‫

ر  ا
ء ا ‪2‬‬
‫ا ا ل ـ  ا‬
‫ا‪"  #$‬ر  م   ‬
‫‪ 2007‬ــ ‪2008‬‬
‫
  ‪  1‬ل آ
‪ *
" +‬ة‬
‫ ع ل اء اوآ
  ات و
 آ ‪ .‬إن اء اوآ
   ‪# $‬ء ‪ ،‬‬
‫‪ 01‬اوآ
‪ -
. /‬ا ‪ +,‬ذي اد' )‪. 2 H 2O2 (aq ) → O2 ( g ) + 2 H 2O (ℓ‬‬
‫را‪. '7‬آ' ‪ 6‬اء اوآ
 ‪  45‬آ‪3‬س ‪ / V=100,0ml .‬ل اء اوآ
 ‪6 ،‬آ‪@A‬‬
‫‪ . t=0 + C=6,0.10-2mol/l‬و‪JK ، 5 ' 7 'I$‬ل ا‪6 ، /A‬آ‪ A‬اء اوآ
 ا ‪  I‬ال ‪.‬‬
‫ اول أ‪JK ' L0 5 '+ M,7‬ل ا ‪: '$‬‬
‫)‪t(min‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪60‬‬
‫]‪[H2O2‬‬ ‫‪6,0‬‬ ‫‪4,7‬‬ ‫‪3,8‬‬ ‫‪3,0‬‬ ‫‪2,3‬‬ ‫‪1,8‬‬ ‫‪1,5‬‬ ‫‪0,90‬‬ ‫‪0,28‬‬
‫‪(10-2mol/l‬‬

‫‪ 1‬ــ أ‪` ab5‬ول ‪6‬ر ‪I6‬م ا ‪ ، +,‬وا‪ ni(H2O2) /$ '^J+ L  7‬آ' دة اء اوآ
 ‪ t=0 +‬و‬
‫)‪ n(H2O2‬آ' دة اء اوآ
 ‪ +‬ا‪ t 'e‬وا ‪I‬م ‪. x‬‬
‫‪ 2‬ــ أ‪ g h '
$ x -
.‬ا‪e‬ت ا
'  `ول ا‪7I‬ت ‪.‬‬
‫‪5 min ↔ 1cm‬‬
‫‪ 3‬ــ ‪ #K‬ا ن ا‪ i‬ا' )‪ 7$ x=f(t‬ل ا
‪: k‬‬
‫‪0, 5mol ↔ 1cm‬‬
‫‪ 4‬ــ ‪.‬د  ‪ 5‬ا
‪ '+‬ا'  ‪ + +,‬ا‪ t=5min / e‬و ‪ . t=30min‬ذا ‪ L 
6‬؟‬
‫‪ 5‬ــ ‪ /+‬ز‪ g5 /‬ا ‪ + ، +,‬أن ه‪m‬ا ا ‪ +,‬آ ‪.‬‬
‫
  ‪2‬‬
‫ ‪ +,‬آ‪5$‬ت ا‪
p‬م ‪ t CaCO3‬ل ‪ s.‬ا‪p‬رر‪ -
. r‬اد' ‪:‬‬
‫) ‪CaCO3 ( s ) + 2 H 3O + ( aq ) → CO2 ( g ) + 3H 2O (ℓ) + Ca 2 + ( aq‬‬
‫را‪. '7‬آ' ه‪m‬ا ا ‪ 6 ، '`.  -5 ، +,‬ي ‪ u+‬آ' واة ‪ /‬آ‪5$‬ت ا‪
p‬م ‪VA=100ml . ،‬‬
