Professional Documents
Culture Documents
Teoretyczne podstawy katolickiej koncepcji maestwa (mczyzna i kobieta obrazem Boga, pe w zamyle stwrcy, Bg twrca maestwa, Biblijny pocztek maestwa)
Katolicka koncepcja maeostwa: - jest pochodn nauki ST i NT, a szczeglnie nauki Jezusa nt. maeostwa - obejmuje elementy odkrywane w depozycie wiary - jest cile powizana z innymi prawdami chrzecijaoskimi i warunkowana postrzeganiem samego czowieka, obrazem Boga i nauk o Kociele 1. Antropologiczne podstawy katolickiej koncepcji maeostwa koncepcja ta odwouje si do wizji czowieka , ksztat relacji midzyludzkich ma zakotwiczenie w naturze czowieka (Jezus w rozmowie z faryzeuszami Mt 19,3-9) odwouje si do wizji czowieka z Rdz 1-2,4a i 2,4b-25) powysza wypowied Jezusa daje te odpowied na pytanie o obszar poszukiwao normatywnej wizji czowieka jako podstawy do budowania koncepcji maeostwa, chodzi o odwoanie si do pocztku (Mt 19,4 Stwrca od pocztku stworzy ich jako mczyzn i kobiet oraz Mt 19,8 od pocztku tak nie byo) pierwszy opis stworzenia z tzw. tradycji kapaoskiej (VI w. przed Ch.) Jan Pawe II charakteryzuje jako bardziej dojrzay; okrela on istot czowieka ze stosunku do Boga opis jahwistyczny (IX w. przed Ch.)przedstawia prawd o czowieku od strony podmiotowej, poniekd psychologicznej konstrukcja katolickiej koncepcji maeostwa wymaga wydobycia istotnych elementw wizji czowieka zawartych w obu opisach: aspekt przedmiotowy idea czowieka obrazu Boga, przy jej pomocy jest okrelany sam czowiek i jego yciowe funkcje aspekt podmiotowy wymaga analizy kluczowych obrazw opisu jahwistycznego tj. - pierwotna samotnod czowieka, - dowiadczenie pierwotnej nagoci przez pierwszych ludzi - dowiadczenie jednoci pierwszych ludzi a) Idea czowieka obrazu Boga (Rdz 1,26-27) u podstaw maeoskiej komunii osb Naley zwrcid uwag na te elementy opisu, ktre eksponuj relacj czowieka z Bogiem, na ktrego obraz zosta on stworzony: pierwszy element to sama kompozycja opisu ukazujca stworzenie czowieka przez Boga jako ostatnie, najdoskonalsze dzieo w procesie stwrczym; prymat czowieka wrd innych stworzeo odmiennod stwarzania czowieka przez Boga w porwnaniu z innymi bytami, uczyomy jest uyte tylko przy opisie stwarzania czowieka trzykrotne uycie w Rdz 1,27 sowa Bara stworzy, midzy czowiekiem a Bogiem zachodzi zalenod ycia i mierci uycie rzeczownika adam czowiek w znaczeniu zbiorowym ludzie lub czowiek jako okrelenie gatunku dwa rne terminy na wyraenie podobieostwa czowieka do Boga(obraz i podobieostwo):
Strona 1 z 16
"selem obraz materialny, zewntrzny w tym sensie, e reprezentuje osob, ktr wyobraa demut jest bardziej abstrakcyjny Ma to na celu ukazanie bliskiej przynalenoci czowieka do Boga, ale i wykluczenie identycznoci midzy nimi. wspln cech interpretacji idei czowieka obrazu Boga w pismach Ojcw Kocioa jest przekonanie o godnoci czowieka jako obrazu Boga w. Atanazy dusza czowieka jest stworzona na obraz i podobieostwo Boga, oczyszczona z grzechw bdzie kontemplowad Sowo, ktre jest obrazem Ojca w. Grzegorz z Nyssy wyniesienie czowieka ponad pozostae stworzenia dziki duszy bdcej Boym obrazem w. Augustyn ujmuje tred idei czowieka obrazu Boga trjaspektowo: 1. czowiek jest stworzony na obraz Trzech Osb Boskich 2. obraz Boy czowieka to jego podobieostwo do Boga przez ask 