M CL C

CHNG 5: P NG T N S C A BJT V FET

CHNG 6: CC D NG LIN K T C A BJT V FET CHNG 7: OP-AMP-KHU CH I V NG D NG

CHNG 8:M CH KHU CH I H I TI P (Feedback Amplifier) CHNG 9: M CH KHU CH I CNG SU T (Power Amplifier) CHNG 10: M CH DAO NG (Oscillators)

Chng 5

NG T N S

C A BJT V FET

********
N i dung: 5.1 Decibel. 5.2 M ch l c th ng thng. 5.3 M ch l c h thng RC. 5.4 p ng t n s th p c a m ch khu ch i dng BJT. 5.5 5.5 p ng t n s th p c a m ch khu ch i dng FET. 5.6 5.6 Hi u ng Miller. 5.7 5.7 p ng t n s cao c a m ch khu ch i dng BJT. 5.8 5.8 p ng t n s cao c a m ch khu ch i dng FET.

Bi t p cu i chng. Trong cc chng 2, 3, 4 ta phn tch cc m ch khu ch i tn hi u nh dng BJT v FET. Vi c phn tch ch ng trong m t d i t n s nh t nh, ta gi s cc t lin l c ng vo, ng ra v phn dng c dung khng khng ng k v c xem nh n i t t t n s c a tn hi u. Ngoi ra d i t n s nh h ng c a cc i n dung lin c c trong BJT v FET khng ng k . D i t n s ny th ng c g i l d i t n s gi a. Trong chng ny ta s kh o st nh h ng c a cc t lin l c, phn dng (c i n dung l n) t n s th p v cc t lin c c (c i n dung nh ) t n s cao ln cc thng s c a m ch khu ch i. Tr c khi i vo chi ti t, ta c n bi t qua m t s khi ni m c n thi t nh l m t cng c kh o st. 5.1 DECIBEL: Ta xem m ch tng ng 2 c ng hnh 5.1

Cng su t ng vo c nh ngha: Pi=vi.ii

Cng su t ng ra c nh ngha: P0=v0.i0

Trong k ngh ng i ta th ng a ra m t n v l decibel (dB) di n t l i cng su t. n v cn b n ban u l Bel v c nh ngha:

5.2 M CH L C TH NG THNG R.C: D ng m ch cn b n nh hnh 5.2

T C c xem nh n i t t (short-circuit), k t qu l: v0 vi

- kho ng gi a 2 t n s ny, l i i n th AV=v0 /vi thay i nhu hnh 5.3. Khi t n s tng, dung khng c a t C gi m v tn hi u ng ra v0 l n d n. i n th ng vo v ng ra lin h v i nhau b ng cng th c:

T i AV=1 v0=vi (tr t i a) AV(dB)=20Log1=0dB V y t n s c t l t n s t i l i gi m i 3dB. N u phng trnh l i c vi t d i d ng s ph c: l n hay gi m i

Khi f<<fi, phng trnh trn c th vi t g n ng:

V i cng th c g n ng ny ta th y:

M ch l c nu trn c l i gi m i 20dB khi t n s gi m i 10 l n hay l i gi m 6dB khi t n s gi m phn n a c g i l m ch l c 6dB/octave hay 20dB/decade

5.3 M CH L C H THNG RC: D ng m ch cn b n nh hnh 5.6.

kho ng gi a 2 t n s ny, l i i n th thay i nh hnh 5.7. Khi t n s tng d n, dung khng c a t C cng gi m v v0 cng gi m.

Tng t nh m ch l c h thng, khi f>>fi th AV(dB) =-20log(f/fi) v d c c a gi n cng l 20dB/decade. 5.4 P NG T N S TH P C A M CH KHU CH I DNG BJT: Trong o n ny, ta phn tch m ch khu ch i dng c u chia i n th , nhng k t qu cng c th c p d ng cho cc m ch khc.

T i t n s c t fLS, i n th tn hi u vi b ng 70.7% so v i gi tr c xc nh b i phng trnh (5.11) v nh v y ta th y CS ch c nh h ng ln khu ch i c a m ch t n s th p. m ch khu ch i nh hnh (5.8), khi phn tch nh h ng c a CS; ta gi s CE v CC c dung khng kh l n v xem nh n i t t t n s c a tn hi u. V i gi s ny, m ch tng ng xoay chi u ng vo nh hnh 5.10.

CC: V CC c n i gi a ng ra c a BJT v t i nn hnh nh CC v RL, R0 nh m t m ch l c th ng thng. T n s c t do nh h ng c a CC c th c xc nh b i:

Gi s r ng nh h ng c a CS v CE khng ng k , i n th ng ra s gi m cn 70.7% so v i v0 t n s gi a t i fLC. M ch tng ng xoay chi u ng ra nh hnh 5.12. V y R0 = RC //r0. CE: Ta c th xem CE nhn h th ng nh hnh v 5.13

 xc nh nh h ng c a CE ln khu ch i c a m ch, ta xem m ch hnh 5.16, trong khu ch i c cho b i:

khi khng c CE. Khi ta m c CE vo m ch, nh n th y: - t n s th t th p, dung khng c a CE l n, CE c th xem nh h m ch v l i i n th s nh nh t c tnh b ng cng th c (5.17). - Khi t n s tn hi u tng d n, dung khng c a CE gi m v v m c song song v i RE nn t ng tr nhn chn E gi m nn khu ch i tng d n. - Khi t n s l n (t n s gi a hay t n s cao) t CE xem nh n i t t v l i i n th s c c i v . - T i t n s fLE, l i i n th s gi m 3dB so v i t n s gi a. Nh v y ta th y r ng p ng t n s th p c a m ch l do nh h ng c a CS, CC, CE. T n s c t th p (t n s t i l i gi m 3dB) c a m ch s l t n s c t th p cao nh t c a fLS, fLC v fLE. 5.5 P NG T N S TH P C A M CH KHU CH I DNG FET: Vi c phn tch m t m ch khu ch i dng FET t n s th p cng tng t nh m ch khu ch i dng BJT o n tr c. Ba t i n t o nh h ng n l i t n s th p l CG, CC v CS. Ta xem m t m ch khu ch i dng FET nh hnh 5.17.

CG: Do t CG n i gi a ngu n tn hi u v h th ng linh ki n nn m ch tng ng nh hnh 5.18. T n s c t th p do nh h ng c a CG c xc nh b i:

CC: T lin l c ng ra CC c n i gi a linh ki n v t i nn m ch tng ng ng ra nh hnh 5.19. T n s th p do nh h ng c a CC c xc nh b i:

Trong : R0 = RD //rd.

CS: T c c ngu n CS nhn h th ng nh hnh 5.20. Do t n s th p do hi u ng c a CS c xc nh b i:

 xc nh Req, ta ch m ch tng ng ng ra c a m ch dng FET bn trn nh sau:

Ta ch l: vgs = vg - vS = vi - v0. Ta thay ngu n dng gmvgs b ng ngu n i n th v tnh Req ta cho ng vo b ng 0 t c vi = 0. M ch v l i nh hnh 5.12b.

NG MILLER: vng t n s cao, cc i n dung l n (t lin l c, t phn dng), c xem nh n i t t v khng nh h ng n cc thng s c a m ch. i n dung nh h ng quan tr ng n ho t ng c a m ch l cc i n dung lin c c bn trong linh ki n v i n dung t o b i dy n i bn ngoi linh ki n. Xem m t m ch khu ch i o (d ch pha 1800 gi a ng vo v ng ra). i n dung ng vo v ng ra s gia tng b i tc d ng c a i n dung lin c c gi a ng ra v ng vo c a linh ki n v n s lm thay i khu ch i c a

5.6 HI U

m ch. Trong m hnh 5.22, i n dung h i ti p ny c nh ngha l Cf. p d ng nh lu t Kirchoff v dng i n ta c: ii=i1+i2

T phng trnh ny ta v l i m ch tng ng nh hnh 5.23. Cc t lin c c ng vo c a m ch i n c xem nh m c song song v i CM. T ng qut, i n dung ng vo hi u ng Miller c nh ngha b i: (5.23) CMi = (1-AV)Cf Nh v y t n s cao, l i i n th AV l m t hm s theo CMi. V l i t n s gi a l c c i nn ta c th dng l i t i a ny xc nh CMi trong cng th c (5.23). Hi u ng Miller cng lm gia tng i n dung ng ra, chng ph i c n khi xc nh t n s ng t cao.

5.7 P

NG T N S

CAO C A M CH KHU CH I DNG BJT:

Cc thng s c a h th ng. 5.8.2 S bi n thin c a hfc hay () theo t n s .

5.8.1

vng t n s cao, c 2 v n xc nh i m -3dB: i n dung c a h th ng (k sinh v lin c c) v s ph thu c vo t n s c a hfe hay . 5.7.1 Cc thng s c a h th ng: Ta xem m ch khu ch i dng BJT t n s cao nh hnh 5.25

Cbe, Cbc, Cce l cc t lin c c c a BJT do ch t o. Cwi, Cw0 l cc t k sinh do h th ng dy n i, m ch in ng vo v ng ra c a BJT. Nh v y, m ch tng ng xoay chi u t n s cao c th c v l i nh hnh 5.26.

Trong : Ci = Cwi + Cbe + CMi C0 = Cw0 + Cce + CM0 Ch s v ng m t c a CS, CC, CE v vng t n s cao cc t ny xem nh n i t t. Thng th ng Cbe v Cce nh nh t. Trong cc sch tra c u, nh s n xu t th ng ch cho bi t Cbe, Cbc m b qua Cce. Dng nh l Thevenin bi n i m ch ng vo v ng ra, ta c:

V i: Rth1 = RS //R1 //R2 //Ri T n s gi m 3dB do tc d ng c a Ci l:

Trong : Ci = Cwi + Cbe + CMi Ci= Cwi + Cbe + (1-AV)Cbc t n s r t cao, nh h ng c a Ci l lm gi m t ng tr vo c a h th ng, gi m bin tn hi u a vo h th ng (gi m dng ib) v do lm gi m l i c a m ch. ng ra v i: Rth2 = Rc //RL //r0

t n s r t cao, dung khng c a C0 gi m nn lm gi m t ng tr ra c a h th ng v k t qu l v0 b gi m v v0 s ti n d n v 0 khi XC0 cng nh . T n s c t cao c a m ch c xc nh l t n s c t th p trong 2 t n s c t fHi v fH0. Ngoi ra v hfe (hay ) cng gi m khi t n s tng nn cng ph i c xem l m t y u t xc nh t n s c t cao c a m ch ngoi fHi v fH0. 5.7.2 S bi n thin c a hfe (hay ) theo t n s : Ta ch p nh n s bi n thin c a hfe (hay ) theo t n s b ng h th c:

ng I ta th ng dng m ch tng ng c a BJT theo thng s h n t p (lai )

t n s cao.

N u sch tra c u cho f th ta c th suy ra f t cng th c lin h : f = f(1-) Tch s l i-bng t n c nh ngha cho BJT b i i u ki n:

fT hfe(mid).f (5.30) Ch l f BW = bng t n; nn fT chnh l tch l i bng t n.

5.8 P

NG T N S CAO C A M CH KHU CH I DNG FET: Vi c phn tch m t m ch khu ch i dng FET t n s cao cng tng t nh BJT. V i FET cng c cc i n dung lin c c Cgs, Cds, Cgd v t k sinh ng vo Cwi, ng ra Cw0. Cgs v Cgd kho ng t 1pF n 10 pF trong lc Cds nh hn nhi u (t 0.1pF n 1pF). Ta xem m ch khu ch i dng FET nh hnh 5.32. M ch tng ng xoay chi u nh hnh 5.33.

Trong : Ci = CWi + CgS + CMi V i CMi = (1-AV)Cgd

 xc nh t n s c t do nh h ng c a Ci v C0 ta dng m ch tng ng Thevenin ng vo v ng ra.

T n s c t cao c a m ch l t n s c t c tr nh c a fHi v fH0.

BI T P CU I CHNG V
********* Bi 1: Cho m ch i n hnh 5.33

Cwi = 5pF, Cw0 = 8pF, Cbc = 12pF, Cbe = 40pF, Cce = 8pF a/ Xc nh re b/ Tm AV(mid) =v0/vi c/ Tnh Zi d/ Tm AVS = v0/vS e/ Xc nh fLS, fLe, fLE f/ Xc nh t n s c t th p g/ V p ng t n s Bi 2: V i m ch i n v cc thng s c a bi 1: a/Xc nh fHi v fH0 b/ Cho Cbe = Cbe; Cbc = Cbc. Tm f v fT c/ Xc d nh t n s c t cao v v p ng t n s . Bi 3: L p l i cc cu h i c a bi 1 v i m ch i n hnh 5.34

Bi 4: L p l i cc cu h i bi 2 cho m ch i n v cc thng s c a bi 3. Bi 5:Cho m ch i n hnh 5.35 a/ Xc nh VGS v IDQ b/ Tm gm0 v gm c/ Tinh AV = v0/vi t n s gi a d/ Xc nh Zi e/ Tnh AVS = v0/vS f/ Xc nh fLG, fLC, fLS g/ Xc nh fHi v fH0 i/ V p ng t n s . Cho bi t: VGS(off) =-6v, CWi = 3pF, Cdg = 4pF, IDSS = 6mA, Cw0 = 5pF, CgS = 6pF, rd = , CdS = 1pF

Bi 6: L p l i cc cu h i c a bi 5 cho m ch i n hnh 5.36 Cho bi t: IDSS = 10mA, VGS(off) =-6v, rd = , CWi=4pF, CW0 = 6pF, Cgd = 8pF, Cgs=12pF, CdS = 3pF

Chng 6

CC D NG LIN K T C A BJT V FET

**********
1. 2. 3. 4. M c tiu: Ki n th c c b n: Ti li u tham kh o lin quan n chng. N i dung: 6.1 Lin k t lin ti p. 6.2 Lin k t ch ng. 6.3 Lin k t Darlington. 6.4 Lin k t c p h i ti p. 6.5 M ch CMOS. 6.6 M ch ngu n dng i n. 6.7 M ch khu ch i visai.

Bi t p cu i chng. 5. V n nghin c u c a chng k ti p. cc chng tr c, chng ta kh o st cc m ch khu ch i ring l dng BJT v FET. Th c t , m t thi t b i n t lun l s n i k t c a cc m ch cn b n t n m c tiu no . Trong chng ny chng ta s kh o st cc d ng n i k t thng d ng th ng g p trong m ch i n t . 6.1 LIN K T LIN TI P: (cascade connection) 6.1.1 Lin k t b ng t i n. 6.1.2 Lin k t cascade tr c ti p. y l s lin k t thng d ng nh t c a cc t ng khu ch i, m c ch l tng l i i n th . V cn b n, m t lin k t lin ti p l ng ra c a t ng ny c a vo ng vo c a t ng k ti p. Hnh 6.1 m t m t cch t ng qut d ng lin k t ny v i cc h th ng 2 c ng.

Trong Av1, Av2, ... l l i i n th c a m i t ng khi c t i. Ngha l Av1 c xc nh v i t ng tr vo Zi2 nh l t i c a t ng Av1. V i Av2, Av1 c xem nh l ngu n tn hi u. l i i n th t ng c ng nh v y c xc nh b i: AvT = Av1. Av2 . .... . Avn (6.1) l i dng i n c xc nh b i:

T ng tr vo: Zi = Zi1 T ng tr ra : Z0 = Z0n 6.1.1 Lin k t b ng t i n: Hnh 6.2 m t m t lin k t lin ti p gi a hai t ng khu ch i dng JFET.

