Professional Documents
Culture Documents
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
AdkvfcsKyfatmifqef;udk
b,f o l o wf o vJ
wwd , t}ud r f
ðyjyifwnf;jzwfxw
k af 0jcif;
1 2
1 2
Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
Ö rsufESmzHk; tjyiftqif
cifOD;atmifESihf xGef;vSatmif
Ö pmwnf;jzwfol
jr0wD&Jacgif
Ô ISBN 974-87617-4-6
á *sme,fwu
kd rf S xkwaf 0onf?
3 4
3 4
Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
19/ 7/ 47
Ô jynfjrefrm a&$tdrfwGif;rSmjzihf
rowDp&m ayGvdrfwJh tcif;&,fa-umifh
(Adv
k cf sKyfa&æ)
a&wdrftwGif;rSmrS epf&onf? ?
Ô a=omfætcif;ppfvkdufjyefawmh
twGi;f wESprf mS avsmu f efwehJ nf;awGe‹J
awmfveS tf +yD;rSm jrefjynfvwG &f efz‹kd
}uHpnfrc|wfoaemf tm;tifoHk;vdk‹&,f
ykef;vsufppfcsDæ? ?
Ô jzpfa=umif;i,f!¸ef
ESpaf [mif;uG,v f eG af yr,fh
q,fu h ;kd ˜cGe˜f av;cGe-f ESpu
f akd wmh
zefcgcg jyefumppfygv#ijf zifh
t+rJwdkif oJqdkifepfvdk‹&,f
arhypfroGm;æ? ?
jr0wD&Jacgif
(vGwfvyfa&;armfuGef;0if yxrqifh)
1959=ckESpf/ Zlvdkifv
5 6
5 6
Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
7 8
7 8
Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
&efukefòrd›awmf= 1947
-opa-w;vsjynf/ uifbm&mòrd›/ trsKd;om;wuUodkvf/ ajryHkqGJynm okawoe,lepf/
ypdzdwf=tm&S avhvmr+qdkif&mXmerS a&;qGJay;onf?
9 10
10
9 10
Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
11 12
Oa,smZOf Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
0ifxif&Sm;onfh bk&m;ykxdk; taqmufttHkæponfrsm;tm; urBmvSnfhc&D;onf iHwumrS vlrsK;d pHyk *k Kd~ vfrsm;uyg a':atmifqef;pk-unftm; axmufct H m;ay;vsuf
rsm; avhvmEdkif&ef tpDtpOfrsm;udkvnf; aqmif&GufEdkifcJhygonf? &Syd gonf?þpmtkyaf &;ol OD;cifatmifonf jrefrmjynfow l .‹kd vlrt + cGit hf a&;twGuf
oda‹k omf 1962 ckEpS w f iG f Advk cf sKyf}uD;ae0if;onf jynfow l ‹kd a&G;cs,w f ifajrm‡ uf -opa-w;vsjynfwGif;rS wufwufºuGºuG wdkufyGJ0ifaeolrsm;wGif twufºuGqHk;
cJo
h nfh 'Dru kd a&pDtpd;k &udk ðzwfcs_yD; Edik if aH wmftm; ppftm%m&Sipf epfjzifh jyefvnf yk*~dKvfwOD;jzpfygonf? ‚if;onf jrefrmEdkifiH 'Drdkua&pDjyefvnfwnfaqmufa&;
wnfaqmufvdkufonfhtcgwGifrl tqdkygpGrf;aqmifcsufwdrk‹ Sm &p&mr&Sdatmif t aumfrwD/ -opa-w;vstzGJŒwGif 1988 rS 1992 ckESpftxd OuU@wm0efESifh EdkifiH
bufbufY ysujf y,fc&hJ onf? xda‹k -umifh 1947 ckEpS f vky}f uHrt + wGi;f Edik if aH &;acgif; wumqdik &f m aumfrwD. 'k=OuU@wm0efukd xrf;aqmifcyhJ gonf? 1991 ckEpS w f iG f
aqmif}uD;rsm; usqH;k cJ&h jcif;onf tem*wfumvY ppfwyf. t"rR t-urf;zufr+ vnf; jynfya&muf jrefrmtpdk;&tzGJŒ jzpfaom trsKd;om;!Gefa‹ ygif;tpdk;&. -op
atmifjrifa&;twGuf vrf;cif;ay;ouJhodk‹ ta&;ygaom tcsufwcsuf jzpfvm a-w;vsEdkifiHqdkif&m udk,fpm;vS,fvnf; jzpfcJhygonf?
onfrSm ,HkrSm;oHo,jzpf&ef rvdkawmhacs? tjcm;tcsufwcsufrSmrl jynfwGif;ppf OD;cifatmifEiS hf ZeD; yufx&pf&mS wdo ‹k nf jrefrmhordik ;f wGif xif&mS ;cJo h nfh rsKd;
udk trSDo[JðyI jrefrmEdkifiHY ppftm%m&Sif vlwef;pm;w&yf aygufzGm;vmcJhjcif; ±dk;pOfqufrS aygufzGm;vm-uolrsm;jzpf-uI OD;cifatmif.zcifrSm uG,fvGefol &J
jzpfygonf? ppfAv kd cf sKyf}uD;wd‹k tm%m,pfr;l rd_yDqv kd #if xkt d m%mudk tvG,w f ul Adv
k cf sKyf OD;xGe;f vSatmifjzpfvsuf olZ‹ eD;. zcifrmS vGwv f yfa&;&_yD;acwf/ w&m;
vufv$wfay;±dk; xHk;pHr&Sdyg? ppfAdkvfcsKyfrsm;onf tcsdef-umjrifhvmonfESifhtr# ±H;k csKyf w&m;ol}uD;vnf;jzpfum tdE, Nd òrdj› ytkycf sKyfa&; yËdnmOfc0H efxrf; ICS t
tcGifhxl;cHvlwef;pm;rsm; jzpfoGm;vsuf rdrdwdk‹ udk,fudkvnf; txufwef;v$m vl zGŒJ 0ifwOD;vnf; jzpfco hJ nfh OD;aomif;pdejf zpfygonf? OD;cifatmifonf Armhvw G v
f yf
wef;pm;w&yftjzpf ,HkrSwfvm-uaomfvnf; ppfAdkvfcsKyf awmfawmfrsm;rsm;rSmrl a&;wyfrawmfEiS hf Armha&wyfrawmfww ‹kd iG f wm0efxrf;aqmifc_hJ yD; ppf_yD;acwfwiG f
ynmt&nftcsif;tm;jzifh !Hzh sif;olrsm; jzpfjcif;a-umihf acwfopfurBm}uD;wGif 0if yifv,fu;l oabFmukr% ` w D ckY xl;c|efatmifjrifpmG tr+xrf;cJo h nf? olEiS hf olZ‹ eD;
qHhEdkifonfh tpdk;&tkyfcsKyfr+qdkif&m ±+yfaxG;eufeJ cufcJr+rsm;. twdrfteufudk wdk‹onf tar&duefEdkifiHwGif (12) ESpf-um aexdkifcJh-u_yD; -opa-w;vsEdkifiH/ uif
óudwifodjrif qifjcifem;vnfEdkifpGrf;&Sdolrsm; r[kwfacs/ odk‹ESifhyif ppfAdkvfcsKyfwdk‹ bm&mòrdY› 1983 ckEpS rf pS I tajccs aexdik v f mcJ-h uolrsm; jzpfygonf?
onf vG,&f mvrf;udk vdu k -f uawmhonf? ‚if;rSm wkid ;f jynfukd jyifyurBmESihf tquf pma&;olOD;cifatmifrSm OD;atmifqef;vkyf}uHr+}uD;wGif yg0ifcJholtcsKdŒESifh
toG,jf zwfawmufvu kd jf cif;yif jzpfygonf? ‚if;tjyif jynfow l .‹kd 'Dru
kd a&pDpepf ywfoufIvnf;aumif;/ xdktcsdefu tjzpftysuf tajctaet&yf&yfwEdk‹ Sifh ywf
wnfaqmufa&;qENwu kd‹ dkvnf; acszsufvdkufavawmhonf? oufIvnf;aumif; udk,fwdkif tawGt ‹ óuH&SdcJh±Hkru a&S;a[mif;ordkif; taxmuf
oda‹k omfjim;vnf; jrefrmjynfow l .
‹kd arG;&myg &ydik cf iG rhf sm;jzpfaom vlt ‹ cGihf txm; pmtkypf mwrf;rsm;udv k nf; _Adwo d #armfueG ;f wdu
k rf S ud,k w f ikd f okawoeðy
ta&;wdo ‹k nf xm0& jiif;y,fc&H rnfum; r[kwyf gacs? OD;atmifqef;.orD; a': cJhojzifh þacwfopfjrefrmhordkif;Y ta&;ygvSaom jzpfysufr+tpOfudk jyefajymif;
atmifqef;pk-unfonf jynfwGif;'Drdkua&pDawmif;qdka&; v+yf&Sm;r+}uD;udk acgif; ajym&ef toifhawmfqHk;yk*~dKvfwOD; jzpfcJhygonf? od&k‹ mwGif vlrodao;bJ usef&pf
aqmifr+ay;aeygonf?þpma&;aecsdefwGif olronf ppftm%m&Sifwkd‹. tdrfwGif; aeonfh tcsKŒdtcsKŒdaom v#KŒd0u S q
f ef;-u,fr+ uGi;f qufrsm;um; use&f adS umif; usef
tcsKyf ðyvkyfjcif;udk cHae&jim;vnf; pdwf"mwfrus/ vlxkw&yfvHk; awmifhwae &Sad eygOD;rnf? Oyrm þTr#-urf;ñuwfvaS om vlowfr}+ uD;udk OD;apmusL;vGe&f mY
onfh taESmiftzGrJ‹ S vGwfajrmufa&; ar#mfrSef;csufudk wdkufyGJ0ifum &yfwnfvsuf rnfonfhta-umif;tcsufwu dk‹ v+aH‹ qmftm;ay;wkdufwGef;cJh-uoenf; qdkonfudk
yif &Sdygonf? jynfya&muf jrefrmrsKd;cspfrsm;tjyif urBmw0S rf;vHk;&Sd ppftm%m ,ckwdkif em;vnf&efcufcJvSonfhtajc &SdaeqJyif jzpfygonf? odk‹&mwGif Tpm
&Sipf epfukd pufqyk I f vlt ‹ cGit hf a&; csKd;azmufonfh rormr+rsm;udk &GrH ek ;f aom Edik f tkyfonf ppf_yD;acwfaemufydkif; jrefrmEdkifiHordkif;udk twGif;usus avhvmvdkuf
13 14
13 14
Oa,smZOf Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
pm;vdkol okawoDynm&Sifwdk‹twGuf wefzdk;rjzwfEdkifatmif taxmuftulðyyg (35) ESpfwkdifwkdif xrf;aqmifcJh_yD; t_idrf;pm;,lcJh&m (ruG,fvGefrD) tESpf (20)
vdrrhf nf? umvtwGif; “uifbm&mwkdif;pf” owif;pmwGif tywfpOf -oZmanmif;aom
*syefacwf t"dywd a'gufwmbarmfa&;om;_y;D ppf_y;D acwfwiG f xkwaf 0onfh aqmif;yg;rsm; a&;cJhonfhtjyif “aemufqkH;uufzJcsyf” ac: pmtkyfvnf; a&;om;
‘jrefrmjynfwiG ;f atmifjrifr}+ uD;’ trnf&pdS mtkyw f iG f pma&;olu jrefrmjynfEiS yhf wf cJhonf? rmvfuGefESifh a&mufZmemwkt d‹ m; EkdifiHjcm;a&muf jrefrmrdwfaqGrsm;pGmwkd‹
oufaom ordkif;qdkif&mtrSefw&m;rsm;onf jrefrmvlrsKd;wdk‹ udk,fwdkif jyefrajym u t_rcJ spcf ifpmG owd&-uvsu&f rdS nf? txl;tm;jzihf 'Dru dk a&pD jyefvnfxal xmif
jyor# umvywfvHk; rnfonhftcgr# ±kyfvHk;yDjyifpGm ay:vGifvmrnfr[kwfacs[k &ef ¯ud;yrf;vsu&f odS rl sm;onf olwE‹dk pS Of ;D ckid rf mpGm tqufrjywf axmufctH m;ay;cJh
a&;om;cJhygonf? ‚if;uyif qufvufI 'kwd,urBmppfESifh ppfóudacwf jrefrmh -ujcif;ukd aus;Zl;wifowd&-urnfjzpfygonf?
ordkif;udk xdkacwfwGifyg0ifaom jrefrmwdu k‹ dk,fwdkif ra&;om;&ao;a-umif; 0efcH
cJh_yD; ta-umif;t&m cdkifcdkifvHkvHkudk twGif;ususodxm;aom yk*d~Kvfwdk‹u ra&;
om;ao;or# jrefrmjynfwiG jf zpfymG ;cJah om ta-umif;&if;rsm;. trSew f &m;udk od
&Sed m;vnfEikd rf nfr[kwaf cs[k a&;om;cJyh gonf? acwfwacwf. ta&;ygvSonfh
tjzpftysufrsm;udk euf±+dif;pGm od&Sdem;vnfap&ef a'gufwmbarmf a&;om;azmf Ô Ô Ô Ô Ô
· rpPwmþrmvfueG þf bGwu
f m; (Mr. Malcolm Booker) onf 1998 ckEpS /f Zlvidk f
v (15) &ufae‹/ touf (82) ESpfwGif rdrdaetdrf uifbm&m-rdY› uG,fvGefcJhonf?
ol‹ZeD; a&mufZmem (Roxana) rSmvnf; xkdae‹wGifyif aq;±kHY a&m*ga0'em -um
&Snpf mG cHpm;&_yD; em&Dom apmIaoqk;H oGm;&Smonf?
olwE‹dk pS Of ;D pvk;H rSm oHwref0efxrf;rsm;jzpf-uonf? rmvfueG f bGwu f m;onf
1951 ckrS 1953 cktxd jrefrmjynfqidk &f m oHtrwftjzpf ceft ‹ yfjcif;cH&I yxrOD;qk;H
-opa-w;vsoH±;Hk ukd (88) urf;em;vrf; (Strand Hotel Annex) wGif zGiv hf pS cf ahJ om
a-umifh xkdtaqmufttkHY ,ae‹wkdif wnf&Sdvsuf&Sdonf? xkdaemuf tDwvD/
,l*pdk vm;AD;,m;/ ±kad r;eD;,m;ESihf blvaf *;&D;,m;jynfrsm;wGif oHtrwf}uD;wm0ef
aqmif&u G cf ohJ nf? 1976 ckEpS w f iG f uifbm&m-rdo
› ‹dk jyefvm-u_y;D Ekid if jH cm;a&;oHwref
15 16
15 16
Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
17 18
ed'gef; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
vl}uD;’æponfæponfjzifæ h ? (t&yfjrihjf rihv f ol nf rnfoel nf;qdok nfrmS ya[Vd) touf&iS af ecJyh gv#if u|efawmfw‹kd ,ckcpH m;ae-u&onfh uH-urRmqd;k wdu ‹k kd a&Smif
odE‹k iS hf OD;atmifqef;wdt ‹k m; vky}f uHr}+ uD;onf OD;apmESihf ‚if;. taygif;ygrsm; vuf &Sm;Edkifayvdrfhrnf[k cdkif_rJpGm,Hk-unf-uyg.? Tta-umif;w&yfwnf;ESifhyif t
csufomru w&m;Oya'a&SŒarSmufodk‹ rnfonfhtcgur# ra&mufvdkuf&bJ vGwf qdyk g vky}f uHrZ+ mwfa-umif;udk cGjJ crf;pdwjf zm avhvmoifah yawmhonf? xdt ‹k wl vGef
ajrmufqJ/ vGwfajrmufoGm;-uaom tjcm;tr+tcif;rsm;qdkif&m tcsKdŒ yk*~dKvfrsm; cJah om (45) ESpw f mumvu Ekid if AhH o d uk m}uD; usqH;k oGm;_yD;aemufyikd ;f / xdw k acwf
vnf; &Sdaumif;&SdavOD;rnf[k u|efawmf oHo,ruif; jzpfvmrdawmhonf? xdk‹ . tarGtESpt f jzpf usef&pfco
hJ nfh Ekid if aH &; a&pD;a-umif;wav#muf }uD;pk;d cJo h nfh
a-umifh u|efawmfha,muQr}uD;. ajymjycsufrsm;udk aemifvmaemufom;rsm;t avmb/ a'gowdk‹ jzifh ¹yGef;wD;aom t-urf;zufr+rsm;. tajccH t&if;tjrpfwdk‹
wGuf pmjzifhrSwfwrf;wifxm;oifhonf[k u|efawmfcHpm;rdcJhonf? odk‹ jzpfonfht udv k nf; avhvmoifv h aS yonf?
avsmuf u|eaf wmf. pmwdpk mprSww f rf;rsm;udk pkpnf;I t-urf;tm;jzifh pmwapmif ,if;tarGukd tomw-unfvufc&H ef jiif;y,fweG ;f vSecf ahJ om yk*Kd~ vfrsm;ESihf
wzGŒJ tjzpf a&;om;vdu k af omtcg OD;aomif;pdeu f aocsmpGmzwf-unh_f yD; oabm r_yD;qHk;ao;aom jrefrmEkdifiH. vGwfvyfa&;/ 'Drkdua&pDta&;ESifh o[Zmwjzpf
wlco hJ nf? þTwGif u|eaf wmfwE‹kd pS Of ;D . jyefajymif;owd&r+rsm;udk u|eaf wmf. xyf a&;wdt ‹k wGuf owW&d pdS mG wdu
k yf 0JG ifaeolrsm;twGuf Tpmtkyu f kd &nf&, G af &;om;
qif&h mS azG avhvmrSwo f m;r+rsm;ESihf aygif;pyfI jznf;jznf;csi;f wd;k csŒJa&;om;cJo
h nf? &jcif;jzpfygonf?
u|efawmfu, kd wf ikd v
f nf; xdo k ‹kd tke;f tke;f u|ufu|uf ±ke;f &if;qefcwf jzpfymG ;aecsdef
tcgu xdkvkyf}uHr+}uD; jzpfyGm;cJh&m twGif;0ef±Hk;ESifh rsufESmcsif;qdkif wbufjcrf; armif c if a tmif
&Sd a&wyf (urf;em;XmecsKyf) ðyvkyx f m;aom pdea‹f ygvfausmif;0if;twGi;f Y vli,f uif b m&mòrŒawmf / =opa=w;vs
a&wyft&m&Sw d OD;tjzpf wm0efusaeqJjzpfonf? Ek d 0 if b mv/ 1992 ck E S p f ?
xd‹k jyif u|efawmht f m; þta-umif;t&mrsm;udk a&;om;&ef v+a‹H qmfay;cJo h nfh
tjcm;ta-umif;w&yfrSmrl u|efawmf. OD;av;awmfol OD;a&$abmfjzpfonf? ‚if;
rSm tdENd,òrdj› ytkyfcsKyfa&; yËdnmOfcH0efxrf; tzGJŒ0if (I.C.S) wOD;jzpfvsuf vGwf
vyfa&;r&ao;rD ,m,Dtpd;k &tzGŒJ . twGi;f 0efwOD;jzpf_yD; vky}f uHrj+ zpfymG ;pOfu
OD;atmifqef;. vuf0b J ufwiG f uyfvsufxikd af ecJ&h mrS th-H ozG,af umif;avmuf Ô Ô Ô Ô Ô
19 20
Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
21 22
trSm Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
a'guf w mwif h a 0
qpf ' eD ò rŒ/ =opa=w;vs
(9/ 9/ 99)
yl ; wG J b momjyef o l
a'guf w mat;ausmf
qpf ' eD ò rŒ/ =opa=w;vs
23 24
23 24
Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
pyfpx
H eG ;f (40) ESp/f &S r;f jynfe,frS rdik ;f yGeaf pmfbmG ;}uD;/ e,fjcm;a'oqdik &f m twdik f
yifcH0ef}uD;/ OD;acgif;wGif '%f&m (2) csuf&&Sd_yD; (20) &ufae‹ rGef;wnfhcsdefwGif
1
Zmwfvrf;0if yk*Kd~ vfrsm; &efuek °f rd/› jynfoa‹l q;±H}k uD;Y aoqH;k oGm;onf?
25 26
Zmwfvrf;0ify*k Kd~ vfrsm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
armifped /f aoewform;/ ¯udŒyifaumuf-rdr› jS zpfI ppftwGi;f u Akv d cf sKyfatmifqef;. r_e}f u;D / }uH&mygwOD;jzpfI a&SŒajy;tzGŒJ EiS hf vku
d yf goGm;cJo
h nf? tkwzf -dk rdt
› eD;rS aus;
Armhwyfrawmfom;jzpfc_hJ y;D aemuf jynfo&‹l aJ bmftzGŒJo‹dk 0ifa&mufco hJ nf? olr‹ b
d rsm; &Gmom;jzpf_yD; tvkyf-urf;orm;wOD;jzpfonf? OD;apmu ol‹ukd tapcHwOD;uJhokd‹
rSm rsKd;cspfygwDukd vkdvm;ESpfoufolrsm;jzpfI olu ‹ kd OD;apm. aemufvkdufjzpf&ef ckdif;cJhonf? 0ef}uD;tzGJŒpnf;a0;aea-umif; vlowform;rsm;ukd olu tcsufjycJh
odr;f oGi;f qGaJ qmifc-hJ uonf? ao'%fay;cH&onf? 1948 ckEpS /f arv (8) &ufae‹ &onf? ao'%fay;cH&onf? 1948 ckESpf/ arv (8) &ufae‹wGif tif;pdefaxmifY
wGif &efuek t f usOf;axmifY ao'%ftpD&ifc&H onf? ao'%ftpD&ifc&H onf?
27 28
Zmwfvrf;0ify*k Kd~ vfrsm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
w&m;ol}uD;rif;jzpfvsuf/ xdk‹aemuf w&m;v$wfawmfcsKyf w&m;ol}uD;rif; jzpf Amwefe (pf)˜ bif*srif&maz;&,f (Vertannes,Benjamin Raphael)/ ,cifu ppfwyfrS
vmonf? Adkvf}uD;wOD;jzpfI/ xdka‹ emuf &efukef°rd&› Sd w&m;v$wfawmfwGif a&SŒaejzpf vm_yD;/
OD;apmtwGuf ckcHumuG,fay;cJhonfh ti,fwef; Oya't}uHay;jzpfcJhonf?
OD;pDb;l / tqifhjrifh puf&Sifw&m;ol}uD;rif;jzpfI/ OD;apmudk ppfaq;aom txl;cHk±Hk; rlvZmwdtm;jzifh jrefrmEdik if rH jS zpfaomfvnf; vGwv f yfa&;&_yD;onft h cg t_idr;f pm;
awmf. tzGJŒ0ifwOD;jzpfI/ vGwfvyfa&;&_yD;aemuf w&m;v$wfawmf. w&m;ol ,lI _Adwed Ef ikd if o
H ‹kd a&$Œajymif;oGm;cJo
h nf?
}uD;rif;wOD; jzpfvmonf? bwfpf (cf) / rdu k u f ,f tD; (Busk, Michael E.)/ 'kwd,urBmppfwGif ‘csif;'pf’ (ex-
w&m;ol}uD;rif; OD;aomif;pde/f 1906=ckESpfwGif oHvsifY arG;zGm;onf? tdENd, Chindit) rS ppfjyefwOD;jzpfI/ 1940=ckEp S rf sm;. aemufyikd ;f wGif &efuek °f rd&› dS &JwyfzŒJG
yËdnmOfc0H efxrf; (ICS)/ w&m;a&;0ef}uD;Xme. twGi;f 0efEiS hf tusOf;axmifrsm; wGif vufaxmufaumfr&Sifemrif;}uD; jzpfvmum/ vufeufudkifykvdyfwyfzGJŒ
OD;pD;csKyf wm0efrsm;udk 1947=ckEpS w f iG f w°ydiw f nf; xrf;aqmifc&hJ onf? 1948=ck (Armed Police) twGuf jrpf}uD;em;wGif ucsifwi kd ;f &if;om;rsm;jzifh wyf&if;w&if;
ESpf vGwfvyfa&;&&SdcsdefrS 1962=ckESpfwGif tem;,lcsdeftxd w&m;v$wfawmf. zGJŒcJhonf? uy`wdef a';ApfADAD,ef; (Capt, David Vivian) ukd olu zrf;cJhonf?
w&m;ol}uD;rif;wOD;jzpfI/ 1975=ckEpS w f iG f -opa-w;vsEdik if o
H ‹kd ul;ajymif;aexdik f (atmufwGif±+)?
cJo
h nf? rJvb f ek ;f °rd› (Melbourne) wGif 1989=ckEpS Yf uG,v f eG of mG ;cJo
h nf?
wGwcf ˜f aumvif; ( Tooke, Colin)/ 1913=ckEpS w f iG f arG;zGm;cJo
h nf? 1933= ckEpS rf S
Adv
k cf sKyfxeG ;f vSatmif/ 1902=ckESpfwGif &efukef°rd›YarG;zGm;cJhonf? t*Fvdyftpdk;& pI jrefrmhyv
k yd w f yfzŒJGwiG f wm0efxrf;aqmifco hJ nf? 1945–46=ckEpS w f ‹kdY om,m
vufxuf bk&ifh&JwyfzGJŒ0ifESifh r+cif;pHkprf;ppfaq;a&;Xme. 'k=&JcsKyf/ OD;apmESifh 0wDc±dkif &J0efaxmufjzpfI/ OD;apmtr+udk v#Kd‹0SufpHkprf;axmufvS rf;aecJhol[k
ol‹vlrsm;udk vsifjrefpGm zrf;qD;EdkifcJhonfhftwGuf EdkifiHawmf. av;pm;r+udk cHcJh& ,H-k unf&_y;D / OD;apmESiyhf wfoufaom olz‹ ikd w
f rJG sm; tcd;k cHc&hJ onf? 1948=ckEpS w f iG f
onf? w&m;ol}uD;rif; OD;aomif;pdeEf iS hf twlwI JG OD;apm. vk°H cHa&;wm0efukd ,lchJ ±kww f &uf aoqH;k oGm;cJo h nf?
&onf? vGwv f yfa&;&_yD;aemuf &JcsKyfjzpfvmcJ_h yD;/ 1948=ckEpS f vGwv f yfa&;&_yD;
aemuf -o*kwv f wGif Adv k cf sKyf&mxl;jzifh 'k=OD;pD;csKyftqifoh ‹kd wd;k jri‡ jhf cif;cHc&hJ onf? cef;˜ tdyf (cs)f (Khan,H)/ pD;yGm;a&;orm;wjzpfvJ t_idrf;pm;-unf;wyfAkdvf}uD;?
1960=ckEpS w f iG f &efuek °f rdY› uG,v
f eG o
f mG ;cJo
h nf? &efuek f at'Dvrf;&Sd OD;apmaetdrEf iS hf rsufEmS csif;qkid w
f iG f aexkid o
f /l r+cif;pkpH rf;ppf
aq;a&;Xme 'k=&JcsKyf. arwWm&yfccH suft& OD;apm. _cH0if;tm; rsufjcnfrjywf
umwpf/ bifepf˜ qm z&uf'&pf [ife&D ('J&uf) aupD (Curtis- Bennett, Sir Frederick apmif-h unfu h n l cD o
hJ nf? w&m;vkjd youfaotrSwf (39)?
Henry (Derek) KC./ 1904 ckEp Sw f iG f arG;zGm;cJo
h nf? bk&ifOh ya't}uHay;yk*Kd~ vfjzpfI
&mZ0wfr+cif;rsm;wGif atmifjrifausmf-um;aom _AdwdefEkdifiHom; a&SŒaewOD;jzpf
onf? txl;ckH±kH;awmfwGif w&m;-ydif&mY ol‹ukdumuG,fckcH&ef t}uD;wef;t}uH
ay;tjzpf OD;apmu iSm;&rf;cef‹tyfcJhonf? 1956 ckESpf Zlvkdifv (23) &ufae‹wGif Ed k i f i H a &;orm;rsm;
olaexkdif&m vef'efwkdufcef;xJwGif aoqkH;vsuf&Sdonfukd awGŒ&onf? &ifcGJppf
aq;olq&m0efu vGefcJhonfh (4=5) &ufuyif olt ‹ aejzifh aoqkH;_yD;jzpfonf[k Adv
k af tmif}u;D / aygif;wnf°rdY› 1919=ckEpS w
f iG af rG;zGm;onf? 1945=ckEpS w
f iG f *syef
xifjrifcsuaf y;onf? ok‹djzpfv#if olaoqk;H &ufonf emrnfq;dk jzifh ausm-f um;vsuf qef‹usifa&;v+yf&Sm;r+Y jrpf0u|ef;ay:ESifh zsmyHkc±dkiftwGif; Adkvfae0if;. vuf±Hk;
ao'%fuscHcJh&aom ol.tr+onf usL;vGefcJhaom Zlvkdifv (19) &uf tr+ (9) t&m&Sw d OD;tjzpf yg0ifvyk uf ikd v
f mcJo
h nf?
ESpjf ynfah jrmufonfh ae‹&ufcefw
‹ iG f jzpfaeayawmhonf? xdk‹aemuf vGwfvyfa&;&tHhqJqJ wyfrawmfudk jyefvnfzGJŒpnf;vdkufaom
29 30
29 30
Zmwfvrf;0ify*k Kd~ vfrsm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
tcg trSwf(4) Armhaoewfudkifwyf&if;wGif Adkvfae0if;vufatmufY tr+xrf; wOD;jzpfI/ xda‹k emuf *syefawmfveS af &;t_y;D / vGwv f yfa&;r&rD qd&k , S v f pfygwDukd
cJo
h nf? qd&k , S vf pfvrf;pOfygwD. pnf;±H;k a&;rª;wOD;jzpfonf? 1962=ckEpS Yf Adv k f pwifxlaxmifcJhol tzGJŒ0ifwOD;jzpfum/ 1950=ckESpfrsm;wGif OD;Ek. tpdk;&tzGJŒ
csKyfae0if; tm%modr;f onft h cg awmfveS af &;aumifp0D ifwOD;jzpfvmonf? 1963 twGif; wm0eftrsm;tjym;,lcJhonf? xdk‹a-umifh 1962=ckESpf AdkvfcsKyfae0if;
=ckESpfwGif xkwfy,fcH&_yD; 1988=ckESpf 'Drdkua&pDta&;awmfyHkwGif EdkifiHa&;avm tm%modr;f onft h cg tzrf;cH&vsuf/ 1966=ckEpS w f iG f jyefvw
G vf monf/ 1985=
uod‹k jyef0ifvmcJo h nf? ckEpS /f pufwifbmvwGif uG,v f eG of nf?
a'guw f mbarmf/ c&pf,mefro d m;pkrþS 1897=ckEpS w f iG þf arG;zGm;cJo
h nf?þtmareD,efaoG; OD;ausm+f ird ;f / ysO;f rem;°rdY› 1915=ckEpS w f iG þf arG;zGm;onf?þ&efuek w f uUov kd wf iG þf ynm
wpdww f ydik ;f ygonf[q k o kd nf? ude;f b&pfwuUov kd w f iG f ynmoif-um;cJ_h y;D / abmf oif-um;cJh_yD;/þ1930=ckESpfrsm;wGifþausmif;om;acgif;aqmifwOD;jzpfcJhI/þ1946=ck
'l;cfþ( Bordeaux) wuUov kd rf S yDtyd cf s'f D (Ph.D) bGŒJ&cJo h nf? a&S;OD;tp ausmif;q&m ESpfwGif AdkvfcsKyfatmifqef; ruG,fvGefao;rD (zqyv) tzGJŒcsKyf. taxGaxG
b0ESifh xdk‹aemuf 0wfvHkawmf&jzpfvmonf? qif;&Jom; 0HomEkygwDudk zGJŒpnf;cJh twGif;a&;rª;csKyftjzpfrS xkwfy,fjcif;cHvdkuf&onfh uGefjrLepfygwDrS ocifoef;
onf? 1936=ckEpS rf S 1939=ckEpS t f xd eef;&if;0efjzpfonf? xda‹k emuf 'kw, d urBmppf xGe;f . ae&mudk qufccH &hJ onf? xda‹k emuf OD;Ek 0ef}uD;csKyfjzpfcsdew f iG f jynfxaJ &;
twGi;f þ*syefppfwyfuþzGŒJay;aomþtpd;k &tzGŒJ.þt"dywdjzpfc_hJ y;D /þ1947=ckEpS þf vGwv f yf ESifh w&m;a&;Xme 0ef}uD;tjzpfvnf;aumif;/ qdk&S,fvpfygwD. 'kwd,t}uD;qHk;
a&;r&rDtcsed w f iG þf txde;f odr;f cH&onf?þ1977=ckEpS þf arvwGiþf uG,v f eG o
f mG ;cJo
h nf? acgif;aqmiftjzpfvnf;aumif; aqmif&GufcJh&I/ 1962=ckESpf AdkvfcsKyfae0if; tm
%modr;f onft h cgYþtzrf;cHc&hJ _yD;þ1966=ckEpS w f iG f jyefvw G v
f monf? 1986=ckEpS /f
ocifApde/f 1910=ckESpfwGif arG;zGm;onf? &efukefwuUodkvfwGif ynmoif-um;cJh ZGev f wGif &efuek °f rdY› uG,v f eG of mG ;cJo
h nf?
onf? ocifAaomif;wdE‹k iS t hf wl uGejf rLepf0g'udk OD;pGm avhvmcJah om ausmif;om;
acgif;aqmifwOD;jzpfonf/ xdka‹ emuf 1930=ckESpf wdkA‹ rmtpnf;t±Hk;udk a&S;OD;xl OD;Ek (c) ocifE/k 0g;c,fr°rd›Y 1907=ckESpfwGif arG;zGm;onf/ 1930=ckESpfrsm;wGif
axmifcJholrsm;xJwGif wOD;tygt0ifjzpfonf? 'kwd,urBmppftwGif; 0if±dk;wef; wdA‹k rmtpnf;t±H;k udk pwifxal xmifco hJ rl sm;xJwiG f wOD;tygt0ifjzpfonf? 1947=
tiftm;pkrsm;tay: vdv k m;cJoh jl zpfonf? xda‹k -umifh *syefacwfY olt
‹ m; refcsL;ud;k ckESpf/ ZlvdkifvwGif 0ef}uD;csKyftjzpf trsm;oabmwl wifajr‡mufjcif;cH&vsuf jref
odk‹ jrefrmEdkifiH. oHtrwf}uD;tjzpf ceft ‹ yfjcif;udk cH&onf? 1947=ckESpfwGif vef rmEdik if .
H 'Dru kd a&pDumvrsm;twGi;f qlyal omif;use;f r+rsm; jzpfymG ;aeonf-h um;rS
'efo‹kd OD;atmifqef;ESithf wl vdu
k yf goGm;cJo
h nf? vufsmEdik if aH &;orm;jzpfonf? zGŒJpnf;cJah om tpd;k &tzGŒJrsm;wGif olomv#if 0ef}uD;csKyftjzpf t-umqk;H aqmif&u G cf hJ
&oljzpfonf? oda‹k omf 1962=ckEpS w f iG f Adv
k cf sKyfae0if;u olt ‹ m; &mxl;rSz,f&mS ;cJ_h y;D
OD;AaqG/ xm;0,f°rdY› 1915=ckEpS w f iG af rG;zGm;onf? &efuek wf uUov kd w
f iG f ynmoif zrf;qD;axmifcsco hJ nf? 1966=ckEpS w
f iG f jyefvnfvw G vf m_yD; Adv k cf sKyfae0if; ppft
-um;cJo h nf? 1930=ckEpS rf sm;wGif ausmif;om;acgif;aqmifjzpfco hJ nf? 1945=ckEpS f pd;k &udk qefu ‹ siaf wmfveS af &;twGuf pnf;±H;k &ef jynfyodx ‹k u
G cf mG cJo
h nf? 1980=ckEpS f
wGif qd&k , S v
f pfygwD. OuU@tjzpf wifajr‡mufjcif;cH&aomfvnf; ocifjrudk OD;pm; vGw_f ird ;f csr;f omcGiahf y;&mwGif jrefrmEdik if o
H ‹kd jyefa&mufvm_y;D ol 0ef}uD;csKyfb0u
ay;onft h aejzifh Ekwx f uG cf o
hJ nf? xda‹k -umifh ocifjr vky}f uHc&H _y;D aemufrS qd&k ,S f vkyv f ufp ydËuwf bmomjyefvyk if ef;udk jyefvyk af eqJwiG f 1988=ckEpS f 'Dru kd a&pD
vpfacgif;aqmif jzpfvmjyefonf? (1956–57) ckESpfwGif c%wm 0ef}uD;csKyfjzpf ta&;awmfyw kH iG f yg0ifum pufwifbmv (9) &ufae‹wiG f olu, kd wf ikd f 0ef}uD;csKyf
cJah o;onf? od&‹k mwGif 1962=ckEpS f Adv k af e0if; tm%modr;f vdu k o f nft h cg tzrf;cH tjzpfESifh -um;jzwftpdk;&tzGJŒudk a-unmcJhonf? xdk‹a-umifh tpdk;&u ol‹tm;
&_y;D / 1966=ckEpS w
f iG f jyefvwG v f monf? 1987=ckEpS /f 'DZifbmvwGif uG,v f eG o
f nf? 1989=ckEpS f 'DZifbmvrS 1992=ckEpS f {_yDvtxd tdrw f iG ;f tus,fcsKyfcsxm;jcif;
cHc&hJ onf? xda‹k emuf 1995=ckEpS f azazmf0g&DvwGif &efuek °f rdY› uG,v f eG of mG ;onf?
Adv
k cf ifarmifuav;/ awmifil°rdY› 1912=ckESpfwGifþarG;zGm;onf/þ&efukefwuUodkvfY
ynmoif-um;cJhonf? a&S;OD;tp ausmif;q&mvkyfcJh_yD;/ wyfrawmfwGif t&m&Sd ocif±_armif/ (c) Adkvfae0if;/ jynf°rd›teD;&Sd aygif;wvnf°rd›Y 1910=ckESpfwGif
31 32
31 32
Zmwfvrf;0ify*k Kd~ vfrsm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
33 34
Zmwfvrf;0ify*k Kd~ vfrsm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
35 36
Zmwfvrf;0ify*k Kd~ vfrsm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
wynfrh sm; xkw,f o l mG ;onfh vufeufrsm;ESiyhf wfoufI olu
‹ kd zrf;qD;cJah omfvnf; (Twentieth Century Impressions of Burma) ‚if;. “orki
d ;f / jynfo/l ukeo
f ,
G rf /+
jypf'%fusc&H jcif;r&S?d pufrv + ufrv + yk if ef;rsm;ESihf o,HZmwt&if;tjrpfrsm;” *sme,fwiG f xnfo h iG ;f xm;
jcif;jzpfonf? (pmrsufEmS =77 ESihf 88)?
ADA, D ef;/ uy`wed f a';Apf (Vivian, Captain David) “arG;zGm;jcif;ESifhuav;b0? tjcm;wkdif;jynfrsm;rS uav;i,frsm;uJhokdy‹ if
1932 ckESpfwGif pwif t&m&Sdjzpfvmonf? tdENd,wyfrawmfrS jrefrmvuf jrefrmuav;i,frsm;rSm vla‹ vmutwGif;okd‹ aysmf&$ifjrL;wl;jcif;rsm;pGmjzifh aºuG;
eufuikd yf v k yd w f yfzŒJGo‹kd vufeuft}uHay;yk*Kd~ vftjzpf aqmif&u G &f ef v$aJ jymif;jcif; a-umf0ifa&mufvmcJo h nf?æ
cH&vsuf/ Zlvdkifv (20) &ufwGif tzrf;cH&_yD; vufeufrsm; a&mif;csr+jzifh pJGcsuf uav;arG;zGm;_yD; (7) &ufajrmufonfhwkdif vma&mufowif;ar;jref;ol
wifc&H onf? axmif'%f (5) ESpEf iS hf ±ly;D ig;axmif aiG'%f (2) ck yl;wGJ tjypfay;cH& {nfhonfrsm;tm; wae‹ywfvnfvkH; {nfhcHavh&Sdonf?ææt"duajymqkdonfh
onf? oda‹k omf 1949=ckEpS f tif;pdeu f kd u&ifvufeufuikd o f yl ek w
f yfrsm; odr;f yduk &f m ta-umif;t&mrSm uav;i,fta-umif;jzpfonf? olarG;zGm;vmonfh &ufESifh
wGif vGwaf jrmufco hJ jzifh u&ifah wmfveS af &;orm;rsm;ESihf yl;aygif;cJo h nf? xda‹k emuf vwkd‹ESifh ywfoufI aqG;aEG;-uonf? ol‹tem*wfESifhywfoufI aysmf&$ifzG,f
tv,f±;dk rrSwqifh ta&S±› ;dk rawmwGi;f vufeufuikd f u&ifpcef;rsm;od‹k a&mufomG ; aumif;aom edrdwfzwfr+rsm;ukd «yvkyf-uonf? 0gqkdv (ZGef/ Zlvkdif) wGifarG;aom
&mrS 1950=ckESpf/ -o*kwfvwGif xdkif;e,fpyfteD;&Sd aumhu&dwfe,fajrtwGif; a,musfm;av;ESifh jymokdv (Zefe0g&D/ azazmf0g&D) wGifarG;aom rdef;uav;wkrd‹ Sm
v,fwJwckY u&ifhawmfvSefa&;acgif;aqmif apmbOD;}uD;ESifhtwl acwWpcef;cs vla‹ vmu. aumif;cs;D axmyemt00ukd cHpm;&rSmused ;f aoonf? Ak'[ < ;l om;onf
aecdu k f ArmhwyfrawmfEiS hf wdu k yf jGJ zpfum towfc&H onf[k jrefrmtm%mydik rf sm;u csrf;omrnf/ aom-umom; pum;rsm;rnf ponfponfwt kd‹ jyif tjcm;ta-umif;
,lqcJah omfjim;vnf; trSepf ifppf xdak e‹u xkad e&mwGif olr&Scd yhJ g? 1950=ESpv f ,f t&mrsKd;pkHukd uav;i,fwa,muf arG;zGm;csdefwGif rvGJraoGajym-uqkd-uonf?
cef‹Y xdik ;f Edik if rH w
S qifh _Aw d ed Ef ikd if o
H ‹kd jyefomG ;onft
h csed t
f xd olonf ESpaf ygif;rsm;pGm ykÀm;uJo h a‹dk om q&mwyg;yg; (ausmif;q&m okr‹d [kwf ynm&Sw d OD;OD;)þukþd yifzh w d _f y;D
u&ifawmfvSefa&;orm;rsm;ESifh vGwfajrmufe,fajrrsm;twGif; aexdkifcJhonf? uav;arG;zGm;vmonfh euQwt f csdeu f dk rSwo
f m;apum uav;i,f. trnfemr
xdak‹ emuf (1980) ckESpftwGif; a0ve,f/ qGrfpD;òrdw › Gif uG,fvGefoGm;cJhonf? a&G;cs,&f mY uln! D e¸ jf yaponf? jrefrmvlrsK;d wkw ‹d iG f (&ckid v
f rl sK;d wkr‹d v
S IJG )þrdbrsK;d ±k;d
emrnftpOfudk ,l±;dk r&Sad cs? rnfonft h &yfwumwGirf qkþd emrnfwr‹dk mS þwykpH w H nf;
&ef;/ Adv
k rf ;ª pD[ife&D ( Young, Major C. Henry) jzpf_yD;þrdbrsKd;±k;d pOfqufudk jyo±k;d r&Sad cs? trsm;pkrmS emrnf (2) rsKd;&S_d yD; wrsKd;rSm
tdE, dN wyfrawmf v#ypf pfEiS hf pufrt + if*sief ,
D m tvky±f w Hk yfc.
GJ wyfr;ª wOD; euQwt f vkt d & ZmwmwGif xnfo h iG ;f aomtrnfemrjzpfI tjcm;wrsK;d rSm oifo h vkd
jzpfI OD;apmudk vufeufay;urf;cJhr+jzifh 1947=ck/ -o*kwfv (24) &ufae‹wGif a&G;vku d jf cif;aomfvnf;aumif;/ rdbrsm; pdwu f ;l rdovkv d nf;aumif;/ ajymifavSmif
tzrf;cH&_yD; axmif'%f (2) ESpf tjypfay;cH&aomfvnf; toem;cHpmwifojzifh ac:&if;rS rGr;f rHjyifqifIaomfvnf;aumif; rSnahf c:vku d o f nfh trnfemrjzpfonf?
v$waf y;cJo h nf? jrefrmEdik if rH S csufcsif; xGucf mG oGm;cJyh gonf? yxremrnfrsK;d rSm a&S;±k;d pOfvmtok;H «yvmonfh emrnfrsm;jzpfI ,if;uk-d unfjh cif;
jzifh uav;i,farG;zGm;vmonfh &ufowWywftwGif;rS ae‹&ufukd rSefuefpGmajym
jrefrmtrnfrsm;ESifh ywfoufaom rSwfcsuf qkEd idk o
f nf? jrefrmtuQ&mrsm;rS pum;vk;H rsm;ukd &ufowWywf (7) &ufrS (1) &uf
OD;aratmif pDtm; tcsKd;csay;xm;onf? u/ c/ */ C/ i wko ‹d nf wevFmae‹twGu?f p/ q/ Z/
u|efawmhfbcifbufrS tzkd; OD;aratmif a&;om;cJhonhf “enf;[efESifh ps/ n wkd‹onf t*Fgae‹twGuf/ y/ z/ A/ b/ r wkd‹onf -umoyaw;ae‹twGuf
"avhxkH;pH” (Manners & Customs) aqmif;yg;rS aumufEkwfcsufrsm;ukd atmuf pojzif?h ok‹djzpfI t*Fgae‹om;onf armifped f (okr‹d [kw)f armifaZmf/ -umoyaw;ae‹
ygtwkid ;f azmfjyygrnf? Taqmif;yg;onf v+u d *f &dww
f m _Aw d ed pf mtkyf xkwaf 0a&; orD;onf rjzL (okd‹r[kwf) rjr pojzifh jzpfvmonf? armifESifhr pum;vkH;wkd‹rSm
ukr% ` v
D rd w
d ufrS 1910 ckEpS w
f iG f xkwaf 0cJo
h nfh “jrefrmEkid if .H 20 &mpktjrifrsm;” (Master or Mister and Miss) wkd‹ESifh wlnD_yD; a,musfm;/ rdef;rvdifukd !¸efjyonfh
37 38
37 38
Zmwfvrf;0ify*k Kd~ vfrsm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
,Ofaus;odraf rGŒpmG tok;H «yaom emrnfa&Sp› nf;rsm;jzpf-uonf? emrnfa&Sp› nf;ukd 1930 ckESpfrsm;twGif; ukd,fhukd,fukd ac:a0:okH;pGJvm-uonf? tpnf;t±kH;.
xnfrh wGuv f #if ESpv f ;Hk wGt
J rnfrsm;jzpfonfh armifomcif/ armifz;dk wuf/ armifb&Si/f em,u}uD;jzpfol ocifukd,fawmfr+dif;u ociftjyif ukd,fawmf[lonfhtokH;ukd
rpef;ar/ raiGbiG /hf rzGm;jrpfwr‹dk mS tok;H rsm;_yD; ok;H vk;H wG/J av;vk;H wGJ emrnfrsm;rSm rª;rwf (a lord) jzpfonfhtaejzifh xyfwkd;um txl;«yokH;pGJcJhonf?
&ckid v
f rl sKd;wkr‹d vS I JG tok;H enf;onf? jrefrmpmrSm Asnf;wvk;H pDtoHxu G _f yD; emrnf Akdvf[lonfhtokH;ukd ppfwyft&m&Sdrsm;rSmuJhokd‹yif ArmhvGwfvyfa&;
. pum;vkH;wkdif;wGif t"dy`m,f&Sdonf? okad‹ omfvnf; emrnfqkdonfrSm t"dy`m,f wyfrawmf pwifzŒJGpnf;pOfupI t&m&Scd eft ‹ yfc&H olrsm; okr‹d [kwf ceft ‹ yfc&H onf[k
oufa&mufapcsifovkd a,bk,s okr‹d [kwf vkt d yfovkd &nf!e¸ ;f rSnahf c:xm;jcif; ,lqolrsm;u ‚if;wk. d‹ emrnfa&SŒpnf;tjzpf xifxifay:ay: okH;pGJvmcJh-uonf?
jzpfonf[k tcsKdp‹ ma&;olrsm; a&;ouJo h ‹dk ,lqrnfqv dk #ifvnf; rSm;,Gi;f ygonf? 'k=Akdvf/ Adkvf}uD;/ Adkvfr;ª ESifh AdkvfcsKyf &mxl;tpOftwkdif;wkdr‹ Sm t_rJwrf; vufeuf
oka‹d omfvnf; tcsKda‹ e&mrsm;wGif xku d o
hJ ‹dk rSnahf c:avh&-dS ujyefonf? Oyrmtm;jzifh ukdifwyfzGJŒ OD;pD;Xme (2nd Lieutenant rS General) txd tpOfvkduf tac:ta0:
armifbcspf (zcif.tcspf) okd‹r[kwf rzGm;ouf (tzGm;.touf) pojzifh/ jzpfonf? b&Da*h', D m (Brigadier) rSm tu,fpifppftm;jzifh wyfrif;}uD; (wyfrrª;)
,ckacwfwGifrl uav;i,fwOD;.emrnfukd oihfovkd ¯uHovkdvnf;aumif; ukd owfrSwfxm;jcif;jzpfonf? okd‹aomfvnf; AdkvfcsKyf}uD;rsm; (Generals) tjzpf
okd‹r[kwf vlwOD;wa,muf pdwful;rdovkdvnf;aumif; okd‹r[kwf xif&Sm;ausmf tac:cHvkdaom ppfwyft&m&Sd tqifhqifhf taejzifh _Adwdo#pepfrS tar&duefpepf
-um;aom yk*Kd~ vfwOD;OD;. trnfemrukd ,ljcif;jzifah omfvnf;aumif; rSnahf c: -u k rf ;ª csKyf (Brigadier General) &mxl;tqifu
ok‹d ajymif;vJ_yD; Adv h þdk ajymif;vJc,H cl -hJ u
onf? vlwOD;wa,muf. b0aemufykdif;wGif armif (okd‹r[kwf) r [lonfh jcif;jzpfonf?
emrnfa&SŒpnf;onf ajymif;oGm;onfudk Tae&mwGif azmfjy&efvadk yonf? t-urf; vlxk. -unfndKav;pm;cH&aom OD;atmifqef;twGufom AdkvfcsKyf}uD;
zsif;tm;jzifh touf (20) ESifh (35) ESpft-um; a,musfm;wOD;ukd emrnfa&SŒpnf; (Great Supremo) qko d nfh trnfacgif;pOfonf wcsed af omtcgu oD;jcm;jzpfco hJ nf?
“ukd” (tukd) [k okH;E+ef;_yD; touf (30) ESpftxuf vlwOD;ukd “OD;” (OD;av;/ oka‹d omfvnf; ol.orD;jzpfol 'Dru dk a&pDcseyf ,
D tH m; qefu
‹ si&f mY rnfor‹dk # xdcu dk f
OD;}uD;) Oyrmtm;jzifh ukdbckdif/ OD;omvl pojzifh ac:a0:ayvdrfhrnf? tvm;wlyif I r&onfh OD;atmifqef;ESifh AdkvfcsKyf}uD;[lonfh trnfemrwkd‹tm; AdkvfcsKyf}uD;
vlvwfykdif;trsKd; orD;wOD;ukd “a':” (ta': ) wyfac:ayvdrfhrnf? Oyrmtm;jzifh rsm; trsm;tjym;ukd ckefysHausmfv$m;zefwD;vkduf_yD; omreftrnfemrw&yftjzpf
a':apm? ,if;wkr‹d mS ,Ofaus;odraf rGŒ pGmok;H aom emrnfa&SŒpnf;rsm;jzpf_yD; touf e0w u txiftjrifa&mufapcJhonf? ukd,fhvlrsKd;ukdomowfjzwf_yD; rnfonfh
t&G,f}uD;rm;olESifh vlaer+tqifhjrifhrm;olrsm;. trnfemrukd &nf!¸ef;&mY ppfyGJrS rqifE$Jzl;onfh qkwHqdyf zJ¯ud;rsm; &iftjynfhxkd;vsuf ppfAdkvftm%m&Sif
ok;H pG&J ef vk;H 0O\kv H tdk yfygonf? tvm;wl a&SŒpnf;rsm;jzpfonfh zk;d (tzk;d ) ESihf zGm; rsm;taejzifh xl;jcm;_yD; tjrifhqkH;jzpfonfh AdkvfcsKyfrª;}uD; (Senior General)
(tzGm;) wku ‹d rdk l ,cktcg jrif&cJygonf? jrefrmtrsKd;orD;wOD;onf vufxyfxrd ;f &mxl;}uD;ukd zefwD;vkduf-ujyefonf?
jrm;_yD;aemuf olremrnfukd ajymif;vJjcif;r&SdbJ b0wav#mufvkH; ukd,fykdifem &S rf;rif;om; tEG,ft0ifrsm;url olwkd‹ trnfa&SŒwGif ‘pyf’ (Oyrmtm;jzifh
rnftjzpf xdef;odrf;xm;jcif;ESifh t*FvdyftokH;jzpfonfh rpPpf (Mrs) ESifh tvm;wl pyfa&$ou dk )f [k ok;H pG-J uvsuf yk;d u&ifrsm;u ref; (Oyrm=ref;0if;armif) [ko;Hk pGu J m
jrefrmpum;vk;H r&Sjd cif;onf xl;jcm;csufw&yfjzpfonf?” paumu&ifrsm;u apm (Oyrm=apm[efwmomar$;) [k okH;E+ef;-uygonf?
jrefrmemrnfa&SŒpnf;rsm;tok;H ukd ykrd jkd ynfph aHk p&ef atmufygwku ‹d dk xyfrjH znfh (*VKefOD;apmuJhoakd‹ om jrefrmemrnf apmESifh rvGJrSm;&ef vkdygonf?) ucsift}uD;
pGuyf gonf? tuJrsm;url 'l;0g;[laom acgif;pnf;ukd ok;H -uonf? (Oyrmtm;jzifh qrm;a'o&Sd
_Adwdo#ukdvkdeDe,fcsJŒtkyfcsKyfolrsm; okH;pGJonfhtac:ykHpH (Master, Mistress) ucsift}uD;tuJ qrm;'l;0g; qif0g;aemif)?
(ppftwGif; jrefrmEkdifiHukd 0ifa&mufodrf;ykdufxm;pOfu *syefrsm;yifv#if rmpwm
Master [k olwu ‹dk dk ac:a0:apcJo h nf) ukd tefwo k nfth aejzifh wkA‹d rmtpnf;t±k;H 0if
Ô Ô Ô Ô Ô
trsKd;om; trsKd;orD;rsm;taejzifh ocifESifh ocifr (Master and Mistress) [lI
39 40
39 40
Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
41 42
Adv
k cf sKyfvyk }f ucH &H jcif; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
. 0ef}uD;csKyfwOD;vnf; jzpfygonf? OD;atmifqef;onf Adv k cf sKyftaqmifta,mif ‚if;aemuf cifarmif&ifonf teD;tem; rvS rf;rurf; tcsuftcsmusaom
ppf0wfwefqmwdu ‹k kd pGey‹f ,fc_hJ yD;jzpfvsuf xdak e‹u vnfuwH;k tjzLa&mif&yS t f us/ô ae&mY &yfxm;onfh zdk‹'fqefx&yfum;&Sd&modk‹ qufvufav#mufvmonf? xdk
awmufajymifawmifhwif; tcsKd;usonfh ydk;wdkufyHktusôESifh a&$0ga&mif ydk;vHkcsnf tcsdefwGif ±kwfw&ufqdkovdkyif vufeufudkifaqmifxm;onfh ol‹&Jabmf&Jbuf
æponfjzifh t&yf0wft&yfpm;rsm; 0wfqifxm;ygonf? OD;atmifqef;. aetdrf rsm;udk wifaqmifvmaom *spfum;udk vS r;f jrifvu kd af wmh.? olwa‹kd &mufvmukef
rSm OD;apmaexdik o f nfh at'Dvrf;tdrEf iS phf mv#if twGi;f 0efrsm;±H;k ESihf ra0;vHvaS om -u_yD[k b!Gef‹odk‹ vS rf;Itcsufjyvdkufaomtcg b!Gef‹onf vufzuf&nfyef;
t&yfwGif &Sdaeonfhtavsmuf vlowform;rsm; ra&mufvmrDtcsdefuyif olu uefudk tomt,mEdS rfhcsvdkufI ol.0ef;usifodk‹ pdk;&drfw}uD; vdkufvH-unfh±+aerd
óudwifI twGif;0ef±Hk;odk‹ a&muf&SdoGm;cJhygonf? tjcm;aumifpD0ifrsm;onfvnf; .? tqdyk g*spu f m; twGi;f 0efrsm;±H;k . A[drk ck Of ;D 0od‹k csO;f uyfvmcsed w f iG f tcuft
vGwv f yfa&;tóudacwf jrefrmtpd;k &tzGŒJ vky±f ;kd vkypf Of tpnf;ta0;yGw J ckukd wuf cJwcktjzpf óuHawGŒ&onfrmS ‚if;wdu ‹k m;a&SŒwnfw h nfrh S tjcm;x&yfum;wpD; armif;
a&muf&ef &nfreS ;f vsuf twGi;f 0efrsm;±H;k od‹k ra&S;raESmif; a&muf&v dS m-uygonf? ESiI f oGm;aejcif;yifjzpfygonf? ‚if;wd*‹k spfum;onf t&Sed o f wfvu kd v f suf xdxk &yf
jrefrmEdkifiH tcsKyftjcmtm%mydkif vGwfvyfcGifh&&Sda&;twGuf _Adwdo#tpdk;&ESifh um;}uD; ta&SŒraS rmif;ESix f u
G of mG ;onftxd apmifah ecJ-h uonf? r-umrD vrf;&Si;f
aphpyfaqG;aEG;cJ_h yD; jzpfonft h avsmuf udv k ekd t
D yk cf sKyfa&;pepfatmufrS t_yD;tydik f oGm;acs_yD? rnfolwOD;wa,mufur# ‚if;wd*k‹ spfum;udkvnf;aumif;/ twGif;wGif
vGwaf jrmuf&efrmS ajcmufvr#yif ra0;awmhaom tcsdet f cgvnf; jzpfayonf? vdu k yf gvmolrsm;tm;vnf;aumif; &yfwef&‹ mS azGppfaq;&ef róud;pm;cJ-h uygacs/
xdktcsdefwGifyif b!Gef‹onf vufeufudkifaqmifxm;jcif; r&Sdjim;vnf; ol Ttcsed Yf yif ‚if;taqmufttH}k uD;. taemufaqmif tay:xyfwiG f wnf
vky}f uH&rnfh om;aumifukd twGi;f 0efrsm;±H;k / y&d0% k t f wGi;f Y vdu k v f &H mS azGvsuf &Sdonfh OD;atmifqef;. cef;raqmif}uD;twGif;odk‹ bk&ifcH. tvkyftr+aqmift
&S.
d ? xdo k rl mS tjcm;olr[kwaf cs/ OD;atmifqef;. a&mif;&if;wOD;jzpfol vGwv f yf zGŒJ aumifp0D ifrsm; 0ifa&mufae&m,l xdik v f u
kd -f uyg_yD? tcef;us,f}uD;twGi;f wGif
a&;r&ao;rD wdkif;ðyjynfðyv$wfawmf (Constituent Assembly) . OuU@jzpfol pma&;cHkwef;&Snf}uD;rsm;tm; ‘U’ pmvHk;. ajymif;jyeftoGifo¿mefjzifh cif;usif;
ocifEkjzpfygonf? b!Gefo ‹ nf A[dktaqmufttHk}uD;twGif; tv,faumifwGif xm;_yD; tcef;. awmifbuftydkif;wGif aumifpD0ifwdk‹twGuf ae&moD;oef‹cif;
wnf&Sdonfh jrifhrm;vSaom ukef;o¿mef trdk;rsm;atmufrS aygif;ul;vrf;rw usif;xm;ygonf? r-umrD tqdyk gcHw k ef;}uD;. OD;ydik ;f A[dak e&mwGif OD;atmifqef;
av#muf (high-arched through way) jzwfav#mufvsuf&Sdonf? ocifEk. ±Hk; xdkifvdkuf_yD; ‚if;.vkyfazmfudkifbuf 0ef}uD;rsm;tm; E+wfqufvdkufygonf? xdkt
cef;onf v$waf wmftopf taqmufttH. k taemufbuftaqmiftwGi;f yxr csdefu atmifqef;. b,fbufwGif uyfvsufxdkifaeolrSm u|efawmf. OD;av;
OD;qHk;tcef;jzpfonf? twGif;0efrsm;±Hk;twGif; av;ajr‡mifho¿mef taqmufttHk awmfol OD;a&$abmfyif jzpfygonf? OD;a&$abmfrmS tvkyt f r+aqmifaumifp. D twGi;f
rsm;twGif;rS tcef;wcef;jzpfacsonf? ‚if;tcef;twGif;odk‹ b!Gef‹ waphwapmif; a&;rª;jzpf_yD; OD;atmifqef;.nmbufwGif xdkifaeolrSm 0ef}uD;tzGJŒ. 'k=twGif;
tuJcwf-unfh±+vdkuf&mwGif tcef;wGif;Y xdkifaeolwOD;ukd awGŒvkdufI olowf& 0efjzpfol OD;tke;f armif (I.C.S) jzpfygonf?
rnfo h [ l k olxifvu dk of nf? oljzwfav#mufomG ;_yD; jyefvn S v hf mum twGi;f oku ‹d yf ‚if;wdk‹ESifh uyfvsuf&Sdaom cHkwef;vsm;}uD;. nmbufjcrf;wGif xdkifaeol
vsuf -unfv h u dk jf yefonf? tqdyk gyk*Kd~ vfrmS ocifEk r[kwyf gacs? odE‹k iS hf b!Gev ‹f nf; rsm;rSm b¾ma&;Xme aumifpD0ifjzpfol qdk&S,fvpfacgif;aqmif ocifjr/ rlpvif
‚if;taqmufttHkrS xGufcGmIvmcJh.? x&yfum;&Sd&modk‹ taomhESifI av#muf bmom0if ausmif;tkyf}uD;/ EdkifiHa&;acgif;aqmif/ ynma&;ESifh trsKd;om;pDrHudef;
vm_yD;v#if teD;tem;&Sd vufzuf&nfqdkifwckxJokd‹ 0ifxdkifvdkuf.? xdkpOfwGif Xmersm;. aumifpD0ifjzpfol OD;tAŠ'l&mZmwf/ OD;atmifqef;. tpfudkawmfol
teD;tem;Y vrf;ovsm;vsuf&Sdol cifarmif&ifonf vufzuf&nfaomufvsuf pD;yGm;a&;ESifh axmufyHha&;Xme aumifpD0if OD;b0if;/ owif;pmq&mESifh 'D;'kwf
&Sdonfh b!Gefu ‹ dkjrif_yD; teD;odkc‹ sOf;uyfvmum olwdkq ‹ &mocifxHodk‹ ay;ydk‹ _yD;jzpf r*~Zif;t,f'w D m/ jyef-um;a&;Xme aumifp0D if OD;bcsKd/ u&ifvrl sKd;pkacgif;aqmif
aom pum;0Sufudk ajymjyvdkufonf? “tm;vHk;tqifacsmarm_yD; t}uHtpnft wOD;jzpfI tvkyo f rm;a&;&mXmeaumifp0D if ref;bcdik w f ‹kd jzpf-uygonf?
wdik ;f yDyjD yifjyif jzpfvsuf&adS eyg_yDæ”? OD;atmifqef;. b,fbufjcrf;wGif xdkifaeolrsm;rSm jynfov l‹ kyfief;aumif
43 44
43 44
Adv
k cf sKyfvyk }f ucH &H jcif; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
pD0if vli,ftpnf;t±H;k OuU@ OD;A*srf;/ vlra+ &;vkyif ef;rsm; aumifp0D if OD;atmifZH ygvmol ukeo f nfwOD;jzpfonfh OD;xifabmfonfvnf; awGŒ jrifvu kd o
f nf? a&SŒq;kH rS
a0/ aumufyJoD;ESHXme aumifpD0if ([oFmw) OD;jrESifh e,fjcm;a'orsm;qdkif&m OD;aqmifomG ;olrmS armifp;kd jzpfonf? olu t&yfjrifjh rihEf iS fh rsufEmS &Sn&f n S rf ‹kd olu ‹ kd
aumifpD0ifjzpfol &S rf;jynfe,frS rdkif;yGefapmfbGm;}uD; apmpHxGef;wdk‹ jzpf-uygonf? vG,v f ,G u
f u l l rSwrf Ed ikd yf gonf? vlysKdv&l , G af v;jzpfonfh &ef}uD;atmifrmS vnf;
rdik ;f yGeaf pmfbmG ;}uD;onf wdik ;f &if;om;vlenf;pkrsm;aexdik &f m e,fjcm;a'orsm;ESihf ol. ysKrd spEf ek ,faom ±kyo f iG af -umihf ay:vGiaf eonf? twGi;f 0efrsm;±H;k tpnf;a0;
jynfr}uD;wdk‹ aygif;pyfEdkifa&; óud;yrf;r+wGif ta&;ygt&ma&mufaom tcef;u¾ cef;rteD;Y eHeuftapmydik ;f uyif vma&mufapmihq f idk ;f aeol r+e}f uD;onf aoewf
rS yg0ifcyhJ gonf? udik af qmifxm;aom olwv ‹kd l vlowform;rsm;tm; tpnf;a0;}uD; pwifae_yDjzpf
tpnf;ta0;udk eHeuf (10;30) tcsdefwGif pwifzGifhvSpfvdkuf&m tvkyftr+ a-umif; acgif;ndwt f csufjyvdu k o
f nf? wckwnf;aom zGix fh m;onfh wHcg;teD;od‹k
aqmiftzGJŒ0if tm;vHk;wdk‹onf OD;atmifqef;&Sd&m a&S›wl±lwGif tcef;twGif;buf armifp;kd csO;f uyf oGm;onft h cgwGirf l rif;apav;armifaomif;pderf mS -uuftw hH ao
odk‹ rsufESmrlvsuf xdkifae-uygonf? odk&‹ mwGif xdktcsdefY o,f,lydka‹ qmifa&;ESifh jzpfaerdawmh.? xkd‹aemuf olonf owd&_yD; tcef;t0if0udk ydwfqdk‹wm;qD;&ef
vrf;yef;qufo, G af &;Xme 'k=twGi;f 0efjzpfol OD;tke;f armifonf tcef;twGi;f od‹k óud;pm;vdkufygao;.? 2 odk‹aomf armifpdk;ESihf oufESif;wdk‹u olwdk‹. awmfrD*ef;
0ifa&mufvmojzihf tpnf;ta0;}uD;rSm tcdkuftwef‹ &yfem;oGm;&onf? aoewfrsm;udk ol‹tm; csdef&G,fvdkuf.? xdk‹aemuf ol‹udk ab;odk‹wGef;vdkuf&m ol
‚if;0ifa&mufvm&onfh udp&P yfrmS xdak e‹eeH ufu txufjrefrmEkid if o H ‹kd c&D; vnf; ',dr;f ',dik jf zpfomG ;pOfYyif aoewform;rsm; tcef;wGi;f od‹k wd;k 0ifomG ;ojzihf
vGeaf eol 0ef}uD;apmpHz;kd oif.ud, k pf m; ta&;ay:udpw P &yfukd &Si;f vif;wifjy&ef armifaomif;pdev f nf; taemufrS &J0phH mG ajy;vdu k o
f mG ;ygao;onf? oda‹k omf olbmr#
vdo k nft h wGuf wufa&mufvm&jcif;jzpfygonf? c&D;a&mufrqdu k yf if OD;tke;f armif rwwfEikd af wmh? xkt d csed w f iG yf if aoewform;rsm;onf olwa‹kd oewfrsm;udk tpnf;
onf ‚if;wifjyaqG;aEG;&rnfh udp&P yftm; OD;pGm wifjyaqG;aEG;cGiðhf yyg&ef yef-um; ta0;cef;twGif;&Sd 0ef}uD;rsm;bufodk‹ csdef&G,f_yD; vS rf;atmfvkdufonf? “rajy;eJ/‹
vku d o f nf? xkad e‹wiG f OD;tke;f armifonf trSew f u,f wm0efusaeol r[kwo f nfh rxeJæ ‹ ” xktd wGi;f tH-h ooifah eaom OD;atmifqef;u rwfwyf&yfvu kd o f nft h cg
tjyif ol‹ Y tjcm;ta&;}uD;onfh vkyfief;rsm; aqmif&Guf&ef&SdonfhtwGuf ,ck armifp;kd u trdea‹f y;vdu k af wmhonf?
uJo h ‹kd cGiafh wmif;&jcif;jzpfygonf[k wifjyvku d yf gonf? “ypfæypfæ ypf” [laom trdefa‹ y;oHESihftwl aoewfoHrsm; qlnHoGm;_yD;
tcef;}uD;twGi;f &So d r#aom wHcg;rsm;udv k nf; tcef;. ajrmufbuf&dS jynf AdkvfcsKyf}uD;vnf; -urf;ay:odk‹ yHkvJoGm;vsuf aoewf'%f&m (13) csufjzifh aoG;
olv ‹ kyfief;Xme aumifpD0if. ±Hk;cef;ESihfuyfvsuf rsufESmcsif;qkdif&Sd wHcg;aygufw tdkifxJwGif vJavsmif; _idrfoufoGm;&Smawmhonf?
ckrSvGJI tm;vHk;ydwfvkduf-u_yD; twGif;rS csufrsm;xdk;xm;-uonf? ‚if;tcef; xkdtcsdefY armifpdk;/ armifpdefESifh oufESif;wdk‹onfvnf; 0ef}uD;rsm;&Sd&modk‹
wHcg;0Y rif;apaomif;pdef apmihf-uyfvsuf&Sdonf? aomif;pdefrSm vufeuf udkif awmfr*D ef;aoewfrsm;jzifh w&pyfypfcwfaecdu k f &ef}uD;atmifonfvnf; 'l;axmuf
aqmifrxm;yg? ol0wfqifxm;aom ppfpdrf;a&mifabmif;bDrSvGJI xdkvli,fav; csvkdufvsuf ol. pwif;*ef;aoewfjzifh vJavsmif;usoGm;_yD;aom yk*~dKvfrsm;ESihf
wGif -oZmtm%m. t&dyfta,mif[lI tjcm; bmr#r&Sdygacs? cHkatmufwGif0yfI ykef;v#Kd;uG,fv#Kd; tumtuG,f,laeonfh yk*~dKvfrsm;xHodk‹ w
jyify avomaqmif vloGm;vrf; (corridor) wGifrl tr+aqmifaumifpD. &pyf pwif;*ef;jzifh ypfaeonf? Todk‹ rem;wrf;puUef‹ (30) cef‹ ypf_yD;aomtcg
vufaxmuf twGif;0efjzpfol OD;wiftHk;onf rdwfaqGwOD;ESihf &yfwefp‹ um;ajym wGif armifp;kd u olv ‹ rl sm;tm; typf&yfI qkwcf mG &ef xyfrt H rdea‹f y;vdu k af wmh.?
vsuf&Sd.? ±kwfw&ufqdkovdkyif OD;wiftHk;onf aoewfajymif;0csif;±dkufcwfoH/ xkdtcsdefonf eHeuf (10) em&D (37) rdepfjzpfI OD;atmifqef;. udk,fa&;
!d;k !d;k nHnt H oHrsm;ESihf ajcoHjyif;jyif; eif;wufvmoHrsm; -um;vdu k &f ojzihf vSnhf vufaxmufjzpfol Adv k x f eG ;f vSonf 0ef}uD;tzGŒJ tpnf;ta0;cef;rxJwiG f tqkyd g
-unfrh &d mwGif avSum;ay:ok‹d tajy;wufvm-uonfh vufeufuikd f vl (4) a,muf jrifuGif;okd‹ yxrOD;qkH; a&mufvmonfhyk*~dKvfjzpfonf? twGif;0efrsm;±Hk;twGif;&Sd
udk jrifvu kd &f awmh.? OD;atmifqef;&S&d m tpnf;ta0;cef;r}uD;od‹k ‚if;wd‹k taomh tjcm;jcm;aom yk*~dKvfrsm;onfvnf; r-umrD zGihfxm;aom wHcg;ayguftwGif;odk‹
ESi_f yD; ajy;av#mufomG ;-uonfukd twGi;f 0efrsm;±H;k ok‹d rdwaf qGwa,mufEiS hf vku d f tajy;tv$m;0ifvm-u.? eHapmfvo S nfh aoewf,rf;cd;k ,rf;aiGŒ tcd;k tv#w H o ‹kd nf
45 46
45 46
Adv
k cf sKyfvyk }f ucH &H jcif; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
cef;r}uD;tjynfh &Sdaeaomfvnf; tqdkyg tcdk;tv#Hrsm;twGif;rS tpaw;cHyk*~dKvf pHxGef;wGif OD;acgif;Y '%f&m (2) csuf&&Sdvsuf -urf;ay:wGif ikwfwkwfxdkifae_yD;
rsm;. cE<mudk,frsm;udk xifxif&Sm;&Sm;jrifae&ygonf? pm;yGJukvm;xkdif tawmf yg;pyftwGif;rS aoG;rsm; pD;usaeum a&iwf&SmvGef;I oem;pzG,f a&awmif;ae
rsm;rsm;rSm arSmufcHkaZmufxkd;jzpfaevsuf ‘U’ pmvHk; ajymif;jyefyHk pm;yGJab;ywf &Smonf? tpnf;ta0;}uD;odk‹ tpD&ifcHpmwck tvsifpvdkay;yd&k‹ ef a&muf&SdcJhonfh
vnfwGif aoG;tkdifrsm;jzihf npfayvsuf&Sdacs.? u|efawmfwdk‹. trsKd;om;acgif; twGi;f 0ef OD;tke;f armifcrsmrSmvnf; wud, k v f ;kH wGif aoewf'%f&m A&yGjzifh -urf;
aqmif/ zufqpfawmfveS af &; ol&aJ umif; Adv k cf sKyf}uD;atmifqef;rSmrl toufq;kH ay:Y vJusomG ;cJo h nf? olonfvnf; wcsed w f nf;wGiyf if toufaysmufae&Smyg_y?D
yg;vsuf -urf;jyifay:wGif vJavsmif;vsuf&adS cs_yD? olaoqH;k csdew f iG f touf (32) owif;pm owif;axmufwOD;jzpfol armifoef;onf owif;Xme±Hk;cef;
ESpfom &Sdao;onf? ocifjr. tqkwfrSm aoewfusnfqHrsm; azmufxGif;oGm; twGi;f rS qlqn l nH t H oHrsm; -um;v#if-um;csif; tajy;xGuv f mcJ&h m tpnf;ta0;
cJo
h nfh '%fa-umifh ausrGvsuf&_dS yD; olonfvnf; pm;yGcJ }kH uD;wckatmuf aoG;tdik f cef;r}uD;rS qkwcf mG vmcJ-h uaom aoewfuikd v f o l wform;rsm;onf olu ‹ kd awGŒ jrif
3
xJwGif vJavsmif;aoqHk;ae&Smonf? OD;&mZwfwGif aoewf'%f&m (6) csuf&&Sd aomtcg &yfwef‹&ef trdef‹ay;vdkufojzihf armifoef;onfvnf; ajrjyifay:odk‹
vsu/f OD;b0if;wGif aoewf'%f&m (8) csu&f &Scd _hJ yD;/ ref;bcdik w f iG f aoewf'%f&m olu‹ ,kd u f þkd uref;uwef;vJcS svu kd v
f suþf armh-unhv f u kd af omtcgþaoewform;rsm;
(15) csufr#yif &&SdcJhonf? olwdt k‹ m;vHk; toufr&Sd-uawmhyg? olwd. k‹ toufrJh xGuaf jy;aeonfukd wm;qD;&ef tcef;wcef;twGi;f rS ajy;xGuv f monfh OD;&mZwf
aom cE<mud, k }f uD;rsm;onfvnf; xkid cf rkH sm;ta&SŒo‹kd idu
k pf u kd u
f svsu&f adS e-uonf? . ud, k &f aH wmf udak xG;udk vS r;f jrifvu kd &f onf? xdt k csed w f iG f &ef}uD;atmifrmS a&SŒrS
wckxif&Sm;onfrSm OD;atmifqef;onf vlowform;rsm;. t"duypfrSwf OD;aqmifaeonf? &ef}uD;atmifonf owday;vHa‹+ qmfjcif; tvsO;f rðyawmhbJ ol.
jzpfcJhjcif;jzpfyg.? ‚if;udk ypfcwf_yD;onfhtcgY vlowform;rsm;onf ‚if;. nm pwif;*ef;aoewfjzihf qufwu kd yf pfxnfv h u kd o f nf? ud, k &f aH wmfav;rSm aoewf
buftjcrf;od‹k aoewfajymif;0udk a0S&‹ rf;vsuf aumifp0D ifwOD;csi;f udk ypfcwfc&hJ m '%f&m (4) csu&f &Su d m -urf;jyifay:od‹k yHv k o J mG ;awmhonf? 4 &ef}uD;atmifuo hJ y‹kd if
aumifpD0iftawmfrsm;rsm;onf ‚if;wdk‹aexdkif&m cHkrsm;ay: Yyif ±kyfao;óud;jywf udkaxG;rSmvnf; vlysKdvl&G,fav;wOD;yif jzpfygonf?
usqHk;oGm;cJh-u&&Smonf? b,fbuftjcrf;wGif aoewf'%f&m&&Sdol wOD;wnf; xdktcsdefYyif “atmif_yD/ atmif_yD” [k [pfaºuG;vsuf aoewform;rsm;
aomyk*Kd~ vfrmS rl aoewform;rsm; ypfcwfaeaomae&mESihf teD;qH;k wGif xkid af eol twGif;0efrsm;±Hk; taqmufttHk}uD;twGif;rS ajy;xGufvm-uonf? xdkESihf wcsdef
apmpHxeG ;f yif jzpfyg.? olonf olu ‹ v
k m;xkid af y:Y xkid vf sut f aetxm;ESiyfh if &Sd wnf; okconf *spfum;udk twGi;f 0efrsm;±H;k twGi;f avSum;ajc&if;teD;xd armif;
aeao;onf?þolEiS þhf wpm;yGw J nf;xkid af eolþtrsm;xJrþS OD;a&$abmfEiS þfh OD;jrþ([oFmw) csvmcJh_yD; um;pufudk E+d;xm;um tqifoifhapmihfqdkif;aeonf? odkE‹ Sifh vlowfo
wdk‹rSm uHtm;axmufrpGmjzihf tpnf;ta0;cef;r}uD;. eHab;buf/ wHcg;0 rm;rsm;tm;vH;k um;ay:od‹k ckew f ufvu kd -f uonf? xdt k cgrS okconfvnf; um;udk
wckqDodk‹ ajy;oGm;Edkif-u_yD; toufcsrf;om&m&&SdoGm;cJh-uonf? OD;a&$abmfu pufukefarmif;ESifI xGufcGmoGm;&ef jyifqifvdkufonf? odk&‹ mwGif taqmwvsif
wHcg;udk zGihfEdkifcJhaomfvnf; -urf;jyifay:okd‹ rl;arhI vJusoGm;cJhonf? OD;atmifZH pdwv f u dk rf mefyg ±ª;±ª;'kid ;f 'kid ;f vkyv f u kd o f nft h avsmuf ta&;xJ um;tif*sifpufu
a0ESifh OD;A*srf;wdr‹k mS rl aoewfypfcwfptcsdeu f ukvm;xkid af y:rS yufvufvefus ±kwfw&uf &yfqdkif;oGm;onf? armifpdefonf okcudk ab;odw k‹ Gef;xkwfvsuf um;
I -urf;ay: Y _idrfoufpGmvJavsmif;ae&mrS '%f&mt}uD;tus,fr&&SdbJ vGwf pufukd óud;pm;IE+d;aeqJ okcu 0dkif;0ef;I *D,mudkxdk;ay;vdkuf&m jyif;xefaom
ajrmufxGufajy;oGm;EdkifcJhonf? xdka-umifh OD;A*srf;. nbufvufolºuG,fav; puftm;t&Sdeft[kefjzifh aqmifhxGufoGm;awmhonf?
wGif aoewf'%f&mwckom &&Scd yhJ gonf? twGi;f 0ef±;kH rS pywfvrf;odt ‹k xGuf *dw0f wGif armifeu D apmihq f idk ;f aeonf?
q&m}uD; OD;&mZwfonf aemufq;kH touf±jª cif;tjzpf toufaiGŒaiGŒuav; ol.wm0efrSm tu,fI vlowf*dk%f;0ifwdk‹ xGufajy;&mwGif taESmifht,Suf
udk jznf;jznf; nifnifomom ±ªomG ;Edik cf o hJ nf? q&m}uD; OD;bcsKdwiG f aoewf'%f t[eft ‹ wm;&Syd gu ‚if;. ajcmufv;kH jyL;aoewfjzifh 0ifa&mufu,fwifay;&efjzpf
&m (5) csuf&&SdcJh&m wcsufrSm OD;aESmufwGif 0ifa&mufoGm;cJhonf? olESihf apmpH onf? od&‹k mwGif rnfonft h Eœ&m,frS rusa&mufcyhJ gacs? od‹k jzpfI armifeo D mv#if
xGe;f wdE‹k pS Of ;D touf&iS v f suf&adS o;onfjzpfI aq;±Ho k ‹kd tjrefyv ‹kd udk &f onf? apm trdefu ‹ dk aoGznfvsuf *spfum;ay:odk‹ ckefwuf&ef óud;pm;cJh&m tqdkyg *spfum;rSm
47 48
47 48
Adv
k cf sKyfvyk }f ucH &H jcif; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
wem&Dv#if uDvkdrDwm (50) jzifh armif;ESifoGm;jcif;a-umihf ratmifjrifvdkufyg? b!Geu ‹f cyf0if0h if0h g0g t*Fvyd v f dk “New Calendar” (jyuQ'ed o f pf) [lI tmarÈdwf
tqdyk g tcsif;t&mrsm;udk orm"dyEkH ydS w f u kd rf S 0D&, d aumif;onfh tvkyo f rm;wOD; oH[pfaºuG;vkdufonf? (w&m;±kH;a&mufrS olu ajz&Sif;jyonfrSm “acwfopf
jzpfol OD;pdefarmifu teD;tem;rS óuHawGŒvdkuf&onfhtwdkif; olvnf; csufcsif;yif ay: _yD” vkd‹ a-unmonfhoabmjzpfa-umif;?) okd‹aomf ol‹acgif;aqmif}uD;u
*spfum;eHygwfudk ol‹tusôtdwfxJwGif tcef‹oifh&Sdaeonfh b%faiGoGif;vufrSwf wzef t*Fvyd b f momESiyhf if “typfc&H wJt h xJrmS ocifEyk g&JŒvm;” vk‹d ar;vku d &f m
pm&Gut f ay:Y a&;rSwx f m;vduk of nf? tajzukd rpOf;pm;wwfatmifjzpfoGm;um jrefrmvkdyif ocifEktm; b,frSmr# &Smr
vlowform;rsm; pD;eif;vdu k yf gvmaom *spu f m;onf 'gv[dpk v D rf;twGi;f awGŒojzifh ryga-umif; b!Gefu ‹ 0efcHvdkuf_yD; tajctaeudk qufpyf&Sif;jyonf?
odk‹ t&Sdefjyif;pGm csKd;0ifvkduf_yD; ta&SŒbufodk‹ qufvufarmif;ESifoGm;&mrS wzef OD;apmu acgif;ndw_f y;D &Si;f jyr+ukd vufcv H u kd of nf? olonf ocifEEk iS yfh wfouf_y;D
pawmh*w d vf rf;wav#muf ajrmufbufw±l o + ‹kd armif;ESio f mG ;jyef&m armifped of nf pdk;&drfw}uD;jzpfyHkr&? atmifqef;udkz,f&Sm;a&; t"duvkyf&yfrSm atmifjrif_yD;pD;
okcarmif;aeonfukd aES;auG;vGe;f onf[k pdwrf &SnEf idk af wmhojzihf um;armif;wm cJh_yDjzpfI olpdwfrylawmhyg? jrefrmrsKd;cspf0g'Drsm;. t"duacgif;aqmif vrf;&Sif;
0efudk v$Jajymif;,lvdkufum t&Sdeft[kefjyif;pGmjzifh ajrmufbuft&yfrsm;odk‹ w& oGm;_yDjzpfojzifh _Adwdo#bk&ifcHcsKyf qm[l;bwf&ef‹ (pf) onf olt ‹ m; tcsdefra&G;
-urf;armif;ESifvm_yD; usOf;ajrmif;aumufauGŒvSonfh at'Dvrf;uav;xJodk‹ csKd; ac:Edik of nf? zke;f ac:oHukd olapmihaf r#mf&ayawmhrnf? olu ‹ kd ‘tpd;k &opf tjrefzŒJG yg
0ifvu kd of nf? awmh’ [k awmif;qdv k mvdrrhf nf[k ,H-k unfxm;onf? OD;apmonf OD;atmifqef;.
OD;apm. tdrfeD;csif;jzpfol uy`wdefcef;onf ol‹ _cHtwGif;rS um;armif;xGuf t"duEdik if aH &;òydib f ufEiS fh tm%mvkbufjzpfonf? olonf txufo‹kd aumif;pGm
vmpOf t&Sdefjyif;pGm armif;ESifvmaom xkd*spfum;ESihf acgif;csif;qkdifwdkufvkeD;yg; aygufa&muf_yD; tpdk;&0efxrf;rsm;twGif;Yomru _Adwdo#ppfwyftwGif;Yyif
jzpfomG ;I um;b&dwu f kd twif;tkyv f u kd &f onf? uy`wed cf ef;onf a'gow}uD;jzifh ol‹vlawG&Sdaeonf? xdktcsdefu tjcm;EdkifiHa&;orm;rsm;rSm touftm;jzifh
olu ‹ kd wdu k vf ek ;D yg;jzpfomG ;aom um;aemufov ‹kd ukd -f unf&h m ‚if;um;onf vrf;w i,f&G,fvGef;_yD; tawGŒtóuHenf;yg;vSao;onf[k qdkEdkifonf? touf (47) ESpf
av#mufqif;oGm;_yD; tif;,m;uefu|ef;qG,fxdyf&Sd OD;apmtdrfwGif;odk‹ auGŒ0ifoGm; t&G,&f dS OD;apmonf TyGw J iG f 0g&ihv f ufa[mif;wOD;r[kwyf gavm? olonf ol&, d
onfukd awGŒ jrifvu kd &f onf? The Sun owif;pm. ydkif&SifESifh t,f'Dwmvnf;jzpfygonf? rsKd;cspfygwD. acgif;
olonf jynfvrf;ay:wGif ol‹um;udk &yfxm;vkduf_yD; uefudkjzwfvsuf OD; aqmifvnf;jzpf±Hkomru *syefacwfrwdkifrD 1940 rS 1942 ckESpftxd 0ef}uD;csKyf
apm. yef;_cHtwGif;odk‹ vS rf;-unfhaerdonf? OD;apm[k olrSwfrdaeaom abmif; tjzpfvnf; wm0efxrf;aqmifcyhJ gao;onf?
bDwjkd zihf vlwa,muftem; vlawG pk±;kH 0dik ;f &Haeonfukd olawGŒvu kd &f onf? xdtk OD;apmtaejzifh wu,fwrf;tm;jzifh olwu ‹dk dk csufcsif;xGuI f c&D;OD;¯udEw + f
csdeof nf eHeuf (11) em&D jzpfonf? qufjcif; r&SdcJhacs? ‚if;tjyif olxGufvmaomtcgYvnf; tvGeft-uL; 0rf;om
xkdtcsdefu tjzLa&mif &Syftusô/ rdk;jyma&mif abmif;bDwdk0wfxm;aom OD; aysmf&i$ af eykrH &acs[k okcu aemufyidk ;f wGif jyefvnfajymqkcd o hJ nf? trSet f m;jzifh
apmonf “ig}uHv#if cHEdkif±kd;vm;” [efjzifh tljrL;aeyHk&onf? ol‹vlrsm;udk vkduf olonf vky}f uHowfjzwfro + wif;ukd csucf si;f yif od&_dS y;D jzpfonf[k ,lq&ayrnf?
zuf_yD; tvkyfaumif;pGm atmifjrifacsmarmcJhonfhtwGuf csD;usL;pum;ajymae oka‹d omfvnf; ,cktcgwGirf l ,if;udpu P dk _y;D _y;D om;udp[ P k owfrw S vf udk yf &Hk ygonf?
onf? aoewform;rsm;onf vufoD;qkyfrsm;udk avxJa0S&‹ rf;vsuf “atmif_yD/ xdktcsdefwGif ol‹taejzifh wkdif;jynfukd tkyfcsKyf&ef tpkd;&opfzGJŒpnf;a&;twGuf
atmif_yD” [k xyfraH ºuG;a-umf-ujyefonf? olwt ‹kd m;vH;k tpm;taomuf ,rum tao;pdwt f pDtpOfrsm;ukd pdwu f ;l a&;qGaJ eaumif;aeayvdrrhf nf? ol. oufqidk f
rsm;ESifh aysmyf cJG -H uonf? ,if;od‹k olw‹kd aysmyf yJG gwDt&Sed t f [keaf umif;aepOf b!Ge/‹f &mtcrf;tem;ESihf oufqidk af om 0wfpu Hk dk qm[l;bwf&efE‹ iS hf awGŒq&Hk mY 0wfqif
cifarmif&ifESihf armifeDwdkw ‹ okduf olwdk. ‹ zdk'‹ fqefx&yfum;jzifh jyefa&mufvm-u &eftwGuf tdyfcef;xJwGif jzefx ‹ m;vsuf&Sdonf?
onf? OD;apmESifh yxr jyefa&mufvm-uolrsm;onf tdrf0&efwmokd‹ xGufvm-u od&k‹ mwGif xdkae‹u tpdk;&tzGJŒopf zGJŒpnf;&ef qifhac:cH&olrSm OD;apmr[kwf
_yD; atmifjrifr+twGuf aysmf&$ifpGm olwkd‹tm; E+wfqufaºuGa-umfae-ujcif;ukd ygacs? (19/ 7/ 47) ae‹u ol‹om;aumiftjzpf owfrSwfxm;cJhaom om;aumif
49 50
49 50
Adv
k cf sKyfvyk }f ucH &H jcif; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
rsm;xJrS wOD;jzpf_yD; vkyf}uHr+jzpfyGm;pOfu twGif;±Hk;twGif;r&SdvdkufbJ uHaumif; (100˜000) pDudkvnf; u±k%ma-u;tjzpf axmufyHh&efvnf; bk&ifcHu t}uHðy
axmufrI vGwx f u G o
f mG ;cJah om ocifEjk zpfonf? xkad e‹u OD;Ekxo H ‹kd jrefrmhtvif; onf? OD;atmifqef;onf olZ‹ eD;onf a':cif-unfukd vlrr,f uav; (3) a,muf
5
owif;pm t,f'Dwm OD;wifu ta&;w}uD; xdwfvef‹w-um; eHeuf (11) em&D ESifh xm;&pfco hJ nf? atmifqef;OD; 6 ESifh atmifqef;vif; 7 om;ESpOf ;D tjyif ESpEf pS t f &G,f
wGif vS rf;Izkef;qufonf? xkdtcgrS xdkvkyf}uHr+}uD;ta-umif; od&Sd&_yD; twGif; orD;i,f atmifqef;pk-unfwdk‹ jzpf-uonf?
0efrsm;±Hk;odk‹ oltajy;tv$m;oGm;&onf? xdktcsdefwGif tavmif;rsm;udk &efukef ae‹v,fyikd ;f tdyrf uf aemufwuGurf mS rl eHeufu yifyef;cJrh t + pkpw
k a‹dk -umihf
jynfol‹aq;±Hk}uD;odk‹ a&$Œ _yD;ae_yD? ocifEkonf &efukefaq;±Hk}uD;okd‹ vdkufoGm;_yD; olwdka‹ omufvkduf-uaom ,rumwdku ‹ OD;apm_cH0if;twGif;&Sd vufoyfarG;xm;
,refae‹uyif olawGŒcJhaom OD;atmifqef;.tavmif;udk -unfhae&if; &ifxJY aom olv ‹ lrsm;tm; òrdw
› Gif;Y bmawGjzpfysufaeonfrsm;udk rodEkdifavmufatmif
wpfqdk‹vmvsuf rsuf&nfrsm; vnfvmonf? vl;0pf (pf) vrf;&Sd ol‹aetdrfodk‹ jyef ae‹cif;ydkif; Z&ufrif;pnf;pdrfESihf tol&mewfrsm;b0 wc%a&mufoGm;apygawmh
a&mufonfhtcg ae‹v,f (1) em&Dcef‹ &Sdae_yD? xdktcsdefu jrefrmEdkifiH. t"du onf? odk‹aomf nae (3) em&D rxdk;rDuav;wGif tjyifvrf;rrS qlqlnHnH armf
EdkifiHa&;ygwDjzpfonfh zqyvtzGJŒcsKyf. acgif;aqmifrsm;onf olw±dk‹ Hk;ESihf eD;uyf awmfum; tif*sifpufoHrsm;u olwu dk‹ dk tol&mtdyfrufrS vefE‹ dk;apcJhonf? ykvdyf
pGm wnf&Sdaeaom jynfol‹&JabmftzGJŒ XmecsKyfwGif ol‹udk apmihfae-ua-umif; ol ESifh ppfwyft&efwyfzGJŒrsm;u olwdrk‹ ar#mfvifhbJ ±kwfw&ufOD;apmtdrfudk 0dkif;xm;
od&Sd&onf? jynfol‹&JabmftzGJŒonf ppfjyefppfr+xrf;a[mif;rsm;. toif;jzpf_yD; vdkuf-uonf? 8 xkdtcg armifpdk;onf csufcsif;yif ol‹aoewfudk aumufqGJvdkuf
OD;atmifqef;udk opPm&Sad om jynfop‹l pftzGŒJ jzpfonf? aomfvnf; olt ‹ em;&Sd olv ‹ lrsm;u olt ‹ m; aoewfroHk;&ef wm;qD;xm;-uonf?
ocifEk jynfo&‹l aJ bmftzGŒJ ±H;k od‹k a&mufaomtcg ocifwifu a&S;OD;pGm ajym wzef r+e}f uD;uvnf; xdt ‹k wl ola‹ wmfraD oewfukd ajr‡mufvu kd o
f nfth csdew f iG f ol‹
9
qdkonf? “AkdvfcsKyfatmifqef;ae&mrSm OD;apmudkom cefv ‹ dkuf&ifawmh wjynfvHk; vufudk ykvdyfwOD;u aoewfjzifh ypfcsvdkufonf? wjcm;aemufvdkufrsm;rSmrl
'kuQa&mufukefr,f? AkdvfcsKyfae&mrSm cifAsm;0ifEkdifatmif bk&ifcHudk cifAsm;oGm; xkad e‹eeH ufu twGi;f 0efrsm;±H;k wGif olwo ‹dk ;kH cJah om aoewfrsm;udk tdraf emufbuf&dS
awGŒ&r,f? 'gudk usaemfwdk‹ aqG;aEG;_yD;-uyg_yD” [k qD;óudE+wfquf ajymqdkvkduf tif;,m;uefxJodk‹ tvsifpvdk ypfcsazsmufzsuf&ef óud;yrf;vsuf&Sdae-uonf? xdk
onf? ,cifu bk&ifcH. tr+aqmifaumifpD0if (11) OD;&Sdonfhteuf ,cktcg ae&mrSm OD;apmu olwdk‹rdom;pktwGuf a&ueftpyfwGif aqmufwnfay;xm;
(5) OD;om usefawmhonf? xkad e‹eeH uf ypfcwfrr+ S &Siu f sef&pfol 0ef}uD; (3) OD; jzpf aom bk&m;ausmif;aqmifav;teD;Y jzpfonf?
onfh OD;b*srf;/ OD;atmifZHa0ESihf OD;jrtjyif (ydka‹ qmifa&;ESifh qufoG,fa&;&m 0ef atmifjrifr+onf wae‹yifrcHvdkufbJ vlowfr+jzifh olwdk‹tm;vHk; vufqkyf
}uD;) aumifpD0if apmpHzdk;oifESihf (jynfxJa&;ESihf w&m;a&;&m0ef}uD;) aumifpD vufudkif tzrf;cHvdkuf&aomtcg tjrihfqHk;ae&mrS ðywfusvmaom olrsm;uJhodk‹
0if OD;ausmf_idr;f wd‹k jzpf-uonf? OD;apmvlrsm;pkonf pdwfua,mifacsmufcsm; ysufjym;ae-u_yD? odk‹aomfvnf; OD;
ocifEkonf wkH‹qkdif;raeacs? OD;atmifqef;ae&mY ol‹tm; tpm;xdk;&ef apmrSmrl &SmrS &Sm;aomol[k qd&k avmufatmif wnf_idrv f yS gonf? 10 xdwv f eft ‹ hH
twGuf tr+aqmifaumifp. D 'k=OuU@ae&mtwGuf ocifEt k m; axmufcaH -umif; -o0rf;enf;aom trlt&m[lI bmr#r&Sd? ol. tdrfudk ykvdyfwyfrsm; pD;eif;xm;
zqyvtzGŒJcsKyfþtvkyt f r+aqmifaumfrwDuþuefu ‹ u
G o f rl &Sþd qH;k jzwftwnfðyay; onfhtcsdefumvwav#mufvHk; OD;apm. [efyeftrlt&monf vHk;0rysufjym;/
vdu k of nf? Twm0efukd ol,&l ygv#if vGwv f yfa&;&_yD;aemuf (6) vt-umwGif ol‹tm; apmihfa&Smuf&efvmaom ol‹vufatmufcH wynfhi,fom;rsm;ESihf awGŒ&
olu ‹ kd Ekwxf u G cf iG ahf y;&rnf[al om ¹cGi;f csufjzihf ocifEu k oabmwlvu kd o
f nf? onfh yHkpHrsKd;/ bmyJjzpfjzpf udpPtm;vHk; qdkif&m=Edkif&m ol‹tquftoG,frsm;t&
ocifEktdrfjyefa&muf_yD;þr-umrD bk&ifcHxHodk‹ roGm;&ao;rD tcsdeftwGif; uGif;qufrdrd xdxda&mufa&muf _yD;pD;oGm;onfhtcg ol‹bufu tav;omvdrfh
bk&ifcu H olx ‹ zH ek ;f qufavonf? ocifEt k m; bk&ifcuH 0ef}uD;csKyf&mxl;udk vuf rnf[k ,Hk-unfr+tjynfh ol‹ Y &SdaeyHk&onf? odk‹aomfvnf; vufxJwGif udkifxm;
cH&efEiS hf tpd;k &opfzŒJGpnf;&ef w&m;0if zdw-f um;wm0efay;jcif;udk cH&avawmhonf? aom 0DpuDcGufxJrS vufusef,rumudk jznf;nif;pGm pkyfaomuf&if; ol‹ta&SŒrS
xkdrSwyg; usqHk;oGm;aom tmZmenf}uD;rsm;. ZeD;/ rkqdk;rwOD;v#if ±lyD;aiG ykvdyft&m&Sd (Police Superintendent) udk ta&;rpdkufovdk trl&mjzihf &SmazGzrf;
51 52
51 52
Adv
k cf sKyfvyk }f ucH &H jcif; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
qD;ydik cf iG fh 0&rf;pm&Srd &Sd ar;vdu k o f nf? TwGif jy\emwck0ifvmonfrmS 0&rf;pm u|Ekyf . f zcifjzpfol OD;xGe;f vSatmifonf r+cif;axmufvS r;f a&;Xme=ykvyd f
rygjcif;yifjzpf.? od‹k jzpfI w&m;Oya'ESifh tHacsm_f yD; [efyrkH ay:ojzifh odoo d mom wyfzGJŒ }uD; (CID) . 'k=ykvdyfrif;}uD;jzpf_yD; (ykvdyfwyfzGJŒ }uD;udk &JwyfzGJŒ[k trnf
pdwv f y+ &f mS ;aeaom t&m&So d nf olt ‹ xuft&m&Sx d H csufcsif;w,fvzD ek ;f quf_yD; rajymif;&ao;rD) xkdtcsdefu jrefrmjynfwGif 'kwd,tqihftjrihfqHk; ykvdyft&m&Sd
ola&SŒqufvkyfudkifoGm;&rnfh wm0efydkif;qkdif&m E+wfrdefu ‹ dk aocsmpGm &&Sd_yD;aom }uD;jzpfonf? ,if;odk‹v#if zrf;qD;xm;olrsm;udk ykvdyfum;rsm;odk‹ ac:aqmifvm
tcgwGirf S OD;apmu olwt ‹kd m;vH;k udk olt ‹ rd w
f iG f &SmazGciG ðhf yvdu k o f nf? ,if;od‹k &SmazG csed wf iG rf S OD;xGe;f vSatmif xdak e&moda‹k &muf&v dS monf? 11 vsijf refvaS om ykvyd w f yf
pOftcsed u f mvwav#mufv;kH OD;apmonf 0DpuDukd taomufrysuf jznf;jznf;csi;f zGŒJ }uD;. ta&;,laqmif&u G rf u
+ kd oltrdea‹f y;Ekid cf jhJ cif;onf uydw ` efcef;. owif;
qufvufpkyfaomufaecJhonf? jrefrmvlrsKd;zcifwOD;u olu ‹ av;i,frsm;tay: ay;r+t&jzpfonf? aoewform;wd. 12
k‹ *spfum;ESifhou l‹ m; wkdufvkeD;yg;jzpfcJh_yD;
qufqo H nfeh nf;wl olv ‹ rl sm; a-umuf&ŒHGro + ufomoGm;ap&ef t&$wt f aemufrsm; onfhaemufydkif;wGif 0if'grD,mygh(cf) &Sd OD;xGef;vSatmiftdrfodk‹ uy`wdefcef;u
jzifh ajr‡mufyihfacsmharmhr+rsm; ðyvkyf_yD; ykvdyfrsm;ay:wGifvnf; jrefrmjynf eef;&if; awmufav#mufomG ;cJo h nf? OD;xGe;f vSatmifukd tdrw f iG f rawGŒvu kd o
f nft h cg cef;
0efb0u qufqHcJhonfh avoHtwdkif; txufpD;udk tydkif,lxm;avonf? onf (CID) r+cif;axmufvS r;f a&;Xme ykvyd rf if;}uD;±H;k cef;od‹k ae‹v,f (1) em&Dcef‹
r-umrD eHygwf (9) rr qyfr&Sif;*ef;wvuf/ pwif;*ef;wvufESifh usnfqH wGif vS r;f zke;f qufvu kd o f nf? OD;xGe;f vSatmifonf odr;f qnf;xm;aom vufeuf
rsm;udk olŒtdrftwGif;rS ykvdyfu &SmazGawGŒ&Sdonfhwdkif OD;apmonf vHk;0[efrysuf rsm;udk 0rf;enf;a-uuGJaom tawG;rsm;jzihf ppfaq;-unfhcJhonf? OD;apmtdrfwGif
ao;bJ olw ‹ ynfhrsm;ESifh jyufvHk;xkwfaeqJyifjzpfyg.? xkdvufeufESpfckvHk;onf tjcm; udk,fydkifud&d,m wefqmyvmrsm;udkvnf; awGŒ&onf? txl;ojzifh r-um
OD;apmydik v f ikd pf ifEiS fh aoewfrsm; jzpfaomfjim;vnf; xdv k ufeufEiS fh usnfqrH sm;udk ao;rDurS ±kdufESdyfxm;[efwlaom pma&;puULu'frsm;tjyif 0ef}uD;csKyf[laom
oufaocHypPn;f tjzpf odr;f vdu k -f uavonf? xkt d csed t f xd OD;apmu tòyH;rysu/f acgif;pOfESifh OD;apm[laom vufa&;quf wHqdyfwHk; ponfrsm;udkvnf; zrf;qD;
“uJ bmqufvkyfOD;rvJ” [k ar;vdkufonf? xkad‹ -umifh rsufESmxm;wif;wif;ESihf &rdcJhonf? (CID) t}uD;tuJonf _cH0if;twGif;&Sd um;rsm;udkvnf; pdwf0ifwpm;
t&m&Sdonf aemufxyfw,fvDzkef;pum; tar;tajzrsm; ðyvkyf_yD; OD;apmqDvm -unhrf jd yefonf? *spfum;ESppf ;D &S_d yD; olonf tif*sifpufrsm;udk E+;d -unfo h nf? um;
um “'Dtcsdeu f p_yD; cifAsm;udk zrf;vdu k yf g_yD? cifAsm;udk usaemfw‹kd vHòk cHwahJ e&mrSm wpD;omv#if trk;d yg_yD; ,if;um;. eHygwfjym;rSm vwfvwfqwfqwf aq;okwf
xdef;odrf;xm;zdk‹ tck csufcsif;ac:oGm;&ygr,f” [k ajymvdkufonf? odkw ‹ dkifatmif xm;rSe;f -unh±f EkH iS o fh Ed idk of nf? ,if;um;onf vG,v f ,G u f u
l El iS fh pufE;d+ aomfvnf;
rSm;,Gif;onfhbufY ,Hk-unfcsufjyif;xefvGef;ol OD;apmonf wkefv+yfacsmufcsm; tjcm;um;rSm ±kwfw&ufpufrEd+;ay? xdk‹ jyif zdk‹'fqefx&yfum;udk um;±HkxJwGif
r+vHk;0r&Sdao;bJ ola‹ emufvdkufrsm;bufvSnfhum OD;apmu “a[h= rif;wdt k‹ dyf&m &yfxm;onf?
vdyfawG xkwf-ua[h? apmifvHkvHkavmufavmuf ,lvmzdkv ‹ nf; rarh-ueJ?‹ igwdk‹ &efolòydifbufrsm;udk z,f&Sm;_yD; rudkÉfudk t&,lum eef;wufonfh tpOf
oGm;r,fhae&mu tm%mydkifawGu igwdk‹udk vdkoavmufay;EkdifcsifrS ay;EdkifrSm” tvmudk jrefrmpum;wGif ‘okwo f ifa&;’ [k oH;k onf? OD;apmonf xdo k w k of ifa&;
[k ajymae&mu wpHkwckudk pOf;pm;[efjzifh “at;avæ(3) &uf 'grS r[kwf (4) óud;yrf;csuf}uD;udk tm;wufoa&m tuGufaphaph pDpOfvkyfaqmifcJhjim;aomf
&ufavmuf ta0;rSm igwdt ‹k m;vH;k oGm;ae-u&rSmyg? bmrS rpd;k &dr-f ueJ”‹ [k olu vnf; tm;vH;k ±kww f &uf tqH;k owfomG ;onf? bk&ifcx H rH S olt ‹ rd af wmfo‹kd tapmifh
bmrS rjzpfovdk xyfajymvdu k jf yefonf? ta&Smufrsm;ESihfwuG w&m;0ifvdkufygvm&ef apv$wfvdkufaom wreftzGJŒudk
OD;apm. ZeD;onf a':oef;cifonf xdak e‹u tdrw f iG rf &Sad cs? &efuek af jrmuf vufcH&rnfhtpm; OD;apmESihf ol‹taygif;tygrsm;onf bvuf rm&D,m (Black
ydik ;f / tif;pde&f dS yxrtdraf xmifonf. OD;av;awmfol aetdro f ‹kd olra&mufaeonf? Maria) jzifh axmifodk‹ ac:aqmifoGm;jcif;udk cH&avawmhonf? TEdkifiHawmf
Zlvdkifv (19) &ufae‹ Y &JwyfzGJŒ0ifrsm; a&mufoGm;aomtcgu OD;apm. tdrfwGif vkyf}uHr+}uD;wGif yl;aygif;}uHpnfolrsm;udk xdkae‹aemufydkif; axmifxJxnfh_yD;
cifarmif&if.ZeD;ESihf armifeD.ZeD; trsKd;orD;ESpfOD;tygt0if tdrfapa,musfm; axmifwcH g;ydwcf sderf mS nae ae0ifcsdef jzpfaeav_yD?
av;wa,mufEiS hf rde;f rav;wa,mufwo ‹kd m usefaecJo h nf? twGi;f 0efrsm;±H;k }uD;twGi;f &ufpuf-urf;-uKwfpmG vky}f uHr+ owif;qd;k }uD;
53 54
53 54
Adv
k cf sKyfvyk }f ucH &H jcif; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
Ô Ô Ô Ô Ô
55 56
55 56
57
57
udk,fwdkif ‘wufae’ bGJŒtyfESif;cJhonf)
AdkvfcsKyfatmifqef;/ ppfaoemywd ArmhumuG,fa&;wyfrawmf? (1943/ *syefjynf ‘[D±kd[Dwdk’ {u&mZf
58
Adv
OD;&mZwf
'D;'kwfOD;bcsKd
59
ocifjr
OD;b0if;
ref;bckdif
60
Adv
60
Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
yifvkHòrdŒY/ 0JrS,m?
AdkvfcsKyf/
anmifa&$apmbGm;}uD; pyfa&$okduf/
a':cif-unfESifh AkdvfxGef;vS/
azazmf0g&Dv/ 1947?
61 62
61 62
Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
63 64
t"duacgi;f aqmifrsm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
aom ‘Ak'b < mom’ toif;tzGŒJ rsm; xlaxmifc-hJ uolrsm;ESit hf wl vufwaJG qmif&uG f vnf; xdkoydwfudk qifE$Jvdkufygvm-uonf? xdktcsdefu vufaxmufbk&ifcH.
rd-uonf? 1906 ckESpfwGif ‘Ak'<bmomuvsm%,k0’ toif; (0dkiftrfbDat) 1 udk _crd ;f ajcmufrr+ sm; &Sad evifu h pm; jynfov l x l w
k &yfv;kH u oydwaf rSmufausmif;om;
aumvdyfausmif;om; (26) OD;jzifh zGJŒpnf;cJh_yD; ‚if;aumvdyfausmif;om;rsm;xJwGif rsm;ukd tm;wufoa&m tultnDay;cJh-uonf? olw. dk‹ awmif;qkdcsufrsm; tm;
OD;baz/ OD;vSaz/ OD;b'Gef;ESihf trfatbGJŒydkif&Sif OD;armifarmif}uD;wdk‹ yg0ifcJhonf? vHk;um; r&&SdcJhacs? odka‹ omfvnf; ‚if;oydwfonf tqufjzwfI _idrf;owfr&Edkif
1908 ckESpfwGif a':jrar. 2 ‘0dwdk&d,bk&ifr}uD; trSwfw& trsKd;orD; txuf awmhaom tem*wftwGuf tm;aumif;vSonfh trsK;d om;a&;pdw"f mwf rD;awmuf
wef;ausmif;’ wGif usif;yaom ‘0kdiftrfbDat’ tpnf;ta0;wckY t*Fvdyf udk pwifawmufavmifomG ;apcJah vonf?
acwfynmwwf vli,f0wfvHkawmf&rsm;jzpf-uaom OD;armifcif 3 (aemifwGif qm topfwzef jyefvnfarG;zGm;vmcJh_yDjzpfaom jrefrmhtrsKd;om;a&;v+yf&Sm;r+
bGJŒ&&Sdol) / OD;aratmif 4 (‚if;wdo k‹ nf usaemf. rdcifESihfzcifbufrS tbdk;rsm; jzpf . tke;f tke;f u|uu f |uf yxrESprf sm;twGi;f wGiyf if &[ef;awmfrsm;xJrS trsK;d om;
-uonf) OD;odrf;armifESihf tjcm;yk*~dKvfrsm;onf yGJOD;xGuf Eke,fao;aom trsKd; acgif;aqmiftjzpf pwifay:xGufvmcJholum; q&mawmf OD;OwWryifjzpfonf? ol
om;a&;v+yf&Sm;r+twGuf twlvufwGJrd-uawmhonf? xdak‹ emufydkif; r-umrDwGif onf &cdkiftrsKd;om; ax&0g' Ak'<bmom oHCmawmfwyg; jzpf±Hkr#ru tdENd,
tpdk;&. t}uD;wef;0efxrf;rsm;ESihf aemufxyf w&m;Oya'orm; 0wfvHkawmf& EdkifiHESihf wdkusKdwGif tcsdeftwef-umaexdkifcJhzl;aom t*Fvdyfpmwwf&[ef;wyg;
trsm;tjym;onf tzGJŒ0ifrsm; jzpfvmcJh-uonf? xkd‹a-umihf q,fpkESpfwcktwGif; jzpf_yD; jrefrmEdkifiHodk‹ 1919 ckESpfwGif jyefa&mufvmcJhonf? us,fus,fjyef‹ jyef‹
rSmyif 0dkiftrfbDatonf EdkifiHvHk;qdkif&m tzGJŒtpnf;tjzpf tajcwusjzpfvmcJh_yD; c&D;pwifxGufcGmcJh_yD; 0HomEk&udQw= trsKd;*k%fapmihfxdef;a&; wdkif;jynfcspfpdwf
ydkrdkcdkifrmawmifhwif;aom pepfusonfh Oya'wGif;v+yf&Sm;r+w&yfjzpfvm&ef rlv ta-umif; ajyma[mum ‘0HomEk’ toif;rsm; wwdkif;jynfvHk;tESH‹ OD;aqmif
&nf&G,f&if;pGJ&Sdonfhtwdkif; ‘jrefrmtoif;rsm; taxGaxGaumifpD’ (*sDpDbDat) pnf;±H;k zGŒJpnf;cJ&h m t*Fvyd b f &k ift
h pd;k &u ppfyv k yd rf sm; toH;k csI ‚if;tpktzGŒJrsm;udk
tjzpfo‹kd 1917 ckEpS w f iG f ajymif;vJjzpfay:oGm;cJah vonf? vdu k v f òH zdcjJG cif;jzihf a'gow}uD; wH‹k jyefco hJ nf?
xkd‹aemuf 1920 ckESpf/ 'DZifbmvwGif &efukef&Sd ausmif;om;rsm;u udkvdkeD xdktcgu ol. &J&Jawmufrdecf‹ Gef;rsm;a-umifh OD;OwWronf 1921 ckESpfwGif
tm%mydkifrsm;udk yxrqHk;t}udrf ajAmifpdefac:vdkuf-uawmhonf? ,if;odk‹ jzpf tzrf;cH&avawmhonf? wdkif;jynfqlylatmif v+Ha‹ qmfr+jzifh ±Hk;wifw&m;pGJjcif;cH&
&onfrmS tdE, dN Edik if /H umvuwWm; ,leb D mpDwD vufatmufcjH zpfcahJ om aumvdyf um q&mawmf &[ef;awmfrsm;xJrS yxrqHk;axmif'%f (18) v tjypfay;jcif;
ausmif;ESpfausmif;udk tpm;xdk;_yD; yxrqHk; XmaewuUodkvfwck jrefrmEdkifiHwGif cHcJh&avonf? Ttjypf'%fcsrSwfr+. EdkifiHa&;ESihf bmoma&;vd+if;*,uf ±kduf
zGifhvSpfrnfh Oya' tqdkðycsufw&yfudk ygvDrefY wifoGif;jcif;a-umihfjzpfonf? cwfru + kd wwdik ;f wjynfv;kH cHpm;-u&avonf? t*Fvyd v f ufatmufcH jrefrmEdik if H
wuUodkvf0ifcGihfpmar;yJGESifh ywfoufaom vdktyfcsufrsm;/ pmoif-um;a&;p&dwf Y wdkif;jynfqlylatmifvH+‹aqmfr+jzifh trsKd;om;a&;0g'DwOD; vlodewf-um; w&m;
rsm;/ ausmif;oH;k pmtkyjf y@mef;csurf sm;ætp&So d jzifh ‚if;Oya'yg tqdðk ycsuþf tao; pGq
J ckd &H jcif;rSm Tt}udro f nf yxrqH;k t}udrjf zpfonft h jyif xif&mS ;onfh Ak'b
< m
pdwftcsuftvufwcsKdŒudk ausmif;om;rsm;ESifh tjcm;trsKd;om;a&;0g'Drsm;u om oHCmq&mawmfwyg;jzpfaejcif;u jrefrmjynfolrsm;twGuf temay: wkwf
vufrcHEkdif-uacs? odk‹aomfvnf; _Adwdo#. tpkd;&vufatmufcHESihf tdENd, usovdk cHpm;apawmhonf? TtjzpftysufrSm EkdifiHwEkdifiHvHk;. trsKd;om;a&;
bk&ifccH sKyf. vufaxmufb&k ifcjH zpfol qm&,f*seD ,f u&ufa'guf (Sir Reginald *k%o f ud mQ udk pdeaf c:vdu k jf cif;yifjzpfavonf? Todv ‹k #if q&mawmf OD;OwWronf
Craddock) u ,if;awmif;qdkcsufrsm;udk vspfvsL±+cJh_yD; ,if;Oya'tqdkðycsufudk vGwfvyfa&;r&rD t*FvdyfvufatmufcH u|efb0wav#muf pufwifbmv (9)
rl&if;twkdif;yif &efukef,leDAmpDwDtufOya'tjzpf 'DZifbmv (1) &ufae‹wGif &ufae‹wGif ysHvGefawmfrlonfhwdkifatmif axmifoGif;tusOf;csjcif;udk t}udrfrsm;
twnfðyjy@mef;vdkufavonf? xdk‹a-umihf (4) &uft-umwGif &efukef&Sd ausmif; pGm xyfzefwvJvJ cHc&hJ avonf?
om; (600) teuf (500) u oydwfwkdufyGJ qifE$Jvkdufonf? xdkoydwfaemufodk‹ xdak‹ -umihfvnf; tjcm;xif&Sm;aom Ak'<bmom &[ef;oHCmawmfrsm;onf
&efukefòrd›awmf tjyif rEœav;ESifh tjcm;òrd›rsm;&Sd txufwef;ausmif;om;rsm;u q&mawmf OD;OwWrudk tm;usum yg&mZduvnf; rus/ oHCab'uuHvnf;
65 66
65 66
t"duacgi;f aqmifrsm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
rxdu k af om Tv+y&f mS ;r+rsm;wGif yg0ifaqmif&u G v f mavonf? xdt k xJwiG f q&m xif&Sm;onfht0kdif;}uD;wckay:wGif xkdacwf ('dk‹Arm tpnf;t±Hk;0if) jrLævl}uD;
awmf OD;0dpm&rSmvnf; wyg;tygt0ifjzpfonf? q&mawmfonf 1888 ckESpfwGif rsm;jzpf-uaom OD;csefxGef;ESihf OD;baqGwdk‹vufxufY txdrf;trSwf ausmuf
rHk&Gmòrd›Y arG;zGm;cJh_yD;/ touf (20) t&G,fwGif &[ef;abmifodk‹ 0ifa&mufcJh_yD; oH wdik }f uD;xdy0f ,f q&mawmf. &yfawmfral -u;±ky}f uD;udk trSww f & ðyvkycf -hJ uav
Cor*~DtzGJŒ zGJŒpnf;a&;twGuf pnf;±Hk;aqmif&GufcJhonf? xdk‹aemuf q&mawmf onf? xdkae&modk‹ OD;cdkuf&mvrf;onf ,cifu ‘Tiger Alley’ [k ac:wGifcJhaomf
OD;OwWr. tultnDjzifh t*Fvdyfpmudk oif,lvsuf bmoma&;ESihf EkdifiHa&;rsm; vnf; ,cktcg ,if;vrf;udk OD;0dpm&vrf;[k trnfajymif;vJowfrw S cf ahJ vonf?
udk tdENd,EdkifiHodk‹ oGm;a&mufavhvmqnf;yl;cJhonf? xdka‹ emuf jrefrmEdkifiHodk‹ jyef odk‹ jzpfav&m q&mawmfOD;OwWrESihf OD;0dpm&udk,fawmfwdk‹onf udkvdkeDtpkd;&udk
ºuGvmaomtcg òrd›pGef awm&Gm aus;vufrsm;wGif EdkifiHa&;w&m;yGJrsm;udk tcGihf qef‹usifwdkufyGJ0ifcJhonfh txift&Sm;qHk; q&mawmfrsm;jzpfa-umif; ordkif;u
oifw h ikd ;f usif;ya[majymcJo h nf? xka‹d -umihf q&mawmf OD;0dpm&onfvnf; tzrf; oufaocHaeygonf? ‚if;wdk‹onf trsKd;om;a&;v+yf&Sm;r+wGif Ak'<bmom &[ef;
cH&vdkuf/ jyefvGwfvmvdkuf/ jyefvnftzrf;cH&vdkufESifh tusOf;axmifoHo&mxJ awmfrsm; 'um/ 'umrrsm;ESihftwl yg0ifvmr+udk vrf;xGifay;cJh-u_yD; Tt
Yom w0JvnfvnfjzpfaecJo h nf? xdt k wGi;f w&m;qdik &f m apmihqf idk ;f aepOf q&m csufonfyif trsKd;om;a&;v+yf&Sm;r+ aemufqHk;atmifyGJqifEdkifjcif;. ta&;yg
awmfonf &ufaygif; (40) -um tpmiwfcHqENjycJhonfhtavsmuf pdwfydkif;qdkif vmonfh tcsufwcsufjzpfvmayonf?
