www.euskalherriasozialista.

net
29 zenbakia - euro 1

URTARRILAREN 27KO GREBAREN

ONDOREN BORROKAK JARRAITU
EGIN BEHAR DU

PENTSIO
ERREFORMARI
EZ!

e m o k ra z ia poloniarraren
oziald
rm a ri e z ! · 4. lenin eta s · 6 . kuban errefo
rma
n e rr e fo a re k ik o
pentsioe aziorako esk
ubide
lehia mundu
ko
2. editoriala: u to d e te rm in ie n a rt e k o
unak nazioe
na potentz
desberdintas o s o z ia li s m orantz? · 8. ta h elburu duen
borroka
o ra n tz e d s o z ia li s
k: kapitalism ldaketa ikloa
ekonomikoa s a h a ra : g iz artearen era ta e ta kapitalaren z
b a le k o m a rx is
· 10. mende ske · 12. ek
onomia
ekonomian ik iza n d a it e k e a
a pitalismopea
n
a re k in s o il k a ta s u n ik k
iraultzaile z dago as
16. irlanda: e
 editoriala euskal herria sozialista

Pentsioen erreformari ez!

PSOEren gobernuaren, patronalaren
eta bankaren eraso guztiei ez!
Lan erreformaren ondoren, langile klasearen kal Herrian eta Estatu frantzia-
aurkako erasoek jarraitu egin dute. PSOEren rrean kasu askotan (zerrenda lu-
Gobernuaren plan guztiek helburu garbi bat dute: zea da). Greba orokor guzti haue-
tan, langile klaseak erakutsi du
kapitalisten interesak eta irabaziak defendatu kalera ateratzeko eta borrokatze-
beren sistemaren krisiaren aurrean. Azken ko borondatea. Noski, irailaren 29ko
neurrietako bat langabezia laguntza agortuta eta greba orokorrak, gehiengo sindi-
karga familiarrak zituzten langabetuen 426 kalak babestu ez zuenez, jarrai-
euroko laguntzaren ezabaketa izan da. Aldi pen gutxi izan zuen Hego Euskal
berean, dirua eta ondare publikoa oparitu zaie Herrian baina parte hartze han-
beste behin gehien dutenei AENA eta Loterias y dia Galizian, Katalunian eta Es-
tatu osoan. Gehiengo sindikalak
Apuestas del Estado-ren pribatizazio konbokatutako greba orokorrek
partzialarekin, Madrileko eta Bartzelonako parte hartze handia izan zuten
aireportuen kudeaketaren pribatizazio osoarekin Hego Euskal Herriaren osotasu-
eta enpresen zergen murrizte berriekin. Ondoren nean, baina kasu honetan ere, ez
berriz erretiro adina luzatzeko pentsioen baitziren UGT eta CCOOk babes-
erreforma etorri da. tuak izan, jarraipena baxuagoa
izan zen Araban eta Nafarroan.

B
aina oraindik neurri gehia-
go eta gogorragoak etorri-
ko dira. Pasa den azaroa-
ren 15ean Juan Carlos Erregeare-
kin ekonomia espainiarreko oli-
garka handiek egindako bileraren
ondoren eta Zapaterok azaroaren
27an estatu espainiarreko 37 ka-
pitalista garrantzitsuenekin (non
euskal kapitalista boteretsuenak
egon ziren) egindako bilera eta
gero, garbi dago PSOEren Gober-
nuak erasoekin jarraituko duela.
Bilera honetan, oligarken aurre-
an, pentsioen erreforma kongre-
suan onartuko zenaren konpromi-
soa hartu zuen Zapaterok, eta da-
ta urtarrilaren 28rako jarri zen.
Gainera, 37 enpresari handi hauek
erreforma estrukturaletan sakon-
tzeko eskatu zioten Zapaterori,
eta batez ere, azkarra eta eraba-
tekoa izan dadila.
Gertakari hauek mahai gaine-
an jartzen dute demokrazia bur-
gesaren fartsa. Biztanleriaren ge-
hiengoaren bizia 37 familia abe-
ratsenen diktadurak gobernatuta
dago. Gutxiengo parasito hauek
ez ditu inork aukeratu, eta hala
ere, dena erabakitzen ari direnak
dira, ez bakarrik maila ekonomi-
koan, baita politikoan ere.
EKINTZA SINDIKALAREN
BATASUNA FUNTSEZKOA
DA PSOE-REN
GOBERNUAREN ETA
PATRONALAREN ERASOAK
GARAITZEKO
Langile klasearen aurkako eraso-
ak hasi zirenetik hainbat greba
orokor konbokatu dira: euskal ge-
hiengo sindikalak (ELA, LAB,
ESK, STEE-EILAS, EHNE eta
HIRU) 2009ko maiatzaren 21ean
eta 2010eko ekainaren 29an Hego
Euskal Herrian (azken honetan
CCOOk parte hartu zuen EAEn);
UGT eta CCOOk irailaren 29an
Estatu espainiarraren mailan eta
sindikatu guztiek (CFDT, CGT,
LAB…) modu bateratuan Ipar Eus-
Langile klaseak eta gazteriak
ditugun erasoen larritasunak era-
kusten du jarraitu beharreko bi-
dea Ipar Euskal Herriko eta Esta-
tu frantziarreko sindikatuek ha-
sitakoa dela, hau da, ekintza sin-
dikalaren batasunarena. Burge-
sia elkartuta mantentzen bada
langile mugimenduaren aurka,
langileok ere beharrezkoa dugu
gure indarrak elkartzea. Ekintza
sindikalaren batasuna beharrez-
koa da; langileen zatiketaz onu-
ratzen diren bakarrak bankariak
eta enpresariak dira. Beste ba-
tzuetan esan dugun bezala, borro-
ka bateratuak ez du esan nahi
sindikatu batek bere errebindika-
zioak alde batera utzi edo gai-
nontzeko sindikatuak kritikatze-
ari utzi behar dionik; guztiz aur-
kakoa, hori posible da eta beha-
rrezkoa gainera. Burgesia espai-
niarraren eta euskal herritarra-
ren eraso bateratuen aurrean, be-
harrezkoa da langile mugimen-
dua elkartuko duen politika de-

2
euskal herria sozialista editoriala

fentsibo bat. Batasun hau posible

da iragan den urtean zehar ELA,
LAB, UGT eta CCOOk antolatu-
tako mobilizazio bateratuetan fro-
gatu den bezala. Azken adibidea
lau sindikatuek igandeetan eta
jai egunetan komertzioak ireki-
tzearen aurka abenduaren 19an
Bilbon antolatutako manifesta-
zioa da. Horregatik, kasu hone-
tan, UGT eta CCOOk euskal ge-
hiengo sindikalak pentsioen erre-
formaren aurka antolatutako ur-
tarrilaren 27ko greba orokorra
babestu beharko zuketen. Berdi-
na egin behar zuketen CIG sindi-
katu galiziarrak Galiziarako egun
berean antolatutako greba oroko-
rrarekin, eta nola ez, greba oroko-
rra Estatu osora zabaldu beharko
zuketen.

URTARRILAREN 27KO
GREBAREN ONDOREN,
BORROKAK JARRAITU
EGIN BEHAR DU

Ekintza sindikalaren batasunare-

kin eta langileek borrokarako du-
ten borondatearekin posible da
erasoei aurre egitea. Helburu ho-
netan, urtarrilaren 27ko greba
orokorraren konbokatoria pauso
garrantzitsu bat dela uste dugu.
Baina urtarrilaren 27ko greba
orokorrak jarraipena izan behar
du, langile klasearen antolakun-
tza maila eta kontzientzia igoko
dituen goranzko borroka prozesu
batekin. E-29ko eta I-29ko greben
ondoren gauza bat bistakoa da: bi
greba orokorrekin lan erreforma
ez bazen geratu, beharrezkoa da
kapa berriak mobilizaziora eran-
tsiko dituen eta sendotasun ge-
hiago emateko denboran zabaldu-
ko den estrategia. Langile eta gaz-
te frantziarren errebolta soziala,
1968ko Maiatzetik handiena, edo
langile greziarren borroka, inspi-
ratu behar gaituzten adibideak
dira. Burgesiaren planak geratze-
ko beharrezkoa da ekintza plan
erabateko bat, eta U-27aren ondo-
ren erasoak ez badira atzera bo-
tatzen, agintari sindikalek plan lista baten defentsa. Sistema us-
horretan 48 orduko greba orokor tel honen erasoekin bukatzeko
berri baten konbokatoria sartu modu bakarra sozialismoaren al-
behar dute. de borrokatzea da, banka eta mo-
Garai historikoen aurrean nopolio handiak langileen kon-
gaude. Greba orokorrek, kapita- trolpe demokratikoan nazionali-
lismoaren krisia eta honen ondo- zatuz. Modu honetan langabezia-
rio larriak borrokatzeko langileen ren amesgaiztoa ezabatu geneza-
adierazpen antolatua direnek, ar- ke eta hezkuntza, osasuna eta
datz bezala izan behar dute pro- zerbitzu publiko eta duinak ber-
grama antikapitalista eta sozia- matu.
Kolaboratu Euskal Herria Sozialistarekin
alternatiba hau defendatzeko
• Pentsioen erreformari ez. Herstura planei ez. Lan erreformari ez.
• 1.200 euroko langabezia sorospena langabetu guztientzat lanpostu
bat aurkitu arte.
• Banku eta enpresa handien desjabetzea langileen kontrolpean.
• Krisian dauden enpresen desjabetzea langileen kontrolpean.
• Autodeterminazio eskubidea.
• Sozialismoa.