-T ng tr vo c a t ng th 2: Zi2 = RG2 - l i c a ton m ch: AvT = Av1.Av2 v i Av1 = -gm1(RD1 //Zi2) = -gm1(RD1 //RG2) th ng RG2 >>RD1 Av1 -gm1RD1 (6.3) v Av2 = -gm2RD2 nn AvT = Av1.Av2 AvT = gm1gm2RD1RD2 (6.4) - T ng tr vo c a h th ng: Zi = Zi1 = RG1 - T ng tr ra c a h th ng: Z0 = Z02 = RD2 V m t phn c c, do 2 m ch lin l c v i nhau b ng t i n nn vi c phn gi i gi ng nh s phn gi i m i t ng ring l . Hnh 6.3 l m ch cascade dng BJT.

Cng nh FET, m c ch c a m ch ny l gia tng l i i n th . - l i i n th c a h th ng:

- T ng tr vo c a ton m ch: Zi = Zi1= R1 //R2 //1re1 (6.7) - T ng tr ra c a ton m ch: Z0 = Z02 = RC2 (6.8) Hnh 6.4 l m ch k t h p gi a FET v BJT . M ch ny, ngoi m c ch gia tng khu ch i i n th cn c t ng tr vo l n. . AvT = Av1. Av2 V i Av1 = -gm(RD //Zi2) (6.9) Trong Zi2 = R1 //R2 //re

. Zi = RG (r t l n) . Z0 = R C

6.1.2 Lin l c cascade tr c ti p: y cng l m t d ng lin k t lin ti p kh ph bi n trong cc m ch khu ch i nh t l trong k thu t ch t o vi m ch. Hnh 6.5 m t m t m ch khu ch i hai t ng lin l c tr c ti p dng BJT.

Ta th y m ch lin l c tr c ti p c cc l i i m: - Trnh c nh h ng c a cc t lin l c t n s th p, do t n s gi m 3dB c n d i c th xu ng r t th p. - Trnh c s c ng k nh cho m ch. - i n th tnh ra c a t ng u cung c p i n th tnh cho t ng sau. Tuy th , m ch cng v p ph i m t vi khuy t i m nh : - S tri d t i m tnh i u hnh c a t ng th nh t s nh h ng n phn c c c a t ng th hai. - Ngu n i n th phn c c th ng c tr s l n n u ta dng cng m t lo i BJT, v n chnh c a lo i lin l c tr c ti p l n nh s phn c c. Cch tnh phn c c th ng c p d ng trn ton b m ch m khng th tnh ring t ng t ng. Th d nh hnh 6.5 ta c: Phn c c:

Thng s m ch khu ch i:

M ch phn c c nh trn tuy n gi n nhng t c dng do khng n nh (s tri d t i m i u hnh c a Q1 nh h ng n phn c c c a Q2), do trong cc m ch lin l c tr c ti p ng i ta th ng dng k thu t h i ti p m t chi u nh hnh 6.6

M ch tng ng Thevenin ng vo c v

hnh 6.7. Ta c:

Th ng ta ch n s h ng u l n VE2 n nh, t VCE1, IC1, IC2 cng n nh. th y r s n nh ny ta :

Dng i n ny c l p i v i 2 v c th xem nh c l p i v i 1 n u ta ch n:

thay i theo nhi t v dng IC2, nhng nh h ng ny s c gi m thi u n u ta ch n V thng s c a m ch khu ch i cch tnh cng nh m ch tr c. Lin l c tr c ti p dng FET: MOSFET lo i tng (E-MOSFET), do c c c ng cch i n h n v i c c ngu n v c c thot nn r t thu n ti n trong vi c ghp tr c ti p.

Cch tnh phn c c gi ng nh m t t ng ring l . VGS1 =VDS1 = VGS2 AvT = (gmRD)2 T ng khu ch i c c ngu n chung v thot chung cng thu n ti n trong cch ghp tr c ti p.

i n th VGS c a Q2 ty thu c vo RD, RS1 v RS2. Trong 2 cch ghp trn, FET ch ho t ng t t khi 2 FET hon ton gi ng h t nhau. Th c t , khi 2 FET khng ng nh t, s tri d t i m i u hnh c a t ng tr c c t ng sau khu ch i khi n cho t ng cu i cng ho t ng trong vng khng thu n l i. kh c ph c ng i ta cng dng k thu t h i ti p n nh phn c c nh hnh 6.10.

Gi s i n th c c thot c a Q1 l n hn bnh th ng, l ng sai bi t ny s c khu ch i b i Q2 v Q3 v do i n th t i c c c ng c a Q1 l n hn. i u ny lm cho Q1 d n i n m nh hn, ko i n th c c thot gi m xu ng. Tuy nhin, RG cng t o ra m t v n m i. N u g i AvT l l i c a ton m ch th: v0 = -|AvT|.vi Nn i n th ngang qua RG l: vi - v0 = vi + |AvT|vi = vi( 1+ |AvT|)

kh c ph c, ng i ta chia RG ra lm 2 n a v dng m t t n i t t tn hi u xu ng mass.

6.2 LIN K T CH NG: (cascode connection) Trong s lin k t ny, m t transistor ghp ch ng ln m t transistor khc. Hnh 6.12 m t m ch lin k t ch ng v i m t t ng c c pht chung ghp ch ng ln m t t ng c c n n chung.

S lin k t ny ph i c thi t k sao cho t ng c c pht chung c t ng tr ra (t ng tr vo c a t ng c c n n chung) kh l n v l i i n th th p cung c p cho t ng c c n n chung b o m i n dung Miller ng vo th p nh t nn lo i lin k t ny ho t ng t t t n s cao. Trong m ch trn, v i cch phn tch phn c c nh cc chng tr c ta tm c: VB1 = 4.9v VB2 = 10.8v IC1 # IC2 = 3.8mA

6.3 LIN K T DARLINGTON:

y l m t d ng lin k t r t thng d ng gi a 2 transistor (BJT ho c FET) nh hnh 6.13 v tng ng nh hnh 6.14.

S lin k t gi a 2 transistor nh v y tng ng v i m t transistor duy nh t c l i dng i n l D = 1. 2 N u hai transistor ng nh t: 1 = 2 = th D = 2 Transistor Darlington: V d ng lin k t ny r t thng d ng v thch h p cho vi c nng cng su t nn ngy nay ng i ta th ng ch t o cc lin k t ny d i d ng m t transistor duy nh t g i l transistor darlington.

chung nn cng c t ng tr vo l n, t ng tr ra nh v l i di n th x p x 1. 6.4 LIN K T C P H I TI P: Lin k t ny cng g m c 2 transistor v cng c d ng g n gi ng nh lin k t Darlington nhng g m c 1 transistor PNP v m t transistor NPN.

Cng gi ng nh lin k t Darlington, c p h i ti p s cho m t l i dng i n r t l n (b ng tch l i dng i n c a 2 transistor).

M ch th c t c d ng nh hnh 6.17 - Tnh phn c c:

T suy ra c IC1, IB2, IC2 - Thng s xoay chi u: M ch tng ng xoay chi u

6.5 M CH CMOS: M t d ng m ch r t thng d ng trong m ch s l dng 2 E-MOSFET knh N v knh P lin k t v i nhau nh hnh 6.19 c g i l CMOS (complementaryMOSFET).

Tr c khi i vo kh o st ho t ng c a CMOS, ta c n nh l i ho t ng c a E-MOSFET. c tuy n truy n c a E-MOSFET knh N v knh P nh hnh 6.20 v 6.21. E-MOSFET knh N, khi i n th 0V p vo c ng ngu n, EMOSFET knh N khng ho t ng (ID = 0), Khi VGS >VGS(th) th E-MOSFET knh N m i ho t ng. - E-MOSFET knh P, Khi VGS = 0 th E-MOSFET knh P cng ngng v ch ho t ng khi VGS < VGS(th).

Phn tch m ch CMOS Ta xem m ch CMOS i u hnh khi Vi = 0V hay khi Vi= +5V - Khi Vi = 0V c a vo c c c ng c a CMOS . V i Q1 (NMOS) VGS = 0 Q1 ngng . V i Q2 (PMOS) VGS = -5V Q2 b o ha. K t qu l V0 = 5V

- Khi Vi = +5V a vo . V i Q1 (NMOS) VGS = 5V Q1 bo ha . V i Q2 (PMOS) VGS = 0V Q2 ngng K t qu l V0 = 0V 6.6 M CH NGU N DNG I N: 6.6.1 Ngu n dng i n dng JFET. 6.6.2 Dng BJT nh ngu n dng i n. 6.6.3 Ngu n dng i n dng BJT v zener. Ngu n dng i n l m t b ph n c p dng i n m c song song v i i n tr R g i l n i tr c a ngu n. M t ngu n dng i n l t ng khi R = ( v s cung c p m t dng i n l h ng s ).

M t ngu n dng i n trong th c t c th c t o b i FET, BJT ho c t h p c a 2 lo i linh ki n ny. M ch c th s d ng linh ki n r i ho c IC. 6.6.1 Ngu n dng i n dng JFET: D ng n gi n nh hnh 6.24

6.6.2 Dng BJT nh m t ngu n dng i n: M ch c b n nh hnh 6.25

6.6.3 Ngu n dng i n dng BJT v zener:

6.7 M CH KHU CH I VISAI: (differential amplifier) 6.7.1 D ng m ch cn b n. 6.7.2 M ch phn c c. 6.7.3 Kh o st thng s . 6.7.4 Tr ng thi m t cn b ng. 6.7.1 D ng m ch cn b n: M t m ch khu ch i visai cn b n nh hnh 6.27

tr ng thi cn b ng c d ng

- C 2 phng php l y tn hi u ra: . Phng php ng ra visai: Tn hi u c l y ra gi a 2 c c thu. . Phng php ng ra n c c: Tn hi u c l y gi a m t c c thu v mass. - M ch c phn c c b ng 2 ngu n i n th i x ng (m, dng) c cc i n th c c n n b ng 0volt. Ng i ta phn bi t 3 tr ng h p: a/ Khi tn hi u vo v1 = v2 (cng bin v cng pha) Do m ch i x ng, tn hi u ng ra va = vb

va = AC . v1 vb = AC . v2 Trong AC l khu ch i c a m t transistor v c g i l l i cho tn hi u chung (common mode gain). Do v1 = v2 nn va = vb. V y tn hi u ng ra visai va - vb =0. b/ Khi tn hi u vo c d ng visai: Lc ny v1 = -v2 (cng bin nhng ng c pha). Luc : va = -vb. Do v1 = -v2 nn khi Q1 ch y m nh th Q2 ch y y u v ng c l i nn va vb. Ng i ta nh ngha: va - vb = AVS( v1 - v2 ) AVS c g i l l i cho tn hi u visai (differential mode gain). Nh v y ta th y v i ng ra visai, m ch ch khu ch i tn hi u vo visai (khc nhau hai ng vo) m khng khu ch i tn hi u vo chung (thnh ph n gi ng nhau). c/ Tr ng h p tn hi u vo b t k: Ng i ta nh ngha: - Thnh ph n chung c a v1 v v2 l:

Nh v y:

- Thnh ph n visai c a v1 v v2 l: vVS = v1 - v2 Thnh ph n chung c khu ch i b i AC (ng ra n c c) cn thnh ph n visai c khu ch i b i AVS. Thng th ng |AVS| >>|AC|. 6.7.2 M ch phn c c:

Phng trnh ny xc nh i m i u hnh trn ng th ng l y i n. Khi m ch tu n hon i x ng, i n th 2 chn B b ng 0V nn:

6.7.3 Kh o st thng s c a m ch: Ta th tm AC, AVS, t ng tr vo chung ZC, t ng tr vo visai ZVS. a/ M ch ch c tn hi u chung: T c v1 = v2 v va = vb Do m ch hon ton i x ng, ta ch c n kh o st n a m ch, nn ch v c 2 dng ie ch y qua nn ph i tng g p i RE.

Phn gi i nh cc ph n tr c ta tm c:

b/ M ch ch c tn hi u visai: T c v1 = -v2 v va = -vb Nh v y dng i n tn hi u lun lun ng c chi u trong 2 transistor v do khng qua RE nn ta c th b RE khi tnh AVS v ZVS.

Ng i ta th ng n t ng tr gi a 2 ng vo cho tn hi u visai hn l gi a m t ng vo v i mass. Gi tr ny g i l ZVS. Khi c RB th ZVS = ZVS //2RB

H th c ny ch ng t gi a 2 ng vo ch c m t dng i n duy nh t ch y qua. T ng i ta nh ngha:

c/ M ch c tn hi u t ng h p: V i v1, v2 b t k ta c c thnh ph n chung vC v thnh ph n visai AVS. - N u l y tn hi u gi a hai c c thu th thnh ph n chung khng nh h ng, t c l: va - vb = AVS( v1 - v2 ) - N u l y tn hi u t m t trong hai c c thu xu ng mass:

D u - bi u th thu lun tri d u nhau.

hai thnh ph n visai

hai c c

d/ H s tru t th i tn hi u chung 1:

( cng l n th thnh ph n chung t h ng n ng ra)

nh

e/ Phng php tng 1(ngu n dng i n) Mu n tng 1 ph i gi m AC v tng AVS. Nh v y ph i dng RE l n. Tuy nhin i u ny lm cho VCC v VEE cng ph i l n. Phng php t t nh t l dng ngu n dng i n. Ngu n dng i n thay cho RE ph i c 2 c tnh: - C p 1 dng i n khng i. - Cho 1 t ng tr ZS nhn t c c thu c a Q3 l n thay RE.

6.7.4 Tr ng thi m t cn b ng: Khi m ch m t cn b ng th khng cn duy tr c s i x ng. H u qu tr m tr ng nh t l thnh ph n chung c th t o ra tn hi u visai ng ra. * M t s nguyn nhn chnh: - Cc linh ki n th ng nh i n tr , t i n ... khng th t s b ng nhau v ng ch t. - Cc linh ki n tc ng nh diode, transistor.. khng hon ton gi ng nhau. * Bi n php n nh: - L a ch n th t k linh ki n. - Gi dng i n phn c c nh sai s v i n tr t o ra i n th visai nh . - Thi t k (1 c tr s th t l n. - Thm bi n tr RE cn b ng dng i n phn c c. - Ch t o theo phng php vi m ch.

BI T P CU I CHNG VI
******* Bi 1: Tnh t ng tr vo, t ng tr ra v l i i n th c a m ch i n hnh 6.33

Bi 2: L p l i bi 1 v i m ch i n hnh 6.34

Bi 3: Trong m ch i n hnh 6.35 1/ Xc nh i n th phn c c VB1, VB2, VC2 2/ Xc nh l i i n th

Bi 4: Tnh l i i n th c a m ch hnh 6.36

Bi 5: cho m ch i n hnh 6.37. Zener c VZ = 4.7V.

Bi 6: Trong m ch i n hnh 6.38 1/ Tnh i n th phn c c VC1, VC2. 2/ Xc nh l i i n th

Chng 7

OP-AMP-KHU CH I V
*********
1. 2. 3. 4.

NG D NG

M c tiu Ki n th c c b n c n c khi h c chng ny. Ti li u tham kh o lin quan n chng. N i dung: 7.1 Vi sai t ng h p. 7.2 M ch khu ch i OP-AMP cn b n. 7.3 M t s ng d ng c a OP-AMP. Bi t p cu i chng. V n nghin c u c a chng k ti p.

5.