&mt&r[kwfbJ ±kyfykdif;qkdif&mt& tm;enf;ae_yDjzpfaom q&mawmfonf wESpf q&mawmf OD;0dpm& ysHvGefawmfrlaom ESpfwGifyif ‘*sDpDbDat’. tzGJŒ0if
ESihfudk;v tvkyf-urf;ESihf axmif'%f csrSwfjcif;udk cH&avonf? wOD;jzpfol bkef;}uD;vlxGuf OD;&mausmfqdkolonf ‘*VKeftoif;’[k ac:aom v#KdŒ
xkad‹ -umihf axmift&m&Sdrsm;onf q&mawmftm; ouFef;udk twif;c|wfap 0Suftoif;. toif;cGJrsm;udk e,frsm;wGif vdkufvHwnfaxmifvsuf&Sdonf? ,if;
_yD; omrefaxmifuswOD;. t0wftpm;udk 0wfcdkif;&m q&mawmfu wif;rmpGm toif;rsm;rSm OD;OwWr. 0HomEktoif;rsm;ESihf qifwal omfvnf; olw. ‹kd zGŒJ pnf;yHk
jiif;qefcJh&m q&mawmftm; 0wfvpfpvpfjzifh wOD;wnf; wdkufydwfxm;cJhonf? ESihf vkyfudkifaqmif&GufyHkrsm;rSm ‚if;toif;tzGJŒrsm;uJhodk‹ ajymifajymiffwif;wif;r
odk‹ jzifh q&mawmf. tpmiwfcHqENjyjcif;/ wOD;wnf;wkdufydwfxm;jcif;/ twif; [kwb f J v#KŒd0u S rf &+ v
dS oS nf? *VKefonf [dELN '¾m&Drsm;wGif tvGet f m;aumif;aom
t"rR ESmacgif;xJodk‹ ydkufoGif;_yD; Ek&d‹ nfxnfhjcif;æpojzifh &ufpufr+ oHo&mvnf iSufwrsKd;jzpf_yD; ooFu±kduf (ouUw) bmomwGif *±kV[k ac:onf? xdktcsdefu
vsu&f o dS nf? xdrk #omru tm%mydik w f ‹kd taejzihf q&mawmftm; t±l;pm&if; oGwf t&if;&Siw f . ‹kd avmbaZma-umihf wae‹wjcm; jr‡iw hf ufvmonfh ukeaf ps;E+e;f rsm;
oGif;um emrnfqdk;vSaom &efukefwHwm;uav;t±l;axmifwGif xyfrHcsKyfaESmif ESihf }uD;us,fcrf;em;aom udkvdkeDpD;yGm;a&;u rnfonfhtcgr# rsufESmomray;
xm;onftxd aqmif&GufcJh-uonf? xdka‹ emuf xdkae&mwGif (7) v aecJh&_yD; &ef aom qif;&JEGrf;yg;onfh awmvufaus;&Gmrsm;ESifh e,fpGefe,fzsm;wdrk‹ S vli,frsm;
ukefA[kdaxmif}uD;okd‹ jyefvnfydk‹ jcif;cH&jyefonf? q&mawmfuvnf; vkyfcsif&m ESihf aus;&Gmol/ aus;&Gmom; trsm;tjym;udk Ttoif;rsm;u qGJaqmifpnf;±Hk;Edkif
vkyf aemufrqkwf[laom cH,lcsufjzifh acgif;rmpGm qufvufwdkufyGJ0ifcJhonf? avonf? jynfov l x l rk mS pyg;udk ud,
k w f idk x
f w
k v
f yk af e&ygvsuf pm;p&m qefr&Sd
aemufxyfwzef tpmtiwfcH qENjy_yD;aemuf q&mawmftm; tvkyf-urf;ESihf atmif qif;&JwiG ;f eufae_yD; xGuaf yguf&mS &ef tvkyw f ckcu
k dk vky&f ayawmhrnf?
axmif'%f (6) ESpf csrSwftjypfay;vdkufjyefonf? OD;0dpm&uvnf; xyfrH tpm xkdtcsdefwGif *sKd;Zuf-o*wfpwyf (pf) armif}uD;rSm ‘qm’bGJŒ jzifh olaumif;
iwfcq H ENjyjyefonf? xkt d cg 'um/ 'umrrsm;u r-unf&h ufawmhojzifh vGw_f idr;f tðycH&_yD; rusef;rmI _Adwdefodk‹ cGifhjzifh tdrfjyefoGm;aom qmcsm; (vf) (pf) tif;
cGifh toem;cHpmwifygaomfvnf; xdt k csed uf jrefrmvlrsK;d jynfxaJ &;0ef}uD; *sK;d Zuf euf (pf) (Sir Charles Innes) .ud, k pf m; ,m,Db&k ifct H jzpf aqmif&u G cf iG &fh aom
-o*wfpwyf(pf) armif}uD;u y,fcscJo h nf? yxrqHk; jrefrmvlrsKd;jzpfvmonf? qm*sKd;Zufonf trsm;qHk; qkd;qdk;&Gm;&Gm; xd
xdk‹a-umihf 1929 ckESpf/ pufwifbmv (19) &uf ol. tpmiwfcH qENjyr+ cdkufonfh a'ojzpfaom &efukefajrmufydkif;&Sd om,m0wDc±kdifodo k‹ Gm;_yD; tjcm;ae
(166) &uf jynfhajrmufonfhae‹wGif aemufqHk;Y q&mawmf ysHvGefawmfrlcJh&av &mrsm;wGif ðyvkyfcJhouJhodk‹ ‘'gbm’ yGJawmfudk usif;yavonf? 1930 ckESpf/ 'DZif
onf? ,ae‹wiG rf l &efuek f uefawmfrifyef;_cHEiS fh a&$w*d b kH &k m;teD; tvHv k rf;xdy&f dS bmv (21) &ufae‹ vlxkESihfawGŒqHkyGJwGif v,form;udk,fpm;vS,frsm;u aus;
67 68
67 68
t"duacgi;f aqmifrsm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
vufa'orsm;wGif tcGefaumufcHjcif;udk zsufodrf;ay;&ef (odkr‹ [kwf) wESpfqdkif; aom pdwfv+yf&Sm;r+qkdif&m tjrifusOf;ajrmif;onfh ar#mfrSef;csufwdk‹tay:wGif
iHhay;&ef ,m,Dbk&ifcHtm; toem;cH-uonf? odak‹ omfvnf; qm*sKd;Zufu ,if; tajcwnfvsuf&Sdonfæ’ [k azmfjyxm;.?
awmif;yefcsufukd csufcsif;yif jiif;y,fvu kd af vonf? xda‹k -umihf aemufwae‹wiG f 1930 ckESpfrsm; tapmydkif;u jzpfyGm;cJhaom zdESdyfr+rsm;umvtwGif; jrefrmh
om,m0wD v,form;olyek x f r+ jzpfay:vmavawmhonf? olw. ‹kd acgif;aqmif aus;vufawm&Gmrsm;rS us,fajymvSaom v,f,majrrsm;udk aiGwdk;acs;pm;ol
rSm ,cktcg q&mpH[k trsm;uac:wGifvmaom jrefrmorm;awmf OD;&mausmf cspfwD;rsm;ESihf v,fydkif&Sif}uD;rsm;u odrf;,lcJh&m ,if;wdk‹vufrS ‚if;wdk‹ydkif v,f
jzpfavonf? olonf okyÀu *VKef&mZm (xif&Sm;ausmf-um;aom *VKefrif;) ,majrrsm;udk jyefvnf&,l&ef q&mpH. *VKefwyftwGi;f &Sd wdu k cf u
kd of tl rsm;pku
[laom bGŒJtrnfukd cH,I l olu ‹ ,kd of l bk&iftjzpf a-unmvdu k af vonf? xda‹k emuf xºuGc-hJ ujcif;jzpfonf? olwo ‹kd nf acwfynmrwwfaom ±d;k ±k;d ttrsm; jzpfaumif;
aorxl;aerxl;b0Y rausreyfjzpfae-uaom v,form;rsm;jzifh ppfwyfwwyf jzpfayrnf? odk‹aomfvnf; olwdk‹. em-unf;cHpm;&r+rsm;um; tppftrSefjzpfav
udk xlaxmifvu kd of nf? _Adwo d #udv k ekd w D yfrawmf. acwfrv D ufeufrsm;udk vuf onf? odk‹ jzpfI jrefrmhorkdif;ynm&Sif a'gufwmxifatmifu Todk‹axmufjycJh
csn;f oufoufr#jzihf &ifqidk &f ef olwq ‹kd ;kH jzwfc-hJ uonf? olyek w f . ‹kd vufeufwu dk f onf? om,m0wDe,fu vlxktaejzifh Tpdwfrcsrf;ajrhzG,f&m tjzpfqdk;rS vGwf
wGif&Sdaom vufeufrSm rD;aygufaoewf tvuf (30) xufrydkbJ oHydkufacsmif; ajrmuf&ef wckwnf;aomenf;vrf;rSm _Adwdo# vlrsKd;jcm;tpdk;&udk ykefuefxºuG
rsm;ESihf bdkifpu,favxdk;wHrsm;jzifh ðyvkyfxm;aom vufvkyfaoewfrsm; tm; &efom &Sad vonf? xdt ‹k jyif e,fcsŒJorm;pk;d rd;k olrsm;atmufwiG f qif;&JwiG ;f eufae
jznfxh m;avonf? ‚if;tjyif olww ‹kd iG f ta0;ypfvufeuf[I l jrm;/ 'l;av;/ vif; onfh tjzpfqdk;Y tiwfiwftjywfjywf touf&Sifae&onfxuf apmapmao&
av;/ *GESihf vSHrsm;om &Sdavonf? xdk‹a-umihf tar&duefygarmuQ vlpDtif; 'b jcif;u jrwfonfr[kwfygvm;?
vsLydik ;f (Professor Lucien W. Pye) u xdt k a-umif;ESifh ywfoufI Toda‹k &;om; &efukefajrmufbufrS yJcl;±kd;rawmifa-um&Sd tvHv$ihfxl&mawmif[k
xm;cJah vonf? t"dy`m,f&aom ‘tvHawmif’wGif q&mpHonf ol. pHcsdefukd yxrqHk;t}udrf
‘1930 ckEpS w f iG f ay:aygufcahJ om q&mpHoyl ek x f ºuGro + nf vlrsK;d jcm; t*Fvyd f jr‡iwhf ifco hJ nf? *VKefrsm;udk wdu k cf u
kd &f ef _Adwo
d # wyf&if;w&yfv;kH udk apv$wcf &hJ m
rif;ae&mY jrefrmvlrsKd;wOD;udk rif;tjzpfwif&ef óud;pm;aom awmfvSefykefuef q&mpH. XmecsKyfusoGm;cJh_yD; taotaysmufrSm tvGeftrif;rsm;jym;vSonf?
r+rsm;. jrefrmh±kd;&mpOfvm tawG;tac:ESihf vkyfenf;vkyf[ef EdkifiHa&;/ bmom xda‹k emuf ykeu f efxºuGro + nf xdak cwfjrefrmEdik if w H iG f c±kid f (40) &So
d nft h euf (12)
a&;yHpk EH iS fh udu
k n f v D suf&o dS nf? wyGw J ;kd yÌvuf twwfynm&Sirf sm;/ tif;ESifh pr c±kid of ‹kd ysŒH Eo
‹HS mG ;cJo
h nf?
aq;rifa-umifxdk;olrsm;/ "m;_yD;/ wkwf_yD;/ aoewf_yD; wyGJjyefESmESihf aq;a&mif; om,m0wD A[dkcsufrrSaeI [Hom0wDc±dkifESihf {&m0wDjrpf0u|ef;ay:
olrsm;/ taqmifrsm;/ vufzGJŒrsm; taxmuftyHhtultnDjzifh "mwf±dkuf"mwfqif wav#muf/ ajrmufbufwGif txufjrefrmjynfESihf &S rf;jynfe,ftcsKdŒae&mrsm;odk‹
aA'ifudef;cef;tvdkt& q&mpHudk,fwdkif wGufcsufzGJŒpnf;vdkufaom *VKefwyfu yif ysŒHEo ‹HS mG ;cJoh nf? tpd;k &wyfrsm;uvnf; &uf&ufpufpuf ESyd u f yG af csre+ ;f cJo
h nf?
acwfa[mif;jrefrmEdik if . H rif;crf;rif;em; taqmifta,mifjzpfaom xD;jzL ueuU &Gmrsm;udk &GmvHk;u|wfjymusatmif rD;±+d‹ I pdkufysKd;cif;rsm;udk zsufqD;um a&wGif;
'%fatmuf&Sd &mZyv†ifay:odk‹ q&mpHudk wifajr‡mufay;vdkufavonf? xdktcsdef rsm;udk zdyk‹ pfonf? oHo,&Sdaom olykefrsm;udk acgif;jzwfowf_yD; vltrsm;jrifom
u q&mpHonf rnfoa‹kd om orm;*k%jf yenf;rsm;jzihf vlxt k m; pnf;±H;k xm;onfr &ef vljrifuGif;wGif jyoxm;onf? ESvHk;emzG,ftjzpftysufwckrSm jynfòrd&› Sd vuf
od? _Awd o d #w. ‹kd acwfraD oewfvufeufrsm; tm;vH;k onf olwu ‹kd kd rxdreS /f razmuf axmufaumfr&Sifemrif;}uD;±Hk;a&SŒwGif tjzwfcHxm;&aom acgif; (15) vHk;udk
xGif;Edkif[k olwdk‹udk,folwdk‹ xifaecJh-uavonf? ,if;v+yf&Sm;r+onf rodem;r jyoxm;jcif;jzpfonf? TaoG;pGe;f aom jyyGrJ sm;. "mwfyrkH sm;udk (om,m0wD olyek f
vnfr+/ t,lonf;r+/ p}uFm0Vm. xl;jcm;qef;-u,faom y&avmuESihf yÌvuf awmrS tmZmenf *VKefapm) trnfcH OD;apmydik q f ikd w
f nf;jzwfaom ‘ol&, d ’ ‘The
twwfynm enf;emed\,rsm;udk vufcH&ef tqifoihfjzpfaer+wdk‹tay:wGif Sun’ owif;pmwGif azmfjycJh_yD; rdwWLrsm;udk _Adwdo#v$wfawmfodk‹ ay;ydkc ‹ Jhonf? 5
tajcpdkuf}uD;xGm;vmjcif;jzpf_yD; EkdifiHa&;&m atmifjrifr+twGuf tajctjrpfr&Sd ,if; ykeu f efxºuGru + kd t_yD;wdik f acsr+e;f _yD;aomtcg olyek f (10˜000) ausmf
69 70
69 70
t"duacgi;f aqmifrsm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
71 72
t"duacgi;f aqmifrsm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
&dyfrsm;atmufY tvGwfoabm EkdifiHa&;aqG;aEG;avh&Sdonfh tkyfpkav;wpk ay: yxrqH;k OuU@ESifh udak tmifqef;u 'k=OuU@jzpfvmcJo h nf? xka‹d emuf wuUov kd yf &d
aygufvmcJhavonf? xkdtkyfpkav;wGif udkEk/ udkatmifqef;wdt k‹ jyif jrefrmjynft 0%ftwGif;Yom usifvnfae-u&aom ausmif;om;rsm;onf wuUodkvfjyify&Sd
v,fyikd ;f / ysO;f rem;òrdr› S vli,fwOD;jzpfonfh udak usm_f ird ;f / rmhupf f pmayrsm;udk us,f toif;tzGŒJ tpdwt f ydik ;f rsm;od‹k ajcqefr‹ -d uawmhonf? ‘wdA‹k rmtpnf;t±H;k ’ (Our
us,fjyef‹ jyef‹avhvmzwf±+xm;aom ^m%f&nf^m%faoG;xufjrufonfh (aemif Burmese Association) udk &efukefwuUodkvfrS enf;jyq&mwOD;jzpf_yD; t*Fvdyf
aomtcg uGefjrLepfjzpfvmrnfh) udkodef;azESihf tdENd,EG,fzGm; rlqvifbmom0if bmomudk vGefpGm xl;c|efvsuf/ rdrdemrnfa&SŒwGif ocifwyfxm;aom rsKd;cspfwOD;
uk&d m&Spw f v‹kd nf; yg0ifavonf? ,if;ig;a,mufpvH;k yif 1935=36 ckEpS f ynmoif jzpfonfhtjyif pma&;q&mwOD;vnf; jzpfaom ocifAaomif;. OD;aqmifr+jzifh
ESpftwGuf &efukefwuUodkvf ausmif;om;or*~. tvkyftr+taqmifaumfrwD pwifzGJŒpnf;cJhavonf? [if'DbmomwGif&Sdaom q[pf (Sahib) uJhodk‹yif jrefrm
0ifrsm;tjzpf ta&G;cs,fcH&avonf? xkdtcsdefY udkEku OuU@ESihf udk&m&Spfu pum;wGif ‘ocif’ [lonfrSm t&Sifocif (Master) [k t"dy`m,f&&Sd_yD; t*Fvdyfvl
'k=OuU@jzpfvmonf? udkatmifqef;onf jrefrmEdkifiH. trsKd;om;txdrf;trSwf rsKd;wOD;ESifh pmay/ pum;/ a&;om;ajymqkd&mwGif jrefrmwdk‹taejzihf rdrdukd,fudk
wHqyd w f ckjzpfaom a'gif;iSu. f wGeu f sL;oHukd ,lxm;aom td;k a0trnf& or*~ ‘ocif’ [k oHk;E+ef;&efjzpfavonf? oludk,fwdkifESihf tpnf;t±Hk;tzGJŒ0ifwdkif;udk
r*~Zif;. t,f'w D mtjzpf ceft ‹ yfjcif;cH&avonf? ‘ocif’ [k ac:qdak &;om;apjcif;tm;jzifh ocifAaomif;u jrefrmEdik if . H t&Sio f cif
1936 ckEpS /f azazmf0g&DvwGif ay:aygufcahJ om jrefrmEdik if . H 'kw, d ausmif; wdr‹k mS _Adwo d #wdr‹k [kwb f J olEiS fh usefwikd ;f &if;om; jrefrmvlrsKd;rsm;om jzpfa-umif;
om;oydwfudk Tvli,f (5) OD;tzGJŒu OD;aqmifr+ay;cJh&avonf? TwGif udkEk jyovd&k if;jzpfavonf?
onf tpd;k &udk a0zefaom rdec‹f eG ;f rsm;ajyma[mr+jzifh ausmif;rS ,m,Dxw k yf ,fjcif; rsm;r-umrD jrefrmjynftv,fydkif; a&eHacsmif;/ acsmufæpaom a&eHajr
cHc&hJ avonf? xka‹d emufrsm;r-umrDyif udak tmifqef;onfvnf; tk;d a0r*~Zif;wGif rsm;wGif 1937 ckESpfY tvkyform; ta&;tcif; jzpfyGm;cJh&m TEdkifiHvHk;qdkif&m
yg&Sdaom aqmif;yg;wyk'ftm; a&;om;ol aqmif;yg;&Sif. trnfudk (t,f'Dwm us,fjyefv ‹ Sonfh v+yf&Sm;r+twGuf wdAk‹ rmtpnf;t±Hk;onf rdrdtiftm;ESihf pnf;±Hk;
yDyD) xkwfazmf&ef jiif;qefojzihf ausmif;rS txkwfcH&jyefavonf? i&JacG;}uD; v+yf&Sm;r+udk jyo&ef yxrqHk; prf;oyfonfhyGJjzpfvmcJhonf? ‘wdkA‹ rmtpnf;t±Hk;’
vGwaf eonf (Hellhound at Large) 6 [k acgif;pOfwyfxm;aom xkt d *Fvyd af qmif; onf xkt d a&;tcif;Y yg0ifywfoufc_hJ yD; vli,fociftrsm;tjym;onf xdo k ydwf
yg;u wuUodkvftm%mydkifrsm;udk vufoHajymifpGm jyuf&,fðyxm;avonf? xkd orm;rsm;udk tultnDay;&eftwGuf &efuek òf rdr› S txufjrefrmjynfo‹kd c&D;xGucf mG
tcg &efuek w f uUovkd rf S ausmif;om; (700) ausmfEiS hf ,k'\efaumvdyf (Judson cJh-uonf? tvkyform;rsm;uvnf; olwdk. ‹ awmif;qdkcsufrsm;udk ydkrdk zdtm;ay;
College) rS &m*%ef;ausmfaom ausmif;om;rsm;onf xdo k ‹kd &mZ0wfom;qefqef awmif;qdak &;twGuf &efuek òf rdt › xd ajcvsifcsDwuf&ef qH;k jzwfc-hJ uonf? &efuek f
ausmif;xkwcf &H olrsm;tm; jyefvnfvufc&H ef awmif;qd_k yD; ausmif;om;oydwu f kd òrda› wmfo‹kd vlxck sw D ufro + nf 1938 ckEpS /f Ek0d ifbmvwGif pwifc_hJ yD; e,frsm;ukd ajc
pwifvu kd &f m xkad usmif;om;oydwo f nf rEœav;aumvdyEf iS fh wEdik if v H ;kH &Sd txuf vsifjzwfoef;vmcJh&m v,form;rsm;u u±k%mw&m;a&SŒxm;I tvkyform;
wef;ausmif;rsm;od‹k r-umrDyif ul;pufysHŒEo ‹HS mG ;avawmhonf? Oa&mypnf;rsOf;nD rsm;ukd tpm;taomufESihf em;aep&mrsm; ay;cJh-ujcif;tm;jzihf EkdifiHwck. t}uD;
omoemðyausmif;rsm;&Sd ausmif;om;rsm;rSm a,bk,stm;jzifh _Adwdo#udk axmuf rm;qHk; vlwef;pm; (2) &yfjzpfaom tvkyform;tiftm;pkESihf v,form;tiftm;
cH-uolrsm;jzpfonfhtm;avsmfpGm ‚if;ausmif;rsm;omv#if jrefrmEdkifiHwGif xkdtcsdef wdk‹rSm uGif;qufrdoGm;-uonf? odk‹ jzpfonfhtavsmuf 'DZifbmv/ yxrtywf
u qlyu G af e_yDjzpfaom vlxv k y+ &f mS ;r+rsm;Y ryg0ifc-hJ uacs? twGif; jrefrmjynftv,fydkif;&Sd rauG;òrd›Y a&eHajrrS csDwufvrf;av#mufvmol
aemufqHk;wGif udkEkESihf udkatmifqef;wdku ‹ dk wuUodkvftm%mydkifrsm;u jyef rsm;tm; ykvdyfrsm;u wm;qD;vsuf acgif;aqmifrsm;udk zrf;qD;um usefaom ol
vnfvufccH &hJ aomfvnf; xdyw f u
kd &f ifqikd af wGŒru + m; _yD;qH;k roGm;cJah y? wEkid if v H ;Hk rsm;rSm vrf;ab;&Sd ,m,Dpcef;wckwiG f xde;f odr;f cHvu kd -f u&onf? xktd cg tvkyf
tES‹H jzpfymG ;cJah om Toydw. f tusK;d &v'ftjzpf ‘ArmEdik if v H ;kH qdik &f m ausmif;om; orm;rsm;u tpmiwfcHqENjy-uvsuf tvkyform;acgif;aqmifrsm;udk zrf;qD;
rsm; or*~’ (Auo) (All Burma Students' Union) udk zGJŒpnf;EdkifcJh_yD; udk&m&Spfu xm;onft h wGuf &efuek òf rdr› S ausmif;om;acgif;aqmifrsm;onf tvkyo f rm;rsm;udk
73 74
73 74
t"duacgi;f aqmifrsm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
tiftm;jznfhwif;&ef 7 tvsiftjref rauG;odk‹ wufoGm;-uonf? ‚if;ausmif;om; rnfwyfI ‘Adkvfatmifausmfvrf;’ tjzpf ,ae‹wdkif ajymif;vJac:a0:cJh-uonf?
acgif;aqmifrsm;vnf; tzrf;cH-u&jyefonf? ykvyd rf sm;. eHygwfww k rf sm;jzihf ±du
k f 1939 ck/ Zefe0g&Dv (8) &ufae‹wiG f &efuek òf rda› wmfo‹kd aemufq;kH Y a&muf&v dS maom
ESurf u + kd owW&d pdS mG &ifqikd af usmfvm$ ;_yD; tu,fI qufvufomG ;ygu aoewfjzifh a&eHajrtvkyo f rm;ESifh v,form;wyfzŒJG }uD; ESpcf rk S acgif;aqmifrsm;onf }uHawm
ypfcwfrnf[laom _cdrf;ajcmufr+rsm;ukdyif tefwkI tvkyform;rsm;onf quf ok\ef&Sd Akdvfatmifausmf*lodk‹ yxrqHk; oGm;a&muf*g&0ðycJh-uonf? xdk‹aemuf
vufcsw D ufEikd cf -hJ uonf? &efuek òf rda› wmfwiG rf l twGi;f 0efrsm;±H;k udk oGm;a&mufqEN csDwufvmolrsm;onf ppfa-umif;tvkduf &efukefòrd›wGif;odk‹ 0ifa&mufvm-uI
jy-uonf? 8 xdktcg tpdk;&tm; wpxufwp tefwkvmaom qENjyr+rsm;udk acs olwdk‹tm;vHk;aygif;qHk&m ‘qHk&yf’ onfum; &efukefòrd›awmf. ajrmufbuf t0if
r+e;f ypf&ef ykvyd rf sm;udk wae&mrS wae&mod‹k ajymif;a&$ŒtoH;k cscJ&h onf? *dwfjzpf_yD;/ ,ae‹wGifrl urm&Gwf&Jpcef;wnf&Sd&m tif;pdefESihf jynfvrf;wdk‹qHk&m
twGif;0efrsm;±Hk;udk ydwfq0dk‹ dkif;&Hxm;aom ausmif;om;rsm;onf 'DZifbmv vrf;qHjk zpfavonf?
(20) &ufae‹ rGef;vGJcsdefavmufwGif twGif;0efrsm;±Hk;rS xGufcGmvmcJh-u_yD; olwdk‹ oydwo f rm;rsm;ESifh qENjyolrsm;. yxrqH;k tiftm;pkrmS vl (4˜000) ausmf
acgif;aqmifrsm; a[majymonfukd em;axmif&eftwGuf pywfvrf;ESifh za&Zmvrf; &SdcJh_yD; olwdku
‹ dk óudqdk&ef &efukefòrdw
› Gif;rS vl (2˜000) ausmfxGufvm-uum olwdk‹
wdk‹qHk&mY pka0;ae-uonfh xkdvltkyfudk jrif;pD;ykvdyfrsm;u eHygwfwkwfrsm;jzihf 9 ESihf yl;aygif;cJh-uonf? vl (6˜000) tiftm;&Sdaom xdkvlxk}uD;onf 10 ppfa&;jy
0ifa&mufwu kd cf udk -f u_yD; ajrjyif&dS ykvyd rf sm;uvnf; vufo;D jzifh xd;k olx;kd / 0g;&if; bifc&mwyfzGJŒu a&SŒqHk;rSaevsuf &efukefòrd›awmftwGif;odk‹ 0ifa&mufvmcJhav
wkwjf zifh ±duk o f u l ±ku d þf jzpfuek -f uonf? yxrqH;k t±du k tf ESucf -H u&olrsm;rSm vl onf? olwdko ‹ nf vGefcJhonfh (12) &ufurS usqHk;oGm;cJhaom Adkvfatmifausmfudk
trsm;. a&SŒqHk;rScsDwufvm-uol trsKd;orD;uav;rsm;ESihf txufwef;ausmif; *g&0ðy-u_yD;aemuf &efukefòrd›wGif;odk‹ qufvufcsDwufoGm;-u_yD; a&$wd*Hkbk&m;
olausmif;om;uav;rsm; jzpf-uonf? ,k'\efaumvdyfrS ausmif;om;vli,f taemufbufapmif;wef;ESihf awmifbufapmif;wef;t-um;/ atmufypP,H qif
wOD;jzpfol udkatmifausmfrSm owdarhatmif t±dkufcHvdkuf&_yD;aemuf rsm;r-umrD ajcavsmrsm;wGif qufvufcsDwufoGm;-u_yD;aemuf tpnf;ta0;rsm; usif;ycJh
wGifyif aq;±HkY aoqHk;oGm;cJhavonf? -uonf? xkdtcsdefwGif wdk‹Armtpnf;t±Hk;ESihf OD;apm. *VKefwyfwdk‹rS udk,fpm;
Ttiftm;oHk; wdkufcdkufr+onf OD;apm &S,f,mtrsm;qHk;ydkifqdkifxm;onfh vS,frsm;u rdecf‹ Gef;rsm; ajym-um;-uonf?
ol&d, (The Sun) owif;pmwdkuf ta&SŒwnfhwnfhavmufwGif jzpfyGm;cJhjcif;jzpf &efukefodk‹ tvkyform;ESihfv,form; tiftm;pk}uD;rsm; csDwufvmr+.
onft h wkid ;f olo ‹ wif;axmufrsm;ESihf tjcm;owif;pmrsm;rS owif;axmufrsm;u aemufyikd ;f &v'ftjzpf vlaygif;ajrmufjrm;pGm tzrf;cH-u&avonf? rnfr#avmuf
vnf; ausmif;om;rsm;. qENjyr+ESifh ykvdyftzGJŒ. &uf&ufpufpufvkyf&yfrsm;udk zrf;qD;cJh-uoenf;udkrl tzrf;cHqENjyolrsm;tm; ae&may;Edkifa&;twGuf &efukef
"mwfyHkrsm; ±dkuf,lxm;cJh-uonf? xkdnwGifyif owif;pmwkdufonf ykvdyftzGJŒ. ESihf tif;pdefaxmif&Sd tusOf;us &mZ0wfom;rsm;tm; axmifajymif;I z,f&Sm;ypf
0ifa&mufp;D eif;jcif;udk cH-u&_y;D zvifrsm;ESihf tjcm;rSww f rf;wifypPn;f rsm; todr;f cJh&avonf? odak‹ omf Tv+yf&Sm;r+}uD;. wdkuf±kduftusKd;quftjzpf rsm;r-umrD
qnf;cHcJh-uonf? odk‹aomfvnf; aemufydkif;wGif Ttjzpftysufudk ppfaq;&ef ArmEdkifiHvHk;qdkif&m v,form;tpnf;t±Hk;ESihf ArmEdkifiHvHk;qkdif&m tvkyform;
zGJŒpnf;vdkufaom ‘txl;pHkprf;a&;aumfrwD’ . a&SŒarSmufwGif ,if;"mwfyHkrsm;udk or*~ uGef*&ufwdk‹udk zGJŒpnf;EdkifcJhavonf? tar&duefEdkifiHom; ordkif;ynm&Sif
oufaocHypPn;f tjzpf toH;k ðycJo h nf? z&ifh xa&*g (Frank Trager) u Tv+yf&Sm;r+. aemufqHk;&v'fudk atmufyg
xkd‹aemuf 'DZifbmv (27) &ufae‹wGif ðyvkyfcJhaom udkatmifausmf. twdik ;f tusOf;csKyfazmfjycJo h nf?
psmyerSm ol&Jaumif;wOD;. psmyetjzpf *k%fðycHcJh&_yD; jynfol (3) odef;ausmf ‘tusOf;csKH;qd&k v#if ,cif (YMBA) ESihf (GCBA) trsKd;om;acgif;aqmifrsm;
(0rf;enf;yef;enf;) wufa&mufc-hJ uonf? xdt k crf;tem;Y olu‹ kd ‘aersK;d oD[ Akv d f rsKd;qufu rpGrf;aqmifEdkifcJhonfrsm;udk ocifrsm;u atmifjrifpGm taumift
atmifausmf’ [k Adkvf (t&m&Sd odk‹r[kwf acgif;aqmif) bGJŒtyfESif;vdkuf_yD; olao xnfazmfEkdifcJhonf? tvkyform;ESihfv,form; tajccHvlxk}uD;ESpf&yfudk wck
vkarsmyg; '%f&m&cJhaom pywfvrf;udk ESpfaygif;rsm;pGm -umaomtcgwGif ole‹ m wnf;aom OD;wnfcsut f & twlwuG vufwrJG ad p_yD; pnf;±H;k nD!w G o
f mG ;aponfh
75 76
75 76
t"duacgi;f aqmifrsm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
tjyif acgif;aqmifru + ykd g olwu‹kd ay;Ekid cf o hJ nf? olwo ‹kd nf Ttiftm;pk}uD;ESp&f yf ypfrnfh taetxm;jzifh toihjf yifxm;vdu k -f u_yD; olwo ‹kd nf wu,fu h snfqefrsm;
. _y;D jynfph rkH t
+ wGuf vdt k yfaom tpdwt f ydik ;f w&yftjzpf olwu ‹kd , kd of w
l ‹kd cHpm;rdchJ tjynfx h nfx h m;aom ±dik zf ,faoewfrsm;tm; qENjyolrsm;. wyfO;D od‹k wnfw h nfh
-u_yD; ,if;tiftm;pk}uD;ESpf&yftwGuf oGufvufcsufcsmaom ajyma&;qdkcGifh&Sdol csdef&G,fvdkuf-uonf? ra&S;raESmif;Yyif t&m&SdwOD;u a&SŒwdk;vm_yD; aºuG;a-umf
rsm; jzpfvmcJo h nf? oHrsm; atmf[pfae-uaom vlx}k uD;udk owday;vdu k o f nf? xka‹d emuf ppfc&moH
&efukefòrd›Y avmavmq,f tcdkuftwef‹tm;jzihf Tv+yf&Sm;r+onf t&Sdef -um;vkduf&_yD; ppfom;rsm;u pwifypfcwfavawmhonf? av;csufypfcwf_yD;
aooGm;vifhupm; ‚if;. A[kdqGJiiftm; "mwfa-umrsm;onf bk&ifheef;òrda› [mif; aemuf vlwef;}uD;. a&SŒqHk;rS tcsKdŒoHCmawmfrsm; ajrjyifay:odk‹ vJusoGm;-u
jzpfaom rEœav;od‹k a&$Œajymif;oGm;cJo h nf? od‹k jzpfonft h avsmuf pmoifwu dk tf oD; onf? aemufxyfppfom;rsm;u aoewfrsm;udk xyfrHcsdef&G,f-uaomtcg vlxk
oD;Y tpkta0;jzifh &Sdae-uaom Ak'<bmom &[ef;awmf tajrmuftjrm;onf }uD;onf tESH‹tjym; tkyfpkuGJoGm;vsuf toufvkajy;-uawmhonf? Todk‹ xdef;
qENjyr+rsm;wGif yl;aygif;yg0ifvmcJ-h uonf? tcsKŒd qENjyr+rsm;wGif vl (40˜000) cef‹ rEdkifodrf;r& y&rf;ywm qkwfcGmxGufajy;ae-uaom qENjyolrsm;t-um; usnf
tiftm;&Sd_yD; ,if;onf }uD;rm;aom tiftm;w&yfjzpfcJhonf? Todk‹ q&mawmf qefrsm;uvnf; qufwkduf xdk;azmuf0ifa&mufoGm;cJhonf? &ufpuf-urf;ñuwf
OD;OwWrESihf OD;0dpm&wdk‹ aus;Zl;a-umifh &[ef;oHCmawmfrsm; yg0ifv+yf&Sm;vm vSaom xdv k ol wfy}JG uD;_yD;oGm;onft h cgYum; zket f vdr;f vdr;f xaeaom vrf;ay:
r+rsm;wGif us,fjyef‹aom tawG;tac:rsm;ESihf xda&mufaom enf;vrf;rsm;u wGif aoG;rsm;tdkifxGef;vsuf aoaeolrsm;/ '%f&m&olrsm; wHk;vHk;yufvuf
wdik ;f &if;om;aygif;pHk yg0ifvmatmif qGaJ qmifonfv h uQ%mudk tm;jznf&h ma&muf vJvsuf &Sdae-uayawmhonf? oHCmawmf (7) yg; tygt0if (17) OD;aoqHk;_yD;
oGm;ayonf? (13) OD;rSm jyif;xefpGm '%f&m&cJh-uonf?
xkd‹a-umifh azazmf0g&Dv (10) &ufae‹wGif oduQmjrihfrm;aom oHCmawmf rEœav;òrd. › awmifbuf (5) rdkiftuGm tr&yl&vrf;ay:wGif&Sdaom tmZm
trsm;tjym;ESihf a'oqkdif&m ausmif;om;acgif;aqmifrsm; zrf;qD;xm;r+udk uef‹ enfAdrmefwGif e,fcsJŒ. om;aumif (17) OD;wdk‹tm; aemufwywft-um azazmf
uGuq f ENjyonft h aejzifh rEœav;òrdY› vlxpk nf;a0;yGrJ sm; usif;ycJo h nf? tdraf wmf 0g&Dv (17) &ufae‹ Y trSwfw& jr‡KyfESHoò*õ[fvdkuf-uaoma-umihf ,if;tokb
&mbk&m;tjyifbufY vl (50˜000) &Sad om vlx}k uD;onf rsK;d cspyf *k Kd~ vfw. ‹kd arwWm tcrf;tem;odk‹ rEœav;ESihf ywfywfvnf&Sd e,frsm;rS xdwfvefw ‹ kefv+yfvsuf 0rf;
&yfccH sufukd pka0;em;axmifc-hJ uonf? ae‹v,f (1) em&DwiG f a&SŒq;kH rS oHCmawmf enf;ylaqG;r+rsm; cHpm;ae-u&aom jynfolvlxkaxmifaygif;rsm;pGm wufa&muf
rsm;u tvHrsm;udk a0S&‹ rf;vsuf vlx}k uD;onf òrdv › ,faumifo‹kd pwifa&$Œvsm;vm vmcJ-h uavonf?
cJ-h uonf? xdt k cduk f ±kwjf cnf;qdo k vdyk if _Adwo d #'kw, d aumfr&Sief mrif;}uD;uk, d f rEœav;Y psmyerusi;f yrD w&uftvdw k iG yf if &efuek &f dS a'gufwmbarmf}uD;
wdik f }uD;-uyfvsuf&adS om vufeufuikd yf v k yd rf sm;u olwo ‹kd mG ;&mvrf;tm; ydwq f ‹kd rª;aom !Gea‹f ygif;tpd;k &tzGŒJ onf atmufvw $ af wmf (House of Representatives)
xm;onfukd awGŒ jrif-u&onf? a&SŒq;kH rS acgif;aqmifvmaom oHCmawmfrsm;u Y OD;ykESihfOD;apmwd. k‹ t,Hkt-unfr&Sdtqdkudk ±+H;edrfhoGm;cJhonf?
'kwd,aumfr&Sifemrif;}uD;udk olwdk‹tm; OD;aqmif!¸ef-um;ol y"meq&mawmf qif;&Jom;0HomEk (Nationalist Proletarian) ygwD.acgif;aqmifESihf q&m
ESifh aqG;aEG;yg&ef arwWm&yfc-H uonf? xdt k csed Yf y"meq&mawmfonf csw D uf&ef pH*VKefoyl ek rf sm;udk yxrqH;k xif&mS ;pGm tumtuG,af y;cJo h l a'gufwmbarmfonf
pwifonfah e&mYyif vltrsm;tjym;ydrk ydk g0ifvm&ef pnf;±H;k cefc‹ t JG vkyrf sm;vsuf&dS jrefrmEdkifiH. (91) XmetkyfcsKyfa&;acwfY yxrqHk; eef;&if;0eftjzpf 1937 ckESpf/
onf? 'kw, d aumfr&Sief mrif;}uD;onf ,if;arwWm&yfccH sufukd tav;wrl ta&; {_yDv (1) &ufae‹wGif usrf;opPmusdefqdkcJh&avonf? odk‹aomf aemuf (2) ESpft
,l&ef jiif;qefvu kd uf m ykvyd rf sm;. ae&mwGif t_rw J rf;ppfwyfzŒJG0ifrsm;tm; tpm; -umwGif olvnf; ausmif;om;ta&;awmfyHka-umihf EkwfxGufay;cJh&avonf? xkd
xk;d vsuf 0ifa&mufae&m,lxm;aponf? tcg om,m0wDrS 0g&ihf (*sDpDbDat) tzGJŒ0ifa[mif;wOD;jzpfol OD;yku a'gufwm
rsm;r-umrD Armh±kdifz,fwyfrS ucsifwkdif;&if;om; ppfom; (8) OD;teuf (4) barmfae&mudk qufcHcJhonf? OD;yk&mxl;vufcHcsdefwGif jrefrmEdkifiHtygt0if
OD;onf rwfwyf&yfvsuf/ (4) OD;onf ajrjyifwGif 'l;axmufxkdifum tqifoihf wurBmvH;k Y 'kuo Q u k wQ ‹kdjzihf yifv,fa0ae_y;D taemufbufwiG o f mru ta&SŒbuf
77 78
77 78
t"duacgi;f aqmifrsm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
wGifyg zufqpfESihf emZDrsm; wefcdk;tm%m }uD;xGm;pðyvmcsdefjzpfonf? OD;yktm; t,Hkt-unfr&Sdtqdkudk wifoGif;cgeD;wGif OD;apmonf tpdk;&tzGJŒrS
'kw, d urBmppf jyuQ'ed rf sm;t&æpufwifbmv (1) &ufae‹wiG f [pfwvm Ekwx f uG _f yD; OD;ykukd qefu ‹ sifqENraJ y;cJo h nf? Tod‹k jzifh tpd;k &tm%mcsdecf iG ! f mS udk
u ydkvefudk usL;ausmf0ifa&mufonf? xdka‹ emuf ESpf&uf-um_yD;aemuf _AdwdefESihf apmif;oGm;ap_yD; OD;yktpd;k &tm; ðywfusoGm;apawmhonf?
jyifopfwu ‹kd *smreDtay: ppfa-unmvdu k of nf? 'kw, d urBmppfum; jzpfymG ;cJah v od&‹k mwGif eef;&if;0efjzpfvmaom OD;apmonf ‘aemufvmwJh armifyv k J 'kid ;f
_yD? ,if;odk‹ jzpfyGm;vdkufjcif;onf vGwfvyfa&;udk qmavmifrGwfodyfaeaom jref 0efxufu’J qdo k uJo h ‹kd twdu k tf cHrsm;udk pepfwuszEd ydS o f nfh tm%m&Siq f efaom
rmjynftwGufum; }uD;rm;aom tcsKd;tauGŒ/ tvSnfhtajymif;}uD;jzpfavonf? rl0g'rsm;udk usiho f ;kH cJo
h nf? Tod‹k olðyvkyyf idk cf iG &fh oGm;jcif;rSm xdt k csdeuf _Adwo d #
xkdtcsdefwGif OD;ykonf &efukefòrd&› Sd atmufv$wfawmfY _AdwdefEkdifiHtm; jrefrmEdkifiH tm%mykdifrsm;onf olwdk‹. udkvdkeDtpdk;&rsm;tm; (waoG;woHwrdef‹ ) tm%m
u axmufcHtm;ay;oihfa-umif; xI axmufcHtqdkðyavonf? ajcmufv-um tm;vH;k eD;yg;r# ay;tyfxm;onfh topfjy@mef;xm;vdu k af om ppftwGi;f Oya'w
_yD;aemuf atmufv$wfawmfu qHk;jzwfcsufw&yfudk csrSwfcJhonf? ,if;qHk;jzwf &yfjzpfonfh Defence of Burma Rules (jrefrmhpnf;rsOf;Oya'orsm;udk umuG,f
csufrSm _Adwdef. ppfr+a&;&mrsm;udk tultnDtaxmuftyHhay;a&;onf udkvdkeD onfOh ya') udk olu tcGiahf umif;,lcjhJ cif;jzpfonf? od‹k jzpfonft h avsmuf OD;apm
tkyfpdk;olrsm;u jrefrmEkdifiHtm; "eo[m, twGif; ‘'dkrDeD,ef’ tqihftwef;ay; onf wdkA‹ rmtpnf;t±Hk;. v+yf&Sm;r+rSefor# w&m;r0ifa-umif; a-unmvdkuf_yD;
rnfh uwday:wGif rlwnfaeonf[k awmif;qdv k u
dk of nf? od&‹k mwGif OD;yku vlóuduf xif&Sm;aom ociftrsm;tjym;tygt0if ol. EkdifiHa&;òydifbuftm;vHk;eD;yg;udk
rsm;aom awmif;qdkcsufudk at;wdat;pufwHk‹ jyefcJhjcif;onf 1940 ckESpf/ puf zrf;qD;_yD; wdkif;jynfqlylatmif v+HŒaqmfr+jzifh w&m;pGJqdkcJhonf? ,if;wdk‹xJwGif
wifbmvwGif olu ‹ kd usqHk;cef;odk‹ a&mufoGm;apayawmhonf? *syefESihf tquftoG,f&Sdonf[k oHo,t0ifcH&aom a'gufwmbarmfESihf
xdkppfóudacwfumv vydkif;r#twGif; ‘wdAk‹ rmtpnf;t±Hk;’ESihf ‘ausmif;om; a'gufwm odr;f armifwt ‹kd jyif ocifE/k ocifp;kd ESifh ocifApdew f v
‹kd nf; yg0ifavonf?
or*~’rsm;onf awmif;qdkr+rsm; ydkrdkðyvkyfvm-uonf? olwdk‹u udkvdkeDtm%m xkd‹ jyif atmufajctqifhrsm;wGif olu ‹ dk vlóudufrsm;aprnfh tajccHvkyfief;&yfrsm;
ydkifrsm;. zdESdyfr+enf;vrf;tm;vHk;udk &yfwef‹&ef awmif;qdkvdkufonf? ‚if;tjyif csrSwf&ef &nf&G,f_yD; wcsdefwnf;wGif jrefrmjynftESo H‹ dk‹ OD;apmonf c&D;xGufcJh_yD;
,ckwnf&adS eqJjzpfaom v$waf wmftrwf wpdww f ydik ;f tm; jynfou l a&G;cs,_f y;D / olt ‹ m; axmufcaH -umif; jyoolreS o f r#tm; pD;yGm;a&;/ Ekid if aH &;wdE‹k iS fh ywfoufaom
usefv$wfawmftrwfwpdwfwydkif;tm; bk&ifcHESihf tpdk;&u wkduf±kdufceft ‹ yfonfh tcGihfta&;t&yf&yftjyif tpdk;&tr+xrf;jzpfygv#ifvnf; &mxl;rsm;jzifh &uf&uf
Oya'ðyzGJŒpnf;yHktpm; tm;vHk;wajy;nDrJay;a&G;cs,f-u&onfh wkdif;jynfðy v$wf a&ma&m qkcsvdkufavonf?
awmfudk pwifjcif;jzifh 'Drdkua&pDudk jynfhjynfh00 csufcsif;taumiftxnfazmfay; bk&ifcH qmtmcsDabm aumhcf&def; (Sir Archibald Cochrane) 1941 ckESpf
&efvnf; olwdku ‹ awmif;qdkvdkuf-uonf? xdktcsdefY OD;yk. tpdk;&tzGJŒwGif opf wGif jyefomG ;_y;D ola‹ e&mudk qm&Jv*f seD ,fa':refprpf (Sir Reginal Dorman-Smith)
awma&;&m0ef}uD;tjzpf aqmif&u G cf ahJ om OD;apmonf olu, kd w
f ikd f eef;&if;0ef t u qufcHaomtcg OD;apmESihf tqihfjrihf _Adwdo#tm%mydkifwdk‹ qufEG,fr+rSm ydkrdk
opfjzpfvmaomtcg tkyfpktrsKd;rsKd;-um;wGif&Sdaeaom 0da&m"donf ydkrdkqdk;qdk; cdkifrmoGm;avonf? qm&Jvf*sDe,frSm touf (42) ESpfom &Sdao;_yD; OD;apmxuf
&Gm;&Gm;jzpfvmavonf? OD;apm. tm%mt&Sed jf rihw f ufvmjcif;onf ol.&nfreS ;f wESpfcef‹om }uD;avonf? r-umjrihfrD olwdk‹ESpfOD;onf wu,fh rdwf&if;aqG&if;
csu}f uD;rm;_yD; vGepf mG ^m%frsm;aom ud, k yf idk o
f ±kyo f uefukd xyf[yfvsu&f o dS nf? rsm;jzpfomG ;-uavonf? 11 xka‹d -umifh 1941 ckEpS w f iG f usif;y&rnfjzpfaom taxG
olonf 1936 ckESpf taxGaxGa&G;aumufyGJtwGif;u tm%mrJh EdkifiHa&; tzGJŒ axGa&G;aumufyGJudk a&$Œqdkif;vdkufjcif;jzihf qm&Jvf*sDe,fu ol. vkyfydkifcGihft&
tpnf;rsm;tm; r[mrdwfzGJŒ jcif;jzifh ol‹ae&mol tEdkif&cJhjcif;jzpfonf? odk‹aomf OD;apm. oufwrf;udk aemufxyf (5) ESpf oufwrf;wcko‹kd wd;k ay;vdu k af vonf?
vnf; (3) ESpf-um_yD;aemuf OD;yktpdk;&tzGJŒwGif 0ifa&mufyl;aygif;_yD; wzef OD;yk0ef xkd‹aemuf OD;apmudk ‘qm0ifpwefcsmcsD’ (Sir Winston Churchill) tjyif tjcm;
}uD;csKyfjzpfvmcsdefwGifvnf; ol‹aysmhnHhr+rsm;a-umifh OD;yktm; vlóudufenf;vm_yD _Adwo d #acgif;aqmifrsm;ESifh awGŒqakH qG;aEG;&eftwGuf vef'efo‹kd zdwaf c:vdu k af v
qdo k nfukd OD;apmoabmaygufvmavonf? xda‹k -umihf 1940 ckEpS /f -o*kwv f wGif onf? OD;apm. &nf&, G cf sufrmS 'kw, d urBmppfwiG f _Adwo d #wd‹k atmifycJG _H yD;aemuf
79 80
79 80
t"duacgi;f aqmifrsm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
81 82
t"duacgi;f aqmifrsm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
OD;wifxÉG u f rdk l jyefvw $ af y;cJ_h y;D 1945 ck arvwGif jrefrmEkid if rH S qkwcf mG vsuf pdwyf idk ;f jzwfum tquftoG,yf ifr&Scd ahJ om rpPwmae±l;tm; jynfv;Hk u|wf rEœav;
tdENd,EkdifiH qif;rvm;-rd›Y zGJŒpnf;aom qma':refprpf. ppfajy;tpkd;&tzGJŒukd ausmif;om;nDvmcHudk 1937 ckEpS w f iG f pDpOf&mwGif wufa&mufcs;D jri‡ &hf ef owW&d pdS mG
oGm;a&mufy;l aygif;aponf? zdwf-um;vkdufonf? y¾pfae±l;uvnf; jrefrmausmif;om;acgif;aqmif atmif
ODapmonf 'drk eD , D eftqifu h kd awmif;qd&k ef vef'efo‹kd wcrf;wem; xGucf mG qef;qkdol. *k%foduQmta-umif;rsm;ukd -um;od_yD;jzpfojzifh zdwf-um;jcif;ukd
roGm;rD vtenf;i,fcefu ‹ yifv#if eef;&if;0ef OD;apm rod&&dS ao;aom ocifatmif vufcH_yD; olukd,fwkdif nDvmcHwufcJhonf? ae±l;vma&mufjcif;jzifh trsKd;om;
qef;onf olEiS fh pdwo f abmxm;wlno D nfh ppfaoG;ppfrmef pdwx f ufoefonfh rsKd; ta&;tm; txl;jrifhwufapcJhonf? acgif;aqmif csef'&m bkd(pf) 0g't& wjcm;
cspfvli,fyk*~dKvfrsm;ESihftwl *syefjynfodk‹ oabFmjzifh xGufcGmoGm;cJhavonf? xkd wbufrS t-urf;zufru l ,
dk -Hk unfojl zpf_y;D jrefrmjynftm; vlprd ;f wa,mufr[kwf
tcsdefu olwdk‹taejzifh udkvdkeDtm%mydkifrsm;ESihf aphpyfaqG;aEG;jcif;jzifh ar#mfvifh awmhyg? jypfr+Oya' yl;aygif;}uHpnfr+jzifh w&m;pGJqkdcH&vsuf olESifh awmfvSefa&;
csurf sm; jynf0h oGm;vdrrhf nf[k r,H-k unf-uawmh? rsK;d cspv f il ,f rsK;d qufopftae acgif;aqmif (16) a,mufwkd‹tm; rEœav;axmifwGif 1924 ckrS 1927 ckESpftxd
jzihf 'dkrDeD,eftqifh tygt0if _Adwdo#bk&ifhtifyg,mESihf qufoG,fv+yf&Sm;/ EkdifiH tusOf;csjcif;cH-u&onf?
udk xlaxmifomG ;&rnft h vkyrf sK;d udk rvdv k m;awmhbJ vH;k 0vGwv f yfa&;udk wdu k cf u
kd f y¾pfae±l;onf jrefrmvli,fukd,fpm;vS,frsm;tm; txl;{nfh0wfausyGef
&,l&ef qH;k jzwfc-hJ uonf? vufeufuikd x f ºuGa&;enf;vrf;jzifo h mv#if olw&‹kd nf pGm -unfh±+xm;um nDvmcHt_yD;wGif olwko d‹ abmt& wjcm;ae&mrsm;ukdyg oGm;
rSe;f csuf txajrmufEikd rf nf[k olw, ‹dk -kH unfc-hJ uonf? a&muf-unfh±+avhvmcsifonfhqEN &Sd-uygovm;[k ar;jref;&mwGif ocifatmif
xkdtcsdefu udkatmifqef;onf touf (20) ausmfausmfom &Sdao;onf? qef;uyif taemufajrmufa'oac: tuf(zf)*ef e,fpyfo‹dk oGm;a&mufvadk -umif;
odka‹ omfvnf; EkdifiHa&;0gtm;jzifh &ifhusufaeav_yD? wdkA‹ rmtpnf;t±Hk;. taxG ukd arwWm&yfcHonf? xkdtcg c&D;pOfvkyfay;cJhonfrSm Ak'<*g,mrS t-rd›-rd›rsm;okd‹
axGtwGif;a&;rª;tjzpf xrf;aqmifcJh_yD; a'gufwmbarmfOuU@tjzpf aqmif&Guf 0ifa&muf-u_y;D a'vD-rda› wmfrw S qifh tdE, dN wku d if ,fujdk zwfausmu f m ywfv#m;0g;
onfh us,fjyef‹aom r[mrdwfwyfaygif;pk}uD;jzpfonfh xGuf&yf*kd%f; (Freedom -rd/› ukid b f mawmif-um;uae bkaH b-rdr› S umvuwWm;-rdo › ‹dkjyef-u&ef pDpOfay;ygonf?
Bloc) udk pwifwnfaxmifcJholwOD;vnf;jzpfayonf? olwdko ‹ nf tultnD&,l taemufajrmufa'owGif ocifatmifqef;qENtwkid ;f xl;uJpmG “e,fpyf*E<”D bGŒJ&
a&;twGuf taemufxuf ta&SŒudk ar#mf-unfh-uonf? 1940 ckESpfqef;wGif yxef=rlqvifacgif;aqmif}uD; cef/ tuf'l *gzm/ cef ESihf awGŒqaHk qG;aEG;cJ-h uonf?
wkA‹d rmtpnf;t±k;H ok‹d tdE, dN trsK;d om;uGe*f &ufygwD &rf;*g(&f) (Ramgarh) nDvm xkad cgif;aqmif}uD;onf a'otvku d f _Aw
d o d #rsm;ukd awmfveS cf sio f nfph w d f jyif;xef
cHo‹dk uk,d pf m;vS,t f zGŒJ vma&mufavhvm&ef zdw-f um;pm vufc&H &Syd gonf? xku d hJ pGm&Sad omfvnf; t-urf;rzufa&;oabmw&m; tjrif0g'ukd cH,x l m;oljzpfonf?
ok‹d zdw-f um;jcif;ukd 0rf;omtm;&pGmvufc_H yD; taxGaxGtwGi;f a&;rª; ocifatmif oljrefrmjynfjyefa&mufvmaomtcgwGif udkvdkeDtm%mydkifrsm;u ol‹udk
qef; acgif;aqmifvsuf ocifoef;xGef;/ ocifA[def;ESifh tjcm;toif;0ifrsm; zrf;0&rf;xkwx f m;a-umif;udk olo&d avonf? xka‹d -umihf olonf wdik ;f jynftwGi;f
yg0ifonfh uk, d pf m;vS,t f zGŒJ onf rwfvwGif tdE, dN jynfo‹dk ‚if;tpnf;ta0;wuf rS wdwfwqdwfxGufcGmoGm;&ef qHk;jzwfvdkufI olESihf&if;EDS;aom rdwfaqGwOD;jzpf
a&muf&ef oGm;-uygonf? xkduGef*&ufnDvmcHwGif -unf!kdav;pm;tyfaom onfh ocifvòS rdif 12 ESit fh wl w±kwjf ynfo‹kd yxrxGuaf wmhrnfh w±kw=f ,d;k ',m;
r[wWr*E<DESifh wjcm;ausmf-um;aom uGef*&ufacgif;aqmif}uD;rsm;jzpfonfh vdkif; [dkifvDoabFm (China-Siam Line, Hai Lee) ay:odk‹ &efukefqdyfurf;rS cdk;
y¾pf*s0g[mvm(vf) ae±l;/ qlb(pf)cse'f &m bk(d pf) pojzifh awGŒ ¯uHpum;ajymcGi&hf wufum vkdufygoGm;avonf? olt ‹ dwfuyfxJ&Sd ±lyD; (200) tjyif olw ‹ Gif pdwful;
-uygonf? y¾pfae±l;qkv d #if ocifatmifqef;onf ausmif;om;b0upI cs;D rGr;f ,Oftdyfrufwckom ygoGm;avonf? ol‹taejzihf wdkif;jynfvGwfvyfa&;twGuf
ESpfoufcJholjzpf_yD; xkdyk*~dKvf}uD; t*Fvdyfbmomjzifh a&;om;cJhor# pmayrsm;ukd wdu k cf u
kd vf pdk w
d &f _dS yD; tjcm;ppfvv kd m;aom ocifrsm;uvnf; ‘&Se[ f ikd ;f ’ odo‹k mG ;_yD;
pdwt f m;xufoefpmG zwf-um;avhvmrSwo f m;cJoh nf? 1936 ckEpS w f iG f ukad tmifqef; ‘armf’ uGejf rLepfrsm;ESifh qufo, G rf &+ ,l&ef olu ‹ kd wdu
k wf eG ;f cJ-h uonf? oda‹k omf ol‹
onf ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;rsm;or*~OuU@ wifajr‡mufjcif;cH&csdefwGif b0rSm tajctaet& tvsifpvdjk zpfvsuf&o dS nf? [oFmwc±kid f &J0efaxmufjzpf
83 84
83 84
t"duacgi;f aqmifrsm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
ol aZ;AD;,m;qdo k ul atmifqef;udzk rf;rdv#if (5) ±ly;D csD;jr‡irhf nf[k vlo&d iS -f um; wku d sKda&mufonfEiS hf Adv k rf ;ª }uD; qlZu l ;D u olwu ‹dk dk avqdyw f iG f vma&muf
qkaiGxw k x f m;onf? od‹k jzpfI olEiS hf udv k òS rdiw f u
‹kd yxrqH;k awGŒonfh w±kwjf ynf ¯udqcdk o hJ nf? jrefrmhta&;twGuf bk&ifw h yfrawmfO;D pD;XmecsKyfrsm;u pdwrf ygw
odk‹ oGm;rnfhoabFmjzihf vkdufygoGm;cJh&jcif;jzpfonf? olwdk‹onf olwdk‹udk,folwdk‹ yg jzpfaeonfhtwGuf qlZluD;u olt ‹ dwfrS aiGpkdufxkwfI olwkdu ‹ kd -unfh±+xm;&
15
oabFmuke;f ywfay:rS vdu k yf gvmonfh w±kwcf &D;onf ‘wefvt l if&eS ;f ’ ESifh ‘wefqk onf? rsm;r-umrD Armvrf;r}uD; (Burma Road) jyefvnfzGifhvSpfvkdufjcif;u
awmif’ wdt ‹k jzpf ±kyzf sufc-hJ uonf? olwkd. ‹ pdwfyg0ifpm;r+ukd jyefvnfEkd;xapcJhonf? -unf;wyfESifh a&wyfXmecsKyf
xdak e‹&ufum; 1940 ckEpS /f -o*kwv f (8) &ufjzpfonf? oabFm OD;wnfcw k f ppfOD;pD;rª;rsm;u v#Kd‹0SuftzGJŒwzGJŒ zGJŒpnf;a&;tpDtpOfukd yl;aygif;vkyfaqmifvm
armif;aeonfum; trGdKifòrd›odk‹ jzpfonf? ‘trGdKif’ òrd›onf w±kwfurf;±kd;wef;&Sd _yD; aemufq;Hk Y 1941 ckEpS f azazmf0g&Dv (1) &ufae‹wiG f rDemrDuu D eftzGŒJ jzpfay:
òrdw
› òrdj› zpf_yD; *syefwu ‹kd odr;f ydu k x
f m;um ,cktcg ‘ZD&mrif;’ [k ac:ae-uav_yD? vmcJo h nf?
1940 ckESpf ESpfv,favmufwGif rDemrDrql,kd 13 emrnfcHvsuf &efukefokd‹a&muf rDemrDuDuefukd Adkvfrª;}uD; uif*sDqlZluD;u OD;aqmif_yD; *syef-unf;wyf
&Sdvmaom Adkvfrª;}uD; uif*sDqlZluD;ukd ArmhxGuf&yf*kd%f;rS a'gufwmbarmf. a&wyft&m&Srd sm;tjyif t&yfom;rsm;jzifh ±k;H zGŒJ pnf;xm;onf? jrefrmok;H OD;jzpfonfh
a&mif;&if;wOD;jzpfol a'gufwmodrf;armifu (6) ywfcef‹t-umwGif oGm;a&muf atmifqef;/ vS-rdifESifh ukdaqmif; 16 (‘uD&D,l’ pufr+txufwef;ausmif;wGif
awGŒqcHk o hJ nf? trGKd ifwiG f aomifwifaeaom jrefrmrsKd;cspfvil ,f (2) OD;ukd *syefo‹dk wufa&mufynmoif-um;aeol) wku ‹d dk *syefb&k ifw h yfrawmf. ppfO;D pD;XmecsKyfrsm;
oGm;Ekdifa&;twGuf pDpOfay;yg&ef olu qlZluD;ukd tqkd«ycJhonf? Adkvfrª;}uD;u . wku d ±f u dk u f yG u
f rJ a+ tmufwiG f xm;&Sv d u dk o f nf? uDueftaejzifh tqifh (3) qifh
csucf si;f yifoabmwlvu dk _f y;D a'gufwmodr;f armifu vli,f (2) OD;. "mwfyrHk sm;ESihf yg0ifaom azazmf0g&Dv pDrHudef;jzifh ol‹ppfqifa&;vkyfief;&yfrsm;ukd csufcsif;yif
rdwfqufpmwapmifukd olu ‹ kday;vkdufonf? qlZluD;onf ol.vufaxmufwOD; pwifcJhonf? yxrqkH;tm;jzifh jrefrmrsKd;cspf (30) OD;ukd [kdifeef (okrd‹ [kwf) azmfrkd
jzpfol ql*sDtDrufql,lESifhtwl *syefokd‹ r-umrDyif jyefoGm;cJhonf? tjcm;vuf qmwGif ppfoifwef;ay;&eftwGuf ac:xkw&f ef/ 'kw, d taejzifh oifwef;_yD;onf
axmufwOD;jzpfol rpfZw l meDteD mtku d rdk l &efuek w f iG x f m;&pfcohJ nf? ESifh jrefrmjynfwGif;jyef0if_yD; _Adwdo#wkd‹ukd qef‹usifaom vufeufukdifxºuGr+
wkid af ywGif c&D;waxmufem;pOf azmfrq dk m (wkid 0f rf) &Sd *syefb&k ifw h yfrawmf twGuf pnf;±kH;v+yf&Sm;um _Adwdo#wkdu ‹ kd armif;xkwf_yD; vGwfvyfa&;&,lEkdifa&;
rS tkyfcsKyfa&;t&m&SdwOD;ukd Adkvfrª;}uD;u jrefrmESpfa,muf pwif&SmazG&efESifh twGuf vufeufEiS ahf iGa-u; taxmuftyHah y;&ef/ wwd,taejzifh jrefrmrsKd;cspf
wkdusKdwGif olx ‹ Hokd‹ apmifh-uyfac:aqmifvm&ef rSm-um;cJhonf? rsm;ukd vufcEH idk af &;/ jynfwiG ;f jyef0ifEidk af &;ESihf befaumufraS e_yD; e,fpyfujdk zwf
trGKd ifwiG f ocifatmifqef;ESihf ocifv-S rdiw f ‹dk ta&SŒajrmuf{&d,m&Sd uGejf rL ausmfum vufeufrsm; o,faqmif_yD; _Adwo d #qefu‹ sifa&;wyfzŒJG rsm;ukd axmufyhH
epfykdife,fajr ukef;wGif;ykdif;okd‹ c&D;oGm;vmEkdif&ef tultnDay;Ekdifrnfh wOD; Ekdifa&;twGuf ,kd;',m;=jrefrme,fpyf tcsuftcsmusaom ae&mrsm;wGif
wa,mufudk tquftoG,&f a&;twGuf (3) veD;yg;cef‹ &SmazGaomfvnf; tcsn;f v#Kd0‹ u S t f ajccHpcef;rsm; wnfaqmufxm;&efw‹dk jzpfonf?
tESD;omjzpfaeonf? olwkd‹rSm aiGa-u;vnf;ukef ar#mfvifhcsufvnf; cef;ajcmuf yxrOD;qkH;aom ppfqifa&;trdef‹ukd vufcH&&Sdolrsm;rSm atmifqef;ESifh
vsu&f o dS nf? xkt d csed w f iG f uifaywkid rf S Adv k rf ;ª uef'gu ulvefqu l |e;f rS Ekid if w
H um ql*sDtDrpfql,l (Sugii Mitsuru) wk‹d jzpfonf? ,if;trdeu ‹f dk azazmf0g&Dv (14) &uf
ykdifpcef;wGif;&Sd wnf;ckdcef;av; (Inn) wckwGif olwku d‹ kd ajc&mcHrdoGm;onf? olwkd‹ ae‹pw JG yfxm;_yD; u0gqmuDqyd u f rf;rS aemufae‹xu G rf nfh 'gtDwo dk abFmyka‹d qmif
rSm tHth m;woifh jzpfonfEiS t hf r# a'gufwmodr;f armif.pmukd zwf&onfEiS hf pdwf a&;ukr% ` yD idk f “&Sew f if rm±l;” (Shunten Maru) jzifh vku d yf gI ykord /f &efuek o f o
‹dk mG ;
vufayghyg;oGm;-uonf? *syefokd‹ qufvufoGm;&efom taumif;qkH;[lIvnf; &efjzpfonf? olwv ‹dk yk af qmif&rnfw h m0efrmS topfppk nf;xm;olrsm;ukd oabFmjzifh
awG;awmrdcJh-uonf? olwkd‹onf *syef=zdvpfykdif ujym;rsm;tjzpf tkdrkd'grGef*sD ckd;xkwf_yD; oifwef;&Sd&mae&mokd‹ ykd‹ay;&eftjyif axmufvS rf;a&;owif;opfrsm;
ESihf tDw'dk gwDtcD sD 14 [laom emrnfrsm;jzifh taxmuftxm;pm&Gupf mwrf;rsm;ukid f pkaqmif; &efjzpfonf? olwkdu ‹ kd oabFmom; vufrSwfwkrsm; xkwfay;_yD; ql*sDrSm
aqmifum Ekd0ifbmv (8) &ufae‹wGif zlultkdtmavqdyfokd‹ qif;oufcJh-uonf? oabFm aiGpm&if;ukdifESifh tkdrkd'grGef*sDrSm pma&;jzpfoGm;onf? tkdrkd'gtaejzifh
85 86
85 86
t"duacgi;f aqmifrsm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
87 88
t"duacgi;f aqmifrsm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
I olwdk‹onf olwdk‹. ppfoifwef;tpDtpOfwGif ‘0if±kd;wef;’ vdkvm;aom vusfm ukefqefu ‹ sifwGef;vSefae&m ,if;udk r[mrdwfu ulnDyHhydk;vsuf&Sdonf? xdktcsdef
tpGe;f a&muf0g'D ocifApdešf ocifxeG ;f tkyf tkypf u k kd xnfo h iG ;f I vuf0o J rm;rsm; Y armfpDwkef;wdk‹. w±kwfeDuGefjrLepfrsm;vnf; tjyif;txef awmfvSefaejcif;
tm; xdef;xm;&ef qHk;jzwfcJh-ujcif;jzpfonf? xkd‹a-umihfvnf; wdk‹Armtpnf;t±Hk; a-umifh csefau&Sdwf ulrifwefwyfrsm; ajcukyfpcef;wckjzpfaom w±kwfjynf
udk pwifwnfaxmifcJh&mY yg0ifcJhol wOD;jzpfaom ocifApdefonf ocifxGef;tkyf taemufawmifbufjynfe,fwckjzpfonfh ‘,leef’ od‹k r[mrdww f .‹kd ppfypPn;f wef
fh wl 1938 19 ckEpS cf efr‹ pS I *syefukd pwifqufo,
ESit G cf o
hJ nf? 0g&ifEh idk if aH &;orm; aygif;rsm;pGmudk tusOf;tusyfrsm;-um;rS ay;ydk‹ae&onf? &efukefqdyfurf;rS
rsm;xJrS Ekid if jH cm;om;rdwaf qGrsm;þcsOf;uyfrw d zf ŒJG orl sm;rSm ocifApdeEf iS hf ocifxeG ;f jrefrmjynftv,fyikd ;f tylyikd ;f uEœm&udk jzwfausmfvsuf &S r;f awmifwef;rsm;txd/
tkyfwkdu‹ þpcJh-uonfr[kwf? OD;apmomv#if yxrjzpfygonf? olonf owif;pm xkrd q S ufvufI ,leefjynfe,fo‹kd 0ifa&mufaom jrefrmvrf;r}uD; (Burma Road)
q&mwOD;taejzifh uk, d pf m;«yum *syefEidk if o
H ‹dk 1935 ckEpS w f iG f tvnfomG ;cJo h nf? onf xdktcsdefu vGefpGm ta&;}uD;_yD; *syefppfOD;udk wm;qD;Ekdifa&;twGuf wck
olonf xkcd &D;rStjyefwiG f &efuek -f rdw › iG f owif;pm}uD;wapmifjzpfaom “ol&, d ” wnf;aom axmufyahH &;vrf;a-umif;jzpfonf? xka‹d -umifh *syefwt ‹kd aejzihf jrefrm
owif;pm. t"du tpkydkif&Sifjzpfvmjcif;rSm wkdufqkdifr+w&yfjzpfykH&onf? olu jynfudk 0ifa&mufodrf;ydkuf_yD; ,if;qufoG,fa&;vrf;a-umif;udk jzwfawmufvdk
vlra+ ygif;oif;qufqaH &;taejzifh *syefot H &m&Srd sm;ESihf tvnftywfvmolrsm;ukd onf? xdkodðk‹ yvkyfEkdif&eftwGuf olwdk‹ ppfqifa&; atmifjrifacsmarmapjcif; tvdk‹
azsmaf jz{nfch cH o hJ nf? ,if;oka‹d om {nfch yH rJG sm;ukd *syefEidk if t H a-umif; aqmif;yg;rsm; iSm ±kyjf yaumif;aom jrefrmwdik ;f &if;om; wdu k cf u
kd af &;wyfwwyf tckid t f rm&S&d ef
tm; rSerf eS yf EHk ydS af zmfjyavh&adS om olo ‹ wif;pmwGif tjynft h pkoH wif;tjzpf a&;om; *syefwdk‹u vdktyfaecJhonf? TaxmufvS rf;a&;tpDtpOfudk ‘rDemrDuDuef’
azmfjycJoh nf? (Minami Kikan) [k v#KdŒ0Sufemrnfay;xm;cJhonf? odk‹ jzihf *syefa&muf jrefrm
aemufrS ay:aygufvmaom b0. oa&mfuu G w f &yfrmS *syefwE‹dk iS hf txufyg vli,frsm;rSm TtpDtpOf. t"dutoufaoG;a-um}uD;jzpfvmcJhonf?
twkid ;f qufo, G cf o
hJ nfh ocifApdet f m; *syefwu ‹dk yif t}uHay;r+a-umifh 1942 ckEpS f odk‹ jzpfonfhtwdkif; 'DZifbmvwGif &JabmfoHk;usdyfrS (28) a,mufudk bef
atmufwb dk mvwGif e,fpyfuae_yD; ,k;d ',m;Ekid if b H ufo‹dk jzwfu;l &ef ¯ud;pm;&m aumufodk‹ a&$Œajymif;vdkufonf? ukdaqmif; (okdr‹ [kwf) Adkvfxdef0if;ukd ,kd;',m;
zrf;qD;cH&_yD; tusOf;cscH&jcif; jzpfayonf? Ekid if &H dS *syefb&k ifw h yfrawmf. 0g'jzefc‹ sda&;Xmeok‹d wm0efcsxm;cJo h nf? ‘[kid ef ef’
rnfodk‹yifjzpfap ocifxGef;tkyfwdk‹ aemufqHk;tokwf a&muf&Sdvm_yD;onfh wGif tpysKd; ppfa&;avhusifrr+ sm; ðyvky_f yD;aemuf ppfoifwef;udk ‘azmfrq kd mu|ef;’
aemufwGifum; udkatmifqef;wdk‹ t&if *syefodka‹ &mufESihfaeaom udkaqmif;tyg od‹k a&$Œajymif;cJ&h m jrefrmvli,fwOD;jzpfonfh ocifoef;wifonf ,if;ae&mY iSuf
t0if pkpkaygif; rsKd;cspfvli,f (30) OD;&SdoGm;av_yD? odk‹ jzpfI olwdku ‹ dk jrefrmhordkif; zsm;a&m*gjzifh uG,fvGefoGm;cJhonf? xkd‹aemuf 'DZifbmv (26) &ufae‹wGif bef
wGif ‘&Jabmfo;kH usyd ’f [k ac:a0:cJah vonf? olw. ‹kd *syefwyfr;ª rSm Akv d rf ;ª }uD; ‘au aumufY ArmhvGwfvyfa&;wyfrawmf (Burma Independence Army) udk w&m;
tD*sD=qlZluD;’ jzpfonf? olonf udkatmifqef;ESihf udkvSòrdifudk ‘trGdKif’ wGif zrf; 0ifzŒJG pnf;vdu k af vonf? Tta-umif;ESiyfh wfoufI ocifvaS z (Adv k v
f usfm) u
qD;cJhol t&m&Sdjzpfavonf? &JabmfoHk;usdyf0if ocifudk,fawmfrd+if;tkyfpk. wck aemufyikd ;f wGif Tod‹k jyefvnfajymjycJo h nf?
wnf;aom &nfreS ;f csufyef;wkid rf mS jrefrmEdik if H vGwv f yfa&;jzpfaomfvnf; Adv k rf ;ª “tJ'aD e‹u orm;awmf}uD; OD;vGe;f aztdrrf mS vlawGtm;vH;k [m wtm; pdwf
}uD; qlZluD;ESihf *syefaxmufvS rf;a&;wdk‹ tzd&k‹ mYum; tjcm;&nfrSef;csufrsm; &Sif; xufoefae-uw,f? vlwdkif;qDu vufarmif;aoG;udk azmuf,l_yD; aoG;aomuf
&Sif;vif;vif;&Sdaeav_yD? opPmqdk-uw,f? tJ'DnrSm *syefppfoifwef;pcef;u jyefvm-uwJh olawGtm;vHk;
1938 ckEpS w f iG f *syefwo ‹kd nf w±kwjf ynf ajrmufyikd ;f ESihf ta&Sy› ikd ;f wdu ‹k kd usL; pk_yD; pnf;a0;-uw,f? udkatmifqef;u u|efawmfwdk‹pdwfóuduf twdwfedrdwf
ausmf0ifa&mufcJhonf? od&k‹ mwGif *syefbk&ifhwyfrawmf. w±kwfjynftwGif;ydkif; aumif;r,fh emrnfwckpD a&G;oifhw,fvdk‹ t}uHðyw,f? 'Demrnfu u|efawmfwdk‹
ESihf aemufqHk;wGif tdENd,jynftxd xdk;azmufrnfh taemufbufcsD ppfqifa&; udk *k%v f &J adS pr,f? ,H-k unfrv
+ J ay;Ekid rf ,f? vkyif ef;_yD;pD;atmif aqmif&u G &f r,fh
r[mAsL[mudk csefau&SdwfOD;aqmifaom (w±kwfjzL) ulrifweftpdk;&u tpGrf; todpdwf"mwfvJ 0ifapr,f? aemuf u|efawmfwdk‹ csDwufr+udk qufvufo,f
89 90
89 90
t"duacgi;f aqmifrsm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
aqmifay;r,fh emrnfrsK;d jzpf&r,fv‹kd olu ajymw,f? 'Dt}uHtpnf[m u|eaf wmf rSm pm&if;. atmufajcwGifrS yg&Sdvmonf? jrefrmjynfwGif;&Sd &efolwyfzGJŒrsm;udk
wdk‹ pkaygif;pOf;pm;xm;-uwmvJ r[kwfbl;? t&ifxJu t-um}uD; pOf;pm;xm;cJh 'kuQa&mufap&ef pDpOf!¸ef-um; vkyfudkifoGm;&rnfhwyfrSm 'k=Adkvfrª;}uD;±+armif
-uwmvJ r[kwfbl;? 'g[m udkatmifqef;&JŒ t}uHtpnfyJ jzpfw,f? u|efawmf &mxl;emrnfjzifh OD;pD;uGyfuJ&ef wm0efay;jcif;cH&onf? *syeft&m&Sd}uD;rsm;.
wdk‹udk tJ'Dvdk csjyawmh u|efawmfwdk‹tm;vHk; tJ'Dt}uHtpnfudk oabmusoGm; vlucJ wfru + m; rqd;k vSyg? olw ‹ iG f &Sad om yifu, dk t
f &nftaoG;ESifh xdw k m0efonf
20
-uw,f? tJ'DrSmyJ u|efawmfwdk‹ emrnfawG a&G;-uw,f? prf;ac: -unfh-uw,f? ododomomyif oihfavsmfvSayonfæ[k qdk&ayvdrfhrnf?
oabmus-uw,f? emrnftopfe‹J ud, k u hf ,
kd u
f kd eJeaJ wmif t&yfjriho f mG ;w,fvk‹d 1942 ckEpS f apmapmykid ;f wGif bDtikd af tonf *syefwyfrawmfEiS t fh wl jrefrm
cHpm;-u&w,f” jynfwGif;odk‹ 0ifa&mufcJhonf? tpueOD; (28) OD;rSvGJ_yD;v#if jrefrmtrsm;tjym;
xdkae‹wGifyif olwdk‹tm;vHk;. emrnfa&SŒ Y Akdvfwyfvdkuf-uonf? Akdvf[l onf xkdif;EdkifiHwGifvnf;aumif;/ wu,fhe,fpyfwav#mufwGifvnf;aumif; bD
onfrSm vltaygif;/ av;pm;cH&r+ESihf -oZmtm%m&Sdr+udk jyqdk_yD; t&m&Sdtqifh&Sd tdkifatwyfxJodk‹ 0ifa&mufvmcJh-uonf? 21 arG;&yfajray:wGif a&SŒodk‹csDwuf&if;
olwdkif;. emrnfa&S›Y (OD;/ armif/ udk) tpm; wGJoHk;oGm;&onfh a0g[m&wckjzpf olwdk‹ *k%f,l0ifhºuGm;pGmjzifh jrihfjrifhrm;rm; v$ihfxlcJhonfhatmifvHrSm t0g/ tpdrf;/
ayonf? teD oHk;a&mifjc,f/ tv,frS ua'gif;jzpfonf? 22 xdyfqHk;rS t0ga&mifvdkif;onf
Tod‹kjzifh udak tmifqef;u (Adv k af wZ) jzpfvmonf? udv k aS zu (Adv
k vf usmf ) bmoma&;,H-k unfru + kd azmfjyonf? tv,frS tpdr;f a&mifrmS aygrsm;ºuG,0f aom
emrnfcH,lonf? ocifatmifoef;u (Adkvfp}ufm) ESihf udk±+armifu (Adkvfae0if;) ajr,mESifh aumufyo J ;D ESt
H xGuu f kd jyqdo k nf? atmufajcrS teDa&mifrmS rl a-umuf
pojzihf jzpfvm-uonf? wckwnf;aom ¹cGif;csufrSm ocifxGef;tkyfjzpfonf? ol &GHŒr+uif;aom &JpGrf;owWdudk azmf!¸ef;vsuf&Sdonf? tv,fA[dkwGif tjzLa&mif
u *syefemrnfudk cH,lvdkufonf? Ttkyfpk. wyfr;ª jzpfol Adkvfr;ª }uD; qlZluD;udk aemufcHjzifh puf0kdif;twGif;rS rmefrmetjynfht0jzifh ab;taygif;rS vGwfajrmuf
‘Adv
k rf ;kd óud;’ [k emrnfay;vdu k -f uonf? *syeft&m&S}d uD;rsm;uvnf; jrefrmemrnf apaom (arm& y&dwaf wmf) udk ud, k pf m;ðyonfh jrefrmh u˜a'gif;udk jyoxm;onf?
&,lcsifonf? odk‹ jzifh TAdkvfrdk;óud;[laomemrnfudk udkatmifqef;udk,fwdkif a&G; ,if;onf EkdifiH. *k%fusufoa&wihfw,fr+ESihf xGef;ajymifr+wdk‹udk trSwftom;
cs,af y;cJjh cif;jzpfonf? oda‹k omf rd;k óud;wGi&f adS om pmt"dym` ,foufouftjyif Adv k f ðyxm;jcif;jzpf_yD; jrefrmbk&ifrsm; vufxufrSpI wdkŒArmtpnf;t±Hk;ESihf (BIA)
rª;}uD;qlZluD;udk ,if;jrefrmemrnfay;&mY vdrRmyg;eyfI av;eufaom t"dy`m,f acwftxd oH;k pGv J mcJah om tvHjzpf.? bDtidk af t. tiftm;rSm tpwGif (2˜300)
udkvnf; aqmifayonf? tb,fa-umihfqdkaomf æ_Adwdo#wdk‹ tkyfpkd;pOfuyif om&Sad omfvnf;þr-umrDþjrefrmjynftv,fyikd ;f od‹k a&muf&o dS mG ;onft h csed Yf þtiftm;
“xD;±k;d ukd rd;k óud;ypfr,f” [laom wabmifpum;onf ysHŒEx ‹HS uG af y:vsuf&o dS nf? (30˜000) odk‹ wdk;wufoGm;avonf? 1942 ckESpf/ rwfv (7) &ufae‹wGif *syefwdk‹
Twabmif. t"dy`m,frSm æbk&ifheef;pOf ueuU'%f ‘xD;’ wnf;[laom u bDtidk af ttultnDjzifh &efuek òf rdu › kd acsmarmpGm odr;f yduk Ef idk cf ohJ nf? xda‹k emuf
(_Adwdo# tcsKyftjcmtm%m) onf ‘rdk;óud;’ wnf;[laom aumif;uifrS usvm _Adwo d #wo ‹kd nf a&$awmifY jyif;xefpmG ckcI H taemufbuf&dS tdE, dN od‹k ‘wrl;’vrf;
onfh vufeufa-umifh usKd;ysufaom tajcod‹k {uefqu kd af &mufomG ;vdrrfh nfæ[k rS pnf;urf;wus qkwcf mG oGm;cJo h nf? Ttcsed Yf urBmh 6 yH/k 1 yHu k kd pd;k ydik x
f m;aom
qdkvdkonf? TwGif Akdvfrdk;óud;u AdkvfcsKyf}uD; ‘rDemrD’ (Adkvfrª;}uD; qlZluD;) [l _Adwdo# t&Sifocifrsm;tm; rnfolr# rvSefEdkif[laom tawG;txifonf vGihfpif
aom &mxl;tqihfESihf emrnfcH,lum bDtkdifat ppfXmecsKyfudk uGyfuJvdkufum aysmufu, G o h nf? oda‹k omfvnf; wrif;ajymif;rS wrif;ta-umif;od qko
f mG ;cJo d uJh
AkdvfcsKyf ‘rl&mumrd’ (uy`wdef Ekd'g) u ppfOD;pD;csKyf tjzpfvnf;aumif;/ AkdvfcsKyf od‹k jrefrmEdik if t
H m; *syefrsm; odr;f ydu k &f mwGif &ufpufrE+ iS hf ywfoufI pHwifavmuf
‘tdkrdk'g’ (udkatmifqef;) u tqihfjrihfppfOD;pD;t&m&Sd (jrefrmrsm;xJwGif &mxl;t aom tppftrSefo±kyfouefrsm;udk r-umrD jrefrmrsKd;cspfwdk‹ pdwfysufzG,f&m awGŒ
}uD;qHk; tqifhtjrihfqHk;) tjzpfvnf;aumif; ceft ‹ yfjcif;cH&onf? tjcm; jrefrmt &Sdvm&awmhonf? 23 -rd›awmfokd‹ jyef0ifonfh tcsdefykdif;avmufuyif ol‹taejzifh
&m&Sd (8) OD;rSm 'k=Adv k rf ;ª }uD; &mxl;rS Adv
k }f uD;tqift h xd &mxl;rsm;jzifh ppfO;D pD;Xme *syefawmfvSefa&;twGuf pnf;±kH;&ef ¯ud;pm;cJha-umif;/ ppf_yD;aemuf AkdvfcsKyf
csKyfESihf tjcm;oD;jcm;wm0efrsm;wGif ceft ‹ yfcH-u&onf? Akdvfae0if;tm; ceft ‹ yfr+ atmifqef;u xkwfazmfajymqkdcJhonf? tcsdefapmvGef;ao;onfhtwGuf ‚if;tpD
91 92
91 92
t"duacgi;f aqmifrsm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
93 94
t"duacgi;f aqmifrsm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
95 96
t"duacgi;f aqmifrsm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
97 98
t"duacgi;f aqmifrsm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
onfESifh 24 ol‹rsKd;cspfygwDudk jyefvnfzGJŒpnf;cJhonf? ol‹ ‘*VKefwyf’udkvnf; ol. vkH;0vGwfvyfa&;ay;&ef oabmwlnDr+ &&Sdonfhtcg OD;apmESihf ocifApdefwdk‹ ESpf
udk,faysmufrdwfaqGrsm; tultnDjzifh aqmvsifpGm jyefvnfwnfaxmifEdkifcJh_yD; a,mufv;kH u vufrw S af &;xk;d &ef jiif;qefc-hJ uonf? oda‹k omf oabmwlnrD u + m;
27
,if;wdk‹onf &efukefwGif tm%m&&Sda&;twGuf taqmwvsif pwifvkyfaqmif &cJah v_y?D jrefrmEdik if o
H nf "eo[m,jyifywGif vGwv f yfaom orRwEdik if jH zpfvm
&ef tqifoihfjzpfae-uavonf?25 ayawmhrnf? ol. vef'efc&D;pOftwGif; OD;atmifqef;. _Adwdo#wdk‹tay: xm;
ode;f azjrif/h “olwa‹dk cwf/ olwt ‹dk wdw/f olwt ‹dk &dy”f / wkid ;f vif;pmay/ &efuek f &Sdaom oabmxm;rSm aysmhaysmif;oGm;cJha-umif; ‘uvD;rifhtufwvD’ udk,fwdkif
2000 ckESpf/ pmrsufESm 206=208? (Adkvfwaxmifowif;pm/ Zlvkdifv 19/ 1966? u aemufydkif;wGif xkwfazmfajymqdkcJhonf? 28
“rsKd;cspfa,mifaqmif *VKeftwk OD;apm” aqmif;yg;wGif azmfjyxm;onfh tcsuf “olwdk‹ (jrefrmudk,fpm;vS,ftzGJŒ ) [m vHk;0vGwfvyfa&;eJ‹ orRwEdkifiHjzpf
tvufrsm;rSm pdwf0ifpm;zG,f&mjzpfvsuf avsmfuefonf?) a&;twGuf olwŒkd &ŒJ pum;vGerf a+ -umihf olwa‹kd emufvu kd af wG&ŒJ oabmxm;tay:
“ppf}uD;t_yD; _Adwdo#tusOf;axmifrS jrefrmjynfokd‹ jyefa&mufaomtcg uHraumif;vSpGm vdkufemtav;ay;cJh-u&w,f? 'gayr,fh ajymqdkaqG;aEG;r+awG
zqyvukdyif axmufcHawmhra,mif/ AdkvfcsKyfatmifqef;ESifhyif yl;aygif;awmh qufvufðyvkyaf ewmeJt ‹ r# u|eaf wmfwt ‹kd ay: olw&‹kd ŒJr,Hok uFmjzpfra+ wG aysmuf
ra,mif avoHypfao;onf? uG,fukefw,f? u|efawmfxifw,favæ wcsKdŒawG txl;ojzihf cdkifrmjywfom;
OD;apmu ol‹tdrfokd‹ owif;pmq&mrsm;ukdzdwf-um;_yD; owif;pmuGefz&ifh wJh vlwa,mufjzpfwJh olwdk‹&JŒ acgif;aqmif OD;atmifqef;[m "eo[m,xJrSm
ay;I ol‹ukd,f&nfaoG; ppftwGif;twˆKy`wWdukd Zmwf[eftjynfhESifh ajymjyykHukd qufvuf&adS eoihw f ,fqw kd mudk oabmaygufpðyvmygw,f”
jynfot ‹l m%m*sme,f. t,f'w D mwOD;taejzifh wufa&mufaom ocifoef;-rdiu f vef'efo‹kd oGm;a&mufco hJ nfh Eke,fi,f&, G af om jrefrmud, k pf m;vS,t f zGŒJ .
atmufygtwkdif; a&;om;azmfjyxm;onf? tzGJŒ0ifwOD;u aqG;aEG;aepOfwGifyif ododomom Todk‹ xkwfazmfajymqdkcJhonf?
ocifoef;-rdiu f OD;apmtm; “'krd eD , D uH dk vufco H ihof vm;” [k ar;vku d af om “trSeaf jym&&if u|eaf wmfww ‹kd awG[m tawGŒtóuHr&ihu f suaf o;wJh vli,fav;
tcg OD;apmu “usKyf0g'[m Armjynf jyef&a&;0g'yJ/ 'krd eD , D u
H v dk ufc_H y;D vufeuf wpkom jzpfygw,f”
tjzpf Armjynfudk jyef&atmifvyk &f r,f? tkid , f mvefvadk ygh” [k ajzvku d af vonf? rSwof m;p&mtaumif;qH;k onfum; ‘uvD;rift h ufwvD’ (Clement Atlee)
xkdtcsdefY 1946 ckESpf/ 'DZifbmvwGif _Adwdef/ avbm0ef}uD;csKyftopf . OD;apmtay: oH;k oyfcsufjzpfonf? urBmausmf pma&;q&mESifh jyZmwfq&m}uD;
‘uvD;rifhtufwvD’ onf jrefrmEdkifiH. a&SŒa&;udk aqG;aEG;&eftwGuf vef'efodk‹ 0DvsH&SdwfpyD;,m; (William Shakespeare) . pum;&yfudk jyefvnftoHk;cs&if;
ºuGa&mufpum;ajymyg&ef OD;atmifqef;ESihf zqyvacgif;aqmifrsm;udk zdwf-um; uvD;rifhtufwvDu Todk‹ ed*Hk;ur`wf tqHk;owfcJhonf?
vdu k of nf? 1947 ckEpS /f Zefe0g&DvwGif vef'efot ‹kd oGm; e,l;a'vD 26 wGif OD;atmif “vlenf;pkygwD&ŒJ ud, k pf m;vS,w f OD;jzpfwhJ OD;apmu vGv J ‹kd olwt‹kd m;vH;k [m
qef;u “u|efawmfwu dk‹ vHk;0vGwfvyfa&;udkyJ vdkcsifygw,f? jrefrmEdkifiHtwGuf ESpfvdkzG,f&m aumif;vSygw,f? ppf}uD;r_yD;cifu u|efawmf OD;apmudk awGŒcJhzl;yg
'dkrDeD,eftqifheJ‹ ywfouf_yD; ajymp&mr&Sdygbl;” [k ajymqdkcJhonf? odk‹&mwGif w,f? ol[m’ òyH;òyH;uav;ESihf rdkufwJhol’ qdkwJh vlpm;rsKd;vdk‹ u|efawmfol‹udk
trsKd;om;pnf;vHk;nD!Gwfa&;udk wnfaqmuf&ef óud;yrf;onfhtaejzifh OD;atmif tuJcwf_yD; todtrSwðf ycJyh gw,f”
qef;onf vef'efu, kd pf m;vS,t f zGŒJwiG f olt ‹ m; qefu ‹ siaf om tjcm; jrefrmhEikd if aH &;
acgif;aqmifrsm;udkvnf; oabmxm;}uD;pGm xnfhoGif;yg0ifapcJhonf? xkdtcg
ppftwGif;umvu jrefrmEdkifiHESihf uif;uGmI OD;atmifqef;udk ±+H;edrfhoGm;cJhonfh Ô Ô Ô Ô Ô
oduQmrJhae_yDjzpfaom OD;apmESihf tjcm; OD;atmifqef;. qefu ‹ sifbufwOD;jzpfol
ocifApdew f o‹kd nf ykvif;ESihf bl;qdu‹k o hJ ‹kd r[mrdwrf sm;jzpfomG ;um twdu k tf cH tif
tm;pkjzpfvmonf? Zefe0g&Dv (27) &ufae‹wGif _Adwdo#tpdk;&u jrefrmEdkifiHudk
99 100
99 100
101
101
AdkvfcsKyfxGef;vSatmif/ &JcsKyfESifh 'k=aoemywdcsKyf/ -o*kwfv=1948
w&m;qdik jf cif;
102
N
N
Adv
twGif;0ef±Hk;/ 'kwd,urBmppfrjzpfrD ±kdufxm;aom yHkjzpfonf? pwk&ef;yHkpH taqmufttHk}uD;wGif tpkd;&±Hk;rsm;rSm ta&SŒtaemuf/ awmifydkif;rsm;wGif xm;&Sdonf?
tm;vyfaeaom A[dkae&mrStp _cH0if; ywfywfvnfwGif ±kd;pifyHkpHOD;,smOfrsm; vSypGm pdkufxm;onf?
AdkvfcsKyfatmifqef; ±Hk;cef;rSm (taemufbuf tay:xyf) rS wnf&Sd_yD; bk&ifcH. 0ef}uD;tzGJŒtpnf;ta0;ae&myg yg0ifygonf? puf0dkif;jzifh jyxm;onf?
ykvdyf±Hk;rSm tjcm;wbufjzpfaom ta&SŒwef;rSm&Sd_yD; axmufvSrf;a&;XmerSm ta&SŒawmifaxmifhY &Sdygonf? 1946=ckESpfwGif A[dkae&mvyfwGif
,m,DtaqmufttHkrsm; aqmufvkyfI wkdif;ðyjynfðyv$wfawmftwGuf pwiftoHk;ðycJhonf?
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
102
w&m;qdik jf cif; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
103 104
103 104
Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
105 106
105 106
Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
107 108
w&m;qdik jf cif; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
109 110
w&m;qdik jf cif; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
Ekid if aH &;tzGŒJ onf Ekid if u H dk tkypf ;dk rnfjzpfonf?” trdeaf‹ y;cJhonf? tdrfaemufaz;wGif OD;apmu olwrdk‹ dom;pkudk;uG,f&ef wnfxm;
olwkd‹. vltkyftxJwGif 0g}uD;olwa,mufjzpfonfh cifarmif&ifuvnf; aom apwDawmf&Sdonfh a&uefxJrS '\r (303) usnfqefrsm; xnfhxm;aom
a&SŒaqmifv}l uD;. t}uHtpnfrsm;udk em;vnfr&+ o dS wl OD;jzpfvrd rhf nf? ol. ajzmifh aowWm&Spv f ;kH / awmfr*D ef; (4) vuf/ pwif;*ef; (1) vufwu ‹kd kd &SmazGawGŒ&cdS ohJ nf?
csuw f iG f twdwu f mvujzpf&yfrsm;ukd wifjy&mwGif OD;apm.toufudk 1946 ckEpS f vufeufu|r;f usio f l ynm&Siw f OD;u xdo k o ‹kd rd ;f qnf;&rdaom vufeufusnq f ef
pufwifbmvwGif &ef&SmcJhonfhta-umif;rS qufI tHh-ozG,faumif;aom jzpfykH rsm;ESihf vky}f uHowfjzwfc&H olrsm;. ud, k cf E<mxJrS &&Sad om usnq f efrsm;udk ppfaq;
wpkH xkwfazmfajymjycJhonfrSm OD;apmu trdef‹ay;_yD; vkyfckdif;onfh wm0eft& -unf±h c+ &hJ m a&uefxrJ S &&Sad om aoewf (50) vuf teuf (4) vufrmS Zlvikd v f
“ppfO;D pD;Adv k cf sKyf. jynfvrf;aetdrf nykid ;f {nfch yH w JG iG f OD;atmifqef;tm; ypfcwf&ef (19) &ufae‹u twGif;0ef±Hk;Y vlowform;rsm; vkyf}uHowfjzwf&mwGif toHk;
apv$wcf &hJ m OD;atmifqef; um;jzifah &mufvmonfudk jrifaomfvnf; oljyefvmum «ycJah om aoewfrsm;jzpfonf[k aumufcsucf sco hJ nf?
OD;apmtm; OD;atmifqef; xkyd o JG ‹dk wufa&mufjcif;r&S[ d I l vdraf jymvku d af -umif;?” xdkae‹u owWKjzifh «yvkyfxm;aom armfawmfum;eHygwfjym;twk (2) ckudk
olajymwm rSew f ,fv‹dk ,k-H unf&v#if OD;apm vef'ef-rdr› S 1946 ck/ azazmf0g&DvwGif vnf; awGŒ&cdS o hJ nf? wckay:wGif (RC 1814) [k a&;om;xm;_yD; vlowform;rsm;
jyefa&mufvm_yD; r-umrDavmufujzpfvdrhfrnf? OD;apmonf ocifApdefESifhtwl pD;eif;aom *spu f m;aemufrS rSwo f m;rdvu kd o f nfh eHygwfjzpfaeonf? tjcm;wckrmS
atmifqef;=tufwvDpmcsKyfukd jiif;y,fcJh-u_yD; olwkd‹ESpfOD;u a'gufwmbarmf (RA 3123) jzpf_yD; ,if;udk zd' ‹k q
f efx&yfum;wGif toH;k «ycJo h nf[k ,lq&ayonf?
tygt0if wjcm;acgif;aqmifrsm;ygpkaygif;I zqyvtm; twkduftcHr[mrdwf yxrqHk;eHygwfjym;. aemufausmbufwGif t0ga&mifaq;okwfxm;_yD; eHygwf
wyfOD;jzpfrnfh ‘vGwfvyfa&; yxr r[mtzGJŒ’ ac: toif;zGJŒ&ef &nf&G,f¯ud;pm;cJh (RB 4140) udk a&;om;xm;onf? u|Efy k . f zcifonf Zlvikd v f (19) &uf/ ae‹v,f
-uaomfvnf; atmifjrifjcif;r&Sdonfhtcsdefvnf; jzpfcJhonf? xkdumv0,f *VKef wGifyif OD;apmaetdrfodk‹ a&muf&SdoGm;_yD; zdk‹'fqefum;ESifh tjcm;*spfum;ESpfpD;udk
ppfo}l uD;.pdwaf e b,fv&dk o dS vJqw dk m pOf;pm;om-unf-h uygpk?‹d awGŒ&SdcJhonf? zdk‹'fqefum;wGif (MTLA 183) eHygwfjym;udk wyfqifxm;_yD; aq;
b!Geo ‹f nf cH±k ;kH awmfa&SŒ Y xGuaf y:vmcJah om ta&;}uD;qH;k oufaojzpfchJ yif rajcmufao;aom trdk;ESifh *spfum;wpD;rSmrl (GEN 167) eHygwfjym; &Sdaeay
±Hkr#ru olonf OD;apmudk qef‹usifI oufaocHcJhonfh wOD;wnf;aom yk*~dKvf onf? (RB 9831) eHygwfrmS trSew f u,ftm;jzifh prf;acsmif;ZvGev f rf;rS OD;bat;
vnf; jzpfcJhavonf? (19) &ufae‹wGif twGif;0ef±Hk;Y &ufpuf,kwfrmaom vl qdok . l *spfum;eHygwfjzpfa-umif; ykvyd rf sm;u ajc&mcHazmfxw k Ef ikd cf o
hJ nf? OD;apm
owfr}+ uD;jzpfymG ;_yD;aemuf &efuek òf rdw › iG f vl (800) ausmfukd zrf;qD;cJo h nf? pDtikd f .ZeD;jzpfol a':oef;cif. wlawmfoljzpf_yD; olESifhtwl zdk‹'fqefum;wGif twl
'D (r+cif;pHkprf;axmufvS rf;a&;Xme)/ tif;pdefykvdyfwyfzGJŒESifh &efukefòrda› wmf ykvdyf vdkufygcJhol cifarmif&iftm; ,if;eHygwfjym;rsm;udk aq;okwf&ef wm0efay;cJh
wyfzŒJG wu ‹kd 6 ppfaq;ar;jref;_yD; vltrsm;pkukd jyefvnfvw $ af y;cJoh nf? aemufq;kH a-umif; b!Geu ‹f xkwaf zmfajymqdck o hJ nf?
wGifum; w&m;vdkjy oufao (131) a,mufteuf (87) a,mufonf _Adwdo# OD;apm. tdrfaemufbuf a&uefxJwGif xyfrH&SmazG-u&mrS ydkrdkpdwf0ifpm;
bk&ifbufrS xGufqdkay;cJhonf? olwdk‹xJrS trsm;tjym;rSm twGif;0ef±Hk;twGif; zG,faumif;aom &SmazGawGŒ&Sdr+}uD;w&yfudk xyfrHazmfxkwfEdkifcJhjyefonf? a&uef
wu,f 0ifa&mufwdkufcdkufr+udk oufaoxGufqdkcJh-uonf? ,if;wdk‹rSm pma&; tpyfrS q,frDwmcef‹tuGmY avtvHkydwf oHjzLyHk;rsm;xJwGif xnfhoGif;xm;_yD;
xifay:/ wHcg;udk apmifh-uyfay;cJh&aom rif;apvkvif aomif;pdef ponfwdk‹ jzpf ajcmufaoGŒaeaom vufeufrsm;udk awGŒ&jyefonf? ,if;vufeufrsm;rSm b&if;
onf? ‚if;tjyif owif;pmq&marmifoef;onfvnf; udak xG;owfrt + wGuf ouf *ef; (37) vuf/ aoewfajymif;tydk (59) ck/ usnfqeftjynfhjznfh '\r (38)
aojzpfc_hJ y;D owd0&D , d &Sad om owif;axmuf udpk ed af rmifuvnf; vlowform;rsm; ajcmufv;kH jyL; (8) vuf/ udv ‹k w f f ypPww kd vuf/ tar&duefvyk f umbdik þf (3)þvuf/
xGufajy;vGwfajrmuf&mwGif pD;eif;oGm;onfh *spfum;.eHygwfudk a&;rSwfxm;Edkif awmfrD*ef; (5) vufESifh r*~Zif;awmifh (6) ck/ pwif;*ef; (3) vuf/ pwif;*ef;
cJhonf? ‚if;wdkt ‹ m;vHk;u cHk±Hk;awmfa&SŒwGif oufaoxGufqdkcJh-uonf? 7 usnfqeftawmifh (7˜000) cef‹ xnfx h m;aom *s,f&u D ef "mwfqyD ;kH (2) yH;k / '\
OD;xGe;f vSatmifuvnf; OD;apm. at'Dvrf;aetdru f kd tao;pdw&f mS azG&ef r (303) ±dkifz,f (3) vufESifh usnfqeftwGJtvdkuf tawmifh (7˜000)/ '\r
111 112
111 112
w&m;qdik jf cif; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
(303) usnq f efrsm;xnfx h m;aom usnq f efb;l (15) bl;/ '\r (303) usnq f ef cJah omfvnf; ,ck Ttr+EiS yhf wfoufI tydu k ek u
f sp&dwrf sm; umrdomG ;ap&ef b%f
(500) awmifhpDyg&Sdaom ycHk;odkif;usnfqefpvG,f (30) ckESifh rwfcf (36) _Adwdo# rS acs;aiGtjref&&Sda&;twGuf ol‹rdom;pkydkif a&$aiG&wemrsm;udk taygifypPnf;
rD;vfvufypfA;kH (75) ckw‹kd jzpfonf? tjzpf tyfEcHS &hJ avonf?
OD;apm. *VKefwyfESifh qufEG,fr+&SdolwOD;ydkif &efukef&Sd tjcm;tdrfwtdrf 'DZifbmv (8) &ufae‹wiG f um;wpfbifepfonf OD;apmESihf yxrqH;k t}udrf
wGifvnf; vufypfAHk; (44) vHk;/ azmufcGJrdkif; (49) ck/ '\r (303) usnfqef awGŒqHk&ef tif;pdefaxmif*dwf0 usm;yg;pyfa&SŒodk‹ a&muf&Sdvmaomtcg u|efawmfh
tawmifh (730)/ pwif;*ef;usnfqeftawmifh (3˜000)/ usnfumtusôudk a,muQrjzpfol w&m;ol}uD;rif; OD;aomif;pdefu xkdae&mY ol‹tm; qD;óudE+wf
azmufEdkifaom usnfqefawmifhrsm;ESifh tcsdefxdef;cvkyfrsm;yg&Sdaom aowWm (7) qufcJhonf? _Adwdo# 0wfvHkawmf&rif;tm; vkyf±dk;vkyfpOft& olu ‹ dk&SmazG&ygrnf
aowWm/ vufypfAHk;rsm;tjyif b&if;*ef;/ awmfrD*ef;ESifh umbkdifaoewfusnfqef [k today;ajymqdkcJhonf? um;wpfbifepfuvnf; oabmwlnDcJhonf? odk‹ jzifh
r*~Zif;awmifrh sm; yg&Sad om aowWm (7) aowWmwdu ‹k kd ykvyd rf sm;u &SmazGawGŒcjhJ yef tjyeftvSeftjzpf olt ‹ r+onf OD;apmESifh vGwfvGwfvyfvyfawGŒqHkcGifhay;cJhonf?
onf? OD;apmESifh ola‹ emufvdkufrsm;wGif &efukefòrdw › Gif;Y awmfvSefa&;w&yf qifE$J odk‹aomfvnf; ol‹ydkufqHtdwfudkrl axmif0efxrf;tm; ay;tyfxm;cJh&onf? ‚if;
&ef ppfvufeufypPn;f tvHt k avmuf&adS ecJah vonf? ,if;awmfveS af &;rSmvnf; ydkufqHtdwftm; taotcsmcsdyfydwfI axmif. rD;cHaowWmxJY odrf;qnf;xm;
OD;apm. pDrHcsufw&yf jzpfaumif;jzpfayvdrfhrnf? OD;apmESifh ol‹vlrsm;onf rnf vdu k &f onf? Tod‹k jzpfysuaf epOf ol‹ _Adwo d # 0wfvakH wmf&rif;tm; rzG,rf &mquf
onfudk OD;wnf&nf&G,fcJhygoenf;? TtcsufESifhywfoufI rnfolr# rodEdkifcJh qHonf[k OD;apmu -um;od_yD;v#if jyif;jyif;xefxef uef‹uGufcJhonf? um;wpf
ay? b!Geo ‹f nfyifv#if xdt k wGuf oJveG pf rsm; xyfraH y;Edik cf jhJ cif; r&Sad cs? bifepfu w&m;cGifodk0‹ ifa&mufvm_yD; jzpfysufcJhonfrsm;udk &Sif;vif;jyonfhtcg
w&m;±Hk;awmf. -um;emr+rsm;udk &ufowWywfaygif;rsm;pGm qufvuf«y usrSomv#if olpw d af useyfomG ;avawmhonf?
vkyfaecJhaomfvnf; wae‹wm w&m;pD&ifr+udk -unfh±+avhvmEdkifa&;twGuf _Adwdo#twdkifyifcH. Oya'a-umif;t& r[mAsL[mrSm r-umrDyif xif&Sm;
cGi«hf yvufrw S &f &S&d ef jynfov l x
l rk mS eHeufwikd ;f wef;pDae-uqJjzpfonf? OD;apmudk vmonf? ol‹tr+onfwGif tjypfr&Sda-umif; oufaojy&ef olonf vlowfr+t
qefu ‹ siaf om oufaorsm;rSm ydrk rkd sm;onfxuf rsm;vmaecJo h nf? ta&;}uD;aom wGuf yl;aygif;}uHpnfr+/ tm;ay;ulnDr+ ponfhtjypfqdk&ef pGJcsufrSefor#udk azmf
oufaotrsm;tjym;udk ppfaq;_yD;onfhtcgYum; vlowf&ef yl;aygif;}uHpnfr+/ aumifb!Geft ‹ ay:odk‹ ajymif;vGJyHkcsvdkufavonf? b!Gefo ‹ nfomv#if OD;atmif
vlowf&ef tm;ay;ulnDr+ESifh OD;apmudk,fwdkif yg0ifywfoufr+rsm;udk qufpyf qef;tm; vky}f uHonfh tpDtpOfwckv;kH . t"dupnf;±H;k vkyaf qmifol jzpfonf[k
azmfjyaom Oya'pum;&yf tjynft h pHtk &qdv k #if “wlnaD om&nf&, G cf suf tusK;d olu pGyfpGJvdkufonf? OD;apmonf b!Geft ‹ pDtpOfrsm;udk vHk;0rod&SdbJ vkyf}uHr+
pD;yGm;tvdk‹iSm vlowf&ef wm0efay;apcdkif;r+” ponfh pGJcsufrsm;jzifh olwdk‹ (9) }uD; jzpfyGm;onfhwdkifatmif ,if;udpPESifh ywfoufI wvHk;wyg'r# rodyg[k um;
a,mufvHk;udk w&m;pGJqdkEdkifcJhavonf? wpfbif;epfu qufvufav#mufvJonf? _Adwdo# 0wfvHkawmf&rif;u 1170 ck
rnfoq ‹kd akd p wcsdeu f ola‹ emufvu kd jf zpfcahJ om b!Ge. ‹f oufaocHcsufEiS hf ESpw f iG f uifwmbm&D*% kd ;f csKyf bke;f awmf}uD; aomrufpf bufuuf (Archbishop
ajymif;vJomG ;aom oabmxm;rsm;onf xl;qef;vSpmG yif OD;apmtm; [efw ‹ m;&ef Thomas Becket) tay: Y usa&mufcJhaom uH-urRmESifh Ed+if;,SOfcdkif;Ed+if;jyonf?
pGrf;EdkifcJhyHkr&acs? tjcm;aom ol‹vlrsm;. ajzmifhcsufrsm;a-umifhvnf; OD;apmt xdkpOfu [ife&Dbk&if. aemufvdkufrsm;u uHqdk;vSaom bkef;awmf}uD;tm;
aejzifh pdwEf v S ;kH wkev f y+ cf yhJ rkH &acs? xdt k pm; olonf Oya'tultnDukd xyfr&H ,l olb ‹ k&m; ausmif;awmf}uD;xJwGifyif olw ‹ b dk‹ mom owfjzwfcJh-uonf? bkef;awmf
&ef Edk0ifbmvv,fwGif qHk;jzwfcJhavonf? xdka-umifh t*FvefwGifaeaom olt ‹ }uD; bufuuftay:Y bk&ifu a'gotrsuaf jcmif;ajcmif;xGujf yvdu k of nfth wGuf
udkjzpfol OD;armifarmif}uD;. tultnDjzifh emrnfausmf-um;aom bk&ifhtwdkif rif;vdv k u kd f rif;óuduaf qmifonft h aejzifh rif;ajrm‡ ifrsm;u bke;f awmf}uD;udk owfypf
tyifcHwOD;jzpfol z&uf'&pf [ife&Dum;wpfbif;epf (Frederick Henry Curtis- vdu k -f ujcif;jzpfonf?
Bennett) udk iSm;&rf;vdu k o f nf? OD;apmonf csr;f omºuG,0f olwOD;tjzpf vlord sm; 0wfvHkawmf&rif;u ‘vlwdkif;tm; arwWm&yfcHr+’ wcktm; xyfrH wifjyaqG;
113 114
113 114
w&m;qdik jf cif; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
aEG;jyefonf? EdkifiHa&;orm;wa,muftaejzifh rdrdtm; axmufcHolwdkif;udk vGwf uy`wdefcef;onf Zlvdkif (19) &ufae‹u vlowform;rsm;pD;vmaom *spfum;ESifh
vGwv f yfvyf/ vG,v f ,G u f u l l rdrEd iS ahf wGŒqckH iG hf ay;xm;&onft h wGuf ,if;odv ‹k m wdkufrdvkeD;yg; jzpfcJhonfjzpfonf? (17) &ufae‹wGif OD;xGef;vSatmifu OD;apm
a&mufawGŒqo kH l vltyk }f uD;xJrS wOD;wa,mufu usL;vGev f ukd o f nfh vkyaf qmif tdru f kd t_rJrjywf apmif-h unfah e&ef trdea‹f y;cJ_h yD;jzpfa-umif; xGuaf y:vmcJo h nf?
r+rsm;ESihf ywfoufIrl olt ‹ aejzifh wm0ef,El ikd rf r+ &Sad cs? oda‹k omf ol. jiif;qdck suf OD;apm. b0ifyrkd jkd rifw h ufvmr+EiS hf ol. _cH0if;xJY vufeufyek ;f rsm; v#Kd0‹ u S o f rd ;f
rsm;udk taxmuftyHhjzpfap&eftwGuf 0g&ifhEdkifiHa&;orm;jzpf-uaom a'gufwm qnf;xm;onf[laom oHo,jzpfr+rsm;u pDtkdif'D. tm±Hkudk qGJaqmifcJhonf?
barmfESifh ocifApdef ponfwu dk‹ dk w&m;cHjy oufaorsm;tjzpf ac:,lvdkuf_yD; jyef OD;apm. aetdru f kd apmif-h unh&f ef yxrqH;k wm0efay;cH&olrmS &Jwyf-uyf atmif
vSefar;cGef;rsm; ar;cJhonf? vkyf}uHowfjzwfr+}uD; jzpfyGm;_yD; (2) &uft-umwGif ausmfped jf zpf_yD; (18) &ufae‹wiG f uy`wed cf ef;u qufvufwm0ef,cl o hJ nf? od‹k jzifh
ocifApdefudk umuG,fxdef;odrf;r+ «yvkyfonf? tb,fa-umifhqdkaomf xdktcgu uy`wed cf ef;u ol. pdwcf st,H-k unf&qH;k ol ESpOf ;D jzpfonfh olp‹ ma&;jzpfol vSwif
olESifh a'gufwmbarmfwdk‹ ESpfa,mufvHk;onf zqyvtzGJŒcsKyfudk qef‹usif&ef ESifh aemufwa,mufjzpfaom pdk;jrifhwdk‹udk tif;vsm;uef u|ef;qG,fay:&Sd oHo,
twGuf r[mrdwfzGJŒ&ef pnf;±Hk;v+H‹aqmfae-uonfhtavsmuf Tvkyf}uHr+}uD;Y &Sdp&maumif;vSonfh &JwdkufESifhwlaom at'Dvrf;_cH0if;}uD;udk (24) em&D tcsdef
olwdk‹ yg0ifywfoufEdkifjcif;a-umifhjzpfonf? OD;apmESifh olwdk‹. cifrif&if;ESD;r+rSm jynfhapmifh-uyf-unfh±+&ef trdef‹ay;cJhonf? uy`wdefcef;. vlwa,mufonf
vlwikd ;f todjzpfonf? olwq ‹kd ufqaH &;ar;cGe;f rsm;ESihf ywfoufI ajz-um;&mwGif ig;r#m;orm; a,mifaqmifaeonfhtwGuf uefpyfwGif em&Daygif;pGm xdkifaeEdkif
OD;apmajzouJo h y‹kd if Edik if aH &;orm;rsm;taejzifh olwo ‹kd nf olwu ‹kd kd axmufct H m; onfh taumif;qHk;tcGifhta&;udk &&SdcJhonf?
ay;olrsm;/ olwdk‹aemufvdkufrsm;ESifh vkyfazmfudkifbufEdkifiHa&;orm;rsm;udk yHkrSef (19) &ufae‹ eHeufwiG rf l uy`wed cf ef;ESihf olv ‹ El pS af ,mufonf xd_k cH0if;tm;
tm;jzifh awGŒqHkae-u&onf[k wHk‹ jyefajz-um;cJh-uonf? 8 odk‹&mwGif OD;apmESifh taumif;qH;k taetxm;rsKd;pHrk S apmif-h uyf-unf±h v + suf&-dS uonf? eHeuf (10) em
tjcm; acgif;aqmifEdkifiHa&;orm;rsm;t-um; cdkifrmaom tquftpyf&Sd-uonfh &DwGif vSwifu «yvkyfaeus 0wW&m;twdkif; OD;apmtdrf0if;twGif;rS *spfum;wpD;
vuQ%mudrk l rawGŒ jrif&ygacs? xGuo f mG ;a-umif; uy`wed cf ef;xH owif;ydv ‹k u
kd o f nf? vSwifonf ol. rSeaf jymif;
w&m;vdb k ufrS uifwmbm&D*% kd ;f csKyf bke;f awmf}uD; towfc&H r+EiS hf jrefrm xJrS rdk;umtusôuJhodk‹aom tay:±Hk0wfqifxm;onfh vl (4) a,muf odk‹r[kwf
tpd;k &wzGŒJ v;kH udk tpkvu kd t f òyHvu kd f owfjzwfrw + t‹kd m; um;wpfbif;epfu xl;xl; (5) a,mufudk um;xJwGif jrifvdkuf&onf? *spfum;. eHygwfudk (RC 1814) [k
qef;qef; Ed+if;,SOfjyr+udk ±dk;±dk;av;ESifh jiif;csufxkwfEdkifcJhygonf? OD;apmonf rSwo f m;rdvu kd &f onf? vSwifonf OD;apmud, k w f ikd f *dwaf ygufox‹kd uG v f m_yD; um;
bk&ifwyg;r[kwfonfhtjyif oltpGyfpGJcHae&onfh &mZ0wfr+udk olonf aemuf xGuo f mG ;onfukd -unf±h v + su&f o dS nfuv kd nf; jrifvu kd &f onf? xda‹k emuf tdrb f uf
uG,frS }uHpnfóud;udkifaeonfh t&nftcsif;ESifh tjynhfpHkqHk; yk*~dKvfvnf; jzpfae jyefroGm;rD t0ifaygufudk apmifhaeoltm; wpHkw&m wD;wdk;uyfajymoGm;onfudk
onf[k w&m;vkb d ufu wifjyEdik cf ahJ vonf? bke;f awmf}uD; aomrufpb f ufuuf vnf; awGŒvu kd &f onf? wem&D-um_yD;aemuf uy`wed cf ef;onf olwv ‹kd yk if ef;_yD;pD;
udk owfjzwfr+ESifh Ed+if;,SOf&mY oa&mfuGufjzpfoGm;jcif;rSm xdktr+a-umifh bk&if I jyefvmaom *spfum;ESiyhf if wdu k rf rd vdjk zpfcjhJ cif;jzpfonf?
