Siyasal Vakfı Bülten 34

Siyasal Vakf Blteni
Yl: 20, Say: 34, Ocak 2012 Sahibi Siyasal Vakf Ynetim Kurulu Adna Dr. Fahri SOLAK ... Genel Koordinatr Seyit Ahmet IKIN ... Katkda Bulunanlar Nurullah ZTRK Sebahattin KAPLAN Sezai KAYA Tayfun KAYA mer KURU Bnyamin KORKMAZ Erdal ERFOLU ... Teknik Hazrlk Star Medya Yaynclk A.. Tel: 0212 478 52 00 ... Grafik-Tasarm Selahattin GKSU Tel: 0212 212 24 26 ... Adres Siyasal Vakf Kalenderhane Mah. Darulelhan Sok. No: 8 Vezneciler / STANBUL Tel: (0 212) 511 32 20-21 Faks: (0 212) 513 88 38 (0 212) 521 25 77 ... Ankara Mustafa Ak Merutiyet Cad. 9/7 Kzlay/Ankara Tel: (0 312) 425 36 34 ... e-mail siyasal@siyasalvakfi.org ... web www.siyasalvakfi.org
Siyasal Vakf Blteni cretsizdir. Kaynak gsterilerek alnt yaplabilir. Yaymlanan yazlarn sorumluluu yazarlarna aittir.
Saygdeer Mensuplarmz,
Vakfmzn kurulduu 1992 den bu gne tam 20 yl geti. Bu vesile ile ilk gnden bugne sren heyecan, samimiyet ve zverinin nice 20li yllarda da artarak devam etmesini diliyoruz. 2011-2012 eitim ylnda fakltemiz rencilerine ynelik Vakf almalarmz, atlye almalar eklinde younlatrdk. Bu kapsamda gz dnemi faaliyetleri; kamuda ve zel sektrde kariyer, kiisel geliim ve akademik seminerler, fotoraflk ve ney kurslar ile kitap okuma ve sinema atlye almalar olarak gerekletirildi. Atlye almalarna ilikin detayl bilgiyi Vakftan Haberler blmnde bulacaksnz. Sayn Nurullah ZTRK Camiamzdan blmnde Fakltemiz 1986 yl mezunu, ileri Bakanl Personel Genel Mdr Sayn brahim TAYAPAN konuk etti. Ekonomi/D Politika blmnde Sayn Selami STNDAn Cari Ak ve demeler Dengesi balkl yazsn okuyacaksnz. Aratrma Notlar blmnde Sayn Dr. Seyfi SAY, Ahlkn stismar Olarak Ahlklk ve Hukuk, Sayn Abdullah ZGR, Potansiyelimizin Farknda Myz?, Sayn Trkben PEDK, Finansal Vakflar, Sayn Ramazan YILDIZ, lkemizdeki la Piyasas Ve Yaanan Sorunlar, Sayn mer YREKL, Salk Alannda Tam Gn alma Sistemine Gei balkl yazlaryla yer aldlar. Yneticinin Kesi blmnde Sayn Dr. Mahmut DEMRKAN performans ynetimi zerine deerlendirmelerde bulunurken, Sayn Dr. Resul KURT kdem tazminat konusunda bilinmeyenleri ele ald. Bltenimizin 35inci saysnda yeniden bulumak temennisiyle esenlikler dileriz.
Seyit Ahmet IKIN Bakan Yardmcs
Vakftan Haberler
Nice 20 Yllara
1992 Ylnda kurulan Vakfmz 20 yana ulat. rencilik dneminde faklte ats altnda oluan birlikteliklerin ve gnl balarnn mezuniyet sonrasnda da srdrlebilmesi arzusu ve gelecee ynelik g birlii abalar, 1992 ylnda kuruluu tamamlanan Siyasal Vakf ile kurumsallamtr. .. S.B.F., 1979 ylnda eitime balayan ve ilk mezunlarn 1983 ylnda veren gen bir fakltedir. Vakfn kurulu tarihi olan 1992 ylnda fakltemizin henz 10. dnem mezunlarn vermi olduu gz nnde bulundurulduunda ve ayrca 20 yln sonunda gelinen aama dikkate alndnda, mezunlarn kalc birliktelikler oluturma ynndeki arzularnn ve gayretlerinin ne kadar samimi olduu daha iyi anlalacaktr. Kurulu senedinde Siyasal Vakfnn Gayesi: .. S.B.F. mezunlar arasnda meslek, iktisad, sosyal ve kltrel dayanmay salamak, .. S.B.F. rencilerinin ve mezunlarnn bilimsel ve kltrel ynden en iyi ekilde yetimelerini temin etmek, sosyal bilimler alannda almalar yapmak ve fakltemiz ile benzer eitim veren faklte, enstit ve benzeri kurumlarla ibirlii ve dayanmay gerekletirmek olarak belirtilmiti. Vakfmz, bu amalar dorultusunda, kuruluundan bugne almalarn srdrm ve bu erevede; dzenli periyotlarla Vakf Blteni karlm, mensuplarmzn isim ve adreslerini ihtiva eden ve 2000e yakn mezunumuza ulaan Siyasal Vakf Ajandas her yl gncellenerek hazrlanm, her yl rencilere dnk olarak Atlye almalar, Konulu Seminerler, Meslek Tantm ve Meslee Hazrlk Seminerleri dzenlenmi, dzenli periyotlarla siyasal, ekonomik, sosyal ve kltrel ierikli Konferanslar ve Sempozyumlar gerekletirilmi, fakltemizle ortak almalar yaplm, mensuplarmza dnk 10dan fazla ehirde ftar Programlar dzenlenmi, dnem ve sektr toplantlar ve eitli blge gezileri yaplm, giderek artan sayda fakltemiz rencisine (halen 300e yakn) karlksz renim Bursu ve Eitim Yardm temin edilmi ve vakfmz bnyesinde sosyal bilimler arlkl bir
2
Siyasal Vakf Blten / Ocak
htisas Ktphanesi oluturulmas ynnde somut admlar atlm bulunmaktadr. Btn bunlarn yannda, vakf genel merkezi olarak kullanlmak amacyla, Mimar Sinan eseri olan ehzade Sbyan Mektebi (1999) ve ehzade marethanesinin (2011) tahsisi salanarak vakfmz kalc, fonksiyonel ve prestijli bir mekana kavuturulmutur. Ayrca mensuplarmzn youn olarak bulunduu ve dzenli almalar yrtt Ankarada da tarihi bir Konak, 28 yllna vakfmza kazandrlmtr. Bugn gelinen noktaya bakldnda Siyasal Vakf, saylar 2.000e yaklaan, kamu ve zel sektrde takdire ayan baarlara imza atm mensuplarndan ve kendilerinden nceki nesiller gibi sorumluluk stlenmek zere yetien bursiyer rencilerden oluan insan gc ile gl ve sreklilii olan bir toplumsal organizasyon haline gelmitir. Bu gzel topluluun olumas ve sosyal itibarnn gelimesi, tek tek her bir bireyin temsil baarsnn bir sonucudur. Olumaya balayan daha sivil, daha zgr, daha katlmc, daha demokratik Trkiyenin inasnda ve temel haklarn kalc gvencelere kavuturulmasnda mensuplarmzn bugne kadar olduu gibi, bundan sonra da zerlerine deni hakkyla yerine getireceklerine inanyoruz. Bu erevede, g retme ve gc kutsama deil, saygnlk retme ncelii ile hareket edecek mensuplarmzn, milletimizin meselelerine sahip kacaklarna ve lkemizi uluslararas dzeyde daha st sralara tayacak ilere imza atacaklarna inanyoruz. Bu amala vakfmz Yeni Trkiyenin her geen gn daha fazla ihtiya duyduu ehliyet, liyakat ve istikamet sahibi kadrolarn yetitirilmesinde ve emanetin ehline verilmesi ilkesine uygun olarak milletimizin hizmetine koulmasnda zerine deni byk bir motivasyonla yerine getirme gayretini srdrecektir. Vakfmzn bugnlere gelmesinde katklar bulunan btn mensuplarmza ve dostlarmza teekkr eder, Vakfmzn ilkeleri ve yeni nesilleri ile nice 20. yllar erefle kutlamasn diler, 2012 ylnn lkemize ve siz saygdeer mensuplarmza hayrlar getirmesini dileriz. Ynetim Kurulu Bakan
Dr. Fahri Solak
2012
Vakftan Haberler
Siyasal Vakf Atlye almalar 2011 Gz Dnemi Faaliyetleri

2011-2012 retim yl Siyasal Vakf bnyesinde rencilere ynelik balatlan Atlye almalar Gz Dnemi, 19 Kasm - 31 Aralk 2011 tarihleri arasnda 7 haftalk bir srede gerekletirildi.
Gz Dneminde Yaplan Faaliyet Balklar:

- Kamuda Kariyer Seminerleri - zel Sektr Seminerleri - Kiisel Geliim Seminerleri - Fotoraflk Kursu - Ney Kursu - Akademik Seminerler - Kitap Okuma Atlyesi - Sinema Atlyesi
Kurt ile birlikte Salk Bakanl Bamfettii bir mezunumuzda dahil olmak zere 30 kii katlmtr. Olduka scak ve samimi bir ekilde gerekletirilen sylei kapsamnda Resul Kurt ncelikle kendi hayat tecrbelerinde bahsetti. Okula giri hikyesini, okul yllarndaki anlarn dile getirdi. zellikle niversite hayat sresince gerek eitim gerekse sosyal yaam kapsamnda yaam olduu deneyimler dinleyiciler zerinde olduka olumlu bir etki brakt. Konumasnn dier ksmnda kamuda kariyer ve zel sektrde kariyer olanaklar ila alakal farkllklar detaylandran Resul Kurt dikkat ektii en nemli nokta; iki kariyer alannn da kendine has zellikleri olduu vurgusudur. zelikle rencilerin bu iki alandan birini tercih ederken olduka dikkatli olmas gerektiini, bu tercihin bireylerin hayatnn geri kalan iin nemli bir basamak olduunu ifade etti. Konumasnn son ksmnda rencilerden gelen
I. KAMUDA KARYER SEMNERLER Ahmet DENZ

(1987 mezunu, stanbul Vali Yardmcs) 19 Kasm cumartesi gn Kamuda kariyer Atlyesinin gerekletirdii ilk organizasyonda stanbul vali yardmcs ve ayn zamanda fakltemiz 1987 mezunu olan Sayn Ahmet Deniz konumac olarak katlmlardr. Geni katlmn saland konferans son derece samimi bir ortamda gereklemitir. Kendileri kamu sektrnde rencilerin ne tr alanlar tercih edebileceini ve bizleri hangi zorluklarn beklediini tecrbelerinden hareketle aktarmlardr. Bu dorultuda zellikle kaymakamlk meslei ve kendilerinin hali hazrda yapt i zerinde durmular; kamu sektrnde alan birisinin nasl fark yaratabilecei hususunda deneyimlerini paylamlardr.
Resul KURT
(1992 mezunu, SGK Eski Bamfettii - Star Gazetesi Yazar) 25 Aralk Cumartesi gn eski SGK Bamfettii olan u an ise zel sektrde almakta olan Resul Kurt ile bir sylei dzenlenmitir. Syleiye Resul
2012 3
Vakftan Haberler
sorulara arlk verdi. zellikle bu blm de sosyal gvenlik kurumu snavlar hakknda gelen youn sorulara kulak veren Resul Kurt, kurumun genel olarak senede iki defa snav atn, SGK Mfettiliinin zevkli bir meslek olduunu ancak youn bir alma hayatn bnyesinde barndrdn dile getirmitir.
II. ZEL SEKTRDE KARYER SEMNERLER Erol DLAVER

(1989 mezunu, iadam) 26 Kasmda 40 kiilik katlm ile gerekleen organizasyonda SBF mezunu Adam Erol Dilaver deneyimlerini ve tavsiyelerini Bir Siyasallnn Biliim Teknolojileri Sektr Serveni balyla rencilerle paylat. Erol Dilaver Siyasal mezunu olarak kamu sektr yerine zel sektrn biliim teknolojileri alanna ynelmi ve bu alanda faaliyet gstermektedir. Siyasal mezunu kurduklar Comedia Ltdnin baar yks, rencilere farkl bir bak as getirdi. SBF mezunlarnn sadece kamu sektrnde olmadn zel sektrde de baarl birok iadamnn bulunduunu belirten Erol Dilaver yabanc dilin her alanda gerekli olduuna vurgu yapt. nemli olann gereken bilgi ve birikime sahip olduunu belirtip Siyasal mezunlarnn bu adan ok ansl olduunu ifade etti. Siyasal Bilgiler Fakltesini stanbul gibi her frsata sahip bir ehirde okumann nimet olduunu belirterek bu frsatlarn doru bir ekilde kullanlmasn nerdi. Konferansn son diliminde bolca kitap okuyup entelektel bilgiye sahip olmamz, siyaset ve gndemi takip edip sorgulayc bir bak as kazanmamz tavsiye etti.
III. KSEL GELM SEMNERLER Diksiyon ve Hitabet Mehmet BAYLAR

Seminerimiz 19 Kasm da balayarak 6 hafta sreyle devam etmitir ve 3 ana balk zerinde durulmutur. Bu 3 konu anlalrlk, iitilirlik, etkileyicilik zerine olmutur. Her konu balmz 2 hafta sreyle devam etmitir. Anlalrlk zerine yaptmz ilk haftaki ders; sesli ve sessiz harflerin doru bir ekilde kartlmas, ikinci haftaki ders ise kiinin etkin ses karmas ve boumlama zerine olmutur. Anlalrlk zerine yaptmz iki haftalk dersimize yaklak 40 kii katlmtr. Yeni bir konuya getiimiz nc haftada iitilebilirlik zerinde durulmu ve genel esaslaryla ilenmitir. lk hafta farkl ses tonlarn nerede ve nasl kullanacamz zerinde durulmutur. itilebilirlik zerine yaptmz ikinci haftaki derste ise ses tonlar zerine tekrar ve genel bilgi verilip, bunun zerine pratik almalar yaplmtr. itilebilirlik zerine yaptmz bu iki haftalk eitimde ise ilk hafta 20, ikinci hafta 25 kii katlmtr. Son iki haftamz ayrdmz etkileyicilik konusunda ise ilk hafta; daha etkin nasl konuabileceimiz olmu ve bunun zerine dram sanat ile ilikili olarak pratikler yaplmtr. kinci hafta ise konumadaki heyecann ortaya karlmas ve topluluk nnde konumann nemi zerinde durulmutur.
2012
Vakftan Haberler
incelemek zere gelecek hafta zerinde konuulacak olan kitap belirlendi. Seminerin 2. Haftasnda 60 kiinin katlmyla, nceki hafta belirlenen balklar erevesinde, smail Cokun tarafndan tavsiye edilen ve vakfmz tarafndan temin edilen Venedik ve Bab- Ali Despotun Douu adl almas ele alnd. Bu almada yazar, stanbula atanm Venedik elilerinin 1503-1641 yllar arasnda, Osmanl stne kaleme alm olduklar krk sefaretnameyi inceliyor. Bunun zerine smail Cokun toplumsal ve sosyolojik yapy gz nne alarak dnemin Osmanlsn anlatmtr. Dnemin Avrupas, Hal Seferleri, Amerika ktasnn kefi gibi konular ilenmitir. 3 Aralk 2011 tarihinde gerekletirilen 3. Seminere 50 kiilik bir katlm olmutur. Bu seminerde Venedik ve Bab- Ali kitabndaki konulara devam edilmi ve o dnemde Osmanl Devletini derinden etkileyen milliyetilik akm ve bunun olumsuz etkilerini zmek iin gelitirilen akmlardan bahsedilmitir. Sanayi devrimi Avrupann ilerleyii ve Amerikann dnya siyasetinde yer almas hakknda smail Cokun ve katlmclar arasnda sohbet eklinde konuulmutur. Ardndan etli pilav enliiyle son bulmutur. 10 Aralk 2011 tarihinde gerekletirilen 4. Seminere 50 kiilik katlm olmutur. Eref Edip, Mehmet Emin Eriirgil ve Cemal Kunay adl yazarlar hakknda konuulmu, hayatlar, grleri konusunda bilgi verilmi ve yazdklar kitaplar hakknda analizde bulunulmutur. 17 Aralk 2011 tarihinde gerekletirilen 5. Seminer 50 kiinin katlmyla birlikte balamtr. Bu seminerde slam dnyasnn 19. yy.da geirmi olduu izgiden bahsedilmitir. Bunlar: Pr muhafazakar izgi, Pr modernist izgi, slamclk izginin kma noktas olan tarzl siyaset kitab haftaya okunmak zere rencilere datlmtr. 24 Aralk 20011 tarihinde gerekletirilen 6. Seminere 40 kiinin katlmyla balanm. Bu seminerde Yusuf Akurann hayat, eserleri konuulmu ve Tarz- Siyaset adl kitabn genel analizi yaplmtr.
Son olarak ilediimiz etkileyicilik konusunda ise ilk hafta 25, ikinci hafta 30 kii katlmtr. Ayn zamanda 3 ana bal bitirdiimiz iin konularmz toparlanarak zerinden bir kez daha geilmi ve genel apl pratikler yaplmtr.
IV. AKADEMK SEMNERLER
Tarih-Toplum-Siyaset
Prof. Dr. smail COKUN
(.. Edebiyat Fakltesi, Sosyoloji Blm Bakan) Siyasal Vakf Atlye almalar bnyesindeki Akademik seminerimizden Prof. Dr. smail Cokun tarafndan Tarih Toplum Siyaset adl seminer 6 hafta srmtr. Vakf merkezinde 14.00 -15.30 saatleri arasnda gerekletirilen seminerler, 19 Kasm-31 Aralk 2011 tarihleri arasnda toplam 7 hafta srmtr. Seminerimizin ilk haftas olan 19 Kasm da ncelikle katlmclarmzn bu eitim-seminerden neler bekledii ve genel kurallar belirledik. 55 kiinin katld, asl amac Toplum iin bilincini edinmek olan seminerimizde katlmclarn belirledii balklar unlar oldu: 1) Ortaa Dnemi, 2) Yakn Siyasi Tarihle lgili Bilgiler, 3) Osmanl ve Cumhuriyet Dnemi, Trkiyenin tarihini, toplum yapsn ve bunlar etkileyen siyasi olaylar ve tm dnyay etkileyen siyasi olaylar incelemek ve bir baka adan olaylar
2012 5
Vakftan Haberler
Yaryl tatili srasnda katlmclarn Eref EDBin Mehmet Akif isimli eserini okumas istenmitir.
Yakn Dnem Siyasi Tarih

