Μπραμ Στόκερ 

 
 
 

O Αβραάµ Στόκερ υπήρξε Ιρλανδός συγγραφέας της βικτοριανής εποχής που πέρασε
στην ιστορία κυρίως για το γοτθικό µυθιστόρηµά του «∆ράκουλα» το οποίο
διαβάζεται αδιάκοπτα και µε µεγάλο ενδιαφέρον µέχρι τα χρόνια µας, ενώ οι κατά
καιρούς κινηµατογραφικές µεταφορές ανεβάζουν την αδρεναλίνη στα ύψη από την
αρχή µέχρι το τέλος. Εξάλλου ένας άλλος σπουδαίος Ιρλανδός συγγραφέας και
µακρινός συγγενής του Στόκερ, ο Σερ Άρθουρ Κόναν Ντόιλ, όταν πρωτοδιάβασε το
βιβλίο είχε δηλώσει: «Θεωρώ ότι είναι η καλύτερη «σατανική» ιστορία που έχω
διαβάσει εδώ και πολλά χρόνια. Είναι πραγµατικό θαυµάσιο το συναρπαστικό
ενδιαφέρον µε το οποίο σε κρατά το βιβλίο όπου δεν υπάρχει ποτέ µια στιγµή που να
µην αποτελεί αποκορύφωµα».

[1]
Ο «Μπραµ» Στόκερ γεννήθηκε στις 8 Νοεµβρίου 1847 στο Κλόνταρφ της Ιρλανδίας, τρίτο από τα
επτά παιδιά του ∆ουβλινέζου Αβραάµ Στόκερ και της φεµινίστριας Σάρλοτ Ματίλντα Μπλέικ
Θόρνλεϊ η οποία καταγόταν από την ιστορική ιρλανδική περιοχή του Μπέιλισανον. Τα µέλη της
οικογένειας ανήκαν στην ενορία του Κλόνταρφ της ιρλανδικής εκκλησίας, όπου εκκλησιάζονταν
τακτικά. Ο Στόκερ µέχρι την ηλικία των επτά ετών ήταν ένα παιδί φιλάσθενο που περνούσε τις
περισσότερες ώρες του κλινήρης. Ο ίδιος περιέγραψε αργότερα την περίοδο αυτή ως φάση
στοχασµών και ανάπαυσης που του έδωσαν την ευκαιρία να σκεφτεί πράγµατα τα οποία του
φάνηκαν πολύ χρήσιµα τα χρόνια που ακολούθησαν. Το 1854 εγγράφηκε σε ιδιωτικό σχολείο
συνεχίζοντας τη ζωή του χωρίς ιδιαίτερα προβλήµατα υγείας έχοντας µάλιστα διακριθεί και στον
αθλητισµό την περίοδο 1864-1870 οπότε φοιτούσε στο Κολέγιο Τρίνιτι του ∆ουβλίνου. Να
σηµειωθεί ότι το συγκεκριµένο Κολέγιο χρονολογείται από το 1591 οπότε ανεγέρθηκε το
µεγαλοπρεπές και εξαιρετικής αισθητικής κτίριο στο οποίο στεγάζεται, που δεν έχει να ζηλέψει
τίποτε από την Οξφόρδη και το Κέιµπριτζ ενώ αντίθετα στους θησαυρούς της βιβλιοθήκης του
περιλαµβάνονται πλήθος αρχαίων και µεσαιωνικών ιρλανδικών χειρόγραφων και το αριστούργηµα
«Βιβλίο του Κελς».

Κατά τη διάρκεια των σπουδών του στο Τρίνιτι, ο Στόκερ συµµετείχε στην ιστορική και
φιλοσοφική ένωση του Πανεπιστήµιου οπότε καταθέτοντας και το πρώτο δείγµα γραφής του σε
δοκίµιο µε θέµα την επίδραση των αισθήσεων στο µυθιστόρηµα και στην κοινωνία. Από εκεί
αποφοίτησε µε αριστείο στα Μαθηµατικά ενώ ήδη είχε εκδηλώσει το ενδιαφέρον του για το θέατρο
επηρεασµένος από έναν φίλο του, τον δρ Μάνσελ. Ο Στόκερ µάλιστα έκανε κριτική θεάτρου σε µια
εποχή που το είδος δεν έχαιρε και ιδιαίτερης εκτίµησης. Οι κριτικές του δηµοσιεύονταν τακτικά
στην εφηµερίδα «Dublin Evening Mail» της οποίας συνιδιοκτήτης ήταν ο «Ιρλανδός Ε.Α. Πόε»,
συγγραφέας γοτθικών ιστοριών Τζόζεφ Σέρινταν Λε Φανού. Ο συγγραφέας αυτός µας χάρισε την
περίφηµη ιστορία τρόµου Καρµίλα (1872) που θεωρείται ότι ενέπνευσε τον Στόκερ για τη
συγγραφή του «∆ράκουλα» τόσο ώστε ένα κεφάλαιο του βιβλίου (ο καλεσµένος του ∆ράκουλα) να
διαγραφεί, αρχικά, λόγω µεγάλων οµοιοτήτων. Ο Φανού στο έργο του αυτό διηγείται την ιστορία
της Λάουρα που κινδυνεύει από τη φίλη της, βρικόλακα, Καρµίλα.