[ife&Dtaejzifh t&SufwuGJtusKd;enf;jzpf&_yD; towfcH&ol bkef;awmf}uD;rSm w&m;qdik af eonfh tcsed u f mvtwGi;f wGif ydrk ykd a[Vdqefaom tjcm;tao;
olawmfpif pm&if;0ifoGm;jcif;yifjzpfonf? um;wpfbifepftaejzifh Ttcsufudk pdwt f csuftvufrsm; xGuaf y:vmcho J nf? vlowform;wd. ‹k *spfum;a&SŒreS w f iG f
*±krrl cd yhJ rkH &acs? wyfqifxm;aom tjzLESifh teDa&mif ‘v#yfyef;xnf’ ydwfpwdk‹. xl;jcm;r+ESifh
‚if;tjyif um;wpfbifepftaejzifh b!Gef‹. ta&;ygvSaom oufaocH ywfoufI (pDtdkif'D) t}uD;tuJ OD;xGef;vSatmifrSm tar;cH&onf? xdktcg u|ef
csuu f dk wu,fwrf;acszsu&f mwGif rwwfEikd o f avmufjzpfc&hJ onf? w&m;vdb k uf awmf. zcifu “tEœ&m,f&SdwJh vkyfief;wck vkyfcgeD;/ 'grS r[kwf c&D;oGm;cgeD;qdk
u OD;apm.tdrfeD;csif; (39) a,mufajrmuf oufao uy`wdefcef;udk wifjyonfh &if vlawG[m olwdek‹ J‹ olwd&k‹ JŒ rdom;pkawGtay: txdtcdkufysuftpD; rusa&muf
tcgwGifum; OD;apmtm; pGyfpGJxm;aom tr+onf ydkrdkuspfvpfcdkifrmoGm;cJhonf? apzd‹k ewfawGukd auseyfatmif ylaZmfyo&ygw,f” [k jyefajzcJo h nf? od‹k jzpfonfh
115 116
115 116
w&m;qdik jf cif; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
twdkif; vrf;ab;Y &Sdaeolrsm;taejzifh ZlvdkifvtwGif; xdkae‹u &efukefòrd›xJ vdu k rf sm;onf r-umrDrmS yif av#mhay;p«yvmonf? olw. ‹kd jypf'%frsm; av#mhaygh
wGif t&Sdefjyif;pGmjzifh armif;ESifoGm;vmaeaom ‚if;*spfum;onf tvGef‹tvGef oGm;ap&ef ar#mfvifhcsufjzifh jzpfaumif;jzpfayvdrfhrnf? yxr x&yfum;ay:wGif
ta&;}uD;aom vkyfief;wm0efwckjzifh oGm;aerSef; owdxm; oabmaygufrd ygoGm;ol OD;apmZeD;onf. wlawmfol cifarmif&ifu olonf OD;apm.tdrfwGif
-uayvdrrhf nf? 1942 ck/ ZGev f rSpI aexdik cf ahJ -umif;ESihf touft&G,u f mG jcm;r+t& olonf OD;apm
ol‹0wfvHkawmf&rif; aemufem;rS uyfvsufvdkufygvm_yD; 'DZifbmv (11) . pum;udk em;axmif&rSmjzpfa-umif; oufaocHxGufqdkcJhonf?
&ufae‹wGif OD;apmu a&SŒodk‹xGufI usrf;opPmqdkum oufaoxGufqdk&mwGifrl cH±k ;kH awmf. ar;jref;r+rsm;-um;wGif cifarmif&ifonf pdw"f mwfysufjym;oGm;
oem;!Smwmr+&Sdaom ewfrsm;taejzifh ol‹bufY &SdaeyHkr&acs? ‘ol. EdkifiH cJ_h yD; aemufyidk ;f wGif ±H;k awmfo‹kd oufaocHypPn;f tjzpf wifjycJah om OD;apm_cH0if;t
a&;oufwrf; tESpf (30) twGif; olonf t-urf;rzufr+udk tpOfojzifh tcdkift wGif;rS odrf;qnf;&rdonfh vufeufrsm;udk ol‹taejzifh aumif;aumif;od&SdcJhyg
rm ,Hk-unfoljzpfcJhonfhtwGuf b!Gef‹ESifh ol‹taygif;toif;rsm; TuJhodk‹ rdkuf a-umif; 0efcHavawmhonf? vlowform;rsm; pD;eif;aom *spfum;armif;ol okc
rdkufuef;uef; qifuef;awmwdk;ouJhodk‹ aumufuspf,kwfrmvGef;pGm yl;aygif;}uH ESihf aoewform;rsm;jzpf-uaom armifped /f armifeED iS hf r+e}f uD;wdu ‹k vnf; tvm;wl
pnf usL;vGefcJhonfh jypfr+rsKd;udk olt ‹ aejzifh axmufcHcGifh«yay;p&mta-umif;r&Sd’ 0efcHr+rsm;«y-u_yD; olwt dk‹ aejzifh OD;apmtrdeaf‹ y;or#udk aqmif&Gufae-ujcif;om
[k olu xGuq f o
kd mG ;ojzifh em;axmifaeol y&dowf}uD; r,Ho k uFm tht H m;woifh jzpfI av#mhayghI jypf'%fcsrSwyf g&ef awmif;yefav#mufxm;-uonf? b!Ge‹f 0ef
jzpfoGm;cJhonf? ta-umif;aomfum; OD;apmwGif *VKefwyfac: ol‹udk,fydkif ‘jynf cHouJhodk‹ vdkufvH0efcH-uolrsm;teuf q,fausmfouft&G,f &ef}uD;atmifom
ol‹ppf’tzGJŒ }uD; &SdaecJhonfr[kwfygavm? odk‹ jzpfI rnfolr# ol‹tay: jrefrmEdkifiH v#if ol‹tm; &Jrsm;u t-uyfukdifzdtm;ay;r+a-umifh[k ta-umif;jyI ol‹xGufqdk
. r[wWr*E<DuJhodk‹ ,Hk-unfav;pm;xifrSwfroGm;rnfrSmvnf; tvGefusdef;ao csufukd jyefvnf±yk o f rd ;f oGm;cJo h nf? azmfaumifb!Geu ‹f rl Tod‹k v#Kd0‹ uS }f uHpnfr+
ygonf? odka‹ omf olu ‘Zlvdkifv (18) &uf ae‹cif;ydkif;wGif olonf AdkufemI aer wGif tpGyfpGJcH&ol (9) a,mufvHk; yg0ifywfoufcJha-umif; jyoEdkifcJhonf?
aumif;jzpfaecJhum aemufwae‹vHk;vdkvdk tdyf&mxJ vSJaecJh&onf’[k qufvuf T&mZ0wfrr+ sm;udk tb,fah -umifh usL;vGe&f oenf;[k &SmazGar;jref;-unfh
xGuq f o
kd nf? (19) &ufae‹ rGe;f wnfyh ikd ;f avmufwiG rf S wpHw k a,mufu olu ‹ kd T aomtcg OD;apmrSm OD;atmifqef;. EdkifiHa&;òydifbufoufoufomrua-umif;
vkyf}uHowfjzwfr+owif;tm; ajymjycJh_yD; xdktcsdefusrS Ta-uuGJzG,f&m jzpf&yf ydkrdkxif&Sm;vmonf? twGif;0ef±Hk;Y jzpfyGm;cJhaom owfjzwfr+rwdkifrD (10) vcef‹
qdk;}uD;ESifh ywfoufI yxrqHk;t}udrf -um;zl;cJhjcif;jzpfonf’ [k olu ajymqdk tvdk 1946 ckESpf/ pufwifbmv (21) &ufae‹wGif OD;apmrSm touf&ef&SmcHcJh&
vdu k of nf? onf? olonf xdkae‹u tpdk;&tdrfawmfodk‹ oGm;cJhonf? um;aemufbufwGif ol‹
ol. t&if;tESD;qHk; aemufvdkufrsm;vnf;jzpf_yD; olESifhtwl ckcHxkacsaeol vlESpfa,mufvkdufygvsuf olonf tpdk;&tdrfawmf taqmufttHkrS ae‹v,fydkif;
tjcm; (8) a,mufrSm ‚if;wdkt ‹ ay: ±Hk;awmfu pGJqdkonfh pGJcsufrsm;tay: pdwfryg wGif tdrfjyef&ef jyefvnfxGufcGmvmcJhonf? at'Dvrf;tdrfodkt ‹ jyef jynfvrf;ay:
wygjzifh jyefvnfwHk‹ jyefcJh-uonf? armifeDwOD;omv#if usrf;usdefum a&SŒxGuf &Sd ajreDukef;t0dkif;odk‹ta&muf olonf aemufbufodk‹ vSnfh-unfhvdkufaomtcg
oufaocHcJhonf? olw ‹ Gif tjypfr&Sda-umif; av#mufvJ_yD; Tv#KdŒ0Suf}uHpnfr+ESifh olwdk‹um;aemufrS *spfum;wpD; uyfygvmonfudk owdxm;rdcJhonf? t0dkif;
ywfoufI olbmr#rodcJh&a-umif;/ Zlvdkifv xdkae‹u zdk‹'fqefx&yfum;ay:wGif wbufxyd f uke;f udw k uf&if; vrf;tauGŒ jzpfonft h wGuf OD;apm. um;armif;ol
oltaejzifh c&D;onfwa,mufyrm vdkufygoGm;jcif;jzpfa-umif; ajymqdkcJhonf? u um;t&Sed af v#mhcsvdu k o f nf? *spfum;onf olwu ‹kd rkd vSD m_yD; ‘jynfo&‹l aJ bmf’ ,l
zd'‹k qf efx&yfum;ay:wGif vdu k yf gcJo
h l aemufwOD;jzpfonfh r+e}f uD;uvnf; wu,fh eDazmif;0wf vlav;OD;ESihf aoewfajymif;wck olwb ‹kd ufcsdex f m;onfukd OD;apmu
aoewform; oHk;OD;jzpfonfh armifpdk;/ oufESif;ESifh &ef}uD;atmifwdku ‹ Jhodky‹ if ±dk;±dk; vS r;f awGŒvu kd &f onf? aoewfjzifh wcsufvS r;f ypfvu kd _f yD; ‚if;um;onf t&Sed jf zifh
av; awmif;yefjiif;qdkoGm;cJhonf? armif;ajy;oGm;avonf? aoewfusnfqefonf OD;apm. um;jywif;rSef (2) ESpf
oda‹k omfvnf; ,cktcsed t f xd OD;apmtay: opPmapmifo h cd -hJ uaom ola‹ emuf bufpvH;k udk azmufxu G o f mG ;onf? usnq f efu olu ‹ kd rrSeaf omfvnf; rSeu f pJG rsm;
117 118
117 118
w&m;qdik jf cif; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
u ol‹rsufvHk;rsm;udk qdk;qdk;0g;0g; pl;&SoGm;cJhavonf? rsufvHk;wbufrSm tajc Tod‹k pd;k &draf -umufvefa‹ e-u&onfukd rrSerf uef[q k Ikd r&acs? OD;apmudk
taetawmfqdk;ojzifh xdktcsif;jzpfyGm;_yD; OD;apmrSm aq;±HkwGif 9 &uftawmf-um csKyfaESmifxm;_yD; yxrtywftwGi;f rSmyif vGwaf jrmuf&ef óud;yrf;r+w&yfukd azmf
wufa&mufuo k r+caH ecJ&h onf? xda‹k emuf tdE, Nd od‹k acwWomG ;um txl;ukq&m xkwfEdkifcJhonf? xdt k‹ jyif tif;pdefaxmifudk ywfvsuf vHkòcHa&; wif;wif;usyfusyf
0efwOD;jzifh rsufpdudk ppfaq;prf;oyfr+ cH,lcJh&ao;onf? odk‹aomf ol‹tm; wdkuf csxm;cJhaomfvnf; axmiftwGif;Yrl tv#Hy,f aygaygrsm;rsm; &&Sdpm;aomufae
cdkufolrsm;rSm rnfolrnf0gjzpfrSef; rodcJh&vifhupm;æ xdkae‹u olt ‹ ouf&ef&Smr+ xdkif&onfh OD;apm. b0yHkpHudk tjcm;olrsm;u *±kpdkufrdcJh-uonf? ,cifu eef;
10
aemufuG,fwGif OD;atmifqef;&Sdaeonf [k OD;apmu oHo,}uD;pGm 0ifcJhonf? &if;0efjzpfczhJ ;l onfh tqift h wef;udk jyefveS af v;pm;aomtm;jzifh wcef;ESiw hf cef;
*spfum;xJrS vlrsm;rSm jynfo&l‹ Jabmf,leDazmif; 0wfxm;-uonfukd olu &Sif;&Sif; *H;k 0ifaygufrsm;jzifh ul;vl;oGm;vmaeEdik af om tcef;av;cef;yg&So d nfh tusOf;cef;
vif;vif; owdxm;rdco hJ nf r[kwyf gvm;? TuJo h ‹kd jzpfysufcahJ omfvnf; 1947 ck us,f}uD;xJwGif OD;apmudk xm;&SdcJhonf? ol‹tm; csuf«ywfay;&efESifh cdkif;apor#
ESpf/ Zefe0g&DvwGif _Adwdo#0ef}uD;csKyf ‘uvD;rifhtufwvD’ESifh jrefrmhvGwfvyf udk «yvkyaf y;&ef tusO;f om;wOD; ay;xm;&m xdo k tl m; olu ‘bwfwvm’ (Butler)
a&;twGuf awGŒqHkaqG;aEG;&ef OD;atmifqef; vef'efodk‹ oGm;&mwGifrl olu vdkuf [k ac:_yD; xdo k El iS t
hf wl olonf xdt k cef;us,f}uD;xJwiG f aexdik cf &hJ onf? axmif
ygoGm;cJoh nf? oda‹k omfvnf; pdwx f m;aumufuspv f aS om TjrefrmEdik if aH &;orm; twGif;&Sd tr+xrf;rsm;tm; acgufqGJa-umfau|;jcif;jzifh ol. ay;urf;&ufa&mr+
}uD;onf (27) &ufae‹wGif _Adwdo#wdEk‹ Sifh oabmwlpmcsKyfudk vufrSwfxdk;&ef jiif; udk yxrqHk;t}udrftjzpf olu jyocJhonf? xdkr#ru ol. usef;rma&;twGuf
qefcJhjcif;jzifh OD;atmifqef;tay: xm;&Sdaom ol. tmCmww&m;udk jyocJh eHeuf 0DpuDwyuf/ n 0DpuDwyuf aomufciG ahf y;&ef awmif;qdck _hJ y;D ESp&f ufo;kH &uf
avonf? udk 0DpuDwykvif;ukefatmif olu oHk;aqmifcJhonf?
w&m;&ifqikd af e&onfh umvwav#mufv;kH jynfxaJ &;0ef}uD; OD;ausmf_idr;f paumh0DpuDrsm;udk tvG,fwul tqifoifh&&SdoHk;aqmifEdkifapjcif;/ txl;
onf w&m;vdkbufrS oufaoxif&Sm;aer+udk wifjy&ef aESmifhaES;aejcif;ESifh ywf tcGifhta&;ESifh vGefpGmta&;}uD;aom TtcsKyfom;tm; apmifh-uyfxdef;odrf;&m
oufI pdk;&drfylyefaeyHk&avonf? xdkudpPESifh ywfoufI olonf }udrfzefrsm;pGm Y tbufbufu avsmh&aJ ejcif;wdu ‹k 0ef}uD;OD;ausmf_idr;f udk xdwv f efw ‹ -um; jzpf
11
rSwfcsuf«ycJhonf? odk‹aomfvnf; w&m;a&;u|rf;usifolrsm;taejzifh Tordkif; oGm;apcJhonf? odk‹ jzifh OD;ausmf_idrf;u wm0ef&Sdol tusOf;OD;pD;Xmerif;}uD; Adkvf
0ifw&m;qdik rf t + ay: vH;k 0w&m;r#wap&ef/ Oya'a&;&mt& jynfph u kH v
kH rkH &+ adS p&ef rª;}uD;baomftm; xdkae&mrS z,f&Sm;vdkuf_yD; w&m;a&;0ef}uD;Xme twGif;0eft
ydkrdkI *±k"rRxm;aecJh-uonf? (pDtdkif'D) t}uD;tuJjzpfol u|Efkyf.zcif OD;xGef; jzpf wm0efxrf;aqmifaeqJjzpfaom w&m;ol}uD;rif; OD;aomif;pdefudk xdk&mxl;
vSatmifonfvnf; yÌ*HyHk&Sdaom tif;pdeftusOf;axmif}uD;tm; (24) em&D tcsdef tm; v$aJ jymif;,lapavonf? tif;pdet f usOf;axmif t0ef;t0dik ;f jyify&Sd wdik ;f jynf
jynfh vufeufudkiftapmifhrsm;jzifh vHk;00dkif;&Hxm;vdkufavonf? vufeufjynfh . aygufuv JG vk tk ajctaerSm ydrk q kd ;kd 0g;vmonft h wGuf pd;k &dryf yl efrr+ sm;u axmif
wyfqifxm;aom axmufvS rf;a&;wyfu *dwfayguf0rsm;udk vludk,fwdkif apmifh wGi;f vHòk cHa&;udk ydrk w kd if;-uyfapavawmhonf?
-uyfvsuf&_dS yD; OD;apm. v+y&f mS ;r+wikd ;f udk t_rJ-unf±h v + suf&odS nf? olZ‹ eD;onfEiS hf odk‹aomfvnf; w&m;qdkifjcif;udkrl aemufqHk; 'DZifbmv (30) &ufae‹txd
ae‹pOfawGŒcGifh&a&;twGuf ol. awmif;qdkcsufudk y,fcscJhonf? odk‹aomfvnf; qufvuf«yvkyfcJhonf? pkpnf;&&Sdxm;aom xif&Sm;oufao tpkvdkuftòyHvdkuf
olt ‹ m; tpm;taomufcsuf«ywfau|;&ef (5) ESpfoufwrf; uscHae&aom axmif udk qef;ppfoHk;oyf_yD;aemuf txl;cHk±Hk;awmftaejzifh pum;vHk;a& (52˜000) jzifh
uswa,mufudk olESifh wcef;wnf; aeapcJhonf? w&m;ol}uD;rif; OD;aomif;pdef a&;om;xm;aom pD&ifcsufukd csrSwEf ikd cf ahJ wmhonf? xdak e‹u w&m;cGiu f kd zGiahf y;
u “u|efawmfwdk‹taeeJ‹ tjcm;axmifusawG&JŒ wdkufcdkufjcif;udk cH&r,fhab;u cJhojzifh Oya'ynm&Sifrsm;/ owif;pmq&mrsm;æpojzifh pk±Hk;a&muf&Sdvmvsuf
OD;apmudk vHkòcHr+&Sdapzdtk‹ jyif OD;apm&JŒvlawGu axmifwGif;xdk;azmuf0ifa&muf_yD; ,if;vltyk x f w J iG f jrefrm0wfvakH wmf&rif;vnf;jzpf_yD; pma&;q&mvnf;jzpfaom
vGwfajrmufatmif «yvkyfoGm;rSm/ olwdk‹u,fwifzdk‹ óud;yrf;oGm;rSmudkvJ pdk;&drfae a'gufwmarmifarmifvnf; yg&Scd yhJ gonf? a'gufwmarmifarmifu Tod‹k rSww f rf;
&ygw,f” [k ajymqdck o hJ nf? wifco hJ nf?
119 120
119 120
w&m;qdik jf cif; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
‘pD&ifcsufuzkd wfcsderf mS wem&Dausmf-umavonf? yxrqH;k w&m;qdik o f nfh xdkaemuf Oya't}uHay;. eHab;&Sd ukvm;xdkifwGif;odk‹ olonf xdkifcs
ae‹uuJo h y‹kd if w&m;cGicf ef;rrSm vlrsm;jzifh jynfu
h syv
f su&f adS ejyefonf? w&m;cHrsm; epf0ifoGm;onf? olu ‹ dk w&m;cGifrS ac:aqmifoGm;cgeD; &Jt&m&SdwOD;u vufxdwf
tm;vH;k a&muf&adS e-uonf? (8) a,mufrmS w&m;cHrsm;tm; xm;aom _ct H wGi;f &Sd cwfrnf«yaomtcg olu “ighukd bmvdv ‹k ufxw d cf wf&rSmvJ” [k pdww f pkd mG aiguf
-u_yD; OD;apmrSmrl ol. Oya't}uHay; 0wfvHkawmf&rif;ab;&Sd ukvm;xdkifwGif ief;vdkufonf? odk&‹ mwGif olu eHab;&Sd w&m;ol}uD;rif; OD;aomif;pdefudk tult
xdkifvsuf&Sdonf? pD&ifcsufudk qufvufzwfvsuf&Sd_yD; rqHk;EdkifonfESifhtr# nDawmif;onfht-unfhjzifh vS rf;-unfhvdkufaomtcgwGifum; olonf rmeaxmif
owif;axmufrsm;rSm *emr_idrjf zpfum pdwrf &SnEf ikd af tmif jzpfae-uonf? tr+wJG v$m;onfyh x kH uf pdw±f y+ af xG;um a0cGrJ &onfyh akH y:aeavonf? TwGif ol. ,Hk
wckvHk;udk jyefvnftusOf;csKyfjyaeonfudk em;axmifae&onfrSm u|efawmfh -unfr+ay;tyfjcif;cH&aom w&m;ol}uD;rif;uvnf; -um;0ifvdkuf_yD; w&m;cGif
twGuf pdwf0ifpm;zG,f&mjzpfawmhonf? zwfaeaom toHrSm aysmhaysmif;onf? cef;rtwGif;rS vufxdwfrcwfbJ apmifh-uyfac:,loGm;&ef OD;apmudk cGifh«yvdkuf
trSm;t,Gif;r&Sd? yk*~v"d@mefrS vGwfuif;onf? toHrSm teD;rSvmaomfvnf; avonf? oda‹k omf Zlvikd v f (19) &ufae‹ olt ‹ m; zrf;qD;pOfuwnf;u xm;cJah om
ta0;rSvmaeouJhodk‹yif? w&m;cHrsm;onf xdkifvsufem;axmifae-uonf? tcef;us,f}uD;twGif;odk‹ r[kwfawmhbJ ao'%fuscH&olrsm;udkom oD;oefx ‹ m;
rnfokd‹aom cHpm;rsKd;udkrS rjyo-u? t*Fvdyfbmomjzifh ajymqdkaeojzifh olwdk‹ &Sdaom óud;wdkuftusOf;cef;uav;odk‹ olt ‹ m; ac:aqmifoGm;avawmhonf?
trsm;pkrSm em;rvnf-uacs? tr+rSm aemufqHk;_yD;pD;oGm;_yDjzpfojzifh olwt dk‹ m;vHk; ‘ao'%fEiS hf ywfoufI t,lcv H m$ wifoiG ;f vdyk gu ,ck pD&ifcsucf srw S t f _y;D
pdwo f ufom&m &aumif;&oGm;-uayvdrrhf nf?’ (7) &uftwGif; av#mufxm;-u&rnf’ [k txl;cHk±Hk;awmfu jypf'%fuscH&ol
aoewform; (4) OD;jzpfaom armifpdk;/ oufESif;/ &ef}uD;atmifESifh armif rsm;tm; owday;cJhonf? xdkoDwif;ywfonf jrefrmEdkifiH. w&m;pD&ifa&; acwf
pdefwt dk‹ m; vlowfr+jzifhvnf;aumif;/ OD;apm/ okc/ armifeD/ r+ef}uD;ESifh cifarmif&if opfqDodk‹ olwdu k‹ dk ac:aqmifoGm;ayawmhrnf? tb,fa-umifhqdkaomf jrefrmEdkifiH
wdkr‹ Sm vlowfr+udk tm;ay;ulnDr+jzifhvnf;aumif; tjypf&Sda-umif; awGŒ&SdcJhonf? taejzifh 1948 ckESpf/ Zefe0g&Dv (4) &ufae‹ Y "eo[m,tzGJŒrS uif;vGwfonfh
xdak‹ -umifh olwt dk‹ m;vHk;udk ao'%ftjypfay;vdkufavonf? vH;k 0vGwv f yfaom orRwEdik if aH wmf jzpfvmrnfjzpfaoma-umifah ywnf;? xdt k csed f
pD&ifcsufwckvHk;rSm t*FvdyfvdkjzpfonfhtwGuf ajymor#tm;vHk; OD;apmem; rSpI jrefrmEdik if o H nf (vef'ef&dS ‘y&DAaD umifp’D u r[kwaf wmhb)J &efuek &f dS w&m;
vnfygvdrfhrnfqdkjcif;rSm oHo,&Sdp&myifjzpfonf? ol‹ynma&;rSm a&S;acwf v$wfawmfcsKyfuomv#if t,lcHv$mwifoGif;r+udk aemufqHk; tqHk;tjzwfay;rnfh
tajccHynma&;tqihfr#om &SdI ol‹aemufvdkufrsm;rSm ydkI edrfhusao;onf? w&m;±H;k awmf}uD; jzpfvmayawmhrnf? _Adwo d # bk&ifrif;jrwfae&mudk jynfaxmif
odka‹ omfvnf; olwdkt ‹ ay: csrSwfvdkufaom jypf'%f. }uD;rm;av;yifr+udk w&m; pkjrefrmEdkifiHawmftpdk;&u 0ifa&muftpm;xdk; aqmif&Gufayawmhrnf? tjcm;
ol}uD;rif; OD;ausmfjrifh. toHaetoHxm;t&vnf;aumif;/ w&m;cGifcef;r wenf;qd&k v#if ‘Edik if aH wmfEiS hf OD;apmšolv ‹ rl sm;’ jzpfvmayawmhrnf?
twGif;&Sd vltkyf}uD;. wHk‹ jyefr+t&vnf;aumif; olwdk‹cHpm;rdEdkif-uayvdrfhrnf? od‹k jzpfonft h m;avsmfpmG OD;apmESihf tjcm;jypf'%fuscH&olrsm;. t,lcv H m$
13
rdepftenf;i,f-um_yD;rS OD;apmu x&yfvkdufonf? w&m;ol}uD;u ±Hk;awmf. udk w&m;v$waf wmfo‹kd owfrw S cf suEf iS thf nDþwifoiG ;f cJah omfjim;vnf; ,if;t,l
tqHk;tjzwfudk olem;vnf/ rvnf ar;jref;vdkuf&m olu olem;vnfyga-umif; cHvm$ wifoiG ;f r+rsm;rSmþy,fcsjcif;cHc&hJ onf? ‘w&m;cHwOD;pDonf Tv#KŒd0u S yf ;l aygif;
avoHwdk;aomfvnf; cdkifrmonfh avoHjzifh jyefvnfajz-um;cJhonf? 12 }uHpnfr}+ uD;wGif toufaoG;a-umyrm ta&;}uD;aom tpdwt f ydik ;f w&yfpt D jzpf
olu toem;cH&ef óud;pm;av#mufvaJ omtcgwGirf l olt ‹ oHrsm;rSm wkeaf e yg0ifc-hJ uonf’ [k w&m;v$waf wmfu xkwjf yefa-unmcJo h nf? TpD&ifcsucf srw S f
avonf? tcsKdŒaom cdkifrmonfh oufaotaxmuftxm;rsm;udk olwifjycJh_yD; r+ukd 0ifa&mufwm;qD;pGuzf uf&ef w&m;Oya'ta-umif;t& rnfoa‹kd omta-umif;
,if;wdk‹udk vufcHoifhaomfvnf; w&m;vdkbufrSwifjyaom oufaotaxmuf tcsufurkd # rawGŒ&cdS &hJ acs? xdak -umifh jypf'%fcscH&olrsm;u w&m;v$waf wmfcsKyf
txm;rsm;udkom ±Hk;awmfu vG,fvG,fulul ,Hk-unfcJha-umif; olu ajymqdk od‹k qufvuftoem;cHvm$ wifoiG ;f cJ-h ujyefonf? vef'ef&dS ‘y&DAaD umifp’D u jy@mef;
vdu k o f nf? xm;cJhaom ,cifpnf;rsOf;Oya'rsm;rS vrf;!¸efr+rsm;udk&,lum w&m;v$wfawmf
121 122
121 122
w&m;qdik jf cif; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
123 124
w&m;qdik jf cif; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
Ô Ô Ô Ô Ô
125 126
125 126
v#KdŒ0Suq
f ef;-u,fjcif; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
nmbufyHk? r[moD&dok"rR
w&m;0ef}uD;þOD;aomif;pdefESihf
ZeD;a':aiG!Gef‹/ (1953)?
127 128
127 128
129
129
OD;cifatmif=ZeD;a':cifcifpdefESifhom;rsm; cifOD;atmifESifh xGef;vSatmif/ (1996)?
130
Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
130
Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
131 132
v#KdŒ0Suq
f ef;-u,fjcif; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
133 134
133 134
v#KdŒ0Suq
f ef;-u,fjcif; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
‚if;a';ApfADAD,ef;qdkolonf xkdae&mwGif aexkdifvsuf&Sd_yD; yxrY &Jrsm; OD;pHwifhu ‚if;pmudk OD;xGef;vSatmifxH ay;vdkuf_yD; OD;xGef;vSatmifu
tm; 0ifa&mufcGihfray;cJhacs? olu &SmazG0&rf;-unfh±+vdkonf[k awmif;qdkvm w&m;ol}uD;rif; OD;aomif;pdefudk qufvufjyonf?
onf? ,if;awmif;qdkr+udk vufaxmufaumfr&Sifemrif;}uD;bwfpfcfESifh vuf “u|efawmfwt ‹kd m;vH;k 'Dpm[m ta&;}uD;w,fv‹kd ,lq_yD; 0ef}uD;csKyf ocif
axmuf &J0efaxmufOD;odef;tkef;wdk‹u jiif;qef_yD; wdkufcef;twGif; twif;0if Ektrd u f kd tjrefomG ;cJ-h uw,f? u|eaf wmfw‹kd jzpfovdk ocifEv k J Za0Z0gjzpfaew,f?
a&muf-u&m pdefa&$aiG&wemrsm; pkyHkxm;onfhtay: cvkwfwdkufvJrvdk jzpfcJh-u jynfxJa&;0ef}uD; OD;ausmf_idrf;vJ 'DvdkygyJ? 'Dvdk pmtay;t,lvkyfwmudk tm;ay;
onf? yxrqHk;awGŒ&Sdonfh vufeufrSm ajcmufvHk;jyL;wvufjzpf_yD; ADAD,ef;. zdk‹ u|efawmfwdkt ‹ m;vHk; qHk;jzwfvdkuf-uw,f” [k OD;aomif;pdefu jyefajymif;ajym
ZeD;vufqGJ t0wfaowWmav;xJwGif 0Sufxm;jcif;jzpfonf? em&D0ufcef‹t-um qdck ohJ nf?
wGif ol‹*spfum;wpD;wdkufpm vufeufrsm;udk &SmazGawGŒ&Sd-uawmhonf? ±kdifz,f xdkpum;0Sufpmwdkav;udk OD;pHwifhu aemufydkif;wGif ADAD,ef;&Sd&m axmif
aoewf (3) vuf/ ypPwkd (3) vuf/ pwif;*ef;wvuf/ vufypfA;kH rsm;/ aemufxyf wGi;f tusOf;cef;av;qDo‹kd oGm;a&mufay;ydc‹k o hJ nf? oltaejzifh OD;apm. v#KdŒ0u S f
±kid zf ,faoewfrsm;ESihf usnfqeftajrmuftjrm;wd‹k jzpfonf? tcsKdŒusnfqefrsm;udk owif;o,fyo ‹kd l vl,akH wmfv;kH 0r[kwaf omfvnf; OD;pHwifu h xdu k o hJ ‹kd jzpfoa,mif
wdu k cf ef;-urf;jyifay:wGif awGŒ&aom bGwzf ed yft&Snt f }uD;}uD;rsm;xJwiG f aocsm ta,mifaqmifaevdu k o f nf? “u|efawmf 'Dv}l uD;vlaumif;udk rSwrf w d ,f” [lI
pGm odk0Sufxm;jcif;jzpfonf? xkda‹ -umifh uy`wdefADAD,ef;udk csufcsif;yif xdef;odrf; uy`wdefADAD,ef;u OD;apmxH pmjyefvdkufonfhtcgwGifrl ‚if;pmrSm ydkrdk ya[Vdqef
vdkuf-uawmhonf? T _Adwdo#uy`wdef. vufeufarSmifcdkr+wGif xifxif&Sm;&Sm; vmavonf? OD;apmu “u|efawmfuawmh yefcsmyD” [k jyefa&;onf?
yg0ifywfoufaejcif;rSm trSew f iG rf l tH-h op&mraumif;vSacs? ppf_y;D acwf xdt k csed f xdkpum;0Suf pmwkdav;rsm;udk zwf&if;zwf&if; pHkprf;axmufvS rf;olrsm;
u jrefrmhvufeufuikd w f yfzŒJGrsm;&Sd t&m&St d awmfrsm;rsm;rSm vufeuf0,fvo kd l rnf oabmaygufpðyvmonf? OD;apmonf olwdk‹ESpfa,mufvHk;wufa&mufcJhonfh
olu ‹ dkrqdk arSmifcdkaps;uGuf&Sm}uHI a&mif;csjcif;jzifh jyifywGif tydk0ifaiG&SmaecJh-u qef;jym;aom0wfpkH {nfch yH w JG ckukd &nf!e¸ ;f ajymqdak ejcif;jzpf_yD; oltquftoG,f
onf? jrefrmEkdifiH. EkdifiHa&;tajctaeudk rajz&Sif;Ekdifao;jcif;ESifh udk,fydkifcg; ðyvkyfaeolrSm ADAD,ef;jzpfa-umif; vHk;0aocsmatmif ðyvkyfaejcif;jzpfonf? T
ydkufaqmif v#KdŒ0SufwyfzGJŒtrsm;tjym; &Sdaejcif;a-umifh vufeufazmufonfrsm; od‹k yxrt}udrf pmrsm; tvJtvS,ðf yvky_f yD;aemuf ADA, D ef;onf u|efawmftpm;
rSm vH;k 0jywfvyfrr+ &Scd jhJ cif;jzpfonf? aiGa-u;xkxnfyrm% rsm;rsm;pm;pm; &SmazG u|efawmfw‹kd [lI olu ‹ ,kd of l ±kwwf &uf csufcsif;&nf!e¸ ;f ajymqdv k monf? -oZm
ay;&ef tultnDawmif;cHcjhJ cif;jzifh Tuy`wed t f &m&Sid ,f ADA, D ef;udk OD;apmtae wduUr&SdolwOD;jzpf[ef&Sdoludkvnf; pwifazmfjyvmonf? “u|efawmfwdk‹ 'gawG
jzifh aumif;aumif;odcyhJ &kH avonf? tm;vH;k udk pDpOfEidk yf gw,f? cifAsm;u t&yfjrihjf rihef ‹J vl}uD;vlaumif;udk bma-umifh
OD;apmu T_Adwo d # uy`wed t f m; qufo, G v
f okd nfh tHt
h m;oifph &m owif; rcsO;f uyfwmvJ”? OD;apmESifh ADA, D ef;wdp‹k mrsm;wGif ‘t&yfjrihjf rihef ‹J vl}uD;vlaumif;’
tpteudk OD;pHwifhu qufpyfajymqdk&mwGif pDtkdif'Dt}uD;tuJ OD;xGef;vSatmif udk azmfjycJh-uonf? t&yfjrihfjrihfev J‹ l}uD;vlaumif;udk wdkuf±kdufqufoG,f&ef ADAD
taejzifh ,if;udpPudk axmufvS rf;vdkpdwf jyif;jyvmavonf? axmifrª;}uD;tm; ,ef;u jyef-um;av[ef jyefpmtwkukd OD;apmxH &Jrsm;u ay;ydc‹k -hJ uonf? xkpd m &&
owif;ydrk Ekd u +d x
f w k cf ikd ;f vduk _f y;D owif;o,fyo ‹kd tl jzpf aqmif&u G af ponf? OD;pHwifh csif; em&Dydkif;twGif;rSmyif &efukef_Adwdo#aumifpDrS rpPwm *|efpwsL;0yfbif*av
onf OD;apmqDjyefoGm;_yD; uy`wdefADAD,ef; b,frSmaeonfudk oloda-umif; ajym (John Stewart Bingley) qdkolxHodk‹ OD;apmu pmESpfapmifa&;om;ay;ydk‹vdkuf
vdkufonf? OD;apmu ol‹udk ol‹vufa&;jzifh a&;xm;aom pmwapmifay;&mwGif avonf?
olu uy`wed Af AD , D ef;xH ta&mufya‹kd y;rnfjzpfa-umif; uwday;vdu k o
f nf? OD;apm ‚if;aemuf odyfr-umrDyif OD;xGef;vSatmifonf aemufxyf _Adwdo#t&m&Sd
u uy`wed Af AD , D ef;xHay;aom yxrqH;k pmrSm v#KŒd 0u S o f auFwjzihf a&;xm;onf? (2) OD;udk vdrRmyg;eyfpGm ydyd&d&d vlrodatmif zrf;qD;vdkufjyefonf? Adkvfwaxmif
“ajcqGŒHaewJh raumif;qd;k 0g;}uD;/ iSuaf ysmoD;pdr;f eJ‹ {nfch /H oHy&k m&nfrmS a'; vufeufwdkufrS b&if;*ef;tvuf (200) ESihf jynfvrf;ay:&Sd tjcm;ppfvufeuf
Apf. tcspfqHk;æ” ypPn;f odak vSmif±rkH S '\r (303) usnfqef tawmifw h ode;f apmapmydik ;f u ck;d ,l
135 136
135 136
v#KdŒ0Suq
f ef;-u,fjcif; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
r+wGif xdkt&m&Sd (2) OD; qufEG,fr+&SdaecJhonf? ‘pDtkdif'D’ taejzifh Zlvdkifvv,f OD;xGef;vSatmifonf ADAD,ef;xH OD;apmu ay;ydak‹ om v#KdŒ0SufoauFwjzifh
rSpI ,if;vufeufcdk;,lr+rsm;udk pHkprf;axmufvS rf;&mwGif yg0ifcJhaomfvnf; a&;xm;onfh rdwWLrsm;udk _Adwdo#ar*smtm; jyvdkufonf? ar*sm,ef;onf tHh-o
txufygzrf;qD;r+ðy&mwGif olqifxm;aom axmifacsmuftwGif;odk‹ 0ifrdolrsm; avmufatmifyif Tv#KdŒ0Sufqef;-u,fr+udk ajz&Sif;jyawmhonf?
udk,fwdkif TaxmifacsmufrSm rnfol‹vufcsufjzpfonfudk rnfolur# rodcJh-u Û ‘wap>u nwdkif; axmheif;axmheif;jzpfaeonf’ = ar*sm,ef;u olt ‹ drf
acs? xkt d &m&Srd sm;xJrS wa,mufjzpfol tdE, dN -unf;wyf. ar*sm a*satrd;k (Ma- rSm axmheif;axmheif;jzpfaeaom wap>tajcmufc&H onf[k emrnf}uD;aea-umif;
jor J.A Moore) onf trSefpifppftm;jzifh Adkvfwaxmif&Sd yifrvufeufypPnf; &Si;f jyonf?
wdkufudk pDrHuGyfuJaeol t&m&SdwOD;jzpfonf? aemufwa,mufrSm ar*sm pD[if Û ‘iSufaysmoD;tpdrf;eJ‹ {nfhcH’ = OD;apm. ygwDyGJwGif wnfcif;{nfhcHaom
e&D,ef; (Major C. Henry Young) jzpfonf? olonf &efukef&Sd tdENd,-unf;wyf iSuaf ysmoD; trsKd;tpm;jzpfonfh tpdr;f a&mif oD;ar$;iSuaf ysmoD; t&Snrf sm;udk qdk
. v#yfppfESihf pufr+tif*sifeD,m tvkyf±HkwyfcGJ. wyfrª;tjzpf xrf;aqmifae vkjd cif;jzpfonf?
oljzpfonf? Û ‘oHy&k m&nfrmS a';Apf. tcspfq;kH ’ = onf a';ApfrmS tjcm;olr[kwb f J
AdkvfcsKyfwdk‹ vkyf}uHowfjzwfjcif;rcH&rD (4) &uftvdk Zlvdkifv (15) &uf _Adwo d #ar*sm. om;ti,fjzpfonf? olonf oHy&k m&nfukd óuduEf pS o f uf_yD; ygwD
ae‹wGif OD;atmifqef;onf vufeufrsm; aysmufqHk;aer+udk bk&ifcHxHodk‹ oludk,f yGrJ sm;wGif ,if;udo k m ESpEf pS òf cduòf cduf aomufo;kH oljzpfonf?
wdik f owif;ay;ydc‹k o hJ nf? vufeufrsm; aysmufq;kH csdeEf iS fh jyefvnfawGŒ&cdS sdet f -um; ppfaq;ar;jref;r+um; _yD;pD;oGm;aomtcg OD;xGe;f vSatmifonf ol±‹ ;kH cef;od‹k
tvGeftrif; tcsdefuGm[r+}uD;rm;aer+ESihf ywfoufI ol. pdk;&drfylyefr+udk txl; jyef_y;D tH-h op&maumif;vSaom xkwaf zmfawGŒ&rdS r+ sm;tay: jyefvnf pOf;pm;oH;k oyf
ojzifh xkwfazmfajymqdkcJhonf? ZGefv (24) &ufae‹wGif &Jrsm;[k ,lq&aom tzGJŒ onf? pGypf x JG udk af om vufnKd‡ ;onf ‘bif*av’ qDo‹kd xd;k vsu&f adS eav_y?D olonf
wzGŒJonf vufeufoakd vSmif±o kH ‹kd a&muf&v dS m-uonf? yHpk w H us vufrw S rf sm; a&; jrefrmtrsm;pkxuf udk,fcE<mjrihfrm;onfrSm aocsmonf? uy`wdefADAD,ef;.
xkd;xm;vsuf trSeftuefjzpfyHk&aom pm&Gufpmwrf;rsm;jzihf xdktzGJŒu vufeuf pmwapmifxw J iG f yg&Sad om “t&yfcyfjrihjf rihef ‹J vl}uD;vlaumif;” qdo k nfrmS olu ‹ kd
rsm;udk xkwf,loGm;cJhonf? 6 xdktwkta,mif&JtzGJŒonf &JwyfzGJŒ. ,mOfudk roHk; &nf!e¸ ;f ajymqdjk cif;jzpfygovm;? tjcm;t&yfjriho f rl sm;vnf; trsm;tjym;&Sad e&m
bJ trSww f q H yd rf yg&Sad om x&yfum;wpD;udk toH;k ðyoGm;onft h wGuf oHo,jzpf OD;xGe;f vSatmifonf Ttqifw h iG f wdw
d ud sus twyfaumufcsurf csEikd af o;acs?
ay:apcJhonf? odak‹ omfvnf; Zlvdkifv (14) &ufae‹usrSom xdkudpPudk xdyfydkif;tm xdt k csdew f iG f tif;pde&f dS txl;cH±k ;kH wGivf nf; -um;emppfaq;r+rsm; qufvuf
%mydik rf sm; odc&hJ onf? vufeufrsm;um; aysmufomG ;cJah v_yD? oda‹k omf ,if;vuf ðyvkyfvsuf&Sdonf? b!Gef‹u bk&ifhoufao azmfaumiftjzpf tcsKdŒxl;jcm;aom
eufrsm; rnfov ‹l uf0,f&adS eonfurkd l &Si;f &Si;f vif;vif;rod&acs? 0efccH sufrsm;udk azmfxw k v
f suf&o dS nf? olonf OD;apm. rsKd;cspfygwD0ifjzpfvm_yD;
olwu ‹kd kd ppfaq;ar;jref;&mwGif olEiS hf OD;apm qufE, G rf &+ adS eonfukd ar*sm aemuf vufeufrsm;/ cJ,rf;rD;ausmufrsm; pkaqmif;&efESihf &efyHkaiG&Sm&ef wm0ef
,ef;u tvG,fwulyif 0efcHcJhonf? *VKefwyf. t}uD;tuJjzpfaom OD;apmESihf oHk;&yf olu ‹ dk tay;cHcJh&onf? ZGefv (24) &ufae‹wGif Adkvfwaxmifyifr ppfvuf
tif;vsm;uefjcm;vsuf olaexkid cf o hJ nf? OD;apmonf ar*sm,ef;ESifh tcsdet f awmf eufypPnf;wdkufrS b&if;*ef; tvuf (200) xkwf,loGm;olrSm oljzpfa-umif;
-um-um}uD; eD;eD;uyfuyf qufo, G rf &+ cdS o
hJ nf? wcsed w
f iG f at'Dvrf;&Sd ol‹ aetdrYf b!Gef‹u xkwfazmfvdkufonf? xkdvufeufrsm;udk oHk;wefwif avmf&Dum;jzifh
usif;yaom ygwDyGJodk‹ ,if;_Adwdo#t&m&Sd wufa&mufcJhzl;onf? xkdygwDyGJodk‹ ADAD w}udrw f nf;wif_yD; OD;apm. at'Dvrf;aetdro f ‹kd olarmif;ydc‹k ahJ -umif; olu ajym
,ef;vnf; a&muf&cdS o hJ nf? xdyk gwDyYJG OD;apmESifh _Adwo d #aumifprD S ‘bif*av’ qdk qdv k udk o f nf? aemufw}udrw f iG v f nf; jynfvrf;ay:&Sd tjcm; vufeufoakd vSmif±kH
oludk ar*sm,ef;u rdwfqufay;cJhjcif;jzpfonf? xkdodka‹ wGŒqHk&mwGif bif*avu wckrS '\r (303) usnfqHtawmifh wodef;wdwdudk oloGm;a&muf,laqmifcJh&
OD;apmudk “u|efawmfwdk‹ cifAsm;udk tjynfht0ulnDzdk‹ jyifqifxm;_yD;yg_yD” [k toH a-umif; 0efcHonf? Zlvdkifv (20) &ufae‹wGif OD;apm. tdrfaemufbufuefxJrS
us,f}uD;jzifh tmrcHcsufay;cJha-umif; ,ef;u ajymqdkcJhonf? awGŒ&&dS aom tvHyk w d af owWmrsm;xJ&dS usnq f efrsm;rSm Txkw, f v
l mr+ taxmuf
137 138
137 138
v#KdŒ0Suq
f ef;-u,fjcif; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
txm;rsm; jzpfayonf? 0efccH sufEiS fh awGŒ&rdS w + r‹kd mS tH0ifciG u f sjzpfaeygonf? ar*sm'def;ESihf txl;ojzifh eD;pyfr+&Sdonf? _Adwdo#aiGa&;a-u;a&; tusKd;pD;yGm;udk
OD;apmZeD;onf. wlawmfol cifarmif&ifuvnf; qyfr&Sif;*ef;wvuf/ vdvk m;aom _Aw d o
d #t&m&Sid ,frsm;onf OD;apmudk axmufc-H u_y;D &efuek u f ek of nf
tar&duef umbdik o f ;kH vuf/ pwif;*ef;wvuf/ awmfr*D ef; (2) vuf/ vsL*gypPwkd todkif;t0kdif;tcsKdŒae&mrsm;wGif OD;atmifqef;. vuf0J,drf;aom tawG;tac:
wvuf/ ajcmufvHk;jyL; (2) vufESihf usnfqefrsm; 0,f,l&ef ar*sm,ef;qdkol rsm;a-umihf pdwfuoduatmufjzpfvsuf&Sd-u&m OD;atmifqef;tm; qef‹usifðy
ESihf qufoG,fr+ ðyvkyfcJha-umif; aemufqHk;wGif 0efcHcsufay;avonf? ar*smrdk;/ vkyf&ef OD;apmudk aoG;xdk;ay;cJhyHk&onf[laom t,ltqtm; Ttcsuftvuf
uy`wdef ADAD,ef;wdEk‹ Sihf OD;apm qufoG,fr+&SdyHk vufeufESifh cJ,rf;rD;ausmufwdkuf rsm;u twnfðyay;ovdk jzpfaeavonf?
rsm;rS b&if;*ef;ESifh usnq f efrsm; rnfor‹kd nfyckH ;kd ,lcyhJ /kH ,if;wdu ‹k kd *VKefwyfzŒJG0ifrsm; OD;atmifqef;tm; qefu ‹ sifaom r[mrdwftpdwftydkif;w&yftjzpf zGJŒpnf;
&Sdaom c±kdiftwGif; jzefa‹ 0xm;yHkESihf OD;apmtdrfab;&Sd a&uefxJwGif 0Sufxm;yHkwdk‹ xm;aom tjcm; vusfmEdkifiHa&;orm;rsm;vnf; &Sdao;onf? jrefrmjynfudk *syef
udk cifarmif&ifu ajymjyavonf? odrf;,lxm;pOfu *syef±kyfao;tpdk;&. EdkifiHt"dywdjzpfcJhol a'gufwmbarmfrSm
ukuUdKif;vrf;ay:&Sd ol (OD;apm) ydkif ajruGufay:wGif wnf&Sdaom ppfwyf vnf; xdo k rl sm;xJwiG f wa,muftygt0ifjzpfonf? vky}f uHowfjzwfr+ jzpfymG ;_yD;
o,f,lydka‹ qmifa&;pcef;. wm0efcHrSmvnf; ar*sm,ef;jzpfa-umif; cifarmif&if v#if_yD;csif; OD;xGe;f vSatmif vku d v f zH rf;qD;xm;aom oHo,t&Scd &H ol vl (800)
u xyfrx H wk af zmfjyefonf? 7 xd‹k jyif ar*smvefp‹ f (Major Lance) qdo k x l rH S py&if; xJwGif olvnf; ygavonf? xdk‹twl tjcm;EdkifiHa&;orm;a[mif;wOD;rSm ocif
zD;vf ±kid zf ,f (Springfield Rifle) wvuf/ awmfr*D ef; (2) vufEiS hf umbkid w f vuf Apdejf zpf_y;D olonf ocifxeG ;f tkyEf iS t fh wl &Jabmfo;kH usyd . f e,fcsŒJt*Fvyd tf m; qef‹
wdu ‹k kd OD;apm&&Scd ahJ -umif;vnf; olu qufvufxw k af zmfonf? xkt d &m&S. d trnf usifaom (*smr%D/ tDwvD/ *syef) 0if±kd;wef; vdkvm;ol (pro-Axis faction) udk
tjynft h pHrk mS ar*smyDwm tm;eufpf vefp‹ af vmh'ed ;f (Major Peter Ernest Lancelot acgif;aqmifr+ay;cJhonf? ‚if;wdkt ‹ kyfpkonf OD;atmifqef;ESihf Akdvfvusfmwdk‹ acgif;
Daine) jzpf_yD;/ olonf urm&Gwf a&mfbmpuf±Hkab;&Sd bef*vdk ESpfxyftdrfwGif aqmifaom ‘ocifu, kd af wmfrid+ ;f tkypf ’k ESifh qefu ‹ sifbufjzpfonf? ocifxeG ;f tkyf
aexkid cf o hJ nf? onf olESihftwlvkdufygrnfh ol‹ -oZmcH jrefrmrsKd;cspfvli,f (11) a,mufudk
OD;apmonf xdkbef*vdktdrfodk‹ r-umc% tvnfoGm;cJhzl;onf? ar*sm'def; OD;aqmifI aemufq;kH tokwt f jzpf *syefo‹kd a&muf&o dS mG ;cJo
h nf? ,if;tokww f iG f
onf jrefrmhppfOD;pD;XmecsKyf/ axmufvS rf;a&;wyfwGif wm0efxrf;aqmifae_yD; ocif±a+ rmifac: Adv k af e0if;onfvnf; ygvmcJo h nf?
&efukefajrmufbuf&Sd r*Fvm'Hk yifrppfvufeufypPnf;odkavSmif±Hk. wyfr;ª vnf; txufyg vusmf Edik if aH &;orm;rsm;onf twlwuGpak ygif;um vusmf tpGe;f
jzpfonf? Todk‹ jzihf ar*sm,ef;ESifh ar*sm'def;wdo k‹ nf OD;atmifqef;wdt k‹ m; vkyf}uH a&muftkyfpktjzpf zGJŒpnf;vdkuf_yD; ,if;tkyfpkonf OD;apmESihfvnf;aumif;/ EdkifiH
owfjzwfrw + iG f ypfcwftoH;k ðycJah om vufeufrsm;udk OD;apmtm; ay;tyfcahJ -umif; jcm; pD;yGm;a&;vkyfief;&Sifrsm;ESihfvnf;aumif; eD;uyfpGm qufoG,fr+&SdcJhonf? xkd‹
,H-k unfavmufonfh ckid rf maom ta-umif;tcsufwu ‹kd kd &&Scd o hJ nf[k cH±k ;kH awmfu a-umifh olwo ‹kd nf OD;atmifqef;. òydib f ufrsm;jzpfonfrmS oHo,&Spd &mrvdak y?
azmfjyEkdifcJhonf? AdkvfwaxmifESihf tjcm;vufeufodkavSmif±Hkwdk‹rS vufeufrsm; ,if;Ekid if aH &;orm;wOD;pDonf Ekid if jH cm;pd;k rd;k r+rS vGwaf jrmufa&;&&S&d efEiS hf _Adwo d #
&,lEikd af &;twGuf uy`wed Af AD , D ef;u &JtzGŒJ . pm&Gupf mwrf;twkrsm; ðyvkyaf y; tkyfpdk;r+ae&mY olwu dk‹ dk,fwdkif tpm;xkd;0ifa&muf&ef wdkif;jynfudk acgif;aqmifvdk
cJhonf? ADAD,ef;onf &efukef zdkufcsf&dyfom (Fytche Flats) wGif aexdkifvsuf&Sd&m -uolrsm;jzpf-uonf? od&‹k mwGif olwu ‹kd kd ppfaq;ar;jref;&mYvnf; OD;atmifqef;
,if;wdkufcef;rsm;wGif tjcm; _Adwdo#t&m&Sdi,frsm;ESihf a'ocHpD;yGm;a&;orm; tm; vkyf}uHowfjzwfr+wGif olwdk‹ tquftpyf&Sdaeonfh oufaocH tckdiftrm
tcsKdŒvnf; aexkdifvsuf&Sd-uonf? ,if;pD;yGm;a&;orm;rsm;txJrS rmvf[dkx&m rxGuaf y:cJah cs? od‹k jzpfI olwu ‹kd kd jyefvw $ af y;cJ&h onf?
(Malhotra) qdkolonf ,if;t&m&Sdrsm;ESihfvnf;aumif;/ OD;apmESifhvnf;aumif; OD;xGef;vSatmifu apv$wfxm;aom Zlvdkifv (19) &ufae‹u vlowfo
txl;tu|rf;w0if &Syd &kH avonf? tdE, dN tEG,jf zpfol rmvf[x kd &monf _Adwo d # rm;rsm;. um;ESihf um;wkdufr+jzpfvkeD;yg;jzpfcJhaom OD;apm. tdrfeD;csif; uy`wdef
ukr`%Dwckjzpfonfh vDvf tif ukr`%D (Leele & Co) wGif tvkyfvkyfvsuf&Sd_yD; cef; }uD;-uyfonfh t&yf0wf&aJ xmufvSr;f a&;orm;rsm;u oHo,&Sad om _Aw d o d #
139 140
139 140
v#KdŒ0Suq
f ef;-u,fjcif; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
141 142
v#KdŒ0Suq
f ef;-u,fjcif; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
xJwGif &nf!¸ef;azmfjycJhonf? xdkpmrsm;u ol‹vGwfajrmufa&;ar#mfvifhcsufudk olt ‹ usôtdwfxJwGif OD;apmu bif*avxH aemufqHk;a&;om;xm;_yD; ray;&ao;
ajymqdkcJh±Hkomru jynfwGif;ESifhjynfy EdkifiHwum&Sd ±kdufcwfr+rsm;jzpfoGm;apEkdif onfh pmrdwWLwapmifygvmcJhonf? OD;xGef;vSatmifudk rar#mfvifhbJ awGŒvkduf&
aom xkwaf zmfrr+ sm; ðyvkyrf nfh _cdr;f ajcmufrr+ sm;yifv#if yg&Sv d mcJo h nf? OD;apmu pOfuyif wkefv+yfacsmufcsm;aeaom bif*avonf &Jt&m&Sd}uD;u “cifAsm;æ
pmo,faqmifvmolukd ,H-k unfpw d cf s&a-umif;vnf; bif*avudk tmrcHcsuaf y; 'Dvufa&;udk rSwrf yd govm;cifAsm” [lI ar;_y;D pmudjk yvku d af omtcg rsuEf mS wGif
xm;onf? aoG;r&Sad wmhbJ jzLqGwo f mG ;avonf?
xka‹d emufyikd ;f bif*avonf pmrsm;udk rnfonft h cgr# &&Sjd cif;r&Sad wmhacs? OD;xGef;vSatmifu olvdkvm;onfhtwdkif; zrf;qD;EdkifcGihftm%m ,ck ol‹rSm
ykvyd w f yfzŒJGu aemufxyfpmwapmifukd bif*avxHomG ;ay;zd&‹k ef pmo,faqmifol &S_d yjD zpfa-umif; ajymjyvku d o f nf? ‘bif*av’ onf a-umufvefw ‹ ek v
f y+ o
f mG ;onf?
tm; trdef‹ay;cJhpOfu xdkolonf bif*avtdrfodk‹ta&mufwGif ol‹udk pdwfwdk[ef “u|efawmhfrSm oHwrefqdkif&m tumtuG,f&Sdw,f? cifAsm;= u|efawmfhudk
wlaeaom t*FvdyfvlrsKd;wOD;u ab;odk‹wGef;xkwfypfcJhonf? bif*avonf ol‹ zrf;&ifvJ u|efawmf bk&ifcHqD toem;cHEkdifao;wmyJ” [k olu jyefajymonf?
ypPnf;rsm;udk odrf;qnf;_yD; ol‹aetdrfrS urf;em;vrf;[dkw,fodk‹ csufcsif;ajymif; xktd cg OD;xGe;f vSatmifuæ“bk&ifcu H 'Dupd rP mS odyt
f a&;}uD;w,fv‹kd xif
a&$ŒoGm;um urf;em;[kdw,fwGif wnwmae_yD;aemuf tapmqHk;&Edkifrnfh (bDtdk &if óudufovdk ta&;,lEdkifwJh tcGifhta&; OD;Ek&JŒ ,m,Dtpdk;&udk ay;xm;_yD; jzpf
atpD) a&jyifqif;av,mOfysH (Flying Boat) jzihf jrefrmjynfrS xGucf mG rnfjzpfonf? ygw,f” [k at;aq;odraf rGŒpmG jyefajymvku d o
f nf?
xdak v,mOfyso H nf aemufae‹eeH ufwiG f xGucf mG ayawmhrnf? OD;xGe;f vSatmifonf Tod‹k ‘bif*av’ udk xdyw f u
kd &f ifqikd af wGŒonfh OD;xGe;f vSatmif. &nf&, G f
jynfxaJ &;0ef}uD; OD;ausmf_idr;f tm; ,if;udpt P m; tvsiftjref tpD&ifcv H u dk o f nf? csufrSm &efukef&Sd _Adwdo#aumifpD. t}uD;tuJESihf (OD;atmifqef;ESihf trsKd;om;
OD;ausmf_idrf;u csufcsif;yif bk&ifcH qm[l;bwf&efp‹ fESihf oGm;a&mufawGŒqHkonf? acgif;aqmif}uD;rsm;tm;) vufawGŒtaumiftxnfazmf vkyf}uHowfjzwfcJhol
OD;ausmf_idrf;u ‘bif*av’ udk ykvdyfrsm;u pHkprf;ppfaq;Ekdifa&;twGuf csufcsif; rsm;t-um;&Sdaeaom uGif;qufudk oHo,uif;pGm qufpyfjy&ef óud;pm;jcif;om
zrf;qD;&ef awmif;qdkvdkufonf? odka‹ omfvnf; bk&ifcHu oabmrwlacs? jrefrm jzpfavonf? aemufq;kH Y OD;xGe;f vSatmifu bif*avudk jrefrmEkid if aH jray:od‹k rnf
Edik if .
H tvGecf spfjrwfE;kd jcif;cH&aom acgif;aqmifrsm; vky}f uHowfjzwfrw + iG f _Adwd onfhtcgr# ajcrcsawmh&ef &nfrGef±kd;om;pGm owday;vdkufonf? bif*avonf
o#wdk‹ yg0ifaeonf[laom jzpfEkdifajc&Sdonfh owif;tpte xGufay:oGm;ygu bDtdkatpD a&jyifqif;av,mOfysHay:odk‹ tvsiftjrefwufoGm;_yD;aemuf ,ae‹t
jrefrmEdik if w H iG &f adS eaom Oa&myvlrsK;d pkrsm;tay: t-urf;zuf pD;eif;wdu k cf u kd rf r+ sm;/ xd rnfonft h cgr# olt ‹ a-umif;r-um;&awmhacs? bif*av jrefrmjynfrS xGucf mG
vufpm;acsrr+ sm; jzpfay:vmEdik o f nfth a&;udk bk&ifcu
H awG;awmpd;k &draf eyH&k onf? oGm;cJo h nfh &ufrmS 1947 ckEpS /f pufwifbmv (4) &ufae‹ jzpfonf? xda‹k emufyikd ;f
olu OD;ausmf_idrf;udk oHo,&Sdaeaom xkdt&m&Sd}uD;tm; tenf;qHk; avmavm olu ‹ -H urRmESio fh l rnfonft h &yfa'ood‹k a&mufomG ;_yD; rnfor‹kd nfykH jzpfysucf o hJ nf
q,ftm;jzifh ta&;r,l&ef ajymqdkcJhonf? rsm;rSmrl rnforl #rodEikd af wmhaom v#KdŒ0u S q f ef;-u,fry+ ifjzpfaeayawmhonf? 8
xku d o hJ ‹kd jzpfcahJ omfvnf; OD;xGe;f vSatmiftaejzifh ‘bif*av’ udk ola‹ etdrf xdktcsdefY OD;apmonf jyifywGif jzpfysufaeonfrsm;udk vHk;0rod&SdcJhacs?
rS ra&$Œajymif;rD oGm;a&mufawGŒqHkcGihf&cJhonf? awGŒqHkr+onf (5) em&Dcef‹ -umjrihf tif;pdeaf xmiftwGi;f &Sd olt ‹ cef;av;ESifh teD;&Sd w&m;±H;k tcef;wdo ‹k nfom olu ‹ rBm
cJo
h nf? pdwv f y+ &f mS ;aeaom bif*avonf rnfonft h &mudrk # xkwaf zmfcjhJ cif; r&Sd av;jzpfaeawmhonf? zrf;qD;cHae&pOfumvrSmyif OD;apm. wufºuGaom tif
cJah cs? bif*avtaejzifh OD;apm pmrsm;ukd wk‹H jyef&ef óud;pm;cJyh v kH nf;r&[k OD;xGe;f tm;wdk‹rSm ododomomqkwf,kwfvsuf&Sdaeonf? vGwfajrmuf&ef ar#mfvihfcsuf
vSatmifu aumufcsufcscJhonf? rSefor#rSmvnf; vsifjrefpGm usqif;vsuf&Sdonf? ol‹udk 'kuQay;onfrSm axmif
&uftwef-umaomtcg urf;em;&Sd a&jyifqif;av,mOfysH qdu k uf yfxm;&m usaeonfh tcsufoufoufwckwnf;awmhr[kwfacs? olonf ,cifu axmif
qdycf w H wH m;ay:od‹k vufqt JG 0wfaowWmrsm;qGv J suf ‘bif*av’ wufvmaomt uscJzh ;l onf? jrefrmEkid if uH kd *syef0ifa&muford ;f ydu k x
f m;pOfumvwckv;kH (t*Fvef
cg OD;xGef;vSatmifonf ol‹qDokd‹ at;aq;_idrfoufpGm av#mufoGm;vkdufonf? rS jrefrmEkdifiHodk‹tjyef) ,l*ef'gwGif olonf (4) ESpfwm tusOf;uscHaecJh&onf?
143 144
143 144
v#KdŒ0Suq
f ef;-u,fjcif; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
145 146
v#KdŒ0Suq
f ef;-u,fjcif; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
ADAD,ef;. pdwfv+yf&Sm;zG,f&m jyefajymif;ajymqdkcsufrsm;wGif OD;apmxHrS tpm;xk;d Ekid &f ef vef'ef &Sd tm%mydik &f yfuu G rf sm;rS 13 pDro H nfh yl;aygif;}uHpnfrw + &yf
,cifu ol&&SdcJhaom rsm;jym;vSonfh tcGihfta&;ay;r+rsm;ESihf aemiftem*wfwGif jzpfygovm;? odrk‹ [kwfygu ADAD,ef;/ 'def;/ ,ef;ESihf rdk;wdv k‹ dk vlrsKd;rsm;onf yk*~vd
pD;yGm;a&;vkyfydkifcGihf/ cHpm;cGihfrsm;udkyg ay;vmrnfh uwdcH0efcsufrsm;udk zHk;uG,f u vufeufarSmifcdkorm;rsm;ESihf rdrdwb dk‹ mom pGepf‹ Gepf‹ m;pm;vkyfvdkolrsm;om jzpf
xm;avonf? ADA, D ef;onf OD;apm. vkyaf zmfuikd b f ufwOD;jzpfol xdyw f ifarmif -uygovm;? xdt ‹k jyif ‘bif*av’ qdo k rl mS twdtus rnforl nf0gjzpfygoenf;´?
uav;ESihf avmf&Dum;o,fylyadk‹ qmifa&;vkyfief;wGif tpkpyftzGJŒ0ifwOD;jzpfonfh OD;apmESihf ol. vufyg;aprsm;udk zrf;qD;jcif;/ ±Hk;wifppfaq;jcif;rsm;onf rnf
tavsmuf ,ckupd YP olyg0ifaejcif;rSm a0vtrsK;d om;þrsK;d csppf w d xf ufoefrx + uf r#avmuf aoaooyfoyf/ pepfwusESihf u|rf;usifvdrRmpGm aqmif&GufcJhonf
TpD;yGm;bufvkyfief;uom OD;apmESifh ADAD,ef;wdk‹ qufEG,fr+. t"du aESmifóud; jzpfapumrl ,if;tr+}uD;wckvHk;onf rsufpdwqHk; jrifEdkifavmuf±Hkxuf tq
ta-umif;tcsufjzpfayvdrrhf nf? aygif;rsm;pGm ydrk ±kd y+ af xG;ywfoufrr+ sm; &SEd ikd cf ahJ yvdrrhf nf?
_Adwo d #t&m&Srd sm;udk ppfaq;ar;jref;r+rsm;u OD;atmifqef;wd‹k vky}f uHc&H r+
ESifh ywfoufI rnfonfh oufaotcdik t f rmudrk # xkwaf zmfEidk jf cif;r&Scd ahJ cs? ar*sm
rdk; (Major Moore) onf w&m;±kH;wGif w&m;pGJqdkjcif; vHk;0rcHcJh&bJ ar*sm,ef; Ô Ô Ô Ô Ô
(Major Young) rSmrl axmif'%f (2) ESpf tjypfay;jcif;cHcJh&aomfvnf; t,lcHwif
&mwGif jyefvw G of mG ;_yD; jrefrmjynfrS csufcsif;xGucf mG oGm;cJah vonf? uy`wed f ADAD
,ef;onfum; axmif'%f (5) ESpEf iS fh '%faiGw&yfv#if ±ly;D (5˜000) pD '%faiGEpS f
&yf csrSwfjcif;cHcJh&onf? odk‹aomf 1949 ckESpf/ azazmf0g&DvwGif u&ifolykefxr+
ay:aygufcJh_yD; tif;pdefòrdu › dk u&ifolykefrsm;u pD;eif;cJhpOfu &efukefajrmufbuf&Sd
emrnfqdk;vSonfh tif;pdeftusOf;axmifrS tjcm;axmifusrsm;ESihftwl ADAD,ef;
vnf; vGwaf jrmufomG ;cJo h nf? xda‹k emufoo l nf axmifajy;b0jzifh tjcm;oGm;&rnfh
ae&mr&So d nft h wGuf aemufq;kH Y ADA, D ef;onf u&ifoyl ek rf sm;ESifh aygif;rdomG ;onf?
1950 ckESpf/ -o*kwfvwGif xkdif;e,fpyf&Sd aumhu&dwfY u&ifolykef acgif;
aqmif apmbOD;}uD;ESihftwl ADAD,ef;vnf; towfcHvdkuf&onf[k &efukefrS ppf
wyftm%mydik rf sm;u ,lqae-uqJjzpfonf? olonf u&ifaomif;usef;olrsm;ESifh
ESpftawmf-umaexkdifcJh_yD; 1950 ckESpfrsm;tv,fwGif ,dk;',m;rSwqihf _Adwdefodk‹
jyefvnfa&muf&o dS mG ;cJo
h nf? ajratmufwiG f aexkid pf OfumvY Txl;qef;vSaom
_Adwdo#uy`wdefESihf eD;eD;uyfuyf&SdcJh-uaom u&ifolykefrsm;taejzifh olt ‹ m; t_rJ
ai;idik u f m rdwaf qGzŒJG&efcufcaJ om vlwa,muftjzpfvnf;aumif;/ OD;atmifqef;
wdu ‹k þkd vky}f uHowfjzwfrE+ iS þfh ywfoufaomþrnfonft h a-umif;t&mudrk #þajymqdv k kd
9
pdwf tv#if;r&SdolwOD;tjzpfvnf;aumif; rSwfrdae-uonf?
odk‹ jzpfv#if TudpPY _Adwdo#wdk‹ rnfr#avmuf eufeufeJeJ yg0ifywfouf
cJyh goenf;? 10/ 11/ 12xkt d csdeu f jrefrmawmfawmfrsm;rsm; t±k;d cH,-kH unf-uouJo h ‹kd
OD;atmifqef;tm; z,f&mS ;I olwv ‹kd ufa0udck _H yD; olwt ‹kd m; rvSerf nfo h w l OD;tm;
147 148
147 148
Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
149 150
149 150
151
151
tmZmenfacgif;aqmifrsm; usqHk;_yD; &ufvnfaomae‹wGif Armha&wyfrawmf ‘&wemyHk’ urf;em;pcef; XmecsKyfY oHCmawmf (9) yg;tm; qGrf;uyfvª'gef;_yD;
tr#twef; ay;a0cJh-uonf? (0wfðyaeolrsm;twGif; Adkvfcifatmifudk a&SŒwef; vuf0JbufwGif awGŒ&onf)
152
Adv
1948 ckESpf/ {_yDv (11) &ufae‹wGif usqHk;oGm;cJhaom jynfol‹ acgif;aqmif}uD;rsm;. tokbydk‹aqmifonfh tcrf;tem;Y Armha&wyfrawmf *k%fðywyfzGJŒtm;
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
aumvif;wk (cf) (Colin Tooke) onf TcH±k ;kH . ppfaq;r+_yD;onfah emuf OD;apm.
tr+ukd v#KŒd 0u S pf mG pwifppkH rf;axmufvS r;f cJo h nf? wpHw k ck rSm;,Gi;f ae_yD[k olxif
cJo
h nf? wae‹ oltrd jf yefa&mufaomtcg olA‹ rmtdraf zmfu olt ‹ ,fvaf Z;&Si;f acG;
}uD;rSm acG;±l;jyefae_y[ D k ajymcJoh nf? od‹kjzifh ola‹ cG;udo k l aoewfjzihf ypfowfvu kd &f
_yD;/ ola‹ cG;rSm teD;&Sd jrpfurf;ab;wGif vJaoaeav_yD? wk (cf) rSm ,Hk-unfI r&
Edik af tmif jzpfaeonf? xH;k pHtm;jzifh acG;±l;jyefa&m*grSm tcsdet f wef-um pwifjzpf
yGm;&_rJjzpf_yD; xdkae‹eHeufuyif ol‹acG;rSm taumif;yuwd jzpfaeonfr[kwfyg
tcef; (5) vm;? odk‹ jzpfI wk (cf) onf ol‹acG;. acgif;udk jzwfum &efukefòrd›&Sd wd&p>mefuk
q&m0efxH ,loGm;_yD; ppfaq;-unhf&m wd&p>mefukq&m0efu ol‹acG;wGif acG;±l;
tajzr&ao;aom ar;cGe;f rsm; jyefa&m*gr&Sda-umif; twnfðycJhonf? xdk‹aemuf ol‹tdrfudk azmufxGif;cHcJh&_yD;
Adv
k cf sKyf}uD; atmifqef; vky}f uHc&H r+EiS fh ywfoufaom ol. pm&Gupf mwrf; zdik w f JG
rsm; aysmufq;kH oGm;cJ&h jyefonf? &ufowWywftenf;i,f-um_y;D aemuf tpmtqdyf
OD;apmESifh ola‹ emufvu kd rf sm;. ±H;k awmfY w&m;qdik &f r+onf bufaygif;pHu k oihf_yD; wk (cf) onf aq;±HkwGif aoqHk;oGm;cJhavawmhonf?
-unfhv#if w&m;r#wr+&Sdonf[k qdk&aomfjim;vnf; orm"dw&m;ol}uD;rif; OD; OD;apmtr+ESifh qufEG,fvsuf tqef;w-u,faoqHk;cJh&ol aemufwOD;rSm
aomif;pdefonfyifv#if tcsKdŒae&mrsm;wGif oHo,0ifrdcJhygonf? Oyrmjy&ygv#if OD;wifxÉG jf zpfonf? olonf OD;atmifqef;. vH;k 0,H-k unfru + kd cH&aom wOD;wnf;
xHk;wrf;tpOftvmt& pD&ifcsufudk cHk±Hk;obmywduom a&;om;_yD; zwfjy&_rJ aom AsL±ku d &uft&m&Sjd zpfonf? tdE, dN yËdnmOfcH 0efxrf;t&m&S}d uD;wOD;jzpfc_hJ y;D /
"rRwm&Scd o hJ nf? 'DZifbmv (30) &ufae‹u w&m;ol}uD;rif; OD;ausmfjriho f nf cH±k ;kH 1940 ckEpS w f iG f &efuek w f uUov kd . f 'k=t"dywdtjzpf aqmif&u G cf zhJ ;l onf? 1941
.pD&ifcsufukd trSew f u,fzwfjycJah omfvnf; ,ckO;D apmudk ppfaq;onft h r+wiG f ckEpS w f iG f OD;apmESit hf wl _Adwed Ef iS hf tar&duefEidk if w
H o‹dk ‹dk vku d yf goGm;cJ_h yD; vpfbeG Ef iS hf
rl txl;cHk±Hk;. tzGJŒ0ifwOD;r#omjzpfonfh OD;atmifomausmfu xkdpD&ifcsuftm; [kid zf m-rdr› sm;ukjd zwfI ava-umif;c&D;jzifh jyefvm&mwGif 1942 ckEpS f Zefe0g&DvwGif
a&;om;wifjycJo h nfukd olowdxm;rdco hJ nf? TpD&ifcsucf sro + nf jrefrmjynfvw G f [kdifzmavqdyfY ESpfOD;vkH; tzrf;cH&onf? xkd‹aemuf rsm;r-umrD OD;wifxGÉfrSm
vyfa&;&&Sd&ef (5) &uftvdkwGif jzpfcJhonfhtwGuf vef'ef&Sd y&DADaumifpD (Privy jyefvnfv$wfay;jcif;cH&_yD; tdENd,EkdifiHokd‹ apv$wfum jrefrmppfajy;tpkd;&tzGJŒ.
Council) ac: w&m;v$wfawmfcsKyfodk‹ toem;cHpmwif&ef rjzpfEkdifawmhay? xdk‹ jyefvnfxlaxmifa&;qkdif&m t}uHay;t&m&Sdtjzpf cef‹tyfjcif;cH&onf? 1942
jyif Ttr+EiS fh ywfoufI txl;cH±k ;kH tzGŒJ 0ifrsm; ceft ‹ yf&mwGiyf if ueOD;tcuftcJ ckESpfrS 1945 ckESpftxd tdENd,EdkifiH/ qif;rvm;òrd›wGif aexdkifvsuf jynfya&muf
rsm; &SdcJhonf? vmrnfh q,fpkESpfaygif;rsm;pGmtwGif; jrefrmEkdifiHudk ajcmufvSeaf‹ e aecJhonf? ppf_yD;aemuf bk&ifcH.aumifpDwGif b¾ma&;ESihf taumufcGefqdkif&m
rnfh tjiif;yGm;zG,f&m jy\emrSm TcHk±Hk;jzpfvmEkdifonfudk vltrsm;tjym;u em; aumifpt D zGŒJ0ifjzpfvmcJo h nf? 1947 ckEpS /f Zefe0g&DvwGif jrefrmEdik if H vGwv f yfa&;
vnfoabmaygufxm;-uonf? tcsKdŒrSm vHk;0O\Hk a-umufvef‹ae-uonf? twGuf !SdE+dif;aqG;aEG;&ef OD;atmifqef;ESihftwl vef'efòrdo › dk‹ vdkufygoGm;cJhonf?
tu,fI OD;apmwa,mufwnf;omr[kwfbJ usef&Sdaom tjcm;}uH&mygrsm;u xdck &D;pOfwiG f _Aw d od #tpd;k &ESifh oabmwlpmcsKyfukd vufrw S af &;xk;d &ef jiif;qefjcif;
,cktcsdefxd vGwfajrmufaecJhaomf xkdolrsm;u ,cktr+udpPwckvHk;udk rnfuJhodk‹ jzihf OD;apmonf OD;atmifqef;udk twdtvif; qefu ‹ sifvmcJhonf?
wk‹H jyefrnfqo kd nfrmS rodEikd af cs? jrefrmjynfvw G vf yfa&;&&S_d yD; yxrqH;k tpd;k &tzGŒJ wiG f OD;wifxÉG o f nf Ekid if H
±kH;awmf. aemufqHk;pD&ifcsufxufausmfvGef_yD; óud;yrf;rdoltcsKdŒrSm ouf jcm;a&;0ef}uD;tjzpf cef‹tyfjcif;cHcJh&onf? odk‹aomf 1948 ckESpf/ -o*kwfvwGif
qdk;r&Snf-uay? &efukefteD;&Sd [Hom0wDrS c±dkif&J0efaxmufa[mif;wOD;jzpfol Ekwx f u G cf _hJ yD; Adv k rf ;ª csKyf&mxl; 1 jzihf t&efvufeufuikd w f yfrsm;. ppfO;D pD;csKyfjzpf
153 154
153 154
tajzr&ao;aom ar;cGe;f rsm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
vmcJo h nf?Ekid if x hH yd w f ef;t}uD;wef;0efxrf;wOD;ESihf tpk;d &tzGŒJ 0if 0ef}uD;wOD;tm; ypfcJhjyef_yD[lIvnf;aumif;/ OD;wifxGÉfudk EkdifiHa&; òydifbufwOD;. tiSm;a-u;
ppfwyfrS jrifhrm;vSaom &mxl;wckokd‹ ay;tyfcH&jcif;rSm xl;qef;aumif;xl;qef; pm;orm;rsm;u vky}f uHcjhJ cif;jzpfonf[I l vnf;aumif;’ a&;om;cJo h nf? oda‹k omf
aeayvdrrhf nf? oka‹d omfvnf; ol. toufarG;0rf;ausmif;r+b0onf ppfrx + rf;b0 vnf; xkd EdkifiHa&;òydifbuf rnfolrnf0gjzpfonfudkrl rnfolur# azmfxkwfEkdifjcif;
rS pwifcJhjcif;jzpfonfukd awmfawmfrsm;rsm;rod-uacs? olonf tdENd,&Sd tif'kd r&Scd ahJ cs?
ppfwuUov dk rf b S ŒJG&cJ_h y;D tdE, dN yËdnmOfcH 0efxrf;b0ok‹d 0ifa&muf&eftwGuf ppfwyf OD;wifxÉG t f owfc&H r+onf OD;atmifqef;vky}f uHc&H r+}uD;tm; olu okaw
t&m&S&d mxl;ukd pGev ‹f w $ cf jhJ cif;jzpfonf? orRwEkid if aH wmfopftaejzifh jynfwiG ;f ppfr;D oeðyvkyaf ejcif;ESifh qufE, G yf wfoufaeoavm/ odr‹k [kwf vufeufuikd w f yfrsm;
awmufavmif_yD; ysufpD;vkeD;yg;tajctaeokd‹ qkdufa&mufaecsdefwGif ppfr+xrf; twGif; tm;òydifaejcif;ESihf oufqdkifygoavm? 1948 ckESpf/ Zefe0g&DvwGif jrefrm
a[mif;rsm;ukd &Ekid o f avmuf jyefvnfppk nf;I ckid rf monfh t&HwyfrawmfzŒJGpnf;a&; EkdifiH vGwfvyfa&;&_yD;_yD;csif;yif uGefjrLepfrsm;onf tpdk;&udk vufeufudkif qef‹
av;vHvSonfhwm0ef}uD;ukd olz‹ momurf;vS rf;cJhjcif;jzpfonf? The New Times usifcJh-uonf? u&ifwdkif;&if;om; olykefrsm;vnf; vufeufudkifxºuGcJh-uonf?
of Burma owif;pmudk pwifxlaxmifolESihf ,if;. t,f'DwmjzpfvmcJhonf? xdkt‹ jyif tiftm;toifhtwifhom&Sd_yD; ao;i,fvSao;aom Armhwyfrawmf wyf
olonf w&m;ol}uD;OD;ausmfjrihf.tudkvnf; wdkufwdkufqdkifqdkifjzpfaecJhonf? &if; trsm;tjym;vnf; ykeu f efc-hJ uonf? xkt d cgu tpd;k &udk qufvufopPmapmihf
xdt ‹k jyif olo‹ wif;pmwGif toH;k ðy&eftwGuf OD;apm.tr+ukd xdt k csed u
f OD;wifxÉG f odaom wyf&if;rsm;teuf t"dutusqHk;rSm Adkvfr;ª csKyfae0if; OD;pD;uGyfuJaom
onf pl;prf;avhvmaecJhonf[k trsm;u ,Hk-unfcJh-uonf? trSwf (4) Armhvufeufuidk w f yf&if;jzpfonf? Tykeu f efrr+ sm;a-umifh 1948 ckEpS f
1948 ckESpf pufwifbmvtwGif; wnY OD;wifxGÉfonf pywfvrf;&Sd tukeyf ikd ;f wGif ydrk pkd nf;pepfusaom wyfrsm;udk wd;k csŒJ zŒJGpnf;cJ&h onf? Oyrmtm;jzifh
olo ‹ wif;pmwku d ±f ;Hk cef;rS um;jzifh xGucf mG &m aygufuaJG pEkid af om ud&, d mwcku OD;wifxGÉf uGyfuJaom jynfaxmifpkt&efwyfzGJŒ (Union Auxiliary Forces) ESihf
ol‹um;twGif; aygufuGJoGm;onf? qD'ifum;twGif;&Sd um;armif;olESifh tapmifh xdka‹ emuf ‘ppf0efxrf;’ [k ac:aom e,fjcm;a'owyfzGJŒ (The Territorial Forces,
a*:&cg;ESpOf ;D (wOD;rSm ola‹ b;wGif xkid af eonf) rSm csucf si;f yif aoqk;H oGm;cJo h nf? sitwundan) wdk‹ jzpf-uonf? xdkwyfzGJŒrsm;onf c±kdife,frsm;wGif a'oqdkif&m wm
Adkvfr;ª csKyftaejzifh aoavmufatmif '%f&m&oGm;onf? obm0w&m;u jyuf 0efrsm; ,lxm;-u&onf? ppfa&;wGio f mru Ekid if aH &;wGiyf g -oZmwdurU }uD;rm;r+
&,f«youJo h y‹dk if vGecf ahJ om wESpcf cJG efu ‹ OD;atmifqef; vky}f uHccH &hJ aom twGi;f a-umihf OD;wifxÉG t f aejzihf ppfa&;&nfreS ;f csuw f iG of m &yfwefr‹ aebJ Ekid if aH &;wGif
0ef±;Hk ukd vS r;f jrifEidk o f nfah e&mY T&mZ0wfrj+ zpfymG ;jcif;jzpfonf? xkt d cif;jzpfymG ; yg tjrihq f ;kH tm%m&,lvckd si-f uaom ArmhwyfrawmftwGi;f &Sd t&m&Srd sm;twGuf
onfah e&mESihf "m;vG,cf w k f vrf;wzufwiG &f adS om pdea‹f ygvfausmif;twGi;f wGif a& tiftm;aumif;aom òydib f ufwOD;jzpfaecJah vonf?
wyfpcef; ,lbDtufpf ‘&wemykH’ (U.B.S. “Ratanabon) wnf&Sdonf? xkdnu u|ef 1947 ckESpftwGif;u armfvòrdifY jynfaxmifpkppf&JwyfzGJŒ (Union Military
awmfu wm0efust&m&Sw d OD;jzpf_yD; xkad ygufurJG t + oHrsm; -um;&jcif;ukd rSwrf ad e Police) wGif 'k=Adkvftjzpf wm0efxrf;aqmifaeaom wkdif;&if;om;u&ifeDvlrsKd;
onf? t}uD;tuJ y=t&mcHAdkvfjzpfol au/ 'D=*0kduf(pf) (K.De-Goise) vuf (u,m;) jzpfonfh apm,dk;±ª; (Saw Yoo Shoo) onf ol. _Adwdo#t&m&Sdjzpfol
atmuf&Sd a&wyfOD;aqmifv+yf&Sm;wyfzGJŒu xkdae&mokd‹ tajy;tv$m;a&muf&SdoGm; Akvd }f uD; rduk u f ,fvaD v; (Captain Michael Lilley) Zlvikd v f (18) &ufae‹wiG f ol‹
_yD; a*:&cg; (2) OD; vJaoae_yD; Adkvfrª;csKyfrSm touf&Sif±kHom&Sdonfh owfjzwf xHodk‹ a&mufvm_yD; “atmifqef; r-umrD vkyf}uHcH&vdrfhr,f? r_idrfroufjzpfvm
r+jrifuGif;ukd awGŒ -u&onf? a&wyfom;rsm;u ol‹ukd *spfum;ay:wif_yD; odyfr cJh&if armfvòrdifòrdu › dk xdef;csKyfxm;Ekdifzdk‹ toifhjyifxm;yg” [k ajymcJhonfudk ,ae‹
a0;vSaom &efuek af q;±k}H uD;ok‹d wufow k ±f u
dk yf ‹dk-uaomfvnf; aq;±k}H uD;a&muf_y;D xufwkdif rSwfrdaeao;onf? Adkvf}uD;vDav; rnfr#avmuf ydkrdkodxm;onf qdk
odyrf -umrDrmS yif OD;wifxÉG f aoqk;H oGm;avonf? [l;wifum (Hugh Tinker) u onfukd rnforl # rodEidk af wmhacs? tb,fa-umihq f akd omf olonf rsm;r-umrD tcsed f
ol. *E<0ifajrmufavhvmr+jzpfonfh jynfaxmifpk jrefrmEkid if aH wmf (The Union of twGi;f armfvòrdiòf rdw › iG f ±kwwf &ufaoqH;k oGm;cJah oma-umihjf zpfonf?
Burma) wGif ‘jynfaxmifpk. r¾dKif}uD;wckudk aorif;u 'kwd,t}udrf z,f&Sm; rSeuf efr&+ odS nfjzpfap=r&So d nfjzpfap/ TZmwfvrf;tm;vH;k ESifh tjcm; tvm;
155 156
155 156
tajzr&ao;aom ar;cGe;f rsm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
157 158
tajzr&ao;aom ar;cGe;f rsm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
oabmxm;rnD!w G rf r+ sm;onf jy\emw&yftjzpf }uD;rm;pGm aygufzmG ;vmcJ_h yD; aom taxmuftxm;rSm OD;apm.tr+ukd ckcu H muG,&f eftwGuf &efyakH iG pkaqmif;
,ae‹wdkif &SifoefaeqJjzpfonf? t-urf;zufvufeufudkif a&mifpHkaomif;usef; cJhaom OD;apm.tudkt&if; OD;armifarmif}uD;qkdoljzpfonf? OD;apmtaejzihf
olykefrsm; wwkdif;wjynfvHk; r+daygufouJhodk‹ aygufvmcJh_yD; 0g;tpnf;ajyouJhodk‹ t*Fvefjynf&dS ‘y&DAaD umifp’D ac: ‘w&m;v$waf wmfcsKyf’ od‹k toem;cHpm wifyikd cf iG fh
jzpfum ysupf ;D qH;k ±+;H r+rsm;udo k m jzpfay:apcJo h jzihf wyfrawmfu _ird 0f yfyjd ym;atmif &&Sdoifha-umif; 3 urBmausmf pmapmif}uD;wckjzpfaom ‘wkdif;rf’ (The Times) .
aqmif&GufcJh&jcif;jzpfonf ’ [k qdkxm;jyefonf? t,f'DwmxHodk‹ olu ay;pmrsm; a&;om;ay;ydkc‹ Jhonf? ‚if;tjyif tr+r_yD;qHk;rDyif
wzef 1990 ckEpS /f pufwifbmvxkwf vkyo f m;jynfoa‹l e‹pOfowif;pmYvnf; jrefrmEdik if .H zGŒJpnf;tkycf sKyfykH tajccHOya'tajymif;tvJrsm; jzpfay:cJo h nf? tu,f
vkyf}uHr+}uD;wGif _Adwdo#wdk‹ yg0ifywfoufaeyHkudk rD;armif;xkd;um a&;om;wifjy I xko d o‹kd m rjzpfcv hJ #if OD;apmonf ‚if;ydik cf iG Efh iS fh tusLH;0ifr+ &Sad yvdrrhf nf?
aom tcef;qufaqmif;yg;rsm; yg&Sdvmjyefonf? TonfrSm _Adwdo#wdk‹ESihf ywf oda‹k omfvnf; OD;atmifqef;udk &Si;f ypf&ef }uHpnfrt + m; vef'ef&dS tcsKdŒaom
oufI ¹cGi;f csufxm;apmihx f ed ;f cJah ompnf;udk yxrqH;k pwifazmufzsufvu dk jf cif; todkif;t0dkif;rsm;u axmufcHcJhjcif; &Sd=r&Sd[laomtcsufESihf ywfoufI _Adwdef&Sd
yifjzpfonf? xdt k csdeuf e,l;a,muf&dS urBmu h vk or*~}uD;Y _Adwo d #tpd;k & ud, k f yk*~dKvfwcsKdŒyif oHo,0ifcJh-uonf? OD;atmifqef;aov#if ol‹ae&mY OD;apmudk
pm;vS,frsm;u jrefrmEkdifiH. vlt ‹ cGihfta&;csKd;azmufr+rsm;udk wifjyaecdkufjzpfI 0ef}uD;csKyftopftjzpf jyefvnftpm;xd;k Ekid cf ahJ omfvnf; jrefrmEdik if u H kd _Adwo
d #wd‹k
_Adwo d #tpd;k &tm; odumQ usap&ef aqmif&u G o f nfh óud;yrf;r+w&yfom jzpfayvdrhf vufckyfxJwGifyif qufvufxdef;xm;Ekdifayrnf?
rnf? odak‹ omfjim;vnf; xkdtcsdefu vDvfESifh ukr`%DrS rmvf[dkx&m (Malhotra of vkyf}uHr+}uD; jzpfyGm;_yD; (2) &uft-um 1947 ck/ Zlvdkifv (21) &ufae‹wGif
Leele Co.) uJhodk‹aom xifxifay:ay:r[kwfonfh pD;yGm;a&;orm;rsKd;ESihf quf _Adwdo#atmufv$wfawmfY avbmtrwf wGrf'&Dbwf (cf) (Tom Driberg) u
EG,fr+&Sdaom &efukefrS ADAD,ef;ESihf ti,fwef;t&m&SdtcsKdŒrSvGJI _Adwdo#tpdk;&. ‘OD;atmifqef;ESifh ol‹vkyfazmfudkifbufrsm;udk av;pm;&aumif;rSef;odaom v$wf
xdyfydkif;tkyfcsKyfa&;qkdif&m tm%mydkifyk*~dKvfrsm;xJrS Ttr+ESihf ywfoufqufpyf awmf. Tbufjcrf;&Sd trwfrif;rsm;taejzifh trSefwu,f eufeufeJeJ 0rf;enf;
aejcif;udrk l xkwaf zmfEidk jf cif;r&Sad o;acs? a-uuGJr+udk azmfjyvdkufygonf? ‘opPmazmuf taumuf}uH&ef v+H‹aqmftm;ay;
Tyk*Kd~ vfrsm; yg0ifywfoufaer+rmS trsm;todyifjzpfonf? Tt&m&Sd tcsKŒd vlrdkufarG;-uvsuf ,cktcg oufawmihfoufom jzpfae-uukefaom uGefqm
ESihf _Adwdo#pD;yGm;a&;orm;rsm;onf _Adwdo#aumifpDrS v#KdŒ0Sufqef;-u,fvSonfh aA;wpf vl}uD;vlaumif;rsm;xuf &efuek Yf &uf&ufpufpufðycJ-h uaom vlrorm
a*stufpf bif*av (J.S Bingley) uJhodk‹aom yk*~dKvfrsm;ESifhtwl yl;aygif;um rsm;taejzihf Tvkyf}uHr+}uD;. udk,fusihfydkif;qkdif&m tjypf&Sdr+rSm enf;yg;vdrfhrnf
OD;apmESifh ol. vusmf *d% k ;f 0ifEidk if aH &;orm;tkypf u k kd wdwwf qdwaf xmufychH o hJ nf r[kwfa-umif; u|Ekfyf pGyfpGJajym-um;vdkufygonf’ 4 [k wifjyajymqkdvdkuf&m '&D
[lIom vufwGif;&Sd taxmuftxm;rsm;t& qGJ,loHk;oyfcJh&onf? xdkrSwyg; bwf (cf) udk olt ‹ wkud t f cHtcsKdŒu avSmifajymifatmf[pfc-hJ uonf? avbmtpd;k
bk&ifcHudk,fwkdif vef'efodk‹ ta-umif;-um;onfh a-u;eef;pmxJY Tyl;aygif;}uH &ESihf uGefqmaA;wpftwdkuftcHwdk‹ yl;wGJvsuf v+dufv+dufvSJvSJ 0rf;enf;a-umif;
pnfr+}uD;wGif xdyfydkif; _Adwdo#t&m&Sd}uD;rsm; yg0ifywfoufaea-umif; azmfjy xkwfazmfajym-um;cJh-u_yD; T&mZ0wfjypfr+}uD;wGif ygwDESpfbufvHk;rS tvdkwl
rxm;onft h wGuf rdro d abmt& pdwv f ukd rf mefyg aqmif&u G af e-uaom &efuek f tvdkyg vdkufavsmnDaxGr+ r&SdcJha-umif; jiif;y,fcJh-uonf?
òrd&› Sd _Adwdo#t&m&Sdi,frsm;xJrS tcsKdŒyg0ifa-umif; oufaojy±HkrSvGJI txufazmf 1990 ckESpf/ Ekd0ifbmv (17) &ufrS (22) &uftwGif; vkyfom;jynfoal‹ e‹pOf
jyyg aqmif;yg;taejzihf _Aw d o d #tqihjf rift h &m&S}d uD;rsm;udk pGypf &JG ef rwwfEidk cf ahJ cs? owif;pmwGif ydkrdkI ±+yfaxG;_yD; ykp>mqefaom aqmif;yg;rsm; tcef;qufyg&Sdvm
OD;atmifqef;ESifh ol‹vlrsm; vkyf}uHowfjzwfcH&pOfu &efukef&Sd tpdk;&tdrfawmf cJhonf? Edk0ifbmv (13) &ufae‹wGif rdwˆDvmcsnfr#ifpuf±HkY ajym-um;aom
twGi;f Yomru t*Fvefjynf/ vef'efòrd&› dS Edik if jH cm;a&;±H;k tqihjf rihf _Adwo d #tm%m AdkvfcsKyfrª;}uD; apmarmif. rdef‹cGef;udk txl;tqef;ðyI udk;um;xm;onf? Adkvf
ydik rf sm;yg tjcm;olrsm;enf;wl odoo d mom xdwv f efw‹ ek v
f y+ of mG ;cJ-h u&avonf?2 csKyfatmifqef;. tcef;u¾udk uyfajr‡miftoHk;csI vGwfvyfa&;óud;yrf;r+wGif
OD;apmtaejzifh vef'efEiS fh tquftoG,&f adS -umif; jyoEdik af om wckwnf; OD;ae0if;. tcef;u¾udk yH}k uD;csŒJ &ef &Si;f &Si;f vif;vif;&nf&, G x f m;onf? &efuek f
159 160
159 160
tajzr&ao;aom ar;cGe;f rsm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
&Sd udv
k ekd tD m%mydik rf sm;u vef'efo‹kd ay;yda‹k om tcsKŒda-u;eef;pmta[mif;rsm;wGif vnf; vrf;ay:xGuo f l rnforl qdk aoewfjzihf ypfrnf[k _cdr;f ajcmufw‹kH jyefco hJ jzihf
yg&Sdonfh OD;ae0if;tm; tom;ay;azmfjyxm;csufrsm;udk owif;pmrsm;wGif jyef xdkae‹u vlxkcsDwufyGJudk zsufodrf;cJh&_yD; vlajrmufjrm;pGm tzrf;cHcJh&onf? xkd‹
vnfazmfjycJ-h uonf? aemuf wESpfausmfcef‹t-umwGif tpdk;&ydkif owif;pmrsm;Y 1990 ckESpf/ Edk0ifbm
‘umuG,fa&;0ef}uD; ae&mtwGuf vSaz (Adkvfvusfm) ESifh ae0if;t-um; vtwGif; tcef;qufaqmif;yg;rsm; yg&Sdvmonf? ,if;aqmif;yg;rsm;taejzifh
&Sad eaom atmifqef;. axmufccH sufukd u|Ekyf f tpysKd;aqG;aEG;vku d yf gonf? ae OD;atmifqef;. tarGqo kd nfukd cgxkwyf pfvu dk u
f m OD;ae0if;tay: vlxu k -unf
0if;onf (ArmhvGwfvyfa&;wyfrawmfrS ajymif;vJzGJŒpnf;cJhaom) ArmhrsKd;cspfwyf !kdav;pm;onf[laom tcsufjzihf tpm;xkd;Ekdif&ef óud;pm;-ujcif; jzpfaumif;jzpf
rawmf trSwf (4) wyf&if;. wyf&if;rª;tjzpfaqmif&GufcJh_yD; tpOftvmaumif; ayvdrrhf nf? xkt d csed w f iG f tvGetf rif; xifay:ausm-f um;vmaom a':atmifqef;
cJholjzpfI ppfwyftjrifrS-unfhv#if olonf tvm;tvm ydkrdkaumif;rGefolwOD; pk-unfu OD;ae0if;. tjrihfqHk; tm%mydkifqdkifr+udk pdefac:vsuf&Sdae_yDr[kwfyg
jzpf[ef&o dS nf? oda‹k omfvnf; vSazudk a&G;cs,fv#if ydrk v kd ól udurf sm;ayvdrrfh nf’ vm;? odak‹ omf xdkr#jzihf r_yD;ao;? 1991 ckESpf/ ZGefv (28) &ufrS Zlvdkifv (2) &uf
‚if;tjyif atmufyg _Adwdo#umuG,fa&; OD;pD;csKyfAdkvfcsKyf}uD; wifyvm txd vkyo f m;jynfoa‹l e‹pOfowif;pmwGif oufwrf;-umjrihv f _S yDjzpfaom OD;apm.
(Templer) . ajym-um;csuf taxmuftxm;udkvnf; vkyfom;jynfol‹ ae‹pOf ol&d, (The Sun) owif;pmrS OD;atmifqef;tay: wdkufcdkufxm;aom aqmif;yg;
owif;pmwGif yHw k u l ;l I azmfjycJoh nf? tpOfvkdufwckvHk;udk rl&if;twkdif; jyefvnfazmfjycJhonf? u|Ekfyfwdk‹. trsKd;om;
‘jrefrmvlrsKd;wd. k‹ rqHk;Edkifaom oHo,rSm tvGet f‹ vGef _iD;aiGŒp&mjzpfvm acgif;aqmif}uD;tay: OD;apmu apmfum;wdkufcdkufajymqdkxm;r+rsm;ESifh ,SOfwGJ
cJhonf? odk‹aomfvnf; u|Ekfyfwdk‹taejzifh AdkvfcsKyf}uD; ae0if;udk tultnDay;&ef vsuf OD;atmifqef;udk &,forG ;f aoG;_yD; oa&mfxm;aom umwGe;f yHrk sm;udyk ifv#if
twGuf wwfpGrf;or# aqmif&Gufay;&ef tvGefpdwftm;xufoefvsuf&Sdygonf’ jyefvnfazmfjycJhao;onf? 0efwdkr+ESihf avSmifajymifr+rsm; jynfhESufaeaom yk*~dKvf
OD;atmifqef;. emrnfonf jrefrmjynfwGif xdktcsddeftxd udk;uG,ftyfol a&;&m/ rl0g'a&;&mESifh tzGŒJtpnf;a&;&m wzufapmif;eif; wdu k cf ukd rf r+ sm;udk jyo&ef
ozG,fjzpfaeonf? vGefpGmav;pm;&aom AdkvfcsKyf}uD;qdkonfrSm wyfrawmf. jyefvnfyHkESdyf&oa,mif a0zefcsufa&;om;xm;aomfvnf; tqdkygaqmif;yg;rsm;
zcifomru EdkifiHawmf. zcifvnf; jzpfaecJhonf r[kwfygvm;? &JabmfoHk;usdyf jyefvnfay:xGuv f monfh tcsed u f rkd l jrefrmpmzwfy&dowfu owdxm;rdcyhJ gonf?
0ifwOD;jzpfcJh_yD; OD;atmifqef;ESifh &Jabmf&Jbufjzpfvmjcif;onf OD;ae0if;tm; xkdtcsdefu a':atmifqef;pk-unftaejzifh tdrfwGif;tus,fcsKyf (2) ESpfausmfcef‹
tjrihfqHk;acgif;aqmifr+udk ESpfaygif;rsm;pGm awmif;qdkxm;Edkifzdk‹ jzpfvmcJhonf? cHcJh&_yD;jzpf_yD; csufukdpvkdAuforRw Am;uvuf(Af) [mA,f(vf) (Vaclav Havel)
&JabmfoHk;usdyfwGif OD;atmifqef;ESihf OD;ae0if;wdko ‹ nf qefu ‹ sifbuftkyfpk (2) pkrS u olrukd Ekdb,fvf_idrf;csrf;a&;qktwGuf emrnfpm&if; tqkd«y_yD;cgpjzpfonf?
jzpf-uvsuf ,if;wdE‹k pS af ,muf rnfonft h cgr# tap;ruyfc-hJ uacs? Ttcsufukd wòydiw f nf;vdv k ydk if tpd;k &owif;pmY jrefrmhwyfrawmfxal xmif&mwGif OD;ae0if;
tpd;k &owif;pmrsm;u rnfonft h cgr# azmfjycJjh cif;r&Scd ahJ cs? . ta&;ygaom tcef;u¾udk xyfrHtxl;ðy a&;om;xm;aom wyfrawmf.
oda‹k omfvnf; 1988 ckEpS f jrefrmjynftES‹H jzpfymG ;cJah om 'Dru kd a&pDvy+ &f mS ;r+ acgif;aqmifr+orkdif;a-umif;udk tcef;qufaqmif;yg;tjzpf azmfjycJhonf?
wGif t"duacgif;aqmiftjzpf ay:xGuv f maom Adv k cf sKyf. orD; a':atmifqef;pk vkyo f m;jynfo‹l ae‹pOfowif;pmyg ,if;tcef;qufaqmif;yg;rsm;onf ta&;
-unfonf ‘OD;atmifqef;. tarGudk olu qufcHcJh&ygonf’ [laom OD;ae0if; ygvSaom ar;cGef;rsm;udk jzpfay:apcJhonf? yl;aygif;}uHpnfr+ESihf ywfoufaom
. tqku d kd vlo&d iS -f um; pdeaf c:vmcJoh nf? od‹kjzihf tmZmenfae‹t_y;D aemufw&uf ,lqcsuo f t D &kd tD rsm;pkonfvnf; ‚if;ar;cGe;f rsm;udk A[kcd surf ðyvsu&f adS yonf?
1989 ckESpf/ Zlvdkifv (20) &ufae‹wGif OD;ae0if;onf a':atmifqef;pk-unfudk olu, kd wf ikd f tjrihq f ;kH acgif;aqmifjzpfvm&eftwGuf OD;ae0if;onf OD;atmifqef;udk
tdrw f iG ;f Y tus,cf sKyfcsxm;vdu k af vonf? 5 a':atmifqef;pk-unfu usq;kH av pDrHudef;cs z,f&Sm;cJhoavm? vGefpGmaumufuspf,kwfrmvSaom }uHpnfr+wGif
_yD;aom zcifjzpfolESihf &Jabmf&Jbufrsm;udk *k%fðy&ef tmZmenfAdrmefodk‹ &efukef ppfw&k if e,f±yk u f av;wckyrm OD;apmonf qifxm;onft h uGux f J 0ifrcd ahJ vo
òrd›wGif;rSjzwfI vlxkcsDwufyGJudk OD;aqmifoGm;&ef pDpOfcJh_yD; OD;ae0if;ppfwyfu avm? òydifbufwOD;tjzpf ‚if;tjyif olESihf tjrihfqHk;tm%mt-um; -um;cHydwf
161 162
161 162
tajzr&ao;aom ar;cGe;f rsm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
qdka‹ eol wOD;wnf;aom yk*~dKvftjzpf OD;atmifqef;tay: OD;ae0if;cHpm;rdcJhonf ‘tppftrSef yl;aygif;}uHpnforl sm;xHrS tm±Hv k aJG jymif;oGm;ap&ef tuGucf s_y;D
rSm xif&mS ;vSonf? olw&‹kd aJ bmfo;kH usdy0f ifrsm; *syefEikd if /H wdu k sKdwiG &f -dS upOfu ol OD;apmudk w&m;±Hk;wifum tjypf'%fcscJhjcif;rSm qifuGufwckomjzpfa-umif; cdkif
wdk‹ tcsif;rsm;cJh-uonfrsm;udk touft&G,f Eke,fi,f&G,f-uao;aom tzGJŒxJ vHkaom oufaotaxmuftxm;rsm;&Sdaeonf? tu,fI OD;apmonf tuGuf
rS uset f zGŒJ0iftm;vH;k aumif;pGmod&cdS -hJ u_y;D taxmuftxm;rsm;vnf; &Scd yhJ gonf? qifccH &hJ onf[q k v kd #if jrefrmEdik if .
H vGwvf yfa&;acgif;aqmifrsm;udk rnfow l u‹kd
twdkcsKyfqdk&v#if tjrifoHk;rsKd; ay:xGufvmonf? ‚if;wdkr‹ Sm æ wrSefwu,f owfcJh-uygoenf;? AdkvfcsKyf}uD;ae0if;/ 0ef}uD;csKyfOD;EkESifh tjcm;
1? w&m;qdkifr+onf w&m;r#w_yD;v#if OD;apmtm; t"duvufonfw&m; yk*~dKvfrsm; yg0ifywfoufaeonfqdkonfh -um&SnfpGm pGJ_rJaeaom aumvm[v
cHtjzpf azmfxw k Ef idk cf o
hJ nf? rsm;wGif trSew f &m; rnfr#avmuf &Sad eygoenf;’
2? OD;apmonf qifuGufxJ 0ifrdcJh_yD; w&m;qdkifr+ w&yfvHk;onf w&m;a&; jynfxaJ &;0ef}uD; OD;ausm_f ird ;f / tjcm;qd&k , S v f pf trmcH Adv k cf ifarmifuav;
jy,k*o f mjzpfonf? wdk‹tygt0if OD;Ek/ OD;ae0if;ESihf tjcm;wif;rmaom oabmxm;&Sdol jrefrmrsm;.
3? OD;apmonf tjypfvnf; &Sdonfhtjyif qifuGufxJodv k‹ nf; 0ifrdcJhonf? tvdq k ENukd qefu ‹ sifvsuf u&ifEiS fh tjcm;vlenf;pk wdik ;f &if;om;rsm;tay:Y }uD;
yxrtjrifonf jrefrmtrsm;pk udk,fwdkif ,Hk-unfaomtjrifjzpf_yD; jrefrm rm;aom vku d af vsmr+rsm; ðyvky&f ef OD;atmifqef;u pDpOfco hJ nft
h csufukd pOf;pm;
&Jtm%mydkifrsm;ESihf pma&;q&mrsm; wifjy-uaom w&m;0iftjrifw&yfvnf; awG;awmp&mtjzpf xkdaqmif;yg;Y qufvufa&;om;xm;onf? xdk‹ jyif Zlvdkifv
jzpfonf? 'kw, d tjrifrmS 1940 ckEpS f aESmif;ydik ;f umvu jrefrmEdik if w H iG f tr+xrf; (19) &uf/ eHeufcif;wGif &efukefajrmufbuf&Sd u&ifvlrsKd; trsm;tjym; aexkdif
cJhzl;_yD; ,cktcg _AdwdefEkdifiHwGif a&muf&Sdaexdkifae-uaom _Adwdo#t&m&Sd trsm; aom tif;pdefòrd. › c±kdif&J0efaxmufjzpfol wdkif;&if;om; u&ifvlrsKd; apmpdefr+H qdk
tjym; pG_J rJaomtjrifjzpfonf? wwd,awG;ac:r+tjrifrmS rl tajccHtm;jzihf jynfy olonf OD;apmtm; zrf;qD;&ef trdef‹&&SdcJhojzihf ‘wu,fhvkyf}uHowfjzwfr+}uD;
a&muf oabmxm;uGv J o JG l jrefrmrsm;t-um; r-umrDtcsed u f rS ay:xGuv f monfh rjzpfyGm;rD eHeuf (9) em&Dcef‹wGif ‚if;u oGm;a&mufzrf;qD;cJh&onf’ [k a&;om;
tjrifjzpfonf? xm;&m xdak zmfjycsufrmS tH-op&maumif;vGe;f vSaom tqdðk ycsufjzpfaeayonf?
txl;ojzihf xdwv f efw ‹ ek v f y+ zf ,G af umif;vSaom vky}f uHowfjzwfr}+ uD;jzpf ‘xdktcsdefu OD;apmonf wpHkw&m xl;xl;jcm;jcm; vkyfaejcif;r&SdbJ olr‹ dom;pk0if
yGm;_yD; tESpf (40) eD;yg;cef‹ jzpfonfh 1986 ckESpf/ {_yDvtwGif;u u&iftrsKd;om; rsm;ESihftwl eHeufcif;tcsdefav;udk ðzef;aejcif;omjzpfonf’ [k apmpdefr+Hu ajym
tpnf;t±k;H (KNU) rS xkwaf 0onfh pmapmifwckwiG f yg&Sv d maom aqmif;yg;wyk'f qdak -umif; xdak qmif;yg;wGif a&;om;xm;jyefonf? xda‹k emuf apmpderf o H+ nf nwGi;f
onf txufazmfjyyg 'kw, d tjrifudk axmufcx H m;onf? ,if;onf 'kw, d tjrifEiS hf csi;f yif yJc;l od‹k c±kid &f 0J efaxmuftjzpf ajymif;a&$Œ jcif;udck cH &hJ onf[k qdx k m;jyefonf?
ywfoufI a&;om;xm;aom trsm;od&onfh wckwnf;aom yHkESdyfrSwfwrf;jzpf TwGif OD;apmudk u|eaf wmf. zcifjzpfol OD;xGe;f vSatmifu ae‹v,fyikd ;f wGif
onf? aqmif;yg;.acgif;pOfrSm ‘atmifqef;udk wu,f b,folowfovJ’ [lI zrf;qD;cJhjcif;tpm; apmpdefr+Hu Zlvdkifv (19) &uf/ eHeufcif;wGif zrf;qD;cJhonf
yif jzpf_yD;v#if a&;om;oltrnfudk ‘u|Ekfyfwdk‹. &efukefowif;axmuf’ [k azmf qdjk cif;rSm vH;k 0rSm;,Gi;f vGaJ csmfaeonf? twGi;f 0ef±;kH rS jyefvmaom vlowform;
jyxm;onf? ed'gef;udk atmufyg pmyd'k Ef pS yf 'kd jf zihf tpðyxm;onf? rsm;udk OD;apmu eHeuf (11) em&DwGif óudqdkvufcHcJhjcif;udk oludk,fwdkif jrifawGŒ
‘1947 ckESpf/ ZlvdkifvwGif jrefrmEdkifiH. 0ef}uD;csKyf OD;atmifqef;udk v#KdŒ cJh&ygonf[k w&m;±Hk;awmfwGif xGufqdkcJhaom uy`wdefcef;rSmrl OD;apmudk zrf;
0Sufqef;-u,fpGm vkyf}uHowfjzwfcJhr+onf u&ifvGwfajrmufa&; óud;yrf;r+wGif onft h csdeEf iS hf ywfoufI rrSm;,Gi;f Ekid af y? olonf OD;apmESihf OD;apmtdru f kd tcsdef
}uD;rm;aom tcsKd;tauGŒwckukd jzpfapcJo h nf? (39) ESp-f umjrihcf _hJ yDjzpfaomfvnf; -umjrihpf mG apmih-f unfah ecJo h v S yg; KNU pmapmifwiG f a&;om;
l nf;jzpfonf? xdrk w
xdv k ol wfrt + m; tppftrSef }uHpnfzefw;D cJo h rl sm;udrk l ,ae‹xufwidk f vlo&d iS -f um; ol/ tqdyk g aqmif;yg;&Sirf v S IJG xdak e‹u OD;apmtdro f ‹kd &Jrsm; eHeufyikd ;f 0ifzrf;jcif;ukd
razmfxw k Ef idk af o;acs? tr+. tcsut f vufrsm;udv k nf; ,ae‹xufwikd f rajz&Si;f OD;apmudk,fwdkifujzpfap/ tjcm;wOD;wa,mufujzpfap rnfonfhtcgur# a&;
Edik af o;acs’ om;ajymqdkcJhjcif;r&SdcJhacs? OD;apmtdrfudk &Jrsm; vma&muf0dkif;0ef;xm;onfhtcsdef
163 164
163 164
tajzr&ao;aom ar;cGe;f rsm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
rSm ae‹v,f (2) em&D &Sd_yD[k azmfaumfb!Geu f‹ vnf; twnfðyajymqdkcJhygonf? ^m%fay;cJo h nf?
oda‹k omfjim;vnf; aqmif;yg;wGif yg&So d nfh tjcm;tajctjrpf&adS om a&;om; 1969 ckESpf/ ZGefv (2) &ufae‹wGif OD;ae0if;u ,if;t}uHðycsufudk jiif;
csufrsm;tm; avhvm-unfv h #if OD;Ek (,cifu ocifE)k ESifh Akv d cf sKyf}uD;ae0if; tp y,fvdkufonf? xdk‹aemuf OD;Ekvnf; pdwfysufum wdkif;jynfrS xGufcGmoGm;cJhav
&Sdonfh oabmxm;wif;rmol jrefrmrsm; yg0ifywfoufaeonf[laom pGyfpJGcsuf onf? olonf vef'efodk‹ oGm;cJh_yD; xdkae&mYyif OD;ae0if;. ppftm%m&Sifpepfukd
udrk l owdcsyo f ihv f yS gonf? (_Adwo d # tvdak wmf&rd sm;) [k pGypf cJG xH m;&aom u&if vufeufuikd af wmfveS &f ef pnf;±H;k vkyaf qmifrnfh olt ‹ pDtpOfrsm;udk -o*kwv f (29)
vlrsKd;pkrsm; (ppftwGi;f Y u&iftajrmuftjrm; r[mrdwb f ufrS &yfc-hJ uonf) ESifh &ufae‹wGif a-unmcJhonf? aemufqHk;wGif ,if;vGwfajrmufa&;ppfyGJonf xdkif;=
jrefrmjynfrS qkwcf mG oGm;aom _Adwo d #wda‹k emuf xd;k ppfqifvu kd yf gvmcJah om Armh jrefrme,fpyfwav#muf&dS jynfwiG ;f rS xGuaf jy;vm&olrsm; cdv k &+H mpcef;rsm;rS pwif
vGwv f yfa&;wyfrawmfxrJ S pnf;rJu h rf;rJh y&rf;ywm jzpfae-uao;aom wyfrsm; cJo
h nf? OD;Ek. vGwaf jrmufa&;v+y&f mS ;r+rS aygufzmG ;vmaom ppfwyfuv kd nf; ‘jynf
t-um; aoG;ajrus cdkuf&efjzpfr+rsm; trSefwu,f jzpfay:cJhavonf? jrefrmEdkifiH cspfvGwfajrmufa&;wyfrawmf’ (Patriotic Liberation Army- P.L.A) [k trnf
vGwv f yfa&;&_y;D onfah emuf u&iftrsK;d om;tpnf;t±k;H (KNU) awmcdo k mG ;onfh ay;vdu k -f uonf? xkw d yfukd ArmhwyfrawmfY xifay:ausm-f um; vlord sm;-uonfh
tcsdefYum; xdkvlrsKd;pktcsif;csif;t-um; jzpfyGm;cJhaom roifhrwifh &efrD;yGm;onf 0g&ifx h yd w f ef;ppfacgif;aqmifrsm; jzpfc-hJ uaom &Jabmfo;kH usyd 0f if Adv k v
f usmf / Adv
k f
jynfwiG ;f ppftjzpfo‹kd t&Sed w f ;kd jr‡iofh mG ;cJah wmhonf? 6 &efEikd Ef iS fh Adv k rf ;ª atmifwt ‹kd jyif vGwv f yfa&;&ptcsed u f Armhwyfrawmf. ppfqif
Todk‹ qdkyifqdk&jim;aomfvnf; OD;Ekonf u&ifvlrsKd;rsm;tay: touf!Sm a&; OD;pD;csKyf/ u&iftrsK;d om; Adv k rf ;ª csKyf [ifqef-um'd;k (Brig. Henson Kya Doe)/
qH;k Armacgif;aqmifwOD;jzpfayvdrrhf nf? u&ifaomif;usef;r+ ray:aygufrD 1948 Armhavwyf OD;pD;csKyfa[mif; AdkvfcsKyfawmfrDuvpfzf (Air Commodore Tommy
ckESpf/ pufwifbmvwGif olonf u&ifrsm;. awmif;qdkcsufrsm;udk avhvm&ef Clift) wdku ‹ OD;aqmif-uonf? OD;Ek. v+yf&Sm;r+tzGJŒonf yl;wGJppfqifa&;twGuf
a'oqdkif&m udk,fydkiftkyfcsKyfa&; aumfr&Sifw&yfudk cef‹tyfcJhonf? rsm;r-umrD xkdif;=jrefrme,fpyfwav#muf tajcpdkufxm;-uaom autJif,lESihf rGefwdkif;&if;
1949 ckESpf/ azazmf0g&DvwGif u&ifrsm;ESihf tpdk;&ppfwyft-um; jynfwGif;ppf om;olykefwEdk‹ Sihf oabmwlnDr+ vufrSwfa&;xdk;-uonf? odak‹ omf r-umvSygacs?
jzpfyGm;aepOf OD;Ekonf _idrf;csrf;a&; tqdkðycsufw&yfudk urf;vS rf;cJhygao;onf? jrefrmEkid if t H aejzihf yxrqH;k a&;qGjJ y@mef;cJah om 1947 ckEpS f zGŒJpnf;tkycf sKyfykH tajc
od‹k jzpfI u&ifw. ‹kd ykeu f efxºuGru + kd ppfwyftiftm; oufoufjzifo h m acsr+e;f vdk cHOya'wGif &S rf;ESihf u,m;jynfe,fwdk‹udk ay;tyfxm;aom ‘cGJxGufvdku cGJxGuf
-uaom oabmxm;wif;rmol jrefrmrsm;u olt ‹ m; odumQ csonft h aejzifh ‘u&if ydik cf iG ’fh &Sod nfh &ydik cf iG t
fh ay:Y oabmuGv J tJG jiif;yGm;r+rsm; jzpfay:vmawmhonf?