7.1 VI SAI T NG H P: 7.1.1 Cc t ng gi a. 7.1.2 T ng cu i. 7.1.3 M t th d . M ch vi sai trong th c t th ng g m c nhi u t ng (v c g i l m ch vi sai t ng h p) v i m c ch. - Tng khu ch i AVS - Gi m khu ch i tn hi u chung AC Do tng h s 1. - T o ng ra n c c thu n ti n cho vi c s d ng cng nh ch t o m ch khu ch i cng su t. Th ng ng i ta ch t o m ch vi sai t ng h p d i d ng IC g i l IC thu t ton (op-amp _operational amplifier). Ng i ta chia m t m ch vi sai t ng h p ra thnh 3 ph n: T ng u, cc t ng gi a v t ng cu i. T ng u l m ch vi sai cn b n m ta kh o st chng tr c. 7.1.1 Cc t ng gi a: Cc t ng gi a c th l vi sai hay n c c. a/M c n i ti p vi sai v i vi sai:

 l t ng tr vo c a t ng vi sai sau c th lm m t cn b ng t ng tr ra c a t ng vi sai tr c. T ng sau khng c n dng ngu n dng i n. b/ M c vi sai n i ti p v i n c c: Ng i ta th ng dng t ng n c c : - D s d ng. - D t o m ch cng su t. Nhng m ch n c c s lm pht sinh m t s v n m i: - Lm m t cn b ng t ng vi sai, nn hai i n tr RC c a t ng vi sai i khi ph i c tr s khc nhau b tr cho s m t cn b ng. - Lm tng c AVS v AC nn (1 c th thay i, do ch nn dng t ng n c c ni c thnh ph n chung th t nh (sau hai ho c ba t ng vi sai)

7.1.2 T ng cu i: Ph i th a mn cc i u ki n: - Cho m t t ng tr ra th t nh . - i n th phn c c t i ng ra b ng 0 volt khi hai ng vo

0 volt.

a/ i u ki n v t ng tr ra: c t ng tr ra nh , ng i ta th ngdng m ch c c thu chung.

tnh t ng tr ra ta dng m ch tng ng hnh 7.3b; Trong RS l t ng tr ra c a t ng (n c c) ng tr c.

b/ i u ki n v i n th phn c c:

V cc t ng c m c tr c ti p v i nhau nn i n th phn c c ng ra c a t ng cu i c th khng 0 volt khi ng vo 0 volt. gi i quy t ng i ta dng m ch di chuy n i n th (Level shifting network) g m c: m t ngu n dng i n I v m t i n tr R sao cho: E = RI.

7.1.3 M t v d : Op-amp pc 709 c a h ng Fairchild. T1, T2: M ch vi sai cn b n ng vo.

T3: Ngu n dng i n cho T1 v T2. i n th phn c c t i c c n n c a T3 c xc nh b i c u phn th g m T6 (m c thnh diode), i n tr 480 v 2.4k. T4, T5: khng ph i l vi sai v 2 chn E n i mass. T4 c nhi m v n nh i n th t i i m A cho T1 v T2.

T5: L t ng n c c chuy n ti p gi a vi sai v t ng cu i. T7: L m ch c c thu chung u tin v T8 l m ch di chuy n i n th v i i n tr 3.4k. T9: L m ch c c thu chung cng l t ng cu i t c t ng tr ra nh . 7.2 M CH KHU CH I OP-AMP CN B N: 7.2.1 M ch khu ch i o. 7.2.2 M ch khu ch i khng o. 7.2.3 OP-AMP phn c c b ng ngu n n.

Trong chng ny, ta kh o st op-amp tr ng thi l t ng. Sau y l cc c tnh c a m t op-amp l t ng: - l i vng h A (open loop gain) b ng v c c. - Bng t n r ng t 0Hz n v c c. - T ng tr vo b ng v c c. - T ng tr ra b ng 0. - Cc h s b ng v c c. - Khi ng vo 0 volt, ng ra lun 0 volt. ng nhin m t op-amp th c t khng th t c cc tr ng thi l t ng nh trn.

T cc c tnh trn ta th y: . - Zi nn khng c dng i n ch y vo op-amp t cc ng vo. - Z0 0 nn ng ra v0 khng b nh h ng khi m c t i. - V A r t l n nn ph i dng op-amp v i h i ti p m. V i h i ti p m, ta c hai d ng m ch khu ch i cn b n sau: 7.2.1 M ch khu ch i o: (Inverting Amplifier) D ng m ch cn b n.

(7.2) Nh n xt: - Khi Zf v Zi l i n tr thu n th v0 v vi s l ch pha 1800 (nn c g i l m ch khu ch i o v ng vo ( - ) c g i l ng vo o). - Zf ng vai tr m ch h i ti p m. Zf cng l n (h i ti p m cng nh ) khu ch i c a m ch cng l n. - Khi Zf v Zi l i n tr thu n th op-amp c tnh khu ch i c i n th m t chi u. 7.2.2 M ch khu ch i khng o: (Non_inverting Amplifier) D ng m ch cn b n.

Suy ra:

Nh n xt: - Zf, Zi c th c b t k d ng no. - v0 v vi cng c th c b t k d ng no. - Khi Zf, Zi l i n tr thu n th ng ra v0 s c cng pha v i ng vo vi (nn m ch c g i l m ch khu ch i khng o v ng vo ( + ) c g i l ng vo khng o).

- Zf cng ng vai tr h i ti p m. tng khu ch i AV, ta c th tng Zf ho c gi m Zi. - M ch khu ch i c tn hi u m t chi u khi Zf v Zi l i n tr thu n. M ch cng gi nguyn tnh ch t khng o v c cng cng th c v i tr ng h p c a tn hi u xoay chi u. - Khi Zf=0, ta c: AV=1 v0=vi ho c Zi= ta cng c AV=1 v v0=vi (hnh 7.10). Lc ny m ch c g i l m ch voltage follower th ng c dng lm m ch m (buffer) v c t ng tr vo l n v t ng tr ra nh nh m ch c c thu chung BJT.

7.2.3 Op-amp phn c c b ng ngu n n: Ph n trn l cc c tnh v 2 m ch khu ch i cn b n c kh o st khi op-amp c phn c c b ng ngu n i x ng. Th c t , ti n trong thi t k m ch v s d ng, khi khng c n thi t th op-amp c phn c c b ng ngu n n; Lc b y gi chn n i v i ngu n m -VCC c n i mass. Hai d ng m ch khu ch i cn b n nh sau:

Ng i ta ph i phn c c m t ng vo (th ng l ng vo +) i n th phn c c hai ng vo lc ny l VCC /2 v i n th phn c c ng ra cng l VCC /2. Hai i n tr R ph i c ch n kh l n trnh lm gi m t ng tr vo c a op-amp. Khi a tn hi u vo ph i qua t lin l c (C2 trong m ch) khng lm l ch i n th phn c c. Nh v y, khi phn c c b ng ngu n n, op-amp m t tnh

ch t khu ch i tn hi u m t chi u. Trong hnh a, m ch khu ch i o, C1 l t l c i n th phn c c ng vo (+). Trong hnh b, m ch khu ch i khng o, C1 dng t o h i ti p xoay chi u cho m ch v gi i n th phn c c ng vo (-) l VCC /2. khu ch i c a m ch v n khng i. 7.3 M T S NG D NG C A OP-AMP: 7.3.1 M ch lm ton. 7.3.2 M ch so snh. 7.3.3 M ch l c tch c c. 7.3.1M ch lm ton: y l cc m ch i n t c bi t trong s lin h gi a i n th ng vo v ng ra l cc phng trnh ton h c n gi n. a/ M ch c ng:

Tn hi u ng ra b ng t ng cc tn hi u ng vo nhng ng c pha. Ta ch l vi l m t i n th b t k c th l m t chi u ho c xoay chi u. b/ M ch tr : Ta c 2 cch t o m ch tr . * Tr b ng phng php i d u: tr m t s , ta c ng v i s i c a s .

v2 u tin c lm o r i c ng v i v1. Do theo m ch ta c:

Nh v y tn hi u ng ra l hi u c a 2 tn hi u ng vo nhng i d u. * Tr b ng m ch vi sai: D ng c b n

Thay tr s c a vm vo bi u th c trn ta tm c:

c/ M ch tch phn: D ng m ch Dng i n ng vo:

* Hai v n th c t : - i u ki n ban u hay h ng s tch phn: D ng m ch cn b n

s th p. Nh v y khi c Rf, m ch ch c tnh tch phn khi t n s c a tn hi u f th a: , Rf khng c qu l n v s h I ti p m s y u. d/ M ch vi phn: D ng m ch

V n th c t : gi m t p m. M ch n gi n nh trn t c dng trong th c t v c c tnh khu ch i t p m t n s cao, y l do l i c a ton m chtng theo t n s . kh c ph c m t ph n no, ng i ta m c thm m t i n tr n i ti p v i t C ng vo nh hnh 7.19.

7.3.2 M ch so snh: a/ i n th ng ra b o ha: Ta xem m ch hnh 7.20

Trong A l l i vng h c a op-amp. V A r t l n nn theo cng th c trn v0 r t l n. Khi Ed nh , v0 c xc nh. Khi Ed v t qu m t tr s no th v0 t n tr s b o ha v c g i l VSat.. Tr s c a Ed ty thu c vo m i opamp v c tr s vo kho ng vi ch c V. - Khi Ed m, m ch o pha nn v0=-VSat - Khi Ed dng, t c v1>v2 th v0=+VSat. i n th ng ra b o ha th ng nh hn i n th ngu n t 1 volt n 2 volt. l |+VSat| c th khc |-VSat|. Nh v y ta th y i n th Ed t i a l:

b/ M ch so snh m c 0: (tch m c zro) * So snh m c zro khng o

* M ch so snh m c zro o:

c/M ch so snh v i 2 ng vo c i n th b t k: * So snh m c dng o v khng o: - So snh m c dng khng o:

- So snh m c dng o:

* So snh m c m o v khng o:

- So snh m c m o:

d/ M ch s snh v i h i ti p dng: * M ch o:

ti p dng nn v0 lun lun tr ng thi b o ha. Ty theo m c tn hi u vo m v0 giao hon m t trong hai tr ng thi +VSat v -VSat.

N u ta tng Ei t t , ta nh n th y: Khi Ei<Vref th v0=+VSat Khi Ei>Vref th v0=-VSat Tr s c a Ei=Vref =.(+VSat) lm cho m ch b t u i tr ng thi c g i l i m n y trn (upper trigger point) hay i m th m trn (upper threshold point). VUTP=.(+VSat) (7.12) By gi n u ta gi m Ei t t , ch l lc ny v0=-VSat v Vref=(-VSat), ta th y khi Ei<(-VSat) th v0 chuy n sang tr ng thi +VSat. Tr s c a Ei lc ny: Ei= Vref = (-VSat) c g i l i m n y d i hay i m th m d i (lower trigger point-lower threshold point-VLTP). Nh v y chu trnh tr ng thi c a m ch nh hnh 7.34. Ng i ta nh ngha: VH=(Hysteresis)=VUTP-VLTP VH={(+VSat)-(-VSat)] (7.13) N u |+VSat|=|-VSat|VH=|2.VSat|

* M ch khng o: D ng m ch

- By gi n u ta gi m Ei (v0 ang l +VSat), khi VA b t u nh hn Vref=0v th v0 i tr ng thi v b ng -VSat. Tr s c a Ei lc ny g i l i m n y d i VLTP.

Tnh VUTP v VLTP

- Khi gi m Ei t tr s dng d n xu ng, lc ny v0=+VSat nn:

e/ M ch so snh trong tr ng h p 2 ng vo c i n th b t k v i h i ti p dng: *Dng m ch khng o: D ng m ch

Khi VA=Vref th m ch i tr ng thi (v0 i thnh +VSat), tr s c a Ei lc ny g i l i m n y trn VUTP. T (7.17) ta tm c:

b ng Vref th m ch s i tr ng thi, tr s c a Ei lc ny g i l i m n y d i VLTP. Tng t nh trn ta tm c:

n u |+Vsat|=|-VSat| * Dng m ch o: D ng m ch cn b n nh hnh 7.38

, cng l tr s c a VA, g i l i m n y trn VUTP.

N u ta gi m Ei t t , n khi Ei=VA m ch s i tr ng thi (v0= VSat) v Ei=VA lc c tr s l VLTP (i m n y d i).

7.3.3 M ch l c tch c c: (Active filter) C 4 lo i m ch chnh: - M ch l c h thng. - M ch l c th ng thng. - M ch l c d i thng. - M ch l c lo i tr (d i tri t). a/ M ch l c h thng(Low pass Filter-LPF) * M ch l c h thng cn b n: D ng m ch

N u ta ch n R2=R1 th |AV0|=1 p tuy n t n s d c -20dB/dec v khi t n s tng ln 10 l n th khu ch i gi m i 10 l n t c -20dB. Ng i ta hay dng m ch voltage follower lm m ch l c nh hnh 7.41. y l m ch khu ch i khng o, nhng do khng c i n tr n i mass ng vo (-) nn l i b ng +1.

Ng i ta th ng ch n Rf=R gi m dng offset.

* M ch l c h thng -40dB/dec: Trong nhi u ng d ng, ta c n ph i gi m nhanh l i c a m ch khi t n s v t qu t n s c t, c ngha l d c c a bng t n ph i l n hn n a. l m c ch c a cc m ch l c b c cao. D ng m ch

N u ch n C2=2C1, ta c:

m ch ny khu ch i s gi m i 40dB khi t n s tng ln 10 l n ( l i gi m i 100 l n khi t n s tng ln 10 l n).

* M ch l c h thng -60dB/dec: t c d c hn n a-g n v i l t ng-ng i ta dng m ch l c -20dB/dec m c n i ti p v i m ch l c -40dB/dec c d c -60dB/dec ( l i gi m i 60dB khi t n s tng ln 10 l n-gc pha t i t n s c t l -1350). D ng m ch cn b n nh hnh 7.44

b/ M ch l c th ng thng (high-pass filter) y l m t m ch m l i c a m ch r t nh t n s th p cho n m t t n s no (g i l t n s c t) th tn hi u m i qua c h t. Nh v y tc d ng c a m ch l c th ng thng ng c v i m ch l c h thng. * M ch l c th ng thng 20dB/dec: D ng m ch nh hnh 7.46 y l m ch voltage follower nn AV=1. Do i n th ng ra v0 b ng v i i n th 2 u i n tr R nn:

Khi t n s cao, t ng tr c a t i n khng ng k nn AV0=v0/vi=1. Khi t n s gi m d n, n lc no l i b t u gi m. T n s m t i l i gi m cn 0.707 AV0 g i l t n s c t. Lc ta c:

Ta cng c th dng m ch nh hnh 7.48

* M ch l c th ng thng 40dB/dec: D ng m ch

Do l m ch voltage follower nn i n th 2 u R1 chnh l v0. Ta c:

* M ch l c th ng thng 60dB/dec Ng i ta dng 2 m ch 40dB/dec v 20dB/dec n i ti p nhau t c d c 60dB/dec.

Ch n C1=C2=C3=C;

T i t n s c t:

c/ M ch l c d i thng: (band pass filter) y l m t m ch m ng ra ch c m t d i t n gi i h n no trong ton b d i t n c a tn hi u a vo ng vo.

V i m ch ny i n th ng ra v0max t n tr s t i a m t t n s no g i l t n s c ng h ng r. Khi t n s khc v i t n s c ng h ng, khu ch i gi m d n. T n s th p hn r lm l i gi m i cn 0.707v0max g i l t n s ng t th p L v t n s cao hn r lm l i gi m cn 0.707v0max g i l t n s ng t cao h. Bng thng c nh ngha: B=H - L Khi B<0.1r m ch c g i l l c d i thng bng t n h p hay m ch l c c ng h ng. Khi B>0.1r c g i l m ch l c d i thng bng t n r ng.

