Professional Documents
Culture Documents
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,ftrSwf(2)
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
bkHaygufomausmf
(EkdifiHa&;qkdif&m pmaycGifhjyKcsuftrSwf-0658)
yxrtBudrf? tkyfa&-3000
1975? Zefe0g&Dv
rsufESmzkH;yef;csD
GefYa0
bavmuf
bopf
rsufESmzkH;kduf
umvmarmifarmifvS ykHESdyfwkduf
(owfrSwfaps; 7000 usyf)
pmtkyfukd a':jrifhjrifh (NrJ-01835) ykodefykHESdyfwkdfuf?
trSwf 68? 165-vrf;? wmarG? &efukefNrdKUu ykHESdyfNyD;
a':aomif;wif (Nr-J 0452) rif;aqGpmpOf? trSwf 25? 99vrf;? uefawmfuav;? &efuek Nf rKd Uu
xkwaf 0onf/
awmfvSefa&;c&D;0,f
bkHaygufomausmf
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
bkHaygufomausmf
rmwdum
trSwpf Of
1/
2/
3/
4/
5/
6/
7/
8/
9/
10/
11/
12/
13/
14/
15/
16/
17/
18/
19/
20/
21/
22/
23/
24/
25/
26/
27/
28/
29/
30/
31/
32/
taMumif;t&m
pma&;ol\wkdufwGef;pm
uufpbDvufatmuf &ckdifjynf
vlrqefaom zdESdyfrI
aygufuGJvkqJ,rf;tkd;
yxrqkH;ukd,fpm;vS,ftzGJU
,kHaxmifaMumifrd
ArmjynfokdY csDwuf&NyD
rwAv
bkd;bkd;BuD;ewf u,fayvkdY
aiG'*Fg;
vSnf;,mOfpD;vsuf
b0oHo&m
AkdvfcsKyfatmifqef;ESihfaqG;aEG;jcif;
ocifoef;xGef;ESihf bkabmufus&NyD
b0wlcsif;aygif;qufMu
AkdfvfcsKyfae0if; awmfvSefa&;
tao&& uGefjrLepfoifwef;
jynfolYta&;awmfykH (qkd&S,fvpfygwD) ygwDukdxlaxmifjcif;
xD;vkdeef;vkd
tom;rJ ESvkH;jzL
tom;rJESvkH;jzL
'dkfYXmecsKyf
pifNydKifEdkifiHa&;oifwef;
&JabmfapmxGef;OD;
Akdvfa&G;yGJ0ifMuonf
vli,fnDvmcH
Oya'wGif;e,fcsJUqefYusifa&;wkdufyGJrsm;
NAdwdoQe,fcsJUESihfwkdufyGJrsm;
ocifjrukd ckd;onf
vGwfvyfa&;ESihf AkdvfcsKyfatmifqef;
1946ckESpf rwfv 11&uf
awmuH nDvmcH
Mumtif;awmif jynfolYnDvmcH
tkd;csif;xm; tkd;csif;xd
pmrsuEf mS
awmfvSefa&;c&D;0,f
33/
34/
35/
36/
37/
38/
39/
40/
41/
42/
43/
44/
45/
46/
47/
48/
49/
50/
51/
52/
53/
54/
55/
56/
57/
58/
59/
60/
61/
62/
63/
64/
65/
66/
67/
68/
,kwfrmaomNAdwdoQe,fcsJU
ukd,fpm;vS,ftzGJU
q&mawmfESihf ukdAaqG
q&mawmfvGwfNyD? usaemfvGwfNyD
jynfolY em,uq&mawmf
&efukefodkY udk,fpm;vS,ftzGJU
oHwGJolykef
wkdif;jyKjynfjyK vTwfawmfa&G;aumufyGJ
ajrykHwyfaygif;pknDvmcH
vlrsm;oabmusjcif; cHae&aom ykdpwmBuD;
nDvmcHpNyD
zqyv[m tacsmiform;tzGJUbJ
awmfvSefa&;qkdwmrvG,f
OD;atmifqef; a'gyGNyD; xjyefoGm;jcif;
qkH;jzwfcsufrsm;
q&mawmfOD;pdEmtzrf;cH&NyD
'kH;om;jynfolnDvmcH
ppfom; 1000 ay;yg
ppfom; 2000,lap
vkdufvHzrf;qD;aeNyD
xkdta&;rsm;ukd aqG;aEG;&ef
pifNydKiftpkd;&axmifNyD
zrf;qD;vkduf
zrf;qD;vkdufykH
vlpkcGJvkduf&jcif;
aumif;rGefvmNyD
ryl;aygif;vkd
pifNydKiftpkd;&
e,fykdifkH;ukd 0dkif;w,f
NcdrfhNcdrfhoJoJ vlxkwkdufyGJrsm;
rcHr&yfEkdifatmif emusnf;aeonfrSm
OD;pdEmukd rzrf;cifuyif
EkdifiHa&; zdeSdyfjcif;jzpfonf
tufwvDatmifqef;pmcsKyfcsKyfvmvkdY
OD;pdEmvlqkd;r[kwf
ta&;BuD;vmrnf
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
69/
70/
71/
72/
73/
74/
75/
76/
77/
78/
79/
80/
81/
82/
83/
84/
85/
86/
87/
88/
89/
90/
91/
92/
93/
94/
95/
96/
97/
OD;pdEmESihfwynhfrsm;vGTwf&ef
ppfwyfukd tjrefkyfodrf;&ef
tm;vkH;trSm;awGcsnf;bJ
trSefukdajymyg
vufeufxkwfray;bl;vm;
tpkd;&ukd rD;xkd;ay;vkdY
tjypfr&SdwJholawG tvum;aoaew,f
awmfvSefa&;pdwfawG jyif;xefaew,f
tpkd;&pGyfpGJovkd
jyifopfvli,fukd AD,uferfuawmif;yefowJh
wkdif;jyKjynfjyKvTwfawmfodkY
BudKwifjyifqifrI
ajymufusm;enf;qifcJhaom
&EykdpmcsKyfwGif
&mZ0ift&
ukd,fhjynfukd ukd,fxlaxmifrS
yxr&nf&G,fcsuf
&ckdifoD;jcm;e,fawmif;wJhtajc
xl;jcm;csuf
1947ck ESpfv,facwf tajctaersm;
rkefwkdif;xefaomacwf
a&TawmifwkdufyGJ
Mumtif;awmifwkdufyGJ
qkwfcGga&;ppf
rkdif 250 c&D;Murf;csDwufyGJ
awmiSufaysmyifjzifh toufquf
olwkdYwyfzGJU rsufarSmufrSxGufayguf
&ckdifwkdif; Auyvufeufcs
jynfolY&Jabmf\ yfydwfwkdufyGJ
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
bkHaygufomausmf
pma&;ol\ wkdufwGef;pm
ckESpfESpf av;vausmf EkdifiHa&;txdef;odrf;cH&NyD; 1972ckESpf? azazmf0g&Dv 23&ufaeYwGif
usaemf tif;pdefaxmifrS vGwfcJhygonf/ rwfv 3&ufaeY ppfawGNrdKU usaemfwkdYaetdrfwGif
owif;pm&Sif;vif;yGJvkyfonf frSpNyD; vli,fpmayorm;rsm;ESihf &if;ESD;oGm;&onf/ txyfxyf'l;wkduf
aqG;aEG;jcif;jzpfoGm;&onf/ ,if;vli,f pmayorm;rsm;ESifhwuG vkyfazmform;rsm;? &Jabmfrsm;\
0kid ;f 0ef;wku
d w
f eG ;f Mujcif;aMumifh aoG;wk;d a&m*gESifh ESv;Hk a&m*gpGu
J yfaeonfb
h 0rSaeNy;D acwforkid ;f wGif
tkwfwpfcsyfrQ jzpfa&;twGuf &ckdifjynfwGif NAdwdoQe,fcsJU zufqpf*syefawmfvSefa&;jzpf&yfrsm;ukd
usaemftajccHNy;D a&;om;cJyh gonf/ awmfveS af &;c&D;0,f trnfjzihf pmtkyw
f pftyk x
f w
k af 0cJyh gonf/
usaemf\awmfveS af &;c&D;0,fpmtkyu
f dk Akv
d w
f axmifowif;pmrS Ekid if aH &;t& OD;ode;f azjrihf
a0zefonf/ owif;pmrsm;wGif pmtkyfopfa0zefa&;cef;rSvnf; bufpkH? a'gifhpkHa0zefjcif; jyKvkyfMu
onf/ ESpfOD;csif;a0zefa&;jyKaom&Jabmfrsm;vnf; &SdMuonf/ rukefcrf;Ekdifaom EkdifiHa&;ynmukd
&moufyef qnf;yl;avhvmvkdaom usaemf\EkdifiHa&;cH,lcsuftwkdif; a0zefcsufrsm;ukd 0rf;ajrmuf
&Tifvef;aom ESvkH;om;jzihf usaemfykdufaxG;vkdufygonf/
vlwef;pm;vTmaygif;pkrH S yk*Kd vrf sm;ESiw
fh uG &Jabmfrsm; aoabmfaozufrsm;u aemufwufwJG
a&;&ef tm;wufoa&m wkdufwGef;MujyefNyD/ vGefcJhaomESpfaygif; 30cefYu usaemf\EkdifiHa&;tbd
"rm (IDEOLOGY) ESihf usaemf\EkdifiHa&;oabmw&m; (THEORY) ukd usaemfuGif;uGif;uGufuGuf jyefvnfawG;
awm &csurf sm;vnf; &S\
d / vk;H 0awG;awmr&csurf sm;vnf; &Srd nf/ xkt
Yd wl usaemfjzwfoef;cJah om
aowGi;f aoaygufrsm;ESifh vufawGUvkyu
f idk cf chJ surf sm;wGiv
f nf; ,aeYwikd f usaemf\ rsupf x
d x
J ifxif
&Sm;&Sm; jrifae&csurf sm;vnf;&So
d nf/ 0kid ;f w0g;jrifae&csurf sm;vnf; &So
d nf/ ,if;aMumifh usaemfEiS fh
aowGif;aoaygufxJrS toufraobJ usef&pfaom&Jabmfrsm;xH usaemfcsOf;uyfonf/ usaemfESifh
aowGi;f aoaygufxw
J iG f Edik if aH &;? ppfa&;? pnf;k;H a&;wku
Yd kd oufpeG BYf uKd ;yrf;vkycf MhJ uaom &Jabmfrsm;
&maygif;axmifaomif; rsm;pGm&SdMuonf/ okdYaomf aoabmfaobufwkdif;ESihf usaemf rawGUqkHEkdif/
usaemfvufvrS ;f rDorQ&aJ bmfrsm;xHrS usaemfEiS t
fh wl vkyu
f idk cf MhJ ucsurf sm;ukd usaemfa&;rSw,
f o
l nf/
OD;omausmf (,ck0efBu;D ) OD;armifped v
f (S ,ck ausmif;q&m)? OD;oef;pdef (Ekid if aH wmfaumifpt
D zGUJ 0ifEiS fh
jrefrmhq&dk ,
S v
f pfvrf;pOfygwDXmecsKyf twGi;f a&;rSL; 2)? OD;omausm(f Akv
d rf LS ; ,ck qifrvku
d o
f abFm
usif; TGefMum;a&;rSL;)? OD;vSjzLoH(,ck ppfawGNrdKUe,f jynfolYaumifpDOu|)? OD;uHBuD; (,ck
ausmif;q&m)? OD;bk;d EG,(f ,ckaqmufvyk af &; trIxrf;)? OD;a&TausmOf ;D (armfueG ;f yxrqif?h ,cka&Tjym;
&yfuu
G jf ynfoal umifpOD u|)? OD;,ufao;atmif ponfu
h saemf\vkyaf z:ukid zf ufrsm;uvnf; olwYdk
rSwfrdorQukd usaemfhtm;ajymjyMuygonf/
pmay0goemygaom
wu o d k v f a usmif ; om;
ES p f O D ; ok H ; OD ; uvnf ;
,cifowif;pma[mif;rsm;wGif ygcJah om usaemfwEYdk iS o
fh ufqidk af omtcsut
f vufrsm;ukd usaemft
h m;
awmfvSefa&;c&D;0,f
bkHaygufomausmf
pkaqmif;ay;jcif;jyKMuygonf/ usaemfu,
dk w
f idk u
f vnf; tyifyef;cHNy;D ,cifowif;pma[mif;rsm;ESifh
pmtkyfpmwrf;rsm;rS usaemfwkdY ESihfoufqkdifcJhaom tcsuftvufrsm;ukd pkaqmif;ygonf/ odkYjzpf
pmtkyfonf EkdifiHa&;xdef;odrf; cHb0rS usaemfvGwfvQif vGwfcsif; usaemf uGif;uGif;uGufuGuf
rSwrf ad om Ekid if aH &;oabmw&m;ESifh vufawGUaqmif&u
G cf chJ surf sm;ukd tajccHxm;Ny;D a&;om;cJah om
]]awmfvSefa&;c&D;0,f}}pmtkyfxuf tcsuftvufrsm; jynhfpkHygrnf/ odkYaomf pmtkyfonf
acwforkdif;wGif jynhfpkHaompmtkyfrjzpfEkdifyg/
awmfveS af &;ESifh 'Gew
f aJG eaom aowGi;f aoaygufrsm;xJwiG f usaemfEiS t
fh wl Ekid if aH &;? ppfa&;?
pnf;k;H a&;rsm;ukd vkyu
f idk af qmif&u
G cf o
hJ rl sm; &maygif;rsm;pGm&Scd o
hJ nf/ odaYk omf taMumif;aMumif;rsm;
aMumifh ,aeYxv
dk rl sm;ESifh usaemfrawGUqkEH idk /f usaemfvufvrS ;f rDorQ &Jabmfrsm;xHro
S m vkyu
f idk af qmif
&Gucf chJ surf sm;ukd usaemf&,lEidk o
f nf/ vufwpfqyk pf mrQom&Sad om usaemfww
Ydk pkonf? awmfveS af &;
ykid &f iS rf sm;? acwforkid ;f ykid &f iS rf sm;vnf; r[kwMf uyg/ &ckid v
f yk o
f m;jynforl sm;omvQif acwforkid ;f ykid &f iS f
ppf? ykid &f iS rf eS rf sm;jzpfMuygonf/ olwo
Ydk mvQif orkid ;f acwfudk a&;om;zefw;D aeolrsm; jzpfMuygonf/
,if;tjyif &ckdifjynfawmfvSefa&;toD;oD;ukd um,uHajrmufvkyfukdifaqmif&GufcJhMuaom
acgif;aqmifaygif;rsm;pGmvnf; ,aeYwkdif touf&Sifvsuf&SdaeMuao;onf/ xkdyk*dKvfrsm;uvnf;
rdrw
d aYkd wGUBuKH jzwfoef;cJah om trsK;d om;vGwv
f yfa&;acwfrS ,aeYacwfxd a&;om;p&mrsm;ukd a&;om;
MurSomvQif &ckdifacwforkdif;ukd jynhfpkHpGm zwfIa0zefEdkifrnfjzpfygonf? usaemfukd,fwkdifvnf;
awmfveS af &;acwftoD;oD;wGif tawGUtBuKH &ifrh mpGm vkyu
f idk cf ahJ omyk*Kd vrf sm;ESifh Ed idI ;f Ny;D &cdifk af cwf
orkid ;f ukd jyKpv
k adk om qEtmoDo ckid rf mpGm&So
d nf/ odaYk omf taMumif;rsm;aMumifh usaemf OD;raqmif
Ekdifyg/
,if;aMumifh a0zefp&m? jznfph u
G pf &m? jyifqifp&mrsm;jzifh jynhv
f QaH ernfh pmtkyaf &;om;ol
usaemft
h m; wa&G;om;rQ mwmaxmufxm;jcif;rjyKb?J a&'D,Edk iS w
fh uG owif;pm? *sme,f? r*Zif;rsm;
rS qJa&;wkdif;xGma0zefa&;rSpNyD; ESpfukd,fMum;a0zefa&;xd BudKufESpfoufovkd a0zefjcif;jyKMuyg&ef
tEl;tGww
f u
dk w
f eG ;f ygonf/ rukecf rf;Edik af om Ekid if aH &;ynm&yfrsm;ukd &moufyef qnf;yl;avhvm&ef
t"d|mefjyKxm;aom usaemft
h zku
Yd m; qJqadk 0zefa&;rS ESpu
f ,
fdk Mf um;a0zefa&;txd a0zefa&;[lorQudk
tNyHK;rysufaomESvkH;om;jzihf ay;orQynmukd oifMum;,loGm;rnfom jzpfygonf/
usaemfhtaejzihf EkdifiHa&;ukd ,kHMunfcsuftjynfht0jzihf vkyfukdifaqmif&Guf\/ ,if;aMumifh
Edik if aH &;ESiyhf wfoufvmvQif aop&m&Sv
d Qiv
f nf; aemufrwGe/Yf ajymp&m&Sv
d Qiv
f nf; rwGew
Yf /dk a&;p&m
&Sv
d Qiv
f nf; pif;pif;rwfrwfa&;onf/ ,ckusaemfjzwfoef;cJch surf sm;xJrS 1945-ck Zefe0g&Dv yxr
ywfrS trsK;d om;vGwv
f yfa&; r&rSu
D mv (1948-ck? Zefe0g&Dv 4&uf) rwkid rf u
D mvxd jzpf&yfrsm;ukd
pif;pif;rwfrwfa&;ygonf/ usaemf\tao;tzGm; yk*Kd vaf &;&m trSm;trSerf sm;rS orkid ;f wGiEf idk o
f nfh
trSm;trSefrsm;ukdvnf; usaemfrzkH;uG,f/ 'kd;'kd;a'gifa'gifyif a&;vkdufygonf/ usaemfhwGif rnfonfhf
awmfvSefa&;c&D;0,f
bkHaygufomausmf
tkypf k rnfonfyh *k Kd vw
f pfO;D wpfa,mufurdk Q tmCmw vk;H 0OkrH &Syd g/ acwforkid ;f jzpf&yfreS rf sm;ESifh
acwforkdif;wGif tk|fwpfcsyf&a&;twGuf &nfrSef;csufrSty tjcm;r&Sdyg/
1945-47ckESpfrsm;twGif;u &ckdifjynf tif;qJcHvlxkBuD;onf trsKd;om;vGwfvyfa&;ukd
rdrdtoufpnf;pdrfjzihf zvS,f&eftoifh&SdcJh\/ NAdwdoQe,fcsJUukdvkdeDuRefb0rS vufeufpGJukdif
awmfvSefa&;jzihf tvGwfkef;xGuf&ef toifhjzpfaecJh\/ odkYjzpf&onfrSm u,fwif&SifESihf
vlpGrf;aumif; wpfOD;p ESpfOD;p zefwD;r[kwf/ uwfpbD(NAdwdoQppftkyfcsKyfa&;) acwfu ukdvkdeD
uReb
f 0odYk ZmwfoiG ;f &ef NAw
d o
d Qe,fcsUJ ppfwyfu BuKd ;yrf;jcif;aMumifh vlrqefpmG i;f yef;ESyd pf ufru
I kd
&ckdifjynfolrsm; tjynhft0 cHcJh&onf/ ,if;aMumifh &ckdifvkyfom;jynfolrsm; ukdvkdeDxrf;ykd;atmufrS
vGwaf &;twGuf ke;f uef&if; jywfom;&J0phH mG acgif;aqmifrI ay;Edik af omyk*Kd vrf sm;? ygwDtzGUJ tpnf;rsm;
ESihf aygif;pnf;rdaomtcg nDGwfaomtiftm;tjynfhjzihf tkH<uawmfvSefa&;jzpfay:vmcJh&onf/
okjYd zpf awmfveS af &;jrpfzsm;cH&m uufpbDacwf &ckid jf ynfrt
S pysK;d Ny;D usaemft
h m; a&;om;cGijhf yKyg&ef
tEk;tGwfarwm&yfcHygaMumif;/
xm0pOf Nidrf;csrf;om,m0ajyma&;okdY
bkHaygufomausmf
1974-ck? arv 8-&uf
awmfvSefa&;c&D;0,f
10
bkHaygufomausmf
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f -2
uufpbDvufatmuf &ckdifjynf
vlrqefaom zdESdyfrI
tar&duef? qkAd ,
D uf,el ,
D pH aom urm'h rD u
dk a&pD wyfaygif;pkxw
J iG f NAw
d o
d QEidk if yH g0ifco
hJ nf/
twvefww
d pf mcsKy?f wD[m&HpmcsKy?f qefz&Hqpfpukpd mcsKyrf sm; csKyq
f &dk mwGiv
f nf; NAw
d o
d QEidk if yH g0ifchJ
onf/
,if;pmcsKyfrsm;wGif urmppfBuD;'Pfukd ESpfBudrfwkdif rsuf&nfpufrsm;jzihf 'PfcHbl;NyDjzpfaom
vlom;tEG,t
f m; aemufxyfurmppfBu;D rjzpfatmif u,fwif&rnf/ vlt
Y ajccHw&m;rsm;ukd apmiho
f &d
rnf/ Nird ;f csr;f a&;ESihf aemufxyfurmppfBu;D rjzpfymG ;a&;twGuf Nird ;f csr;f a&;jrwfE;kd aom Bu;D i,fra&G;
Edik if w
H idk ;f tm; vGwv
f yfa&;ESihf Nird ;f csr;f a&;twGuf tmrcHcsu&f &dS rnf/ pD;yGm;a&;ESifh vlraI &; tmrcH
csuf&Sd&rnf/ emZD*kdPf;ukd acsrIef;okwfoifNyD; aemufxyfusL;ausmfa&;ppfrJhaom vGwfvyfaomEkdifiH
om;rsm;jzihf urmt
h zGUJ tpnf;ukd Nird ;f csr;f a&;jrwfE;kd aom Bu;D i,fra&G; tpk;d &rsm;jzh ihf Nird ;f csr;f a&;ESihf
vkHNcHKa&;twGuf tjrefqkH; zGJUpnf;xlaxmif&rnf[laom tcsufrsm; yg&Sdonf/
1944 ckEpS u
f ek cf efu
Y yif zufqpf*syeftm; tk<H uaom? pnf;k;H aom &ckid jf ynforl sm;u vufeuf
pGJukdifawmfvSefvkdufMuojzif 1945 ck Zeffe0g&Dv yxrywfwGif &ckdifjynf\NrdKUawmf ppfawGNrdKUukd
NAdwdoQwkdY tvG,fwul odrf;ykdufEdkifoGm;onf/
1945 ck rwfvwGifum; &ckdifwpfjynfvkH; NAdwdoQppftkyfcsKyfa&; (uufpbD) vufatmufodkY
a&mufoGm;cJhavNyD/
vlYtajccHw&m;rsm;ukd apmihfodkdaoygrnf/ EkdifiHBuD;i,fra&G; vGwfvyfa&;ESihf Nidrf;csrf;a&;
twGuf tmrcHcsuf&Sd&rnf/ pD;yGm;a&;ESihf vlrIa&;ukd ulnDrnf/ aemufxyfurmppfBuD; rjzpfyGm;a&;
twGuf vlom;tEG,ftm; u,fwifrnf[laom a<u;aMumfoHrsm;ESifh pmcsKyfrsm;ukd csKyfqkdcJhaom
NAw
d o
d Qppfwyfrsm;onf NAw
d o
d QEikd if w
H iG f tmPmvuf&dS jzpfaeaom uGeq
f maA;wpfygwD acgif;aqmif
eef;&if;0ef csmcst
D pk;d &tzGUJ \ TeG Mf um;csut
f wkid v
f m;rod/ &ckid jf ynfov
l x
l t
k m; ukv
d edk b
D 0odYk twif;
qGcJ so9nf/ vufeuftm;uk;d jzihf tMurf;zufErdS ef if;onf/ &ckid jf ynfov
l x
l o
k nf rdrw
d t
Ydk m; ESpaf ygif;
wpf&mausmf ukdvkdeDuRefb0okdY oGwfoGif;jcJhaom NAdwdoQrsm;ukd ,cifuvnf; r,kHMunf/
awmfvSefa&;c&D;0,f
11
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
12
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
13
bkHaygufomausmf
aygufuGJvkqJ,rf;tkd;
q&mawmfO;D ynmoD[ukd ppfav,mOfay:wGif owf *keH t
D w
d x
f o
J iG ;f um yifv,fxyJ pfcschJ
avNy[
D k NAw
d o
d Qe,fcsUJ uufpbDwYdk 0g'jzefo
Y nf/ wcsed w
f nf;vkv
d dk q&mawmfO;D em&'(aygufawmNrKd U
ausmif;xkid q
f &mawmfBu;D OD;em&')ESifh acgif;aqmifrsm;ukd tpkvu
dk t
f cJvu
dk f zrf;qD;onf/ &maygif;rsm;
pGmaom zufqpf*syefawmfvSefa&;orm;rsm;ukd qufvufzrf;qD;onf/ vlrqefpGm Of;qJonf/
wcsKdUukd BudK;'Pf 2xyfuGrf;? 3xyfuGrf;xd ay;&Sdxm;onf/ &GmvkH;uRwf rD;IdY? &GmvkH;uRwf rk'def;usifh?