Ek’ [k ‘emrnfajymif’ ay;cJ-h uonf? tu,fI ppftm%m&Sifwdu k‹ dk wGef;vSef_yD;onfESifh wòydifeuf olwdt k‹ m;vnf; ‚if;
Ttjzpftysufrsm; jzpfyGm;_yD; ESpftwef-umrS autJif,lrsm;u txifvGJ &ydkifcGihfudk ay;ygrnf[laom uwdu0wfudk wdkif;&if;om; vlenf;pkrsm;u ,ck
rSm; rkef;wD;r+rsm; jzpfcJh-u[efwlygonf? 1962 ck/ rwfvwGif AdkvfcsKyf}uD;ae0if; awmif;cHvm-uonf?
tm%modrf;vdkufonfhtcg ol‹udk zrf;qD;xdef;odrf;cJh_yD; 1966 ckESpf/ atmufwdk Todk‹ wdkif;&if;om;rsm;. ‘cGJxGufvdku cGJxGufydkifcGifh’ udk zGJŒpnf;yHktajccH
bmvtxd v$wrf ay;cJah cs? ydrk I kd zGŒJpnf;yHt k ajccHOya'enf;usaom tpd;k &pepfw Oya't& umuG,fwm;qD;xm;&efom vdkvm;ESpfòcdufaom OD;Ekonf 1973 ck/
&yf jrefrmEdik if w H iG f jyefvnftoufoiG ;f &mY tultnDay;&ef OD;Ektygt0if ,cif Zlvikd v f wGif ol. acgif;aqmif&mxl;udk Adv k v f usmf tm; v$aJ jymif;ay;tyfum xkid ;f
Ekid if ahH cgif;aqmifa[mif; (21) OD;jzifh ‘t}uHay;tzGŒJ ’ udk ^m%fe^D m%feufrsm;aom EkdifiHrS 0rf;enf;pdwfysufpGmjzifh xGufcGmoGm;cJhavonf? Adkvfvusfmonf tjrihfrm;
ppftm%m&Sifu zGJŒpnf;ay;vdkufonf? 1962 ckESpfwGif OD;ae0if; oGwfoGif;cJhaom qH;k pGr;f &nfEiS fh jynfph akH omyk*Kd~ vfwOD;jzpf_yD; OD;atmifqef;. yk*Kd~ vfa&;t& cifrif
‘jrefrmhq&kd , S vf pfvrf;pOfygwD’ wnf;[laom ‘wygwDtm%m&Sipf epf’ tpm; 1962 &if;ESD;aom rdwfaqGwOD;vnf;jzpfonf? 1978 ckESpf/ Ekd0ifbmvtwGif;wGif
ckEpS f rwkid rf u D usio hf ;kH cJah om ‘ygwDpkH 'Dru dk a&pDpepf’ ESifh ‘vGwv f yfaom aps;uGuf vufeufudkifwyfzGJŒ (2) zGJŒt-um; em;vnfr+vGJ&mrS jzpfyGm;yHk&aom autJif,lwdk‹
pD;yGm;a&;’ odk‹ jyefvnfOD;wnfvkyfudkifoGm;&ef (21) OD;tzGJŒ. trsm;pku t}uH u ol‹pcef;tm; 0ifa&mufpD;eif;wdkufcdkufr+wGif AkdvfvusfmusqHk;oGm;cJhonf?
165 166
165 166
tajzr&ao;aom ar;cGe;f rsm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
167 168
tajzr&ao;aom ar;cGe;f rsm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
169 170
tajzr&ao;aom ar;cGe;f rsm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
&ef&mS jcif;ESihf tcif;jzpfymG ;&mwGif jynfo&‹l aJ bmfrsm; yg0ifywfoufaeyH&k jcif;wdu ‹k kd 0g&Dvxkwf *sme,fwGif 'kwd,t}udrfxkwfa0aom u|Ekfyf. pmtkyftay:wGif òcH
vkyf}uHr+twGuf aphaqmfcsuftjzpf w&m;qdkifaepOftwGif;wGifyif udk;um;jcif;cH iHak &;om;&mYæ
cJh&avonf? odk‹aomf OD;jrv+dif. Zmwfa-umif;jyefzGihftefjcif;rsm;onf cdkifvHkr+ “‚if;tjyif TT xdkxdk tESDodk‹aom acgif;aqmifwdk‹. aemufvdkufqdkol
rnfr#&Sdonfudkrl rnfolr# odEkdifawmhrnfr[kwfacs? &efukefbaqGonf twef tcsKŒdwo ‹kd nf rdrw d q ‹kd &m. Edik if aH &;&efo[ l k xifrwS of rl sm;tay: rdrw d b‹kd mom rdrd
-umuyif OD;aESmufuifqma&m*gjzifh aoqH;k oGm;cJ_h yD; OD;jrv+id rf mS vnf; zavmf&'D g wdt ‹k pDtpOfjzifh }udrzf efrsm;pGm yl;aygif;}uHpnfr+ ðyvm-uonf? pma&;q&m &efuek f
odk‹ oGm;a&mufvnfywf_yD; ESpftenf;i,ft-um 1991 ckESpftwGif;wGif &efukef baqGudk,fwdkifu olESihf OD;jrv+difwdk‹onf AdkvfcsKyfatmifqef;. &nf&G,fcsuf/
aq;±H}k uD;Y uG,v f eG of mG ;cJah oma-umihjf zpfavonf? OD;wnfcsufrsm;tay: txiftjrifrmS ;ap&ef cyf±;l ±l;/ cyf&rf;&rf; tjrwfxw k f vkyf
olwr‹kd uG,v f eG rf D 1989 ckEpS /f Zlvikd v
f tmZmenfae‹txl;xkwf ‘The Burma aqmifrr+ sm;wGif yg0ifaqmif&u G cf ahJ -umif;/ 1972 ckEpS yf ikd ;f Y befaumuf&dS rdwaf qG
11
Review’ pmapmif trSwfpOf (6) wGif armifxl; (0dZm… =ody`HwuUodkvf) a&;om; t0ef;t0kid ;f twGi;f wGif zGi[ fh 0efccH zhJ ;l onf” [k azmfjycJo h nf?
aom ‘'Drdkua&pDodk‹ aemufqHk;c&D;’ aqmif;yg;yg&SdvmcJhonf? ,if;aqmif;yg;wGif txufygjy\emESiyhf wfoufI u|eaf wmf. ,k-H unftm;xm;onfh vkyaf zmf
aqmif;yg;&Sifu OD;atmifqef;tm; vkyf}uHowfjzwf&ef yl;aygif;}uHpnfr+wGif ukid b f ufwOD;jzpfco hJ l OD;wifarmif0if;. &efuek b f aqGEiS Ehf iS hf awGŒqpHk Ofu ajymqkd
Adv
k cf sKyf}uD; ae0if;taejzifh OD;aqmiftcef;u¾rS yg0ifcyhJ EkH iS fh OD;atmifqef;tay: csurf sm;tm; aumufEw k rf wS o f m;xm;jcif;rsm;rSm OD;jrv+id u f trnfazmfxw k cf ahJ om
xm;&Sad om OD;ae0if;. oabmxm;wdE‹k iS fh ywfoufI pGypf aJG &;om;xm;onf? olEiS hf &efuek b f aqG twlwI JG *VKefO;D apmESihf Adv k cf sKyfatmifqef;wkt ‹d ay: Edik if aH &;
171 172
171 172
tajzr&ao;aom ar;cGe;f rsm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
t& vkyf}uHcJh-uykHrsm;ESifh qufpyfaeonftavsmuf *VKefapmtm; vkyf}uHcJh 'DZifbmv (1) &ufae‹wiG f ±kww f &ufaoqk;H oGm;jcif;a-umifh rar;vku d &f awmhyg?
olrsm;rSm olwkd‹ukd,fwkdif zGifh[0efcHcsuft& &efukefbaqGESifh ukdjrv+difwkd‹ESpfOD; xk&d ufrwkid rf D u|efawmfonf 1993 ckEpS w f iG f t*Fvyd b f momjzifh a&;om;cJh
jyefvnfxif&Sm;oGm;onfhtwkdif; OD;wifarmif0if;. rSwfom;csufrsm;rSm ta&;yg onfh “atmifqef;ukb d ,foo l wfovJ” trnfyg pmtkyu f dk ykEH ydS x
f w k af 0cJ_h y;D wzef
aom tjrifopfw&yf[k ,lqEkdifygawmhonf? okd‹&mwGif w&m;Oya'tjrifjzifh 'kw, d t}udrf wk;d csŒJpmwGt J jzpf 1996 ckEpS w f iG f xkwcf o hJ nfph mtkyu f dk jrefrm±+axmifh
qifjcifokH;oyfvkdufaomf (u) &efukefbaqGESifh ukdjrv+difwkd‹u *VKefapmtm; rS jyefvnfa&;om;wifjyoGm;Ekdif&ef rdwfaumif;wpkESifh wkdifyif-u_yD; 1998 ck
vkyf}uHjcif;onf olwkd. ‹ ukd,fa&;ukd,fwm em-unf;r+ESifh rauseyfcsufwpkHwck ESpu f ek af vmufwiG f vkyif ef;p-uygonf? xkwaf 0oltaejzifh OD;wifarmif0if;uyif
a-umifah vm? okr‹d [kwf (c) a-u;pm;vlowform;rsm;uJo h ‹dk olwv‹dk v
dk m;aom tc wm0ef,lcJhygonf? xkdtwGif; jynfyawmfvSefa&;wGif tcsdef-umjrifhpGm ukdwif
a-u;aiG wpkHw&m&&Sdjcif;a-umifh ,if;okd‹vkyfvkduf-ujcif;avm? okd‹r[kwf (*) armif0if;ESihf vufwaJG qmif&u G cf ahJ om &Jabmf&b J ufwOD;jzpfc_hJ y;D “acwf-ydi”f *sme,f
wpkHwa,mufaomolu ckdif;apI jzpfap/ rdrdoabmtwkdif;jzpfap EkdifiHa&;t& wGif t,f'DwmtzGJŒ0iftjzpf vkyfukdifvmcJhol jr0wD&JacgifrSmvnf; -opa-w;vs
vkyf}uH-ujcif;avm? okd&‹ mwGif *VKefapmtm; um,uHajrmufvkyf}uHolESpfOD;ESifh EkdifiH/ qpf'eD-rdo › kd‹ aexkdif&ef a&mufvmaoma-umifh ol.apwemqENtavsmuf
*VKefapmrSm aoqkH;oGm;-u_yDjzpfonfhtjyif t"duq&morm;taejzifh !¸ef-um; wefzkd;}uD;onfh tultnDukday;cJh&mY pmrlrsm;tm; wnf;jzwfonfhwm0efukd ,l
ckdif;apolESifh vufeufxkwfay;ol Adkvfae0if;rSmvnf; uG,fvGefoGm;_yDjzpfonf? cJhygonf? ,if;okd‹ xkdvkyfief;wGif tvkyfrsm;ae-u_yD; 2000 ckESpf ZlvkdifvusrS
wa,mufawmh usefao;onf? 'DudpPwGif Adkvfae0if;ESifh teD;uyfqkH; yl;aygif; pmtkyfxGufvmojzifh xkdtcsdefa&mufrS OD;&JacgifESifh aumif;rGefpGm pum;ajymcGifh
}uHpnfbufjzpfol Adkvfatmif}uD; (84) toufxif&Sm;&Sdao;onf? ol‹taejzifh &ygawmhonf?
ol‹q&m Adkvfae0if;ESifhtwlwGJI xkd&mZ0wfr+ukd usL;vGefcJh-uygonf[k ajzmifh u|eaf wmfpOf;pm;rdonfrmS 0ef}uD;csKyfO;D Ekonf 1962 ckEpS w f iG f tm%mtvk
csufay;v#if w&m;Oya't& ta&;,lppfaq; tjypfay;Ekid rf nfjzpfonf? oka‹d omf cH&_y;D onfah emuf 1969 ckEpS rf S 1978 ckEpS t f xd vufeufuidk af wmfveS af &;enf;t&
rnfoy‹dk ifjzpfapumrl vGepf mG ya[VdqefveG ;f aom Tjzpf&yfrmS pdw0f ifpm;zG,&f m OD;Ek. &JwcH eG x f &l m ,d;k ',m;Ekid if o H ‹dk jrefrmrsKd;cspfy*k Kd~ vfrsm; 0kid ;f 0ef;az;r pnf;±k;H
aumif;aejcif;a-umifh ,if;uJhokd‹ a&;om;xm;jcif;ukd u|efawmf jrifjrifjcif; vkyu f idk -f uonfuh mv0,f &Jabmfo;Hk usdy0f if Akv d v f usfm/ Akv d &f efEidk /f Adv k rf ;ª atmif
OD;wifarmif0if;tm; tjrefqufoG,far;jref;ygawmhonf? OD;wifarmif0if;xHrS wko ‹d mru avwyfO;D pD;csKyf wDuvpf/ Adv k rf ;ª csKyf apm-um'k;d / 0ef}uD;a[mif; OD;oGif
od&onfrmS xkt d csdeu f olt ‹ aejzifh &efuek b
f aqG.pum;rsm;onf olp‹ w d x
f w
J iG f ESifh “ae;&Sif;” owif;pmt,f'DwmcsKyf OD;avm±kHtjyif &efukefbaqGvnf; twl
azsmufzsufIr&atmif pGx J ifusef&pfvsuf&adS omfvnf; xkt d csdeu
f ,k;d ',m;Ekid if H wuGyg0ifcahJ -umif; -um;odc&hJ onf? 14 xkt d csed yf idk ;f wGif ukb
d aqGonf OD;wifarmif
‘y&mu|y=f u&Dcef’ -rdt › eD; jrefrme,fpyftwGi;f &Sd txl;wyf&if; (1) “ewf&iS af emif” 0if;ukd pum;0kdif;wGif ajymcJhonfhenf;wl ola&mufcJhor# ae&mwkdif;wGif pum;pyf
pcef;rS tjcm;&Jabmf olw ‹ ynhaf usmfrsm;vnf; tem;wGif &Sad e-uonfjh yif/ &efuek f rdonfhtcgwkdif; olESifh&if;ESD;aom &Jabmfrsm;ukdvnf; ta-umif;tm;avsmfpGm
baqG. ajymqkdcsufrsm;tm; ckdifrmaomtaxmuftxm;jzpfap&ef toHzrf;,l ajymjyavh&Sd&m OD;&Jacgifukd ar;jref;&mwGifvnf; atmufygtwkdif; olodor#
rnf}uHaomfvnf; &efukefbaqGtaejzifh ol‹tm; txifvGJrSm;oGm;rnfukd pkd;&drf pkv
H ifpmG jyefvnfajymjycJyh gonf?
jcif;a-umifh ,if;okd‹ rvkyfjzpfcJhyg? xkdrSwyg; xkdtcgu jrefrmEkdifiHa&; avmu Adkvfae0if;onf olb ‹ 0a&SŒa&;twGuf jy\emw&yfukd pOf;pm;&mY upm;
wGiv f nf; ±k;d ajzmifjh cif;r&Sad om vufeufuidk ef nf;rsm;jzifh tm%m&,l=rmefwcH eG f orm;yDyD trSm;trSefukd t"durxm;bJ tEkdift±+H;ukdom t_rJwrf; t"duxm;
xlae-uonfhþ,leDazmif;0wf EkdifiHa&;orm; tajrmuftjrm;ESifhvnf; ywfouf wwfoljzpfI AdkvfcsKyfatmifqef;wyfrSxGufum EkdifiHa&;e,fxJokd‹ 0ifa&mufoGm;
ae-uI xkdvkyfaqmifcsufrsm;ukd trSeftwkdif;0efcH-urnfholrsm; r&Sdoavmuf csdew f iG f ol.pOf;pm;cef;0ifco hJ nfrmS *VKefO;D apmonf wcsdeu f eef;&if;0efa[mif;
jzpfygvdrfhrnf? xkd‹a-umifh OD;wifarmif0if;ESifh aemufwcg awGŒonfhtcgwGifrS wOD;jzpfvsu/f olu ‹ dk txifao;Ir&/ tu,fI olonf rawmfwq Adv k cf sKyfatmif
xyfraH r;OD;rnf[k &nf&, G xf m;cJah omfvnf; u|eaf wmhrf w
d af qG}uD;onf 1999 ckEpS /f qef;ESifh EkdifiHa&;t& aps;upm;csuftm;-ydif&mY AdkvfcsKyfatmifqef;uJhokd‹ ‘wESpf
173 174
173 174
tajzr&ao;aom ar;cGe;f rsm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
175 176
tajzr&ao;aom ar;cGe;f rsm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
1994 ckESpf/ Zefe0g&Dv? uifbm&mòrdŒawmfwGif vGwfvyfa&;ae‹ (46) }udrfajrmuf tcrf;tem; e0w oH±kH;a&SŒwGif ,SOfòydifqifE$J-upOf?
&mwGif odxm;_yD; taxmuftxm;rsm;ESifh rdrdwdk‹ vHk;0rod-u&ao;bJ vGwfae
onfh tcsuftvuftajrmuftjrm;udk tajccH_yD;v#if OD;apmwa,mufxJr[kwf
Ô Ô Ô Ô Ô
177 178
177 178
Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
179 180
179 180
Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
udjk yonfh aemufq;kH vuQ%mtjzpf OD;apmonf ol‹ jrifuiG ;f udk zH;k tkyrf nfh acgif;pGyf aemufxyf (18) v -um_yD; oltoufrqHk;±+H;rD (6) &uftvdkwGif OD;atmif
udk jywfom;pGm jiif;y,fvdkufonf? qef;onf &efukefòrd›Y vlxkpnf;a0;yGJ}uD;wckudk rdef‹cGef;ajymcJhonf? xkdae‹onf
ol‹aemufqHk;c&D;udk oufaocH&ef pk±Hk;vsuf&Sdol vltenf;i,fudk olonf Zlvdkifv (13) &ufae‹ jzpf_yD; vwfwavma&G;cs,fjcif;cHxm;&aom wkdif;jynfðy
cyf&J&Jyif wcsuf tjrefvS rf;-unhfvdkufonf? óud;ay;olonf olv ‹ nfyif;udk óud; v$wfawmf. wdk;wufr+ tajctaeESihf ywfouf_yD; olu ajymqdkcJhonf? xkdpnf;
uGi;f pGyv f u kd _f yD; óud;udk aqmihq f v JG u
dk of nf? puUey‹f ikd ;f twGi;f wGif vl-urf;rif;om; a0;yGJ}uD; wufa&mufolrsm;onf olr‹ defc‹ Gef;udk E+wfqufrdefc‹ Gef;tvm; cHpm;-u&
toufxu G o 2
f mG ;avonf? armifp;kd / oufEiS ;f ESihf r+e}f uD; 3 wdo ‹k nf tif;pdeaf xmif onf? “cifAsm;wdk‹udk usaemf uae‹ajymcJhcsifw,f” [laom edrdwfjyaemufqHk;p
wGiyf if olwa‹kd cgif;aqmifaemuf óud;pifay:vku d o
f mG ;-uonf? armifped Ef iS fh &ef}uD; um;jzifh OD;atmifqef;u olr‹ decf‹ Gef;udk tqHk;owfcJhavonf?
atmifwo ‹kd nf &efuek w f iG f óud;ay;cHc&hJ onf? 1947 ckESpf/ ZlvdkifvwGif 0ef}uD;tzGJŒ wzGJŒvHk;eD;yg;udk &Sif;vif;ypfjcif;onf
w&m;pD&ifa&; cHk±Hk;.wm0efum; _yD;pD;cJh_yD? w&m;Oya'onf wOD;aumif; okwfoifa&; tawG;tac:. yxrqHk;ESihf t±kdif;tpdkif;qHk; &v'fjzpfonf? uHwl
pGefp‹ m;r+ 0g'tay: tEkdif,lEkdifcJh_yD? odka‹ omfjim;vnf; ,ae‹xufwdkif wdkif;jynft tusK;d ay;jzpfrnfh aemufwzGŒJ rmS wyfrawmfjzpfonf? orkid ;f . ta&;ay: tajct
aejzifh cHpm;ae&qJjzpfaom jrefrmhEkdifiHa&;. t-urf;zufr+tarGudk OD;apmESihf ol‹ aersm;u ocifwjzpfvJ ppfom;jzpfol OD;ae0if;udk _Adwdo#u avhusifhoif-um;cJh
vlrsm;u csefxm;cJhavonf? olrsm;jzpf-u_yD;/ ynm&nfjrihrf m;vSaom t&m&So d ;kH OD;jzpfonfh Akv
d rf ;ª csKyf wifxÉG /f
OD;atmifqef; vky}f uHjcif; rcH&rDuyif jrefrmrsKd;cspfrsm;. ppftwGi;f acgif; AdkvfcsKyf xGef;vSatmifESifh 'k=AdkvfcsKyf}uD; prpf'Gef;wdk‹ESifhtwl vkyfazmfudkifbuf
aqmifjzpfaom a'gufwmbarmfuæ “aoewfu;kd uG,rf [ + m tpGt J vrf;}uD;aewJh tjzpf ae&mcsxm;ay;cJo h nf?
t&mudk ud;k uG,o f vdk jzpfvmw,f? *syefawGqu D jrefrmawG ESpcf sufavhvmcJ&h AdkvfcsKyfae0if;taejzifh ola&muf&Sdae&aom tajctaewGif tawmf rtD
181 182
181 182
t-urf;zufrt
+ arG Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
rvnfcHpm;&ayvdrfhrnf? olò‹ ydifbufrsm;rSm r-umrDyif towfcH&olcH&/ &mxl;rS tuG,f ,lxm;r+w&yfjzpfa-umif;æ‘jrif;òydifuGif;onf vltrsm;pka0;&m ae&m
z,f&mS ;cH&olc&H jzpfuek -f uavonf? jzpfonf? olonf jrif;wpfay;r+rsm;udo k m em;axmifonfr[kw/f tpd;k &Xme toD;
u|eaf wmf.þzcifjzpfoþl Av kd cf sKyfxeG ;f vSatmifEiS þfh '=k Adv
k cf sKyf}uD;þprpf'eG ;f wdo
‹k m oD;wGif vkyu f ikd af e-uaom olt ‹ odrw d af qGrsm;xH vSnyhf wfomG ;vm_yD; aemufq;kH
ta-umif;jycsuf tcdik t f vHrk &Sb d J &mxl;rS xkwyf ,fjcif;cH&onfr[kwaf cs? u&if owif;rsm;udk ar;jref;pHkprf;cJhonf’ [k a'gufwmarmifarmifu OD;ae0if;.
wdkif;&if;om;rsm;ESihf tjcm;e,fpyfa'o&Sd vlxkudk pdwfauseyfap&eftwGuf vli,fb0udk pdwful;pdwfoef;aumif;aumif;jzihf qufvufyHkazmfxm;onf?
'k=AdkvfcsKyf}uD; prpf'Gef;udk umuG,fa&;OD;pD;csKyftjzpf a&G;cs,fcJhjcif;jzpf&ef rsm; OD;ae0if;tm; axmufcHtumtuG,fay;olrsm;xJwGif wOD;jzpfaejcif;
ygonf? xdk&nf&G,fcsuftwGufyif tjcm;u&ifvlrsKd;ESpfOD;jzpfonfh qif;'f[wfpf twGuf olr-umc% xkwyf ,fypf&mwGif a'gufwmarmifarmif yg&Srd oGm;bJ &Sio f ef
ppfausmif;qif; Adkvfr;ª csKyf apm-um'dk;udk ppfqifa&; OD;pD;csKyftjzpfvnf;aumif;/ vGwfajrmufaejcif;jzpfayvdrfhrnf? Tonfudk óudwifcef‹rSef;I &Edkifonf[kqdk
Adv
k rf ;ª }uD; &S±D ;d+ udk avwyfO;D pD;csKyftjzpfvnf;aumif; wyfrawmfxyd w f ef; &mxl; Ekid yf gonf? a'gufwmarmifarmifonf aysm! h o
hH w
l OD;jzpfonf? olonf OD;ae0if;t
rsm;twGuf a&G;cs,fcjhJ cif;jzpfonf? ay: rnfonf_h cdr;f ajcmufrr+ # rjzpfapcJ?h ‚if;tjyif uyfzm;owW0gjzpf&eftwGuf ol
'k=Adv
k cf sKyf}uD; prpf'eG ;f ESit fh wl olwE‹kd pS Of ;D onfvnf; &mxl;rS xkwyf ,fjcif; . ,cif ynmwwft&nftcsif;rsm;udk pGefŒv$wfypf&efvnf; olu 0efrav;acs?
cHcJh&onf? 1949 ckESpf/ Zefe0g&DvwGif u&iftrsKd;om;tpnf;t±Hk; (KNU) u 1988 ckEpS /f -o*kwv f twGi;f xkt d csed uf jrefrmEkid if w
H iG f Oya't& &yfwnfEidk af om
vufeufuikd af wmfveS cf sdew f iG f wyfrawmfxrJ S ,if;xdyw f ef; u&if (3) OD;rSm tpd;k wckwnf;aom EkdifiHa&;ygwD}uD;jzpfonfh jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOfygwD (rqv)
&udk qufvufopPmapmiho f q d jJ zpfonfrmS ,Hrk mS ;oHo,jzpfp&m r&Syd gacs? od‹kjzpfI . OuU@ESifh jynfaxmifpjk refrmEkid if . H orRwtjzpfyif rnfrnf&&r[kwaf om a'guf
olwdk‹xkwfy,fcH&jcif;onf vlrsKd;a&;oufouftay:wGif tajccHIaomfvnf; wmarmifarmifuykd if wifajr‡mufapcJah yonf?
aumif; odk‹r[kwf olwdk‹udk &Sif;vif;ypfEkdifa&;twGuf csufaumif;&&SdoGm;ol òydif od&‹k mwGif ydrk tkd pGr;f tp&Sad om tjcm;yk*Kd~ vfrsm;rSmrl okwo f ifa&;vrf;pOf.
bufwOD;a-umihaf omfvnf;aumif; jzpfEidk af yonf? om;aumifrsm; jzpfcJh-u&onf? OD;atmifqef;. ausmif;om;b0u t&if;ESD;qHk;
tm;aumif;aom òydifbufwdkif;udk z,f&Sm;ypf&ef OD;ae0if; pGJpGJ_rJ_rJjzpf&jcif; a&mif;&if;wOD; jzpfcJholjzpf_yD; 'k=0ef}uD;csKyf/ umuG,fa&;0ef}uD;wm0efrsm;ukd
. tpdwftydkif;w&yfonf ol. tm;i,fpdwfrS trsm;qHk; tajccHjcif; jzpfEkdifacs vGwfvyfa&;_yD;aemuf xrf;aqmifcJhol Adkvfvusfmonf olt ‹ aejzifh tpkd;&&mxl;
&Sdayonf? OD;ae0if;. i,femrnfrSm ±+armifjzpfonf? udk±+armifonf *syfqif tm;vkH;rSEkwfxGuf_yD; pD;yGm;a&;avmutwGif;okd‹ 0ifa&muf&ef taumif;qkH;jzpf
aumvdyrf S 1931 ckEpS w f iG f ausmif;xGucf &hJ _yD; ,cifcsmcsv D rf; (,ck ud, k rhf if;ud,k f a-umif; qkH;jzwfcJhonf? 6
csif;vrf;) &Sd &efukefòrd›/ qifajczkH;&yfuGuf pmwkdufcGJwckwGif ti,fwef;pma&; OD;atmifqef;. tjcm; t&if;ES;D qH;k a&mif;&if;wOD;rSm Adv k af usmaf Zmjzpfonf?
av;jzpfcJhonf? ol. txky`wWdudk a&;om;ol a'gufwm armifarmifu ‘jrefrm olonf 1950 ckESpfrsm; tv,ftxd wyfrawmfxJwGif qufvuf&SdaecJhonf?
jynfESihf AdkvfcsKyf}uD;ae0if;’ (Burma and General Ne Win) pmtkyfwGif ‘xdkpma&; w±kwjf ynf}uD;wGif uGejf rLepfwa‹kd tmifycJG _H yD; wqufwnf; ,leefjynfe,frS jrefrm
tvkyo f nf ocifvil ,fuav;tm; pmrsm;/ a-u;eef;rsm;udk wdww f qdwpf pfaq; jynfxx J u G af jy;_yD; usL;ausmv f mol ulrifwefwyfrsm;tm; qefu ‹ siwf eG ;f vSeaf om
zwf±+_yD; ykvdyftzGJŒ. v+yf&Sm;r+udk ol‹&Jabmf&Jbufrsm;tm; óudwiftoday;EkdifcJh wdkufyGJtrsm;tjym;udk olonf atmifjrifpGm aqmif&GufEkdifcJhonf?
onf? olonf axmufvS rf;a&;tvkyfwGif xufoefonf? xkdtvkyfonf owif; 1950 ckESpfrsm; apmapmydkif;wGif AkdvfausmfaZmonf tvGefausmf-um;aom
&,la&; pcef;aumif;wckjzpfco hJ nf’ [k a&;om;cJo h nf? wyf&if;rª;wOD;jzpfcJhonf? OD;ae0if;udk,fwdkifuvGJI ArmhwyfrawmfxJwGif quf
xdktcsdefu ol. &Jabmf&Jbufa[mif;jzpfcJhol wOD;wa,mufur# OD;ae vufwm0efxrf;aqmifaeol &JabmfoHk;usdyf0ifxJrS olwOD;om usefawmhonf?
0if;xHrS wpHkw&m owday;cHcJh&jcif;udk jyefvnfrSwfrdjcif; r&Sd-uacs? OD;ae0if; tvGet f rif; ±dak oav;pm;jcif;cH&aom &Jabmfo;kH usyd o f nf acwfopfjrefrmhordik ;f
jrif;òydifuGif; r-umc%oGm;cJhjcif;onfvnf; ol. EkdifiHa&;v+yf&Sm;r+udk tum wGif '¾m&Dqefqef taetxm;eD;yg;rsKd;okd‹yif a&muf&SdoGm;cJhonf? olwdk‹onf
183 184
183 184
t-urf;zufrt
+ arG Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
jrefrmEkid if .H vGwv f yfa&;zcifrsm;ESifh Ekid if v hH ufeufuikd w f yfrsm;udk pwifxal xmif xrf;rsm;/ tqifhjrihf ppfwyft&m&Sd}uD;tcsKdŒESifh 'kwd,urBmppfrS ppfjyef}uD;rsm;
h rl sm; r[kwyf gvm;? xka‹d -umifh bDtidk af t (BIA)/ bD'aD t (BDA) ESifh bDtifeaf t
cJo trsm;pka-umihfjzpfonf? tpdk;&rl0g'onf t&if;&Sif0g'jzpf_yD; vufawGŒusonfh
(BNA) wdk‹. ti,fwef;t&m&Sdrsm;udk OD;ae0if;taejzifh pdk;&drfylyefp&m r&Sdacs? twGuf rl0g'onf tvkyjf zpfco hJ nf? 1960 ckEpS w
f iG f uwdðyxm;aom a&G;aumuf
AdkvfausmfaZmomv#if wyfrawmfwGif tm%mtwGuf wOD;wnf;aom ol. ,SOf yGJrsm;udk usif;ycJh_yD; AdkvfcsKyf}uD;ae0if;onf OD;AaqGESihf OD;ausmf_idrf;acgif;aqmif
òydibf ufjzpfonf? aom tkypf b k uf tav;ay;cJo h nf? 1958 ckEpS w f iG f tusyt f wnf;jzpfcv hJ ifuh pm;
bmwD;vfvifhwem (Bertil Lintner) u ‘a'grmef[kef’ (Outrage) wGif OD;Ekonf vlxkaxmufcHr+udk qufvuf&&SdcJh_yD; tjywftowf tEkdif&&SdcJhonf?
‘txufjrefrmjynf&dS uGejf rLepfygwD Armjynfukd 1956 ckEpS w f iG f atmifrmCtrnf rJqEN&Sifrsm;taejzifh EkdifiHa&;wGif ppfwyf0ifpGufr+udk rESpfòcdufa-umif; OD;AaqG/
0Sujf zifh tðywfwu dk pf pfqifa&;ðyvky&f mwGif odr;f ydu k rf ad om uGejf rLepfpcef;wckrS OD;ausmf_idrf; tkyfpkudk jiif;y,fvdkufjcif;jzifh jyovdkuf-uonf?
v#KdŒ0SufpmtcsKdŒudk &&SdcJhonf? oufaocHtaxmuftxm; (odkr‹ [kwf) wdkuf±dkuf odk‹aomfvnf; 1962 ckESpf/ rwfv (2) &ufae‹wGif wkdif;jynfonf uHqdk;rdk;
qufo, G rf w+ pHw k &mudk jyojcif;r&Sb d v J suf Adv
k af usmaf Zmonf owif;ayguf-um; arSmifuscJhavonf? vlóudufrsm;pGmjzifh a&G;cs,fcHxm;&aom 0ef}uD;csKyf/ 0ef}uD;
r+jzihf tpGyfpJGcH&onf? jynfolvlxkonf wkefv+yfacsmufcsm;oGm;_yD; rnfonfudk tm;vHk;/ jynfaxmifpk}uD;. wkdif;&if;om; vlenf;pkrsm;. jynfe,facgif;aqmif
,Hk&rnfrod jzpfoGm;cJhonf? odk&‹ mwGif AkdvfausmfaZmudk wyfrawmfrS xkwfy,fcJh rsm;ESihf qefu ‹ sifbuf ðyvmEkdifolrSefor# tzrf;cHcJh&avonf? 1947 ckESpf/ 'Drkdu
_yD; acwW,m,Dxdef;odrf;xm;cJhonf? ol‹pGJcsufcdkifrmaprnfh taxmuftxm; a&pD zGŒJ pnf;tkycf sKyfykH tajccHOya'}uD;udk zsuford ;f vdu k o
f nf? jrefrmEkid if . H zuf
wdwu d sus ray:aygufvmonft h wGuf 1957 ckEpS w f iG f Akv
d af usmfaZmudk jyefvnf '&,fwnfaqmufyHkonf ppfwyfpdk;rkd;aom A[dktajcðyEkdifiHawmf,Eœ&m;udk vrf;
v$wfay;cJhonf? odk‹ jzihf olb ‹ 0wdk;wufr+vrf;a-umif;rSm ysufpD;oGm;cJh_yD; olonf z,fay;cJ&h avonf? tm%modr;f &jcif;tm; tvGet f rif; ,d, k iG ;f ysufp;D vmaom
&efukefòrd/› prf;acsmif;&yfwGif wyfrawmfrS ay;aom oihfwifh±Hkr#om&Sdaom yifpif jynfaxmifpk}uD;. tajctaersm;a-umifh[lI ta-umif;jycJhonf? &efukef.
vpmav;jzifh tajccsaexkdifcJhonf’ 7 [k a&;om;cJhonf? xdkumvudk rSwfrdol u|efawmftygt0if jynfoljynfom;rsm;taejzihf xdkodak‹ om
aomif;usef;r+a-umifh wpdwfwydkif;taejzifh ppfwyfonf tiftm;&&Sdvm ,dk,Gif;ysufpD;aeonfh rnfonfht&dyfvuQ%mudkr# xkdtcsdefu rawGŒrdcJhygacs?
cJoh nf? Adv k cf sKyf}uD;ae0if;onf wyfrawmfwiG f olq ‹ yk uf ikd rf _+ rJ_rHap&ef tvkyrf sm; aomif;use;f r+ukd aumif;pGmxde;f xm;Ekid o f nf? pD;yGm;a&;rSm aumif;rGev f su&f o dS nf?
aecJo h nf? 1958 ckEpS /f atmufwb dk mvwGif tH-h op&majcvS r;f tjzpf olu ‹ kd 0ef}uD; 1960 ckESpf/ a&G;aumufyGJ_yD;aemuf EkdifiHa&;&moDOwkonf ododomomyif wnf
csKyfwm0ef,&l ef jynfov ‹l w
$ af wmfu tqdðk yvdu k o f nf? OD;Ekacgif;aqmifaom oef‹ _idrv f suf&o dS nf?
&Sif;zqyvESihf OD;AaqG/ OD;ausmf_idrf; qdk&S,fvpfacgif;aqmifESpfa,muf OD;aqmif AkdvfcsKyf}uD;ae0if;. ppftm%modrf;r+onf aoG;ajrusr+r&Sd[k r-umc%
aom wnf_rJzqyv[lI OD;aqmif zufqpfqefu ‹ sifa&; jynfolv ‹ Gwfajrmufa&; a&;om;cJhaomfvnf; trSefpifppfwGif xdkodrk‹ [kwfacs/ 1948 ckESpfrS 1952 ckESpft
tzGŒJ csKyf}uD;onf ESpjf crf;uGo J mG ;cJ_h yD; tusK;d quftjzpf Ekid if aH &;tusyt f wnf;}uD; xd jrefrmEkdifiH. yxrqHk;aom orRw}uD;tjzpf wm0efxrf;aqmifcJhaom pyfa&$
ay:aygufcJhonf? a&G;aumufyGJopf _yD;pD;onftxd tdrfapmifhtpdk;&udk OD;aqmif odu k . f (17) ESpt f &G,f om;i,fjzpfol pdik ;f _rD;onf tm%modr;f r+. yxrqH;k om;
&ef Akv d cf sKyf}uD;ae0if;udk vkyyf ikd cf iG t fh m%m tyfEiS ;f cJah vonf? aumifjzpfcJhonf? pyfa&$odkufonf &S rf;vlrsKd;wd. k‹ t"duacgif;aqmifwOD;jzpf_yD;
AdkvfcsKyf}uD;ae0if;. tdrfapmifhtpdk;& pGrf;aqmifr+rsm;onf trSefwu,f zuf'&,fjynfaxmifpkpepft& jrefrmEkdifiH. pnf;vHk;nD!Gwfr+udk xdef;odrf;xm;
tm;jzifh cs;D rGr;f zG,jf zpfonf? &efuek òf rda› wmfonf oef&‹ iS ;f oGm;onf? Oya'ESifh wnf Ekid rf nf[k tckid t f rm ,H-k unfaxmufco H wl OD;jzpfonf? xkt d csdeuf u|efawmf ae
_idrfr+udk jyefvnftpm;xkd;EkdifcJhonf? ESpfOD;ESpfbufr#waom tajccHrsm;jzifh xkid af omtdro f nf ukuKdU if;ESifh [mrpfwpfvrf;qHw k iG &f o
dS nfh pyfa&$ou kd .f &efuek f
aomif;usef;oltajrmuftjrm; vufeufcscJhonf? Tatmifjrifr+onf tkyfcsKyfr+ tdrEf iS fh uduk t f enf;i,fr#om uGma0;onf?
,Eœ&m;twGif;&Sd t&nftcsif;jynfhrD_yD; oGufvufxufjrufaom t&yfom;0ef pyfa&$ou kd x f H u|efawmf t}udrrf sm;pGm oGm;vnfz;l _yD; tdrrf }uD;ESiw fh v JG suf
185 186
185 186
t-urf;zufrt
+ arG Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
aqmufxm;aom tcef;wGif aexkdifvsuf&Sdaom ol. t}uD;qHk;orD;ESihf cifyGef; xyfuom opfom;eJ‹aqmufxm;wmyg? ypfcJhwJh aoewfusnfqeftrsm;pk[m
onfwx ‹kd H r-umc%qdo k uJo h ‹kd oGm;vnfavh&o dS nf? pdik ;f _rD;. nDtudrk sm;jzpf-u eH&Htxl}uD;awGudk razmufEkdifcJhygbl;? ppfom;awGu ajrnDxyfeH&Hxl}uD;awGeJ‹
aom apmqdkif;anmifa&$ (,l*sif;odkuf) ESihf apm[efzwdo k‹ nf ,cktcg uae'gEkdif tawmf eD;eD;uyfypfwmrd‹k ypfwahJ xmifh usO;f vGe;f _yD; odyt f Eœ&m,frjzpfcw hJ myg? ol
iHY aexdkifvsuf&Sd-uonf? tm%modrf;onfhnY jzpfysufcJhonfhrsm;udk apm[efz wd‹k typf&yfwt hJ cgusrS ppfom;awGu u|efawmfw‹kd 0if;xJae˜aewJh vlwa,muf
u u|efawmhftm; atmufygtwkdif; jyefajymif;ajymjycJhygonf? udk tdraf &SŒwcH g;aygufukd ac:vm_yD; ppfwyfu tm%modr;f vdu k w
f t hJ a-umif; &Si;f
“tJ'aD e‹ eHeuf (1) em&De‹J (2) em&D-um;rSm &efuek u f u k KdU if;vrf;/ trSwf (74) jyygw,f? olwdku ‹ tdrfwHcg;zGihfay;zdk‹ trdefa‹ y;awmh u|efawmhftazu zGihfvJay;
rSm &SdwJh (9) {u us,fwJh u|efawmfwdk‹tdrfudk ppfwyfu vm0kdif;ygw,f? _cHxJrSm vdkufa&m ol‹udk zrf;awmhwmygyJ? u|efawmhftazeJ‹ ,l*sif;udk _cHudkjzwf_yD; tdrf
aeaewJh tdrfapawG/ tvkyform;awG/ rDScdkaeolawG/ tapmifhawGeJ‹ olwdkr‹ dom;pk ywfywfvnf _cHpnf;±kd;umxm;wJh yef;±HkawG wae&mrSm olwdk0‹ ifayguf vkyfxm;
awG tm;vHk;udk xdef;odrf;xm;vdkufygw,f? 'Daemuf ppfom;awG[m tdrf&Sd&mudk wJhae&mudk ac:oGm;ygw,f? tJ'DrSm u|efawmhftazudk um;wpD;eJ‹ ac:oGm;awmh
a&SŒwdk;vm-uygw,f? ay (100) avmufawmif ra0;awmhwJh ae&mvJ a&muf wmygyJ? ,l*sif;udak wmh olw‹kd tapmift h -uyfe‹J tdrbf ufjyefac:vmcJ_h yD; usefwo hJ l
a&m/ atmfwdkrufwpfaoewfawGeJ‹ bufaygif;pHkuae_yD; tdrfudk y&rf;ywm ypf awGtm;vHk; xGufvmcJhzdk‹ ajymygw,f?
awmhwmygyJ? (45) rdepfavmuf qufwu kd yf pfaecJyh gw,f? bma-umifh olw‹kd pypf tdrb f uftjyefvrf;rSm t&m&Sw d a,mufu olwa‹kd oewfey‹J pfwm wa,muf
_yD;/ bma-umifh olwt dk‹ ypf&yfoGm;&ovJqdkwm b,folrS rod-uygbl;? a,mufxdoGm;w,f/ tJ'g rif;nDjzpfEdkifw,fvdk‹ ajymygw,f?
aoewfoH-um;-um;csif; u|efawmf&JŒ tudkwa,mufjzpfwJh ,l*sif; (Eu- ppfom;awGu 'Daemuf tdrfudk p&SmawmhwmygyJ? uHqdk;csifawmh olwdk‹
gene= 23 ESpf) [m ol‹tdyf&may:u vSdrfhcsvdkuf_yD; ol‹tdyfcef;xJu wGm;oGm;_yD; ypfvu kd wf hJ aoewfusnq f efwcku v#ypf pfzsLŒpaf owWmudrk eS x f m;awmh wtdrv f ;kH
xGufcJhygw,f? tdrfa&SŒwHcg;r tus,f}uD; yGifhaewmudk olawGŒvdkuf&ygw,f? arSmiftwdusaeygw,f? olwdku ‹ kd acsmif;ajrmif;wkdufcdkufrSmudk pdk;&drfawmh tcef;
,l*sif;&JŒtyd &f m[m tdraf tmufxyfrmS yGiahf ewJh jywif;aygufa&SŒwnfw h nfrh mS &Syd g wcef; 0ifwkdif;/ 0ifwdkif; ,l*sif;udk a&SŒu t&ifqHk;0ifapygw,f?
w,f? tdyf&mxJu vSdrfhrcsbJ xrsm;xdkifcJh&if tckxd ol touf&Sifvsuf &SdrSmr r-umcifubJ u|efawmhftaz EkdifiHawmforRwtaeeJ‹ csufudkpvdkAufuD;
[kwfygbl;? ol&JŒ jcifaxmiftjzLav;[m aoewfusnfqef&mawGeJ‹ rGpm}uJae ,m; oGm;vnfwkef;u csufudkpvdkAufuD;,m; tpdk;&u vufaqmifay;vdkufwJh
awmhwmygyJ” [k jyefajymif;ajymjycJyh gawmhonf? atmfwdkrufwpf ypPwdkaoewf (2) vufuvGJvdk‹ olwdk‹bmrS rawGŒygbl;? tJ'D
“u|efawmf&ŒJ aemuftudw k a,mufjzpfwhJ pdik ;f _rD; (17) ESpf aysmufaewmvJ aoewf (2) vufvHk;udk u|efawmfhtaz&JŒ bD±dkxJrSm vHkvHkòcHòcH aomhcwfodrf;xm;
oda&m/ u|efawmfhtaz[m atmufxyfqif;oGm;ygw,f? yGihfaewJh tdrfa&SŒwHcg; wmjzpfygw,f?
aygufem;rSm ,l*sif;udk olawGŒawmh olwdkE‹ Spfa,muf tdrfa&SŒwHcg;udk ydwf_yD;aomh tJ'Dreufaemufydkif;rSm olwdk‹ u|efawmfwdk‹ _cHxJu jyefxGufcgeD;rSm t&m&Sd
cwf csufxkd;xm;vdkuf-uygw,f? wa,mufu olv ‹ lawGudk olwydk‹ pfxm;wJh usnfqeftcGHawG jyefaumufcJhzdk‹ trdef‹
reufusawmh tJ't D rd af &SŒwcH g;[m usnfqef&mawGe‹J jynfah ewmygyJ? u|ef ay;ygw,f? 'gawmifrS ppfom;awG awGŒroGm;wJh usnfqef tcGH (100) avmuf
awmhftazeJ‹ ,l*sif;wdk‹ b,fvdk usnfqefrrSefcJhovJ qdkwmuawmh tawmfqef; tcsKdŒopfyifawG yef;±Hak wGatmufu u|efawmfw‹kd &cJyh gao;w,f?
-u,fygw,f? ppfom;awG xGuo f mG ;_yD; reufvv J if;vma&m pdik ;f _rD;udk u|efawmfw‹kd vku d f
taqmufttHw k ckv;kH ysufp;D aewmudk jrif&olwikd ;f u tJ'aD oewfypfcwf &Sm-uygw,f? tdraf &SŒqif0ifayguf&ŒJ vuf0b J uf yef;cif;xJrmS pdik ;f _rD;tavmif;udk
r+a-umifh u|eaf wmfw‹kd rdom;pkwckv;kH aoEkid w f ,fv‹kd oabmwl-uygw,f? ppfrjzpf awGŒ -u&ygw,f? ol‹acgif;eJ‹ ajcaxmufrSm aoewfusnfqefrSefxm;ygw,f?
cifu udv k ekd aD cwfypkH þH taqmufttHt k rd jf zpfaewmu u|eaf wmfwt ‹kd oufukd u,f taqmifta,mifwcktjzpf toHk;ðywJh vSHwHwacsmif;udk olc‹ E<mudk,fab;em;rSm
cJhwmyg? ajrnDxyfrSm&SdwJh tkwfeH&HawGu (18) vufravmuf xlygw,f? tay: awGŒ -u&ygw,f?
187 188
187 188
t-urf;zufrt
+ arG Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
rwfv (1) &ufae‹ nrSm pdik ;f _rD;u olAu kd af tmifah ew,fv‹kd nnf;aeygw,f? ‚if;tcef;ESihf wGJbufxm;aom rSwfpkrsm;wGif apmqdkif;anmifa&$u ola‹ vh
olaumif;aumif; tdyfraysmfawmh wdwfqdwfaewJhnrSm toHAvH-um;wmeJ‹ ol vmawGŒ&Sdr+udk TuJhodk‹ txl;ðy a&;om;xm;jyefonf?
xGuf-unfhwmvdo k‹ m u|efawmfwdk‹ xifrdygawmhw,f? pmrsuEf mS (28)æ‘t&efppf&rJ sm; xlxyfpmG apmih-f uyfaeaom 0ef}uD;csKyfEiS fh
pdwfv+yf&Sm;aewJh ppfom;awGu ta-umufvGefoGm;_yD; olu ‹ dkvJypf/ aemuf 0ef}uD;rsm;. tdrrf sm;udrk l aoewfwcsufr# rypfcwfcjhJ cif;rSm xl;qef;vSygonf’
qufwdkuf qufypfwmvJ jzpfEkdifw,f? 'grS r[kwf óudwifpDrHxm;wJh tpDtpOft tm%m&Sifpepfonf ppfwyf. vlowf,Eœ&m;udk w&pyftoHk;csvsuf ol‹
wdkif; ppfom;awGu pypfwmrSm olu ‹ dk rSefoGm;wmvJ jzpfEkdifygw,f? reufcif;rSm vrf;a-umif;wGif&Sdaeaom tjypfrJhjynfolrsm;udk &Sif;vif;wdkufpm;oGm;cJhonf?
&JawG ppfaq;zdk‹ a&muf&Sdvmygw,f? &Jpcef;rSm 0ifa&mufae&m,lxm;-uwJh ppf wcsed uf jynforl sm;. cspjf rwfE;dk r+uckd &H _y;D *k%, f 0l ifºh uGm;zG,jf zpfaom wyfrawmf
om;awGu tJ'Dvdk ppfaq;r+rðyvkyfzdk‹ &JawGudk wm;jrpfcJhygao;w,f? vlowfr+ onf tm%m&SifwOD;. tm%mwnf_rJa&;twGuf ol‹cg;ydkufaqmif udk,fydkifppf
tjzpf tr+zGihfvdkufygw,f? wyftoGio f ‹kd ajymif;vJjcif; cHvu kd &f avonf? apmqdik ;f anmifa&$u ol‹ nt D owf
owif;pmq&mrsm; a&mufvmawmh jzpfysufcJhwmudk tjynfhtpHkowif; cH&r+ukd ajzrajyEkid pf mG atmufygpum;&yfrsm;jzifh jyefvnfowdw&&Scd jhJ yefygonf?
ay;vdkufygw,f? 'gayr,fh owif;pmq&mawG olwdk‹ owif;pmwkdufawG jyef “u|efawmfn h uD kd u|efawmf ppfaq;-unfah wmh '%f&m (2) ck awGŒ&ygw,f?
a&mufawmh 'Dtjzpftysufowif;trSefudk owif;pmxJ rxnfhzdk‹ olwdk‹ydwfyif ±kdifz,fusnfqefwcku olajcusif;0wftwGif; azmuf0ifxm;ygw,f? ol‹acgif;
wm;jrpfc-H u&ygw,f? aemufbufrmS vnf; ao;i,fwhJ usnq f aH yguf&mwck &Sad ejyefygw,f? 'g[m aoG;
tJ'Dowif;tpm; awmfvSefa&;aumifpDu ppfom;rsm;taeeJ‹ olwdk‹ wm0ef at;at;eJ‹ owfxm;wm xif&Sm;ygw,f? ppftkyfpku aoG;at;at;eJ‹ wGufcsuf
xrf;aqmif&mrSm ckcHr+eJ‹ &ifqdkifcJh&vdk‹ rdrdudk,fudk umuG,fwJhtaeeJ‹ tajctae owfjzwfc&H wJh vufeufrhJ vli,fv&l , G f jrefrmEkid if o
H m; axmifaygif;rsm;pGmxJrmS
t& jyefvnfypfcwf&mrSm pyfa&$odkuf.om;i,f rawmfwq aoqHk;cJh&w,fvdk‹ ol[m yxrqH;k jzpfvrd rhf ,fv‹kd ajymEkid yf gw,f”
owif;xkwjf yefa-unmcJyh gw,f” orRwa[mif; udk,fwkdifyifv#if xdkae‹eHeufY zrf;qD;ac:aqmifoGm;jcif;cH&
‘jrefrmEdkifiH. &S rf;vlrsKd;= jynfya&muf &S rf;wOD;. rSwfwrf;rsm;’ [laom _yD; tif;pdefaxmifxJY Ekd0ifbmvtwGif;wGif uG,fvGefoGm;cJhavonf? ,if;ESifh
ol. pmtkyfwGif rw&m;r+ aumufuspf,kwfrmr+wdk‹ }uD;pdk;aecJhonfh xdkn. ywfoufI tao;pdwt f csuftvufrsm; xkwjf yefa-unmjcif; rðycJah y? &S r;f jynf
em-unf;zG,t f awGŒtóuHrsm;udk cHpm;r+jyif;jypGmjzifh apmqdik ;f anmifa&$u a&;om; e,fY oDaygapmfbGm; apm-umqkdif 8 udk ppfwyfu ac:aqmifoGm;cJh_yD; olonf
xm;jyefonf? olr‹ dom;pkxHodk‹ rnfonfhtcgr# jyefa&mufrvmawmhacs? OD;ae0if; tm%modrf;
‘1962 ckESpf/ rwfv (2) &ufae‹/ eHeuf (4) em&Dcef‹wGif aoewfoHrsm; _yD; r-umrDyif awmif}uD;òrd› ajrmufbuf&Sd Axl;òrd› wyfpcef;wGif olu ‹ dk w&m;pD&if
a-umihf u|eaf wmf ±kww f &ufE;dk vmcJo h nf? aoewforH sm;onf yxrwGif wd;k wd;k om jcif;rðybJ uGyrf sufypfco hJ nf[k ,H-k unf&avonf?
jzpfaomfvnf; u|eaf wmf ydrk Ekd ;dk vmonfEiS t hf r# wpwpydu k s,v f mygonf? aoewf 1958 ckESpfrsm;uJhodk‹ tdrfapmifhtpdk;& oufwrf; c%wmr#om r[kwfbJ
ypfcwfr+rSm tdrfa&S›tjyifbufwnfhwnfhrS jzpfonf? aoewfusnfqefrsm;onf tm%mudk a&&SnfudkifpGJ&ef &nf&G,fcsufjzifh ppfwyfu tm%modrf;,lrSef;odom
jywif;aygufreS rf sm;/ abmifrsm;udk azmufxiG ;f 0ifa&mufvm_y;D eH&rH sm;udk xdreS v f i$ fh xif&mS ;vmaomtcg Zlvikd v f twGi;f &efuek òf rda› wmfY ausmif;om;qlyrl + ay:ayguf
pifusvsuf&Sdygonf? ppfwyfwyfzGJŒwzGJŒonf ntarSmiftwGif;wGif u|efawmfwdk‹ vmavonf? jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOf[k ac:wGifaom OD;ae0if;. rl0g'topf
tdrfbuf wGm;oGm;wufvm_yD; tdrfudk ab;wbufwcsufpDrS 0kdif;&Hum ypfcwf udk OD;b_idrf;/ OD;odef;azjrihf (ocifodef;az) tp&Sdonfh tpGef;a&muf0g'a&;&m
cJhjcif;jzpfygonf? touf (17) ESpfom&Sdao;aom u|efawmf. nDi,fjzpfol pdkif; orm;rsm;udk ac:I axmufccH ikd ;f cJo h nf? 'Dru dk a&pDo‹kd jyefomG ;&ef a0;oGm;yH&k onf
_rD;rSm towfcHcJh&ygonf? oufqkdif&m tm%mydkifrsm;. tqdkt&rl wm0efxrf; ESihftr# ausmif;om;rsm;u olwdk‹obm0t& uef‹uGufqENjy-uavonf? olwdk‹
aqmifaeonfh vufeufuikd w f yfzŒJG ukd ckccH ohJ nft h wGu[ f k qdyk gonf’ . qENjyr+rsm;onf t-urf;zuf&ufpufrr+ sm;ESio hf m &ifqidk óf uHawGŒ&avonf?
189 190
189 190
t-urf;zufrt
+ arG Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
tm%modrf;_yD; (4) vt-um Zlvdkifv (7) &ufae‹wGif &efukefwuUodkvf a,mufòrdw › Gif uG,fvGefoGm;cJhonf? olt ‹ avmif;udk ajrðr‡yfoò*õ[f&eftwGuf jref
0if;udk ppfwyfu 0dkif;&Hvdkuf_yD; atmfwdkrufwpfaoewfrsm;/ pufaoewfrsm;jzifh rmEkid if o
H ‹kd av,mOfysjH zifh o,faqmifomG ;cJo h nf? wurBmvH;k u av;pm;-unf!_kd y;D
ypfcwfcJhavonf? (15) a,mufom aoa-ucJhonf[k w&m;0ifa-unmcJh&m urBmausmyf *k Kd~ vfwOD;jzpfonfh ‘OD;oef’‹ 9 tay: OD;ae0if;onf tvGet f rif; remvdk
,if;ta&twGufrSm t"dy`m,fuif;rJhvS_yD; enf;vGef;vSonf? rsufjrifoufao 0efwrkd j+ zpf_y;D olt‹ avmif;udk &efuek òf rdp› eG &f dS omrefocsKiõ ;f wckwiG o f m ðr‡yEf v
HS o
kd nf?
rsm;u ppfwyf. om;aumifrsm;rSm &mausmfonf[k qdck -hJ uonf? aemifaomtcg odk‹aomfvnf; ausmif;om;rsm;u trsKd;om;ol&Jaumif;wOD;ESihf xkdufwefaom
EkdifiHhacgif;aqmifrsm; jzpfvmrnfh udkatmifqef;/ udkausmf_idrf;/ udkEk/ udkAaqGESihf EkdifiHawmfpsmye jzpfapcsif-uonf? ausmif;om;rsm;onf OD;oef‹tavmif; xnfh
tjcm;vli,frsm; 1930 ckESpfrsm; ywf0ef;usifwGif pwifawGŒqHkcJh&m ae&mjzpf_yD; xm;onfh acgif;udk vk,l-u_yD; &efukefwuUodkvf0if;twGif;odk‹ o,faqmifoGm;cJh
acwfopf jrefrmhrsK;d csppf w d "f mwfaygufzmG ;cJ&h m orkid ;f 0if wuUov kd o f r*~taqmuf -uonf? Ak'<bmom &[ef;awmfrsm;uvnf; xdkv+yf&Sm;r+wGif yl;aygif;yg0if-u
ttHu k ykd if ppfwyfu aemufwae‹wiG f 'dik ;f erdu k jf zifh azmufcyJG pfvu dk af vonf? onf? ,if;v+yf&Sm;r+onf óudwifwGufqxm;ouJhodk‹yif aoG;at;at;jzifh acs
OD;ae0if;onf rnfoa‹kd om qefu ‹ sirf r+ sK;d udrk # onf;rcHcahJ cs? 1960 ckEpS f a&G; r+ef;jcif;cH&avonf? ppfom;rsm;u ausmif;om;rsm;udk aoewfrsm;jzifh ypfcwfcJh
aumufyGJwGif oltav;ay;cJhaom OD;AaqGESihf OdD;ausmf_idrf;wdk‹udkyif OD;ae0if;u _y;D ausmif;om;&maygif;rsm;pGmrSm tpkvu kd t f òyHvukd f towfccH &hJ avonf? w&m;
zrf;qD;_yD;av_yD? ,cifu ol‹q&ma[mif;rsm; jzpfcJh-uaom ocifxGef;tkyfESifh 0ifxkwfjyefa-unmr+rSm aoqHk;ol (9) OD;/ '%f&m&ol (74) OD;ESihf zrf;qD;cH&ol
ocifApdefwdk‹onfvnf; vljrifuGif;rS aysmufuG,foGm;-u&onf? ,if;wdk‹onf (1˜800) OD;jzpfonf?
OD;ae0if;xuf tqihjf rihcf -hJ uolrsm;jzpfI ab;z,fjcif; cHc&hJ avonf? OD;oeft ‹ a&;tcif;jzpfyGm;_yD; (2) ESpft-umwGif wyfrawmftwGif;wGif }uD;
wyfrawmftaejzifh ‚if;. jrefrmhenf;jrefrmh[efjzifh jrefrmhq&kd , S vf pf vrf; rm;aom xkwfy,fr+wck xyfrHjzpfjyefonf? aròrdp› pfwuUodkvf ausmif;qif;t&m
pOfudk vufawGŒtaumiftxnfazmf_yD; wESpfcef‹t-umwGif tkyfcsKyfaeaom ppf &Sdi,ftcsKdŒu OD;ae0if;udk &Sif;vif;ypf&ef }uHpnfóud;pm;cJh-uonf? -unf;wyfrS
tkypf t k wGi;f wGiyf if &mxl;rS xkwyf ,fjcif;rsm; pwifjzpfay:vmavonf? ,cifu Adkvf}uD;tkef;ausmfjrihf OD;aqmifaom t&m&Sdi,frsm;onf ydkrdkvGwfvyfI ydkrdk 'Drdk
vGwv f yfcahJ om owif;pmrsm;rSm csKyfuikd jf cif; cHvm&onf? pD;yGm;a&;vkyif ef;rsm; ua&pDusaom jrefrmEkid if aH wmfukd wnfaqmuf&ef pdwu f ;l ,Ofc-hJ uonf? oda‹k omf
udk jynfolydkifodrf;_yD; ppfwyfu ajymif;vGJudkifwG,fvmonf? OD;ae0if;. udk,f olwdk‹.t}uHtpnfrSm ay:aygufoGm;cJh_yD; acgif;aqmifrsm; tzrf;cHcJh-u&onf?
ydkifjrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOfygwDrSvGJI usefygwDtm;vHk;onf w&m;r0ifa-umif; Adkvf}uD;tkef;ausmfjrihf 10 onf ao'%fuscH&_yD; uGyfrsufjcif;cHcJh&onf?
a-unmjcif;cH&onf? ,if;vkyu f ikd af qmif&u G cf surf sm;udk olv ‹ rl sm;xJuyif vlwikd ;f ratmifrjrifjzpfomG ;onfh tm%modr;f &ef óud;yrf;r+wiG f yg0ifywfoufjcif;
oabmwlnDcJh-uonfawmh r[kwfacs? olt ‹ ±kduft&m qufcHrnfhol[k ,lqjcif; r&Sad omfjim;vnf; wyfrawmf. OD;pD;csKyfa[mif; Adv k cf sKyf}uD;ol&wifO;D 11 taejzifh
cH&aom a&mif;&if;a[mif;jzpfol Akv d rf ;ª csKyfa[mif; atmif}uD;onf 1963 ckEpS w f iG f ,if;tr+ESihf qufEG,fr+&SdaecJhonf? olonf ESpf&Snfaxmif'%ftjypfay;jcif;cHcJh&
awmfvSefa&;aumifpDrS xkwfy,fjcif;cH&_yD; axmifoGif;tusOf;cscH&avonf? avonf? OD;wifO;D tay: opPmapmiho f o d nf[k txifc&H ol wyfrawmft&m&Sd (200)
ppfwyfu wnfaqmufaeaom acwfopfjrefrmEkdifiHawmfwGif vHk;0tav#mhay;/ cef‹ ppfaq;ar;jref;jcif;cH&_yD; 1976 ckESpf/ Ekd0ifbmvwGif jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;
t±+H;ay;rSomv#if touf&Sif&yfwnfEkdifayrnf? jrefrmEkdifiHawmfudk ,Hk-unfr+ESihf pOfygwD0ifESihf au'g (50˜000) ausmftm; vuf&Sd tkyfcsKyfaeaom ygwDrS xkwf
tm;vH;k oabmwlnrD t + ay:wGif wnfaqmufjcif;r[kwb f J wOD;wnf;. tm%m y,fa-umif; OD;ae0if;ud, f ikd f a-unmcJah vonf? 12 OD;wifO;D onf jrefrmEkid if .
k w H
&Sif tkycf sKyfra+ tmufwiG o f m wnfaqmufjcif;jzpfavonf? ppfO;D pD;csKyfrsm;xJwiG f vlcspv f cl iftrsm;qH;k OD;pD;csKyfwOD;jzpfonft h wGuf tiftm;
1970 . q,fpkESpf tv,fydkif;ESpfrsm;wGif ausmif;om;qlylr+rsm;u jrefrm aumif;aom òydib f ufwOD;tjzpf owfrw S cf &H _yD; ola‹ emufvu kd [
f k ,lqcH&olrsm;
EkdifiHudk udkifv+yfaecJhonf? 1974 ckESpf/ Ekd0ifbmv (25) &ufae‹wGif urBmausmf ESit fh wl z,f&mS ;cH&jcif;jzpfavonf?
jrefrmEkdifiHom; urBmhukvor*~}uD;. twGif;a&;rª;csKyfa[mif; OD;oefo ‹ nf e,l; 1980 ckESpf apmapmydkif;umvwGif ‘okwfoifa&;’ onf vufawGŒtoHk;cs
191 192
191 192
t-urf;zufrt
+ arG Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
cH&jyefavonf? Tw}udrfwGif ypfrSwfonf EkdifiHa&;orm;rsm;vnf;r[kwf/ 'Drdk xkod ifwef;ay;r+rsm;wGif axmufvS r;f a&;wyfzŒJG0ifrsm;udk oifwef;ay;r+rsm;
ua&pDa&;wdkufyGJ0if ausmif;om;rsm;vnf;r[kwf/ oabmuGJvGJaom ppfwyf vnf; aemufyikd ;f wGif wd;k csŒJyg0ifvmcJo h nf? jrefrmEkid if t H aejzifh t&nftcsi;f &So d nfh
t&m&Sdrsm;vnf;r[kwf/ OD;ae0if;tpdk;&twGuf t"du taxmuftyHh a'gufwkdif vli,fvl&G,frsm;udk _AdwdefEdkifiHodk‹ apv$wfI vef'efòrda› wmf &JwyfzGJŒ r+cif;ppfaq;
}uD;jzpfaom jrefrmEkdifiH. tiftm;aumif;vSonfh ppfaxmufvS rf;a&;wyfzGJŒ jzpf a&;Xme (paumhwvef,'f) rS omru _Adwdo#axmufvS rf;a&;XmerS (MI. 6) u
avonf? yg oGefoif!¸ef-um;r+rsm; &,lapcJhonf? oifwef;trsm;pkrSm &SufzD;vf &Jody`H
&Jabmfo;kH usyd Ef iS tfh wl *syefwiG f &Sad epOfumvY OD;ae0if;onf a-umufp&m (Sheffield Police Academy) wGif ðyvkyfjcif;jzpf_yD; vufa&G;piftcsKdŒomv#if ydkrdk
aumif;vSaom *syef ppfykvdyf uifaywkdif. axmufvS rf;a&;oifwef;twGuf tqifjrihfonfh v#KdŒ0SufaxmufvS rf;a&; oifwef;ausmif;jzpfonhf &Sufrd'f
txl;a&G;cs,fjcif;cHcJh&onf? *syefacwfwGif uifaywdkifwdkv ‹ ufcsuf cHcJh&olrsm; (Shetmead) odk‹ oGm;a&mufwufcGihf&&Sd-uonf?
onf olwdk‹vkyf&yfrsm;udk ,ae‹wdkif rSwfrdaeqJjzpfonf? vlwa,mufudk olv#Kd TuJhodk‹ axmufvS rf;a&;tpOftvmjzifh jynfhpHkolwOD;rSm pufbD;vufudkif
(spy) [k pGyfpGJvdkufjcif;rSm uifaywdkif. vufpGJpum;vHk;jzpfonf? Tpum;vHk; yHpk H E+wcf rf;ar$;ydik &f iS jf zpfI E+wcf rf;ar$;vGi[ f k emrnfay;jcif;cH&aom Adv k rf ;ª }uD;vGif
onf olwdk‹tenf;tusOf;omwwfaom t*FvdyfpmrS ,loHk;vdkufaom a0g[m& jzpfonf? 1930 jynfv h eG Ef pS rf sm;wGif olonf ocifwOD;jzpfcu hJ m rsK;d cspyf gwD acgif;
jzpfonf? olv#Kd[w k o
f nfjzpfap/ r[kwo f nfjzpfap/ vufonf;cGcH mG jcif;/ oGm;ESifh aqmifjzpfol OD;apmESihf tcsif;rsm;cJhzl;onf? 1962 ckESpfY OD;ae0if; tm%modrf;
qHyifwu dk‹ dk qGJE+wfjcif;jzifh vlwa,mufonf trsm;tm;jzifh olv#Kd[k 0efcHr+ðyav ,lcsdew f iG f E+wcf rf;ar$;OD;vGio f nf ppfaxmufvS r;f a&;wyfzŒJG . t}uD;tuJ jzpfae
awmhonf? qJyif? xkd‹aemuf rsm;pGmr-umrD ol‹udk tem;,lcGihfðycJhonf? tem;,lcGihfðyjcif;
oHo,&Sdolrsm;udkom Todk‹ &ufpuf-urf;ñuwfonfr[kwf? jrefrmAdkvf qdo k nfrmS xkwyf ,fvu kd jf cif;udk w&m;0ifo;kH E+e;f onfh toH;k tE+e;f jzpfonf? olu ‹ kd
avmif; ausmif;om;rsm; ppfa&;jyavhusihf&mwGifyif xdkodk‹ &ufpuf-urf;ñuwf qufcHolrSm ‘Akdvfr;ª csKyfwifOD;’ jzpfonf? vkyfief;cGifoHk; rsufvHk;jyL;rsufqefjyL;
wwfonf? Tenf;vrf;rsm;onf tusKd;xda&mufr+&SdrSef; tcsKdŒu oabmayguf rsurf eS rf sK;d wyfavh&o dS nft h wGuf Akv d rf ;ª csKyfwifO;D ukd rsurf eS w
f ifO;D [k ac: -uonf?
yif aygufjim;aomfvnf; ppfa&;jyavhusihfuGif;twGif; rw&m;_cdrf;ajcmufðyr+ 1950 jynfhvGefESpfrsm;wGif qdkifyef ypPzdwfu|ef;Y olonf tar&duef A[kd
cH&_yD; jynfov l xl wk &yfv;kH tay: zufqpft-urf;zuf0g' usio fh ;kH r+wu
‹kd kd jyefvnf axmufvS rf;a&;Xme (CIA) . oifwef;udk wufa&mufcJhonf? olonf trSef
-um;odvm&aomtcg jrefrmAdv k af vmif; ausmif;om;trsm;pktaejzifh aemufq;kH wu,ftm;jzifh OD;ae0if;. arG;pm;om;jzpfonf? OD;ae0if;onf ol‹udk 1972 ck
wGif *syeftm; jyefvnfqefu ‹ sifavawmhonf? ESpfwGif ppfaxmufvS rf;a&;wyfzGJŒ. t}uD;tuJtjzpf cef‹tyfvdkufonf? ol‹wm
ppf}uD;_yD;onfESihf jrefrmhwyfrawmfonf *syefudk tajccHcJh&r+ trsm;tjym; 0efonf _Adwdo#tpOftvmudk azmufxGuf_yD; ppf}uD;_yD;onfhaemuf zsufodrf;cH
tm; ajrðr‡yo f ò*õ[yf pfvu kd af wmhonf? 1947 ckEpS /f -o*kwv f (29) &ufae‹wiG f um cJ&h aom uifaywkid f (odr‹k [kw)f *smr%D. oGuv f ufxufjrufvo S nfh *wfpwm
uG,fa&;0ef}uD; Adkvfvusfmonf _Adwdo#udk,fpm;vS,f a*s 'AvsL z&D;rif; (J.W ydkwdk‹. vrf;a-umif;twdkif; axmufvS rf;a&;wyfudk v#KdŒ0Suf&Jwyf toGifajymif;
Freeman) ESifh oabmwlpmcsKyfw&yf vufrw S af &;xd;k vdu
k o
f nf? TpmcsKyf oabm vJypf&efjzpfonf? Todk‹vkyfaqmifjcif;onf Adkvfrª;}uD;vGif t"duxm; vkyf
wlnDr+t& ppftoHk;taqmifypPnf;ud&d,mrsm;ESifh ppfa&,mOfwpD;udk _Adwdo#wdk‹ aqmifcJhouJhodk‹ vdktyfonfh ppfaxmufvS rf;a&;owif;rsm;om pkaqmif;&efr
u jrefrmEkid if t H m; ay;&rnfjzpf_y;D _Aw d o
d # -unf;wyf/ a&wyf/ avwyfwu ‹kd jrefrm [kwfbJ jynfolvlxkw&yfvHk;udk xdef;csKyfxm;Ekdifrnfh v#KdŒ0Suf&Jwyf zefwD;xl
EkdifiHwGif tajcpkduftzGJŒwzGJŒudk xlaxmifum jrefrmhumuG,fa&;wyfzGJŒ topfjyef axmif&ef &nf&G,favonf? ydkrdkta&;}uD;onfhtcsufrSm ppfwyftwGif; tqihf
vnfzGJŒpnf;&mwGif ulnDoifwef;ay;&rnfjzpfonf? xdkoabmwlnDr+udk 1954 ck wkdif;wGif &SdaeEkdifaom oabmxm;uGJvGJolwdkif;udk &SmazGazmfxkwfI z,f&Sm;jcif;
ESpfwGif aemufqHk;Y zsufodrf;cJhaomfvnf; _AdwdefEkdifiHwGif oifwef;ay;r+rsm;udkrl jzifh ppfwyfukd teD;uyfapmih-f uyf-unf±h x + m;&efjzpfonf? ppfwyfu olu ‹ kd qefu ‹ sif
xkdaemufydkif;wGif tvGwfoabmtm;jzifh qufvufaqmif&GufcJhonf? umjyefonfEiS fh olZmwford ;f _yDjzpfa-umif; OD;ae0if;u odavonf?
193 194
193 194
t-urf;zufrt
+ arG Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
ta-umif;w&m; wdkufqdkifr+wdk‹a-umifhr[kwfbJ olwdk‹avhusihfay;vdkufol cJah om emrnfq;kd vSonfh a&-unftikd f xde;f odr;f a&;pcef;od‹k apv$wjf cif; cHc&hJ av
u zefwD;v+HŒaqmfonfhtwGufa-umihf uifaywdkif tpOftvmonf Todk‹ TES,f onf? Adkvfrª;csKyfwifOD;. tawmfqHk; axmufvS rf;a&;olv#Kd &maygif;rsm;pGm
wzef jyefvnfarG;zGm;vmcJhavonf? Todk‹ jzihf ppfaxmufvS rf;a&;wyfzGJŒonf vnf; txkwyf ,fc-H u&onf? jrefrmEkid if . H oGuv f ufxufjrufvaS om axmuf
jrefrmEkdifiHwGif a-umufvef‹r+ rif;rlaeaprnfh EdkifiHa&; &JtzGJŒtpnf;wck jzpfvm vS r;f a&; vkyif ef;&yfrsm; ,m,D&yfomG ;avmufatmifyif ppfaxmufvS r;f a&; wyf
avonf? Adv k cf sKyfwifO;D onf ppfa-uma&;pcef; tajrmuftjrm;udk tif;pdeaf xmif zGJŒwckvHk; tiftm;csdeo J‹ Gm;cJhonf?
wGif }uD;-uyfwnfaqmufc_hJ yD; A[dak xmufvS r;f a&;±H;k udk tif;pdeaf xmifo‹kd ajymif; Ttajctaeay:wGif yxrqHk; tcGihfta&;,loGm;olrsm;rSm ajrmufudk;&D;
a±$Œvu kd of nf? xkpd pfa-uma&;pcef;rsm;xJwiG f emrnfysufjzifh tausmf-um;qH;k rSm ,m;rsm;jzpf-uonf? rsufrSefwifOD;udk xkwfy,f_yD; (5) vt-um/ 1983 ckESpf/
r*Fvm'HkavqdyfteD;&Sd a&-unftkdifpcef;jzpfonf? txdef;odrf;cH EdkifiHa&;orm; atmufwdkbmvwGif awmifudk;&D;,m;rS tm%mtqihfjrihfudk,fpm;vS,ftzGJŒ jref
rsm;tm; !SOf;yef;EdSyfpufI ppfaq;ar;jref;&mwGif Akdvfrª;csKyfwifOD;udk,fwdkif rmEkdifiHodk‹ tvnfa&muf&SdvmcJhonf? (9) &ufae‹ Y xkdudk,fpm;vS,ftzGJŒonf
tm;wufoa&m yg0ifavh&o dS nf[k owif;jzpfay:cJo h nf? &efukefòrd›awmf&Sd tmZmenfAdrmefodk‹ oGm;a&mufI usqHk;av_yD;aom jrefrmhol&J
oabmxm;uGv J oJG [ l k oHo,&Scd &H olrsm;onf eHeufr;kd rvif;rD olwa‹kd etdrf aumif;rsm;tm; *g&0ðy-uonf? xdak wmifu;kd &D;,m;ud, k pf m;vS,rf sm;onf olw‹kd
rS zrf;qD;cH&avh&Sd_yD; rsufpdrsm; pnf;aESmifcH&um a&-unftdkif odkr‹ [kwf tvm; . orRw c|rf'l;0S rf (Chun Doo Hwan) ESifh ZeD;onfwdk‹ qdkufta&muftvmudk
wl pcef;rsm;odk‹ ac:aqmifoGm;cH&avh&Sdonf? rsufpdusdef;avmufatmif xkd;xm; apmihfar#mfae-upOf eHeuf (10) em&D/ (55) rdepfwGif jyif;xefaom AHk;wvHk;
onfh rD;a&mifatmufwGif ppfaq;ar;jref;r+ ðyvkyfonf? pD;u&ufaq;vdyfrD;jzifh aygufuGJcJhavonf? tmZmenfAdrmef. acgif;rkd;tv,fydkif;aygufxGufoGm;_yD; r+d
tom;udk xkd;onf? *syefwdkv ‹ ufpGJ a&pufcs ESdyfpufenf;tjyif taemufwdkif;yHkpH yGihfyHk rD;cdk;vHk;}uD; tlxGufvmcJhonf? ,if;aygufuGJr+toHudk &efukefwòrdv › Hk;vdkvdk
jzpfaom v#yfppfusifpuf (electric shock) udkvnf; toHk;rsm;onf? -um;cJ&h _yD; awmifu;kd &D;,m; vHòk cHa&;tapmifh w&mausmfcefr‹ mS aoG;rsm;pd&k v J$ suf
OD;ae0if;.t±kduft&mqufcHrnfhol 'kwd,tqihfyk*~dKvf[k ,lqcH&aom ajy;v$m;aeonfukd jrifawGŒ -u&onf?
Akv
d rf ;ª csKyfwifO;D onfvnf; ola‹ &SŒu oGm;ESi_fh y;D ol Adv k rf ;ª csKyfatmif}uD;. uH-urRm (15) OD; yGcJ si;f _y;D aoqH;k cJ_h y;D xdt
k xJwiG f 0ef}uD;tzGŒJ0if (4) OD; yg&So d mG ;cJoh nf?
rsKd;udk ta-umif;jycsuf vHk;0 uGJjym;jcm;em;pGmjzifh óuHawGŒ&avonf? 1960 ckESpf ,if;0ef}uD; (4) OD;rSm pD;yGm;a&;&m pDrHudef;0ef}uD;ESihf 'k=0ef}uD;csKyfjzpfol ±+qyf
rsm; apmapmydkif;umvu xm;&SdcJhaom jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOfygwD. wif;rm *|ef; (Shu Suk-Joon) / EkdifiHjcm;a&;0ef}uD; vDbrfqyf (Lee Bum-Suk) / ul;oef;
aom rl0g'rsm;jzihf -unfrh nfqv kd #if Akv
d rf ;ª csKyf atmif}uD;onf ðyjyifajymif;vJa&; a&mif;0,fa&;ESifh pufr+0ef}uD; uifa'gif0SD; (Kim Dong-Whie) ESihf pGrf;tifESihf
orm; vpfb&,f0g'Djzpfonf? rdbrJh Adv k rf ;ª csKyfwifO;D onf ola‹ rG;pm;zcif OD;ae0if; obm0t&if;tjrpfqdkif&m 0ef}uD; qlqefcsL; (Suh Sang-Chui) wdk‹ jzpf-uonf?
. ,Hk-unfpdwfcs&aom aemufvdkufwa,mufjzpfaomfvnf; ppfaxmufvS rf; orRw. pD;yGm;a&;&m twGif;0efcsKyfvnf; aoqHk;cJh&onf? '%f&m&ol (12) OD;
a&;wyfzGJŒudk wnfaqmuf&if; olonf tm%m tqrwef}uD;xGm;vmonf? ol‹ wGif yl;wGpJ pfO;D pD;csKyfrsm;. OuU@jzpfol Adv k cf sKyf}uD; vDuAD ufEiS fh awmifu;kd &D;,m;
vlrsm;omv#if EkdifiHjcm;odk‹ oGm;csifovdk oGm;vmEkdifonf? EkdifiHjcm;xkwf pmapmif owif;axmuf (5) OD; yg0ifonf? orRwESihf olZ‹ eD;twGuf &nf&G,fI AHk;axmifcJh
rsm;udkvnf; axmufvS rf;a&;udpPtvdik‹ Sm zwfcGihf&&Sd-uonf? jcif;jzpfaomfvnf; rdepftenf;i,faemufus_yD;rS olwdk‹ a&muf&SdvmonfhtwGuf
Todk‹ E+dif;,SOftaetxm;jzifh xGef;awmufvmaom ‘EkdifiHtwGif;rS EkdifiH’ tysuftpD;rsm;vSaom TAH;k aygufurJG '+ %frS olwv ‹kd w
G af jrmufomG ;cJ-h uonf?
udk ol. wOD;wnf; òydib f ufr&Sd tjrifq h ;kH tkypf ;kd oltaetxm;tay: tm;aumif; jrefrmppfwyfEiS fh &JwyfzŒJGrsm;u AH;k azmufco JG rl sm;tm; csufcsif;vdu k v f &H mS azG
aom _cdrf;ajcmufr+w&yftjzpf OD;ae0if; cHpm;rdvmonf? 1983 ckESpf/ arvwGifrl -uonf? wywftwGif;wGifyif ajrmufudk;&D;,m;olv#KdESpfOD;udk t&Sifzrf;rdaomf
Akv
d rf ;ª csKyfwifO;D tz,f&mS ;cH&avawmhonf? axmufvS r;f a&;t}uD;tuJ aemuf vnf; wOD;rSm ypfcwfzrf;qD;pOfwiG f aoqH;k oGm;cJo h nf? trSew f &m;ay:aygufc_hJ yD;
wOD;jzpfol Adv k rf ;ª }uD;bdek ED iS t fh wl olonf xkwyf ,fjcif;cH&_yD; olu, kd w
f ikd f zefw;D jrefrmtpkd;&udk EkdifiHwumu csD;usL;cJh-uonf? odk‹&mwGif avhvmoltrsm;pk
195 196
195 196
t-urf;zufrt
+ arG Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
owdrrlro d nfh t"dutcsufw&yf&adS vonf? ,if;tcsufrmS wcsdeu f oGuv f uf ckESifh 1980 ckt-um; tv,fydkif;ESpfrsm;wGifvnf;aumif; &efukefY ausmif;om;
xufjrufvSaom ppfaxmufvS rf;a&;tzGJŒtaejzihf vGefcJhonfh (5) vcef‹uom rsm;udk tpkvdkuf tòyHvdkuf owfjzwfcJh-uao;onf?
qdk;qdk;&Gm;&Gm; tiftm;csdeJ‹ roGm;cJhv#if ,ckAHk;aygufuGJr+ ay:aygufvmEkdifp&mt ‘om;owform;’ [k emrnf&aom OD;pdefvGifrSm 1988 ckESpf/ vlxkqENjyr+
a-umif;r&So d nfh tcsufjzpfayonf? rsm;udk OD;pD;ESdyfuGyf&ef w&m;0ifwm0efay;jcif;cHcJh&onf? Twm0efwGifrl odom
,cktcg axmifoGif;tusOf;uscHae&_yDjzpfaom Adkvfr;ª csKyfwifOD;uJhodk‹ cdkif jrifompGm ol ta&;edrfhoGm;cJhonf? -o*kwfv (8) &ufae‹wGif wwdkif;wjynfvHk;
rmI tvkyóf ud;pm;aom axmufvSr;f a&;rª;csKyftopfwOD; xyfrcH eft ‹ yf&ef vdt k yf tESH‹ jynfoloef;aygif;rsm;pGmonf vrf;rrsm;ay:odk‹ xGufI ppftkyfpkd;r+&yfpJ&ef
a-umif; OD;ae0if;taejzifh &Si;f &Si;f vif;vif; oabmaygufro d nf? ola&G;cs,v f ufkd f awmif;qdck -hJ uonf? jynfov l x
l t
k wGuf (26) ESp-f um zdEydS cf cH &hJ r+onf vHak vmuf
olrmS Adv k rf ;ª }uD; cif!eG ‹f jzpfonf? Akvd rf ;ª }uD;cif!eG o ‹f nf jrefrmEkid if H ta&SŒbufjcrf; cJh_yD? pxGufonfESihf ppfwyfonf -urf;-urf;wrf;wrf; wHk‹ jyefcJhonf? qENjyr+rsm;
&Sd u&ifppfrsufESmpmwGif wyfpGJxm;aom trSwf (44) ajcjrefwyfr. wyfrrª; tm; aoewfjzihf ypfcwfvlpkcGJ&ef ajcjrefwyfr (22) rS ppfom;rsm;udk apv$wfcJh
jzpfonf? ol. ppfoufwrf;wav#mufvHk; olonf ±Hk;vkyfief;t&m&Sdom jzpfcJh onf? qENjyaeol vltyk }f uD;rsm;xJo‹kd ppfwyfu vufvw G pf y,fypfcwfcrhJ a+ -umifh
onf? Adkvfrª;}uD;cif!Gef‹tm; a&G;cs,fr+onf toifhawmfqHk; a&G;cs,fr+jzpfonf? tenf;qHk; vl (3˜000) cef‹ aoa-ucJh&onf?
tb,fa-umihef nf;? olonf ArmhwyfrawmfwiG f ppfom;yDyo D o jzpfco hJ rl [kwaf cs? TonfrSm rqvorkdif;wGifyif r&SdcJhaom aoG;ajrusr+jzpfonf? ,if;ypf
wdu k yf rJG sm;jzifh jynfEh uS af eaom wyfrawmfwiG f olonfwu kd yf wJG yGrJ # rE$cJ zhJ ;l acs? ol‹ cwfr+rSm rawmfwq jzpfysufcJhr+r[kwfonfhtjyif vufeuf[lI tyfwacsmif;r#
vdv k rl sK;d wyfrawmfwiG f &Sm;yg;vSonf? TuJo h ‹kd &mxl;opfwiG f ceft ‹ yfjcif;a-umihf r&Sdaom qENjyolrsm;. aoG;xkd;v+HŒaqmfr+a-umifhvnf; r[kwfygacs? OD;pdefvGif
olonf tvGeftusL; aus;Zl;wifayvdrfhrnf? odk‹ jzpfI olt ‹ aejzifh opPmapmifhod taejzifh ol‹q&morm;.trdef‹udk vG,fvifhwul taumiftxnfazmf aqmif
±dak oawmhrnfqo kd nfrmS ar;p&m rvdak wmhygacs? &GufcJhjcif;r#om jzpfygonf? OD;ae0if;onf ZlvkdifvwGif &mxl;rS EkwfxGuf&mY
Advk rf ;ª }uD; cif!eG . ‹f yxrqH;k ppfajrjyifrmS 1988 ckEpS w f iG f jrefrmEkid if H wrsK;d “wEkid if vH ;kH u vlxak wGuakd jymr,f? qlqyl yl v l yk vf ‹kd &S&d ifawmh ppfwyfqw kd m ypf&if
om;vH;k u ppftm%m&Sipf epfukd qefu ‹ siaf wmfveS cf o hJ nft
h csed u f rSjzpfonf? rwfv rSefatmifypfw,f” [k wjynfvHk;&Sd vlxk}uD;tm; aemufqHk;ydwf E+wfquftrSm
twGif; ausmif;om;rsm; qENjyr+rsm;u ZGefvwGif r_idrfoufr+rsm; ydkrkdjzpfyGm;ap_yD; pum;ajym-um;oGm;cJo h nf r[kwyf gavm?
Zlvidk v f wGirf l jrefrmhq&kd , S v
f pfvrf;pOfygwDtaejzifh ta&;ay: ygwDnv D mcH usif; xdkokda‹ jymcJhonfhtwdkif; ppfwyfonf ypfcJhavonf? odk&‹ mwGif ,ckw}udrf
y&avawmhonf? pdw0f ifpm;p&maumif;onfrmS OD;ae0if;u ol. aemufq;kH w&m; ypfcwfro + nf rnfor‹kd # rpGr;f aqmifEidk cf ahJ cs? vlx}k uD;tm; tpkvu kd t
f òyHvu kd f owf
0if&mxl;jzpfonfh rqvygwD OuU@&mxl;rS EkwfxGufa-umif; a-unmvdkufjcif; jzwfcJhaomfjim;vnf; &efukef/ rEœav;ESihf jrefrmEkdifiHajrmufydkif; ucsifawmifwef;
jzpfonf? rqvygwDOuU@ESifh jynfaxmifp}k uD;. orRwtjzpf acgif;aqmiftopf &Sd jrpf}uD;em;rS awmifydkif;tpGef&Sd aumhaomifòrd›txd wjynfvHk;tESHŒ òrd›e,fwdkif;/
jzpfvmolrmS OD;pdev f iG jf zpfonf? aus;&Gmwdkif;u twef;tpm; tv$mrsKd;pHkrS EkdifiHol EkdifiHom;tm;vHk;onf vrf;r
trSwf (4) Armh±kdifz,fwyfwGif ESpfOD;twl&SdaepOfumvuyif OD;pdefvGifrSm rsm;ay:wGif qufvufcsDwuf qENjyqJyifjzpfonf? OD;ae0if;. ±kyjf yorRwtjzpf
OD;ae0if;. ,H-k unfpw d cf s&aom opPmcHwOD;jzpfco hJ nft h wGuf ,if;od‹k acgif;aqmif (18) &uf-um oufwrf;om wnf_rJc_hJ yD; -o*kwv f (12) &ufae‹wiG f OD;pdev f iG f &m
ajymif;vJvdkufjcif;udk jrefrmvlxk}uD;u cyf!Hh!Hh jyufvHk;wckuJhodk‹ oabmxm; xl;rS EkwfxGufay;vdkuf&avonf?
-uonf? 1950 ckESpf/ -o*kwfvwGif u&ifaomif;usef;r+acgif;aqmif apmbOD; zJxkyfxJrS aemufxyf *sKdumwaumifudk a&G;&jyefavonf? ,ckw}udrf
}uD;udk ajc&mcH&mS azGEikd cf _hJ y;D owfjzwfEidk cf ahJ om jrefrmppfwyfwyfzŒJGukd acgif;aqmif ta&G;cH&olrmS Oya'ynm&Sif wydik ;f / pma&;q&m wydik ;f jzpfaom a'gufwmarmif
cJholrSm Akdvfrª;pdefvGifjzpfI olonf xkd‹twGuf emrnf}uD;oGm;cJhonf? Adkvfrª;}uD; armifjzpfonf? -urf;-urf;wrf;wrf; udkifwG,fr+rSm t±+H;ESihf&ifqdkifcJh&_yDjzpfI
pdev f iG Of ;D aqmifaom wyfzŒJG rsm;onf 1962 ckEpS /f Zlvikd v f wGiv f nf;aumif;/ 1970 ydkrdkaysmhaysmif;aom vrf;a-umif;udk toHk;cs-unfhjcif;jzpfonf? od&k‹ mwGif jynfol
197 198
197 198
t-urf;zufrt
+ arG Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
vlxkudk Todkt ‹ ±l;vkyfI r&awmhacs? jynfolvlxktaejzifh rqvtm%mydkifwdk‹ onf? touf (80) ausm_f yjD zpfaom ,cif0ef}uD;csKyfa[mif;u 1962 ckEpS f tm%m
. ta-umudk aemausaeav_yD? ausmif;om;rsm;/ Ak'<bmom&[ef;awmfrsm;/ odrf;r+onf w&m;r0ifbJ ,if;. tpdk;&onfomv#if w&m;0ifwckwnf;aom
a&SŒaersm;/ ausmif;q&mrsm;/ q&m0efrsm;/ v,form;}uD;rsm;/ puf±Hktvkyf±Hk tpd;k &jzpfonf[k a-unmvdu k af vonf?
tvkyform;rsm;ESihf qdkufum;orm;tp olawmif;pm;tqHk; jynfolrsm;onf ydkrdk od&k‹ mwGif ‘'Drkdua&pDv+yf&Sm;r+}uD;rSaeI vlóuduftrsm;qHk; acgif;aqmift
rsm;jym;pGm qENjyr+rsm;wGif yg0ifvm-uonf? Tr# xkEiS x fh nfEiS fh tkwaf tmfaomif; jzpf Akv d cf sKyfatmifqef;. orD;jzpfol a':atmifqef;pk-unfþay:xGuv f mjcif;onf
13
eif; qENjyr+rsKd; óuHawGŒ&v#if urBmhrnfonfhae&m&Sd rnfonfhtpdk;&rsKd;rqdk òyduGJ ydrk kd ta&;}uD;aumif; }uD;ayvdrrhf nf ’ -o*kwv f (26) &ufae‹w ‹ iG f a&$w*d bkH &k m;
ysufp;D oGm;_yD; yËdyuQ ajz&Si;f I&Ekid af om vduk af vsmr+rsKd; ðyvky&f ayvdrrhf nf? od‹k . taemufbufapmif;wef;rkcfOD;wGif ðyvkyfaom vlxkpnf;a0;yGJ}uD;Y olr yx
aomfvnf; okwfoifa&; tawG;tac:udk tppftrSef udkifwG,fxm;aom jrefrm rqHk;t}udrf ay:xGufvmonfhtcg jynfolvlxk axmifaomif;csDI wufa&muf
ppfwyfonf wvufrr# qkwfray;cJhacs? vkdufavsmr+rsm; ðyvkyfrnfhtpm; ,if; vmcJ-h uonf? trsm;pkrmS ausm-f um;vSaom olr. zcifjzpfoal -umifh olrudk vm
wdk‹. vHk;0O\Hk tm%mqkyfudkifxm;r+tm; apm'uwufrdaom jynfolvlxkudk a&muf-unfh±+vdk-ujcif;jzpfonf? odak‹ omfvnf; ra-umufr&GHŒ&Sdr+/ OD;ae0if;. vl
wyfrawmfu tjypfay;'%fcwfavawmhonf? owf&ef 0efrav;aom ppfom;rsm;. _cdrf;ajcmufr+rS rwGef‹r&GHŒr+ ponfh olr.
pufwifbmvþ(18)þ&ufae‹wiG f jrefrmhwyfrawmf.t}uD;tuJ Adv k cf sKyf}uD; ud, k yf ikd t
f &nftcsif; oufoufrsm;uom olrudk r-umrDyif xifay:ausmfapmap
apmarmif. tcef;u¾ a&mufvmonf? [efjytm%modr;f yGjJ zifh a'gufwm armif cJah vonf?
armifudk z,f&mS ;ypfvu kd o
f nf? ppfwyfrsm;udk xyfraH pv$wjf yefonf? taumif;qH;k olr &Sad ejcif;uyif OD;ae0if;twGuf _crd ;f ajcmufrw + &yfjzpfaecJo h nf? usq;kH
zGJŒpnf;yHkjzifh v+yf&Sm;&if; ppfwyfonf jynfolwtkyfpk_yD;wtkyfpkudk jruf&dwfonfh oGm;&Smaom wyfrawmf. zcifxrH S t,H-k unf&qH;k &Jabmf&b J ufwOD; 14 taejzihf
yrm &Sif;csoGm;avonf? jynfolvlxktajrmuftjrm; xyfrHaoaus&jyefonf? wyfrawmfukd vufajymif;tarGqufc&H ,lc&hJ [ef Zmwfvrf;/ vl-um;xJ ysHEa‹HS eap
vwfvwfqwfqwftowfcx H m;&aom vufeufrhJ jrefrmt&yfom; axmifaygif; &ef 1962 ckEpS u f pI OD;ae0if;u óud;pm;cJo h nf? ,cktcgwGirf l Adv k cf sKyfatmifqef;
rsm;pGm. tavmif;rsm;tay:wGif EkdifiHawmf_idrf0yfydjym;r+wnfaqmufa&;tzGJŒ . orD;jzpfou l ,kd wf ikd u
f OD;ae0if;ESihf ol. wygwDtm%m&Sipf epfukd twdtvif;
[laom ppftpkd;&w&yfudk xlaxmifvdkufavonf? (9) vcef‹ _idrfoufoGm;aomf pdeaf c:vsu&f adS eav_yD?
vnf; omom,m,mum; r[kwfacs? ppfaxmufvS r;f a&; t}uD;tuJjzpfvmol Adv k rf ;ª }uD;cif!eG t ‹f aejzifh olrudk
uefu ‹ u
G qf ENjyr+rsm;. xkxnfyrm%omru tpkvu kd tf òyHvu
kd f owfjzwf wefjyefacszsuf&efESihf wwdkif;wjynfvHk; ay:aygufvsuf&Sdaom v+yf&Sm;r+}uD;udk
r+twdkif;twmonfvnf; 1988 ckESpf ta&;awmfyHkudk 1962 ckESpfESihf 1974 ckESpf z,f&Sm;&Sif;vif;ypf&ef wm0ef&Sdvmavonf? a':atmifqef;pk-unf. t&if;ESD;
ta&;tcif;rsm;rS uGJjym;jcm;em;apayonf? ,cifu uef‹uGufqENjyr+rsm;udk qH;k aemufvu kd wf OD;rSm ,cifa&wyfrawmfrS Adv k rf ;ª a[mif;wOD;jzpf_y;D u|eaf wmf.
tenf;ESit fh rsm; ausmif;om;rsm;uom ðyvkycf -hJ uonf? ,ckw}udrf v+y&f mS ;r+wiG f rdwfaqGa[mif;ESihf &Jabmfa[mif;wOD;jzpfol OD;baomf (odr‹k [kwf) armifaomfu
rl jynfolvlxku av;pm;-unf!kdonfh xif&Sm;aom acgif;aqmifwcsKdŒ yg0ifvm jzpfonf? -o*kwv f (31) &ufae‹wiG f armifaomfuonf ol. rdwaf qGjzpfol {&m
avonf? ,if;yk*~dKvfrsm;onf OD;ae0if;. tjrifhqHk; tm%mydkifqdkifr+udk twdt 0wDa&wyfpcef; wyfrª;Adkvfrª;}uD; oef;!Gef‹xH yk*~dKvfa&;pmwapmif atmufyg
vif; pdefac:cJh-uonf? OD;ae0if;ae&mwGif ol‹±kyfao;±kyfrsm; jzpfonfh OD;pdefvGif/ twkdif; a&;cJhonf?
a'gufwm armifarmifESihf ,ckAdkvfcsKyf}uD;apmarmifwkd‹u tajymif;tvJ jrefqef “wyfrawmftaeeJ‹ a':atmifqef;pk-unfukd &efov l o
kd abmxm;_y;D vky}f uH
pGm tqihfqifh qufcHcJh-u&onf? -o*kwfv uefu ‹ GufqENjyr+wGif yxrqHk; vlod owfjzwfzdk‹ tpDtpOfawG vkyfaew,f? tJ'DtxJrSm udk,fvJ vlowform;wdk‹&JŒ
&Sif-um; xkwfazmfajym-um;vmol jrefrmEkdifiH. EkdifiHhacgif;aqmifa[mif;}uD;rSm ypfrw S w f ck jzpfaew,f”
vGefcJhonfh (8) ESpfu EkdifiH&yfjcm;wGif cdkv+H&mrS jrefrmEdkifiHodk‹ jyefvmcJhol OD;Ekjzpf armifaomfuonf aemufwESpft-umwGif tzrf;cHcJh_yD; tvkyf-urf;ESihf
199 200
199 200
t-urf;zufrt
+ arG Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
tESpf (20) axmif'%fcsrSwfcHcJh&onf? 1991 ckESpfwGif olonf tif;pdefaxmif OD;ae0if;aexkid &f m tif;vsm;uefeaH b; tjcm;wbufurf;Y olr aeae&_yD; xdak e
twGif;wGif aoqHk;cJhavonf’ 15 &monf olr.zcifukd vky}f uHowfjzwf&ef *VKefO;D apmtkypf u k tpDtpOfqJG Zmwf
1988 ckESpf/ pufwifbmvwGif ta,mifaqmif tm%modrf;r+jzpfyGm; wdkufcJhonfhae&m teD;wGifyif jzpfavonf? olrwnfaxmifcJhaom ygwDjzpfonfh
_yD;aemuf a':atmifqef;pk-unfonf wEkid if v H ;kH tES‹H c&D;oGm;_yD; vlxt k m; awGŒqkH trsKd;om;'Dru dk a&pDtzGŒJ csKyf. 'k=OuU@onfvnf; zrf;qD;cHc&hJ _yD; axmif'%fEpS f
cJo
h nf? olroGm;av&mwkid ;f wGif olrtm; ol&aJ umif;wOD;tjzpf óudqckd -hJ uonf? &Snu f soGm;cJo h nf? olonf ,cifuvnf; axmif'%fuscHc&hJ zl;onf? ,if;yk*Kd~ vf
1989 ckESpf/ {_yDv (5) &ufae‹wGif &efukeftaemufawmifydkif;wGif&Sdaom {&m rSm 1988=89 'Dru dk a&pDta&;awmfy. kH a&SŒwef;rS ay:xGuv f mcJah om wyfrawmf
0wDjrpf0u|e;f ay:a'orS "EkjzLòrdu › av;od‹k olra&muf&o dS mG ;cJoh nf? olrESifh vlw . ppfOD;pD;csKyfa[mif; AdkvfcsKyf}uD;wifOD; jzpfavonf? a':atmifqef;pk-unfrSm
pk vrf;wcktwdkif; av#mufvmcJh&mwGif ppfwyfrS Adkvf}uD;jrifhOD;onf olw ‹ yfESihft xdef;odrf;cHvdkuf&aomfvnf; olr. vlóudufrsm; a&yef;pm;r+rSm usqif;roGm;cJh
wl olrudk xdyfwdkuf&ifqdkifvmcJhonf? ‚if;t&m&Sdu ol‹ppfom;rsm;tm; aoewf ay? olrudk ab;z,fxw k v f ukd _f y;D aemuf 1988 ckEpS /f pufwifbmvu tm%modr;f
udk usnx f ;kd I olrudck sed &f , G &f ef trdea‹f y;vdu
k o
f nf? oda‹k omfvnf; a':atmifqef; pOfu uwday;cJo h nft h wdik ;f taxGaxGa&G;aumufyu JG kd usif;yay;&ef pdwcf soGm;
pk-unfu olr‹ dwfaqGa&mif;&if;rsm;tm; vrf;ab;odq k‹ if;&ef ajymvdkuf_yD; olrw &_yD[k ppfwyfu awG;xifcJhavonf? odk‹ jzihf 1990 jynfhESpf/ arv (27) &ufae‹
OD;wnf; owWd&SdpGm a&Sq › ufwdk;oGm;cJhonf? uHaumif;axmufrpGmyif Adkvfr;ª wOD; wGif jrefrmjynfolvlxkonf a&G;aumufyGJwGif rJay;cJh-u&onf? trsKd;om;'Drkdu
xdktcsif;jzpfyGm;&modk‹ a&muf&Sdvm_yD; Akdvf}uD;jrihfOD; qufvufrvkyfaqmifEkdif&ef a&pDtzGŒJcsKyfonf jynfov ‹l w $ af wmfu, kd pf m;vS,af e&m (485) ae&mteuf (389)
wm;jrpfcJhonf? rnfodk‹yifqdkap e0w. oabmwlnDr+t&om Akdvf}uD;jrihfOD;u ae&mudk tHh-op&m aumif;avmufatmif tEdkif&&SdcJhavonf? rqvwjzpfvJ
,if;od‹k aqmif&u G cf jhJ cif;jzpfayonf? olonf &mxl;wd;k jr‡ichf cH &hJ onf? Akv d rf ;ª . uH wpn (wdkif;&if;om; pnf;vHk;nD!Gwfa&;ygwD) onf (11) ae&mr#om tEdkif&&Sd
-urRmudrk l rod&awmhacs? cJhonf? ,if;qENrJonf OD;ae0if;udk qefu ‹ sifa-umif;ESihf a':atmifqef;pk-unfudk
tajctaeonf wif;rmvmcJo h nf? {_yDvapmapmydik ;f wGif &efuek òf rdY› usif; axmufcaH -umif; jyovdu k af yonf?
yaom e0w. owif;pm &Sif;vif;yGJwGif (7) &ufae‹xkwf vkyfom;jynfola‹ e‹pOf jynfolvlxku rdrdwdk‹.toHudk xkwfazmfcJhaomfvnf; ppfwyfu emcH&ef
owif;pmtwdkif;qdk&v#if ‘tajctjrpf r&Sdolrsm;. rdk;vHk;jynfh rkom0g'rsm;’ ESihf jiif;qefcjhJ yefavonf? jynfov ‹l w $ af wmfukd usif;yjcif;rðycJah y? xkt d pm; a&G;cs,f
ywfoufI Akv d cf sKyf}uD;apmarmifu &Si;f vif;jycJo h nf? ,if;oda‹k om aumvm[v cH v$wfawmfudk,fpm;vS,f (60) ausmfudk zrf;qD;cJh_yD; trsm;tjym;rSm tao;tzGJ
wckrmS {_yv D (2) &ufae‹xw k f befaumufae‹pOfxw k f ‘The Nation’ owif;pmwGif pGJcsufrsm;jzifh v$wfawmfudk,fpm;vS,ftjzpfrS ±kyfodrf;cHcJh-u&onf? v$wfawmf
yg&Sdaom owif;wyk'fjzpfonf? ,if;owif;u ‘aemufqHk; aumv[vwckrSm ukd,fpm;vS,f (10) OD;cef‹ xkdif;=jrefrme,fpyfodk‹ xGufajy;wdrf;a&SmifoGm;cJh-u
weoFm&Dwdkif;twGif;wGif tpdk;&. OD;aqmifr+jzifh vl (30) yg0ifaom wyfzGJŒwzGJŒ onf? ‚if;xGufajy;oGm;olrsm;onf 1990 jynfhESpf/ 'DZifbmv (18) &ufae‹wGif
udk zGJŒpnf;cJha-umif;/ ,if;wyfzGJŒudk 'kwd, *VKefOD;apmtkyfpk[k emrnfay;xm;_yD; trsKd;om;!Gef‹aygif;tpdk;&udk xlaxmifvdkuf-uonf? 1947 ckESpf/ Zlvdkifv (19)
vufeuftjynfw h yfqifxm;a-umif;ESifh ,if;wyfzŒJG. vkyif ef;wm0efrmS a':atmif &ufae‹wGif vkyf}uHowfjzwfcH&ol wOD;jzpf_yD; OD;atmifqef;. tudkawmfol OD;
qef;pk-unfudk vkyf}uHowfjzwf&ef jzpfa-umif; [lIjzpfonf’ [k a&;om;xm; b0if;. om;jzpfol a'gufwm pdef0if;u ,if;tpkd;&tzGJŒudk OD;aqmifcJhavonf?
onf? olw. dk‹ &nf&G,fcsuf txajrmufatmifjrif_yD;ygu ‚if;tkyfpkonf tcsdeft 'Dru dk a&pDenf;uspGm a&G;cs,fjcif;cH&aom tpd;k &w&yfu &efuek òf rdw › iG f tkycf sKyf&
wef-um ajratmuf0ifomG ;&efjzpfonf? rnfhtpm; OD;ae0if;. vufa0cHom; ppfaxmufvS rf;a&;wyfzGJŒ. t}uD;tuJ
rnfoydk‹ ifjzpfap/ a':atmifqef;pk-unfrSmrl ypfcwfjcif; rcHcJh&ay? odak‹ omf Akvd rf ;ª }uD; cif!eG ‹f ESptf enf;i,ftwGi;f tvsiftjref -oZmtm%mwufvmonf
vnf; ‘1989 ckEpS /f Zlvikd v f (20) &ufae‹wiG f &efuek w f uUov kd &f yd o
f mvrf;&Sd olr udo k m jynfov l x
l u k rsufjrifu, kd af wGŒ jzpfc&hJ avonf? ‚if;. oabmxm;wif;
aetdrfudk ppfwyfu 0dkif;vdkuf_yD; olrudk tus,fcsKyfcsxm;vkdufawmhonf?’ 16 rmol tkypf 0k ifrsm;onfvnf; ae&m ydrk ckd idk cf efv ‹ mcJ-h uonf?
201 202
201 202
t-urf;zufrt
+ arG Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
Ô Ô Ô Ô Ô
203 204
203 204
Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
aumvm[vaygif;ac|;cH
befaumuf. ‘The Nation’ owif;pmwGif yg&Sdvmonfh emrnfausmf pm
tcef; (7) a&;q&m r,f,m'l;AGKd ufpf (Mair Dubois) . u|efawmfph mtkyt f ay: aumufEw k f
&v'f oHk;oyfcsufrSm tao;pdwfus_yD; tawG;tac: eufeJvSayonf? odk‹aomfvnf;
olonf jrefrmEkdifiHom;ESihf EkdifiHjcm;om; pma&;q&mrsm; a&;om;r+tcsKdŒay:wGif
om ol.awG;ac:r+udk tajcpdkufxm;ayonf? txl;ojzifh OD;xGef;vSatmif yg0if
‘Adv
k cf sKyfEiS t hf wl tzd;k wefacgif;aqmifaumif;rsm; u|Eyfk w
f -‹kd um;rS cJh&onfhtcef;u¾ESihf ywfouffI t_idrf;pm;Akdvfr;ª csKyfa[mif; OD;armifarmifa&;
aysmufu, G of mG ;cJah v_y?D ol&aJ bma-umifvaS om &efo. l om;aumifjzpf om;aom “jrefrmhtrsK;d om;a&;v+y&f mS ;r+rsm; (1940=1948)” ‘ (Burmese Nation-
cJ-h u&onfh ‚if;wdt ‹k m;vH;k rSm jrpfa&jyifvm$ Y jzpfay:vmaom a&ðryfyrm alist Movements (1940-1948)’ udk tppftrSef t&if;cHtjzpf udk;um;xm;av
(odrk‹ [kwf) a&yef;yGm;rsm;rS wzef jzpfwnftyfaom a&ylaygif;rsm;yrm onf? r,f,m'l;AGKd ufpu f ,if;pmtkyyf g atmufygpmyd'k rf sm;udk ud;k um;xm;onf?
tvm;o¿mefwv l . S ? u|Ekyf w
f ‹kd cHpm;&or#um; Oyrmtm;jzifh E+id ;f ,SOf pmrsufEmS (317) æ“0ef}uD;tzGŒJ cef;rrSm OD;atmifqef;. ud, k yf ikd t
f cef;jzpf
wdik ;f wmI r&Ekid af umif;wnf?h ’ _yD; jrefrmh&JwyfzGJŒ. &mZ0wfr+cif; pHkprf;axmufvS rf;a&;Xme t}uD;tuJ 'kwd,
(ocifEk toHvi$ rhf ed c‹f eG ;f =22 Zlvikd v
f / 1947) &JAdkvfcsKyf ±Hk;cef;.tay:wnfhwnfh txyfwGif&Sdonf? vkyf}uHr+jzpfyGm;csdefu
Oa&myppft&m&Sd (2) OD;/ 'kw, d &JAv kd cf sKyf (pDtidk 'f )D tcef;wGif &Sad e-u_yD; ypfcwf
r+rsm; jzpfyGm;_yD;_yD;csif; ‚if;wdkE‹ SpfOD; *spfum;wpD;jzihf armif;xGufoGm;cJh-uonf[k
aemufw&ufae‹xkwf owif;pmrsm;u a&;om;cJh-uonf? aemufydkif;wGif ‚if;wdk‹
jrefrmEdik if .
H xdyw
f ef;acgif;aqmifrsm;tm; 1947 ckEpS /f Zlvikd v f (19) &uf ESpfOD;rSm jrefrmhppfOD;pD;XmerS awmifydkif;c±kdif/ ppfOD;pD;rª;=Adkvfrª;csKyfeuf&Sf (Brig
ae‹ Y owfjzwfcJhonfh OD;apm. &mZ0wfjypfr+a-umihf xdk‹twGuf jypf'%fuscH&r+ Nash) ESifh jrefrmhppfO;D pD;XmecsKyfrS axmufvS r;f a&;ppfO;D pD; Adv k rf ;ª csKyf=Adv k rf ;ª csKyf
ESihf ywfoufI ‘The Burma Bulletin’ 1 pmapmifwGif ESpfaygif;rsm;pGmt-um u|ef Edkuf (Brig Knight) wd‹k jzpfa-umif; od&&dS onf”
awmf aqmif;yg;oHk;yk'fa&;cJhzl;onf? xdkaqmif;yg;rsm;udk “òyH;r,f/ òyH;r,f= vl pmrsufESm (321)æ“tH-op&maumif;onfhtcsufrSm pDtkdif'Dt}uD;tuJ
-urf;jzpfw,f”/ “wap>/ iSuaf ysmoD;ESifh oHy&m&nf”ESifh “u|eaf wmht f m; vufrid+ cf s taejzifh bmjzpfaeonfukd od&adS e_y;D tcif;jzpfymG ;_y;D _y;D csi;f rnfou ‹l kd zrf;qD;&rnf
umþE+wq f ufyg”þ[lIþacgif;pOfwyfc. hJ ? xdak qmif;yg;rsm;u u|efawmftm; tH-h o udk od&Sdaeonfhtcsufjzpfonf? r+cif;pHkprf;axmufvS rf;a&;Xme (pDtkdif'D) t}uD;
p&m aumif;avmufatmif wk‹Hjyefun l rD r+ sm; &&Sad pcJo
h jzifh u|eaf wmht
f aejzifh pmtkyf tuJ/ 'kwd,&JAdkvfcsKyf OD;xGef;vSatmiftaejzifh aoewfypfcwfr+rsm; jzpfyGm;_yD;
yHpk H a&;om;&mwGif taxmuftuljzpfapcJah yonf? pmtkyjf zpfvmaomtcgYvnf; rdepfydkif;twGif;rSmyif &JAkdvfcsKyf (IGP) udk AdkvfcsKyfatmifqef;tcef;xJodk‹ ac:
pHkprf;ar;jref;r+rsm; a0zefcsufrsm; &&SdcJhjyefygonf? u|Ekfyfwdk‹ trdajr. vGwfvyf aqmifoGm;cJh_yD; ae‹rukefrDrSmyif &JwyfzGJŒwzGJŒudk OD;aqmifI OD;apm_cH0if;odk‹ oGm;cJh
a&;r&rD aoG;jzifh ay;qyfcJh&aom acwfopforkdif;udk pdwf0ifpm;olrsm;twGuf onf? (,if;wyfzGJŒrSm BAPS ac: jynfol&‹ Jabmf wyfzGJŒ0ifrsm;ESifh zGJŒpnf;xm;aom
tcsKdŒrSm ya[Vdqefqef pdwf0ifpm;zG,faumif;vSonfhtwGuf u|Ekfyfwdk‹taejzihf t&efppfwyftzGŒJ jzpf_yD; ppfrjzpfru D _Adwo d # &J*s;D rifh (wyf) rS _Adwo d #t&m&Srd sm; OD;
xyfrpH ak qmif;r+rsm;/ jyefvnf&iS ;f vif;csufrsm; csufcsif;ðyvkycf &hJ ayonf? aqmif_yD; yef*syfESihf e,fpyfa'orsm;rS tdENd, rlqvifrsm;ESifhom zGJŒpnf;xm;
205 206
205 206
&v'f Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
onfh BMP ac: Armppfyv k yd t f zGŒJ ukd tpm;xk;d zGŒJ pnf;xm;onft h zGŒJ jzpfonf” jzpf_yD; xkt d csed w f iG f {nfoh nfjzpfol ArmhppfO;D pD;XmecsKyf OD;pD;Adv k cf sKyf (General Of-
pmrsufESm (339)/ rSwfcsuf (123) æ“vlowform;rsm; twGif;0ef±Hk; ficer Commanding Burma Command) . ukd,f&Hawmf (aide-de-camp)
taqmufttHw k iG ;f rSþxGucf mG oGm;_yD; rdepftenf;i,f-um_yD;aemuf (pDtidk 'f D t}uD; Adkvfoef;0if;ESifh pum;ajymvsuf&Sdonf? aoewfrsm; ypfcwfonfESifh olwkd‹ -urf;
tuJ/ 'kw, d &JAv
kd cf sKyf OD;xGe;f vSatmifonf olt ‹ cef;rS &JAv
kd cf sKyftcef;od‹k ul;oGm; jyifwiG f 0yfaecJ-h uaomfvnf; r-umcif jyefx-u_yD; Adv k xf eG ;f vSonf pnf;a0;cef;
_yD; tay:xyftcef;rS ±kw±f w k o f o J tJ oH-um;&a-umif;ESifh oGm;-unf±h o + ihaf -umif; r}uD;twGi;f ok‹d tajy;0ifa&mufco hJ nf? olonf yxrqk;H a&muf&v dS moljzpfonf?
ajymqdkI tay:xyfwufoGm;cJh&m tjzpfqdk;}uD;udk awGŒ jrifcJh&jcif;jzpfonf” (tcef; 1/ pmrsufESm 46)? vufeufudkif vlowform;rsm; avSum;ay: wufvm
Todk‹ txufwGif qufpyfwifjycJhonfh jzpfpOfrsm;wGif yg&SdcJhaom u|Ekfyf onfudk jrifvdkuf&aom tpdk;&tr+aqmiftzGJŒ. vufaxmuftwGif;a&;rª;jzpfol
zcif. tcef;u¾ESihf ywfoufI a&;om;ajymqdkr+rsm;udk u|efawmfhtaejzifh OD;wift;Hk onf xkcd ef;rod‹k aemufxyf0ifa&mufvmoljzpfonf?
tav;wrl jyefvnfrwH‹kjyefcahJ -umif; r,f,m'l;AGKd uf (pf) u a&;om;azmfjycJo h nf? xkdae‹/ paeae‹ eHeuf (9) em&DrS pwifI TtaqmufttHktwGif;wGifyif
&nf!e¸ ;f csurf sm;rSm &efuek x f w k f owif;pmrsm;rS owif;rsm;tay: tajccHxm;yH&k jrefrmEkdifiH &JAdkvfcsKyf OD;barmifonf tqihfjrifh òrdj› y&Jt&m&Sdrsm; tpnf;ta0;udk
avonf? vky}f uHowfjzwfrj+ zpfymG ;_y;D aemufw&ufwiG f yHEk ydS af zmfjycJah om Oa&my }uD;-uyfðyvkyv f su&f o dS nf? &efuek òf rda› wmf &Jrif;}uD; OD;atmifcsed Ef iS fh 'kw, d &JAv kd f
3
t&m&Sd (2) OD; owif;udk &nf!e¸ ;f xm;a-umif; 0efcrH + ðyxm;avonf? xdo k ‹kd tkwf csKyf OD;xGe;f vSaS tmifwv ‹kd nf; xkt
d pnf;ta0;od‹k wufa&mufvsuf&o dS nf? olw‹kd
atmfaomif;wif;jzpfaeaom tcsed w f iG f u|eaf wmfpak qmif;&&Sx d m;aom owif;rsm; onfvnf; aygufurJG r+ sm;a-umihf xdwv f efa‹ csmufcsm;oGm;-uonf? ,if;aygufuJG
rSm tjzpfrSefrsm;ESifh vkyf}uHowif;rsm; a&maxG;aeonf? vkyf}uHowfjzwfr+udk r+udk oufaoxGufqdk&mwGif &efukefòrd›&Jrif;}uD;u tkwfrsm; òydusoHuJhodk‹vnf;
e,fcsJŒ _Adwdo#wdk‹u }uHpnfcJhjcif;jzpfonf? 2 jrefrmhEkdifiHa&;orm;rsm;rSm e,fcsJŒ aumif;/ u|Efyk . f zcifu tH;k tH;k ºuGuºf uGuq f n
l oH rH sm;tjzpfvnf;aumif; xifjrif
_Adwdo#wdk. ‹ xifovdk jc,fvS,ftoHk;csr+udk cHcJh&onf? a'ocH jrefrmtrsKd;om; cJ-h uonf? od‹k jzifh xdak e‹tpnf;ta0;onf wefo ‹ mG ;cJoh nf?
yËdnmOfcH 0efxrf;rsm;rSm olwdk. ‹ (txuft&m&Sdšq&morm;) _Adwdo#wdkt ‹ ay: &JwyfzGJŒ. ±Hk;cef;rsm;onf ESpfxyftaqmufttHkjzpfaom twGif;0ef±Hk;.
