99 Maşuki Nida

Önsöz

"En güzel isimler Allah'ındır. O halde, O'na bu güzel isimlerle dua edin... (A'râf, 7/180; bk. Tâ-hâ, 20/8; Haşr, 59/24)

İsim varlığın tanımıdır. Varlık ne kadar çok bilinir ve tanınırsa kendisine ait isim de o kadar çok olur. Nitelenen tüm isimler tek bir varlığı işaret eder. İsmin bu kadar çok olması ise mevcudun varlığına farklı gözlerle farklı anlayışlarla bakılmasından kaynaklanır. Çok bilinen büyük varlığın herkese yansıması farklı farklı olur. Buna sebep ise büyüklükle küçüklük arasındaki farkın arasındaki mesafedir. Aradaki mesafe ne kadar fazla ise niteleme de o kadar fazla olur. Saygı ve sevgi ifadelerinin en güzel şekilde hitap edileni tanımlaması arzu edilir. Her bir ifade yüceliği anlatmalı her bir ifade ondan bir özellik nitelemeli ki insan kendini yeterince ifade ettiğine inansın. Allah’ın yüceliği ile insanın cüceliği arasındaki fark da insan aklının almadığı derecede olduğu için güç, kudret, saygı ve sevgisini ifade etmek için yeterli nitelikteki isimlerin peşinde olmalı. İnsan için kılavuz olan Kur’an-ı Kerim ve hadis bu konuda imdada yetişir.

Allah’ın isimleri konusunda hadislerde rivayetler genellikle Ebû Hüreyre’ye ulaşır. Rivayetlerin içeriği iki kısma ayrılır. Bütün rivayetlerde belirtilen birinci kısmın meâli şöyledir: Allah’ın doksan dokuz -yüzden bir eksik- ismi vardır. Bunları ezberleyip benimseyen cennete girer. ancak bu rivayette bir isim listesi bize ulaşmamıştır. Fakat ikinci kısımda ise Tirmizî’nin Sünen’inde ve İbn-i Mace’nin bir rivayetinin senedinde kaydedilen liste vardır. Bu liste lafza-i celâl ile başlayıp sabûr ismiyle sona erer. İslâm dünyasında meşhur olmuş şekliyle doksan dokuz isim bu şekilde belirlenmiştir.

Kur’an’ı Kerim’de Allah’ın isimleri konusunda araştırmalar yapan islam alimlerinin tespit ettikleri isimler oldukça fazladır. Esma’ül Hüsna olarak meşhur olan ve hadislerde verilen listedeki isimlerin büyük bir kısmı Kur’an’da olmasına rağmen bazıları isim olarak bulunmamaktadır. Listelerdeki haliyle bulunmayan esmâ-i hüsnânın sayısı yirmi altıdır. Fakat bunların yirmisi daha çok fiil köküyle türetilmiş şekilleriyle Allah’a izâfe edilmiştir. Bu yolla doksan dokuz isimden Kur’an’da yer almayanların sayısı altıdır. Bunlar ise hâfıd, mâni‘, dâr, nâfi‘, reşîd, sabûr olarak tespit edilmiştir.

İsimlerin sayısı konusunda değişik rivayetleri kısaca gözden geçirecek olursak şöyle bir takım bilgilerle karşılaşırız: Şiî literatüründe doksan dokuz isim ile ilgili hadis Hz. Ali’den rivayet edilerek liste verilmekte. Fakat bazı kaynaklarda ise Hz. Ali ile Ebû Hureyre rivayetleri birleştirilerek sayı 133’e çıkarılmaktadır. Şiî âlimlerinin Kur’an’dan çıkardığı isimler 127 olduğu ifade edilmektedir. Yine benzer kaynaktan gelen Cevşen-i Kebîr’de ise her biri onar isim içeren 100 bölüm halinde tekerrür ile birlikte 1000 isim vardır. Abdülkādir el-Kureşî’nin Hattâbî’den naklen Ebû Abdullah ez-Zübeyrî’ye nisbet ettiği listede Kur’an’dan çıkarılan isimlerin sayısı 313 olduğu ifade edilmektedir.