Prof. Dr. Mehmet Ali BEYHAN
(.. Edebiyat Fakltesi Tarih Blm) 3 Aralk ile 17 Aralk tarihleri arasnda 3 hafta sren etkinlikte Prof. Dr. Mehmet Ali Beyhan ilk hafta Siyasi Tarih Bilminin girii niteliinde olan konulara deindi. I. Petro ve Rusya ile ilgili konulara deinen Beyhan, Petronun lkesine yeni teknolojileri getirmek ve bu ekilde geliimi salamak adna Avrupaya kimliini gizleyerek kefe kmas, deiik mesleklerde almasna deindi. 10 Aralkta Yenieri ocann neden kaldrld, Osmanlda Askeri gcn ne kadar nemli olduunu farkl rnekler vererek anlatt. Yenieri ocann disiplinsizlii ve bozulmas ile batya yneli ve bat tarz ordunun getirilmesini dile getirdi. 17 Aralk Cumartesi gn Tanzimat Ferman Osmanlnn batllama sreci ve slahat hareketleriyle ilgili bilgiler verdi. mitir. Erick Jan Zrcherin Modernleen Trkiyenin Tarihi isimli, letiim yaynlarndan kan ve alannda nde gelen kitaplardan biri olarak tannan kitap seilmi ve bu balamda yakn dnem Trkiyede yaananlar hem teorik bir ereveden hem de dnemsel sralama gzetilerek incelenmeye allmtr. 3 Aralk Cumartesi tekrar bir araya gelinerek Tanzimat ncesi ve sonrasnda Trk Siyasal hayatndaki gelimeler, demokrasi tecrbesi, devlet mantnn deiimi, toplumsal meseleler, tehcir, istiklal mahkemeleri gibi sorunlu alanlardan yola klarak gnmz meseleleri anlalmaya allm ve seviyeli bir tartma ortam salanmtr. Genellikle kahvalt ve ikram eliinde gerekleen kitap okuma gruplar, nmzdeki dnemlerde de Vakfta gerekleen renci faaliyetlerinin nemli bir paras olmaya adaydr.
V. KTAP OKUMA ATLYELER Moderatr: Merve Sevin SAKAR

Bir dier faaliyetimiz de mensubu olan rencilerin hayatlarn kolaylatrmak, tecrbe ve birikimlerimizi paylamak amacyla gerekletirdiimiz kitap okuma atlyesi, seminer dnemi boyunca iki haftada bir olmak zere planland mahalde gerekletirilmitir. 19 Kasm cumartesi 40 kii gibi yksek bir katlmla tanma toplant gerekletirilmi ve bu toplantda hangi kitaplarn okunmas gerektiine karar veril-
VI. SNEMA ATLYES: zlenilen Filmler:

- ntoThe Wild - Das Experiment-Deney
VII. FOTORAFILIK KURSU
19 Kasmda balayan kurs 4 hafta srmtr.
2012
Vakftan Haberler
VIII. NEY KURSU

Fakltemiz 1988 mezunu Abdullah zgr tarafndan verilen ve 3 Aralkta balayan kursa finaller sebebiyle ara verilmitir. Bahar dneminde devam edecektir. Atlye almalar, Vakf Genel Sekreteri Mustafa Kemal ler ynetiminde renci arkadalarmzn aktif katks ile dzenlenmitir. Bu almalarda grev alan isimler ve sorumluluklar yledir: Genel Koordinatr: Faruk KILI Akademik Konferanslar: Vesile ALTUNDAL, Necibe MARAZ, Glsm YCE, Burak TEMZ Kamuda Kariyer Atlyesi: Furkan BLGL, Emre SALTABA, Kevser ELK zel Sektrde Kariyer Atlyesi: Ouz ERDL, Kbra Nur AKMAK Kiisel Geliim Atlyesi: Burak YETMOLU, Burak KUL Gezi almalar: Eyp BAYKARA AB Proje Yazma ve Ynetme Atlyesi: Ayegl AAR Kitap Okuma Grubu: Merve Sevin SAKAR Afi Taarm ve Sosyal Medya: Yunus Emre ERCAN
Siyasal Bilgiler Fakltesi mezunlar nc kez bir araya geldi.
Siyasal Bilgiler Fakltesinin kuruluundan buyana tm dnem mezunlar 26 Kasm Cumartesi gn Beyazt yerlekesindeki Siyasal Bilgiler Fakltesi binasnda nc kez bir araya geldi. Konuklar arasnda fakltenin kurucularndan Prof. Dr. Aydn Aybay, Do. Dr. zzettin Doan, Siyasal Bilgiler Fakltesi Dekan Prof. Dr. Emrah Cengiz, fakltenin mezunlarndan eski milletvekili Ali Osman Sali, dernek ve vakf yeleri gibi pek ok isim yer ald. stanbul Kent Bandosunun verdii konserle balayan etkinlik, Zafer Tunaya Amfisinde devam etti. Siyasal Bilgiler Fakltesi Dekan Prof. Dr. Emrah Cengiz konumasnda hocalarna duyduu kran ve minneti belirtti ve faklte bnyesinde gerekletirilen proje ve etkinliklerin neminden bahsetti. Ardndan Siyasal Bilgiler Fakltesi Mezunlar Dernei Bakan Atilla lhan yapt konumada, faklteden mezun olan rencilerin dnya apnda ok geni mesleki yelpazelerde baarl konumlara geldiini ve bu faklteden mezun olan rencilerin birbirinden kopmamalarn tavsiye etti. Mezunlar Vakf Bakan Fahri Solak, fakltenin, bugnn ve gelecein siyasi alannda etkin olma konusunda aktif bir rol oynadn, vakfn ve derneklerinde bu
2012 7
Vakftan Haberler
rolde katksnn olduunu syledi. almalarna devam edeceklerini belirten Solak, rencilerin de bu vakf ve derneklerden yararlanmalar gerektiini vurgulad. Eski milletvekili Ali Osman Sali, konumasnda, faklteye kayt olma hikyesinden bahsetti ve fakltedeki baz anlarn anlatt. Fakltenin kurucularndan Prof. Dr. Aydn Aybay, fakltenin eskiden Tp Fakltesi Morgu olarak kullanldn, youn abalardan sonra fakltenin tek blm olmak artyla kurulabildiini, byk emekler verilerek bu gnlere geldiini, deerinin bilinmesi gerektiini belirtti. Krsye tekrar kan Siyasal Bilgiler Fakltesi Dekan Prof. Dr. Emrah Cengiz, geleneksel olarak edilen diploma yeminini tm salona tekrarlatt. Diplomalar verildikten sonra faklte nndeki merdivenlerde toplu hatra fotoraf ekildi. Toplu fotoraf ekiminin ardndan, mezunlarn hatralarn yad etmesi ve o gnlere geri dnmelerini salamak amacyla okulun yemekhanesinde le yemei verildi.
altnda devam etmektedir. Mezunlarmz ile dier konumaclarn sunum yapmas zerine balatlan ve her ay dzenlenmeye allan toplantlar, 2011 yl ierisinde Siyasal Bulumalar Gz 2011 bal altnda planlanm ve bu balamda iki altay ve bir oturum gerekletirilmitir. Halen kamu ve zel sektrde eitli mesleklerden 35 mezunumuz Konya blgesinde grev yapmaktadr.
Ekim 2011 Toplants

09 Ekim 2011 Tarihinde Ilgn ilesinde, SBF 1986 mezunu kaymakam Cahit Ikn ev sahipliinde Anayasa altay ve Tark Zafer Tunaya balkl toplant dzenlendi. Programn al konumasn .. SBF Konya Grup Koordinatr mer TOKGZ yapt. stanbul Siyasal Bilgiler Fakltesinin 1979 ylnda ilk kurucu dekan ve Anayasa Hukuku ve Siyasal Partiler hocas olan ve 1991 ylnda kaybettiimiz Ord. Prof. Dr. T. Zafer Tunayann zgemii ve eserlerini anlatt. Tokgz, 12 Eyll referandumu ve 12 Haziran seimi sonrasnda lkemizde Darbeci zihniyetin son rn olan 12 Eyll anayasasnn miadn doldurduunu, 21. Yzyla Trkiyeyi tamaktan uzak olduunu, halkn zgrlklerini kullanmasn diye barikat olarak yapldn belirterek; temel hak ve zgrlklerin devlete kar korunduu demokratik, sivil ve vesayetsiz bir anayasa istediklerini belirterek sunumunu tamamlad. Programda ikinci konumac olan AKP Konya Karatay le Bakan mer nal, Statko ve Deiim ekseninde 12 Eyll referandumu ve 12 Haziran Seimlerinin anlam, balkl sunumunu yapt. nal, AKPnin toplumsal mutabakat ile yeni bir anayasa yapma iradesini tadn, amacn 12 Eyll anayasasnn toplumumuza dayatt prangalardan kurtulmak ve halkmzn nn amak olduunu vurgulayarak balad konumasnda, zellikle 1921 anayasas hari dier tm anayasalarn devlet merkezli olduunu, devleti herkesin sahiplenmesinin baka bir ey, kutsallatrmann ise nemli bir hata olduunu, Trkiyede bireyin devlet karsnda edilgen olduunu, yeni anayasann ise AKP program, tz ve 2012 seim bildirgesi nda insan
BAYRAMLAMA PROGRAMI
Kurban Bayram, bayramlama program 8 Kasm 2011-Sal, 14.30 - 17.00 saatleri arasnda Vakf Merkezinde gerekletirilmitir.
Siyasal Vakf Konya Grubu Gz 2011 almalar
Siyasal Vakf Konya Grubu almalar 2008 yl Mart ayndan itibaren, Siyasal Bulumalar bal
2012
Vakftan Haberler
merkezli ve topluma hizmet eden devlet anlay ile sosyal piyasa ekonomisi balamnda temel hak ve zgrlkleri nceleyen bir bak as ile hazrlanmasn hedef aldn vurgulad. Amalarnn halk devlete kar koruyan anayasa yapmak olduunu, anayasa yaplrken elit bir grubun deil, toplumdaki tm kesitlerin grlerinin alnacan, sivil ve katlmc bir anayasa hedeflediklerini belirtti. altay her iki konumacya yneltilen soru ve cevaplar ve karlkl yorumlar ile tamamland.
gelenlerin kimi temsil ettii, ay Partisi hareketiyle ilikisi olup olmad, Trkiyede Borsann igalinin mmkn olup olmad tartmalar ile sona erdi.
Aralk 2011 Toplants

Siyasal Vakf Konya Grubu Gz 2011 toplantlarnn sonuncusunda Mevlanann 738. lm yldnm vesilesiyle anma program dzenledi. Mevlana ve Mevlanann Hayatmza Etkileri konusu, Konyada bulunan SBF mezunu siyaseti, brokrat, danman ve iadamlarndan oluan grup tarafndan ele alnd. Program 15 Aralk 2011 tarihinde Glbahesi Konya Mutfa tesislerinde yapld. Programa ayrca stanbul Siyasal Mezunlar Dernei Ynetim Kurulu yeleri Funda zsoy, Sema amc da stanbuldan konuk olmulardr. Konya Grubu Bakan mer Tokgz a konumasnda, Mevlana hazretlerinin 13. yzyldan bugne niye konuulduu, mesajnn evrenselliinin kkeni konusunun akla kavuturulmas gerektiini belirtti. Mevlana hakknda hmanist, feylesof, mtefekkir gibi yorumlarn yapldn, oysa ncelikle Mevlanann szn evrensel klan edebi yn ve airlii konusunun ele alnmas gerektiini vurgulad. ok satar kitaplar eklinde Mevlana ve ems-i Tebrizi ilikisini ortaya koyan eserlerin ieriinde Mevlanann reel hayat izgisi ile, slamla, tasavvufi yaants ile rten ne var ki? bu kadar ok sat rakamna ulalyor sorusunu katlmclara yneltti. Mevlana ve Mevlevilik konusunda somut izgilerin ortaya konulmas ve gereklerin stn rten perdenin kaldrlmas iin Mevlana Dergahnn Konya merkezli faaliyete geirilmesini nerdi. Mevcut dergahn mze konumu nedeniyle etkin olmadn, bu yzden Mevlevi olan bir Mslmann alamet-i farikas nedir, ne yapar ve dier mslmanlardan hangi ynleriyle farkllat konusunun ak ak bilinemediini vurgulad. Gemite ve gnmzde slamda musiki sema ve raks konusunda farkl grler olmakla birlikte Mevlevi dergahlarnda yzlerce yldr, sema ile birlikte ney, tambur, ud, kudum gibi enstrmanlarla klasik trk sanat musikisi icra edilmesinin ve sema sonunda
Kasm 2011 Toplants

Siyasal Vakf Konya grubu, 17 Kasm 2011 tarihinde Alternatif Bankaclk, Faizsiz Finas Kurumlar ve Finansal Kriz konulu altay Sille Kltr evinde bir araya geldi. Programda Kuveyt Trk ube Mdr Bilal Gksu tarafndan, Katlm Bankacl ile Mevduat Bankaclnn birletii ve ayrld ynler ile faizsiz finans sisteminin ne olduu zerine sunum yapld. Bilal Gksu, detayl sunumunda Cumhurbakan zal tarafndan altyaps oluturulan faizsiz bankacln 1960larn sonunda dnyada modellendiini belirterek, sermaye ortaklar arasnda Trkiye Cumhuriyetinin de nemli bir pay olduunu, esas olarak retimi ve istihdam desteklediklerini, mal ve hizmet karl olmayan hibir finansal ilem yapmadklarn, 28 ubat dneminde her eyiyle amaya hazr olduklar banka ubelerine kastl olarak izin verilmediini, 2023e kadar ube ve hizmet alarn tm lke sathna yaymak iin youn bir ekilde altklarn belirtti. Program sresince mevcut bankaclk sisteminin mevduat bankas-katlm bankas zellikleriyle ayrtrlmas ile devam edip, spanya, Yunanistan, talyada yaanan krizlerin altnda retimle bants koparlm biimde 6070 kata varan faiz ilemlerinin ve ar kaydi para yaratlmasndan kaynakland yorumuyla devam etti. ABDnin finansal knn mukadder olup olmad, kapitalist sistemin u anda 30-50 ylda bir rastlanan konjonktrel kriz dalgasyla m sarsld yoksa bunu atlatp yeniden sistemin kendisini yenileyip yenilemeyecei zerinde fikir alveriinde bulunuldu. Son olarak Wall-Street igalcilerinin kkeni, bir araya
2012 9
Vakftan Haberler
kuran- kerim tilavet edilmesinin altn izdi. Karlkl deerlendirmelerle olduka verimli geen sohbetin sonunda Nihat Turgut zetle: Mevlanann evrensel mesajlarnn gemite ve gnmzde anlalamamasnn nedenlerini: onu dar kalplar ierisinde, parac bir sistematikle deerlendirmek, terminolojiyi yanl kullanmak ve bu konuda objektif bilimsel kaynaklarn ve alan aratrmalarnn yetersizlii eklinde sayabiliriz. ok satar popler eserlerde de maalesef benzer durumlar grmekteyiz. Mevlana, Anadolunun toplumsal ve kltrel zenginlii yannda kaos dnemlerini de grmesinin etkisiyle zellikle Seluklular sonras dnemde snni islam anlaynn Anadoluya hakim olmasnn, bilim, kltr, sanat ve edebiyat alannda pek ok bilim adamnn yetimesinin yolunu aan bir ekol oluturmutur. Onu dier mutasavvflardan ayran yn, slami bilimlerle birlikte pek ok alana ynelik uygulama bazl eitici-retici yeni bir anlay gelitirmesidir. Din kavramnn ve slamn yeniden yorumlanmaya ihtiya duyduu bir dnemde kuran ve snnetin mesajlarn ok iyi zmseyen bu dahi nitelikli insan; tm toplumu sevgi ve hogryle kucaklayan yorumlaryla; bilime, bilgiye, retmeye dayanan yeni bir slam ekolyle ve evrensel boyuttaki insani kk deerlere verdii nemle, bundan sonra da uzun yllar kendinden ska sz ettirecektir. Siyasal Vakf Konya Grubu yeleri daha sonra topluca Mevlana Kltr Merkezine geerek Sema Ayin-i erifini izlediler.
Trkiyenin gndemindeki nemli ve gncel konularn, alanlarnda yetkin katlmclarla deerlendirildii Siyasal Vakf Ankara Grubunun aylk toplantlar devam ediyor. Kasm ay toplants Gazi niversitesi retim yesi Mezunumuz Do. Dr. Hseyin Yaymann Krt Sorunu: Dn, Bugn, Yarn balkl sunumu ile gerekletirildi. Yayman, Trkiyenin kendiyle imtihan olarak tanmlad Krt Sorununun, ekonomik, toplumsal, siyasal ve psikolojik boyutlarnn olduunu, ancak en nemli boyut olan psikolojik boyutun ihmal edildiini, konunun neredeyse toplu i szlemesi gibi ele alndn ifade etti. Henz ismi zerinde bile uzla salanamayan sorunun psikolojik boyutunun neredeyse sorundan daha byk bir mesele haline geldiini belirten Yayman, zmn yolunun demokratiklemeden getiinin ifade etti. Terrn lkeye yaatt nemli insani ve ekonomik kayba ramen Trkler ve Krtler arasnda ciddi bir hasmlk ve tekiletirme bulunmamasnn nemine dikkat eken Yayman, Trkiyenin tarihi ve corafi iddialarndan vazgememesinin ancak bu soruna zm bulmakla mmkn olabileceini ifade etti. Youn bir katlmla gerekletirilen toplant soru cevap blmyle devam etti.
Ankara Grubu Kasm Aynda Topland
10
2012
Vakftan Haberler
Ankara Grubu Aralk Aynda Topland