&Gmvk;H uRwf vk,ufyrJG sm;ukd jyKum awmfveS af &;tiftm;pkrsm;tm; olwvligwrif; ykeu
f efx<uvm
atmif &ckid jf ynford ;f NAw
d o
d Qe,fcsUJ ppfwyfu wrifwumtuGuq
f if\/ NAw
d o
d Qe,fcsUJ ppfwyfxw
J iG f
f ufpt
f ufp\
f wefc;dk tmPmum; twkr&Sd
e,fajrvkNH cKH a&;wyf (FIELD SECURITY SERVICE) tufzt
BuD;xGGm;ae\/
awmfvSefa&;c&D;0,f
14
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
15
bkHaygufomausmf
uk,
d pf m;vS,v
f w
T rf nf[k &Si;f vif;wifjyum olw\
Ykd aygufuv
JG q
k J ,rf;tk;d rSpeufwu
H kd usaemfcRw,
f l
cJh\/
AkdvfMumeDatmifwdkYvlpk vufiif;vufeufpGJudkifwkdufckdufjcif;ukd rjyK/ vlxkvlwef;pm;tzGJU
tpnf;rsm; xlaxmifNy;D vufiif;Ekid if aH &;wku
d yf rJG sm;jzihf ckc&H ef oabmwlMuonf/ olwv
Ykd ufeufEiS hf
&Jabmfrsm;ukd vkHNcHKaomaus;&Gmrsm;xJ cGJa0jrKyfESHxm;&efvnf; oabmwlMuonf/ zufqpf*syef
awmfveS af &;rS,aeYxd Murf;wrf;cufxefaomvkyif ef;wm0efrsm;ukd xrf;aqmifae& pdwMf urf;uk,
d f
Murf;jzpfaeaom AkdvfMumeDatmifwkdYtm; *kPfoa&&Sd vlvdrfrm EkdifiHa&;yk*dKvfBuD;rsm;xuf usaemf
,kMH unfonf/ *kPo
f a&&Sif Ekid if aH &;yk*Kd vBf u;D rsm;uJo
h Ykd ,aeY a&T reufjzef aiGvyk rf nfo
h rl sm; r[kwf
jcif;ukd usaemfwxpfcsoo
d nf/ usaemf,MHk unfouJo
h dYk olwu
Ydk wdwnfMunfMuygonf/ ausmufawmf
ae EkdifiHa&;yk*dKvfESihf ykvdyftifpyufawmf OD;armifbkacswkdYukd rowfMuyg/ awmrckdMuyg/
Akv
d Mf umeDatmifwv
Ydk pl yk if usaemfwEYdk pS Of ;D tm; vrkew
Yf yif&mG &Sd uk
d x
dk eG ;f xHoYkd vku
d yf aYdk y;Muygonf/
ukdkdxGef;tm; AkdvfMumatmifwkdYESihfusaemfwkdY aqG;aEG;cJhaom Armjynf? tdEd,jynfrsm;odkY
ukd,fpm;vS,fapvTwfa&;ukd ajymjyonf/ vufiif;tm;jzihf vufeufpGJukdif aygufuGJrIr&Sd&atmif
xde;f odr;f Mua&;ukv
d nf; aqG;aEG;Muonf/ oabmwlMuonf/ q&mawmfO;D pdEm ESihf usaemfaqG;aEG;Ny;D
ArmjynfoYkd uk,
d pf m;vS,t
f zGUJ wpfzUJG vTwaf &;twGuf olqEwn
l rD jI yKonf/ usaemfwt
Ykd m; olu,
dk w
f idk f
aygufv,f0&Gmae OD;kdvSjzihf (aemuf &ckdifwkdif; zqyvacgif;aqmifwpfOD;jzpfcJhaom OD;kdvSjzL)
tdrfxdvkdufykdYonf/ ,if;tdrfwGifpm;aomufMuNyD; olwkdYpDpOfay;aomavSjzihf usaemfwkdY avmif;&Snf
acsmif; &GmodYk jyefcMhJ u\/ tcsed rf jzKe;f bJ ajrmif;abGNrKd UodYk usaemfwYdk 'ke;f pkid ;f vmav\/ ajrmif;abGwiG f
ukad rmifped v
f S (,ck ausmif;q&mOD;armifped v
f )S ukd awGUonf/olt
Y m; vufiif;aygufurJG xGu&f atmif
xde;f odr;f xm;&aom aygufuv
JG ,
k rf;tk;d rsm;udpu
dk usaemf tao;pdw&f iS ;f jyonf/ usaemf,rf;tk;d rsm;
rS peufwHrsm;ukd toufay; qGJcRwf,l&tkH;rnf/ uufpbD(NAdwdoQppftkyfcsKyfa&;) vufatmuf
&ckdifjynf tajctaersm;ukd tao;pdwfwifjyEkdifa&;ESihfwuG trsKd;om;vGwfvyfa&;twGuf NAdwdoQ
e,fcsJUtm; jrefrmwpfjynfvkH;ESihftwl vufwGJaqmif&Guf&ef enf;vrf;&SmazGa&;wkdYtwGuf Armjynf
acgif;aqmifrsm;tm; aqG;aEG;&efoloGm;oifhaMumif; usaemfaqG;aEG;jy\/ ESpfaxmif;0rf;ajrmufpGm
olvufc\
H / olEiS t
fh wl uko
d ef;pdef (,ck Ekid if aH wmfaumifpt
D zGUJ 0ifEiS fh XmecsKyf qvytwGi;f a&;rSL;
2) ukdyg ac:,loGm;rnf[kajymonf/
yxrqkH;ukd,fpm;vS,ftzGJU
ajrmif;abGrS av;NrdKUjrpfwpfbufurf;ukd ul;vQif yef;ajrmif;BuD;acsmif;0Srf;odkYa&mufonf/
,if;acsmif;wk;d ae&mtESw
YH iG f zufqpfawmfveS af &;ajymufusm; Akv
d pf ed x
f eG ;f atmif aexkid Mf uonf/
awmfvSefa&;c&D;0,f
16
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
17
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
18
bkHaygufomausmf
vufeufpu
JG ikd f awmfveS &f ef apmihq
f ikd ;f &tk;H rnf/ usaemfwv
Ydk pl k pm;aomufaexkid af &;ukd vufiif;vkyf
ukid &f rnf/ okEYd iS u
fh saemfwt
Ydk xJrS aiGaMu;ukNd cKd ;NcpH mG ukid w
f ,
G w
f wfol uk,
d ufoaJ tmif (aemif ppfawG
ckid jf ynfo&Yl aJ bmfacgif;aqmif Akv
d af Z,sAv)ukd pD;yGm;a&;wm0efct
H jzpf a&G;Ny;D ukad &TausmOf ;D wkEYd iS fh
twl avSwpfp;D ? NAw
d o
d QaiGig;&mjzihf wm0efvt
JT yfMuonf/ NrKd Ua[mif;NrKd U &J|mecsKyw
f iG f csKyaf ESmifc&H
aom uko
d mausmEf iS fh ukad usmaf Zmwkx
Yd H pm;p&mrsm;ESipfh mrsm;ukv
d nf; ,kMH unf&aom jynfob
Yl ufom;
ykvyd t
f csKUd ESit
fh m;uk;d &aom t&yfom;rsm;jzifq
h ufo,
G rf ,
I Ml uonf/ odjYk yifqifaepOf q&mawmf
OD;pdEmxHrS tylwjyif;tac:a&mufvmonf/ usaemfrqkdif;rihHbJ csufcsif;vkdufygoGm;onf/
r[mNrdKifawmpcrf;wGif q&mawmftm; rsufpdrsufESmysufNyD; ikdifwkdifwkdifxkdif awGU&onf/
usaemfhtm; pm&Gufwpf&Gufukd q&mawmfvSrf;ay;onf/ ukdoef;pdef (,ck EkdifiHawmfaumifpD0ifESihf
XmecsKyf jrefrmhqkd&S,fvpfvrf;pOfygwD twGif;a&;rSL; 2) \vufa&;pmjzpfonf/ ,if;pmwGif
ukad rmifped v
f ES iS t
fh wl olwzYdk ;dk acgifausmv
f rf;rS ausmjf zwfomG ;Muonf/ Armjynf yckuL ckid f avmif;&Snf
NrKd Ue,f rkew
f idk cf si;f &Gmuav;wGif nOft
h yd af eMupOf olwv
Ydk ;Hk 0BuKd wifrodaom NAw
d o
d Qppfwyfu vQKUd 0Suf
zGUJ pnf;xm;aom csi;f vJA;D wyfu olwt
Ydk m; 0kid ;f zrf;Mu\/ olww
Ydk pfcsurf Q rckc/H olwx
Ydk rH pS wif;*ef;wpf
vufEiS fh ajcmufv;Hk jyL;aoewfwpfvufudk odr;f onf/ olwu
Ydk ]]jrefrmrsK;d cspw
f yfO;D }} vnfqw
JG q
H yd u
f dk
xkwjf yum olw&Ydk efol zufqpf*syefrsm; owif;axmufvrS ;f &efvmaMumif; &Si;f jyonf/ csi;f vJA;D rsm;u
r,kMH unf/ rkew
f idk &f mG \tjcm;urf;wpfzufwiG f &So
d nfh csi;f vJA;D Xmewnf&m av;yk&H mG okaYd c:oGm;\/
vufrsm;ukcd snaf ESmifNy;D zrf;qD;csKyaf ESmifxm;Muonf/ csi;f vJA;D uJo
h Ykd NAw
d o
d Qwyfuvnf; olww
Ydk ifjy
csufukd wqHcsnfrQ vufrcH/
ukad rmifped v
f ?S uko
d ef;pdew
f t
Ydk m; ajcrsm;vufrsm;ukd 0g;vk;H wef;rsm;csnaf ESmifum tpma&pm
rauR;bJ waeukew
f pfaecrf;aevSr;f onf/ nOfv
h nf; 0g;vk;H wef;rsm;jzihf csnaf ESmifxm;onft
h wkid ;f
yifxm;onf/ ok;H &ufo;Hk nOfah evSr;f Ny;D aomnOfw
Y iG f ukad rmifped v
f ?S uko
d ef;pdew
f Ydk rdrw
d Ydk touf&iS af &;
twGuf aqG;aEG;Muonf/ xGufajy;&ef qkH;jzwfMuonf/ nOfhoef;acgifcefYwGif csnfaESmifxm;aom
avSx;D BuKd ;rsm;ukd jznf;i;f pGmjzKw,
f Ml u\/ xGuaf jy;Mu\/ tjcm;&Jabmfo;Hk a,muf\ uHMurmukrd od/
olvGwfvm rif;jym;NrdKUe,f >yef&Snfacsmif;rS a&;ay;cJhaompmjzpfonf/ ukdoef;pdef\pmukd zwfNyD;
usaemf ikid u
f somG ;onf/ usaemfuo
hJ Ykd q&mawmfwv
Ydk nf; ikid af eMu\/ wpfO;D rQ pum;wpfceG ;f rajymMu/
ukad rmifped v
f w
S Ydk aoavNyaD vm[laom ,lBuKH ;r&onft
h awG;wGif usaemfepfjrK yaf eonf/ usaemf\
rsufpdrsm; yGifhvsufESihfbmrQrjrif/
aemufxyfukd,fpm;vS,ftzGJUwpfzGJU vTwfoihfw,f/ 'grSukdpdefvSwkdY aoraoukd od&r,f/
Armjynfacgif;aqmifrsm;eJv
Y nf; tquftoG,&f r,f}}[k usaemfpwifajymvku
d o
f nf/ ,lBuKH ;r&onfh
tawG;tjrifxJ epfjrKyfaejcif;rS usaemf pwifvrf;zGihfay;vkdufonf/ usaemfwdkY aqG;aEG;yGJwGif
q&mawmfO;D pdEm ? OD;bk;d OD;? OD;pHoed ;f ? OD;a&TvS (uG,v
f eG o
f mG ;aomausmif;q&m OD;a&Tv)S OD;aygufausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
19
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
20
bkHaygufomausmf
oGm;&Sq
d ?J usaemf&h aJ bmfrsm; vufeufrsm; ajymif;a&TU,lvmvQi?f vufcx
H m;&ef usaemf avQmufwifxm;
vkduf\/ naeykdif;wGif usaemfwkdYtm; vrf;jyay;rnfh OD;armifwkd;a&mufvmonf/ Armjynfe,fpyf
armifuGm&Gmxd oluRrf;usifpGm vrf;jyay;EkdifoljzpfaMumif; od&\/ ukdxGef;vIdifwkdYxHay;&efpmukd
q&mawmfvufxJtyfvkdufonf/ pwif;*ef;wpfvufukd,lNyD; arSmifrJaeaom nOfhtcsdefwGif
OD;armifw;dk ? ukad rmifvaS usmEf iS fh usaemf r[mNrKd iaf wmpcrf;rS xGuv
f mMu\/ usaemfwYdk ArmjynfomG ;
onfudk raygufMum;&atmif q&mawmfwYkd wm0ef,v
l u
dk o
f vkd vloEl iS fh rawGU&atmif wrifwum
usaemfwkdY nOfheufrS xGufvmMujcif; jzpfonf/
nOfo
h ef;acgifavmufwiG f z'loo
Ykd mG ;&rnhf awmvrf;qko
H aYdk &mufomG ;Muonf/ NAw
d o
d QppfwyfrS
pGeyYf pfxm;cJah om bufx&Dxyk rf sm;xJrS aumif;aom "mwfcaJ jcmufEpS cf u
J k aeYvnfuyif usaemfxw
k f
,lcJhonf/ tqifoifh,lvmaom 0g;vkH;>yefxJwGif ,if;"mwfcJESpfcJukd xnhfum aMu;eDBudK;i,fjzihf
rD;oD;ukd xGe;f Munfo
h nf/ oef&Y iS ;f aeaomjrufcif;ukd jrif&onf/ ygvmaomvG,t
f w
d if ,fwiG f acgif;
wifum jrufarGU,may:wGif usaemfEpS cf sKu
d pf mG tdyaf ysmo
f mG ;\/ OD;armifw;dk uvIyEf ;dI xaomtcsed f
wGif a&mifjcnfO;D xGe;f ay:aeNy/D z'lacsmif;( wa,Gacsmif;xJ&dS acsmif;vufwufi,fwpfc)k odYk usaemfwYdk
ausmv
f mMuonf/ eHeufpmukd z'l&mG wGif pm;Ny;D ay 2000-cefjY rifrh nfh 0ufacsmif;awmif;dk ukd ausmjf zwf
Mu&onf/ aevkH;uG,faysmufoGm;rS 0ufacsmif;xJ&Sd csif;&Gmi,fwpf&GmokdY a&mufoGm;Muonf/ ,if;
&Gmi,fwiG f naepm xrif;pm;Ny;D tdyMf u\/ 0ufacsmif;onf NAw
d o
d QppfwyfEiS hf zufqpf*syefwyfrsm;
wbufESihfwbuf eD;uyfvGef;ojzihf ESpfbufpvkH;r wyfpGJrxm;aomae&mjzpfonf/ 0ufacsmif;rS
vGefvQifum; awmfvSefa&;owdNrJ&awmhrnf/ awmBudKawmifMum;xJ ckdatmif;aeMuaom zufqpf
*syefppfwyf\&efum; rao;i,fvS/
OD;armifw;dk pnf;k;H xmaom {nhaf us>yefonfh csi;f tdr&f iS o
f nf eHeuftkPOf ;D uyif csujf yKwf
NyD;aom xrif;xkyf 3xkkyfukd usaemfwdkYtm; ay;onf/ 0g;qpfrsm;wGif prf;a&Munf xnfhxm;aom
0g;usnfukd wpfa,mufwpfusnfvG,fum ay 3000ausmfjrifhrnfh &Dacsmif;awmifukd pwufMu\/
awmBu;D awmifBu;D rsm;xJwiG f awmqifikd ;f rsm;tkyv
f u
dk cf s
D oGm;aeusvrf;k;d &So
d nf/ ,if;vrf;onf
6ayrS 10aytxd us,fjyefYonf/ awmqifkdif;tkyfonf prf;a&ukdaomufjcif;? csKd;jcif;tNrJjyKMu&m
awmqifidk ;f oGm;vrf;rS vku
d v
f Qif vrf;rSm;p&m r&Sad wmhay/ awmBuKd awmifMum;xJ ckad tmif;aernfh
zufqpf*syef&efudk aMumufMuaom usaemfwo
Ydk ;Hk OD; awmqifidk ;f oGm;vrf;rS a'gufavQmufroGm;&JMu/
xlxyfaomawmBuKd tMHk um;ukv
d nf; jzwfvu
dk ?f awmBuKd awmifMum;ukv
d nf; wufvu
dk jf yKum
ausmfjzwfvmMu&onf/ c&D;rwGifvS
&Dacsmif;awmifxyd o
f aYkd &mufcsed w
f iG f rGe;f wnfah eavNy?D tqifoif,
h v
l maom xrif;ukpd m;Mu
onf/ a&ukdt0aomufMuonf/ waxmufem;Muonf/ pm;cJhaomxrif;[if;wkdYudk vuf&majc&m
aysmufatmifjyKNy;D &Dacsmif;okq
Yd if;vmMu\/ awmifwufyifyrf;ovkd awmifqif;vnf; roufomvS/
awmfvSefa&;c&D;0,f
21
bkHaygufomausmf
EG,yf if0g;yifrsm;ukd NrNJ rpH mG ukid Nf y;D wpfvrS ;f csi;f qif;Mu&\/ &Dacsmif;xJ&dS csi;f &Gmodrf i,fwpfcek m;odYk
a&mufomG ;MuNy/D csKyH w
k x
f J usaemfwEYkd pS Of ;D tm; xm;cJNh y;D OD;armifw;dk &GmxJ0ifomG ;onf/ olu
Y dk zufqpf
*syefppfwyfrSawGUvQifvnf; bmrQ'kura&mufEkdif/ olonf csif;trsKd;om;? olonf csif;vlrsKd;
acgif;aqmif? &GmwumwGif olaY qGrsK;d olrY w
d af qGrsm; &SMd uonf/ em&D0ufausmaf vmufwiG f OD;armifw;dk
kusaemfwkdYtm; vmac:onf/ ,if;csif;&Gmodrfi,fwGif naepmpm;Muonf/ okdYaomf zufqpf*syef
zufqpf&efudk aMumuf& ,if;&GmwGif usaemfwYkd nrtdyMf u/ &GmESit
fh vSr;f ruGmaomawmBuKH csKMH um;
xJwGif pwif;*ef;jzifh tvSnfhusuif;apmifh&if; tdyfMuonf/
aea&mifjcnfO;D roef;rDu
S yif &GmxJ OD;armifw;dk 0ifomG ;Ny;D ? taiGUwaxmif;axmif;xGuaf eonfh
xrif;xkyf 3xkyfukd ,l jyefxGufvmonf/ vkyfpOftwkdif; 0g;qpf3rsm;wGif prf;a&Munfxnfhxm;
onfh 0g;usnrf sm;ukv
d ,
G x
f m;um ay 4000 cefjY rifrh nfh Mumacsmif;awmif;dk ukd wufMu&\/ awmqif
kdif;vrf;kd;rSoGm;onfhtcgoGm;? auGUaumufumwufonfhtcgvnf; wufjzifh c&D;jyif;ESifcJhMu&m
Mumacsmif;&Sd csif;&Gmi,fwpfckokdY rGef;vGJ 3em&DcefYwGif a&mufoGm;Muonf/ 0g;&Gufrkd; ajcwH&Snf
csif;trsKd;om;tdrfwGif wnf;ckdMuonf/ OD;armifwkd;&Gm&Sd olYrdwfaqGtdrfwGif oGm;ae\/ usaemfwdkY
EGr;f &dyifyef;vGe;f vJavsmif;aeMuonf/ &ckid pf um;wpfceG ;f rQ rwwfaomtdro
f l csi;f trsK;d orD;u
usaemfwEYdk pS Of ;D tm; csi;f trsK;d om;pum;jzihf a&;Bu;D okwjf ymajymonf/ csi;f trsK;d om;pum;ukd usaemf
wdkY wpfcGef;rQem;rvnf/ ai;armaepOf tdrfatmufodkYqif;&ef um,uHajrmufvnf; wGef;\/
tdraf emufaz;wHcg;aygufrS usaemfwYkd ckeq
f if;vku
d Mf uonf/ wckrQusaemfr&dyrf ad o;/ tdrrf S 10uku
d f
yifra0;aom 0gawmxJo0Ykd ifum pwif;*ef;aoewfudk toifjh yifum yke;f atmif;vku
d Mf uonf/ rdepf
ykdif;cefYomMumrnf/ okH;vkdif;wpfyGifh&Sdaom *syefppfAkdvfwpfOD;ESihfwyfom; 4OD; 5OD;cefY usaemfwkdY
ckefqif;vmaom tdrfay:okdY a&mufaeMuNyD/ Muufusif;wGif 0yfaeaomMuufrESihf MuufOrsm;ukd
twif;,lomG ;onf/ tdr&f iS t
f rsK;d orD;\ <uufp<D uufpjD rnfa[mufo?H *syefppfom;rsm;\ atmfaiguf
oH? Muufrsm;? 0ufrsm;wkdY\jrnfoHrsm;jzihf &GmvkH;uRwf qlnHaeonf/ zufqpf*syefppfAkdvfESpfOD;ESihf
ppfom; 40cefyY gaom *syefwyfzUJG u &Gmukd tvpf0ifp;D onf/ &So
d rQawGUorQ Muuf? 0uf? [if;oD;[if;
&GufESihf qefwkdYukd ,liifoGm;MuNyD/ &GmrSxGufoGm;MuNyD/ tdrf&Sifcsif;trsKd;orD;u,fayvkdY usaemfwkdY
toufab;rSswpfacgufvw
G jf yefNy/D naepm pm;Ny;D &GmteD; awmBuKd csKMH um;xJoYkd wk;d 0ifum tvSnu
fh s
uif;apmihfNyD; usaemfwkdY tdyfMu\/
eHeufvif;a&mifjcnfjzihf OD;armifw;dk &GmxJ0ifum ylaEG;aom xrif;xkyf 3xkyjf zif jyefxu
G v
f m
onf/ pr;fa&jznhfxm;aom 0g;usnfrsm;ukd vG,fNyD; oHacsmif;awmifBuD;ukd &ifqkdifwuf&awmh\/
awmif;dk awmifwef;rsm; wawmifxufwawmifyjdk rihv
f monf/ 0ufacsmif;awmifxuf &Dacsmif;awmif
rSm ykdjrifhovkd? &Dacsmif;awmifxuf Mumacsmif;awmif ykdjrifh\/ Mumacsmif;awmifxuf oHacsmif;
awmifrmS yk
d jrifo
h nf/ ay 5000cef&Y rdS nf/ waeukew
f aecrf; awmawmiftoG,o
f ,
G u
f dk awmqif
kid ;f oGm;vrf;uyif awmufavQmufroGm;&JbJ auGUaumufum wufvu
dk q
f if;vku
d jf zihf c&D;Murf;vnf;
awmfvSefa&;c&D;0,f
22
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
23
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
24
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
25
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
26
bkHaygufomausmf
[k ukv
d aS zuajym\/ olajymaepOf usaemfaMumpdr\
hf / Muufo;D MuufarT;xae\/ zk;d acgifawmifxyd f
wGif awmrD;ab;rSvw
G &f ef xlxyfaomjruf&n
S af wmukd jzwfajy;vm&ojzihf jruf&u
G rf sm;&S tpif;pif;
jzpfaeaom usaemfhajcovkH;ukd usaemfprf;oyfrdae\/ ukdvSazu wpfqufwnf;yif ]]q&mwkdYaum
&ckdifrS avmuDynmawG wwfrvmbl;vm;}}[kar;jref;\/ usaemfu NrdKUay:ausmif;q&mvkyfae&
&ckdifjynftESHYra&mufbl;cJhaMumif;? pGrf;wJhavmuDynm&SdEkdifaMumif;ukd &Sif;vif;jyvkduf&ygonf/
avmuDynmtaMumif;ukd [kda&muf 'Da&mufajymMu&if; ukdvSazu ]]usaemfhtaz[m
avmif;&SnfNrdKUrSm emrnfBuD;wJhaq;orm;BuD;? arSmfq&mBuD; ...jzpfygw,f/ usaemfwkdYtdrfqkd&if
wHcg;zGit
fh yd v
f nf; b,forl S tdref m;ruyf&b
J ;l / tpGr;f xufwhJ arSmq
f &mBu;D ygbJ/ cifAsm;wkYd usaemfwYdk
tdrfrSmwnf;yg/ tE&m,fr&Sdap&ygbl;/ usaemfwkdYjyefwJhtcg wyg;wnf;vkdufcJh[k olzdwfac:onf/
qm[m&oJuE&xJ a&iwfoltm; ]]tkdatppf}}prf;a&wGif;xJ ypfcsvkdufovkd usaemfwkdYtwdkif;rod
ESpaf xmif;0rf;ajrmufpmG jzihf olzY w
d af c:csuu
f dk t<uif;rJv
h ufcv
H u
dk Mf uonf/ bk&m;&GmwGif olwt
Ydk m;
3&ufcefaY pmihaf e&\/ odaYk pmih&f if; olwEYdk iS u
fh saemfwYdk csKjd rjracgif&nfpw
k Mf uonf/ Muufom;okwf
pm;Muonf/ usaemfwYdk ulnED idk o
f rQ olwt
Ydk m; usaemfwv
Ydk yk t
f m;ay; ulnMD uonf/ avmif;&SnNf rKd Uom;
ESpfOD;eSihf usaemfwdkYrSm i,faygif;wpfrQ cifrif&ifESD;oGm;Muygonf/
ukad rmifped v
f w
S t
Ydk m; toufv,
k rl nfh Bu;D rm;vSaomtE&m,fujdk yKcahJ om rkew
f idk &f mG ? av;ykH
&GmwkdYrS olwkdYESihftwljzwfvmMuonf/ usaemfwdkYtm; wqHjcnfrQyif 'kuray;Mu/ avmif;&SnfNrdKUukd
NAdwdoQppfwyf uif;r&Sdaomae&mrS nOfh0ifMuonf/ ukdvSazwkdY tdrfokdY wef;wef;rwfrwf
a&mufoGm;Mu\/ {nhf0wfaus>yefaomolYrdom;pkonf usaemfwdkYESpfOD;tm; auR;arG;{nhfcHonf/
opfviG af omzsm? acgif;tk;H ? apmifrsm;ESiw
hf uG? oD;jcm;tcrf;wcrf; pDpOfay;onf/ usaemfwEYdk pS Of ;D um;
pDpOfvmaom enf;y&d,m,ftwkid ;f usaemfu tmvHbufrS ausmif;q&m? ukad rmifvaS usmu
f wynhf
Bu;D wpfO;D jzpfonf/ usaemfrh b
d &S&d m tmvHbufojYkd yefvmMujcif;jzpfonf[
l yif ukv
d aS zrdbrsm;ukd
ajymMuonf/ ukv
d aS z bcifu NAw
d o
d QppfwyfrS tkycf sKyx
f m;csed jf zpf usaemfwYdk olt
Y rd x
f rJ rS xGub
f J
aexkid &f rnf/ qdwjf zLNrKd U&Sd oln
Y rD a':ode;f jzLukd ac:ay;rnf/ oln
Y rD a&mufrS olrESit
fh wl qdwjf zLNrKd U
odkY usaemfwdkY vkdufoGm;&rnf/ ukdvSazeSihftwl bk&m;&GmrSygvmolrsm;ukdvnf; usaemfwdkYr&SdaMumif;
pum;rxGuaf tmif EIwyf w
d x
f m;rnf[ak jymjyonf/ usaemfwYdk olt
Y pDtpOfudk 0rf;ajrmuf&iT v
f ef;pGm
vufcHvkdufMuygonf/
bkd;bkd;BuD;ewfu,fayvkdY
a':ode;f jzLukd qdyjf zLNrKd UrS tac:vTwx
f m; avmif;&SnNf rKd UwGif &ufowywfausmf usaemfwYdk
aexkdifcJhMuonf/ aeYykdif;wGif tdrfatmif;ae&NyD; nOfharSmifrS olwkdYNcHpnf;kd;wGif tanmif;ajy
vrf;avQmufMu&\/ usaemfw
h iG f raumif;[kvnf;aumif;? aumif;[kvnf;aumif; wduspmG rqk;H jzwf&
awmfvSefa&;c&D;0,f
27
bkHaygufomausmf
ao;aom tusiw
fh pfc&k o
dS nf/ taMumif;t&mwpfcw
k pfcu
k dk eufeaJ v;eufpmG pOf;pm;vkv
d Qix
f idk
f
jzk pfap? vJavsmif;jzpfap? aq;vdyaf omufNy;D pOf;pm;avh&o
dS nf/ tusiu
hf dk ,aeYxd usaemfrpGeYf
vTw?f tavhraysmufjcif;aMumifh tif;pdeaf xmifwiG f ckEpS Ef pS af v;vausmf Ekid if aH &;txde;f cHb0jzihf
aecJh&pOfuvnf; trsKd;rsKd;'kua&mufcJh&NyD/
tif;pdeaf xmifBu;D wGif pyg,f&,
S af [mufpf rnfonft
h rd if ,fwpftrd w
f iG f vaygif;tawmfMum
usaemft
h m; wpfO;D wnf;xm;onf/ tif;pdeaf xmifBu;D \xk;H wrf;twkid ;f wpfvQif tnHph m;aq;ayghvyd f
wpf&mpDay;onf/ odaYk omf rD;jcpfuikd cf iG ?hf rD;ukd vuf0,fxm;jcif;rjyK&/ taygif;toif;tpkta0;jzihf
aexkid &f aom Edik if aH &;txdr;f odr;f cHrsm;twGuf rD;&atmif trsK;d rsK;d BuzH efxm;Mu\/ "mwfr;D jcpfjzpfap?