* M ch l c d i thng bng t n h p D ng m ch

T i t n s c ng h ng r:

T phng trnh (a) ta tm c:

* M ch l c d i thng bng t n r ng Thng th ng c m t m ch d i thng bng t n r ng, ng i ta dng hai m ch l c h thng v th ng thng m c n i ti p nhau nhng ph i th a mn i u ki n t n s c t 2 c a m ch l c h thng ph i l n hn t n s c t 1 c a m ch l c th ng thng.

Ta tm c 2 t n s c t l:

Ph i ch n R1, R2, C1, C2 sao cho 1 < 2. d/M ch l c lo i tr : (d i tri t-Notch Filter) y l m ch dng l c b m t d i t n s no trong ton b d i t n. M ch th ng c dng l c b cc nhi u do m t b ph n no trong m ch t o ra th d nh t n s 50Hz, 60Hz hay 400Hz c a mt. C r t nhi u d ng m ch l c d i tri t, thng d ng nh t l m c 2 m ch h thng v th ng thng song song v i nhau ho c c th dng m ch nh hnh 7.58.

BI T P CU I CHNG VII
******* Bi 1: Xc nh v0 trong m ch hnh 7.59

Bi 2: Xc nh v0 trong m ch hnh 7.60

Bi 3: Xc nh IL trong m ch hnh 7.61. Thay RL=5k, tnh l i IL. M ch trn l m ch g?

Bi 4: M t op-amp c cc c tnh

Bi 5: Cho m ch hnh 7.63 a/ Tnh v0 b/ I0?

Bi 6: Cho m ch i n hnh 7.64 a/ Tnh bng thng c a m ch b/ p d ng b ng s khi: R1=R2=10k C1=0.1F; C2=0.002F Rf=10 k; Rg =5 k

Bi 7: Cho m ch i n hnh 7.65

- Diode c xem nh l t ng. - vi c d ng sin bin l n. Tm d ng tn hi u ra v0 v bin c a v0 theo vi. M ch trn c tc d ng c a m ch g? Bi 8: Cho m ch hnh 7.66 Ch ng t r ng:

Bi 9: Cho m ch hnh 7.67

Ch ng t n u vi l tn hi u i n th th ng ra c xc nh b ng phng trnh:

m t chi u

Bi 10: Cho m ch hnh 7.68

a. M ch trn l m ch g? Nu ch c nng c a t ng BJT trong m ch. b. Cc BJT hon ton gi ng h t nhau, c ch t o b ng Si v c phn c c v i VBE=0.7v. M ch hon ton cn b ng v l t ng. c tnh tr s c a t t c cc dng i n phn c c IC c a cc BJT trong m ch v i n th cc chn BJT (xem IC IE).

Bi 11: Cho m ch i n nh hnh 7.69. Gi s op-amp l t ng v c phn c c b ng ngu n i x ng 15v a. Tm v0 theo R, RA, v1, v2 b. Gi s v1 bi n i t 0v 0.8v v V2 bi n i t 01.3v. Cho R2=2k v ng ra b o ha c a op-amp l V0Sat=15v. Hy c tnh tr s c a RA l i i n th c a m ch t tr s t i a v v0 khng bi n d ng (ch n RA c gi tr tiu chu n). Tnh AV trong tr ng h p .

Chng 8 M CH KHU CH I H I TI P (Feedback Amplifier) ********

M c tiu. Ki n th c c b n c n c khi h c chng ny. Ti li u tham kh o lin quan n chng. N i dung: 8.1 Phn lo i m ch khu ch i. 8.2 i cng v h i ti p. l i truy n v i h i ti p. 8.3 8.4 Tnh c b n c a m ch khu ch i c h i ti p m. 8.5 i n tr ng vo. 8.6 i n tr ng ra. 8.7 Phng php phn tch m t m ch khu ch i c h i ti p. 8.8 M ch h i ti p i n th n i ti p. 8.9 C p h i ti p i n th n i ti p. 8.10 M ch h i ti p dng i n n i ti p. 8.11 M ch h i ti p dng i n song song. 8.12 M ch h i ti p i n th song song. Bi t p cu i chng. 5. V n nghin c u c a chng k ti p. Trong chng ny, chng ta s tm hi u v lo i m ch khu ch i c h i ti p m v kh o st nh h ng c a lo i h i ti p ny ln cc thng s cng nh tnh ch t c a m ch khu ch i. 8.1 PHN LO I M 8.1.1 8.1.2 8.1.3 8.1.4 CH KHU Khu ch Khu ch Khu ch Khu ch CH I: i i n th . i dng i n. i i n d n truy n. i i n tr truy n. 1. 2. 3. 4.

Khi kh o st cc m ch khu ch i c h i ti p, ng i ta th ng phn chng thnh 4 lo i m ch chnh: khu ch i i n th , khu ch i dng i n, khu ch i i n d n truy n v khu ch i i n tr truy n.

8.1.1 Khu ch i i n th :( Voltage amplifier ) Hnh 8.1 m t m ch tng ng Thevenin c a m t h th ng 2 c ng, m hnh ha c a m t m ch khu ch i cn b n.

- N u m ch c i n tr ng vo Ri r t l n i v i n i tr RS c a ngu n tn hi u th vi vs - N u t i RL r t l n i v i i n tr ng ra R0 c a m ch khu ch i th v0 AVNL.vi AVNL.vS Trong i u ki n nh v y, m ch s cung c p m t i n th ng ra t l v i i n th ng vo v h s t l ny c l p i v i bin c a ngu n tn hi u v i n tr t i. Lo i m ch nh th c g i l m ch khu ch i i n th . M t m ch khu ch i i n th l t ng khi c i n tr ng vo Ri b ng v h n v i n tr ng ra R0 = 0. K hi u

khi RL =, nh v y AVNL bi u di n l i i n th c a m ch h (open-circuit). 8.1.2 Khu ch i dng i n (current amplifier) M t m ch khu ch i dng i n l t ng c nh ngha nh l m t m ch khu ch i cung c p m t dng i n ng ra t l v i dng i n tn hi u ng vo. H s t l ny khng ph thu c vo RS v RL. M t m ch khu ch i dng i n l t ng c i n tr ng vo Ri = 0 v i n tr ng ra R0 b ng v h n.

Trong th c t , m ch c i n tr ng vo th p v di n tr ng ra cao. Nh v y, Ri << RS v R0>> RL.

Hnh 8.2 l m ch tng ng Norton c a m t m ch khu ch i dng i n. Ch , k hi u v i RL = 0, n di n t l i dng i n c a m t m ch n i t t (shortcircuit). Ta th y r ng: V Ri << RS nn Ii IS V R0 >> RL nn IL ( AiIi AIS) 8.1.3 Khu ch i i n d n truy n: (Transconductance Amplifier) M t m ch khu ch i i n d n truy n l t ng s cung c p m t dng i n ng ra t l v i i n th tn hi u ng vo. H s t l ny c l p v i RL v RS. M ch nh v y ph i c i n tr ng vo Ri b ng v h n v i n tr ng ra R0 b ng v h n. Trong m ch th c t : Ri >> RS v R0 >> RL Hnh 8.3 l m hnh tng ng c a m t m ch khu ch i i n d n truy n.

Ta th y r ng vi vS khi Ri >> RS V I0 Gmvi GmvS khi

R0 >> RL

8.1.4 Khu ch i i n tr truy n (Transresistance Amplifier) M ch tng ng l t ng c a m t m ch khu ch i i n tr truy n nh hnh 8.4

M ch cung c p m t i n th ng ra v0 t l v i dng i n tn hi u ng vo IS v h s t l ny c l p v i RS v RL. Trong th c t m t m ch khu ch i i n tr truy n ph i c Ri << RS v R0 << RL. Nh v y khi Ii IS, v0 RmIi RmIS.

8.2 I CNG V H I TI P: M t m ch khu ch i h i ti p g m cc b ph n nh sau:

Ngu n tn hi u: C th l ngu n i n th VS n i ti p v i m t n i tr RS hay ngu n dng i n IS song song v i n i tr RS. H th ng h i ti p: Th ng dng l m t h th ng 2 c ng th ng (ch ch a cc thnh ph n th ng nh i n tr , t i n, cu n dy).

M ch l y m u: L y m t ph n tn hi u ng ra a vo h th ng h i ti p. Tr ng h p tn hi u i n th ng ra c l y m u th h th ng h i ti p c m c song song v i ng ra v trong tr ng h p tn hi u dng i n ng ra c l y m u th h th ng h i ti p c m c n i ti p v i ng ra.

M ch so snh ho c tr n: Hai lo i m ch tr n r t thng d ng l lo i tr n ng vo n i ti p v lo i tr n ng vo song song.

T s truy n hay l i: K hi u A trong hnh 8.5 bi u th t s gi a tn hi u ng ra v i tn hi u ng vo c a m ch khu ch i cn b n. T s truy n v/vi l khu ch i i n th hay l i i n th AV. Tng t t s truy n I/Ii l khu ch i dng i n hay l i dng i n AI c a m ch khu ch i. T s I/vi c g i l i n d n truy n ( truy n d n-Transconductance) GM v v/Ii c g i l i n tr truy n RM. Nh v y GM v RM c nh ngha nh l t s gi a hai tn hi u, m t d ng dng i n v m t d ng i n th . l i truy n A ch m t cch t ng qut m t

trong cc i l ng AV, AI, GM, RM c a m t m ch khu ch i khng c h i ti p ty theo m hnh ha c s d ng trong vi c phn gi i. K hi u Af c nh ngha nh l t s gi a tn hi u ng ra v i tn hi u ng vo c a m ch khu ch i hnh 8.5 v c g i l l i truy n c a m ch khu ch i v i h i ti p. V y th Af dng di n t m t trong 4 t s :

S lin h gi a l i truy n Af v l i A c a m ch khu ch i cn b n (cha c h i ti p) s c tm hi u trong ph n sau. Trong m t m ch c h i ti p, n u tn hi u ng ra gia tng t o ra thnh ph n tn hi u h i ti p a v ng vo lm cho tn hi u ng ra gi m tr l i ta ni l m ch h i ti p m (negative feedback). 8.3 L I TRUY N V I N I TI P: M t m ch khu ch i c h i ti p c th c di n t m t cch t ng qut nh hnh 8.10 phn gi i m t m ch khu ch i c h i ti p, ta c th thay th thnh ph n tch c c (BJT, FET, OP-AMP ...) b ng m ch tng ng tn hi u nh . Sau dng nh lu t Kirchhoff l p cc phng trnh lin h .

Trong m ch hnh 8.10 c th l m t m ch khu ch i i n th , khu ch i dng i n, khu ch i i n d n truy n ho c khu ch i i n tr truy n c h i ti p nh c di n t hnh 8.11

Hnh 8.11 D ng m ch khu ch i h i ti p (a) Khu ch i i n th v i h i ti p i n th n i ti p (b) Khu ch i i n d n truy n v i h i ti p dng i n n i ti p (c) Khu ch i dng i n v i h i ti p dng i n song song (d) Khu ch i i n tr truy n v i h i ti p i n th song song Trong hnh 8.10, n i tr ngu n RS c xem nh m t thnh ph n c a m ch khu ch i cn b n. l i truy n A (AV, AI, GM, RM) bao g m hi u ng c a t i RL v c a h th ng h i ti p ln m ch khu ch i. Tn hi u vo XS, tn hi u ra X0, tn hi u h i ti p Xf, tn hi u tr Xd c th l i n th hay dng i n. Nh ng tn hi u ny cng nh t s A v c tm t t trong b ng sau y.

Nh v y: (8.1)

Xd = XS - Xf = Xi

H s h i ti p c nh ngha:

H s th ng l m t s th c dng hay m, nhng m t cch t ng qut l m t hm ph c theo t n s tn hi u. l i truy n A c nh ngha: A = X0 /Xi (8.3)

i l ng A bi u di n l i truy n c a m ch khu ch i tng ng khng c h i ti p nhng bao g m nh h ng c a h th ng, RL, RS. N u |Af| < |A| h i ti p c g i l h i ti p m N u |Af| > |A| h i ti p c g i l h i ti p dng

Bi u th c 8.4 cho ta th y khi c h I ti p m, l I gi m i(1+A) l n so v i l i c a m ch cn b n khng c h i ti p. l i vng (loop gain): Tn hi u Xd trong hnh 8.10 c nhn v i A khi qua m ch khu ch i, c nhn v i khi truy n qua h th ng h i ti p v c nhn v i -1 trong m ch tr n v tr l i ng vo. V v y T = -A c g i l l i vng v i l ng F = 1 + A = 1 - T c g i l th a s h i ti p. Ng i ta th ng dng i l ng

bi u di n nh h ng c a l ng h i ti p ln m ch khu ch i. N u l h i ti p m th N < 0. 8.4 TNH CH T CN B N C A M CH KHU CH I C H I TI P M: 8.4.1 Gi v ng khu ch i. 8.4.2 Gi m s bi n d ng. 8.4.3 Gia tng d i t n ho t ng. Trong m ch khu ch i h i ti p m lm gi m l i truy n nhng l i c m t s u i m n i b t nn c ng d ng r ng ri. 8.4.1 Gi v ng khu ch i: Thng s c a BJT hay FET khng ph i l m t h ng s m chng thay i r t nhi u theo nhi t , ngay c cc thng s ny cng khng gi ng nhau khi thay th t m t m u ny sang m t m u khc. Do , khi nhi t thay i hay khi thay th linh ki n tc ng l i A c a m ch s thay i. Khi c h i ti p:

V y khi m ch c h i ti p, khi l i A c a m ch khng c h i ti p thay i th l i c a ton m ch (c h i ti p) thay i nh hn (1+A) l n. Trong tr ng h p |A| >> 1 th:

Ngha l m ch khu ch i sau khi th c hi n h i ti p m l i ch cn ty thu c vo h s h i ti p m thi. Thng th ng h s h i ti p c th

 c xc nh b i cc thnh ph n th ng khng lin h v i transistor nn l i c a m ch s c gi v ng. 8.4.2 Gi m s bi n d ng: Bi n d ng g m c bi n d ng t n s do s khu ch i khng ng u cc t n s v bi n d ng phi tuy n do c tnh khng tuy n tnh c a BJT v FET lm pht sinh hi (harmonic signal) ch ng ln tn hi u c khu ch i lm bi n d ng tn hi u ng ra. Nh v y ng ra ngoi thnh ph n tn hi u vo c khu ch i cn c m t thnh ph n nhi u xu t pht t s bi n d ng c a m ch, ta t l D. Tn hi u ng ra: X0 = AXi + D Khi c h i ti p m, n u ta gi Xi khng i th tn hi u ra gi m v l i Af < A. Nhng v s bi n d ng t l v i Af nn cng gi m theo. Khi c h i ti p m, m ch khu ch i A v n cho thnh ph n bi n d ng D nhng ng ra c a m ch ton ph n s bi n d ng by gi ch cn l Df

V y nhi u cng gi m i 1+A l n khi c h i ti p m. 8.4.3 Gia tng d i t n ho t ng: l i truy n c a cc m ch khu ch i th ng l m t hm s theo t n s (xem l i chng p tuy n t n s ). - t n s cao ta c:

Trong Am l l i c a m ch t n s gi a fH l t n s c t cao N u m ch c h i ti p m th l i truy n by gi l Af

Nh v y khi th c hi n h i ti p m, t n s c t cao tng thm (1+Am) l n. Tng t t n s th p:

v i fL l t n s c t th p c a m ch khu ch i cn b n khng c h i ti p. Dng cch phn gi i tng t ta cng tm c:

l trong m thanh fH >> fL nn r ng bng t n th ng c xem nh g n b ng fH hay fHf. 8.5 I N TR NG VO: 8.5.1 M ch h i ti p i n th n i ti p. 8.5.2 M ch h i ti p dng i n n i ti p. 8.5.3 M ch h i ti p dng i n song song. 8.5.4 M ch h i ti p i n th song song. By gi ta xt nh h ng c a h i ti p m ln t ng tr vo c a m ch khu ch i. - N u tn hi u h i ti p a v ng vo l i n th v n i ti p v i i n th ng vo (hnh 8.11a v hnh 8.11b) th t ng tr vo s tng.