3
 arazo nazionala euskal herria sozialista

Lenin eta sozialdemokrazia poloniarraren

desberdintasunak nazioen
autodeterminaziorako eskubidearekiko
Hainbat artikulutan Leninen eta honek arazo “Errusian, biztanleriaren %57 bai-
nazionalaren inguruan zuen iritziari buruz aritu gara. no ez gutxiago, 100 milioi pertsona
baino gehiago, nazio zapalduren bate-
Artikulu horietan zehar boltxebismo errusiarraren
ko kide den lekuan; nazio hauek oro-
ordezkari hark auzi garrantzitsu honen inguruan zuen korrean eskualde periferikoetan to-
pentsamolde zabalaren sintesi bat (Leninek berak patzen diren tokian; nazio hauen par-
eginiko sintesia) plazaratu dugu eta lehen mailako te bat errusiar handiak baino kultua-
iturri baten itzulpen zuzena egiteari azpimarra berezia goak diren herrialdean; erregimen po-
litikoa bere basakeriazko eta Erdi
egin diogu. Orain arteko artikuluetan gai anitzen
Aroko izaeragatik bereziki bereizten
inguruan aritu da iraultzaile errusiarra: inperialismoaz den bazter haietan; iraultza demokra-
(garai hartan eta eman zen moduan fenomeno nahiko tiko-burgesa oraindik ere burutu ez
berria), aldarrikapen demokratikoen aldeko langile den herrialdean, tsarismoak zapaldu-
klasearen borrokaz, marxismoaren eta riko nazioei Errusiatik libreki bereiz-
autodeterminazio eskubidearen arteko erlazioaz, teko eskubidea onartzea ezinbestekoa
da zeharo sozialdemokratentzat, eu-
anarkismoak auziarekiko duen jokabideaz, burgesiak ren helburu demokratiko eta sozialis-
arazo nazionalaren inguruan duen jarreraz, burgesia ten izenean. Gure Alderdiak, 1912ko ur-
txikiarenaz, langile mugimenduaren barneko buruzagi tarrilean berriro eratu zenak, 1913an
oportunistetaz, etab. ebazpen bat onartu zuen, autodeter-
minaziorako eskubidea baiesten zue-
KEPA UGALDE ninentzat; traizio hori barkaezina. Lu- na eta modu zehatz batean nabarmen-
xemburgok eta bere hainbat kidek du berri dugun esanahia, hain zuzen,
“Sozialdemokrazia errusiarraren eta bestelako jarrera erakutsi dute ordea azaltzen zuena. 1914-16 bitartean
poloniarraren, eta II. Internazionala- haustura horretan, ez da kasualitatea eman den chauvinismo errusiar han-
ren jokabidea nazioen autodetermina- izango bai Leninek bai Luxemburgok diaren neurrigabekeriak, nola burge-
zioaren aurrean” izendaturiko Leni- Hirugarren Internazionalera eraman- siaren artean hala sozialista oportu-
nen azpiatalean, bai kritikaren xedea go duen zatiketa horretan talde bere- nisten artean jazo denak (Rubanovich,
bai kritikaren modua erabat bestela- an ekitea. Horrexegatik beragatik, Plejanov, Nashe Dielo, etab.), are eta
koak dira burgesiaren, burgesia txi- arazo nazionalaren inguruan desber- gehiago bultzatzen gaitu eskakizun
kiaren edota oportunisten eta kauts- dintasunak agerturik ere, oinarrian honen inguruan temati jardutera, eta
kianoen aurkako kritikekin aldera- batera doaz, eta Leninen kritika, ka- honi uko egiten diotenek praktikan
tzen baditugu. Hauen aurkako kritika suan kasuan erabili beharreko meto- chauvinismo errusiar handiari eta
egiten duenean Leninek talde hauek doa aldagarria dela erakutsiz, umila- tsarismoari babesa emateko balio du-
langile mugimenduan duten eragina goa eta xeheagoa izango da bere for- tela baieztatzera. Gure Alderdiak
errotik erauzi nahi du, kritika zorro- metan. Hel diezaiogun testuari: adierazten du irmoki egiten diola uko
tza da, gupidagabea, atzera bueltarik “Errusiako sozialdemokrata iraul- autodeterminazio eskubidearen aurka
gabea. tzaileek eta sozialdemokrata polonia- eginiko halako adierazpenen gaineko
Oraingoan ordea kritikak sozialde- rrek autodeterminazioaren auziaren ardura orori.
mokrata poloniarrengana zuzenduta inguruan zituzten desadostasunak ja- “Sozialdemokrazia poloniarrak, ara-
daude, eta testuan bere izena aipatzen da 1903an agertu ziren, ELASDren zo nazionalaren gainean duen posizioa
ez bada ere Rosa Luxemburgoren figu- (Errusiako Langileen Alderdi Sozial azalduz, egin berri duen formulazioak
ra sumatu behar dugu atzean. Leni- Demokrataren) programa onartu zuen (Zimmerwaldeko Konferentzian so-
nen asmoa ez da “luxemburgistekin” Kongresuan, eta ordezkaritza sozial- zialdemokrazia poloniarrak eginiko
apurtzea, inondik inora. Bigarren In- demokrata poloniarrak protesta egin adierazpenak) honako ideia hauek
ternazionaleko chauvinista eta Kaus- arren, aipaturiko programa horretan gordetzen ditu:
tkyren jarraitzaileek traizio itzela 9. parrafoa jarri zen, nazioen autode- “Adierazpen horrek gobernu ale-
egin diote langile mugimenduari eu- terminaziorako eskubidea onartzen maniarra eta beste gobernu batzuk la-
ren burgesia nazionalekin lerratu di- duena. Ordudanik, sozialdemokrata rrutzen ditu, “eskualde poloniarrak”,
renean eta euren gidaritzapeko langi- poloniarrek sekula ez zuten errepika- konpentsazioen hurrengo jokoko sari
leria gainerako nazioetako klase xehe- tu, euren Alderdiaren izenean, gure kontsideratzen dituzten horiek, “herri
etako jendea sarraskitzera eramango Alderdiaren programatik 9. parrafoa poloniarrari bere kabuz bere patua
dituzten gudalerrora bultzatu dituzte- ezabatzeko proposamenik, edota beste erabakitzeko aukera ukatuz”, “Sozial-
nean. Hauek birzikla ezinak dira Le- formulazio baten ordez aldatzekorik. demokrazia poloniarrak kategorikoki

4
euskal herria sozialista
eta zinez herrialde oso baten zatikape-
naren eta apurketaren aurka protesta
egiten du”... “Herri zapalduen askape-
naren kausa” Hohenzollerntarren es-
kuetan utzi zuten sozialista haiek la-
rrutzen ditu. Hurbil den nazioarteko
proletalgo iraultzailearen borrokan
parte hartuz, sozialismoaren alde bo-
rroka eginez, bakar-bakarrik, “zapal-
kuntza nazionalaren kateak apurtu,
menderakuntza atzerritarraren forma
oro suntsitu eta herri poloniarrari
zentzu guztietako garapen aske eta
zabala bermatuko” zaionaren konbik-
zioa izatea adierazten du, “herrien ba-
tasunean gainerakoen maila berean
aurkitzen den kide gisa”. Adierazpe-
nak gerra “bi bider fratrizida” kalifi-
katzen du “poloniarrentzat” (Nazioar-
teko Komisio Sozialistaren
Buletina, 2. zbkia, 15.orr,
1915eko irailaren 27an;
errusierarako itzulpena
“Internazionala eta gerra”
errekopilazioan agertu
zen, 97.orr.).
“Tesi hauek ez dira des-
berdintzen, funtsean, na-
zioen autodeterminaziora-
ko eskubidearen aitorpene-
tik, baina II. Internaziona-
laren programa eta ebaz-
pen gehienek dutena baino
lanbrotasun eta zehaztu-
gabetasun handiagoa era-
kusten dute aipaturiko tesiek euren
formulazio politikoetan. Ideia hauek
formulazio politiko zehatzetan islatze-
ko ahalegin guztiek edota erregimen
kapitalistan, edota soilik sozialistan,
aplikagarriak diren determinatzeko
saiakera orok sozialdemokrata polo-
niarrek nazioen autodeterminazioari
uko egiten diotenean egiten duten
akatsa frogatuko du nabarmentasun
handienarekin.
“Londreseko 1896ko Nazioarteko
Kongresu Sozialistaren ebazpena, na-
zioen autodeterminaziorako eskubi-
dea aitortzen duena, osatu egin behar
da, aurkeztu ditugun tesiak oinarri-
tzat hartuta, ondorengo oharrekin: 1)
aldarrikapen honek inperialismopean
duen premia bereziaz; 2) demokrazia
politikoaren aldarrikapen guztiek, de-
mokrazia politikoa bera salbuetsi ga-
be, politikoki duten baldintzazko izae-
raz eta eduki klasistaz; 3) nazio za-
paltzaileetako eta nazio zapalduetako
sozialdemokraten eginbehar konkre-
tuak desberdintzeko beharraz; 4)
oportunistek eta kautskianoek egiten
duten autodeterminazioaren aitorpen
inkontsekuenteaz, bere esangura poli-
tikoan erretorikoa eta ondorioz hipo-
krita dena huts-hutsean; 5) bereziki
potentzia handietako sozialdemokrata
horiek (errusiar handiek, anglo-ipa-
rramerikarrek, alemaniarrek, fran-
tziarrek, italiarrek, japoniarrek, etab.),
“euren” nazioak zapalduriko kolonien
eta herrialdeen bereizketarako aska-
tasuna defendatzen ez dutenek, chau-
vinistek duten kointzidentzia errea-
laz; 6) aldarrikapen horren aldeko bo-
rroka, demokrazia politikoaren alda-
rrikapen guztiekin batera, gobernu
burgesen eraispenaren eta sozialismo-
aren eraikuntzaren aldeko masen bo-
rroka iraultzaile zuzenaren menpean
jarri beharraz.
“Nazio txiki batzuen ikuspuntua In-
ternazionalera eramatea, bereziki so-
zialdemokrata poloniarrena, zeintzuk
burgesia poloniarraren aurkako euren
borrokak, burgesia honek kontsigna
nazionalistak erabiliz herria engai-
natzen duela eta, okerki autodetermi-
nazioa ukatzera eraman dituen, akats
teoriko bat izango zitekeen, marxis-
moa proudhonismoarekin ordezkatzea
izango litzateke, eta praktikan poten-
tzia handien chauvinismo eta oportu-
nismo arriskutsuenei nahi gabeko ba-
besa ematea.”
Eta artikulua behin amaituta Post
scriptum batean zera gehitzen du:
“1916ko martxoaren 3ko Neue Zeite-
n, agertu berri denean, Kautskyk mo-
du irekian luzatu dio bere kontzilia-
ziozko bosteko kristaua chauvinismo
alemaniarraren ordezkaririk narda-
garrienari, Austerlitzi, Habsburgota-
rren Austriako nazio zapalduen be-
reizketarako askatasunari uko egiten
dionean, baina Polonia errusiarrari,
Hindenburgi eta Wilhelm II.ari lekaio
lanak eginez, aitortzen dionean. Zaila
arazo nazionala
litzateke kautskismoa autodesmozo-
rrotzeko modu hobeago bat desira-
tzea!”
Luxemburgoren eta Leninen arte-
ko eztabaidaren funtsa ulertzea erra-
za da. Bai batak nola besteak, ororen
gainetik, langileriaren batasuna zu-
ten printzipio nagusitzat, ahal beste-
ko neurririk zabalenean. Luxembur-
gok ordea autodeterminazio eskubide-
aren onarpenarekin langileri hau za-
titzeko arriskua ikusten zuen. Para-
doxikoa iruditu badaiteke ere, emaku-
me poloniar (eta suari egur gehiago
jaurtitzeko, judutar) bat zen hain zu-
zen Alemaniaren eta Errusiaren arte-
an banatutako Polonia bat egonik bi
Estatu hauek nazio zapalduei zatike-
tarako eskubiderik aitortu nahi ez zie-
na. Begibistakoa denez, ez
zuen hau defendatzen na-
zionalismo errusiar handia
edota alemaniarra berezi-
ki maite zituelako. Langi-
leriaren batasuna zen bere
helburua. Bestalde, Leni-
nek azalduko zuenez, ha-
lako jarrera bat hartzea
chauvinismoari eta opor-
tunismoari bultzada ema-
teko modurik hoberena
zen, eta ez hori bakarrik,
halako bereizketarako es-
kubiderik aitortzen ez
zuen nazio zapaltzaileko
langile klaseak nekez eskuratuko
zuen nazio zapalduko langileriarekin
bat egitea. Izatez, jarrera hauekin,
langile klasea euren burgesia nazio-
nalekin lerratzera bultzatuko zen eta
aldi berean mugimendu nazional be-
reizleak areagotu egingo ziren. Luxem-
burgoren jokaerak, beste bide batzue-
tatik, Luxemburgo bera beldurtzen
zuen testuinguru batera eramango
zuen. Leninen metodoak ordea beste
modu bat proposatuko du. Nazio za-
paltzaileko langileriak ez du inongo
interesik nazio zapalduko langileria
zapaltzeko, ez du zapalketa horretatik
onurarik jasotzen. Baina nazio zapal-
duko langileriari jarrera hori frogatu
behar dio. Eta hori egiteko modua au-
todeterminazio eskubidea aitortzea
da, nazio zapaldua zapaltzeko asmo-
rik ez dutenaren froga argia eta langi-
leriaren batasuna burutzeko modu ba-
karra. Boltxebismoak, Leninen arti-
kulu hau idatzi eta urtebetera Urriko
Iraultza gidatuko duenak, azken es-
trategia honekin burutu zuen bere bo-
rroka askatzailea.
5
 kuba euskal herria sozialista