opfom;rD;jcpfjzpfap? rD;jcpfausmufudk rD;&atmif jyKjcif;jzifjh zpfap? wenf;enf;jzihrf ;D & aq;vdyu
f dk
tcsed rf a&G;aomufEidk o
f nf/ wpfO;D wnf;xm;aom usaemft
h wGuf eufepJ mG pOf;pm;&efvw
dk idk ;f wm0efus
axmif0g'gxHrS ]]rD;wpfwaYdk y;ygAsKUd }}[k awmif;&onf/ oem;Muifempdwf vlpw
d &f adS om axmif0g'gxH
rS rD;wpfwkdY vG,fulpGmawmif;&\/ b0ifukdifaeaomaxmif0g'gESihfqkHvQifum; &GmoGef;aeaom
rd;k a&atmufwiG f vkcH sED rG ;f ukd acgif;wGif aqmif;Ny;D wpfem&D ESpef m&Dausmx
f rd S rD;wpfw&Ykd \/ rD;wpfwYkd
&a&;twGuf rQr;kd xJavxJ 'kuc &H aomfvnf; aq;vdyaf omuf&if; eufepJ mG pOf;pm;awG;arQmaf om
usaemfhtusifhukd razsmufEdkifcJh/
avmif;&SnfNrdKU OD;.........tdrfwGif aeYykdif;wpfaeukefatmif;ae&aom usaemfwkdYESpfOD;
uufpbDvufatmuf&ckid jf ynf vGwaf jrmufa&;udp? a&SUvkyif ef;pOfrsm;ESifh Armjynfacgif;aqmifrsm;ESifh
&ifqkdifawGUqkH&vQif wifjyrnfhtcsuftvufrsm;ukd tao;pdwfavhvmaqG;aEG;Muvnf;aumif;?
ajymif;zl;zufaq;ayghvyd rf mS aomufaeusaq;ayghvyd x
f ufayghveG ;f vnf;aumif;? rMumcPaq;vdyf
jywfomG ;avh&o
dS nf/ usaemfww
Ydk nf;ckad eaom aetdrrf MS unhv
f Qif bk;d bk;d Bu;D ewfueG ;f wGif ajymif;zl;zuf
aq;ayghvdyfrsm;ESihf za,mif;wdkiftwkdtprsm; azG;azG;jzLpGm jyefYBuHae\/ bkd;bkd;BuD;ewfuGef;onf
usaemfww
Ydk nf;ckad eaomtdrEf iS fh 10uku
d cf efu
Y s,rf nfh vrf;cGqw
Hk iG f wnf&o
dS nf/ ewfueG ;f wpfbufwpf
csufwGif 10ukdufrus,faom vrf;oG,frsm;&Sd\/ xkdvrff;rSjzwfoGm;&olwkdif; ewfuGef;odkYra&mufrSD
5uku
d cf efu
Y yif bdeyfcRwNf y;D ajcwk;H vk;H jzihf avQmufMu&onf/ tdr&f iS rf sm;xHrS bk;d bk;d Bu;D ewftaMumif;
avhvmpkpH rf;Munh&f m bk;d bk;d Bu;D ewfonf avmif;&SnNf rKd UwGif wHc;dk t&Sq
d ;Hk ewfjzpfonf/ wpfNrKd Uvk;H u
ukd;uG,faomewfjzpfonf/ ewfuGef;ab;rS bdeyfrcRwfbJ avQmufoGm;rdvQif 'Pf&m'Pfcsufr&SdbJ
ajcraxmufEidk ?f ajcz0g;xJ oHp;l oGi;f xm;ovkd 'kua 0'emcH&onf/ bk;d bk;d Bu;D ewfueG ;f rS wpfpw
Hk pf&m
,lrdvQifum; toufyifqkH;IH;oGm;EkdifaMumif; ajymjyMu\/
armifvaS usmEf iS u
fh saemfavmif;&SnNf rKd UwGif ESp&f ufo;Hk &ufcefaY exkid Mf uNy;D [k[
d 'dk 'D aD qG;aEG;Mu
&if; bkd;bkd;BuD;ewfuGef;jzifh aq;vdyfESifhza,mif;wkdifjyem ajz&Sif;&efoabmwlMuonf/
awmfvSefa&;c&D;0,f
28
bkHaygufomausmf
ewfueG ;f ay:&St
d oufrahJ om ewfyk rf sm; wefc;dk tmEkabmf &So
d nfqjdk cif;ukd &Dp&m '@m&Duo
hJ Ykd oabm
xm;aom usaemfwEYdk pS Of ;D nOft
h csed f olwNYkd cpH nf;k;d twGi;f vrf;avQmuf&if; vltoGm;tvmuif;cku
d f
bk;d bk;d Bu;D ewfueG ;f rS ajymif;zl;zufaq;ayghvyd rf sm;ESifh za,mif;wkid rf sm;ukd rMumcP,liifMu\/ bk;d bk;d
Bu;D ewf usaemfwt
Ydk m; wpfpw
Hk pf&m taESmuft&Surf ay;bJ ulnyD gonf/ bd;k bk;d Bu;D ewftultnDudk
usaemfwpfoufrarhEdkifyg/
aiG'*Fg;
olwpYdk pD Ofay;ovkd aeYyidk ;f atmif;ae&Ny;D odraf rGUpGmaexkid pf m;aomufaeMuaom usaemfwt
Ydk m;
tdr&f iS f OD; ..........u tm;uk;d wBu;D ,kMH unfvmygonf/ usaemfwaYkd tmif;aeaomtcef;odYk
0ifvmonf/ usaemfwkdYtm; ta&;BuD;aomudpwpf&yfukd ,kHMunftm;xm; aqG;aEG;aMumif;
tpcsDum &ckdifjynf&Sd uRJwefbkd;ukdar;onf/ &ckdifjynfwGif uRJwpfaumifwefbkd;aiG av;q,frS
ig;q,fxd &Sad ejcif;ukd usaemfajymjyonf/ avmif;&Snb
f ufwiG f uRw
J pfaumifvQif aiGwpf&mrS wpf&mh
ig;q,fusyfxd a&mif;0,faps;&SdaMumif; olajymjyNyD;olukd,fwkdif &ckdifjynfwGif uRJrsm;0,f&effvkdufvkd
aMumif;? aiG'*Fg;jzifh uRJ0,fvQif &ekdifovm;[kajymum aiG'*Fg;tenf;i,fukd usaemfhvufxJodkY
tyfygonf/ aiG'*Fg;ukdMunhfNyD; uRJ0,f&Ekdifygonf[k usaemftajzay;\/ olu aiG'*Fg;onf
aiG'*Fg;wkjzpfonf[k ajymum aiG'*Fg;yfonfh ud&d,mrsm;ukdvnf; ,ljyonf/ oljyaomaiG'*Fg;ukd
usaemfaocsmpGma'gifph MHk unh\
f / toHjrnfatmifw;D Munh\
f / oljyaomaiG'*Fg;tenf;i,fonf aiG'*Fg;
wk[k usaemfowKrcsEidk /f tu,fom zkw
d pfzdk vkw
H pfvHk aiG'*Fg;yu
f &d ,
d mjzihf pufrt
I ultnD
rygbJ aiG'*Fg;wkudk yuwdaiG'*Fg;ESirhf jcm;atmifvyk w
f wfygvQif OD;......onf oli,fpOfu acwfrDS
pufryI nm&yfudk oifMum;cGi&hf cJv
h Qif olonf urmausmf pufryI nmoQiw
f pfO;D rjzpf[k b,foal jymEkid f
ygrnfenf;/ usaemfawG;awmaepOf olu &ckid jf ynfojYdk yefvQif olwx
Ydk rH w
S pfqifjh yef&ef twif;wku
d w
f eG ;f
\/ usaemfrdbrsm;ESihf rawGU&onfrSmMumNyD/ rdbrsm;rnfodkYpDpOfrnfukd wyftyfrajymEkdifao;yg
[laom csKdomonfh pum;vkH;rsm;jzihf usaemfwkdY cyfvkH;vkH; tajzay;&onf/
vSnf;,mOfpD;vsuf
&ufowwpfywfausmMf umNy;D vQif OD;.......\nDr qdyjf zLNrKd UrS avmif;&SnNf rKd UodYk a&mufvm
onf/ olwkdYpDpOfay;onfhtwkdif; usaemfwkdYESpfOD;onf OD;.....eSihfa':..........wkdY\
wlEpS af ,mufjzpfonfqadk omb0jzihf qdyjf zLNrKd Uol a':ode;f jzLESit
fh wl vSn;f ,mOfp;D vsuf NAw
d o
d Quif;
pcef; ppfwyfrsm;ukdjzwfvsuf avmif;&SnfNrdKUrS xGufvmMuygonf/ avmif;&SnfNrdKU OD;.......u
olu
Y dk e,fwpf0rS ;f wGif rodo&l mS ;onf/ NAw
d o
d QppfwyfrjS zpfap? tjcm;vufeufuidk f tzGUJ tpnf;wpfck
awmfvSefa&;c&D;0,f
29
bkHaygufomausmf
u jzpfapzrf;qD;vQif olw
Y rl sm;jzpfaMumif; tppfc&H ef txyfxyfrmS vku
d o
f nf/ jcLoHwpfNird Nhf ird hf acgif;
warmh a rmh j zif h k e f ; qG J a eaom EG m ;nD a emif ? aq;a&mif j c,f x m;aom vS n f ; ,mOf a y:wG i f
wufxu
dk o
f nft
h cgxkid ?f tanmif;ajyvrf;avQmufonft
h cgavQmufjzihf NAw
d o
d QppfwyfEiS fh *syefppfwyf
bwjyefusm;wjyef tBudwfte,f wkdufckdufodrf;,laeaom avmif;&SnfNrdKUe,f? qdyfjzLNrdKUe,fwkdYukd
jzwfausmfvmMuonf/ qdyfjzLNrdKU a':odef;jzL\acgif;aqmifrIaMumifh usaemfwdkY rSJUwpfaygufrpGef;?
qdwfjzLNrdKU&Sd a':odef;jzLtdrfodkY qkdufqkdufNrdKufNrdKuf a&mufoGm;Muygonf/
oabmjynfh0aom avmif;&SnfNrdKU aq;orm;awmfBuD; OD;.......\nDr yDyD a':odef;jzL?