V i n th h i ti p vf ng c chi u v i vS nn dng i n vo Ii nh hn khi m ch cha c h i

- N u tn hi u h i ti p a v ng vo l dng i n v m c song song v i tn hi u dng i n ng vo (hnh 8.11c v 8.11d) th t ng tr vo s gi m.

V Ii = IS - If nn Ii (v i m t gi tr xc nh c a If) s nh hn khi cha c h i ti p m.

Cc c tnh c a 4 lo i m ch h i ti p m c tm t t

b ng 8.2

8.5.1 M ch h i ti p i n th n i ti p: D ng m ch hnh 8.11a c v l i trong hnh 8.14 v i m ch khu ch i c thay th b ng m ch tng ng Thevenin. Trong m ch AVNL di n t l i i n th c a m ch h (khng t i) nhng xem RS nh m t thnh ph n c a m ch khu ch i.

Trong : AVNL l i i n th c a m ch h khng h i ti p AV l i i n th c a m ch khng c h i ti p v c RL

Nh v y: AVNL = lim AV (8.14) RL 8.5.2 M ch h i ti p dng i n n i ti p: D ng m ch m u hnh 8.11b c v l i trong hnh 8.15

V Gm = limGM RL0 Trong : Gm l i n d n truy n c a m ch n i t t (RL = 0) GM l i n d n truy n c a m ch khng c h i ti p nhng c t i. 8.5.3 M ch h i ti p dng i n song song: D ng m ch m u hnh 8.11c c v l i trong hnh 8.16 v i m ch khu ch i c thay th b ng m ch tng ng Norton. Trong m ch ny Ai

bi u th dng i n c a m ch n i t t (RL = 0) v i n i tr ngu n RS c xem nh m t thnh ph n c a m ch khu ch i.

8.5.4 M ch h i ti p i n th song song: D ng m ch m u hnh 8.11d c v l i trong hnh 8.17

Ch : Rm l i n tr truy n c a m ch h (RL = ) RM l i n tr truy n c a m ch khng c h i ti p nhng c t i RL Do :Rm = lim RM RM 8.6 I N TR NG RA: 8.6.1 M ch h i ti 8.6.2 M ch h i ti 8.6.3 M ch h i ti 8.6.4 M ch h i ti

p i n th p i n th p dng i p dng i

n i ti p. song song. n song song. n n i ti p.

By gi ta xt nh h ng c a h i ti p m ln i n tr ng ra c a m ch khu ch i.

- N u tn hi u h i ti p m l y m u i n th a v ng vo th i n tr ng ra c a m ch s gi m (Rof<<R0). - N u tn hi u h i ti p m l y m u dng i n a v ng vo th i n tr ng ra c a m ch s tng (Rof>>R0). 8.6.1 M ch h i ti p i n th n i ti p: Chng ta i tm i n tr ng ra Rof cu m ch c h i ti p nhng cha m c t i RL vo. tm Rof, ta n i t t ngu n ng vo (vS = 0, IS = 0) v h t i (RL = ). a m t ngu n gi t ng v vo 2 u c a ng ra, tnh dng i n I ch y vo m ch t o ra b i v. i n tr ng ra c nh ngha:

Ch l R0 chia cho th a s h i ti p 1+AVNL ( ch khng ph i AV), trong AVNL l l i i n th c a m ch khng c h i ti p v h (RL = ). Khi a t i RL vo m ch, i n tr ng ra c a m ch h i ti p by gi l Rof = RL //Rof.

Ch l by gi R0 chia cho th a s h i ti p 1+AV, trong AV l l i i n th c a m ch khng c h i ti p nhng c t i RL. 8.6.2 M ch h i ti p i n th song song: Xem l i hnh 8.17. Ng t ngu n ng vo (IS = 0) v cho h t i (RL =)

Rm: l i i n tr truy n c a m ch khng h i ti p v khng t i. Khi m c t i RL vo ta c:

8.6.3 M ch h i ti p dng i n song song: Xem hnh 8.16 v i v0 = v

v i Ai l l i dng i n c a m ch n i t t (RL = 0). Khi m c RL vo:

8.6.4 M ch h i ti p dng i n n i ti p: Xem hnh 8.15 v i vS = 0, RL = . Dng cch tnh tng t nh cc ph n trn ta tm c:

c tnh v thng s c a m ch khu ch i h i ti p c tm t t trong b ng 8.3. Ch Gm l i n d n truy n c a m ch khng c h i ti p n i t t (RL=0) cn GM l khi c t i.

B ng 8.3 Phn tch m ch khu ch i h i ti p 8.7 PHNG PHP PHN TCH M T M CH KHU CH I C H I TI P: B c u tin trong vi c phn gi i l nh n d ng lo i m ch h i ti p. M ch vng ng vo (input loop) c xc nh l ni a tn hi u i n th vo vS: gi a c c n n-pht BJT, c c c ng-ngu n FET, 2 ng vo m ch khu ch i visai... Vi c tr n ho c so snh c nh n d ng l h i ti p n u trong m ch vo c m t b ph n m ch m c n i ti p v i vS v n u c n i v i ng ra. Trong tr ng h p ny i n th ngang qua l tn hi u h i ti p Xf = vf (hnh 8.11a v hnh 8.11b). N u i u ki n tr n n i ti p khng th a, chng ta ph i th d ng tr n song song. Nt ng vo (input node) c xc nh nh l: C c n n B c a BJT u tin, c c c ng G c a FET u tin, ng vo o c a m ch khu ch i visai hay op-amp. Trong tr ng h p ny ngu n tn hi u Norton c dng trong tn hi u dng i n IS i vo nt vo. Vi c tr n c nh n d ng l song song n u c thnh ph n n i gi a nt vo v m ch ng ra. Dng i n trong thnh ph n n i ny l tn hi u h i ti p Xf = If (hnh 8.11c v 8.11d).

Tm l i, v Xi = XS - Xf, nn vi c tr n l n i ti p n u hi u tn hi u a vo m ch vng ng vo l i n th v l tr n song song n u hi u tn hi u a vo nt ng vo l dng i n. i l ng ng ra c l y m u c th l i n th hay dng i n. Nt ng ra m i n th ng ra v0 l y ra ph i c xc nh r trong m i tr ng h p ng d ng. i n th v0 th ng c l y hai u t i RL v I0 l dng i n ch y qua RL. Ta c th th lo i l y m u theo 2 b c: 1. t v0 = 0 (t c RL = 0). N u Xf thnh 0, tn hi u l y m u l i n th . 2. t I0 = 0 (t c RL = ). N u Xf thnh 0, tn hi u l y m u l dng i n. M ch khu ch i khng c h i ti p: Ta phn m ch khu ch i c h i ti p ra lm 2 thnh ph n: M ch khu ch i cn b n A v h th ng h i ti p . Khi xc nh c A v ta tnh c cc c tnh quan tr ng c a m ch khu ch i c h i ti p. M ch khu ch i cn b n khng c h i ti p (nhng h th ng ph i c a vo) c xc nh b ng cch p d ng cc nguyn t c sau y: - Tm m ch ng vo: 1. t v0 = 0 khi l y m u i n th (nt ng ra n i t t). 2. t I0 = 0 khi l y m u dng i n (m ch vng ng ra h ). - Tm m ch ng ra: 1. t vi = 0 khi m ch tr n song song (nt ng vo n i t tkhng c dng i n h i ti p i vo ng vo). 2. t Ii = 0 khi m ch tr n n i ti p (m ch vng ng vo h khng c i n th h i ti p a vo ng vo). Cc b c phn gi i: Tm Af, Rif, Rof theo cc b c sau y: 1. Nh n d ng lo i h i ti p. B c ny xc nh Xf v X0 l i n th hay dng i n. 2. V m ch khu ch i cn b n khng c h i ti p theo nguyn t c ph n trn. 3. Dng ngu n tng ng Thevenin n u Xf l i n th v dng ngu n Norton n u Xf l dng i n. 4. Thay thnh ph n tc ng b ng m ch tng ng h p l (th d thng s h khi t n s th p hay thng s lai ( cho t n s cao).

6. Xc nh A b ng nh lu t Kirchhoff cho m ch tng ng. 7. T A, , tm c F, Af, Rif, Rof, Rof. 8.8 M CH H I TI P I N TH N I TI P: (voltage- series feedback) 8.8.1 M ch source-follower.

8.8.2 M ch Emitter follower. Hai th d v m ch h i ti p i n th n i ti p quen thu c c kh o st m u l m ch khu ch i dng FET v i c c thot chung (source follower) v m ch c c thu chung dng BJT (Emitter follower). M t m ch h i ti p i n th n i ti p 2 t ng dng BJT c a vo m c 8.9. 8.8.1 M ch source-follower: M ch c cho hnh 8.18a. i n tr t i l RL = R. V m ch vng ng vo ch a thnh ph n R c n i v i ng ra (v0 ngang qua R) nn y l tr ng h p c a m ch tr n n i ti p. Tn hi u h i ti p Xf l i n th vf ngang qua R. Ki u l y m u tm c b ng cch cho v0 = 0 v khi vf = 0 nn l ki u l y m u i n th . V v y y l m ch h i ti p i n th n i ti p.

Hnh 8.18 (a) M ch Source follower (b) Khu ch i cn b n khng h i ti p (c) M ch tng ng tn hi u nh t n s th p v m ch khu ch i cn b n ta theo 2 b c: - Tm m ch vng ng vo b ng cch cho v0 = 0, khi vS c a th ng gi a G v S. - Tm m ch ng ra b ng cch cho Ii = 0 (ng vo h ). Khi R ch xu t hi n trong m ch vng ng ra. Ta v c m ch hnh 8.18b.

Khi thay FET b ng m ch tng ng tn hi u nh c m ch hnh 8.18c

t n s th p ta

V i n tr ng vo c a FET r t l n: Ri = nn Rif =Ri.F= xc nh i n tr ng ra, ta ch R = RL

8.8.2 M ch Emitter follower:

M ch c cho hnh 8.19a. Tn hi u h i ti p l i n th vf ngang qua RE v tn hi u l y m u l v0 ngang qua RE. Nh v y y l tr ng h p c a m ch h i ti p i n th n i ti p. v m ch khu ch i cn b n khng h i ti p ta tm m ch ng vo b ng cch cho v0 = 0. V y vS n i ti p RS xu t hi n gi a B v E. tm m ch ng ra ta cho Ii = 0 (m ch vng ng vo h ) v y RE ch xu t hi n m ch vng ng ra. Ta v c m ch hnh 8.19b. Thay BJT b ng m ch tng ng tn hi u nh ta c m ch hnh 8.19c.

(b) M ch khu ch i cn b n khng h i ti p (c) M ch tng ng tn hi u nh t n s th p

Trong R0 (nhn vo ngu n dng i n)

8.9 C P H I TI P I N TH N I TI P: Hnh 8.20 di n t m t m ch khu ch i 2 t ng m c n i ti p c l i l n l t l AV1, AV2. tn hi u h i ti p c l y t ng ra c a t ng th 2 qua h th ng R1, R2 a ng c l i tn hi u ng vo vS.

V i cch phn tch tng t nh o n tr c, ta d dng th y r ng y l tr ng h p c a m ch h i ti p i n th n i ti p. c tnh ch y u nh th y l t ng tr vo tng, t ng tr ra gi m v l i i n th n nh.

M ch vo c a m ch cn b n c tm b ng cch cho v0 = 0, V y R2 hi n ra song song v i R1. Ng ra c tm b ng cch cho Ii = 0 (I = 0) V y ng ra R1 n i ti p v i R2. i n th h i ti p vf ngang qua R1 t l v i i n th c l y m u v0 nn:

Ta xem m ch c th nh hnh 8.21 Trong : RS = 0, = 50 Ta th xc nh AVf, Rof, Rif u tin ta tnh l i ton m ch khi cha c h i ti p AV = AV1. AV2

Dng cch tnh phn c c nh cc chng tr c ta s tm c: re1 # 35 re2 # 17 re1 =1.75 k re2 =850 T i RL1 l: RL1 = 10k //47k //33k //850 813 T hnh 8.20b ta th y r ng t i RL2 c a Q2 l Rc2 //(R1+R2) RL2 = 4.7k //4.8k = 2.37k Cng t hnh 8.20b, ta th y t ng tr c c pht c a Q1 l RE v i: RE = R1 //R2 = 98

i n tr ng vo c a m ch khng h i ti p: Ri = re1 +(1+)RE = 1.75k +(51)(0.098k) = 6.75k Khi c h i ti p: Rif = Ri.F = 121.5k i n tr ng ra khi cha c h i ti p: R0 = RL2 = 2.37k i n tr ng ra khi c h i ti p:

8.10 M CH H I TI P DNG I N N I TI P Ta xem m ch c h i ti p hnh 8.22. T cc l lu n c a m ch Emitter follower ta th y r l tn hi u h i ti p Xf = vf l i n th ngang qua i n tr RE v l cch tr n n i ti p. th lo i l y m u ta cho v0 = 0 (RL = 0). Vi c lm ny khng t o cho i n th vf ngang qua RE tr thnh 0v. Nh v y m ch ny khng l y m u i n th . By gi n u cho I0 = 0 (RL = ) ngha l dng c c thu b ng 0 nn vf ngang qua RE cng b ng 0. V y m ch l y m u dng i n ng ra. V y l m ch h i ti p dng i n n i ti p.

Ch l m c d dng i n I0 t l v i v0 nhng khng th k t lu n l m ch h i ti p i n th n i ti p v n u i n th l y m u l v0 th:

v by gi l m t hm s c a t i RL. M ch ng vo c a m ch khu ch i khng h i ti p tm c b ng cch cho I0 b ng 0, RE xu t hi n m ch vo. tm m ch ng ra ta cho Ii = 0 v RE cng hi n di n m ch ng ra. M ch c v l i nh hnh 8.22b v m ch tng ng theo thng s re nh hnh 8.22c. V i n th h i ti p t l v i I0 l dng i n c l y m u nn vf xu t hi n ngang qua RE trong m ch i n ng ra (v khng ph i ngang qua RE trong m ch ng vo).