3. czowiek jest obrazem Boga dziki wymiarowi duchowemu i umysowi, przez co gruje nad wiatem zwierzt w. Tomasz z Akwinu: 1. czowiek jest obrazem Boga przez naturaln zdolnod do poznania i kochania Boga 2. podobieostwo do Boga zasadza si na tym, e przez ask czowiek aktualnie lub habitualnie poznaje Boga w sposb niedoskonay 3. obraz Boy w czowieku to aktualna i doskonaa miod Boga przez ask uwicajc wspczeni autorzy: o L. Koehler czowiek jest obrazem Boga dziki swoim zewntrznym cechom, pionowej postawie i wzrostowi o E. Jacob krlewska funkcja czowieka , ktry panuje nad zwierztami o D.T. Anselin uczestnictwo czowieka w Boych rzdach nad wiatem o H. Wildberger biblijna idea czowieka-obrazu Boga jest wyrazem ideologii krlewskiej; czowiek jest krlem na ziemi o K. Romaniuk obraz Boga w czowieku posiada wyranie zakrelone granice, chodzi o podobieostwo wadzy jak Bg ma nad wszystkimi stworzeniami, a czowiek nad rolinami i zwierztami czd komentatorw czy ide obrazu i podobieostwa czowieka do Boga z ide dugowiecznoci patriarchw wielu z powyszych interpretacji nie da si utrzymad w wietle wspczesnej wiedzy nt. tekstu rdowego blisz mysli autora biblijnego jest interpretacja funkcjonalno-dynamiczna zblizona do mentalnoci semickiej Bg objawiajc si mwi w pierwszym rzdzie do czowieka, a nie o nim relacja czowieka do Boga obejmuje przede wszystkim zaangaowanie czowieka w wiat rzeczy (M. Filipiak): wykonujc swoja misj panowania nad wiatem, czowiek wchodzi w zwizek z Bogiem, ktry stworzy wiat, a drug dziedzin, w ktrej wyraa si obraz Boga w czowieku jest zdolnod prokreacji ostatecznym rdem ycia jest Bg Gaudium et spes nr 12, 34 czowiek jest zdolny do poznania i miowania swego Stwrcy ustanowiony przez Niego do panowania nad stworzeniami ziemskimi stworzy czowieka mczyzn i niewiast, a zespolenie ich stanowi pierwsz form wsplnoty osb bez stosunkw z innymi ludmi czowiek nie moe yd, ani rozwind swoich uzdolnieo pozostawanie w relacji mioci i poznania ze Stwrc ksztatuje podporzdkowanie sobie ziemi, przez odkrywanie jej praw, wedug ktrych jest stwarzana sobr wskazuje, e dotyczy to rwnie codziennego zdobywania rodkw na utrzymanie wasne i rodziny nr 17 podstawowe rysy obrazu Boga w czowieku to wolnod i wiadomod osobowego dziaania
Strona 2 z 16
JPII interpretujc znaczenie pojcia obraz Boga wychodzi od analizy funkcji obrazu odzwierciedlad tego czyim jest obrazem, odzwierciedlad swj pierwowzr, stwrcze dziaanie Boga to obdarowanie podstawowe i radykalne, czyli wychodzce z nicoci. Jego rezultatem jest dobro, a tylko miod daje pocztek dobru. JPII - zachodzi cisa zalenod midzy tajemnic stworzenia, jako obdarowania pyncego z mioci a komuni mczyzny i kobiety JPII , obraz Boga w czowieku stanowi uzdolnienie go do: 1. poznawania i miowania Boga 2. poznawania i miowania innych ludzi i wiata rzeczy 3. zjednoczenia z Bogiem Bg powoa czowieka do istnienia z mioci i do mioci (Familiaris consortio) b) Koncepcja czowieka zawarta w Rdz 2,4b-25 u podstaw wzajemnej relacji w maeostwie opis jahwistyczny jest antropocentryczny w tym sensie, e wiat ukazany jest jako przestrzeo ycia pierwszych ludzi gwny cel to ukazanie bliskoci Boga z ludmi, wane terminy to afar (gleba, rola, grunt) i jasar (lepienie) JPII analizujc ten opis za punkt wyjcia przyjmuje dwa wydarzenia: umieszczenie