juvnf; usaemfwt
Ydk m; wu,fw
h El pS Of ;D uJo
h Ydk {nh0f wfausyeG pf mG {nhcf yH gonf/ olwt
Ydk rd w
f iG f aeYvnf
ykid ;f wGif ckad tmif;p&mrvkyd g/ qdwjf zLNrKd U tESt
YH jym;ukd avQmufjyonf/ qdwjf zLNrKd UwGif rSwo
f m;p&mrsm;
ukad vQmufjy&if; ajymjyonf/ qdwjf zLNrKd Ua':ode;f jzLpDpOfay;vku
d o
f nft
h wkid ;f avSBuKH jzihf qifjzLuRe;f okYd
usaemfwkdYESpfOD; qkdufqkdufNrdKufNrdKufa&mufoGm;Muygonf/ avmif;&SnfNrdKU aq;orm;awmfBuD;
OD;.......oln
Y rD a':ode;f jzLwk\
Yd aus;Zl;ukpd mtkyjf zihf rSww
f rf;wifjHk zihf usaemfra&mif&h yJ g/ waeY
aus;Zl;wkHYjyefEkdifrnf[k usaemftm;cJxm;vsufyif&Sd\/
qifjzLuRef;NrdKU xrif;qkdifwpfqkdifwGif usaemfwkdY naepmpm;Muonf/ aevkH;uG,faysmuf&ef
ra0;awmhaomtcsdefjzpfaeNyD/ usaemfhcEmukd,fwGifvnf; tzsm;aoG;0if csrf;pdrfhpdrfhjzpfaeNyD/
&cdik jf ynf uJo
h Ykd rnforl qkd wnf;ck&d efciG jhf yKxm;onfh bke;f awmfBu;D ausmif;wpfausmif;odYk wef;wef;rwf
rwf0ifomG ;Muonf/ bke;f awmfBu;D tm; uefawmhum avmif;&SnNf rKd U aq;orm;awmfBu;D OD;....\
wlrsm;jzpfaMumif;ESifh wnOfw
h nf;ckcd iG jhf yK&efavQmufxm;Muonf/ bke;f awmfBu;D u wnf;ckcd iG rfh jyKEidk ?f
*gwfokdYoGm;wnf;ckdMu[kajymNyD; teD;&Sd qifjzLuRef;&J|meukd vufId;xkd;jyonf/ usaemfwkdYESpfOD;
bke;f awmfBu;D ausmif;rSqif;csed w
f iG f aevk;H uG,af ysmuf arSmifrrJ jJ zpfaeNy/D bmrQroGm;vmwwfMuNy/D
bkef;awmfBuD;ausmif;atmufwGif aooGm;ol\tavmif;ukd wifxm;NyD; tavmif;,loGm;onfhtcg
bke;f awmfBu;D ausmif;odYk vSLavh&adS om ukwifpw
k rf sm; &Sad eonf/ xku
d w
k ifpw
k rf sm;xJrS taumif;qk;H
ukwifudk a&G;um usaemfwt
Ydk yd Mf uonf/ wpfnvk;H wqwfqwfwu
Hk m usaemfzsm;\/ tykyd gvmaom
vkHcsnfwpfxnfukd NcHKxm;aomfvnf; tcsrf;rajy/ ewfuGef;ESifh ewfukd,kHMunfaomolrsm;qkdvQif
avmif;&Snfbkd;bkd;ewf 'kuay;NyD[k aMumuf&GHUaumif;aMumuf&GHUrnf/ wqwfqwfwkHwufaeaom
usaemf\tzsm;a&m*gonf aq;0g;r&Sdonfh *syefacwfwGifpGJcJhaom iSufzsm;a&m*g\uGif;quf
jzpfaMumif;ukd aumif;aumif;od&SdaeaomusaemfhtzkdYum; bmwpfckrQ ylyifaMumuf&GHUjcif; rjzpfay/
eHeuftkPw
f iG f usaemfwjYdk yefMurnf[ak vQmufxm;&ef bke;f Bu;D ausmif;ay:odYk wufcMhJ uonf/ tkPf
qGrf;bkef;ay;NyD;aom bkef;awmfBuD;? yJjyKwf ig;ajcmufzkwfwkdYjzihf tMurf;&nfaomufokH;aeonf/
usaemfwYdk jyefawmhrnf[ak vQmufxm;vku
d &f m bke;f awmfBu;D u nOfu
h wkNH y;D zsm;aeaomwumtwGuf
aq;wpfcu
G Ef iS hf vbuf&nfMurf;aomufomG ;[kajymojzihf bke;f awmfBu;D u ay;aomaq;wpfcu
G u
f dk
awmfvSefa&;c&D;0,f
30
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
31
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
32
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
33
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
34
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
35
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
36
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
37
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
38
bkHaygufomausmf
aigufvu
dk &f m acG;xD;Bu;D z,fay;ojzihf usaemfwYdk tdraf y:a&mufomG ;&onf/ Akv
d cf sKyx
f u
H dk ukAd aqGxrH S
pmygvmonf[ak jym&m xkOd ywdyk af umif;oluyif olAv
dk cf sKyjf zpfaMumif;ajymojzihf usaemfu pmukd
Akv
d cf sKyv
f ufxo
J Ykd kad opGmay;tyfvu
dk af v\/ pmzwfNy;D Akv
d cf sKyu
f olt
Y rd o
f Ydk usaemfwYkd tcsed rf a&G;
ajymif;vmEkdifonf/ olwkdYpm;ovkd pm;Muwmaygh[k ajymum usaemfwkdYtm; vufcHavonf/
,if;aMumifh usaemfwEYdk pS Of ;D naepmukd apmapmpD;pD;pm;Ny;D aer0ifrDS Akv
d cf sKyaf e0if;tdro
f aYdk jymif;vm
Muav\/
AkdvfcsKyfae0if;ESifhawmfvSefa&;
Akv
d cf sKyw
f t
Ykd rd w
f iG f naeykid ;f rdompk vlp&Hk MdS uonf/ Akv
d cf sKy\
f tdro
f t
l rd o
f m;rsm; ar;jref;ojzifh
usaemfwu
Ydk &ckid jf ynfwiG f jzpfcahJ om zufqpf*syefawmfveS af &;vkyif ef;aqmifwmrsm;? &ckid jf ynftm;
ukv
d edk u
D Rejf yKa&;&nfreS ;f csujf zihf NAw
d o
d Qppftyk cf sKyaf &; uufpb
f t
D pk;d &u vlrqefaomzdEySd n
f i ;f qJrI
rsm;? BuKd ;'Pf2xyfurG ;f ? 3xyfurG ;f trdecYf sxm;cH&jcif;rsm; ponfwu
Ydk dk ajymjyMu&onf/ NAw
d o
d Qe,fcsUJ
pepfq;dk atmufrS vGwv
f yfa&;ukd vufeufuidk ef nf;jzihf wku
d ,
f &l rnfqv
dk Qiv
f nf; vufeufuidk ef nf;
jzifh wkduf,l&rnfqkdaom usaemfwkdY ckdifrmpGm pGJukdifxm;onfh 0g'ukd xkdtcsdefu AkdvfcsKyfuvnf;
vufcHxm;ygonf/
0g'wl pdwfwljzpfMuaom AkdvfcsKyfrdom;pkESihf usaemfwkdYajymp&m&SdvQifvnf; yGifhyGifhvif;vif;
ajym? vkypf &m&Sv
d Qiv
f nf; 0kid ;f ulvyk Mf uonf/ csujf yKwaf &;wm0efudk ukad rmifvaS usmf wm0ef,v
l u
dk &f m
AkdvfcsKyf\tdrfonf usaemfwkdYrdbtdrfuJhodkY rSDckdtm;xm;&m tdrfjzpfoGm;&\/
t,faZ;&Si;f ]]&efv}Hk }acG;Bu;D onf t[de;f ta[mufaumif;oavmuf uku
d 0f g;wwfaom acG;
r[kw/f &efvEHk iS fh aiGp;dk onf &ufowwpfywftwGi;f usaemfwEYkd pS Of ;D \porQ cH&aomb0a&mufomG ;
Muonf/ usaemfw\
Ykd upm;abmfrsm; jzpfomG ;Muonf/ odAYk v
dk cf sKyt
f rd w
f iG f rdom;pkb0jzihf usaemfwYdk
om,mpGmaexkdif&ygonf/ aysmufaeaom ukdarmifpdef vSwkdY owif;tpte &vkd&jim;ESihf
rdwaf umif;aqGaumif;awGUvQif aiGaMu;tultnD& &efuek w
f iG f ae&mtESu
YH saemfvn
S v
fh nfomG ;vm&
ygonf/ wcgcg aiGaMu;&Tiaf om rdwaf qGEiS afh wGUvQif xrif;t&ufpm;aomufNy;D aiG 25usyf 30usyf
&vmwwf\/ a,bk,stm;jzihf waeYvQif 3usyf 4usyx
f d usaemf&wwf\/ xkpd Ofu tvkyt
f ukid rf hJ
jzpfMuaom ,aeYxyd o
f ;D qko
d rl sm;vnf; usaemfwu
Ydk o
hJ yYkd if aeYwu
G u
f u
dk af tmif taygif;toif;rdwaf qG
rsm;\ tultnDukd ,lMu&olrsm;omjzpfMuonf/ ygwDtzGJUtpnf; &HykHaiGtwGuf &ovkdjzpfovkd
&SmazGMujcif;vnf; &SdMuao;onf/
Adv
k cf sKyt
f rd w
f iG f om,maom rdom;pkpw
d "f mwfjzihf &ufaygif;tawmfMum usaemfwYdk aexkid Mf u&
onf/ Adv
fk cf sKyo
f nf Oywdyk af umif;onf/ tom;ta&mif aumif;onf/ 6ayeD;eD;cefjY rifah om t&yfEiS fh
awmfvSefa&;c&D;0,f
39
bkHaygufomausmf
nDrQonffh awmifw
h if;aom uk,
d u
f m,ykid &f iS jf zpf\/ Akv
d cf sKyEf iS fh [k[
d 'dk 'D D pum;ajym&if; Ekid if aH &;&mrsm;
ukdvnf; ajymqkdMu&ygonf/ AkdvfcsKyfonf ukdvkdeDuRefb0rS vGwfajrmufa&;twGuf vufeufukdif
awmfveS af &;ukd vkyaf qmif&ef 0efrav;aom rsK;d cspjf ynfcsppf w
d "f mwf jyif;xefcidk Nf ro
J w
l pfO;D jzpfonf/
tvkyo
f rm;? v,form;paom tnO;f qJcv
H w
l ef;pm;rsm;\ tusK;d aus;Zl;ukd ESpNf cKd uv
f v
dk m;olwpfO;D
jzpfonf/ acgif;aqmifraI y;Ekid o
f w
l pfO;D jzpfjcif;ukd awGU&S&d \/ Akv
d cf sKyu
f dk wpfcgrQ pdwn
f pfnL;rawGU
&bl;/ tNrw
J ef;NyKH ;&DaeaomrsuEf mS ESifh &D&aD rmarmajymqkad eonfuo
dk m jrif&\/ rnfoaYkd om tcuf
tcJurkd qkd rnnf;nL rjiLplbJ tNyKH ;rysuv
f yk u
f idk af qmif&u
G w
f wfonfudk odvm&\/ pum;ajymp&m
&Sv
d Qiv
f nf; taMumif;t&mwpfcck u
k dk a&yufr0ifatmif wdusyidk Ef idk pf mG ajymonf/ rjiif;ckEH idk af tmif
ckid rf monfh taxmuftxm;rsm;ukd ykid Ef idk pf mG pGu
J idk x
f m;wwfonf/ Akv
d cf sKyt
f m; teD;uyfavhvmav
av ol\Oywdkyfxuf ol\acgif;aqmifrIESihf rGefjrwfaom pdwfaeoabmxm;ukd jrif&avav
jzpfvm\/
aooGm;ol MumvQiaf rh? aysmufomG ;ol &SmvQiaf wGU qkd ;dk twkid ;f ukad rmifped v
f t
S m; rarQmv
f ifh
bJ A[ef;bke;f awmfBu;D ausmif;wGif usaemfw
k w
f &ufawGU&onf/ usaemfEpS af xmif;tm;& 0rf;ajrmuf
0rf;om rk;d xdjrifrh m;oGm;\/ usaemfwEYdk pS Of ;D \0rf;ajrmufru
I m; oufwrf;f r&SnEf ikd /f 'Pf&m'Pfcsurf sm;
jzihf jynhEf u
S v
f su&f adS om ol\cEmuk,
d u
f v
dk nf;jrif&/ olajymaomtcsurf sm;ukv
d nf; Mum;vm&aom
tcg usaemf,lBuHK;r& 0rf;enf;jcif;xJ epfjrKyfoGm;\/
NAw
d o
d Qppfwyfu zGUJ pnf;xm;onfh csi;f vJA;D rsm;u olwt
Ydk m; rkew
f idk ;f csi;f &Gmi,fwiG f vuf&brf;
qD;onf/ olwkdYtvsOf;rckcH/ olwkdYESihfygvmaom pwif;*ef;wpfvufESihf ajcmufvkH;jyL;wpfvufukd
tyfvu
dk o
f nf/ zufqpf*syefawmfveS af &;wGif r[mrdwrf sm;u todtrSwjf yKxm;aom jrefrmEdik if aH jrykH
ygonfh jrefrmhrsK;d cspw
f yfO;D (BURMA PATRIOTIC FRONT) vnfqw
JG q
H yd rf sm;ukd csi;f vJA;D wyftm;jyum
olwkdY&ckdif zufqpfawmfvSefa&;orm;rsm;jzpfaMumif;/ Armjynf&Sd zufqpfawmfvSefa&;acgif;rsm;ESihf
qufo,
G &f ef vmaMumif;wku
Yd dk &Si;f vif;wifjyMuonf/ csi;f vJA;D wyfu olwt
Ydk m; r,kMH unf/ NAw
d o
d Q
e,fcsJUppfwyfodkY xkd;tyf\/ NAdwdoQppfwyftm;vnf; csif;vJAD;wyftm; &Sif;jycJhovkd &Sif;jyonf/
txl;ojzihf t*Fvyd pf um;ukd &nf&nfreG rf eG af jymqkw
d wfaom udak pmxGe;f OD;u NAw
d o
d QppfwyfrS ppfaq;
ar;jref;orQudk 'difk cf aH jym&onf/ NAw
d o
d Qppfwyfu ukad rmifped v
f ?S ukad pmxGe;f OD;wkYd wifjycsurf sm;ESifh
tppfccH surf sm;udk wqHcsnrf Qr,k/H olwt
Ydk m; ku
d Ef u
S n
f O ;f qJrHk u tpma&pmrauR;bJ ajcvufrsm;ukd
0g;jzihf wkwaf ESmifNy;D waeukew
f aecef; aevSe;f nO;f qJonf/ 3&ufajrmuf aevSr;f nO;f qJNy;D onfah eY
nOfb
h ufwiG f wkwaf ESmifxm;aom avxD;BuKd ;rsm;ukd ajzNy;D ajy;Munh&f ef Ed idI ;f aqG;aEG;Mu&\/ ajcjref
vufjrefaom uko
d ef;pdef BuKd ;ajzoGm; kww
f &ufawmifxyd o
f Ykd w[kex
f ;dk wufajy;oGm;Edik af omfvnf;
usef&Jabmfrsm;rSm teD;uyfapmifhaeaom NAdwdoQppfom;u aoewfjzihfypfonf/ uHaumif;aom
awmfvSefa&;c&D;0,f
40
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
41
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
42
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
43
bkHaygufomausmf
jynfolYta&;awmfykH (qkd&S,fvpfygwD)
ygwDudkxlaxmifjcif;
AuyESihfwpfygwDjzpfa&;ukd vkH;yrf;tm;xkwfcJhaom jynfolYta&;awmfykHygwDonf wpfygwD
tjzpf wnfaqmufr&Ekdifonfh tajctaeodkYa&mufoGm;&m vlvlcsif;acgif;ykHjzwfrIuif;aom
qkd&S,fvpfvlYabmifopfwnfaqmuf&ef t"du&nfrSef;csufcsNyD; 1945-ck? pufwifbmv 1&ufwGif
qif;'0pfvrf;&Sd OD;ausmfNidrf;tdrfwGif pwifzGJUpnf;xlaxmifMuygonf/ zufqpf*syefwyfrsm;ESihftwl
weoFm&DbufoYkd vku
d yf goGm;&aom ocifjrtm; ygwD|mecsKyOf u|tjzpf wifajrm ufygonf/ vufiif;
t"du&nfreS ;f csurf mS vnf; AuyuJo
h Ykd tpGe;f wpfzufa&mufonfh NAw
d o
d QppfwyfxH t<uif;rJv
h ufeuf
cstyf&rnfh vrf;pOfr[kwf/ NAdwdoQe,fcsJUxHrS pnf;kH;a&;? EkdifiHa&;jzihf vlxkvlwef;pm;wkdufyGJrsm;
tkH<urIrsm;jzihf vGwfvyfa&;ukd ta&;qkd r&vQifvufeufjzifh wkdufNyD;vGwfvyfa&;ukd t&,lrnf
qkdonfhormorwfvrf;pOfjzpfonf/ usaemfwkdY BudKufeSpfNcdKufaomvrf;pOfjzpfae\/
usaemfwkdY wufa&mufoifMum;vsuf&Sdaom uGefjrLepfoifwef;ESifh qkd&S,fvpfoifwef;NyD;
rMumrSDjynfolYta&;awmfykH (qkd&S,fvpf)ygwDukd OD;ausmfNidrf;tdrfwGif ocifjr? AkdvfcsKyfae0if; (,ck
EkdifiHawmforwBuD;ESihf EkdifiHawmfaumifpDOu|BuD; OD;ae0if;)? ukdAaqG (0efBuD;csKyfESihf umuG,fa&;
0efBu;D tjzpf aqmif&u
G cf ahJ om OD;AaqG) ukad usmNf ird ;f ESpaf ygif;tawmfMum trsK;d om;pD;yGm;a&;pDru
H ed ;f
ukd ukid cf ahJ om trsK;d om;pD;yGm;a&; 0efBu;D a[mif; OD;ausmNf ird ;f )? ukad tmifBu;D (Armhwyfrawmf Akv
d rf LS ;
csKyaf [mif;atmifBu;D ) udak rmifarmif(ArmhwyfrawmfAv
dk rf LS ;csKyaf [mif;armifarmif)? ukv
d aS rmif (,ck
oHtrwfBu;D OD;vSarmif)? OD;uku
d Bdk u;D (ul;oef;a&mif;0,fa&;0efBu;D a[mif; OD;uku
d Bdk u;D ) wku
Yd pwifzUJG
pnf;xlaxmifjcif;jzpfygonf/ usaemfwo
Ydk ;Hk OD;rSm &ufowywfcefY OD;ausmNf ird ;f tdrw
f iG f wnf;ckad exkid f
cJhbl;Mu&m tdrf&Sifrdom;pkxJ yg0ifaeolrsm;vkd jzpfaeMuojzifh <uvmMuaomolrsm;tm; aumfzD?
rkefY? aq;vdyfponfrsm;ESihf {nhfcH&mwGifvnf; usaemfwkdYyif {nhfcHMu&\/
qkd&S,fvpftvHawmfESihf qkdif;bkwfwif&mwGifvnf; usaemfwdkYuyif uruxjyKMu&\/
pnf;a0;yGt
J Ny;D use&f adS eaomaumfzED iS fh rkerYf sm;ukd t0tNypJ m;onfrmS vnf; usaemfwyYdk if jzpfMu&awmh
\/
xD;vkdeef;vkd
ocifpkd;\ra&&maom tdrfaxmifa&;jyemESifh ygwDuGef*&ufusif;ya&;wkdYaMumifh
tEky#davmr kyf0g'NyD;qkH;onfESifhwpfNydKifeuf qufvufwuf&ef owfrSwfxm;aom oifwef;ukd
&yfpJypfMuonf/ 1942ck NAdwdoQe,fcsJU awmfvSefa&;umvuyif usaemfESihfcifrif&if;ESD;aom
udak usm&f if(Auy A[kad umfrwDa[mif; uG,v
f eG o
f mG ;aom rEav;wuov
dk yf garmucsKy)f eSifh usaemf
awmfvSefa&;c&D;0,f
44
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
45
bkHaygufomausmf
xyfawmif;ygonf/ uk,
d pf m;vS,rf sm;u ocifoef;xGe;f \wifjycsurf sm;ukd axmufcaH Mumif; qEjyK
Muonf/}}[k a&;om;xm;onf/ ba&muf'g0g'rS oufqif;vmonfh NAdwdoQppfwyfxH t<uif;rJh
vufeufcs&rnfqadk om Auy\vufiif;Ekid if aH &; vrf;pOfudk vufrcHaom usaemfwEYdk pS Of ;D u Auy
uGef*&ufodkYvnf; rwufMu/ trsKd;om;vGwfvyfa&;ukd toufjzihf zvS,f&ef usaemfwkdY tqifoihf
jzpfae\/
AuyuGe*f &ufNy;D oGm;avNy/D ocifp;dk \ra&r&maom tdraf xmifa&;jyemESifh ygwDueG *f &uf
usif;ya&;udpwkdYaMumifh &yfqkdif;xm;cJhaom uGefjrLepfoifwef;jyefzGihf&ef usaemfwkdYapmifhMuao;\/
uGefjrLepfoifwef;jzpfay:rvmcJh/ OD;ukdukdBuD; zqyvacwf(ul;oef;a&mif;0,fa&;0efBuD;a[mif;)
acgif;aqmifNy;D qk&d ,
S v
f pfoifwef;udk Munhjf rifwidk f wkwaf usmif;vrf;&Sd wku
d w
f pfwu
dk w
f iG f oifwef;
ay;ygonf/ txl;ojzihf qk&d ,
S v
f pfygwDoifwef;qko
d nfxuf OD;uku
d Bdk u;D acgif;aqmifNy;D qk&d ,
S v
f pf
a&;&moabmw&m;rsm;? Ekid if w
H uma&;&mrsm;ukad qG;aEG;Muonfqv
dk Qif yko
d ifah vsmrf nfxifygonf/
,if;aqG;aEG;yGJokdY ukdarmifvSausmfESihf usaemftNrJwapwufa&mufMu\/ tcgcg pma&;q&mrBuD;
a':cifrsK;d cspw
f t
Ykd rd w
f iG v
f nf; aqG;aEG;yGjJ yKMu&m a':cifrsK;d cspu
f ,
dk w
f idk f wufa&muf\/ rQoifMum;
kHjzihf EkdifiHa&;oabmw&m;a&;ukd tirf;r&vkdaom usaemf ra&mifh&J/ ,if;aMumifh qkdAD,uf,leD,H
ESiw
fh uG qk&d ,
S v
f pfEikd if rH x
S w
k af 0aompmtkyf [lorQudk vufvrS ;f rSo
D rQ usaemfzwf,0l g;NrKd vu
dk &f yg
onf/ rukecf rf;Edik af om Ekid if aH &;tbd"rmESifh oabmw&m;rsm;ukd usaemf&moufyefqnf;yl;oGm;&ef
ykdif;jzwfxm;vkdufygonf/
odYk OD;uku
d Bdk u;D acgif;aqmifNy;D qk&d ,
S v
f pfa&;&moabmw&m;rsm;ESihf Ekid if w
H uma&;&mrsm;ukd
aqG;aEG;yGjJ yKaeMupOf ukad tmifBu;D (Akv
d rf LS ;csKyaf [mif;) u usaemft
h m; ,kMH unfpw
d cf s&Ny;D tm;xm;&
olvnf;jzpfonf/ qkd&S,fvpfZif;oabmw&m;a&;&mrsm;ukd oifMum;jyoEkdifrnfholvnf; jzpfonf/
,if;aMumifh zGiv
fh pS af wmhrnfh qk&d ,
S v
f pfygwDXmecsKyf Ekid if aH &;oifwef;wGif wm0ef,&l efwu
dk w
f eG ;f vm
\/ ukdatmifBuD;tm; usaemf yGifhyGifhvif;vif;aqG;aEG;jyvkdufygonf/
trsK;d om;vGwv
f yfa&;ukd vufeufuidk af wmfveS af &;enf;jzihf t&,l&ef usaemft
h oufupdk eG v
Yf LS
&ef usaemf0efrav;/ xkt
Yd wl tvkyo
f rm; v,form;rsm;\ aumif;pm;a&;ESifh b0vGwaf jrmufa&;?