‫‪ /‬ل ‪ s.‬ا‪p‬رر‪ r‬ذي ا آ‪. C=0,10mol/l A‬‬
‫‪ 01 #y{ |I5‬أوآ
 ا‪$p‬ن ا‪$ L6‬ا‪$ '`$ # 6 ، #y4 ^ #^z '7‬ا‪ '7‬أ‪ 5‬ب ‪. w‬‬
‫‪ yb‬ا‪y‬ز ‪ + V = 1ℓ  $1 .‬در`' اارة ‪ θ = 25°C‬أي ‪. 298K‬‬
‫ اول أ‪ M,7‬ا ‪ L0‬ا' ‪.‬‬
‫)‪t(s‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪100‬‬
‫)‪P(CO2)(hPa‬‬ ‫‪12,5‬‬ ‫‪22,8‬‬ ‫‪33,2‬‬ ‫‪41,2‬‬ ‫‪48,8‬‬ ‫‪55,6‬‬ ‫‪60,9‬‬ ‫‪65,4‬‬ ‫‪69,4 714,7‬‬
‫‪ 1‬ــ ‪ '^J+   $‬ا‪y‬زات ا‪ ، 'p‬أ‪ -
.‬آ' دة ‪ 01‬أوآ
 ا‪$p‬ن )‪ + n(CO2‬آ ‪. 'e‬‬
‫‪ 2‬ــ أ‪` ab5‬ول ‪6‬ر ا ل ‪ ،‬وا‪ L  7‬ا‪ /$ '^J‬ا ‪I‬م ‪ x‬و )‪. n(CO2‬‬
‫‪ 3‬ــ ‪ #K‬ا ن ا‪y  i‬ات ا ‪I‬م ‪ 'z$ x‬ا‪. /A‬‬
‫‪ 4‬ــ ‪ /+‬ا
‪ '+‬ا'  ‪ + +,‬ا‪ t=0 / e‬و ‪ . t=50s‬ذا ‪ L 
6‬؟‬
‫‪ 5‬ــ ‪ +‬أن ا ‪ +,‬آ وأن ا‪5‬ت )‪p6 H3O+(aq‬ن ا ‪ +,‬ا ‪: /+ ،‬‬
‫أ ــ ا ‪I‬م ا^‪xmax u‬‬
‫ب ــ ز‪ g5 /‬ا ‪. t1/2 +,‬‬
‫‪ 6‬ــ ا^ ح ‪ 'Iw‬أ‪K‬ى ‪6 t 6 / /p6‬ر ه‪m‬ا ا ‪ + . +,‬ااب‬
‫
  ‪3‬‬
‫ــ ‪ 5‬إ‪5‬ز و' ‪ s S1 z - 6‬اوآ
‪6 r‬آ‪   5 . 60mmol/l @A‬ا‪A u+  h‬ان ذي د^'‬
‫‪ '+‬واوا‪ 5‬ا‪ '``A‬ا‪J‬ز' ‪.‬ااد ا‪ '0p‬ا ' ‪ s. :‬اوآ
‪$ pˆ u+ r‬رات ‡‪M y‬‬
‫) ‪ ( H 2C2O4 , 2 H 2O‬و‪ s.‬ا‪ r  p‬اآ‪ A‬واء ا‪ I‬ول ‪ 0i s‬آوت ا ‪76‬م ‪6‬آ‪@A‬‬
‫‪. 16,7mmol/l‬‬
‫‪ 1‬ــ  ه آ ' ‪$‬رات ‪ s.‬اوآ
‪ r‬ا‪J‬ز'  ‪ / 100ml 4‬ال ‪ S1‬؟‬
‫‡‪ 'Iw g‬ا  ‪ 4‬ال ‪. S1‬‬