czowieka w ogrodzie Eden jako przedmiot stwrczego dziaania Boga dowiadczenie pierwotnej samotnoci czowieka ma podwjne znaczenie, wynika z natury czowieka i z odniesienia mczyzny do kobiety samowiadomod czowieka koresponduje z jego wiadomoci wiata, ktry nazywa, aby stwierdzid swoj wobec niego odrbnod Bg daje przykazanie odnonie drzew ogrodu i tak podmiotowod czowieka zostaje uzupeniona o element samostanowienia nie jest dobrze eby czowiek by sam, samotnod w tym opisie to oczekiwanie na komuni osb papie analizuje wi maonkw w kategoriach daru (dawanie siebie i przyjmowanie wspmaonka; dawanie siebie staje si przyjmowaniem daru, a przyjmowanie znw obdarowywaniem) owa wymiana daru dokonuje si przez cielesnod i pciowod osobowa komunia maeoska, wyraona w ich zjednoczeniu cielesnym, jest analizowana przez JPII w kategoriach poznania w poznaniu zawiera si rwnie perspektywa rodzenia nowego ycia
c) Katolicka koncepcja maeostwa implikacj antropologii opisw stworzenia Mt 19,4-6 elementy koncepcji maeostwa: 1. zamierzenie maeostwa przez Boga oraz odnoszenie ich zwizku do Niego 2. wynikajcy z biblijnej koncepcji czowieka ksztat wizi i mioci maeoskiej 3. wynikajce z pierwszego i drugiego cechy maeostwa kjb
Strona 3 z 16
Strona 4 z 16
Strona 5 z 16
Zgoda maeoska = zezwolenie = przyzwolenie = konsens Zgoda maeoska powinna jako przyczyna sprawcza maeostwa musi byd 1. Rzeczywista a nie pozorna czyli zarwno wewntrzna jak i zewntrzna (tylko zewntrza = pozorna) 2. Swobodna w peni wiadoma i dobrowolna czyli musi wykluczad: a) Brak waciwego rozeznania co do istotnych praw i obowizkw maeoskich b) Ignorancj c) Pomyk d) Przymus 3. Wzajemna wyraona przez obydwie strony 4. Rwnoczesna (przynajmniej moralnie) nie odwoana przez stron przed wyraeniem jej przez drug stron Zatem zgoda maeoska obejmuje dwa zasadnicze elementy: 1. Wewntrzn wol zawarcia maeostwa 2. Zgodne z przepisami wyraenie tej woli przez osoby do tego zdolne Wewntrzna zgoda musi byd zgodna z zewntrznym owiadczeniem Zgoda maeoska zakada zdolnod podmiotu do podjcia istotnych obowizkw maeoskich. Jest to moliwe tylko wtedy gdy u narzeczonych wystpuj pewna zdolnod psychologiczna, ktrej wykonanie polega na podejmowaniu okrelonych dziaao. Nale do nich: 1. Poznanie teoretyczne natury maeostwa jako wsplnoty caego ycia mczyzny i kobiety 2. Poznanie oceniajce (dokonuje tego intelekt z wol) widzenie i rozsdzenie pomidzy argumentami przemawiajcymi za danym maeostwem jak i negujcymi to maeostwo. 3. Swobodny wybr (wolny od wszelkiej koniecznoci) Zdolnod psychologiczna nie musi byd doskonaa i poznanie bez skazy, ale powinny byd na wyszym poziomie ni powszednie dziaania nupturienta. Przedmiot materialny zgody maeoskiej to osoby maonkw. Przedmiot formalny zgody maeoskiej wsplnota ich caego ycia.
Kan. 1073 Przeszkoda zrywajca czyni osob niezdoln do wanego zawarcia maeostwa.
Warunki zawarcia wanego maeostwa: 1. Nupturienci musz byd zdolni do wyraenia zgody 2. Wyraenie zgody musi odbyd si publicznie, zgodnie z przepisami przez osoby zdolne do zawarcia maeostwa oraz wobec osb do tego upowanionych 3. Nie mog istnied przeszkody zrywajce 4. Tred przysigi nie moe negowad adnego przymiotu maeostwa i nie moe stawiad warunkw co do jego przyszoci Kady moe zawrzed maeostwo, komu KPK nie zabrania2 tego.