,dr;f ,kid rf t
+ wGuf tjypfqzkd , G &f mjzpfonfæponfwr‹kd mS vlxt k -um; xif&mS ;onfh ta&S›buftaqmifwGif wnf&Sdonf? tpdk;&±Hk;cef;rsm;rSmrl ta&S›/ taemufESihf
,lqcsufrsm; jzpfaecJhonf? T,lqcsuf oHk;csuftay: a0zefwdkufckduf&mwGif awmifbufww ‹kd iG f qufpyfwnf&adS eaom taqmufttHrk sm;twGi;f ae&m,lxm;
vusfmorm;rsm;xuf vuf0Jorm;rsm;u ydkrdkjyif;xefpGm wdkufcdkufonf? uGefjrL -u_yD;/ ajrmufbufwGif taqmifao;wckom&Sdonf? ,if;ajrmufbuftaqmif
epf ae‹pOfowif;pmrS a&;om;wdkufcdkufr+rSm tjyif;xefqHk;jzpfavonf? ,if;odk‹ onf (xdt k csed u f a&wyfrS ,m,Dawmif;,lwyfpx JG m;aom) pdea‹f ygvf (St. Paul's)
v#if tydkiftEkdifa&;om;ajymqdkr+rsm;rSm vkyf}uHowfjzwffr+}uD; _yD;_yD;csif;yif ydkrdk ausmif;udk rsuEf mS rlvsu&f _dS yD; av;axmifyh /kH twGi;f 0ef±;kH taqmufttH. k pwkwˆ
qd;k &Gm;vm_yD; xde;f rEkid o f rd ;f r& jzpfvmonf? ajrmuf rsufESmpmjzpfvsuf&Sdayonf? ta&SŒbuftaqmif ajrnDxyfwGif&Sdaom
1947 ckESpf/ Zlvkdifv (19) &ufae‹ eHeufcif; tv,fcef‹wGif *VKefwyfzGJŒ0if jrefrmEdik if H &JAv kd cf sKyf±;kH cef;rSmrl Akv d cf sKyf.tcef;ESifh wnfw h nfq h efu ‹ sifbufwiG &f dS
vlowform; (4) a,mufonf 0ef}uD;rsm;aumifpDcef;rtwGif;odk‹ twif;0if onf?þtaemufbuftaqmifþyxrxyfwiG &f adS omþAkv d cf sKyf.tcef;onf ðzwfIwyf
a&muf_yD; tcef;wGif;&Sd olrsm;tm; olwu dk‹ dkifaqmifvmaom atmfwkdrufwpf ao I&aom eH&t H &Sirf sm;&S_d yD; tpd;k &tr+aqmiftzGŒJ cef;rtjzpf wd;k csŒJtoH;k csI&onf?
ewfrsm;jzifh puUe‹f (30) cef‹ -um ypfcwfc-hJ uonf? aoewfypforH sm;rSm taqmuf txl;cHk±Hk;u oufaorsm;udk -um;emr+ pwifv#if pwifcsif;yif Ttr+}uD;
ttHkwck òydusoGm;ouJhokd‹ vnf;aumif;/ vufypfAHk; 'gZifaygif;rsm;pGm aygufuGJ . w&m;0ifwikd w f ef;oljzpfaom &efuek òf rda› wmf &Jrif;}uD; OD;atmifcsed o f nf w&m;
ouJo h v‹kd nf;aumif;/ ajymif;us,f atmfwrkd ufwpfvufeuf}uD;rsm; ypfcwfouJh vdb k ufrS yxrqH;k pwifoufaocHojl zpfvmonf? olonf jrefrmEkid if H &JAv kd cf sKyf
odk‹ vnf;aumif; tvm;o¿mefwlvSonf? ±Hk;cef;rS taemufbuftaqmifodk‹ vrf;av#mufvmcJh_yD; aumifpDcef;rodk‹ a&muf
uyfvsut f cef;um; Adv k cf sKyf. uk, d af &;vufaxmuf Adv k xf eG ;f vS.tcef; aomtcg AdkvfxGef;vSESihf OD;wiftkH;wdk‹udk ,if;ae&mwGif awGŒcJh&a-umif; olu
207 208
207 208
&v'f Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
oufaocHxu G q f ckd ohJ nf? ajymif;rsm;jzifh apmihf-unfhaecJh&m OD;apmonf vl (4/ 5) OD;ESihftwl avSwpD;jzifh
OD;xGef;vSatmifonf w&m;vdkjyoufaotrSwf (38) jzpfonf? olonf t}udrftawmfrsm;rsm; rouFmzG,f&m tif;vsm;ueftwGif; oGm;vmaeonfudk
zswfvwfoGufvufoltjzpf vlodrsm;jym; xifay:ausmf-um;oljzpfonf? olonf awGŒ&cdS &hJ a-umif; owif;rsm; u|Eyfk t f m; xyfraH jymjycJo h nf? OD;apmtaejzihf aumif;
taemufawmifbufxGufaygufrS pywfvrf;odk‹ um;armif;xGufcGm_yD; taemuf aumif;rGefrGef t_rJ0wfpm;qif,ifxm;wwf&m ol0‹ goemt& rdef;rr+ayyJvm;[k
bufydkif;odk‹oGm;um awGŒor#vltaygif;udk ar;jref;awmhonf? ar;jref;I c&D; ,lqcJhonf? ppfwyft&m&Sdrsm;taejzihf OD;apmonf vufeuftajrmuftjrm;
ra&mufonft h cg olonf taemufajrmufbuf*w d rf S jyefvmcJo h nf? xdt
k csed wf iG f pkaqmif;aecJah -umif;þ,H-k unfae-uonft h csuu f þkd eufþ(&S)f þuþ[ef‹ (Lt.Col. Hunt)
jrefrmEdik if aH wmf &JAv kd cf sKyf OD;barmiftaejzihf ypfcwfrr+ sm;ESifh ywfoufI od&EdS iS _fh y;D udk owday;cJh&ao;onf? ‘[ef’‹ qdkonfrSm jrefrmppfOD;pD;XmecsKyf/ umuG,fa&;
jzpfaeum OD;xGef;vSatmif jyefa&mufa&mufcsif; olu xkdowif;udk ajymjyvdkuf Xme/ vHkòcHa&;t&m&Sd 'k=Adkvfrª;}uD;wOD;jzpfonf? TonfrSm vkyf}uHowfjzwfr+
onf? xda‹k emuf olwE‹kd pS af ,mufv;kH owfjzwfr+ tcsi;f jzpfymG ;&mae&mod‹k csucf si;f wu,frjzpfymG ;rDtcsdeu f jzpfonf? ‘[ef’‹ onf ppfrjzpfru D &efuek w f iG f pD;yGm;a&;
oGm;cJh-uonf? xdk‹aemuf twGif;0efcsKyf (Chief Secretary) OD;umpD. ±Hk;cef;odk‹ vkyif ef;wckY tvkyv f yk u f ikd cf zhJ ;l oljzpf_yD; OD;apm.pdwt f xmudk od&cdS o hJ jl zpfonf?
qufvufoGm;-uum a-uuGJzG,f&m tjzpfqdk;udk today;cJh-uonf? OD;xGef;vS 'kw, d &JAv kd cf sKyfþ(pDtidk 'f )D þuvnf; olt ‹ m;þuefujkd zwfIþOD;apmtdru f þkd axmufvS r;f
atmiftaejzifh OD;umpDESihf pum;ajymaeqJrSmyif uy`wdefcef;xHrS w,fvDzkef; apmihf-unfhcdkif;xm;cJhonf? OD;apm.tr+wGif pDtkdif'D&JwyfzGJŒ. oufaoxGufqdk
tac:0ifvmonf? uy`wdefcef;tm; twGif;0efrsm;±Hk;odk‹vm&ef ajymvdkufojzifh csufu-kd unfyh g?)”
‚if;onf em&D0uftwGif; a&muf&Sdvm_yD; pDtkdif'Dt}uD;tuJtm; oludk,fwdkif owfjzwfr+jzpfyGm;aecsdefwGif tpdk;&tr+aqmiftzGJŒcef;ratmufwGif &Sdaom
tpD&ifcaH vawmhonf? ±Hk;cef;wGif qm[l;bwfpf&ef‹. vufaxmuftwGif;0efjzpfol ‘qmepfavrdktm
OD;armifarmifu olp‹ mtkyfxJwGif azmfjycJhaom Oa&mywdkufom; ppfwyft (Sir Nick Larmour)’ 5 onf tvkyv f yk af ecJah -umif; od&onf? Tonfu u|Eyfk w f ‹ kd
6
&m&Sd (2) OD;rSm jrefrmhppfOD;pD;±Hk;/ jrefrmjynfawmifydkif;c±kdifa'o wyfrif;jzpfol tm; ‘zdvpfeuf (&Sf)’ . tjcm;xGufqdkcsufwckudk tm±Hka&mufoGm;apcJhonf?
Adkvfr;ª csKyf ‘euf (&Sf) ESifh jrefrmhppfOD;pD;XmecsKyf±Hk; ppfOD;pD; (axmufvS rf;a&;) Adkvf ,if;xGufqdkcsufrSm atmufygtwkdif;jzpfonf?
rª;csKyfjzpfol ‘Ekduf’ wdt k‹ jzpf xkwfazmfod&SdcJh&onf? olwo dk‹ nf ypfcwfr+rsm;jzpf_yD; “TrESpòf rdz› , G f tjzpftysufowif;. tjcm;±+axmifw h ckrmS vky}f uHrr+ jzpf
_yD;csif; *spfum;wpD;jzifh armif;xGufoGm;cJh-uonf? tmZmenfae‹ ywf0ef;usif yGm;rD wywftvdkavmufY tpdk;&tr+aqmiftzGJŒwGif tpnf;ta0;&Sdaecdkuf tr+
avmufwGif xkwfa0aom ppftm%mydkifwdk‹. owif;pmrsm;u wdkufwdkufqdkif aqmifcef;rodk‹ wufa&mufoGm;aom avSum;t0ifwHcg;0Y jrefrm&JwyfzGJŒESifh wGJ
qdik f r-umc%qdo k vdk pmrsuEf mS (317) wGif yg&Sad om Ttv,fpmyd'k u f kd ud;k um; zufI wm0efcsay;xm;aom _Adwdo#t&m&SdESpfOD;udk wm0efcsxm;cJhjcif;yif jzpf
azmfjyavh&Sdonf? 4 pma&;olu Tta-umif;t&mudk &nf!¸ef;azmfjycJhaom pm onf? TonfrSm jrefrmvlrsKd; &JwyfzGJŒ0ifw. dk‹ *k%foduQmudk xdcdkufapojzihf ‚if;
rsufESm (339) &Sd rSwfpk trSwf (125) udk udk;um;v#ifvnf; qDavsmfayvdrhfrnf? t&m&Srd sm;udk jyefvnf±yk o f rd ;f ay;cJ&h onf? od‹k jzpfav&m (19) &ufae‹u ‚if;t&m
(“Adv k rf ;ª csKyf euf (&S)f rSm tpd;k &tdraf wmftwGi;f &Sd bk&ifc. H vufatmufcH &Sdrsm;om wm0efcsxm;onfhae&mwGif &SdaecJhaomf rnfodk‹ jzpfysufEkdifonfudk cef‹
ud, k yf ikd t
f wGi;f 0eftzGŒJrþS twGi;f 0efcsKyfjzpfol yD*stD ;D euf (&S)f (P.G. E Nash) (tdE, dN rSe;f wGuq f -unfI h &ayonf? tb,fa-umihq f akd omf olwo ‹kd nf vufeufrsm; udik f
yËdnmOfcH0efxrf;= ICS) . tudkawmfoljzpfonf? Zlvdkifv (28) &ufae‹pGJjzihf aqmifxm;-u_y;D rouFmzG,&f m vlowform;rsm; 0wfqifxm;-uaom ppfwyf,l
ay;ydk‹aom a-u;eef;trSwf (313) (Telm.Gvr-SSB, No. 313) pmydk'f (6) wGifæ eDazmif;ta[mif;rsm;a-umihf vG,fvG,fESihf ausmfjzwfcGihfay;vdrfhrnfr[kwfacs?”
Zlvdkifv (18) &ufae‹wGif u|Ekfyfonf zdvpf (&Sf) wufa&mufaeaom aq;±Hkodk‹ Zlvikd vf (19) &ufae‹/ nae (4) em&D (25) rdepfwiG f ‘qm*D;vfbwfvw d 0f w
d ’f
tvnfoGm;a&mufcJh&m ol‹taejzifh vufeuftrsm; aysmufqHk;aer+udk od&Sdae (Sir Gilbert Laithwaite) xHo‹kd ,m,Db& k ifc.H twGi;f 0ef ‘qm'AvsL'D azmifvm’
a-umif; awGŒ&SdcJh&onf? olu OD;apm. bef*vdkudk ntcsdefwGif ppfajrjyifoHk; rSef (R.W.D. Fowler) ay;yda ‹k om a-u;eef;pmwGif yg&So d nfh tcsut f vufrsm;ESifh zdvpf
209 210
209 210
&v'f Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
euf (&Sf) ajymqdkcsufrsm;rSm uGJvGJqef‹usifvsuf&Sdonf? (pmrsufESm=268 pmwGJ/ aumifpD0ifrsm;wGif txl;t&m&Sdrsm; oufawmfapmifhrsm;&Sd-u_yD; AdkvfxGef;vSESifh
yl;wGJ pmrsuEf mS =230) ? ‘azmifvm’. owif;ay;ydc‹k suw f iG f rwdus rrSeu f efrr+ sm; udkaxG;wdkr‹ Sm xdktcsdefu teD;tem;wGif &SdaecJh-uonf? Todka‹ om óudwifowd
jynfhESufvsuf&Sd_yD; vlowform;rsm; pD;eif;vmaom *spfum;wGif trSwf (12) xm; vkyfaqmifr+tcsKdŒ &Sdyif&Sdjim;aomfvnf; tm;vHk;csKyf-unfhvkdufaomtcg óud
ppfwyf. trSwt f om;rsm; yg&So d nf[k olu ajymqdck o hJ nf? oda‹k omfvnf; tpd;k & wifumuG,fr+rSm tvGeftrif;vdktyfaecJh_yD; xkdtcsdefu twGif;0ef±Hk;rSm wu,f
tr+aqmiftzGJŒcef;r. wHcg;0tjyifbufwGif wm0ef,lapmihf-uyfae-uaom yif ‘wHcg;r&S=d "m;r&S’d tajctaejzpfco hJ nf? t"du0ifayguf}uD;rsm;rSm [if;vif;
vufeufudkif jynfo&l‹ Jabmfrsm;rSm aoewform;rsm; ypfcwfr+a-umihf jyif;xefpGm yGiv hf suf&_dS yD;þ±H;k csdetf wGi;f wGiyf ifþarmfawmf,mOfrsm;/ vrf;oGm;vrf;vmrsm; O'[dk
'%f&m&-u_yD; ‚if;vlowform;rsm;udk trSwf (4) ArmhaoewfudkifwyfrS wyfzGJŒ jzwfoef;oGm;vmvsu&f adS yonf? OD;apmu óudwifaxmufvSr;f &ef apv$wcf o hJ nfh
0ifrsm;tjzpf olwu ‹kd rSwo f m;rdvukd -f uonf? xdak e‹u tpd;k &tr+aqmiftzGŒJ cef;r tzGŒJEiS fh vlowform;wd‹k pD;eif;vku d yf goGm;aom *spu f m;wd‹k vG,v f , G u f u
l l 0ifxu G f
. wHcg;aygufY &yfaecJhaom ±Hk;vkvifaomif;pdefonf awmpdrf;a&mif abmif;bD oGm;vmEkdifcJhjcif;u T wHcg;r&Sd/ "m;r&Sd tajctaeudk jyoaeayonf?
&Snf 0wfqifxm;cJo h nf? OD;&mZwf. i,f&, G Ef yk sKdaom ud, k &f aH wmf udak xG;onf vHkòcHa&;twGuf óudwifumuG,fr+ vdktyfjcif;. tjcm;odomxif&Sm;onfh
aoewfypfcwfoHrsm; -um;onfESihf uyfvsuftcef;rS ajy;xGufvmjcif;a-umihf tcsufrSm t"duacgif;aqmifjzpfol AdkvfcsKyfatmifqef;udk,fwdkifu &efoludk
aoewfypfcv H u dk &f jcif;jzpfonf? olonf ppfwyfypkH H ,leaD zmif;udk 0wfqifxm;_yD; tav;rxm;bJ olt ‹ zd‹k jynfov l x l . k arwWmjzihf vHòk cHaeonf[k vGrJ mS ;pGm cHpm;rd
xkdtcsdefu ypPwkdaoewf udkifxm;cJhyHk&onfhtwGuf jynfol‹&JabmfwyfzGJŒ0ifrsm; aejcif;jzpfonf? TonfrSm jynfolvlxktrsm;pk}uD;udk &nf&G,f&if;jzpfonf? ol‹
ESifh txiftrSm;cHvdkuf&jcif;jzpfayvdrfhrnf? trSwf (4) ArmhvufeufudkifwyfrSm taejzihf 0if0h gyv$m;r+ukd rESpòf rdo › jl zpfonft h wGuf tvkyrf mS jzpfap/ tdrrf mS jzpfap/
Adv
k af e0if;. wyf&if;jzpfonf? oloGm;av&m rnfonfhae&mYjzpfapæ ol‹twGuf txl;umuG,fapmihfa&Smufr+
-urRmqdk;0ifonfh xdkae‹u vHkòcHa&;avsmh&JaeonfrSmawmh jiif;Ir&acs? vdt k yfonf[k olu rxifjrifrcd ahJ cs?
tjcm;±Hk;wuf&ufrsm;ESifhwlaomfvnf; ae‹w0uf±Hk;ydwf&uf&onf[k u|Ekfyfwdk‹ oda‹k omfvnf; xdt k csed u
f tEœ&m,fonf xifxif&mS ;&Sm; eD;uyfvsu&f o dS nf?
ajymavh&Sdaom paeae‹wGif vHkòcHa&;rSmvnf; avsmh&Jaejcif;jzpfayvdrfhrnf? odk‹ _Adwdo#wdk. ‹ vufeufwdkufrsm;rS vufeufESihf cJ,rf;rD;ausmuf tajrmuftjrm;
aomf t&m&mrSm omrefyHkrSeftwdkif;jzpfonf? bk&ifcH. tr+aqmiftzGJŒtpnf; tcdk;cHxm;&onfudk olvnf;odonf? Zlvdkifv (15) &ufae‹u ,m,DjynfxJa&;
ta0; usif;yaecsdefwGif tr+aqmifcef;rodk‹ wuf&m avSum;&if;wGif _Adwdo# ppf 0ef}uD; (aysmfbG,f) OD;jrvdkufygvsuf AkdvfcsKyfudk,fwdkif bk&ifcHxH oGm;a&mufum
wyfrS t&m&Srd sm;tm; wm0efcsxm;jcif;rSmvnf; t"dutm;jzifh taqmifta,mif b&if;*ef;rsm;/ tykyd pPn;f rsm;ESifh ywfoufaom oHo,jzpfz, G u f pd &P yfrsm;ESihf ywf
oabmrsKd;om jzpfayvdrfhrnf? AdkvfcsKyf. ±Hk;cef;okd‹ csOf;uyf&ef tjcm;enf;vrf; oufI awGŒ&x dS m;csuu f kd owif;ay;ydc‹k ahJ o;onf? ,if;udp&P yfrmS ZGev f (24) &uf
rsm; trsm;tjym; &Sad o;onf? jrefrmvlrsK;d wd‹k *k%o f ud mQ udk xdcu kd af ponfth wGuf ae‹wGif jzpfyGm;cJh_yD; wu,faysmufqHk;oGm;onfhtcsdefESihf aysmufqHk;a-umif; od&Sd
a-umifh EdkifiHjcm;om; tapmihft-uyfrsm;udk z,f&Sm;apcJhonfqdkonfrSm rSefuef csdefwdt k‹ -um; tcsdeftwef-um uGm[-umanmif;oGm;cJhonfESihfywfoufI ol.
aumif; rSefuefvdrfhrnfjzpfaomfjim;vnf; twGif;0ef±Hk;0if;twGif; vHkòcHa&;udk pd;k &draf omuudk OD;atmifqef;u ‘qm[l;bwfp&f ef’‹ udk xdt k csdeu f xkwaf zmfajym
xdef;odrf;apmihfa&Smuf&eftwGuf &JwyfzGJŒwzGJŒ wm0eft_rJcsxm;jcif;rSm xHk;wrf; jycJyh gonf? Tr#avmuf tvGet f rif;ta&;}uD;aomudp&P yfrmS ,refae‹urS xdyf
tpOftvm jzpfonf[k ,H-k unf&ayonf? ydkif;acgif;aqmifrsm; od&SdcJh&onf? (tcef; 4/ pmrsufESm =137) oHk;&uf-um_yD;
aoewfoHrsm; xGufay:vmonfESifh vlowform;rsm;. *spfum;udk xGuf aemuf vkyf}uHr+}uD;rjzpfyGm;rD w&uftvdkwGif ocifEkonf qm[l;bwfpf&ef‹xH
ajy;&mwGif tqifoihjf zpfaeap&eftwGuf um;armif;olu avSum;ajc&if;em;od‹k oGm;a&mufI ppfwyfvufeufwu kd uf rnforl nf0grSe;f rodaom olrsm;udk cJ,rf;
armif;a&$Œxm;onfukd &JwOD;u xdak e&mrS qufvufa&$ŒomG ;ap&ef um;armif;ol rD;ausmuf tajrmuftjrm; xkwfay;cJha-umif; xyfrH owif;ay;ydk‹cJhao;onf?
udk ajymcJhaomfvnf; um;armif;olu a&$Œray;cJh[k od&Sd&onf? tcsKdŒtr+aqmif Adv
k cf sKyfEiS fh bk&ifcw H ‹kd awGŒq_kH yD;aemuf &efuek òf rdx› w
k o f wif;pmrsm;u ,if;owif;
211 212
211 212
&v'f Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
udk rsufEmS zH;k owif;jzpf azmfjycJ-h uonf? cH,drf;,dkifr+twGuf vli,frsKd;cspfrsm;u olwdk‹tay: yxrwGif oHo,tjrifjzifh
Tvufeufcdk;,lolrsm;tay: jrefjrefqefqef jywfjywfom;om; ta&;,l -unf±h a+ e-uaomfvnf; olw. ‹kd vkyif ef;qdik &f m toH;k 0ifra+ -umihf vGwv
f yfa&;&
aqmif&Guf&ef tpDtpOfw&yfudk Zlvdkifv (19) &ufwGif usif;yonfh tr+aqmif _yD; tpdk;&rsm;vufxufY trsm;tjym;rSm vufcHjcif;cHcJh-u&onf? xdka‹ -umihf qdk
aumifpD. aemufqHk;tpnf;ta0; tpDtpOfwGif OD;atmifqef;ESihf ol‹tpdk;&tzGJŒ &S,fvpfacgif;aqmif OD;ausmf_idrf;tygt0if rsKd;cspfacgif;aqmifrsm;. ,Hk-unfr+
u xnfo h iG ;f xm;_yD;jzpfonf? tpnf;ta0;_yD;onfEiS fh (48) em&DtwGi;f OD;apm. udk &&Scd -hJ uol t&m&Srd sm;teuf (2) OD;rSm OD;xGe;f vSatmifEiS hf u|eaf wmf. a,muQr
tdru f kd 0ifa&mufp;D eif;&SmazG&ef pDpOfxm;onf[v k nf; ,H-k unf&avonf? jzpfol w&m;0ef}uD; OD;aomif;pdew f ‹kd jzpf-uonf?
Tvufeufcdk;,lr+udk pHkprf;ppfaq;&mwGif jrefrmh&JwyfzGJŒ. r+cif;pHkprf;ppf
aq;a&;Xme (pDtikd 'f )D onf &efuek òf rd&› rJ if;}uD;ESifh yl;aygif;qufo, G v f suf aqmif
&Gufvsuf&Sdonf? _Adwdo#wdk‹. jrefrmhppfOD;pD;Xme ppfaxmufvS rf;a&;uvnf; tjrifxufyx
dk ;l
Ttr+udk udkifwG,fvsuf&Sdonf? odk‹&mwGif olwdk‹taejzifh jrefrm&JwyfzGJŒESihf
rnfr#avmuf eD;uyfpGm yl;aygif;aqmif&Gufvsuf&Sdonfudkrl rod&acs? Zlvkdifv u|efawmf.pmtkyf t*Fvdyfbmomjzifh yxrt}udrfESifh 'kwd,t}udrfxkwf
(17) &ufae‹rSpI (pDtkdif'D) u OD;apmtdrfudk apmihf-unfh&ef wm0efcsxm;ay;cJh_yD; rsm;wGif tusOf;csKH;wifjycJah om yk*Kd~ vftcsKdE‹ iS hf tjzpftysuftcsKdw ‹ .‹dk zrf;pm;r+udk
OD;apm. tdrfeD;csif;jzpfol uy`wdefcef;onf TteD;uyfapmihf-uyf-unfh±+&mwGif cH-u&aom pmzwfolrsm;&SdcJh-uonf? olwkt d‹ aejzifh ,if;wkEd‹ SifhywfoufI ykdrkdod
yg0ifaqmif&Gufvsuf&Sdonf? OD;xGef;vSatmifxH uy`wdefcef;. ae‹ nrpJ wzGJzGJ &Sv
d _dk y;D olwo ‹dk o
d r#uv dk nf; r#a0vk-d uonf? *|eb f if*av/ apmpderf /H+ apmbOD;}uD;
owif;ay;ydkr‹ +u *VKefwdk. ‹ ppfqifa&;tajccHpcef;udk pD;eif;&ef pDpOfr+udk jzpfap ESihf rmvf[x dk &muJo h a‹dk om yk*Kd~ vfrsm;ESihf ywfoufqufE, G If jzpfonf?
cJo
h nf? *VKefw. ‹kd XmecsKyfukd olw. ‹kd Akv d cf sKyf/ vlowform;tzGŒJEiS t fh wl odr;f ydu
k f _Adwdo#aumifpD. udk,fpm;vS,f ‘*|efpwsL;0yfbif*av’ udk u|Ekfyfpmtkyf
rd_yD;aemuf a'gufwmbarmfESifh ocifApdeftp&Sdonfh qef‹usifbufštwkduftcH wGif xl;jcm;qef;-u,faom t&yfjrihfjrihfESihf vl}uD;vlaumif;[k azmfjycJhonf?
Ekid if aH &;acgif;aqmifrsm;. tdrrf sm;udv k nf; 0ifa&mufp;D eif;-u&onf? aemuf&uf (tcef;=4/ pmrsufESm = 136 ESifh pmrsufESm= 143)? xdka‹ emuf xdktcef;tqHk;wGif
owWywfrsm;twGif; cef‹rSef;ajc vl (800) cef‹ txdef;odrf;cH-u&onf? 'kwd, ‘bif*av’ yg0ifywfoufqufE, G af er+ukd pma&;q&mrsm;u jzwfueJom azmfjycJh
&JAdkvfcsKyf (pDtkdif'D) OD;xGef;vSatmiftaejzifh ol‹tvkyfudkol vkyfudkif&mwGif -uaomfvnf; bif*avonf OD;atmifqef;ESihf rdwfaqGrsm;udk qefu ‹ sifonfh tif
u|rf;u|rf;usifusif vkyfudkifEdkifonfrSm xl;qef;vSonf r[kwfyg? ol&&SdcJhaom tm;pkrsm;ESifh yl;aygif;oGm;rdy&kH avonf? xda‹k -umihv f nf; bif*avESifh olv ‹ v
kd rl sKd;
t_rJwrf;wyfrawmf. avhusifhr+ oifwef;rsm;tjyif ppfwyfESihf òrd›jy&JwyfzGJŒwGif rsm;twGuf OD;atmifqef;onf _Adwdo#tifyg,mtusKd;pD;yGm;udk tEœ&m,fðy
ESpfaygif;rsm;pGm wm0efxrf;aqmifcJh&onfh b0tawGŒtóuHrsm;u ol. yifudk,f rnfholrsm; jzpfaecJhonf? OD;apmusif;yðyvkyfonfh ygwDyGJwckwGif ar*sm,ef;u
t&nftaoG;rsm;udk taumif;qH;k taetxm;txd xufjrufomG ;ap&ef aoG;ay; ‘bif*av’udk OD;apmESihf rdwq f ufay;cJo h nf? ,ef;.tqdt k & *VKeft}uD;tuJEiS fh
cJjh cif;a-umihjf zpfonf? yxrqHk; awGŒqHkaomyGJwGifyif olwdk‹taejzifh OD;apmudk vHk;0tultnDay;rnfh
rsKd;±kd;pOfqufwnf&SdcJhaom rsKd;cspfpdwfudk qufcH&&Sdaomfvnf; EdkifiHa&; ta-umif; vlwikd ;f -um;Edik af vmufatmif us,favmifaomtoHjzifh ajymqdck o hJ nf
7
ESihf cyfuif;uif;aecJh_yD;/ olonf w&m;0if tm%mydkifrsm;tay: opPmapmihfod±kd [k qdak vonf? ‘qmbOD;’ u ol. ud, k af &;txkyw ` jdW zpfaom ‘u|Ekyf . f jrefrm
aoI ol.wm0efukd xrf;aqmif&mwGirf l qEN*wd/ b,m*wd wdrk‹ v S w G uf if;atmif jynf’ (My Burma) wGif ol‹ta-umif; w}udrfom wdkwdkav; a&;om;xm;onf?
t_rJowd&cdS o hJ nf? jrefrmEdik if .
H òrdj› ytkycf sKyfa&;ESifh Armhwyfrawmfxw J iG f wm0ef odk‹aomfvnf; ,if;rSm rSwfom;avmufatmif vHkvHkavmufavmuf ywfoufae
xrf;aqmif-uol jrefrmrsm;xJwiG f olvv kd l tawmftrsm;tjym; &Syd gvdrrhf nf? _Adwd ayonf? jrefrmwd. ‹k trsKd;om;a&;tpDtpOfrsm;udk rnfonfeh nf;ESirfh qdk zsufq;D
o#tpd;k & vufatmufcH rif;r+xrf;wd. ‹k obm0/ olw. ‹kd _Aw d o
d #wt‹kd ay: axmuf ypfrnfh _Adwdo#e,fcsJŒ0g'D pifppfwOD;jzpfonfh tqihfjrihf òrd›jytkyfcsKyfa&;t&m&Sd
213 214
213 214
&v'f Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
215 216
&v'f Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
ygvdrrhf nf? xda‹k -umihf tqdyk ga&;om;csufrsm; rnfr#rSerf nfukd olt ‹ aeESifh pOf;pm; olwkd‹.av;pm;&aom acgif;aqmifr[kwfygvm;? u&iftrsKd;om;umuG,fa&;
I r&Ekdifyg? xdk‹ jyif u&iftrsKd;om;tpnf;t±Hk;. &efukefowif;axmufu OD;pdef tzGJŒ autJif'Dtkd (KNDO) taejzifh autJif,l. vufeufukdifvufwHjzpfcJh_yD;
r+Hudk udk,fwdkifudk,fus vlcsif;awGŒqHkar;jref;cJhjcif; &Sdr&SdESifh xdkaqmif;yg;udk a&; ykeu f efxºuGr+ jzpfcsderf pS _yD; txufazmfjyyg u&iftrsKd;om;pmapmifyg aqmif;yg;
om;csdef 1968 ckESpfwGif OD;pdefr+Honf toufxif&Sm; &Sdae=raeudk vHk;0rod&yg? xGuaf y:vmonft h csdex f q d v dk #if (36) ESpef ;D yg;cef‹ ausmfjzwfc_hJ yD; ,if;ykeu f efrr+ mS
odk‹ jzpfonfhtavsmuf ‘&efukefowif;axmuf’ taejzifh OD;apm.tr+wGif OD;pdefrH+ ,ae‹wkdif t"Ge&f‹ Snfvsuf&Sdaeayonf? autJif,l. tqkdygtjzpftysufESifh ywf
yg0ifaejcif;ESifh ywfoufI wqih-f um;udk ola&;om;cJjh cif;om jzpfayvdrrhf nf” [k oufI ykdrkdtao;pdwfjrifodEkdifap&eftwGuf u|efawmfu olwkdu ‹ kd zwf±+avhvm
a&;om;cJo h nf? Ekdif&ef pmtkyfaumif;rsm; !¸efjycJhygonf? okda‹ omfvnf; jyefvnfrGrf;rHjyifqifwkd;
tjcm;jzpfEdkifajc&Sdaom ±+axmifhwckrSm uy`wdefcef;u u|Efkyf.zciftm; csŒJxm;aom u|Eyfk . f pmtkyf 'kw, d t}udrf (t*Fvyd b f mom) xkwu f dk 1996 ckEpS wf iG f
vlu, kd wf ikd f vma&muftpD&ifc_H yD;onfah emuf Edik if aH wmf&AJ v kd cf sKyf/ twGi;f 0efcsKyf/ ±kdufESdyfxkwfa0_yD;onfESifh 1996 ckESpf atmufwkdbmvwGif ,lEkdufwufuif;'rf;
&efuek òf rd&› rJ if;}uD;ESihf u|efawmf. zcifwo ‹kd nf OD;apmudk zrf;qD;&ef qH;k jzwfcjhJ cif; (United Kingdom) &Sd bDbp D D (2) ±kyjf rifo-H um;rS tmZmenfae‹ ESpf (50) jynft h jzpf
jzpfonf? OD;apmtdru f kd 0ifa&mufp;D eif;&ef &efuek òf rd› &Jrif;}uD; OD;atmifcsdeu f kd wm taxmuftxm;rsm;jzifh txl;tpDtpOfw&yfjyo_yD;aemufY ,if;ta-umif;t
0efay;cJah omfvnf; olt ‹ aejzifh OD;apmaexkid &f m at'Dvrf;rSm tif;pdef pD&ifpt k wGi;f &monf xyfrHay:aygufvmjyefonf? 1996 ckESpf atmufwkdbmvtwGif;wGif
yg&Sad eonft h wGuf wHq ‹k ikd ;f aecJoh nf? od‹k jzpfI xkt d csdeu f OD;pderf o +H nf tif;pde. f vlawGŒar;jref;r+«yvky&f eftwGuf xkwv f yk af &;rª;rsm;u u|eaf wmfu h dk t*Fvefjynfo‹dk
c±kid rf c+ if;0efaxmufjzpfcyhJ gu olu ‹ kd vS r;f I today;ta-umif;-um;rdayvdrrhf nf? zdwfac:cJhonf? xkwfvkyfa&;rª;rsm;taejzifh 0d0g'jzpfaeaom u&iftrsKd;om;pm
xkd‹a-umihf 'k=&JcsKyf (pDtdkif'D) jzpfaom u|Ekfyf. zciftaejzifh aESmihfaES;umþ-uef‹ apmifyg aqmif;yg;acgif;pOftwkid ;f tpDtpOf.acgif;pOfudk tok;H «yvdrrhf nfuv dk nf;
-umr+rjzpfap&ef t}uHðycJh_yD; oludk,fwdkif xdkwm0efudk ,lcJhjcif;jzpfayvdrfhrnf[k aumif;/ tpGypf cJG aH e&onfh _Aw d o
d #w‹dk yg0ifywfoufrr+ mS t"duausm±k;d jzpfvrd rhf nf
u|Efkyfem;vnfrdygonf? 1986 ckESpf {_yDvwGif xkwfa0cJhaom txufazmfjyyg ukv d nf;aumif; u|eaf wmfwt ‹dk aejzifh xkt d csed u
f rod&cdS ahJ cs? ‚if;±kyjf rifo-H um;tpD
u&iftrsKd;om;pmapmifwGifyg&Sdaom aqmif;yg;ESifhywfouf_yD; pdwf0ifpm;ol tpOftaejzifh tcsKa‹d om u&ifvrl sK;d rsm;. apm'uwufru + vdk nf;aumif;/ ,lau
u&ifaoG;csif;rsm;&Sd-uonf? 1950 ckESpf -o*kwfvtwGif;wGif “om;owform; &Sd -unf±h o + t
l ajrmuftjrm;. ±+wcf sru + vdk nf;aumif; jzpfay:apcJo h nf? taemuf
pdefvGif OD;aqmifaomwyfzGJŒu xkdif;=jrefrme,fpyf aumhu&dwfteD;wGif apmb EkdifiHrsm;xHrS cJ,rf;rD;ausmuf taxmuftyHh&&Sda&; ar#mfvifhcsufjzifh apmbOD;
OD;}uD;/ olt ‹ aygif;ygrsm;ESihf uk, d &f aH wmfrsm;ukd ajc&mcHro d mG ;_y;D aemufq;Hk Y &Si;f vif; }uD;u ,if;c&D;vrf;ukd uHukdykHI tokH;cscJhjcif;/ ,cif0ef}uD;csKyfa[mif; OD;EkESifh
okwo f ifypf&mY yg0ifomG ;onf[k rSm;,Gi;f owfrw S jf cif;cH&onfh Adv k }f uD; a';ApfAAD D AkdvfcsKyf}uD;ae0if; tp&Sdonfh wif;rmaomoabmxm;&Sdol Armrsm; yg0ifywf
,ef;. tcef;u¾ESifhywfoufI xkd u&ifaoG;csif;rsm;u tawmfav;aqG;aEG; oufaer+ukd u&iftrsKd;om;pmapmifyg aqmif;yg;u pGyfpGJxm;jcif;/ jrefrmEkdifiH
ajymqkv d m-uonf? u|eaf wmhpf mtkyt f cef;wcef;wGiv f nf; ‚if;tjzpftysuEf iS hf ywf awmifwef;om;rsm;. rdwfaqGrsm; tp&Sdonfh _Adwdo#tzGJŒtpnf;rsm;rS v#Kd‹0Suf
oufI a&;om;azmfjycJh_yD; 0&rf;ajy; _Adwdo#Akdvf}uD;taejzifh u&ifacgif;aqmif v+y&f mS ;aeonfh yk*Kd~ vfrsm; yg0ifywfoufaeonf[k bDbpD D (2) tpDtpOfu wifjy
. tzGŒJ xw J iG f ryg&So
d nft h wGuf jrefrmppfwyfu olu ‹ o dk wfjzwfco hJ nf[k ajymqkd cJjh cif; ponfwr‹dk mS wckEiS w hf ck qufpyfaeayonf? v#Kd0‹ u S vf y+ &f mS ;olrsm;. yxr
csuu f dk jiif;qkcd yhJ gonf? oka‹d omfvnf; u|eyf . f u&ifrw d af qGrsm;taejzifh ADA, D ef; qkH;tpnf;ta0;ukd jrefrmEkdifiH awmifwef;om;rsm;. rdwfaqGrsm;tzGJŒ 8 (Friends
ukd odyfpdwfr0ifpm;bJ ya[Vdqefqef xdktcsdefY apmbOD;}uD; vkyfaqmifaecJh of the Burma Hill Peoples) ukd zGJŒpnf;onfhtcsdef 1947 ckESpf Zlvkdifv EkdifiHawmf
jcif;uko d m txl;pdw0f ifpm;-uygonf? tb,fah -umifq h adk omf olonfomv#if 1946 vkyf}uHr+rwkdifrD vef'ef-rdY› usif;ycJha-umif; ‚if;±kyfjrifoH-um;tpDtpOfu jyocJh
ckEpS f tapmykid ;f wGif u&iftrsKd;om;tpnf;t±k;H autJi, f l (KNU) ukd zGŒJ pnf;cJo h /l aomfjim;vnf; autJi, f rl S txl;uk, d pf m;vS,f tkv d AD m boef; taejzifh _Adwo d #
vGwfvyfa&;&_yD;aemuf wESpft-umwGif u&ifhykefuefxºuGr+ukd OD;aqmifcJhol vkv d m;aom u&ifrsm;. tajccHvv dk m;csufudk tultnD&&Sad &;twGuf a&muf&dS
217 218
217 218
&v'f Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
219 220
&v'f Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
yaysmufapEkid cf ahJ omfvnf; Oa&my pD;yGm;a&;vkyif ef;wck okr‹d [kwf vly*k Kd~ vfwOD;
wa,mufu zqyvukd qef‹usif&eftwGuf OD;apmukd wcsdefcsdefwGif aiGa-u;
axmufyHh&ef urf;vS rf;cJhonf[laom wdwfwckd;oHo,ukdum; 'Dtkdif*sD=pDtkdif'D okc. Zmwfa-umif;jyef
taejzifh pG_J rJaeqJjzpfonf[k 'Dtufpt f rdk mS cHpm;usefae&pfayonf (±+= rSwcf suf
rsm; tcef; 4 trSwfpOf 4)? ‚if;tjyif atmufwGif okcajymjycsuft&qkdv#if OD;apm. aemufvu dk rf sm;teuf ¯ud;'%fvw G cf iG &hf _yD; axmif'%fom usc&H
vkyf}uHr+}uD;rwkdifrD TESpfaemufykdif;wGif &efukef&Sd ukefoG,fr+b%fukd tEk-urf; olrsm; rnfor‹dk nfyHk qufvufjzpfysuo f nfrsm;ESiyhf wfoufI apm'emr+rsm; «yp&m
pD;&ef ol‹taejzifh pDpOf_yD;jzpfonf[k qkdavonf? rnfokd‹aomt}uHtpnfrsKd; &Sv d mjyefygonf? olwx ‹dk rJ S wpkw H a,mufu tr+EiS yhf wfouf_y;D ykrd rkd w S o f m;avmuf
eef;&if;0efa[mif;taejzifh yg;eyfvdrRmpGm qGJaeonfjzpfap tcsKd‹aom _Adwdo# zG,f tao;pdwt f csut f vufrsm; xyfrzH iG [ hf r+rsm; &Scd o hJ nft h euf rEœav;rS emrnf
t&m&Sdrsm;xHrS vufeufESifh cJ,rf;rD;ausmuf ta&twGuf ajrmufjrm;pGm 0,f,l ausmfxw k af 0olEiS hf owif;pmq&mjzpfol vlxOk ;D vSonf 1953 ckrS 1956 ESpu f ek f
aecJ&h onfw h efz;dk ukd umrdap&ef olr‹ mS aiGa-u;&Sad ecJ&h ayrnf? txd ok;H ESpaf usmf Ekid if aH &;r+rsm;jzifh axmifuscphJ Ofu axmifusbufrsm;. jyefvnf
oka‹d omfjim;vnf; OD;apmtm; vlord cHbþJ Ekid if aH &;ESiq hf ufE, G I f vufaqmif ajymjycsufrsm;rS pdwf0ifpm;zG,f jzpf&yftr+rsm;ukd jyefvnfa&;om; rSwfwrf;wif
yÀmrsm; tpkvkduft-yHvkduf ay;onfh pGyfpGJcsufESifhywfoufIum; &Sif;vif;wd xm;onfh pmtkyf (9) tkyf&SdcJh&m (2) tkyfwGif cifarmif&if/ okcESifharmifeDwkd‹.
usaom taxmuftxm;wpkHw&m xGufay:vmjcif;r&Sdacs? _Adwdo#t&m&Sd jyefvnfajymjycsurf sm; yg&Scd ahJ yonf? ‚if;wkr‹d mS Ekid if aH wmfvyk }f uHra+ -umifh jypf'%f
rsm;ESiw hf v
JG suf OD;apm.aetdrYf awGŒ jrif&aom ukeo f , G rf v + yk if ef;vkyu f idk af eol usc&H olrsm;ESihf ywfoufI wckwnf;aom !¸ejf yp&m pmtkypf mwrf;om jzpfygawmh
wOD;wnf;aom yk*Kd~ vfrmS vD (vf) ESihf ukr% ` rD S rmvf[x dk &m (Malhotra of Leele onf? wcsdefwGif vlxkOD;vSonf &efukefaxmifY (aemifwGifzsufvkdufonf/
& Co) (tcef; 4/ pmrsuE f mS 125 ESihf tcef; 5 pmrsuEf mS 140) qko d l wa,mufom&Sd ,ckr&Sad wmh) &Spd Of cifarmif&if/ okcwkE‹d iS hf taqmif (5) wGif wcef;wnf;usco hJ nf?
ayonf? olt ‹ a-umif; tenf;i,fo&d or#rSm olonf a';ApfAAD , D ef; aexkid af om armiferD mS wjcm;tcef;wGijf zpfonf? xkpd Ofu okcwOD;wnf;om olZ‹ mwfa-umif;
d (f cs) vrf; (Fytche Road) &Sd aetdrYf aexkid v
zku f suf&adS om tdE, dN vlrsKd; (trnf ukd jyefveS af jymjycJo h nf? OD;vSu ol. ‘axmifev ‹J ol m;’ wGif ‚if;Zmwfa-umif;jyef
t& yefcsmyD[Ed LN ) pD;yGm;a&;orm;wOD;jzpfonf? ‘rmvf[x kd &m’ taejzifh _Adwo d # ukd rSwfwrf;wifum xkwfa0cJhygonf? ‚if;Zmwfa-umif;jyefwGif okc.rdbrsm;
ukefoG,fa&;vkyfief;tcsKdŒudk a&Sw › ef;wifAef;jyolwOD; jzpfyHk&_yD; OD;apmESihf quf txufjrefrmjynfrS atmufjrefrmjynfokd‹ a&$Œajymif;vmonfrSpwif_yD; tao;
oG,fr+ðy&mY ol‹udk toHk;cscJhjcif;jzpfayvdrfhrnf? ‘rmvf[dkx&m’ taejzifhvnf; pdwfazmfjycJh&m EkdifiHawmfvkyf}uHr+ESifh ywfoufaom tpdwftykdif;ukdom ,ck
olonf pD;yGm;a&;orm;jzpfonft h avsmuf aemifwiG f ta&;ygt&ma&mufvmrnfh uk;d um;azmfjyoGm;ygrnf?
EkdifiHa&;orm;rsm;ESihf &if;ESD;r+&Sdap&ef xdktcGihfta&;udk vkdvm;aumif; vdkvm;cJh jrefrmEkid if wH iG f -rdj› ytkycf sKyfa&; 1945 ckEpS f atmufwb dk mvY jyefvnfpwif
ayvdrrhf nf? ‘rmvf[x kd &m’ ESifh olZ‹ eD;onfwo ‹kd nf &efuek òf rdw › iG f qufvufaexkid f csdefwGif okconf {&m0wDwkdif;twGif;&Sd usKdufvwf-rdŒokd‹ ajymif;a&$ŒvmcJhonf?
cJh_yD; aemifESpfaygif;rsm;pGm -um&Sdonftxd vlr+a&;yGJrsm;Y olwdku ‹ dk awGŒ jrifaecJh xkpd Ofu olonf zqyv ok‹d 0ifa&mufc_hJ yD; b¾ma&;rª;tjzpf aqmif&u G cf o
hJ nf?
&avonf? xda‹k -umihv f nf; vGwv f yfa&;&_yD;onfah emuf ‘rpPrm[dv k xf &m’ tm; olonf &efuek u f Adk [k«d y_y;D ukeo f nfvyk if ef;rsK;d pkH ¯ud;pm;cJah omfvnf; ajym&avmuf
jrefrmtrsKd;orD;rsm;. ‘rdcifESihf uav;apmihfa&Smufa&;toif;’ wGif wufºuGpGm atmif atmifjrifr+r&cJhacs? xkdokd‹ &efukef-rda› wmfoo kd‹ Gm;onfh c&D;tcsKdw ‹ Gif usKduf
yg0ifvy+ &f mS ;cJo h nfukd t_rJwap jrifawGŒae&jcif;jzpfayonf? vwfrS todrdwfaqGwOD;jzpfol oufESif;u olESifhvkdufygcJhonf? oufESif;onf
OD;apmukd txl;-unf!kdoljzpf_yD; rsKd;cspfygwDESifh *VKefwyfwkd. ‹ 0g&ifhtzGJŒ0ifwOD;
vnf;jzpfonf? xkd‹a-umifh olonf ol.acgif;aqmifxH ‘ol&d,’ owif;pmwkduf
±k;H cef;okv‹d nf;aumif;/ at'Dvrf;aetdro f v ‹dk nf;aumif; oGm;a&mufvnfywfavh
221 222
221 222
&v'f Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
&So
d nf? ok‹d jzpfav&m oufEiS ;f u okcukd olet ‹J wlvu dk cf &hJ ef ac:oGm;_yD; OD;apmESihf xm;jcif; ponfponfrsm;tay:wGif ol‹ !¸ef-um;r+rsm;u -cHikHxm;avonf?
rdwfzGJŒay;cJhonf? aemufqkH;Y oufESif;. axmufcHr+jzifh OD;apmu okcukd ol. vk,ufI&onfrsm;ukd tdwrf sm;xJ xnf_h yD;onfEiS hf 0pDwcsufrw + v f udk rf nfjzpf_yD;
vl,kHpm&if;oGif;vkduf_yD; EkdifiHa&;vkyf&mY aiGa-u;onf y%mrvkdtyfcsufjzpf olwt ‹dk aejzifh a&SŒaygufrS tjrefxu G _f yD; &yfxm;aom avmf&u D m;ay:ok‹d tEk-urf;
a-umif; &Si;f jycJo h nf? “igwkt ‹d aeeJ‹ em&D0uftwGi;f ode;f (50) avmuf tom;wif pD;&onfh ypPnf;rsm;ESifhtwl wuf-u&rSmjzpfonf? wcsdefwnf;rSmyif wcsKd‹u
usdrf;aoayguf&Ekdifr,fh vkyfief;}uD;rsKd;awG vkyf&vdrfhr,f? ukefoG,fr+b%fukd bm;vrf;ESihf ukeo f nfvrf;axmif&h dS *spu f m;ok‹d oGm;-u&rSmjzpfonf? avmf&u D m;u
acwftrDq;Hk enf;eJ‹ ydy&d &d d igwkt ‹d Ek-urf;pD;&r,f? 'g[m usrd ;f aoaygufy?J oHo, a&SŒuxGu_f y;D þaemufa,mifcv H u dk v
f molrsm;&Syd guþxko d rl sm;tm;þ[efw ‹ m;ydwq f &‹dk ef
vk;H 0rjzpfe?‹J 'g[m _Adwo d #awGudk armif;xkwEf idk rf ,fh enf;vrf;wcky?J 'g[m olw‹dk *spfum;u aemufrSvkduf&efjzpfonf? tEk-urf;pD;r+w&yfvkH;ukd (15) rdepftwGif;
&JŒ pD;yGm;a&;vkyif ef;&yf}uD;ukd ±ku d cf sK;d ypfvu dk w
f meJ‹ twlwyl ”J ponfponfjzifæ h ? _y;D pD;&rnfjzpfonf? xka‹d e‹wiG f olwt ‹dk aejzifh ppfwyf,el aD zmif;rsm;ukd 0wfqifxm;
okc usKu d v f wf-rd› jyefomG ;_y;D r-umrDyif OD;apmu olu ‹ adk c:a-umif; oufEiS ;f -u&rnfjzpf_y;D atmfwrdk ufwpfaoewfrsm; ukid af qmifxm;-u&rnfjzpfI xkt d csed Yf
u owif;ykv ‹d monf? olwE‹dk pS af ,mufv;Hk jyefomG ;-u_y;D olwa‹dk &mufonfEiS hf (ZGev f rk;d &Gmaernfjzpfonft h wGuf rk;d umtusô rsm; rjzpfrae 0wfqifxm;&ayOD;rnf?
9 &ufcef‹ ) tif;vsm;uefxJ&Sd u|ef;uav;wckay:wGif ¯udwifavhusifhr+[k ajym tppt&m&m pdwt f m;wufºuGpmG tqifoifjh zpfvsuf&adS eay_yD? olwt ‹dk ae
&rnfh avhusifhcef;wckukd olwkd‹yg0if«yvkyf-u&onf? avSESpfpD;tjynfh vufeuf jzifh toift h aetxm;jyifxm;-u&_yD; xkad e‹u rk;d &Gmrnf[k ar#mfvifx h m;-uaomf
tjynft h pkwH yfqifxm;olrsm; yg0ifqifEcJ$ -hJ u_yD; xku d |ef;ay:Y OD;apmu tEk-urf; vnf; (6) &ufom ukefoGm;onf? rkd;ur&GmcJhacs? xkdtcgrS pdwfwif;xm;r+rsm;
pD;&rnfh tao;pdwftpDtpOfrsm;ukd tcsKdo ‹ lrsm;tm; oif-um;ykcd‹ saecsdefY tcsKdo ‹ l ajzav#mhvkduf_yD; olwkd‹tm;vkH; em;em;aeae aevkduf-uonf? xkdtwGif; jrefrm
rsm;u opfyifrsm;-um;wGif rnforkd‹ nfykH csOf;uyf&rnfukd vufawGŒoif-um;-u& {nfo h nfrsm;a&m Ekid if jH cm;om; {nfo h nfrsm;ukyd g OD;apmu olt ‹ rd Yf {nfch aH ecJo h nf
onf? OD;apmu ukefoG,fr+b%fwGif aiG (4=5) aomif;jzifh aiGpm&if;zGifhvkduf_yD; ukd olwko d‹ wd«yrd-uonf? ‚if;tjyif tdrf*dwf0&Sd tapmifhrsm;rSmvnf; ±kdifz,fao
ae‹pOf aiGa-u;tenf;i,fukd txkwftoGif;«yvkyfonf? ol‹vlrsm;u olESifhtwl ewfEiS hf jzpfaeay_y?D
tvSnu hf svu dk yf g_y;D b%fEiS u hf |r;f 0ifrj+ zpfatmif «yvky-f u&onf? ¯udwifavhusihf ZGefv (26) &ufwGif b&if;*ef;tvuf (200)/ ajymif;ykd (200) ESifh r*~Zif;
r+«yvky_f yD; aemufwae‹eeH ufwiG f okcu OD;apmESihf vku d yf goGm;cJo h nf? usnfqeftawmifh (800) wifaqmifvmaom avmf&Dum;wpD; tdrfoakd‹ &mufvm
wywf-um_yD;aemuf wckaom ae‹v,fcif;wGif OD;apmu okctygt0if onf? xkd‹aemufykdif;wGif ‚if;aoewfrsm;ESifh tykdypPnf;rsm;ukd qDxkd;I qDpdrf
vufa&G;pif (14=15) a,mufcef‹ukd qifhac:vkduf_yD; yef;_cHtwGif;&Sd taqmuf t0wfrsm;&pfywfvsuf pnftvGwrf sm;wGif xnfo h iG ;f odr;f qnf;um a&ueftwGi;f
ttkaH v;xJwiG f pk±;Hk apum rdrw d o‹dk mG ;a&muf&rnfah e&mESihf xrf;aqmif&rnfh wm owfrSwfxm;aom ae&mrsm;wGif jr‡Kyfxm;vkduf-uonf? xif;±l;aowWmrsm;wGif
0efwkd‹ukd b%fpD;eif;r+ykHpHtwkdif; v+yf&Sm;r+wckcsif;tay: tao;pdwf&Sif;vif; xnfhoGif;xm;onfrsm;ukdrl odrf;qnf;ay;rnfh rdwfaqGrsm;&Sd&mae&mrsm;okd‹ ykd‹
ajymjyvsuf wOD;csif;ukd wm0efrsm; cGJa0ay;vkdufonf? pD;eif;r+ukd eHeuf (11) aqmifay;cJ-h uonf? aoewfrsm;&_yD; aemufyidk ;f wGif olwa‹dk cgif;aqmif. rsufEmS
em&DEiS hf ae‹v,f (1) em&Dt-um; «yvky&f rSmjzpfonf? xkt d csed tf wGi;f wGif A[kb d %frS taetxm;rSm ykrd _dk y;D ckid rf mjywfom;onfyh Hk ay:vmonfudk okc owdxm;rdco hJ nf?
xkw, f v l mcJ_h yD; ae‹pOfjyefy&‹dk aom ausmufrsuf&wem tp&So d nfh tzk;d wefypPn;f xkt d csed Yf yif OD;apmu ol. tpDtpOftwkid ;f olwt ‹dk m; opPmqkcd idk ;f onf/ xka‹d emuf
rsm; ukefoG,fr+b%f. rD;cHaowWmrsm;twGif;Y &SdaeqJjzpfonf? refae*smESifh olu olv ‹ rl sm;ukd ok;H a,mufwwGJ av;a,mufwwGJ ac:vku d o f nf? olwt ‹dk aejzifh
aiGukdifcsKyfukd trdt&zrf;qD;jcif;rS ppfqifr+ukd pwifcJh_yD; cef;r}uD;twGif; pma&; r-umrD }uD;rm;vSaom &mZ0wfr+cif;ukd usL;vGef&awmhrnf jzpfonfhtwGuf
pmcsD (50) cefu ‹ dk csKyfxm;jcif;/ tay:ESpx f yf&o dS rl sm; rv+y&f mS ;Ekid af tmif uefo ‹ wf olwkd‹xJu wa,mufa,muf opPmazmufcJhv#if usefvlrsm;tm;vkH; ,if;tusKd;
xm;jcif;/ t0ifayguf0}uD;Y vufeufuidk t f apmifu h zdk rf;I twGi;f oko ‹d iG ;f _yD; ola‹ e qufukd cHpm;-u&rnfjzpfa-umif; OD;apmu owday;ajymjycJhonf? okd‹ jzpfonfh
&mwGif ykvdyfqyftifpyufawmf ,leDazmif;0wf tEk-urf;pD;olwOD;ESifh tpm;xkd; twGuf olwkdt ‹ aejzifh vkyfief;rprD aowrf;pmukd vufrSwfxkd;xm;zkdv ‹ kda-umif;
223 224
223 224
&v'f Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
uwdawmif;onf? xkad‹ -umifh olwt kd‹ m;vkH;u oabmwlvkduf_yD;aemuf olwt kd‹ m; ok;H OD;om&So d nft h wGuf okcu olvyk yf grnf[k jyefajzvku d of nf? xka‹d emufwiG rf l
vkH;ukd bk&m;pifa&SŒac:oGm;_yD; opPmqkdum opPma&aomuf-u&onf? xkd‹aemuf OD;apmonf usev f rl sm;ESihf qufvufaqG;aEG;ae-uonf? xkv d yk if ef;rSm oufqidk o f l
aowrf;pma&;-u&um toD;oD;vufrSwfxkd;_yD; ,if;aowrf;pmrsm;ukd olu emrnfwpkHw&mukd xkwfazmfajymqkdjcif; r&Sd-uaomfvnf; wkdufckdufypfcwfr+rsm;
odr;f ,lxm;vku d of nf? ESifh ywfoufonfh em;pGefem;zsm; ol-um;&aom pum;vkH;rsm;t& olwkdt ‹ aejzifh
xkd‹aemufykdif;wGif OD;apmukd nbufykdif; um;jzifh r-umc%xGufxGufoGm; rsm;r-umrD wpkHwckaomae&mwGif oufpGef‹ ¯ud;yrf; vkyf}uHowfjzwfr+wckukd
onfukd jrifawGŒ -u&onf? b,foGm;onfrod/ wcsKd‹c&D;rsm;wGif ol‹vl,kHawmf pDpOfae-ua-umif; ol &Sif;&Sif;vif;vif; odvkduf&onf? xkd‹aemufwGifrl olwkd‹
wa,mufa,mufukd ac:oGm;avh&Sd_yD; wcsKd‹c&D;rsm;ukdrl olwa,mufwnf;om vlpck v JG udk -f uonf?
oGm;wwfonf? ,if;c&D;rsm;rSm r*Fvm'kb H ufo[ ‹ dk I
l ,lq&onf? xka‹d emufyidk ;f wGif azmfaumifb!Gef‹ oufaocHcsufu okcajymjyonfh aemufqkH;tykdif;ESifh
awmfrD/ pwif;/ b&if;ESifh ajcmufvkH;jyL;aoewfrsm;twGuf usnfqefawmifh ywfoufI oHo,jzpfaponf? txufu twkdif;qkdv#if okcrSm xkdif±kHr# 0ifxkdif
wodef;okH;aomif;ausmfukd avmf&Dum;}uD; (2) pD;jzifh (Zlvkdif 12 &uf) ae‹wGif vku d _f yD; odyrf -umrD tpnf;ta0;_yD;pD;oGm;ykaH y:ygonf? b!Geu ‹f xGuq f &dk mwGif
,laqmifa&muf&SdvmcJhonf? ,if;usnfqefawmifhrsm;ukd usyfaiG okH;odef; olq‹ &mu olu ‹ adk c:csed w
f iG f olu tdyaf ysmaf ecJo
h nf? (±+=pmrsuEf mS 109 ESihf 113)?
ig;aomif;omay;&_yD; tvGeaf ps;oufoufomomESihf 0,f,&l &Scd w hJ mjzpfa-umif; n (9) em&Dcef‹ olukd,fwkdif a&muf&SdoGm;csdefwGif armifpkd;/ oufESif;/ armifpdefESifh
tjyif r-umrD usyfwodef;cGJay;_yD; aemufxyfusnfqefawmifhwoef; wokwf okcwkd‹rSm OD;apmESifh twl&SdaecJhonf? okca&mufoGm;csdefwGif yxr (3) OD;onf
&&SdEkdifp&m&Sdao;a-umif; olv ‹ lrsm;ukd olukd,fwkdif xkwfazmfajymjycJhonf? aemif okcESihf b!Gew ‹f ‹dk a&mufrvm-uao;rDuyif olwa‹dk cgif;aqmifEiS hf aqG;aEG;ESi-hf u_y;D
tcgrSo&d onfrmS _Adwo d #ppfwyftaejzifh ,if;usnfqefawmifrh sm;ukd zsufq;D ypf aemufxyfem&Dtawmf-um qufvufaqG;aEG;aeqJ yxr okca&mufvm_yD;/
&efjzpfaomfvnf; wu,frzsufq;D bJ tzsufpm&if;jyum eD;pyf&mvlrsm;ESiq hf uf xkad‹ emufwGifrS b!Gef‹ a&mufvm[efwlonf? xkdtcsdeftwGif; okcu em;axmif
oG,fI ckd;xkwfa&mif;csjcif;jzpfonf? xkd‹a-umifhvnf; OD;apmtaejzifh tvGefcsKd aecJhonf? OD;apm. aemufvkdufrsm;xJwGif t,kH-unf&qkH;ESifh tckdifrmqkH;
omaom aps;E+e;f jzifh ,if;wku ‹d dk &&Scd jhJ cif;jzpfonf? xkrd #ruao; ok;H I&ao;aom wynfhrsm;jzpfvsuf vlowf&ef wm0eftay;cH&ol (armifpkd;/ oufESif;/ armifpdef)
ESpv f ;Hk jyL;rsm; tygt0if aoewfa[mif; tvuf (1˜500) &&Sad tmif pDpOfaeqJjzpf xkd (3) a,mufESifh b!Gef‹wkd‹taejzifh vkyf}uHr+rwkdifrDntxd ‚if;wkd‹vkyfaqmif&
a-umif;ukv d nf; olu ajymao;onf? ok‹d jzpfI a&mufaeaom ,if;usnfqefrsm; rnfw h m0efudk rod&cdS -hJ ujcif;rSm em;vnf&efcufvo S nf?
ukd yef;_cHtwGif;ESifh teD;0ef;usifwGif olwkd‹wawG tvsiftjref okd0Sufoihfwm okcu qufvufajymqkd&mwGif xkdr#avmuf ta&;ygvSaomae‹u ol‹t
ok0d uS _f yD; tjyifo‹dk jzef‹ jzL;oihw f m jzef‹ jzL;vku d -f uonf? aejzifh aoewform;rsm; r+cif;jzpfyGm;&m ae&mokd‹ oGm;&mwGif pD;eif;vkdufygvm
&uftenf;i,f-um_y;D wnaewGif okconf xk;H pHtwkid ;f a&uefxYJ a&csK;d onfh armfawmf,mOfukd armif;&onfholomjzpfa-umif; wpkdufrwfrwfajymqkdcJh
_y;D t0wftpm;vJum tdraf &SŒbufo‹dk vrf;av#muf&efxu G v
f m&m OD;apmESihf vlo;Hk onf? cifarmif&ifESifhtzGJŒu ‘zkd‹'fqef’ x&yfum;jzifh oloGm;&rnfhae&mukdyif
a,muf ukvm;xkdifrsm;wGifxkdif&if; wpkHwck aqG;aEG;ae-uonfukd awGŒvkduf& apmpD;pGm xGufcGmoGm;cJhonfukd olrod&SdcJhonfomru armifpdef. vrf;!¸efr+jzifh
onf? xkt d cg OD;apmu ‘tif;æuko d ck cifAsm;a&mufvmwmtawmfy’J [k ajymajym twGif;0ef±kH;okd‹ olu armif;oGm;cJh&jcif;jzpfonf? twGif;0ef±kH;wGif um;tif*sif
qkdqkd ukvm;xkdiftvGwfwvkH;ukd !¸efjyjcif;a-umifh xkdukvm;xkdiftvGwfwvkH; pufukd E+d;xm;&ef ol‹tm; armifpdefu trdef‹ay;cJhaomfvnf; aoewfoH-um;&
wGif 0ifxidk v f u
dk of nf? OD;apmu “u|efawmhrf mS tck ta&;}uD;wJu h pd w
P ck&wdS ,f? onfhtcsdefwGif um;tif*sifpufu ±kwfw&uf&yfoGm;cJhonf? um;tif*sifpufukd
tJ'gu t&if[mxufykd_yD; ta&;}uD;w,f? tJ'DudpPrSm cifAsm;u um;armif;ay; xyfcgxyfcg ol¯ud;pm;E+d;aomfvnf; aoewform;rsm; avSum;rS ajy;qif;vm
&r,f? cifAsm;b,fvv dk /J tJ'gukd vkyEf idk rf vm;” [k qufar;vku d o f nf? ol trde‹f onfudk oljrif&onfw h idk f um;pufudk E+;d Ir&ao;ay? xk*d spfum;ukd ykrH eS uf idk w
f ,
G f
ay;wm emcH&rnfhtaetxm;rSm &Sdaejcif;ESifh um;armif;EkdifolrSm oltygt0if aeolrSm armifpdefjzpfI olE+d;vkdufrS um;uE+d;oGm;onf? okcu tjyefvrf;
225 226
225 226
&v'f Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
227 228
&v'f Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
u|efawmhfxuf ydkxdcdkufw,f” [k nnf;wGm;a-umif; pyfaq;[kefudk jyefajymif; tcef;jzpfonfh ‘tpOD;v$rf;rdk;r+rsm;’ Y ‘olz‹ cifonf touf (13) ESpfwGif t*Fvdyf
ajymqdck o
hJ nf? rdik ;f yGeaf pmfbmG ;}uD;onf aemufw&ufwiG f uG,v f eG of mG ;cJah vonf? pmoifcsifvGef;vSI olZ‹ mwdewfarmufòrdr› S ‚if;bmom&yfoif-um;&m jrefrmjynf
pyfaq;[kefonf ,cktcg ol. ZeD;onfESihfwuG orD;oHk;a,muf/ om; tv,fyikd ;f &Sd a&eHacsmif;òrd› trsKd;om;ausmif;od‹k xGucf mG oGm;cJah -umif; jyefajymif;
wa,mufEiS t fh wl -opa-w;vsEikd if /H qpf'eDòrdw › iG f aexdik v
f su&f o
dS nf? 1993 ckEpS /f a&;om;xm;cJhonf? xkdausmif;Y OD;atmifqef;onf ausmif;q&mwOD;jzpfaom
atmufwkdbmvY uifbm&mòrd&› Sd -opa-w;vs trsKd;om;wuUodkvf (Australian ol‹tudk OD;b0if;. apmifha&Smufr+udk &&Sd_yD; ol‹tudku pnf;urf;wif;-uyfr+ESihf
National University) wGif usif;yaom ta&SŒawmiftm&Se,fpyfa'orsm;ESihf udk,fydkifawG;ac:r+wdu k‹ dk tnDtr#aygif;pyfum oly‹ nma&;ESihf usef;rma&;udk }uD;
ywfoufaom aqG;aEG;yGJwckodk‹ “&S rf;vlrsKd;rsm; 1947=67” pmwrf;wapmifudk -uyfay;cJhonfhtwGuf uHaumif;cJha-umif; olru a&;om;xm;onf?
olþwifoiG ;f cJo
h nf? ,if;pmwef;wGif “Adv k cf sKyfatmifqef;onf ay;xm;aom uwd av;ESpft-umwGif nDtpfudk (2) OD; uGJuGmcJh&onf? tudkjzpfolu ol.
udk wnfavh&Sdonfhacgif;aqmifrsKd;jzpfI &S rf;wdku ‹ olt ‹ ay: ,Hk-unfr+tjynfht0 ausmif;q&mvkyfief;udk qufvufvkyfudkifaepOfrSmyif nDjzpfolu txufwef;
xm;&SdcJhonf? wdkif;ðyjynfðyv$wfawmfu ‚if;. vkyfief;&yfrsm;udk t_yD;rowfEkdif ausmif;rS wuUov kd 0f ifciG fh &&Scd o
hJ nft
h wGuf &efuek w f uUov kd Yf ynmqnf;yl;&ef
rDrSmyif AdkvfcsKyfatmifqef;acgif;aqmifaom xdyfydkif; trsKd;om;acgif;aqmif}uD; olv ‹ rf;ol qufav#mufcahJ vonf? OD;atmifqef;onf trsK;d om;a&;v+y&f mS ;r+rsm;
rsm; 1947 ckESpf/ Zlvdkifv (19) &ufae‹wGif uHraumif; ta-umif;rvSpGm vkyf}uH ESifh jynfhESufaeaom (15) ESpfwmumvudk ausmfjzwfcJh_yD; trsKd;om;ol&Jaumif;
owfjzwfcHcJh&onf? ,if;odk‹ AkdvfcsKyfatmifqef; usqHk;cJh&r+onf aemifESpfaygif; wOD;tqihfudk &&SdcJhavonf?
rsm;pGm t-umwGif &S rf;vlrsKd;rsm;tay: Y usa&mufvmrnfh uH-urRm trsKd;rsKd; 1946 ckESpf/ pufwifbmv (26) &ufae‹wGif topfa&muf&Sdvmaom
wdk‹twGuf t}uD;rm;qHk;ESihf wckwnf;aom tajccHta-umif;tcsuf jzpfayvdrfh (,m,D) bk&ifcH _Adwdo#AdkvfcsKyf ‘qm[l;bwf&ef‹pf’u tzGJŒ0if (9) OD;yg&Sdaom
rnf” [lI olu wifjycJo h nf? tr+aqmifaumifpu D kd zGŒJ pnf;cJ&h m (zqyv) tzGŒJ csKyfrS OD;atmifqef;tygt0if (6)
OD;yg0ifum OD;atmifqef;udk 'k=obmywdtjzpf ceft ‹ yfcJhonf? aemufwESpf/ {_yD
OD;b0if;.om; vwGif wdkif;jynfðyv$wfawmftwGuf a&G;aumufyGJrsm;usif;ycJh&m olonf ppf_yD;
acwf ESpfrsm;wGif wyfrawmfrSxGufI t&yfom;b0jzihf EdkifiHa&;odk‹ 0ifa&mufcJh
av;pm;&aom tmZmenfacgif;aqmif}uD;rsm;. om;wOD;jzpf_yD; ol‹zcif _yD; (a&eHacsmif;òrd›e,f/ zqyv tzGJŒcGJ. OuU@tjzpf a&G;cs,fjcif;cHcJh&aom)
jzpfolESihf oludk,fwdkif ywfoufaeaom rSwfwrf;rSwf&mrsm;rSwqihf u|efawmfxH OD;b0if;rSmvnf; rauG;òrde› ,f/ taemufajrmuf v$waf wmftrwfavmif;wae&m
odk‹ tcsKdŒaom ta-umif;t&mrsm;udk a0r#ay;ydk‹ulnDcJholrSm OD;b0if;.om;/ wGif 0ifa&mufta&G;cHc&hJ ayonf?
a':atmifqef;pk-unf. tudw k 0rf;uGaJ wmfol a'gufwmpde0f if;jzpfonf? 1947 ckESpf/ Zlvdkif (22) &ufae‹wGif vGefcJhaom oHk;&ufu vkyf}uHowfjzwf
olu (a':atmifqef;pk-unfajymcJhzl;onfhtwdkif;) ol‹b0tawGŒtóuHudk jcif;cH&aom acgif;aqmifrsm;twGuf trSwfw& 0rf;enf;pum;udk toHv$ihfajym
pwifajymcJhonf? “u|efawmfhzcif aoqHk;pOfu u|efawmfonf i,fvGef;vSI -um;&mwGif OD;Eku a'gufwmpde0f if;. zcifjzpfot l m; bk&ifc. H tr+aqmifaumif
rrSwrf cd yhJ g” [k qdo
k nf? rSeyf gonf? xdq k ;kd &Gm;vSaom tjzpftysuf jzpfymG ;pOfu pDY cef‹tyfjcif; ta-umif;xkwfazmfajymqdkcJhonf? “OD;b0if;onf u|efawmfESihf
olonf touf wESpEf iS afh jcmufvt&G,rf #om &Sad o;onf? a':atmifqef;pk-unf aumvdyfY twlwl wufa&mufcJholwOD;jzpfygonf? olonf EdkifiHa&;e,fxJodk‹
uvnf; tvm;wlyif “atmifqef;”[laom yk*~dKvfa&;txky`wWdpmtkyf. tcsD; aemufusrS 0ifa&mufvmcJo h w
l OD;jzpfaomfvnf; ol. ud, k yf ikd u
f ,
kd &f nfu,kd af oG;
ed'gef;udk Toem;pzG,pf um;vH;k rsm;jzihf tpysK;d xm;cJo h nf? -opa-w;vsEikd if /H uGi;f rsm;ESifh tusihfrysufr+u ol,ckxrf;aqmifaeaom ae&mESihf xkdufwefoljzpfjcif;
(p) vefwuUodkvf (Queensland University) u 1984 ckESpfwGif xkwfa0cJhaom a-umifh tr+aqmifaumifppD m&if;wGif olt ‹ m;xnfo h iG ;f &ef u|efawmfpw d u
f ;l &cJ_h yD;
‘tm&Sacgif;aqmifrsm;’ pmpOfwGif Ta&;om;r+ yg&SdcJhjcif;jzpfonf? rdwfquf Akv
d cf sKyfEiS hf aròrdY› awGŒ -upOfu u|eaf wmfu, kd w
f ikd f t}uHðycJjh cif;jzpfonf” [k OD;Ek
229 230
229 230
&v'f Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
231 232
&v'f Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
233 234
&v'f Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
vkyf}uHr+}uD;. ±+yfaxG;r+twGif;Y OD;aomif;onf pGJpGJ_rJ_rJ okawoeðycJh jrefrmjynfukd odr;f ydu k &f ef vnfq,f0g'jzefv ‹ suf vufyg;ap ppfAv kd }f uD;rsm;udk v+‹H
onf? Ttr+wiG f OD;apmtjyif tjcm;}uH&mygrsm; &S&d OD;rnf[k olcikd rf mpGm ,H-k unf aqmfum wdu k cf ukd af pcJo h rl sm;jzpfonf? od‹k jzpfav&m vGwv f yfa&;&vkvck sdew f iG f
cJo
h nf? od&‹k mwGif olp;l prf;&SmazG&m vrf;a-umif;wdik ;f onf w&m;Oya'tjrifwiG f OD;atmifqef;u qdk&S,fvpfqefaom rdef‹cGef;rsm;udk ay;cJh±Hkr#ru vGwfvyfa&;&
ryDjyifaom quf&efr&Sad wmhonfh vrf;ydwEf iS fh tqH;k owfco hJ jzifh tajzr&&Scd ahJ cs? _yD;v#if pD;yGm;a&;vkyfief;}uD;rsm;udk ‘EkdifiHydkif’ ðyrnf[k ‘qdk&efwdkADvm’ pD;yGm;a&;
OD;aomif;onf xkdtcsdefu ol‹tawG;tac:ESihf ol‹tawGŒtóuHrsm;t& Adkvf pDrHudef;udk a&;onf? xdka‹ -umifh txufazmfjyyg t*Fvdyf v#KdŒ0SuftzGJŒu olwdk. ‹
ae0if;taejzifh }uH&mygwOD;jzpf&rnf[k pGJ_rJpGm ,Hk-unfcJhaomfvnf; urBmausmf &efoludk z,f&Sm;&ef pepfwus tuGufcsvsuf vkyf}uH-ujcif;jzpfayonf?
w&m;0ifpakH xmuf}uD;rsm;uJo h ‹kd olt ‹ aejzifh pdwv f u kd rf mefyg owW&d &dS dS pHpk rf;axmuf odk‹ jzpfav&m ,if;tzGJŒu tqihfjrihfaom t*Fvdyf ppfAdkvf}uD;rsm;udkvnf;
vS rf;r+rsm; rðyvkyfEkdifcJhacs? tb,fa-umihfqdkaomf OD;ae0if;onf ºuGufawmxJ 0,f,lxm;onf? ppfAdkvf}uD;tcsKdŒonf t*Fvdyfukefonfb0rS ppf0wfpHk 0wfvm
rS a-umifwaumifuJhodk‹ -oZmwduUr&Sdaom yk*~dKvfwOD;jzpfae_yD;/ jynfwGif;ppfudk olrsm; jzpfonf? olwdk‹wGif tm%mvnf; &Sdonf? aiGudkvnf; vdkoavmuf&Edkif
ta-umif;ðyI wdkawmif;vSaom vtenf;i,ftwGif; xdyfydkif;&mxl;rsm;odk‹ onf?
vsifjrefpGm wdk;wufoGm;cJhaoma-umihfjzpfonf? xdk‹a-umihf OD;aomif;u ol. xd‹ka-umihf olwdk‹u tm%m±l; OD;apmudk qufoG,fum vufeufESihf aiGay;
±+axmifrh aS eI ol-um;odor# ol.,k;d pGycf sufrsm;udk atmufygtwdik ;f qufvuf _yD; vky}f uH&ef wdu k wf eG ;f onf? “OD;atmifqef;r&So d nfEiS fh oift
h m; bk&ifcu H zdwf
a&;om;cJo h nf? ac:I eef;&if;0ef&mxl;udk ay;&aprnf” [k rpm;&0cref; uwdðy-u&onf?
“&mZ0wfr+ rSeo f r# (motive) &nf&, G cf su/f OD;wnfcsuo f nf t"dujzpfyg.? xda‹k -umihv f nf; vky}f uHrj+ zpfpOfu t*Fvyd pf pfAv kd cf sKyfwOD;ESifh vHòk cHa&; xdyf
od‹k jzpfav&m OD;atmifqef;udk z,f&mS ;vdak om ol. &eforl sm;pm&if;udk -unf&h yg oD; t&m&S}d uD;rsm; twGi;f 0ef±;kH wGif &S-d ujcif;jzpfonf? Ttcsufukd t*Fvyd t f &m
rnf? &S}d uD;wcsKŒd wifóudo-d uonf? od‹kjzpfonft h avsmuf OD;apmudk zrf;onfEiS fh t*Fvyd f
olraorD wvcef‹u wnaewGif bk&ifcH a':refprpfxHodk‹ OD;atmifqef; t&m&Sd}uD;rsm; tdENd,odk‹ xGufajy;-uonf?
aygufvm_yD;æ“usaemfrh mS &eforl sm;vSw,f” [k nnf;onf? “rif;u vlxck spfwhJ cufonfrSm bdvyfrS t*Fvdyftpdk;&u jrefrmEkdifiHwGif qlylr+udk rvdkvm;?
[D;±kd;yguGm” [k bk&ifcHu ESpfodrfhaomtcg “orkdif;rSm ol&Jaumif;awG[m oHk; bk&ifcu H vnf; OD;atmifqef;ESifh zqyvtzGŒJ ukd auseyfonfrmS trSejf zpfonf?
av;ESpfyJ ae-u&ygw,f? usaemfhtzdk‹ aemuf (18) vavmufae&&if uHaumif; TwGif ‘txl;pdwf0ifpm;olrsm;tzGJŒ’ . OD;wnfcsufjzpfaom atmifqef;
yJ” [k rsuf&nfvnf&GJjzifh ajymoGm;onf[k bk&ifcHu ol. pmtkyfwGif rSwfwrf; z,f&Sm;a&; pDrHudef;rSm vla&G;rSefjcif;a-umihf atmifjrifoGm;aomfvnf; OD;apmudk
wifco hJ nf? xkt d csed uf rnfoal wGonf OD;atmifqef;udk rvdv k m;-uoenf;? ocif tm%mtyfa&;udpPrSm atmifjrifr+r&? bdvyftpdk;&ESihf bk&ifcHu 'Drkdua&pD ,Hk
pdk;/ ocifoef;xGef; uGefjrLepfrsm;u róuduf-uyg? xdktcsdefwGif epfwdu k‹ olykefx -unfolrsm;yDopGm zqyvtzGJŒ }uD;udk qufvuftm%mtyfrnf[k OD;Ekudk eef;
&ef jyifqifae-uapumrl (acsmif;ajrmif;owfjzwfr+) vlowf0g'udk cdkifrmpGm y,f wif-uonf?
xm;olrsm;jzpfojzifh epftyk pf u k kd rnfou l rS oHo,r&Syd g? vkyf}uH_yD;aemuf a&Smif&Sm;jcif;rðybJ aetdrfYyif pdwfcsvufcs wpkwa0;
oda‹k omf twdu k t f cH OD;apmESifh ocifApdew f u ‹kd OD;atmifqef;tay: rvdv k m; 0rf;ajrmuf0rf;om atmifycJG aH eaom OD;apmonf bk&ifc. H zdwpf mudk apmihaf epOf
-uonfrmS xif&mS ;onf? bdvyfoo ‹kd mG ;um vGwv f yfa&;awmif;pOfu atmifqef;= jrefrmykvyd rf sm;. zrf;qD;jcif;udk cH&onf?
tufwvDpmcsKyfukd olwv ‹kd ufrw S rf xd;k bJ oydwaf rSmufc-hJ uonf? bma-umihf OD;ae0if;tm; }uH&myg wOD;jzpfEkdifonf[k ,lq&jcif;rSm OD;ae
txl;ojzihf OD;atmifqef;udk rvdkvm;qHk;olwrdk‹ Sm jrefrmEdkifiHESihf pD;yGm;jzpfcJh 0if;. OD;wnfcsuft& ,d;k pGyv f u
kd &f jcif;jzpfI xdtk csdeuf Adv k af e0if;onf rsm;pGm
zl;-uaom t*Fvdyft&if;&Sifwpkjzpfonf? olww dk‹ Gif ‘txl;pdwf0ifpm;olrsm;tzGJŒ’ pdwfqif;&Jaeonf? tm%m&mxl;&ruf}uD;rm;vSaom 'k=Adkvfr;ª }uD;ae0if;onf
[k v#KŒd0u S t f zGŒJwck &So
d nf? xkt d zGŒJukd oDaygacwfu pwifzŒJGpnf;xm;onf? txuf rdrd. ppf0wfpHkudk 0wf&wkdif; pdwfrcsrf;rom t_rJjzpfum qJa&;avh&Sdonf? zuf
235 236
235 236
&v'f Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
qpfawmfveS af &;umv wyfrawmfaoemywd&mxl;rS qif;ay;&um topfzŒJGvu dk f pm;ESihf ppfom;rsm;udk OD;atmifqef;. ±Hk;cef;wcdkESihf twGif;0ef±Hk;wGif owif;
aom wyfrawmfwiG f Adv k rf ;ª &mxl;jzifh tqihaf v#musvkyu f ikd af e&jcif;udk olraus axmufrsm; awGŒ -u&ygonf? xk&d aJ bmfrsm;rSm wyf&if; (4) rS &Jabmfrsm;jzpfonf?
reyfjzpfaeonf? AdkvfvGifu vHkòcHa&;udk wm0ef,lonf[k odcJh-uyg.?
ppfOD;pD;csKyf AdkvfcsKyfaomrwfpf/ 'k=OD;pD;csKyf Akdvfrª;}uD; prpf'Gef;wdk‹vuf vkyf}uHr+}uD;jzpfaomae‹u xdk&Jabmfrsm;udk rawGŒ&yg? xdak‹ -umihf TudpPY
atmufwGif ajrmufydkif;wdkif;rª;tjzpf Adkvfrª;&mxl;ESihf ae&onf? zufqpfawmf twGif;vlu wHcg;zGihfay;aom vkyf}uHr+}uD;jzpfonfrSm aocsmyga-umif;” [l.?
vSefa&;umvY ol‹atmuf&mxl;i,faom awmifydkif;wdkif;rª; apm-um'dk;u ,ck ‚if;tjyif &Syd gao;onf?
Adv
k rf ;ª csKyfjzpfojzihf olx‹ uf tqifjh rihaf ejyefonf? u|efawmfwkd‹ EkdifiH&yfjcm;Y &&SdcHpm;ae&onfh vGwfvyfaom ywf0ef;usif
vGwv f yfa&; jyifqifcsed u f u&ift&m&Srd sm;onf olw. ‹kd vkyo f ufEiS fh ynm twGif;Y a-u;rkHOD;aomif;u ol.ºuG,f0aom ajymqkdr+ a&;om;r+tokH;tE+ef;
t&nftaoG;t& xkdufwefaom &mxl;rsm;udk &cJhonf[k prpf'Gef;u ol. rSwf rsm;jzifh Adv k cf sKyfae0if;ESihf oli‹ ,fom;rsm;. &rf;um;r+a-umifh trdajray: usa&muf
wrf;wGif a&;om;azmfjycJo h nft h wdik ;f vGwv f yfa&;&pu ppfrx + rf;ouf (15) ESprf S cJo
h nfh 0rf;enf;zG,t f jzpfq;dk rsm;ukd r-umc%nnf;wGm;cJyh gonf?
(20) txd &Sd-uaom u&ifppfAdkvftrsm;pkonf wyfrawmfwGif v$rf;rdk;aeonf? olu u|efyfwkd. ‹ (20) &mpk trsKd;om;acgif;aqmiftaejzifh trsKd;om;a&;
Adkvfr;ª }uD; apm'dkeDtjyif u&iftrsKd;om; 'k=Adkvfr;ª }uD; (8) OD;&Sdaeao;onf? xdk‹ vkyif ef;&yfrsm; tm;oGecf eG pf u dk vf yk af qmifaepOf qifjcifwrHk hJ &nfreS ;f csu}f uD;vGe;f _y;D
a-umihf ar*sm&mxl;om &&Sad om Adv k af e0if;tzd‹k &mxl;wuf&ef a0;vSojzihf qwf vufpm;acswwfaom eef;&if;0efa[mif;. ,Eœ&m;qifvyk &f yfrsm;a-umifh vrf;ck
qwfcgemaeonf? vyfwiG f a-uuGzJ , G u
f sq;Hk cJ&h onft h a-umif;vnf; r-umc%ajymqkad vh&ydS gonf?
xdk‹ jyif ar*sm&mxl;rSm odrfi,fvS±Hkru ol‹.txufwGif ol‹xufppf0g&ifh xkdokad‹ om puf¯ud;,Eœ&m;wyfqifr+wGif taygif;yg tvkdwltvkdygrsm;vnf; yg&Sd
aomolrsm; cHaeojzihf ppfwyfrSxGufum ocifApdef. ‘wdk‹Armtpnf;t±Hk;’ wGif rSmaocsmvS_yD; xkdtxJwGif ae0if;vnf; xGufay:vmcJhonf? OD;apm.}uHpnfr+
0ifvsuf Ekid if aH &;vky&f ef wdu k wf eG ;f -ua-umif;ESifh rqvacwf orRw q&marmif wGif ae0if; yg0ifywfoufru + dk OD;aomif;u wdwv d if;vif; vlo&d iS -f um;azmfxw k f
armifa&;aom Adkvfae0if;ta-umif; pmtkyfwGif yg&Sdonf? cJhonf? Ak'<[l;ae‹wkdif; 0g&Sifwef'DpDrS xkwfv$ifhaom ‘vGwfvyfaomtm&StoH’
OD;atmifqef;onf &JabmfoHk;usdyf0ifb0jzifh *syefacwfY twlaecJhpOf um jrefrmykid ;f tpDtpOf. 2000 ckEpS f atmufwb dk mvESihf pufwifbmvxkwv f i$ chf suf
vuyif Adkvfae0if;. p±kdufudk aumif;pGmodonf? odk‹ jzpfav&m OD;atmifqef; (trSwf 112 ESifh 113) wkw d‹ Gif ol. ajym-um;csufrsm;wGif ae0if;yg0ifywfoufr+
tpdk;&wnf&Sdaeor# umvywfvHk; ar*smae0if;tzdk‹ &mxl;wdk;wuf&ef/ xdyfoD; tcsKdt ‹ pdwftykdif;rsm;ukd xkwfazmfcJhonf? ,if;wkrd‹ S oufqkdifonfrsm;ukd atmuf
&mxl;&&S&d ef rjzpfEidk af wmh_yDæ[k olawG;xm;[efwo l nf? od‹k jzpfonft h wdik ;f Adv
k f wGif aumufEw k af zmfjyygrnf?
ae0if;uvnf; olb ‹ 0wufvrf;Y cvkww f oH if; vrf;r&Si;f bJ wm;qD;aeaom OD; “OD;atmifqef;. vk-H cHa&;uku d muG,&f ef wm0efay;xm;aom txl;tapmifh
atmifqef;udk z,f&mS ;vdo k nfrmS rkcsjzpfonf? xda‹k -umifh OD;apmu wdu k ±f u
dk q f uf ESpOf ;D onf t_rw J ap OD;atmifqef;. vufwurf;wGi&f ydS gvsuf tcif;jzpfymG ;aom
onfjzpfap/ ocifApdefrSwqihf qufonfjzpfap/ t*Fvdyft&m&Sd}uD;rsm;u wdkuf Zlvkdifv (19) &ufae‹ eHeufu r&Sd-ubJ aysmufuG,fae-uonfrSm Adkvfr;ª ae0if;
±kdufqufonfjzpfap/ Adkvfae0if;tm; OD;apm. tpdk;&opfwGif xdyfydkif;&mxl; .tpDtpOf[k rkcs,k-H unf&avonf?
&aprnf[k uwday;ojzifh xdkae‹u vkyf}uHtkyfpkrsm;ESifh yl;aygif;ulnDcJhav xkdtapmifhwkd‹rSm Adkvfae0if;. vlrsm;jzpf-uonf? AdkvfcsKyfatmifqef;ukd
oavm[k awG;awmp&mjzpfvmygonf? v#Kd0‹ Sufoufawmfapmifhrsm;tjzpf wm0efay;vkdygonf? pdwfcs&aom &Jabmfrsm;
oufaoxkwfygOD;tHh? xdkae‹rwkdifrD OD;atmifqef;udk vkyf}uHvdrfhrnf[l ay;yg[k OD;ausmf_idr;f u Adv k af e0if;xHrS awmif;&mrS&&Scd o hJ nf?
aom owif;t& txl;tapmihft-uyfrsm; wifóudcsxm;ygonf? vkyf}uHr+rjzpfrD Adv
k rf ;ª ae0if;ay;aom oufawmfapmifh (2) OD;jzpfol &Jabmf bwkyEf iS hf &Jabmf
oHk;ywfcefr‹ S pwifum vufeufudk v#KdŒ0Sufudkifaqmifxm;aom t&yf0wf t&yf &Jjrifhwkd‹onf aoewfypfvufajzmifh-uonf? ajcmufvkH;jyL;ESifh ypPwkd (vf) (10)
237 238
237 238
&v'f Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
239 240
&v'f Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
“1947 ckESpf Zlvkdifvqef;wGif ‘bD/ tkd/ 'D’ (BOD) vufeufcJ,rf;okdavSmif paeae‹wGif usif;y&efr[kwfbJ/ Zlvkdifv (16) &uf Ak'<[l;ae‹wGif vkyf&rnfjzpf
a&;wyfrS armif;jyefvufeufrsm;ESihf cJ,rf; usnq f eftajrmuftjrm; rormolwpk onf? 1946 ck pufwifbmv (26) &ufae‹u Akv d cf sKyftpk;d &tzGŒJ tm%mukd vufcH
xkwf,loGm;-ua-umif;ukd &JXmecsKyfu owif;&ojzifh jynfxJa&;0ef}uD;rSwqifh &,l_yD;tcsdefrSpI 0ef}uD;tzGJŒtpnf;ta0;ukd tywfpOf paeae‹ eHeuf (10) em&D
tpk;d &tzGŒJ xH tpD&ifccH yhJ gonf? usif;yaeusjzpfonf? xkdtcsdefu *VKefOD;apmonf bk&ifcHu wkduf±kdufcef‹tyf
xkdtcsdefwGif jynfxJa&;0ef}uD; OD;ausmfndrf;onf EkdifiHjcm;c&D;xGufaeI xm;aom 0ef}uD;wOD;jzpfae&m olvnf; tywfpOf paeae‹widk ;f usi;f yaom tpnf;
v,f,mpkdufysKd;a&;0ef}uD; aysmfbG,fOD;jru acwWjynfxJa&;0ef}uD;tjzpf ta0;ok‹d wuf&onf? oka‹d omfvnf; ‘atmifqef;=tufwvDpmcsKyf’ ukd OD;apmESihf
wm0ef,laeonf? okd‹ jzpfI aysmfbG,fOD;jru wm0eft& xkd0ef}uD;Xme wkduf±kduf ocifApdef oabmrwlbJ uef‹uGufojzifh jrefrmjynfjyefa&mufaomtcg tpkd;&
uGyfuJaom aomif;usef;r+ESdrfeif;a&;wyfrS (aemifwGifjynfaxmifpkppf&Jwyf) tzGŒJ0ifrS Ekwx f u G &f onf?”
wyfpw d w
f pdwu f dk Advk cf sKyf. ±k;H cef;jyifbufwiG f vk-H cHa&;wm0efcsxm;vku d of nf? _Aw
d ed Ef idk if rH S jyefvm_y;D aemuf Adv k cf sKyfonf tywfpOf0ef}uD;tzGŒJtpnf;ta0;
OD;jru TuJo h ‹dk vk-H cHa&;tpDtpOfudk Adv k cf sKyftm; todray;cJo h nft
h jyif pma&;ol ukd paeae‹rvkyaf wmhbJ Ak'[ < ;l ae‹ usif;y&ef ajymif;a&$Œowfrw S vf u dk o
f nf?
tm;vnf; rajym&ef arwWm&yfccH o hJ nf? ,if;ta-umif;ukd *VKefOD;apmurod?
okd‹aomf wae‹wGif twGif;0efrsm;±kH;&Sd AdkvfcsKyfatmifqef;±kH;okd‹ AdkvfcsKyfESifh oka‹d omf Zlvidk v f (16) &ufwiG f wkid ;f jynf«yv$waf wmf. qyfaumfrwDwckjzpf
twlvmpOf tapmifhcsxm;onfh &Jabmf okH;av;OD;ukd AdkvfcsKyfvS rf;jrifoGm;&m aom zGJŒpnf;tkyfcsKyfykH tajccHOya' a&;qGJa&;aumfrwD tpnf;ta0;usif;y&ef
pma&;oltm; ol‹±kH;cef;a&SŒrSm &Sdaeonfh vufeufukdif&Jabmfrsm; bmvkyfae-u ¯udwifowfrw S x f m;_y;D jzpfaeonf? xkt d cg Adv k cf sKyfu 0ef}uD;tzGŒJudk vmrnfh pae
wmvJqkdwm ar;ygawmhonf? jynfxJa&;0ef}uD;u vkdtyfw,f,lqI vkH-cHa&; ae‹o‹dk ajymif;&ef qk;H jzwfvu dk jf cif;jzpfygonf?
twGuf tapmifch sxm;a-umif; ajymjyonft h cgwGif Adv
k cf sKyfu ‘rvkyd gbl;uGm/ ighudk wuUov dk af e0if;. aqmif;yg;yxrykid ;f wGif ygonft h a-umif;rsm;ukd txl;
b,folurSvnf; vkyf}uHrSmr[kwfbl;/ iguvnf; rpkd;&drfbl;? igh±kH;cef;a&SŒrSm tm;jzifh jrefrmacgif;aqmif}uD;rsm;twGuf vkH-cHa&;tpDtpOf&Sdr&SdudpPtay: jyef
vufeufukdif &JabmfawG csxm;wmukd igrjrifcsifbl;’ qkd_yD; OD;jrtm; csufcsif;jyef vnfaphaph awG;q-unfyh gu txiftjrifoabmxm;trsKd;rsKd; ay:aygufvmavh
±kyfodrf;ckdif;&ef trdeaf‹ y;vkdufygawmhonf? 0ef}uD; OD;jronf tvGefpdwfraumif; &Syd gonf? jrefrm&JtzGŒJEiS hf wGx J m;onfh _Aw d o d #t-uyfwyfom; ESpOf ;D tm; tpk;d &tzGŒJ
ykH&aomfvnf; trdeu f‹ kd emcHvkduf&ygonf? xdkae‹ naebuf ±kH;rStdrfokt d‹ jyefwGif tpnf;ta0;usif;ycsdew f idk ;f wGif cef;rok‹d twufavSum;xpfwae&mwGif wm0ef
pma&;oltm; ar;jyefygonf? ‘tdrrf mS &Sad ewJh &JabmfawGrmS vufeuf&o dS vm;vk?‹d ’ csxm;avh&o dS rl sm;ukd vky}f uHrr+ jzpfrD wywftvkw d iG f ±kyo
f rd ;f vku
d jf cif;onf rvkyf
olwu ‹dk jynfo&‹l aJ bmfawGjzpfI vufeufr&Sad -umif; jyeftajzay;&mwGif Adv k cf sKyf oifhonfh udpPjzpfonf[lI _Adwdo#wkd‹u a,bk,stm;jzifh ,lq-uonf? TuJh
u olukd,fwkdifawmh ao&rSmvnf; ra-umuf/ b,folurSvnf; ol‹udk vkyf}uH okd‹ ±kyfodrf;vkduf&onfrSm jrefrmwkd‹. arwWm&yfcHjcif;a-umifhjzpfI av;euf
r,f rxifaomfvnf; ‘tdrfrSm&SdwJh uav;awGtwGufawmh igpkd;&drfovkdjzpfrd aom trSm;jzpfa-umif; xif&mS ;cJo h nf[k ,k-H unf-uonf? tb,fa-umifq h adk omf
w,f’? xkd‹a-umifh tdrfu&JabmfawGukd ‘oifhawmfr,fhvufeuf enf;enf;yg;yg; _Adwdo# tapmifhppfom;rsm;onf vlowform;rsm;u trSwf (12) -unf;wyf
ay;xm;yg?’ AdkvfxGef;vSonf trdeft ‹ & AdkvfcsKyftdrfwGifaeaom &Jabmfrsm;tm; 0wfpkHa[mif;rsm; 0wfqifxm;jcif;ukd csufcsif;owdxm;rd-urnfjzpfaoma-umifh
awmfrD*ef;wvuf/ pwif;*ef;wvuf/ ajcmufvkH;jyL;ESpfvufESifh usnfqefrsm; aESmifah ES;r+r&Sb d J wk‹H jyefEidk cf -hJ urnfjzpfonf? xku d ohJ ‹dk owdrxm;rdonfw h idk f tavh
ygay;&ef tpDtpOfvyk cf o hJ nf?” tusihf pnf;urf;emxm;ol rnforl qkd tapmifw h m0efae&mrSm &Sad ecJ-h uv#if xkpd pf
txufygaumufEw k cf surf sm; azmfjyxm;aom aqmif;yg;wGif pma&;oltae 0wfpkH rjynfhrpkH t!kda&mifuif;bwfzdeyfrsm;0wfvsuf vufeufpkH ukdifwG,fum
jzifh t"dym` ,fygonfh aemuftcsufwck a&;om;azmfjyxm;ao;onf? avSum;twif;wufvmol vlwpkrSm wpkHw&mrSm;,Gif;aea-umif; tvG,fwul
“trSefawmh ,if;-urRmiifonfh 0ef}uD;tpnf;ta0;onf Zlvkdif (19) &uf jrifawGŒEkdif-uvdrfhrnfomjzpf.? tHh-op&maumif;onfrSm xkd_Adwdo#tapmifhppf
241 242
241 242
&v'f Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
243 244
&v'f Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
tqifoifhjzpfap&ef avSum;xpfatmufteD;okd‹ jyifqifa&$Œajymif;aepOf &Jom; qefu‹ sifbufrsm; jzpfaumif;jzpfvrd rfh nfjzpfa-umif; aumvm[vowif;rsm;om
armifaxG;u xkdae&mwGif r&yf&ef trdefa‹ y;aeonfhtcsdefwGifyif aoewfoHrsm; jzpfygonf? Adkvfrª;ausmfaZmtaejzifh em&D0uf-umrS AdkvfcsKyf toufqkH;±+H;oGm;
ay:xGufvmum aoewform;wa,muf ajy;qif;vmonfhtwGuf &Jom;vnf; a-umif;ukd od&ygonf? u|eaf wmfvnf; xkad &'D,t dk ar;tajzwGif yg0ifc_hJ yD; xkad e‹
tvsit f jrefxu G o f mG ;cJyh gonf? &Jom;armifaxG;taejzifh ,mOfrsm;&yf&mae&mwGif u tajctaeukd ajymcJyh gao;onf?
awGŒcJhonfh tjcm;wa,mufrSm Adkvfrª;}uD; ausmf0if;ESifh vkdufygvmol umuG,f tywfpOf0ef}uD;tzGJŒ tpnf;ta0;usif;yvsuf&Sdonfhae‹ukd *VKefOD;apm
a&;XmerS ±kH;vkvifarmiftkef;qkdoljzpfaeygonf? ±kH;awmfwGif armifaxG;ESifh aumifpDrS xGuf&jcif;a-umifh rodEkdifa-umif; oHo,jzpfonfhtxiftjrifESifh
armiftkef;ESpfa,mufpvkH;u okcjzpfa-umif; oufaocHcJh-u ygonf? txufyg ywfoufI olaumifpDrS xGufoGm;&onfrSm vaygif;-umvm_yDjzpfaomfvnf;
yk*Kd~ vfrsm;onf ab;rSy-JG unfyh &dowfrsm;ozG,o f mjzpf-u_yD; w&m;ppfaq;&mwGif aemufqkH;«yvkyfonfh tpnf;ta0;onf olwufaeusae‹wGifyif trSefwu,f
oufaotaxmuftxm;twGuo f m tok;H csEkid o f rl sm;jzpfonf? oka‹d omf xkt d csdef usif;yjzpfco hJ nf? 0ef}uD;csKyfa[mif; OD;apmonf xkad e‹xt dk csdew f iG f tpnf;ta0;
u twGif;0efrsm;±kH;twGif; typftcwf jzpfay:&mwGif wkdufckdufjcif;ukd wm;qD; usif;yvsuf&rdS &Sd aocsmatmif «yvkycf yhJ gao;onf?
[efw ‹ m;Ekid of l okr‹d [kwf xGuaf jy;&mwGif wm;qD;Ekid o f rl sm;&Scd v
hJ #if rqkid ;f rwG ta&; a&SŒajy;uif;axmuftkyfpku tpnf;ta0;usif;yae_yD[k twnf«yonfh
,laqmif&u G &f ef rnforl #ay:xGuv f mjcif;r&Scd yhJ g? tcsed uf srS olu vlowform;rsm;tm; apv$wv f u
dk jf cif;jzpfygonf? aemuftcsuf
Adkvfae0if;onf wyf&if; (4) t&m&SdtcsKdE‹ Sifhtwl wyfpkduf&m ysOf;rem;-rdr› S wckrmS xkad e‹wiG f aumifp. D tpnf;ta0;tpDtpOfY OD;apm.aetdru f dk 0ifa&muf
x&yfum;ESifh uaomuarsm &efukef-rdŒokd‹ qif;vm_yD; aemufwae‹ (20§7) eHeuf pD;eif;um ywf0ef;usifrSm&Sdonfh a&ueftwGif; aomifwl;&SmazG&ef tqkd«ycsuf&Sd
wGif a&mufvma-umif;od&onf? tpkd;&tzGJŒ. aqG;aEG;wkdifyifr+rsm; olwkd‹yg0if a-umif;ESihf TuJo h ‹dk ta&;,l&efrmS ESp&f uftawmtwGi;f rSmyifjzpfa-umif; OD;apm
-uaomfjim;vnf; wyfrawmfESifh &Jwyfrsm;tm; txl;wyfvSefo ‹ wday;csuftrdef‹ . axmufvSr;f a&;u od&cdS o hJ nft
h wGuf vky}f uHrt + &Sed jf rifo
h mG ;jcif;jzpfEidk yf gonf?
ukd olwkd‹taejzifh ta&;w,lxkwfjyefcJhjcif; r&dScJhyg? u|efawmfukd,fwkdifu
a&wyfwGif &Sdaeonfhtcsdefjzpf_yD; ,ae‹wkdif r&Sif;vif;onfhudpPwckrSm HMS
‘&wemykH’ [k ac:onfh jrefrmjynf bk&ifha&wyf (qENt& t&efa&wyf) Burma pufqkyfzG,f vlrsKd;a&; vlowfr+avm
R.N.V.R urf;ajcpcef;XmecsKyfonf twGif;0efrsm;±kH; ajrmufbufwGifwnf&Sd_yD;
(former St. Paul's English High School) za&pmvrf; (,ck taemf&xmvrf;) uifbm&m&Sd -opa-w;vs trsK;d om;wuUov kd rf S a'gufwma*[ef 0Da*s,0D g
wvrf;omjcm;aomfvnf; wyfveS o ‹f wday;jcif;ESihf vrf;rsm;ay:wGif uif;vSnw hf m a'ae (Dr. Gehan Wijeyewardene, Ph.D) u 1994 ckESpf/ 'DZifbmvxkwf
0efrsm;ukd ray;cJo h nft h csujf zpfygonf? (aemufrS wyfpcef;a&SŒwiG o f m ae0ifr;D _ird ;f xkdif;=,leefpDrHcsuf owif;pmpOf trSwf (23)/ pmrsufESm (23=24) wGif u|Efkyf
nrxGuf&trdefx ‹ kwfum xdef;csKyfxm;ygonf)? bDbDpDjrefrmykdif;toHv$ifhXmerS pmtkyt f ay: òcHio
kH ;kH oyf&if; atmufygar;cGe;f udk ar;xm;onf?
vky}f uHr}+ uD;þESpf (50) jynfh txdr;f trSwf toHvi$ &f mwGif Akv d rf ;ª ausmaf Zm (a&wyf) “u|Efkyfwdk‹acwf&Sd jrefrmacgif;aqmifr+ESihf ywfoufI ar;cGef;rsm;ar;&ef
ESifh awGŒqkHar;jref;onfhtcef;wGif ajymjyonfrSm AdkvfausmfaZmonf xkdae‹u tcsuftvufwck jzpfay:vm_yD; atmifqef;jy,k*fonf vdktyfcsufwckjzpfae
‘&wemykH’ pcef;wGif tqifhjrifhAdkvftaejzifh wm0efusaecJh&m twGif;0efrsm;±kH; onf? odak‹ omfvnf; olonf trSm;uif;yg&JŒvm;? tdENd,EdkifiHtrsKd;om;uGef*&uf
bufrS aoewfypfoHrsm; -um;-um;jcif; za&Zmvrf; (,ck taemf&xmvrf;) &Sd tpnf;ta0;rS tjyefwGif ol‹udk zrf;qD;&ef t*Fvdyfwdk‹u trdef‹xkwfxm;cJhonfh
t"dut0if0ok‹d tjrefomG ;cJyh gonf? vrf;ay:wGif vlrsm;rSm pdwv f y+ &f mS ;vsu&f udS m taxmuftxm;rsm;&Sdonf? ,if;zrf;qD;trdef‹xkwfvdkufjcif;u ol‹udk trGdKifodk‹
Za0Z0gjzpfae-uonfudk awGŒ jrif&_y;D olwc‹dk rsmrsm; -um;od&onfrmS vnf; tpk;d & vGwfajrmufatmif xGufcGmoGm;apcJhonf? ,if;trdef‹rSm EdkifiHa&;jypfr+twGuf
acgif;aqmifrsm;tm; vkyf}uH&ef tm;xkwfcJha-umif;ESifh vkyf}uHolrsm;rSm EkdifiHa&; r[kwfbJ txl;tm;jzifh pufqkyfzG,f vlrsKd;a&; vlowfr+twGuf jzpfavonf?”