Siyasal Vakf Ankara Grubu Aralk ay toplants Vakf Faaliyetlerine likin Genel Deerlendirme gndemiyle, Vakf Ynetim Kurulu Bakan Fahri Solak ve Ynetim Kurulu yelerinin katlm ile 25 Aralk 2011 Pazar gn gerekletirildi. Toplantya stanbuldan katlan Ynetim Kurulu Bakanmz Fahri Solakn yan sra, Mtevelli Heyet ve Ynetim Kurulu yelerinden lhan zyrek, M. Kemal ler, Birol zncel, Tayfun Kaya, Bnyamin Korkmaz, Sabahattin Kaplan ve Bekir Kksaldan oluan heyet Ankarada youn bir gn geirdiler. Vakflar Meclisi yelii seimi iin Vakf temsilen oy kullanlmas sonrasnda, Ulus Hacbayram Projesi kapsamnda Vakfmza tahsis ilemleri tamamlanan binay ziyaret eden heyet burada Ankara Grubu temsilcilerinden bilgi ald ve binann restorasyonu ve fonksiyonel kullanmna ilikin bilgi alveriinde bulunuldu. Ankaradaki yelerimizin de katlm ile Ynetim Kurulu toplantsnn gerekletirilmesi sonrasnda, aylk Ankara Toplantsna geildi. Fahri Solak, Vakf Faaliyetlerine likin Genel Deerlendirme balkl konumasnda, Vakfmzn 20 yana geldiini vurgulayarak kurumsallamann nemine dikkat ekti. Bu balamda, stanbul ve Ankarada tahsis olunan mekanlarn da nemini ve kurumsallamaya muhtemel katklarn ifade eden Solak, Vakfmzn ve mensuplarmzn Yeni Trkiyenin inasna daha nemli katklar verme potansiyelini vurgulad. Olduka youn bir katlmla gerekleen 2011 ylnn son toplants soru cevap fasl ve mensuplarmzn gr ve nerilerini belirtmeleri ile sona erdi.
2012 11
Camiamzdan
brahim TAYAPAN ile Rportaj

Konuan: Nurullah ZTRK
(1986 Mezunu, ileri Bakanl, Personel Genel Mdr)
brahim Bey, mutad olduu zere sizi tanyalm nce Kayseri Yeilhisar ilesinde dnyaya geldim. lk ve orta tahsilimi Yeilhisarda tamamladm. 1981 ylnda stanbul Siyasal Bilimler Fakltesine girdim. 1986 k dneminde mezun oldum. 1987 Martnda Milli Eitim Genlik ve Spor Bakanlnda Mfetti Yardmcs olarak greve baladm. Burada yeterlilik verdikten sonra 1990 yl sonunda Kaymakam Adayl snavn kazanarak Kaymakam Adaylna atandm. Yurdumuzun deiik yerlerinde Kaymakamlk, Vali Yardmcl grevlerinde bulunduktan sonra 2008 yl yaznda Personel Genel Mdrlne Daire Bakan olarak atandm ve 2011 yl Austos aynda Genel Mdrle atandm. Ksaca bu ekilde zetleyebiliriz. Siz bizim eski mezunlarmzdansnz. Sanrm ilk mezunlarmz iin epey skntl geti ilk mezun olduunuz yllar. Fakltemizin ilk mezunlar bildiiniz gibi 1983 ylndadr. Biz bu hesaba gre 3. dnem mezunlaryz. lkemizde benzer okullardan mezun olanlarn yaad skntlar dnda ekstra bir sknt yaadmz syleyemem. Sadece o dnem Fakltemiz mezunlarn Kaymakamlk snavlarna almyorlard. Bu konuda bir mcadele verildi ve bundan da 1986 ylnda sonu alnd. Tabi ki snavlar, koturmacalar, imkanszlklar, zellikle btn snavlarn Ankarada olmas gibi skntlarmz oldu. Ama bunlar o dnemde normal olan zorluklar diye deerlendiriyorum. Nerelerde grev yaptnz? Mutlaka hem meslekle ilgili hem memleketle ilgili nemli tespitleriniz olmutur. Paylaabilir misiniz bizimle? 4 yl Mfettilik yaptm dnemde lkemizin epeyce bir yerini gezme imkan buldum. Kaymakamlk mesleinde ise orum-Ortaky, zmir-Kiraz ve Denizli-Gneyde Kaymakam vekillii yaptm, AmasyaGyncek ilesine kura ektim, daha sonra Artvin-avat kaymakaml, ardndan Bayburt ve Rize Vali yardmclklar ve daha sonra da Konya-Karapnar Kaymakaml grevlerinde bulundum. 2008 sonras ise merkez grevleri. zel bir talebim ve hibir bam olmad halde meslek hayatmda uzun sre Karadeniz blgesinde grev yaptm. lkemiz gelime trendini devam ettiren bir lke. ok alanlarda hizmete ihtiyac olan bir lke. Kaymakamlk lkenin en klcal damarlarna kadar gidebilme imkan veren bir meslek. En cra kede yaayan bir vatandan devletle ilk temas ettii makam kaymakamlk. Dolaysyla lke sorunlarn birinci elden grme, duyma hissetme, renme imkan veren ve bunlara zm yollar arama bulma imkanlar da olan bir meslek olarak tanmlayabiliriz. lkemiz merkezi ynetim anlaynn egemen olduu bir sistemle ynetilmektedir. Mahalli ynetimlerin kaynak blmnden ald pay ve bunlar hizmete dntrme imkanlar kstl. Kaymakamlar hem merkezi idarenin tara temsilcisi hem de yerel yneticilerle ayn mahalde oturan zorluklar beraber yaayan kimseler. Bu sebeble ald eitim, edindii tecrbe ile merkezden hizmet almann yollarn sonuna kadar zorlama ve bunu yaparken yerel yneticilerle ibirlii ve koordinasyon iinde almann imkanlarn oluturma gibi nemli bir zorluu baarmak durumundadrlar. Bunu ne kadar baarabilirlerse baar oranlar da o oranda artacaktr. Burada baary bulunduun yere hizmetleri getirme olarak deerlendiriyorum.
12
2012
Camiamzdan
Bununla birlikte kaymakamlarn bulunduu yerde devletin temsilcisi olarak bilinmesi, grlmesi sebebiyle yazl olan veya olmayan o kadar ok grevleri veya kendilerinden grev olarak beklenen sorumluluklar var ki esas iin skntl ksmlar da buralardr. Ksaca fakiri zengini, kyls kentlisi, sivil toplumu, meslek rgtleri, siyasi partileri, kamu grevlileri, hizmet birimleri, seimle gelen birimler yani ksaca ilede yaayan herkesi bir orkestra efi gibi koordine ederek iyi bir melodi almak zorundasnz. Tabi burada herkes edilgen biz etken deiliz. Herkes modern bir ynetimde olmas gereken i blm ierisinde kendi iini en iyi ekilde yapacak, sorumluluklarn yerine getirecek kaymakam da bir katalizr grevi grerek sreleri hzlandrma, ynlendirme ve liderlik yapacak. nemli bir greve atandnz. nallah ou selefiniz gibi sizi de vali olarak grmek isteriz. Bakanlk personel profili-yaps ile ilgili bilgi verebilir misiniz? Ka kaymakam vardr? Mlki idare amirleri snf Bakanlkta (tara ve merkez) hangi birimlerde alrlar? Merkez Valilii nedir? Ka kiidirler? Teekkr ederim. Her grev nemlidir. Fark grecelidir. nemli olan bulunduumuz grevleri en iyi ekilde yapmaktr. Esas sorumluluumuz budur. Bulunduumuz grevi en iyi ekilde yapmadmzda, hem yasalara ve muhatap kitlemize kar, hem de manen sorumluyuz. Gelecekte atanabileceimiz grevlere de en iyi ekilde hazr olmak sorumluluumuzdur. Grev bize verildiinde yk omuzlayabilmeliyiz. Mlki dare Amirlii meslek snf Valiler, Vali Yardmclar, Kaymakamlar, Hukuk leri Mdrleri, Kaymakam Adaylar ile Kaymakam olarak atanp ileri Bakanl merkez tekilatnda grev yapanlar kapsar. lkemizde 81 l, 892 ile mevcuttur. llerimizde byklne gre yeteri kadar Vali Yardmclar grev yapar. Meslee alnp yetitirilmeleri yl srdnden devamll salamak zere her yl ortalama 50-60 kaymakam aday alnr. ileri Bakanl merkez tekilatnda Daire Bakan ve st grevler de Mlki dare Amirlerince yrtlr. Bylece meslek grubumuz toplam 2000 kii ci-
varndadr. Valilerimiz illerde grev yaptklar gibi ayn usulle merkezde de grevlendirilebilirler. Valilerimiz merkezde Bakanlk st dzey grevlerinde grevlendirilebildikleri gibi bakanlka kendilerine deiik grevler de verilebilmektedir. Okul asabiyeti anlamnda deil ama, Bakanlkta Mlki darede kim kimdir? Yani mezun olunan okul itibariyle bir say ve oran bilgisi verebilir misiniz? Mlki darede 1986 ylna kadar Siyasal Bilgiler ve Hukuk Faklteleri mezunlar vard. 1986 ylnda Fakltemiz mezunlar da bu meslee girmeye balad. Daha sonra ise ktisat, letme ve ktisadi ve dari Bilimler Faklteleri mezunlar da snavlara alnmaya balad. Dolaysyla meslek kdemlerine gre meslek mensuplarmz deiik grevlerde bulunmaktadr. Mlki dare Amirlerinin atama usulleri yllar ierisinde yerlemitir. Kdeme gre her meslek mensubunun alaca yerler bellidir. Atamalar buna gre gerekletirilir. Fakltemiz mezunlar brokrasinin deiik kademelerine girmekte byk baar gstermiler ve ok nemli grevlere ykselmilerdir. Mesleimizin her kademesinde fakltemiz mezunlar grev yapmaktadrlar. l Valisi ve Bakanlmz merkezinde Genel Mdr, Genel Mdr Yardmcs, Daire Bakan olarak grev yapan mezunlarmz vardr. brahim Bey, belki says ve rnei fazla olmayan ilgi alanlarnz var. Bildiimiz kadar ile Hat sanat ile ilgileniyorsunuz. Niin Hat? stanbulun kltr bakenti olduu artk uluslararas tescilli malumlarnz olduu zere. Talebelik yllarmda eki eser ve belgeleri okuma ile ilgili Osmanlca okuma-yazma kurslarna katlm ve klasik sanatlarmzdan olan ve estetik anlaynn zirvesi hat sanat ile biraz ilgilenmitim ama daha sonra meslek hayat ierisinde devam ettirme imkan bulamamtm. Ankaraya gelince byle bir imkan yeniden dodu, az da olsa yeniden ilgilenme imkan buldum. mkan ve vakit olduka mek yapmaya gayret ediyorum. Bazen ilgi alannn deiik faaliyetlerle datlmas insan dinlendiriyor. Hat sanat gzel izgi demektir. Byk bir konsantrasyon gerektirmektedir. Klasik sanatlarmz iinde Trk hattatlar bu alann zirve ahsiyetleri olmuSiyasal Vakf Blten / Ocak
2012 13
Camiamzdan
lardr. Bizimki bu yolda abalamak ve mrekkep yalamaktan ibarettir. Yoksa sz edilecek derecede deildir. Peki, sanat ve brokrasi nasl bir ikili? Birbirlerine ne tr katklar ya da engelleri var? Aralarnda dorudan bir iliki yok. Yukarda belirttiim gibi sanatn insan deiik dnyalara gtrme, dinlendirme zellii var. Hayatn skc ve kat kurall bir alanndan kendi i dnyana ve deiik boyutuna hitap eden bir alana ilgi duymak kiiyi hem gelitirir hem de baka eylerin de farkna vardrr diye dnyorum. Bu arada Cumhurbakanl Kltr Sanat dllerinden birisi de Hatta Hasan elebiye verildi. Bu sizi memnun etmitir sanrm. Sanat ve sanatlarn devletimizin zirvesinde itibar grmesi gurur verici. Emei geenleri kutluyorum. Hasan elebi bu alanda yetkin bir isim. Bu dller hem kadir kymet bilme hem de gelecek nesilleri tevik edici olmas sebebiyle ok faydal diye dnyorum. Unutamadnz bir meslek annz bizimle paylar msnz? Girite mesleimizle ilgili bilgiler verirken belirttiim gibi Kaymakamlk mesleinde an sknts yoktur. Belki unu sylemek gerekir ki yeterince bunlar yazmyoruz. Bu ahsen benim eksik tarafm. Amasya-Gyncek Kaymakam iken bir vatanda gelmiti. Tahminen 25 ya civarnda idi ve konuurken utancndan eliyle azn kapatyordu. Buyur ettim ve derdini dinlemeye altm. Kendi tabiriyle ocuklar douyor ve lyormu. 5 ocuu ya domadan veya doduktan ksa sre ierisinde lm. 6. ocuk domu ve 6-7 aylkm ama onun da hasta olduunu syledi. Elinde bir nfus czdan vard. Bana verdi. ocua ait olan bir czdand ve ad Sat konmutu. Ben ona bu ismi niin verdiini, yarn ileride bu ocuun bydnde kendisine Trk kltrnde o kadar gzel kz isimleri olduunu niin kendisine bunlardan birisini koymadn sorduunda ne cevap vereceini sorduumda aldm cevap inanlmazd. Evliyaya adadmz iin dedi. Ben anlamadm dedim, gerekten anlamamtm. Ne demek bu diye sordum.
ocuklar devaml ld iin bu ocuu evliyaya adamlar yaasn diye. Yani ocuk bizim olunca yaamyor onu evliyaya adadk onun olursa yaar beki diye adamlar, bu sebeple de ad Sat konmu. Kendisine eini hi doktora gtrp gtrmediini sordum. Yok fakirlik dedi. Kendisi de gitmemiti. 5 ocuk ld halde bunu yapmamlard. Belki de basit bir kan uyumazl idi. Veya tedavisi ok basit bir rahatszlkt. Hatta belki de tedavi edilmeksizin ocuk yapmalarnn mmkn olmad bir hastalklar vard ama hi birisi bilinmiyordu. Benden istedii yardm ile de ocuu yine evliyaya gtrecekti. Kendisini doktora gitmeye eini doktora gtrmeye raz ettim. Yeil kart uygulamas balayal epey zaman olmasna ramen almamt. Yeil kartn kardm, gerekli yardm da yaparak ncelikle ocuun doktora gtrlmesini, daha sonrada kendilerinin doktora gitmelerini saladm. Bu bir rnekti. Din anlaymzn sln, tevekkl anlaymzn bozukluunu, daha birok yanl eyin fotorafyd. O zaman zellikle Anadoluda kzlara Sat, erkeklere Satlm adnn niin konulduunu ac bir rnekle renmi oluyordum. Alacamz ok mesafe, zeceimiz ok problem vard. Son olarak mezun, mensup ve dostlara ne sylemek istersiniz? Vakf almalarna bu kadar youn i ortamlarnda vakit ayran arkadalarm yrekten tebrik ediyorum. Hakikaten byk fedakarlk gsteriyorlar. Onlar sayesinde bir araya geliyoruz. Birbirimizi gryoruz. Bu yayn sayesinde faaliyetlerden haberdar oluyoruz. Mensuplarmza lkemizin geldii bu seviyede ok nemli grevler dtn hatrlatmak malumu ilam olur. lke olarak yeni bir Anayasa yapma srecine girdik. Bu dnemde zerimize byk yk dt kanaatindeyim. Bu abalara hem bireysel hem rgtl olarak destek vermeli ve katkda bulunmalyz. Artk her dzeyde mezunlarmz var. Bunu da en iyi ekilde yapacamza inanyorum. Tm mezunlarmz ve Vakfmz adna yeni greviniz tekrar hayrl olsun diyor ve baarlar diliyoruz. Ayrca rportaja vakit ayrdnz iin de teekkr ediyoruz. Ben de teekkr ediyorum. Btn camiamza selam ve sayglarm sunuyorum.
14
2012
Ekonomi / D Politika
Cari Ak ve demeler Dengesi

Selami STNDA
(1988 Mezunu; Ulatrma, Denizcilik ve Haberleme Bakanl ube Mdr) Son gnlerde ska duyduumuz cari ak, ekonomik krizlerin sebeplerinden biri olarak zellikle Eyll 2011 itibariyle 65,656 Milyon $ cari ak veren ve Cari an GSYHya orannn %10,30a ulat lkemiz asndan nem arz etmektedir. Bu vesile ile demeler dengesi ve cari dengenin bir kez daha hatrlanmasnda fayda gryoruz.
demeler Dengesi Nedir?