'Dru
dk a&pDa&;ESifh qk&d ,
S v
f pfa&;wkt
Yd wGuf aqmif&u
G &f ef? oufpeG BYf uKd ;yrf;BuKd ;pm;&ef usaemf0efrav;/
odkYaomf&ckdifjynfwGif NAdwdoQe,fcsJUppftpkd;&u 0g;&rf;xkwfqifhxm;ajy;vTm;awmykef;ae&aom
q&mawmfO;D pdEm ESihf &Jabmfrsm;vnf; &SMd uonf/ BuKd ;rdeEYf iS fh axmif'PfcaH e&aom Ekid if aH &;orm;rsm;
vnf;&SMd uonf/ rQ'u
k a &mufaeMuolrsm;ukd ypfy,frxm;Ekid /f vGwv
f yfa&;? 'Dru
dk a&pDa&;? qk&d ,
S f
vpfa&;twGuf usaemfu,
dk pf rG ;f OmPfprG ;f &So
d rQ oufpeG BYf uKd ;yrf;aqmif&u
G yf grnf/ rSmwm0efrxrf;
aqmifEkdifonfukd cGihfvTwfyg[k udkatmifBuD;tm; usaemf awmif;yefpum; ajymqkdvkduf&ygonf/
usaemf\wifjycsut
f m; ukad tmifBu;D vufco
H nf/ ukad usm&f ifEiS afh ygif;Ny;D AuywGif ae&mr,lco
hJ vkd
qk&d ,
S v
f pfygwDwiG v
f nf; usaemfae&mr,l/ aeYwidk ;f em&Dwidk ;f aoyGo
J w
Ydk ;dk Ekid o
f nfh awmyke;f 0&rf;ajy;
q&mawmfOD;pdEmwdkYxH usaemfjyefvm\/ usaemfum; ae&mr,lwwf? tcGihfta&;r,lwwfaom
EkdifiHa&;vlrkdufr[kwfygavm/
awmfvSefa&;c&D;0,f
46
bkHaygufomausmf
tom;rJESvkH;jzL
&ckdifjynfudk,fpm;vS,ftjzpf wm0ef,lcJh&onfhtwkdif; NAdwdoQppftkyfcsKyfa&; uufpbD
vufatmuf &ckid jf ynf\tajctaersm;ukv
d nf; wifjyNy;D cJNh y/D trsK;d om;vGwv
f yfa&;twGuf NAw
d o
d Q
e,fcsUJ pepfq;dk ukd vufeufpu
JG idk af wmfveS af &;xd pdww
f o
l abmwljzpfMuaom qk&d ,
S v
f pfygwDEiS w
fh uG
Auy&JabmftcsKUd ESiv
hf nf; em;vnfr,
I El idk cf NhJ y/D tdrjf yefzufqpf*syefawmfveS af &;orm;wkid ;f tm; ay;
onfh Akv
d cf sKyaf tmifqef;vufrw
S yf g pm&Gu
G Ef iS fh rsuEf mS jzLar*smwpfO;D xHr&S aom pm&Gu(f tdrjf yefomG ;
aom zufqpf*syef&aJ bmfrsm;jzpf oufqidk &f mwyfzUJG rsm;u oGm;vma&;tultnDay;&ef pm&Gujf zpf
ygonf)pm&Guu
f ,
dk u
l m usaemfwYdk &ckid jf ynfoYdk jyefMuygonf/ &efuek rf S jynfNrKd UodYk oGm;Mu\/ jynfNrKd U
wpfbufurf;&Sd ya'gif;NrdKUodkY uwkdYul;NyD; ya'gif;rSawmifukwfoGm;onfh ppfarmfawmfum;BuHKrsm;ukd
BuKH ovkpd ;D Mu&ygonf/ ppfarmfawmfum;rsm;onf ya'gif;NrKd UrS awmifuw
k o
f Ykd wku
d f u
dk rf oGm;/ &ckid f ;dk r&Sd
ppfpcrf;wpfae&mrSwpfae&modkY oGm;Muaomum;rsm;omjzpf\/
&ckid f ;dk rppfpcrf; wpfavQmufwiG f ajzmifah jzmifBh u;D qefu
Y siaf om toGiEf pS rf sK;d ESppf m;ukd awGUjrif&
\/ tom;jzLazG;aeaom NAw
d o
d QppfAv
dk Ef iS fh tom;rJeufaeaom uyvv
D rl sK;d ppfom;/ k;d rawmifay:
okaYd ea&mifjzmvmvQif tyl'PfrcHEidk
f tusc Rwx
f m;&aom tom;jzLppfAv
dk Ef iS fh aea&mifjcnfjzmrS
aea&mifatmufwiG f xlxaJ omppfo;dk arG;apmifudk NcKH Ny;D tdyEf idk af om tom;rJppfom;wku
Yd kd awGU&S&d onf/
armfawmfum;rBuKH em;ae&aom? tdy&f aomppfpcrf;rsm;wGif uyvpD pfom;? uyvpD pfbek ;f Bu;D rsm;
ESihf ajym&if;qkd&if; vGwfvyfa&;&mudprsm;ukd aqG;aEG;cGifhBuHKwkdif; aqG;aEG;Mu\/
usaemfwdkYu usaemfwkdYtoufxuf cspfjrwfEkd;aom trsKd;om;vGwfvyfa&;twGuf
NAw
d o
d Qe,fcsUJ u jynfoaYl wmif;qkckd suu
f dk qefu
Y siu
f m vGwv
f yfa&;tmrcHcsurf ay; 1942ckEpS w
f iG f
wjynfvkH; vufeufpGJukdifNyD; NAdwdoQe,fcsJUukd armif;ESifxkwfcJh&NyD/
trsK;d om;vGwv
f yfa&;twGuf vlrqefatmif &ufpufMurf;MuKwo
f nfh zufqpf*syefppfwyfrsm;
ukd wku
d x
f w
k cf &hJ Ny/D igwkv
Yd w
G v
f yfa&;twGuf rnfrQtiftm;Bu;D aom &efow
l rYdk qkd igwk&Yd ifqidk rf nf/
wwkid ;f jynfv;Hk vnf; vGwv
f yfa&;&efou
l dk vufeufpu
JG adk wmfveS &f efxd toif&h adS eonf[k usaemfwYkd
t*Fvyd b
f mompum;jzihf olwt
Ydk m;ajymjyMuonf/ tom;eufuyvpD pfom;rsm;ESifh ppfbek ;f Bu;D rsm;u
vnf; olwNYdk Aw
d o
d Qe,fcsUJ pepftwGuf touftaocHppfwu
dk af eonfr[kw/f ppftawGUtBuKH ppfynm
ukd ,l&if; tmz&duwkduf vGwfvyfa&;twGuf qufvufwkdufyGJ0ifoGm;rnf/
tmz&dutrsKd;om;rsm; rMumrDS vGwfvyfa&;&&Sdrnf/ vufeufjzifh wGef;vSef&efvkduvnf;
vGwfvyfa&;&efolukd vufeufjzifh wkdufrnf/ igwkdYtom;rJeufonf/ okdYaomf ESvkH;om;jzLonf/
NAdwdoQppfAkdvfrsm; tom;jzLonf/ odkYaomf ESvkH;om;rJonf[kajym&m olwkdYa&m usaemfwkdYyg
wa[ma[m&,farmMu&onf/ olww
Ydk iG f r&Srd hJ &Srd hJ pkaqmif;xm;aom&dum rsm;ukv
d nf; usaemfwt
Ydk m;
aumif;rGefpGm auR;arG;{nhfcHMuygonf/
trsK;d om;vGwv
f yfa&;wku
d yf w
JG iG f Auyacgif;aqmifrsm;u NAw
d o
d QppfwyfxH t<uif;rJv
h ufeuf
cs&rnfh wzufpeG ;f vrf;pOfxJ ydwq
f o
Ydk mG ;aomfvnf; igwkw
Yd aumifwnf;r[kwNf y/D trsK;d om;vGwv
f yf
a&;twGuf vufeufpu
JG idk af &;0g'ukd olwAYdk uy&JabmftcsKUd yif vufcx
H m;Muonf/ jynfot
Yl a&;awmf
ykH (qkd&S,fvpf) ygwDESifh oef;aygif;rsm;pGmaom tmz&duwkdufom;rsm;vnf; vGwfvyfa&;twGuf
vufeufpu
JG idk f awmfveS &f eftqifoif/h e,fcsUJ pepfq;dk ukd oN*K [rf nfh trsK;d om;vGwv
f yfa&;wku
d yf \
JG
acgif;avmif;oHrsm; rMumrSD jrnf[D;vm&awmhrnf/
awmfvSefa&;c&D;0,f
47
bkHaygufomausmf
oabmw&m;wkdufyGJ
tom;rJESvkH;jzL tmz&duwkdufom;wkdY\ ppfarmfawmfum;BuHKjzihf vkdufvmMu&m 1946ck
pufwifbmvwGif &ckid jf ynfawmifuw
k Nf rKd UodYk usaemfwYdk a&mufomG ;Mu\/ &ckid o
f m;twGuf &ckid jf ynf
wGif oGm;vma&;tultnDudk rsuEf mS jzLar*sm\vufrw
S yf gpm&Guu
f dk rvk/d usaemfqw
k Nf zyJ pfvu
dk \
f /
vlBuv
H Qif vlBuKH ? avSBuKH vQif avSBuKH jzihf q&mawmfO;D pdEm &S&d m ajrykNH rKd Ue,f Mumtif;awmif&mG bufoYkd
usaemfwkdY 'vMurf;csDwufvmMuonf/
rarQmv
f ifb
h J q&mawmf OD;ynmoD[ukd Mumtif;awmif&mG bke;f awmfBu;D ausmif;wGif awGUqkH
&onf/
c&D;a&mufrqku
d f q&mawmfO;D ynmoD[ESifh Ekid if aH &;udpr sm;ukd aqG;aEG;Munh&f m tdE,
d jynfoYkd
roGm;rSD usaemfawGUcJhaom OD;ynmoD[ESihf ajzmifhajzmifhBuD;qefYusifaom OD;ynmoD[jzpfaejcif;ukd
awGU&onf/
tddEd,okdY tvnftywfroGm;rSDu NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;ukd vufeufpGJukdifawmfvSefNyD;
vGwfvyfa&;ukdt&,l&ef pdwfwlqEwljzihf q&mawmfOD;ynmoD[ESihfusaemf vufeufrsm; 0SufcJhMu
onf/
e,fcsUJ t*Fvyd u
f dk jyefcs&ef usaemfu,
dk w
f idk f vufeufrsm;ok0d u
S cf &hJ ygonf/ ,ck q&mawmfonf
ba&muf'g0g'rS oufqif;aom Nird ;f csr;f pGmjzpfay:a&; w&m;t& NAw
d o
d QEiS afh phpyfa&;? vufeufcsa&;
bufawmfom;jzpfaeavNy/D q&mawmf\OD;aESmufxJ ba&muf'g0g' twk;H vku
d t
f cJvu
dk f 0ifaeonf
ukd tHhMozG,fod&\/
Mumtif;awmif q&mawmfBu;D ESiw
hf uG OD;yOi;f OD;0PEiS fh q&mawmfO;D ynmoD[wku
Yd dk uefawmh
Ny;D Mumtif;awmif bke;f Bu;D ausmif;rS usaemfwYdk xGuv
f mMuonf/ q&mawmfO;D pdEm \wynfrh sm;tm;
avhvmMunh&f m OD;ynmoD[u q&mawmfO;D pdEm ESiw
hf uG 0g&rf;ajy;awmyke;f aeMuolw?Ydk olEiS w
fh yg
wnf;vku
d v
f mMu&ef Mumtif;awmifEiS rhf idk t
f enf;i,fcefo
Y ma0;rnfh arvGe;f &GmteD; jrpfxw
J iG f ppfa&
,mOfjzihf apmihaf ernfh rsuEf mS jzL &ckid w
f idk ;f rif;Bu;D xH vufeufrsm; csMua&;wku
Yd dk OD;ynmoD[wku
d w
f eG ;f
aeaMumif; q&mawmfOD;pdEmESifolwkdY wdwdususqkH;jzwfcsufrcs&ao;aMumif;wkdYukd usaemfwkdYtm;
ajymjyMuonf/
c&D;Murf;csDvmaomusaemfwkdY tanmif;ajztem;r,lEdkif/ q&mawmfOD;pdEm&Sd&m r[mNrdKif
awmpcef;odYk c&D;qufMu&ygonf/ usaemf&h aJ bmf uko
d mausmw
f Ydk vGw&f adS eNyjD zpfjcif;ukd OD;ynmoD[wkYd
xHrS odcJh&avNyD/
q&mawmfOD;pdEmtm; xkH;pHtwkdif; NyHK;NyHK;&D&Djzihf usef;rm&Tifvef;pGm zl;ajrmfawGU&Sd&onf/
q&mawmfu OD;ynmoD[vufeufcsa&;twGuf olEiS w
fh ygwnf;vku
d v
f m&ef ac:&Sad Mumif;wku
Yd akd jym
jyonf/
q&mawmfEiS w
hf uG awmpcef;wGif &Sad eaomolrsm;tm; urmEh idk if w
H uma&;&mtajctaersm;?
txl;ojzifh qkAd ,
D uf,el ,
D EH iS fh qk&d ,
S v
f pfEidk if rH sm; iGm;iGm;um;um;jzpfay:ae&m e,fcsUJ vdyu
f ef*P
dk ;f
u ,cifuvkd urmBu;D tm; xifovkd rcs,v
f ,
S Ef ikd af wmhaMumif;/ e,fcsUJ pepfq;dk onf tvkyo
f rm;
tnOf;qJcH vlwef;pm;ESihf e,fcsJUy#dyu? ukdvkdeDEkdifiHrsm;ESihf e,fcsJUy#dyuponfh >yef;wD;aeaom
y#dyursm;atmufwGif jym;jym;0yf bkH;bkH;vJusqkH;&rnhftajcqkd;okdYa&mufaeaMumif;/ txl;ojzihf
NAw
d o
d Qe,fcsUJ tpk;d &onf ppfEidk af om Ekid if [
H ek mrnfom &Sad omfvnf; a':vmoef;aygif;rsm;pGmaom
a<u;Nr;D rsm; zdp;D ae&m NAw
d o
d Qe,fcsUJ onf tiftm;csed aYJ om b0odaYk &mufaeNyjD zpfaMumif;? ArmjynfwiG f
awmfvSefa&;c&D;0,f
48
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
49
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
50
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
51
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
52
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
53
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
54
bkHaygufomausmf
usaemft
h m; nD&if;wrQcifrif vmajymaom crT;D vlBu;D wkt
Yd m; ]]cifAsm;wkYd ighudk rowf&ufyg
bl;}}]]igwkYd vlq;dk "m;jyr[kwb
f ;l }}[k &,f&,farmarmajymqkv
d u
dk o
f nf/ oifwef;Ny;D onfxd usaemfwYdk
avmif;&Snfacsmif;wGif aexkdifMuygonf/
usaemfwYdk vlq;dk "m;jyvnf;r[kw?f rk;d om;aom olrsm;vnf; r[kwMf u/ Ekid if aH &;ukd rdr,
d MHk unf
cH,lcsuftjynhft0jzifh tepfemcH? taocHaeMuolrsm;om jzpfMuonfukd avmif;&Snfacsmif; &Gmol
&Gmom;rsm;odMu\/
avmif;&Snaf csmif;wpf&mG vk;H onf *syefwpfacwfv;Hk wGif usaemfwt
Ydk m;uk;d &mvnf;jzpfonf/
usaemfwkdYESihfaoabmfaobufrsm;vnf;jzpfonf/ b,ftmPm&Sifckdif;apumrl usaemfwkdYtm; olwkdY
'kuray;&Jonfukd rowf&ufonfukd usaemfwkdY aumif;pGmod&Sdxm;NyD;jzpfonf/
Akdvfa&G;yGJ0ifMuonf
avmif;&Snaf csmif; Ekid if aH &;oifwef;Ny;D qk;H wm0efcaJG 0,lum e,fqif;Mu&ef aqG;aEG;aeMupOf
Akv
fd af &G;yGJ jyemay:aygufvmonf/ uEpD mcsKyt
f & jynford ;f NAw
d o
d Qta&SUawmif tm&Sppfwyfrsm;
ESihf twlygvmaom bm;rm;kdifz,fwyfrsm;ESifh zufqpf*syefawmfvSefa&;wGif tiftm;BuD;xGm;vm
aom ArmhrsK;d cspw
f yfrawmfy;l aygif;a&;? NAw
d o
d Qppfrpf&iS u
f yl;aygif;rnfh Armhwyfrawmfudk avhusichf ef;
ay;a&;rSpNyD; acwfrSDvufeufrsm; wyfqifa&;xd zGJUpnf;BuD;Muyfa&;rsm; jyKvkyf&efjzpfonf/
,if;aMumifh BuD;xGm;aeaom ArmhrsKd;cspfwyfrawmfwGif ppfAkdvf ppfom;rsm;udk avQmh&onf/
Akdvfjzpfxkdufolrsm;ukdvnf; rsufESmjzLppfAkdvfrsm;BuD;Muyfonfh Akdvfa&G;tzGJUrS a&G;cs,faecsdefjzpf\/
usaemft
h m;vnf Akv
d af &G;yGo
J 0Ykd if&ef wcsKUd vma&mufajymqkzd sm;a,mif;onf/ trsK;d om;vGwv
f yf
a&;ukd NAdwdoQe,fcsJU ukdvkdeDvufatmufrS vufeufpGJukdifNyD; tvGwfkef;xGufvkdu kef;xGufrnf/
pdwfxufoefaeaomusaemfum; Akdvfa&G;yGJ0ifa&;ukd cg;cg;oD;oD;jiif;y,fvkdufonf/
usaemfwkdY jcaoFhatmif aysmufusm;wyfzGJUxJrS wyfzGJUwyf&if;acgif;aqmifrsm; vkyfcJhMuaom
uko
d mausm(f Akv
d rf LS ; ,ck qifrvku
d o
f abFmusi;f TeMf um;a&;rSL;)? ukad usmaf Zm(uG,v
f eG f jynfaxmifpk
ppf&JAkdvf) ESihf ukdomxGef;OD; (,ckawmckd Auy &ckdifjynfaumfrDwD)wkdY vkdufygoGm;Muonf/
ukv
d jS zLoH(,ck ppfawGNrKd Ue,f jynfoaYl umifpOD u|)vnf; trsK;d om;vGwv
f yfa&;wku
d yf w
JG iG f
ausmif;om;vli,frsm;tm; wwyfwtm;ygvmatmif pnf;k;H a&;twGuf &efuek w
f iG f ausmif;qufae
&ef &efuek o
f v
Ykd u
kd yf goGm;\/ uko
d mausmf (,ck 0efBu;D )rSm ArmjynfwiG f tqifoif&h adS e &ckid jf ynfoYkd
jyefvm&efrvkdawmhbJ &efukefodkY wef;oGm;NyD; Akdvfa&G;yGJokdY 0ifvkdufonf/
&ckdifjynf zufqpfawmfvSefa&;tNyD;wGif ukdomausmf(,ck 0efBuD;) ESihf usaemfrawGUvkduf&/
awmfvSefa&;c&D;0,f
55
bkHaygufomausmf
uko
d mausmf ausmufawmfNrKd Ue,f nDacs&mG teD;wGif avxD;jzifq
h if;Ny;D MuLaysmufusm;wyfzUJG rsm;ESit
hf wl
wyfzGJUwpfzGJUukd acgif;aqmifum zufqpf*syefrsm;ukd awmfvSefcJhonf/
MuLaysmufusm;wyfzGJUrsm; usaemfwdkY jcaoFhatmif ajymufusm;xuf &ufowESpfywfausmf
apmNyD; NAdwdoQppfwyfxH vufeuftyfvkduf&&m ukdomausmf tdEd,okdY vkdufygoGm;onf/ tdEd,rS
wqifh jrefrmjynf awmifilckdifwGif ukdomausmf avxD;jzihfqif;um zufqpf*syefrsm;ukd qufvuf
awmfvSefoGm;onf/ awmifilckdifwGif avxD;jzifh qif;a&;twGuf tdEd,okdYroGm;rSD ukdomausmf
usaemfx
h o
H Ykd owif;ykcYd o
hJ nf/ ausmufawmfNrKd Ue,f ,k;d acsmif;? ,k;d wkw&f mG rS tdE,
d OD;ode;f azjrifx
h H
oloGm;pOf? vrf;wGif OD;pHomausmf(,ck 'g'g ykd;xnfpuf tkyfcsKyfa&;rSL;)ukd awGU&onf/
olwEYkd pS Of ;D ukd vrf;jyu e,fpyfxyd \
Ydk / tdE,
d e,fx0J ifvQif e,fajrvkNH cKH a&;wm0ef,al eonfh
a&SUwef;NAdwdoQppfwyfu olwkdYESpfOD;tm; zrf;onf/ olwkdY zufqpf*syefawmfvSefa&;orm;rsm;
jzpfaMumif;/ olwt
Ydk m; umvuwm;trSwf 136 ppfXmecsKyEf iS fh OD;ode;f azjrifx
h H ydaYk y;yg[k olwt
Ydk ul
tnDawmif;Muonf/ odkYaomf olwkdYtm;oGm;cGihfrjyK? 2vausmfceYf &yfwefYxm;onf/
umvuwm;NrdKUrS uywdeftif*gvma&mufac:,lrS olwkdYvGwfvmMuonf/ vkHNcHKpdwfcsa&;
twGuf olwt
Ydk m; uywed t
f if*gu ]]vkNH cKH a&;}}txl;&xm;wGjJ zihf ppfwaumif;odaYk c:vmonf/ vkNH cKH a&;
twGuf ppfwaumif;axmifwGifyif wnf;ckdMu&onf/
od k Y p pf w aumif ; axmif w G i f wnf ; ck d a e&pOf uk d o mxG e f ; atmif (Armh w yf r awmf
AkdvfBuD;omxGef;atmif) ukdarmifpdefatmif polwkdYukd ,if;axmifwGif zrf;qD;csKyfaESmifxm;onfukd
awGU&onf/ uko
d mxGe;f atmifwv
Ydk pl o
k nf yvuf0NrKd Ue,fzufwiG f *syeftBuaH y;t&m&Srd sm;u Bu;D Muyf
aomvufeufuidk f &ckid w
f yfzUJG tjzpfaexkid Mf u&m jyaw;rSpNy;D zufqpf*syefudk awmfveS v
f u
dk o
f nft
h cg
zufqpf*syefwyfrsm; yfydwfcH&rnfpkd;ojzihf zufqpf*syefrsm;r&Sdaom e,fpyfrSolwkdYjzwfausmf
vSnhfqif;vmMuonf/
e,fpyfvkHNcHKa&;twGuf uif;csxm;aom NAdwdoQppfwyfESifhwkd;rdNyD; zrf;qD;jcif;cHMu&\/
ukdomxGef;atmifwkdY vGwfa&;ukd uywdeftif*gxH ukdomausmf? ukdpHomausmfwkdY tyluyfMuonf/
,if;aMumifh ukdomxGef;atmifwkdY vGwfvmNyD; avxD;jzifhqif;um olwkdYESifhtwl zufqpf*syef
awmfvSefa&;ukd oufpGefYBudK;yrf;aqmif&GufcJhMuonf/
,ck oltEd ,
d okv
Yd u
dk o
f mG ;rnf/ zufqpf*syefawmfveS af &;twGuf jrefrmjynfwiG q
f if;Ny;D us&m
wm0efudk oufpeG BYf uKd ;yrf; xrf;aqmifomG ;rnf[
l yif uko
d mausmu
f usaemfx
h o
H wif;ay;ykcYd yhJ gonf/
usaemfwv
Ykd pl k Akv
d af &G;yGt
J wGuf &efuek v
f u
dk o
f mG ;Muovkd MuLaysmufusm;wyfzUJG rsm;xJrv
S nf;
ukdpHomausmf (,ck 'g'gykd;xnfpuf tkyfcsKyfa&;rSL;) ukdarmifapmjzL (,ck bDtD;'DpD)? ukdOD;apm(,ck
ppfawGNrKd Ue,f or0g,rOu|)? ukad &Tom (,ck 0efBu;D OD;omausmt
f pfu)dk ukad bmfvpD aomolwv
Ydk nf;
awmfvSefa&;c&D;0,f
56
bkHaygufomausmf
&efukefAkdvfa&G;yGJodkY vkdufoGm;Muygonf/
1944-ck 'DZifbmvwGi;f upNy;D zufqpf*syefrsm;ukd awmfveS &f mwGif &ckid af jymufusm;wyfzUJG
rsm;tjzpf toufay;aqmif&u
G cf o
hJ rl sm;onf Akv
d w
f pfO;D wpfav&a&;twGuf Akv
d af &G;yGw
J iG f yg0ifqifEJT
cJhaomfvnf; ukdomausmf(,ck0efBuD;) wOD;wnf;om Akdvfa&G;aumufcHcJh&onf/ tjcm;wpfOD;
wpfa,mufurdk Q Akv
d af &G;aumufrcHc&hJ ? Akv
d af &G;aumufrcH& &ckid jf ynfjyefvmMuolrsm;vnf; &So
d nf/
kd;kd;ppfom;b0rS tpysKd;cJh&olrsm;vnf;&Sdonf/ kd;kd;ppfonfawmfb0rS tpysKd;cJh&olrsm;xJwGif
ukdomausmf (AdkvfrSL;) ESihf ukdausmfaZm (jynfaxmifpk ppf&JAkdvf)wkdYESpfOD;vnf; yg0ifcJhMuygonf/
ocifwifjr\ bkb
H 0rSmjzihf pmtkyw
f iG f ArmhrsK;d cspw
f yfrawmfrygbJ ajymufusm;ppfqifa&;jzihf
jynfov
l x
l ak &;? wku
d cf u
dk af &;yg zufqpf*syeftm;awmfveS Ef idk cf o
hJ nfrmS &ckid af jymufusm;wyfzUJG rsm;ESifh
awmificl kid f ukjd rwkyYd if jzpfaMumif;ukad zmfjyxm;ygonf/ ol\,if;pmtkyw
f iG f ]]ajymufusm;rsm;tae
jzifh oD;jcm;wyfrsm; zGJUpnf;NyD; zufqpf*syeftm; xda&mufpGm wkdufckdufEkdifcJhonfrSm &cdkifwkdif;ESifh
awmifilckdifwGifom jzpfygonf}}[k azmfjyxm;\/
,if;tjyif ocifwifjru ol\,if;pmtkyw
f iG f qufvufNy;D a&;oGm;onfrmS ukjd r(tvif;0if
AuyA[kdaumfrwDa[mif; ,ck kH;tzGJUrSL; jyefMum;a&;0efBuD;Xme &Jabmfjr) ESihf AkdvfrSL; av;oD[
(67 ckESpfu uG,fvGefoGm;aom tmwDbDtkyfcsKyfa&;rSL; AkdvfrSL;a[mif;armifarmif) wkdYacgif;aqmif
ajymufusm;wyfzUJG rsm;ukd wyf&if;trSwf 5 tjzpf jyefvnfzUJG pnf;Ny;D rsK;d cspAf rmhwyfrawmfwiG f xnfo
h iG ;f
cJhonf) [k a&;om;azmfjyxm;ygonf/
&ckid af jymufusm;wyfzUJG acgif;aqmifrsm;xJrS uEpD mt& jyefvnfzUJG pnf;aom Armhwyfrawmf
Akv
d af &G;yGw
J iG f uko
d mausm(f ,ck 0efBu;D ) wOD;wnf;om ta&G;cH&onf/ ukjd rwkYd ajymufusm;wyfzUJG rsm;
wyf&if; 5 rsKd;cspfArmhwyfrawmftjzpf zGJUpnf;cHoGm;&onf/
NAw
d o
d Qe,fcsUJ ukv
d edk u
D Reb
f 0rS tvGwf ;Hk xGu&f mwGif tEkenf;jzihf jzpfap? tMurf;zufenf;jzifh
jzpfap? &ovkd ek ;f xGuv
f Mdk uaom usaemfwt
Ykd zkYd ArmhwyfrawmfoYkd 0if&onfjzpfap? r0if&onfjzpfap
&mxl;tcGix
fh ;l tjzpf rpOf;pm;Mu/ trsK;d om;vGwv
f yfa&;? 'Dru
dk a&pDa&;ESifh qk&d ,
S v
f pfa&;rsm; aqmif
&Guf&ef usef&Sdao; ausmif;qufae&if; aqmif&Guf&ef &efukefokdYjyefoGm;awmh\/
vli,fnDvmcH
avmif;&Snaf csmif; XmecsKyf Ekid if aH &;oifwef;tNy;D &ckid jf ynfvil ,f tpnf;tk;H xlaxmifa&;
(ajray:)ESihf vQKdU0SufwyfzGJUrsm; zGJUpnf;a&;(ajratmuf) wkdYkukd toD;oD;cGJa0NyD; wm0ef,lMuonf/
udkarmifvSausmfESihf ukda&TausmfOD;wkdYukd &aohawmifNrdKUe,f OD;avomatmifESihf OD;AkdvfatmifwdkYudk
NrdKUa[mif;awmifydkif;ESifh aygufawmNrdKUe,f? ukdarmifvSpdef( ,ck ausmif;q&m)? ukdoef;pdef (,ck
awmfvSefa&;c&D;0,f
57
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
58
bkHaygufomausmf
oltckid t
f rm&yfwnfae&um; eufeaJ v;eufpmG awG;ac:wwfaom olt
Y m;vSnpfh m;r&Ekid /f waeY
aqG;aEG;aeMupOf Mumtif;awmif&mG q&mawmfwynh&f if;wpfO;D u ppfwyfwufa&muf arTaESmufrnfh
owif;&aMumif;ukdvmajymonf/
awmpcrf;wpfae&modYk a&TUajymif;&onf/ 10rkid cf efaY 0;rnfh awmawmifc&D;Murf;ukd jzwfoef;&
onf/ vrf;c&D;xuf0ufavmufwGif rGef;wnfh 12em&Da&mufawmhrnf/ rGef;wnfh 12em&Drxkd;rSD
tcsdefvkNyD; tmkPfqGrf;useftenf;i,fukd pm;um q&mawmfwif;wdrf a&mifh&Jvkdufonf/
Mumtif;awmifwu
dk ef ,f awmpcef;rsm;xJwiG f ckad tmif;aebl;olwidk ;f ,if;awmpcef;rsm;wGif
a,bl,stm;jzifh awmo&ufuif;yifudk t"du[if;tjzpf pm;Muonfudk odMurnf/ awmo&ufuif;
yifonf teHt
Y m;jzifh arG;T ovkv
d dk teH&Y adS omfvnf; ig;yd? jiKyrf sm;jzihf csuNf y;D pm;vQi,
f m;,Hwwfonf/
vQm;,HrIoufomap&ef awmif*Pef;i,f( pwk&ef;wpfvufrcefY&Sdonhf *Pef;i,f) rsm;ukd zrf;NyD;?