245 246
245 246
&v'f Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
ol (AdkvfcsKyfatmifqef;) onf trSm;uif;yg&JŒvm;´? rsm; _yD;onfEiS hf wòydief uf vGwv f yfa&;udak y;&ef awmif;qdx k m;avonf? _Adwo d #
Ak'<bmom jrefrmvlrsKd;wa,mufudk ,if;ar;cGef;tm; wOD;csif;ar;ygu tpdk;&taejzihf ,if;urf;vS rf;csufudk rodusKd;u|efðycJhaomfvnf; vGwfvyfa&;
wkH‹ jyefrnfh tajzrSm rvGJraoGyifæ“usKyfu bk&m;avmif;rS r[kwfwm” [k ajz &&Sd&ef urBmhtajctaet& tusyftwnf;udk tcGihfta&;,l toHk;cs&ef trsKd;
ayvdrfhrnf? OD;atmifqef;udk,fwkdifvnf; xkdodk‹ajzayvdrhfrnf? u|Ekfyfwdk‹twGuf om;a&;Ekd;-um;vmu EkdifiHa&;ESihf tEkynmaygif;pyfI jynfolvlxkudk qGJaqmif
,if;odk‹ obm0ususazmfjyr+rSm u|Ekfyfwdk‹ wOD;csif;onf tedpPoabmaqmif oGm;EdkifcJhonf? olwdk‹. qHk;jzwfcsufrsm;udk vlxkxH o,faqmifoGm;aom EkdifiH
yk*Kd~ vfrsm;jzpf-u_yD; vH;k 0tjypfuif;pifI trSm;vH;k 0r&Sad om tqihjf rihyf *k Kd~ vftae a&;acgif;aqmifwdk. ‹ v+Ha‹ qmfrD;xkd;ay;r+rsm;a-umifh ‚if;.tawG;tac:onf vl
txm;&&Sd&efrSm umvteEœ a0;uGmvGef;vSayonf[k ±kd;om;pGm ajymqdkvkdyg xktwGi;f Y vsifjrefpmG ysHŒEo ‹HS mG ;cJo
h nf? xda‹k -umifv h nf; 1939 ckEpS /f atmufwb kd m
a-umif;? (olr‹ w d af qG tcsed rf wdik rf D aoqH;k &_y;D onfah emuf) OD;Eku Ak''< \etjrif vwGif EkdifiHa&;tzGJŒtpnf;}uD; ESpfzGJŒ jzpfaom a'gufwmbarmf. ‘qif;&Jom;
rS ta-umif;ESifh tusK;d oabmt& Toda‹k xmufjycJo h nf? “Adv k cf sKyfatmifqef;[m 0HomEktzGŒJ ’ESifh wdA‹k rmtpnf;t±H;k wdo ‹k nf tjcm;tzGŒJ tpnf;rsm;udyk g pnf;±H;k vsuf
tjrihfrm;qHk;*k%fodrfeJ‹ -oZmt&Sdefudk vG,fvG,feJ‹ &cJhwmr[kwfygbl;? ol‹&JŒ pGef‹ trsK;d om;nD!w G af &;wyfO;D jzpfonfh ‘Armhxu G &f yf*% kd ;f ’ udk (xkd tcsed w
f iG f ygvDrefY
v$wrf /+ wnf-unfr/+ ±k;d om;r+/ pG_J rJr/+ rsK;d csppf w d ef ‹J &JprG ;f owW&d rdS a+ wGukd &if;ES;D jrK‡ yfEHS tm%mrJh twdu k tf cHb0 a&mufae_yjD zpfaom) a'gufwm barmfu OuU@tjzpfEiS fh
_yD; &,lc&hJ wmyg? ol&ŒJ b0wav#mufv;kH 'Dvkd olrwlwhJ t&nftcsi;f awGukd olu (trwfr[kwfaom) ocifatmifqef;u taxGaxGtwGif;a&;rª;tjzpf zGJŒpnf;cJh
worwfwnf; r,dr;f r,kid f awmufav#mufjycJv h ‹kd jynfov l x l uk olw&‹kd ŒJ arwWmeJ‹ onf? ocifatmifqef;ESihf ajratmufawmfveS af &;orm;rsm;jzifh zGŒJ pnf;xm;aom
,H-k unfcsufukd jyefvnfw‹kH jyefcw hJ mjzpfygw,f”? ‘Armhta&;awmfyHkygwD’ rS rdwfaqG oli,fcsif; tpktzGJŒuav;wckonf tvGef
OD;atmifqef;Y ol‹trSm;rsm; &Sdaumif;&Sdayrnf? odk‹aomfvnf; jrefrmjynf wufºuGorl sm; jzpfae-uonf?
olvx l uk olt ‹ m; ol. ud, k uf sio fh u
d mQ rsm;t& arwWm&Scd /hJ ,H-k unfc_hJ yD; xkad rwWm xdak‹ emuf 1940 ckESpf/ rwfvwGif ocifatmifqef;onf ‘tdENd,trsKd;om;
ESifh xd,k -kH unfro + nf rusKd;raygufcahJ cs? ‘tdv k AD m*d;k vfprf pf’ uæ “u|Efyk w f o
‹kd nf uGef*&uf’ . ‘&rf*wf’ tpnf;ta0;odk‹ wufa&mufcJhonf? oljyefvmtcsdefwGif
vlvlcsif;qufqH-u&mY ol. tm;enf;csufrsm;udk El;El;nHhnHhudkifwG,f&ayrnf? r[mrdwrf sm;twGuf Oa&myY qifEaJ$ eaomppfonf tajctae vsifjrefpmG qkwf
tb,fha-umifhqdkaomf taumif;qHk;t&mrsm;Y tvGefeD;uyfpGm tcsKdŒcsKdŒaom ,kwfqdk;&Gm;vsuf&Sd_yD; jrefrmEkdifiH. bk&ifcHtaejzifhvnf; _Adwdo#wdk‹. òrd›jy
trSm;t,Gi;f rsm; rDw S ,
G vf su&f _dS rjJ zpfonf? od‹kjzpfI ol.aumif;uGurf sm;tm; odr;f tkyfcsKyfa&;qdkif&m trdef‹rsm;udk rvkdufem&ef pnf;±Hk;v+H‹aqmfr+rsm;ESifh (tu,fI
usK;H I rxdcu kd of mG ;apbJ xkt d rSm;t,Gi;f tzsi;f todrrf sm;udk cGjJ cm;aygif;oifvsuf vGwv f yfa&;ay;&ef uwdrðyygu ppfukd wm;qD;aESmif, h u
S &f ef) trsKd;om;a&;ESifh
11
y,fEkwfypf&ayrnf” [k qdkcJhonf r[kwfygvm;? vGwfvyfa&; tkyfpkrsm;. _cdrf;ajcmufr+rsm;udk &ifqdkifae&avonf? xdk‹a-umifh
odka‹ omfvnf; ar;cGef;um; usef&Sdaewkef;yif? atmifqef;. tm;enf;csuf _Adwod #wdt ‹k aejzifh jrefrmEdik if t
H m; tkycf sKyfxm;aom Oya'rsm;tm; umuG,o f nfh
rsm;u olu ‹ kd txl;tm;jzifh pufqyk zf , G af umif;vSonfh vlrsKd;a&;tajccH vlvcl sif; taejzifh oabmxm;uGJvGJolrsm;udk zdESdyfr+rsm; ðyvmonf? txif&Sm;qHk; ocif
owfjzwfru + kd usL;vGeaf pcJzh ;l oavm? rsm;ESihf tjcm;EkdifiHa&;orm;rsm;udk vkdufvHzrf;qD;_yD; aoG;xdk;v+aH‹ qmfr+jzihf ±Hk;wif
1939 ckESpf/ pufwifbmv (3) &ufae‹wGif _AdwdefESihf jyifopfwdk‹u *smreD w&m;pGu J m axmifrsm;twGi;f od‹k ypfoiG ;f cJo h nf? Ttcsed rf mS ygvDrefwiG f *VKefapm
tay: ppfa-unm_y;D (6) &uft-umwGif wdu k w f u kd q f ikd q
f ikd yf if *VKefapm arG;&majr eef;&if;0efjzpfaecsdefjzpfonf? trsm;tjym;rSm (12) vxd axmifcscH&aomfvnf;
jzpfaom om,m0wDwGif usif;y-uonfh wdk‹Armtpnf;t±Hk; nDvmcH}uD;u qHk; xdk‹xufydkIyif xdef;odrf;xm;r+udk cH&olrsm; &Sdao;onf? ocifEkESihf a'gufwm
jzwfcJhaom rl0g' a-unmcsufudk tao;pdwfxkwfjyefcJhonf? ,if;wGif tajccH barmfwo ‹kd nf Zlvikd f (4) &ufEiS hf (10) &ufae‹ww ‹kd iG f toD;oD;tzrf;cHc-hJ u&onf?
tcsu}f uD; (9) csuf yg&Scd o hJ nf? tESpo f m&tm;jzihf jrefrmwd. ‹k yl;aygif;aqmif&u G f xdktcsdefumvwGif om,m0wDòrd›rS odyfra0;aom {&m0wDwdkif;twGif;&Sd
r+udk &&Sdvdkv#if tcsKdŒaom awmif;qdkcsufrsm;udk vkdufavsm&rnfjzpf_yD; jyifqifr+ ZvGefòrdw › Gif vlxktpnf;ta0;wckY ocifatmifqef;u pum;ajymqdkcJhonf? ol
247 248
247 248
&v'f Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
. t"du&efoljzpfoltm; jyefvnfwHk‹ jyefonfhtaejzifh bk&ifcHjzpfol ‘qm=tmcsD aumif; awGŒrdayvdrfhrnf? ,if;owif;rsm;onf pGyfpGJxm;aom &mZ0wfr+. jzpf
abmvfaumhu&def;’ tm; olajymaeus yGifhyGifhvif;vif; 'Jh'dk;yHkpHjzifh pdefac:cJhjcif; yGm;ESpu f kd rSm;,Gi;f pGmjzihf 1932 ckEpS [
f k a&;om;ay;ydx ‹k m;cJ_h yD; ,if;&ufpu JG kd aemuf
a-umifh [oFmwc±kid f &J0efu olt ‹ m; zrf;0&rf;xkwv f ukd of nf? xkt
d csed uf Oa&my ydik ;f wGif jyefvnfjyifqifcjhJ cif;jzpfonf?
ujym; t&m&Sdrsm; ðyaeustwdkif; ol‹tm; zrf;rdv#if qkaiG (5) usyf ay;rnf[k ar;cGef;rsm; xyfrHay:aygufvmjyefonf? vlrsKd;a&;t& vlowfr+wckudk
qkawmfaiGudkyg xnfhoGif;xm;_yD; ol‹tm; oduQmcsxm;avonf? xdktcsdefrSpI &nf!e¸ f;azmfjyr+onf tcsdefumv vGJrSm;pGm azmfjyrdcJhv#if ,if;onf wu,fjzpf
ocifatmifqef;onf ajratmufo‹kd yke;f v#K;d oGm;cJo h nf? -o*kwv f (8) &ufae‹wiG f ysufcJhaomfvnf; aemufydkif;umvwGif jzpfysufcJhjcif;avm? xdkoq dk‹ dkv#if ,if;tr+
tazmfjzpfol ocifvSòrdifESihftwl olonf wdkif;jynftwGif;rS wdwfwqdwfxGufcGm onf vlrsKd;a&;t&avm/ odkr‹ [kwf xdkjypfr+onf vlowfr+avm? tajzudk &Sm&ef
oGm;cJh&m olw ‹ Gif ±l;yD;aiG (200) ESifh twGuftcsufaumif; wckom ygoGm;cJhonf? óud;pm;rnfqdkv#if 1946 ckESpf/ tOD;ydkif;umvudk jyefoGm;&ayvdrfhrnf? xkdESpf az
aemufqHk;wGif olonf ‘AdkvfawZ’ (ac: ) Adkvfrª;csKyf ‘tdkrdk'g’ (ac: ) AdkvfcsKyf azmf0g&Dv (28) &ufae‹wiG f usi;f yaom Oya'ðyaumifp. D yxrqH;k tpnf;ta0;
atmifqef;tjzpf wyfrawmfwckudk OD;aqmifvsuf jyefvnfxGufay:vmcJhonf? wGif ocifxGef;tkyfuxI jrefrmhvGwfvyfa&;wyfrawmf (BIA) . t"du wyfzGJŒ
'kw, d urBmppf yGOJ ;D xGurf pS Iþocifatmifqef;þxGucf mG oGm;onft h csed tf xd rsm; weoFm&DrS Armjynfajrmufyikd ;f od‹k csw D uf-upOf oxkt H eD;Y _Adwo d #bufawmf
txufu azmfjycJo h nfh umvwav#mufv;kH wGif rsKd;cspfvil ,focifrsm;/ ausmif; om; rlqvif&Gmol}uD;wOD;udk ocifatmifqef;u owfcJha-umif; pGyfpGJavonf?
om;rsm;ESifh tcsKŒdEidk if aH &;orm;rsm;onf olw. ‹kd t,ltq/ 0g'a&;&mESihf pdw0f rf;uGJ ocifatmifqef;onf xkdtcsdefu Adkvfr;ª csKyf&mxl;ESihf t}uD;wef; ppfOD;pD;t&m&Sd
jym;r+rsm;udþk ab;z,fxm;I ‘_Aw d o d #e,fcsŒJpepfu’kd òzdcsEikd &f ef ±ke;f uefóud;pm;-u&m &mxl;rsm;udk udkifpGJxm;onf? olt ‹ xufwGif *syeft&m&Sd (2) OD;om &Sdawmhonf?
wGif nD!w G af &;wyfO;D w&yfukd cdik rf mpGm zGŒJpnf;Edik cf -hJ uonf? ocifatmifqef;onf xdka‹ -umihf ocifatmifqef;udk zrf;I ±Hk;wifppfaq;oihfonf[k ocifxGef;tkyfu
ud,k uf sK;d rzuf owW&d pdS mG jzifh wkid ;f &if;om;tcsi;f csi;f vlrsK;d a&;cGjJ cm;r+ vH;k 0uif;&Si;f tqdkðyonf? vlowfr+tm; olonf rsufjrifoufaojzpfI w&m;qkdif&mwGif ol‹
aom trsK;d om;a&;v+y&f mS ;r+rsm;wGif OD;aqmifr+ tcef;u¾udk ,lco hJ nf? OD;atmif taejzifh oufaocH&ef vdkvm;vsuf&Sdonf[k qdkonf?
qef; tdE, dN rS jyefvm_y;D onfrS w±kwjf ynfox ‹ kd u G cf mG oGm;onftxd (4)þvcefu ‹ mv tpdk;&taejzihf TtjzpftysufESihf ywfoufI apmpD;pGmuyif &Jwdk‹xHrS
udk txl;&nf!e¸ ;f &aomfvnf;þolt ‹ aejzihþf ta-umif;udpw P cka-umifh wpHw k a,muf twGi;f a&;tpD&ifcpH mudk &&Sx d m;_yD;jzpfonf? oda‹k omfvnf; aumifp0D if ocifxeG ;f
udk owfjzwfco hJ nfh taxmuftxm;/ odr‹k [kwf owif;tpteþvH;k 0r&Scd ahJ cs? xdk tkyf. tqdkðycsufrSm yxrqHk; vlod&Sif-um; xkwfjyefajym-um;csufjzpfonf? xdk
tcsed uf þtpd;k &rSww f rf;rsm;uvnf; olt ‹ m; Oya'a-umif;t&þwkid ;f jynfqyl v l y+ &f mS ; pOfu bk&ifcHjzpfol ‘qm&J*sDe,fvf a':refprpf’ onf ,if;pGyfpGJcsufrsm;udk tao
r+rsm; jzpfymG ;atmif aoG;xd;k v+a‹H qmfcsujf zpfaom Ekid if aH &;v+a‹H qmfrr+ sm;ESifh ‘ppfqef‹ udkifum OD;atmifqef;tm; oduQmn‡dK;rdSefap&ef toHk;csvdkojzifh t&trd qGJudkifcJh
usifa&;’ 0g'jzefr‹ +rsm;a-umihfom olu ‹ dk zrf;vdkjcif;jzpfa-umif; jyqdkvsuf&Sdonf? onf? 12 ‘a':refprpf’ u vef'ef&Sd jrefrmEkdifiHqkdif&m EkdifiHjcm;a&; twGif;0efxHodk‹
ocifatmifqef;onf ppfrjzpfrD w&Ha&mtcgu &ufpufpmG &mZ0wfr+ wpHk a-u;eef;±kdufI OD;atmifqef;udk zrf;&ef cGihfðyrdef‹awmif;cHcJhonf? odk‹aomfvnf;
wckudk usL;vGefcJhzl;onf[laom pGyfpGJcsufESihf ywfoufI cdkifvHkaom taxmuf pHkprf;ppfaq;r+rsm; ðyvkyfaeqJjzpfI _Adwdo#tpdk;&u csufcsif;zrf;cGihfrðycJhacs?
txm; vHk;0r&Sdacs? odk‹ jzpfv#if ,if;pGyfpGJcsufonf rnfodkr‹ nfyHk pwif ay:ayguf odEk‹ Sihf rwfv (27) &ufae‹wGif &efukef&Sd tpdk;&tdrfawmfY ‘qm&J*sDe,f’xH rnfuJh
vmygoenf;? rnfov ‹l ufcsufenf;? jrefrmEdik if q H idk &f m w&m;±H;k rS rSwwf rf;rsm;udk od‹k aqmif&u G o
f ihaf -umif; tpD&ifcpH mwifjy&ef tpnf;ta0;w&yf usif;ycJ-h u&m
okawoeðyolwOD;wa,muf. vGrJ mS ;pGm aumufcsufqjJG cif;rS wqihef m;vnfr+ xdyw f ef;ppfwyfEiS fh &JwyfzŒJGt&m&S}d uD;rsm;/ tkycf sKyfa&;t&m&Srd sm;u OD;atmifqef;
vGJvmjcif; jzpfvdrfhrnf[k ,lq&ayonf? ocifatmifqef;onf Todk‹aom vl udk xdef;odrf;cJhv#if ykefuefxºuGr+ jzpfvdrhfrnf[k óudwifcef‹rSef;-uonf? òrd›jy
owfr+usL;vGefcJhonf[k pGyfpGJajymqdkcsufrsm;ESihf ywfoufI 1945 ck/ Edk0ifbmv t&m&Sdrsm;url ,if;odk‹ ta&;,laqmif&Gufvkdufv#if wu,fhudk vlxkaygufuGJr+
&ufpGJjzifh _Adwdo#wdk. ‹ jrefrmtpdk;&u ay;ydka‹ om a-u;eef;rsm;udk xdkolu awGŒrd jzpfapvdrfhrnf[k cHpm;rdcJh-uonf? xdka‹ emuf avmh'farmifhbufwefu xdkudpPudk
249 250
249 250
&v'f Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
251 252
&v'f Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
wyfrawmfu rv$rJ a&Smifom xde;f odr;f xm;cJo h nfuo kd m u|Ekyf rf w S rf yd gonf? jyefvnfay;ydk‹cJhonf? rSwfcsufwckwGif “u|Efkyftxifajym&v#if wu,ftjzpf
xdktcsdefu u|EkfyfESihf aemufwa,muf (u|Efkyftm; ,cktcg pGyfpGJaeol) tysufwnf&Sdaeonfh r_idrfrouftajctaersm;wGif tm%mudkoHk;I tusOf;±Hk;
[ocifxGef;tkyf] wdk‹ ajrmufydkif;rS qif;vmum bDtdkifattwGuf wyfom;opfrsm; w&m;pD&ifr+uom wnf_idrfatmif tkyfcsKyfEkdifrnf[k ar#mfvifh&efom &Sdayonf?
pkaqmif;&efEiS fh -um;jzwftrsKd;om;tpd;k &twGuf tkycf sKyfa&; 0efxrf;rsm; &&S&d ef xd‹k jyif vlord sm;aom jypfra+ [mif;rsm;twGuf tjypf&o dS w
l u
‹kd jyefvnfay;qyf-u
13
xdek ,fajrwGif a&muf&adS ecJyh gonf? oxHòk rdw › iG f ‘_ird ;f csr;f r+xed ;f odr;f a&;’ aumfrwD &ayvdrfhrnf” [l.?
udk u|Ekfyfu zGJŒpnf;ay;cJh_yD; xkdtcsdefY xdkc±kdiftwGif; jypfr+rsm; usL;vGefxm;onfh xdok }l uD;tm; owfcjhJ cif;. tay:,HO;D wnfcsuf/ &nf&, G cf sufEiS fh ywfouf
twGuf zrf;qD;cHxm;&ol (4=5) OD;&Sda-umif; od&SdcJh&onf? u|Efkyf xyfrHod&Sd& _yD; oHk;rsKd;oHk;axG jzpfvsuf&Sdonf? yxrtaejzifh &Gmol}uD;u ‚if;. aus;&Gm
onfrSm aus;&Gmol§om;rsm; pdk;&drfa-umihf-ujzpfae&onfh vGefpGm taxmuf ol§om;rsm;tay: rawmfrw&m; ðyrlaqmif&Gufcsufrsm;onf &yf&Gmwnf_idrfr+
txm; oufaooufuefcikd v f akH om tr+wck&adS ejcif;ESifh ,if;rSm olwo ‹kd xHt
k ydik f aqmif&Guf&mwGif ao'%ftjypfay;r+ESihf xkdufwefcJhonf[laomtcsuf/ 'kwd,
(oJjzLuke;f ) &Gm. ol}uD;ud, k w f ikd jf zpfaejcif; jzpfygonf? olusL;vGecf o hJ nfh jypfr+ taejzifh aus;&GmtydkifwGif ocifv+yf&Sm;r+rsm;udk ESdrfeif;I _Adwdo#wdk‹. tusKd;
rsm;twGuf tjypfay;rnfqdkv#if ao'%fxuf edrfh_yD;ay;I rjzpfa-umif; u|Efkyf pD;yGm;udk pdwaf &mud, k yf g rsuEf mS vdt k m;& aqmif&u G cf ohJ nf[al omtcsu/f wwd,
tm; tpD&ifc-H uygonf? “'Dvq kd v kd #if olu‹ kd owf&awmhrmS aygh” [k u|Eyfk af jymqd_k y;D taejzihf ol‹udk ao'%fay;cH&jcif;onf ol‹ Y&Sdaom jypfr+a[mif;rsm;twGuf
tpGypf cJG &H oltm; u|Ekyf pf &D ifcjhJ cif;jzpfonf” [k azmfjyxm;.? taºuG;qyf&jcif;jzpfonf[al om tcsuyf gwnf;? &&Sad om owif;rsm;tay: tajc
xdk‹aemuf OD;atmifqef;ESihf a':refprpfwdk‹ awGŒqHkaqG;aEG;cJh-uonf? cHI u|Eyfk t f aejzifh aumufcsuq f &JG rnfqv kd #if ,if;oH;k rsK;d vH;k olt ‹ cef;u¾ESio fh l
‘qm&J*sDe,fvf’ u ,if;aqG;aEG;csufrsm;udk 1946 ckESpf/ arv (25) &ufae‹wGif yg0ifco hJ nf[I l jzpfygonf?
a-u;eef;jzifh twGif;0efxH tpD&ifcH wifjycJhonf? xkdrSwyg; rsufjrifoufaowOD;u (ocifxGef;tkyfr[kwf) u|efawmf
oufqikd af om a-u;eef;trSwf (6) . wpdww f ydik ;f udk atmufwiG f ud;k um; tm;þjyefajymjycJo h nfrsm;udk u|eaf wmfu, kd w
f ikd f rSwrf ad eygonf? xko d al jymjycsurf mS
azmfjyygonf? Tod‹kjzpfyg.?
“olþ(atmifqef;)þuþolonfþaus;&Gmw&Gmodt ‹k a&mufwiG þf aus;&Gmol}uD;onf tAŠ'l&m&Spf. jypfr+ESihf jypf'%fudk oxHkòrd›aevlxktm; xkdpD&ifr+rwkdifrD
aus;&Gmol§om;rsm;tay: rnfor‹kd nfykH armufrm±dik ;f pkid ;f pGm zdEydS q f ufqv H mcJjh cif;ESifh ae‹aygif;rsm;pGmuyif óudwiftoday;xm;cJh_yD; pD&ifonfhae‹wGifvnf; vma&muf
ywfoufaom qd;k qk;d &Gm;&Gm; owif;rsm;udk -um;odc&hJ onf[k ajymqdck yhJ gonf?þxdk -unfh±+-u&ef zdwf-um;xm;cJhonf? xdkae‹u tusOf;om;udk abmvHk;uGif;*dk;wdkif
tcsed o
f nf ppfjzpfaeonfh e,fajrobm0w&m;Oya'ESifh tkycf sKyf&cufco J nfh um wGif óud;jzifh wkyfcsnfxm;onfudk rsufjrifoufaou jrifcJhygonf? tusOf;om;
vjzpfonf? wwkid ;f wjynfv;kH vH;k 0w&m;Oya'rJah eonfh tajctaejzpfaeonf? a&SŒwGif (bDtdkifat) &Jabmfrsm; wef;pDae-uygonf? t&m&Sd ,leDazmif; 0wfqif
w&m;±H;k rsm;vnf;r&S/d w&m;ol}uD;rsm;vnf; r&Sad cs? tr+omG ;tr+vmudk aocsmpGm xm;ol vlwa,mufu vHpS yG jf zifh yxrqH;k tcsuu f kd pxk;d ygonf? oH;k onfv h ufeuf
pOf;pm;_yD;aemuf pl;&Sxufjruf tm%mpufESihfwlonfht&mudk jyefvnf tpm;xdk; rSm vSHpGyfjzpf_yD; ±kdifz,faoewf. ajymif;wGifwyfqifxm;vsuf taoxdk;csufrSm
vsuf csufcsif;ta&;,laqmif&u G &f ef vdt k yfru + o kd wdrI l xdv k t l m; ao'%fay; aumuf±dk;tdwfudk avhusihf&mwGif xkd;ouJhodk‹ jzpfonf? xkdt&m&Sdonf teD;qHk;&Sd
&rnf[k olq;kH jzwfcsucf sco hJ nf? TonfrmS olu ‹ , kd yf ikd q
f ;kH jzwfcsujf zpfI ud, k w f ikd f &Jabmftm; tvm;wlxkd;&ef trdef‹ay;vdkufyHk&ygonf? xdk&Jabmfonf trdef‹tm;
wm0ef,v l suf trdec‹f srSwf taoowfcjhJ cif;jzpfonf” [k azmfjyxm;onf? csufcsif;vkdufem_yD; tusOf;om;tm; vHSpGyfjzifh xyfcgxyfcg xkd;ygawmhonf?
1945 ckESpf tukefavmuf cyfapmapmydkif;uyif jrefrmhppfOD;pD;Xme ppfOD;pD; yljyif;ajcmufaoGŒvsu&f adS om ajr}uD;tay:wGif aoG;rsm; tdik x f eG ;f vsuf &Syd g
csKyfu ta&S›awmiftm&S r[mrdwfwyfaygif;pk AkdvfcsKyf}uD; avmh'fvl;0pfarmifh onf? vltyk }f uD; uGo J mG ;_yD;aemuf tavmif;aumifukd xdak e&mrS z,f&mS ;ypfvu dk f
bufwefxo H ‹kd ,if;tr+wu JG kd wifjycJ&h m armifb h ufwefu olr‹ w S cf sufrsm;ESit fh wl awmhonf? xdka‹ -umihf opfom;*dk;wdkiftay:wGifom vHSpGyfxdk;xm;csufrsm; usef&Sd
253 254
253 254
&v'f Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
aecJo
h nf? rsm;r-umrD xdu
k iG ;f xJwiG yf if abmvH;k uefupm;vsu&f adS e-uavonf? ‘avmh'v f ;l 0pfarmifb h ufwef’ 14 ESifh olp‹ pfO;D pD;rª;rsm;u wbuf/ Adv k cf sKyfatmifqef;
ESihf olu‹ dk,fpm;vS,ftzGJŒu wbuf/ xdk (2) buf-um;wGifjzpfay:vmaom !SdE+dif;
tu,fI ,cktcsdeftxd OD;atmifqef;om wkdifyifr+rsm;onf ‘uef'D’ òrd›Y ðyvkyfcJhaom aemufqHk;aqG;aEG;yGJjzpfayvdrfhrnf?
xdt k csdeu f ‘ArmhrsKd;cspfwyfrawmf’ [k ac:wGicf ahJ om jrefrmhtrsKd;om;wyfrawmf
toufraobJ &SifaecJhaomf udk tvsit f jrefzsuo f rd ;f &ef oabmwlncD -hJ u_y;D 15 _Aw d o
d #wyfrawmf. t_rw J rf;
u|eaf wmft h aejzihf awG;jrif,q
l csu[
f k qd&k rnfjzpfaom edrw d jf yar;cGe;f wck wyf&if;rsm;wGif yl;aygif;yg0ifvsuf jyefvnfpm&if;oGif; 0ifa&mufcJh-u&jcif;jzpf
udk aemufqHk;txd csefxm;&pfcJhygonf? cJhayonf? awGŒqHkaqG;aEG;r+rSm aEG;axG;vd+ufvSJr+&Sd_yD; olwdk‹cGJcGmonfhtcgYæ
tu,fI OD;atmifqef;om towfrcH&v#if jrefrmEdkifiH. EkdifiHa&;ESihf “csmcsDvdkjzpfcsifovm;/ 0,fvifwefvdk jzpfcsifovm;/ cifAsm;qHk;jzwf&vdrfhr,f?
pD;yGm;a&;vrf;a-umif;onf rnfo‹kd ajymif;vGo J mG ;Ekid yf goenf;æ´? cifAsm;taeeJ‹ wcsdefwnf;/ wòydifwnf;rSm ppfom;wa,mufa&m/ EkdifiHa&;acgif;
jrefrmEkid if H vGwv
f yfa&;&vk&qJumvESifh ywfoufI a&;om;csurf sm;wGif aqmifwa,mufa&m rjzpfEdkifbl;” [k armihfbufwefu AkdvfcsKyfatmifqef;udk
Tar;cGef;tay: xifjrif,lqcsufrsm;udk wkdif;&if;om;ESifh EdkifiHjcm;om; avhvm t}uHay;cJo h nf? olu Adv k cf sKyfatmifqef;udk pmwdak v;wapmifyg ay;cJah o;onf?
oHk;oyfolrsm;u wifjycJh-uygonf? tm;vHk;eD;yg; oabmwl-uonfrSm olonf xkv d .tukeaf vmufwiG f Adv k cf sKyfu (TonfrmS ‚if;toH;k tE+e;f udk w&m;
aumif;rGefaom }uD;us,fjrihfjrwfonfh vlom;wOD;jzpfonf [lIwnf; æ 0if aemufqHk;oHk;cJhjcif; jzpfayvdrfhrnf) r[mrdwfwyfaygif;pk. aoemywdcsKyf
txl;ojzihf jrefrmEdik if o
H m;rsm;twGurf mS rl olonf T&mpkEpS t f wGi;f olw‹kd ay;cJo h nfh pmwdak v;udk ta-umif;jyefco hJ nf? ‚if;pmxJwiG f topfjyefvnfzŒJG pnf;
. ol&Jaumif;aywnf;? aom wyfrawmfwGif AdkvfcsKyfatmifqef;tm; Adkvfrª;csKyf &mxl;udkvnf;aumif;/
txky`wWda&;olrsm;u jynfolvlxkw&yfvHk;u cspfcifav;pm;onfh Txl; jrefrmbufrS 'kw, d ppfaq;a&; t&m&Scd sKyf &mxl;udv k nf;aumif; ceft ‹ yf&ef urf;
jcm;qef;jym;onfh vlyk*~dKvfxl;wOD;. b0udk olwdk. ‹ ynm&yfqdkif&m a&;om;r+ vS rf;xm;cJh&m AdkvfcsKyfatmifqef;u Todk‹ ta-umif;jyefcJhonf?
rsm;wGif wifjycJh-uonf? AdkvfcsKyfatmifqef;. cdkif;E+dif;yHkaqmifzG,fjzpfaom rsKd; “ArmhwyfrawmfopfwGif u|Ekfyftm; cef‹tyf&ef toif.urf;vS rf;csufudk
cspfpdwf"mwf/ ol&owWd/ vHk‹vO\[/ aemufvdkufvlxktay: qGJaqmifEdkifr+ (zqyv) tzGŒJcsKyfEiS hf rsK;d cspAf rmhwyfrawmftwGi;f &Sd u|Eyfk . f vkyaf zmfuikd bf ufrsm;
tp&Sdonfh csD;rGrf;p&m rGefjrwfvSonfh t&nftcsif;rsm;onf jynfolvlxktm; a&SŒarSmufwGif u|EkfyfcsjycJhygonf? TudpPESihf ywfouf_yD; qHk;jzwfcsufw&yfudk
ol‹tay: cspfcifjrwfEkd;ap_yD; usefurBmwckvHk;uyg pHerlemxm;um av;pm;cJh& t_yD;tjywf rSwfwrf;wifEkdifa&;twGuf vkyfaqmifp&mtcsKdŒ usef&Sdaeao;aomf
ayonf? olom qufvuftouf&SifaecJhaomf tcsdefESihft&G,ft& ,if;t&nf vnf; ,ck tu|Ekyf af jymEdik o f nfrmS ppfwyfrS tu|Efyk f tem;,lawmhrnfqjkd cif;yif
tcsi;f rsm;onf prf;oyfppfaq;cH&_y;D jzpfayvdrrfh nf? oluwday; óud;yrf;tm;xkwf jzpfygonf? ppfwyfY qufvufwm0efxrf;aqmif&ef rjzpfEdkifawmhonfhtwGuf
cJhonfh (wESpftwGif;) aemufqHk;yef;wdkifudk ol‹toufjzihf &if;I 1948 ckESpf/ u|EfkyftvGefw&m tm;wHt k‹ m;em pdwfraumif;jzpfrdaomfvnf; TonfrSm trsm;
Zefe0g&DvwGif a&muf&SdoGm;apcJhayonf? xdk‹ jyifw0 orRwEdkifiHopf. xGef;opf pk qHk;jzwfcsufjzpfI ,if;qHk;jzwfcsufudk u|Efkyfvdkufemvkyfudkif&ayrnf” [lI
awmufyaom tem*wfjzpfwnfa&;onfvnf; olom toufrao &SdaecJhygrl jzpf.? xda‹k emuf wyfrawmfopfwiG f jrefrmwdb ‹k ufrS xdyw f ef;&mxl;ae&mtwGuf
olaqmif-uOf;&rnfh }uD;rm;us,fajymvSaom vkyif ef;wm0ef}uD; jzpfayvdrrfh nf? Adv
k v f usmf udk axmufct H rnfay;cJo h nf? Adv k af e0if;udk r[kwcf ahJ cs? wcsed w f nf;Y
Adv
k cf sKyfatmifqef;. trsK;d om;a&;ESiyfh wfoufI v+y&f mS ;cJah om wuUov kd f yif Advk v f usmf . vkyaf zmfuikd b f ufae&mudk ,l&eftwGuf t_rw J rf; Armhwyfrawmf
ausmif;om;b0ESihf xdka‹ emuf wdkA‹ rmtpnf;t±Hk;0iftjzpf rmhufcf0g'ESihftpysKd;cJh rS tqiht f jrihq
f ;kH u&ift&m&Sjd zpfonhf Adv k rf ;ª }uD; -um'd;k udk ceft
‹ yf&ef pOf;pm;ay;
aom EkdifiHa&;wdk‹udk xm;bdOD;/ Tar;cGef;twGuf qufpyfr+pwif&mae&monf apvdka-umif; arwWm&yfcHcJhavonf? ,ckvwfwavm _yD;pD;cJhaom ta&SŒawmif
1945 ckESpf/ pufwifbmv (6) &ufae‹ Y r[mrdwfwyfaygif;pk aoemywdcsKyf tm&SppfyGJtwGif; u|Efkyfwt dk‹ wGuf toifaqmif&Gufay;cJhonfrsm;udkvnf; jrefrm
255 256
255 256
&v'f Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
EdkifiHjynfolvlxkudk,fpm; ±kd;om;pGm aus;Zl;wif0rf;ajrmufa-umif;udk olu azmf ysHŒESH‹vsuf&Sdonf? ESpfv,fydkif;wGif ‘bk&ifcH qm&J*sDe,f a':refprpf’ jyefoGm;&_yD;
jycJoh nf? xka‹d emuf ESpEf idk if H aumif;rGeaf om qufqaH &;tm; qufvufxed ;f odr;f ‚if;ae&mudk AdkvfcsKyf‘qm[l;bwf&efp‹ f’ u qufcHcJhonf? aphpyfaqG;aEG;jcif;tm;
xm;Edik &f ef ar#mv f ifrh u+ akd zmfjyvsuf olu ‘avmh'af rmifb h ufwef’ udk *syef qmrl±idk ;f jzihf ‘atmif qef;=tufwvD’ pmcsKyfudk atmifatmifjrifjrif tqHk;owfvkduf_yD;
"m;ajr‡mifwvuf vufaqmifay;cJah vonf? aemuf 1946 ckESpfrS 1947 ckESpfodk‹ ul;ajymif;oGm;cJhonf? wESpftwGif; vGwfvyf
Ttcsderf pS I OD;atmifqef;onf _Adwo d #yHpk H great coat Advk cf sKyf}uD;ppf0wf a&;&&rnfqdkonfh &nfrSef;csufyef;wdkifudkvnf; ol. jyif;jyif;xefxef óud;pm;
pHkudk t_yD;c|wfypfvdkufonf? onfhrwdkifrDuvnf; *syefAkdvfcsKyf ppf0wfpHkudk c|wf tm;xkwfr+t& vS rf;jrifawGŒae&ay_yD? jrefrmhEdkifiHa&;acgif;aqmifrsm; &Sm}uHae
ypfc_hJ yD;av_yD? xda‹k emufwiG rf l jrefrmtrsKd;om; trsKd;orD;rsm; ,ae‹xufwikd f *k%f onfum; pD;yGm;a&; wd;k wufrr+ sm; &&Sad prnfh vGwv f yfa&;jzpfonf? olwt ‹kd aejzifh
,l0ifhºuGm;pGm 0wfqifavh&Sdaom trsKd;om;0wfpHkjzihf olonf aeom;wus jyef udkvdkeDpD;yGm;a&;yHkpH vufa0cHb0udk tqHk;owfapvdk_yD; ,if;udk w&m;Oya't&
jzpfoGm;onf? pdwfrmeftjynfhjzihf rdrdtrsKd;udkom cspfwwfaom vli,fEdkifiHa&; EkdifiHydkifðyvkyfjcif;/ jynfolydkif or0g,r/ yk*~vdu yHkpHrsm;jzifh tòydiftqkdif zGHŒòzd;wdk;
orm;wOD;tjzpfrS wyfrawmf. AdkvfcsKyf}uD;wOD;tjzpfodk‹vnf;aumif;/ ,if;rS wufapjcif;wdu k‹ dk OD;pm;ay;aqmif&Gufvsuf tcsKyftjcmtm%m (3) &yfudkvnf;
wqihf vdrmR yg;eyfI tajrmftjrif}uD;rm;aom Ekid if aH &;orm;wOD;tjzpfEiS fh aemuf ygwDpkH qd&k , S vf pfpepfopfw&yfjzifo h m tpm;xd;k vkyu f ikd v f -kd ujcif;jzpfonf?
qHk;wGif EkdifiHhacgif;aqmif yDyDootjzpfodk‹vnf;aumif; qifhuJqihfuJ ul;oef; xdk‹a-umihf 1947 ckESpf/ azazmf0g&Dv apmapmydkif;wGif OD;atmifqef;onf
ajymif;vJjzpfay:r+onf tpðycJhav_yD? od&k‹ mwGif xdktcsdefrSpI olb ‹ 0tqHk;ydkif;odk‹ &S rf;jynfawmifydkif; yifvHkòrd›Y &S rf;/ ucsif/ csif; (u&ifbufrS avhvmol=4= OD;)
a&wGufrnfqdkv#if (662) &ufom usefygawmhonf? tcsdefonf wpwp ukef wdk‹ESihf usif;yðyvkyfaom nDvmcHw&yfodk‹ wufa&mufcJhonf? xkdtcgu olonf
qHk;vsuf&Sdonf? odka‹ omfvnf; olt ‹ wGuf vkyfaqmifp&m trsm;tjym; usef&Sdae (zqyv) tzGJŒcsKyfudk udk,fpm;ðyoGm;jcif;jzpf_yD; olESihftwl OD;wifxGÉf/ Adkvfcif
ao;onfwum;? armifuav;wd‹k vku d yf goGm;cJo
h nf? Adv k cf sKyf. ±k;d om;yGiv fh if;r+/ vlrsKd;}uD;pdwrf &Sd
AdkvfcsKyfu olppfwyfrS tem;,lawmhrnf[k avmh'farmifhbufweftm; r+/ owWd&Sdr+/ pGJ_rJpGm óud;pm;r+/ tajrmftjrif}uD;rm;r+/ udk,fusifhw&m;aumif;rGefr+
ta-umif;-um;r+rðyrD wvceft ‹ vdkwGif *syefacwfu v#KdŒ0SufzGJŒpnf;vmcJh&aom ponfh *k%fowif; ausmfapmr+onf ol‹t&if a&SŒajy;a&mufESihfvsuf&Sdum ol‹udk
zufqpfwdkufzsufa&;tzGJŒ }uD;udk zufqpfqef‹usifa&; jynfol‹vGwfajrmufa&; xdkae&mY aygif;pnf;nD!Gwfa&;. t"dur¾dKiftjzpf ±+jrifjcif;udk cHcJh&onf?
tzGJŒcsKyftjzpf OD;atmifqef;. acgif;aqmifr+atmufwGif jyifqifwdk;csJŒ I w&m; oHk;&uft-um aqG;aEG;!SdE+dif;-u_yD;aemuf olonf wdkif;&if;om;udk,fpm;vS,f
0ifzŒJG pnf;cJo h nf? xdt k zGŒJ csKyfonf jrefrmEdik if w
H iG f uGejf rLepfygwDxufyI kd tiftm; rsm;. ,Hk-unfr+udk &&SdcJhum wdkif;&if;om;udk,fpm;vS,frsm;u trsKd;om;vGwf
taumif;qH;k tzGŒJtpnf;jzpfvmcJo h nf? xdpk Ofu (zqyv) tzGŒJcsKyfwiG f uGejf rLepf ajrmufa&;v+yf&Sm;r+wGif yg0ifyl;aygif;aqmif&Guf&ef oabmwlnDcJh-uavonf?
ygwDEiS fh vli,ftpnf;t±H;k tjyif t"du yg0ifzŒJGpnf;xm;onfrmS ‘qd&k , S v f pfygwD’ xdak‹ emuf yifvHkpmcsKyf}uD;udk t_yD;owf atmifjrifpGm csKyfqdkEkdifcJh-uonf?
jzpf_yD; ‚if;onf AdkvfcsKyfatmifqef;vufxuf uGefjrLepfygwDudk (zqyv) xJrS xdkrSwyg; &efukefwGif 1947 ckESpf/ azazmf0g&Dv (27) &ufae‹usif;yðy
xkwfy,fvdkuf_yD;onfhaemuf t"dutpdwftykdif;tjzpf rdrdudk,fudk r-umrD vkyfcJhaom jrefrmjynf t*Fvdyfukefonf}uD;rsm;toif;. ESpfywfvnf tpnf;
wnfaqmufvmEkdifcJhonf? xdka‹ emuf AdkvfcsKyfatmifqef;r&Sdonfhaemuf qdk&S,f ta0;odk‹ AdkvfcsKyfu bk&ifcH. ‘tr+aqmifaumifpD’ 'k=obmywdtjzpf wuf
vpf0g'udk tzGŒJ csKyf. oabmw&m;tjzpf csrSwcf -hJ uonf? a&mufc_hJ yD; xdt k pnf;ta0;Y obmywdred c‹f eG ;f udk wH‹k jyefajym-um;pOfu vGwv f yf
EkdifiHa&;tajctaerSm t&Sdeft[kefaumif;vmcJh_yD; 1946 ckESpftaejzifh a&;&_yD;v#if ær-umrDygwDpHk qdk&S,fvpfpD;yGm;a&;pepf wnfaqmuf&ef &nf&G,f
vlxktpnf;ta0;rsm;/ qENjyyGJrsm;tjyif vGwfvyfa&;udk axmufcHaom ykvdyf xm;a-umif; xkwaf zmfajymqdo k mG ;onfrmS pdw0f ifpm;zG,jf zpfonf?
oydw/f axmifoydwEf iS fh tvkyo f rm;oydwf wdu k yf rJG sm;jzihf jynfEh uS v
f suf&o dS nf? “jrefrmjynfY ta&;}uD;aom pufr+vkyfief; t&yf&yfudk jynfolydkifvkyf&ef
aus;vufawm&Gmrsm;wGif tvHeDuGefjrLepfygwDvufcsufa-umihf Oya'rJhr+rsm; u|Efkyfwdk‹ }uH&G,fxm;a-umif;/ xdkodk‹ðyvkyfrSom jynfolvlxkw&yfvHk; vl‹b0.
257 258
257 258
&v'f Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
259 260
&v'f Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
261 262
&v'f Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
rsufESmatmufcs tzwfq,fr&awmhbJ urBmhtqif;&JqHk;EdkifiHb0 av#musoGm; u|Eyfk w f . ‹dk orkid ;f wGif olonf xkt d wkid ;f rwdraf um raysmufrysuf qufvufwnf
vsuf a'0gvDcH/ olawmif;pm;EdkifiH 18 tqifhtwef;owfrSwfay;yg&ef ±dkusKd;pGm &SdoGm;rnfomjzpfonf? wqufwnf;rSmyif r_yD;qkH;Ekdifonfh trkdufarSmifnrsm;
av#mufxm;r+udk urBmhukvor*~}uD;u axmufxm;!Smwm oem;-uifempGmjzihf twGi;f wGif -urRmqk;d u 0ifa&mufvmcJo h nf? &Jabmfo;Hk usyd t f xJwiG f tzsi;f qk;H jzpf
atmufwb kd mv (29) &ufae‹wiG f twnfðyowfrw S af y;cJo h nf? ol rdru d , dk u f dk Adv
k af e0if; (ol,w k rf m) [k *k%af &mifvr$ ;f °cHxm;olu &nfreS ;f csuf
od‹kjzpfav&m yxrOD;pGm ‘ygvDref 'Dru kd a&pDpepf’ atmufwiG v f nf;aumif;/ }uD;rm;onfh EkdifiHa&;orm;rsm;ESifh acwW,m,Dr# ypm;ay;r+cH-u&onfh ppfwyf
xda‹k emuf (zufqpf) ‘ppftm%m&Sipf epf’ atmufwiG v f nf;aumif;/ ESpaf ygif; (40) t&m&Sd aemufvkdufwkd‹. tm;ay;axmufcHr+jzifh ol. okwfoifa&;ajcvS rf;ukd
eD;yg; qdk&S,fvpfpepfudk prf;oyfcJh_yD;aemuf ,if;prf;oyfr+ESpfckvHk; ratmifjrifcJh cwfjrefjrefvSr;f cJo h nf? TonfrmS 1962 ck rwfvtpykid ;f olu tvk;H pkt H m%mukd
onfrmS &Si;f aeyg_yD? xkEd pS cf tk euf OD;ae0if;vufxuf ppftyk pf . k vkyaf qmifcsuf odr;f yku d &f ef qk;H jzwfvu dk o
f nft h csed rf pS wifco hJ nf? ppftm%m&Sipf epfudk xlaxmif
rSwfwrf;rsm;rSmrl oduQmtusqHk;/ &Sufp&mtaumif;qHk;/ oifcef;pmtjzpfqHk; jzpf vku d _f y;D olu ‹ , dk of l eef;yv†iaf y:wifvu dk uf m t}udraf ygif;rsm;pGm ±kyaf o;q&muJo h ‹ dk
ayonf? «yrlc&hJ m 2002 ckEpS f 'DZifbmv (5) &ufae‹ touf (92) ESpw f iG f aemufq;Hk ZD0ed cf sKyf
vuf&Sd (etz) acgif;aqmifrsm;rSm w&Ha&mtcgu taz}uD;ðyor# Ekvm oGm;onfw h idk af tmif jzpfavonf? oltaoaemufusonfrmS trSe/f olo ‹ ufwrf;
cJh&onfh OD;ae0if;. om;rsm;omjzpfonfhtavsmuf tm%m&Sifenf;vrf;rsm;jzifh wav#muf tESpf (40) r# twGi;f pdw, f w k jf zifh &uf&ufpufpuf jc,fv, S t f yk cf sKyfr+
qufvufusio fh ;kH vsu&f o
dS nf? ppfwyft&if;&Si0f g'rSmum; txufvm$ vlwef;pm; '%fudk vlxu k pdwyf su0f rf;enf;zG,cf pH m;cJ&h onfrmS xkx ‹d ufyrdk -kd umanmif;onf[k
udk vlxw k &yfv;kH tay: *kwaf oG;pkyf tjrwfxw k &f mY ydrk t
kd iftm;}uD;rm; qd;k &Gm;oGm; xifrw S cf &hJ onf?
apayawmhonf? u|efawmfhpmtkyf. ed*kH;csKyfu¾ ,cktykdif;ukd Akdvfae0if; (c) ±+armif21 .
uk, d af &;twˆKy`wdW pmzwfot l m;wifjy&ef &nf&, G &f if;r&Syd g? oka‹d omfvnf; ol.
ed*;Hk csKyf aemufq;Hk ESprf sm;twGi;f usq;Hk cef;wGif ol. uk, d yf idk q
f ef;jym;r+rsm;ukd tusO;f csKyf
tpOfvu dk w f ifjyvk&d if;jzpfonf? Adv k cf sKyfatmifqef;ESihf olEiS t hf wl vky}f uHc&H aom
“tawmfq;Hk olrsm;rSm olwu ‹dk -H urRmukd _raJ tmif rwwfEidk -f u? olawmfaygif;/ a&mif;&if;rsm;wkd‹. acgif;aqmifr+ukd wkdif;jynfrS z,f&Sm;ypf&mwGif olonf
EkaºuGaumif;I ol,kwfrm oufqkd;&Snfonf?”20 t"dutcef;u¾rS yg0ifcJhonfhtwGuf jzpfysufr+ tpOfjrifuGif;rsm;twGif;
u|efawmhfrdcifajr. _yD;cJhonfh axmifpkESpftqkH;owf&mpkESpfrSm nDnDr#r# olu‹ ¾ukd xyfrt H xl;«y&ef oifawmfonf[k ,lq&ygonf? OD;apmuJo h r‹dk [kwb f J
ESpfykdif;tuef‹uJhokd‹ jzpfcJhonf? ae‹tvif;a&mifESifh ntarSmif uGJjym;ouJhokd‹ olEiS o hf t ‹l ckid ;f cHwr‹dk mS olwu ‹dk scoH ifo h nfh ¯ud;pifEiS hf ,ae‹acwf Ekid if w H um &mZ0wfr+
yxrykid ;f rSm awmufy_y;D 'kw, d ykid ;f rSm trku d af rSmifz;Hk v$r;f cHc&hJ onf? ukv
d edk eD ,fcsŒJ. w&m;±kH;wku d‹ kd vGwfajrmufoGm;cJh-uonf?
aoG;pkyjf c,fv, S f r+atmufrS rdrzd mom vGwaf jrmufatmif rqkwrf epf csw D ufc&hJ m jrefrmhq&dk , S vf pfvrf;pOfygwDOuU@&mxl;rS aemufq;Hk Ekwx f u G o f nfh 1987
ar#mfvifhcsufa&mifjcnfoef;cJh_yD? usdef;aoayguf vGwfvyfa&;ukd jrifawGŒae& ckESpf Zlvkdifv (23) &ufae‹wkdifatmif ol. (25) ESpfwm tm%m&Sifpkd;rkd;r+umv
onfhtcsdefwGifrS vrf;jya&Sa› qmifvif;a&mifonf ±kwfw&uf_idrf;owfcHcJh&onf? twGi;f yxrqk;H rS aemufq;Hk txd olonf rnfoa‹dk om °ydiq f idk rf E+ iS hf qefu ‹ sifru + rdk #
ae‹tvif;a&mifuadk qmifaom aerif; 0ifa&mufu, G af ysmuf (ae0if) onft h vm; vufoifh rcHcahJ cs? ol tm%m&,l_y;D r-umrDyif &efuek w f uUov dk af usmif;om;rsm;u
o¿mefuJhokd‹yif uH-urRmu AdkvfcsKyfatmifqef; (olawmfaumif;) apmapmpD;pD; tenf;i,fr# qef‹usifr+«y&mwGif ol. trdef‹tm%mukd olu a-unmjycJhonf?
ZD0ed cf sKyfapcJo
h nf? jrefrmvlx}k uD;u olu ‹ dk &mpkEpS . f trsK;d om;ol&aJ umif;tjzpf ol. vufr&GŒHaoewform; Adv k rf ;ª }uD;pdev f iG u f ol.trde‹f (wyfrawmfux dk v
d m&if
*k%«f yowfrw S cf o
hJ nf? "m;"m;csif;/ vSHvSHcsif;&ifqkdifr,f) twkdif; vufeufrJhausmif;om;vli,frsm;ukd
trSefwu,fwGifvnf; olonf tawmfqkH;yk*~dKvfwOD;jzpfonfESifhtnD &mESifhcsDI owfjzwfypfcJhonf? trSefrSmrl ol‹ukdxdvmv#if wkH‹ jyefvufpm;acs&ef
263 264
263 264
&v'f Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
qkv d &dk if;jzpfonf? olEw k xf u G cf geD;wkid af tmif tm;uk;d &mrJh wkid ;f oljynfom;rsm;ukd ESvkH;taxmuftul«ypuf wyfqifay;cJhonf[k aumvm[vjzpfcJhaomfvnf;
wyfqkdwm ypf&if rSefatmifypfw,f[lI }udrf;0g;oGm;cJhao;onf? aemuf (2) qGr;f au|;tcrf;tem;wGif olonf usef;rmaeyk&H avonf?
vtwGif;wGif owfrawmf (vlrsKd;wkH;atmifowfjzwfaom,Eœ&m;) tjzpf ol 2001 ckEpS f 'DZifbmv (26) &ufae‹wiG f «yvkyaf om cifpENm0if;. vufxyf
ajymif;vJcahJ om wyfrawmfonf rdrw d ‹dk aoG;&if;om;&if; jynforl sm;ukd axmifEiS chf sI D r*Fvm (26) ESpaf jrmuftcrf;tem;wGif olu ‹ dk wzefawGŒ&jyefonf? xkyd . JG tv#yH ,f
rn‡mrwmowfjzwfypf_y;D olq ‹ v dk cdk suu f dk csucf si;f twnf«yay;cJo h nf? tm%m&Sif au|;arG;{nfhcHr+ESifh aysmf&$ifjrL;wl;uckefr+rsm;u jynfolvlxk. cHpm;&r+t00ukd
u ol. rqvOuU@&mxl;ESihf Adv k cf sKyf}uD;pef;,k Ekwx f u
G af y;xm;aom orRw&m jyuf&,f«youJo h ‹dk jzpfco hJ nf? Toka‹d om vGeu f sL;r+rsm;u ESv;Hk emzG,af umif;vS
xl;wkdu ‹ kd ol.t&if;ESD;qkH;_cHaygufrsm;jzpfonfh yxrOD;pGm pdefvGif (20 &ufouf aom tm%m&Siftkyfpkrsm;ukd usqkH;apcJhouJhokd‹ ae0if;. -umjrifhvSaom wOD;
wrf;) ESihf xka‹d emuf a'gufwmarmifarmif (30 &ufoufwrf;) wkx ‹d H rod_rJ rodbm wnf;ppftm%m&Sif tkyfpkd;r+onfvnf; aemufqkH;wGif 2003 ckESpf rwfv (7)
omjzifh vufvaJ$ y;cJo h nf? Ekid if o H m;rsm;u tkºH uGvm&mwGif ae0if;uk, d w f idk f wyfr &ufae‹Y ydwq f c‹dk cH &hJ _y;D olr‹ o d m;pkonfvnf; tvm;wlusq;Hk oGm;cJah vonf? ol.
awmf. xdyfykdif;AdkvfcsKyfrsm;ESifh t&m&Sdrsm;ukd qifhac:_yD; tjrifhqkH;&mxl;&Sif Adkvf tcspfqkH;orD; cifpENm0if;.a,musfm; at;aZmf0if;ESifh olwkd‹. om;okH;OD;jzpfol
csKyf}uD; apmarmifudk pufwifbm (18) &ufwiG f tm%modr;f ckid ;f _yD; Ekid if aH wmfat; at;ae0if;/ ausmaf e0if;/ ZGaJ e0if;wkr‹d mS ratmifjrifaom tm%modr;f &ef }uHpnfr+
csrf;om,ma&;ESihf _idr0f yfyjd ym;a&;aumifpu D dk zGŒJ pnf;apcJo
h nf[k ,k-H unf&onf? jzifh zrf;qD;cHc-hJ u&onf? xkt d r+wiG f cifpENm0if;vnf; twGi;f ususyg0ifywfoufchJ
xka‹d emuf 1989 ckEpS f rwfv wyfrawmfae‹ npmpm;yGw J iG rf S ae0if;u yxr onf[k qkad omfvnf; tpGypf cJG &H aom a,musfm; (4) OD;ukd axmifxo J iG ;f cJ_h yD; pENm
qkH; vla&mifxGufjycJhonf? olu ppf0wfpkHtjynfh0wfxm;cJhonf? *sumwmwGif ESifh olr.tazrSm tdrfwGif;tus,fcsKyf cscH-u&onf?
olr‹ w d af qGorRw rk[ d mrufq[ dk mwkx d H acwWtvnfomG ;awGŒonfh 1997 ckEpS f puf Ekid if aH wmftm%muko d rd ;f &ef yl;aygif;}uHpnfrj+ zifh w&m;pGcJ &H ol (4) OD;ukd (9)
wifbmtxd olu ‹ kd xyfrHrjrifrawGŒcJh&acs?22 xkad‹ emuf ykHrSefaq;ppfaq;r+cH,l&ef v-um EkdifiHawmfykefuefr+jzifh w&m;pD&ifcJh_yD; ao'%ftjypfay;cJhonf? olwkd‹ukd
ta-umif;jycsujf zifh pifumylo‹dk oGm;a&mufcahJ o;onf? ol.þaemufq;Hk þEkid if jH cm;c&D; pD&ifrnfh&ufukd rowfrSwfao;aomfvnf; olwkdr‹ Sm ao'%fuscH&ef axmifwGif;
jzpfrnfh xkcd &D;. owif;"mwfyw Hk iG f olonf tawmftm;enf;csnfeh y‹J aHk y:aeonf? wae&mwGif &SdaeqJjzpfonf? xkda‹ emuf tm%m&Siftkd}uD;rSm aoqkH;oGm;cJhonf?
ynm^m%fenf;_yD; avmbouUm,}uD;oljzpfonfEiS t hf nD qifjcifww Hk &m; xk;H pHtwkid ;f wkid ;f jynfudk tkypf ;dk aeaom Akv d cf sKyftyk pf o
k nf bmr#rvky&f ef qk;H jzwfchJ
rJph mG jzifh ae0if;onf t,lonf;tavhtusirhf sm;ESihf vk;H axG;aecJo h nf? touf (90) -uonf? tb,fa-umifq h adk om wOD;csi;f aomfvnf;aumif;/ tkypf v k u dk af omfvnf;
rS (99) ESpftwGif;umvukd 0ifa&mufawmhrnfjzpfI ol‹taejzifh ol‹oufwrf;ukd aumif; rnfoa‹dk omf ta&;,laqmif&u G rf u+ dk «yvky&f rnfudk olwr‹dk od-uI jzpfav
tjrifq h ;Hk (99) ESpt
f xd qGq J efc‹ siyf &Hk ayonf? ol. uHaumif;aom*%ef;jzpfonfh onf? wkdif;jynfwckvkH;. usqif;aeaom uH-urRmrSm ppfzdeyfatmufwGif Tokd‹
(9) *%ef;ukw d nfI *%ef;euQwaW A'ifynmjzifh tumtuG,t f wm;tqD; «yvkyf aom raocsmra&&m±+yfaxG;ayGvDaom pDrHaqmif&Gufr+tay: rSDwnfvsuf&Sd_yD;
cJhjyefonf? 2001 ckESpf rwfv (21) &ufae‹wGif crf;em;}uD;us,fvSaom -u,f tm%mxufvSaom zcifwOD;ESifh tvm;wlvSonfh aus;Zl;&Sif}uD;ukd,fwkdif.
(5) yGifh tqifhtwef; qD'kd;em;[kdw,f}uD; (Sedona Hotel) wGif ukokdvftzkdb ‹ m* tokbtcrf;tem; tpDtpOftwkdif; tusKd;oufa&mufvsuf&Sdonf?
&&S&d eftwGuf q&mawmf}uD;rsm;ukd Ak'b < momxk;H pHt& qGr;f au|;uyfvLS cJo h nf? tpk;d &u w&m;0ifxw k jf yefa-unmr+r«yvkyo f nfth jyif tpk;d &ykid o f wif;pm
oduQm&ifh q&mawmf}uD; (99) yg;ukd yifhaqmifcJh_yD; aqGrsKd;rsm;ESifh rqvacwf wGif ema&;a-umfjimxnfhcGifh&&ef okH;&uf-uef‹ -umcJhonf? rl&if;a&;om;csufrSm
wynfw h yef;rsm;tygt0if {nfo h nfawmf (504) a,mufudk zdwaf c:cJo h nf? omref jzwfawmufwnf;jzwfcHcJh&_yD; vkd&if;tcsufrsm; qkH;±+H;oGm;cJhonf?
{nfo h nfawmfrsm;u olu ‹ dk vGev f eG u f u J J tav;tjrwf«yonfudk AD', D rdk w
S wf rf;wGif acgif;pOfrSm wkH;wd OD;ae0if;[lIjzpfonf? atmufwGif touf (93) ESpf
jrif&onfrSm ESvkH;ematmhtHcsifpzG,faumif;vSonf? ol‹ESvkH;a&m*gtwGuf (1911 ck/ arv 24 &ufae‹zGm;)/ ae&yf trSwf (19) arcvrf; r&rf;ukef;°rdŒe,f/
pifumylrS q&m0eftzGJŒ pufwifbmvwGif vma&mufcJh-u_yD; ol‹ukd,fwGif &efukefwkdif; a':cifaroef; (uG,fvGef) .cifyGef;? xkd‹aemufwGif ol. om;orD;
265 266
265 266
&v'f Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
rsm;jzpfonf[kqkdaom vlyk*~dKvf (9) OD;. trnfrsm; (3 OD;rSm uG,fvGef_yD;) usef qkH;±+H;cJhor# jyefvnftpm;xkd;Ekdif_yD; trsKd;om;jyefvnfoihfjrwfa&;ESifh qufvuf
tcsuftvufrsm;rSm olonf 2002 ckESpf 'DZifbm (5) &uf/ eHeuf (7) em&D (30) azmfaqmif&rnfh tcGifhtvrf;um; aemufqkH;a&muf&SdvmcJhyg_yD? _idrf;csrf;a&;ESifh
rdepfwGif aoqkH;cJh_yD; uG,fvGefol.qENt& ol‹±kyftavmif;ukd a&a0;okomefY om,m0ajyma&;ukd used ;f aoayguf tmrcHcsuaf y;Ekid o f nfh ppfreS o f nfh 'Drudk a&pDo‹dk
ae‹v,f (1) em&D (30) rdepfwiG f rD;o°*õ[cf ahJ -umif;jzpfonf? vku d yf gyka‹d qmiforl sm;/ qufvufcsDwuf&rnfjzpfonf? EkdifiHwumu jrifhjrifhrm;rm; *k%f«ycHxm;&onfh
olruse;f rrmpOfEiS hf aus;Zl;&Sizf cif. tokbtpDtpOfwiG f ulnrD a+ y;cJ-h uolrsm;ukd urBmt h qifrh yD *k Kd~ vfjzpf_yD; Adv k cf sKyfatmifqef;.orD;jzpfou l pdw"f mwfa&;&mt&
aus;Zl;wifa-umif; azmfjyvsuf tqkH;owfxm;onf? tm;ay;r+«yxm;onfh vlxkt¯uduf a&G;cs,fcHxm;&onfh tpkd;&w&yfuvnf;
rl&if;a&;om;csurf mS rdom;pkxrJ S wOD;OD;u a&;om;cJyh &Hk _yD; pENmjzpfy&Hk av tpOfoif&h EdS iS _hf yD;jzpfonf? aoewfajymif;eJ‹ tm%mukid x f m;olrsm;u bmvkycf -hJ u
onf? aemufq;Hk ykEH ydS af zmfjy&mwGif olr.rdcifudk wOD;wnf;aomZeD;tjzpf txif ygovJ? vlreS pf w d rf eS o f rl sm;eJ‹ wu,fu h dk ajymif;jyefygyJ? olw. ‹dk aoqk;H oGm;cJ_h yjD zpf
t&Sm;«yvkyx f m;onf?23 om;orD;rsm;wGif OD;ode;f (uG,v f eG )f qko
d . l rdcifrnfol wJh acgif;aqmif}uD;&JŒajc&mukd qufeif;_yD; olwkdt ‹ m%mukd qefu ‹ sifolrSefor#ukd
jzpfa-umif; rjyxm;? aiGp;dk ESiahf t;atmif (uG,v f eG )f wkr‹d mS yxr w&m;0ifZeD;jzpfol &Sif;vif;z,f&Sm;paw;ypfzkd‹ olwkd‹ qkH;jzwfcJh-uonf? tcGifhta&;aumif;}uD;um;
a':wifwifESifh &&Sdaomom;rsm;/ 'kwd,ZeD; a':cifaroef;ESifh twlygvmaom qkH;±+H;cJhav_yD?24
yxrtdraf xmif a'gufwmawmif}uD;ESi&hf aom orD;ok;H a,muf a'gufwmvJv h 0hJ if; Akv
d cf sKyfr;ª }uD;oef;a&$uawmh olq ‹ &m tm%m&Sif rif;qk;d uG,af ysmufomG ;
(uG,fvGef)/ oDwm0if;/ a'gufwmaomfwm0if;/ a':cifaroef;u olESifharG;aom onfhtcsdefupI ol‹ukd,fol o&zl,laqmif;_yD; bk&ifht&m bdodwfcHvkdufawmh
a'gufwmpENm/ a'gufwma-u;rk0H if;ESihf °zd;a00if;/ wu,fwiG rf l olEiS t hf a-umif;yg onf?25 trsK;d om;'Dru dk a&pDtzGŒJcsKyfrS ta&G;cs,cf jH ynfov ‹l w$ af wmfu, dk pf m;vS,f
aom ZeD; (5) OD;&Sdonf[k qkdEkdifonf? ae0if; oGwfoGif;cJhaom ppfwyftkyfpkd;r+. tcsKE‹d iS hf olw. ‹dk vufaxmuftulrsm;yg0ifaom t"du twku d t f cHygwDtzGŒJ0ifrsm;
trSwv f uQ%mjzpfonfh nHzh sif; aomvky&f yf. tysuftpD; tpdwt f ykid ;f w&yfjzpf ukd Ekdb,fvfqk&SifESifh taxGaxGtwGif;a&;rª;jzpfol a':atmifqef;pk-unfESifh
onfh Twckwnf;aom &Sif;vif;&cufonfh ema&;a-umfjimukd ppfaq;twnf 'k=OuU@ ol&OD;wifO;D wku ‹d OD;aqmifvsuf txufjrefrmjynfo‹dk pnf;±k;H a&;c&D;pOf
«yay;olrmS ppftyk pf yk ifjzpfI olwu ‹dk o
dk m tjypfwif&rnfjzpfonf? tjzpf armfawmfum;wef;jzifh oGm;-uonf? Tc&D;pOfrSm etz. w&m;0ifcGifh
okd‹ESifhyif ol‹ jymrsm;rSm tcrf;tem;uif;rJhvsuf teD;tem;&Sd jrpftwGif;okd‹ «ycsuf tjynfhtpkH&&Sd_yD;jzpfonf? okd‹aomfvnf; olwkd‹oGm;av&mae&mwkdif;rS
ypfcsccH &hJ onf[k ,k-H unf&ayonf? ok‹djzifh ol‹jymrsm;rSm ywf0ef;usin f pfnrf;r+jzpf vlwidk ;f u tzGŒJ csKyfudk arwWmv$r;f °cHvsuf axmufcrH t + jynfh awmufav#mufay;cJh
apaom tr+u d o
f ±kud jf zpfomG ;awmhonf? -uonft h wGuf etzrSm odoo d mom pdwt f aESmiht
f ,Sujf zpfco hJ nf?
tm%m&SifrSm aemufqkH; usqkH;aysmufuG,foGm;cJh_yD? oef;a&$/ armifat;/ 2003 ckEpS f ar (30) &uf n (8) em&D arSmifpysK;d csed f aemufwae&ma&muf&ef
cif!eG ‹f ok;H OD;tkypf k (±kyq f ;dk rsm;) rSm olw. ‹dk taz}uD; usq;Hk cef;ukd vif;wrsm;uJo h ‹dk aemufusaecsed w f iG f armfawmfum;wef;rSm us&D mG ESihf 'Dy, J if;°rdŒt-um; (2) ae&mwGif
acsmif;ajrmif;aecJh-u_yD; olwkd‹rSm tºuGif;rJhtm%m&Sifrsm;tjzpf jrifhjrifhrm;rm; °cHcwkd u dk cf udk cf cH -hJ u&onf? wku d cf u
dk cf o
hJ rl sm;rSm tiftm; (5˜000) ausmf (etzu
&yfwnfvsuf&Sd-uonf? olwkda‹ cgif;aqmif}uD; r[kwfrw&m; ±l;wl;wl;vkyfor# aemifwGif «yvkyfaom owif;pm&Sif;vif;yGJwGifay;aom ta&twGufjzpf_yD;
cHc-hJ u&aom puf±yk o f ¿mefppfwyfrmS ,ckawmh olv ‹ ufrS vGwcf ahJ v_y?D jrefrmEkid if H olwkd‹tqkdt& tzGJŒcsKyfukd uef‹uGufqENjyolrsm;) &Sd_yD; etzzGJŒpnf;ay;xm;aom
tay: ESpfaygif;rsm;pGm tav;wrl«ycJh-uolrsm;taejzifh tm%m&SifaoqkH;r+u }uHc› idk af &;ESizhf ŒHG °zd;a&;toif;om;rsm;u trmcHyg0if_y;D axmifrsm;rS pkpnf;vmaom
'Dru dk a&pDudk toufjyefoiG ;f Ekid rf nf[k taumif;jrifrj+ zifh pdwrf &SnEf idk pf mG xifjrifchJ &mZ0wfom;rsm;/ t_rw J rf;ppfom;rsm;ESihf ,leaD zmif;0wfrxm;aom jynfo&‹l rJ sm;yg
-uonf? yg0ifonf? etzu t"dupDrHcsufcs_yD; vufeufukdifppft&m&Sdrsm; uGyfuJaom
Ekid if t
H aejzifh pdwrf csr;f ajrzh , G f ESpaf ygif;&Sn-f umEGeH pfurBm tdyrf ufq;dk oHo&m vkH°cHa&;wyfzGJŒ0ifrsm;/ tcpm;v+HŒaqmfa&;orm;rsm;u ¯udwif}uHpnf_yD; tao
rS xGufvkqJqJwGif ae0if;ukd rSefrSefuefuef oduQmcs qefu ‹ sifzkd‹ vkdtyfayonf? taus °cHcw dk u dk cf udk jf cif;jzpfonfrmS oHo,jzpfp&mr&Sad cs? qENjyolrsm;qko d l trsm;
267 268
267 268
&v'f Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
pkrmS oHacsmif;rsm;/ oHc|efrsm;/ 0g;c|efrsm;/ "m;rsm;ESihf tjcm;aoapEkid af vmufaom olEiS qhf ufo, G rf &+ odS l axmufvSr;f a&;t&m&Sd (38) OD;wkr‹d mS axmif'%f tESpf (20)
vufeufrsm; ukdifaqmifxm;_yD; t-urf;rzufa&;vrf;pOfukd vkH;0O\kHpGJukdifxm; rS tESpf (100) ausmftxd uscH_yD;jzpfonf? ae0if;. opPmawmfcrH mS (tpGr;f xuf
-u_yD; vkH;0vufeufr&Sdaom jyefvnfckcHjcif;r&Sdaom tzGJŒcsKyftzGJŒ0if a,musfm; vSaom olt ‹ zGŒJ tpnf;ausmaxmufaemufcjH zif)h a-umufcref;vdvd tm%mwuf
rdef;r tm;vkH;wkd‹ukd &ufpuf±kdif;pkdif;pGm wkdufckdufcJhjcif;jzpfonf? trsm;tjym;rSm vmonft h wGuf olEiS o hf .l aemufvu dk rf sm;jzifh zGŒJ pnf;xm;aom tqdyt f awmuf
&uf&ufpufpuf towfc&H olc&H / '%f&m&ol&-uonft h jyif ,mOfrsm;/ ykid qf idk rf + taqmufttkHwckvkH;ukd z,f&Sm;ypfcJhjcif;jzpfonf? xkdaemuf (2) a,mufom
ypPnf;rsm;rSm tzsufpD;cH& tvkt,uf cH-u&onf? uHaumif;axmufrpGmjzifh usefcJhawmhonf?27
a':atmifqef;pk-unfESifh OD;wifOD;wkdr‹ Sm '%f&mtemw&&cJh_yD; axmifwGif;tykdc‹ H u|efawmf.,cifpmtkyfwGif &nf!e¸ f;a&;om;cJhaom twWorm;ae0if;u
cJh&onf? a':atmifqef;pk-unfukd yxr xdef;odrf;xm;cJh_yD; pufwifbmvwGif ol&‹ mxl;wnf_rJa&;twGuf olv ‹ rf;a-umif;wav#muf awGŒor# tppftrSejf zpfap/
&efuek o f ‹dk jyefac:cJu h m tdrw f iG ;f tusO;f csxm;cJo h nf? OD;wifO;D ukv d nf; axmifwiG ;f olxifjrifonfjzpfap olu ‹ dk °ydiof rl eS o
f r# z,f&mS ;ypfonfh okwo f ifa&;vrf;pOfonf
twef-umxm;cJ_h y;D aemifwiG f tdrw f iG ;f tus,cf sKyfjyefxm;cJo h nf? &Supf &maumif; tpGr;f xufvo S nft h wGuf ykrd _dk ird ;f csr;f vk°H cH&m wkid ;f jynfrsm;ok‹d OD;aESmuf,pdk ;D r+jzpf_y;D
vS_yD; tn‡mtwmuif;rJv h o S nfh Ttcsi;f jzpfymG ;r+onf jrefrmhorkid ;f wGif “'Dy, J if; wkdif;jynfwGif wDxGif}uHqEkdifol twwfynm&Sifrsm; uif;rJhoGm;apcJhonf? tqifh
owfjzwfr}+ uD;” [k rSww f rf;0ifco hJ nft h jyif ae0if;vGeaf cwf ok;H OD;tkypf .k aoewf edrohf nfth jyif r-umc%jywfawmif;jywfawmif;jzpfaeaom ynma&;pepfuvnf;
wGif yxrqkH; aoG;at;at;jzifh tpkvkduft°yHvkduf vlowfr+tjzpf tOD;qkH; wkdif;jynftwGuf ykdrkdepfemqkwf,kwfapavonf? xkt d‹ jyif rjynfhpkHaom EkdifiHa&;
trSwftom; &&SdoGm;apcJhonf?26 prf;oyfrr+ sm;uvnf; pD;yGm;a&;ukd qufvufzsupf ;D cJ&h m Ekid if . H aiGa-u;rSm wefz;dk rJh
xka‹d emuf wESpt f wGi;f -o*kwv f (25) &ufae‹wiG f 0ef}uD;tzGŒJ tajymif;tvJ onftxd a&mufomG ;cJ_h y;D w&m;r0ifaomtpk;d &rSm a'0gvDc&H avonf? ppfwyfwiG f
vkyf&mwGif etzOuU@/ wyfrawmfumuG,fa&;OD;pD;csKyf/ umuG,fa&;0ef}uD;ESifh tjrifhqkH;&mxl;rsm;ukd zufwG,fxm;ol rlvblw vufa&G;pifrsm;om ,ae‹tcsdef
}uHz› ŒHGOuU@jzpfol Akv d cf sKyfr;ª }uD;oef;a&$u trsK;d om;axmufvS r;f a&;wyfzŒJG. !¸ef wGif rxdrcku d f qufvuf&yfwnfEidk -f uaomfvnf; wkid ;f jynf. trsm;pkvx l }k uD;.
-um;a&;rª;csKyftopf Adv k cf sKyf}uD;cif!eG t ‹f m; ol. 0ef}uD;csKyf&mxl;ukd v$aJ jymif; aemifa&;rSm vk;H 0ar#mv f ifch suu f if;rJv h su&f o dS nf? tenf;i,f[al om taumif;jrif
ay;&ef qk;H jzwfco hJ nf? oka‹d omfvnf; Akv d cf if!eG t‹f aejzifh ol. etztwGi;f a&;rª; ukd ¯udwifrSef;qEkdifaomfvnf; atmufwGifazmfjyxm;aom t&nftcsif;jynfh
(1) &mxl;ukd pGef‹v$wfay;vkduf&onf? ol‹ukdqufcHol 'k=AdkvfcsKyf}uD;pkd;0if;rSm q&m0efwa,muf. pdwfykdif;qkdif&m okH;oyfcsufu pdwf0ifpm;p&maumif;
twGi;f a&;rª; (2) &mxl;rS jrifw h ufvmoljzpf_yD; }uHz› ŒHGtoif;. tvGew f ufºuGaom oavmuf ausmcsrf;zG,fvnf; aumif;vSonf?
tvkyftr+aqmifwOD;jzpfonfhtjyif oufaoouUm,r&Sdaomfvnf; 'DyJ,if;vl u|eaf wmf. vkyaf zmfuidk zf ufwOD;jzpfol qpf'eD-rd› (-opa-w;vs) rS pdwaf &m
owfr}+ uD;ukd pDrcH o hJ [ l q k o dk nf? pk;d 0if;/ Adv k cf sKyf}uD; ol&a&$ref; (yl;wGpJ pfO;D pD;csKyf/ *gtxl;ukq&m0ef a'gufwmwifha0u “oufOD;qHykdif tm%m&Sifpepfatmufu
umuG,af &;Xme) ESihf Adv k cf sKyfausm0f if; (ppfaxmufvSr;f a&; 'k=t}uD;tuJ) wkr‹d mS vlrb + 0tajctaersm;/ pdwyf idk ;f qkid &f m ±+axmift h jrifw&yf” acgif;pOfjzifh pdwyf idk ;f
Adv
k cf sKyfr;ª }uD;oef;a&$. bufom;rsm;jzpf-uonf? qkdif&m ykdif;jcm;a0zefqef;ppfr+ pmwrf;wapmifukd a&;om;cJh&m -opa-w;vsESifh
0ef}uD;csKyf Akv d cf sKyf}uD;cif!eG r‹f mS 2004 ckEpS f atmufwb dk mv (19) &ufae‹ e,l;ZDvef pdwyf idk ;f qkid &f m ukor+toif;}uD;u xkwaf 0onfh 2003 ckEpS f ESpyf wfvnf
wGif &mxl;rS txkwfty,fcHcJh&onf? w&m;0iftm;jzifh ppftkyfpktrdef‹remcHr+/ *sme,f. 'kw, d xkwpf mapmifwiG f ykEH ydS af zmfjyjcif;cH&onf?
tusifyh sufvmbfpm;r+EiS hf olw ‹ m0efrsm;ukd ausyGeaf tmif rxrf;aqmifEidk rf + ponfh olu ,if;pmwrf;wGif AdkvfcsKyfae0if; 1962 ckESpf tm%m&_yD; EkdifiHtpkd;&
ykefuefr+pGJcsufrsm;jzifh ol‹ukd t_idrf;pm;,lcGifh«yvkdufjcif;jzpfonf? tdrfwGif;csKyf yg0ifpDrHonfh t-urf;zufr+ (State Terrorism) ukd jrefrmEkdifiHwGif oGwfoGif;cH&_yD;
xm;cJh_yD; 2005 ckESpf Zlvkdif (22) &ufwGif txl;w&m;±kH;jzifhppfaq;um tjypf&Sd jzpfay:vmonfh a&&Snu f iG ;f quf jzpfay:r+rsm;ukd t"duxm; &nf!e¸ ;f uk;d um;_yD;
onf[k awGŒ&Sdojzifh olonf qkdif;iHhaxmif'%f (44) ESpf&&SdcJhonf? tapmykdif;wGif tm%m&SiftkyfpkwpkatmufwGif aexkdif&onfh tusKd;qufrsm;ukd aqG;aEG;wifjy
269 270
269 270
&v'f Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
xm;onf? ‚if;pmwrf;. t"duwifjyr+rsm;ukd atmufwGif ukd;um;azmfjyvkduf (21) &mpk ,cktcsdeyf idk ;f wGif Ekid if . H vGwv f yfa&;ESihf *k%o f u d mQ ukd jyeftpm;xk;d Ekid f
ygonf? &ef olr.acgif;aqmifr+ukd olrtm; ae&mrSef ay;tyfjcif;cH&v#if atmifjrifrnf
“xkt d csderf pS I urBmu h v k or*~vt ‹l cGit
hf a&;aumfr&Sif tygt0if vlt ‹ cGihf jzpfonf? wcsed w f nf;wGif t&Snt f -umcHpm;a&aom jrefrmEkid if o H m;rsm;ESihf vlt‹ cGihf
ta&;tkyfpkrsm;u jrefrmtpkd;&tm; twkduftcHtiftm;pkrsm;tay: pepfwus ta&;ESihf 'Dru dk a&pDqwd o
f ek ;f cH&_y;D jyefvnfawmif;wae-uaom tjcm;tjcm;aom
ta&;,lzrf;qD;ESyd u f yG rf r+ sm;twGuf pGcJ surf sm;wifvsu&f o dS nf? tqkyd g pGcJ surf sm; vly*k Kd~ vftm;vk;H olr. atmufygpum;ajym-um;csufrsm;wGif pdwt f m;wufp&m
txJwGif tm%m&Sifpepftm; pGJpGJ_rJ_rJ tefwkaeonfh twkduftcHacgif;aqmif a': ar#mfvifch sufrsm;ukd awGŒ jrif&ayvdrrhf nf?
atmifqef;pk-unftm; tzefwvJvJ zrf;qD;xde;f odr;f xm;r+EiS hf olr. axmufco H l Ak'0< g'w&m;oabmonf "rRu, dk uf sifwh &m;aumif;rGerf t + ay:wGif tajccH
rsm;tm; Ekid if t H pk;d &uk, d w f idk f tm;ay;axmufyrhH j+ zifh tpkvu dk tf -yHvu dk f owfjzwf onf? tumtuG,frJh jynfoltay:wGif rajymif;rvJjyif;xefaom pnf;rsOf;rsm;
aer+rsm; yg0ifygonf?” csrSwEf idk of nfh tiftm;tay:Y rwnfacs? pepfwck. rSeu f efru + dk tiftm;tenf;
a'gufwmwifah 0u qufvufI a&mfbifEiS hf ykp‹d f (Robins and Post) wkt ‹d m; qkH;olrsm;tm; twdtusumuG,fay;Ekdifonfh yrm%jzifh tppftrSef wkdif;wmEkdif
uk;d um;um ‚if;wk. ‹d 1997 ckEpS x f w k f “Ekid if aH &; ,krH mS ;vGeaf 0'em/þrke;f wD;em-unf; onf?
r+. tajccH” trnf&Sd pmtkyfrS atmufygtcsufrsm;ukd wifjycJhonf? w&m;r#wr+r&Sdaomae&mwGif vkH°cHpdwfcs&aom _idrf;csrf;r+ r&SdEkdifacs?
“tm%m&Sifrsm;jzpfol ykdaygh (Pol Pot)/ tD'Dtmrif (Idi Amin) ESifh tm%m&Sifpkd;rkd;r+ESifh zdESdyfr+ukd qefu ‹ sifI wGef;vSefr+ukd aemufqkH;tm;ukd;&mtjzpf
*sK;d qufpwmvif (Josef Stalin) wku ‹d dk avhvmr+wck«y&mwGif ykad ygh. uarBm'D;,m; vlom;taejzifh twGi;f tusy«f yvkycf iG rhf &Ekid v f #if vlt
‹ cGithf a&;rsm;ukd Oya'pk;d rk;d r+
Ekid if o
H nf wenf;wzkt H m;jzifh jrefrmEkid if . H tajctaeESihf E+id ;f ,SOEf idk o f nft h csurf sm; jzifh umuG,&f rnf[I l Ekid if w
H umvlt ‹ cGit hf a&;a-unmcsupf mwef;u todtrSwf
&Sda-umif; a0zefr+«ycJhonf? pma&;olrsm;taejzifh tm%m&Sifrsm;tm;vkH;wGif «yxm;onf? xkdw&m;r#waom Oya'rsm;onf vl‹tcGifhta&;rsm;ukd ukdifpGJxm;
a,bk,s wlnDr+rsm;&Sda-umif; awGŒ&SdcJhonf? ,if;wkdr‹ Smæ tm%mESifhywfoufI onfh _idrf;csrf;a&;twGuf vkdtyfaom tkyfjrpfjzpfonf? twkduftcHtm;vkH;ukd
,krH mS ;vGepf w d af 0'em cHpm;&r+/ vlrsKd;jcm;rsm;tm; em-unf;a&Smif-uOfr/+ wkid ;f &if; E+wfqdwfapjcif;ukd _idrf;csrf;a&;[l Ivnf;aumif; olwkd‹.tm%m tmrcHcsuf
om; vlenf;pkrsm;tay: rvkdrkef;wD;r+ESifh rdrdtrsKd;tEG,fukd txl;pif-u,foefp‹ if &Sjd cif;ukd vk°H cHa&;[lIvnf;aumif; t"dym` ,faumuf,x l m;onfh tod^m%fro hJ rl sm;
29
apvkrd + ponfw‹dk jzpfonf? tm%m&Siaf cgif;aqmif. Ekid if aH &;pDrt H rdea‹f y;r+rsm;ukd uom vlom;rsm;. vkH°cHpdwfcs&r+ukd jiif;y,f-uonf?
ol. vufaxmufrsm;u pdwt f m;xufoefpmG taumiftxnfazmfwwf-uonf?
a&mfbifEiS hf ykp‹d w f . ‹dk avhvmawGŒ&cdS sufrsm;txJwiG f ,krH mS ;vGeaf 0'em (Paranoid)
&So d rl sm; pkaygif;zGŒJpnf;xm;onfh acgif;aqmifro + nfvnf; “yg&mEGKd uf” acgif;aqmif
Ô Ô Ô Ô Ô
wOD;wnf;uJo h y‹dk if &ufpuf-urf;ñuwfI ysufp;D apEkid o f nfomjzpfa-umif; yg0ifchJ
onf?
u|eaf wmf. wwd,t}udrx f w k f pmtkyef *d ;Hk csKyftjzpf Ekid if jH cm;e,fcsŒJtiftm;
}uD; (2) OD;ukd atmifjrifco hJ l u|eaf wmfw. ‹dk (20) &mpk trsK;d om;ol&aJ umif; Akv d cf sKyf
atmifqef;. *k%o f ud mQ jrifrh m;vSonfh orD;jzpfol a':atmifqef;pk-unftwGuf
om aemufq;Hk tydwpf um; ae&moD;oef‹ xm;cJch siyf gonf? Ekid if jH cm;rS usL;ausmo f l
rsm;xuf ykdrkdqkd;0g;vSonfh 1962 ckrSpcJhaom rdrdajray:wGifyif aygufzGm;cJhonfh
tqufqufaom ppftm%m&Siw f . ‹dk raumif;qk;d 0g;tiftm;rsm;ukd z,f&mS ;ypf_yD;
271 272
271 272
Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
vufc&H &S/d pufwifbmv (21) &uf/ (21;50) em&D 4? oydwftaetxm;t& tm;&p&mraumif; (xyfrH=raumif;) yg?
eHygwf (121)/ bk&ifcHxHrS udk,fykdifa-u;eef;? ? tpnf;ta0;_y;D þtpnf;ta0;ESiþfh ,if;tpnf;ta0;rsm;wGiþf tpD&ifcpH mrsm;om
(1) tpd;k &tdraf wmfrS xGucf mG _y;D r-umrD ,ae‹ ae‹v,fyikd ;f wGif OD;apm (xyfrH wae‹v;kH -um;emae&ygonf?þreufjzefþwe*FaEGae‹/þae‹v,fwiG þf pt D ,fvaf tþ(CLA)
OD;apm) .toufudk &ef&Smr+jzpfay:cJhygonf? OD;apmu &Jt&m&Sdudk Todak‹ jymqdk aumfrDwD. vuf&Sd tzGJŒ0ifr[kwfawmhaom tzGJŒ0if (3) OD;udk u|efawmf awGŒyg
onfrSm rdrdtpdk;&tdrfawmfrS jyefoGm;_yD; olonf ol‹ owif;pmwkduf (ol&d,) odk‹ onf? xko d rl sm;xJwiG f t&mxrf;/ tr+xrf;aygif;pHt k zGŒJcsKyf. OuU@vnf; yg&Syd grnf?
oGm;_yD;aemuf ol‹XmecsKyfoo ‹kd mG ;I tpnf;ta0; ðyvkyyf gonf? (16;30) em&DwiG f
tdrfodk‹ jyef&mY ol‹aemufum;xJrS ol‹vlESpfa,muf vdkufygvm-uygonf? tpdk;& qm[l;bwf&ef‹xHrS tm;vfatmhzv f pfw0kd (J vf) (Earl of Listowel) xHo‹kd
tdrfawmfrS rdkif0ufcefw ‹ Gif&Sdaom jynfvrf;ay:&Sd ajreDukef;t0dkif;odkt ‹ a&mufwGif a-u;eef;pm/ tkid t
f t kd m= trf§4§2714
olonf ola‹ emufrS um;vdkufygvmjcif;&Sdr&Sd vSnfh-unfh&m/ xdktcsdefwGif *spfum; csufcsif; tjzpfq;kH ? &efuek /f 1947 ckEpS /f Zlvikd v f (19) &uf/ (12;00) em&D
wpD;udk owdxm;rd_yD; t0kdif;. wbufodk‹ tauGŒtwufwGif olu ‹ m;onf t&Sdef vufcH&&Sd? Zlvdkifv (19) &uf/ (08;40)em&D
avsmhoGm;&m/ xdktcsdefY jyefvSnfh-unfhjyef&m ol‹um;ESihf,SOfvsuf *spfum;udk eHygwf 281/ bk&ifcx H rH S ud,k yf ikd af -u;eef;=
awGŒrdygonf? ‚if;*spfum;xJwGif jynfol‹&Jabmf (xyfrH=jynfol‹&Jabmf) ,leD ,ae‹eHeuf (10) em&DcGJwGif pwif;*ef;aoewfudkif ArmoHk;OD;u tr+aqmif
azmif;0wf (4) a,mufEiS fh aoewfajymif;wck olu ‹ m;bufcsed x f m;onfukd awGŒ&_y;D / tzGŒJ ukd tpnf;ta0;xkid af epOf wku d cf u dk rf ð+ yvky-f u&mwGif xdcu kd af oqH;k olrsm;æ
aoewfwcsuf vS rf;ypfvdkufI/ olu ‹ m; jywif;aygufESpfckvHk; azmufxGufoGm;yg aoqHk;= OD;&mZwf/ OD;bcsKd/ ocifjr/ OD;b0if;/ ref;bckdif
onf? xdk‹aemuf ‚if;*spfum;armif;xGufajy;oGm;_yD;/ ol‹um;udk &yfypfvdkuf&m/ '%f&m&olrsm;=OD;atmifqef;(&ifbwfaygufxu G 'f %f&m&)/þrdik ;f yGeaf pmfbmG ;/
2
OD;apmudk aoewfusnfqefrrSefaomfvnf; ol‹rsufvHk;w0dkuf rSefuGJprsm;jzihf xyfrHI tjynfhtpHk tpDt&ifcHygrnf?
uGJ&SoGm;_yD;/ rsufvHk;wvHk;rSm pdk;&drf&aom tajctaerSm &Sdygonf? xdktcsdefwGif
tem;rS jzwfomG ;aom Oa&myvlrsK;d (2) OD;u olu ‹ kd aq;±Ho k ‹kd vdu
k yf v
‹ kd u
kd -f uygonf? tm'AvsL'Dazmifvm (R.W.D. Fowler) (bk&ifc. H acwWtwGi;f 0ef) xHrS qm*Dbwfvw
d 0f w
d f
OD;apm. twGif;a&;rª;u ‚if;tjzpftysufudk a,bk,stm;jzifh rSefuefa-umif; (Sir Gilbert Laithwaite) xHo‹kd
twnfðyajymqdyk gonf? olEiS fh vdu k yf gvmcJah om rsK;d cspyf gwD0ifrsm;tm; ppfaq;ar; a-u;eef;pm= tkid t f t
kd m= trf§4§2714
jref;&mwGif &Jt&m&Sdrsm; ar#mfvifhouJhodk‹ ygwDcsif;wdkufyGJ.tp[k xGufqdk-u csufcsif;tjzpfq;kH ? &efuek /f 1947 ckEpS /f Zlvikd v
f (19) &uf/ (16;25) em&D
273 274
273 274
pmwGJ Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
275 276
pmwGJ Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
277 278
pmwGJ Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
nance Depot) rS b&if;*ef; aoewf tvuf (200) udk rnfolrnf0grSef; rod&ol wdkufESihf qufEG,fvsuf&Sdol ar*smrdk; (Major Moore) rSm pHkprf;ppfaq;r+rsm;t&
wdv ‹k ufxo J ‹dk oDwif;ywftawmf-um-umuyif v$aJ jymif;ay;cJah -umif; avhvmod&dS oHo, t&SdcHae&a-umif; *sDtdkpDu Zlvdkifv (15) &ufae‹wGif pum;ajymaepOf
&onf[k ajymqdck -hJ uonf? (wu,fjzpfysucf o hJ nfh &ufpt JG wdtusrmS ZGev f (24) xkwfazmfajymqdkcJhygonf? ar*smrdk;onf ppftwGif;uvnf; tkdifattdkpD (IAOC)
&ufjzpfonf)? Tvufeufaysmufq;kH r+/ aysmufq;kH csed Ef iS fh jyefvnfawGŒ&cdS sed t f -um; . t&mcHAv kd b f 0wGiyf if tdE, dN Y vufeufrw + iG f ywfoufczhJ ;l a-umif; ,H-k unf&
tcsed f tvGet f rif;uGm[aeonft h wGuf ,if;vufeufrsm; Ekid if t H wGi;f ,cktcsed f ygonf? ‚if;tjyif ppfrjzpfrD jrefrmEkid if YH tdik af ttdpk . D tifpt D kd (NCO) b0Yvnf;
wGif jzef‹a0xm;_yD;avmuf jzpfEkdifajc&SdonfhtwGuf OD;atmifqef; tvGeftrif; olonf òrdj› y&J. oHo,&SdcH&aom pm&if;wGif rSwfom;cHcJh&a-umif; ,Hk-unf&yg
pdk;&drfvsuf&SdonfrSm obm0usayonf? jynfxJa&;0ef}uD;u tpdk;&taejzifh onf? OD;apmu t𝔲l rl;jzifh a&uefxw J iG f jr‡Kyfxm;onfh vufeuftawmfrsm;
jrefjrefqefqef vkyfaqmif&rnfjzpf_yD; us,fus,fjyef‹ jyef‹ zrf;qD;&vdrfhrnf[k rsm; olw ‹ iG &f adS -umif;/ olu ‹ kd (ar*smrd;k ud)k ajymcJah -umif; ar*smrd;k u xGuq f ckd o hJ nf
u|Efkyftm; ajymcJhonf? pHkprf;ppfaq;r+rðyvkyfEkdifrD twdkuftcHacgif;aqmiftm; [k *st D pdk uD u|Eykf u f kd ajymjyygonf? vufeufaysmufq;kH r+ukd pwifppkH rf;ppfaq;ae
vHk;ESihf olwdk‹. vufaxmufrsm;udk óudwifumuG,fonfhtaejzifh xdef;odrf;&ef onfukd ol odonft h wGuf olt ‹ ay: oHo,r0ifap&ef ar*smrd;k u ,if;odx ‹k u G q f kd
&nf&G,fa-umif; ola‹ jym-um;csufrS u|Ekfyf em;vnfvdkufygonf? cJhjcif;jzpfvdrfhrnf[k olxifa-umif; *sDtdkpDu u|Ekfyfudk ajymjyygao;onf? OD;apm
3? xdkae‹rSmyif *sDtdkpD (GOC) udk u|EkfyfawGŒcJh&m bDtdk'D (BOD) taejzifh taejzifh xdo k ‹kd xkwaf zmfajymqdjk cif;rSm rjzpfEidk af -umif; *st D pkd u
D awG;cJyh gao;onf?
,if;udpu P kd ,H-k unfpw d cf spmG aqmif&u G cf jhJ cif;jzpfa-umif; olu u|Eyfk u f kd today;yg ,ck tcsed Yf u|Eyfk t f aejzifh ar*smrd;k . xGuq f ckd sut f jynft
h pHu k v kd nf;aumif;/ ,if;
onf? òrdj› y&Jrsm;taejzifhom b&if;*ef;tvuf (500) xkwfcGihf&&SdcJh_yD; ,if;xkwf xGuq f ckd surf mS pma&;om;xGuq f rkd + jzpfrjzpfuv kd nf;aumif; rodao;yg (atmuf&dS
,lciG rhf S tcsdet f wef-um vufeufrsm;udk xkw, f al ecJyh gonf? ZGev f (24) &ufae‹ tydk'f 11= udk -unfhyg)? ,if;xGufqdkcsufrSm E+wfjzifh xGufqdkcsufoufoufom
wGif &Jrsm;[k ,H-k unf&aom tzGŒJwzGŒJ bDt'kd o D a‹kd &muf&v dS m_y;D vufrw S tf jynft h pHk jzpfvrd rhf nf[k u|Eyfk x f ifygonf?
xk;d xm;aom trSet f uef taxmuftxm; pm&Gupf mwrf;tjynft h pHjk zifh b&if;*ef; 5? cspf-unfa&; udk,fpm;vS,ftzGJŒ. xkwfjyefa-unmcsufESihfywfoufI
aoewfusnfqH r*~Zif;rsm;udk xkwf,loGm;cJhonf? pHkprf;a&;cHk±Hk;. awGŒ&Sdcsufudk OD;atmifqef;ESihf ocifEu k kd Zlvidk vf (10) &ufae‹wiG f u|Eyfk af wGŒcyhJ gonf? b&if;*ef;
u|Efkyftaejzifh rawGŒ&ao;aomfvnf; &Jrsm;udkxkwf,lcGihfðycJhaom b&if;*ef; aoewfrsm; aysmufq;kH r+ta-umif;aqG;aEG;&if; pum;pyfrI d OD;apmu aoewfrsm;
aoewfta&twGufrSm tvuf (500) r[kwfbJ tvuf (100) omjzpfa-umif; udk a&uefxw J iG f 0Sux f m;a-umif; aumvm[vjzpfae_yD; ,if;a&uefukd ydu k pf yd f
,Hk-unfygonf? vGefcJhonfh (2) &uf/ (3) &ufcef‹u u|Efkyfa&S›wGifyif jynfxJa&; wkduf &Smoihfa-umif; u|Ekfyfu OD;atmifqef;udk t}uHðyajymqdkcJhygonf?
0ef}uD;u ,cifu b&if;*ef;aoewfrsm;udk xkwfay;cJhonfrSm (10) vufxuf 6? aq;±Hkwufaeaom zdvpfeuf (&Sf) (Philip Nash) xH Zlvdkifv (18)
rydkcJh (xyfrH=rydkcJh) a-umif;/ xkwfay;cGihf rSefuefa-umif;udkvnf; w,fvDzkef;jzifh &ufae‹wGif u|EkfyfoGm;a&mufcJh&m vufeufrsm;aysmufqHk;r+udk olod&Sdaea-umif;
qufoG,fI twnfðyavh&Sda-umif;/ odk‹aomf ,ckw}udrfwGifrl xkdodk‹ rðyvkyfcJh u|EfkyfodcJh&yg onf? _Adwdo#t&m&Sdrsm; (aemifwGif 'Dtufpftdk (DSO) jzpfol [ef‹
(xyfrH=rðyvkyfcJh) a-umif;/ &Jum;rsm;. eHygwfrsm;udkvnf; bDtdk'Du t_rJrSwf (Hunt) jzpfrSef; od&onf) u ntcsdefwGif OD;apm. bef*vdktdrfudk ppfajrjyifoHk;
om;xm;a-umif;/ oda‹k omf ,cktr+wiG rf l xdo k ‹kd rðyvkycf hJ (xyfr=H rðyvkycf )hJ a-umif;/ rSefajymif;rsm;jzifh apmihf-unfhaecJh&m/ OD;apmudk vl (4=5) a,mufESihftwl
&Jum;rsm;rSm tvG,fwulyif odomvG,faomfvnf; &J[efaqmiftzGJŒtaejzifh avSwpD;twGif; r-umc%qkdouJhodk‹ rouFmzG,ftajctaersm;wGif awGŒ&SdcJh&
rnfonft h rSwt f om;rS rygaom x&yfum;udk toH;k ðyoGm;cJah -umif; *st D pkd uD kd ajym a-umif; euf(&Sf) u u|Ekfyfudk xyfrHowif;ay;cJhjyefygonf? OD;apmrSm tpOfojzifh
-um;cJhygonf? pHkprf;a&;cHk±Hk;ESihf rawGŒ&ao;rD jynfxJa&;0ef}uD;. rSwfcsufrsm; 0wfaumif;pm;vSESihf jzpfojzihf xkdokda‹ pmihf-unhfaeolrsm;u rdef;rr+yifjzpfrnf[k
rnfr# rSeu f efonfukd u|Efyk t f aejzifh twnfrðyEkid f (xyfr=H rðyEdik )f ao;yg? xifc-hJ uygonf?
4? yifrcJ,rf;rD;ausmufwu dk .
f wm0efct H &m&Sjd zpfojl zpf_yD; yifrvufeuf 7? cspf-unfa&; udk,fpm;vS,ftzGJŒ. xkwfjyefa-unmcsufESihf ywfoufI
279 280
279 280
pmwGJ Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
xdkae‹aemufydkif;wGif ocifEkudk u|EkfyfxyfrHawGŒcJhygonf? OD;apm. tdrfab;&Sd aqmifrsm;udk vkyf}uHjcif;jzifh ppftpkd;&w&yf zGJŒpnf;&vdrhfrnf[k twkduftcHu
a&uefukd ydu k pf yd w
f udk &f mS &ef ocifEu k kd u|Ekyf w
f u kd w
f eG ;f cJ_h yD;/ nydik ;f apmih-f unho f l ar#mfvifhawmihfwcJhyHk&_yD; acgif;aqmifrsm; qHk;±+H;cJhr+u tcsdef-umvmonfESihftr#
rsm;. owif;ay;ydrk‹ +udk olt ‹ m; u|EfkyfajymjycJhygonf? bDtdk'DESihf rdkifrsm;pGma0;_yD; zqyvtwGif; t}uD;tus,fuGJ_yJvdrhfrnf[k awG;xifcJhyHk&ygonf? &Sif;&Sif;vif;
r*Fvm'Hkajrmufbuf&Sd yifrcJ,rf;rD;ausmufwdkuf (AOD) rS cJ,rf;rD;ausmuf vif; pOf;pm;a&;qGx J m;aom tem*wftpDtpOfr&Sb d v J suf rif;rJt h ajctaew&yf
tajrmuftjrm; Zlvdkif v (12) &ufu aysmufqHk;cJha-umif; ocifEku u|Ekfyfudk . tóuded'gef;tjzpf rdrd.yk*~dKvfa&;&efolrsm;udk yxrOD;qHk; vufonfw&m;cH
ajymjyygonf? bDtdk'DwGif vkyfaqmifcJhouJhodk‹yif ðyvkyfcJhyHk&_yD; ,if;vdrfvnfr+ rsm;u pDpOfvyk }f uHowfjzwfr+ jzpfEidk af csudk u|Ekyf w f ‹kd owdrrlrjrifI rjzpfyg?
rSmvnf; atmifjrifoGm;cJhjyefygonf? ,if;cdk;,lr+jzpfyGm;_yD; wem&Dcef‹t-umwGif 10? tywfpOfðyvkyfaeusjzpfaom jynfwGif;vkHòcHa&;&m tpnf;ta0;wGif
,if;odkavSmif±Hkodk‹ OD;apma&muf&SdvmcJh_yD; vufzuf&nfyif aomufoGm;cJhonf[k e,fbufqidk &f mESifh umuG,af &;Xmersm;t-um;wGif pdwcf pH m;r+ wpHw k &m twdik ;f
,H-k unf&a-umif; ocifEu k pdwv f y+ &f mS ;zG,o f wif;udk ajymjycJyh gonf? ,if;cd;k ,lr+ twmtxd jzpfay:aea-umif; u|Ekfyftm; tpD&ifcH-uonf? vufeufcdk;,lr+ESifh
udk Zlvikd v f (18) &ufae‹/ ae‹v,fyikd ;f wGif Akv d rf ;ª csKyf euf (&S)f u u|Eyfk u f kd twnf vky}f uHrw + a‹kd -umihf ppfwyftaejzifh ta&;,laqmif&u G cf rhJ r+ sm;udk e,fbufqidk &f m
ðyay;cJyh gonf? taejzifh rod&SdcJh&onfhtwGuf e,fbufqkdif&m tm%mydkifrsm;taejzifh apm'u
8? Zlvikd vf (19) &ufae‹rmS vky}f uHrj+ zpfymG ;onfah e‹ jzpfonf? -urRmiifonfh wufvsu&f o dS nf? od‹k jzpfI u|Eyfk of nf *st D uf (pf) (BGS)/ jynfxaJ &;0ef
D pkd /D bD*st
xkad e‹ u u|Eykf t f aejzifh tpnf;ta0; trsm;tjym;xkid cf &hJ &m wckaom tpnf;ta0; }uD;ESifh umuG,fa&;qdkif&m aumifq,fvmwdk‹t-um; tpnf;ta0;w&yfudk
wGif aemuf&ufjzpfonfh Zlvdkifv (20) &ufwGif óudwifumuG,fonfhtaejzihf vl u|Ekfyf±Hk;cef;wGif aemufw&ufY pDpOfcJh_yD; ppfwyfrS qufoG,fa&;t&m&SdwOD;udk
(2˜000) cefu ‹ dk xdef;odrf;&ef pDpOfxm;a-umif; tkdif*sDyD (IGP) u u|Ekfyfudk ajymjy tpk;d &xHo‹kd ae‹pOfapv$waf y;&ef pDpOfco hJ nf?
cJo
h nf? tr+aqmifaumifpD tpnf;ta0;&Sad ea-umif; vltrsm;odaeonft h wGuf 11? vkyf}uHr+jzpf_yD;aemuf EkdifiHtEHS‹tjym; a-umufvef‹r+rsm; rif;rlvsuf&Sd
vkyf}uHowfjzwf&ef Zlvdkifv (19) &ufudkyif óudwifowfrSwfcJhjcif; jzpfEkdifonfh onf? vufeufwdkufrsm;rS vufeufrsm; trsm;tjym;tcdk;cHcJh&r+tay: aumvm
tjyif/ t}uHðyxm;onfh &SmazGzrf;qD;rnfh owif;ayguf-um;oGm;onfhtwGuf [vrsm;ESihf xifa-u;ay;r+rsm; xyfaqmif;I jzpfay:vmonfh todw&m;tay:
vky}f uHorl sm;taejzifh csucf si;f vufiif;vkyaf qmifvu dk &f jcif;vnf; jzpfEidk yf gonf? tajccH_yD; _Adwo d #qefu ‹ sifa&;v+a‹H qmfrr+ sm; ay:aygufvmonf? ,if;v+a‹H qmfrr+ mS
9? vky}f uHowfjzwforl sm;. pdwx f J awG;xifxm;-uonfrsm;udrk l em;vnf &uftwef-um trSeyf if wnf&adS ecJo h nf? OD;EkEiS fh tjcm;yk*Kd~ vfrsm;. pGr;f aqmifr+
&ef cufcyJ gonf? twku d t f cHbufrS tcsKdŒtiftm;pkrsm;u vufeufrsm;udk ck;d ,lpk a-umifh ,if;wif;rmr+rmS vGecf o hJ nfh ESp&f ufo;kH &uftwGi;f wdwyd y ,kwaf vsmo h mG ;
aqmif;_yD; vufeufudkif vlxktHkºuGr+udk wpwp jyifqifoGm;jcif;jzifh tm%mudk cJhonf? ZGefv (26) &ufae‹wGif ppfaq;a&;t&m&SdwOD;tm; ueOD;xGufqdkcJh_yD;
wkdufcdkuf&,l&ef pDpOfjcif;jzpfvdrfhrnf[k u|Efkyfxifjrifrdygonf? vufeuftenf; Zlvdkifv (5) &ufae‹wGif pmtm;jzihf 'DyDtrf ArmhppfOD;pD;Xmeodk‹ xyfrHa&;om;ay;
i,fukd cd;k xkw&f mY vdrv f nfru + kd rppfaq;rdbJ atmifjrifco hJ nfth wGuf vufeuf cJah om rd;k . xGuq f ckd sufryl mG ;wapmifukd *sDtpkd ED iS fh bD*sDtuf (pf) jzpfol Akv d rf ;ª csKyf
tajrmuftjrm; (bDt'kd ED iS fh bDat'Du odak vSmifxm;onfEiS hf ,SOv f #if tenf;i,f *sL (cf) (Duke) wdu k‹ Zlvdkifv (25) &ufae‹/ eHeufcif;wGif u|EkfyfxH vma&muf_yD;
r#om) udk cdk;xkwfv#ifvnf; odkavSmif±Hk&Sd t&m&Sdrsm;ESifh rdwfaqGzGJŒEkdifcJhv#if rppf jyocJ-h uonf? aemufxyfay;yda‹k om a-u;eef;pmwGif xyfrI H oihx f H ðyvkycf ahJ om
aq;rdbJ vGwaf jrmufEidk o f nf[k twif&h v J myH&k ygonf? _Adwo d # bk&ifw h yfrawmf ‚if;xGufqdkcsufudk *sLŒ (cf) u trSwfrJharhavsmhum pDtkdif'Dtm; jyocJhjcif;r&Sdyg?
taejzifh jrefrmjynfwiG f tiftm;tawmftoih&f adS ecJ&h m ,cktcsed w f iG f twdu k t
f cH (xyfr=H r&Syd g)? zD;vfrm&S,af rmif*h rkd m&D. tvnfc&D;pOftwGuf *st D pkd ED iS fh bD*stD uf
taejzifh tm%modrf;&ef óud;pm;vdrfhrnf[k u|Efkyfr,Hk-unfyg? bk&ihfwyfrawmf (pf) (*sLŒc)f wd‹k puFmyloa‹kd &muf&adS epOf ,if;xGuq f cdk sufukd &&Scd jhJ cif;jzpfonf? jyef
xGucf mG oGm;_yD; vtenf;i,f-umonftxd oifah wmfonfh tcsdew f ikd af tmif apmihf a&mufvm_yD;aemuf *sLŒ (cf) onf *sDtdkpDtm; jy_yD;aemuf ‚if;xGufqdkcsufpmudk
qdik ;f jcif;onfom usK;d a-umif;qDavsmo f nfh tpDtpOfjzpfayvdrrhf nf? zqyvacgif; odrf;qnf;xm;vdkufonf? yxr bDtdk'DESihf xdk‹aemuf bDat'DY jzpfyGm;cJhaom
281 282
281 282
pmwGJ Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
283 284
pmwGJ Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
r*Fvm'Hk yDtkd 5§7§47 rS 'Dyt D rf/ ppfO;D pD; (XmecsKyf) od/‹k ta-umif;t&m=vHòk cHa&;/ ,lq& ol vlwOD;xHrS avmf&u D m; (5) pD;pm vufeufrsm; r-umcifwiG yf if olt ‹ m;
&nf!e¸ ;f csuf='k=Akv d rf ;ª }uD; a'ghqef (Dobson) ESifh Akv d rf ;ª rd;k (Moore) wd‹k ajymqdrk + vma&mufay;ydk‹vdrhfrnf[k olar#mfvifhaeonf? xdkol. Adkvfrª;jzpfol aq;±Hk
3? ,ckEpS f ZGev f apmapmydik ;f wGif u|efawmfonf ArmhppfO;D pD; (XmecsKyf) ‘X’ (odk‹r[kwf) aq;cGihfrS jyefvmonfhtcg ‚if;vufeufrsm;udk vma&mufay;ydk‹rnf
XmecGJ rS Adv k }f uD; (,ck Adv k rf ;ª ) 'de;f (Daine) ESifh rdwaf qGjzpfco hJ nf? rdrw d E‹kd pS Of ;D vH;k jzpfonf? (C) tif;pdew f iG f aexkid af eaom t*Fvyd =f jrefrmujym; tjrwfceG f t&m
pdwf0ifpm;onfh 'Hk;usnfvufeufrsm;ta-umif; aqG;aEG;&ef u|efawmfu ol‹udk &SdwOD;xHrS ajcmufvHk;jyL;aoewf tajrmuftjrm;udkvnf; olapmihfar#mfvsuf&Sd
ae‹v,f vufzuf&nfaomuf zdwaf c:cJo h nf? onf? (i) vufeufrsm;ESifh usnfqrH sm; olyrkd v kd t
dk yfvsuf&odS nf? ,cifu vkyaf e
4? ae‹v,fpmpm;_yD; u|efawmfwd. k‹ pum;vrf;a-umif;onf jrefrmEkdifiH. ustwdkif; ,if;wdku ‹ dk avvHkaowWm}uD;rsm;wGifxnfh_yD; olb ‹ ef*vdkrS ESpfzmvHkcef‹
t"du& yk*~dKvfrsm;ta-umif;odk‹ a&muf&SdoGm;_yD; 'def;u u|efawmhfudk OD;apmESifh a0;aom 0dwdk&d, a&uefxJwGif ae&mcGJI jr‡Kyfxm;rnfjzpfonf? jrifomonfh
awGŒcsipf w d f &Srd &Sd ar;cJo
h nf? u|eaf wmfu awGŒcsiaf -umif; jyefajymcJo h nf? r-umrD t&m0wˆKESpcf u k kd jrK‡ yfxm;onfah e&mrsm; od&EdS idk &f ef trSwt f om;tjzpf ðyvkyx f m;
wckaom naecif;wGif 'de;f ESifh OD;apmwdu ‹k csed ;f qdrk u
+ kd vufccH _hJ y;D cJ,rf;rD;ausmuf rnfjzpfonf?
odkavSmif±HkrS Adkvf}uD; &SDEGdKif; (Shenoi) ESihf Adkvf[wfcsfaq; (Hujsey) wdk‹ESihfvnf; 8? zkdufcsf (Fytche) vrf;wGif aexkdifaom vDvfESihf ukr`%D (Leele &Co.) rS
aumif;/ tmattufzf (RAF) azmufcGJa&;ypPnf;XmerS av,mOfAkdvf}uD;rsm;jzpf rpPwm rmvf[dkx&m (Malhotra) a&muf&SdvmonfhtwGuf pum;ajymqdkaer+
-uaom tuf'f0yf (Edwards) ESifh b&dwef (Britten) wdkE‹ Sihfvnf;aumif; olwdku ‹ dk jywfomG ;cJ_h yD;aemuf u|efawmftrd jf yefvmcJo h nf? u|efawmfrxGucf mG cif OD;apmESifh
rdwq f ufay;cJo h nf? ol‹ZeD;tm; aemuf (2) &uf/ (3) &ufavmufwGif vufzuf&nfaomufºuG&ef
5? wem&Dcef‹-um_y;D aemuf 'de;f ESihf OD;apmwd‹k jyefomG ;-uonf? rjyefrD OD;apmu u|efawmfu zdwfcJhonf? u|efawmfzdwfac:onfhtwdkif; olwdv k‹ mcJh-uaomfvnf;
olt‹ rd o
f ‹kd tcsderf a&G;vma&mufI t&ufaomufEidk af -umif; t&m&St d m;vH;k udk zdwf axGaxG&m&mom pum;ajymjzpfc-hJ uonf?
-um;cJo h nf? ‚if;tjyif vmrnfph aeae‹wiG f olZ‹ eD;onfEiS afh wGŒq&kH if; ae‹v,f vuf 9? ZGefv/ 'kwd,tywftwGif; wckaom naecif;wGif Akdvftuf'f0yf/
zuf&nfaomufºuGyg&ef u|efawmfEiS fh u|efawmhZf eD;onftm; xyfrzH w d -f um;oGm; Adv
k b f &dwefwE‹kd iS t fh wl &efuek òf rdr› S jyefvm&if;/ u|efawmfwo ‹kd nf OD;apm. t&uf
cJo
h nf? aomuf0if&ef zdwfrEœu ðyxm;onfhtwdkif; ol‹tdrfodk‹ 0ifcJh-uonf? _cH*dwf0rS
6? u|efawmhfZeD;onf twefi,faeraumif;onfhtwGuf (11) ESpft&G,f tapmifhrsm;. taotcsm ppfaq;r+rsm;tay: tuf'0yfu rSwfcsufcs&if;/
orD;i,fudkac:I vufzuf&nfyGJ csdef;qdkxm;onfhtwdkif; u|efawmfoGm;cJhonf? vufeufrsm;ESihf usnfqefrsm;ta-umif; xyfrHI pum;vrf;a-umif; yGifhcJhonf?
ae‹v,f vufzuf&nfy_JG y;D onfEiS fh &efuek òf rdw › iG f abmvH;k yGw J yGo J ‹kd oGm;&ef&o dS nfEiS hf t&ufawmfawmfrsm;rsm;aomufjzpf-u_y;D pum;tawmf-umajymjzpfc&hJ m/ ar;onf
u|eaf wmfxu G v f mcJoh nf? ,if;abmvH;k yG_J y;D v#if olx ‹ jH yefvm_y;D t&ufaomuf&ef rsm;udk jyefajz&if;aomfvnf;aumif;/ ol‹bmomolajym&if;aomfvnf;aumif;
olu xyfrzH w d jf yefonf? OD;apmu atmufygwdu ‹k kd ajymjycJoh nf?
7? ae0ifcsdefavmufwGif u|efawmfjyefoGm;cJhonf? (u) _cH*dwf0ESihf (u) avmf&Dum; (3) pD;wdkufpm vufeufrsm; uwdðyxm;jcif;ESifh tif;pdefrS
bef*vdw k 0du k f csxm;aom vufeufuikd t f apmifrh sm;/ (c) OD;apm. tdycf ef;twGi;f &Sd vufeufrsm; taumiftxnfazmfvmjcif;r&Sdacs?
vufeufi,frsm;twGuf usnfqefrsm;/ vufypfAHk;rsm;ESihf ywfoufI usaemf. (c) avmf&Dum; (3) pD;wdkufpm vufeufrsm; uwdðycJhol yk*~dKvfrsm;ESihf
ar;jref;r+tay: pum;ajymqdak e&if; OD;apmu Tod‹k jyefvnfajymqdck o hJ nf? vtwef-um aiGtenf;i,fr#jzifh qufqcH jhJ cif;jzpf_yD;/ xkyd *k Kd~ vfrmS bDt'kd rD S t&m&Sd
(u) vufeufuikd t f apmihrf sm;ESifh vufeufrsm; (olt ‹ cef;twGi;f tp&So d jzif)h wOD;jzpfonf[k olxifco hJ nf?
onf olv ‹ HkòcHa&;twGuf r&Sdrjzpf vdktyfonf? (c) &efukefòrdt › ajcpdkufwyfrsm;u (8) olord ;f qnf;xm;aom usnfqefawmifrh sm;/ tufpaf tabm (SA ball)
t&nftwGuf tenf;i,fudk tcsdefra&G; olu ‹ dk axmufyHhaecJhonf? (*) t&m&Sd[k ESifh u|eaf wmfwt ‹kd m; erlemjycJah om '\r (455) vufrajcmufv;kH jyL;. trfau
285 286
285 286
pmwGJ Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
(6) usnfqef (Mk jacketed) rsm;rSm bDtdk'DrS &&SdcJhjcif;jzpfonf? (jrefrmEkdifiHudk eHygwf 318/ bk&ifcx H rH S ud,
k yf ikd af -u;eef;?
jyefvnford ;f ydu k _f yD;aemufyikd ;f ‚if;cJ,rf;rD;ausmufrsm;rSm jrefrmEdik if w H iG f r&Sad wmh 1? ,ae‹eHeufwGif OD;wifxGÉfESihf OD;ausmf_idrf;wdk‹udk u|efawmfawGŒygonf?
bJ tdktm'D (ORD) uvnf; xdef;odrf;xm;jcif;r&Sdawmha-umif; OD;apmudkaxmuf OD;ausmf_idrf;rSm ,l*dkpvm;AD;,m;EkdifiHodk‹ tvnfc&D;oGm;cJhonfjhzpfI ‚if;wdkif;jynf
jycJah omfvnf; OD;apmu olt ‹ aejzifh ‚if;Xmeuom &&Scd ahJ -umif; ola‹ jymqkcd sufukd onf teD;uyfxed ;f csKyfcx H m;&aom uGejf rLepfEidk if H wEkid if jH zpfonf[k olem;vnf
xyfrH twnfðyajymqdck o hJ nf)? cJo
h nf? urBm'h rD u kd a&pDtay: trsm;vufcx H m;onfh pdw"f mwft&qdv k #if ‚if;Ekid if H
(C) ol*‹ spu f m;jzifo h mG ;_y;D csed ;f qdxk m;onfah e&mrS ,l_rjJ zpfaomfvnf; wpfcg onf 'Dru kd a&pDEidk if H yHpk jH zpfrjzpf ar;p&myifrvdyk g[k olxifygonf?
ESpfcg wGifrl "mwfqDyHk;xJwGifxnfhI ,if;cJ,rf;rD;ausmufrsm;udk olx ‹ H,lvmcJh_yD; 2? pum;ajymqk&d if; jrefrmEkid if w H iG f jzpfysucf ahJ om a-uuGzJ , G t f jzpfq;kd qDo‹kd
,if;yHk;rsm;udk csufcsif;a&uefxJY xnfhxm;cJhonf? tvdktavsmuf a&muf&SdoGm;cJhonf? OD;apmtaejzifh aiGa-u;taxmuftyHh
10? ‚if;wdkp‹ um;ajymqdkr+rSm 'def;a&muf&SdvmI jywfoGm;cJhonf? 'def;onf &&Scd o hJ nf? olt ‹ jrift& Oa&mypD;yGm;a&;vkyif ef;rsm;u tultnDay;cJyh &kH onf[k
tjym Eka&mifvHkcsnf/ tjzLa&mif&SyftusôESihf a&$a&mifvufxdk;ajceif; csufyvD OD;ausmf _ird ;f u ajymvdu k af omtcg u|eaf wmft h aejzihf a-umufvefw ‹ ek v f y+ rf o
d nf?
(chapplie) udk 0wfqifxm;_yD; olESihftwl rmvf[dkx&m ygvmcJhonf? 'def;om jynfxJa&;0ef}uD;uJhodk‹aom wm0ef&Sd &mxl;,lxm;olwOD;taejzihf ,if;uJhodk‹
tdrx f 0J ifvmcJh _yD; rmvf[x kd &mrSmrl tjyifbuf*spfum;xJY usefaecJo h nf? olw‹kd pGypf rJG ð+ yjcif;twGuf tH-h ordonft h jyif pdwv f nf;ysurf o d nf[k u|eaf wmfu OD;ausmf
-umjrihpf mG rae yg? olw‹kd jyefomG ;onfEiS fh OD;apmu zdwaf c:onfEiS fh erfqif;aysmfyJG _idrf;udk ajymvdkufygonf? vkyf}uHr+twGuf u|efawmfonf xdwfvef‹wkefv+yfrdcJh
pm;±Hk (Nam Sing restaurant) odk‹ ol‹{nfhonfawmfrsm;tjzpf vdkufygoGm;cJh_yD; onf? odk‹aomfvnf; ,ckpGyfpGJr+rsKd;udk oufaojyEkdifcJhrnfqdkv#if ydkrdkxdwfvef‹
npmtjzpf w±kwftpm;tpm pm;aomuf-uum udk,fhtdrfudk,fjyefcJh-uygonf? wkefv+yfrdrnfjzpfa-umif; u|efawmfu jznfhpGufajymcJhonf? ,if;ESihfqufpyfI
11? TxGuq f ckd surf sm;udk u|Eyfk w f OD;wnf;udo k m yxrqH;k ajymqdck jhJ cif;jzpfI Zlvdkifv (28) &ufxkwf ‘Guide Daily’ owif;pmrS aumufEw k cf sufukd u|efawmf
oufaor&Syd g? aemufw}udrx f u G q f &kd mwGirf l tcef;xJwiG f tuf'0yfEiS fh b&dwef ud;k um;vdu k yf gonf?
wdE‹k pS Of ;D &Sad e-uaomfvnf; u|efawmfw‹kd ajymqdak er+ukd olw‹kd rnfr#-um;onfurkd l “OD;atmifqef; OD;aqmifaom ud, k pf m;vS,t f zGŒJu _y;D cJoh nfh Zefe0g&DvwGif
u|eaf wmf twdtus rajymEkid yf g? tuf'0yfxrH S xGuq f ckd suu f kd zdwaf c:xm;ygonf? atmifqef;=tufwvDpmcsKyf vufrSwfa&;xkd;&mwGif OD;apmESihf ocifApdefwdk‹ u
b&dwefrmS rl jrefrmjynfrS jyefxu G o f mG ;cJyh g_yD? vufrSwfa&;xkd;&ef jiif;qefcJh-uonf? tjcm;olrsm; jyefoGm;-uaomfvnf;
12? vHkòcHa&;ESihf wdkuf±dkufoufqdkifae_yD; oufaorjyEkdifaom owif;rsm; OD;apmonf aeusef&pfcJhonf? u|Efkyfwdk‹ (The Guide Daily) taejzifh OD;apmonf
rdrv d uf0,f&adS er+ukd owdðyrdonft h av#muf wyfraxmufvSr;f a&;t&m&Sd Adv k }f uD; vljzLwd. ‹k tultnDjzifh zqyvudk zsufq;D &ef pDpOfvI kd wrifaemufcsefae&pfchJ
prwf (Smart) udk ,if;owif;rsm;tm; rdrdbmomay;tyfcJhygonf? rdrdtaejzihf a-umif; wkdif;jynfudk today;cJh_yD;jzpfonf? vljzLwdu k‹ ,ckw}udrfwGif OD;apmudk
oufaoaomfvnf; rjyEkid /f ,if;owif;rsm;udk usrf;usdeI f vnf; ray;Ekid af -umif; aiG (5) odef;ay;cJhonf?
txl;ðy ajymqdck yhJ gonf? (vufrw S /f Akv d rf ;ª a*s at rd;k ) tdik af ttdpk D (IAOC) Adv k rf ;ª / 3? OD;apmt*FvefwiG &f adS epOf olu ‹ kd aiGa-u;tajrmuftjrm; axmufyahH y;cJh
4
tdkpDcJ,rf;rD;ausmuf odkavSmif±Hk (jrefrm) qHk;? olrsm;rSm t*Fvyd t f &if;&Si}f uD;wcsKdŒ jzpfa-umif; u|Ekyf w f ‹kd xyfroH &d &dS onf? ±H;k wif
w&m;pGq J rkd p+ wifonfEiS fh ‚if;v#KŒd0u S cf surf sm; ay:aygufvmrnfjzpfI pdw0f ifpm;zG,f
qm[l;bwf&ef‹xHrS tm;vfatmhzv f pfw0kd J (vf) xHo‹kd aumif;vSonf”
a-u;eef;pm/ tkid t
f t
dk m trf§4§2714 4? ,ae‹ae‹pGJESihf u|Ekfyf. a-u;eef; (313) onfvnf; qufpyfvsuf&Sdyg
ta&;}uD;? &efukef1947 ckESpf/ Zlvdkifv (28) &uf/ (17;25) em&D? onf? &mZ0wfr. + w&m;cHEiS fh ywfoufI u|efawmfw‹kd ,ckwikd f &Si;f &Si;f vif;vif;
vufcH&&Sd? Zlvdkifv (28) &uf/ (21;00) em&D? rjzpfao;yg? (xyfr=H rjzpfao;yg)?