Kuban erreforma ekonomikoak:

kapitalismorantz edo sozialismorantz?
Pasa den urteko urriaren 25ean Kubako 2009aren amaieran, zifra ofizialen
arabera, 144.000 “cuentapropista” zeu-
Gobernuak etorkizunean izango dituen jarrerak
den, eta posible da beste hainbeste
argitaratu zituen. Bertan zehazten ziren besteak modu ilegalean egotea. Hauetatik,
beste, sektore publikoko “puztutako plantilen” zaila da denek legezko egitea be-
murrizketa proposamena eta ekintza ekonomiko raien aktibitatea, ordaindu beharko
pribatuaren zabaltzea. Hau guztia, pausu lituzketen zergek ezin egingo bailu-
kete bideratu, kasu askotan, be-
garrantzitsu bat izan zen Raul Castrok aurrera raien negozioa. Modu honetan, nego-
daramatzan erreformetan. zio pribatuak bultzada jasoko du, bai-
na gizartean ondorio ezberdinak sor-
ALAITZ ARRUABARRENA tratazioa eta enpresa txikien erake- tuz. Gobernuaren arabera 2011ean,
ta baimenduko da. Gainera, langile 250.000 pertsonak osatuko dute “cuen-
2011ko apirila arte, hainbat minis- autonomoek, beraien produktu zein tapropismoa” eta 250.000 pertsona
teriok beraien erakundeetan eta en- zerbitzuak saltzeko aukera izango geratuko lirateke ziurgabetasunean.
presa publikoek milioi erdi lanpostu dute eta bankuko kredituak eskura- “Ekonomiak langabezia tasa han-
murriztu beharra dauzkate. Galdu- garri izango dituzte; lokalak alokatu diekin bizi beharko du hasiera bate-
tako lanpostu hauek, Kubako biztan- eta estatuaren edo pertsona pribatu an behinik behin, berau erronka bat
leria aktiboaren %10 direla azpima- baten aktiboak alokatu ahal izango izango da ikuspuntu ezberdinetatik”,
rratu behar da. Bestalde, aldaketa dituzte; pertsona bakar batek bai- onartzen dute Kubatar ekonomiala-
nabarmenak eman dira langabezia- men bat baino gehiago izango ditu riek, merkatuaren aldeko errefor-
gatiko diru laguntzetan, orain arte eskuragarri bere kontura aktibitate men bultzatzaile direnek. Gizartea-
mugagabeak zirenak. Neurri berrie- bat baino gehiago praktikatu ahal ren sektore batek soilik, kreditua ja-
kin, langabezian geratzen den pertso- izateko, bai bere bizitokian edo bes- sotzeko baldintzarik onenetan dago-
na batek, lehenengo hilabetean be- te edozein lekutan; etxe oso bat edo enak, hornitzaile eta banatzaileekin
rari dagokion soldata oso bat jasoko departamentu bat alokatzeko debe- akordioak lortzeko baldintza onenak
du langabeziagatiko diru laguntza kua kenduko da; atzerrian bizitzeko dituenak, izango du aukera aurrera
moduan. Ondoren, %60 jaitsiko da baimena duten pertsonei (PRE), be- egiteko.
laguntza hau eta hilabete batetik raien etxe zein autoak alokatzeko
bost hilabetetara luzatuko da aurre- baimena emango zaie, baita Kuban SAKONEKO JOERA
tik eginiko lanaldiaren arabera. bertan bizi eta hiru hilabete baino
Lanpostua mantentzen dutenei da- gehiagoan atzerrian izango direnei Jarduera ekonomiko pribatua pizte-
gokienez, soldata altuenen eta ba- ere. Alokatzeko, beraien ordezkari ko hartutako neurriak, ez dira lan
xuenen arteko ezberdintasuna hazi bat izendatu ahal izango dute eta ja- egiteko modu autonomoan eta en-
egingo da, soldata egindako lanaren tetxe pribatuen autorizazio tamaina presa txikien legalizazioan soilik oi-
“kalitatea eta kantitateagatik” neur- 12tik 20ra igoko da. narritzen. Abuztuaren amaieran, le-
tuko baita. Zer nolako eragin ekonomiko eta gedi aldaketa batzuk onartu ziren,
sozialak izango dituzte neurri hauek? “atzerriko inbertitzaileen parte
NEGOZIO PRIBATUARI hartzea errazteko turismo inter-
BULTZADA nazionalean”. Aldaketa haue-
kin, turismo internazionalean
Lan baldintzei eta sektore publi- inbertitu nahi duten atzerriko
koko soldatei eragiten dieten inbertitzaileei, lurren alokatze
neurriekin batera, modu auto- denbora 55 urtetik 90 urtetara
nomoan lan egiteko baimen ge- luzatuko zaie. Kontuan izan be-
hiago emango dira, baita lana har dira, ematen ari den joera
egiteko modu hau sektore berri aztertu ahal izateko, aurrez har-
gehiagotara zabaldu ere. Hala tutako neurrien nondik norako-
eta guztiz ere, esanguratsuena ak. 2008an, estatuaren enprese-
zera da: iraultzaren ostean, Ku- tako soldata handienak muga-
bako ekonomiaren nazionaliza- tzea onartzen zuen legea deu-
zioaren ondoren, lehenengo al- seztatu zen; 2009an, ustiapen
diz, soldatapeko langileen kon- pertsonalerako lurrak banatzen

6
euskal herria sozialista
hasi ziren, bai pertsona pribatuei
bai kooperatibei. Gero, urrian onar-
tutako neurrien ostean, lurjabe di-
ren pertsona edo kooperatiba hauek,
beraien produkzioa merkaturatzeko
aukera izango dute kanal pribatuen
bidez, aipatutako neurri horiek bes-
teak beste nekazal produktuen sal-
menta baimentzen baitute salmenta
puntu eta kioskoetan. Bestalde, iaz-
ko urtean bertan gobernuak langile-
en jangelak bertan behera uzteko
erabakia hartu zuen eta behin behi-
neko asignazio batzuekin ordezkatu
zituen; gainera, razionamendu kar-
tilaren murrizketa progresibo bat
adostu zuen. Honi guztiari gobernuak
azken urte hauetan aurrera dara-
man kanpaina ofiziala gehitu behar
zaio, inplikazio ideologiko sakone-
kin, estatuaren “paternalismoaren”
aurka, “zentzurik gabeko” gastu so-
zialen, dohainik ziren gauza “gehie-
giren” aurka, berdinzaletasunaren
eragozpenak salatzen… Honek guz-
tiak argi eta garbi elikatzen du Ku-
bako gizartea aspalditik bazegoen
joerara: herritarrak irtenbide indi-
bidualak bilatzera bultzatzea bizi-
modua bermatu ahal izateko. Hala
eta guztiz ere, onartu diren neurri
hauek, ezberdintasun ekonomikoa
sortu besterik ez dute egingo Kuba-
ko gizartean.
“Cuentapropismoari” eginiko kon-
tzesioak, testuinguru oso baten bai-
tan aztertzea derrigorrezkoa da. Zer
nolako neurri gehiago onartuko dira
etorkizunean? Ekonomialari kuba-
tar batzuk, ildo nagusiak zentzu ba-
kar batean lerrokatzen dituzte:
“Deszentralizazioa, salneurrien as-
katasunarekin eta dibisen fluxuare-
kin batera, politika ekonomikoaren
jomugak izan behar dira, estatuko
enpresetan ekoizpena eta soldata
bultzatzeko beharrezko intzentibo-
ak eta autonomia ematea nahi bada.
Momenturen batean, merkatuak
prezioak zehaztu beharko ditu es-
kaintza eta eskariaren arabera, bere
kontura funtzionatzen duten jar-
duera ororen modura. Honek, mono-
polioen egituraren azterketa sako-
nago bat eskatzen du, kanporako za-
baltze handiagoa eta, enpresan “pe-
so conbertiblearen” eta peso kubata-
rraren arteko aldaketa moduetan
zuzenketa bat”. Aldaketa hauek
guztiak zentzu berean lerrokatuta
daude: Estatua, ekonomiaren erre-
gulatzaile soil batean bilakatuko da.
MERKATU LIBREA AL DA
KUBAREN SOLUZIOA?
Kubako gobernuaren eskema honen
arabera, neurri hauek ekoizpena
igoko dute eta Estatuari baliabide
gehiago emango dizkio ondoren in-
bertitzeko. Diotenez, honek, haz-
kuntza ekonomikoaren dinamika
bat bultzatzea ekarriko luke, iraul-
tzaren bidez irabazitako lorpenak
babestu eta etorkizunean soldatak
igotzeko. Hala ere, hazkuntza eman-
go litzatekeen hipotesian, merka-
tuaren zabaltzean eta gizartearen
ezberdintasun sozialak areagotzean
oinarritua dagoen hazkuntza batek
(zeinak gizartea banatuko lukeen
interes sozial kontrajarrien artean,
ustelkeria gehiago haziko lukeen
eta Estatuko burokrazia sektoreen
eta interes pribatuaren arteko el-
karketa suposatuko lukeen) oinarri
objektiboak ezartzen ditu (berau
bultzatzen dutenen intentzioa kon-
tutan hartu gabe) kapitalismoaren
berrezarpenerako, Txinan eta Sobie-
tar batasunean gertatu zen bezala-
xe. Gorbachoven Perestroikaren es-
perientzia lazgarriak erakusten du
antzeko prozesu batek Kuban izan
dezakeen eragina. Dinamika hau,
are eta larriagoa da “merkatuari”
egindako kontzesio guztiak “sal-
buespenezko aldaketak” ez direla
kontutan hartzen bada. Eginiko al-
daketak “oinarrizko aldaketak” izan
direla esan da, eta gainera ez da
kuba
langileen kontrolerako inongo me-
kanismo efektiborik existitzen buro-
kraziaren joeraren aurrean, zeinak
publikoki onartuak izan diren auto-
ritate kubatarraren aldetik.
Iraultzaren lorpenen oinarria
planifikazio ekonomikoari dagokio
eta hau ezinezkoa izango litzateke
produkzio baliabideen nazionaliza-
ziorik gabe. Hauxe izan zen Kubako
iraultzaren garaipen handienetako
bat eta orain esperientzia hau Vene-
zuelako iraultzara zabaltzea beha-
rrezko ikusten da. Venezuelan eko-
nomia sektore pribatuari lotuta da-
goen bitartean, burgesiak eta inpe-
rialismoak sabotaje enpresariala
erabiliko dute eta inbertsioak eten-
go dituzte Venezuelako iraultza
ahuldu eta aldi berean Kubakoa le-
hertzeko asmotan. Kubaren iraul-
tzaren etorkizuna Venezuelan kapi-
talismoa bukatzeari lotua dago, eta
baita Kuban benetako langile demo-
krazia bat ezartzeari ere. Barne
mailan despilfarroari, ustelkeriari,
ohitura burokratikoei… aurre egite-
ko modurik eraginkorrenak langile-
en kontrola eta masek oinarrizko
erabaki politikoetan parte hartzea
dira. Modu honetan, ekonomia ku-
batarrak batez ere blokeoagatik eta
garapen atzeratuagatik bizi dituen
momentu zail hauetan, ez da auto-
matikoki atera behar merkatu ge-
hiagoren beharraren ondorioa. Au-
kera hau, aukera politiko bat da.
Bestea, mundu mailako iraultzaren
bultzada eta langileen demokrazia
da, iraultzaren ondorioz lortutako
konkista guztiak mantentzeko bide
bakarra.
7
 ekonomia euskal herria sozialista