Kan. 1060 Maeostwo cieszy si przychylnoci prawa, dlatego w wtpliwoci naley uwaad je za wane, dopki nie udowodni si czego przeciwnego. Kan. 1150 W razie wtpliwoci przywilej wiary cieszy si przychylnoci prawa.
1 2
3. Przygotowanie bezporednie = katechizacja przedlubna Przygotowanie bezporednie do sprawowania sakramentu maeostwa powinno si odbywad w miesicach i tygodniach poprzedzajcych lub, aby w ten sposb nadad nowe znaczenie, now tred i now form tzw. egzaminowi przedlubnemu, wymaganemu przez prawo kanoniczne. Jest ono dla kadego a zwaszcza dla osb wykazujcych trudnoci i braki w wierze i praktykach religijnych. Przygotowanie bezporednie obejmuje 1) Na 3 miesice przed planowanym lubem narzeczeni zgaszaj si do proboszcza. 2) Proboszcz spisuje protok i przeprowadza rozmow duszpastersk rozeznajc stan wiary i praktyk religijnych 3) Spotkania (katechezy) wyjaniajce teologi i sakrament maeostwa oraz etyk ycia maeoskiego
3
4) W razie koniecznoci przygotowanie do uzupenienia brakujcych sakramentw 5) Uzupenienie katechez w trybie skrconym, jeli brak moliwoci to przygotowuje sam proboszcz proponujc odpowiedni literatur i przeprowadzajc egzamin ustny , ktrego wyniki powinny byd zaczone 6) Udzia w dniu skupienia dla narzeczonych 7) Spotkanie w poradni dotyczce ochrony ycia i odpowiedzialnego rodzicielstwa Z bezporedniego przygotowania do maeostwa nie naley zbyt atwo rezygnowad, ale nie moe byd ono przeszkod do zawarcia maeostwa. Jedna ze stron moe sabo uczestniczyd w przygotowaniu zawiera wtedy maeostwo niegodziwie, ale wane.
Strona 8 z 16
2. Zebranie odpowiednich dokumentw 1. Metryka urodzenia i chrztu (6-miesiczna) Kan. 535 - 2. W ksidze ochrzczonych naley odnotowad bierzmowanie, jak rwnie to, co ma zwizek ze stanem kanonicznym wiernych z racji maeostwa, z zachowaniem wszake przepisu kan. 1133 (tajne
Strona 9 z 16
2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.
maeostwo), z racji adopcji, jak rwnie przyjcia wiceo wyszych, profesji wieczystej zoonej w instytucie zakonnym oraz zmiany obrzdku; adnotacje musz byd zawsze uwidocznione w metryce chrztu. Tam take znajduj si informacje o udzieleniu dyspensy papieskiej od maeostw niedopenionych, orzeczenie niewanoci maeostwa, zakaz wstpowania w nowe zwizki w wypadku orzeczenia niezdolnoci fizycznej lub psychicznej. Gdy brak metryki dowodem staje si: a) Zoenie zeznania jednego wiadka cieszcego si wiarygodnoci b) Zaprzysione zeznanie samego ochrzczonego, gdy przyjmowa chrzest po 14 roku ycia. c) Na podstawie poszlak (rodzice praktykujcy, zna ojca chrzestnego, przystpowa do sakramentw, widzia swj akt chrztu) ale jeli zachodzi wtpliwod duszpasterz zwraca si do biskupa aby rozstrzygn czy te dowody wystarcz czy trzeba udzielid chrztu warunkowego wiadectwo bierzmowania Jeeli brak bierzmowania naley je uzupenid Ostatnie wiadectwo katechizacji i zawiadczenie uczestnictwa w katechezie przedmaeoskiej Gdy brak duszpasterz moe prosid o uzupenienie przygotowania