demeler dengesi, bir lkenin d dnya (dier lkeler) ile belirli bir dnemde yapm olduu ekonomik ilemlerinin sistematik olarak kaydedildii istatistiki bir rapordur. Ekonomik ilemler; merkezi hkmet, parasal otorite, bankalar ile gerek ve tzel kiiler gibi yurt ii yerleiklerin, yurt dnda yerleikler ile belirli bir dnem iinde yapm olduklar, mal, hizmet ve gelirler ile finansal varlk ve ykmllklere ilikin olabilecei gibi, yurt ii yerleikler tarafndan yurt d yerleiklere karlksz olarak salanan reel ya da finansal kaynak transferlerini de kapsamaktadr. Bu bilano lkenin d dnya ile olan ekonomik ilemleri neticesinde kazanlan dviz gelirlerini ve d dnyaya yaplan dviz giderlerini gstererek sz konusu dnem iinde ne kadar dviz a ya da dviz fazlas verildiini ve eer varsa bu a nasl finanse ettiini ortaya koyar. Ayrca demeler dengesi verileri, sz konusu lkedeki milli gelir, byme hz, istihdam dzeyi, dviz kurlar, enflasyon, gelir dalm ve d borlar gibi temel ekonomik deikenlerle yakndan ilikilidir ve bu nedenle, bir lkenin ekonomik koullar ve d ekonomilerle ilikileri asndan nemli bir bilgi kaynadr.
Trkiyenin demeler dengesi istatistikleri, Uluslararas Para Fonunun (IMF) tm ye lkeler iin tavsiye niteliinde ngrd uluslararas standart ve ilkelere paralel olarak TCMB tarafndan hazrlanmaktadr.
demeler dengesi, ileme konu olan iin niteliine gre iki blmden oluur;
1- Cari lemler Hesab 2- Sermaye ve Finans Hesaplar
1- Cari ilemler hesab; d ticaret dengesi, hizmetler dengesi, gelir dengesi ve cari transferler olmak zere drt ana kalemden olumaktadr.
a- D ticaret (Mal) dengesi; Yurt ii yerleikler ile yurt d yerleikler arasnda gerekletirilen ve gmrklerden geen mal ihracat ve ithalat arasndaki fark olarak tanmlanmaktadr ve yurtdna satlan mallardan elde edilen dviz gelirleri ile yurtdndan alnan mallara denen dviz giderleri arasndaki fark gsterir. D ticaret dengesi genel mal ticareti, tatlar iin limanlarda salanan mallar ve parasal olmayan altn (ticari altn) kapsamaktadr. b- Hizmetler dengesi kalemine, hizmet ihrac ve ithaline ilikin gelir ve gider akmlar kaydedilmektedir. Ve bir lkenin yurtdna salad nakliye, sigorta, inaat; turizm vb. gibi hizmetlerden elde ettii dviz gelirleri ile yurtdndan ald benzeri hizmetlere karlk dedii dviz bedelleri arasndaki fark gsterir.
2012 15
c- Gelir (Yatrm Gelirleri) dengesi; bir lkenin yurtdnda yapt dorudan sermaye yatrmlar karlnda elde ettii krlar, portfy yatrmlar karlnda elde ettii faizler vb. ile yabanclarn o lkede yapt benzer yatrmlar karlnda elde ettii kr ve faiz biimindeki dviz gelirleri arasndaki fark gsterir. d- Cari transferler, ekonomiye mal, hizmet ya da para girii gerekletii halde, bu giriler karlnda kaynak transferi yaplmayan ilemleri ieren kalemdir. Cari transferler, lkeleraras hibeler, yurt dnda yerleik vatandalarmzn bedelli askerlik iin dedii tutarlarn izlendii genel hkmet kalemi ile yurt dnda yerleik vatandalarmz tarafndan Trkiyedeki bankalar araclyla yaknlarna havale olarak gnderilen Trk paras karl al yaplan ii gelirleri ve dier transferler kalemlerinden olumaktadr.
transferleri) ve bor aff gibi sermaye transferleri ile toprak ve patent hakk gibi retilmeyen, finansal olmayan varlklara ilikin ilemler kaydedilmektedir. b- Finans hesaplar bir lke ekonomisinin d varlk ve d ykmllkleri ile ilgili tm ilemleri iermektedir. Bu kalem sermaye ekline gre, dorudan yatrmlar, portfy yatrmlar, dier yatrmlar ve rezerv varlklarndan olumaktadr. Dorudan yatrmlar, yatrmcnn yerleii olduu ekonomi dndaki bir ekonomide yaplan uzun vadeli yatrmlarn gsterildii kalemdir. Portfy yatrmlar, menkul deerlere yaplan yatrmlar, genel olarak devlet ya da zel kurulularn bono ve tahvilleri ile hisse senedi ve dier para piyasas aralaryla yaplan ilemleri iermektedir. Dier yatrmlar, dorudan yatrm, portfy yatrmlar ve rezervler dnda kalan dier tm sermaye hareketleri ile ilgili ilemleri kapsamaktadr. Rezerv varlklar kalemi; demeler bilanosundaki dengesizliklerin dorudan ya da dolayl finansmann salamak, para ve kur politikalarn desteklemek amacyla ya da gelecekteki belirsizliklere veya acil durumlara kar nlem olarak lkenin para otoriteleri tarafndan kullanma hazr tutulan, uluslararas piyasalarca konvertibilitesi kabul grm d varlklar iermektedir. Rezerv varlklar, IMF nezdindeki varlklar ve resmi rezervlerden olumaktadr.
2- Sermaye ve Finans Hesaplar

kinci ana kalem olan sermaye ve finans hesaplar ise sermaye hesaplar ve finans hesaplar eklinde iki alt kaleme ayrlmaktadr. Yabanclarn irket almak ya da yeni iletmeler kurmak iin lkeye yolladklar dorudan sermaye yatrmlar veya hisse senedi, tahvil vb. almak amacyla yolladklar portfy yatrmlar ve benzeri dviz girileri demeler dengesinin ikinci kalemi olan sermaye ve finans hesaplar dengesini oluturur. Dikkat edilecek olursa sermaye hesabnda lkeye giren ve lkeden kan sermayenin anaparas, cari dengenin alt dengelerinden birisi olan yatrm gelirleri dengesinde ise bu sermayeden elde edilen faiz, kr gibi getiriler yer alr. Sermaye hesab, cari dengenin finansmann salayan blmdr. Eer cari denge ak veriyorsa sermaye hesab bunu dengelemek zere fazla verir, eer cari denge fazla veriyorsa sermaye hesab eksi sonu verir. Dier bir ifadeyle eer ekonomi cari ak veriyorsa bunu kapatmasnn yolu dardan sermaye girii salamaktr. a- Sermaye hesaplar altnda, bir baka lkeden lkemize g eden kiilerin yurt dndaki varlklarnn lkemize aktarmna ilikin tutarlar (gmen
Net Hata ve Noksan

Cari ilemler hesab toplam ile rezerv varlklar dahil sermaye ve finans hesaplar toplam, verilerin deiik kaynaklardan elde edilmesi, deerleme, lme ve kayt zaman farkllklar gibi nedenlerden tr mutlak olarak birbirine eit olamamaktadr. Oluan bu farkn ters iareti ile kaydedilerek demeler dengesi eitliinin salanmas net hata ve noksan kalemi ile salanmaktadr.
16
2012
Cari Denge
Cari denge = Mal Dengesi + Hizmetler Dengesi + Yatrm Gelirleri Dengesi + Cari Transferler Bu toplamn sonucu art ise cari denge fazlas, eksi ise cari denge a sz konusu demektir. Da ak ekonomiler iin cari denge byk nem tamakta olup, lkemizde de, 24 Ocak 1980 kararlar ve sonrasnda sermaye hareketlerinin serbestletirilmesi ynnde atlan admlar sonucunda cari dengenin seyri nem kazanmtr. Trkiyenin cari ilemler hesab verileri, 1998 ylndan itibaren incelendiinde ekonominin 1998 ve 2001 yllar hari cari ak verdii ve cari ak ile ekonominin byme oran arasnda dorudan ve gl bir iliki olduu gzlemlenmektedir. Bu durumun temel nedeni yurt ii tasarruflarn yurt ii yatrmlar karlama orannn dk olmasdr. Yurt ii yatrm ve tketimin, yurt ii tasarruflar amas nedeni ile bu fark yurt d tasarrufla karlanmakta, bu durum ise ekonomik gstergelerde cari ak olarak ortaya kmaktadr. Ayrca petrol ve doalgaz olmak zere enerji ihtiyacnn nemli ksmn yurtdndan karlayan lkemizin cari ilemler dengesi enerji fiyatlarndan dorudan etkilenmekte ve artan enerji fiyatlar cari a geniletmektedir.
Cari denge konusunda en nemli unsurlardan birisi cari an finansmandr. Dorudan yabanc yatrmlar, portfy yatrmlar ve dier sermaye yatrmlarndan oluan sermaye hesaplar cari dengenin finansman kalemlerini oluturmaktadr. Uzun vadeli sermaye girileri ve dorudan yatrmlar cari an finansman kalitesi asndan byk nem tamakta ve ekonominin krlganln azaltmaktadr. Ekonomik krlganlk asndan bir dier nemli husus ise cari an srdrlebilir seviyelerde olmas gerektiidir. Eyll/2011 itibariyle cari an GSYHya oran 10,30 olmutur. Latin Amerika ve Asya lkelerinde ve pek ok lke ekonomisinde de tecrbe edildii zere cari ilemler a ok cidd bir risk unsurudur. lkemizde de 1994 ve 2001 ekonomik krizlerinin temelinde de cari ak yatmaktayd. Kaynaklar TCMB Blten TK Blten
2012 17
Aratrma Notlar-I
Ahlakn stismar Olarak Ahlaklk ve Hukuk

Dr. Seyfi SAY
(1986 Mezunu; Ulatrma Denizcilik ve Haberleme Bakanl Uzman) Gnmzde her ne kadar ahlk ve etik kavramlar belki gemi dnemlerde olduundan daha fazla revataysa da, bunun ahlk deerlerin istismarna dayal bir ahlklk olmaktan teye gitmedii sylenebilir. Ahlk kavram yle hoyrata kullanlyor ki, i ahlk ve spor ahlk vs. gibi yeni terkiplerin retildii ve ska tekrarland grlyor. Ahlk kavramnn giderek ahlki olmayan bir ierik kazand ve ahlk olmayan hedeflere hizmet eder hale getirildii mahade ediliyor. Ahlk gcn ve gllerin elinde kullanlan bir silaha dntnde adaletsizlie hizmet eder hale gelebilir. nsanlar adalet adna istismar etmek zordur, fakat ahlk adna bu kolaylkla yaplabilir. nk adalet, kiinin bakalarna haklarn teslim etmesi ve onlara zarar vermemesi durumunu ifade eder; oysa yardmseverlik, sevgi, sayg, dierkmlk ve alakgnlllk gibi deerler, adaletten daha yksek deerlerdir. Adalet veya hukuk insanlar bylesi hasletlere sahip olmaya zorlayamaz. Buna insann kendisi karar verir. Bu tr ahlk tutumlar d bir zorlamayla ya da bylesi bir etki altnda benimsendiinde ise, ahlkn istismar durumu ortaya kar; bu, ya klelik ya da riyakrlk anlamna gelir. Hi kimse bir bakasna sayg gstermeye zorlanamaz, fakat hakaret etmemek zorundadr. Bu yzden aslnda kanunlar insandan sadece adil olmasn talep eder ve ancak adaletin inenmesi (hakszlk ve zulm) durumunda yaptrm uygular. Ahlk kurallar ise insandan daha fazlasn bekler. Mesela kanun, bir insann bir bakasna ya da bakalarna hakaret etmesini yasaklar, fakat ondan, dier insanlara sayg gstermesini istemez, isteyemez. Ahlk ise, olgunluk adna bu saygy da talep eder. nsann bakalarna hakaret etmemesi, saldrmamas kanunun gerei, sayg gstermesi ise ahlk olgunluun rndr ve bylesi bir tutum ancak gnlllk te-
melinde anlam tar. Adalet iin, gnlllk aranmaz, gerekirse zorla salanr; kanunlara ite bu yzden ihtiya vardr. Bu balamda ayet-i kermede yle buyurulmaktadr: Bir ktln cezas, ona denk bir ktlktr. Kim balar ve bar salarsa, onun mkfat Allaha aittir. Dorusu O, zalimleri sevmez. (ura, 42/40) Adalet, ktln cezasz kalmamas ve karlnn verilmesidir. Af ise, adaletten daha yksek bir ahlk deerdir. Fakat bunun, gnll bir ekilde gereklemesi gerekir. Nitekim bir sonraki ayet-i kerime bu noktay aklamakta ve yaplabilecek yanl yorumlara set ekmektedir: Kim zulme uradktan sonra kendini savunursa byle hareket edenlerin aleyhine bir yol yoktur. (r, 42/41) Yine, ayet-i kerimede yle buyurulmaktadr: Allah size emnetleri ehline vermenizi, insanlar arasnda hkmettiiniz zaman adletle hkmetmenizi emreder. Allah size ne gzel t veriyor. phesiz Allah, iiten, grendir. (Nis, 4/58) Grld gibi, Allahu Teala, hkmetme gc elinde olanlara (devlet ve hkmet) adaletle hkmetmeyi emrediyor; gzel ahlkl olmalarn, affetmelerini vs deil. Devlet ya da hkmet, bylesi durumlarda insanlara gzel ahlk vs. tavsiyesinde bulunamaz, mesela onlardan affedici olmalarn isteyemez; onun grevi adaleti salamaktr. Bir insan affetmeye zorlanyorsa, bu, ona yaplm bir zulmdr ve adaletin gereklemesinin engellenmesidir. nsann ahlken olgunlamas, insan tekinin olgunlamasdr ve her insan ayr bir olgunlama sreci yaar veya yaamaz. Bir baka deyile, insann olgunlamas ve gelitirilmi vicdan, bireysel
18
2012
Aratrma Notlar-I
bir konudur. Ve olgunlamann varaca niha hedef, adalet deil, onu da aan bir balayclk ve dierkmlktr. Mesela herkesten hakkn sonuna kadar isteyen ve alan, hakkndan hi vazgemeyen bir insan, bu tavryla adaleti salam olur; fakat olgun bir insandan, bazen hakkndan vazgemesi, gtr pazar eylemesi beklenir. Adalet isteme, hakkn arama tavr, knanacak bir tavr deildir, fakat olgunluk baka bireydir. Devletin ve kanunun durumu ise farkldr. Ona den sadece adaleti salamak, bunun tesinde bir olgunluk kuruntusuna dmemektir. slm asndan bakldnda, hukuk ya da adalet, fkh hkmlerin uygulanmasndan baka birey deildir. Batllarn, Mslmanlarn fkhsz bir ahlk anlayna ya da ahlk fkh hkmlerin (kanunun) nne geiren bir yaklama sahip olmalar iin byk gayret gsterdikleri ve telkinlerde bulunduklar bilinmeyen birey deildir: Sonra da seni (din) i(in)de bir eriat sahibi kldk. Sen ona uy; bilmeyenlerin isteklerine (ehva: hevalarna) tbi olma! (Casiye Suresi, 18) te yandan, kimi zalim ve despot insanlarn ya da ynetimlerin, kendi zulmlerine mazlumlarn tepki gstermesini engellemek iin ahlk istismar ettiklerine ska ahit olunmaktadr. Mesela hakkn arayan ve adalet isteyen bir insana, Gzel ahlk, affedici olmay, ikayeti olmamay gerektirir; neden ikayet edip duruyorsun, sabret. Sabretmek sevaptr diyen bir ynetici, ahlk deerleri istismar etmi, adaleti engellemi ve zulme ortak olmu demektir. Ayrca, insanlarn ahlken olgunlamas ve gelimi bir vicdana sahip olmas, arzu edilir birey olmakla birlikte, fiiliyatta yaygn biimde hibir zaman gereklemeyecektir. nsanlarn huzur ve saadetini, btn insanlarn olgunlamas ve gelimi bir vicdana sahip olmalar trnden ham hayaller ile oyalanma deil, ktlklerle fiilen mcadele edilmesi salamtr ve salayacaktr. Nitekim Allah Teala yle buyurmaktadr: Eer Allahn insanlardan bir ksmnn ktln dierleriyle savmas olmasayd elbette yeryz altst olurdu. (Bakara, 2/251) Hukuk, gvenliin tek gvencesidir. Ahlken olgun insanlar ncelikle hukukun nemini takdir ederler. Yukarda da belirtildii gibi, ahlk, adaleti de aan iyiyi amalar, mesela affedici olmak gibi. Ancak ahlk iyi, hukuk felsefecileri tarafndan srekli vurgulanm olduu gibi, hukukla elimemek kaydyla deer tar; yani insanlar salt kendi vicdan kararlar ve zgr iradeleriyle affedici olabilirler, onlarn d bir g tarafndan affetmeye zorlanmalar, psikolojik bask altna alnmalar, konuyu ahlkn kapsamndan karr. Bu, kleliktir. Toplumsal yaamda temel ilke, hukuka dayanan adalettir. Adaletin salanmas zorunludur, ahlk davran ise erdem olmakla birlikte zorunluluk iermez. Dardan bir zorlama sonucu yaplan ahlk bir davran gnlszlk ya da riyakrlk anlamna gelecei iin yine ahlkn bizzat kendisini tahrip etmi, ortadan kaldrm olur. Hukuk ya da adalet, hukuk felsefecilerinin dile getirdii gibi, bireylerin ahlka uygun kararlar verebilmelerine imkn salayan hr bir ortam hazrlayarak, ahlkn gereklemesinin zeminini oluturur. Yani hukuk, insandan sadece ktlk yapmamasn ister, iyilik yapmay ise onun kendi gnlne ya da zgr tercihine brakr. Bu, insann zgrlk alannn geni olmas anlamna gelmektedir. Yani, ahlk olgunluun gvencesi de hukuktur. Hukuk, insann vicdan kararlaryla belirlenecek olan davran biimlerini kapsamna almaz, yani insanlar buna zorlamaz. Eer kapsamna alsayd, insann zgr iradesi byk lde kstlanm olurdu. Hukuk, bireylerin zgrce eylemde bulunabilecekleri bir alan hazrlamakla yetinir. Bylece fertler, bu serbest alanda ahlka uygun kararlar oluturma imknna kavumaktadr. ayet bu alanda serbestlik olmasayd, sz konusu davranlarn ahlk olduunu syleyemeyecektik, nk bireyle-
2012 19
Aratrma Notlar-I
rin bunlar mecbur olduklar iin yaptklarn kabul etmek zorunda kalacaktk. Ayrca, hukuk kurallarnn ak, objektif ve yaln olmalarna karlk, ahlk temelde bireyseldir. Ahlk olgunlamadan bahsedilmesi bile, insanlarn ahlk zelliklerinin farkl olabilecei ve hatta ayn insann bile zaman iinde ahlk zellikler bakmndan farkllk gsterebilecei n kabulne dayanr. Buna karlk hukuk olgunlama diye birey yoktur. Akl melekeleri yerinde olup belirli bir yaa gelen herkesin hukuk sorumluluklar ayndr. Ahlk eylemde karar mercinin ite (vicdan) bulunmasna ve sorumlu olunan makamn da ite (vicdan) yer almasna karlk, hukuk alannda sorumlu olunan makam dta (devlet) bulunmaktadr. Kanun, insanlar iyilik yapmaya zorlamamakla birlikte, ktlk yapmaktan alkoymak zorundadr. Bu noktada kanun, ktlk yapan kiinin vicdan kanaatine itibar etmez ve bir meyyide ve yaptrmla kendisini gsterir. Devletin grevi, bu tr insanlarn ahlken olgun iyi vatandalar olacaklar gn beklemek deil, zulme urayanlar korumak ve onlarn haklarn almaktan ibarettir. Ktlk yapmay itiyat haline getirmi insanlarn, yaptklarnn ktlk olduunu kabul etmeleri durumuna genelde rastlanmaz. Ve genelde hibir vicdansz, kendisinin vicdansz olduunu dnmez. Hatta, psikologlarn projection/yanstma adn verdikleri savunma mekanizmalarn kullanarak, bakalarn sulama yoluna giderler. Ahlk istismar edenlerin iine dtkleri en byk eliki veya sergiledikleri en briz ifte standart bu noktada ortaya kar. Onlar iin ahlk, kendilerinin zerine den bir ykmllk deil, bakalarnn sorumluluudur. Bylece ahlk, istismarcnn elinde, insann kendisi iin belirledii bir olgunlama hedefi ve sreci olmaktan kar; bakalarn yarglad, onlar psikolojik bask altna almak iin istismar ettii, fakat kendisinin uymad bir davran kalplar dizisi haline gelir. stismar edilen iinse ahlk davran, kendi vicdanyla ve hr iradesiyle benimsedii bir eylem deil, bakalarndan aferin almak iin katland bir zoraki ve yapmack rolden ibarettir. Onu buna iten saikse, ya beenilme ve benimsenme arzusu ya da dlanma ve ayplanma korkusudur.
20
te bu yzden, hukuk ile ahlk alanlarnn ayr olmalar ve kendi bamszlklarn korumalar, insann kiiliinin korunmas ve gelitirilmesi asndan zorunludur. nsann ahsiyeti, hrriyeti ve onuru pahasna elde edildii varsaylan bir olgunlama, gerek bir olgunlama deildir. Hukuk ve adaletin nemini gzard edip toplumsal ilikilerde sadece ahlk davranlar ne karrsanz, insanlarn szkonusu davranlar artk, kendi vicdanlarnn rn olmaktan kacak, ya riyakrlk ya da klelik anlamna gelecek, bylece ahlk olgunluk ad altnda ahlkn kendisi yok edilmi olacaktr. Ancak bu, ahlk istismar eden oportnistler iin aranlp da bulunmayacak bir frsatlar denizi anlamna gelmektedir. nk, muhataplarn ahlk davranlar sergilemeye ynelterek hak arama ve adalet talep etme tutumundan uzaklatracaklar, bylece kanun bask ve endiesinden kurtulacaklar, gvenlik iinde hoyratlklarna devam edeceklerdir. Adalet talep etmeye yeltenenler ise, gzel ahlktan nasipsiz olmakla sulanarak psikolojik bask altna alnacaktr. Ahlk baka, ahlk istismar bakadr.. Ahlk, kendisini eylem olarak gsterir ve riyakrlk ya da istismar anlamna gelip bizzat kendisini tahrip edecei iin, kendi kendisinin reklamn yapmaz. Ahlk istismar ise, gsteri de ierdii iin daha batan ahlka aykr bir duru olarak ortaya kar. Bylesinin eylemi, sylemini dorulamaz.
2012
Aratrma Notlar-II
Potasiyelimizin Farknda myz?