Potentzien arteko lehia

munduko ekonomian
Urriko G20aren eta FMIaren bileretan ikusi ahal AEBk aho batez salatu zuten hau.
Pekinek, aldiz, nahiz eta ekainean
izan genuen bezala, hainbat estatutako finantza
yuana berriz ere birbaloratuko zue-
ministroek eta banku zentraletako gobernadoreek la esan, praktikan ez da horrela
era guztietako akusazioak bota zizkieten elkarri, izan. Bazirudien Europak eta AEBk
krisitik era bateratuan ateratzeko sekulako hartutako kontsigna denek etsai
ezintasuna erakutsiz. Ekonomiak mundu mailako beraren aurka egitea zela, bai mer-
kantzia txinatarrek beraien barne
lotura duela ukaezina den bezala, hau burgesia
merkatuak itota zeuzkatelako edo-
nazional ezberdinen interes pribatu eta ta beraien mugetatik kanpo ordura
antagonikoekin bizi dela ere erabat ukaezina da. arte zeuzkaten merkatuak Txinak
Krisiaren ondorioz ikaragarri murriztu den mehatxatzen zituela ikusten zute-
munduko merkatuan produktuak ezartzeko lako.
Baina uda ondoren herrialde ge-
burgesia hauen artean ireki den borroka aurpegi
hiago daude akusatuen aulkian eta
askorekin agertzen da: gerrak, arantzelak, azalpena erraza da: kapitalista na-
etorkinen kanporatzeak… eta azkenaldian era zionalek lehiakortasun maila han-
orokortuago batean diruaren balio-gutxitze diagoa izan dezaten, gobernuak pro-
konpetitiboarekin. tekzionismo neurriak hartzen ari di-
ra. Horretarako txanpon nazionala-
ren balio erreala manipulatzen du-
AITZOL ARRIBILAGA bait da. Baina atzeraldi ekonomiko- te, eskura dituzten baliabide ekono-
en garaietan hau erabat gogortzen miko eta politikoen bidez, munduko

P
raktika honek hartu duen in-
darraren ondorioz, hainbat
komunikabidek dibisen arte-
ko gerraz hitz egiten dute dagoene-
ko. Kaosean murgilduta dagoen sis-
tema kapitalistari ordena ipintzeko
ezintasunak argi erakusten du be-
hin eta berriz saldu nahi diguten
kapitalismoaren “birfundatzea” eta
“erregulazioa” hitz politak soilik di-
rela. Asian, Txina eta India bezala-
ko herrialdeek hazkuntza erritmo
ona izan arren eta Alemaniako
BPGak errekuperazio apur bat izan
arren, mundu mailako ekonomia
kapitalistan gain-produkzio kri-
siak oraindik jarraitu egiten du,
epe motzera hazkuntza ekonomi-
koa ikusten ez delarik. Orokorre-
an gailentzen den joera negati-
boa da.
TXINA, EUROPA ETA AEB
Herrialde ezberdin edota bloke
ekonomiko ezberdinen arteko
konpetentzia sistema kapitalis-
tak barne barnean daraman zer-
da eta hondamendi bat sortzeko
mehatxua egiten du. Krisiari irten-
bide nazionalak bilatzeko tenta-
zioak, ekonomiaren hondoratze han-
diagoa ekar dezake 1929ko cracka-
ren ondoren gertatu zen bezala, po-
tentzia ezberdinek hartutako pro-
tekzionismo neurriek atzeraldi eko-
nomikoa depresio sakon batean bi-
hurtuz.
Orain dela gutxira arte, abantai-
la lehiakorra izateko txanponaren
balioa artifizialki gutxitzeaz ofizial-
ki akusatua zegoen dibisa bakarra
yuan txinatarra zen. Europak eta
merkatuaren zati handiago bat es-
kuratzeko asmoz.
Irailaren 15ean, gobernu japo-
niarrak 2,12 bilioi yen (20.121 mi-
lioi euro) jarri zituen salgai bere
txanponaren balioa gutxitzeko. Zu-
zendari japoniarren argudioa, yena
dolarrarekiko azken 15 urteetako ba-
lio altuenean zegoela izan zen. Ja-
rraian, irailaren 21ean Brasilgo go-
bernuak dolar asko erosteari ekin
zion bere txanpona birbaloratzea sai-
hestu nahian. Hegokoreak ere ber-
dina egin zuen wonarekin. Dolarra-
ren erosketa erraldoi hauek be-
raien dibisarekin ordainduz (do-
larra nazioarteko transakzioeta-
rako erreferentzi txanpona da)
Brasilgo, Japoniako, Hegokorea-
ko... gobernuek dolarraren zirku-
lazioa mugatzen dute eta be-
raien txanpon nazionalaren ba-
lio-gutxitzea erraztu, txanpon
horien zirkulazio bolumena han-
ditu egiten delako. Txanpon mer-
keagoa edukitzean, etxean ekoiz-
tutako merkantzien prezioa mun-
duko merkatuan ere merkatu

8
euskal herria sozialista
egiten da, eta honela esportazioak
hazi egiten dira. Baina estrategia
honek ondorio gehiago dakartza:
AEBko agintariek berdina egiten
dute. Erreserba Federalak 600.000
milioi dolar zirkulazioan jarriko zi-
tuela iragarri zuen “errekuperazioa
indartzeko” aitzakiarekin, baina
errealitatean honek euroarekiko
dolarraren balio-gutxitze handia-
goa ekarriko du. Europan, Alema-
niako eta Estatu frantseseko burge-
siak haserretu egin dira euroaren
garestitzeak beraien esportazioeta-
rako dakarren kalteagatik, beste
txanponen merkatzearen ondorioz.
Baina oraingoan, Europako ekono-
mia indartsuenak ez dira yuanaren
balio-gutxitze konpetitiboaren des-
leialtasuna salatzen bakarrik geldi-
tu, AEBen aurka ere altxa dute
ahotsa, lehen esan bezala zirkula-
zioan ipini dituzten milioika dolarri
esker beraien dibisa artifizialki ba-
xu mantentzen ari delako.
NORK BERE BURUA
SALBATU NAHIAN
Arazorik garrantzitsuena ekono-
miaren errekuperazioa atzeratzen
ari dela da. Krisiaren hasieran sis-
tema finantzarioa erreskatatzeko
hainbat gobernuk hartu zituzten
neurriek, ziklo ekonomikoa alda-
tzeko neurri hauen baliogabetasu-
na soilik erakutsi dute. Estatu as-
koren kontuak ere hankaz gora ja-
rri dituzte, zor publikoa ikaragarri
handituz eta zailtasun berriak sor-
tuz. Bien bitartean, kapitalean egin-
dako inbertsioak eta barne kontsu-
moak ia ezerezean jarraitzen du eko-
nomia indartsuko herrialde gehie-
netan. Hau da balio-gutxitze lehia-
korretara jotzeko joeraren arrazoi
nagusia. Potentzia indartsuak ez
dira besoak gurutzatuta geldituko
beren aurkariek merkatu mundia-
letik nola botatzen dituzten ikusi
zain. Batzuen oparotasuna beste ba-
tzuen txirotzearen ondorioz lortzen
da eta honek kontrolez kanpoko ak-
zio-erreakzio espiral batean sartzea
bultza dezake.
Gaur egun munduko merkatuak
ez dauka era onargarri batean guz-
tien nahiak asetzeko tamainarik.
Hor daude yuanaren inguruan ema-
ten ari diren gatazkak are gehiago
sakontzeko oinarri materialak eta
gatazka horretako partaide batzuk
hitzetatik ekintzetara pasatzeko.
Burgesia alemaniarrarentzat eta es-
tatubatuarrarentzat batez ere yua-
naren birbalorizazio azkar eta han-
di bat erabat mesedegarria izango
litzateke Txinaren lehiakortasuna
murriztuko bailuke. Hala ere, eta na-
hiz eta yuana oraindik balio-gutxi-
tuta egon, kapitalismo txinatarrak
bere superabit komertzialean eror-
keta garrantzitsua izan du. Horre-
gatik ez da harritzekoa erregimen
txinatarrak ez onartzea bere txan-
pona birbaloratzea, era irmo bate-
an azalduz: “Yuanaren indartzeak
—zioen Wen Jiabao gobernu txina-
tarreko nagusiak— fabriken itxie-
rak ekarriko lituzke, langileek be-
rriz ere nekazalguneetara itzuli be-
harko lukete eta desorden sozialak
emango lirateke”.
Horrela, merkatu zatiak lortze-
ko borroka gogortu egiten da, bote-
re inperialisten arteko tentsioak
eta gatazkak handituz. Gerra hone-
tan, dibisen balioa arma boteretsua
da baina ez da bakarra. Protekzio-
nismo neurrien artsenala, hau da,
krisia albokoari esportatzea, han-
dia da eta koipeztatzen ari da. Be-
reziki eraginkorrak dira kanpotik
ekarritako merkantziei jartzen
zaizkien arantzelak eta adibide as-
ko daude politika arantzelarioa in-
dartzen ari dela ikusteko: europar
eta AEBar merkatuetara bideratu-
tako Txinako manufakturen gaine-
ekonomia
ko zergak hazten ari dira. Baina ez
dira hartzen diren neurri berriak
bakarrik, batzuetan nahikoa da
hazkuntza ekonomiko garaietan
zeuzkaten akordioak urratzea. Bes-
te protekzionismo neurrietako bat
enpresa pribatuei nazio bereko go-
bernuek diru laguntza publikoak
ematea da. Eta honelako adibide
gehiago jar genitzake.
Nork bere burua salbatzearen
ideia burgesiaren sektore erabaki-
garrietara hedatzen ari da, 30. ha-
markadako akatsak berriz ere ez
egiteko promesak urruntzen diren
bezain azkar. Horretarako sortuta-
ko erakundeek, FMIak, MBak, edo-
ta MMEak, politika komunen bidez
kapitalismoaren oreka zaintzera
destinatuak daudenek, neurri pro-
tekzionistak kontrolatzeko ezgaita-
sunak erakusten dituzte. Hala ere,
burgesiaren joera banatzaile honen
aurrean, muga nazionalen gainetik
burgesia bera batzen duen zerbait
dago: bere klaseko etsaia, langile
klasea. Langile klasearen aurka
hartutako neurrien akordia eraba-
tekoa izan da, klase arteko borroka-
ren hazkuntzak ematen dien beldu-
rra bezala. Merkel eta Sarkozyren
arteko liskarrak albo batera gelditu
ziren denbora batez, estatu frantse-
seko langileen borroka izugarria
zapaltzeko batasuna behar zutene-
an. Erabat kontzienteak dira gure
klaseak lortzen duen garaipen ba-
koitzak munduko edozein herrial-
detan eragina izango duela, ilusioa
piztuz, bidea erakutsiz eta beraien
asmoak oztopatuz.
9
 sahara euskal herria sozialista