287 288
287 288
pmwGJ Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
qm[l;bwfp&f ef‹xHrS tm;vfatmhzv f pfw0kd J (vf) xHo‹kd 1946þckEpS /f þZlvikd vf þ(17)þ&ufae‹wiG þf armif}uD;uþOD;apmxHþa&;om;cJah om
a-u;eef;pm/ tkid t
f t
dk m=trf§4§2714 pdw0f ifpm;p&maumif;vSonfh pmrdwLW udk pmwku d rf S u|efawmf ay;ydv
‹k u
kd yf gonf?
ta&;}uD;v#KdŒ0Suf? &efuek òf rd/› Zlvikd v
f (28) &uf/ (18;35) em&D eHygwf 321/ bk&ifc. H ud,k yf ikd af -u;eef;
vufcH&&Sd? Zlvdkifv (28) &uf/ (21;00) em&D Zlvikd v
f (29) &uf/ (12;50) em&D
eHygwf= 320/ bk&ifc. H ud,
k yf ikd af -u;eef;/ ,ae‹txd jyefvnford ;f qnf;&rdaom b&if;*ef;ta&twGurf mS pkpak ygif;
atmufazmfjyyg a-u;eef;udk 132 Portland Street, London W 1- (149) vufjzpfonf? OD;apmtdrfESihf &efukef{&d,mrS tvuf (80)/ jynfrS (12)
armif}uD;xHrS u|efawmfvufc&H &Scd o hJ nf? vufEiS fh om,m0wDrS (57) vufjzpfonf? Tta&twGuf pm&if;Z,m;udk vlxu k kd
p? u|Ekfyfay;ydka‹ om a-u;eef;rsm;onf rnfonfhta-umif;a-umihfrod&bJ xkwfjyefjcif;r&Sdyg? odk‹aomfvnf; &efukefòrd›&Sd ppfwyfodkavSmif±HkrS vdrRmyg;eyfpGm
OD;apm. rdom;pkxo H v ‹kd nf;aumif;/ olr‹ w d af qGrsm;xHov ‹kd nf;aumif; a&muf&jdS cif; ta,mifaqmifxkwfoGm;cJhaom vufeufrsm;rSm r-umrDu &&Sdaom owif;rsm;
r&Sdyg? ,ckowif;pum;udk bk&ifcHrif;taejzihf olx ‹ Hyadk‹ qmifay;ygu tudkjzpfol t& trsm;pkukd jyefvnford ;f qnf;&rd_yjD zpfa-umif; 0ef}uD;csKyftaejzifh ajymI&_y[ D k
u|Ekfyfonf tvGeftxl;0rf;ajrmuf0rf;omjzpfygrnf? owif;pum;rSm Todk‹ jzpf u|efawmft}uHðyxm;onf? ppfwyftm%mydik rf sm;. yl;aygif;ulnrD j+ zihf &JwyfzŒJGu
onf? vuf&SdtajctaerSaeI tjyif;txef jyefvnfwHk‹ jyefr+rsm; jzpfEkdifajc&Sd pHkprf;ppfaq;r+rsm;udk Tcdk;,lr+ESihfywfouf_yD; avmavmq,f tjyif;txef
onfhtwGuf ygvDrefrS rihfrdwfaqGrsm;u ighudk 'DbufrSaeI rif;twGuf tum aqmif&u G v f suf&ydS gonf?
tuG,fay;&ef jyifqifr+rsm; ðyvkyf&ef t}uHay;-uonf? Todk‹ jrifonfhtwkdif; tajctaerSm _idrfoufvsuf&Sdygonf? wpHkw&mxl;jcm;csuf owif;ay;ydk‹
rif;. vHòk cHa&;udk tvGepf ;kd &dryf yl efro d nft
h wGuf bk&ihaf &Sa› e&&Sad &;ESifh rift h wGuf r+r&Sdyg? vkyf}uHowfjzwfr+ESihf ywfoufI pHkprf;ppfaq;r+rsm;rS &&Sdaom ydkrdkjynfhpHk
ckcuH muG,af &;twGuf vkt d yfaomjyifqifrr+ sm; ðyvkyaf &;twGuf csucf si;f vdt k yf onfh awGŒ&cdS su&f v'frsm;udk !¸ejf yonfh aemufxyfa-unmcsurf sm;udk tao;pdwf
onfh aygif (300) udk b%ftm; a-u;eef;jzifh v$aJ y;&eftwGuf rif;u !¸e-f um;ay; azmfjyoihrf oihf tpk;d &taejzifh pOf;pm;vsuf&ydS gonf? u|Ekyf . f a-u;eef;pm 315/
yg&ef ig tEl;t!Gwfawmif;yefvkdufygonf? b%fodk‹ !¸ef-um;csufydk‹vdkuf&efESihf 28§7 udk &nf!¸ef;ygonf? 0ef}uD;csKyf. a-unmcsuftwGuf oifhxH u|Ekfyf
bk&ifcHrif;rSwqihf ighxH ta-umif;jyefyg&ef/ owif;pum;tqHk;? tcsdefrDydkE‹ dkifonf[k ajymEkdif&eftwGuf tvsiftjrefaqmif&GufI &r& ocifEkudk
bk&ifcrH if;tm; Ta-u;eef;udk jrefrmtpd;k &tzGŒJ 0ifrsm;xH v$aJ jymif;ray;&ef u|efawmf ar;xm;ygonf?
awmif;yeftyfygonf? qH;k ?
Towif;pum;pmudk OD;apmxH oihfavsmfaom vrf;a-umif;jzifh ay;ydk‹Edkif OD;apmxHrS qm[l;bwf&ef‹xHo‹kd
a&;twGuf jynfxJa&;0ef}uD; wOD;wnf;xH (wOD;wnf;xH) u|efawmf ydk‹vdkufyg tkid t f t
kd m= trf§4§2721 tif;pdef A[dtk usOf;axmif 1947=ckEpS /f Zlvikd v f (29) &uf
onf? armif}uD;. aemufq;kH pmyd'k yf g awmif;yefcsufukd txift&Sm;yif u|efawmf jrefrmtpk;d &. &JXmerS t&m&Srd sm;onf tm%m&ygwD. jyif;xefpmG zdtm;
vufrcHEidk yf g? ay;r+a-umihf &efuek òf rd&› dS twGi;f 0efrsm;±H;k twGi;f r-umcifu jzpfymG ;cJah om aoewf
Tarmif}uD;yif [efwifxHvdyfrlI ay;ydk‹aom a-u;eef;pmwGif [efwif ypfcwfrE+ iS f qufE, G I f u|efawmfw‹kd twdu k t f cHtzGŒJ 0ifrsm;udk enf;vrf;&So d r#jzifh
taejzihf OD;apm.ZeD;xHrS aygif (300) r&&Sdygu ol&d,owif;pm. tkyfcsKyf cH±k ;kH wifppfaq;&ef olw. ‹kd &So
d r# tcsdeEf iS hf pGr;f tm;wdu‹k kd tm±Hpk u
kd f vkyaf qmifae
a&;rª;rsm;xH csOf;uyf&ef t}uHðya&;om;xm;a-umif; jrefrmjynfawmifyikd ;f ae&m -uonf[k u|efawmfxifygonf? tzrf;cHtcsKdŒyk*~dKvfrsm;udk olwdk‹ xGufqdkapcsif
rS vwfwavm&&Sad om tkid t f ufpt f ufpf (ISS) owif;ay;ydr‹k w + iG f u|eaf wmf owd ovdk xGuaf p&eftwGuf ðyvkyaf eus enf;vrf;rsm;twdik ;f enf;rsKd;pHo k ;kH ESyd pf ufI
xm;rdco hJ nf? OD;apmtaejzihf ckcu H muG,af &;twGuf y%mrjyifqifrr+ sm;ðyvky&f ef &Jrsm;u twif;zdtm;ay;vkyfaqmifaeonf[k u|efawmfem;vnfygonf? Todk‹
‚if;aiGvkdtyfa-umif; olu ajymcJhonf? u|efawmfem;vnfjcif;rSm ta-umif;rJhr[kwfyg[k u|efawmfqdk&ygrnf? tb,f
289 290
289 290
pmwGJ Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
a-umihq f akd omf u|eaf wmfwu ‹kd kd axmifxaJ c:vm_yD; &ufrsm;r-umrDyif tcsKŒd &t J &m taejzihf T&mZ0wfr+twGuf uGefjrLepfygwDrsm;rS wa,mufr[kwf/ wa,muf
&Sdrsm; a&muf&Sdvm_yD; tzrf;cHyk*~dKvftcsKdŒudk pwifppfaq;ygonf? xdkodk‹ tcsKdŒudk a,muftay: oHo,0ifvdrfhrnf[k OD;apmu awG;qcJhonf[k u|efawmfajym&
ppfaq;_y;D aemuf useyf *k Kd~ vfrsm;udk qufvufppfaq;jcif;rðyawmhyg? xdyk *k Kd~ vfrsm; rnfjzpfygonf?
udk axmifrx S w
k o
f mG ;_yD; &Jrsm;tvd&k odS uJoh ‹kd twif;t-uyfxu G q
f akd prnfukd u|ef
awmf pdk;&drfylyefa-umufvef‹aerdygonf? tr+wr+udk bufrvdkufaom w&m;±Hk; ta&SŒawmiftm&Sajrjyifwyfrsm; (South East Asia Land Forces) rS ppf±;kH od‹k ?
(odkr‹ [kwf) cHk±Hk;wcku ppfaq;rnfqdkonfrSm tvGefaumif;vSaomfvnf; wcsdef a-u;eef;pm? tkid t
f tkd m= t,fv§f 'AvsLtufp§f 1/ 669
wnf;rSmyif ‚if;w&m;±Hk; (odk‹r[kwf) cHk±Hk;onf &Jrsm;uwifjyaom oufaorsm; csufcsif;? puFmyl/ 1947 ckEpS /f -o*kwv f (6) &uf/ (12;30) em&D
twdik ;f om ppfaq;oGm;rnfomjzpfonf? w&m;ol}uD;wOD;wa,muf (odr‹k [kw)f 12804§axmufvSrf;a&;=-o*kwfv(3)&uftxd
w&m;ol}uD;rsm;u &Jrsm;u zefw;D xm;wifjyvmaom oufaotrSm;rsm;udk tao jrefrmjynf jyefvnftpðy?
tcsmodvsufESihfyif ±Hk;awmftaejzifh wjcm;enf;vrf;r&SdI ,if;oufaorsm;udk 1? aphpyfr+rsm; tajcwnfvm_yD; tajctae_idrfouf/ atmufazmfjyyg
vufccH &hJ onfh om"utr+rsm; trsm;tjym; twdwu f &Scd zhJ ;l ygonf? u|eaf wmfw‹kd jzpfEidk af jc rsm;udrk l pOf;pm;&ef?
udk enf;vrf;pHkoHk;I acsr+ef;&ef tm%m&ygwDtzGJŒ0ifwOD; (odrk‹ [kwf) tzGJŒ0ifrsm; (u) _Adwdo#qefu ‹ sifa&; tHkºuGaygufuGJr+?
u wdkuf±kdufzdtm;ay;r+atmufwGif &Jt&m&Sdrsm; txift&Sm; a&muf&Sdaeonfh (c) tpdk;&tm; tiftm;csnfhe&J‹ ef ArmjynfuGefjrLepfygwD (BCP) rS óud;yrf;
,cktqifo h nf apmao;aomfvnf; tvGet f a&;}uD;aom tqihjf zpfa-umif; bk&if tm;xkwfr+rsm;?
cHrif;xH u|efawmf axmufjywifjyvd&k if;jzpfygonf? (*) tpdk;&udk ðzwfcs&ef twdkuftcHygwDrsm;rS óud;yrf;tm;xkwfr+rsm;?
Ttr+wGif;odk‹ ppfaq;&ef &nf&G,fcsufjzifh txl;&Jt&m&Sdrsm;tm; T (C) ArmjynfueG jf rLepfygwDEiS fh zqyvtzGŒJ csKyfw‹kd !Gea‹f ygif;zGŒJ r?+
wdkif;jynfodk‹ apv$wfay;&ef bk&ifhtpdk;&tm; csOf;uyfay;yg&ef bk&ifcHrif;tm; (u) . tEœ&m,f avsmhenf;oGm;aomfvnf; _Adwdo# qefu ‹ sifa&; 0g'jzefr‹ +
u|efawmf ±kd;om;pGm awmif;yefvdkygonf? w&m;enf;vrf;twkdif; r#r#ww quf vufjzpfay:vsuf&Sdonf? qdk;qdk;0g;0g;wckck jzpfysufygu tvGeftrif;
jzpfap&eftwGuf jzpfEidk yf gu toif. axmufccH suEf iS t fh wl u|eaf wmf. ±k;d om;pGm wif;rmr+ESihf tEœ&m,fjzpfay:vmEkdifonf? Tvkyf}uHowfjzwfr+wGif _Adwdo#wdk‹
awmif;qdkr+udk bk&ifhtpdk;&xHarSmuf odk‹ bk&ifcHrif;u qufvufwifjyvdrfhrnf[k yg0ifywfoufaeonf[k trsm;xifjrif,Hk-unfaer+ (odk‹r[kwf) _Adwdo#wdk‹.
u|efawmf ar#mfvifh,Hk-unfvsuf&Sdygonf? 5 aumif;pGGm ,Hk-unfouf0ifr+tay: us,fus,fjyef‹ jyef‹ oHo,&Sdaer+ (odk‹r[kwf)
vlrsK;d a&;jy\em tjzpftysuw f r‹kd mS erlemrsm;jzpfonf? (c)þonf jzpfEidk af jc&So d nf?
0ef}uD;rsm;aumifp/D yxrtxl;tpnf;ta0;/ rSww f rf;/ tdik tf tkd m=trf§4§2555 (*) udk avmavmq,f av#mhwGufI&aomfvnf; vHk;0z,fxm;I r&? Armjynf
wufa&muforl sm;/ ocifEk (obmywd)/ OD;jr (aysmb f ,G )f / OD;atmifZaH 0/ OD;b*sr;f / ocifveG ;f abmf/ uGefjrLepfygwDtaejzifh tmacsmifvGef;onfhtwGuf (C) onf jzpfEkdifajcr&Sdyg?
OD;jr ([oFmw)/ ocifwif/ Akdvfvusfm/ OD;0if;/ Akdvfzdk;uGef;/ OD;azcif/ zqyvtaejzifo h m vGwv f yfa&;&&So d nftxd tpd;k &udk pkpnf;xde;f odr;f xm;&ef
use&f adS evdrrfh nfjzpf _y;D twdu k tf cHrsm; wd;k wufvm&efom trsm;qH;k jzpfEidk yf gonf?
eHygwf 337/ qm[l;bwf&ef‹xHrS tm;vfatmhzv f pfw0kd J (vf) xHo‹kd 2? Armhwyfrawmf? a*:&cg;wyfzGJŒ0iftenf;i,frSvGJI wyfrawmftaejzifh
&efuek òf rd/› 1947 ckEpS /f -o*kwv f (2) &uf/ (11;45) em&D jrefrm tpk;d &tay: qufvufopPmapmiho f _d y;D axmufc&H ef jzpfEidk o
f nf? Ekid if aH &;t&
2 (c) zqyvtzGJŒcsKyfacgif;aqmifrsm;udk z,f&Sm;_yD;onfESihf bk&ifcHu tusKd;pD;yGm;rwlaom tjrift& csif;/ ucsifEiS fh u&ifwr‹kd mS rl a¹rGrao/ wkwrf usKd;
olu
‹ kd tac:v$wI f tpk;d &zGŒJ cidk ;f vdrrhf nfrmS usde;f aoa-umif; OD;apmu olv ‹ rl sm;udk taetxm;jzpfaeonf? Armhwyfrawmftaejzihf _Adwo d #tusKd;pD;yGm; (odr‹k [kw)f
ajymcJoh nf? Toda‹k jymjcif;rSm r,HEk idk pf &mjzpfonf? Towif;om rSecf yhJ gu OD;apm ‚if;tusKd;pD;yGm;wkdu ‹ dk axmufcH&ef wm0ef,lr+twGuf opPmapmihfodvdkpdwfr&Sd[k
291 292
291 292
pmwGJ Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
293 294
pmwGJ Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
jcif; r[kwyf g? olonf yk*Kd~ vfa&;t& rdwaf qGaumif;wOD;omru aumif;rGeaf om tm%mydik rf sm;tm; jyovsuf&&dS m (OD;apmrod[k ,lq&ygonf) tm%mydik rf sm;xH
t}uH^m%frsm; ay;EkdifolwOD;tjzpfvnf; u|efawmft_rJwapawGΗuHrdygonf? v$JtyfcJhaom tif;pdefaxmifxJwGif OD;apma&;om;cJhonfh pmESpfapmif. rdwWLrsm;
1941 ckEpS w f iG f jrefrmEkid if rH S xGucf mG oGm;_y;D aemuf olt ‹ aejzihf qd;k qd;k 0g;0g; ajcvS r;f udk u|efawmfhtm; ay;ygonf?
rSm;rsm; ðyvkyfcJhrdaomfvnf; usL;ausmfr+udk &ifqkdif&eftwGuf jrefrmEkdifiHtm; 2? ‚if;pmrsm;wGif (22) ESifh (23) &ufae‹pGJrsm; wyfxm;_yD; _Adwdo#aumifpDrS
yHkpHwpHkw&m&&Sdatmif ðyvkyfonfh u|efawmfhóud;yrf;r+rsm;wGif olonf tultnD bif*av (Bingley) xH vdyrf x l m;ygonf? ‚if;pmrsm;wGif bif*av. tultnDukd
t}uD;tus,fay;cJyh gonf? olt ‹ wGuf t}uD;tus,fvt kd yfaeaom ,ckvkd tcsdef awmif;cHxm;_yD; v#KdŒ0u S of auFwrsm;[k ,lq&aom xl;qef;onfh pum;pkrsm;udk
rsdK;wGif olt ‹ wGuf pum;ajymqdak y;&ef pdwq f ENr&Szd t‹kd wGuf pOf;pm;&ef u|efawmhf vnf; toH;k «yxm;onf? ‚if;pmrsm;wGif “(VV)” [k vlwOD;udk &nf!e¸ ;f xm;_y;D ‚if;
6
rSm wGeq ‹f wk af erdygonf ? rSm ADA, D ef; (Vivian) jzpfygonf? pmxJwiG f vGwaf jrmufa&;twGuf ar#mfvifch suf
OD;atmifqef;tm; vkyf}uHowfjzwfr+onf u|efawmfhtwGuf ya[Vdo rsm;udkomru jynfwGif;omru EkdifiHwumqkdif&m ±kdufcwfwkefcgr+rsm; jzpfapEkdif
zG,jf zpfaeygonf? OD;apmESifh OD;b&ifukd u|eaf wmfaemufq;kH awGŒ&cdS sed u f olwo ‹kd nf onfh xkwaf zmfrr+ sm; ðyvky&f efuv kd nf; _cdr;f ajcmufa&;om;xm;onf? pmay;pm,l
zqyv. zufqpfqefqefðyvkyrf r+ sm;ESifh jrefrmEdik if t H wGuf rSeu f efonfh 'Dru kd a&pD ðyvkyfoludkvnf; ,Hk-unfpdwfcs&a-umif; bif*avudk tmrcHa&;om;xm;onf?
yHo
k ¿mefay:xGe;f a&;twGuf vdt k yfrt+ a-umif; tawmfajymqdck -hJ uonf? ola‹ rmf 3? bif*avtaejzifh ,if;pmrsm;udk vufcH&&Sdjcif;r&Sdyg? pmay;pm,lðy
awmfum;xJwiG f olt ‹ m; owfjzwf&ef óud;pm;olrsm;rSm zqyvjzpfonf[k OD;apmu vkyo f ul kd ,if;pmrsm;rS pmwapmifukd ,lomG ;cGiðfh yvku d af omfvnf; olbif*avtdrf
,Hk-unf_yD; a-umufvefa‹ eolwOD;jzpfonf? odka‹ omfvnf; zqyvurl EkdifiHa&; a&muf&cdS sed w f iG f aemufwae‹ ,lau (UK) od‹k rxGucf mG rD bDtakd tpD (BOAC) wnf;
tjrwf&&eftwGuf vkyf}uHowfjzwfr+udk enf;vrf;wcktjzpf oHk;vdrhfrnfr[kwf cdck ef;Y wnwm aexkid &f efomG ;awmhrnfh bif*avu wGe;f xd;k ab;z,fypfco hJ nf?
a-umif;/ jyif;jyif;xefxefajymqdkcJh-uygonf? OD;apmonf &nfrSef;csuf}uD;oljzpf &Jrsm;. tjrifwGif ,if;pmrsm;u bif*avudk “t&yfjrihfjrihfeJ‹ vl}uD;”
onf? ppfrjzpfrDumvu OD;apm. òydifbufwOD;ESpfOD; ±kwfw&uf qdkouJhodk‹ ESihf qufpyfay;xm;onf[k ,lq-uonf? ADAD,ef;xHa&;aom pmwapmiftyg
aooGm;-u&onf[k aumvm[v jzpfay:cJrh eS ;f odygonf? oda‹k omfvnf; vlrsm;udk t0if tjcm;pmrsm;wGiv f nf; OD;apmu axmifxrJ S ,if;&nf!e¸ ;f csufukd a&;om;cJh
tpkvdkuftòyHvdkuf owfjzwf&eftwGuf pnf;±Hk;pD&ifvkyfaqmifjcif;rSm OD;apm. onf? Tt&mtm;vH;k rSm pdwt f aESmiht f ,Suf t}uD;tus,jf zpfp&mrsm;jzpfonf[k
tusihpf ±du k Ef iS fh ruduk n f [ D k u|efawmfxifygonf? oif awG;xif-unhEf idk yf gonf? bif*avudk v#KŒdv#K0‹d u S 0f uS vf yk rf nfoh [
l k u|eaf wmf
tu,fI w&m;±Hk;u qihfac:ygu oGm;a&mufI oufaocH&efrSm u|ef rxifEidk yf g? OD;apmESifh qufqcH &hJ mwGif olb ‹ ufrS ±k;d om;tjypfuif;rnfreS af omfvnf;
awmfw h m0efjzpfonf[k u|efawmfEiS fh oabmwlnrD + &Srd &Sd oifx h rH S od&v dS ykd gonf? axmifxJrS OD;apma&;om;cJhaom ,ckpmrsm;u ,if;qufqHr+rsm;udk tqdk;0g;qHk;
vGrJ mS ;pGm t"dym` ,fjyefqpkd &mjzpfvrd rfh nfrmS xif&mS ;aeayonf?
qm[l;bwf&ef‹xHrS tm;vfatmhzv f pfw0kd J (vf) xHo‹kd 6? u|efawmfhtwGuf aqmif&Guf&ef wckom&Sdygonf? ‚if;rSm bif*avudk
a-u;eef;pm/ tdik tf t
kd m= trf§4§2714 rxGufcGm&ef wm;qD;xm;_yD; ppfaq;ar;jref;&ef jzpfygonf? odk‹ jzpfI rdk;tawmf
csufcsif;tjzpfq;kH ? &efuek òf rd› 1947 ckEpS /f -o*kwv f (25) &uf/ 10; 15 em&D? csKyfrS bDtdkatpDwnf;cdkcef;wGif bif*avudk u|efawmf qufoG,fI&ygonf?
v#KdŒ0Suf? vufcH&&Sd/ -o*kwvf (25) &uf/ 10; 50 em&D? olt ‹ m; rxGucf mG ao;&ef u|eaf wmfuajymvdu k _f yD; bDtakd tpDuv kd nf; ola‹ v,mOf
eHygwf 408/ bk&ifc. H ud, k yf ikd af -u;eef;/ vufrw S tf m; c%&yfqidk ;f xm;&ef arwWm&yfcx H m;ygonf?
-o*kwv f (23) &uf/ paeae‹ n (9) em&DwiG f jynfxaJ &;0ef}uD; OD;ausmf 7? ,refae‹/ we*FaEGae‹u ruf*KdG if;,m; (McGuire) u 'Dtikd *f sD pDtidk 'f D (DIG-
_idrf;onf u|efawmhftm; ta&;w}uD;vma&mufawGŒqHk_yD; OD;apmu vmbfay;I CID) OD;xGe;f vSatmifukd bif*avtdro f ‹kd ac:oGm;cJ_h y;D olu‹ kd bif*avtm; ar;jref;
ol‹twGuf pmay;pm,l«yvkyfcdkif;xm;aom axmift&m&SdwOD;u ‚if;pmrsm;udk &ef xm;ypfco hJ nf?
295 296
295 296
pmwGJ Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
8? ,refae‹ naeu ruf*GdKif;,m;u OD;xGef;vSatmifESifh awGŒ&ef oGm;cJh&m 3? OD;apmu t}uD;tus,fvmbfxdk;xm;aom ol‹axmif. axmifydkif}uD;
OD;xGef;vSatmifESihf OD;ausmf_idrf;wdk‹tr+udpPaqG;aEG;ae-uonfudk awGŒcJha-umif;/ onf tjyifbuf&dS rdwaf qGrsm;ud/k bk&ifcu H kd (axmif.) &&So d r# owif;rsm; tpD&if
ruf*KdG if;,m;u u|eaf wmfu h kd today;ygonf? bif*avudk (5) em&D-um ar;jref;cJh cHvsuf&_dS yD; OD;apma&;or# owif;pum;/ pmrSeo f r#udk ay;tyfvsuf&ydS gonf?
aomfvnf; &v'frSm pdwfauseyfp&mraumif;a-umif; (xyfrH=raumif;a-umif;)/ 4? axmifxaJ &mufcgp apmapmydik ;f &ufrsm;wGif olEiS fh waxmifx&J adS eaom
oufaojy&ef cufcJaomfvnf; bif*avtaejzifh OD;apmxH pma&;om;&ef twl pGypf cJG &H olrsm;tm; qufo, G If olb ‹ ufwiG f bk&ifcaH [mif;oH;k OD;ESifh t*Fvef&dS
óud;pm;rnf[k OD;xGef;vSatmifu rxifa-umif; ruf*GdKif;,m;udk ajymjycJhygonf? 0ef}uD;a[mif; trsm;tjym;&Sad eonft h wGuf pd;k &drpf &mr&Sad -umif; ajymqdck o hJ nf?
9? OD;ausmf_idrf;u ol‹taejzifh ,ckudpPwckvHk;udk 0ef}uD;tzGJŒa&S›arSmufodk‹ aemufyikd ;f wGif -oZmwdurU tvGe&f _dS yD; olwt ‹kd ay: 'kurQ a&mufatmif -unf±h r+ nfh
olwif jy&awmhrnfjzpfa-umif; ruf*KdG if;,m;udk ajymjycJo h nf? ,ae‹yif ,if;udpu P kd jrefrmjynf&Sd t&yfjrifhjrifhESihf rdwfaqGta-umif; OD;apmu azmfjyvmcJhonf? ol.
OD;ausm_f idr;f u ðyvkyrf nfjzpf_yD; ocifEEk iS t hf wl u|eaf wmht f m; ,ae‹ naewGif oGm; pmwapmifwGif ADAD,ef;tm; ‚if;t&yfjrifhjrihfrdwfaqGta-umif; azmfjycJhonf? ADAD
a&mufawGŒq&kH ef óud;pm;rnfjzpfa-umif; ruf*KdG if;,m;udk xyfraH jymqdck yhJ gonf? ,ef;u ‚if;.jyefpmwGif avmavmq,fY ,if;t&yfjrifhjrihfESihf rdwfaqGtm; tr+
10?þ,ckavmavmq,fwiG þf Tudpt P m;vH;k udþk twwfEidk q
f ;kH þvltenf;qH;k om xJ qGJroGif;&ef (xyfrH= roGif;&ef) t}uHay;cJhonf[k qkdygonf?
today;xm;ygonf? odk‹aomfvnf; xHk;pHtwdkif; rnfonfhowif;ayguf-um;_yD;/ 5? &ufrsm;ukev f eG v f monfEiS t fh r# OD;apmonf pdwyf yl efvm_y;D t&yfjrifjh rifh
rnfov ‹kd rJG mS ;pGmþt"dym` ,fjyefq-kd urnfukd u|eaf wmfþtvGet f rif;pd;k &drvf su&f ydS gonf? ESifh rdwaf qGEiS yfh wfoufI axmiftjyifbuf&dS rdwaf qGwOD;tm; t}uH^m%fay;&ef
11? bif*avudk ,ae‹eeH uf u|eaf wmfawGŒygrnf? ,cknaewGif OD;ausm_f ird ;f / awmif;cHco hJ nf? t&yfjrifjh rihEf iS fh rdwaf qG rnforl nf0gjzpfonfEiS fh ywfoufI ±+yf
ocifEkwdk‹ESifh pum;ajymqdk_yD;aemuf ,ckudpP&yfudk ydkrdk&Sif;vif;pGm oHk;oyfEkdif&ef axG;r+jzpfvmaom tpdk;&taejzifh yg0ifywfoufvm&awmhonf? OD;apm. rdwf
twGuf tao;pdwt f csut f vufrsm; ydrk &kd &Svd rd rfh nf[k u|eaf wmfar#mv f ifyh gonf? aqGu a&;om;yH&k _yD; t&yfcyfjrifjh rihEf iS hf rdwaf qGtm; csufcsif;qufo, G &f ef t}uH
12? bif*avae&mqufco H l *sifuif (Jenkins) u _Adwo d #aumifpo D ‹kd owd ðyxm;aom pmwapmifudk OD;apmvuf0,fodk‹ ydkc‹ Jhonf? xdkvSnfhpm;r+onf atmif
xm; a&;om;xm;aom a-u;eef;pmwapmif ay;ydck‹ Jhygonf? jrifco hJ nf? -o*kwv f (25) &uf/ u|Ekyf . f a-u;eef;pm (408) wGif &nf!e¸ ;f cJah om
bif*avxHay;ydc‹k ahJ om pmESpaf pmifukd OD;apmu a&;om;cJah wmhonf?
qm[l;bwf&ef‹xHrS tm;vfatmhzv f pfw0kd J (vf) xHo‹kd 6? bif*avxH a&;om;cJah om 'kw, d pmwGif yg&Scd _hJ y;D 0ef}uD;rsm; pdwxf w J iG f
a-u;eef;pm/ tkid tf t
kd m= trf§4§2714 tvGeftrif; ouFmruif;jzpfapcJhaom pmwydk'frSm ‘t}uHay;onfhtwdkif; tvGef
csufcsif;tjzpfq;kH ? &efuek òf rd/› 1947 ckEpS /f -o*kwv f (27) &uf/ (09;30) em&D pd;k &drpf &maumif;aom pGep‹f m;r+w&yf u|Ekyf ðf yvkycf o hJ nf’ [lI jzpfonf?
v#KdŒ0Suf ? vufc&H &S/d -o*kwv f (27) &uf/ (00;45) em&DeyH gwf 419/ bk&ifc. H 7?þ0ef}uD;ESpOf ;D ESiþfh u|eaf wmfajymqdrk r+ þS xu G af y:vmaomtjcm;tcsurf sm;rSmæ
ud,
k yf ikd af -u;eef;/ u|Ekyf .
f a-u;eef;pmrsm; 408/ 410ESihf 412/ bif*av (u) _Adwdo#aumifpD (British Council) onf tcsKdŒaxmufvS rf;a&;
u|eaf wmf ,ae‹eeH ufcif;wGif ocifEEk iS hf OD;ausm_f ird ;f udk awGŒygonf? tjcm; tzGJŒtpnf;rsm; twGuf ta&òcHxm;jcif;jzpfonf[k ocifEku ,Hk-unfaeonf?
udpP&yfrsm;-um;wGif bif*avudpPudk u|efawmfwdk‹ aqG;aEG;-uygonf? TtawG;tac: udk z,f&mS ;&ef u|eaf wmftpGr;f ukeðf yvkycf ahJ omfvnf; bif*avudpP
2? 0ef}uD;rsm;taejzifh bif*avudk tvGet f rif; ouFmruif;jzpfaeonfrmS r&Si;f vif;rjcif; ,if;ouFmruif;jzpfr+ qufvuf&adS ernf[k u|eaf wmfxifygonf?
oHo,jzpfp&mr&Syd g? ,if;ouFmruif;jzpfaer+rsm; &Si;f vif;oGm;onfw h ikd f bif*av (c) bif*av jrefrmEkdifiHrS ododomom ±kwfw&ufxGufcGmoGm;r+twGuf
taejzifh Tae&mwGif qufvufae&ef vdktyfyHk&ygonf? ,ae‹ OD;ausmf_idrf; ocifEku ouFmruif;jzpfcJhonf? Tae&mwGif ZlvdkifvtwGif;u vdwf0dwfu
xkwfazmfajymjyaom tcsufrsm;ESifh ,cka-u;eef;rwdkifrD a-u;eef;pmrsm;wGif u|efawmhfxH ay;ydk‹cJhaom pmwapmifudk wifjyEkdifygonf? _Adwdo#aumifpD
u|efawmf tpD &if rcHcJhaom tcsufrsm;rSm atmufygtwdkif;jzpfygonf? tpnf;ta0;wck wuf&eftwGuf bif*avtaejzifh pufwbFmvwGif t*FvefY
297 298
297 298
pmwGJ Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
&Sdae&ef vdktyfa-umif; ,if;pmu azmfjyxm;ygonf? oHo, &SdcH&onf? tao;pdwftcsuftvufyg&Sdaom u|Ekfyf. -o*kwfv (29)
(*)þOD;apmuþolt ‹ &yfjrihjf rifEh iS þfh rdwaf qGta-umif;azmfjycJ&h mwGiþf axmifyikd }f uD; &ufay;yda‹k om 18926 at*sD=3 ud-k unf?h
u “ol[m bk&ifcHr[kwfbl;vdk‹ u|efawmfar#mfvifhygw,f” [k jyefajymcJha-umif; (*) cJ,rf;rD;ausmufrsm; ckd;xkwfcsdefu aq;±HkY&Sdaeaom Akdvfrª;rdk;/ tdkpD/
OD;ausmf_idr;f u ajymjyygonf? xdt k cg OD;apmu “bk&ifcu H toH;k rusygbl;? olu ‹ kd atat'Donf OD;apmESihf cifrifolwOD;jzpfonf[k od&onf? olonf OD;apmudk
OD;atmifqef;eJo ‹ cifEkwdu
k‹ aiG (12) odef;eJ‹ 0,fxm;_yD;om; jzpfae_yD” [k jyefajz ol‹tdrfwGif tenf;qHk; w}udrf vufcHawGŒcJhonf? e,fbuf&Jrsm;u ol‹tr+udk
cJo
h nf? pHkprf;ppfaq;aewkef;jzpf_yD; ,cktcsdeftxd ol‹udk zrf;qD;onfh owif;ay;ydk‹r+
8? bif*avonf tajctaet&yf&yf. om;aumifwaumifjzpfaomfvnf; u|efawmfx h H ra&muf&adS o;yg?
tcsdef uom ,if;udk jyoygvdrfhrnf[k u|efawmfxifygonf? (C) Adkvfrª;'def; (Daine)/ v#KdŒ0SufoauFw (Cipher) t&m&Sd/ ArmhppfOD;pD;
XmecsKyf/ olonf taysmfxrf; vufeufpkaqmif;olwOD;jzpf_yD; ol‹vuf0,fYom
d cf sKyf}uD; qmeD;vf&pfcsDxrH S qm[ife&D ruf*;D (Sir Henry MacGeagh) xHo‹kd
Akv omref r[kwaf om vufeufta&twGuf &Sad eonfjzpfI olu ‹ v
kd nf; oHo,t0if
a-u;eef;pm/ tkid t f t
dk m = trf§4§2715 cHae&onf? OD;apmESihf rdk;wdk‹t-um; jzpfEkdifajc&Sdaom tquftpyfjzpfaejcif;
csufcsif;tjzpfq;kH ? puFmyl/ 1947 ckEpS /f -o*kwv f (29) &uf/ (19;20)em&D twGuv f nf; oHo,tjzpfcaH e&onf? olt ‹ m;zrf;rxm;yg?
xdywf ef;v#KdŒ0Suf eHygwf 18927§at*sD=3/ 3? txufygtr+rsm;udk e,fbuf&Jrsm;u ppfaq;vsuf&Sdonf? ,ckxd
&pfcsDxrH S a*sat*sD (JAG) xHo‹kd ud, k yf ikd af -u;eef;? owif;rsm;rSm enf;yg;ao;onf? ppfbufo‹kd &JbufrS ay;yda‹k om aemufxyfowif;
u|Ekfyf.þ-o*kwfvþ(25) &uf/þa-u;eef;trSwf 18778 at*sD=3 ESihf -o*kwf rsm;udk oifhtm; qufvufay;ydk‹ today;aeygrnf?
v (29) &uf/ a-u;eef;trSwf 18927 at*sD=3 wdk‹udk qufvufvsuf oifhtm;
tajctaewckv;kH od&adS eap&ef 226 (AOD)jrefrmESihf (AAD) 7 jrefrmwdr‹k þS vufeuf E+wqf ufjcif;
rsm;þcd;k ,lrE+ iS hf r-umcifujzpfymG ;cJah om vky}f uHowfjzwfru + kd e,fbufqidk &f m pHpk rf; jrefrmjynfrSxGufcGm&ef (2) &uftvkdwGif &efukef°rdŒ&Sd a&$wd*kHapwDawmfokd‹
ppfaq;r+rsm;ESiyfh wfoufI u|Efyk o f od r# tajctaeudk tusOf;±H;k wifjyygonf? oGm;a&mufzl;ar#mfcJhonfh aemufqkH;_Adwdo#. bk&ifcHqm[l;bwf&ef‹ (Sir Hubert
1? _Awd o d # pHpk rf;a&;ppfc±kH ;kH u vufeufrsm;ESifh cJ,rf;rD;ausmufrsm; cd;k ,lru + kd Rance) u atmufwGifazmfjyxm;onfhtwkdif; {nfhonfrSwfwrf;pmtkyfwGif
ppf aq;I _y;D pD;oGm;_y;D ,if;udk oifx h H t&m&Sw
d OD;u vufxv d ufa&muf ay;tyfchJ E+wq f ufrmS wrf; a&;oGm;cJo h nf?
onf? (-o*kwv f (26) &uf/ *st f sL. tcsujf y (GHQ Signal) 18802 at*s=D
D yd cf su a&$w*d b Hk &k m;/ &efuek °f rdŒ 1948 ckEpS f Zefe0g&Dv (2) &uf?
3 udk-unfh)? ,if;pHkprf;ppfaq;r+rsm;. &v'frsm;udk a&;om;_yD; u|Ekfyf. -o*kwf “apwDawmf. vSywifw h ,frr+ mS puQKyom' jrwfE;dk p&maywnf;? T_idr;f
v (25) &ufa-u;eef;trSwf 10511 at*sD= 3 wGif ay;_yD;jzpfonf? csrf;onf0h ef;usifudk t"Ge&‹f n S af tmif xde;f odr;f Ekid yf gap[k u|Ekyf af r#mfvifch sifyg.?
2? vky}f uHowfjzwfru + kd e,fbufppkH rf;ppfaq;r+rsm;ESifh ywfoufI atmufyg ,ae‹trSwfonmonf u|Ekfyfpdwftm±kHwGif t_rJwnfaeayvdrfhrnf? u|Ekfyftm;
t&m &Srd sm; yg0ifywfoufaeyH&k ygonf? txl;tcGifhta&;tjzpf txufypP,HwGif vrf;av#mufcGifh a*gyuvl}uD;rsm;u
(u) &efukef&Jodk‹ v$Jajymif;ay;cJhaom tdENd,ppfwyfrS Adkvf}uD;ADAD,ef;udk -uifemr+jzifh ay;cJhonfhtwGuf aus;Zl;wif&Sdygonf? TonfrSm jrefrmEkdifiHokd‹
e,fbuf &Jrsm;u zrf;qD;cJhonf? olonf usdef;aoeD;yg; OD;apmESihf ywfoufcJh_yD; aemufq;Hk u|Ekyf . f rSm-um;csufjzpfygonf?
vufeufrsm;ESihf cJ,rf;rD;ausmufrsm; ckd;,l&ef tay;t,lvkyfcJhyHk&onf? jrefrmEkdifiHESifh *&duf_AdwdefEkdifiHwkd‹t-um; _idrf;csrf;r+ESifh cspf-unf&if;ESD;r+
(c) tkdiftD;trftD; (IEME) rS Adkvfrª;,ef; (Young) udk e,fbuf&JrS tpOft_rx J ed ;f odr;f Ekid yf gap? vmrnfEh pS rf sm;twGi;f u|Eyfk . f tultnDvt kd yfcyhJ gv#if
zrf;qD;cJo h nf (-o*kwv f 24 &ufae‹wiG )f ? OD;apmudk vufeufrsm; a&mif;csonf[k TEkid if &H dS rdwaf qGrsm;u u|Eyfk t f m; rysurf uGuf today;-uvdrrhf nf[k u|Eyfk af r#mf
299 300
299 300
pmwGJ Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
vifrh yd g.?”8 3? 'DudpPukd taotcsm pOf;pm;_yD;wJhtcg 'Dtjzpftysufukd vspfvsL±+zkd‹eJ‹
0ef}uD;csKyfeJ‹ EkdifiHjcm;a&;0ef}uD;XmeawGukd razmf jyzkdu ‹ taumif;qkH;jzpfr,fvkd‹
_Adwo d #oHtrwfrS trft;D 'efeif (M.E.DENNING Esq.) EkdifiHjcm;a&;Xme vef'ef ay;pm˜ u|efawmfqkH;jzwfvkdufygw,f? 'DtqifhrSm u|efawmfwkd‹bufu rvkdtyfwJh
1169§12§48 xdckdufvG,fr+eJ‹ pdwf0if pm;r+awGu tajctaeawGukd ykdqkd;0g;oGm;apygvdrfhr,f?
_Adwo d #oH±;Hk / &efuek f 1948 ckEpS f arv (8) &uf bma-umifhvJqkdawmh yl;aygif;aqmif&GufvkdqJ&SdykH&wJhætaeeJ‹ 0ef}uD;tzGJŒu
twGi;f a&; olxw k af zmfajymcJwh mod&if 'kuaQ &mufrmS jzpfygw,f?
u|Ekyf . f cspfvpS mG aom 'efeif 4? 'Dvkyf}uHowfjzwfr+awG&JŒ aemufuG,frSm _Adwdo#awG&Sdaew,fqkdwJh
OD;apm.tr+wGif xl;jcm;aom jzpfay:r+ rae‹u jzpfcJhonf? twGifa&;ajym ajymqkcd suaf wGu wu,fawmh uGejf rLepfawGvyk af eus 0g'jzefr‹ w + ckygyJ? vky}f uH
qk&d mwGif ±kww f &uf ajymcsvu dk of nf? 'Dvyk }f uHr}+ uD;rSm _Adwod #awG&ŒJ yl;aygif;}uH owfjzwfra+ wG _y;D _y;D csi;f olu ‹ adk c:_y;D 0ef}uD;tzGŒJ zGŒJcidk ;f wmukd -unf_h y;D ocifEt k aeeJ‹
pnfr&+ w dS ,fv‹dk u|eaf wmfw‹dk wu,f,-Hk unfaew,f? qm&,f*seD ,fa':refprpfu 'Doo H , awGudk axmufcEH idk w f ,fv‹dk u|efawmfrxifygbl;? OD;Ek&ŒJ vuf&EdS idk if aH &;
jynfaxmifpjk refrmEkid if . H orRw}uD;xH OD;apmtm; oem;n‡mwmr+ay;&ef avmavm twGi;f 0ef OD;tket f aeeJ‹ _y;D cJw
h hJ Zlvidk v
f twGi;f u v$waf wmfcef;rtwGi;f &Sad ecsed rf mS
q,farwWm&yfcrH u + _Aw d o d #w‹dk wenf;r[kww f enf; yg0ifywfoufaew,fqo dk nfh v$waf wmftwGi;f rSm rpPwm wGe'f &Db*f (Mr. Tom Driberg) qk;d 0g;vSwhJ oG,0f u dk f
oHo,ukd tawmf}uD; tm;aumif;apcJhonf? bif*avESifh OD;apm tquftqef ajymqkcd suaf wGu zqyvtzGŒJcsKyf t0ef;t0kid ;f twGi;f rSm &Sad eEkid w f hJ oHo,awGudk
&Sjd cif;/ OD;apm. ZeD;onfu bk&ifc. H twGi;f 0efEiS hf xdpyfr&+ &ef ¯ud;yrf;r+ ponfh ykrd t
dk m;aumif;oGm;apcJyh gw,f? 'Dtjzpftysuu f dk r-umcifu jrefrmhtvif;owif;
om"ursm;. E+d;qGr+uvnf; tOD;tp &SdaecJhonf? pmrSm qma':refprpf&ŒJ oem;n‡mwmr+ay;yk‹d arwWm&yfccH suu f dk &nf!e¸ ;f _y;D jyefvnf
2? ,cktr+rSm _Adwdo#wkdt ‹ ay: oHo,&SdaewJh tajccHtcsufawGu tm;r azmfjyoGm;cJyh gw,f? owif;pmyg tusO;f csKyf&ŒJ oufqidk w f hJ aumufEw k cf suaf wGudk
9
aumif;vSwJhtwGuf a':refprpf&JŒ arwWm&yfcHr+u t}uD;tus,f xdckdufaprSm xnfhay;vkdufygw,f?
r[kwfyg? “_Adwdo#awG yg0ifywfoufr+ oufaoouUm, u|efawmf&cJh&ifawmh trft;D 'efeif;˜tD;tufpu f sL/ pDtrf*sD/ tkb d t D ;D Ekid if jH cm;a&;±k;H / vef'ef/
u|efawmhf&mxl;ukd tokH;«y_yD; w&m;0ifvlxkukd today;zkd‹ u|efawmf 0efav;rSm tufpf'AvsL=wpf
r[kwfygbl;” vkd‹ olajymayr,fh 'DvkdeJ‹ vlwa,mufu tHh-op&maumif;vSwJh Ô Ô Ô Ô Ô
pGypf cJG suaf wGudk wu,f,-Hk unfvrd rhf ,fv‹kd u|eaf wmf r,k-H unfygbl;? olwu,fudk
qkdvkd&if;r&Sdbl;qkd&if olbma-umifh 'Dvkdajym&w,fqkdwm em;vnfzckd‹ ufygw,f?
jzpfEidk af csawGuawmh &mxl;wk;d ay;wJu h pd rP mS qma':refprpftay:rSm ol&‹ ŒJ yk*Kd~ vfa&;
tmCmw&Sdr+/ jrefrmEkdifiH&JŒ ta&;udpPrSm bk&ifcHa[mif;wa,mufu 0ifa&muf
pGufzufykH&r+tay:rSm ol&JŒ ESvkH;rom r+ (qm[l;bwf&ef&‹ JŒ xkwfjyefa-unmcsuf
tay:rSm ol pdwt f aESmiht f ,Sujf zpf&r+udk olu azmfjycJah o;onf) ESihf ,ae‹reufu
OD;apmtay: csrw S cf ahJ om ao'%fjypfcsut f ay: rSeuf efa-umif; pdwrf oufromeJ‹
jyocsirf w + ‹dk jzpfygvdrrhf nf? 'D[mu trsm;}uD; jzpfEidk yf &Hk wmuawmhæ? ppfrjzpfcifu
olu OD;apm&JŒ aemufvu dk w f a,mufv‹dk em;vnfayr,fh OD;apmukd ¯ud;pifta&muf
yka‹d y;wmrSm t"dutcef;u olyg0ifcw hJ m oHo,&Spd &mrvkyd gbl;? 'gvJ vkyx f ;Hk vkyf
enf;rsm;t& uGi;f pbm&Dpnf;rsOf;awGe‹J vk;H 0vku d af vsmnDaxGr+ r&Scd yhJ gbl;?
301 302
301 302
Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
303 304
303 304
&nf!e¸ ;f csurf sm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
Izumiya, Tatsuro. The Minami Organ. Translated by Prof. Tun Aung Chain, Rangoon Thaung,þþ Kyemonþþ U. A.Journalist, A General and an Army in Burma. Bangkok.
Arts and Science University, 1985. First Published in Japan as Sono White Lotus, 1995.
na wa Minami Kikan, Tokyo 1967. Thein Pe Myint. Selected Short Stories of Thein Pe Myint. Cornell University, Ithaca,
Kyaw Min. The Burma We Love. Calcutta. India Book House, 1945. New York, 1973. Translated by Patricia M. Milne, with introduc-
Lintner, Bertil. Outrage: Burma's Struggle for Democracy. London: White Lotus, tion and commentaries.
1990. Tinker, Hugh. The Union of Burma: A Study of the First Years of Independence.
Aung San Suu Kyi and Burma's Unfinished Renaissance. Bangkok. London. Oxford University Press,1957.
White Lotus, 1991. Burma: The Struggle for Independence 1944-48 (in two Volumes),
Burma in Revolt-Opium Insurgency since 1948. Bangkok. London: Her Majesty's Stationery Office, 1984.
White Lotus1994.
Tint Way, Dr. Trauma and the Cross-Cultural Self: A Burmese Case Study. A psy-
Maung Maung, From Sangha to Laity: Nationalist Movements of
choanalytic paper published in “The Self in Conversation Volume
(ex- Brig) Burma 1920-1940. New Delhi. Manohar (for the Australian
II” Journal of the Australian & New Zealand Association of Psycho-
National University), 1980.
therapy, 2003.
Burmeseþ Nationalist þ Movementsþ1940-1948. þEdinburgh: Kiscadale,
1989. Trager, Frank N. Burma: From Kingdom to Republic. London: Pall Mall, 1966.
Maungþþ Maung,Dr. A Trial in Burma; The Assassination of Aung San. The Hague: Tucker, Shelby. Burma: The Curse of Independence. Pluto Press, London Sterling
Martinus Nijhoff, 1962. VA, USA., 2001.
Burma's Constitution. The Hague: Martinus Nijhoff, 1959 (ed). Tzang Yawnghwe, The Shan of Burma: Memoirs of a Shan Exile. Singapore.
Aung San of Burma. The Hague: Martinus Nifhoff (for Yale Uni- Chao. Institute of Southeast Asian Studies, 1987.
versity Southeast Asia Studies), 1962. Cries from Burma - A Report on Conditions for Political Prisoners
Win Naing Oo.
Burma and General Ne Win. Bombay. Asia Publishing House, 1969. in Burma's Infamous Insein Prison. Bangkok.
Maungþþ Maungþþ Gyi. Burmese Political Value: the Socio-Political Roots of Authoritari- All Burma Student's Democratic Front, 1996.
anism. New York. Praeger,1983.
Ziegler, Phillip. Mountbatten. Originally published: New York: Knof 1985.
Maungþþ Maungþþ Pye. Burma in Crucible. Rangoon. Khittaya Publishing House, 1952.
McEnery, John. Epilogue in Burma: 1945-48: The Military Dimensions of British
Withdrawal. Bangkok. White Lotus (reprint) 2000.
Mitzutani, Inao. A Bunch of Bananas-with memoirs of Col. Kodomatsu Masakazu.
Edited & published by The Historical Section (Shigakka), College of
Liberal Arts, Kagoshima University, Kagoshima, Japan, 1984. t*Fvyd b
f momjzifh tpk;d & xkwjf yefjcif;
Morrison, Ian. Grandfather Longlegs - The Life and Gallant Death of Major
H.P. Seagrim, GC, DSO, MBE. Faber & Faber Ltd, London 1946. Is Trust Vindicated, The Chronicle of a Trust, Striving and Triumph, Director of Infor-
Mya Sein,Daw. The Administration of Burma. Kuala Lumpur, Singapore, London: mation, Government of the Union Of Burma, 1960.
Oxford University Press, 1973.
Nu, U. U Nu-Saturday's Son. New Haven & London, Yale University Press, The Conspiracy of Treasonous Minions within the Myanmar Naing-gan and Traitorous
1975. Translated by U Law Yone. Edited by Dr. Kyaw Win. Cohorts Abroad, Ministry of Information, Government of Myanmar, Rangoon, 1989.
Pye, Lucian W. Politics, Personality and Nation Building: Burma's Search for Iden- “Political Situation of Myanmar & it's Role in the Region” by Lt. Col Hla Min, Office of
tity. New Haven, Connecticut: Yale University Press1962. Strateqic Studies, Ministry of Defence, 21st Edn.Nov. 1999.
Sargent, Inge. Twilight over Burma - My Life as a Shan Princess.University of
Hawaii Press 1994.
Death of a Hero: The U Thant Disturbances in Burma. December
ÔÔÔÔÔ
Selth, Andrew.
1974, Australia-Asia Paper #49 (Centre for the Study of Australia-
Asia Relations, Griffith University, Brisbane,1989).
Burma's Armed Forces: Power without Glory. East Bridge, Norwalk,
CT 06850 USA, 2002.
Silverstein, Josef. The Political Legacy of Aung San. Ithaca: New York. Southeast
Asia Programme Data Paper no. 86, 1982.
Burma: Military Rule and the Politics of Stagnation. Ithaca/Lon-
don. Cornell University Press, 1977.
305 306
305 306
Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
uko d m 0wfc-hJ u&onf? rk;d zGzJ &JG mG aeonft h wGuf okcavSum;rStqif; ajcacsmfus
oGm;onf? ol‹wifyg;emoGm;rnfhtpm; ol‹vufusKd;oGm;&if aumif;rSm[k
rSwcf surf sm; olqkawmif;rdonf? 'grS ol‹taejzifh *spfum;ukd armif;&rSmr[kwfawmh[k olu
OD;vSudk ajymjycJo h nf?
2
‘The Burman’ - (1947=ckESpf/ atmufwdkbmv 22 &uf) txl;r+cif;
Zmwfvrf;0ify*k Kd~ vfrsm;? w&m;±kH;/ w&m;vdkjyoufaorsm;udk ppfaq;jcif;= ±Hk;vkvifaomif;pdefu
vlowform;rsm;ESihf Oya'qdkif&myk*~dKvfrsm;? 1947=ckEpS /f Zlvikd v f (19) &ufwiG f tr+aqmifaumifpcD ef;rwHcg;0Y olonf wm0ef
1? tmZmenfyk*d~Kvfrsm;/ vlowform;rsm;ESifh Oya'qdkif&myk*~dKvfrsm; uscJh_yD; eHeuf(10)em&DrSpI ola‹ cG;ajcxdkifcHkay:wGif xdkifaecJha-umif;/ p}uFefvrf;
pm&if;wGiyf g&Sad om trnfemrrsm;onf jrefrmhenf;vrf;t& &mxl; tqift h wef; wGif vrf;ovm;aeaom a[mif;EGrf;aeonfh t0wftpm; 0wfxm;aom vlw
0gpOftvduk Ef iS hf ta&;ygr+rsm;tay:wGif rlwnf_yD; pDpOfxm;jcif;jzpfonf? a,muf (r+ef}uD;) udk olowdxm;rda-umif;/ ,leDazmif;0wfvl (4) OD;a&mufvm
_yD;/ wHcg;&Sd&modk‹ OD;wnfoGm;&mwGif tcGifhr&SdbJ twif;0ifcGifhr&Sda-umif;udk xdkol
rsm;udk oluajymcJha-umif;/ OD;&mZwf. tdENd,vlrsKd; ±Hk;vkvifuvnf;xdktcsdef
tcef; (1) Akv
d cf sKyfvyk }f uHc&H jcif; u tem;wGif&SdaeI txJr0if&ef xdkolrsm;udk ajymcJha-umif; xGufqdkcJhonf?
3
‘The Burman’ (txufygowif;pm) w&m;vdkjyoufao udkoef;u
1
vlxkOD;vS= “axmifeJ‹vlom;” =vlxkpmykHESdyfwkduf/ rEœav; 1957? OD;&mZwf. ud, k af &;vufaxmuftcef;wGi;f rS ud, k &f aH wmf udak xG; ajy;xGuv f m
‚if;pma&;olrmS emrnfausmx f wk af 0olEiS hf owif;pmq&mwOD;jzpf_yD; 1953 ckEpS rf S onfukd oljrifawGŒcahJ -umif;ESifh &ef}uD;atmifu olu ‹ kd aoewfjzifh ypfcscJah -umif;/
1956 ESpfukeftxd EkdifiHa&;r+rsm;jzifh &efukefaxmifwGif; axmifuscJhonf? axmif oufaoxGuq f ckd o hJ nf? xda‹k emuf &ef}uD;atmifu udo k ef;udk aoewfjzifh csed v f u kd f
wGif;okH;ESpfausmfumvtwGif; axmifusbufrsm;ukd ar;jref;_yD; pdwf0ifpm;zG,f &m olu owif;axmufwOD;jzpfa-umif; atmfajymvdu k o f jzihf olu
‹ kd rypfcahJ -umif;
tr+rsm;ukd a&;rSwfxm;cJhonf? xkda‹ emuf ‚if;wkdu ‹ kd pmtkyf (9) tkyfjzifh xkwfa0cJh xGuq f ckd ohJ nf?
onf? wcsdefwGif vlxkOD;vSonf taqmif (5) wGif cifarmif&if/ okcwkEd‹ Sifh wcef; 4
‘The Burman’ (txufygowif;pm) w&m;vdjk youfao OD;zd;k pdef (pDti kd 'f rD )S
xJuscJhonf? armifeDrSm wjcm;cef;wGifjzpfonf? ‚if;wkrd‹ Sm EkdifiHawmfvkyf}uHr+wGif CID u tkwe f &H rH sm; °yduso-H um;&onft h csed w f iG f olonf twGi;f 0efrsm;±H;k twGi;f
yg0ifywfoufcJholrsm;jzpf-uonf? okcZmwfa-umif;jyefcJhonfrsm;rS oufqkdif&m &Sd ol‹±Hk;cef;wGif&Sdaea-umif; oufaoxGufqdkcJhonf? pHkprf;&ef taemufbuf
aumufEw k cf sufrsm;ukd TrSwcf sufrsm;wGif azmfjyygrnf? taqmifo‹kd olxu G v h nf/ vufaxmuf&rJ if;}uD; ACP rpPwm bwfpf (Busk)
f mcJo
pmrsufESm 100=102? -urRmiifonfhae‹ 1947 ckESpf/ Zlvkdifv (19) &uf xdkae&modk‹ a&mufESihfae_yD; OD;zdk;pdefu vufaxmuf&Jrif;}uD;. ¯ud;rJha-u;eef;
eHeufapmapmykid ;f wGif OD;apmu olpw d ¯f uduf a&G;cs,fxm;olrsm;ukd owfrw S x
f m; um;rSwqifh &efukef°rd›twGif;&Sd &Jpcef;tm;vHk;odk‹ a&'D,dkpufjzihf owif;ay;ydk‹cJh
onfhvkyfief; taumiftxnfazmf&eftwGuf xGufcGm&ef tqifoifhjyifzkd‹ qifhac: onf? olonf tcif;jzpfyGm;&modk‹ qufvufxGufoGm;cJh&m udkaxG;udk '%f&m
vkud o
f nf? b%ftEk-urf;pD;&ef avhusifx h m;olrsm;twGuf ppfwyf,el aD zmif;rsm; jyif;xefpGm&&Sdvsuf -urf;jyifay:wGifvJaeonfudk awGŒ&onf? udkaxG;rSm pum;
ukd ukd,fESifhwkdif;_yD; jyifxm;_yD;jzpfonfhtwGuf tjcm;olrsm;u ,if;wkd‹ukd OD;apm tenf;i,fajymEdkifao;&m ‘u|efawmfhudk bmta-umif;rS r&SdbJ ypfcwfoGm;cJh-u
tcef;wGi;f rS t0wfy}Hk uD;rSvnf;aumif;/ OD;xkyrf sm;ukd um;*kad 'gifxrJ v S nf;aumif; w,f’ [k olu ‹ akd jymcJo h nf? OD;zd;k pdeo
f nf Adv
k cf sKyf.tcef;ok‹d xyfro H mG ;cJ&h m p}uFef
oGm;a&muf,lay;&onf? okad‹ omf olwt kd‹ wGuf ppfwyfokH; bGwfzdeyfrsm;r&Sdonfh vrf;xdwdkifatmif aoG;rsm;pD;qif;aeonfudk awGŒcJh&onf?
twGuf olwt kd‹ aejzifh olwu kd‹ kd,fykdif &mbmatmufcH t!kda&mifuif;bwf±SL;rsm; 5
OD;Ek. “OD;Ek=wmawpaeom;” (Saturday’s Son) = (a,;wuUodkvf
307 308
307 308
rSwcf surf sm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
yHkESdyfwdkuf/ e,l;a[AifESihf vef'ef 1975) pmrsufESm 133/ ‘ocifEk[m bdvyf&J‹ olr.b0rSm aysmf&$ifat;_idrf;vSonf? 1988 ckESpf 'DZifbmv (27) &ufae‹wGif
tat;'%furkd cHEikd b f ;l / bdvyfrmS w}udrzf sm;w,f/ Zlvikd v f v,favmuf &efuek f olr.touf (77) ESpftwGif; olruG,fvGefcJhonf?
7
jyefa&mufwJhtcgrSmvnf; xyfzsm;aeao;w,f/ tJ'ga-umifh Zlvdkifv (18) &uf at;&Sm;0d(cf) (Asia Week)/ 1993 ckESpf/ rwfv (3) &uf/ aqmif;yg;.
nbufrmS Adv k cf sKyfatmifqef;[m ocifEt k rd uf kd a&mufvmw,f? Adv k cf sKyfatmif tqk;H ykid ;f / urBmay:&Sd t}uD;qk;H tmCmw/ “ol (ae0if;) . Akv d cf sKyfatmifqef;ay:
qef;udk tvkyt f r+aqmiftzGŒJ &‹J 'kw, d em,utjzpfu 0ef}uD;csKyftjzpfo‹kd ajymif; xm;&Sdaom rkef;wD;r+onf jrefrmhvGwfvyfa&;ol&Jaumif;. (ouf&Sdxif&Sm;
zdt ‹k wGuf _Adwo d #tpd;k &wdu ‹k pDpOfaewJt
h a-umi;f/ 0ef}uD;csKyf tufwvD rSmvdu k f &Sdaeaom) om;orD; (2) OD;wkd‹tay:xd qufvuf&Sdaeao;ygovm;/ a':atmif
wJt h wdik ;f ocifEu k Adv k cf sKyfatmifqef;ud ak jymjyw,f? wem&Davmuf-umwJt h cg qef;pk-unf b,frmS &Sad eonfudk u|eaf wmfwt ‹dk m;vk;H od-uygonf? Adv k cf sKyfatmif
Adv k cf sKyfatmifqef; xjyefomG ;w,f? Ak'w < &m;awmftvdt k &ajymr,fq&kd if olw‹kd qef;wGif atmifqef;OD;[kac:aom om;wOD;&Sdygao;onf? olonf ava-umif;
ESpfa,muf&JŒa&puf[m 'Db0rSm 'Dr#yJygw,f? aemufwae‹reuf (11) em&D qkdif&m tif*sifeD,mwOD;jzpf_yD; tar&duefjynfaxmifpkY aexkdifvsuf&Sdonf?
avmuf&SdwJhtcg AdkvfcsKyfatmifqef;eJ‹ 0ef}uD;wcsKd‹ usqHk;oGm;wJhta-umif;udk atmufygtjzpftysufrSm t*FvefwGif vGefcJhaom tESpfESpfq,fcef‹u ausmif;
jrefrmhtvif; OD;wifu w,fvDzkef;eJ‹ vS rf;_yD;ajymwm ocifEk-um;vdkuf&w,f? om;av;wOD;r#omjzpfaom atmifqef;OD;ok‹d jzpfysucf jhJ cif;jzpfonf? xkt d csed o f nf
ocifEv k J twGi;f 0efrsm;±H;k udk csucf si;f vduk o f mG ;w,f? aq;±H}k uD;udk tavmif;awG 0k'pf awmh (Woodstock) wka‹d cwfjzpfonf? qH&n S v
f il ,fonf vef'ef&dS jrefrmoH±;Hk
,loGm;_yDqdkwmeJ‹ aq;±Hk}uD;udk ocifEkvdkufjyefw,f? AdkvfcsKyftavmif;udk-unfh Y &SdaepOf OD;ae0if;u xkdae&mokd‹ a&mufoGm;cJhonf? ppfoHrª;u xkdvli,fonf
&if; rae‹ nuyJ pum;ajymae-uao;wmudk ajy;jrif_yD; ocifEk[m ±d+uf}uD;wiif rnfoljzpfa-umif; OD;ae0if;ukd today;vkdufonf? OD;ae0if;onf a'gotkd;
idak ew,f’ aygufux JG u
G _f yD; ‘'DacG;rom;’ ukd oH±;Hk 0if;xJu tckcsufcsif; uefxw k yf pfvu dk [f k
6
r[moD&dok"rR a':cif-unf (16²4²12=27²12²88)? AdkvfcsKyfatmifqef;. trdef‹ay;cJhonf? ppfoHrª; &JxGef;tm; teD;uyfqkH;av,mOfysHjzifh &efukefjyefykd‹
ZeD;/ ajrmif;jrwGif arG;zGm;/ OD;zkd;n‡if; a':zGm;pkwkd‹. om;orD; (10) OD;teuf (8) vku d o
f nf?”
8
a,mufajrmuf? ausmif;_yD;aemuf q&mjzpfoifESifh olem«yq&mroifwef;rsm; touf (7) ESpfom&Sdao;aom atmifqef;vif;onf &efukef°rd›/ wm0g
atmifjrif_yD; ausmif;q&mtjzpf acwWr#vyk u f idk _f yD; olem«yq&mrtjzpf qufvuf vde;f vrf; aetdr_f cH0if;twGi;f &$ŒH EpS rf sm;ygaom a&tdik w f iG f a&epf_yD;aoqH;k cJo h nf?
9
vkyfukdifcJhonf? *syef0ifodrf;ykduf_yD; tapmykdif;umvwGif °rdŒawmfwGif yxrqkH; 0ifa&mufpD;eif;aomtzGJŒudk &J0efaxmuf (Police Superintendent)
aq;±kHxlaxmif&mY yg0ifcJhonf? AdkvfcsKyfatmifqef; vlemtjzpfwufa&mufpOf tuf (pf) 'D *syf (S.D.. Jupp) uOD;aqmifco hJ nf? 1928 ckEpS /f 'DZbFmvwGif rpPwm*syf
olem«yt}uD;tuJjzpfol a':cif-unfukd AkdvfcsKyftm; -unfh±+apmifha&Smuf&ef udk Armjynf&w J yfzŒJGo‹kd ceft
‹ yfcohJ nf?
10
uHw&m;. wku d qf idk rf [
+ q k &dk rnfvm;rod wm0efay;tyfjcif;cH&onf? odyrf -umrD The Burman (1947 ckESpf/ atmufwdkbmv (23) &uf/ w&m;vdkjy
1942 ckESpf pufwifbmv (6) &ufae‹wGif olwkd‹ vufxyfcJh-uonf? (5) ESpf-um oufaojzpfol Armhvufeufudkif wdkufcdkufa&;&JwyfzGJŒrS acgif;aqmif &Jwyf-uyf
aysmfaysmf&$if&$ifaygif;oif;cJh_yD; olrtaejzifh cifyGef;onfukd qkH;±+H;cJh&avonf? (Head Constable) rif;Edkifonf 0ifa&mufpD;eif;onfhtzGJŒwGif yg0ifcJh_yD; ol‹udk
Adv k cf sKyf. rJqENe,f &efuek °f rdŒ vrf;rawmf. trwfae&mukd olrtm; qGaJ qmif,l aoewfESihfcsdef&G,f_yD; ypf&ef ðyrlcJhonfhtwGuf ol. typfcH&olrSm r+ef}uD;jzpf
apcJhonf? olronf vlr+zlvkHa&;Xme !¸ef-um;a&;rª;wm0ef,l&eftwGuf trwf a-umif; ±Hk;awmfwGif twnfðyajymqdkcJhonf?
tjzpfrS Ekwx f u G cf o hJ nf? aemufwiG f jynfaxmifpk vlrz+ v l aHk &;aumifpu
D dk OD;aqmif 1947 ckEpS /f atmufwb dk mv (9) &ufae‹xw k f ‘jrefrmhtvif;’ owif;pmwGif
cJhonf? 1960 ckESpf ZlvkdifvwGif tdENd,EkdifiHESifh eDaygEkdifiHwkd‹okd‹ oHtrwftjzpf vkyf}uHr+}uD; pwifppfaq;onfh ,cifae‹ta-umif; aqmif;yg;Y a&;om;xm;
cef‹tyfcHcJh&_yD; (7) ESpfr# wm0efxrf;aqmifcJh_yD; jrefrmEkdifiHokd‹ jyefvm_yD; onfrSmr+ vlowform;/ }uH&mygol tpGyfpGJcH&ol w&m;cH (7) OD;tm; vufeuf
tem;,lcJhonf? tif;,m;uefabmifab;wuUodkvf&dyfomvrf; olraetdrfwGif ukdifykvdyfrsm;u vufxdwfcwfapmifha&Smufxm;um ±kH;cef;wGif;okd‹ 0ifvmcsdefwGif
309 310
309 310
rSwcf surf sm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
r+ef}uD;tm; “vusfmbuf vufwykdif;jywfaeol” [k azmfjyxm;ygonf? wnf;jzwfol ygarmuQ a*smh/ zDbm (Prof. George Feaver), Macmillan, 1922,p.193
11
1989 ckESpfwGif u|efawmfonf tdyfcsfatpwkdem (H.A. Stonor) ESifh “Ak'b < momuvsm%,k0toif; (YMBA) tm; pwifzŒJG pnf;cJo h nfh t"dut
pma&;om;qufoG,fcJh&m 1997 ckESpf Zlvkdifv (19) &ufwGif bDbDpD (2) ±kyfjrifoH a-umif;rsm;rSm tar&duefbufwpf(p) omoem«ytzGJŒ (American Baptist Mis-
-um;tpDtpOfu EkdifiHawmfvkyf}uHr+ taxmuftxm;±kyf&Sifukd jyo_yD;aemuf sion) . tm;¯ud;rmefwufenf;rsm;jzifh c&pf,mefbmomok‹d oGwo f iG ;f aejcif;rsm;ukd
_Adwdefjrefrmtoif;. ukd,fykdifuGefysLwm uGef,ufae&mwGif olwifjycJhaom ckHcH&efjzpfonf? EkdifiHtESH‹tjym;wGif toif;0if (4˜000) &Sdonfh rsm;jym;aom
tcsufukdyif olu xyfrHtxl;«ya&;ygonf? b,fvkdyJjzpfjzpf tm;vkH;xJrSm toif;cGJrsm;&Sd_yD; rSefrSefwkd;wufvsuf&Sdonf? olwkd‹rSm pm-unfhcef;rsm;zGifhum
ykHrSefr[kwfbJ xl;jcm;aewmu OD;apmukd,fwkdif&JŒ v+yf&Sm;r+awGyJ? eef;&if;0ef pm-unfhwkdufrsm; pwifcgpjzpfvsuf jrefrmpmukd trª;xm;onf? vpOf*sme,fukd
a[mif;wa,muftaeeJ‹ OD;apmrSm Ekid if aH &;&nfreS ;f csuaf wG &Sad eao;wm oHo, vnf; xkwaf 0onf? Ttoif;onf jrefrmhtavhtx "avhx;Hk pHrsm;ukd xde;f odr;f
0ifp&m rvkdygbl;? 'gayr,fh tJ'DtcsdefrSm ol‹&JŒt«ytrlawGuawmh tm%m&zkd‹ xm;_yD; jrefrmht,ltqrsm;ukd a,bk,stm;jzifh azmfjy&eftwGufrsm;ukd vkyfukdif
r[mpDrHudef;}uD; csufcsif;}uHpnfaewJh vlwa,mufykHrsKd;awmh ray:ygbl;? vmEkid rf nfh toif;ok‹d wk;d wufEidk zf , G &f o
dS nf?”
wu,fwrf;u OD;apmtaeeJ‹ vkH;0bmrS rvkyfcJhbJ tzrf;cH&wJhtxd ol‹tdrfxJ 2
a':jrar (c) rpPpf trf/ trf vSatmif MBE ( 1853=1943) onf &efuek °f rd›
xkid af ecJwh myJ? rpPwm tdycf sfatpwked monf vky}f uHrj+ zpfpOfu jrefrmjynftwGi;f wGif Apfw;kd &D;,m;bk&ifrtxdr;f trSwf Ak'b < momrde;f uav;ausmif;ESihf Ak'b < mom
tajcpkdufxm;aom 0Jvfcsf&J*sDrifhrS ti,fwef;t&m&Sdjzpfonf? olonf a,musfm;av;ausmif;wdu k‹ dk pwifwnfaxmifcJh&m ,if;wdu k‹ dk aemifwGif Apfwdk;&D;
aemufykdif;wGif vef'ef&Sd “jrefrmawmifwef;om;rsm;. rdwfaqGrsm;tzGJŒ” ukd ,m;bk&ifr txdrf;trSwf rdef;uav;ausmif;tjzpf ajymif;vJypfcJhonf? 'vESihf
0ifa&mufco hJ nf? armfv°rdifwdk‹rS ppfuJ}uD; (ppfwyfzGJŒwzGJŒ. 'k=wyfrª;) armifaxmfav;. ti,f
12
vlxkOD;vS/ ‘axmifeJ‹vlom;’ (okcZmwfa-umif;jyef) pmrsufESm 107? qH;k orD;ESihf ppfu}J uD; armifcidk . f wlrjzpfonf? olr.cifyeG ;f jzpfol OD;vSatmifrmS
OD;apm. _cH0if;twGif;wGif usef;rm}u›Hckdifaom a,musfm;OD;a& (30) ausmf tdENd,b¾mwdkufrsm;udk xdef;csKyfuGyfuJol ( Controller of Indian Treasuries)
aexkdifvsuf&Sd_yD; olwkd‹tm;vkH;ukd 1947 ckESpf Zlvkdifv (19) &ufae‹wGif rif;}uD;jzpfI olwo ‹kd nf umvuwWm; (Calcutta)/ r'&yfp/f bkaH b/ yef*syf ponfah e
tif;pdeaf xmifo‹dk ac:aqmifomG ;cJo h nf? &mrsm;wGif ESpaf ygif;rsm;pGm aexdik cf -hJ uonf? rdrw d ikd ;f jynf jyefa&mufvmaomtcg
13
txl;ckH±kH;. pD&ifqkH;jzwfcsuf (1947 ckESpf w&m;qkdifjcif;trSwf=1) rS olronf wufºuGI -oZmwduUr&Sdaom ynmjzef‹a0olESifh vlr+a&;vkyfief;vkyf
w&m;±kH;a&;om;csuf? “,cktcg OD;apmESifh tvGefrsm;jym;aom ol‹tdrfom;pk aqmifol jzpfvmcJhonf? tpdk;&u olr. jynfolvlxktwGuf vkyfaqmifr+rsm;
tzGJŒ0ifrsm;ukd &mZ0wfr+jzpf_yD; em&Dykdif;twGif; zrf;qD;Ekdifjcif;rSm rpPwmcef; tm; todtrSwfðyonfhtaejzifh (_Adwdo#tifydkif,m. tzGJŒ0if) trfbDtD; (MBE)
(w&m;vkdjyoufao=39) u twGif;0efcsKyfESifh ol‹±kH;cef;wGif pnf;a0;aeaom bGŒJ jzihf csD;jr‡ichf o
hJ nf? u|Ekyf . f tbd;k jzpfol OD;aratmifonf OD;vSatmif.wlawmf
OD;xGef;vSatmif (w&m;vkdjyoufao=38) xH olukd,fwkdif oGm;a&mufay;yko d‹ nfh _yD; OD;vSatmifu olt ‹ m;ynm oif-um;ay;cJhum }uD;jyif;atmif apmifha&Smufay;
owif;a-umifjh zpfonf?” cJo
h nf?
3
w&m;ol}uD; qm/ armifcif (KCIE, FA, LlB., bm;=tuf=avm
(1872=1924)? oluG,fvGefcsdefwGif owif;pmxJwGif EdkufbGJŒ (Knight) jzifh ol
tcef; (2) t"duacgif;aqmifrsm; aumif;ðycH&oltjzpf ol‹yHkudkazmfjycJh_yD; ,if;yHkatmufwGif A[dkw&m;±Hk;. yxr
1
qHk; jrefrmw&m;ol}uD;rif;/ bk&ifcHtr+aqmifaumifpDtzGJŒ0if/ jynfxJa&;0ef}uD;
0uf (b)/ qpfeDESifh bd&ufw&pf(p)= (Webb,Sidney & Beatrice) tp&Sdojzihf jzpfonfhtm;avsmfpGm t&m&mwGif yxrpGJol[k tr$ef;wifazmfjy
“1911=12 c&D;oGm;ae‹pOfrSwfwrf;” (The 1911-12 Travel Diary) rdwfqufI cJoh nf? ppfu}J uD;armifaxmfav;.ajr;jzpfol a':oef;ar (av'Dcif) udk vufxyf
311 312
311 312
rSwcf surf sm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
cJo
h nf? om;orD;rsm;rSm OD;rsKd;cifEiS hf cifcif{jzpfonf? (2) TV / bmrif[ef°rd› (Birmingham) &Sd tm&StpDtpOfXmerS xkwfvkyfolrsm;u
4
w&m;ol}uD;OD;aratmif (MA, LlM., bm;=tuf=avm) (1880=1926)/ ywfoufol yk*Kd~ vftawmfrsm;rsm;udk awGŒqakH r;jref;cJo h nf? u|eaf wmfuykd g zdwaf c:I
A[dkw&m;±Hk;. w&m;ol}uD;rif;/ bk&ifcHtr+aqmifaumifpD/ jynfxJa&;0ef}uD; 1996 ESpu f ek yf ikd ;f wGif t*Fvefjynfo‹kd oGm;a&mufcyhJ gonf? Edik if aH wmf vky}f uHr+ ESpf
qm=armifcifae&mudkqufcHcJhonf? 0dkiftrfbDat (YMBA) . OuU@ (1919) / (50) jynfh txdr;f trSwt f jzpf 1997 ckEpS /f Zlvikd v f (19) &ufae‹wiG f *&dwf _Adwed f
Oya'ynm&yfqikd &f mygarmuQEiS fh &efuek w f uUov kd .f ynm&Sit f zGŒJ 0if/ Ak'b
< mom (Great Britain) . xkwv f i$ rhf Y+ aumufEw k cf suftwdrk sm;udk a&G;cs,f jyocJo h nf?
xH;k wrf;Oya'ESiyfh wfoufI xdyw f ef;ynm&Si/f ppfu}J uD; armifaxmfav;. aemuf a&G;Ekwx f m;aom ud;k um;csurf sm;udk TrSwcf surf sm;atmufwiG f azmfjyoGm;ygrnf?
xyfajr;wOD;jzpfol a':odef;jrudk vufxyfcJhonf? om;orD;rsm;rSm owdk;atmif/ vlawGŒar;jref;cH&ol ‘tJ&pf/ bufwmpbD’ (bk&ifcH. udk,f&Hawmf=1942/
xGe;f vSatmifEiS fh rjrpdew f ‹kd jzpfonf? aemifwiG f ,m,Db&k ifcjH zpfvmol qma*sat Eric Battersby, ADC) uæ “ol (a':refprpf/ Dorman- Smith) uawmh ol‹udk
armif}uD;u ‚if;. jynfxJa&;0ef}uD;t±dkuft&mudk qufcHcJhonf? azsmfajzwJh vlawGeJ‹ &$ifjrL;apEkdifwJh vl&Sdor#eJ‹ txufpD;qufqHEkdifwJh olwkdif;udk
5
armifarmif (Adkvfrª;csKyfa[mif;) “oHCmrS omrefvlokd‹” jrefrmEkdifiH. ESpof ufw,f? txufuvlawGuakd wmh olróudub f ;l ? olu ‹ kd {nfch H pojzihf vkyEf idk f
trsK;d om;a&;v+y&f mS ;r+rsm; 1920=1940/ 1980 ykEH ydS /f pmrsuEf mS 258 rSwcf suf (16)? wJh atmufcv H al wGuakd wmh oabmusw,f? u|eaf wmfajymcsiw f mu wjcm;vlrsm;
“t*Fvdyf=jrefrmujym; c±kdif&J0efaxmuf aZAD;,m; (Xavier) taejzifh vlacgif; awGukd b,fvv kd rl sKd;vJqw kd m cefr‹ eS ;f -unfw h ahJ e&mrSm u|efawmft h xift& ol[m
rsm;ukd w&m;0if"mwfykH±kdufEkdifa&;twGufom pm;yGJay:wifcJhjcif;twGuf tjypf t}udrfrsm;pGm vHk;vHk;rSm;,Gif;cJhw,f?
ajymp&mjzpfco hJ nf? rnfoq ‹dk adk p vltyk }f uD;pkrvd m_yD; owif;pmorm;rsm;uvnf; OD;apmeef;&if;0efjzpfpOfu bk&ifcu H Ekid if u
H kd oluwqihf tkycf sKyfcw hJ ,f?
"mwfykHrsm;±kdufEkdifcJh-uonf?” (aemufqufwGJjzpfay:vmaom vlxk. tvefw ‹ a':refprpf&JŒ owW0gr[kwf&if olvufrcHEkdifbl;? OD;apmu ol‹owW0gjzpf
-um;uef‹uGufatmf[pfr+rsm;a-umifh jynf-rd›&Sd ppfwyftaejzifh aemufykdif;wGif w,f? oloabmuswJv h jl zpfcw hJ ,f” [k ajymqdck o hJ nf?
12
xkwfjyefcJh&aom tjzpftysuf ta-umif;t&mrS aumufEkwfcsuf) aemifwGif Adkvf&efatmif[k xif&Sm;vmoljzpfonf? 1948 ckuGefjrLepf
6
xdkaqmif;yg;rSm aemifaomtcg ‘tdk;a0’ owif;pmydkif&SifESihf t,f'Dwm (CPB) ykeu f efrw + iG yf g0ifomG ;_yD;/ 1997 ckEpS w f iG f (CPB) ygwDuyif uGyrf sufvu kd f
jzpfvmrnfh OD;ndKjr.vuf&mjzpfygonf? onf?
7 13
tzrf;tqD;cH&olrsm;wGif aemifwcsdew f iG f 0ef}uD;rsm;jzpfvmrnfh udAk aqG Advk rf ;ª }uD; qlZu l ;D (c) rDemrD rql,dk (c) Adv k rf ;dk ¯ud; (bDtidk af t Adv k cf sKyf}uD;
ESihf udkA[def; ausmif;om;acgif;aqmifrsm;jzpf-uygonf? rDemrD)? owWd&Sdaom w±kwfjynf ppfqifa&; ppfjyef/ ol txl;pdwf0ifpm;onfrSm
8
wuUodkvfrS udkvSa&$/ *syfqifaumvdyfrS udkatmifausmfESifh (°rdr› )oef;wdk‹ ta&SŒawmiftm&Sjzpf_yD; Armvrf;r}uD; jyefvnfzGifhvSpfonfESifh r[mAsL[m
OD;aqmifaom ausmif;om;trsm;tjym;u eef;&if;0ef a'gufwmbarmfOD;aqmif t& ta&;ygvmaom jrefrmEkid if t H ay:ESihf Oa&mywGif ppfyrJG mS ra&Smifrv$o J mjzpf
onfh twGi;f 0efrsm;±H;k od‹k oGm;a&mufqENjy-uygonf? vmonft h csdew f iG f *syefb&k ifw h yfrawmf. r[mpDru H ed ;f rsm;wGif tm±kpH ;l pkud vf m
9
rnfoluaygufvdkufonfrod/ ‘ol&d,’wdkufa&S› Am'HyifatmufrS jrif;pD; cJhonf? jrefrmEkdifiHtwGif;okd‹ *syefwt kd‹ aejzifh ykdrkd_yD; vG,fvG,f0ifEkdifzkd‹ vkdouJhokd‹
ykvdyf a*:&mqm*sifwOD; bdvyf&nfykvif;rSef_yD; jrif;ay:rStus/ jrif;pD;ykvdyfrsm; tm&Swkdufom;csif; r[mrdwf«yEkdifonfh tajymif;tvJ tcGifhta&;ay;jcif;jzihf
u pka0;ae-uaom vlrsm;tm; eHygwfwkwfrsm;ESihf ±dkuf-uygawmhonf? w±kwu f eG jf rLepfrsm;bufo‹dk olw. ‹dk vuf0, J rd ;f aer+ ukd wefjyefEidk zf ‹dk vkt d yfonf?
10
xdktcg yxrurBmppf(1914=1918) jyef ocifbdk;vS}uD; OD;aqmifxm; xkdokd‹ «yvkyfEkdif&ef jrefrmrsKd;cspfrsm;t-um;wGif _Adwdo#qefu ‹ sifa&;tiftm;pkrsm;
onfh vl (6˜000) tiftm;&Sdonfh vlxkcsDwuf-uygonf? tm;aumif;aumif;ESihf &Sad erSjzpfayrnf?
11
‘atmifqef;udk b,fow l u,fowfovJ’ ordik ;f taxmuftxm; ±kyjf rif Tokd‹ jzifh Adkvfrª;}uD; qlZluD;onf 1939 ckESpf apmapmuyif ppfOD;pD;XmerS
oH-um; rSww f rf;±ky&f iS Ef iS yfh wfoufI _Aw d od #toHvi$ ahf umfyakd &;&Si;f (2) wDADG BBC vkyfief;w&yf taumiftxnfazmf&ef wm0eftay;cH&onf? ol‹taejzifh (6)
313 314
313 314
rSwcf surf sm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
315 316
rSwcf surf sm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
317 318
rSwcf surf sm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
“u|efawmfhukd bDtkdifat ppfom;pkaqmif;a&;t&m&Sdtjzpf wm0efay;yg 1940=1948 (upfuma';vf ykEH ydS x f w k af 0r+/ paumh wvef 1989) pmrsuEf mS 86=87
w,f? csif;rkdifteD;w0kdufu &GmawGu av#mufwJholtrsm;pku jrefrmtenf;i,f “olwkd‹ppfXmewkdif;rsm;rS tusOf;±kH;z,f&Sm;cH-u&aom [kdifeeftkyfpk (&JabmfokH;
uvGJvkd‹ &S rf;awG/ _rdKawG/ u&ifawGjzpfygw,f”? “ppfom;topf (230) avmuf usdyf0ifrsm;) u AdkvfvusfmxH xkdurSwqifh AdkvfcsKyfatmifqef;xH oGm;cJh-u_yD;
pm&if;&_yD;awmh befaumufrSm&SdwJh uDuefXmecsKyfukd &xm;eJ‹ ykd‹vkdufygw,f? Adkvfae0if;ESifh ol‹vufa&G;pift&m&Sdrsm; vufxJwGif ppfwyf}uD;wckvkH;xm;I
olwkd‹awGu xkdif;vkd 'grS r[kwf &S rf;vkdajym-uygw,f? jrefrmvkd vkH;0rajym-u jzpfvmrnfah b;tEœ&m,ftwGuf owday;ajymqkcd -hJ uonf? atmifqef;uk, d Ef u
d+ f
bl;?” “xkdif;ajrmufykdif;buf &uftawmf-um c&D;oGm;_yD; pkaqmif;awmh uvnf; wkid ;f jynf. wckwnf;aom pkpnf;xm;_yD;/ avhusifx h m;_yD; yk*Kd~ vfrsm;.
&S rf;eJ‹ _rdK(300) ausmf pkaqmif;rdw,f? olwkdu ‹ kd ‘zpfqeLvGwf’ uwqifh ‘&[if’ tpktzGŒJ (wyfrawmf) ukd a0r#ay;&rnft h awG;tac:ukd ESp°f cduv f o S nfr[kwaf cs?
ukd ykvd‹ dkuf&w,f? bma-umifhvJqkdawmh Zefe0g&Dv (11) &ufuyJ jrefrmXmecsKyf xkda-umifh olt ‹ aejzifh ppfqifa&;&mrsm;twGuf umuG,fa&;OD;pD;csKyfukdrxm;bJ
u &[ifukd ajymif;oGm;vkd‹ygyJ?” tDZlrD,mwwfql,kd/ rDemrDatmf*ef (&efukef ppf0ef}uD;atmufwiG o f m ppfO;D pD;csKyfudk wku d ±f u
dk cf efx
‹ m;onfh _Awd o d #ppf±;Hk pepfudk
wuUokdvf=1981) pmrsufESm 98 ESifh 99? Adkvfrª;}uD; qlZluD;u eHygwf (15) csrw S cf ohJ nf? ppf0ef}uD;Xmeukd tvGev f sijf refpmG jyefvnfzŒJGpnf;cJ_h y;D rwfvwGif Adv k f
wyfrawmf&JŒcGifh«ycsufeJ‹ _Adwdo#awGvnfywfaewJh abmfeD,dkukr`%Duae_yD; ae0if;ukd &efukefppf±kH;okd‹ ppfOD;pD;csKyftjzpf a&$Œvkduf_yD; taxGaxGppfOD;pD;Xmeukd
axmufyHha&;ypPnf;awGawmif;vkduf_yD; 'DZifbmv (17) &ufrSm t_yD;a&$Œvkduf }uD;-uyfapcJo h nf? atmifqef;taejzifh pnf;urf;pepfusapa&;twGuf umuG,f
ygw,f? (befaumufwGif bDtkdifatXmecsKyfwnfaqmuf&ef)? befaumufrSm a&;OD;pD;csKyftjzpf qufvuf&adS ecJ_h y;D trdea‹f y;csKyfuidk x f m;onfh _Aw d o
d #enf;vrf;
tajccsaewJh jrefrmawG&Sdayr,fh odyfrrsm;ygbl;/ olwkd‹xJu bDtkdifatpkaqmif; rsm;twkid ;f vk;H 0csrSwaf qmif&u G cf o hJ nf?”
25
r+udk wk‹H jyefr+ tawmftm;aumif;ygw,f? csufcsif;yJ ppfom;opf (200) &ygw,f? bDbDpD (2) wDAGD (txufygtpDtpOf)/ vlawGŒar;jref;cH&ol tJ&pfbuf
bDtkdifatxJ0ifwJh *syefu pkpkaygif; (74) a,muf&Sdygw,f? rlvt&if;cHt&m&Sd wmpbD (Eric Battersby) bk&ifc. H ud, k &f aH wmf (at'DpD 1942) u ‘ OD;atmifqef;
awG/ tifpDtkdawG/ rDemrDatmf*ef&JŒ t&yfom;yk*~dKvfawG/ ppfjzpfwmeJ‹ csufcsif; . tpGef;a&muft,ltqrsm; pGef‹v$wfoGm;ap&ef OD;apmu v$rf;rdk;vkyfaqmif
wGJzufcH&wJh t&yfom;yk*~dKvfawG jzpfygw,f? bDtkdifatwyfxJ tvkdtavsmuf Edkifvdrfhrnf[laom ar#mfvifhcsufESihf (qma':refprpfu) u|Ekfyftm; (OD;apmudk
0ifvm-uolrsm;[m ausmufrsuf&wemeJ‹ "mwfowWKwl;azmfa&;vkyfief;/ opf jyefac:vm&ef) apv$wfcJhjcif;jzpfygw,f? 'g[m oufoufrJh±l;wmyg/ 'g[m
awmvkyfief;/ wd&p>mefarG;jrLa&;vkyfief;/ }uHpkdufa&;vkyfief;eJ‹ a&xGufvkyfief; vG,fvG,fav; b,fjzpfEdkifrvJ? OD;apm[m jrefrmEdkifiHrSm -oZmtm%m r&Sd
tp&SdwJh pufr+vkyfief; tvkyform;awGjzpfw,fvkd‹ jrefrmpma&;q&mawGu awmhygbl;/ OD;atmifqef;uom csKyfudkifxm;wmyg’ [k ajz-um;ajymqdkcJhonf?
26
azmfjya&;om;-uygw,f? bufwmpbD. ajymqkdcsufrsm;rS txufygta-umif;ukdom BBC rS
22
1948 ckESpf/ -o*kwfv (1) &ufae‹wGif vGwfvyfaom jrefrmEdkifiHrSa-u xkwv f yk of u
l wifqufxm;ykrH mS em;vnf&efcufco J nf? bk&ifc.H &nfreS ;f csurf mS
nm&mwGif EdkifiHawmftvHtjzpf yHkpHwrsKd;xGifxm;aom ua'gif;udk tv,f OD;apmu OD;atmifqef;. t,ltqrsm;ukd v$rf;rdk;Ekdif&efr[kwfbJ/ _Adwdo#
xm;onfh 0g/ pdrf;/ eD/ (3) a&mifjc,ftvHudk todtrSwfðycJhygonf? EkdifiHjcm;a&;0ef oabmwl_yD;aom/ AkdvfcsKyftm; txl;tm;jzifh zqyvukd
23
bDbDpD (2) wDAGD/ (txufygtpDtpOf) atmifqef;pk-unf= “vltrsm;u a,bk,stm;jzifh &nf&, G v
f suf Ekid if aH &;qefu ‹ sib f ufrsm;. tiftm;jznfq h nf;&ef
xif-uwmu *syefvlrsKd;awG[m tm&Swkdufom;tcsif;csif;jzpf-uwma-umihf jzpfygonf? ‚if;&nf&G,fcsufukd &&eftwGuf bufwmpbDukdyif wkdusKd-rd›rS
vGwfvyfa&;ay;_yD; udk,fhEkdifiHudk,f tkyfcsKyfEkdif-ur,f? 'gayr,fh wu,fjzpfay: a'gufwmbarmfESifh a'gufwm odrf;armifwkd‹ukdvnf; tac:v$wfao;onf?
vmwmuawmh *syefppftkyfcsKyfr+[m _Adwdo#udkvdkeDtkyfcsKyfr+xuf trsm;}uD; aemufqkH;jzpfay:vmonfrSm OD;apmu a'gufwmbarmfESifh ocifApdefwkd‹ESifh
ydkrdkqdk;0g;wmudk awGŒ jrif-u&ygw,f” yl;aygif;um zqyvtzGJŒcsKyftm; 1947 ckESpf {_yDv (9) &uf taxGaxGa&G;
24
armifarmif (Akdvfrª;csKyfa[mif;)/ jrefrmtrsKd;om;a&;v+yf&Sm;r+rsm; aumufyGJwGif twkduftcHtaejzifh qef‹usif&ef EkdifiHa&;r[mrdwfzGJŒ -uonf?
319 320
319 320
rSwcf surf sm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
ok&‹d mwGif zqyvtzGŒJ csKyfonf ,SO-f ydio f wl idk ;f udk v$r;f rk;d _yD; rJta&twGuf &mckid f pmrsufESm (27) &nf!e¸ f;I “a[m(vf) qufvuf,Hk-unfaeonfrSm atmifqef;
E+ef; (95²3) &mckdifE+ef;jzifh tjywftowftEkdif&cJhonf? rpPwm bwfwmpbDonf ukd,fwkdifu jrefrmjynftm; _Adwdo# "eo[m, EkdifiHrsm;twGif; aeEkdif&ef
,if;tpD tpOfxkwfv$ifhr+rwdkifrD 1997 ckESpfwGif uG,fvGefoGm;cJhonf? ¯ud;yrf;vkyu f idk vf odk nfh wdusckid rf maom pdw"f mwf&adS -umif;jzpfonf? atmifqef;
27
_Adwo d #eef;&if;0efEiS fh awGŒqaHk qG;aEG;&ef ud, k pf m;vS,t f zGŒJ ukd OD;aqmifI uG,v f eG o f mG ;av_y/D Tta-umif;t&mrsm;ESiyhf wfoufI pm&Gupf mwrf;rsm;vnf;
toGm;wGif Adv k cf sKyfatmifqef;onf 1947 ckEpS /f Zefe0g&Dv(3) &ufae‹Y e,l;a'vD r&Sd? u|efawmfwOD;wnf; awG;qrdwmuawmh xl;c|efcJhonfh AdkvfcsKyfatmif
(New Delhi) wGif tm&Swu kd wf iG ;f qufqaH &; nDvmcHaumfrwDu ðyvkyo f nfh {nfh qef;uyifv#if TuJhokd‹ wcsdefcsdefu vkyfukdifvkdonf&SdcJhaomfjim;vnf; olt ‹ pnf;
cHyw JG iG f rdec‹f eG ;f ajym-um;cJoh nf? xda‹k emuf ðyvkyaf omowif;pm&Si;f vif;yGYJ ‚if;rde‹f t±k;H ESihf Ekid if uH ydk g ol‹-oZmanmif;atmif aqmif&u G o
f mG ;Ekid cf rhJ nfr[kwyf g? taemuf
cGef;udk tajccHI ar;cGef;rsm;ar;-uonf? “cifAsm;taeeJ‹ t-urf;zufwJhenf;eJ‹ {u&mZfEidk if rH sm; 0rf;enf;pGm em;vnfrr+ &Scd -hJ uonft h jyif rw&m;qufqcH -hJ uonfh
'grS r[kwf t-urf;rzufwehJ nf;eJ‹ 'grS r[kwf tJ'eD nf;vrf;ESpcf v k ;kH eJ‹ wdu
k yf 0JG ifomG ; «yusirhf r+ sm;rSm jrefrmjynftm; trsK;d rsK;d t[eft ‹ wm;rsm;ukd 1948 ckEpS f Zefe0g&Dv
zdk‹ pOf;pm;xm;ygovm;” [kar;&mwGif “u|Ekfyfwdk‹taeeJ‹ b,fenf;vrf;udkrS (4) &ufae‹rpS wifI ausmfvm$ ;Ekid cf o hJ nfh ta-umif;wckwnf;omr[kwb f J t"du
uefo ‹ wfrxm;ygbl;” [k oluajz-um;oGm;cJo h nf? ol. ar#mv f ifch suEf iS fh ywfouf ta-umif;jzpfonfh rsKd;cspfpw d "f mwfomv#ifjzpfygonf?”
I ar;aomar;cGef;udkrl “u|Ekfyfwdk[ ‹ m taumif;qHk;udk ar#mfvifhxm;_yD; tqdk;qHk;
twGufvJ jyifqifxm;ygw,f” [k cwfjywfjywfajz-um;oGm;onf?
28
rpPwm bufwmpbDu bDbDpD (2) wDAGDuðyvkyfaom (txufygrSwfpk tcef; (3) w&m;qkid jf cif;
1
tcsuf (16) wGif azmfjycJhaom) wckwnf;aom awGŒqHkar;jref;cef;wGifyif ajym vlxOk ;D vS=“axmifev ‹J ol m;” (okcZmwfa-umif;jyef) pmrsuEf mS 190=111?
-um;cJah om rSwcf surf sm;udk qufpyfI rSwo f m;&efrmS pdw0f ifpm;zG,af umif;ygonf? txl;ckH±kH;Y w&m;qkdifr+ ponfESifh obmywdw&m;ol}uD;u OD;apmukd ckcHxkacs
bDbDpD.toHv$ifholu ‘OD;atmifqef;taejzihf olwdk‹udk,fpm;vS,ftzGJŒ awmif; olrsm;twGuf Oya'ta-umif;t& ukd,fpm;«yol trnfpm&if;ukd wifoGif;&ef
qdkonfrsm; r&&SdcJhv#if vufeufudkifykefuefxºuG&ef jyifqifxm;cJhonfhtwGuf awmif;qkd&mwGif ol‹taejzifh bk&ifhtwkdifyifcHwOD;ESifh t*FvefrS 0wfvkHawmf&
(_Adwdo# bk&ifhtpdk;&taejzifh tomw-unf wESpftwGif; vGwfvyfa&;ay;&ef wOD;ukd iSm;&rf;xm;yga-umif;ESifh tjcm;olrsm;twGuf jrefrmEkdifiHrS a&S›aersm;ukd
tmrcHvu kd o f nft h wGu)f tHt h m;woifh jzpfomG ;cJyh &kH ygonf’ [k ajym-um;cJo h nf? ceft ‹ yfomG ;rnfjzpfyga-umif; olt ‹ }uHtpnfudk ajymjyavonf? olw. ‹dk t&Sio f cif
,if;rSwcf suftay: rpPwm bufwmpbDu “u|Ekyf . f jrefrmrdwaf qGwOD;u tJ'D ukd twdtvif; opPmapmifhodqJjzpfaom armifpkd;ESifh oufESif;wkd‹rSvGJI usefvl
tpDtpOf&JŒ tpuawmh _Adwdo#t&m&SdawGeJ‹ olwdk‹ZeD;awGudk rsm;Edkifoavmuf ola‹ emufvu dk tf m;vk;H rSm cGjJ cm;r+udk cHpm;rd-u_yD; pdwrf aumif;jzpfvsuf&-dS uonf?
rsm;rsm; owfypfzdk‹yJvdk‹ ajymcJhygw,f? tJ'DrdwfaqGu tlv+dufonf;v+duf&,f_yD; Tonfuyif olwkd‹ESifh olwkd‹. q&morm;a[mif;wkd‹t-um; qufqHa&;ukd ykdrdk
“iguawmh rif;eJe‹ efpD (Nancy) udk owf&rSmjzpfw,f’ [k u|Eyfk u f akd jymw,f? u|Eyfk f ysufjym;oGm;apavonf? aemufq;Hk Y armifp;dk / oufEiS ;f / &ef}uD;atmifEiS hf r+e}f uD;
vJ enf;enf;awmh vefo ‹ mG ;w,f? olu tJ'v D akd jymwmudk aemufajymifajymwmvd‹k wkd‹ukd om,m0wDrS a&S›aeOD;pH0if;ESifh ¯udŒyifaumufrS a&S›ae OD;odef;ausmfwkd‹u
,lqyHk&awmh u|EkfyfvJ 'g aemufajymifusDp,fr+tjzpf owfrSwfzdk‹ pOf;pm;vdkufyg uk, d pf m;«y-u_yD; armifped /f okc/ cifarmif&ifEiS hf armifew D ‹dk url olwu‹dk u dk muG,&f ef
w,f? 'gayr,fh t&ifuvdk ol‹tay: cHpm;vdk‹r&awmhygbl;” [kqufvuf a&Sa› ervkda-umif; wifoGif;cJh-uonf?
2
ajymqdck yhJ gonf? vlxkOD;vS/ (txufygpmtkyf) pmrsufESm 107=108? b!Gef‹rSm azmf
29
a'gufwm tuf(zf) tif/ xa&*g (Dr. F.N. Trager) . ygarmuQ 'D/ *sD aumiftjzpf w&m;0iftodtrSwf«ycH&aomfvnf; wu,fwrf;tm;jzifh 0efcHcsuf
tD;/ a[mf(vf) (Prof.D.G.E. Hall's) pmtkyf ‘ta&S›awmiftm&S&mZ0if’ tay:wGif tjynft h pku
H adk y;olrmS cifarmif&ifjzpfonf? b!Get ‹f aejzifh tk;d onfuek ;f -rd› w&m;
a0zefxm;onfhaqmif;yg; Guardian,Rangoon Vol.3,No.6, {_yDv 1956 ck/ ±kH;rsm;wGif ,cifu pma&;vkyfcJhzl;I w&m;a&;&mudpP&yfrsm;wGif tawGŒt¯uH
321 322
321 322
rSwcf surf sm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
323 324
rSwcf surf sm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
t_rcJ iG vhf w
$ rf ð+ yygw,f/ 'gayr,fh u|eaf wmfrh suv f ;kH '%f&m&awmh rcHr&yfEikd af tmif xm;aomfvnf; twdtustcdik t f rm oufaorjyEdik cf ahJ cs? jrefrmEdik if . H trsK;d om;
pl;&Semusiyf gw,f/ u|eaf wmf olwu ‹kd kd cGirhf v$wEf ikd af wmhygbl;/ emusiv f eG ;f tm;}uD; ol&aJ umif;udk owfjzwfco hJ rl mS _Adwo d #wd‹k jzpfonf[al om pGypf cJG sufrmS jrefrm ppf
vd‹k u|efawmf rcHEikd af wmhygbl;’[k OD;apmuajymcJo h nf? tm%mydik w f v ‹kd ufxJ a&muf&o dS mG ;cJ_h yD;/ 'Drukd a&pDa&;ESifh vlt ‹ cGit
hf a&;wdt ‹k wGuf
11
jynfxJa&;ESifh w&m;a&;0ef}uD;jzpfol OD;ausmfndrf;u ykdrdkwif;usyf olrwlatmifpGrf;aqmifaeol OD;atmifqef;.orD; a':atmifqef;pk-unftm;
aomtpDtrHrsm; «yvkyfvkdonf? axmif0efxrf;rsm;. tusifhoduQmukd olu _Adwdo#vlrsKd;wOD;tm; vufxyfcJhonfhtay: vufvGwfpy,f wdkufcdkufvsuf&Sd
oHo,0ifvsuf&Sdonf? wcsKd‹taejzifh OD;apm. vSnfhuGufxJ0ifoGm;Ekdifonf -uonf? _Adwdef=jrefrmtoif;Y xkwfvkyfa&;rª;ESihf tacstwifjiif;cHkcJh-u_yD;/
r[kwyf gvm;? vk-H cHa&;ukd ykrd w kd if;usyf&efEiS hf txl;ojzifh nzufwiG f ykrd cdk sxm;&ef uGefysLwmtifwmeufuGef&ufY tcef;zGifhvSpfum qufvufjzpfay:vsuf&Sdaom
olu wGef;tm;ay;cJhonf? ta&;}uD;tusOf;usorm;rsm;. tcef;rsm;ukd apmifh tjiif;yGm;r+tay: okawoeðy&ef tcsut f vufrsm; zdwaf c:awmif;cHc&hJ m trsm;u
-unfhaeol axmif-uyfta&twGufukd wqwkd;ap&ef zqyvtzGJŒcsKyfrS olv ‹ l,kH wk‹H jyefchJ -uygonf?
2
(4) a,mufuydk g wm0efcsxm;ay;cJo h nf? xkt d zGŒJ xw J iG f xdywf ef;ygwD0ifwOD;jzpf bDbDpD (2) wDAGD (txufygtpDtpOf) / awGŒqHkar;jref;cef;Y azmfjycJhaom
_yD; ola‹ ,mufzjzpfol ocifyef;-rdiu f ydk g OD;ausmf_idr;f u vku d yf goGm;apcJoh nf? avmhvpfwdk0J. AdkvfcsKyfatmifqef;tay:tjrif= “OD;atmifqef;udk tpm;xdk;I
12
bDbDpD (2) wDAGD (txufygtpDtpOf)/ wifqufolOD;apmESihf ol‹vl (8) r&yg? jrefrmjynfolvlxkudk udk,fpm;ðyEdkifwJh acgif;aqmiftjzpfeJ‹ OD;atmifqef;&JŒ
a,muf w&m;±Hk;wifonfhtcsdefwGif ‘a':refprpfu olr‹ dwfaqGudk w&m;cHbufrS ae&mudk uae‹txd b,forl S r,lEikd af o;ygbl;”? avmhvpfw0kd o J nf ,if;tpDtpOf
oufaocH&ef urf;vS rf;cJhaomfvnf; _Adwdo#tpdk;&u t[eft ‹ wm;vkyfcJhonf” rxkwv f i$ rhf D 1997 ckEpS w
f iG f uG,v f eG cf o hJ nf?
3
OD;apmtm; aopm;aoap tpD&ifay;onfhtcsdefrSmvnf; a':refprpfu xyfrH rnfonfh aiGa-u;[k twdtus rqdck yhJ g? owif;pmu qdv k o
kd nfrmS ‘±ly;D ’
0ifpuG jf cif;ðyonfrmS ‘olr‹ w d af qGtwGuf u±k%ma&SŒxm;&ef’ jzpfygonf? aiG[k ,lq&ygrnf?
13 4
0wfvaHk wmf& rpPwm tuf(zf)/ a*s/ pvpfAg&D [aAg(*f) (Mr.F.J. Salisbury- vef'ef&Sd jynfolvlxkrSwfwrf;XmeY r-umrDu okawoeðyvkyfcJh&mwGif
Havock) u OD;apm. t,lcH0ifjcif;rsm;ukd ukdifwG,faqmif&GufcJhonf? 1947 ckEpS /f -o*kwv f (20) &ufpjJG zihf ArmhppfXmecsKyf tpD&ifcpH m/ PRO WO (ppf±;kH )
zdkiftrSwf= 208§4941 wGifyg&Sdaom jrefrmEdkifiH.tajctaetay: -um;jzwff
tpD&ifcHpmudk awGŒ&SdcJhonf? ,if;wGifyg&Sdaom pmykd'f (18) Y ‘'Dtuf (pf) tdk
tcef; (4) v#KdŒ0Suq
f ef;-u,fjcif; (umuG,af &;Xme vH°k cHa&;t&m&S)d ESifh tcsde-f umjrifph mG pum;ajymqd&k mwGif 'Dtikd f
*sD=pDtdkif'D (OD;xGef;vSatmif) u bk&ifhtpdk;& odrk‹ [kwf a,bk,stm;jzihf _Adwdo#
1
1997 ckESpf/ Zlvdkifv (19) &ufae‹wGif bDbDpD (2) wDAGD. txl;tpDtpOf
wdk‹tay: oHo,jzpfr+rsm;udk z,f&Sm;ypfcJhaomfvnf;/ 'Dtdkif*sD= pDtdkif'Dtaejzihf
tay:wGif vltrsm;u pdwfysufp&maumif;aom &v'ftjzpfjrifcJh-u_yD; bDbDpD.
Oa&mypD;yGm;a&;vkyif ef;wck odr‹k [kwf vly*k Kd~ vfwOD;wa,mufu zqyvtzGŒJcsKyf
tm%mydkifrsm;okd‹ w&m;0ifuefu ‹ GufcJh-uonf? ‚if;wDAGDtpDtpOfonf rSm;,Gif;r+
udk qefu ‹ siaf eaom OD;apmudk wcsdecf sed w f iG f aiGa-u;axmufy&hH ef urf;vS r;f cJo h nf
rsm;/ vdkufavsmnDaxGr+ r&Sdjcif;rsm;ESihf vdk&mqGJ rSwfcsufcsjcif;rsm;wdk‹ pkaygif;pyf
[laom oHo,jzpfr+ pG_J rJaeqJjzpfa-umif; 'Dtufpt f rkd mS cHpm;usefae&pfayonf?
aygif;xm;jcif;jzpf_yD; taxmuftcH/ taxmuftxm;r&Sad -umif;þwifjyuefu ‹ uG cf hJ 5
‘&efukef ae‹pOf’ owif;pm/ 1947 ckESpf Zlvkdifv (24) &uf?
-uonf? ,if;tpDtpOfudk rjyorD bDbDpD (2) taejzihf T±kyf&Sifu _Adwdo#wd. k‹
‘oHr%d’ trnfcH yifwidk af qmif;yg;&Siu f ‘vlt±k;d rsm;awGŒ/ tykyef &‹H ’ [laom
tjypf&Sdr+udk azmfxkwfrnfjzpfa-umif; ¯udwifa-unmcJh_yD;/ _Adwdo#taqmufttHk
xdwfvefz‹ G,facgif;pOfjzifh owif;ay;ykrd‹ +rsm;ukd ukd;um;a&;om;xm;onf? _Adwdef
twGi;f rS t&dyt f a,mifomjrif&aom vly*k Kd~ vfrsm;yg0ifywfoufaeonf[al om
rS paumhwvef,'fpkHaxmuftzGJŒu OD;apm. _cH0if;ukd &SmazG&ef rpPwm *syf(zf)
,lqcsut f ay:wGif xkwv f yk af &;rª;rsm;u Ttaxmuftxm;±ky&f iS u f kd tajcwnf
Mr.Juff qkdolukd apv$wftultnDay;vkdufonf? xkdolu owWK&SmazGud&d,mukd
325 326
325 326
rSwcf surf sm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
tokH;«y&SmazGcJh&m vlom;t±kd;tykdif;tprsm;ukd awGŒ&Sdwl;azmfEkdifcJhonf? paumh Ekid if jH cm;a&;±k;H rS zkid wf rJG sm;rSm tzsut f qD;cH&yk&H onf? befaumuf&dS _Aw d o
d #o±H ;Hk u
wvef,'frS yk*~dKvftaejzifh qufvuf&SmazGvsuf&Sd&m _cHtwGif;jr‡KyfESHxm;aom olonf jrefrmEkid if w H iG f axmifusc&H r+rS a&Smifajy;vmcJah -umif;od&cdS o hJ nf” [laom
tavmif;aumifrsm;. t±kd;rsm;ukd ykdrkdwl;azmfawGŒ&SdEkdifvdrfhrnf[k ,kH-unfvsuf tcsufukd t!¸ef;Z,m;wcku jyocJhonf? apmapmykdif;u jrefrmEkdifiHwGif
&So d nf? axmifuscJhpOfu “_Adwdefu wpkHwa,mufu u|efawmfhukd z,f&Sm;csifaew,f?
6
bDbDpD (2) wDAGD (txufygtpDtpOf)/ toHv$ifholu ‘1947 ckESpf/ ZGefv pum;ajymcGifhvJ ray;cJhbl;? tcsuftvufawGukd u|efawmfajymvkduf&&if
(24) &ufae‹wGif jrefrmEdkifiHY ppfwyf. vufeufcJ,rf;rD;ausmufwdkufrS b&if; txl;ojzifh _Adwdo#awGeJ‹ jrefrmawGt-um; t}uD;tus,f qlyGufukefvdrfhr,f”
*ef; tvuf (200) tcdk;cH&ygw,f? xdktcsdefywf0ef;usifY Adkvfr;ª [l;wGdKif (Hugh [k olu _Adwdo#tm%mykdifrsm;ukd ajymqkdcJhonf? vl;0pft(vf)vif (Louis Allen)
Toye) onf OD;apmxH tvnftywfomG ;a&mufc_hJ y;D OD;apmtaejzihf OD;atmifqef;. u “Akdvf}uD;ADAD,ef. xGufajy;vGwfajrmufr+” jrefrmhvGwfvyfa&;twGuf
wefc;kd tm%mtay: pdwq f yl u G v
f y+ &f mS ;vsuf&adS -umif; awGŒ&cdS yhJ gw,f’ [k ajymqdk atmufajcrSwfcsufwck ({u&mZfESifh "eo[m, orkdif;*sme,f 1991 ckESpf
cJhonf? awGŒqHkar;jref;cH&ol Adkvfrª;wGdKifrS ‘ y&d,m,fr&SdbJ vlr+a&;t& yHkysuf Zefe0g&Dv) wGif ‚if;tjzpftysufukd ykdrdkwduspGm wifjycJhonf?
yef;ysujf zifh OD;atmifqef;onf txufa&mufaejcif;jzpfonf[k OD;apmu awG;jrif “EkdifiHjcm;a&;ESifh "eo[m,±kH;rS jyef-um;csufu ADAD,eftr+wGif&Sdaom
cJ_h y;D olu, kd w
f ikd Ef iS hf olu uGjJ ym;jcm;em;xm;vdu k o f nf? olonf tm%mudk wu,f zkdifwGJrsm;ukd zsufqD;cJh_yD;jzpfonf? okda‹ omfvnf; zkdifpm&if;rSwfwrf;rSm usef&Sdae
vdkcsifonfrSefaomfvnf; w&m;enf;vrf;wus &EdkifonfhtcgusrSom vdkcsifjcif; onft h wGuf 1956 ckEpS f zkid pf m&if;u=
jzpfonf[ f k u|efawmfxifjrifcyhJ gonf?’ (1) 1956 ckESpf {_yDvtwGif; okd‹r[kwf rwkdifrD befaumuf&Sd oH±kH;tae
7
udk;um;csufrsm;rSm &efukef°rd› txl;w&m;±Hk;/ tif;pdef°rdw › Gif ±Hk;xdkif&m0,f jzifh ADAD,efukd ,lauokd‹ twif;jyefykd‹ jcif;ESifh ywfoufI pkHprf;ppfaq;r+wck
1947 eHygwf (1) w&m;qdkif&m pD&ifcsufrS aumufE+wfcsufrsm;jzpfonf? vufc&H &Scd o hJ nf?
8
(8) bDbDpD (2) wDAGD 1997 ckESpf Zlvkdifv (19) &uf? rpPwmbif*av (2) &efukef&Sd oH±kH;u “ADAD,eftaejzifh jrefrmEkdifiHwGif axmifus&uf
(Bingley) onf 1979 ckESpfwGif qm&D (Surrey) wGif uG,fvGefcJhonf? jynfolvlxk oufwrf;usef&Sdao;onf/ okda‹ omfvnf; jrefrmEkdifiHonf jyefvnfv$Jtyfay;a&;
rSwfwrf;±kH;&Sd _Adwdo#aumifpD. zkdifwGJrsm;rS jynfolvlxk-unfh±+Ekdifaom rSwf pmcsKyfukd xkdif;EkdifiH (xkdtcsdefu ,kd;',m;EkdifiH) ESifh csKyfqkdxm;jcif;r&Sd” [k
wrf;rsm;wGif Ekid if aH wmfvyk }f uHrE+ iS hf qufpyfaom olo ‹ wif;ay;ykr‹d r+ sm;r&Sb d J jzpfae tpD&ifccH o hJ nf?
a-umif; awGŒ&Sd&onf? jrefrmEkdifiHwGif bif*avonf &efukef-rd› wuUodkvf&dyfom (3) Adkvf}uD;ADAD,eftaejzifh befaumufrS tvS rf;uGmaomae&mwGif
vrf;wGif aexkdifoGm;cJhonf? xkdtdrfukd aemufykdif;wGif OD;ausmfndrf;u 0,f,lcJh &SdaeykH&onf? 1956 ckESpf {_yDvukefwGif ol‹ukdjyefykd‹&rnfh tm%mykdifrsm;u
onf[k ,kH-unf&onf? rpPwm bif*av. ukd,fum,rSm xl;xl;jcm;jcm; t&yf befaumuf&SdoH±kH;rSwqifh ol‹twGuf a&a-umif;c&D;r&EkdifonfhtwGuf av
&Snjf cif;r&Sad cs? oka‹d omfvnf; rsufEmS &Sn&f n S Ef iS hf ydeyf ed yf g;yg;jzpfonf? a-umif;c&D;ukd ¯udwifppD Ofxm;-uonf? olu aemufEpS yf wft-umrS befaumuf
9
bDbDpD (2) wDAGD (txufygtpDtpOf)? wifqufol= “Adkvf}uD;a';Apf ok‹d a&muf&v dS mcJo
h nf?
ADAD,ef (Capt.David Vivian) onf u&ifhv+yf&Sm;r+wGifvnf;aumif;/ OD;apm. (4) 1956 ckEpS f arv (31) &ufwiG f vef'efo‹dk Adv k }f uD;ADA, D ef a&muf&v dS m
yl;aygif;}uHpnfrw + iG v f nf;aumif; yg0ifywfoufaeol aemufwOD;jzpfonf? 1954 onf? trsKd;om;tultnDay;a&;bkwftzGJŒukd aumifppf0efXmeu ol‹taejzifh
ckESpfwkdifatmif u&ifrsm;ESifhtwl wkdufcdkufcJhaom ae‹&uf[laom ol. ae‹pOf a&mufonfESifh tultnDvkdrnfjzpfa-umif; ¯udwifowday;xm;cJhonf? okad‹ omf
rSwfwrf;ESifh *|efarmf*if (John Morgan) [laomemrnfjzifh taxmuftxm;wk vnf; olu ‚if;bkwftzGJŒukd csOf;uyfcJhykHr&acs?