Την ίδια χρονιά, τη χρονιά της Καρµίλα, ο Στόκερ

έγραψε το διήγηµα «The Crystal Cup» (London
Society, 1872) και λίγο αργότερα το «The Chain of
Destiny» που δηµοσιεύθηκε στο χιουµοριστικό
περιοδικό «The Shamrock» (τριφύλι, το εθνικό
ιρλανδικό έµβληµα) σε τέσσερεις συνέχειες. Από το
1876, ξεκίνησε να εργάζεται ως δηµόσιος υπάλληλος
στο ∆ουβλίνο, συνεχίζοντας να γράφει. Ωστόσο η
χρονιά αυτή πρέπει να θεωρείται σταθµός για τη
συγγραφική εξέλιξη του Στόκερ. Πράγµατι τον
∆εκέµβριο ο εκκολαπτόµενος, ακόµη, συγγραφέας
έγραψε ένα άρθρο για τον σπουδαίο ηθοποιό Σερ
Χένρι Ίρβινγκ ο οποίος εκείνη την εποχή ανέβαζε
Σέξπιρ στο θέατρο του ∆ουβλίνου υποδυόµενος
αριστουργηµατικά τον Άµλετ στο οµώνυµο έργο.
Όταν ο Ίρβινγκ διάβασε την κριτική του Στόκερ τον
προσκάλεσε σε γεύµα στο ξενοδοχείο «Shelbourne»,
όπου είχε καταλύσει, και από εκείνη τη βραδιά
ξεκίνησε µια πολυετής φιλία και συνεργασία Να
θυµίσουµε ότι ο Ίρβινγκ σηµάδεψε κυριολεκτικά το
Ο Χένρι Ίρβινγκ στο ρόλο του Άµλετ βρετανικό θέατρο µε ρόλους που είχαν την
(1888) προσωπική του υποκριτική ενώ είναι ο πρώτος
ηθοποιός που τιµήθηκε µε τον τίτλο του ιππότη.
[2]
Ο Στόκερ το 1878 παντρεύτηκε την πρώην µνηστή του Όσκαρ Ουάιλντ, Φλόρενς Μπάλκοµπ, µε
την οποία την επόµενη χρονιά απέκτησαν ένα αγόρι τον Ίρβινγκ Νοέλ Στόκερ, έχοντας ήδη
µετακοµίσει στο Λονδίνο ώστε ο συγγραφέας ανέλαβε την διεύθυνση του Θεάτρου «Lyceum»,
ιδιοκτησίας Χένρι Ίρβινγκ. Τη θέση αυτή κατείχε επί 27 ολόκληρα χρόνια. Την ίδια χρονιά που
γεννήθηκε ο γιος του εκδόθηκε και µια ιστορία φαντασίας µε τίτλο «The Duties of Clerks of Petty
Sessions in Ireland». Εδώ αξίζει να σηµειώσουµε ότι η γυναίκα του Στόκερ, κόρη στρατιωτικού,
υπήρξε διάσηµη για την οµορφιά της ενώ ο συγγραφέας γνωριζόταν από τα ακαδηµαϊκά χρόνια µε
τον Όσκαρ Ουάιλντ. Το γεγονός ότι τους «χώριζε» η Φλωρεντία, δεν στάθηκε ικανό να χαλάσει και
τη σχέση τους. Πράγµατι ο Στόκερ δε παρέλειψε να επισκεφθεί τον Ουάιλντ στη Γαλλία τα
δύσκολα χρόνια της κράτησής του.