‫‪Allal mahdade‬‬ ‫‪http://sciencephysique.ifrance.com‬‬ ‫‪Page 1‬‬

 ‫‪ 2‬ــ ‪5‬رس ا ر ‪ 'z$ ،‬ا‪p #h ، /A‬ن ‪ / 50ml / 0$‬ال ‪ S1‬و ‪ / 50ml‬ل ‪ 01‬آوت‬
‫ا ‪76‬م ‪.‬‬
‫‪ 2‬ــ ‪ 1‬أآ ‪ -‬د' ا ‪ /$ +,‬ا‪A‬دو` ‪: /‬‬
‫)‪Cr2O72− (aq) / Cr 3+ (aq‬‬
‫‪CO2 / H 2C2O4‬‬
‫‪$ ‰, 5‬ر`' اارة ‪ ، ' $1‬و‪6 t 5‬آ‪ A‬ا‪5‬ت ‪Cr 3+‬‬
‫ا‪ /+ '6‬ا ‪ u+  ، +,‬ا‪ u‬ا  ‪:‬‬
‫‪ 2‬ــ ‪+ 2‬ف ا
‪ '+‬ا' ‪m V‬ا ا ‪. +,‬‬
‫‪d Cr 3+ ‬‬
‫؟‬ ‫ ه ا‪ '^J‬ا  ‪ V #$6‬ب‬
‫‪dt‬‬
‫‪ 2‬ــ ‪. 3‬د ه‪ @m‬ا
‪ + '+‬ا‪ t=0 / e‬و ‪. t=50s‬‬
‫‪ 2‬ــ ‪  4‬ه ا ا‪m‬ي ‹ول إ‪6 M‬آ‪ A‬ا‪5‬ت ‪ Cr 3+‬؟‬
‫ا‪ L  7‬ز‪ g5 /‬ا ‪. +,‬‬
‫‪ 2‬ــ ‪ 
 5‬آ‪y6 ، ,‬ات ا
‪ '+‬ا' ‪m‬ا‬
‫ا ‪JK +,‬ل ا‪. /A‬‬
‫
  ‪" ) 4‬ر  ‪(  #‬‬
‫ إ‪w‬ر ‪b‬وع  د ا‪ Kz‬ص ‪.‬ل {ع   ‪ k$‬ا‪bp 7‬ف ا‪y‬رات ‪^ .‬ر ‪ mJ6‬ا
' ا‪r7 / '5i‬‬
‫‪p$‬ر ا‪I‬م ‪bp 7z '+ '.$‬ف ‪y‬رة وا  ‪ /‬ا‪ /p‬أن د ‪ '$7‬ز ‪ 01‬أوآ
 ا‪$p‬ن ‪.‬‬
‫‪p6 +‬ن ‪‹ ',6 ` M
5‬دي ‪ ،‬دا‪ K‬ا‪y‬رة إ‪Ž u‬ء و‪ /‬ا‪ /p‬إ‪ u‬ات ‪ 01 L  .‬أوآ
‬
‫ا‪$p‬ن ‪ 136 /+‬ا@ ار' ا‪ u+ '4‬آ‪5$‬ت ا‪
p‬م ‪ CaCO3‬ا`د  ا‪h‬ر ا‪ / . '
p‬أ`‬
‫ا ف أآ‪ u+ i‬ه‪m‬ا ا ‪ +,‬ا^ ح أ‪ 7‬ذ ا‪p‬ء ‪ M6mJ6 u+‬درا‪ '7‬ه‪m‬ا ا ‪. +,‬‬
‫ت ‪:‬‬
‫ــ در`' ‪.‬ارة ا‪JK  h‬ل ا ‪25°C '$‬‬
‫ــ ا‪ #y4‬اي ‪Patm = 1, 020.105 Pa :‬‬
‫ــ ‪ '^J+‬ا‪y‬ز ا‪PV=nRT : p‬‬
‫ــ ‪ ' $1‬ا‪y‬زات ا‪R=8,31SI 'p‬‬
‫ــ ا‪  p‬ا' ار' ‪M (C ) = 12 g / mol , M ( H )1g / mol , M (O ) = 16 g / mol , M (Ca ) = 40 g / mol :‬‬
‫‪M‬‬
‫= ‪ “$ d‬أن ‪ M‬ا‪ ' p‬ا' ‪y‬ز ‪.‬‬ ‫ــ آ‪ 'i‬ز ‪ '
$‬اء ‪:‬‬
‫‪29‬‬
‫‪$‬ا‪ A5 ، '`. K‬ا ‪ /$ +,‬آ‪5$‬ت ا‪
p‬م و‪ s.‬ا‪p‬رر‪p6 t 5 . r‬ن ‪ 01‬أوآ
 ا‪$p‬ن‬
‫‪$‬ا‪ '7‬ا‪I 5‬ل اء دا‪ h K‬ر رج ‪.‬‬
‫‪ s. / VS=100ml . '`.  -5‬ا‪p‬رر‪6 r‬آ‪ + .0,1mol/l @A‬ا‪ '+
$ K5 t=o 'e‬‬
‫ا`' ‪ / 2,0g‬آ‪5$‬ت ا‪
p‬م )‪ CaCO3(s‬و‪ |,5  yb5‬ا^— ا‪$ 
5 . —I‬ول ا‪7I‬ت ^‪k‬‬
‫‪ 01 k.‬أوآ
 ا‪$p‬ن ا ‪JK M+‬ل آ ‪ #y{ . t 'e‬ا‪y‬ز 
وي ا‪ #y4‬اي ‪.‬‬
‫)‪t(s‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪120‬‬ ‫‪140‬‬ ‫‪160‬‬ ‫‪180‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪220‬‬
‫)‪V(CO2)(ml‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪29‬‬ ‫‪49‬‬ ‫‪63‬‬ ‫‪72‬‬ ‫‪79‬‬ ‫‪84‬‬ ‫‪89‬‬ ‫‪93‬‬ ‫‪97‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪103‬‬