Mendebaleko Sahara:
gizartearen eraldaketa sozialista
helburu duen borroka iraultzailearekin
soilik izan daiteke aske
Urrian eta azaroan mundu guztia Saharari begira eta bi komunitateak zapaltzen dituen
erregimen diktatorialaren aurka in-
jarri zen. Saharar herria bere eskubide nazional
darrak batu ez zitzaten. Eraso eta
eta sozialen alde inoizko protesta handienetarikoa izualdi basati honekin, Marokoko go-
egiten ari zen eta Marokok sarraski anker batez bernuak errotik suntsitu nahi zuen
erantzun zion. Marokoren erasoarekin batera, 1975an espainiar indar kolonialeta-
Marokoko erregimenaren aurkako protesta ugari tik askatu zenetik saharar herriak
egindako protestarik handiena.
izan ziren, ez Saharan bakarrik, mundu osoan eta Agdim Izikeko kanpamendua urri
baita Euskal Herriko hiriburuetan ere. hasieran sortu zen lanpostuak, etxe-
bizitza eta Saharako baliabide natu-
URTZI REGUERO festazio antolatu ziren. Manifestazio ralen ustiaketa bidegabearen amaie-
hauen puntu gorena kanpamendutik ra eskatzen zituzten hainbat gazte-
SAHARAR HERRIAREN bidali zituztenak Aaiunera iristean ren ekimenez. Aldarrikapen hauek
AURKAKO JAZARPENAREKIN izan zen. sahararren artean indar handia har-
AMAITU! Saharar herriaren aurkako jazar- tu zuten eta hiru asteren buruan
pena oso basatia izan zen, datu ze- 20.000tik gora lagun zeuden akanpa-
Azaroak 8ko goizaldean marokoar hatzak ez badaude ere fidagarrienen tuta. Aaiungo bizimodua erdi-geldi-
gerdarmeriaren goi mailako indar arabera errepresio honen ondorioz tuta geratu zen kanpamendura joan
armatuek Agdim Izikeko kanpamen- hildakoak hogei baino gehiago izan zen jende kopuruagatik, nahiz eta
tuari eraso egin eta dena suntsitu zu- ziren, zaurituak milaka eta atxilo- marokoar indar errepresiboek oztopo
ten. Kanpamendu hau Aaiundik 15 tuak eta desagertuak 600dik gora. ugari jarri zituzten: kanpamendua
bat kilometro ingurura zegoen eta Kale-jantziz jantzitako poliziak sa- hesitu zuten harresi eta zuloen bi-
20.000 bat saharar Mohammed hararren etxeetan sartzen ziren eta dez, sarbideetan polizia kontrolak
VI.aren erregimen diktatorialak era- beren ondasunak suntsitzen zituzten ezarri zituzten (hauetako batean hil
gindako miseriaren eta zapalkuntza- edota askotan ganadua hil. Izualdi zuten Nayen el Gareh gaztea urria-
ren aurka protesta egiten ari ziren. hau areagotzeko, poliziak hainbat ko- ren 24an), elikagaiak ematea debe-
Kanpamendu hau antolakuntza ere- lono marokoar erasoetan eta arpila- katu zuten...
du bat izan zen. Koordinazio Batzor- ketetan parte hartzera gonbidatu zi- Protestak izandako oihartzuna
de baten zuzendaritzapean zegoen, tuen saharar eta marokoar komuni- eta lortu zuen babesak erregimen
kanpamenduko bizimoduaren alder- tateak elkarren aurka jarri zitezen marokoarra larritu zuen. 1991an
di guztiak, segurtasuna, Fronte Polisarioarekin ados-
zaborrak, uraren banake- tutako treguaren ondorioz,
ta, elikadura, osasuna... erregimen marokoarra gai
akanpatuek antolatu zu- izan zen Saharako aberas-
ten modu erabat demokra- tasun naturalak (arrantza
tikoan eta guztien parte- eta, bereziki Bukraako fos-
hartze boluntarioarekin. fato meategiak, munduko
Kanpamenduaren aur- fosfato meategi handiena
kako polizi operazio honen da, monarkia marokoarra-
gaineko albisteak entzun ren diru sarrera handiena
eta berehala, Aaiungo biz- dena) sistematikoki arpila-
tanleak beren herritarren tzen jarraitzeko behar zuen
alde kalera atera ziren. barealdia lortzeko. 2005ko
Goizeko lehen orduetan, altxamenduak, Saharar In-
hiriko auzo askotan barri- tifada izenez ezagutzen de-
kadak egin ziren eta egun nak ere, ez zuen erregime-
osoan zehar hainbat mani- naren norabidea aldatu.

10
euskal herria sozialista
Baina gaur egun, le-
hendik eskasa zen gastu
sozialak murrizteak, lan-
gabezia masiboak, huske-
riaren pareko diren solda-
tek... herri sahararra beza-
la etengabe jipoitzen dute
herri marokoarra ere. Ho-
rregatik, marokoar langi-
leentzat borrokarako ere-
dua zen saharar kanpa-
mentua; hau ordea, onar-
tezina zen Mohammed
VIaren gobernu despotiko-
arentzat eta modurik an-
kerrenean kanpamendua
suntsitzea erabaki zuen.
Saharauiarrak espetxe batean pilatuta
MAROKOAR
LANGILEEN BABESA
Zalantzarik gabe, urri bukaeratik
aurrera kanpamenduan zeudenek ja-
sotako babesak Rabateko bulego ofi-
zialetako alarmak piztuarazi zituen.
Urriaren 27an kanpamendura Fos
Bukraako (fosfato meategiak ustia-
tzen dituen enpresa marokoarra, ak-
zionisten artean erregea bera eta
ejertzitoko goi karguak daude) langi-
leak gerturatu ziren bertan zeudenei
babes osoa emateko. Hurrengo egu-
nean, Sidi Ifniko ordezkaritza batek
bisitatu zuen kanpamendua bere ba-
besa eskaintzeko. Sidi Ifni Maroko
hegoaldeko hiria da, biztanle maro-
koarrak ditu eta 2008 ekaineko gre-
ba orokorreko gotorleku izan zen, ho-
rrenbesteraino non estatuak setio
egoeran ezarri zuen herritarren al-
txamendua zapaltzeko.
Sahararren eredua zabaldu eta
krisia langileek ordaintzea nahi
duen burgesiari aurka egingo zion
masen mugimendu bilakatzeko au-
kerak Mohammed VI.aren gobernua
mugiarazi zuen eta kanpamendua
zapaldu. Maroko babesten duten po-
tentzia inperialistei (AEB, Frantzia,
Espainia) isiltasuna eta konplizeta-
suna eskatu ostean bere indar guz-
tiz, modu basatian, zapaldu zuen sa-
hararren protesta baketsua
NOLA LOR DEZAKE
GARAIPENA SAHARAK?
Mendebaleko Saharako herritarren
borrokak agerian utzi du zein den sa-
harar herriaren zapalkuntza nazio-
nal eta sozialarekin bukatzeko bide
bakarra. Herri Sahararrak ez du in-
olako konfiantzarik izan behar
NBEngan, estatu espainiarrarengan,
estatu frantziarrarengan, Europako
Batasunaregan edo gobernu argelia-
rrarengan. Herri sahararren garai-
pena ez da itun edo akordioekin lor-
tuko, gizartearen eraldaketa sozia-
lista helburu duen borroka iraultzai-
learekin baizik. Fronte Polisarioak
bere indar guztiak jarri behar ditu
herri borroka mantentzeko eta za-
baltzeko, erregimen monarkikoa ga-
raitzeko herri sahararra eta langile
marokoarrak elkartuko dituen eta
langileen eskubideak bermatuko di-
tuen programa iraultzaile bat defen-
datuz. Programa honekin eta Fronte
Polisarioaren gaitasun eta esperien-
tzia militarrarekin herri sahararra-
ren Autodefentsa Komiteak sortu
ahalko liraeke, poliziaren eta ejertzi-
toaren errepresioari aurre egiteko
gai izango liratekeenak, eta horrela
herri marokoarra erakarri etsai be-
rari aurre egiteko.
Beren aldarrikapenen aldeko ma-
sa borrokak erakutsi du beste edo-
zein erresistentzia moduk baino ge-
hiago desegonkortzen duela erregi-
men marokoarra. Horregatik, Mo-
hammed VI.aren erregimenaren aur-
kako borrokak beharrezkoa du herri
sahararraren indarrak marokoar
langile eta nekazariekin elkartzea,
miseriara kondenatzen dituen erre-
gimen ustelari aurka egiteko. Bata-
sun honekin bakarrik, gizartearen
eraldaketa sozialistaren programan
eta herri sahararraren eskubide na-
sahara
zionalen onarpenean oina-
rrituta, izango da posible
Rabateko erregimenak bi
komunitateak elkarren kon-
tra jartzeko saiakerak deu-
seztatzea, eta monarkiare-
kin eta hau sostengatzen duen
eredu sozialarekin amai-
tzea. Noski, eskubide nazio-
nalak onartzeak autodeter-
minazio eskubidea onartzea
eskatzen du lehenik. Ma-
greb sozialistaren helburua
ezin lortu daiteke zapal-
kuntza nazionalaren aurka-
ko borrokatik baztertuta.
Saharak bizi duen egoe-
ra honen aurrean, Euskal
Herria Sozialistak honako
hau adierazi nahi du:
• Marokoko gobernua, estatu es-
painiarraren eta frantsesaren la-
guntzaz, zapaltzen ari den saharar
herriarekiko erabateko elkartasuna.
• Gure babes osoa masen borroka
iraultzaileari. Hau da modu bakarra
herri sahararraren askapen naziona-
la eta soziala lortzeko. Beharrezkoa
da programa sozialista batekin herri
sahararra marokoar langile eta ne-
kazariekin elkartzea etsai beraren
aurka. Autodeterminazio eskubidea
Mendebaldeko Sahararentzat.
• Erabat baztertzen ditugu NBE-
ren bidez inperialismo amerikarrak
sustatutako “bakerako planak” eta
elkarrizketak edota “erregionaliza-
zioari” buruz gobernu marokoarrare-
kin egindako negoziaketak. Fronte
Polisarioak masen borroka iraultzai-
lean soilik izan behar du konfiantza.
• Erabat gaitzesten dugu Zapate-
roren gobernuak Marokorekiko duen
politika lotsagarria. Espainiar gober-
nuak politika errepresibo hauek ba-
besteaz gain, arma eta material erre-
presiboak saltzen dizkio marokoar
poliziari eta ejertzitoari. Horregatik,
armen salmenta berehala gera da-
din, Sahararen aurkako errepresioa
nazioartean sala dadin eta Moham-
mend VI.aren erregimen tiranikoa
indartuko duen edozein erlazio diplo-
matiko edo komertzial amai dadin
eskatzen dugu.
Gora saharar herriaren borroka!!
Gora marokoar langileen borroka!!
Gora Sahara askea eta Magrebko
Herrien Federazio Sozialista!!
11
 teoria euskal herria sozialista