Η συνεργασία του Στόκερ µε τον µεγάλο θεατράνθρωπο Χένρι Ίρβινγκ του άνοιξε κυριολεκτικά
όλους τους δρόµους. Μέσω αυτού συναναστράφηκε τόσο µε την υψηλή λονδρέζικη κοινωνία όσο
και µε επιφανείς συγγραφείς της εποχής. Κυρίως όµως συνδέθηκε µε τον Χολ Κέιν, τον
µυθιστοριογράφο και θεατρικό συγγραφέα της Βικτωριανής και Εδουάρδου εποχής, που
λατρεύτηκε κυριολεκτικά από τους Βρετανούς και στον οποίο είναι αφιερωµένος ο «∆ράκουλας».
Το έργο του Χολ Κέιν, που ήταν µεν ροµαντικό αλλά διέφερε από τα «στεγανά» του Ντίκενς,
σήµερα είναι παραγκωνισµένο αν και πολλά µυθιστορήµατα και θεατρικά του έχουν µεταφερθεί
και στον κινηµατογράφο. Ο ίδιος εργάσθηκε ως γραµµατέας του ποιητή και ζωγράφου Ντάντε
Γκάµπριελ Ροσέτι, ήταν εξαιρετικά εµφανίσιµος και προοδευτικός επηρεασµένος από τις
σοσιαλιστικές ιδέες και υπήρξε αµετανόητος εραστής της νήσου Μαν. Στη χώρα µας ο Αλέξανδρος
Παπαδιαµάντης το 1895 µετέφρασε τον «Μαξιώτη» του Κέιν όπου ο συγγραφέας εξιστορεί τις
συγκρούσεις των κατοίκων του αγαπηµένου του νησιού το οποίο αν και βρίσκεται στην ιρλανδική
θάλασσα φαίνεται να είχε ψαράδες που «έβραζαν» από όµοια πάθη µε εκείνα των κατοίκων της
Σκιάθου.

Αφιερωµένος ολοκληρωτικά στη διαχείριση του θεάτρου ο Στόκερ εκτός από τις γνωριµίες έκανε
και πολλά ταξίδια. Η χώρα όµως που τον είχε γοητεύσει ήταν οι ΗΠΑ όπου ο Ίρβινγκ λατρευόταν.
Στα ταξίδια του εκεί, ο Στόκερ είχε την ευκαιρία να επισκεφθεί µετά από πρόσκληση τον Λευκό
Οίκο και µάλιστα δύο φορές, επί προεδρίας Μακ Κίνλεϊ και Θεόδωρου Ρούσβελτ ενώ είχε και την
τύχη να γνωριστεί µε τον Ουόλτ Ουίτµαν τον κορυφαίο
Αµερικανό ποιητή που τάραξε τα νερά της «ηθικής»
αµερικανικής διανόησης.

Ωστόσο η ενασχόληση του Στόκερ, µε τη διοίκηση του

θεάτρου δεν τον εµπόδιζε να συνεχίζει να γράφει. Έτσι
το 1890 παρουσιάζει «Το Πέρασµα του Φιδιού» ενώ
παράλληλα έγραφε διηγήµατα στην εφηµερίδα
«London Telegraph». Το 1897 παρουσιάζει τον
«∆ράκουλα» έργο µε το οποίο αναντίρρητα έγινε
παγκόσµια γνωστός. Το µυθιστόρηµα αποτελεί προϊόν
πολύχρονης ενασχόλησης και έρευνας στην ευρωπαϊκή
λαογραφία και σε όσα αφορούν στα βαµπίρ. Ο
«∆ράκουλας» θεωρήθηκε ως µια συνηθισµένη ιστορία
τρόµου, ωστόσο πολύ σύντοµα ενσωµατώθηκε
κυριολεκτικά στη λαϊκή κουλτούρα. Κατατασσόµενο
µαζί µε τον Φρανκεστάιν της Μαίρη Σέλεϊ σε
µνηµειώδες έργο το οποίο ο αναγνώστης µπορεί να
διαβάσει από διάφορες οπτικές γωνίες. Πρόκειται για
ένα «επιστολικό» γοτθικό λογοτεχνικό µυθιστόρηµα
που βασίζεται στο θρύλο του Κόµη ∆ράκουλα,
εµφανώς εµπνευσµένο από άλλες ιστορίες βρικολάκων
[3]
όπως η «Καρµίλα» που προαναφέραµε και οι «∆εισιδαιµονίες της Τρανσυλβανίας» της Έµιλυ
Γκέραρντ. Η Γκέραρντ είχε παντρευτεί έναν στρατιωτικό αυστροουγγρικής καταγωγής και η
πολυετής παραµονή της στην Τρανσυλβανία είχε σαν αποτέλεσµα τη µελέτη και την καταγραφή
της τοπικής και οµολογουµένως συναρπαστικής λαογραφίας.