if;*Pef;i,frsm;jzihf a&maESmcsuf&onf/
awmif*Pef;i,f zrf;&onfrmS rvG,/f tNrw
J rf;a&pD;aeaom vQKad jrmifwiG ;f wGif ausmufzsm
rsm;ukd 5OD;xufrenf;aom vltm;jzihf azmf,Nl y;D zrf;,l&\/ *Pef;i,ftawmftoifzh rf;rdaeaom
aeYwiG f aemufwpfaeYcsupf m;&ef oHpnfyidk ;f wGif xnhx
f m;avh&MdS uonf/ *kPmBu;D aomq&mawmf
onf nOft
h csed f oHpnfarSmufNy;D *Pef;i,frsm;ukd vTwyf pfavh&o
dS nf/ &Jabmfrsm;\ ylnH ylnaH jymqkd
jcif;rsm;ukd cH&wwfonf/
q&mawmfO;D pdEm ESihf odaYk qG;aEG;aecJph OftwGi;f tHb
h ,
G af umif;aom awmc&D;uRr;f usio
f l
wpfO;D ukad wGU&onf/ nOft
h csed w
f iG f awmBuKd awmifMum;rsm;wGif arSmifBu;D rJraJ tmufwiG f bmrQrjrif&/
qifidk ;f oGm;vmaeaom vrf;usO;f i,frt
S y tjcm;tok;H jyKp&mvrf;vnf;r&S/d vrf;cGiJ ,fwpfcck w
k iG f
vrf;vGJoGm;vQif eHeufrdk;vif;xdapmihfNyD; rwfapmufaom awmawmiftxyfxyfukd em&Daygif;rsm;
pGm tcuftcJtrsKd;rsKd;jzihf ausmfjzwf&onf/
rQIyfaxG;aomawmvrf;i,frsm;ukd Mumtif;awmif&Gmom; OD;iaxmifeDb,fvkd trSwf
tom;jyKxm;onfukd usaemf,aeYtxd rajymwwf/ ydef;ydwfatmif arSmifaeaom awmifBudK
awmifMum;&Sd vrf;i,fvrf;cGrJ sm;ukd bdeyfwpfcgrQrpD;aom olaY jcaxmufjzihf prf;oyf vrf;rSev
f rf;rSm;
ukd olcGJjcm;odonf/ olESifhoGm;vQif vrf;rSm;rnfukdvkH;0raMumuf&/
q&mawmfOD;pdEmtaMumif;a&;vQif q&mawmfESihf tNrJwGJzufaeaom &JabmfeDatmifudp
udv
k nf; a&;&rnf/ &JabmfeaD tmifonf t&yf 6aycef&Y adS om axmifaxmifarmif;armif; vloefw
Y pfO;D
jzpfonf/
olonf awmvrf;c&D;Murf;rsm;wGif t&yf 5aycefY&Sdonfh ydefydefyg;yg;q&mawmfOD;pdEmtm;
xrf;yk;d ,lonf/ Avaumif;aom vloefBu;D eDatmifonf jrifrh m;Murf;wrf;aomawmifrsm;ukd q&m
awmfvSefa&;c&D;0,f
59
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
60
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
61
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
62
bkHaygufomausmf
ukeo
f nf) udak usmZf &H DT (,ck &ckid jf ynfueG jf rLepfygwDacgif;aqmif)wku
Yd v
dk nf;aumif;? rif;jym;e,fwiG f
AkdvfpdefxGef;atmif (uG,fvGef) udkarmifausmf (,ck ppfawGNrdKUe,f or0g,r) ukdat;armifwkdYukd
vnf;aumif;/ &aohawmifNrKd Ue,fwiG f ukpd aH &T(,ck awmckd Auy&ckid jf ynf aumfrw
D )D udak rmifa&Tatmif
(Akv
d af rmifa&TaG tmif wku
Yd v
kd nf;aumif; ukad rmifvaS usmu
f dk NrKd Ua[mif;NrKd U ajrmufyidk ;f ? ausmufawmfNrKd U
e,fESihf &aohawmife,frsm;wkdYwGifacgif;aqmif&efvnf;aumif;? udkarmifpdefvS (,ck ausmif;q&m)
uko
d ef;pdef (Ekid if aH wmfaumifpt
D zGUJ 0ifEiS hf ygwDXmecsKyf twGi;f a&;rSL;-2)OD;avomatmif? OD;Akv
d af tmif
wkdYudk ,cifwm0efrsm;twkdif;vnf;aumif;? wm0eftoD;oD;cGJa0ay;vkdufonf/
XmecsKyfwGif em,uq&mawmf OD;pdEm? OD;bkd;OD;? ukdapmvSOD;(ausmif;q&m) ESihfusaemfu
tcsed jf ynhf wm0ef,Nl y;D XmetoD;oD;odYk TeMf um;jcif;? jyem[lorQ? tcuftcJ[o
l rQudk ajz&Si;f jcif;
jyK&onf/
NrKd Ue,ftoD;oD;wGif wm0ef,&l aom &Jabmfau'grsm;\wm0efrmS &ckid jf ynf jynfoYl vGwv
f yf
a&; tzGJUcsKyfESihfwuG awmifolv,form;tzGJU? vli,frsm;tpnf;tkH;? trsKd;orD;rsm; tzGJUwkdYukd
owfrSwfxm;aompnf;urf;rsm;ESihf vrf;pOfrsm;twkdif; zGJUpnf;xlaxmif&rnfomru vufa&G;pif
vli,frsm;ukd a&G;cs,fNyD; ppfynm&yfrsm;? EkdifiHa&;ynm&yfrsm; oifMum;ay;um NAdwdoQe,fcsJUukd
wGe;f vSerf nfh ajratmufvufeufuidk w
f yfzUJG rsm; zGUJ &ef? zGUJ &efuv
dk nf; t"duwm0eftjzpf xrf;aqmif
&onf/ *syefaiGpuLukd w&m;r0ifvyk v
f u
dk o
f jzifh ay;p&mvnf; aiGr&S?d ajy;p&mvnf; ajrr&Sjd zpfaeMu
aom v,form;xktm; ajrcGeaf jrqDc ray;a&;wku
d yf ?JG vufiw
k v
f uf&if; v,fyikd af &; wku
d yf rJG sm;jzihf
wkdufyGJ0if&ef OD;aqmifay;onf/
tdrw
f iG ;f yke;f wpfyidk ;f jzpfaeaom &ckid t
f rsK;d orD;rsm;tm; a,musm;rsm;ESifh wef;wla&;ESifh NAw
d o
d Q
e,fcsUJ qefu
Y siaf &;vkyif ef;rsm;wGif yg0ifvmatmif vIaYH qmfpnf;k;H ,lonf/ wuf<uvmaom &ckid t
f rsK;d
orD;rsm;onf ykvdyfrsm;u zrf;qD;ac:,laom usaemfwkdY &Jabmfrsm;tm; 0kdif;vkonfxd wkdufyGJ0if&J
vmMuonf/ rif;jym;NrdKUe,f usykdufauaus;&GmwGif &JabmfeDatmifwkdYtm; zrf;qD;aomykvdyfrsm;
vufxrJ S &JabmfeaD tmifwu
Ydk dk ]]'g usra,musmf ;}}? ]]'g usrarmif}} [kajym&if; a':rJrBu;D acgif;aqmif
aom trsKd;orD;rsm;u vk,lvkdufMuonf/
NAdwdoQe,fcsJUtpkd;&u cefYxm;aom &GmolBuD;rsm;ukd rdrdwkdYzufodkYygatmif rdrdwkdYckdif;oa&GU
aqmif&Gufay;atmif EkdifiHa&;t& pnf;kH;,lonf/ pnf;kH;r&aom NAdwdoQtpkd;&&GmolBuD;rsm;udk
enf;rsK;d pkjH zihf armif;ESix
f w
k Mf uonf/ aus;&Gmrsm;ukd jynforl sm; a&G;ajrm ufaom aus;&Gmtkycf sKyaf &;
tzGUJ u Ou|pepfjzifh tkycf sKyo
f nf/ NrKd Ue,faygif;rsm;pGmwkw
Yd iG f axmifaygif;rsm;pGmaom jynfov
l x
l k
rsm; pnf;a0;NyD; q&mawmfOD;pdEmESifh 0&rf;xkwfxm;aom EkdifiHa&;orm;rsm;tm; 0g&rf;kyfodrf;a&;?
awmfvSefa&;c&D;0,f
63
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
64
bkHaygufomausmf
ausmif;om;vlrr,f 17ESpo
f m;t&G,u
f yif Ekid if aH &;xJ ajcpkyH pf0ifum ocifaygufptjzpf yifet
D us
ESihf ckzH ed yfudk pD;Ny;D ausmif;olrsm;ukd wpfcgrQ &nf;pm;pum;rajymbl;aom usaemf? ,ckvnf; olrukd
&nf;pm;pum;ajymcsifygvsuf bmup&rnfrod jzpfaeav\/
ocifjrukd ckd;onf
1945 ck Zlvidk v
f wGif usi;f ycJah om jrefrmjynf uGejf rLepfygwD uGe*f &uftNy;D ra&r&maom
ocifp;dk tdraf xmifjyemaMumifh ocifp;dk tm; tjypfay;jcif;? Bu;D av;onf rBu;D av;onf[al om
jyemESiw
hf uG vlreS af e&mrSecf sxm;a&;jyemESifh ba&muf'g 0g'\ arTaESmufrw
I aYkd Mumifh Armjy
fuGefjrLepfygwD 2jcrf;uGJtufoGm;&onf/
OD;odef;azjrifh ocifoef;xGef;wkdYacgif;aqmifaom ArmjynfuGefjrLepfygwDESihf ocifpkd;
acgif;aqmifaom uGejf rLepfygwD Armjynf[k jzpfay:vm&onf/ ocifp;dk onf ]]*k&d ,
S f ode;f oef;tE
&m,f}}[laom pmwrf;jzifh ba&muf'g0g'\w&m;cHrsm;tjzpf rpwm*k&d ,
S (f OD;bwif)f OD;ode;f azjrifEh iS fh
ocifoef;xGe;f wkt
Yd m; jynfov
l x
l x
k H pGcJ suw
f ifvu
dk \
f / &efuek t
f rd cf ef;jyem ppfajy;'kuo
nfrsm;
tm; ajrae&mcsay;a&; jyemrStp twGi;f 0ef;Hk ukd vlx0k idk ;f jcif;xd wku
d yf t
JG rsK;d rsK;d xd aMumzd&ifzd
vkyfavawmh\/
odYk tuGt
J jyjJ yemrsm;ay:aygufvmpOf zqyvtzGUJ csKyu
f dk acgif;aqmifraI y;xm;aom
Ak d v f c sKyf a tmif q ef ; ES i h f ocif j rwd k Y 1946ck rwf v yxrywf u k e f a vmuf w G i f
ajrykNH rKd UokaYd &muf&v
dS mMuonf/ Akv
d cf sKyaf tmifqef;ESihf ocifjrwkYd &ckid jf ynfe,foYkd e,fvn
S x
hf u
G v
f mjcif;
rSm zqyvtzGUJ csKy\
f 0g'vrf;pOfEiS hf vufawGUvkyif ef;rsm;ukd &Si;f jya&;? &ckid t
f ygt0if vlrsK;d a&;&mESifh
zqyvtzGJUcsKyf\oabmxm;ukd &Sif;jya&;wkdYjzpfygonf/
ae&mwumwGif jynfov
l x
l k pnf;a0;yGrJ sm;vkyNf y;D &ckid jf ynfae&mtES&YH adS eaom zqyvtzGUJ ukd
vnf; ckid rf mNrNJ rjH cif;ESifh wk;d csUJ zGpYJ nf;a&;twGuf tm;opfavmif;ay;&efjzpfygonf/ Akv
d cf sKyaf tmifqef;
ESio
hf cifjrwkYd rsuEf mS jzLt*Fvyd rf sm;ykid f tm&uHzvkw
d ;D ,m; ukrP
\
D rD;oabFmjzifh ajryko
H Ykd a&mufrnf/
ajrykHNrdKUqdyfurf;wGif xkH;pOftwkdif; ,if;rD;oabFm wnOfhem;rnfukd usaemfBudKwifod&ygonf/
,if;aMumifh av;yifwufavSEiS fh avSavSmrf nfo
h rl sm;ukd r[mNrKd iaf wmpcrf;rS ausmufEmG ;&Gm OD;xGe;f pdef
(q&mawmfwynhf&if;csm) \wJodkY nOfhtarSmifwGif ajymif;xm;&ef pDpOf&ygonf.
naepm apmpD;pGm usaemfwkdY pm;Muonf/ toifhjyifqifxm;aom av;yifwufavSESihftwl
avSavSmo
f rm; 4 OD;? yJu
h idk w
f pfO;D jzihf usaemfajrykNH rKd UokYd pkeq
f if;vm\/ nOfah rSmif&yd o
f ef;onfEiS w
hf pfNyKd if
eufajrykHNrdKUteD;wGif ausmufcsxm;aom rD;oabFmay:okdY usaemfwkdYavSukd xkd;uyffvkdufonf/
oabFmtxl;cef;okdY r&yfrem; usaemfwufoGm;onf/ txl;cef;okdY0ifvsifyif AkdvfcsKyf
atmifqef;ESifh ocifjrwku
Yd dk usaemfEw
I q
f ufNy;D csucf si;f ocifjrxH usaemfcsO;f uyfomG ;onf/ ta&;Bu;D
aom pum;wpfceG ;f ajymyg&ap[k usaemfocifjrukd ajymum ocifjrESiu
fh saemf txl;cef;tjyifbuf
okdY xGufvmMu\/
ocifjrtm; q&mawmfO;D pdEm r[mNrKd iaf wmpcef;rS xGuv
f mNy;D ocifjrtm; awGUa&;twGuf
awmfvSefa&;c&D;0,f
65
bkHaygufomausmf
vGwfvyfa&;ESifh AkdvfcsKyfatmifqef;
tm&uH zvkdwD;,m; rD;oabFmay:&Sd txl;cef;odkY ocifjrESihf usaemfwef;wef;rwfrwf
wufomG ;Muonf/ rMumjrifrh yDS if ajrykNH rKd UrS ppfawGNrKd Uodo
Yk mG ;rnfh c&D;onfrsm; tpkv
H u
dk t
f NyKH vu
dk jf zifh
qlqlnHnHoabFmay:odkY wufvmMu\/
eH e uf 6em&D c ef Y u yif rD ; oabF m ppf a wG N rd K Uod k Y xG u f v monf / usaemf h t m;awG U vQif
AkdvfcsKyfatmifqef;u tajctaersm;ukd ar;jref;onf/ usaemfu AkdvfcsKyfay;vkdufaompmjzihf
ocifoef;xGe;f ESifh usaemfwYdk awGUqkaH qG;aEG;cJo
h nfrpS Ny;D ,aeYxd vkyaf qmifcsurf sm;ukd tusO;f csKyf
ajymjyonf/
awmfvSefa&;c&D;0,f
66
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
67
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
68
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
69
bkHaygufomausmf
,aeYeeH uf 8em&Dcefw
Y iG f OD;pdEm obmywdtjzpf aqmif&u
G rf nfn
h v
D mcH&o
dS nf/ wku
d yf rJG qif
Edkif? pwif;*ef;ukd ykckH;wGifvG,f? tay:u apmifkHNyD; tdrfay:rS usaemfqif;vkdufonf/ usaemfhtm;
vIyEf ;dI vmaom&Jabmfuv
dk nf; vufeufrsm; vufx&J adS eaom &Jabmfrsm;\vufeufrsm;ukd teD;tem;
&Sd xlxyfaomNcKH yw
k rf sm;wGijf zpfap? pyg;usrD sm;wGijf zpfap? 0Sux
f m;&ef ajymckid ;f vku
d o
f nf/ usaemfu,
fdk f
wkdifvnf; usaemfhtdrfteD;&Sd xlxyfaomNcHKukd twif;wkd;0ifum usaemf\pwif;*ef;ukd vkHNcHKatmif
0Sufvkdufonf/ uif;wm0efus &JabmfwpfOD;tm; q&mawmfOD;pdEmxH Mumtif;awmifukd ppfwyf0kdif;
xm;NyD? ighxHrS taMumif;rMum;bJ Mumtif;awmifodkY rxGufvm&ef owif;ykdYckdif;\/
q&mawmf OD;pdEm ,aeYusi;f yrnfh nDvmcHwiG f obmywdtjzpf aqmif&u
G &f ef cgwdik ;f aexkid f
aom r[mNrdKifawmpcef;rSxGufvmNyD; Mumtif;awmif&GmrS 3zmvkHcefYoma0;rnfh awmpcrf;wGif
&Sdaeonf/ tmkPfOD;a&mifeDvmonfESihfwpfNydKifeuf Mumtif;awmif&GmxJwGif wnf;ckdaeMuaom
uk,
d pf m;vS,rf sm;ESihf vGwv
f yfa&;twGuf toufpeG v
Yf LS xm;aom au'g&Jabmfrsm;ukd EI;fd vku
d o
f nf/
ppfwyf0kdif;xm;vsuf&SdaMumif; ajymvkdufonf/
taocHau'g&Jabmfrsm;ukd wef;pDNyD; vGwfvyfa&;twGuf jynfolYnDvmcH jzpfajrmufa&;
twGuf toufpeG v
Yf LS &rnfw
h m0ef ykc;Hk ay:a&mufaeNyjD zpfaMumif; usaemf&iS ;f jyonf/ toif&h adS eaom
wyfzUJG ykpH t
H wkid ;f rdrw
d v
Ydk pl jk zihf rdrw
d cYkd sw
D ufrnfw
h m0efudk cGaJ y;vku
d o
f nf/ usaemfwYdk au'g&Jabmfrsm;
,leaD zmif;tjynht
f pk0H wfqifNy;D t*Fvyd rf suEf mS jzLppfAv
dk rf sm;? a*:&cg;ppfom;rsm;ESifh aygufawmNrKd U?
rif;jym;NrdKU? ajrykHNrdKUwkdYrSac:,lxm;aom ykvdyfrsm;jzihf pkpkaygif; 300cefY&Sdrnfh NAdwdoQvufeufukdif
wyfzUJG rsm;u csed &f ,
G x
f m;aom b&if;*ef;aoewfrsm;? kid zf ,faoewfrsm;ukd &ifqidk w
f ;dk Ny;D xGuo
f mG ;Mu
onf/
uefeDbufrSvnf;aumif;? ausmufEGm;bufrSvnf;aumif;? j*[if;cg;bufrSvnf;aumif;?
axmifaygif;rsm;pGmaom jynfov
l x
l Ek iS t
fh wl trsK;d om;vGwv
f yfa&; 'kt
Yd a&;....'kt
Yd a&; ? v,fvyk f
ol v,fyidk af &; 'kt
Yd a&; ....'kt
Yd a&; ...? q&mawmfO;D pdEm touf&mausm&f n
S yf gap...[laom
rkd;NydKvk a<u;aMumfoHrsm;jzihf usaemfwkdY au'g&Jabmfrsm; acgif;aqmifcsDwufvmMuonf/
axmifaygif;rsm;pGmaom tk<H uaeonfh jynfov
l x
l o
k nf rk;d xdvk a<u;aMumforH sm;ukd vufo;D
vufarmif;wef; 'DvidI ;f wufovkd wufvmMuonf/ Mumtif;awmifEiS hf Mumtif;awmif&mG teD;wGif
x,f0gceYfjim;pGm wnfaqmufxm;aom nDvmcHr@yfukd txyfxyf0kdif;xm;aom NAdwdoQppfwyf
ykvyd w
f yfrsm; bmrQrwwfEikd /f ab;z,fay;&\/ tk<H uaom jynfov
Yl idI ;f wHy;dk atmufwiG f jrKyef pfomG ;
\/
NAw
d o
d Qvufeufuidk rf sm; ab;z,fay;&onfudk BuKH awGU&aom jynforl sm;onf yk
d yk
d tk<H u
vmonf/ yk
d yk
d pdw"f gwfwuf<uvmonf/ nDvmcHr@yfudk 0kid ;f Ny;D a<u;aMumforH sm;ukd toHtjrihq
f ;Hk
xd a<u;aMumfavonf/ vufarmif;ukd tjrifhqkH;xd jrihfvmMuonf/ 8em&Dxkd;awmhrnf/ NAdwdoQ
vufeufuidk rf sm; rkyo
f rd ;f ao;/ q&mawmfO;D pdEm jynfon
Yl v
D mcH obmywdtjzpf aqmif&u
G Ef idk rf nfh
vrf;r&SdNyD/ usaemfq&mawmfxH ,kHMunf&aom vufa&G;pifwyfom;wpfOD;ukd vTwfvkduf&onf/
q&mawmfobmywdtjzpf aqmif&u
G Ef ikd af wmhrnfr[kw/f NAw
d o
d Qvufeufuidk rf sm; 300cef&Y dS
aeonf/ awmrsm;ukd 0kdif;NyD;arTaESmufEdkifonf/ q&mawmfwkdY awmeufxJodkY qkwfoGm;&efjzpfonf/
usaemfeiS fh acgif;aqmifprk sm; csucf si;f aqG;aEG;um Mumtif;awmifq&mawmfBu;D tm; obmywdtjzpf
wifajrmuf&ef qkH;jzwfvkdufMu&\/
Mumtif;awmifq&mawmfBu;D (oufawmf 70cef&Y adS eNy)D tm; yifzh w
d &f ef oGm;olu oGm;Mu\/
awmfvSefa&;c&D;0,f
70
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
71
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
72
bkHaygufomausmf
rsm;rS jzKwcf sypfNy;D ? aus;&Gmtkycf sKyaf &;tzGUJ ukd Ou|pepfjzifh tpm;xk;d zGUJ pnf;Muonf/ jynfoq
Yl EEiS fh
jynfoo
Yl pmukd rapmiho
f ad om NAw
d o
d Q'vHaus;&GmolBu;D ajrmufrsm;pGm NrKd Ujyrsm;okYd xGuaf jy;wdr;f a&Smif
oGm;&\/
tESpo
f m&tm;jzihf NAw
d o
d Qe,fcsUJ ESi,
fh OS Nf yKd i
f ppfNyKd it
f pk;d &tzGUJ rsK;d ukd usaemfwaYdk us;&Gmrsm;ukd
tajccHNy;D xlaxmifvmavav? NAw
d o
d Qe,fcsUJ ppfwyfEiS hf ykvyd w
f yfrsm;\ zdEydS rf I jyif;xefvmavav
jzpfvmonf/
NAw
d o
d Qe,fcsUJ ppfwyfEiS fh ykvyd w
f yfrsm;uvnf; olvufvrS ;f rSo
D rQwiG f usaemfwaYdk us;&Gmtkycf sKyf
a&;tzGUJ rsm;ukd NzKd ciG v
fh monf/ usaemfw\
Ydk aus;&GmOu|rsm;? wku
d ef ,fOu|rsm;vnf; rdrw
d &Ydk yf&mG ukd
pGefYvTwfxGufajy;&onf/
usaemfwYkd A[kXd mecsKyjf yKxm;aom Mumtif;awmif&mG ESifh teD;tem;aus;&Gmrsm;wGif ckad tmif;
aexkid v
f m&onf/ odYk tk;d ypftrd yf pfajy;vm&aom Ou|rsm;txJwiG f &ckid jf ynf jynfov
Yl w
G v
f yfa&;
tzGUJ csKyf wGb
J uftaxGaxGtwGi;f a&;rSL; ukad pmvSO;D \bcifwYdk tdro
f m;rsm;ESifh olb
Y axG; OD;omGeYf
OD;wkdY tdrfoltdrfom;rsm;vnf;ygvmonf/ rdom;pkxJwGif usaemfwkdYqdwf wkdYqdwfpbl;aom
OD;omGeOYf ;D \orD; wku
d ef ,ftrsK;d orD;twGi;f a&;rSL; tvSyidk &f iS f rapmvnf; ygvmonf/ olwo
Ydk nf
usaemfXmecsKyfpcef;zGifhxm;aom Mumtif;awmif&Gmom; ukdxGef;vS\tdrfa&SU&Sd ukdapmvSOD;tdrfwGif
aexkdifMuonf/
tvSykdif&Sif rapm\b0ukd teD;uyfusaemfavhvmEkdifaom tcGihfta&;&oGm;onf/ olr\
armif ukdapmvSOD;ESifh usaemfvGwfvyfa&;udprsm;? 'Drkdua&pDa&;? qkd&S,fvpfa&;rsm;ukd ukdapmvSOD;
tdrw
f iG f tcGio
fh mwdik ;f aqG;aEG;avh&MdS uonf/ aqG;aEG;yGrJ sm;wGif olronf oabmw&m;a&;&mrsm;
ukd pl;pl;pkdufpkdufrSwfom;,lavh&Sdonf/ olr\0g0if;pkdajyaomtom;ta&? tcsKd;usaom ukd,fcEm
ysKd&G,faomb0aMumifh olrukd usaemfwkdYvlpk 0kdif;ykdf;Muonf/
okaYd omf olronf at;aq;wnfNird o
f nf/ jym,djym,mr&S?d rsuEf mS rrsm;? tdrw
f iG f Am[d&tvkyf
rsm;ukd waeukew
f aecrf; rNi;D rjiLvkyu
f idk af qmif&u
G o
f nf/ olr\rdbrsm;ESifh oufBu;D rsm;u wOD;OD;ukd
tac:vTwfvQif atmf[pfrac:? tac:cH&olxH kdaopGmcsnf;uyfNyD; nifnifomom]]tazu
ac:ygw,f}}[k ajymqkw
d wfonf/ olrukd usaemf olr\acsmarmvSyaom ky&f nfxuf olr\odraf rGU
aomtrlt&m? rNi;D rjiLwpfaeukef wpfaecrf; aqmif&u
G af om tdrrf w
I m0efaMurIrsm;ukd oabmus
vmonf/
xkx
d uf olr\ rsK;d cspjf ynfcsppf w
d u
f dk ykrd adk v;pm;vm\/ rsK;d cspjf ynfcsppf w
d "f mwfjzihf Ekid if t
H wGuf
vGwv
f yfa&;twGuf tvkyo
f rm; v,form;vlwef;pm;rsm;twGuf tepfemcHEikd rf nfh rde;f rysK;d wpfO;D
[k usaemf,MHk unfvm\/ olrukd tdraf xmifbufjyK&ef usaemfq;Hk jzwfjy|mef;vku
d o
f nf/ &nf;pm;pum;
b,fup bmajym&rnfukd usaemfrod? qGHUttjzpfae\/ usaemfwwfEdkifaom ukd,ftrlt&mjzihf
olrtm; cspfaMumif; usaejyo\/
usaemf XmecsKypf cef;csxm;aom tdraf emufzmvk0H ufcefw
Y iG f vlw&yfausmf teufw;l xmaom
prf;a&wGif;i,fwpfck&Sdonf/ xdka&wGif;i,frSa&ukd teD;tem;tdrfrsm;rS csKd;a&okH;a&tjzpf tokH;jyK
Muonf/ xkda&wGif;i,frSa&ukd ajrtkd;wpftkd;jzifhcyfNyD;? naeqnf;psmwkdif usaemfa&csKd;av&Sd\/
a&rcsKd;rDtem;,lum a&wGif;i,fteD; aq;vdyfvnf; usaemfaomufavh&Sdonf/
waeYaom naeqnf;psmwGit
f vSyidk &f iS f rapm a&tk;d wpft;dk jzihf usaemft
Y eD;rS a&wGi;f i,foYdk
jzwfavQmufomG ;onf/ tjcm;wpfO;D wpfa,mufrQr&S?d olrESiu
fh saemf ESpOf ;D wnf;/ jynfv
h QaH oma&tk;d
awmfvSefa&;c&D;0,f
73
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
74
bkHaygufomausmf
,if;tdro
f nf usaemfph m;tdr?f usaemft
h yd rf uf/ olrwdrYk o
d m;pkxrH S pum;&Ny;D wkad wmif;aom&ufyidk ;f
wGif usaemf\pm;tdrt
f jzpf olrwkt
Yd rd u
f dk usaemfajymif;vku
d o
f nf/ odrYk Qom eHeufxrif;pm;csed Ef iS fh
naexrif;pm;csdefwkdYwGif usaemfwkdY cspfolESpfOD; rsufESmcsif;qkdifum ajymvkd&m ajymEkdifMurnf
r[kwfygvm;/
tvkyform;vlwef;pm; wkdufyGJ tkH<urI? ykvdyfESihf tpkd;&trIxrf;aygif;pkH oydwfwkdufyGJrsm;?