10
rsm;tok;H «yum 1955 ckEpS w f iG f xkid ;f Ekid if rH S _Adwed o f ‹dk oljyefvmcJjh cif;ukd (bDbpD )D rS ‘vef'efòrd› xdyo f ;D ae&mrsm;rS yl;aygif;}uHpnfr’+ udpEP iS fh pyfvsO;f I txufyg
okawoe«yolrsm;u &SmazGawGŒ&dScJhonf? Adkvf}uD;ADAD,efESifh ywfoufaom (1) tcsufudk &nf!e¸ f;vsuf _Adwdef=jrefrmtoif;Y aqG;aEG;a0zefcJh-uolrsm;ESihf
327 328
327 328
rSwcf surf sm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
uGefysLwmuGef&uf tcef;zGihf&m0,f xnfh0ifa&;om;cJholrsm;teuf atmufyg onf? _Adwdo#EkdifiHjcm;a&;0ef}uD;. tmqD,H (4) EkdifiH c&D;pOftwGif; olu
yk*~dKvfrsm;. t,ltqrsm;rSmæ jrefrmEkdifiH. vuf&Sdjzpfysufaeaom tajctaeESifh ywfoufI a0zefajymqkd&m
1? rpPwm *|efruftife&D (John McEnery) (,cif OD;pD;t&m&Sd jrefrmjynf wGif ppftpkd;&u ‚if;wk. d‹ tif'kdeD;&Sm;oH±kH;rSwqifh &&Sdonfh tcGifhta&;ukd tokH;
ppftkyfcsKyfr+XmecsKyf) “tJ'DtpDtpOfuawmh rwduswJh tcsufawGeJ‹ qefcg csum ‚if;taxmuftxm;±kyf&Sifukd jyefvnfukd;um;cJhonf? *smumwmykd‹pf
aygufjzpfaew,f”? owif;pmwGif ‚if;wkad‹ &;om;aompmukd azmfjycJhonf? ‚if;wku d‹ *g'D;,ef;owif;
2? rpPwm &S,fvfbDwyfum; (Shelby Tucker) = “tif;pdefaxmiftwGif; pmwGif tpDtpOfwifqufol zg*,fuif; (Fergal Keane) u wDAGD±kyf&Sif.t
wu,fwrf; aoewfypfcw hJ hJ vlEpS af ,mufajym-uwmuawmh olwu ‹kd kd iSm;&rf;ol a-umif; a&;om;aom aqmif;yg;ukd &nf!¸ef;jy_yD; a':atmifqef;pk-unfukd
u OD;ausm_f idr;f jzpfw,f? OD;apmr[kwb f ;l ” (zqyv twGi;f a&; v#KŒd 0u S }f uHpnfr+ ajAmifwkdufckdufcJhonf? u|efyfwkd‹ ol&Jaumif;. orD;jzpfolu t*FvdyfvlrsKd;ukd
&v'f) ? vufxyfcJh&m olr tm%m&&Sda&;twGuf ZGwftwif; yl;aygif;}uHpnfae-uaom
3? qmepfvmarm (Sir Nick Larmour, GCMG) = “'Dvrf (rf) uif (Lemkin tiftm;pkrsm;&SdaeonfrSm aocsmonf[k olwkd‹u axmufjycJhonf? olrrSm
xkwfvkyfol) ±kyf&Sif[m usKyfodoavmufawmh tajccHta-umif;&if; vkH;0rckdif u|Eyfk wf E‹dk iS hf wlyifwjl im;aomfvnf; olr. tonf;ESv;Hk ESihf pdwx f m;rSm wu,fu h dk
vHkbJ taxmuftxm; oufaooHo,r&SdwJh Zmpfjrpfay:rSm rlwnf_yD; tpDtpOf _Adwdo#jzpfaeay_yD? TonfrSm u|Ekfyfwkd‹. aemufaz;aygufrSaeI ukdvkdeDpepf
wrsKd;wifjyum atmifqef;vkyf}uHr+rSm r+ef0g;wJh o¿mef&SdwJh _Adwdo#awG yg0if oGwo f iG ;f &ef ¯ud;yrf;jcif;jzpfonf[k u|Ekyf w f ,
‹dk -Hk unfonf pojzifh pGypf cJG o
hJ nf?
-uw,fqw kd m jzpfcsijf zpfvrd rhf ,fv‹kd wifjywm bDbpD &D ŒJ yxrt}udrjf zpfw,f” ESifh aemufwckrSm ‘oH±kH;rStjrif’ [lI atmfw0g uae'gjynfoH±kH;rS tvm;wl
4? rpPwm tdwf (csf) atpwHk;em (H.A Stonor) = “usaemfu 'DtzGŒJ (jrefrm pmwapmifukd bDbDpD taxmuftxm;±kyf&SifESifhomywfoufI tao;pdwfa&;
jynfawmifwef;om;rsm;. rdwaf qG FBHP) &JŒ toif;om;taeeJ‹ ajym&rSmu 1948 om;cJhonf? EkdifiHukd pkpnf;EkdifpGrf;&Sdaom u|Ekfyfwkd. ‹ tppftrSef trsKd;om;acgif;
ckESpfusrS wu,fv+yf&Sm;vmwmjzpfw,f? ‘rdwfaqG’ awG pwifzGJŒpnf;vmwmu aqmifukd tiftm;okH;z,f&Sm;cJh_yD; vGwfvyfa&;ray;&ao;rD ‚if;wkd‹. EkdifiHa&;
_Adwdo# ppfr+xrf;a[mif;awG pum;vufqHkajym-uzdk‹om jzpfw,f? 'DtpDtpOf r[mrdwu f dk csufcsif;tpm;xk;d cJ&h ef ukvd edk eD ,fcsJŒtpd;k &u pGuzf uf¯ud;yrf;cJjh cif;ukd
(bDbDpD) u jrefrmjynf bk&ifcHa[mif; qma':refprpf[m FBHP &JŒ ta&;ygqHk; jrefrmEkdifiH vGwfvyfa&;&_yD; orkdif;wav#mufvkH; ynm&Siftrsm;u oHo,0ifcJh
yk*Kd~ vfjzpfcw hJ ,fqw kd m vH;k 0rrSeb f ;l ? t"duv+y&f mS ;oluawmh Adv k rf ;ª }uD; u±drk wD -uonf? TonfrSm ykdrkdckdifrmonfh taxmuftxm;rsm; (pm&Gufpmwrf;rsm;
wvfavmuf (Col. Cromarty-Tulloch) jzpfw,f? aemufol (pwH;k em) u ud;k um; .tqifhukd xdckdufvG,fonf[k owfrSwfxm;) ukd _Adwdo#wkd‹. ,kH-unfpdwf
_y;D a&;om;vdu k w
f mu qm&J*seD ,ftaeeJ‹ apmbOD;}uD; (autJi, f =l acgif;aqmif) cs&onfhae&mrS yxrqkH;xGufvmjcif;jzpfonf? AdkvfcsKyfatmifqef; aoqkH;jcif;
aoqH;k _yD;aemuf ‘wdik ;f ’ owif;pm (Times, London) od‹k a&;pmwGif = ‘jrefrmjynf ESifh u&ifepfpwef oabmw&m; (Karenistan concept) ukd axmufcHtm;ay;jzpf
Y t"dua-uuGzJ , G &f m w&yfuawmh acgif;aqmifjzpfEidk pf rG ;f &S-d uwJh vltrsm; tjref ajrmuf&ef ¯ud;pm;ol _Adwdo#aoG;xkd;olrsm; tp&Sdojzifh “jrefrmawmifwef;om;
tqef qHk;±+H;cJh&jcif;jzpfw,f? atmifqef;/ OD;apm/ apmbOD;}uD;/ OD;wifxGÉfwdk‹ rsm;. rdwfaqGrsm;” ukd bDbDpDu v#Kd0‹ Sufyk*~dKvfrsm;[k rD;armif;xkd;jycJh_yD; Tokd‹
tm;vHk;aysmufuG,foGm;ukef-u_yD’ [k a&;om;vkdufjcif;jzpfonf? olwkd‹ta-umif;wifjycJhonf? “tu,fIom atmifqef;ukdowf&mY taxmuf
11
bDbDpD (2) wDAGDtaxmuftxm;±kyf&Sifukd 1997 ckESpf Zlvkdifv (19) txm;rsm;u !¸efjyouJhokd‹ olwkd‹om yg0ifywfoufcJhygu jrefrmEkdifiHorkdif;wGif
&ufae‹wGif jyocJh&m ,if;.t"du&nf&G,fcsufrSm Adkvfatmifqef;ukd vkyf}uH txdckdufqkH;wckwnf;aom vkyfaqmifr+twGuf olwkd‹rSm wm0ef&Sdayonf?
&mwGif aemufuG,frS _Adwdo#yk*~dKvftcsKd‹ yg0ifywfoufaeonfukd azmfxkwf&ef ed*kH;wGifrl ,ae‹umv _Adwdo#rdwfaqGrsm;ESifh 1947 ckESpfrSpI wkdif;&if;om;
jzpfaomfvnf; ,if;rSm jrefrmppftm%m&Sifwkd‹vufwGif wvGJtokH;cscH&um vlrsKd;rsm;t-um; r,kHouFmrsKd;aphukd csay;cJhonf[k pGyfpGJcH&aom jrefrmEkdifiH
ol.orD;jzpfol a':atmifqef;pk-unfukd y&rf;ywm xkd;ESufwkdufckdufzkd‹ jzpfvm awmifwef;om;rsm;. rdwfaqGrsm;wkd‹t-um; E+dif;,SOfjycJhonf? txufygtjrif
329 330
329 330
rSwcf surf sm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
ukd bapmcifu u&iftrsKd;om;or*~pmapmifwGif jyefvnf wkH‹ jyefa&;om;cJh_yD; ukd qufvufI usio hf ;Hk Ir&rSe;f olwa‹dk umif;aumif;em;vnfxm;-uonf? ok‹d jzpf
‚if;ukd qefz&efppPukdwGif ykHESdyfxkwfa0cJhonf? jrefrmEkdifiH awmifwef;om;rsm;. I t&if;&Sife,fcsJŒwkd‹. t"duwm0efrSm AdkvfcsKyfukd z,f&Sm;&efjzpfonf?
rdwaf qGrsm;tzGŒJ &Scd jhJ cif;ESihf autif,u l dk uln&D ef ¯ud;pm;cJah omfvnf; autif,l ukdvkdeDe,fcsJŒwkdr‹ Sm ta,mifaqmifvSnfhpm;&mY vdrRmyg;eyf_yD; aumufuspfvGef;
taejzifh }uD;}uD;rm;rm; taxmuftyHhr&cJhjcif;rSm jiif;Ir&yg? ‚if;tzGJŒESifh &m olwkd‹ukd,fwkdif AdkvfcsKyfukd rz,f&Sm;bJ jrefrmEkdifiHwGif;rS olwkd‹tvkdusvkyf
atmifqef; vkyf}uHcH&jcif;wkd‹t-um; qufoG,fr+rSmvnf; xkd‹twljzpfygonf? rnfh opPmazmufEkdifiHom;wOD;ukd olwkd‹&SmazGcJh-uonf? okd‹ jzpfonfh tm;avsmf
‚if;tzGJŒtaejzifh 1947 ckESpf jypfr+ESifh tenf;i,fr#om qufEG,fr+ &Sdaumif;&Sday pGm olwo ‹dk nf eef;&if;0efa[mif; OD;apmukd awGŒomG ;cJ-h uonf?”
13
rnf okd‹r[kwf vkH;0r&Sdvnf; jzpfayvdrhfrnf? tenf;i,fr#aom ¹cGif;csufrsm;rS txufwGifazmfjycJhaom bDbDpD (2) wDAGDrSwfwrf;±kyf&Sifu tav;
vGJI avmavmq,ftm;jzifh wjcm;wrsKd;wzkH oufaorjyEkdifygu _Adwdo#wkd‹ xm;wifjycJhaom ar;cGef;ukd aemufusrS pdwf0ifpm;r+jy_yD; 2000 ckESpf Zlvkdif
taejzifh Tvkyf}uHr+Y yg0ifywfoufr+rSm pGef‹pm;vkdolrsm;tjzpfom owfrSwfzkd‹ apmapmykdif;wGif uGefysLwmuGef&ufay:wGif ‘pdefaA'g’ trnfjzifh “AdkvfcsKyf
aumif;ygonf? tqifhjrifhtm%mykdifrsm;uvnf; rodusKd;u|ef«yaumif;«y atmifqef;ukd b,folwu,fowfovJ” [laom ar;cGef;ukd wifvmcJh onf?
rnfjzpfaomfvnf; trSefwu,f oem;-uifemaom pkd;&drfylyefaom ukdvkdeDrsm; ukb d efxeG ;f u atmufygtwkid ;f csucf si;f tajzay;cJo h nf? r-umrDurS 'DEidk if u
H dk 0if
xuf avmb&ruf}uD;rm;olrsm;om jzpfayvdrrhf nf? atmfw0goH±;Hk ukd ‘Nemesis’ vmwJhvl}uD;awGqDu -um;&wmu olwakd‹ jymwJhtwkdif;qkd&if atmifqef;pk-unf
emrnfjzifh _Adwdef=jrefrm Website wGif jyefvnfa&;om;r+onfvnf; ouf eJ‹ ±+armif (ae0if;) &JŒ orD;wa,muf pum;tcsDtcs ajym-u&if; ae0if;orD;
qkdifr+&Sdonf? ‚if;. rSwfcsuftcsKd‹ukd ukd;um;&v#if “u&ifvGwfajrmufa&; u a'gojzpf_yD; *VKefOD;apmukd r&Sif;*ef;awGay;vkdufwm ightazvkd‹ atmf
v+yf&Sm;r+ukd Tvkyf}uHr+ESifh qufoG,fjy&mY ao;EkyfvSonfh ‘u&ifepfpwef’ ajymvkdufw,f? ±+armifu AdkvfcsKyfatmifqef;ukd &Sif;ypfcsifw,f? bma-umifhvJ
Karenistan tokH;tE+ef;ukd tokH;«yjcif;rSm cyfa-umifa-umif pdwful;pdwfoef; qkdawmh ysOf;rem;u rdef;rwa,mufukd ±+armifu rk'def;usifhwm atmifqef;u
tqef;xGifjcif;omjzpfygonf?” “u|efawmfawGŒzl;or# _Adwdo#ESifh tar&duef odoGm;awmh ±+armifukd owfypfcsifcJhonf? ae0if;ukd vufonfw&m;cHtjzpf
taxmuftxm;rSwfwrf;rsm;wGif rnfokd‹aom u&ifywfoufr+ wpGef;wpukdrS ykHESdyfazmfjy&ef roifhaom pum;vkH;rsm;jzifh pGyfpGJaom tjcm;wkH‹ jyefr+rsm;vnf;
rawGŒ&acs?” &Syd gao;onf?
12
OD;atmifoef;=‘atmifoef;.atmifqef;’ (yk*HykHESdyfwkduf/ &efukef 1965
ckESpf) pma&;olrSm AdkvfcsKyfatmifqef;. tukdjzpf_yD; _Adwdo#wkd‹ yg0ifywfoufr+
ESifh ywfoufonfh ol‹tjrifrSm &Sif;&Sif;wnfhwnfhjzpfvSonf? pmrsufESm (252)? tcef; (5) tajzr&ao;aom ar;cGe;f rsm;
1
“_Adwdo#ukdvkdeDe,fcsJŒrsm;taejzifh jrefrmEkdifiHukd vGwfvyfa&;ay;&ef a&Smifv$JI tdENd,EkdifiH tif;a'gppfwuUokdvf (Indore Military Academy) ausmif;
r&rSef;od_yD;onfhaemuf wzufu vGwfvyfa&;ay;&ef oabmwl_yD; wzufu qif;rsm;jzpf-u_yD; t_rJwrf;wyfrawmfwGif 'k=Adkvftjzpf cef‹tyfjcif;cH&aom
olwdk‹ -oZmv$rf;rkd;Ekdifrnfhtpkd;&rsKd; okd‹r[kwf olwkd‹tusKd;jzpfrnfh ±kyfao;tpkd;& tjcm;jrefrmrsm;rSm tmomcifarmif/ bzl;ESihf armifat;wk‹djzpf-uonf? urBmppf (2)
rsKd; tvkd&SdrnfrSm obm0usygonf? awmifwef;a'orsm; csefvSyfxm;Ekdifa&; cktwGi;f wGif tjcm;qifrh sm;rS &mxl;wk;d jr‡ijhf cif;cH&olrsm;wGif 'k= Akv
d f tD;cifarmif˜
twGuf enf;rsKd;pko H ;Hk cJjh cif;ukd txufwiG af zmfjycJ_h yD;jzpfygonf? Adkvfb*srf; (Sappers & Miners) ESifh tjcm;olrsm;yg0if -uonf? 'k=urBmppfwGif
wk;d wufaom Ekid if aH &;tjrif&o dS nfh Adv k cf sKyfatmifqef;ukd ukv
d edk eD ,fcsŒJwu
‹dk Adkvfrª;atmifoif;onf tr+xrf;xl;c|efqk (Distinguished Service Order) csD;jr‡ifh
vkdvm;ESpf-cdufjcif; &SdykHr&yg? tu,fI AdkvfcsKyfom qufvuf&Sdaeygu t&if; jcif;cH&_yD; Adkvfrª;csKyftqifhokd‹yif wkd;jrifhoGm;cJhonf? _Adwdo#vufeufukdif
&Sief ,fcsŒJ wt
‹dk aejzifh vGwv f yfp jrefrmEkid if w
H iG f olw. ‹dk aoG;pkyo
f nfeh nf;vrf;rsm; wyfzGJŒrsm;wGif wufºuGpGm tr+xrf;cJh-uaom t&m&Sdtqifhay;tyfjcif;cH&aom
wkdif;&if;om; u&if/ ucsif/ &S rf;ESifh csif;vlrsKd;rsm;pGm&Sd-uonf? ,if;t&m&Sd
331 332
331 332
rSwcf surf sm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
trsm;pkukd wyfrawmforkdif;wGif rSwfwrf;wif todtrSwf«y&ef vkdtyfaeao; _yD; OD;boef;tm; rrSwrf ad wmha-umif;? (18) &ufae‹ eHeufwiG f 0ef}uD;csKyf ocifE/k
onf? ,ckavmavmq,fwGif ppftm%m&Siftkyfpku pdwf"mwfusOf;ajrmif;pGm EkdifiHjcm;a&;0ef}uD; OD;ausmf_idrf;/ w&m;a&;Xme0ef}uD; OD;b*srf;ESifh tjcm;acgif;
jzifh rSww f rf;«yxm;onf? aqmifrsm; vm-unf-h ua-umif;? OD;wifxËG . f a0'emukd tdE, dN rS q&m0ef}uD;wOD;
2
1948 ckESpf pufwifbmv (17) &ufn (9) em&DcGJcef‹wGif wyfrif;}uD; yifh_yD; ukvkdao;a-umif;ESifh 0ef}uD;csKyf ocifEku qEN&Sdojzifh q&m0efrsm;.
wifxËG t f ay: vky}f uHz‹dk ¯ud;pm;wJh 0rf;enf;p&m tjzpftysufonf aemufw&ufY cGi«hf ycsuft& 0ef}uD;csKyfonf tdE, dN oHtrwf}uD; a'gufwma&mhzf (Dr.Rauf) xH
jrefrmowif;pmok;H apmifwiG o f m tenf;i,fazmfjyjcif;cHc&hJ onf? n (9) em&Dausmf tultnDawmif;a-umif;?
v#if vltrsm; tjyifrxGu&f wm;jrpfxm;onfh ppftyk cf sKyfa&;trdea‹f -umifh t"du oHtrwf}uD; aq;±kHoakd‹ &mufvm_yD; aqG;aEG;-u&m q&m0ef}uD; a'gufwm
jzpfvrd rhf nf? Armhacwfowif;pmtygt0if tjcm;ae‹pOfxw k f owif;pmrsm;taejzifh befoef;/ a'gufwmeef'D (Dr.Nandi) ESihf a'gufwm [&D[m&m (Dr.Hariharan) wku ‹d
xko d wif;ukd r&&Scd -hJ uacs? OD;aomif; (a-u;rk)H onf Armhacwfowif;axmuftae ar#mfvifhcsufr&Sdawmh[k ,lqa-umif;ESifh ajymjy-ua-umif;?
jzifh wm0eftay;cH&_yD; ol. eHeufapmapmrS rk;d csKyfonftxd pl;prf;axmufvS r;f OD;aomif;onf aq;±kYH qufvufaecJ_h y;D n (7) em&Dausmcf sed w f iG f OD;wifxËG f
onfh ¯ud;yrf;r+rsm;u owif;tjynftpHk xkwfvkyfEkdifcJh_yD; pufwifbmv (19) .orD; rcif!Gef‹&if csKH;yGJcsikdaºuG;_yD; tcef;xJrS xGufvmonfukd awGŒcJh&onf?
&ufae‹xw k f owif;pmwGif owif;aqmif;yg;taejzifh xifxif&mS ;&Sm; ay:xGuv f m OD;wifxGËfum; n (7) em&D (35) rdepfwGif uG,fvGefoGm;&SmcJhavonf?
3
cJo
h nf? ‚if;aqmif;yg;rSm taumif;qk;H jzpfc_hJ y;D ,cifowif;rsm;ukd tao;pdwx f yfrH ‘pmwGJ’wGif±+/ &efukef°rd›&Sd udkvdkeDtm%mydkifrsm;rS vef'ef°rd›odk‹ydk‹onfh
azmfxkwfEkdifcJhonfh ,if;aqmif;yg;. aumufEkwfcsufrsm;ukd atmufwGif azmfjy oD;jcm;a&G;cs,fxm;aom a-u;eef;pmrsm;?
4
vku d yf gonf? OD;apm. nDtukdawmfol armifarmif}uD;u ‘The Times’ owif;pmukd
a-u;rkOH ;D aomif;. “ArmhacwfraS -u;rko H ”‹dk ('kw, d t}udrx f wk f zavmf&'D g pma&;om;&mwGif ol‹emrnfukd M.M.Jee [k okH;cJhonf? 1948 ckESpf rwfvwGif
tar&duefjynfaxmifpk 2003 ckEpS f jrefrmvk)d pmrsufEmS 61=68? a&;aompmY “cifAsm; OD;apmukd w&m;±kw H ifppfaq;&mY jrefrmEkid if .
H w&m;a&;tkyf
“æjzpfymG ;ykrH mS wyfrif;}uD; OD;wifxËG o f nf e,l;wkid ;f atmhzb f m;rm;owif; csKyfrE+ iS yhf wfoufI ta&;}uD;aom ar;cGe;f (2) &yf ay:aygufvmygonf? wckrmS
pmwku d rf tS jyef pufwifbm (17) &ufae‹ n (9) em&Dct JG csed w
f iG f vlowform;wOD; w&m;±kH;wifppfaq;jcif;ESifh ao'%fcsrSwfjcif;rSm Oya'a-umif;t& rSefuefr+
u vufypfAkH;jzifh ypfcwfvkyf}uHoGm;a-umif;? &Sdovm;? aemufwckrSm ol‹tr+r_yD;pD;ao;rD zGJŒpnf;ykHtajccHOya' tajymif;
vufypfA;Hk onf um;a&Sc› ef;wGi;f ok‹d 0ifxidk af eol OD;wifxËG . f ajc&if;wGiu f s tvJrjzpfygu olt ‹ aejzifh t*Fvef. y&DAaD umifpD (rif;wkid yf iftzGŒJ ) ok‹d toem;cH
um aygufuGJ&m OD;wifxGËf. ezl;/ b,fbufar;/ b,fbufaygif/ b,fbuf'l;/ av#mufxm;cGifh&Sd&m xkdtcGifhta&;qkH;±+H;jcif;rSm rSefuefyg&JŒvm; jzpfygonf?
b,fbufajcrsupf /d b,fbufajczsm;/ b,fbufvufzsm;xdy/f aygif;'%f&maygif; OD;apmukd,fwkdifu xGufqkd&mY (u) ol‹udk yxrtusOf;cs_yD; vaygif;
(8) ck&um vJoGm;a-umif;? tawmf-umrS w&m;pGJqkdcJhonf? (c) ol‹ukd txl;ckH±kH;u w&m;pD&ifcJh&m w&m;
OD;wifxGËfESifh,SOfum nmbufrSxkdifol Armukd,f&Hawmf (xkdpOf trnfukd v$wfawmfcsKyf &Sdaevsuf txl;ckH±kH;ceft ‹ yfjcif;onf t-ydifw&m;±kH;jzpfI w&m;r#
pkHprf;Ir&cJh?) ESifh um;armif;ol armifatmifazwkw d‹ Gif '%f&mtenf;i,fom&_yD; wjcif;r&Sd? w&m;v$wfawmfcsKyfuomv#if Tokd‹aomtr+rsKd;ukd pD&ifEkdifonfh
um;aemufrv S udk o
f l a*:&cg;uk, d &f aH wmf oDb[m'l;ESihf yDb[m'l;wkr‹d mS '%f&mjyif; tm%m&So d nf? (*) olonf y&DAaD umifpo D ‹dk toem;cHpmwifoiG ;f cGihf qk;H ±+;H cJo
h nf/
xefpGm&-ua-umif;/ aygufuGJ_yD;aemuf e,l;wkdif;atmhzfbm;rm;owif;pm vuf vdyfpmwyfxm;onf trSwf 132/ *&dwfaygh(of)vef; vrf; (vef'ef) 'AvsL0rf;?
5
axmuft,f'w D mESihf wku
d o
f m;rsm;xGuv f m_yD; OD;wifxËG f ukd aq;±ko H ‹dk pDpOfya‹dk y;cJh bDbDpD (2) wDADG (txufygtpDtpOf)/ vlawGŒar;jref;cH&ol pwmvdef
-ua-umif;/ a*:&cg;ESpfOD;ukd rD;owfolem«yum;jzifh aq;±kHokd‹o,f&a-umif;/ qD;*a&Œ (zf) (Sterling Seagrave) (owif;pmq&m[lI o±kyfazmfcJholonf
a'gufwmboef;csucf si;f vkv d dk a&mufvmaomfvnf; OD;wifxËG o f nf owdvpfomG ; a'gufwm a*:'iftufpfqD;*a&Œ (zf) . om;jzpfonf) = Adkvfp}ufm (ocifatmif
333 334
333 334
rSwcf surf sm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
8
oef;=&Jabmfo;kH usdy)f 1969 ckEpS w f iG f befaumufY aoqH;k onf) u u|efawmfu h kd ‘pmwGJ’wGif±+/ a-u;eef;pm tdkiftdktm= trf§4§2714/ Zlvdkifv (19) &uf/
ajymjycJhwmu vef'efòrdw › Gif tvGeft&Sdeft0g}uD;wJh vlwpk&Sdw,f? ppftwGif;u eHygwf(282)?
9
tJ'v D rl sm;u axmufvSr;f a&;eJ‹ ywfoufc-hJ u_y;D jrefrmjynfe‹J oHwrefta&;/ ppfqif [l;wifum (Hugh Tinker) jynfaxmifpkjrefrmEkdifiH/ vGwfvyfa&;&_yD;
a&;eJ‹ v#KŒd0u S af xmufvSr;f a&; (Secret Service) rsm;wGif yg0ifc-hJ uolrsm;jzpfw,f? tpOD;ESpfrsm;udk avhvmjcif;/ (vef'ef atmufpfzdk‹'fwuUodkvfyHkESdyfwdkuf=1957)
xkdtcsdefuwnf;u olwdk‹tcsKdŒ[m txufrª;rwfv$wfawmf (House of Lords) pmrsufESm (37) atmufajcrSwfcsufu 1948 ckESpf/ -o*kwfv (14) &ufxkwf/
odk‹ &mxl;jrihfwufoGm;-uw,f? wcsKdŒuawmh _Adwdo#tpdk;& txufykdif;rsm;wGif ‘The Nation’ owif;pmtm; &nf!e ¸ f;csufudk azmfjyonf?
10
tvGef-oZmwduUr&Sdvm-uw,f? 'gayr,fh olwdk‹[m a&S;±kd;pGJrl0g' (Conserva- AdkvfcsKyf}uD; prpf'Gef;. ‘av;ayAdkvfr;ª }uD;. rSwfrdor#’þpmtkyf (tDom
tive) tpdk;&rS usef&pfcJhwJhvlrsm;omjzpf_yD; ,cktvkyform; (Labour) tpkd;& um/ e,l;a,muf/ aumfe,fwuUov kd /f ta&Sa› wmiftm&StpDtpOf/ tcsut f vuf
eJq
‹ akd wmh olwt ‹kd aeeJ‹ _Adwod #rl0g'tay: -oZmt&Sed t f 0g wdu k ±f udk ðf yvkyjf cif; r&Sd pmwrf;trSwf (13=1980= pmrsufESm (53) ’ cGifh&uf&Snf/ vpmjynfh tp&Sdonfh
Ekdif-uawmhbl;aygh? 'ga-umifhrdk‹ olwdku ‹ uG,f&muae oG,f0dkufwJhenf;oHk;-u_yD; urf;vS rf;r+&SdcJhonf? odk‹aomfvnf; 'Gef;taejzihf ,if;urf;vS rf;r+udk r,lcJhbJ
atmifqef;tay: vufpm;acscsifwJh pdwftpGJtvrf;}uD;eJ‹ atmifqef;&JŒ jrefrm Ekwx f u G cf o hJ nf? xda‹k emufoo l nf u&ifEiS Afh rmenf;aom ucsifjynfe,f/ jrpf}uD;
jynfvGwfvyfa&; atmifyGJcHjcif;udk wm;qD;-uwmjzpfw,f? em;od‹k rdrb d mom oGm;a&mufaexdik cf o hJ nf?
6 11
(6) ESpfeD;yg; aetdrfwGif zrf;qD;cH&jcif;rS 1995 ckESpf/ Zlvdkifv(10) OD;ae0if;onf avmif;upm;xHkolwOD;jzpf_yD; &efukef jrif;°ydifuGif;odk‹
&ufae‹wGif v$wfvdkufonf? r-umc%oGm;oljzpfonf?
7 12
bmwD; (vf) vifh (w) em (Bertil Lintner) . ‘awmfvSefaewJh Armjynf= tar&duefjynfaxmifpk/ e,l;a,muf ruf[efwef (Manhattan) &Sd
1948 ckESpfrS bdef;ykefuefr+’ (taemufbufrS jrifuGif; pmyHkESdyfwdkuf USA ESihf -um jynfya&mufjrefrmrsm;u OD;pGmxkwaf 0cJah om tywfpOfowif;pmapmif?
13
jzL/ befaumuf/ 1994) pmtkyf/ pmrsufESm (84=88) Y jywfom;aom Zmwfvrf; OD;wifarmif0if;/ befaumufòrdw › Gif xkwfa0aom ‘acwfòydif’ (The New
pHkwGif a&;om;xm;onfhta-umif;rsm;rSm= vGwfvyfa&;&_yD; ESpfvt-umwGif Era Journal) *sme,f? ZeD;jzpfol a':cifrsKd;at;u qufvufxkwfa0vsuf&Sdyg
u&if autif,l (Karen National Union) &JŒ v#KdŒ0u S o f wH refwa,muf (atmfvD onf? t,f'w D mcsKyfrmS a-u;rHk OD;aomif;jzpfonf?
14
Am boef;) udk vef'efodk‹ apv$wfum olwd&k‹ JŒtr+udk t*Fvdyfvdkvm;wJh u&ifrsm; jrefrmjynfjyefvnfwnfaqmufa&; OD;pD;aumfrwD (CRDB) udk 1987 ck
axmufco H rl sm;tm; wifjytoem;cH&ef vma&mufjcif;udk 0dik ;f 0ef;az;r&ef pk±;kH cJw h hJ ESpfu pwifwnfaxmifzGJŒpnf;cJholjzpf_yD; xdktcsdefrS 1997 ckESpftxd TtzGJŒ }uD;
pGef‹pm;vdkol _Adwdo#vlenf;pkwpk &Sda-umif;/ 1948 ckESpf/ ZGefv (30) &ufae‹wGif . tjynfjynfqkdif&m OuU@wm0efudk xrf;aqmifcJhygonf? xdk‹aemuf xkdif;EkdifiH
'k=Adv k rf ;ª }uD; z&ifh (u)/ td0k if (Frank Owen) &JŒ aetdro f ‹kd tpnf;ta0;ac:&m vl OuU@ wm0efESifh tjcm;OD;aqmiftoif;tzGJŒ }uD;rsm;wGif xdyfwef;rS 0wW&m;rsm;
(40) cef‹ ay:vm-uonf? olw‹kd ‘jrefrmjynfawmifwef;om;rsm;. rdwaf qGtoif;’ tcsdefjynfhvkyfudkifaepOf 1999 ckESpf/ 'DZifbmv (1) &ufae‹wGif uG,fvGef
(FBHP) udk zGŒJ pnf;cJ-h u_yD; xdo k w
H refrmS vufeufrsm;ay;rnfh uwd&um jyefomG ; oGm;ygonf? OD;wifarmif0if;rSm ppftm%m&Siftkyfpkudk qef‹usifykefuefaeaom
onf? toif;om;jzpfol ausm-f um;r+&adS om ppfrx + rf;a[mif; Akv d rf ;ª }uD;*|ef u±krd [D xkid ;f Edik if &H dS OD;EkEiS fh yl;aygif;&eftwGuf jrefrmEkid if rH S 1969 ckEpS w
f iG f xGucf mG vmpOf
wvfavmuf (Col. John Cromarty-Tulloch) Force 136= 136=wyfzGJŒ ) taejzifh vrf;c&D;wGif uG,fvGefoGm;cJhaom wcsdefu 0ef}uD;ESihf oHtrwf}uD;wOD;jzpfcJhol
u&ifoyl ek rf sm;twGuf vufeufEiS fh usnfrsm;udk oabFmjzihyf Œdk &ef óud;pm;onfrsm; OD;0if;.om;jzpfonf?
15
rSm ratmifjrifcJha-umif;/ apmapmydkif;u t*Fvdyfujym;rsm; tygt0if _Adwdo# ppf trdajrukd zufqpfppftm%m&SifpepfrS vGwfajrmufa&;twGuf vltkyf
r+xrf;a[mif; yk*~dKvftenf;i,fwdk‹onf u&ifrsm;udk ppfajrjyifwGif tultnD }uD;rsm;jzifh awmif;qdkr+ukd t&nftcsif;&Sd_yD; owWdESifhjynfhpkHaom yk*~dKvfrsm;u
ay;onf[k od&ygonf? rdrdwkd‹pdwfqENjzifh tav;wrl*±kxm;um ¯ud;yrf;cJh-uonf? xif&Sm;aomyk*~dKvf
335 336
335 336
rSwcf surf sm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
rsm;rSm &JabmfokH;usdyf0if AdkvfcsKyfvusfm/ AdkvfcsKyf&efEkdifESifh Adkvfr;ª atmif/ Akdvfr;ª -uwkdif; vGwfoGm;-ua-umif;/ okd‹aomf OD;apmu vlowfr+«ycJhaom w&m;cH
csKyf-um'kd;/ OD;oGif/ tuf'0yfavm±kH/ &efusifpdef/ (OD;0if;ESifh Adkvfp}uFmwkd‹rSm OD;av;rsm;u vlom; b,fEpS af ,muf owfjzwfco hJ nfudk twdtusrajymcJah omf
tpOD;ykdif;wGifyif uG,fvGefcJhonf) ESifh aemuf touft&G,fykdif;wGif ZmvDarmf/ vnf; tenf;qk;H wOD;u wa,mufomxm;v#if olw. ‹dk wlawmfou l &ufpufpmG
wifarmif0if;/ &Jausmfol/ armifatmifESifh tjcm;acgif;aqmifrsm;. om;rsm;/ owfjzwfapcJo h nfh vl (9) OD;ESihf nDr#rnfomjzpfonf?
2
olw. ‹dk ZeD;rsm; rdom;pktzGŒJ 0ifrsm;u aumif;pGmtm;ay;ulncD -hJ uonf? ae0if;. aroef;apm? vl,kwfrmrsm;. ckdv+H&mb,frSm&SdovJ´ qkdonfh
tqifhqifhaom ppftpkd;&rsm;onf 1962 ckESpf tm%modrf;_yD;csdefrSpI EkdifiHa&; tar;ESit hf ajzukd ay;cJo h rl mS (18) &mpkwiG f ausmf-um;cJo h nfh t*Fvyd pf ma&;q&m
t&ESifh vlrsKd;a&;t& xºuGr+rsKd;pkHwkd‹. vufeufukdifawmfvSefr+rsm;ukd &ifqkdif Samuel Johnson (1709=1784) tqkdt& xkdvlpm;rsm;. ckdv+H&monf rsKd;cspf
cJ&h onf? pdwf&Sdol rSwf,lxm;olrsm;taeESifhjzpf.? xkdvlpm;rsKd;toGifonf *VKefOD;apmuJh
16
vD[maA;atmhpf0J (Lee Harvey Oswald) wOD;wnf;om ðyvkyfcJhjcif; okd‹ EkdifiHa&;orm;ESifh wkdufqkdifae.? okd‹aomf olonf Ak'<bmom=jrefrmjzpfjcif;
jzpfonf[al om tjrif ( 1964 ckEpS /f pufwifbmvwGif w&m;ol}uD;csKyf tm;vf0g a-umifh Ak'<w&m;jrwf. tESpft&omjzpfaom avmb/ rkef;wD;r+/ ,kHrSm;vGef
&if;. aumfr&Sif (Earl Warren’s Commission) . awGŒ&Sdcsufrsm;u ,if;tcsuf jcif;rsm;onf 'kuQt&if;tjrpfjzpfonfqkdaom w&m;awmfukd vspfvsL±+xm;ykH
udk axmufccH ahJ omfvnf;) udk odr‹k [kwf 1963 ckEpS w f iG f orRw uae'D (President &onf?
Kennedy) udk vky}f uHowfjzwfrw + iG f olyg0ifywfoufaeonf [laomtcsuu f ykd if u|efawmhfa,muQrjzpfol OD;aomif;pdef&SdpOfu OD;apmta-umif;rsm; r-um
tar&duefjynfov l xl uk t}uD;tus,foo H ,&Sad er+u qGaJ qmifco hJ nft
h wGuf c%vufqkHajym-u&m0,f OD;apmonf raumif;r+rsm;usL;vGef_yD; aopm;
tar&dueftpdk;&onf vkyf}uHowfjzwfr+rSwfwrf;rsm; jyefvnfpdppfoHk;oyfa&; aoaptrdefr‹ SvGwf&ef ar#mfvifhcsufr&SdonfhtcsdefrSmyif aemifw&cJhykHr&onfukd
tzGŒJukd ,if;udpt P m; jyefvnfppfaq;&ef wm0efay;tyfco hJ nf? xdt
k csed u
f v#K0‹d u
S f pOf;pm;rd-uygonf? u|efawmfu xifa-u;ay;cJhzl;onfrSm ol.,kH-unfcspfcif
tjzpf a-unmcHxm;&aom taxmuftxm; pm&Guf (6) aomif;tm; jynfov l x l k olwOD;OD;tm; pmjzifh rdrd.pdwful;t,ltqrsm;ukd a&;om;xm;cJhjcif;&SdEkdifI
tm;today;cJ_h y;D / ,if;wdu ‹k kd taotcsmjyefvnf tao;pdw-f unf±h c+ o hJ nf? a':vm xktd wGi;f a&;pmrsm;ukd ajc&maumufEidk &f ef ta-umif;&Srd nf? u|efawmhaf ,muQr
(8) oef;ukefuscJh_yD; (6) ESpf-um tao;pdwfvkyfaqmifr+rsm;ðyvkyf_yD;aemuf vkyf }uD;uvJ xko d rl sm;onf OD;apm.ZeD;ESihf i,f&, G o
f w l OD;wnf;aom orD;wk‹d jzpfEidk f
}uHowfjzwfrr+ w S w f rf;rsm; jyefvnfppd pfo;kH oyfa&;tzGŒJonf 1998 ckEpS /f pufwif a-umif;ukd pOf;pm;rdonf? okd‹ jzpfapumrl ESpfaygif;rsm;pGm ausmfvGefcJh_yD;rS pma&;
bmv (30) &ufae‹wGif pmrsufESm (290) yg&Sdaom tpD&ifcHpmwapmif xkwfa0 q&m ‘cspf-unfa&;’ -unf!Gef. ‹ 1970 ckESpf 'DZifbmvxkwf “orkdif;0ifol&d,/
cJhonf? ed*Hk;csKyf= orRw uae'Dtm; vkyf}uHowfjzwfcJholrSm atmhpf0Jvf wOD; jrefrmhtvif;ESifh jrefrmhEkdifiHa&;” pmtkyfwGif azmfjyxm;onfrSm olod&SdvmcJh
wnf;omjzpfonf? rnfoq ‹kd akd p yl;aygif;}uHpnfrt
+ jzpf ,lqolrsm;udrk l ,H-k unfvm onft h wkid ;f *VKefO;D apmonf olo ‹ rD;aroef;apm (ac: ) abbDapmxHo‹dk atmufyg
atmif rðyvkyEf ikd af o;acs? aemufq;Hk ay;pmrSww f rf;ukd xm;&pfco hJ nf? TaumufEw k cf sufrsm;r-umrDuyif
(56) ESpfajrmufpmqkdawmfae‹txdrf;trSwftjzpf -opa-w;vs/ qpf'eD-rdŒ usif;y
a&;aumfrwDu xkwfa0onfh ‘orkdif;0ifpmuAsmtvuFm’ wGif jyefvnfykHESdyf
tcef; (6) t-urf;zufrt
+ arG xm;ygonf?
1
“a'goESifh tmCmww&m;onf aumif;usKd;ukdray;bJ qkd;usKd;ukdomay;
OD;apm OD;av; (9) a,muf? EkdifiHa&;aqmif&Gufcsdefrsm;wGif *VKefOD;apm onf? olonf a'gorD;ukd&if0,fykduf_yD; tmCmww&m; }uD;rm;vGef;cJhojzifh
u ºuGm;0gavh&SdonfrSm ol‹rdcifbufrS OD;av;awmfol (9) a,mufrSm wOD;pD ol.b0ukd wkw d Edk iS yhf idk ;f um Zmwford ;f qk;d cJ&h onf?
vlowfr+ usL;vGefcJh-ua-umif; w&m;pD&ifjcif;cHcJh-u&aomfvnf; t,lcH0ifvkduf tu,fI a'gorD;ukd &if0,frykdufbJ _idrf;owfEkdifcJh_yD; tmCmww&m;
337 338
337 338
rSwcf surf sm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
339 340
rSwcf surf sm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
341 342
rSwcf surf sm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
owfjzwfrt + }uD;t-u,f tqk;d qk;H rsm;wGif yg0ifonfjh zpf&yfudk xk;H jzLokwaf y;jcif; 1919 ckESpfwGif arG;zGm;? 1941 ckESpf {_yDvwGif &efukefrSxGufcGmaom *syefukef
omjzpfonf?æjrefrmjynf. tkdpma&mufaeonfh tm%m&Siftm; rsufpdrSdwfokwd onfoabFmjzifh ac:xkwo f mG ;cJah om 'kw, d tokwf rsK;d cspf (7) OD;wGif olyg0ifonf?
-obmpm &Gwjf cif;?ær±k;d rom;ajr‡mufyifo h nfh ynm&Si?f ” [kid ef efu|e;f *syefppfoifwef;ukd wufa&mufco hJ nfh &Jabmfo;Hk usyd t f zGŒJ 0ifwOD;jzpf
tqk;H owf&mwGif olt ‹ ajymu=“olt ‹ aeeJ‹ tm&St-uifemrJh tm%m&Sirf sm; onf? 1941 ckEpS f 'DZifbmwGif zGŒJpnf;cJah om Armhvw G vf yfa&;wyfrawmfu trdajr
ukd auseyf-uap&ef vkyfaqmifqJ«y&mwGif olukd,fwkdifu txktxnf vlowf twGi;f atmifjrifpmG csDwufvmonft h cg twlvu dk yf gvmcJoh nf? t_rJwrf;wyfr
orm;rsm;wk. ‹d umuG,cf ck o H jl zpfvmcJo h nf? awmfESifh&SdaecJh_yD; 1950 rS tapmykdif;ESpfrsm;twGif; atmifjrifpGmqifE$JcJhaom
ykdrkdtHhtm;oifhzG,faumif;ykHuawmh *k%foduQm&Sdaom tzGJŒtpnf;jzpfonfh autef,laomif;usef;olrsm;ESifh w±kwfjzLusL;ausmfolrsm;tm; awmfvSefwkduf
a&;(vf) wuUov dk t
f a&Sa› wmiftm&Savhvma&; tpDtpOftaeeJ‹ wnf-unfav; yGJrsm;wGif Adkvfr;ª csKyftjzpf xif&Sm;ausmf-um;cJhonf? wyfrawmf. txl;c|efqkH;
eufpGm rSwfcsufcsjcif; okdr‹ [kwf uefu ‹ Gufjcif;uif;rJhpGm 'Dpmtkyfukd a&G;cs,fykHESdyf tqifhjrifh ppfajrjyift&m&Sdjzpf_yD; -um&SnfpGmvufwGJcJhaom a&mif;&if;tay: Y
jcif;jzpfonf? ae0if;u tjrifr-unfrvifjzpfvmcJo h nf? ol. vufo;Hk okwo f ifa&;vrf;pOfudk
7
pmwkdufpma&;b0/ wyfwGif; tapmykdif;umvrsm;wGif avmif;a-u;aiG tok;H cs_y;D uGejf rLepfygwD Armjynfo‹dk owif;rsm; ayguf-um;onf[k yxrpGypf v JG suf
vkdufvHacs;iSm;aeonfukd r-umc%awGŒ&onf? ol‹ukd xkdokd‹ jyefay;avhr&SdbJ w&m;0if&mxl;csum 1957 ckEpS f ZGev f wGif xkwyf ,fypfco hJ nf? Adv
k af usmaf Zmonf
acs;iSm;wwfonfukd owdxm;rd_yD; xkdta-umif; rSwfcsuf«yolrSm anmifa&$r[m ol‹rdom;pkESifh &efukef°rdŒ prf;acsmif;wGif twef-umaexkdifcJhonf? 1976 ckESpf
a'o0Djzpfonf? olru olu ‹ kd wcgw&H aiGpa-u;p ay;avh&Sdonf? olt ‹ avmif; ESpfvnfwGif AdkvfausmfaZmonf Arm=w±kwfe,fpyf yefqef;&Sd uGefjrLepfygwD
tpm; tpGEJ iS yhf wfoufI ajymjyol aemufwOD;rSm olr‹ w d af qG Akv
d pf }uFm (&Jabmfo;Hk Armjynftajcpku d pf cef;ok‹d xGuo f mG ;cJ_h yD; uGejf rLepfrsm;ESihf yl;aygif;cJo h nf? 1989
usdyf) jzpfI Akdvfae0if;onf jrif;°ydifyGJeD;v#if ol‹tdrfvm_yD; aiGacs;iSm;jcif;jzifh ol ckESpf {_yDvtwGif; tjcm; pDyDbDacgif;aqmifrsm;ESifhtwl olvnf; w±kwfjynfokd‹
pdwfysufcJh&a-umif; ajymjyonf? olq ‹ Du wpkHw&mr&rcsif; ae0if;onf jyefavh xGufajy;vGwfajrmufcJhonf? olonf ,cktcg ulrif;wGif aexkdifvsuf&Sdonf?
r&Sad cs? xkAd v kd cf sKyfu tm%mxufvmonft h cgE+ud uf m; jrefrmEkid if tH wGi;f avmif; bDbDpD (2) ±kyfjrifoH-um;u ol‹ukd w,fvDzkef;jzifh awGŒqkHar;jref;&mwGif _Adwdo#
upm;r+tm;vkH;ukd ydwfyifcJhonfrSmum; oa&mfuGufwuGufjzpfcJhonf? w&m;0if tpd;k &u tmZmenf}uD;rsm;ukd owfjzwf&ef pDpOfcjhJ cif;jzpfa-umif; olu wnfw h nfh
jrif;°ydifavmif;upm;onf t"duae&m usKduUqHESifh tjcm;ae&mrsm;ukd usdrf;ao }uD; xkwaf zmfajymqkcd o hJ nf? olt ‹ ajymu “atmifqef;ukd trSew f u,fowfou l
aygufz,f&mS ;_yD;aemuf olt ‹ aeESirhf l ola‹ rG;&mygtpGu J dk t*Fveftufpaf umhY quf _Adwdo#tpkd;&yJ? 'g[m olwk&d‹ JŒ qufuGufyJ?” [k jzpfonf?
10
vufvkyfaqmifcJhonf[k ,kH-unf&onf? _Adwdef&Sd ol‹rdwfaqGrsm; tultnDjzifh acsmifZefanmifa&$(Chao Tzang Yawnqhwe) (tjcm;trnf ,l*si;f oku d )f ?
tufpaumhwiG f ol‹ jrif;aZmif;rsm; wnfaqmufxm;cJo h nf? &efuek w f iG rf l olt
‹ pfudk 1939=2004? Zlvidk f (24) &ufwiG f aoqk;H ? olrwkid rf D olt ‹ ar p0f[efcef‹ anmifa&$
ocifvx S eG ;f / ol‹ niD ,f ode;f !GeE‹f iS hf olZ‹ eD; a':wifwifwu ‹dk avmif;upm;tdr}f uD; a'0D (uG,v f eG _f yD; ol p0fa&$ou dk /f jynfaxmifpjk refrmEkid if aH wmf. yxrqk;H orRw
(3) ae&mwGif wnfaxmifxm;_yD; Oya'tjyifbufrS tqD;twm;r&Sd qufvuf 1948=52 . -uif,mawmf) onf 2003 ckESpf Zefe0g&Dv (17) &ufae‹wGif
vkyaf qmifaeqJjzpfonf? uae'gEkdifiH Aeful;Am;°rdŒ Y touf (86) ESpfwGif uG,fvGefcJhonf? 1962 ckESpfwGif
8
Adkvfvufsmtm; &nf!¸ef;I 1969 ckESpfwGif xdkif;EdkifiHY OD;Ek. ygvDref ae0if;tm%modrf;&mwGif p0fa&$okdufrSm xdef;odrf;csKyfaESmifcH&onf? xkdESpf
'Drdkua&pDygwD (PDP) wGif 'k=OuU@taejzihf 0ifa&muf_yD;/ jynfcspfvGwfajrmuf Ek0d ifbmvwGif olaoqk;H oGm;_yDjzpfa-umif; olr‹ o d m;pkudk today;cJo h nf?
11
a&;wyfrawmf. ppfaumifpD obmywd Adv k cf sKyf}uD;wm0efukd xrf;aqmifcyhJ gonf? 1976 ckESpfv,fwGif w±kwf=jrefrme,fpyfwGif&Sdaom yefqdkif;&Sd uGefjrL
1978 ckEpS w f iG f u&ifoyl ek rf sm;vufcsufjzifh aoqH;k onf? epfygwD (Armjynf) (CPB) tajcpdu k af e&mod‹k Adv k rf ;ª csKyfausmaf Zmonf oGm;a&muf
9
Akv
d rf ;ª csKyfausmaf Zm (c) ocifa&$? om,m0wDc±kid f ok;H q,f°rdŒ qkid ;f pk&mG wGif cJ_h yD; uGejf rLepfrsm;ESifh yl;aygif;cJo h nf? 1989 ckEpS /f {_yDvwGif olonf tjcm; pDyb D D
343 344
343 344
Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
acgif;aqmifrsm;ESit fh wl w±kwEf ikd if o H ‹kd xGuaf jy;vGwaf jrmufomG ;cJo h nf? olonf 13
udk;um;= pyf-umqdkif ( Sao Kya Seng) tif*sDqm*sifh (Inge Sargent) .
,cktcg ulrif;wGif aexdik v f su&f ydS gonf? bDbpD D (2) wDAu DG 1996 ckEpS w f iG f olu‹ kd ‘jrefrmjynfay:u qnf;qmtvif;a&mif= u|Ekfyf. &S rf;rif;orD;b0’ ([m0dkif,D
w,fvzD ek ;f jzihf qufo, G af r;jref;cJ&h m olu _Adwo d #tpd;k &u vky}f uHowfjzwfru + kd wuUov kd =f 1994) wGi±f ?+ pmtkyaf emufausmzH;k wGif pma&;ol (oDayge,f. r[m
tuGucf spDrcH jhJ cif;jzpfonf[k wyftyfajymqdck o hJ nf? a'0D) u uH-urRmqdk;. zsufqD;jcif;cH&aom aysmf&$ifr+}uD;w&yf/ jrefrmEdkifiH.
12
atmif}uD; (t_idrf;pm;Akdvfrª;csKyf)? ae0if;. nmvuf±kH;? 1963 ckESpf tav;pm;cH&qHk;aom wdkif;&if;om; acgif;aqmifwOD;tm; wGef;vSef°zdcsr+ESihf
azazmf0g&DvwGif awmfveS af &;aumifprD S aemufq;Hk Ekwx f u G cf &hJ onf? oka‹d omfvnf; &ufpufvSaom ppfwyf,Eœ&m;tm;qefu ‹ sifaom trsKd;orD;wOD;. oHr%dpdwf
ol‹ociftay: Y olu qufvufopPm&SdaecJhonf? ESpfrsm;pGm-um_yD;aemuf "mwfESihf ol&owWdwdk‹udk Zmwfa-umif;jyef a&;om;xm;onf[k twdkcsKyfaumuf
,l.,cif vkyfazmfukdufzuf ppfwyft&m&Sdrsm;ESifh aumifpD0ifrsm;xH 1988 ckESpf csufcs azmfjyxm;onf/þxdktwdkif;yifjzpfcJhonf?þu|Ekfyf.zcifESihfþpyf-umqdkifwrdk‹ Sm
arv (9) &uf &efukef[k &ufpGJwyfxm;aom pm&Snf}uD;wapmifukd olu a&;cJh rdwfaqG&if;rsm;jzpf-uonf? 'kwd,urBmppfrjzpfrD ESpftwef-umu rEœav;rS
onf? xkpd mrSm jrefrmvkad &;xm;jcif;jzpf_yD; u|efawmfv h ufxJ a&mufvmaomtcg rdwD̂vmodk‹ armfawmfum;jzifh c&D;oGm;&mwGif pyf-umqdkifESifhtwloGm;cJh&mrS olu ‹ dk
u|efawmfu t*FvdyfbmomjyefqkdI tar&duefEkdifiH 0g&Sifwef'DpD&Sd pDtm'DbD od&cdS jhJ cif;jzpfonf?
Ekid if w
H umqkid &f m XmecsKyfo‹dk qufvufjzefa‹ 0Ekid &f ef pDpOfay;ykc‹d o hJ nf? atmif}uD;. 14
udk;um;= OD;oef‹/ tif'±l;qJh (Andrew Selth) / ‘ol&Jaumif;wOD;
pmwae&mwGif 1962 ckEpS f Zlvidk v f twGi;f u wuUov dk af usmif;om;rsm;ukd &uf&uf aoqHk;jcif;/ jrefrmjynfrS OD;oef‹ta&;tcif;’ 1974 ckESpf/ 'DZbFm (b&pfbdef;/
pufpufowfjzwfr+ta-umif; olu ajymjyxm;onf? tm%mxdyfacgifcsKyf. *&pfzpfwuUodkvf=-opa-w;vs/ tm&Spmwrf;rsm;trSwf (49) 1989) wGif±+?
vufaxmufjzpfco hJ w l OD;u vlowfuiG ;f rsm;teD; &Sad ecJ_h yD; olt ‹ azmfjycsufrsm;rSm 15
0ef}uD;csKyf ocifEk/ AdkvfcsKyf. vkyfazmfukdifzufESifh ola‹ e&mqufcHolu
tHph &maumif;avmufatmif xl;jcm;vSonf? “ausmif;om;ta&;tcif; ay:ayguf 1947 ckEpS f Zlvidk v f (29) &ufae‹wiG f wkid ;f «y jynf«yv$waf wmfY tjcm;t&mrsm;tjyif
vmonfhtcg vkH°cHa&;aumifpDatmufwGif ta&;tcif;aumfrwDw&yfukd zGJŒpnf; 0rf;enf;cs;D rGr;f pum; Toka‹d jymqkcd o hJ nf?
vkduf_yD; toHv$ifh±kH (jrefrmhtoH) wGif tajcpkdufxm;cJhonf? ,if;aumfrwDukd “ææu|eaf wmfw&‹dk ŒJ ESpaf ygif; 2000 orkid ;f rSm tvGex f if&mS ;wJh acgif;aqmif
Adv k rf ;ª }uD;ausmfaZm jynfxaJ &;0ef}uD;u OD;aqmif_yD; tjcm;0ef}uD;rsm; trSwf (4) wOD;&JŒvufatmufrSm EkdifiHawmf&JŒ pnf;±kH;nD!Gwfr+[m (4) }udrfyJ jzpfcJhygw,f?
Armhvufeufuidk w f yfrS Advk pf ed v
f iG f (om;owform;) tygt0if ppfwyfEiS hf t&yfzuf jrefrmEkdifiH[m ppfjzpfaewJh bk&ifhEkdifiHawGeJ‹ &efapmifaewJh aus;&GmawGa-umifh
&Jt&m&Sd trsm;tjym;yg0ifonf? xkad umf rwDwiG f rnfonfah e&mu olyg0ifonfudk t_rJwrf; tpdwpf w d f t¹r¸m¹r¸mjzpfaecJw h myg? taemf&xm/ bk&ifah emif/ qifjzL&Sief ‹J
atmif}uD;u razmfjyaomfvnf; 1962 ckEpS f Zlvidk v f (7) &uf aocif;jzpfymG ;onfh ae‹ tavmif;bk&m;wkd[ ‹ m u|efawmfwkdo ‹ rkdif;&JŒ tapmykdif;umvawGrSm wkdif;jynfukd
vnf ausmif;om;rsm;v+yfaqmfr+rsm; pwifonfhtcg ol‹taejzifh jrefrmhtoHwGif jyefvnfpkpnf;EkdifcJhwJh }uD;us,fwJhbk&ifawG/ acgif;aqmifawG jzpf-uygw,f?
&Sdraea-umif;ESifh ypfcwfonfhta-umif; -um; odwJhtcgusrS xkdae&mokd‹ oGm;cJh u|eaf wmfwt ‹dk csed rf mS awmh Adv
k cf sKyfatmifqef;u wkid ;f jynfudk jyefvnfppk nf;Ekid cf _hJ y;D
a-umif; olu ajymqkdcJhonf? xdckdufepfematmif &nf&G,fvkyfaqmifcJhaom vGwv f yfwjhJ ynfaxmifpjk refrmEkid if aH wmfudk wnfaqmufEidk cf yhJ gw,f?
orkid ;f 0ifausmif;om;or*~taqmufttkt H m; 'kid ;f rrkud jf zifh °zdcrJG w
+ iG f olu
‹ ,dk w
f idk f trsKd;om;pnf;vk;H nD!w G af &;onf taotcsmowfrw S x
f m;aom e,fjcm;
ypfred a‹f y;cJah -umif; ae0if;azmfjycsuu f dk aemufyidk ;f wGif -um;odc&hJ a-umif;/ ok&‹d mwGif ajrjcm;pnf;rsm;twGif; zuf'&,fjynfaxmifpkukd wnfaqmufonfh aemufqkH;
or*~taqmufttkH°zdcsr+. wm0efonf ol‹tay: usa&mufvmcJha-umif; olu tqifrh sm;wGif tcsKyftjcmtm%mukd ra-unmrD r&Srd jzpfvt dk yfonf? ,if;taet
tckdiftrm ajymqkdcJhonf? tu,fI ae0if;trdefr‹ ay;cJhv#if tjypfajymcH&rnfhol xm;ukd (5) OD;ajrmuf xif&Sm;aom orkdif;0ifacgif;aqmif AkdvfcsKyfatmifqef;u
rSm olomv#ifjzpfonf[k ,lqcJhonfukd olu rnfonfhtcgr# rjiif;cJha-umif; &,lEidk cf o hJ nf?
atmif}uD;u qkdcJhonf? 16
Adkvf}uD;tkef;ausmfjrifhonf AdkvfcsKyf}uD;ae0if;ESifh tjcm;EkdifiHawmf
345 346
345 346
rSwcf surf sm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
acgif;aqmifrsm;ukd vky}f uHowfjzwf&ef }uHpnfol t"duw&m;cHtjzpf tpGypf cJG &H jyefvnfzŒJG pnf;onht f cg olonf t&m&St d qifjh zpfvmcJo h nf? usL;ausmfvmaom
onf? 1977 ckESpf Zlvkdifv (27) &ufwGif tif;pdefaxmifY ol‹ukd ¯ud;ay;uGyf ulrifwefw±kwjf zLwyf Kuomintang wku ‹d dk jyefvnfwu dk cf u dk &f mY olonf emrnf
rsufcJhonf? tkef;ausmfjrifhonf xdktcsdefu umuG,fa&;OD;pD;csKyf (-unf;) jzpfol ausmw f yf&if;rª;wOD;jzpfco hJ nf? olonf ol&bGŒJ ESpx f yfurG ;f &&Scd o hJ nf? wyfrawmf
Akv
d cf sKyf}uD;ausmx f if. uk, d af &;t&m&Sjd zpfonf? ,if;}uHpnfrw + iG f yg0ifywfouf OD;pD;csKyfEiS hf umuG,af &;0ef}uD;tjzpf 1974 ckEpS w f iG f wk;d jrifo h mG ;cJo
h nf? Advk }f uD;
onf[k oHo,t0ifcH&aom ppfwyfrS ti,fwef;t&m&Sd w'gZifcefr‹ Sm zrf;qD;cH tke;f ausmjf rif. h Advk cf sKyfae0if;ESihf taygif;ygwcsKt ‹d m; vky}f uHowfjzwf&ef }uHpnfr+
&_yD; axmifcscH&olc&H / t_idr;f pm;tay;cH&olc&H jzpfomG ;-uonf? wGif ywfoufonf[al om pGcJ sujf zifh ‚if;.jrifrh m;aom &mxl;}uD;rsm;rS olu ‹ dk 1976
17
pdefvGif (t_idrf;pm;Adkvfr;ª csKyf) “om;owform;” [k trkef;cH&ol? ol. ckESpfwGif xkwfy,fypfcJhonf? owif;xdrfcsefr+jzifh axmif (7) ESpfuscH&_yD; yifpif
ocif tm%m&Sifae0if;ESifh eD;pyfoljzpf_yD; b0wav#mufvkH; ,kH-unfpdwfcs&ol vnf;r& vkyfoufqk qka-u; cHpm;cGifhrsm;vnf; ray;awmhacs? okda‹ omf olonf
wOD;taejzifh *k%f«ycsD;jr‡ifhcH&aom pG,fpkH&yk*~dKvfwOD;tjzpf opPm&SdpGm tr+awmf ol.¯ud;pm;r+jzifh &efuek w f uUov dk rf S Oya'bGŒJ &&Scd o hJ nf? 1988 ckEpS f pufwifbmv
xrf;cJhonf? 1943 ckESpfrSpI awmfvSefa&;wGif yg0ifcJh_yD; rsKd;cspfArmhwyfrawmfrS wGif trsKd;om;'Dru dk a&pDtzGŒJ csKyf zGŒJ pnf;onft h cg rsKd;cspf&aJ bmfa[mif;rsm;tzGŒJ .
ArmhwyfrawmftopfwiG f t&m&Sjd zpf&ef av#mufxm;cJo h nf? oka‹d omfvnf; t&m&Sd acgif;aqmifykdif;rSaeI yg0ifyl;aygif;cJhonf? atmifqef;pk-unfu taxGaxG
a&G;cs,fa&;tzGJŒu olu ‹ kd ra&G;cs,fcJhacs? pdefvGifu &Jabmftjzpf pm&if;oGif;cJh_yD; twGi;f a&;rª; yxrwGif olu 'kw, d OuU@ jzpfonf? xka‹d emuf OuU@ jzpfvmonf?
trSwf (4) AsL;&pfzf (4th Bur:f) wyf&if;rª;jzpfol Akdvfrª;ae0if;. ukd,fykdiftr+ 1989 ckESpf ZlvkdifvwGif taxGaxGa&G;aumufyGJtwGuf pnf;±kH;aepOf olESifh
xrf;tjzpf xrf;aqmifcJhonf[k ,kH-unf&onf? xkad‹ emuf t&m&SdjzpfvmcJhonf? atmifqef;pk-unfwkd‹ ESpfOD;vkH;ukd tdrfwGif;tus,fcsKyfcsxm;jcif;cHcJh&onf?
1951 ckEpS f -o*kwv f wGif yxrqk;H emrnf}uD;zk‹d jzpfvmcJo h nf? xkpd Ofu 'k=Adv k rf ;ª }uD; xka‹d emuf ppfc±Hk ;Hk u olu ‹ dk tvky-f urf;ESihf axmif'%f (3) ESpf csrSwcf _hJ yD; 1992 ckEpS f
at;armif. uGyu f rJ a+ tmufwiG f u&ifjynfe,f v+id ;f bGŒJ teD; autif't D pdk cef;ukd azazmf0g&DvwGif aemufxyf (7) ESpf xyfrw H ;dk jr‡ichf ohJ nf?
19
0kid ;f &mwGif olyg0ifc_hJ yD; wku d yf tJG wGi;f u&ifacgif;aqmif apmbOD;}uD;ukd tao&rd OD;atmifcif=“ae0if;/ EkdifiHa&;±kyfykHv$m”/ tykdif; (2) {&m0wDpmapmifyg
onf? xka‹d emuf taz}uD;. opPmawmfcH aemufvu dk Ef iS hf vlowform;tjzpf 1962 aqmif;yg;/ csif;rkdif twGJ (8) trSwf (9)/ pufwifbmv 2000 ckESpf/ pmrsufESm
ckESpf ZlvkdifvwGif wuUokdvfausmif;om; &maygif;rsm;pGmukd taoypfcscJhaom (28)? “ae0if;[m ol&JŒ vkH;0O\kHjzpfwJhtm%mukd b,fvkdwefzkd;ukdyJ ay;&ay;&
wyfprk sm;ukd ol uGyu f cJ ohJ nf? orkid ;f 0if ausmif;om;or*~taqmufttku H v dk nf; ay;_yD; vGefcJhwJh tESpf (40) ausmftwGif; tm%mukd vk,lxdef;odrf;cJhw,f? ol‹&JŒ
azmufcGJ°zdcscJhonf? olt ‹ aejzifh aoG;v$rf;r+trsKd;rsKd;twGuf wm0ef&SdcJh_yD; OD;oef‹ -ydifzufawGukd xkwfypfcJhw,f? ol&JŒ rdwfaqGawG/ &Jabmf&Jbuf aemufvkdufawG
psmye ±kyfysufqif;ysufjzpf&r+ESifh &Spfav;vkH; &ufpufr+rsm;u olt ‹ wGuf emrnf tay:rSmvJ opPmazmufcw hJ ,f?
tysu&f qk;H rsm;jzpfco hJ nf? ae0if;u olu ‹ dk ol.,kwrf m&ufpufaom vkyaf qmifr+ 1977 ckESpf azazmf0g&DvrSm usif;ycJhwJh rqv&JŒ wwd,t}udrf nDvmcH
rsm;twGuf aumif;pGmcs;D jri‡ chf o hJ nf? 2002 ckEpS f rwfvwGif olq ‹ &mocif tdrt f us,f usif;ypOfu v#Kd0‹ u S rf aJ y;wJt h cg ygwDacgif;aqmiftpOfvu dk rf mS ol[m eHygwf (4)
csKyfozG,fcH&_yD;aemuf r-umrDyif olvnf; w&m;r0if&&Sdaeaom cHpm;cGifhrsm;/ ae&mukd tqifhusoGm;cJhw,f? okd‹aomfvJ olwkd‹[m ol‹tay:rSm qkd&S,fvpf'Drkd
-oZmtm%mrsm; qk;H ±+;H cJ_h yD; rjzpfpavmufaom ppfwyfyifpifvpmav;jzifh qif;&J ua&pDudk ±k;d om;pGm ,k-H unfo&l ,fv‹dk em;rvnfrv + cJG w
hJ mjzpf_yD; olu ‹ adk v#mhwu G f
EGrf;yg;pGm &SifoefaecJh&onf? ol. tpmtdrfa&m*gtwGuf pifumylwGif ukor+cH cJh-uwmjzpfw,f? tJ'Dtcg ol[m ygwDEkdifiHa&;ukd pdwf0ifpm;ykHrjyayrJh axmuf
,l_yD;tjyef 2003 ckESpf {_yDv (9) &ufae‹wGif &efukef°rdŒ Y aoqkH;cJhonf? vS rf;a&;wyf&JŒ tultnDukd&,l_yD; ygwDoef‹pifa&;ta-umif;jycsufeJ‹ ygwD0if
18 (54˜000) ukd xkwyf pfvu dk w f ,f? tJ't D csed u f tpk;d &tvkyrf mS ygwD0ifjzpfa&;[m
'kw,d urBmppftwGi;f Adv k cf sKyfatmifqef;vufatmuf&dS bDtidk af twyfo‹dk
Advk cf sKyf}uD;a[mif; ol& wifO;D ,ck NLD 'kw, d OuU@ 0ifa&mufcphJ Ofu touf r&Srd jzpfvt dk yfaeygw,f? tJ'aD emuf olq ‹ ENtwkid ;f [m t&m&mukd csKyfuidk v f myg
(16) ESpo f m&Sad o;onfh vli,fwOD;jzpfonf? vGwv f yfa&;r&rD Armhwyfrawmfudk w,f? okd‹aomfvJ ygwDoef‹pifa&;[m ae0if;tay: }uD;}uD;rm;rm;wefjyef±kduf
347 348
347 348
rSwcf surf sm; Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
cwfr+jzpfcJhygw,f? 1978 ckESpfrSm ygwDu xkwfy,fcH&wJh ref;aiGatmif acgif; (17) &ufwGif (49) }udrfajrmuftpnf;ta0;odk‹ wifoGif;aom tpD&ifcHpm tD;§pD
aqmifwJhtzGJŒ[m ae0if;ukd vkyf}uHowfjzwfzkd‹ ¯ud;pm;cJh-uygw,f? olwkd‹u tif 4§ 1993§37 / pmrsufESm 19 (u)=armifaomfu (c) OD;baomf/ touf
olt‹ wGif;pnf;xJu vlawGukdyg z,f&Sm;ypfzkd‹ ¯ud;pm;cJh-uygw,f? 'gayr,fh tJ'D (65) ESpf (trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJŒcsKyf A[dkaumfrwD0if) onf 1989 ckESpf/ Zlvdkif
}uHpnfr+[m taumiftxnf razmf&ao;cifrSmbJ ay:aygufoGm;_yD; }uHpnfol v (23) &ufwGif zrf;qD;jcif;cHcJh&onf? ta&;ay:jy@mef;r+ tufOya'. yk'fr 5
rsm;tm;vkH; ao'%ftjypfay;cH-u&w,f? okda‹ omfvJ olwkdu ‹ kd rpD&ifrD vGwf_idrf; (u) ESifh 5 (c) t& 1989 ckESpf/ atmufwdkbmvwGif olu ‹ dk tvkyf-urf;ESihf axmif
csrf;omcGifhtrdef‹ (1980 ckESpf) u ref;aiGatmifukd toufcsrf;om&m &apcJhyg '%fEpS (f 20) tjypf'%fcsrSwcf o hJ nf? olonf aemufausm tm±Hak -umr}uD; a&m*g
w,f? ref;aiGatmif[m axmifuxGufvm_yD; (2) ESpft-um autif,lu wckjzpfonfh vnfyif;cdkifa&m*gudk jyif;jyif;xefxef (severe Spondylitis) cHpm;&
&efukefukdwkdufckduf&mrSm OD;aqmifcJhjyefw,f? okd‹aomfvJ oleJ‹taygif;ygrsm;ukd vsuf&Sd&m 1990 ckESpf/ pufwbFmvtwGif;wGif tif;pdefaxmifxJY tpmiwfcH
vsijf refpmG zrf;rdcjhJ yefygw,f?” qENjyaepOf t}uD;tus,ft±du k cf cH &hJ onf? xda‹k -umihf ol. nmbufwjcrf; ao
20
bDbDpD (2) wDAGD (txufygtpDtpOf)/ a':atmifqef;pk-unf= “usr oGm;cJhonf? 1991 ckESpf/ ZGefv (9) &ufwGif uG,fvGefcJhonf?
azazudk jrefrmjynf&J‹ar#mfvifhcsuftjzpf vlawGujyef-unfhaewm[m usr 'Drdk 23
a':atmifqef;pk-unfonf _Adwo d #vlrsKd;jzpfol rdu k uf ,ft&J pf ( Michael
ua&pDv+yf&Sm;r+}uD;xJ yg0ifvm&jcif;&J‹ ta-umif;t&if;jzpfygw,f? tJ'Dawmh Aris) udk 1972 ckESpfwGif vufxyfcJhonf? a'gufwm rdkufu,f ADvefukwf tJ&pf
usrrSm ulnzD w ‹kd m0ef&adS ew,fv‹kd cHpm;rdygw,f”? onf wdAufESihf [dr0Eœmavhvmr+ESihf ywfoufaom atmufpfzdk‹'f (Oxford)
21
þat;&Sm;0dcf (Asia Week)/þ1993þckESpf rwfv (3) &uf/ aqmif;yg;. wuUodkvf. okawoeynm&Sifjzpfonf? atmufpfzdk‹'fwuUodkvf pdef‹tefaxmfeD
yxrykdif;= urBmajray:&Sd t}uD;rm;qkH;tmCmw (txufwGif aemufqkH;ykdif;ukd aumvdyf. ausmif;tkyftjzpf 1998 ckESpfwGif xrf;aqmifaepOf uifqma&m*g
ukd;um;_yD; tcef; (1) eHygwfpOf=6) “aemifwGif &JabmfokH;usdyf” [k ausmf-um; zdpD;r+cHcJh&onf? &efukefwGif&Sd ol‹ZeD;onftm; aemufqHk;E+wfquf&ef jrefrm
vmrnfholrsm; *syef.vufatmufY ppfoifwef;oif,laepOfuyif jrefrmEkdifiH. ppftkyfpktm; jynf0ifcGifhADZmay;yg&ef arwWm&yfcHcJhonf? odk‹aomfvnf; ppfAdkvf
vGwfvyfa&;ol&Jaumif;jzpfvmrnfh AdkvfcsKyfatmifqef;tay: ae0if;u rnfr# csKyfrsm;u u±k%mw&m; acgif;yg;pGmjzihf ADZmay;&ef jiif;qefcJhonf? a'gufwm
rkef;wD;a-umif; jrefrmwkdif;od&Sd-uonf? tJ&pfonf 1999 ckEpS /f rwfv (27) &ufae‹/ ol. (53) ESpaf jrmufarG;ae‹wiG f vef'ef
ol.ajymjyIyifroifah om vlra+ &;tusiyhf surf r+ sm;twGuf vltrsm;a&Sw › iG f &Sd csmcsDaq;±HkwGif uG,fvGefcJhonf? ppftpdk;&onf olwdk‹.om;ESpfOD;jzpfonfh
ol‹udk t&SufuGJapaoma-umifh ae0if;u ol‹xuftouf (3) ESpf i,faomfvnf; tJvpfZENm; jrifhqef;atmifESihf uif (rf) xdefvif;wdk‹. EdkifiHul;vufrSwfwdk‹ukd
ynmtvGefxl;c|ef_yD; rsm;pGm±kkd;om;aom vli,facgif;aqmiftm; rkef;wD;cJhonf? ESpt f awmf-umuyif zsuo f rd ;f cJoh nf? olwu ‹kd kd olr‹ cd ifxv H nfywf&ef wcgw&Hro S m
OD;ae0if;onf ‚if;tjzpftysufrsm;tjyif AdkvfcsKyfatmifqef;u ol‹tm; tjcm; cGiðhf ycJo
h nf?
usL;vGerf r+ sm;twGuf tqifch scjhJ cif;rsm;ukv d nf; rnfonft h cgr# rarhaysmufcahJ cs? 24
bDbDpD (2) wDAGD (txufygtpDtpOf)/ rSwfwrf;±kyf&Sifonf AdkvfcsKyf.
wcgaomf Adv k cf sKyfatmifqef;u ae0if;ukd pdwyf suvf eG ;f onft h wGuf 'kw, d wOD;wnf;aomorD;jzpfo. l pl;&Sem-unf;zG,af jymqdrk j+ zpfonfh “usr azazom
urBmppf. rkew f idk ;f qefaomESprf sm;twGi;f *syefrS trdajrokt‹d jyef a&vrf;c&D;wGif toufxif&Sm;&SdaecJhr,fqdk&if 'Drdkua&pD[m touf0if v+yf&Sm;aecJh rSmjzpf_yD;
ickH;rwaumifa-umifh wavSvkH;rykyfcif ae0if;ukd z,f&Sm;ypf&efxd olcsdefqawG; wnfwahH ecJrh mS jzpfw,f? olu ‹ kd qH;k ±+;H cJ&h wm[m aysm&f i$ zf , G &f m 'Dru
kd a&pD jrefrmEdik if H
awmpdwfY armcJh&a-umif;ukd &JabmfokH;usdyf0if Adkvf&efEkdiftm; ajymjy_yD; wm0ef awmfukd wnfaqmufz‹kd tcGit hf a&;udk usrwdq ‹k ;kH ±H;+ cJ&h wm jzpfygw,f? 'gayr,fv h J
ay;cJah o;onf[k tqk&d ydS gonf? 'kwd,tcGifhta&;awG[m t_rJvmwwfp_rJrdk‹ usrwdk‹ wwfEdkifwkH; tJ'DtcGifhta&;
22
ukvor*~ pD;yGm;a&;ESihf vlr+a&;aumifpD. vl‹tcGifhta&;aumfr&Sif awGukd t&trd zrf;udik &f rSmjzpfygw,f” [laom pum;&yfrsm;jzihf tqH;k owfxm;
txl;udk,fpm;vS,f ,dkZdk,dkumwm (Yozo Yokata) u 1993 ckESpf/ azazmf0g&Dv avonf?
349 350
349 350
Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
cH0efxrf;=1947) ESihf awGŒqHkar;jref;cJh&mrS olESihf ol‹vkyfazmfudkifbufrsm; 1947
ckESpf/ Zlvdkifv (19) &ufae‹wGif twGif;0efrsm;±Hk;Y&Sdaea-umif; ajym-um;csufudk
tcef; (7) &v'f aumufEw k af zmfjyxm;onf? “aumifpcD ef;reJ‹ tawmfe;D wJh ±H;k cef;xJrmS u|efawmf
1
wnf;jzwf/ jzefa‹ 0ol a'gufwmausmf0if;? atm&ifhudk‹ (pf) aumvdyf (Or- wdk‹ wckckpm;aomufae-uwkef;/ atmfwdkrufwpf aoewfoH ESpfcsufoHk;csufudk
ange Coast College)/ u,fvz D ;kd eD;,m; (California, USA) ygarmuQwm0efrS tem; u|eaf wmfw‹kd ±kww f &uf-um;vdu k &f ygw,f” olonf aumifpcD ef;rodþ‹k oGm;a&mufchJ
,l_yD; tar&durSmyif aexdkifygonf? 1987 ckESpfwGif pDtm'DbD tjynfjynfqkdif&m &m Todk‹ jrifcJh&onf? “ae&mwumrSm aoG;awGcsnfhyJ/ tawmhfudkrsm;w,f/
(CRDB International) yxr OuU@jzpfcJh_yD; Twm0efudk OD;wifarmif0if;u 'DvdkaoG;rsKd; u|efawmf wcgrS rawGŒzl;bl;? bmjzpfvdk‹vJqdkawmh teD;uyf_yD;
qufvufxrf;aqmifonf? 1997 ckEpS rf mS a'gufwmausm0f if;u wzef OuU@jzpfjyef aoewfawGe‹J ypfcw hJ mr[kwv f m;? aoewf'%fa-umifh pm;yGw J iG ;f u ypPn;f awGe‹J
um 2003 ckEpS q f ef;wGif OD;bDvmftrf/ &m&Spf (Bilal M. Raschid) u xkw d m0efudk pm;yGJtpdwftydkif;awGvJ wppDusKd;yJhysufpD;ae-uw,f? aoG;tdkifawGxJrSm
,lygonf? (bDvmvf&m&SpfrSm OD;Ek/ AdkvfcsKyfatmifqef; ponfh av;pm;tyfaom uefausmufvGifhxGufoGm;wJh zdeyfawG&Sdae-uygw,f”? tqifhjrifh _Adwdo#t&m&Sd
rsKd;cspfacgif;aqmif}uD;rsm;wGif yg0ifcJhol OD;trf/at/&m&Spf (M.A.Raschid) . trsm;tjym;onf twGif;0efrsm;±Hk;twGif;wGif olw±dk‹ Hk;cef;rsm;&Sdae-uonf?
6
om;jzpfonf? [l;wifum.‘jrefrmEdik if /H þvGwv f yfa&;¯ud;yrf;r+þ1944=48’þpmrsuEf mS þ(872)?
2 7
bDbDpD (2) wDAGD 1997 ck/ Zlvdkifv (19) &uf (txufygtpDtpOf)/ qm/ bOD;onf xdktcsdefu w&m;v$wfawmf. w&m;ol}uD;ESihf zGJŒpnf;
toHv$ifholu “OD;apmeJ‹cifrif&if;ESD;wJh _Adwdo#t&m&SdawGudk &Ju pwifpHkprf;ppf yHkOya'tzGJŒwGif ta&;ygaomtzGJŒ0ifwOD;jzpfonf? 1952=57 wGif EdkifiHawmf
aq;ygw,f? vky}f uHrj+ zpfymG ;aepOf _Adwo d #axmufvS r;f a&;t&m&Sw d OD;u OD;apm orRwjzpfonf?
udk wu,fyJ w,fvzD ek ;f qufajymcJyh gw,f” [kajym_y;D aemufwiG f atmufygAdv k rf ;ª armifarmif (Adv k rf ;ª csKyfa[mif;) “oHCmrSomrefvo l ”‹dk jrefrmEkid if .
H trsKd;
[l;wGdKif (ppfaxmufvS rf;a&;=1947) ESihf awGŒqHkar;jref;cef; aumufEkwfcsufudk om;a&;v+y&f mS ;r+rsm; 1980 ykEH ydS /f pmrsuEf mS (260)/ rSwcf suf (20)? w&m;±k;H csKyfwiG f
qufvufvi$ x hf wk af y;cJo
h nf? ‘w,fvzD ek ;f a&'D,v kd ikd ;f u wckcck |waf csmo
f mG ;wm acwWw&m;ol}uD;wm0ef,lxm;aom OD;bOD;onf txl;w&m;ckH±kH;wGif yg0if_yD;
a-umifh (11) em&DrmS pm;&dyo f mxJa&mufaewJo h al wGtm;vH;k u|eaf wmfwa‹kd jymwm q&mpHukd ppfaq;cJhonf? OD;bOD;tm; pma&;olu o±kyfazmfxm;onfrSm ‘bcif
tm;vHk; a&'D,dkuwqifh -um;ukef-uygw,f? aemuf em&D0ufvJ-uma&m olwdk‹ e,fyidk 0f efaxmufonf OD;OwWrtm; yxrjypf'%f pD&ifcsucf sco hJ jl zpfonf?’
8
wawG vkyf}uHr+jzpfwm odukef-uawmh OD;apmudk oHo,0if-uygw,f? oHo, z&ef/‹ tif/ xa&*g (Frank N.Trager) jrefrmEkid if H “bk&ifEh idk if rH S orRwEkid if H
t0ifc&H wm aemufwa,muf&ydS gao;w,f? tJ'g u|eaf wmfjzpfygw,f? 'gayr,fh ok”d‹ (Burma: From Kingdom to Republic) (vef'ef ayg(vf) arm(vf) ykHESdyfwkduf
uHaumif;axmufrpGm tJ'D oHo,u aysmufuG,foGm;cJhygw,f? 1966 ckEpS )f pmrsuEf mS 105? “'kw, d urBmppftwGi;f u trSwf (136) _Aw d o d #wyfzŒJG
3
OD;xGef;vSatmif/ w&m;vdkjyoufaotrSwf(38)/ txl;cHk±Hk;a&S›Y usrf; . wyfzŒJG0ifa[mif;rsm;yg0ifaom u&ifrsm;ukd taxmuftyHah y;a&;}uHpnfrw + &yf
usdefxGufqdkjcif;? ukd 1948 ckESpf pufwifbmvwGif azmfxkwfcJhonf?” [l;wifum (Hugh Tinker)
4
1995 ckEpS /f rwfvwGix f w k af 0aom wyfrawmfordik ;f / wwd,wG/J pmrsuf “jynfaxmifpjk refrmEkid if þH vGwv f yfa&;yxrESprf sm;ukþd avhvmr+”þ(vef'efþatmuf(pf)
ESm (151=152) u twnfðycsufr&Sdaom owif;pm owif;ay:wGif tajccHxm; zk'‹d w
f uUov kd þf pmykEH ydS wf udk þf 1957þckEpS þf pmrsuEf mS 37)? “umvuwWm;&Sd 'k=Akv d rf ;ª }uD;
onfhol‹tjrifudk a&;om;xm;onfh Adkvfrª;csKyfarmifarmif.pmtkyf/ pmrsufESm a*s/pD/wl;avmh(cf)(J.C. Tulloch-M.C.) trf/pD/ ESihf &efuek &f dS a'vDar;(vf)owif;pmrS
(317) ESihf (339) udkvnf; aumufE+wfudk;um;xm;onf? tvufZENm; uif;bJ(vf) (Alexander Campbell) (ESpfOD;vkH;rSm 136 wyfzGJŒrS jzpfcJh
5
bDbpD D (2) wDADG ±ky&f iS f (1947 ckEpS /f Zlvikd v
f 19 &uf) ‚if;wDA±DG yk &f iS tf wGuf -uonf) wkd‹. v+yf&Sm;r+rsm;ukd jrefrmtpkd;&u &SmazGawGŒ&SdcJh_yD; uif;bJ(vf)ukd
qm/ eDudkvyf (epf) varm (Sir Nicholas (Nick) Larmour) (jrefrmyÉdnmOf &efukefrS xkwfypfjcif;cH&onf?” aemuftr+wckrSm Seventh-Day Adventist
351 352
351 352
&v'f Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
c&pf,mefbkef;}uD;wOD;jzpfol a*s/ 'AvsL/ abmf(vf)'0if (J.W. Baldwin) . tr+ ol‹tcef;u¾” (umuG,fa&;0ef}uD;Xme/ 21 }udrfajrmufxkwfa0jcif;/ 1999)
jzpfonf? vGwv f yfa&;r&ao;rD _Adwo d #wu ‹dk olu
‹ dk jrefrmEkid if rH S jynfEiS 'f %fcwfcH pmrsufEmS 36?
&onf? olonf vef'efwiG f “jrefrmEkid if H awmifwef;om;rsm;. rdwaf qGrsm;tzGŒJ ” “æAdkvfcsKyfatmifqef;pdwful;cJhonfrSm _Adwdo#wkd‹xHrS vGwfvyfa&;&_yD;
tpnf;ta0;rsm;ukd oGm;a&mufwufc_hJ y;D 1949 ckEpS w f iG f autif,o l ‹dk oGm;a&muf aemuf jrefrmEkid if . H vkt d yfcsufrsm;ESit hf nD zGŒJ pnf;tkycf sKyfyHk tajccHOya' (1947
yl;aygif;cJo h nf? 1951 ckEpS t f xd olwE‹dk iS t hf wlaexkid cf _hJ y;D tzsm;a&m*gjzifh uG,v f eG f ckEpS )f ukd jyefvnfjyifqif&efjzpfonf? uHta-umif;raumif;vSpmG TonfrmS jzpf
cJhonf? ol‹ocsKõif;tkwf*lay:wGif “Tae&mwGif u&ifvlrsKd;rsm;ukd cspfcifjrwf ay:rvmcJah wmhacs? tb,fa-umifq h adk omf r-umao;cifuyif _Adwo d #owif;Xme
Ekd;olwOD; vJavsmif;ae onf” [laom pmwrf;a&;xkd;xm;onf? rsm;okd‹ xkwfjyefay;cJhaom tvGeftxl;ta&;}uD;aom taxmuftxm;rsm;t&
9
arm&pf/ aumvpf (Maurice Collis) “jrefrmjynfY aemufq;Hk ESihf yxrqk;H ” _Adwdeftajcpkduf “jrefrmEkdifiH awmifwef;om;rsm;. rdwfaqGrsm;” tzGJŒu
(1941=1948) azbmESihf azbmvDrw d uf/ vef'ef) pmrsufEmS 25§26? vGwfvyfa&;r&rD AdkvfcsKyfatmifqef;ESifh 0ef}uD;tzGJŒukd vkyf}uHowfjzwfr+ESifh
10
rl&if; jrefrmhtvif;owif;pmudk 1914 ckESpfwGif jrefrmEdkifiHY pwif 1947=48 ckEpS f ywf0ef;usifrsm;wGif u&ifaomif;usef;r+rsm; jzpfymG ;atmif pDr! H e¸ f
wnfaxmifcJh_yD; 1969 ckESpf/ Zefe0g&Dv (31) &ufae‹wGif ppftkyfpku jynfolydkif -um;cJjh cif;jzpf_yD; ‚if;wko ‹d nf _Adwed . f ukv d edk eD ,fcsJŒ “uGeq f maA;wpf” tpk;d &ESihf
odrf;cJhonf? 1998 ckESpf/ ZGefv (15) &ufrSpI befaumufwGif acwfòydif*sme,f wdusaom tquft oG,frsm;&SdaecJhonf?
16
pmyHEk ydS wf ukd rf S jyefvnf±u kd Ef ydS x
f w
k af 0cJoh nf? a':atmifqef;pk-unf. ‘atmifqef;’ (uGif;pfvef;wuUodkvf=-opa-w
11
tdv k AD m *d;k vfprpf (Oliver Goldsmith) . ‘oabmaumif;þa,mufsm;wOD;’ vs/ 1984) pmrsufESm=(33) ‘olyGifhyGifhvif;vif;0efcHcJhouJhodk‹ olonf rrSm;r,Gif;
12
bDbDpD (2) wDAGD (txufygtpDtpOf)/ wifqufol = atmifqef;udk Edkifaomol r[kwfyg? odk‹aomf ol.pdwfrSm tpOft_rJ us,fjyef‹vsuf&Sdaom
zrf;qD;jcif;rðyEkid rf D 0ef}uD;csKyf uvD;rif/h tufwvD (Clement Altee) u bk&ifcu H kd pdwjf zpfum tpOfrjywf zGŒH òzd;wd;k wufEidk af om pGr;f tm;&Sad eonf?
17
jyefac:vdkufonf? vlawGŒar;jref;cH&ol tJ&pf/ bufwmpbD= “qma':refprpf w&m;Oya' pdk;rdk;r+ESifh vHkòcHr+wdk‹udk tpm;xdk;Edkif&efESifh 'Drdkua&pD
uawmh aemifwr&ao;bJ aemufrS rdwfaqGwOD;pD pma&;vdkufwmu= usKyfwdk‹ a&G;aumufyGJrsm; usif;yEdkifa&;twGuf óudwifjyifqifr+rsm; ðyvkyfEdkif&ef vkyfydkif
u atmifqef;&JŒ ola‹ vmufta&;rygwJh vkyaf zmfuikd b f ufawGukd qGóJ ud;cs_y;D om;yJ? cGifhtm%m tyfESif;vsuf tpdk;&w&yfudk OD;aqmifEdkif&eftwGuf 1958 ckESpf/
'ga-umihf olu b,fta-umif;a-umihf *sL&Da&Sr› mS tcGit fh vrf; r,lEidk o f vJqw kd m atmufwdkbm vwGif jrefrmEdkifiHawmf jynfolv ‹ $wfawmfu AdkvfcsKyf}uD;ae0if;udk
usKyfem;rvnfEkdifbl;? olu ‹ dk aopm;aoap pD&ifcsufcs&if usKyfwdku ‹ oem;u±k emrnfpm&if;wif tqdðk ycJo h nf? ae0if;tm; uefo ‹ wfxm;aom wm0efoufwrf;
%may;zd‹k aocsmrSmaygh? 'gayr,fh tJ'v D kd tajctaeay:rSom ta&;,lEidk rf mS ”? rSm 1958 ckEpS /f Ek0d ifbmvrS 1960 ckEpS /f azazmf0g&Dvtxdjzpfonf?
18
13
[l;wifum (Hugh Tinker) t,f'w D m “jrefrmEkid if H vGwv f yfa&;¯ud;yrf;r+” npmpm;yGw J ckY vl0ifpm;r+ta-umif; ajym-um;r+wckudk wqifch H jyefvnf
vef'ef/ bk&ifr}uD;. pma&;ud&, d m ±k;H cef;/ 1983=84 twGJ (1) pmrsufEmS 543/ -um;od&_yD; ,if;rSm &$ifjrL;zG,f[k xif&aomfvnf; ta&;}uD;onfh ykHjyifwyk'f
tcsuf 563? jzpfonft h wGuf xyfcgxyfcgajymjcif;jzifh ykrd adk umif;rGev f mygvdrrhf nf? ol.tkypf ;dk r+
14
bDbpD D (2) wDAGD (txufygtpDtpOf)/ atmifqef;pk-unf= “armihb f ufwef apmapmykdif;wGif tm%m&Sifae0if;onf xkdif;rif;orD;wyg;ukd EkdifiHawmfnpm
(Mountbatten) u em;vnfr+&Sdwmu usrzcif[m jrefrmjynfrSm todtrSwf pm;yGJw&yfjzifh wnfcif;{nfhcHonf? rif;orD;u olronf 1767 ckESpfu jrefrmwkd‹
ðy&r,fh tiftm;jzpfa-umif;eJ‹ olu vufccH w hJ muvJ trSet f wdik ;f r[mrdwaf wGukd t,k', < -rdŒawmfudk odr;f yku d pf Ofu olt ‹ ukEd iS t hf wl uGyrf sufjcif; cHc-hJ u&aom rif;
Armhwyfrawmfu xl;uJpGm tultnDay;Ekdifa-umif;udk ,Hk-unfw,fqdkwm usr orD; jyefvnf0ifpm;cJjh cif;jzpfonf[k ae0if;ukd ajymjyonf? tu,fI aemufb0
xifygw,f”? rsm;wGif tcsed -f um&Snpf mG uGu J mG cJ&h aom olt ‹ ukEd iS hf jyefvnf qkq H nf;&ef ar#mv
f ifch hJ
15
'k=Adkvfr;ª }uD;vS rif;/ “jrefrmEkdifiH. EkdifiHa&;tajctaeESifh a'otwGif; _yD; olwE‹dk pS Of ;D yl;aygif;I jrefrmEkid if u H dk zsuq f ;D vufpm;acs &ef olrraorD used q f cdk hJ
353 354
353 354
Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
a-umif; olru ajymjyjyefygonf? ae0if;u olrbuf tenf;i,f,drf;vkduf_yD; wl t"dutcsufrsm;tay: tajccHaom u|efawmfwkd. ‹ tufaq;rsm;ESifh tawG;
olrem;em;uyfum wk;d wk;d av;ajymygonf? “igu rift h ukyd ?J -unfah v? ig jrefrm tjrifrsm;onf “at;&Sm;0dcf” r*~Zif;wGif 2003 ckESpf Ekd0ifbmvwGif “b0&Sifrif;
jynfukd bmvkyfxm;ovJ? at;æ'gtpyJ&Sdao; w,f” [l.? w&m;ae0if;” ESifh 1993 ckESpf ZlvkdifvwGif “ol&Jaumif;wOD;.t&dyf” tjzpf
19
a'gufwmwifah 0 BA, MBBS (Rgn), MRACMA, MM (Psychotherapy) azmfjycH&_y;D befaumufrS xkwaf 0aom “acwf°ydi”f *sme,fwiG f &Spaf v;vk;H ESpyf wf
(Sydney), FRANZCP onf Westmead aq;±kHwGif pdwfa&m*g txl;ukq&m0ef vnftxdr;f trSwpf mapmiftwGuf “ae0if;.0Suv f uf” tp&So d nfh aqmif;yg;rsm;
(Staff Specialist Psychiatrist) wa,mufjzpf_yD;/ jyifyukd,fykdifaq;ukcef;wGif azmfjycHc&hJ onf? ,if;oka‹d om aqmif;yg;rsm;ukd u|efawmf vkyaf zmfuidk zf ufrsm;ESihf
pdwaf 0'em cGjJ crf;pdwjf zmukx;Hk jzifh ukool q&m0ef (Psychotherapist) wa,muf u|eaf wmfu, dk w
f idk f pDtm'DbD “owif;rsm;ESihf tjrifrsm;” pmapmifwiG f a&;om;xkwf
jzpfonf ? ‚if;pdwfyg0ifpm;onfh bmom&yfrsm;xJwGif tºuGif;rJhtm%m&Sifpepf a0cJo h nf?
22
vufatmuf aexkid &f jcif;. tusK;d quf&v'frsm;ESihf tqkyd g&v'frsm;. om;pOf ae0if;ESifhtwl ol‹orD; cifpENm0if; (owif;rsm;wGif ol.q&m0eftjzpf
ajr;qufwidk f qk;d usK;d oufa&mufapr+rsm;/ ppfajy;'kuo Q nfrsm;ESihf n‡O;f yef;ESyd pf ufc/H azmfjy-uonf)/ olr. cifyeG ;f at;aZmf0if;ESihf ajr; ausmaf e0if;wk‹d vku d yf gcJ-h uonf?
"m;pmcHrsm;twGuf pdwaf 0'em ukx;Hk rsm; ponfwy‹dk g0ifonf? _yD;cJhaom tESpf (20) twGif; tusifhysufqkH; urBmhacgif;aqmif (10) OD;pm&if;wGif
20
Tae&mwGif u|eaf wmf t*Fvyd b f momjzifh a&;cJo
h nfph mtkyw f iG f ',fe&D ,f ql[m wkt d aejzifh xdyq f ;Hk tqift
h jzpf Ekid if w
H umjrifomxifomtzGŒJrS xkwaf 0aom
(vf)'Dz;dk (Danicl Defoe:1661-1731) . pmayrS avsmu f efonfh atmufyga&;om; urBmvk;H qkid &f m tusiyfh surf t + pD&ifcpH mu 2004 ckEpS f rwfvwGif tqifo h wfrw S cf H
csufukd ukd;um;jyxm;ygonf? &onfrmS pdw0f ifpm;zG,jf zpfonf?
23
The best of men cannot suspend their fate: ±+armifonf ti,fwef;pma&;av;tjzpf tvkyfvkyfzuf a':wifwifukd
The good die early, the bad die late. 1930 ckEpS v f nfwiG f vufxyfc_hJ yD; om; (2) OD; xGe;f um;cJo h nf? olwu ‹dk _JG yD;aemuf
21
a-u;rkOH ;D aomif;/ xif&mS ;ausm-f um;aom owif;pmq&mESihf pma&;q&m? Adv
k cf sKyf}uD;ae0if;tjzpf rpPpaf uwDawmif}uD; (c) auwDboef; (c) cifaroef;ukd
tar&duefEidk if H zavmf&'D ge,fwiG f ,cktcg aexkid v f su&f _dS y;D ±+armif (c) ae0if;. 1950 ckEpS t f apmykid ;f wGif vufxyfco hJ nf? olrwGif orD;ok;H OD;yg&Sv d mcJ_h y;D ae0if;ESihf
b0jzpfpOfrsm;ukd taumif;qk;H ykaH zmf Ekid o f jl zpfonf? olonf pmtkyw f apmifwzGŒJ jzpf orD; (2) a,muf/ om; (1) a,muf &&Scd o hJ nf? olronf 1972 ckEpS w f iG f uG,v f eG cf hJ
atmif atmufygukd,fa&;twˆKy`wWdrsm;ukd taumif;tqkd; r¹cGif;rcsefa&;om;cJh onf? 1970 ckEpS v f nfwiG f a':-umqef[ak c:aom &ckid t f rsK;d orD;wOD;ukd ZeD;r,m;
onf? «ycJhonf[k aumvm[vjzpfcJhonf? ukef;abmifrif;qufrS bk&ifrif;wkef;rif;.
(1) “Adv k af e0if; ppf"m;jyvrf;pOf”/ 1944 ckEpS f Zlvidk v f wGif a&'D,b dk m;rm;/ jrpfawmfol *|e±f p‹dk f b,fvmrD (June Rose Bellamy) (c) &wemewfr,fudk 1975§76
rme,fyavmu ykEH ydS x f w k af 0onf? ckESpfwGif w&m;0ifvufxyfcJhjyefonf? ,if;tdrfaxmifrSmvnf; acwWr#omcH_yD;
(2) “owif;pmq&mwOD;/ Adv k cf sKyf}uD;wOD;ESihf jrefrmjynf&dS ppfwyfwwyf”/ tdrw f iG ;f &efjzpfrt + wGi;f aq;vdyjf ymzefcu G jf zifh ypfaygufrj+ zifh tqk;H owfomG ;cJo h nf?
1995 ckEpS w f iG f 0+u d vf ;dk wyfp/f befaumufEiS hf csiferD mS ykEH ydS x f w k af 0cJo
h nf? rnfou l pypfaygufonfEiS yhf wfoufI owif;jyefy‹ mG ;r+twGi;f 0d0g'uGv J rJG r+ sm;&Scd hJ
(3) “Adv k af e0if;Zmwfvrf;±+yo f r#” (Akv d af e0if;. ±+yaf xG;ayGvD Zmwfvrf; onf? aemufqkH;od&Sd&onfh vufxyfxdrf;jrm;r+rSm &efukefwuUokdvforkdif;XmerS
tjynft h pk)H 2001 ckEpS w f iG f uk,
d w
f idk xf wk af 0 _yD; “OD;ae0if;. jymwqky”f / 2004 okawoe uxdu a':eDejD rifEh iS jhf zpfonf? olrESiu hf _JG y;D jyefvnfvufxyfjyefonft h
ckEpS w f iG f uk, d w f idk xf wk af 0? trSwf (2) rSvI JG uset f m;vk;H jrefrmbmomjzifjh zpfonf? wGuf ,if;ukd ESpf}udrf[kwGufv#if pkpkaygif; (6) }udrf&Sdonf?
Ekid if &H yf jcm;a&muf jrefrmpma&;q&mrsm;onf ae0if;ESiyhf wfoufI aqmif;yg;rsm; 24
Tpmyk'd Ef iS yhf wfoufI u|eaf wmf t*Fvyd b f momjzifh a&;cJo h nfh pmtkyw f iG f
ykHrSefa&;avh&Sd-u&m tcsKd‹rSm ol.oDva-umifh tusifhysufr+rsm;tajctae/ ±+dwfpyD;,m; (William Shakespeare: 23.4.1564-23.4.1616: in ‘Julies Caesar’)
bufvu dk rf r+ sm;ESihf tawG;tac:vGaJ csmaf er+rsm;tay: txl;«yxm;-uonf? tvm; a&;om;csufrsm;rS jrefrmjynf. vuf&SduH-urRmESifh oufqkdif&m pum;rsm;ukd
355 356
355 356
Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
atmufygtwkdif; ukd;um;cJhonf? acwf°ydi*f sme,f 2006 ckEpS f Zefe0g&Dv pmrsuf ESm (5)? &efuek af jrmufbuf (244)
“There is a tide in the affairs of men, - Which taken at the flood, leads rkdiftuGm&Sd ysOf;rem;°rdŒ -uufajy;&yfokd‹ etzu °rdŒawmfajymif;a&$onfESifh
on to fortune; - Omitted all the voyage of their life - Is bound in shallows, and
in miseries.” ywfoufaom aqmif;yg;? oHwrefa[mif;wOD;jzpfol pma&;q&mu vuf&Sd
25
t,f'wD mxHay;pm= “{&m0wDpmapmif” csif;rkid /f xkid ;f Ekid if H = 2003 ckEpS f tm%m&SiEf pS Of ;D jzpfonfh Adv
k cf sKyfr;ª }uD;oef;a&$EiS hf 'k=Advk cf sKyfr;ª }uD; armif;at;wku
‹ d dk
{_yDvwGif ykHESdyfxkwfa0? pmrsufESm (6)/ acgif;pOf “&mZyv†ifokd‹trSm;” a&;ol “i±l;” ESihf “irl;” [lI trnfwyfvu dk o
f nf? trSew f u,ftm;jzifh jrefrmtrsm;pkrmS
cifatmif/ -opa-w;vs? cefr‹ Sef;csufukd em;vnfoabmayguf_yD;jzpfI olwkt d‹ ay: rauseyfr+ukd vGwfvyf
“oif. 2003 ckEpS f Zefe0g&D=azazmf0g&Dxw k pf mapmif (twGJ 11/ trSwf 1) aomurBmwGif tcGifh&wkdif; vGwfvyfpGmajymqkdvsuf&Sd-uonf?
27
rsufESmzkH;wGif AdkvfcsKyfr;ª }uD;oef;a&$ukd a&S;±kd;pOfvm jrefrmbk&ifrsm;. taqmif atmifqef;pk-unf “a-umuf&GHŒ jcif;rS uif;vGwfa&;” yif*Gufpmtkyfwkduf
ta,mif0wfpjHk zifh azmfjycJjh cif;rSm olt ‹ yd rf ufpw d uf ;l tjrifjzpfEidk af omfvnf; u|eaf wmf t*Fvef 1991/ 'Drkdua&pD&SmykHawmf pmwrf;rsm;/ pmrsuf 177?
wkt ‹d wGurf mS ajcmuftyd rf ufozG,jf zpfaeonf? yef;csq D &mu bk&ifrif;wke;f rif;ukd
ykaH zmfonfEiS þhf qefu
‹ sizf uf b,fbufo‹dk olu ‹ dk ,dr;f aeatmif yef;csu D rSerf eS u
f efuef
ykaH zmfEidk yf gonf? wHqyd t f jynfEh iS hf ppf0wfpt Hk wGi;f rSmxuf olu yk-d unfah umif;ae
ygonf? 1990 ckESpf Ekd0ifbmvxkwf at;&Sm;0dcfpmapmifyg “bk&ifrif;w&m;}uD; pmwGJ
ae0if;” ykHukd u|efawmhftm; jyefvnfowd&apygonf? ,if;aqmif;yg;wGif rukdËf
o&zlaqmif;bk&ifjzpfcsiaf om ae0if;. b0&nfreS ;f csuu f dk cefr‹ eS ;f wGuq f a&;om; vky}f uHrE+ iS hf ±k;H wifw&m;pGq
J rdk E+ iS hf
cJhonf? ae0if;taejzifh AdkvfcsKyfatmifqef; OD;aqmifcJhaom &JabmfokH;usdyf
trsK;d om;ol&aJ umif;rsm;. taiGŒtoufudk ¯uduo f nfjzpfap/ r¯uduo f nfjzpfap ywfoufaom a-u;eef;pmtcsK‹d
qifjref;xm;cJo h nf? ae0if;u Adv k cf sKyfatmifqef;. txl;av;pm;cH&aom acgif;
1
aqmifr+ukd tarGqufcHcJh&onf[k aºuG;a-umfcJhonf? okad‹ omfvnf; vkyf}uHowf aemufwae‹wGif &ef‹ (Rance) u yufopfavm&ifh (Pethick-Lawrence)
jzwfr+ yl;aygif;}uHpnfr+}uD;wGif ol yg0ifywfoufaeonfrSm xifomjrifom &SdvS udk ud, k yf ikd af -u;eef;eHygwf 122/ (20;15) em&DwiG f ta-umif;-um;jcif;rSm olt ‹ ae
onf? vGeaf v_y;D aom aemifww&m; &roGm;&Smonfh ae0if;taejzifh aumufuspf jzifh atmifqef;tm; xyfrHawGŒqHkjyD; tr+aqmiftzGJŒwGifcef‹&ef trnfrsm; wdkifyif
,kwrf mapumrl wpkw H &m pGaJ qmifr&+ _dS yD; ±kyo f iG t
f & -unfah ysmf±a+ ysmf aysmf&adS o; -uygonf? pum;vufqHkjcif;rSm cifrifpGm&Sda-umif;udkyg aygif;xnfhvdkufonf?
onf? eef;yv†ifrS wpufrS ra&$Œol vuf&Sd ppftm%m&SifrSmrl csD;rGrf;p&mqkdI oydwaf rSmufacgif;aqmifrsm;ESiahf wGŒqI kH olwu‹kd aemufq;kH wGif aphpyfjcif; jyefvnf
wuGufrS r&Sdacs? &ufpuf,kwfoGrf; vl&rf;um; tm%m&Sifrsm;. jycef;aqmif zGiv
hf pS &f ef oabmwl-ua-umif;udv k nf;ygonf? OD;apm.toufay:wGif }uHpnf
twGi;f ^m%fynmESihf ±ky&f nftm;jzifh teD;pyfq;Hk wlorl mS ,l*ef'grS Adv k cf sKyf bD't
D rif jcif;rSm atmifqef;u uG,f&mwGif yg0ifcJhonf[k axmufjyjcif; vHk;0r&Sdyg?
2
jzpfonf? olwE‹dk pS Of ;D rSm ±kywf rl sm;jzpf-u_y;D tqifoif&h EdS iS _hf y;D ±kyaf jymifumwGe;f rsm;u xifjrif&onfrSm Ta-u;eef;udk bk&ifcHu vkyf}uHr+ESifhywfoufonfh
oufaojyESi_hf yD;jzpfonf? olwE‹dk pS Of ;D vk;H uk, d pf w D iG f olw. ‹dk tao;pm;av;awGEiS hf owif;-um;-um;csif; tvsifpvdk ydkv ‹ dkufygonf? AdkvfcsKyfatmifqef;rSm yGJcsif;_yD;
&Hvsuf&Sd_yD;jzpfonf? ,l*ef'gtm%m&Siftaejzifh xkdufwefonfhjypf'%fukd vGwf aoqH;k onf?
3
ajrmufaeapumrl w&m;Oya'ukd pD&if&ef Ekid if w H um w&m;±k;H rsm; tqifoif&h adS e *|ef'±dkif'if (John Dryden) = ‘rpPwm uGef*&dxH ay;pmrsm;’ (Epistles to
av_y?D ” Mr. Congreve).
26 4
ta0;a&mufow H refwOD;. = “°rdŒawmfjyefx;D a[mif;avmif;rif;w&m;” &ef‹uvpfwdk0J (vf) (Listowel) udk a-u;eef;eHygwf 371/ -o*kwfv (14)
357 358
357 358
Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
&uf/ (15;00) em&D/ aemufxyfta-umif;-um;jcif;rSm rdk;. xGufqdkcsuftm; ±kH;/ vef'ef? twGif;a&;pm (1169/ 12/ 48) &ufpGJ &efukef 1948 ckESpf arv (8)
us,fjyefp‹ mG jzefa‹ 0jcif;r&Sd (aemufxyf=r&S)d I xdyw f ef;v#KdŒ0u S t f qihf qufvuf &uf?
xm;rnfukd ar#mfvifyh gonf? txufygpmukd qifqmwnf;jzwf_yD; ykHpHjzifh tufzftkd 371§69472 tjzpf
5
Tpmudk &efu ‹ jynfxaJ &;0ef}uD;vufoa‹kd y;cJ&h m 0ef}uD;u pmjyef&efrvdk 1966 ckEpS f atmufwb dk mv (7) &ufae‹wiG f jynfor‹l w S wf rf;±k;H ok‹d xkwaf y;cJo h nf?
a-umif; rSwcf sufcsygonf? Adv k cf sKyfatmifqef;vky}f uHc&H onfh tESpf (50) ajrmuftjzpf ,lauwGif xkwv f i$ hf
6
arm&pf/ aumfvpf “jrefrmjynfY aemufq;Hk ESihf yxrqk;H ” (1941= 1948) jyocJhaom “atmifqef;ukd trSefwu,fb,folowfovJ” rSwfwrf;±kyf&Sifukd
azbmESihf azbmvDrw d uf/ vef'ef pmrsufEmS 22=24? ±kduful;cJhaom bDbDpD (2)/ wDAGD'g±kdufwm/ xkwfvkyfolwkd‹. okawoetzGJŒu
“a':refprpf jrefrmjynfo‹dk a&mufvmonft h csed 0f ,f (1941/ arv) OD;apmrSm ‚if;pmukd xkwf,lcJhonf?
0ef}uD;csKyfjzpfaeonf? olwEkd‹ SpfOD; awGŒqkH-uonfhtcgwGif uHaumif;axmufrI oufaotaxmuftxm;topfrsm;ukd xkwfjyEkdifaom rdepf (50) -um
oifhoifhjrwfjrwf&Sd-uonf? a':refprpfu OD;apm. vlqkd;vlaw p±kdufukdyif xkwv f i$ rhf . + aemufq;Hk tykid ;f wGif ar;cGe;f jzpfaeonfh Tpmukd Zmwfa-umif;jyefol
cifrifEpS v f zdk ,G af umif;aom Oy"d±yk f wpkw H &mwck[k xifjrifco hJ nf? 0ef}uD;csKyfu u atmufygtwkid ;f azmfjycJo h nf?
olu‹ , dk o f l pdwt f m±kw H iG f jrefrmvlrsK;d tm; vGwaf jrmufa&; atmifjrifpmG vkyaf qmif “1948 ckEpS f arvtwGi;f ¯ud;ay;wJah e‹u &efuek rf mS &Sw d hJ _Adwed o f t H rwfu
ay;Ekid rf nfh acgif;aqmifjzpfa-umif; xifaejcif;rSm b0ifcu dk af ponf? oka‹d omfvnf; 0+ud af [mok‹d v#K0‹d u S af -u;eef;pmwapmif a&;cJyh gw,f? tJ'D a-u;eef;pm[m ESpaf ygif;
TuJo h a‹dk qmif&u G af epOfþolt ‹ w
d uf yfuydk gþtjynfjh znfo h mG ;rnfuadk wmhaocsmonf? (50) cef‹ rayguf-um;oifo h nfph mtjzpf xde;f odr;f xm;cHc&hJ ygw,f? vtenf;i,ft
aumufuspv f rd n f maom pdwEf iS hf t-urf;zufrv + yk af omfjim;vnf; olr‹ mS ESpv f zdk ,
G f -umrSm EkdifiHjcm;a&;±kH;u 'DtpDtpOf&JŒ okawoerª;xH ‚if;pmtm; xkwfay;&ef
t&nftaoG;&Sdoljzpfonf? olonf [moajrmufI a,musfm;yDooljzpf_yD; qk;H jzwfcyhJ gw,f? ,if;a-u;eef;f pmu &Jt}uD;tuJ u oHtrwfudk ajymjycsut f m;
v+dufvSJysLiSmpGm vl‹obm0ESifh jynfhpkHoljzpfonf? a':refprpfu olESifhtqif xkwaf zmfxm;ygw,f? u|efawmf uk;d um;jyygr,f? “vky}f uHowfjzwfrr+ mS _Adwo d #
ajyEkid rf nf[k ,k-H unfonf? OD;apmbufrq S vdk #if bk&ifco H nf azmfa&Gaom trlt&m wkd‹ yl;aygif;}uHpnfr+ &Sdw,fqkdwm u|efawmfwkd‹ wu,fhukd ,kH-unfaea-umif;?
jyvsuf e*ko d bm0aumif;yk&H I bk&ifct H m; cifrif&efyif&o dS nf? &Jt}uD;tuJu qm&,f*seD ,fa':refprpfudk oHo,&So d tl jzpf axmufjycJah -umif;?
7
azmfjy_yD;pmtkyf? pmrsufESm 25=26? bk&ifcH a':refprpfu pma&;olukd -um;twGif; v+yf&Sm;olrSm &efukef&Sd _Adwdo#aumifpDrS bif*av (Bingley) [k
ajymjycJhonfh ajymqkdr+? qm&,f*sDe,fu OD;apmukd “aeygOD;? rEœav;u ac:onfh vljzpfonf[k ol ,kH-unfa-umif;?”
tvkyw f ckcefw ‹ mrSm cifAsm;u aiGwaomif; awmif;w,fv‹dk owif;jzpfaew,f?” ‚if;pmukd &efuek &f dS _Adwo d #oHtrwfrS 0+u d af [mok‹d ay;ykc‹d o hJ nfh xdyw f ef;v#Kd‹
OD;apmu rcef‹w&ef‹ rsufESmvkyfvkduf_yD; “bk&ifcHrif;/ u|efawmfu tvkyfawG 0Surf w S w f rf;tjzpf xde;f xm;cJo h nf? oHtrwf rpPwm Adu k mxH owif;ay;ykc‹d o hJ . l
a&mif;pm;w,fv‹dk qkv d w dk mvm;” “r[kwyf gbl;/ 'Dtvkyw f cktwGuf aiGwaomif; emrnfudk rl&if;pm. (ok;H ae&mwGi)f zsux f m;cJ_h y;D jzpfaomfvnf; u|eaf wmf.bcif
cifAsm;awmif;w,fv‹dk u|efawmfow d myg?” “u|efawmfrvkyyf gbl;” [k OD;apmu u xkdokd‹ bGif;bGif;}uD;ajymcJhjcif;omjzpfa-umif; xkwfjyefcJhonf?
t°yH;av;wpjzifh ajymvku d f onf? “'gqk&d if cifAsm; b,favmufawmif;aeovJ” (±+= yl;wGt J oHvi$ Zhf mwfa-umif;jyefo. l tcsKyfajymjycsufEiS hf pmzwforl sm;
OD;apmrsuEf mS rSm tm;&yg;&t°yH;ok‹d oufoufomom ajymif;oGm;onf? “waomif; E+id ;f ,SOEf idk &f ef tqkyd g xdywf ef;v#K0‹d u
S rf w
S wf rf; . yxrpmrsuEf mS ukd jyefvnfazmfjy
ig;axmifyg? aemif u|efawmf rvkyfawmhygbl;?” vku d yf gonf)
8
attdk'D (AOD) atat'D (AAD) &efukefòrdt › wGif;&Sd yifrvufeufwdkuf vef'ef&Sd _Adwdef=jrefrmtoif;u tifwmeuf0ufbfqkd'fzGihf_yD; bDbDpD
ESihf yifr cJ,rf;rD;ausmufwdkufudk qdkvdkonf? taxmuftxm;±kyf&SifESifhywfoufI a0zefcsufrsm;ay;&ef urf;vS rf;onfhtcg
9
jrefrmEkid if q H idk &f m _Awd ed o
f tH rwfrS trft;D 'efeif;/ tD;tufusL Ekid if jH cm;a&; u|eaf wmfu 1998 ckEpS f arv (24) &ufae‹wiG f tD;arvfwapmifyv ‹ dk u
dk _f y;D oufqidk f
359 360
359 360
Adv
k cf sKyfatmifqef;udk b,folowfovJ ´
rSwfcsuf?
trft;D 'efeif;? Ekid if jH cm;a&;±k;H ESihf avmh'v
f ;l 0pfarmifb
h ufwef (r[mrdww
f yf
aygif;pk.aoemywd) . Ekid if aH &;t}uHay;t&m&Sd csKyf? aemifwiG f qmtufpv f m'ef
eif;/ aupDtrf*sD/ tdyfcsftrf *syefEkdifiHqkdif&moHtrwf}uD;?
Ô Ô Ô Ô Ô
361 362
361 362