N u RE l m t i n tr c nh, l i i n d n truy n c a m ch h i ti p r t n nh. Dng qua t i c cho b i:

Dng qua t i nh v y t l tr c ti p v i i n th ng vo v dng ny ch ty thu c RE. M t ng d ng l dng m ch ny lm m ch i u khi n lm l ch chm tia i n t trong dao ng nghi m. l i i n th cho b i:

8.11 M CH KHU CH I H I TI P DNG I N SONG SONG: Hnh 8.23 l m t m ch dng 2 transistor lin l c tr c ti p dng h i ti p t c c pht c a Q2 v c c n n c a Q1 qua i n tr R. T cc l lu n o n 8.7 ta th y m ch tr n song song c dng v tn hi u h i ti p Xf l dng i n If ch y qua R c n i t nt vo n m ch ng ra.

nt vo song song v i RS.

xc nh lo i l y m u, ta cho v0 = 0 (RC2 = 0), i u ny khng lm gi m I0 v khng lm cho dng qua RE c a Q2 xu ng 0 v dng If khng gi m xu ng 0 v y m ch ny khng ph i l y m u i n th . By gi n u cho I0 = 0 (RC = ), dng If s b ng 0 v y m ch l y m u dng i n. Nh v y m ch hnh 8.23 l m t m ch h i ti p dng i n song song. By gi ta s ch ng minh r ng h i ti p m. i n th vB2 r t l n i v i vi do Q1 khu ch i. Cng v y, vB2 l ch pha 1800 so v i pha c a vi. V tc ng Emitter follower, vE2 thay i r t t so v i vB2 v 2 i n th ny cng pha. V y vB2 c bin l n hn vi (l vB1) v c pha l ch 1800 so v i pha c a vi. N u tn hi u vo tng lm cho IS tng v If cng tng v Ii = IS If s nh hn trong tr ng h p khng c h i ti p. Tc ng ny l m t c tnh c a m ch h i ti p m. M ch khu ch i khng c h i ti p: M ch vo c a m ch khng h i ti p tm c b ng cch cho I0 = 0. V dng IB2 khng ng k nn c c pht c a Q2 xem nh h (IE2 0). K t qu l R m c n i ti p v i RE c c n n c a Q1. M ch ng ra tm c b ng cch n i t t nt ng vo (c c n n c a Q1). V y R c xem nh m c song song vi RE t i c c

pht c a Q2. V tn hi u h i ti p l dng i n, m ch ngu n c v l i b ng ngu n tng ng Norton v i IS = vS /RS . M ch tng ng cu i cng nh sau:

Tn hi u h i ti p l dng i n If ch y qua i n tr R n m trong m ch ng ra. T hnh 8.24 ta c:

N u RE, R, RC2, RS n nh th Avf n nh ( c l p v i thng s c a BJT, nhi t hay s dao ng c a ngu n i n th vS). 8.12 M CH H I TI P I N TH SONG SONG: Hnh 8.25a l m t t ng c c pht chung v i i n tr R c n i t ng ra tr v ng vo. Gi ng nh m ch hnh 8.23 ta th y m ch tr n song song c dng v Xf l dng i n If ch y qua R.

N u chng ta cho v0 = 0, dng h i ti p If s gi m t i 0 ch r ng ki u l y m u i n th c s d ng. V y m ch ny l m ch khu ch i h i ti p i n th song song. Nh th l i truy n (i n tr truy n) Af = RMf c n nh v c hai i n tr ng vo v ng ra u b gi m. M ch khu ch i khng h i ti p: M ch vo c xc nh b ng cch n i t t nt ra (V0 = 0) nh v y R n i t c c B n c c E c a BJT. M ch ng ra c xc nh b ng cch n i t t nt vo (vi = 0), nh v y R n i t c c thu n c c pht. K t qu l m ch tng ng khng h i ti p c v l i hnh 8.25b. V tn hi u h i ti p l dng i n, ngu n tn hi u c bi u di n b ng ngu n tng ng Norton v i IS = vS /RS. Tn hi u h i ti p l dng i n If ch y qua i n tr R n m trong m ch ng ra. T hnh 8.25b:

i u ny ch ng t r ng If t l v i v0 v tn hi u l y m u l i n th . V i m ch khu ch i c h i ti p ta c:

Ch r ng i n tr truy n b ng l ng m c a i n tr h i ti p t ng ra v ng vo. V n u R l m t i n tr n nh th i n tr truy n s n nh. l i i n th v i m ch h i ti p:

BI T P CU I CHNG VIII
****** Bi 1: a/ Cho m ch i n nh hnh v . Tm i n th xoay chi u vi (theo vS v vf). Gi s m ch khu ch i o c i n tr vo v h n v

Transistor c cc thng s =100; phn c c v i IC = 1.3mA

Bi 2: M t m ch khu ch i cn b n khng h i ti p cho ng ra l 30v v i 10% bi n d ng h a t n b c hai (second-harmonic distortion) khi ng vo 0.025v. a/ N u 1.5% ng ra c h i ti p v ng vo b ng m ch khu ch i h i ti p m i n th n i ti p th i n th ng ra nh th no? b/ N u ng ra v n gi 30v, nhng h a t n b c 2 gi m cn 1% th i n th ng vo l bao nhiu? Bi 3: M t m ch khu ch i c h i ti p nh hnh sau dng 2 transistor c = 100; phn c c v i dng IC = 1mA. Cc t i n xem nh n i t t t n s c a tn hi u.

Bi 4: Trong m ch khu ch i h i ti p sau, transistor c cc thng s =100, phn c c v i IC =1.3mA. B qua i u ki n phn c c.

Bi 5: Transistor trong m ch c cc thng s IC=1.3mA. Tnh:

=100; phn c c v i

Bi 6: Transistor trong m ch c cc thng s IC=1.3mA. a/ V i RE = 0. Xc nh: RMf = V0/IS; AVf=V0/VS, trong IS=VS/RS Rif, R0f b/ L p l i bi ton v i RE=0.5k

=100, phn c c v i

Chng 9

M CH KHU CH I CNG SU T (Power Amplifier) *******

1. 2. 3. 4. M c tiu. Ki n th c c b n c n c khi h c chng ny. Ti li u tham kh o lin quan n chng. N i dung: 9.1 M ch khu ch i cng su t lo i A. 9.2 M ch cng su t lo i A dng bi n th . 9.3 Kh o st m ch khu ch i cng su t lo i B. 9.4 D ng m ch khu ch i cng su t lo i B. 9.5 IC cng su t. Bi t p cu i chng.

5.V n nghin c u c a chng k ti p.

M ch khu ch i cng su t c nhi m v t o ra m t cng su t l n kch thch t i. Cng su t ra c th t vi trm mw n vi trm watt. Nh v y m ch cng su t lm vi c v i bin tn hi u l n ng vo: do ta khng th dng m ch tng ng tn

hi u nh kh o st nh trong cc chng tr c m th ng dng phng php th .

Ty theo ch lm vi c c a transistor, ng i ta th ng phn m ch khu ch i cng su t ra thnh cc lo i chnh nh sau: - Khu ch i cng su t lo i A: Tn hi u c khu ch i g n nh tuy n tnh, ngha l tn hi u ng ra thay i tuy n tnh trong ton b chu k 360o c a tn hi u ng vo (Transistor ho t ng c hai bn k c a tn hi u ng vo).
- Khu ch i cng su t lo i AB: Transistor c phn c c g n vng ngng. Tn hi u ng ra thay i hn m t n a chu k c a tn hi u vo (Transistor ho t ng hn m t n a chu k - dng ho c m - c a tn hi u ng vo).

- Khu ch i cng su t lo i B: Transistor c phn c c t i VBE=0 (vng ngng). Ch m t n a chu k m ho c dng - c a tn hi u ng vo c khu ch i. - Khu ch i cng su t lo i C: Transistor c phn c c trong vng ngng ch m t ph n nh hn n a chu k c a tn hi u ng vo c khu ch i. M ch ny th ng c dng khu ch i cng su t t n s cao v i t i c ng h ng v trong cc ng d ng c bi t. Hnh 9.1 m t vi c phn lo i cc m ch khu ch i cng su t.

9.1 M CH KHU CH I CNG SU T LO I A: M ch phn c c c nh nh hnh 9.2 l m hnh c a m t m ch khu ch i cng su t lo i A n gi n.

. Kh o st phn c c:

. Kh o st xoay chi u: Khi a tn hi u vi vo ng vo (hnh 9.2), dng IC v i n th VCE (tn hi u ra) s thay i quanh i m i u hnh Q. V i tn hi u ng vo nh (hnh 9.4), v dng i n c c n n thay i r t t nn dng i n IC v i n th VCE ng ra cng thay i t quanh i m i u hnh. Khi tn hi u ng vo l n, ng ra s thay i r t l n quanh i m tnh i u hnh. Dng IC s thay i quanh gi i h n 0mA v VCC/RC. i n th VCE thay i gi a hai gi i h n 0v v ngu n VCC (hnh 9.5).

. Kh o st cng su t: - Cng su t cung c p c nh ngha: Pi(dc) = VCC . ICQ (9.1) - Cng su t ng ra l y trn t i, trong tr ng h p ny l RC, c nh ngha:

* N u tnh theo i n th nh v dng i n nh:

* N u tnh theo i n th v dng i n nh i nh:

. Hi u su t t i a: Ta th y trong m ch cng su t lo i A, VCE c th thay i t i a: VCE(p-p) max = VCC Dng IC thay i t i a: IC(p-p) max = VCC/RC Cng su t ra t i a:

9.2 M CH KHU CH I CNG SU T LO I A DNG BI N TH : M ch c b n c d ng nh hnh 9.6

Bi n th s lm tng ho c gi m i n th chi u) ty vo s vng qu n c a cu n s c p v th nh l t ng ngha l truy n 100% cng su t. N u g l s vng qu n, i n th tn hi u xoay chi u, dng cu n s c p v th c p. Ta c:

hay dng i n (tn hi u xoay c p. y ta xem bi n th i N1, N2, v1, v2, I1, I2 l n l t i n tn hi u xoay chi u c a

Nh v y c th xem nh i n tr t i ph n chi u qua cu n s c p l:

. ng th ng l y i n: N u ta xem bi n th l t ng, ngha l n i tr b ng 0 . Nh v y khng c i n th m t chi u gi m qua cu n s c p nn VCEQ = VCC. . Do ng th ng l y i n tnh l ng th ng song song v i tr c tung IC v c t tr c honh VCE t i i m c tr s b ng VCC. Giao i m c a ng th ng l y i n tnh v c tuy n ra IB tng ng l i m i u hnh Q.

ch xoay chi u, i n tr t i nhn t cu n s c p l RL nn ng th ng l y i n ng by gi

. Hi u su t: Cng su t cung c p l: Pi(dc) = VCC . ICQ Cng su t tiu tn trong bi n th v transistor cng su t l: PQ = Pi(dc) - Po(ac) Hi u su t c a m ch c nh ngha:

9.3 KH O ST M CH KHU CH I CNG SU T LO I B Trong m ch khu ch i cng su t lo i B, ng i ta phn c c v i VB =0V nn bnh th ng transistor khng d n i n v ch d n i n khi c tn hi u l n a vo. Do phn c c nh th nn transistor ch d n i n c m t bn k c a tn hi u (bn k dng hay m ty thu c vo transistor NPN hay PNP). Do

mu n nh n c c chu k c a tn hi u ng ra ng i ta ph i dng 2 transistor, m i transistor d n i n m t n a chu k c a tn hi u. M ch ny g i l m ch cng su t y ko (push-pull).

Cng su t cung c p: (cng su t vo) Ta c: Pi(dc) = VCC . IDC Trong IDC l dng i n trung bnh cung c p cho m ch. Do dng t i c c hai bn k nn n u g i IP l dng nh qua t i ta c:

. Cng su t ra: Cng su t ra l y trn t i RL c th c tnh:

. Cng su t tiu tn trong transistor cng su t: Tiu tn trong 2 transistor: P2Q = Pi(dc) - Po(ac) V y cng su t tiu tn trong m i transistor cng su t:

Cng su t tiu tn t i a c a 2 transistor cng su t khng x y ra khi cng su t ng vo t i a hay cng su t ng ra t i a. Cng su t tiu tn s t i a khi i n th hai u t i l:

9.4 D NG M CH CNG SU T LO I B: 9.5.1 M ch cng su t push-pull lin l c b ng bi n th . 9.5.2 M ch cng su t ki u i x ng b tc. 9.5.3 Kh o st vi m ch th c t . Trong ph n ny ta kh o st m t s d ng m ch cng su t lo i B thng d ng. Tn hi u vo c d ng hnh sin s cung c p cho 2 t ng cng su t khc nhau. N u tn hi u vo l hai tn hi u sin ng c pha, 2 t ng cng su t gi ng h t nhau c dng, m i t ng ho t ng m t bn k c a tn hi u. N u tn hi u vo ch c m t tn hi u sin, ph i dng 2 transistor cng su t khc lo i: m t NPN ho t ng bn k dng v m t PNP ho t ng bn k m. t o c 2 tn hi u ng c pha ng vo (nhng cng bin ), ng i ta c th dng bi n th c i m gi a (bi n th o pha), ho c dng transistor m c thnh m ch khu ch i c l i i n th b ng 1 ho c dng op-amp m c theo ki u voltage-follower nh di n t b ng cc s sau:

9.4.1 M ch khu ch i cng su t Push-pull lin l c b ng bi n th : D ng m ch c b n nh sau:

- Trong bn k dng c a tn hi u, Q1 d n. Dng i1 ch y qua bi n th ng ra t o c m ng c p cho t i. Lc ny pha c a tn hi u a vo Q2 l m nn Q2 ngng d n. - n bn k k ti p, tn hi u a vo Q2 c pha dng nn Q2 d n. Dng i2 qua bi n th ng ra t o c m ng cung c p cho t i. Trong lc pha tn hi u a vo Q1 l m nn Q1 ngng d n.

Ch l i1 v i2 ch y ng c chi u nhau trong bi n th ng ra nn i n th c m ng bn cu n th c p t o ra b i Q1 v Q2 cng ng c pha nhau, chng k t h p v i nhau t o thnh c chu k c a tn hi u.

Th c t , tn hi u ng ra l y c trn t i khng c tr n v n nh trn m b bi n d ng. L do l khi b t u m t bn k, transistor khng d n i n ngay m ph i ch khi bin v t qua i n th ng ng VBE. S bi n d ng ny g i l s bi n d ng xuyn tm (cross-over). kh c ph c, ng i ta phn c c VB dng m t cht (th d transistor NPN) transistor c th d n i n t t ngay khi c tn hi u p vo chn B. Cch phn c c ny g i l phn c c lo i AB. Ch l trong cch phn c c ny d n i n c a transistor cng su t khng ng k khi cha c tn hi u Ngoi ra, do ho t ng v i dng IC l n, transistor cng su t d b nng ln. Khi nhi t tng, i n th ng ng VBE gi m (transistor d d n i n hn) lm dng IC cng l n hn, hi n t ng ny ch ng ch t d n n h h ng transistor. kh c ph c, ngoi vi c ph i gi i nhi t y cho transistor, ng i ta m c thm m t i n tr nh (th ng l vi ) hai chn E c a transistor cng su t xu ng mass. Khi transistor ch y m nh, nhi t tng, IC tng t c IE lm VE tng d n n VBE gi m. K t qu l transistor d n y u tr l i.

Ngoi ra, ng i ta th ng m c thm m t i n tr nhi t c h s nhi t m (thermistor) song song v i R2 gi m b t i n th phn c c VB b tr khi nhi t tng. 9.4.2 M ch cng su t ki u i x ng - b tc: M ch ch c m t tn hi u ng vo nn ph i dng hai transistor cng su t khc lo i: m t NPN v m t PNP. Khi tn hi u p vo c c n n c a hai transistor, bn k dng lm cho transistor NPN d n i n, bn k m lm cho transistor PNP d n i n. Tn hi u nh n c trn t i l c chu k.

Cng gi ng nh m ch dng bi n th , m ch cng su t khng dng bi n th m c nh trn v p ph i s bi n d ng cross-over do phn c c chn B b ng 0v. kh c

ph c, ng i ta cng phn c c m i cho cc chn B m t i n th nh (dng i v i transistor NPN v m i v i transistor PNP). n nh nhi t, 2 chn E cng c m c thm hai i n tr nh .

Trong th c t , tng cng su t c a m ch, ng i ta th ng dng cc c p Darlington hay c p Darlington_c p h i ti p nh c m t hnh 9.18 v hnh 9.19.

9.4.3 Kh o st vi d ng m ch th c t : Trong ph n ny, ta xem qua hai d ng m ch r t thng d ng trong th c t : m ch dng transistor v dng op-amp lm t ng khu ch i i n th . 9.4.3.1 M ch cng su t v i t ng khu ch i i n th transistor: M ch c d ng c b n nh hnh 9.20 l

Cc c i m chnh: - Q1 l transistor khu ch i i n th v cung c p tn hi u cho 2 transistor cng su t.