ajrqDajrcGerf ay;a&;ESifh v,form;xkt<Hk urIrsm;? ysO;f rem;? v,fa0;? &ckid jf ynfww
Ydk iG f vufeufpu
JG idk f
ckcaH wmfveS rf rI sm;? zqyvtzGUJ ? Auyqk&d ,
S v
f pfygwDEiS fh tvHew
D \
Ydk Ekid if aH &;xk;d ESurf rI sm;wku
Yd dk rcHr&yf
Ekid o
f jzihf rsuEf mS jzLbk&ifcH a':refprdwaf jy;&Ny/D bk&ifcH twkid yf ifcH qmay:xGe;f ? qmxGe;f atmifausmf
tpkd;&tzGJU jyKwfoGm;&NyD/ bk&ifcH qmtdyfcsftD&efY (H.E. Rancer) a&mufvmonf/
1946-ck pufwifbmv 26-&ufwiG f bk&ifct
H wkid yf ifcH trIaqmifaumifpD tpk;d t&tzGUJ wGif
zqyvtzGUJ yg0ifaqmif&u
G o
f nf/ Akv
d cf sKyaf tmifqef;u 'k-obmywdtjzpfvnf;aumif;? ocifjru
jynfxJa&; 0efBuD;tjzpfvnf;aumif; acgif;aqmifMuygonf/
aumufuspfpOf;vJ&mwGif o&zlaqmif;aomNAdwdoQe,fcsJU\ vufukdif'kwf ppfAkdvfppfom;
wpf&mausmyf gaomppfwyfonf 1946-ck Ek0d ifbmvwGif Mumtif;awmif&mG okYd OD;wnfcsw
D ufvm\/
aerGef;wnfhtcsdefcefY&SdavNyD/ Mumtif;awmif&GmteD;wpf0kdufwGif wm0efcsxm;aomt&yfuif;rsm;
teuf ausmufiEGm;&Gmt&yfom;uif;u ppfoabFm 3-pif;tjynhfygaom NAdwdoQppfom;rsm;
ausmufiEGm;&Gmqdyfurf;okdY wufaeMuNyD[k owif;vmykdYonf/
usaemfwt
Ydk m;vk;H vlwpfa,mufrusef pm&Guw
f pf&u
G f usnq
f w
H pfawmihrf csef odr;f qnf;Ny;D
Mumtif;awmif&mG rS xGuo
f mG ;Mu\/ &Gmta&SU 2-zmvkcH efaY 0;rnfh awmifuek ;f wpfuek ;f ay:wGif usaemf
wkdY em;aevkdufMuonf/ Mumtif;awmif&Gm wnf&mt&yfrS rD;ckd;rD;vQHrsm; rkd;aumif;uifodkY
wufaeonf/ NAdwdoQppfwyfrSrD;IdUaeNyD[k usaemfwkdY,lqMu\/
usaemfwaYdk ernfh awmpcef;odYk ajymxm;cJ&h m twdtusoad eaom Mumtif;awmif&mG uvyf
pnf; acgif;aqmif OD;,ufao;atmif rsupf rd suEf mS ysupf mG jzihf nae 2-em&Dcefw
Y iG f usaemfwx
Ykd aH &muf
vmonf/
Mumtif;awmif&Gmukd wpf&GmvkH;rD;IdUoGm;NyD/ w&GmvkH; vk,ufoGm;NyD/ AkdvfcsKyfatmifqef;wkdY
rD;IUd ckid ;f awmyke;f "m;jyXmecsKyu
f dk rD;IUd &onf[k NAw
d o
d Qppfbufe,fbuf tBu;D tuJrsm; ajymoGm;
aMumif;wkdYukd olajymjy\/ usaemfwkdY rDSckdtm;xm;&mvnf;jzpf? rdbaqGrsKd;obG,fvnf;jzpfaeaom
Mumtif;awmif &Gmol&mG om;rsm; vk,ufr;D IUd cH&onfudk od&vQif csucf si;f usaemfwYdk a'golyek x
f oGm;
Muonf/
pdw"f gwfjyif;xefaom &Jabmfrsm;u rD;IUd Ny;D xGucf mG vmrnfh NAw
d o
d Qe,fcsUJ ppfwyfukd wku
d cf u
dk f
&ef vufiif;awmif;qkdvmMu\/ usaemfwkdY\ ypf-ajy;ajymufusm; ppfy&d,m,ft& usifhokH;vQif
rD;IdUNyD; xGufcGmvmrnfh NAdwdoQe,fcsJUppfwyfukd usaemfwkdY tustqkH;rsm;atmif NcHKckdwkdufyGJ? ypfajy; wkdufyGJrsm; jyKvkyfoGm;Ekdifonf/ okdYaomf ,ck AkdvfcsKyftrIaqmifaumifpD tpkd;&jzpfaeNyD/
Akv
d cf sKyw
f u
Ydk usaemfwXYkd mecsKyf Mumtif;awmifudk rD;IUd ckid ;f rnfudk usaemfwYdk r,kMH unf/ usaemf
usnq
f w
H pfawmihrf QypfciG rfh jyK/ Akv
d cf sKyw
f Ydk ocifjrwkEYd iS fh awGUqkNH y;D ajz&Si;f ,lrnf[k usaemfwm0ef,l
vkduf&\/ uufpfbD(NAdwdoQ ppftkyfcsKyfa&;acwf) acwfESifh qmay:xGef;wkdY tpkd;&acwfuyif
Mumtif;awmif? jynfon
Yl v
D mcHusi;f yaom Mumtif;awmif&mG ukd usaemfwYkd XmecsKyw
f nfaqmufxm;
ygvsufESihf xkdpOfu rD;rIdUchJ/
awmfvSefa&;c&D;0,f
75
bkHaygufomausmf
,ck Akv
d cf sKyw
f Ydk trIaqmifaumifpt
D pk;d &zGUJ Ny;D rS wrifwum &Gmvk;H uRwf rD;IUd vk,ufrjI yKonfudk
usaemftcJraus? ,kwrf maumufusppf Of;vJaom NAw
d o
d Qe,fcsUJ opfEidk if aH &; ajcxk;d rIaMumifh igwkaYd oG;
rcGJEkdifNyDukd oifodoifhvSNyD/ AkdvfcsKyfwkdYu usaemfwdkY XmecsKyfMumtif;awmif&Gmtm; rD;IdUvk,ufckdif;
rnf[k wqHjcnfrQ usaemfr,kHMunf/
ukd,fpm;vS,ftzGJU
usaemfwdkY awmpcef;rSxGufvmMuonf/ rD;IdUrcH&aom Mumtif;awmifbkef;BuD;ausmif;wGif
usaemfwdkY XmecsKyfukd zGihfvSpf\/ NAdwdoQe,fcsJUu usaemfwkdYtygt0if awmfvSefa&;orm;rsm;ukd
vufrcH&JatmifESihf rMumao;rDu &mxl;vufcHcJhaom AkdvfcsKyfatmifqef;wkdYtm; tMunfkdysuf
atmif Mumtif;awmif&Gmukd wrifwum rD;IdUavNyD/
okdYaomf e,fcsJUNAdwdoQ\ tBuHtpnf ratmifjrif? Mumtif;awmif&Gm rD;IdUcH&jcif;aMumifh
&ckdifwjynfvkH;u NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;ukd atmhESvkH;emvmatmif usaemfwkdY vIHYaqmfonf/
axmifaygif;rsm;pGmaom aus;&Gmrsm;? NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;ukd ykdykd pufqkwf&GHU&SmvmMuonf/
aomif;aygif;rsm;pGmaom jynfov
l x
l rk sm;? Mumtif;awmif&mG ol&mG om;rsm;ukd *kPmoufvm
Muonf/ ulnv
D mMuonf/ Mumtif;awmifEiS hf teD;tem; aus;&Gmrsm;rS k;d om;aom v,form;rsm;?
rdr&d ifaoG;om;ysKrd sm;ukd vufqNJG y;D NAw
d o
d Qe,fcsUJ tm; wGe;f vSe&f ef usaemfwYdk wyfzUJG rsm;xJ oGi;f vmMu
onf/
&maygif;rsm;pGmaom awmfvSefa&;wyfom;opfrsm;ukd usaemfwkdY &&Sdavawmh\/ usaemfwkdY
XmecsKyf Mumtif;awmif rD;IUd vk,ufc&H Ny;D rMumjrifrh D q&mawmfO;D pdEm tm; vTwNf y[
D al omowif;ESifh
twl aMujimcsurf sm; yvlyso
H vkyd sv
H monf/ &ckid w
f pfjynfv;Hk tkwt
f w
k af omif;aomif;jzpfaeMu\/
1946-ck 'DZifbmv21&uf paeaeYxkwfa0aom ol&d,owif;pmwGif q&mawmfvGwfonfhudpESifh
ywfouf atmufygtwkdif;a&;om;xm;onf/
(1)OD;pdEmESihf if;\aemufvkdufwynhfwkdYonf ,ckaMujimcsufukd xkwfonfhaeYrSp wpfv
twGif;teD;qkH;&GmolBuD;? ykvdyfuif;*wf (odkYr[kwf) Xmem(okdYr[kwf) e,fykdif0efaxmuf? NrdKUykdif
(odrYk [kw)f 'kw,
d NrKd Uykid x
f H rdrw
d v
Ykd ufwiG ;f &Sd vufeufrsm;ESiw
fh uG rdrw
d u
Ykd ,
dk u
f dk rdrw
d t
Ydk vkt
d avsmuf
0ifa&muftyfESH&rnf/
(2) OD;pdEm tm; tpk;d &rif;wku
Yd k;H wifw&m;pGq
J jdk cif; tvsi;f jyKrnfr[kw/f if;enf;wl OD;pdEm
\aemufvkduf wynhfrsm; rnfolrqkd rdrdwkdYukd,fwkdifvlowfrI? vlaorI (odkYr[kwf) BuD;av;aom
'Pf&m&aprIwkdYudk ukd,fxdvufa&mufrusL;vGefvQif if;wkdYtm;vnf; tpkd;&kH;wGif w&m;pGJqkdjcif;
wpkHw&mjyKvdrfhrnfr[kwf ponfwkdYjzpfaMumif; a&;om;azmfjyyg&SdcJhonf/
aMujimcsuu
f dk usaemfwYdk oabmvnf;rus? oabmvnf;rayguf? uufpb
f (D NAw
d o
d Qppftyk f
csKyfa&;) acwfuyif rdrdwdkYpGJukdifxm;aom vufeufrsm;? cJ,rf;rD;ausmufrsm;? tm;vkH;ukd tyfESHvQif
ao'Pftjypf&o
dS nfw
h idk f ao'Pfray;[k aMujimajymqku
d m usaemfwt
Ykd m; vufeufcs&ef txyfxyf
vIaYH qmfcMhJ uNy/D NAw
d o
d Qe,fcsUJ pepfq;dk ukd awmfveS &f ef qEtmoDojyif;xefaom usaemfwv
Ydk ufeufrcs
cJhMu/
&Gmvk;H uRwrf ;D IUd cH&onf/ &Gmvk;H uRwv
f ,
k ufc&H onf/ &Gmvk;H uRwrf 'k ed ;f usicfh &H onf/ okaYd omf
usaemfwYdk vufeufrcs/ ,ck Akv
d cf sKyw
f Ydk trIaqmifaumifpt
D pk;d &uvnf; rdrw
d v
Ykd ufwiG ;f &Sd vufeuf
awmfvSefa&;c&D;0,f
76
bkHaygufomausmf
tm;vk;H ESiw
fh uG rdrw
d u
Ydk ,
dk u
f rdk rd w
d Ydk tvkt
d avsmuf0ifa&muftyfE&HS rnfqcdk suu
f dk usaemfwYdk wa&G;om;
rQ vufrcHMu/
q&mawmfESihf usaemfwkdY acgif;aqmifrsm; ta&;ay:pnf;a0;Muonf/ Mumtif;awmif&GmodkY
ylyal EG;aEG;vk,ufc&H aom jyemukw
d ifjya&;ESifh vufeufrcsbJ q&mawmfwt
Ydk m; 0g&rf;kyo
f rd ;f a&;
wkdYukd aqG;aEG;&ef ukdarmifpdefvS( ,ck ausmif;q&m) ESihf OD;armifarmifwkdYukd ukd,fpm;vS,ftjzpf
&efukefokdYvTwf&ef qkH;jzwfMuonf/
Akv
d cf sKyaf tmifqef;? ocifjr( jynfxaJ &;0efBu;D ) OD;AaqG (zqyvXmecsKyf taxGaxGtwGi;f
a&;rSK;) OD;ausmNf ird ;f (qk&d ,
S v
f pfygwDXmecsKyaf cgif;aqmifwpfO;D ) wkx
Yd H ay;pmrsm;ukv
d nf; q&mawmfEiS fh
usaemf vufrw
S af &;xk;d MuNy;D oifah vsmaf om aiGaMu;ukad y;um ukad rmifped v
f v
S ufxt
J yfvu
dk o
f nf/
&efukefokdY ukd,fpm;vS,fvTwfvkdufonf/ &ufowESpfywftwGif; jyefvm&ef taotcsm
q&mawmfEiS u
hf saemf xyfwvJvJ rSmMum;ajymqkv
d u
dk o
f nf/ uk,
d pf m;vS,t
f zGUJ ESihf usaemfwYdk rSmp&m
ajymp&mrsm;ukd acgif;csi;f ku
d Nf y;D avNy/D udak rmifped v
f w
S Ydk &efuek o
f mG ;&ef r[mNrKd iaf wmpcef;rS rqkid ;f r0Hh
bJ xGufcGmoGm;Mu\/
q&mawmfESihf ukdAaqG
NAdwdoQe,fcsJUppfwyfESihf ykvdyfwyfrsm;u aus;&Gmrsm;ukd &GmvkH;uRwfrD;IdU? vk,uf? rk'def;usihf
jyKaeMuonf/ xifovkdzrf;qD;NyD; vlrqefpGm nOf;qJaeonf/ xifovkd axmif'Pfao'Pfay;ae
onf/ odaYk omf tk<H uaeaom &ckid jf ynfov
l x
l k wpfvufrrQaemufrwGe?Yf trsK;d om;vGwv
f yfa&;twGuf
NAw
d o
d Qe,fcsUJ pepfq;dk ukd tzufzufrq
S efu
Y sio
f nf/ ajrcGeaf jrqDcray;? vufiw
k v
f uf&if; ajrykid af &;
pepfjzifh v,f,mpkdufysKd;xGef,ufMuonf/
NAw
d o
d Q'vH&mG olBu;D rsm;ukd jzKwNf y;D aus;&Gmrsm;ukd rdrw
d aYdk &G;aumufaom aus;&Gmtkycf sKyaf &;
tzGUJ jzihf tkycf sKyMf uonf/ ajratmufvufeufuidk f wyfzUJG rsm;ukv
d nf; tajccHusus zGUJ pnf;xlaxmif
Muonf/ tmPmeDe,fajrrsm;wGif Zmrdwmajr&SifBuD;ykdif {uaxmifaygif; aomif;aygif;rsm;pGmaom
v,fajrrsm;ukd vufikwfvuf&if; v,form;rsm;? qif;&Jom;v,form;rsm;ESihf ajrrJh,mrJh v,f,m
tvkyform;rsm;tm; a0iSjzefYjzL; ay;vsuf&SdaeavNyD/
Mumtif;awmif jynfon
Yl v
D mcHrS owfrw
S af y;vku
d af om vrf;pOfEiS fh q&mawmf OD;pdEm wkt
Yd m;
0g&rf;kwo
f rd ;f a&; awmif;qkcd surf sm;onf &ckid t
f rsK;d om;awmif;qkcd sut
f qifx
h d a&muf&adS e\/ awmckd
0g&rf;ajy;ae&aomfvnf; Ekid if aH &;MoZmwdur &Sad om q&mawmfO;D pdEm xH ocifjr( Akv
d cf sKyaf tmifqef;
wkdYESifhtwl vkyfBuHcHoGm;&aom tmZmenfocifjr) vnf; a&mufonf/
udkbapm (0efBuD;a[mif;ESihf ,ck oHtrwfBuD;) ukdomxGef;wkdYvnf; rMumcPa&mufonf/
ukdkdxGef; (0efBuD;a[mif;ESihf ,ck oHtrwfBuD;) vnf; tNrJvkdvkd a&mufonf/ zqyvXmecsKyf
taxGaxGtwGi;f a&;rSL; ukAd aqG (0efBu;D csKyaf [mif;ESihf umuG,af &;0efBu;D a[mif; OD;AaqG) q&mawmf
xHa&mufrnf/ olt
Y m; BuKd qadk &;ESifh w&m;a[myGu
J si;f ya&;ukd q&mawmfEiS fh usaemfwYdk zkwyf rl ;D wku
d f
pDpOf&awmh\/
usaemfwkdY XmecsKyf Mumtif;awmif&Gmukd rD;IdUkHjzihf bmwpfckrQ wefjyefwkHYjyefrIvufeufjzifh
ckcrH rI &aomtcg aumufusppf Of;vJaom NAw
d o
d Qe,fcsUJ ppfwyfonf Akv
d cf sKyaf tmifqef;acgif;aqmif
aom trIaqmifaumifpDtpkd;&ESihf usaemfwkdY xdyfwkduf&ifqkdifjzpfvmapa&;twGufvnf;aumif;?
q&mawmfwkdY Oya'twGif;odkY r0ifvmEkdifapa&;twGufvnf;aumif;? q&mawmfOD;pdEmtm; kH;wif
awmfvSefa&;c&D;0,f
77
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
78
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
79
bkHaygufomausmf
qm;iefa&rsm;ukd cGupf yk w
f pfcjk zifh jyufxw
k af e&\/ ukAd aqG? uk
d x
dk eG ;f ? uku
d BH u;D ESiu
fh saemf wa&;rQ
rtdyfvkduf&/ rkd;pifpifvif;onfhwkdif Mumtif;awmifodkYra&muf? uef;eDacsmif;0em;okdYom
a&mufMuonf/ usoifah iGudk avSorm;tm;ay;Ny;D uef;eDacsmif;0rSurf;okw
Yd ufum csi;f trsK;d om;rsm;
\ cGq&Hk mG odaYk jcvsiaf vQmuf&onf/ cGq&Hk mG wGif csi;f trsK;d om;acgif;aqmifk OD;armifw;dk ukd olt
Y rd w
f iG f
tqifoifh awGU&onf/
Mumtif;awmife,fwiG f NAw
d o
d Qppfwyfrsm; vk;H 0r&SNd yu
D dk od&\/ (aemifo&d onfrmS jynfxaJ &;
0efBu;D ocifjr ppfawGa&mufNy;D ppfwyfrsm;ukd kyo
f rd ;f ckid ;f kyo
f rd ;f oGm;aMumif; od&onf)/ olt
Y rd w
f iG f
Muufwpfaumifudk jyKwu
f m MuufjyKw[
f if;&nfEiS fh usaemfwpYdk m;Muonf/ jyif;xefaomaeyl&edS af tmuf
wGif Mumtif;awmifoYkd usaemfwYkd ajcvsiaf vQmufvmMu\/ Mumtif;awmifoYkd a&mufvQiaf &mufcsi;f
ukdAaqGESifhusaemfwkdY a&mufaeaMumif;ukd q&mawmfxH usaemftaMumif;Mum;vkdufonf/
naeqnf;qmcsed w
f iG f Mumtif;awmif bke;f awmfBu;D ausmif;&Sd usaemfwXYdk mecsKyjf yKxm;aom
ae&mwGif q&mawmfO;D pdEm ? ukAd aqG? uk
d x
dk eG ;f ? udu
k BH u;D ESihf usaemfwYdk k;d om;yGiv
hf if;pGm 'l;l wku
d af qG;
aEG;Muygonf/ trsKd;om;vGwfvyfa&;ukd t"dutajccHxm;um tvkyform; v,form;ta&;ESifh
qkd&S,fvpfa&;&m? EkdifiHwuma&;&mrsm;ukd tjrifcsif;zvS,fMuygonf/
q&mawmftm; pwdavmufvufeuftyfNyD; awmckd0&rf;ajy;b0rS Oya'wGif;odkY0ifvma&;?