Ekonomia marxista
eta kapitalaren zikloa
Ekonomia kapitalistan oinarritzen den gizarte rraren legea, funtsatu zuen. Lege
batean, kapitalak ezinbestekoa du etengabe ziklo hori izan da betidanik burgesiaren
eta bere ekonomialarien kritikaren
batean mugitzea, bere burua elikatzen duen ziklo eta erasoen erdigunea, baita, noski,
batean. Ekoizpen sozial kapitalistak objektuen langile mugimendu barneko erre-
erreprodukzioa ez ezik, lan indarraren eta formistena ere.
ekoizpen sozialeko erlazioen erreprodukzioa ere Urteetan zehar klase dominatzai-
behar du. Beharrezkoa du esplotatuko dituen leak eta bere masa komunikabide
bitartekoak etengabe hazten doan
langileak eta irabaziak eskuratuko dituen munduaren ikuspegi idilikoa aurkez-
merkatua bere beharretara egokitzea. tu dute, masen ongizatearen mai-
lak inongo aurreko garai historiko-
IKER OTERMIN rrizkoa izango da. Ekoizpen proze- tan baino neurri handiagoak zi-
suan eskuratzen den gainbalio ta- tuen. Mito hau langile alderdi eta

B i erreprodukzio modu existitzen

dira:
a) Erreprodukzio sinplea. Kasu
sak ere eragina du, zenbat eta al-
tuagoa izan, orduan eta handiagoa
izango da metaketan inberti daite-
sindikatu sozialdemokratetako bu-
ruzagi erreformisten axioma izate-
ra igaro da.
honetan hurrengo zikloan ekoizpen keena ere. Gainbalioaz jabetzearen Egia esan Marxek arrazoi guztia
eta irabazi kopuru berbera eskura- borroka, aipatu izan dugun bezala, zuen. Kapitalismo garaikidearen
tzeko bakarrik inbertitzen da kapi- kapitalaren eta lanaren arteko ga- egungo baldintzetan, Estatu Batue-
tala. Modu honetan ez da lortzen ez tazkaren ardatz nagusia bihurtzen tako hazkuntza ekonomikoko ha-
aurrezterik ezta inbertsio osoa ere. da. Kapitalistak ahalik eta gainba- markada baten ondoren, teknologia
Gainbalio handitze oro kontsumora lio handiena atera behar die bere berriaren bertutezko zirkulua dei-
bideratzen da eta, beraz, ez da haz- langileei, ez badu beste burgesekin turikoaren ondoren, aberastasuna-
kuntzarik existitzen. duen lehian atzean geratu nahi. ren polarizazioak inoiz baino maila
b) Erreprodukzio zabaldua. Ho- Marxek hemendik hainbat ondo- handiagoak hartu ditu. 220 multi-
nako hau da ekoizpen modu kapita- rio atera zituen. Lehenik eta behin, milionarik 2.500 milioi pertsona
listaren forma bereizgarria. Ekoiz- ekoizpen kapitalistaren ondorioak adina diru sarrera dituzte. Gizate-
pen prozesuaren ziklo bakoitzak eta ekoizpen eta kontsumo baliabi- riaren erdiak baino gehiagok egu-
ekoizpenaren handiagotze bat supo- deen hazkuntza ez direla langile neko 2 dolar baino gutxiagorekin
satzen du aurrekoaren aldean. Haz- klasearen eta beren familien bizi bizirauten du. Krisia kontinente
kuntza hau lortzeko modua urtero mailaren etengabeko hobekuntza- guztietan zehar zabaltzen da, mise-
inbertsio garbia burutzean datza. ren sinonimoak. Ondorioz Marxek ria, suntsiketa eta kolapso soziala
Inbertsio hau urtean zehar atera langile klasearen pobretze hazko- izurrite baten modukoak dira, eta
den eta kontsumitu ez den gainba-
lioaren zatitik eskuratzen da.
Metaketa kapitalista, beraz, hu-
rrengo zikloan ekoizpenean inber-
titzen den gainbalioa kapitalean
eraldatzea da. Gainbalioa lehenik
eta behin produktuaren balioaren
zati bezala agertzen da. Produktua
saltzen den momentuan gorpuzten
da gainbalioa, eta gero kapital mo-
duan erabil daitekeen diruaren for-
man agertzen da.
Hainbat dira kapital metaketa-
ren neurrian eragiten duten fakto-
reak. Esate baterako, gainbalioa
kontsumitua edo kapitalean eral-
datua izaten den proportzioa oina-