- D1 v D2 ngoi vi c n nh i n th phn c c cho 2 transistor cng su t (gi cho i n th phn c c gi a 2 chn B khng v t qu 1.4v) cn c nhi m v lm ng lin l c c p tn hi u cho Q2 (D1 v D2 c phn c c thu n).
- Hai i n tr 3.9( phng di n nhi t . n nh ho t ng c a 2 transistor cng su t v

hi u

- T 47F t o h i ti p dng cho Q2, m c ch nng bin c a tn t n s th p (th ng c g i l t Boostrap). - Vi c phn c c Q1 quy t nh ch lm vi c c a m ch cng su t. 9.4.3.2 M ch cng su t v i t ng khu ch i i n th l op-amp M t m ch cng su t d ng AB v i op-amp c m t nh hnh

9.21: - Bi n tr R2: dng ch nh i n th offset ng ra (ch nh sao cho ng ra b ng 0v khi khng c tn hi u vo). - D1 v D2 phn c c thu n nn: VB1= 0.7v VB2= - 0.7v

- i n th VBE c a 2 transistor cng su t th ng c thi t k kho ng 0.6v, ngha l gi m th qua i n tr 10 l 0.1v. - M t cch g n ng dng qua D1 v D2 l:

Nh v y ta th y khng c dng i n phn c c ch y qua t i. - Dng i n cung c p t ng c ng: In = I1 + I + IC = 1.7 + 9.46 + 10 = 21.2 mA (khi cha c tn hi u, dng cung c p qua op-amp 741 l 1.7mA -nh s n xu t cung c p). - Cng su t cung c p khi cha c tn hi u: Pin (standby) = 2VCC . In (standby) = (12v) . (21.2) = 254 mw - khu ch i i n th c a m ch:

- Dng i n qua t i:

- i n th nh qua t i: Vo(p) = 0.125 . 8 = 1v - Khi Q1 d n (bn k dng c a tn hi u), i n th nh t i chn B c a Q1 l: VB1(p) = VE1(p) + 0.7v = 2.25 + 0.7 = 2.95v - i n th t i ng ra c a op-amp: V1 = VB1 - VD1 = 2.95 - 0.7 = 2.25v - Tng t khi Q2 d n: VB2(p) = VE2(p) - 0.7v = -2.25 - 0.7 = -2.95v - i n th t i ng ra op-amp: V1 = VB2(p) + VD2 = -2.95 + 0.7 = -2.25v - Khi Q1 ngng (Q2 d n) VB1 = V1 + VD1 = -2.25 + 0.7 = -1.55v - Tng t khi Q1 d n (Q2 ngng) VB2 = V1 - VD2 = 2.25 - 0.7 = 1.55v - Dng b o ha qua m i transistor:

- i n th Vo t i a: Vo(p) max = 333.3 * 8 =2.67v

9.4.3.3 M ch cng su t dng MOSFET: Ph n ny gi i thi u m t m ch dng MOSFET cng su t v i t ng u l m t m ch khu ch i vi sai. Cch tnh phn c c, v nguyn t c cng gi ng nh ph n trn. Ta ch m t s i m c bi t: - Q1 v Q2 l m ch khu ch i vi sai. R2 t o i n th phn c c cho c c n n c a Q1. R1, C1 dng gi i h n t n s cao cho m ch (ch ng nhi u t n s cao). - Bi n tr R5 t o cn b ng cho m ch khu ch i visai. - R13, R14, C3 l m ch h i ti p m, quy t nh l i i n th c a ton m ch. - R15, C2 m ch l c h thng c tc d ng gi m sng d trn ngu n c p i n c a t ng khu ch i vi sai. - Q4 dng nh m t t ng o pha rp theo m ch khu ch i h ng A. - Q3 ho t ng nh m t m ch n p n nh i n th phn c c gi a hai c c c ng c a c p cng su t. - D1 dng gi i h n bin vo c c c ng Q5. R16 v D1 tc d ng nh m t m ch b o v . - R17 v C8 t o thnh t i gi xoay chi u khi cha m c t i.

Hinh 9.23 Cong suat 30W dung MOSFET 9.5 IC CNG SU T: Trong m ch cng su t m t ng u l op-amp, n u ta phn c c b ng ngu n n th m ch c d ng nh sau: - R1, R2 dng phn c c cho ng vo c i n th b ng VCC/2. - M ch h i ti p m g m R7, R8 v C3 v i R8 << R7. t C3 t o l i i n th m t chi u b ng n v . Nh v y khi cha c tn hi u vo, hai ng vo + v ng vo - cng nh ng ra c a t ng op-amp u c i n th phn c c b ng VCC/2, b ng v i i n th m t chi u ng ra c a m ch cng su t. - T C2 (t xu t) ngn i n th m t chi u qua t i v m b o i n th phn c c ng ra b ng VCC/2. - l i i n th c a ton m ch: Av 1+R7/R8

Cc IC cng su t th ng c ch t o bn trong c c u trc g n tng t nh m ch trn. V i nh ng IC cng su t l n, t ng cu i c th l cc c p darlington-c p h i ti p. Ngoi ra nng cao ch t l ng, ng i ta cn ch t o thm m t s m ch c ch c nng c bi t nh b o v n i t t ng ra, b chnh t n s ... Th d ta xem Ic cng su t LM1877 (bn trong c 2 m ch cng su t v i cng su t ra t i a l 1w/knh) c s chn nh sau:

M ch sau y cho th y cch rp thnh m ch cng su t 1watt v i cc linh ki n bn ngoi khi dng 1 knh.

Trong ch m t s c i m: - R2, C7, R3, C4 quy t nh khu ch i c a m ch (m ch h i ti p m).

- R4, C5 lm t i gi cho m ch v i u ha t ng tr loa t n s cao.

- T C7 quy t nh p ng t n s cao.
- R1 phn c c ng vo.

R1 khng c qu nh s lm bin tn hi u vo. - khu ch i c a m ch t n s gi a

Trong tr ng h p rp 2 knh, m ch i n nh hnh sau:

BI T P CU I CHNG IX
****** Bi 1: Tnh cng su t vo, cng su t ra v hi u su t c a m ch sau, bi t r ng khi c tn hi u ng vo dng IB s dao ng v i bin nh l 10mA.

Bi 2: Trong m ch khu ch i cng su t sau y:

1. Tnh cng su t vo, cng su t ra v cng su t tiu ph trong m i transistor.

2. Tnh cng su t v hi u su t c a m ch khi tn hi u vo c bin hi u d ng l 12V(rms).

Bi 3: M t m ch cng su t lo i A dng bi n th v i t s vng 4:1. Dng ngu n c p i n VCC = 36V m ch cho cng su t 2 watt trn t i 16. Tnh: a/. P(ac) trn cu n s c p. b/. vL(ac). c/. v(ac) trn cu n s c p.
d/. Tr cu n s c p. hi u d ng c a dng i n qua t i v trn

Bi 4: M t m ch khu ch i cng su t lo i A nh hnh v . Xc nh: a/. l i i n th g n ng c a m ch. b/. Cng su t vo Pi(dc). c/. Cng su t ra Po(ac).
d/. Hi u su t c a m ch.

Cho bi t dng tiu th c a LM324 khi cha c tn hi u l 0.8mA.

Bi 5: Trong m ch cng su t hnh 9.23 cho bi t VGS(th) c a IRF532 thay i t 2v n 4v v VGS(th) c a IRF9532 thay i t -2v n -4v. M t cch g n ng, tnh i n th t i a v t i thi u gi a 2 c c c ng c a c p cng su t.

Chng 10

M CH DAO NG (Oscillators) *******

1. 2. 3. 4. M c tiu. Ki n th c c b n c n c khi h c chng ny. Ti li u tham kh o lin quan n chng. N i dung: M ch dao ng sin t n s th p. 10.1 10.2 Dao ng sin t n s cao. 10.3 Dao ng th ch anh. 10.4 Dao ng khng sin.

Bi t p cu i chng. 5. V n nghin c u c a chng k ti p.

Ngoi cc m ch khu ch i i n th v cng su t, dao ng cng l lo i m ch cn b n c a ngnh i n t . M ch dao ng c s d ng ph bi n trong cc thi t b vi n thng. M t cch n gi n, m ch dao ng l m ch t o ra tn hi u. T ng qut, ng i ta th ng chia ra lm 2 lo i m ch dao ng: Dao ng i u ha (harmonic oscillators) t o ra cc sng sin v dao ng tch thot (th gin - relaxation oscillators) th ng t o ra cc tn hi u khng sin nh rng ca, tam gic, vung (sawtooth, triangular, square). 10.1 M CH DAO NG SIN T N S
10.1.1

TH P:

Dao ng d ch pha.

10.1.2

Dao ng c u Wien.

Ta xem l i m ch khu ch i c h i ti p

- N u pha c a vf l ch 1800 so v i vs ta c h i ti p m. - N u pha c a vf cng pha v i vs (hay l ch 3600) ta c h i ti p dng. l i c a m ch khi c h i ti p:

Tr ng h p c bi t Av = 1 c g i l chu n c Barkausen (Barkausen criteria), lc ny Af tr nn v h n, ngha l khi khng c tn hi u ngu n vs m v n c tn hi u ra v0, t c m ch t t o ra tn hi u v c g i l m ch dao ng. Tm l i i u ki n c dao ng l: Av=1 A + B = 00 (3600) i u ki n ny ch th a m t t n s no , ngha l trong h th ng h i ti p dng ph i c m ch ch n t n s . N u Av >> 1 (ng i u ki n pha) th m ch dao ng t n nh nhanh nhng d ng sng mo nhi u (thin v vung) cn n u Av > 1 v g n b ng

1 th m ch t n n nh ch m nhng d ng sng ra t mo. Cn n u Av < 1 th m ch khng dao ng c. 10.1.1 Dao ng d ch pha (phase shift oscillator): - T o sng sin t n s th p nh t l trong d i m t n. - Cn g i l m ch dao ng RC. - M ch c th dng BJT, FET ho c Op-amp. - Th ng dng m ch khu ch i o (l ch pha 1800) nn h th ng h i ti p ph i l ch pha thm 1800 t o h i ti p dng. a. Nguyn t c:

- H th ng h i ti p g m ba m c R-C, m i m c c l ch pha t i a 90 nn l ch pha l 1800 ph i dng ba m c R-C.

0

- M ch tng ng t ng qut c a ton m ch dao ng d ch pha c m t hnh 10.2

N u Ri r t l n v R0 nh khng ng k Ta c: v0 = v1 = Av.vi vi = v2

- H th ng h i ti p g m 3 mc C-R, v c v l i nh hnh 10.3.

- phn gi i m ch ta theo 4 b c: + Vi t phng trnh tnh l i i n th = v2/v1 c a h th ng h i ti p. + Rt g n thnh d ng a + jb + Cho b = 0 xc nh t n s dao ng f0 + Thay f0 vo phng trnh c a b c 1 xc nh gi tr c a t i f0.

T :

V:

 m ch l ch pha 1800:

Thay 0 vo bi u th c c a ta tm c:

b. M ch d ch pha dng op-amp: - Do op-amp c t ng tr vo r t l n v t ng tr ra khng ng k nn m ch dao ng ny minh h a r t t t cho chu n c Barkausen. M ch cn b n c v hnh 10.4 - T n s dao ng c xc nh b i:

c. M ch dao ng d ch pha dng FET: - Do FET c t ng tr vo r t l n nn cng thch h p cho lo i m ch ny. - T ng tr ra c a m ch khu ch i khi khng c h i ti p: R0 = RD||rD ph i thi t k sao cho R0 khng ng k so v i t ng tr vo c a h th ng h i ti p t n s dao ng v n th a mn cng th c:

N u i u ki n trn khng th a mn th ngoi R v C, t n s dao ng s cn ty thu c vo R0 (xem m ch dng BJT). - l i vng h c a m ch: Av = -gm(RD||rD) 29 nn ph i ch n Fet c gm, rD l n v ph i thi t k v i RD tng i l n.

d. M ch dng BJT: - M ch khu ch i l c c pht chung c ho c khng c t phn dng c c pht.

- i u ki n t ng tr vo c a m ch khng th a mn nn i n tr R cu i cng c a h th ng h i ti p l: R = R + (R1||R2||Zb) (10.8) V i Zb = re n u c CE v Zb = (re + RE) n u khng c CE. - T ng tr c a m ch khi cha c h i ti p R0 RC khng nh l m nn lm nh h ng n t n s dao ng. M ch phn gi i c v l i

-p d ng cch phn gi i nh ph n tr c ta tm c t n s dao ng:

- Th ng ng i ta thm m t t ng khu ch i m c c thu chung t i khng nh h ng n m ch dao ng. 10.1.2 M ch dao ng c u Wien: (wien bridge oscillators) - Cng l m t d ng dao ng d ch pha. M ch th ng dng op-amp rp theo ki u khu ch i khng o nn h th ng h i ti p ph i c l ch pha 00. M ch cn b n nh hnh 10.8a v h th ng h i ti p nh hnh 10.8b

T i t n s dao ng 0:

Trong m ch c b n hnh 10.8a, ta ch : m ch khng dao ng - N u l i vng h Av < 3 - N u l i vng h Av >> 3 th tn hi u dao ng nh n c b bi n d ng ( nh dng v nh m c a hnh sin b c t). - Cch t t nh t l khi kh i ng, m ch t o Av > 3 ( d dao ng) xong gi m d n xu ng g n b ng 3 c th gi m thi u t i a vi c bi n d ng. Ng i ta c nhi u cch, hnh 10.9 l m t v d dng diode ho t ng trong vng phi tuy n thay i l i i n th c a m ch. - Khi bin c a tn hi u ra cn nh , D1, D2 khng d n i n v khng nh h ng n m ch. l i i n th c a m ch lc ny l:

- l i ny m ch dao ng. Khi i n th nh c a tn hi u ngang qua R4 kho ng 0.5 volt th cc diode s b t u d n i n. D1 d n khi ng ra dng v D2 d n khi ng ra m. Khi d n m nh nh t, i n th ngang diode x p x 0.7 volt. l hai diode ch d n i n ph n nh c a tn hi u ra v n ho t ng nh m t i n tr thay i n i ti p v i R5 v song song v i R4 lm gi m l i c a m ch, sao cho l i lc ny xu ng g n b ng 3 v c tc d ng lm gi m thi u s bi n d ng. Vi c phn gi i ho t ng c a diode trong vng phi tuy n tng i ph c t p, th c t ng i ta m c thm m t i n tr R5 (nh hnh v ) i u ch nh l i c a m ch sao cho bi n d ng t c m c th p nh t.

- Ngoi ra cng nn l bi n d ng s cng nh khi bin tn hi u ng ra cng th p. Th c t , l y tn hi u ra c a m ch dao ng ng i ta c th m c thm m t m ch khng o song song v i R1C1 nh hnh v thay v m c n i ti p ng ra c a m ch dao ng. Do t ng tr vo l n, m ch ny g n nh khng nh h ng n h th ng h i ti p nhng tn hi u l y ra c bi n d ng c gi m thi u ng k do tc ng l c c a R1C1.
- M t phng php khc gi m bi n d ng v tng n nh bin tn hi u dao ng, ng i ta s d ng JFET trong m ch h i ti p m nh m t i n tr thay i. Lc ny JFET c phn c c trong vng i n tr (ohmic region-vng ID cha b o ha) v tc ng nh m t i n tr thay i theo i n th (VVR-voltage variable resistor).