Abdullah ZGR
(1988 Mezunu, Gmrk ve Ticaret Bamfettii) Kiisel baarlara hayranlk duyarz hepimiz. Aslnda bireysel baarnn tek bana byk bir nem tamad gerei de bir olgu olarak karmza kar hayatta. Tek kiinin baars bir efsanedir. En tannm efsanelerden olan Zagor bile tek bana deildir arkada iko her zaman yanndadr. Belli bir eitim seviyesindeki hemen herkesin ismini duyduu Albert Einstein da tek bana almyor ve bulularna ilikin olarak pek ok zaman hayatta olan ve olmayan alma arkadalarmn desteini grmekteyim. Sahip olduum her eyi, onlarn bana verdii destee borluyum diyebilmitir. Yetenekli insanlarn arkasnda, her zaman yetenekli adamlar vardr. der bir in atasz. Kendinden sz ettiren almalarn motor gc, bu almalarn takm almasndan geiyor olmasndan kaynaklanmaktadr. Bu cmleden olarak bakan Lydon Johson birlikte zemeyeceimiz hi bir sorun yoktur ve ok az kii sorunlar tek bana zme yeteneine sahiptir demitir. Grup ruhunu anlam olan bireylerden oluan bir takm almasnn yararlar u ekilde belirtilebilir. Kiisel olarak yaplan almalardan ok daha fazla kaynak, fikir ve enerji salanr. Sinerji ortaya kar. Amaca ulamak iin gerekli ihtiyalar farkl alardan ortaya konmasnn yan sra zm retmede seeneklerin artmasna neden olur. Peki bize den rol nedir? Kiisel potansiyelinizin st seviyelere ykseltilmesi ya da imkansz grneni baarmak istiyorsanz takm ruhu ile hareket eden bir oyuncu haline gelmemiz gerekir. Tam bu
noktada sylenecek o kadar zl sz vardr ki ite size bir ka; bireyler oynar, ama ampiyonluu takmlar kazanr bir saynn (basket says) arkasnda on tane el vardr. Bu tespitten sonra takmn yesi olacak kiileri semede de nemli kriterler bulunmaldr. Nasl ki altna ulamak iin tonlarca ta toprak pislik karmak gerekirse insanlarn da altn madeni iler gibi gelitirilmesi gerekir. Madene tonlarca ta,toprak,moloz karmak iin deil altn karma hedefi ile balanr. Doru karar verebilmek esas olarak iki eye baldr. Byk resmi grebilme yetenei ve potansiyel yeleri bulabilme becerisi. e elimizdeki ve evremizde bulunanlar ile balamak doru bir yntemdir. Kurumun, kuruluun dndan ok iine bakmak tercih yntemimiz olmaldr. lk olarak u sorulara cevap alnmaldr. yeler olaylar karsnda sorumluluk almakta glk ekiyorlar m? Yerine getirilmemi vaatler ve ykm-
2012 21
Aratrma Notlar-II
llkler var m? Zaman dayal ilerde gecikmeler yaanyor mu? Daha sonra dier insanlar etkileme gc hangi derecedir? Motive eden ve gven veren ilikiler kurabiliyor ve srdrebiliyor mu? Olumlu tavr sergileme bal altnda ise istekli bir ekilde kendilerini gelitiriyorlar m? Szleri samimi ve tutarl m? Kendine gven noktasnda ve kiisel disiplin ynnden de olumlu tavrlar sergilemelidirler takm yeleri. Kiileri takmn deerli bir yesi yapmak iin onlar takdir etmek ve onlarn ellerinden gelenin en iyisini yapacaklarna inan gstermek gerekir. Ayrca elde ettikleri baarlar karsnda baarlarnn yceltmek ve ortak grev ve sorumluluklara da ortak etmemizde gerekir. nsanlara, verimli ve retken olabilmeleri iin gereken hareket serbestisi sunulmaldr. Bunun yolu u kural uygulamaktan geer: sorumluluk, otorite ve i. Peki insanlar yanl pozisyonlarda bulunduklarnda neler olur? Doru insanlar ile doru yerlerde bulunmak bireylerin ve takmlarn baars iin ok nemlidir. nsanlarn pozisyonlarna gre dinamizleri nasl etkilenir? Yanl kii, yanl yerde bulunursa = gerileme Doru kii, yanl yerde bulunursa = karklk Doru kii, doru yerde bulunursa = ilerleme Doru kiler, doru yerlerde bulunursa = oalma Kendimiz iin en uygun pozisyonu gcmz ve zayf yanlarmz bilmeden bulamayz. Yeteneklerimiz ortaya karmak iin bir kaif gibi zaman harcamalyz. likide olduumuz kiilerden hakkmza geri bildirimde bulunmalarn talep etmeliyiz. Aslnda bu geribildirimler davranlarmzn bir nevi tahlil sonucu (check up) olmaktadr. Hem de cretsiz. Hayattan krmz kart grmeden nce yanmzda bulunanlarn geri bildirimlerini dikkate alalm.
22
2012
Aratrma Notlar-III
Finansal Vakflar (TRUSTS)

Trkben PEDK
(1997 Mezunu,Vergi Bamfettii) ZET Trust (Finansal Vakf) messesesi, bir tr mlkiyet ekli ve servet ynetim rejimi olarak zenginlik ynetimi konusunda gemiten bugne esnek hukuki bir ara olarak ortaya kmaktadr. Uzun dnemli ve iliki odakl mteri taban oluturan finansal vakf hizmetleri (trust services) sayesinde, gven esasna gre faaliyet gsteren finansal vakf irketleri (trust companies), bankalarn finansal vakf hizmetleri blmleri (trust department) ve yatrm fonlar gibi kurumsal finansal vakf yneticilii de (corporate trustees), finans sektrne srekli, istikrarl komisyon ve hizmet gelirleri elde etme imkann beraberinde getirmektedir. Anahtar Kelimeler: Finansal Vakf (Trust), Servet Ynetimi Hizmetleri (Fiduciary Services), Finansal Vakf irketleri (Trust Companies), Zenginlik Ynetimi (Wealth Management)
1. Giri
Bir tr mlkiyet ekli ve varlk ynetim rejimi olan finansal vakf messesesi; kurucusu (settlor/truster), yneticisi (trustee) ve hak sahipleri (beneficiary) arasnda l bir iliki oluturmaktadr. Bir kere kurucusu finansal vakf meydana getirdiinde, finansal vakf yneticisi ve hak sahibi servet ynetiminin varlklar zerinde ayn anda hak sahibi olmaktadrlar. Doal olarak, finansal vakf messesesi; vergi avantajlar, mallarnn haczedilememesi, kendine zg mal topluluu oluturmas, gerek ya da tzel hukuki kiiliinin olmamas zellikleriyle ar esnek yapsyla, servet ynetiminin devrini kolaylkla salayabilmektedir. Bu alma, Amerika Birleik Devletleri ndeki (A.B.D.) finansal vakf messesesi kavramn ve finansal vakf hizmetleri sektrn aklayacaktr.
en eski ve kesinlikle de en gelimi inanca dayal (gvene) iliki tipi olarak finansal vakf messesi, kendi hukukundaki birok prensibi zaman iinde dier tm gvene dayal ilikilere de tamtr (Krikorian, 1989). Finansal vakf messesesi, vakf yneticisi bir kiinin, baka bir hak sahibi yararna, varlklar adaletli bir ekilde koruma ve kullanma zorunluluuna tabi olarak, maddi varlklarn sahipliini zerinde barndrmasdr (Anonymous, 2003). zetle, Anglo-Amerikan finansal vakf messesesi, tek tarafl olarak bir kii tarafndan varlklarn, nc bir kii menfaatine, bir baka kiiye devredildii l bir iliki yapsdr (Danon, 2004/b). Finansal Vakf messesesi benzeri messeseler, Roma Hukukunda Fiducia, Alman Hukukunda Salman (Treuhand) ve slam Hukukunda Vakf adlaryla bulunmaktadr. Ayrca, 1985 tarihli Finansal Vakflar ve Onlarn Tannmas Hakknda Uygulanabilen Hukuk adl Lahey Konvansiyonu [Hague Convention on the Law Applicable to Trusts and Their Recognition (The Hague Convention)] da dier hukuk gelenekleri, zellikle de, Anglo-Amerikan hukuk sisteminin finansal vakf ile meydana getirdii hukuki ve ekonomik sonular szleme hkmleri ile salayan Kta Avrupas hukuku tarafndan tannmasna ynelik balca uluslararas insiyatif olmutur. Finansal Vakf messesesinin detaylarna gelince, vakf iinde yer alan varlklar, vakf yneticisinin kiisel malvarlnn bir paras olmakszn ayr bir mal topluluu oluturmaktadr (Danon, 2004/b). Vakf yneticisinin kendi ahsi malvarlndan ayr
2. Finansal Vakf Messesesi

Anglo-Amerikan hukuk geleneinde muhtemelen
2012 23
Aratrma Notlar-III
olarak vakf hesabn tutmad zamanlar ise, vakf yneticisi tarafndan elde edilmi baka varlklarn iinde yer alan vakf deerlerinin tazminine ynelik zel dzenleyici kurallar bulunmaktadr (Hayton, 2000). te yandan, bir defa finansal vakf messesesi kuruldu mu, kurucu, hak sahibi ve servet yneticisi arasndaki iliki, finansal vakf varlklarna dayal gelien temel ilikiden ayr olarak belirlenmektedir. Ayrca, vakf yneticisi ile hak sahibi vakf mallar zerinde birlikte hak sahibi olmaktadr (Danon, 2004/a). Tm bunlarn tesinde, finansal vakf bir irket deildir, dolaysyla, tzel bir kiilii de bulunmamaktadr. O nedenle de, kamu kurumlarndan herhangi bir bavuru kouluna tabi olmakszn ve herhangi resmi bir ekli arta bal olmakszn finansal vakf kurulabilmektedir. nk, finansal vakf hukuki tzel bir kiilie haiz kurum olmadndan kurumlar vergisine de tabi olmamaktadr. Vakf yneticileri ise, kazan sahibi olarak, dorudan vergilendirilebilen hak sahiplerine yaratlan deerleri aktaran roldedir (pass-through entity). Son olarak, finansal vakfn hukuki tzel kiiliinin olmamas nedeniyle de vakf mallar varlklar sermaye, yneticileri de onlarn vekilleri eklinde de adledilemezler (Hayton, 2000). Dier bir husus ise, bir finansal vakf messesesi; anlama (agreement), vasiyet (will), velayet (deed) veya mahkeme karar (decree) ile kurulabilir (Anonymous, 2003). Zaman iinde, finansal vakf messesesi gelime gstererek, finansal vakf irketleri, bankalarn finansal vakf hizmetleri blmleri, yatrm fonlar, para piyasas fonlar, hedge fonlar ve kazan amal finansal vakflar (business trusts) yoluyla, gelir getiren baz giriimler veya varlk ynetimine dnmtr (Krikorian, 1989)
rnein, A.B.D. nde, bir kuruluun finansal vakf iiyle yapma izni, finansal vakf irketleri, eyalet bankalar ve ulusal bankalar gibi kurulularn kanunlar dahilinde finansal vakf konusunda, kurumsal finansal vakf hizmetlerini grmelerini olanakl klmaktadr (Anonymous, 2003). Finansal vakf hizmetleri blm, finans kurumlarnn zengin mterileri iin komple finans hizmeti (full service) salamalarna yardmc olmaktadr (Britt, 1997). te yandan, yatrm hizmetleri ve finansal vakf hizmetlerinin her ikisini de sunan bir banka iin, bu iki i daln nasl entegre edeceine dair net bir cevap da bulunmamaktadr. Finansal vakf ve yatrm hizmetlerinin idaresini birletirmek ise, ie balamak iin iyi bir nokta olabilmektedir (Kehrer, 1998). Ayrca, kk apl finansal vakf hizmetleri tek tek karl olamayabilmektedir. Bu nedenle de, birok bireysel finansal vakf hizmetlerinin tek bir at altnda byk bir fon olarak idare edildii fonlar (commingled fund) da oluturulabilmektedir. Bu fonlara katlm ise eitli trlerdeki katlm belgeleri sayesinde temsil edilebilmektedir (Clifford, 1970). Deiik finansal vakflarnn hesaplarnn iletilmesi iin, bir banka veya finansal vakf irketi birok fonu bir havuzda toplayabilir ve kolektif yatrm fonlar araclyla da bunlar iletebilir. Kolektif yatrm fonlarnn yansra, bankalar veya finansal vakf irketleri, gerektiinde, dier bankalar ve finansal vakf irketleri tarafndan oluturulan ve kurallar devlete dzenlenen (Comptroller of the
3. Finansal Vakf Hizmetleri Endstrisi