12
euskal herria sozialista
bien bitartean, monopolioen jabeak
krisiarekin are aberatsago bihurtzen
dira.
Lege honekin batera, Marxek ga-
rrantzia handia duen beste lege bat
eratu zuen, irabazi tasaren urritze-
ko joeraren legea deritzona. Honek
krisi kapitalisten kausarik ohikoe-
na zein den azpimarratzen du.
KAPITAL INDUSTRIALAREN
ZIKLOA
Kapitalaren zikloak fase ezberdi-
nak igarotzen ditu gainbalioa mer-
katuan gorpuzten den arte. Formu-
la osatua honakoa izango litzateke:
1. fasea: Kapital monetarioa (D-
M). M lan indarrari nahiz ekoizpen
indarrei dagokie. Fase honetan ka-
pitala formaz aldatzen da, dirua
lan indarrean eta ekoizpen baliabi-
deetan, lehen gaietan, etab. eral-
datzen baita.
2. fasea: Kapital produktiboa P.
Fase honetan kapitalistak gainba-
lioa eskuratzen du lan indarraren
erabilera balioaren jabe egiten de-
nean, lan indar honi bere truke ba-
lioa bakarrik ordaintzen baitio.
3. fasea: Merkataritzako kapita-
la. M’-D’. Azkenik lanaren balioa
sartu zaien merkantziak berriro di-
ru bihurtzen dira, begi bistan denez
maila handiago batean.
Zikloaren bigarren fasea logiko-
ki ekoizpenaren esferari dagokio, le-
henengoa eta bigarrena berriz zir-
kulazioaren fasearen barnean koka-
tzen dira. Kapitalaren errotazio den-
bora ekoizpen prozesu bakoitzaren
baitan egongo da, baina edozein mo-
dutan ere, zenbat eta motzagoa izan
ekoizpeneko aldia, orduan eta han-
diagoa izango da urte batean egin
daitezkeen errotazio posibleen ko-
purua. Kapitalistak berezko intere-
sa du kapitalaren errotazio proze-
sua azkartzean, zeren modu hone-
tan urteroko gainbalio tasa handitu
ahalko du:
P..…….
P = —————— n (n errotazio
kopurua da)
V …….
Marxek Kapital-ean azaltzen
duen moduan ez dago lanak sortua
ez den beste baliorik. Gizarte kapi-
talistan, kapital industriala da na-
gusia, ekoizpenaren esfera baita
gainbalioa sortzen den tokia. Noski,
gainbalioaren eraketan merkatari-
tzako kapitalak ere parte hartzen
du, merkatuan produktuak saltze-
ko orduan esku hartzen duen hei-
nean. Merkataritzako kapitala, ka-
pitalaren esferarik zaharrena da bai-
na hau zirkulazioaren prozesura
bakarrik mugatzen da. Ziklo kapi-
talistaren dinamikan, kapitalista
industrialari errentagarri atera-
tzen zaio bere gainbalioaren zati
bat beste pertsona batzuei ematea
komertzializazioa antolatzearen tru-
ke. Horrela, merkatariaren iraba-
ziak ekoizle industrialak uzten dion
gainbalioaren zati bezala eskura-
tzen dira.
Kapital finantzarioak ere ez du
gainbaliorik ekoizten, baina horrek
ez du esan nahi ez dituenik irabazi
handiak ateratzen diruaren inber-
tsiotik eta mailegutik. Kredituaren
bidez, bankuek enpresen eskuetan
kapital jakin bat ezartzen dute epe
mugatu batekin, hori egiteagatik
prezio batean interesa deritzona
kobratuz. Interes hori ez da diru sa-
rrera independente bat, baizik eta
gainbalioaren zati bat da, kapitalis-
ta industrialak mailegariaren es-
teoria
kuetan uzten duena. Horrela kapi-
tal finantzariak burgesaren eskue-
tan jartzen ditu besteen lana esplo-
tatzeko behar dituen bitartekoak.
Kapitalismoaren eboluzioan ze-
har gertatu den bezala, kapital fi-
nantzarioa bera jabe industrialean
bihurtzen da. Kapitalaren kontzen-
trazioa ematen den heinean, kapi-
tal finantzarioa nagusitzen joaten
da, bere puntu gorena monopolioen
eta multinazional erraldoien sorre-
rarekin hartzen duelarik. Marxek
bere garaian eta Leninek berandua-
go Inperialismoa kapitalismoaren
fase gorena idazlanean azaltzen du-
ten bezala, ekoizpen modu kapita-
listaren zikloen hazkortasunak fase
inperialistari ematen diote bidea
eta sistema guztia “kapital finan-
tzarioaren diktadura” bihurtzen da.
Honela oligarkia kapitalista berri
baten agerpena ematen da, banku
handien buruak dituena nagusi,
noski multinazional handietako bu-
ruekin batera. Gaur egun pairatzen
ari garen krisi ekonomikoarekin,
oso agerian geratzen ari da oligar-
kia honek duen botere ekonomikoa
eta politikoa. Bera da gizarteko
agintari nagusia eta bere interese-
tara mugitzen dira G-20a, FMIa eta
Estatu kapitalisten politikak.
13
 irlanda
Irlanda: ez dago askatasunik kapitalismopean
ARTIKULU HAU KONTRAPORTADAN HASTEN DA
jartzen baduzue, errepublika sozialis-
taren antolakuntza hasi ezean zuen
ahalegin guztiak alferrikakoak izango
dira. Ingalaterrak dominatzen jarrai-
tuko zaituzte. Bere kapitalisten, terra-
tenienteen bidez egingo du, gure amen
malkoekin eta gure martirien odolare-
kin ureztatuta dauden eta herrialdean
ezarri dituen instituzio komertzial eta
indibidualen multzoen bitartez. Hon-
damendira eraman arte dominatuko
zaituzte Ingalaterrak, traizionatu ze-
nuten idealaren Askatasun horren
saindutegiari zuen ezpainek omenaldi
hipokrita bat eskaintzen dioten bitar-
tean barne.” Langile klase irlandarra-
ren egoera gogorraren aurrean ez dago
dudarik James Connollyren ideiak in-
darra hartzera itzuliko direla. Ez dago
beste alternatibarik.
IPAR IRLANDAKO IKASGAIAK
1921ean, gobernu britainiarreko or-
dezkariek eta Errepublika irlandarre-
ko Aireachtak (kabinetea) Itun anglo-
irlandarra negoziatu zuten Estatu ir-
landarra sortzeko. Estatu berriak teo-
rian irla osoa hartuko zuen, baina Ipar
Irlandak (entitate bereizi bat bezala
sortua izan zena) banatzeko aukera
izatearen baldintzarekin. Horrela,
burgesia britainiarraren azpijokoak
Ipar Irlandak Erresuma Batuan ja-
rraitzea lortu zuen. Beraz, Estatu ir-
landarra Irlanda bera zatitzen sortu
zen. Iparraren eta hegoaren banaketa
onartzeaz gain, ituna babestu zuten
IRAko agintariek sozialismoaren alde-
ko borroka etorkizunerako utzi behar
zela planteatu zuten. Bi etapen teoria
zen: lehendabizi askapen nazionala,
eta hau lortu eta sendotu ondoren, as-
kapen soziala.
Baina historiak behin eta berriro
erakutsi duen bezala, ez da posible as-
kapen nazionala lortzea askapen so-
zialik gabe, hau da, kapitalismoarekin
bukatu gabe. Sinn Feineko agintariek
printzipio honi uko egin zioten eta on-
dorioak agerian geratu dira. Estatu ir-
landarrak benetako independentzia
bat ez bazuen suposatu, are gutxiago
lortuko da orain arte Sinn Feineko
agintariek Ipar Irlandan aplikatutako
politikarekin. Alderdi Demokratiko
Unionista (DUP) ultraeskuindarraren
eta Sinn Feinen arteko kolaboraziozko
gobernuaren eraketak, ez du gerturatu
14
Irlandaren independentzia nazionala,
urrundu baizik. Gainera, gobernu ho-
nen sorrerak suposatu du mugimendu
errepublikar irlandarreko zati bat Lon-
dresen erabakitako herstura planetan
eta langile klasearen aurkako erasoe-
tan inplikatzea. Gogoratu beharra da-
go, gobernu honen eraketarako Sinn
Feinek bi baldintza onartu behar izan
zituela batik bat: polizia ipar-irlanda-
rraren sorrera eta burgesia ingelesa-
ren politika ekonomikoa jarraitzea.
DUP eta Sinn Feineko agintariek
kanpaina indartsua egin zuten gober-
nuaren eraketa lortzeko, bake politiko
horrek irabazi ekonomikoak izango zi-
tuela argudiatuz. Orain, krisiarekin,
ekonomia “indartsu” bat lortzeko ha-
markadak beharko direla esaten dute.
Sinn Feineko agintaria den Martin
McGuinnessen ustetan, ekonomia in-
dartzeko beharrezkoa da atzerriko in-
bertsioei ateak irekitzea, batez ere esta-
tubatuarrei. Hau al da subiranotasun
nazionalaren alde borrokatzeko modua,
inperialismo estatubatuarrari ateak
irekitzen? Hasieratik, Stormonteko go-
bernuak konpromisoa hartu zuen agen-
da neoliberalarekin: pixkanaka gastu
publikoa murriztu eta ekonomiako sek-
tore estrategikoen pribatizazioa azkar-
tu. Horrela izan da. Gobernu honen po-
litika burgesia ingelesak diktatutako
politika jarraitzea da eta lehen aurre-
kontuak ere Londresen egin ziren. Au-
rrekontuak aho batez onartu zituen exe-
kutiboak. Bi alderdi nagusiak, Sinn Fein
eta DUP, bere defendatzaile sutsuenak
izan ziren. Gerry Adamsek adierazi
zuen aurrekontuek “berdintasuna” esan
nahi zutela eta “aurrerapen esangura-
tsu” bat suposatzen zutela. Irlandako
enpresa handiak behintzat oso gustura
zeuden aurrekontuarekin. Une hartan
100.000 ume zeuden pobrezian Ipar Ir-
landan. Nola da posible pobreziarekin
amaitzea zerbitzu publikoak murriz-
ten, enplegua suntsitzen, diru kantitate
handiak enpresarien artean banatzen
eta langileen zergak handitzen dituen
programa batekin?
Ondoren, Stormonteko exekutibo-
ak, 2008-2011ko programaren bidez
200.000 milioi euro murriztu zituen
gastu publikoan. 2010eko hasieran,
exekutibo berberak 420 milioi euroko
beste murrizketa bat onartu zuen. Eta
pasa den abenduaren 23an, Stormon-
teko batzarrak, DUP eta Sinn Feinen
aldeko bozekin, beste plan ekonomiko
euskal herria sozialista
bat onartu zuen gastu sozialetan 5.804
milioi euro gehiago murrizteko. Bozke-
taren ondoren, Ipar Irlandako minis-
tro nagusia eta DUPeko liderra denak,
Peter Robinsonek, plana “lehen maila-
ko aurrekontua” zela adierazi zuen.
“Aukeratu zenerako eginkizunak be-
tetzen ari da Ipar Irlandako exekuti-
boa, erabakiak hartzen, zenbateraino-
ko zailak diren axola gabe, herri ipar-
irlandarraren izenean”, gehitu zuen.
Beste aldetik, lehen ministro ordeak,
Sinn Feineko Martin McGuinnessek,
Gobernu ipar-irlandarra “desafioen
mailan” egon zela esan zuen. Gerry
Adams ere ez zen atzean geratu egube-
rrietako bere zorionketan: “ekonomia
haztea bilatzen den bitartean zerbitzu
publikoak babestea helburu duen au-
rrekontu bat adostu dugu iparraldean”.
Baina Gerry Adamsek ez zuen esan
adostutako aurrekontuak zerga igoe-
rak, sektore publikoan kaleratzeak eta
Osasun Nazionalaren Zerbitzuan erre-
forma atzerakoi bat suposatzen ditue-
la. Hau defendatzen duen bitartean,
Gerry Adamsek pasa den urtean kri-
siari aurre egiteko egindako proposa-
menetako bat sozietate zerga murriz-
tea izan zen Hego Irlandakoaren mai-
laraino, %12,5era.
BAKE PROZESUA
Komunikabideek propaganda handia
egin dute mundu osoan gatazka ipar-
irlandarraren soluzioari buruz, baina
ezkutatu egiten dituzte biztanleriaren
arazoak eta eraso sektarioak oso maila
altuan daudela une hauetan. Erasoak
daude ia astero, komunikabideek sis-
tematikoki ezkutatuta. 2009ko iraila-
ren 1etik 2010eko otsailaren 28ra tal-
de unionistek kastiguzko 28 jipoi eman
zituzten eta errepublikarrek 7, kasti-
guzko tiro bat (hanketan, belaunetan…)
unionistek eta 29 errepublikarrek.
2010eko martxoaren 1etik 2010eko abuz-
tuaren 31ra, unionisten aldetik kasti-
guzko 22 jipoi eta bat errepublikarren
aldetik, kastiguzko tirorik ez unionis-
tek baina 13 errepublikarrek. Honi ge-
hitu geniezaioke talde errepublikarren
aktibitateen handitzea (batik bat R.IRA)
karretera kontrolekin, narkotrafika-
tzaile eta kriminalen exekuzioekin
(lau 2010ean) eta poliziaren aurkako
erasoekin. IRA Probisionaleko aginta-
ria izan zen Martin McGuinnessentzat
errepublikar hauek “gatazkei emanak
euskal herria sozialista
eta neandertalak” dira baina hitz
hauek ezin dute errealitatea ezkutatu.
2010eko otsailean Ipar Irlandan eman
ziren erasoen kopuru altuarekin, Hego
Irlandako Justizia ministro Dermot
Ahernek onartu zuen azken 40 urteta-
ko edozein unetan bezain altuak zire-
la. Guzti honekin, auzo katolikoak eta
protestanteak banatzen dituzten “ba-
ke harresiak” deitutakoak handitu
egin dira kopuruan eta altueran Osti-
ral Santuko Akordioetatik.
Poliziaren gaia da beste puntu la-
rrietako bat. Sinn Feinek polizia ipar-
irlandarra (oraingoan PSNI izenare-
kin) onartzea beharrezkoa zela propo-
satu zuenean, Martin McGuinnessek
esan zuen poliziaren buruzagiak izan
behar zirela. Baina nahiz eta Sinn Fei-
neko agintariek esan polizia justu eta
inpartziala izango zela eta katoliko ge-
hiago izateari esker komunitate erre-
publikarra askeagoa izango zela, erre-
alitatea ez da horrelakoa. PSNIa jen-
dea erabiltzen ari da (ondoren hori ai-
tortu dute) dei faltsuak egiteko IRAren
izenean, horrela bideak mozteko, biz-
tanlerian tentsioa sortzeko eta sareka-
dak burutzeko. Honen bidez, PSNIak,
geratzen diren talde armatuei bota na-
hi die sortzen diren eragozpenen errua
biztanlerian hauenganako baztertze
soziala bultzatu nahirik. 2010eko az-
ken asteetan iskanbila egoerak probo-
katzeko taktika erabiltzen hasi zen
PSNIa, atxiloketak eta zaurituak era-
ginez. Adibidez, Newryn (zonalde erre-
publikarra) segurtasun alerta bat ze-
goela baieztatzen zen bakoitzean,
PSNIak aitzakia bezala erabiltzen
zuen Derrybegko eremura indarrez
sartzeko, bideak moztuz, gazteak jaza-
rriz eta iskanbila egoerak sortuz.
Unibertsitateko matrikulak hiru-
garren aldiz igotzearen aurka Belfas-
ten egindako mobilizazioan beste 8 gaz-
te ere atxilotu zituen pasa den urtea-
ren bukaeran PSNIak. Zer espero dai-
teke estatu aparatu britainiarraren za-
ti izaten jarraitzen duen eta bere kide-
ak enpresa pribatuen partzuergo ba-
tek aukeratzen dituen polizia batetaz?
Gainera, “segurtasunaren inteligentziak”
MI5 britainiarraren segurtasun zer-
bitzuaren ardura izaten jarraitzen du.
Orain, aurrekontuaren handitze bate-
kin, MI5ak gerrako makinaria britai-
niarra eramango du Irlandan. MI5ak
ez dauka inolako ardurarik Stormon-
teko kontseiluaren aurrean segurtasu-
narekin erlazionatutako gaietan, bai-
na aukera dauka sekretupean “egokia”
denaz informatzeko.
Esan ohi da Ostiral Santuko Akor-
dioekin Ipar Irlandak autodetermina-
zio eskubidea lortu zuela. Baina errea-
litatean, eskubide hau gehiengoa di-
ren unionisten inposizio bat izan zen
eta erabili egiten dute iparraldeko sei
konderriak Erresuma Batuan man-
tentzeko, erreferendum hipotetiko ba-
tean Ipar Irlandako biztanleriak baka-
rrik bozkatuko bailuke, eta ez Irlanda
osokoak. Beste aldetik, lorpen garran-
tzitsuenetako bat bezala aurkeztu zen
preso politikoen kaleratzea. Noski, oso
positiboa izan zen preso politikoak ka-
Sinn Feineko Martin McGuinness, Tony Blair
DUPeko Ian Paisley
lera ateratzea, nahiz eta gogoratu be-
har den paramilitar unionista askok
kartzelak utzi zituztela. Baina orain
dela 10 urte preso politikorik ez zegoe-
la esatea posible bazen orain egoera
ezberdina da. Iazko apirilaren 4ean
Maghaberry espetxeko preso errepu-
blikarrek jangela hartu zuten Stor-
monteko gobernuaren kriminalizazioa-
ren aurka. Preso hauen arabera “ira-
gan diren urteetan, guk, Maghaberry-
ko preso errepublikarrek baldintzen
gutxitze etengabea eta taktika zapal-
tzaileen handitze konstantea bizitu di-
tugu gure senideen, bisitarien eta gure
aurka”. Protesta abuztuaren 12an bu-
katu zen preso errepublikarrek beren
oinarrizko aldarrikapenak lortu zituz-
tela bermatutakoan. Lorpenak biluzte
osoaren ezabaketa eta antolatzeko es-
kubidea izan ziren. Preso politikoen
artean Michael McKevitt (2001etik da-
irlanda
go espetxeratuta 20 urtetarako sen-
tentziarekin talde terroristako kide
izateaz akusatuta) eta Bernadette
Sands (Bobby Sands gose grebalari eta
heroi errepublikarraren arreba) beza-
lako IRA Probisionaleko agintari ohiak
daude.
IRLANDA BATU
ETA SOZIALISTA
Sinn Feineko agintariek Irlanda batu
eta aske bat nahi badute, bidea beste
bat da. Unionistekin dituzten kolabo-
raziozko akordio politikoak hautsi
beharko lituzkete, eta biztanleria mo-
bilizatu askapen nazionala sozialis-
moaren aldeko borrokara lotzen
duen programa iraultzailearekin.
Bestela, burgesia ingelesak eta ir-
landarrak Irlanda dominatzen ja-
rraituko dute, iparraldetik hegoal-
deraino. Biztanleriaren bizi baldin-
tzek okerrera egiten jarraituko dute
gutxi batzuk aberasten diren bitar-
tean, eta Irlandako bandera nazio-
nalarekin inguratu arren britainia-
rrekin izango dituzte negozioak eta
interesak. Egoera honetan borroka
sektarioek gora egingo dute kontro-
lik gabe. Beharrezkoa da langile kla-
searen eta gazteriaren zatiketa sek-
tarioaren aurka egitea. Langile erre-
publikarren etsaia ez da langile pro-
testantea, eta alderantziz. Langile
errepublikarren eta protestanteen
etsaiak kapitalistak dira, negozioak
egiten dituzten bitartean, zatiketa
eta sektarioa mantentzen dutenak be-
ren probetxurako.
Irlandaren askatasuna lortzeko
oinarrizko baldintza langile klasea el-
kartzea da metodo iraultzaileen bitar-
tez, hau da, James Connollyren tradi-
zio eta programara itzuliz, langileen
errepublikaren programara. Eta ez ba-
karrik Irlandan bizi diren langileen
batasuna. Kapitalista ingelesen domi-
nazioarekin bukatzeko modu bakarra
langile eskoziarrekin, galestarrekin
eta, nola ez, ingelesekin borrokan el-
kartzea da. Horrela bakarrik izango
da posible bi irletan kapitalismoarekin
amaitzea. Kapitalismoak Irlanda do-
minatzen jarraitzen duen bitartean
gatazka eta zatiketa sektarioek jarrai-
tu egingo dute batasun irlandarrerako
mugimendua ahulduz eta suntsituz.
Irlandaren kausa langile mugimen-
duaren kausa da eta langile mugimen-
duaren kausa Irlandaren kausa, Con-
nollyk azaldu bezala, ezin daitezke be-
reiztu.
15
 irlanda euskal herria sozialista