- Ta xem m ch hnh 10.10

- D1, D2 c dng nh m ch ch nh lu m t bn k (m); C3 l t l c. M ch ny t o i n th m phn c c cho JFET. - Khi c p i n, m ch b t u dao ng, bin tn hiu ra khi cha lm cho D1 v D2 d n i n th VGS = 0 t c JFET d n m nh nh t v rds nh nh t v l i i n th c a op-amp t gi tr t i a. - S dao ng ti p t c, khi i n th nh ng ra m t tr s x p x (Vz + 0.7v) th D1 v D2 s d n i n v VGS b t u m. - S gia tng c a tn hi u i n th nh ng ra s lm cho VGS cng m t c rds tng. Khi rds tng, l i Av c a m ch gi m cu i cng t c l i vng b ng n v khi m ch ho t ng n nh. - Th c t , m ch ho t ng i u ki n t t nh t, ng i ta dng bi n tr R4 c th ch nh t bi n d ng th p nh t.
V n i u ch nh t n s :

- Trong m ch dao ng c u Wien, t n s v h s h i ti p c xc nh b ng cng th c:

- Nh v y thay i t n s dao ng, ta c th thay i m t trong cc thnh ph n trn. Tuy nhin, l khi c h s h i ti p cng thay i theo v l i vng cng thay i, i u ny c th lm cho m ch m t dao ng ho c tn hi u dao ng b bi n d ng. - kh c ph c i u ny, ng i ta th ng thay i R1, R2 ho c C1, C2 cng lc (dng bi n tr i ho c t xoay i) khng lm thay i h s . Hnh 10.11 m t vi c i u ch nh ny.

- Tuy nhin, hai bi n tr r t kh ng nh t v thay i gi ng h t nhau nn kh gi v ng. M t cch khc i u ch nh t n s dao ng l dng k thu t h i ti p m v ch thay i m t thnh ph n m ch v khng lm thay i l i vng d v Av u thay i. M ch i n nh hnh 10.12
- T n s dao ng c a m ch v n c xc nh b i:

V y khi R1 tng th f0 gi m, tng. Ng c l i khi R1 gi m th f0 tng v gi m. M ch A2 a vo trong h th ng h i ti p dng gi v ng l i vng lun b ng n v khi ta i u ch nh t n s (t c thay i R1). Th t v y, ta th tnh l i vng h Av c a m ch

Ton b m ch dao ng c u Wien c i u ch nh t n s v bin dng tham kh o c v hnh 10.14

10.2 M CH DAO NG SIN T N S CAO: 10.2.1 M ch c ng h ng. 10.2.2 T ng qut v dao ng LC. 10.2.3 Dao ng Colpitts. 10.2.4 Dao ng Clapp. 10.2.5 Dao ng Hartley.

Dao ng d ch pha khng dng c t n s cao do lc t i n ph i c i n dung r t nh . t o sng t n s cao ng i ta th ng a vo h th ng h i ti p cc m ch c ng h ng LC (song song ho c n i ti p). 10.2.1 M ch c ng h ng (resonant circuit): a. C ng h ng n i ti p (series resonant circuit): - G m c m t t i n v m t cu n c m m c n i ti p. - C m khng c a cu n dy l jXL = 2fL

- Th c t , cu n c m L lun c n i tr R nn t ng tr th c c a m ch l: Z = R + jXL - jXC. - T i t n s c ng h ng f0 th XL = XC nn Z0 = R

- V y t i t n s c ng h ng t ng tr c a m ch c tr s c c ti u. - Khi t n s f < f0 t ng tr c tnh dung khng. - Khi t n s f > f0 t ng tr c tnh c m khng.

b. C ng h ng song song (parallel resonant ci rcuit) T ng tr c a m ch:

10.2.2 T ng qut v dao ng LC: -D ng t ng qut nh hnh 10.17a v m ch h i ti p nh hnh 10.17b

- Gi s Ri r t l n i v i Z2 (th ng c th a v Z2 r t nh ) tnh h s h i ti p ta dng hnh 10.17b

xc nh Av ( l i c a m ch khu ch i cn b n ta dng m ch 10.17c

10.2.3 M ch dao ng Colpitts: Ta xem m ch dng JFET

So snh v i m ch t ng qut: Z1= C1; Z2 = C2; Z3 = L1; C3: t lin l c ng vo lm cch ly i n th phn c c. L2: cu n ch n cao t n (Radio-frequency choke) c n i tr khng ng k nhng c c m khng r t l n t n s dao ng, dng cch ly tn hi u dao ng v i ngu n c p i n. T i t n s c ng h ng: Z1 + Z2 + Z3 = 0

K t qu trn cho th y m ch khu ch i ph i l m ch o v l i vng h ph i c tr tuy t i l n hn C2 /C1. Av(oc) l l i khng t i: Av(oc) = -gm(rd //XL2) Do XL2 r t l n t i t n s c ng h ng, nn: Av(oc) -gmrd M t m ch dng BJT

10.2.4 Dao ng Clapp (clapp oscillator):

Dao ng clapp th t ra l m t d ng thay i c a m ch dao ng colpitts. Cu n c m trong m ch dao ng colpitts i thnh m ch LC n i ti p. T i t n s c ng h ng, t ng tr c a m ch ny c tnh c m khng.

T i t n s c ng h ng: Z1 + Z2 + Z3 = 0

l do m ch L1C3 ph i c tnh c m khng t n s dao ng nn C3 ph i c tr s nh , th ng l nh nh t trong C1, C2, C3 v f0 g n nh ch ty thu c vo L1C3 m c n i ti p. Ng i ta cng c th dng m ch clapp c i ti n nh hnh 10.21 T n s dao ng cng c tnh b ng cng th c trn nhng ch do dng m ch c c thu chung (Av, 1) nn h s ph i c tr tuy t i l n hn 1.

10.2.5 Dao ng Hartley (hartley oscillators) Cng gi ng nh dao ng colpitts nhng v tr c a cu n dy v t hon i nhau. Z1 = L1; Z2 = L2; Z3 = C1

Hai cu n c m L1 v L2 m c n i ti p nn i n c m c a ton m ch l L = L1 + L2 + 2M v i M l h c m.

T i u ki n: Z1 + Z2 + Z3 = 0 t i t n s c ng h ng v i Z1+Z2=Zl=j0L

Ta cng c th dng m ch c c thu chung nh hnh 10.23

10.3 DAO NG TH CH ANH (crystal oscillators) 10.3.1 10.3.2 Th ch anh. Dao ng th ch anh.

10.3.1 Th ch anh Tinh th th ch anh (quaRtz crytal) l lo i trong m trong thin nhin, chnh l dioxyt silicium (SiO2).
Tinh th th ch anh dng trong m ch dao ng l m t lt m ng c c t ra t tinh th . Ty theo m t c t m lt th ch anh c c tnh khc nhau. Lt th ch anh c

di n tch t nh hn 1cm2 n vi cm2 c mi r t m ng, ph ng (vi mm) v 2 m t th t song song v i nhau. Hai m t ny c m kim lo i v n i chn ra ngoi d s d ng.

c tnh c a tinh th th ch anh l tnh p i n (piezoelectric effect) theo khi ta p m t l c vo 2 m t c a lt th ch anh (nn ho c ko dn) th s xu t hi n m t i n th xoay chi u gi a 2 m t. Ng c l i d i tc d ng c a m t i n th xoay chi u, lt th ch anh s rung m t t n s khng i v nh v y t o ra m t i n th xoay chi u c t n s khng i. T n s rung ng c a lt th ch anh ty thu c vo kch th c c a n c bi t l dy m t c t. Khi nhi t thay i, t n s rung ng c a th ch anh cng thay i theo nhng v n c n nh t t hn r t nhi u so v i cc m ch dao ng khng dng th ch anh (t n s dao ng g n nh ch ty thu c vo th ch anh m khng l thu c m ch ngoi). M ch tng ng c a th ch anh nh hnh 10.25

Tinh th th ch anh c ng h ng

hai t n s khc nhau:

Ta c th dng th ch anh thay th m ch n i ti p LC, m ch s dao ng t n s fS. Cn n u thay th m ch song song LC, m ch s dao ng t n s fp (ho c fop). Do th ch anh c i n c m LS l n, i n dung n i ti p r t nh nn th ch anh s quy t nh t n s dao ng c a m ch; linh ki n bn ngoi khng lm thay i nhi u t n s dao ng (d i 1/1000). Th ng ng i ta ch t o cc th ch anh c t n s dao ng t 100khz tr ln, t n s cng th p cng kh ch t o. 10.3.2 Dao ng th ch anh: Dao ng dng th ch anh nh m ch c ng h ng n i ti p cn g i l m ch dao ng Pierce (Pierce crystal oscillator). D ng t ng qut nh sau:

Ta th y d ng m ch gi ng nh m ch dao ng clapp nhng thay cu n dy v t i n n i ti p b ng th ch anh. Dao ng Pierce l lo i dao ng thng d ng nh t c a th ch anh. Hnh 10.29 l lo i m ch dao ng Pierce dng r t t linh ki n. Th ch anh n m trn ng h i ti p t c c thot v c c c ng.

Trong C1 = CdS; C2 = CgS t lin c c c a FET.

Do C1 v C2 r t nh nn t n s dao ng c a m ch:

v th ch anh c dng nh m ch c ng h ng song song.

Th c t ng i ta m c thm m t t tinh ch nh CM (Trimmer) nh hnh 10.29 v c tc ng gi m bi n d ng c a tn hi u dao ng.

Ta c th dng m ch hnh 10.30 v i C1 v C2 m c bn ngoi.

Tr ng h p ny ta th y th ch anh c dng nh m t m ch c ng h ng n i ti p 10.4 DAO NG KHNG SIN Dao ng tch thot dng OP-AMP. 10.4.1 10.4.2 T o sng vung, tam gic v rng ca v i m ch dao ng a hi. 10.4.3 T o sng tam gic t m ch so snh v tch phn. 10.4.4 T o sng tam gic n c c. 10.4.5 T o sng rng ca. 10.4.1 Dao ng tch thot dng OP-AMP (op-amp relaxation oscillator) y l m ch t o ra sng vung cn g i l m ch dao ng a hi phi n (astable mutivibrator). Hnh 10.31 m t d ng m ch cn b n dng op-amp

Ta th y d ng m ch gi ng nh m ch so snh o c h i ti p dng v i i n th so snh vi c thay b ng t C.

i n th th m trn VUTP=.(+VSAT)>0 i n th th m d i VLTP=.(-VSAT)<0 Gi s khi m i n v0 = +VSAT, t C n p i n, i n th hai u t tng d n, khi VC (i n th ng vo -) l n hn vf = VUTP (i n th ng vo +) ng ra i tr ng thi thnh -VSAT v vf by gi l: vf = VLTP = .(-VSAT). T C b t u phng i n qua R1, khi VC = 0 t C n p i n th m n tr s VLTP th m ch l i i tr ng thi (v0 thnh +VSAT). Hi n t ng trn c ti p t c t o ra ng ra m t d ng sng vung v i nh dng l +VSAT v nh m l -VSAT. Th i gian n p i n v phng i n c a t C l chu k c a m ch dao ng. Do t C n p i n v phng i n u qua i n tr R1 nn th i gian n p i n b ng th i gian phng i n.

Khi C n p i n, i n th 2 u t l:

Th c t |+VSAT| c th khc |-VSAT| nn c sng vung i x ng, c th s d ng m ch nh hnh 10.33

Trong cc m ch hnh trn Mu n t1 t2 ta c th th R2 b ng m ch

ng ra ta c sng vung u (t1 = t2).

10.4.2 T o sng vung, tam gic v rng ca v i m ch dao ng a hi: D ng tn hi u ra c a m ch dao ng tch thot c th thay i n u ta thay i cc thnh ph n c a h th ng h i ti p m. a. T o sng tam gic: M t c u ch nh lu v JFET c a vo h th ng h i ti p m nh hnh 10.35. l i n th t i c c thot D c a JFET lun dng hn c c ngu n S (b t ch p tr ng thi c a ng ra V0). JFET nh v y ho t ng nh m t ngu n dng i n v tr s c a ngu n ny ty thu c JFET v R1 khi VDS l n hn 3v. Th d v i JFET 2N4221, ta c:

vo s

- Gi s v0 = +VSAT th D1, D2 d n. Dng i n qua D1, JFET, D2 n p t C t tr

- Khi vC = VUTP, v0 i tr ng thi thnh -VSAT; D3, D4 d n, t C phng i n cho n h t v n p i n th m n VLTP trong th i gian tn. Sau hi n t ng l i ti p t c.

N u 4 diode ng nh t th ta c th i gian n p i n b ng th i gian phng i n, t c tp = tn, v chu k dao ng T = tp + t= = 2tp

Nh v y gic.

ng ra ta c sng vung v

ng vo tr ta c sng tam

b. Thay i d c c a sng tam gic thay i d c c a sng tam gic ta ph i thay i tp v tn (n u tp tn ta c sng tam gic khng u). Mu n v y ta t o dng n p v dng phng khc nhau. G i dng phng l In v dng n p l Ip, ta c:

M ch minh h a nh hnh 10.37

c. T o sng rng ca:

 t o sng rng ca ta tm cch gi m th t nh th i gian phng i n. C th dng m ch nh hnh 10.38

- Th i gian C phng i n qua Dn r t nh (vi ch c micro giy). - Chu k dao ng T = tp + tn tp

10.4.3 T o sng tam gic t m ch so snh v tch phn: Ta xem m ch tch phn sau y:

Gi s

th i i m t = 0, SW

v tr 1 (Ei = 15v) dng i n qua R l:

. Dng i n ny s n p vo t C t o ra v0 (gi m d n)

Gi s khi v0 = VLTP ta chuy n SW sang v tr 2, t C s phng i n v n p theo chi u ng c l i t o ra v0 (dng d n).

Khi v0 = VUTP ta chuy n SW sang v tr 1. M ch ti p t c ho t ng nh tr c.

t ng b giao hon v t o dng h ng cho t i n c a m ch tch phn, ng i ta c th dng m t m ch so snh v m ch tch phn ghp v i nhau; xong l y ng ra c a m ch tch phn lm i n th i u khi n cho m ch so snh. Ton b m ch c d ng nh hnh 10.41

 phn gi i m ch ta ch l khi ng ra c a m ch so snh b o ha dng (+VSAT) th v0 = VZ + 0.7v = V0 > 0. Cn khi b o ha m v0= -(VZ+0.7v) = -V0 < 0.

i n th nh - nh c a tam gic:

Ch l n u VR = 0 th Vmax = -Vmin
Xc nh t n s:

+ Khi VS 0 Khi v0 = -V0 ( ng ti n) th ta c:

10.4.4 T o sng tam gic n c c: Ta xem l i m ch t o sng tam gic khi VR = 0

V khi VS = 0 tp = tn t o sng tam gic n c c (gi s dng) ta m c thm m t diode n i ti p v i R1 nh hnh 10.43a Khi v0 = -V0: diode D d n Khi v0 = +V0: diode D ngng

Mu n t o sng tam gic n c c m ta ch c n i chi u c a diode D. T n s dao ng khng thay i. 10.4.5 T o sng rng ca: Nh ph n tr c, t o sng rng ca, ta gi m nh T2. Mu n v y, ta t o i u ki n cho t C c a m ch tch phn phng i n nhanh. Ta c th dng m ch nh hnh 10.44. Do Ei m, khi m i n t C n p t o v(t) dng (tch phn o) tng d n t 0v. Lc ny do Vref > 0 v l n hn v(t) nn v0 tr ng thi -VSAT ( diode D v transistor Q ngng khng nh h ng n m ch tch phn. Tn hi u rng ca tng d n, khi Vc = Vref m ch so snh i tr ng thi v v0 thnh +VSAT lm cho D v Q d n b o ha. T C phng nhanh qua Q ko v(t) xu ng 0v. M ch so snh l i i tr ng thi...