‫)‪t(s‬‬ ‫‪240‬‬ ‫‪260‬‬ ‫‪280‬‬ ‫‪300‬‬ ‫‪320 340 360 380 400 420 440‬‬
‫)‪V(CO2)(ml‬‬ ‫‪106‬‬ ‫‪109‬‬ ‫‪111‬‬ ‫‪113‬‬ ‫‪115 117 118 119 120 120 121‬‬
‫‪ '`m5 /p‬ا ل ا‪ '$ 0p‬ا‪ '0p‬ا ' ‪:‬‬
‫) ‪CaCO3 ( s ) + 2 H 3O + ( aq ) → CO2 ( g ) + 3H 2O (ℓ) + Ca 2 + ( aq‬‬
‫أ‪ -
.‬آ‪ 'i‬ز ‪ 01‬أوآ
 ا‪$p‬ن ‪ '
$‬اء ‪  .‬أي `‪A‬ء ‪ /‬ا‪y‬رة ‪m /p‬ا ا‪y‬ز أن  ‪ t‬؟‬ ‫ــ‬ ‫‪1‬‬
‫أ‪ -
.‬آ' ادة ا ‪ p '0‬ا ‪J+,‬ت ‪.‬‬ ‫ــ‬ ‫‪2‬‬
‫أ‪` ab5‬ول ا ‪I‬م ا ‪ . +,‬وا‪ L  7‬ا ‪I‬م ا^‪  . xmax u‬ه ا ‪ +,‬ا ؟‬ ‫ــ‬ ‫‪3‬‬
‫‪ 1‬أو` ‪  6‬ا ‪I‬م ‪ + x‬ا‪ VCO2 'z$ t 'e‬و ‪ T‬و ‪ Patm‬و ‪ . R‬أ‪ + M ^ -
.‬ا‪t=20s 'e‬‬ ‫ــ‬ ‫‪4‬‬

‫‪Allal mahdade‬‬ ‫‪http://sciencephysique.ifrance.com‬‬ ‫‪Page 2‬‬

 ‫‪ 4‬ــ ‪ 2‬أ‪ -
.‬ا‪ k‬ا‪I‬ي ا‪ /p‬ال ‪ˆ  M+‬وط ا ‪ . '$‬ه ه‪m‬ا ا ‪ +,‬آ ؟‬
‫‪ 5‬ــ ‪
. k6‬ب ^‪ x k‬و‪ u+ .‬ا ‪ i‬ا ‪ 5‬ل )‪ x=f(t‬أ‪ e5‬ا ن ‪1‬‬

‫‪ 5‬ــ ‪ 1‬أ‪  6 #+‬ا

‪ '+‬ا'  ‪ 'z$ +,‬ا ‪I‬م ‪ x‬وا‪ VS k‬ل ‪ .‬آ‪ y 6 g‬ا
‪ '+‬ا' ‪JK‬ل‬
‫ا‪ /A‬؟ ‪ +‬ااب ‪JK /‬ل ا ن ‪.‬‬
‫‪ 5‬ــ ‪+ 2‬ف ز‪ g5 /‬ا ‪. . t1/2 +,‬د  ‪. M ^ 5‬‬
‫‪ 6‬ــ در`' ‪.‬ارة ا‪y‬رة ااد ا‪ bp 7‬أ‡‪25°C / y‬‬
‫‪ 6‬ــ ‪  1‬ه ‪ 136‬ا‪,h5‬ظ در`' اارة ‪ u+‬ا
‪ '+‬ا'  ‪ + +,‬ا‪. t=0 'e‬‬
‫‪ 6‬ــ ‪ pˆ i 2‬ا‪6 u‬ر ا ‪I‬م ‪  x‬ه‪ @m‬ا' ‪.‬‬
‫‪ 7‬ــ ‪ t 6 /p‬ه‪m‬ا ا ر ‪I$‬س ا‡' ‪ σ‬ل ‪ 'z$‬ا‪. /A‬‬
‫‪ 7‬ــ ‪ 1‬أ`د ا‪5‬ت ا ا`ة  ال ‪. .‬د ان ا‪m‬ي ‪  K z‬ا ‪ +,‬و‪6‬آ‪—$1 uI  @A‬‬
‫‪ 7‬ــ ‪JK / ‰.J5 2‬ل ا ‪ š^6 '$‬ا‡' ‪$ b .‬ون ‪
.‬ب ه‪ @m‬ا‪ + 'e.J‬أن ا‡' ا‪'5‬‬
‫ا' ›‪5‬ت ‪: 25°C +‬‬
‫‪λH O = 35, 0mS .m 2 .mol −1‬‬
‫‪+‬‬
‫‪3‬‬

‫‪λCa = 12, 0mS .m 2 .mol −1‬‬

‫‪2+‬‬

‫‪λCℓ = 7,5mS .m2 .mol −1‬‬

‫‪−‬‬

‫‪ 7‬ــ ‪ 3‬أ‪ -
.‬ا‡' ‪ σ‬ل ‪. t=0 +‬‬
‫‪ 7‬ــ ‪ /$ 4‬أن ا‡' ‪I $ ' 6‬م ‪ '^J$ x‬ا ' ‪σ = 4, 25 − 580x :‬‬
‫‪ 7‬ــ ‪ 5‬أ‪ '‡ -
.‬ال ‪I  '
$‬م ا^‪. u‬‬

‫‪Allal mahdade‬‬ ‫‪http://sciencephysique.ifrance.com‬‬ ‫‪Page 3‬‬