Protatip modern finansal vakf yneticisi, ii finansal vakf anlamalarna taraf olmak ve onlarn sorumluluunu tamak olan cretli profesyoneldir. Finansal vakf yneticileri, gvene dayal idare, yasal dzenlemeler, vergileme, muhasebe ve yatrm ynetimi konularndaki uzmanlklarna dayanarak faaliyet gstermektedirler (Langbein, 1995).
24
2012
Aratrma Notlar-III
Currency ) ortak fonlar ve bunlarn tahvillerini de bnyesinde barndrabilmektedir (Anonymous, 2003). Finansal hizmetlerinin idari taraflarna bakldnda ise, bir finansal vakf hizmetleri blm, vakf yneticisi, veli, vekil, alc, idareci, vasi ve gardiyan olarak birok gvenilen (inanlan) olarak rol almaktadr (Throne, 1997). Finansal vakf hizmetleri blm tarafndan hizmet verilen ortak alanlar ise, yatrm hizmetleri, gayrimenkul ynetimi, i idaresi, ba ileri, vasiyet ilemleri, hayr ileri, fatura deme hizmetleridir (Anonymous, 2002/c). Finansal vakf irketleri de, yasal haklar gerei, komisyon ve/veya hizmet creti tahakkuk ettirmektedirler (Anonymous, 2003). Finansal vakf hesaplarndan (trust accounts) sorumlu olan vakf yneticileri ayn zamanda, finansal vakf idarecisi (trust administrator) olarak da adlandrlmaktadr. Yatrm kararlar da, finansal vakf yneticileri tarafndan verilmektedir. Finansal vakf hizmetleri blm de finansal vakf hesaplarnda yer alan yatrm talimatlar erevesinde bu kararlar hayata geirmekle uramaktadrlar. Ayrca, vakf yneticileri, danmanlar yardmyla, finansal vakf hesaplarnn idaresini yrtmektedirler (Anonymous, 2003). Dier yandan, finansal vakf yneticilii, sadece hak sahiplerinin karlarna ve kurucularna kar saydaml gerektirmektedir (Flynn, 2006). Balca hukuki sorunlar ise, gvene dayal hukuki ilerin gereksinimleri olarak gzkmektedir. Yasal konulara ilave olarak, finansal vakf messesesinin taraflarnn karlarn ilgilendiren kiisel gizlilik problemleri olabilmektedir. Alacakllar, eler ve miraslar gibi finansal vakf ilemlerinden etkilenen gruplar da eitli anlamazlklara ve uyumazlklara neden olabilmektedir. Bu nedenle, finansal vakf yneticilerinin sorumluluklar, inanl mlkiyet esasl, hak sahiplerinin karlarn en iyi hizmet edecek ekilde varlklarn ynetilmesi zerine kuruludur. Finansal vakf hak sahiplerinin karlarnn korunmasna ynelik A.B.D. nde ulusal bankalarn
finansal vakf hizmetleri blmleri, yerel mevzuatn gereksinimlerininin yansra 12 U.S.C. 92a and Regulation 9 olarak bilinen federal dzenlemenin artlarn da yerine getirmek zorundadrlar (Anonymous, 1968). Bu dzenleme, Office of the Comptroller of the Currencys (OCC) (Para Kontrol Brosu) tarafndan finansal vakf hizmetleri ilkelerini belirlenmektedir. En nemli ilke ise, in Seddi (Chinese Wall) ilkesidir. in Seddi kural, bankalarn finansal vakf hizmetleri erevesinde halka ak olmayan maddi bilgilerin yasad kullanmn nlemek iin kartlmtr. Ancak, bu kural, bankalarn ticari hizmetleri ve finansal vakf hizmetleri arasnda mutlak bir bariyer oluturmay ise amalamamaktadr (Throne, 1998). zet olarak, finansal vakf hizmetleri, bir takm eyalet ve federal dzeyde zel dzenlemeleri barndrmaktadr. Menkul kymet hukuku, vergi hukuku, finansal vakf hukuku, eyalet gzetim kurallar, eyalet bankaclk kurallar, federal bankaclk dzenlemeleri ve common law ilkelerini kapsayan birbiri iine gemi birok katman iermektedir (Throne, 1998). Finansal vakf kurucularnn niyetlerinin hayata geirilmesini teminen, kurumsal finansal vakf yneticiliinin pek ok olumlu ynleri de bulunmaktadr. Bunlardan ilki, kurumsal finansal vakf yneticileri, ynetici olarak gnlk i hayatnn ierisinde yer almaktadrlar. kinci olarak, kurumsal finansal vakf yneticileri, hastalk veya lm gibi nedenlere bal olarak devamllk gsteremeyen bireysel finansal vakf yneticilerine kyasla daha
2012 25
Aratrma Notlar-III
fazla devamllk gstermektedirler. nc husus ise, kurumsal finansal vakf yneticileri, malvarl ilemlerinin muhasebe kaytlarnn tamamn bilgisayar ortamnda tutabilmektedirler. Drdnc husus ise, kurumsal finansal vakf yneticileri, A.B.D. nin tm eyaletlerinde kamusal dzenlemeye tabidirler ve bireysel finansal vakf yneticilerine gre daha yksek seviye sorumluluklarla ba baadrlar. Mahkemeler de kurumsal finansal vakf yneticilerini uzman yatrmc olarak grmektedirler. Son olarak da, kurumsal finansal vakf yneticileri, duyarl denilebilecek birok durumda daha faydal olabilmektedirler (McEachern, 1989), nk sadakat ve zen sorumluluunun yerine getirilmemesi gveni sarsabilmektedir. Bu durumda da, daha sk kamu gzetim ve denetimi, potansiyel mteri ikayetleri, hukuk davalar ve itibar kayplar ortaya kabilmektedir (Moore, 2000).
salamaktadr. Sadece finans kurulular iin deil, finansal vakf kurucular, hak sahipleri ve bireysel finansal vakf yneticileri iin de, finansal vakf messesesi, zellikleri gerei, birok olumlu sonular dourmaktadrlar. Kurucular, neredeyse sonsuz bir zaman dilimi iin zenginliklerini ynetmenin zevkini karmaktadrlar. Hak sahipleri ise, varlklarnn hukuken zerlerinde olmalarnn beraberinde gelebilecek alacakllarn takibine urayabilme gibi kimi dezavantajlara sahip olmakszn finansal vakf mallarnn deer artlarndan ve gelirlerinden faydalanabilmektedirler. Gnmz modern finans dnyasnda finansal vakf yneticileri olarak finansal vakf irketleri ve bankalarn finansal vakf hizmetleri blmleri de komisyon ve hizmet gelirlerine kavumaktadrlar. Potansiyel olarak, bir bakasnn maddi zenginliini idare etmele grevli finansal vakf yneticilerinin, finansal vakf mallarn gerektii gibi ynetmeme ihtimali de bulunmaktadr. nanl mlkiyet esasna bal olarak grev yapan finansal vakf yneticileri, hak sahiplerinin karlarn en iyi ekilde yerine getirecek ekilde hareket etmek zorundadrlar. Aksi takdirde, finansal vakf yneticileri; mteri ikayetleri, itibar kayplar ve daha sk kamu gzetim ve denetimin yansra, ar adli ve cezai yaptrmlar olan gveni (inanc) ktye kullanma (breach of fiduciary duty) sulamas ile, kar karya kalabilmektedir.
4. Sonu
A.B.D. nde finans endstrisi, mterilerine, geleneksel yatrm hizmetlerinin yansra, komisyon ve/ veya hizmet bedeli karlnda, yasal bir izne (trust authority) bal olarak faaliyet gsteren kurumsal finansal vakf hizmetleri de vermektedir. Mterileri ile uzun dnemli iliki ierisine girebilmek iin full servis finansal spermarket biiminde hizmet vermek isteyen finansal kurulular, mteriye zel ve mteri odakl karakterinin yardmyla finansal vakf hizmetleri blmlerinin operasyonlar ile faaliyet alanlarn gelitirmeye almaktadrlar. Geleneksel finansal hizmetler, finansal vakf hizmetlerinin aksine mteri sadakat dourmayabilecek ekilde, tek tek ilemlere dayal olarak anlk gereklemektedir. te yandan, finansal vakf hizmetleri ise, genelde, servetin deiik dnemlerde deiik sahipleri olarak birok nesil tarafndan ok uzun sreler devam ettirilen iliki odakl faaliyetlerdendir. Bu yzden, finansal vakf hizmetleri, finans sektrne srekli ve istikrarl hizmet gelirleri
26
2012
Aratrma Notlar-III
BIOGRAPHY
1. Anonymous, 1968, Pointers on Starting a Trust Department Banking; Feb 1968; pg.40. 2. Anonymous, 1986, Fiduciary Glossary Trusts & Estates; Dec 15, 1986; ABI/INFORM Global pg.22. 3. Anonymous, 2002/c, Understanding Trust Services, Teller Vision, March 2002/c. Number 1295. pg.1. 4.Anonymous, 2003, Fiduciary Glossary Trusts & Estates; 2003; 141, 13; ABI/INFORM Global pg.14. 5. Britt Phil, 1997 Building A Trust Department Americas Community Banker; Oct 1997, Vol. 6, Issue 10. 6. Clifford, Edward L. 1970, Commingled Trust Funds Harvard Business Review 1970 pg. 253. 7. Danon, Robert J., 2004/a, Switzerlands direct and international taxation of private express trusts, Westlaw. 8. Danon, Robert J. 2004/b, Conflicts of Attribution of Income Involving Trust under the OECD Model Convention: The Possible Impact of the OECD Partnerhip Report Intertax; Vol 32, Issue 5, pg.210. 9. Flynn, Patricia Clare, 2006, Fiduciary Obligations: The Moral Responsibilities of Boards of Trustees and Directors, Dissertation, Doctor of Philosophy in Philosophy, Georgetown University, Washington, DC, U.S. 10. Hayton, David., 2000, Modern International Developments In Trust Law, Kluwer Law International, The Hague. 11. Helmholz Richard and Zimmermann Reinhard, 1999, Trust and Treuhand in Historical Perspective, Duncker & Humblot Berlin. 12. Kehrer, Kenneth, 1998, Trusts vs. Brokerage ABA Bank Compliance; Oct 1998 pg.95. 13.Krikorian, Betty Linn, 1989, Fiduciary Standards in Pension and Trust Fund Management, A study for Boston University School of Law, Boston, MA. Butterworth Legal Publishers. 14. Langbein, John H., 1995, The contractarian basis of the law of trusts, The Yale Law Journal. Dec. 1995. Vol. 105, Iss. 3; pg. 625, 51 pgs. 15. McEachen, William D. Trusts & Estates; Apr 1989: 128, 4; ABI/INFORM Global. 16. Moore, Donald F, 2000, Trusts & Estates; May 2000; 139, 5; ABI/INFORM Global. 17. Throne, Donald B., Allbright William r., Taylor, Philip R., 1997, Procedural Prudence For Fiduciaries.
2012 27
Aratrma Notlar-IV
lkemizdeki la Piyasas ve Yaanan Sorunlar

Ramazan YILDIZ
(1997 Mezunu, SGK stanbul l Mdr)
I- GR:
Trkiye statistik Kurumu(TK) tarafndan yaymlanan 18 ubat 2011 tarihli salk harcama istatistiklerine gre lkemizde; 1999 ylnda % 4,8 olarak gerekleen toplam salk harcamasnn gayrisafi yurtii haslaya oran, 2008 ylnda % 6,1e ykselmitir. Kii ba salk harcamas 2007 ylnda 725 TL iken, 2008 ylnda 812 TL dzeyine ykselmitir. Sosyal Gvenlik Kurumu(SGK) Trkiye geneli verilerine gre ise 2011 yl iin Eyll ayna kadar eczanelere yaplan ila demeleri 8.992.807.122,24-TL tutarndadr. lkemizdeki genel bteyi gz nnde tuttuumuzda, ilaca denen tutarn nemli bir kaleme sahip olduu aktr. Dier taraftan sz konusu tutar kar amac gden firmalarn sektre olan ilgisini her geen gn arttrmaktadr. Ancak 5 Kasm 2011 tarih ve 28106 sayl Resmi Gazetede yaymlanm olan Salk Uygulama Teblii(SUT)nde deiiklik yaplmasna dair tebli uyarnca; ykselen kamu kurum iskonto oranlar ve den fiyatlar nedeniyle baz ilalarn temini glemi, ithal edilerek yurtdndan getirilen ilalarn gmrkten ekilirken, kur dalgalanmalarna uyum salanamamas, Salk Bakanlnn ila fiyatlarn sabit tutmas, kur fark nedeniyle zarar ettiklerini savunan, bu yzden yzde 8lik iskonto farkn ecza depolar yoluyla eczanelere demekten kanan ila firmalar nedeniyle kriz kmtr.
sahip olduu, dolaysyla, hasta zerinde ayn tedaviyi salad bilimsel almalarla kantlanan ve orijinal ilalarn koruma sreleri bittikten sonra sata sunulan rnlerdir. Jenerik ila orijinal ila ile ayn etkinlik, kalite ve gvenilirliktedir. Yani ksaca orijinal ila ile jenerik ila biyoedeerdir. Jenerik ilalar yz milyonlarca dolarlk aratrma harcamas yapmak zorunda kalmadan, orijinal ilalarn kantlanm etkinlik ve gvenilirliine dayanlarak piyasaya sunulurlar. Dolaysyla jenerik ila ok daha ucuza mal edilebilir. En byk ila alcs konumundaki devlet iin her iki sanayi de nemlidir. Yeniliki ilalar amzn hastalklar ile daha iyi baa kabilmek, insanlarn yaam kalitesini arttrmak bakmndan, jenerik ilalar ise bir mddet sonra maliyetleri drmek bakmndan gereklidirler. B- Trkiyede la Fiyat Nasl Belirlenir ? Trkiyede ila fiyatlar; 30.06.2007 tarihli ve 2007/12325 sayl Beeri lalarn Fiyatlandrlmasna Dair Karar hkmleri gereince Fransa, talya, spanya, Portekiz ve Yunanistan olmak zere be lkedeki depocu sat fiyatlarndan en ucuzunun referans fiyat olarak kabul edilmesiyle belirlenmektedir. Ancak, ilgili rnn imal veya ithal edildii lkeler, sz konusu referans lkelerin dnda olup bu lkelerde referans lke fiyatlarnn altnda belirlenmi bir depocuya sat fiyat var ise, depocuya sat fiyat dk olan lkedeki fiyat, referans fiyat olarak kabul edilmektedir. Sz konusu depocuya sat fiyatna depocu ve eczac kar oranlar ile % 8 KDV eklenerek perakende sat fiyatlar bulunmaktadr. 17 Ocak 2009 tarihli Resmi Gazetede yaynlanan, ilalarn fiyatlandrmasna dair kararda deiiklik
II- Trkiyede la Piyasas ve Fiyatlama:

A-Orijinal ve Jenerik la Nedir? Orijinal ve Jenerik ila tanmn yapmak gerekirse; Orijinal ila; nc firma tarafndan gelitirilerek patent korumas altnda pazara verilen ilk rndr. Koruma sreleri bittikten sonra bu rnler referans alnarak edeer ilalar retilir. Jenerik (Edeer) ila ise orijinal ilalarla ayn zelliklere
28
2012
Aratrma Notlar-IV
yaplmas karar dorultusunda eczac kar oranlar aadaki tablodaki gibi belirlenmitir.
3 Aralk 2009 tarihinde deitirilmi olan Beeri lalarn Fiyatlandrlmasna Dair Karar yeniden deitirilerek, 10 Kasm 2011 tarih ve 28108 sayl Mkerrer Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir. 10 Kasm 2011 tarihli Resmi Gazetede yaymlanm olan sz konusu Karar ile; Edeeri piyasaya verilen referans rnler, referans lkemizde bulunmayan rnler, ilk edeer rnden itibaren tm edeer rnlerin alabilecei depocuya sat fiyat, referans fiyatn % 66sndan %60a indirilmi, depocuya sat fiyat 6,79 TLnin zerinde olan 20 yllk referans rnlerin alabilecekleri depocuya sat fiyat ise, referans fiyatn %100nden %80ine indirilmitir. rnlerin depocuya sat fiyatlarnn belirlenmesinde kaytl gncel referans fiyatlarn kullanlaca, sz konusu fiyat listesinde depocuya sat fiyat 6,79 TLnin zerinde olan 20 yllk rnlerin referans fiyatlar bulunmad takdirde mevcut depocuya sat fiyatlarnn referans fiyat olarak kullanlaca belirtilmitir.
2005 Mali Yl Bte Uygulama Talimat ile yrr le konulan kamu kurum iskontosu uygulamasna balanmtr. Kamu ila almlarnda uygulanan eczane iskonto oranlar, eczane sat haslat (KDV hari) dikkate alnarak belirlenmektedir. Eczane sat haslatna gre;
Son olarak, Sosyal Gvenlik Kurumu tarafndan hazrlanarak, 25 Mart 2010 tarih ve 27532 sayl 1. Mkerrer Resmi Gazetede yaymlanm olan SUTta 5 Kasm 2011 tarih ve 28106 sayl Resmi Gazetede yaymlanm olan SUTta deiiklik yaplmasna dair tebli kapsamnda iskonto oranla-
C- Kamu Kurum skontosu Nedir ve Ne Kadar Zamandr Uygulanmaktadr?

14.12.2004 tarihinde Maliye Bakanl, alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl ve Trk Eczaclar Birlii arasnda imzalanan protokol gereince, 09.02.2005 tarih ve 25722 sayl Resmi Gazetede yaymlanan
2012 29
Aratrma Notlar-IV
rnda aada belirtilen deiiklikler yaplmtr. Bu kapsamda; - 20 yllk olarak belirlenmi ilalardan depocuya sat fiyat 6,79 TLnin zerinde olan ilalara referans fiyat alana kadar %40 (baz iskonto %11+ %29 ilave iskonto), referans fiyat aldktan sonra %28 (baz iskonto %11+ %17 ilave iskonto) - Edeeri olmayan referans ilalar iin iskonto %41 (baz iskonto %11 + %30 ilave iskonto), edeeri olan referans ilalar iin iskonto %28 (baz iskonto %11 + %17 ilave iskonto), - Edeer ilalar iin %28 (baz iskonto %11 + %17 ilave iskonto), - Mevcut iskontosu baz iskonto + ilave iskontonun zerinde olan ilalardan edeeri olmayan referans ilalara mevcut iskontosuna ek olarak %8,5, dier ilalara ise %7,5 orannda iskonto uygulamas, - 20 yldan eski ila stats kazanm ve depocuya sat fiyat 6,79 TLnin altnda olan ilalar, depocuya sat fiyat 3,56 TLnin altnda olan btn ilalar, reetesiz ilalar, kan rnleri, tbbi mamalar, radyo farmastik rnler, enteral beslenme rnlerindeki baz muafiyetlerin korunmas, - Edeer ila bedellerinin denmesinde, ayn endikasyon iin kullanlabilecek ayn etken maddeyi ieren en ucuz ila bedelinin %10 fazlasna kadarnn dikkate alnmas hususlarna yer verilmitir.
III- SONU:
Kanun koyucu ve kamu kurumlarnn kanun ve teblilerde yaplan deiikliklerdeki amac ne ila satan firmalar ne de eczaneleri madur etmektir. Devletin birinci amac vatandalarn daha ucuza ila alabilmesi iken ikinci amac srdrlebilir akteryal dengedir. yle ki; kresel ekonomilerin her an krize girme ihtimalinin olduu bir dnemde byk harcama kalemlerinden birisi olan salk harcamalarnda art gze alabilmesi birinci amacn gereidir. Dier taraftan kamu kurum iskontolar ve ila fiyatlarndaki dzenlemeler sonrasnda meydana gelen ila sknts Sosyal Gvenlik Kurumu tarafndan ivedilikle alnan nlemler sayesinde byk lde son bulmutur. Sosyal Gvenlik Kurumu, vatandalarn madur edilmemesi amacyla ilk etapta; 125 kalem ilata, sonrasnda ou kanser ve kan ilac olan 142 kalem ilata daha ilave % 7,5 lik iskonto oranndan vazgeerek ila pazarnda oluan krizi ksa srede zme ulatrmtr. Ayrca iskonto oranlarnda yaplan deiiklikle ila pazarndaki krizin zlmesinin yan sra iskonto uygulamalar nedeniyle eczane stoklarnda meydana gelebilecek stok zararlarnn firmalar tarafndan ecza depolarna, depolar tarafndan da eczanelere denmesi, eczanelerin korunmas adna yerinde bir nlem olarak karmza kmaktadr.
D- Kurum skontosu Sonucu Oluan Stok Zararnn Tazmini