Ακολούθησαν αρκετά µυθιστορήµατα και νουβέλες µέχρι το 1911. Από το έτος αυτό ο Στόκερ
άρχισε να έχει προβλήµατα υγείας στα οποία όπως φαίνεται δεν άντεξε. Έτσι κατέληξε πολύ
σύντοµα στις 20 Απριλίου 1912, σε ηλικία µόλις 64 ετών, έχοντας ένα αστέρι δικό του, στο χάρτη
της παγκόσµιας λογοτεχνίας. Εικάζεται ότι αιτία θανάτου του ήταν η σύφιλη ενώ η τέφρα του
τοποθετήθηκε στο Golders Green Crematorium. Ο Στόκερ ανατράφηκε ως προτεστάντης, ήταν
ένθερµος υποστηρικτής των κόµµατος των Φιλελευθέρων και ειδικότερα του πρωθυπουργού
Γκλάντστοουν µε τον οποίο τον συνέδεε φιλία. Παρ΄ όλο που είχε ιρλανδική καταγωγή και πίστευε
στην αυτονοµία της πατρίδας του, ήταν φιλοµοναρχικός και θεωρούσε ότι µπορεί να βρεθεί λύση
στο ιρλανδικό ζήτηµα υπό τη σκέπη της αυτοκρατορίας. Επίσης αν και ενδιαφερόταν για την
εξέλιξη της επιστήµης και ειδικότερα της ιατρικής και υπήρξε δύσπιστος σε ό,τι µεταφυσικό είχε
ασχοληθεί µε τον υπνωτισµό και τον αποκρυφισµό, όπως άλλωστε και οι περισσότεροι συγγραφείς
των πρώτων έργων επιστηµονικής φαντασίας, οριοθετώντας όµως το πεδίο ενασχόλησής του σε
σχέση µε τη δεισιδαιµονία.

Μετά το θάνατό του η χήρα του έδωσε για

δηµοσίευση και άλλες ιστορίες µεταξύ των
οποίων και «Ο προσκεκληµένος του ∆ράκουλα»
ενώ η ίδια είχε δικαστική διένεξη για την
κινηµατογραφική µεταφορά του ∆ράκουλα µε
τον όνοµα Νοσφεράτου (1922) κερδίζοντας
τελικά τη δίκη (1925) που οδήγησε στην
καταστροφή των αρνητικών του φιλµ. Από όσο
αποδείχθηκε όµως δεν καταστράφηκαν όλες οι
κόπιες κι έτσι η ταινία έγινε γνωστή. Η επόµενη
µεταφορά στη µεγάλη οθόνη ήταν το 1931 σε
σκηνοθεσία του Τοντ Μπρόουνινγκ και κόµη
∆ράκουλα τον Μπέλα Λουγκόζι. Όµως
αξέχαστη για όλους µας παραµένει η µεταφορά
του 1958 σε σκηνοθεσία Τέρανς Φίσερ µε τον
Κρίστοφερ Λι να υποδύεται έναν ρόλο θαρρείς
κοµµένο και ραµµένο στα µέτρα του.
Ακολούθησε το φιλµ του 1979 από τον Τζον
Μπάντχαµ µε πρωταγωνιστή τον Φρανκ
Λάνγκελα και η πλέον σύγχρονη µε την πινελιά
του Κόπολα και τον Γκάρι Όλντµαν στον
οµώνυµο ρόλο.

Πηγές
Bram Stoker, Wikipedia.
«Στην ψυχή και στις παµπ του ∆ουβλίνου: το σπίτι ενός Ιρλανδού είναι η παµπ του», Το
ΒΗΜΑOnline, Κυριακή 6 Οκτωβρίου 1996.
Καρµίλλα, Μοναξιά και ερωτική αφύπνιση, Κριτική Βιβλίου, Βασιλική Χρίστη, ∆ιάβασέ µε.
H µορφή του Βρικόλακα στην Πεζογραφία, Μέρος Α’: Από τον Πολιντόρι στον Στόκερ, όπως
δηµοσιεύτηκε στο περιοδικό «Φανταστικά Χρονικά», το Νοέµβρη 2009, του Ηλία Χουντάλα,
Φανταστικός Κόσµος.
[4]
Henry Irving, Encyclopedia Britannica, Eleventh Edition, Volume XIV. Anonymous. Cambridge:
University Press, 1910. p. 855-6, από το Theatre History.
Dublin Historical Record, Vol. 13, No. 1 (Mar. - May, 1952), pp. 2-11, by B. P. Bowen, Old Dublin
Socie, από το JSTOR.
Ντάντε Γκάµπριελ Ροσέτι, Βικιπαίδεια.
Hall Caine, Wikipedia.
Εκδοτικό Ηµερολόγιο, Το ΒΗΜΑonline, Λ. Κεζά, Μ. Παπαγιαννίδου, Κυριακή 15 Φεβρουαρίου
2004.
Υπέφερε τους πόνους των ανθρώπων: Ο Κουβανός επαναστάτης ποιητής Χοσέ Μαρτί ύµνησε τον
Ουόλτ Ουίτµαν, Κική Αλεξοπούλου, Ριζοσπάστης-Ένθετο, 25-26 Μαρτίου 2001.
Emily Gerard, Wikipedia.
∆ράκουλας (βιβλίο), Βικιπαίδεια.
Μες στο αίµα: γιατί τα βαµπίρ εξακολουθούν να συναρπάζουν; της Τζόαν Ακοσέλα, Monthly
Review, τ. 55.
Σερ Άρθουρ Κόναν Ντόιλ, Βιογραφία, Γεφυρισµοί.

[5]