Irlanda: ez dago askatasunik

kapitalismopean
Krisi ekonomikoa erakusten ari da
subiranotasun nazionala fikzio bat dela sistema
kapitalistapean. Hau da krisi irlandarrarekin
eta bere “erreskatearekin” ikusi dena. Ez da
herri irlandarra izan egoerari aurre egiteko zein
neurri hartu behar zituen erabaki duena, baizik
eta burges ingelesek, alemaniarrek eta
frantziarrek, burgesia irlandarraren
kolaborazioarekin, inposatu dituzte lan
eskubideen galera eta aurrekaririk gabeko
zerbitzu sozialen suntsiketa.

IBON ARTOLA rraipenarekin, eta banka europarrak • Pentsioetako aurrekontuak 800

maileguak ez berreskuratzeko aukera- milioi euro murriztuko dira, eta jubila-

P
olitika ekonomiko liberalaren
lorpenen adibidetzat aurkeztua
izan zen Irlanda urteetan zehar.
“Tigre zeltak” 1990 eta 2007ko urteen
artean %6,5eko hazkuntza tasak izan
zituen, baina noski, soldata baxuen eta
lan merkatu bereziki prekarioaren on-
dorioz. Honetaz gain, Estatu espainia-
rreko espekulazio inmobiliarioaren adi-
nakoa bizitu zen, eta sozietate zergak
%12,5ean bakarrik egonik mundu oso-
ko multinazionalak bertaratu ziren.
Baina politika hark ondorio larriak eka-
rri ditu. Itzuli ezinezko zorrak ditu sis-
tema bankariak, nahiz eta iazko udan
banku irlandarrek “estres probak” pasa
eta gobernuak 2010eko hasieran 50.000
milioiko “laguntza” onartu finantza pu-
blikoekin ez-ordainketa posibleak ber-
matzeko. Atzeraldi ekonomikoaren ja-
rekin, gobernua behartuta ikusi zen zor
publiko irlandarraren interes izuga-
rriak ordaintzera, Grezian gertatu be-
zala, eta azkenean, crakaren ziurtasu-
naren aurrean, Europako Batasunaren
“erreskatera” errekurritu zuen.
EBko ekonomia ministroek 85.000
milioi euroko plana onartu zuten Ir-
landarentzat (kreditu eta abalen for-
man zazpi urte eta erdiko epean, %5,8ko
interesekin, Greziakoa baino handia-
goa, %5,2koa izan zena). Baina opera-
zio erraldoi honi aurre egiteko langile
klaseak eta herri irlandar xeheak or-
daindu beharreko prezioak ez du au-
rrekaririk:
• 25.000 langile publiko kaleratuko
dira estatuko gastuen 15.000 milioi
euroko murrizketen planen barruan
(BPGren %10).
tu berrien pentsioak %10. Erretiro adi-
na pixkanaka luzatzen joango da,
2028an 68ra iritsi arte.
• Gastu sozialak (asistentzia, lagun-
tzak) 2.750 milioi euro murrizten dira.
• Unibertsitateko matrikulak hiru-
koizten dira, 2.000 eurora iritsi arte.
• Gutxieneko soldata murrizten da,
eta bigarren aldiz langile publikoen
soldata.
• BEZa %22ra igoko da 2013an eta
%23ra 2014ean. PFEZa handitzen da,
baina sozietate zerga %12,5ean man-
tentzen da.
James Connolly iraultzaile marxis-
ta irlandar historikoaren hitzek honi
buruz ohartarazi zuten orain dela as-
ko: “Bihar ejertzito ingelesa bota eta
Dublingo Gazteluan bandera berdea
14. ORRIAN JARRAITZEN DU

16