do zawarcia maeostwa Wyrok lub dekret trybunau kocielnego I lub III instancji stwierdzajcy niewanod poprzedniego maeostwa Autentyczne zawiadomienie o reskrypcie papieskim udzielajcym dyspensy od maeostwa niedopenionego, lub odpowiedni adnotacj na odwrocie metryki chrztu Dekret biskupa stwierdzajcy istnienie Przywileju Pawowego Autentyczny dokument mierci maonka Zezwolenie ordynariusza miejsca na asystowanie przy lubie Maeostwo konkordatowe: 3 egzemplarze zawiadczenia stwierdzajcego brak okolicznoci wyczajcych zawarcie maeostwa z USC (3miesiczne)
3. Publiczne wygoszenie zapowiedzi Jest to publiczne obwieszczenie o zamiarze zawarcia maeostwa przez okrelone osoby w najbliszym czasie. Celem jest wykrycie przeszkd zawarcia maeostwa dziki pomocy wiernych danej wsplnoty. Wierni maj obowizek. Wygaszanie zapowiedzi: 1. Gdzie? Jeeli od 6-miesiecy nupturienci mieszkaj w parafii wasnego proboszcza wystarczy tylko w tej parafii Jeeli krcej ni 6-miesicy to trzeba jeszcze w parafii poprzedniej Jeeli w rnych parafiach mieszkaj narzeczeni to trzeba w kadej 2. Jak? Na pimie w gablocie (przez 8 dni = 2 niedziele lub niedziela + uroczystod obowizujca) Ustnie (2x w niedziel lub uroczystoci obowizujce)
Kanoniczne badanie narzeczonych ma na celu stwierdzenie czy mog zawrzed godziwie wane maeostwo. Wana jest tu zasada: Bez moralnej pewnoci, e nie zachodz adne przeszkody do wanego i godziwego zawarcia maeostwa, nie mona dopucid nupturientw do lubu. Moralna pewnod nie wyklucza wszelakich wtpliwoci!
Strona 10 z 16
Asystujcy = osoba obecna i pytajca czy wyraaj zgod i przyjmuj j w imieniu Kocioa wiadkowie = nie musz byd ochrzczeni, mog byd nawet niepenoletni, ale musz w razie czego zawiadczyd, e lub si odby 2. Maeostwo konkordatowe Maeostwo kanoniczne nie rodzi automatycznie skutkw cywilnych. Musz byd spenione 3 warunki: Nie mog istnied przeszkody zawarcia maeostwa przewidziane w prawie polskim Strony przy zawieraniu maeostwa musz zoyd owiadczenie i chc uzyskad take skutki cywilne Fakt zawarcia maeostwa musi byd wpisany do aktu stanu cywilnego do 5 dni (chyba, e s siy wysze, to natychmiast gdy ustan) a) Procedura zwyczajna 1. Zgoszenie si nupturientw do kancelarii 3 m-ce przed lubem 2. Owiadczenie przed proboszczem o chci zawarcia zarazem lubu cywilnego 3. Pouczenie przez proboszcza o treci podstawowych przepisw prawa cywilnego dot. maeostwa KRiO art. 1 zawarcie maeostwa KRiO art. 8 przekazanie dokumentw do USC KRiO art. 23 obowizki maeoskie (wsplne poycie, wzajemna pomoc i wiernod, wspdziaanie dla dobra rodziny) 4. Wizyta w USC - zoenie owiadczenia o nieistnieniu przeszkd - owiadczenie o nazwiskach swoich i dzieci - odebranie 3 x zawiadczenia stwierdzajce brak okolicznoci wyczajcych zawarcie maeostwa (jest o wane 3 miesice) 5. Podpisanie zawiadczeo przed celebracj w obecnoci kapana i 2 wiadkw (pieczd poduna i okrga) 6. Odesanie zawiadczeo (1-maonkowie, 2-parafia, 3-USC) do 5 dni do USC, na terenie ktrego by