25.03.2010 tarihli ve 27532 sayl (Mkerrer) Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren SUTun 6.4.1 numaral maddesine aada yer alan fkra eklenmitir. Kamu kurum iskontolarnda yaplan ilave iskonto uygulamalar nedeniyle eczane stoklarnda meydana gelebilecek stok zararlar firmalar tarafndan ecza depolarna, depolar tarafndan da eczanelere denir. Bu kapsamda yaplacak ilemlerde eczaclar tarafndan ila takip sistemine yaplan bildirimler esas alnr. SGK tarafndan yaplan deiiklikle salk sektrnn nemli bir aya olan eczanelerin korunmas amalanm, reetede yer alan hazr ilalar hastaya verme ve ilalarn kullanm hakknda hastalar bilgilendirme grevlerini stlenen eczaneleri ticari kayglarndan uzaklatrmtr.
30
2012
Aratrma Notlar-V
Salk Alannda Tam Gn alma Sistemine Gei

mer YREKL
(1987 Mezunu, Salk Bakanl Bamfettii)
Giri
Kamuoyunda Tam Gn Yasas olarak bilinen 5947 sayl niversite ve Salk Personelinin Tam Gn almasna ve Baz Kanunlarda Deiiklik Yaplmasna Dair Kanun 30 Ocak 2010 tarihli ve 27478 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir. Mezkur yasann baz hkmleri Anayasa Mahkemesi tarafndan iptal edilmekle birlikte, bu ekilde salkta dnm program erevesinde Trkiyenin gndemine 1978 ylndan sonra tekrar gelmi olan hekimlerin tam gn alma dzeni uygulamaya konulmu olmaktadr. Bu yazda tam gn alma dzeni ve yasal erevesi genel olarak ele alnmtr
Tam Gn almann Anlam

Burada ele alnan tam gn alma dzeni hekimlerin alma hayat ile ilgili dzenlemelerdir. Bilindii gibi kamuda alan hekimler bir yandan kamu hizmeti sunarken, br yandan kamuda yaplan hizmetten tam olarak soyutlanamayan zel mesleki faaliyette bulunabiliyorlard. rnein bir hekim kamuya ait bir hastanede grev yaparken, bu grevinden sonra zel muayenehanesinde ve zel salk kurulularnda da alabiliyordu. Bu alma dzenine ksmi zamanl (part time) alma sistemi denilmektedir. Tam gn alma sistemi ile hekimlere tannan bu ayrcalk ortadan kaldrlm olmaktadr. Bir baka deyile tam gn alma dzeni, kamu salk kurulularnda alan hekimlerin tm mesaisini alt kuruma hasrettii alma dzenidir. Buna full-time alma dzeni de denilmektedir.
an hekimlere ayn zamanda zel hekimlik yapma, bir baka deyile muayenehane ama vb. haklar tannmtr. Hekimlere tannan zel mesleki faaliyette bulunabilme hakknn kaldrlmasna ilikin ilk almann 1965 ylnda yapldn gryoruz. 25.06.1965 tarihinde kamu hastanelerinde alan hekimlere ynelik olarak tam sre almaya ilikin kanun kartlmtr. Yeterli hazrlk yaplamadan kartlan bu kanunun uygulamas baarsz olmu ve bir sre sonra uygulamadan vazgeilmitir. Tam gn almann ikinci uygulamasnn 1978 ylnda balatldn gryoruz. 29.06.1978 tarihli 2162 sayl Salk Personelinin Tam Sre alma Esaslarna Dair Kanun kartlmtr. Kamuda alan hekimlerin almalarn bir hizmet iin kullanmalar, kamudaki hizmetlerinin dndaki zel mesleki faaliyetlerden uzak durmalar vb. gerekelere dayanlarak mevzuata dahil edilen bu kanun ile kamuda alan hekimlerin serbest/zel mesleki faaliyette bulunmalar tmyle yasaklanmtr. Bu kanunun o dnemde Trk Tabipler Birlii gibi baz sivil toplum kurulular tarafndan da desteklendiini grmekteyiz. Yaklak 2,5 yl civarnda meriyette kalan bu kanunun uygulanmasnda pek ok aksaklk ortaya km ve neticede 31.12.1980 tarihli 2368 sayl Salk Personelinin Tazminat ve alma Esaslarna Dair Kanunun 6. Maddesi ile yrrlkten kaldrlmtr.
Tam Gn almann lk Denemeleri

Cumhuriyetin balarndan itibaren kamuda al-
2012 31
Aratrma Notlar-V
5371 sayl Kanunla Atlan Adm

21.6.2005 tarihli ve 5371 sayl Salk Hizmetleri Temel Kanunu, Salk Personelinin Tazminat ve alma Esaslarna Dair Kanun, Devlet Memurlar Kanunu ve Tababet ve uabat Sanatlarnn Tarz crasna Dair Kanun le Salk Bakanlnn Tekilat ve Grevleri Hakknda Kanun Hkmnde Kararnamede Deiiklik Yaplmasna Dair Kanun ile tam gn alma dzenine ynelik bir adm atldn grmekteyiz. Zikredilen Kanunun geici 1. maddesinde; Bu Kanunun yrrle girdii tarihte il salk mdrl ve bahekimlik grevini yrtenlerden mesleklerini serbest olarak icra etmekte olanlar, bu Kanunun yaym tarihinden itibaren ay iinde serbest meslek faaliyetlerine son vermek veya bulunduklar grevlerden ayrlmak zorundadrlar. hkm yer almaktadr. Grlecei zere bu hkm ile il salk mdrl ve bahekimlik grevini yapan hekimlere idarecilik grevleri ile zel mesleki faaliyet arasnda bir tercih yapma zorunluluu getirilmitir. Dolaysyla yukarda zikredilen idarecilik grevlerine mnhasr olmak zere tam gn uygulamasnn bu yasa ile balatldn grmekteyiz.
Kanunlarda Deiiklik Yaplmasna Dair Kanun ve Sonrasnda 650 sayl KHK le Yaplan Dzenlemeler
21.01.2010 tarihli ve 5947 sayl niversite ve Salk Personelinin Tam Gn almasna ve Baz Kanunlarda Deiiklik Yaplmasna Dair Kanun ile 2547 sayl Yksekretim Kanununda, 1219 sayl Tababet ve uabat Sanatlarnn Tarz crasna Dair Kanunda, 926 sayl Trk Silahl Kuvvetleri Personel Kanununda, 209 sayl Salk Bakanlna Bal Salk Kurumlar ile Esenlendirme Tesislerine Verilecek Dner Sermaye Hakknda Kanunda, 3153 sayl Radyoloji, Radiyom ve Elektrikle Tedavi ve Dier Fizyoterapi Messeseleri Hakknda Kanunda, 657 sayl Devlet Memurlar Kanununda, 3359 sayl Salk Hizmetleri Temel Kanununda, 181 sayl Salk Bakanlnn Tekilat ve Grevleri Hakknda Kanun Hkmnde Kararnamede vb. Kanunlarda muhtelif deiiklik ve eklemeler yaplarak tam gn alma dzenine gei hedeflenmitir. Kanunun gerekesinde; hekimlerin bir yandan kamu hizmeti sunarken, dier yandan sunduklar bu hizmetten tam olarak soyutlanamayan zel mesleki faaliyette bulunma ayrcal olarak tanmlanabilecek ksmi zamanl alma dzeninin halkn salk hizmetine eriimini olumsuz ynde etkilediinin bir gerek olduu; ksmi zamanl olarak kamu salk kurumlar dnda sunulan hizmetlerin, kamuda verilen salk hizmetinin yknn paylalmas yerine,
5947 sayl niversite ve Salk Personelinin Tam Gn almasna ve Baz
32
2012
Aratrma Notlar-V
bazen kamusal hizmete eriim arac haline getirilebildii; ksmi zamanl alma sisteminin, kamu kurumunda verimlilik azalmas sonucunda hastann bilinli veya duruma bal olarak zel sektre ynlendirilmesi sonucunu dourduu gereinin genel olarak btn hekimlerce yaplmasnn sz konusu olmamasna karn inkar edilemeyecei; hekimle hastas arasnda dorudan para ilikisi bulunmasnn, hastalarn salk hizmetine eriimini zorlatrmakta olduu, gven ilikisini zedeleyebildii, bunun hekimlik mesleinin itibar asndan da kabul edilemez bir durum olduu; sistemin, kamu yarar ile birey yarar arasnda kar atmasna frsat vermemesi gerektii; kamusal kaynaklarla oluturulmu olan kadrolarn her halkarda kamu yararna hizmet eder hale getirilmesinin gvence altna alnmas gerektii; hastalarn serbest alma ortamlarna ynlendirildii kanaat ve iddialarn bertaraf edecek, kamu hastanelerine duyulan gvene ve hekimlerin saygnlna glge dmesine izin vermeyecek bir dzenleme yaplmasnn kanlmaz olduu; tabiat itibaryla zor ve riskli bir meslei stlenmi olan hekimlerin, youn ve stres dolu bir gnn yorgunluundan sonra, baka bir mekanda alarak hastalarn grmesinin, tedavi ve kontrol sorumluluunu stlenmesinin mesaisini ciddi bir ekilde blmekte olduu; grev sorumluluu son derece gelimi olan, aldklar eitim ve meslein doas gerei fedakarlktan kanmayan hekimlerin, mesaiyi aksatmamak iin azami gayret gsterseler bile, bu durumun hekimlerin grevine odaklanmasnda sorunlara yol aabildii; zaman zaman kamudaki mesainin aksamas sonucunu dourmakta olduu, tam verimlilik salanamad; byle bir alma dzeninin hasta gvenlii acsndan da risk oluturabildii; ayrca zelde alma serbestisinin kamuda tam zamanl alan hekimlere de yansmalarnn olabildii, bu personelin verimlilik ve motivasyonunu olumsuz ynde etkileyebildii; zel sektrde almann kimilerince baarl hekim olmann kriteri olarak sunulabildii, ilkeleri gerei veya herhangi bir nedenle sadece kamu sektrnde hizmet veren hekimlerin evrelerinde sorgulanabildii; hekimlerin bu tr tercih ile karlamadklar, mesai acsndan ve zihinsel olarak blnmlk yaamadklar, hasta memnuniyetini daha kolayca hedefleyebildikleri, emeklerini bir noktada younlatrabilecekleri ortamn oluturulmasn-
da zaruret bulunduu; niversite hastanelerinde retim yelerinin zel muayenesinin ise serbest alma uygulamasnn kamu kurumu iine tanm hali gibi olduu, mesai d zel ad altnda yaplan dzenlemenin, serbest alma dzeninin kamuda srdrlmesi olarak nitelendirilebildii, mesai d olan zel muayenelerin zamanla mesai iine ekildii, bu uygulamann ne yazk ki retim yelerinin, zel olmayan vakalara poliklinik ve yatakl tedavi hizmeti sunmasnda verimsizlie yol at; hatta zaman zaman poliklinik hizmetlerinin asistanlarca yrtlmesinin grlmekte olduu, bu durumun niversitelerimizin eitim grevini de olumsuz etkilediinin bir gereklik olduu; ksmi zamanl alma dzeninin tm sakncalarnn bu alma dzeni iin de geerli olduu; dier taraftan niversitelerde retim yelerinin genel olarak ksmi zamanl almalarnn eitim, retim ve aratrma faaliyetlerinde de verimsizlie yol at, bu verimsizliin giderilebilmesi ve niversitelerin asli grevlerini hakkyla icra edebilmeleri iin retim yelerinin btn birikimlerini tam zamanl olarak niversiteye hasretmelerinin zaruri olduu hususlarndan bahsedilmektedir. Burada tam gn alma dzenine gei iin gereke gsterilen hususlarn gsterilen tepkilere bakldnda ilgili
2012 33
Aratrma Notlar-V
kamuoyunda, toplum nezdinde kabul gren gerekeler olduu sylenebilir. Dolaysyla ksmi zamanl (part time) alma sistemi ile mukayese edildiinde, tam gn alma dzenine gemenin kamu yararna olaca temel dncesiyle mevzu bahis yasal dzenlemenin yapld anlalmaktadr. Mezkur Kanunun birok maddesinin iptal edilmesi iin Anayasa mahkemesinde dava alm ve dava sonucunda Anayasa Mahkemesi tarafndan Kanunun eitli madde, fkra ve cmle veya ibarelerinin iptaline karar verilmitir. Bu iptal sonrasnda 5947 sayl Kanun ile ile getirilen dzenlemenin btnl bozulmu ve uygulamada eitli farkl yorumlar, muhtelif yasal boluklar ortaya kmtr. Ortaya kan bu yasal boluu kaldrmak zere 650 sayl KHK kartlmtr. Bu KHK ile hekimlerin alma hayatlarna getirilen dzenlemeler aada belirtilmitir. - Zikredilen KHK nin 38. Maddesi ile 657 sayl Devlet Memurlar Kanununun 28 inci maddesinin birinci fkrasna Memurlar, meslek faaliyette veya serbest meslek icrasnda bulunmak zere ofis, bro, muayenehane ve benzeri yerler aamaz; gerek kiilere, zel hukuk tzel kiilerine veya kamu kurumu niteliindeki meslek kurulularna ait herhangi bir iyerinde veya vakf niversitelerinde alamaz. cmlesi eklenmitir. Getirilen bu hkme gre Salk Bakanlna bal salk kurum ve kurulularnda alan hekimlere tam gn alma esas getirilmi olmaktadr. Bir baka ifadeyle, mezkur salk kurum ve kurulularnda alan hekimlerin, bu kurum ve kurulularndaki almalarna ilave olarak muayenehane aarak almalar veya zel salk kurum ve kurulularnda almalar yasaklanmtr. - KHK nin 40. maddesi ile 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayl Yksekretim Kanununun a) 36 nc maddesine; Yksekretim kurumlarnn kadrolarnda bulunan retim elemanlar, kanunlarda belirtilen hller dnda 657 sayl Devlet Memurlar Kanununun 28 inci maddesi hkmne tbidir. Ancak retim yeleri, yksekretim kurumlarnda yalnzca eitim ve aratrma faaliyetlerinde bulunmak ve dner sermaye faaliyetleri kapsamnda gelir elde edilen hizmetlerde almamak kaydyla
34
mesai saatleri dnda yksekretim kurumlarndan baka yerlerde meslek faaliyette bulunabilir ve meslek veya sanatlarn serbest olarak icra edebilir. Yksekretim kurumlarndan baka yerlerde alan retim yelerine 58 inci madde ile 27/6/1989 tarihli ve 375 sayl Kanun Hkmnde Kararnamenin ek 3 nc maddesi uyarnca ek deme yaplmaz; bunlar rektr, dekan, enstit, yksekokul ve konservatuar mdr, blm bakan, anabilim ve bilim dal bakan, bahekim ve bunlarn yardmcs olamaz. fkras eklenmitir. Bu hkme gre niversitelere bal hastanelerde alan hekimler iin tam gn alma esas ngrlmekle birlikte istisna hkm getirilmitir. Getirilen bu istisna hkmne ile Yksekretim Kanununa tabi retim yesi olan hekimlerin kurumlarnda yalnzca eitim ve aratrma faaliyetlerinde bulunmak ve dner sermaye faaliyetleri kapsamnda gelir elde edilen hizmetlerde almamak artyla mesai saatleri dnda yksekretim kurumlarndan baka zel salk kurum ve kurulularnda almalarna, meslek veya sanatlarn serbest olarak icra edebilmelerine imkan salanmtr. Ayrca 2547 sayl Kanuna eklenen geici 59. maddeyle, Yksekretim kurumlar dnda meslek faaliyette bulunmak ve meslek veya sanatlarn serbest olarak icra etmek isteyen retim yelerine, iki yla kadar cretsiz izin verilebilecei hkm getirilmitir. - KHKnn 39. ile 27/7/1967 tarihli ve 926 sayl Trk Silhl Kuvvetleri Personel Kanununa Ek Madde 27 eklenmi, 41. Madde ile 17/11/1983 tarihli ve 2955 sayl Glhane Askeri Tp Akademisi Kanununun 32nci maddesine bir fkra eklenmitir. Yaplan bu dzenlemelere gre; 926 sayl Kanun
2012
Aratrma Notlar-V
kapsamna girenler, kanunlarda belirtilen istisnalar dnda meslek faaliyette veya serbest meslek icrasnda bulunmak zere ofis, bro, muayenehane ve benzeri yerler aamaz; gerek kiilere, zel hukuk tzel kiilerine veya kamu kurumu niteliindeki meslek kurulularna ait herhangi bir iyerinde veya vakf niversitelerinde alamazlar. Ancak retim yesi kadrolarnda bulunanlar; yalnzca eitim ve aratrma faaliyetlerinde bulunmak, Nakdi Tazminat ve Aylk Balanmas Hakknda Kanun ve Terrle Mcadele Kanunu kapsamnda yaralananlar, ykml erba ve erler ile asker rencilere ynelik olanlar dnda hasta muayenesi ve tedavisi faaliyetleri kapsamnda almamak kaydyla, Genelkurmay Bakanlnn izniyle mesai saatleri dnda meslek faaliyette bulunabilir ve meslek veya sanatlarn serbest olarak icra edebilirler. Dolaysyla belirtilen artlar haiz retim yelerine eskiye gre ok fazla snrlama getirilmekle birlikte ksmi zamanl alma hakk tannm olmaktadr.
Sonu
Salk alannda tam gn esasna gre alma sistemini uygulamak Salkta Dnm Programnn temel hedeflerinden birisi olarak kabul grmtr. Trk Silahl Kuvvetlerinde alan salk personeli de dahil olmak zere, ksmi zamanl alma sisteminden tam gn alma sistemine geilmesiyle, kamu salk kurulularnda grev yapan hekimlerin tm mesaisini alt kuruma hasretmesi suretiyle, salk hizmetlerinin hakkaniyete, halkn ihtiya ve beklentilerine uygun, verimli, kaliteli ve etkin ekilde sunulmasna katkda bulunulmas amalanmtr. te yandan salk hizmetleri alannda tam gn alma dzenine geile ilgili yasal almalarn balamasyla birlikte sisteme ynelik olarak hakl veya haksz, yapc veya ykc pek ok eletirilerin de yaplmaya baladn grmekteyiz. Getirilen en iyi dzenlemelerin de eksi ynleri, eletirilecek ynleri vardr. Burada, getirilen dzenlemenin baarl olduunu sylemek iin getirisinin gtrsnden fazla olmas, baka bir ifadeyle faydasnn zararndan ok olmas gerekir. Hekimlerin alma hayatlar ile ilgili olarak getirilen d-
zenlemeleri de bu balamda dnmek gerekir. Eletirilecek birok yn olabilir. Ancak dzenleme yaplrken veri artlarda faydasnn zararndan daha ok olaca ngrlmtr. Bu adan zaman iinde uygulamada ortaya kacak/kabilecek aksaklklarn sistematik olarak gzden geirilerek dzeltilmesinin, gerekirse yeni istisnalar getirilmesinin uygun olaca dnlebilir.
2012 35
Yneticinin Kesi-I
Performans Ynetimi-3
(1987 Mezunu, Ynetici) mahmutdemirkan@yahoo.com.tr Bu yazmzda da performans ynetimi hakkndaki dncelerimizi aktarmaya devam ediyoruz. Amacmz; teknik detaylara girmeden konunun yneticiler iin nemli olan taraflarna dikkat ekmektir. Edindiimiz tecrbeler,performans ynetiminin vurgulamaya altmz boyutlaryla iselletirilmesi halinde iyi bir ynetim aracna sahip olunabileceini gstermektedir. Hatrlayacanz zere, iyi bir performans ynetimi iin; nce alanlar tarafndan benimsenmi, teknik altyaps oluturulmu,kurumsal norm ve ilkelerle btnlemi bir sistem kurmak, daha sonra da deerlendirme srecini balatarak alanlarn grevlerindeki baarsn, iteki tutum, davran ve ahlaki durumunu dikkate alarak organizasyonun baarsna olan katklarn deerlendirmek gerekiyordu. Yani deerlendirme yapmadan nce uygun bir sistem kurmak art demitik. Pekiyi,sistemi kurduk, deerlendirmelerimizi yaparak performans sonularn da aldk, imdi performans ynetim srecini tamamladk diyebilir miyiz? Elbette hayr. Srecin salkl ileyebilmesi ve her eyden nemlisi performans sonularnn i sonularna olumlu katk salayabilmesi iin,sistemin devamna veya moda deyimiyle srdrlebilirliine ihtiya vardr ve bu noktadan sonra da yneticilere nemli sorumluluklar dmektedir. imdi de bunlarn neler olduuna ana hatlaryla bir bakalm. Ama nce nemli bir hatrlatma yapmak iin kk bir parantez aalm: Performans ynetimi, iletmelerin insan kaynaklar blmleri tarafndan her sene sonunda bir kez yaplan ve sadece insan kaynaklarn ilgilendiren bir uygulama deildir. Performans ynetimini btncl bir yaklamla ele alp, ok ynl bir ynetim arac ve teknii olarak grmek gerekir.nk performans ynetimi; deerlendirme ncesi yaplan hazrlklardan deerlendirme srecine kadar yrtlen almalara, deerlendirme sonularndan gerekleen hedeflere, yani elde edilen verimlilik, etkinlik veya baarlara ve bunlarn ekonomik, sosyal ve psikolojik etkilerine kadar birok konuyu iermekte veya birok konuya yn vermektedir ve alanlarn tamamn ilgilendirmektedir. Dolaysyla stratejik boyutlar vardr. Bu bakmdan yneticiler nce bunun bilincinde olmak zorundadrlar.Aksi halde bir sonraki deerlendirme srecinde birok eyi sil batan yapmak veya sreci yeniden balatmak zorunda kalabilirler. Bunun da iletmeye maliyeti yksek olur.Fakat ne yazk ki lkemizde insan kaynaklar blmleri de dahil olmak zere, irketlerin st ynetimleri, genelde performans ynetimini sadece yl sonlarnda yrtlen standart bir etkinlik ve ounlukla da personeli tehdit etmenin bir arac olarak grdkleri iin,ciddiyetle uygulanan bir performans ynetiminin iletmelerine ne tr katklar salayacan bir trl anlayamazlar. Bu durumu, zellikle kaynaklarn etkin kullanlmasn engelleyen ok nemli bir ynetim zaaf veya hatas olarak grdmz dolaysyla yneticilerin konuyu ele al biimlerine dikkat etmeleri gerektiini belirterek parantezi kapatalm.
Dr. Mahmut DEMRKAN
36
2012
Yneticinin Kesi-I
Buradan yola karak, performans ynetim srecini etkin bir ekilde tamamlamak, sisteme sreklilik kazandrmak ve uygulamada beklenen sonular alabilmek iin yaplmas gerekenleri ana hatlaryla u ekilde zetleyebiliriz: 1. Kurulan sistemin herkesi memnun etmesi beklenemez. Aslnda hibir sistem herkesi memnun edemez. Daha iyisini yapacam diyerek her sene farkl bir sistem kurmak da fayda getirmez. Yaplacak en doru ey; nceki yazlarda vurguladmz temel konular dikkate alarak iletmeye uygun bir sistem kurmak ve deerlendirme sonulardan yola karak bu sistemi srekli revize edip gelitirmektir. Asla yaplmamas gereken ise; performans ynetiminden vazgemektir (Bir sistem kur ve gelitir). 2. Yneticiler asndan sisteme inanmak ve performans ynetiminin gereklerine olumlu yaklamak nemlidir, ancak bu yeterli deildir. Yneticiler sistemin ve deerlendirme srecinin etkinlii ve sistemin salkl ileyebilmesi iin uygulama srecini srekli izlemeli, alanlardan srekli geri bildirimler almal, atlacak somut admlar var ise zamannda atarak sisteme aka ve kararllkla desteini gstermelidir(Kararl ve desteki ol). 3. Sistem ierisinde belirsizliklerin olumasna izin verilmemeli, oluan belirsizlikler de ksa srede ortadan kaldrlmaldr. Sisteme gven yaratmak
iin bu kanlmaz bir gerekliliktir. Yani herkes, ne zaman ve hangi durumda ne tr aksiyonlarn alndn veya alnacan bilebilirse ya da en azndan kestirebilirse siteme gven artar. Bu dorultuda oluturulmu irket kltr veya uygulamaya konulmu norm ve ilkeler insanlarn sisteme desteini arttracaktr. rnein, deerlendirme srecinin sonunda elde edilen sonulara ilikin ne tr aksiyonlarn alnacana iliin alanlarn yeterli bilgiye sahip olmas gerekir(Belirsizlikleri yok et). 4. Performans deerleme srecinden ne tr sonular karsa ksn, kurulan sistemin baars iin sonular kabullenmek, rza gstermek ve balangta ortaya konulan norm ve ilkelerin gereini yapmak gerekir. Yani daha nce belirttiimiz samimiyetsiz ve elikili tutum ve davranlarndan kanlmaldr (Tutarl ol). 5. Performans iyi olanlar sisteme kazandrmak iin tevik etmek ve dllendirmek, kt olanlar da sisteme katmann yollar aratrlmak gerekir. ayet kt olanlar, iyileme eiliminde deillerse onlar rotasyona tabi tutmak veya son are olarak sistemden uzaklatrmak iletmenin devam ve dier insanlarn haklar iin en uygun yoldur. kan sonulara duygusal yaklamak, alan korumak maksadyla veya belli birtakm korkularla gereklerin stn rtmek, problemi zmeden (daha sonra, daha byk baka bir problemle deitirmek zere) telemek anlamna gelir ki, bu yaklam ba-
2012 37
Yneticinin Kesi-I
ta insancl gibi grnse de orta ve uzun vadede bir ie yaramayacaktr (Ayrmclk yapma). Unutmayalm ki, rekabette baar iin alanlarn performansn yksekte tutmak artk kanlmaz bir zorunluluktur. Performans yksek tutmann yolu, lme ve deerlendirmeden gemektedir. lme ve deerlendirme iin de uygun bir sisteme ihtiya vardr. Ayrca, performans deerlendirme; gelecekte daha iyi olmak amacyla, mevcudun fotorafn en iyi ekilde ekmek ve bu fotorafa bakarak gerekli aksiyonlar almak iin yaplr.Sadece insanlar deerlendirmek iin veya bakas yapyor biz de yapalm diyerek deerlendirme yaplmaz. Bu bakmdan tekrar ediyoruz ve altn izmek istiyoruz ki; iletme ynetiminin her stratejik konusunda olduu gibi, burada da (zellikle ekonomik ve psikolojik adan)beklenen sonularn alnmas iin iletme sahip ve yneticilerin bilinli hareket etmesine ve kararl desteine ihtiya vardr.
Szn Ksas
Eer hepimiz, yapabileceimiz her eyi yapsaydk, aknlktan kendi aklmz bamzdan alrdk. Thomas Edison nsan kendini adad amalara hizmet etmek iin kendi kendini kontrol eder ve ynlendirir. Mc Gregor nsan sahip olduklarnn toplam deil, henz gerekletiremediklerinin toplamdr. Jean Paul Sartre
Okuma nerisi
1. Peter S. Pande, Robert P. Neuman, ve Roland R. Cavanagh, Six Sigma Yolu, (ev.:Nafiz Gder ve Gne Tokcan), stanbul: Klan Yaynlar, 2003. 2. Malcolm Gladwell, Baz nsanlar Neden Daha Baarl Olur? (ev.: Aytl zer), stanbul: Media Cat Kitaplar, 2009. 3. Robin Saharma, Mkemmelliin Rehberi (ev.: Tlin Penso), stanbul: Goa Basm Yayn, 2008.
38
2012
Yneticinin Kesi-II
Kdem Tazminat Konusunda Bilinmeyenler