Allah’ın isim veya sıfatları O’nun zâtına ait kabul edilen mâna ve kavramlardan ibarettir. Bu kavramlar şekil olarak isim, fiil veya zarf olabilir. Aynı zamanda izâfet veya başka yollarla oluşmuş bir terkip halinde de bulunabilir. Ulûhiyyet inancında ilim, kudret ve yaratıcılık büyük bir yer tutar ve Kur’an âyetlerinin temel örgüsü de böyledir. Çeşitli kalıplarla Allah’a nisbet edilen fiillerden birçok isim ve sıfat türetmek mümkündür. Dolayısıyla araştırma yapanların konuyla ilgili çalışmalarda Kur’ân-ı Kerîm’de değişik sayılarda esmâ-i hüsnâ tespit etmişlerdir. Bu eserde en güzel isimler olarak sahih rivayetlerle gelen Esma’ül Hüsna üzerinde çalışılmıştır.

En güzel isimlerin Türkçe yazılışları dikkate alınarak her bir isme akrostiş kuralları çerçevesinde manasını ihtiva eden ve yer yer duaları içeren yakarışlar oluşturulmuştur. Esmâ-i hüsnânın zâtıyla, yaratılışla ve insanla ilgili gruplara ayrılmıştır. İsimlerin manası göz önünde bulundurularak her bir ismin kısa bir açıklaması da yapılmıştır. Açıklamalarda Allah’ın zâtını niteleyenler, kâinatla ilgisini belirtenler ve insanla ilgili gruplamayı göz önünde tutarak değerlendirmek yerinde olacaktır.

Duaların en güzeli, aynen hitapların en güzeli gibi, isimlerle birlikte yapılan dualardır.

Dualarınızın en güzel isimler hatırına kabul olması niyazıyla.

Mehmet Ali Eroğlu

İlahi varsın

ZaAllah (cc)

Bütün isim ve sıfatları kendinde toplayan yüceler yücesi.

(Zâtî) -(Kevnî)-(İnsanî)

Esma’ül Hüsna içerisinde bulunan doksan dokuz ismin bütün hususiyetlerini kendinde toplayan en kapsamlı özel olanıdır. Gördüğümüz görmediğimiz, bildiğimiz bilmediğimiz bütün kainatın sâhibi ve mâliki, varlığın yegâne yaratıcısı, her türlü övgüye ve ibâdete lâyık olan yüceler yücesi Rabbimizin has ismidir.

Ah nice bir aşk-ı cemalinde pinhan olsam,

Layık olsa da uşşakın, ben de var olam...

Lazım amed kul ki; tarik-i hakikatte olam..

Anın içün seni senden başka, kimi bulam

Hay olan sensin, baki sensin, ben neyem

Rahmetin olmasaydı

Er-Rahmân

Rahmetiyle muamele eden, çok esirgeyen, bağışlayan

(Zâtî) -(Kevnî)-(İnsanî)

Merhamet; acıma, bağışlama, kalp yumuşaklığı, şefkat ve rahmet etme anlamlarına gelir. çok şefkat eden, çok merhametli anlamındadır. Kur’ân’da Rahmân ismi elli yedi defa Allah’a nisbet edilmektedir. Rahmân, Allah’ın zâtî ismi olduğundan Allah’tan başkasına isim olarak verilemez. Allah’ın bu ismi bir kulda tecelli ederse, o kul merhamet kanatlarını bütün mahlukata açar. Allah’ın rahmeti bütün yaratılanları içerir. O rahmetiyle, inanan inanmayan bütün insanlara rızıklarını ve nimetlerini bol bol vermektedir. Bir hadiste Allah’ın rahmeti şöyle anlatır: Şüphesiz Allah’ın yüz rahmeti vardır. Bunlardan bir tanesini mahlukata vermiştir. Yaratılanların birbirlerine acımaları bu rahmet sebebiyledir. Allah’ın rahmetinin kalan doksan dokuzu kıyâmet günü içindir.

Bu isme mazhar olan kimseler; Allah’ın yarattığı tüm mahlukata karşı şefkatli ve merhametli olurlar.

Ezelden beri cümleye rahmet saçan sensin

Rızası kazanılacak yücelerin en yücesi sensin.

Rahmetinin deryası olmasaydı ne olurdu halimiz

Açılır mıydı boylu boyunca, boğazı bağlı bahtımız?

Hakkımız değildi ki, dilemeseydin Hakikat bulunur muydu

Mal değil, mülk değil, can değil, evlad-ı iyal olur muydu

Âhirette zerre miskal hayrın ziyadesi umulur muydu

Nice rahmetin, amansız günahımıza perde olur muydu

Merhametin Kuşatması

Er-Rahim

Gerçek merhamet eden, bağışlayan

(Zâtî)