zawierany lub. 7. USC wydaje akt maeostwa (maeostwo istnieje od dnia zawarcia, a nie od dnia dokonania wpisu w USC) b) Procedura nadzwyczajna (w niebezpieczeostwie mierci) Gdy jest zagroenie mierci mona zawrzed maeostwo bez zawiadczenia o przeszkodach z USC. Wtedy: 1. Nupturienci owiadczaj, e nie ma przeszkd 2. W zawiadczenia do USC naley nanied uwag, e byo to w oparciu o art. 9 2 KRiO 3. Jeeli jest jakikolwiek kapan, to zamiast tytuu PROBOSZCZ itp., po imieniu i nazwisku umieszcza adnotacj DUCHOWNY OBECNY PRZY MAEOSTWIE ZAWARTYM W NIEBEZPIECZEOSTWIE MIERCI. 3. Forma nadzwyczajna Kan. 1116 - 1. Jeli osoba, zgodnie z przepisem prawa, kompetentna do asystowania jest nieosigalna lub nie mona do niej si udad bez powanej niedogodnoci, kto chce zawrzed prawdziwe maeostwo, moe je wanie i godziwie zawrzed wobec samych wiadkw: 1 w niebezpieczeostwie mierci; 2 poza niebezpieczeostwem mierci jedynie wtedy, jeli roztropnie si przewiduje, e te okolicznoci bd trway przez miesic czasu. Niektrzy prawnicy twierdz, e nawet w przypadku braku wiadkw maeostwo byoby wanie zawarte poniewa nie mona stawiad prawa naturalnego poniej prawa pozytywnego 4. Forma liturgiczna, czas i miejsce
Strona 11 z 16
Dla diecezji polskich przewiduje si 3 obrzdy: 1. W trakcie Mszy 2. Poza Msz 3. Obrzd midzy osoba ochrzczon i nieochrzczon w Kociele Katolickim Czas Nie ma czasu zakazanego dla zawierania maeostwa (adwent czy Wielki Post), co najwyej bez hucznej zabawy. Miejsce Dla stron ochrzczonych: Koci parafialny, lub za zgod proboszcza inny koci lub kaplica Gdy jedna strona nieochrzczona: moe byd w innym odpowiednim miejscu (zgoda ordynariusza)
Strona 12 z 16
Przeszkody maeskie
S to normy prawa Boego i kocielnego, ktre wykluczaj okrelone kategorie osb od zawarcia maeostwa. Przeszkody w ujciu KPK obejmuj dwa momenty: Zakaz zawierania maeostwa Zakaz zawierania go pod sankcj niewanoci aktu prawnego4
Dyspensy moe udzielid ordynariusz miejsca (z wyjtkami), a w szczeglnych okolicznociach (naglcy wypadek, niebezpieczeostwo mierci) proboszcz itp. 1. Przeszkoda wieku KPK: kobieta skooczone 14, mczyzna 16 Konferencja Episkopatu: 18 lat oboje (kobieta gdy skooczya 16 moesz otrzymad od ordynariusza dyspens) 2. Niezdolnod fizyczna (impotencja) (brak dyspensy) (niepodnod nie jest przeszkod) Impotencja mczyzny lub kobiety musi byd: Uprzednia Nieuleczalna Moe byd wzgldna (tylko z tym mczyzn, z t kobiet) Moe byd organiczna lub psychiczna 3. Wze maeoski (brak dyspensy) Nawet jeeli pierwsze maeostwo byo niewanie zawarte, lub niedopenione itp. to domniemywa si, e nadal istnieje wic nie mona zawrzed kolejnego maeostwa. Wze maeoski ustaje przez: mierd wspmaonka Dyspens papiesk (maeostwo zawarte i niedopenione) Przywilej Pawowy Stwierdzenie niewanoci maeostwa 4. Przeszkoda rnej religii
Niewane jest maeostwo midzy dwiema osobami, z ktrych jedna zostaa ochrzczona w Kociele katolickim lub bya do niego przyjta, a druga jest nieochrzczona
5.
6. 7.
8.
9.