Dr. Resul KURT
(1992 Mezunu, SGK E. Bamfettii ve Sosyal Gvenlik Maviri) Kdem tazminat konusunda gerekten birok bilinmeyen var. Normal artlarda iilerin kdem tazminat ie girdii ve iten ayrld tarih araldr. Kdem tazminat i szlemesinin devam etmi veya faslalarla yeniden akdedilmi olmasna baklmakszn ayn iverenin bir veya deiik iyerlerinde altklar sreler gz nne alnarak hesaplanmaktadr. Kdem tazminat ile ilgili yasal dzenlemeler, 1475 sayl Kanununun 14. maddesinde yaplmtr. inin en az bir yllk kdemi olmas, i kanunu kapsamnda bulunmas ve kdem tazminatna hak kazanabilmesi iin kanunda belirtilen koullardan birinin gereklemesi gerekmektedir. Buna gre; - veren tarafndan 4857 Sayl Kanununun 25inci maddesinin II numaral bendinde gsterilen ahlak ve iyi niyet kurallarna uymayan haller ve benzeri nedenler dnda i szlemesinin feshedilmesi durumunda, - i tarafndan 4857 Sayl Kanununun 24nc maddesinde saylan nedenlerden dolay i szlemesinin feshedilmesi durumunda, - Muvazzaf askerlik dolaysyla i szlemesinin feshedilmesi durumunda, - inin bal bulunduu kanunla kurulu kurum veya sandklardan yallk, emeklilik, veya malullk ayl yahut toptan deme almas amacyla i szlemesinin feshedilmesi durumunda, - Kadnn evlendii tarihten itibaren bir yl ierisinde kendi rzas ile i szlemesini sona erdirmesi durumunda, - inin lm sebebiyle i szlemesinin son bulmas halinde, - 15 yl sigortallk sresi ve 3600 prim deme gn says bulunan ve emeklilik yan bekleyen iilerin kendi istekleri ile iten ayrlmalar nedeniyle, iler kdem tazminat almaya hak kazanrlar.
Kdem sresi nasl hesaplanyor

inin ayn iyerinde faslalarla veya ayn iverene ait farkl iyerlerinde deiik zamanlarda almas ve kdem tazminatna hak kazanacak ekilde i szlemesinin sona ermesine ramen nceki almalar iin kdem tazminatnn verilmemesi halinde, bu srelerin toplam zerinden kdem tazminatnn hesaplanaca gndeme gelmektedir. Yani, iinin ayn iverene ait bir iyerinde aralklarla veya deiik iyerlerinde farkl zamanlarda almas varsa, (iinin nceki fesihlerde kdem tazminatn hak edecek ekilde iten ayrlmas ve kendisine denmemesi halinde) o zaman kdem tazminatnn hesab tm bu sreler zerinden yaplacaktr.
stifa edilen sre birletirilmez

Ancak, iinin daha nceki almas kdem tazSiyasal Vakf Blten / Ocak
2012 39
Yneticinin Kesi-II
minat denmesini gerektirmeyen bir nedenle son bulmusa, daha sonraki almasnn kdem tazminatna hak kazanacak ekilde sona ermesi halinde ilk almalar kdem tazminatnn hesaplanmasnda dikkate alnmayacaktr. rnein, bir ii birka
Raporlu sreler eklenir mi?

inin iyerinde alt srada ihbar sresini 6 hafta aan ve fesihten nceki dnem iinde alnan ve birbiri ardna gelen istirahat sresi kdem tazminat hesabnda dikkate alnmaz. Ancak istirahat raporu iinin istirahat sresi ihbar sresini 6 hafta amyorsa kdem tazminat hesabnda dikkate alnacaktr. i raporlu iken i szlemesinin sona erdirilmesi halinde fesih rapor sresi sonunda hkm douracandan iinin kdemi rapor sresi sonuna kadar ileriye gtrlmelidir. inin i szlemesinin askda olduu cretsiz izinde geen sreler kdem sresinden saylmaz. cretsiz izinli olduu gnler kdem sresine eklenmeksizin bir hesaplama yaplarak kdem tazminatnn denmesi gerekir.
yl alp istifa ederek ayrlmsa, ikinci alt dnemde kdem tazminat alacak ekilde ayrlsa bile, istifa ederek ayrld dnem kdem sresine eklenmez. Ayrca, bir iiye daha nceki almalar sonucu kdem tazminat denmi ve ii tekrar ayn iverenin yannda almaya balamsa daha sonraki almalarnn kdem tazminat denmesini gerektirecek bir nedenle son bulmas halinde kdem tazminat denmi ilk almalar dikkate alnmayacaktr. Okurumuzun durumunda bir iyerinde 3-4 yl altktan sonra i szlemesi istifa sonucu sona eren iinin, daha sonra ayn iyerinden yeniden iki yl altktan sonra, kdem tazminat hak edecek ekilde iten ayrlmas halinde, istifa ederek ayrl sre iin kdem tazminat denmesi gerekmeyecektir.
40
2012

Siyasal Vakfı Bülten 34

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Siyasal Vakfı Bülten 34

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Siyasal Vakf Blteni

Seyit Ahmet IKIN Bakan Yardmcs

Dr. Fahri Solak

Siyasal Vakf Atlye almalar 2011 Gz Dnemi Faaliyetleri

Gz Dneminde Yaplan Faaliyet Balklar:

I. KAMUDA KARYER SEMNERLER Ahmet DENZ

Siyasal Vakf Blten / Ocak

II. ZEL SEKTRDE KARYER SEMNERLER Erol DLAVER

III. KSEL GELM SEMNERLER Diksiyon ve Hitabet Mehmet BAYLAR

Siyasal Vakf Blten / Ocak

IV. AKADEMK SEMNERLER

Yakn Dnem Siyasi Tarih

V. KTAP OKUMA ATLYELER Moderatr: Merve Sevin SAKAR

VI. SNEMA ATLYES: zlenilen Filmler:

VII. FOTORAFILIK KURSU

19 Kasmda balayan kurs 4 hafta srmtr.

Siyasal Vakf Blten / Ocak

VIII. NEY KURSU

Siyasal Bilgiler Fakltesi mezunlar nc kez bir araya geldi.

Siyasal Vakf Blten / Ocak

Ekim 2011 Toplants

Siyasal Vakf Konya Grubu Gz 2011 almalar

Siyasal Vakf Blten / Ocak

Aralk 2011 Toplants

Kasm 2011 Toplants

Siyasal Vakf Blten / Ocak

Ankara Grubu Kasm Aynda Topland

Siyasal Vakf Blten / Ocak

Ankara Grubu Aralk Aynda Topland

Siyasal Vakf Blten / Ocak

brahim TAYAPAN ile Rportaj

(1986 Mezunu, ileri Bakanl, Personel Genel Mdr)

Siyasal Vakf Blten / Ocak

Siyasal Vakf Blten / Ocak

Cari Ak ve demeler Dengesi

demeler Dengesi Nedir?

Siyasal Vakf Blten / Ocak

2- Sermaye ve Finans Hesaplar

Net Hata ve Noksan

Siyasal Vakf Blten / Ocak

Siyasal Vakf Blten / Ocak

Ahlakn stismar Olarak Ahlaklk ve Hukuk

Siyasal Vakf Blten / Ocak

Siyasal Vakf Blten / Ocak

Potasiyelimizin Farknda myz?

Siyasal Vakf Blten / Ocak

Siyasal Vakf Blten / Ocak

Finansal Vakflar (TRUSTS)

2. Finansal Vakf Messesesi

Siyasal Vakf Blten / Ocak

3. Finansal Vakf Hizmetleri Endstrisi

Siyasal Vakf Blten / Ocak

Siyasal Vakf Blten / Ocak

Siyasal Vakf Blten / Ocak

Siyasal Vakf Blten / Ocak

lkemizdeki la Piyasas ve Yaanan Sorunlar

II- Trkiyede la Piyasas ve Fiyatlama:

Siyasal Vakf Blten / Ocak

C- Kamu Kurum skontosu Nedir ve Ne Kadar Zamandr Uygulanmaktadr?

D- Kurum skontosu Sonucu Oluan Stok Zararnn Tazmini

Salk Alannda Tam Gn alma Sistemine Gei

Tam Gn almann Anlam

Tam Gn almann lk Denemeleri