Przeszkoda ta ustaje przez przyjcie chrztu strony niekatolickiej lub przez dyspens. wicenia diakonatu i prezbiteratu (Dyspensa SA) Obejmuje to take osoby yjce w celibacie (diakon wdowiec nie moe zawrzed kolejnego maeostwa. Dyspensa od papiea tylko w wypadkach: Brak wolnoci i odpowiedzialnoci w przyjmowaniu wiceo Brak roztropnego i miarodajnego sdu w ocenie kandydata do ycia w celibacie po stronie przeoonych luby wieczyste (zoony w instytucie na prawie papieskim Dyspensa SA) Przeszkoda uprowadzenia Zawiera szanta, presj moraln ipt. Ustaje, gdy kobieta wolna i bezpieczna podejmie SAMODZIELNIE decyzj o polubieniu tego mczyzny. Przeszkoda wystpku (mobjstwa) (Dyspensa SA) Art. 1090 1. Kto ze wzgldu na zawarcie maeostwa z okrelon osob, zadaje mierd jej wspmaonkowi lub wasnemu, niewanie usiuje zawrzed to maeostwo. 2. Niewanie rwnie usiuj zawrzed maeostwo ci, ktrzy poprzez fizyczny lub moralny wspudzia spowodowali mierd wspmaonka5 Przeszkoda pokrewieostwa (brak dyspensy) W linii prostej przeszkoda siga w nieskooczonod W linii bocznej przeszkoda do 4 stopnia wcznie Nigdy nie zezwala si na maeostwo, jeli istnieje wtpliwod, czy strony s spokrewnione w jakim stopniu linii prostej lub w drugim stopniu linii bocznej
4 5
nie wolno ci tego robid, a jeeli zrobisz, to i tak bdzie niewane Musi byd intencja dziaania: chc ci go pozbyd po to by si z ni oenid
Strona 13 z 16
10. Przeszkoda powinowactwa Powinowactwo powstaje z wanego maeostwa, nawet niedopenionego, i istnieje midzy mem a krewnymi ony oraz midzy on a krewnymi ma Jest to przeszkoda tylko w linii prostej 11. Przeszkoda przyzwoitoci publicznej Analogicznie jak w powinowactwie z tym, e podstaw jest niewane maeostwo lub notoryczny bd publiczny konkubinat. Przeszkoda w 1 stopniu linii prostej 12. Przeszkoda pokrewieostwa ustawowego Podobnie ja w przypadku rodziny ale wizy wynikaj nie z krwi ale z adopcji. Przeszkoda: W linii prostej W linii bocznej do 2 stopnia
1. Brak dostatecznego uywania rozumu Jest to wiek zbliony do dziecicego, choroby umysowe i psychiczne, niedorozwj umysowy, aktualny stan utraty wiadomoci. 2. Powany brak rozeznania oceniajcego co do istotnych praw i obowizkw maeoskich Pomimo naleytego uywania rozumu brakuje nupturientowi rozeznania co do doniosoci maeostwa (tego co daje i przyjmuje w maeostwie). Kto moe znad abstrakcyjnie obowizki maeoskie, ale nie jest zdolny subiektywnie ocenid swoich moliwoci dochowania wiernoci (dysfunkcja seksualna). Do przyczyn w podejmowaniu waciwego rozeznania mona zaliczyd: zaburzenia reakcji afektywnych przez dusze poycie z inn osob przed lubem, psychozy powodujce ograniczenie wolnoci wewntrznej, niestaod pynca ze stanu choroby, uywanie lekw psychotropowych, natrctwa, schizofrenia, paranoja, zatrucie alkoholowe. 3. Psychiczna niezdolnod do podjcia obowizkw maeoskich Kanon nie podaje obowizkw, podaj je prawnicy: 1. Obowizki suce realizacji dobra maonkw 1) Wiernod 2) Poycie na sposb ludzki 3) Nierozerwalnod (dozgonna) 4) Pielgnowanie wsplnoty ycia 5) Wzajemna pomoc i odpowiedzialnod 6) Przyczynianie si do wsplnego dobra 7) Denie do wzajemnej doskonaoci i witoci 2. Obowizki zwizane z wydaniem na wiat potomstwa 1) Poycie zmierzajce do poczcia 2) Przyjcie pocztych dzieci 3. Obowizki i prawa odnoszce si do wychowania potomstwa 1) Wychowanie oglnoludzkie 2) Fizyczne 3) Religijne Ma to byd obiektywna zdolnod do podjcia i wypenienia tych obowizkw, a nie tylko ich rozumienie i postawa woli wzgldem nich. Wymieniu si tu: 1) Zaburzenia osobowoci
Strona 14 z 16
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
2) Chroniczny alkoholizm 3) Narkomania 4) Anomalie seksualne (homoseksualizm, nimfomania, satyryzm, transseksualizm, sadyzm, masochizm, fetyszyzm, narcyzm, ekshibicjonizm, gerontofilia, nekrofilia) 5) Duy stopieo niedojrzaoci osobowociowej, emocjonalnej i uczuciowej 6) Skrajny egoizm 7) Niezdolnod do relacji midzyosobowych 8) Wielka awersja do drugiej pci Brak wystarczajcej wiedzy o maeostwie Nupturienci musz wiedzied, e maeostwo jest trwaym zwizkiem mczyzny i kobiety skierowanym ku zrodzeniu i wychowaniu dzieci. Tak wiedz domniemywa si po osignieciu odpowiedniej dojrzaoci Bd co do osoby lub co do przymiotu osoby Bd co do osoby: jedna ze stron nie jest osob, za ktr si podaje Przymioty osoby (aspekt fizyczny, moralny, spoeczny, kulturowy, religijny): wiek, wyksztacenie, zawd, stan zdrowia, religia, stan cywilny, narodowod, stan majtkowy, nag itp. Maeostwo bdzie niewane tylko wtedy, gdy dany przymiot by gwnym motywem maeostwa (eni si z ni bo jest bogata, a po lubie okazuje si e jest biedna). Podstpne wprowadzenie w bd Musz byd spenione 3 warunki: 1) Jest to dziaanie zmierzajce do wprowadzenia w bd moe to robid narzeczony lub osoby trzecie (matka itp.) 2) Ma na celu wyudzenie zgody na maeostwo (a nie np. ochron godnoci) 3) Przymiot, ktry moe powanie zakcid wsplnot ycia (np. ukrycie niepodnoci, powanej nieuleczalnej choroby, dawnych przestpstw, dugw, skonnoci do narkotykw, ciy z inn osob) Bd co do jednoci, nierozerwalnoci lub godnoci sakramentalnej maeostwa Kan. 1099 Bd co do jednoci lub nierozerwalnoci albo sakramentalnej godnoci maeostwa nie narusza zgody maeoskiej, chyba e determinuje wol6 Jeeli zakadaj, e pobieraj si tylko na jaki czas. Symulacja zgody maeoskiej Jest to tylko zewntrzne wyraenie woli przy wewntrznym sprzeciwie. Moe to obejmowad wykluczenie: 1) Samego maeostwa (symulacja cakowita) 2) Jakiego istotnego elementu maeostwa (symulacja czciowa) prawo do wsplnoty ycia suca dobru maonkw, prawo do aktw maeoskich skierowanych na zrodzenie i wychowanie dzieci 3) Jakiego istotnego przymiotu maeostwa (symulacja czciowa) jednod i nierozerwalnod Maeostwo zawarte pod warunkiem Warunek dotyczcy przyszoci czyni maeostwo niewanym Warunek dotyczcy przeszoci lub teraniejszod jeeli jest speniony to maeostwo wane, jeli nie to niewane. Warunek taki moe te byd godziwie doczony za pisemn zgod ordynariusza Warunek zlecenie czy zobowizanie, ktre ma byd wypenione (wyjd za Ciebie jeeli po lubie zaczniesz si leczyd) (wyjd za ciebie ale zaczniesz si leczyd) Przymus i bojao Kan. 1103 Niewane jest maeostwo zawarte pod przymusem lub pod wpywem cikiej bojani z zewntrz, chodby nieumylnie wywoanej, od ktrej, aeby si uwolnid, zmuszony jest kto wybrad maeostwo. Przymus fizyczny lub moralny (nacisk zewntrzny lub wewntrzny) Bojao to wstrzs duchowy, zaniepokojenie pojawiajce si pod wpywem jakiego niebezpieczeostwa. Bojao cika tylko wwczas gdy groce niebezpieczeostwo jest prawdopodobne, a ten kto grozi moe owe groby realizowad przynajmniej w mniemaniu osoby przymuszanej Bojao zewntrzna pochodzi od innej osoby dziaajcej w sposb wolny Wywoana nieumylnie ofiara nie zna celu dla jakiego jest zastraszana, natomiast sprawca chce j w ten sposb przymusid do zawarcia maeostwa
Strona 16 z 16