NAdwdoQe,fcsJUxHrS tEkenf;jzifhjzpfap? tMurf;enf;jzihfjzpfap vGwfvyfa&;wkdufyGJwGif vufwGJa&;
twGufvnf; ukdAaqGwkdY zdwfac:ygonf/ q&mawmfOD;pdEmxHvmMuaom EkdifiHa&;acgif;aqmifrsm;
ESihf aqG;aEG;yGJ[lorQwGif usaemfrygaomaqG;aEG;yGJ[l r&Sdoavmufyifjzpfonf/
vmorQaomacgif;aqmifrsm;onf NAdwdoQe,fcsJUukdvkdeDuRefb0rS vGwfajrmufa&;twGuf
ajratmufawmfveS af &;vufeufuidk f wyfzUJG rsm; zGUJ pnf;xm;onfh q&mawmfEiS u
fh saemfw\
Ydk vkyif ef;
aqmifwmrsm;ukd tjypfrajymMukHru ajratmufawmfvSefa&;tzGJUrsm;onf vGwfvyfa&;twGuf
t"dutm;xm;&rnfh tzGJUjzpfonf/ tmPmeDe,fajrxlaxmifNyD; v,fajra0iSay;jcif;onf
awmfvSefa&;\ t"du0ifkd;jzpfonf[lyif csD;usL;axmyemjyKygao;onf/ ukdAaqGtm; EkdifiHa&;
w&m;yGJusif;y&ef pDpOfxm;aMumif;ukd usaemfwdkYwifjy&m oloabmwlojzifh EkdifiHa&;w&m;a[myGJ
usif;ya&;ESifh vlxkcsDwufvma&;twGuf vIHYaqmf&ef zkwfylrD;wkduf aqmif&Guf&av\/
q&mawmfvGwfNyD? usaemfvGwfNyD
rD;IUd cH&jymykjH zpfaeaom Mumtif;awmif&mG ukv
d nf; ukAd aqG uk,
d af wGUjrif&Ny/D if;&GmESiw
hf uG
rD;IUd vk,uf rk'ed ;f usicfh &H aom teD;tem;aus;&Gmrsm;rS &Gmol&mG om;rsm;ESiv
fh nf; ukAd aqG 'l;wku
d af qG;
aEG;&NyD/ rGef;wnfh 12em&DcefYwGif Mumtif;awmiffq&mawmfBuD;u obmywdtjzpfvnf;aumif;?
usaemfutwGif;a&;rSL;tjzpfvnf;aumif;? aqmif&Gufaom jynfolwpfaomif;cefYwufonfh
tpnf;ta0;wGif ukAd aqG Ekid if aH &;w&m; a[majymoGm;\/ NAw
d o
d Qe,fcsUJ ppfwyf\ zdEydS rf u
I dk ukad wGU
od&adS omukAd aqGonf NAw
d o
d Qe,fcsUJ qefu
Y siaf &;ESifh trsK;d om;vGwv
f yfa&;ukv
d nf;aumif;? Ekid if w
H um
a&;&mwku
Yd v
dk nf;aumif;? 2-em&DMumrQtus,w
f 0ifh ajyma[moGm;ygonf/ ukAd aqG? uk
d x
dk eG ;f ESit
hf wl
toifph pD Ofxm;aomavSjzihf usaemfajrmif;abGoYkd vku
d v
f m\/ c&D;Murf;ESicf &hJ jcif;ESifh uk,
d af &mpdwyf g
yifyrf;aom ukdAaqG ajrmif;abGwGif zsm;em;oGm;onf/
rlvpDpOfxm;onfhtwkdif; pufbD;jzifh NrdKUa[mif;NrdKUodkY oGm;Muum NrdKUa[mif;wGif jynfxJa&;
0efBuD; ocifjrESifhqkHMua&;ukd y,fzsufvkduf&\/ ukdAaqGzsm;emae roGm;vmEkdifjzpfaeojzifh
awmfvSefa&;c&D;0,f
80
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
81
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
82
bkHaygufomausmf
awGUMu&efjzpfonf/
nae 7em&DcefYwGif naepm pm;NyD; tdrfrSxGufvm\/ e,ftoD;oD;rSa&mufaeaom
acgif;aqmifrsm;ukd wtdr0f ifwtdrx
f u
G f usaemfawGUqkEH w
I q
f uf\/ wcsKUd acgif;aqmifrsm;ukd t&uf
0kid ;f wGif awGUqko
H nf/ olwEYdk iS t
hf wl usaemfa&maESmt&ufaomufonf/ aomuf&if;pm;&if; Ekid if aH &;
udpr sm;ukv
d nf; ajymMu? aqG;aEG;Muonf/ vufa&wjyifp;D tjrifcsi;f zvS,Mf uonf/ nOfh 12em&DcefY
&SdavNyD/ ESpfyg;oGm; qkdwD;uckefae usaemfqkcs&rnfhtcsdefwGif tvGeftusL;t&ufaomufpm;
xm;jcif;aMumifh usaemf ',dr;f ',kid jf zpfaeNy/D yGMJ unhaf eMuolrsm;tm; vrf;z,fay;&ef wD;wk;d awmif;yef
NyD; usaemfyGJupifodkY wef;oGm;onf/ ESpfyg;oGm;uaeMuaom rif;om; rif;orD;rsm;ukd qkcsvkduf\/
&ckid jf ynf jynfov
Yl w
G v
f yfa&;tzGUJ csKyrf S q&mawmfO;D pdEm \ 0&rf;kyo
f rd ;f yGEJ iS fh 0&rf;ajy;Edik if aH &;orm;
rsm; Oya'wGi;f 0ifyt
JG wGuf ay;aoma&Twq
H yd q
f u
k dk axmifjyNy;D rif;om;rif;orD;ESifh vl&iT af wmfrsm;u
trsKd;rsKd;csD;usL;pum; ajymMuonf/ trsKd;rsKd;qkrGefawmif;Muonf/
rif;om;rif;orD;ESihf vl&iT af wmfwYdk cs;D usL;axmyem pum;ajymaepOf usaemfxidk af eaom ae&m
teD; rarQmfvifhbJ usaemfhcspfolukd awGU&onf/ twkdif;rod usaemf0rf;ajrmufoGm;\/ olrteD;odkY
usaemfcsO;f uyfEidk o
f rQ csO;f uyfomG ;onf/ qkcsNy;D Ny?D ZmwfyjJG yifbufukd xGuaf wmhrnf/ ZmwfyjJG yifbuf
odkY xGufcJh[k wD;wkd;wD;wkd; wwGwfwGwf usaemfajymav\/
rMumvSyg/ ',dr;f ',kid jf zif usaemfZmwfyt
JG jyifbufoYkd xGuv
f monf/ vbuf&nfqidk w
f pfqidk f
aemufu,
G f arSmif&yd u
f susae&mbufwiG f t&ufyv
k if;axmifum usaemhcf spo
f u
l dk apmif&h if;? wpfcu
G f
NyD;wpfcGuf usaemfaomufaeav\/ t&ufESifhacgifa&wkdYukd [kdtpk0if 'Dtpk0if aomufvmcJhNyDjzpf
aom usaemfhtwGuf t&ufcsdefvGefuJaecJhNyD/ ,ckquf usaemfaomufaeao;onf/
usaemfh cspo
f El iS hf tazmfred ;f rwpfO;D ZmwfyjJG yifbufoYkd xGuv
f monf/ usaemft&ufaomuf
aeaom vbuf&nfqkdif rD;a&mifa&SUrS jzwfavQmufoGm;Muonf/ olrwdkYaemufodkY usaemfvkdufoGm;
\/ arSmif&yfd o
f ef;aeaomae&mwpfcw
k iG f usaemfch spo
f El iS hf &ifqidk af wGUygonf/ olr\vufudk qkyu
f idk f
Ny;D olrtm; tcspx
f ;l cspo
f nfudk ukid Mf unhyf g[kajym&if; usaemf&h ifbwfay:okYd olrvufudk wifvu
dk f
onf/
usaemfajcvSrf;ysufaeonfukd apmifhMunhfaeaom &Jabmfau'grsm; t&ufESifhtcspfa&;
a&maxG;aeaom cspo
f El iS u
fh saemfu
h dk kww
f &uf0idk ;f zrf;Mu\/ ck;d 0efc;dk xkyEf iS fh vufy;l vufMuyftrdcH
&Ny/D usaemfbmrQrwwfEidk /f olrtm; olwt
Ydk rsK;d rsK;d ar;jref;Muonf/ usaemftwif;vufqx
JG m;ovm;
cspo
f vm;[lolrukd olwaYkd r;jref;Muonf/ olru olrwko
Yd abmwl cspBf uKd uaf eMuonfrmS MumygNyD
[kajzqkdonf/ olwkdYxHrS usaemfz,fxGufvm\/
BuD;rm;aom&SufpdwfESifh t&ufpdwfjzihf usaemfhukd,fukd owfao&ef ykdif;jzwfvkduf\/ usaemfh
vufpGJawmf &JabmftcifBuD; (tcifBuD;rSm ol\emrnf&if;r[kwf? odkYaomf ygwDtzGJUtpnf;wkdif;u
ol Y u k d tcif B uD ; ]]OD ; av;BuD ; }}[k a c:Muonf / ol o nf usaemf \ pm&G u f p mwrf ; ES i f h w uG
usaemf\vufeufypnf;rsm;ukd xddef;odrf;& usaemfoGm;av&mwGif usaemfESihftwl tNrJwef;&Sdae
aom usaemfhvufpGJ&Jabmfjzpfonf) ukd vkduf&Sm&\/
olYukd ZmwfyGJjyifbufwpfae&mwGif awGUonf/ bmwpfckrQajymraebJ olYvufxJ&Sd usaemfh
ajcmufv;Hk jyL;ukd usaemfv\
k / t&ufveG u
f RpH mG rl;,pfaeaom usaemfv
h ufxo
J Ydk tvG,w
f ul ke;f xGuf
oGm;\/ xGuaf jy;oGm;\/ uif;csxm;aom&Jabmfrsm;xHomG ;onf/ cgwkid ;f qkv
d Qif usaemfu
h dk jrifonfEiS fh
wNyKd ief uf tav;jyKNy;D usaemfh TeMf um;csuu
f dk vdu
k ef mMuaom uif;orm;&Jabmfrsm;onf usaemfu
h dk
awmfvSefa&;c&D;0,f
83
bkHaygufomausmf
jrifonfESihfwpfNydKifeuf rqkdif;rwGxGufajy;oGm;Mu\/
usaemfajcOD;wnf&modkY avQmufoGm;aepOf ukdarmifpdefvSwkdY usaemfhtm; azsmif;zsNyD;
Mumtif;awmifbek ;f awmfBu;D ausmif;odYk wGaJ c:oGm;Muonf/ vrf;wpfavQmufv;Hk usaemfaovkad Mumif;
usaemfBuD;rm;pGm &SufaMumif; ponfrsm;ukd atmfBuD;[pfus,f usaemfajymvsuf vkdufvmonf/
bkef;BuD;ausmif;wGif usaemfhtm; olwkdYacsmarmhazsmifhzsNyD; tdyfckdif;onf/ usaemfhteD;wpf0kdufwGif
vufeufrJhuif;rsm; csxm;Mu\/
usaemfeeH uf 9em&DrS Ek;d vmonf/ au'g&Jabmfrsm;vmNy;D usaemft
h m; ESpo
f rd phf um;vmajymMu
\/ a&csK;d Ny;D eHeufpmpm;&ef wku
d w
f eG ;f Mu\/ eHeufpm rpm;Ny/D quftyd rf nf[k usaemf ,wdjywfajym
vkdufonf/ ,lBuHK;r&aom aemifw&jcif;? BuD;rm;aom&Sufjcif;wkdYjzihf awG;csifovkdawG;NyD;? usaemf
arS;vku
d f tdyv
f u
dk jf yKae\/ nae 2em&Dcefw
Y iG f usaemfa&qif;csK;d onf/ vbuf&nfwpfcu
G af omuf
onf/ rnfolESifhrQrawGUvkdojzihf bkef;BuD;ausmif;&Sd usaemfh tdyf&mwGif vJavsmif;aevkdufonf/
nae 4em&Dcefw
Y iG f &ckid jf ynf jynfov
Yl w
G v
f yfa&; tzGUJ csKyEf iS hf &ckid jf ynfvil ,frsm;tpnf;tk;H rS
acgif;aqmifrsm; usaemfhxH wpkwkH;wnf;a&mufvmMu\/ ta&;BuD;aom udpwpf&yf&yfaMumifh
vlpk wpkwk;H wnf;vmMujcif;ukd usaemfoad eNy/D usaemfEiS fh rapmukd ,aeYr*Fvmaqmif&ef Ny;D pD;
aeNyD/
q&mawmfOD;pdEmESifhwuG rapm\rdbaqGrsKd;rsm; oabmwlMuNyD/ usaemfwkdY r*Fvmaqmif
txdr;f trSwt
f jzpf Zmwfobifyu
JG kd ,aeYwnOfq
h ufvufNy;D usi;f yoGm;rnf[ak jymMuonf/ t&uf
orm; irkdufom;usaemf bmwwfEdkifao;ovJ/ ]]'g;ukdzsuf 0g;rsuf? vlukdzsuf t&uf}}/ trsKd;om;
vGwv
f yfa&;r&rD tdraf xmifrjyK[al om usaemf\qk;H jzwfcsuu
f dk usaemfwnfaqmufEidk t
f ;Hk rnfvm;}}
n ae0ifcsdef 7-em&DcefYwGif usaemfhtm; ukdiatmifacs (,ck armfuGef;0ifyxrqifh) wkdY
vmac:onf/ usaemfhukd,fykdiftjzpf vkHcsnf-2xnf? umuDvuf&Snf 2-xnfESihf? pGyfus,f 2-xnf&Sd
onf/ aqmif;tat;'Pfudk OD;yOi;f Bu;D OD;ok0PxrH S taygpm;*Gr;f apmifwpfxnfimS ;Ny;D umuG,cf ck H
xm;&\/ OD;ok0PxH usaemfcsO;f uyfNy;D taygpm; *Gr;f apmifudk qufNy;D iSm;yg/ usaemfavQmzf w
G af y;yg
rnf[k avQmufwifonf/
OD;yOi;f Bu;D u wa&G;om;rQ avQmrh ay;/ xkyyf ;dk xm;aom vG,t
f w
d x
f rJ S *Gr;f apmifudk ay;vku
d &f
\/ r*Fvmaqmifowko
Yd m; usaemft
h m; ukid atmifacswYdk tNct
H &Hjzihf olrwkt
Yd rd o
f Ydk wef;wef;rwfrwf
ykMYd uonf/ olrwkt
Yd rd u
f vbuf&nfwjYdk zihf {nhcf yH gonf/ nOfh 9-em&Dcefx
Y d pm;aomufajymqkMd uNy;D
owkdYom;tm; owkdYorD;tdyfcef;okdY ykdYMu\/
jymokdv tat;'Pfjyif;xefqJtcsdefwGif owkdYom;wGif taygpm; *Grf;apmifyifr&Sd/ odkYESifh
owkdYorD;tm; apmiftykd&Sdu apmifwxnfay;yg&ef awmif;&\/ owkdYorD;wGifvnf; apmiftykdr&Sd?
olrwkdYwpftdrfom;vkH; NAdwdoQe,fcsJU\ppfwyf? ykvdyfwyfukd aMumuf ajymif;a&TUvm&jcif;aMumifh
apmiftykrd yg/ olrqGr;f ykv
Yd Qif NcKH avh&adS om uwyD gyk0gukd xkwaf y;onf/ uwyD gyk0gu usaemft
h wGuf
ajcrvkH acgif;rvk?H nOfh tat;'PfatmufwiG f tvl;tvJ cH&awmhrnf[k usaemfpw
d yf yl ifomG ;\/
usaemfwdkY r*Fvmaqmiftxdrf;trSwftjzpf ujyvsuf&Sdaom ZmwfyGJrS qkdwD;uckefoHrsm;ukd
twkid ;f om;Mum;ae&onf/ Zmwfyo
JG Ykd Mumtif;awmifeiS w
hf uG teD;tem;aus;&Gmrsm;rS aomif;aomif;
jzjz ysm;yef;cwfwrQ oGm;vmvIyf&Sm;aeMuonf/ &maygif;axmifaygif;rsm;pGm arT;arT;uav;ay;vkd
aom usaemfq
h Eudk ,ck csK;d ESrd x
f m;p&mrvkNd y/D &mEIe;f jynf cspEf idk Mf uNy/D cspo
f u
l dk usaemfu ayGUzufxm;
vkduf\/
awmfvSefa&;c&D;0,f
84
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
85
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
86
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
87
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
88
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
89
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
90
bkHaygufomausmf
q&mawmfEiS hf usaemfwt
Ydk m; zrf;qD;aeSmuf,u
S cf &H rnfh tajctaeqk;d rsm; r&Sad wmhNy/D tcGifh
omonft
h cg ppfawGNrKd Uomru &ckid jf ynfwpfjynfv;Hk odYk oGm;oifo
h nf/ trsK;d om;vGwv
f yfa&;twGuf
NAw
d o
d Qe,fcsUJ tm; vufeufpu
JG idk f wku
d af &;vrf;pOfEiS fh trsK;d om;nDw
G af &;vrf;pOfwu
Ydk dk jynfov
l x
l k
rsm;ESifh ygwDtzGJUtpnf;rsm;vufcHvm&ef aqmif&Guf&rnf/ vufiif;tm;jzihf ppfawGNrdKUokdYoGm;um
NAw
d o
d Qe,fcsUJ pepfq;dk tm; vufeufuidk af wmfveS af &;ESifh trsK;d om;nDw
G af &;rsm; vkyo
f ifah Mumif;wku
Yd dk
usaemfwkdY wnDwGwfwnf; qEwlnDoGm;Muygonf/
ppfawGNrdKU tm&uH zvkdwD;,m;ukrPD (,ck ppfawGjynfwGif;a&aMumif; ykdYaqmifa&;aumfykd
a&;&Si;f ) qdyu
f rf;odYk ,if;ukrP
yD idk f rD;oabFmjzihf q&mawmfEiS fh usaemfwaYdk &mufcsed w
f iG f aepkwpf w
k f
0ifaeavNy/D odaYk omf BuKd ;rJah Mu;eef;jzihf taMumif;Mum;xm;csuaf Mumifh ukv
d x
S eG ;f ausm?f ukad rmifausmf
(,ck ppfawGNrdKUe,for0g,r OD;armifausmf)paom vli,facgif;aqmifrsm;ESihf jynfolig;&mcefY
usaemfwkdYtm; BudKqkdorIjyKMuygonf/
tqifoifh&Sdaeaomarmfawmfum;rsm;jzihf ppfawGNrdKU &Gmya*gif;&yf&Sd usaemhftcif(OD;av;)
yGpJ m;Bu;D OD;xGe;f atmifausmt
f rd o
f Ydk usaemfwYdk wef;wef;rwfrwfomG ;Muygonf/ if;tdrw
f iG yf if usaemf
wkYd wnf;ckv
d u
dk Mf uygonf/ ppfawGNrKd UrS tjcm;NrKd Ursm;okYd ,aeYwidk v
f nf; uke;f vrf;c&D;? armfawmfum;
rD;&xm;jzifh oGm;r&? xkpd Ofu av,mOfc&D;vnf;r&S/d tm&uHzvkw
d ;D ,m;ykid f rD;oabFmjzihf &ufow
wpfywfvQif aygufawmNrKd UodYk ESpBf urd o
f mG ;vmaeonf/ reufjzef rD;oabFm aygufawmNrKd UodYk xGurf nf/
aygufawmNrKd UESifh ppfawGNrKd UrSm 10rkid cf efo
Y m a0;uGmrnfjzpfaomfvnf; a&vrf;rSty tjcm;enf;jzihf
oGm;r&/ ,if;aMumifh tcsdefwkdtwGif; ppfawGwGif EkdifiHa&;w&m;a[myGJwpf&yf usif;yEkdif&ef
tylwjyif; pDpOf&\/
udv
k x
S eG ;f ausm?f ukad rmifausmpf aom vli,facgif;aqmifrsm;\ tm;BuKd ;rmefwufaqmif&u
G f
ay;jcif;aMumifh ppfawGem&DpifBu;D atmufwiG f usaemfwYdk Ekid if aH &;w&m;a[mcGi&fh cJ&h onf/ q&mawmf
OD;pdEm ESihf usaemfwYdk Ekid if aH &;w&m;a[mrnfuadk rmif;xkaMujimjcif;? vli,frsm;u tpkvu
dk af e&mtESYH
vIHYaqmfjcif;wkdYaMumihf wkdawmif;aomtcsdeftwGif; ig;axmifcefY&Sdrnfh ppfawGNrdKUol NrdKUom;rsm; nOfh
9em&DcefYwGif em&DpifBuD;atmufodkY pkkH;a&muf&SdvmMuonf/
ppfawGvli,frsm;tm;rmefjzihf rdepftenf;i,ftwGif;wGif tNyD;aqmufxm;onfh EkdifiHa&;
pifjrifw
h iG f q&mawmfO;D pdEm ? q&mawmfO;D ynmoD[? ukad rmifvaS usm?f OD;vSxeG ;f ausmEf iS fh usaemfwYdk
ae&m,lvu
dk &f \/ q&mawmfO;D pdEm ? q&mawmfO;D ynmoD[? ukad rmifvaS usmEf iS fh usaemfwYdk Ekid if aH &;
w&m;a[majymMuygonf/
q&mawmfO;D pdEm ? ukad rmifvaS usmEf iS fh usaemfwYkd a[majymk;d ajympOftwkid ;f urmNh ird ;f csr;f a&;?
Edik if w
H uma&;? trsK;d om;vGwv
f yfa&;twGuf NAw
d o
d Qe,fcsUJ pepfudk vufeufjzihf wku
d zf suaf &;? trsK;d
om;nDGwfa&;ukd a[majymMuygonf/
txl;ojzihf NAw
d o
d Qe,fcsUJ pepfq;dk ukd awmfveS &f ef pdraf c:vku
d Mf uygonf/ ppfawGNrKd Uol NrKd Uom;
rsm;twGuf q&mawmfO;D pdEm ESifh usaemfw\
Ykd olyek Ef idk if aH &; w&m;yGJ (NAw
d o
d Qe,fcsUJ pepfudk awmfveS f
&efvaYHI qmfy)JG ukd tBurd o
f nf yxrtBurd f Mum;em&jcif;yif jzpfaumif;jzpfayrnf/ xkpd Ofu ppfawG
NrdKUonf tpOftvmtm;jzihf ZmrD'gjyKpka*gif; ajr&SifBuD;rsm;\ MoZmoufa&mufrIatmufwGif &Sdae
onf/
ZmrD'gjyKpka*gif;onf NAdwdoQe,fcsJUvufyg;apvufa0cHtjzpf cH,lum {uaxmifaomif;&Sd
aom v,fajrrsm;ukd ESpf 90-*&H,lonf/ ajr,mrJhrsm;ukd oD;pm;csonf/ v,fw&SOf; (6.4 {u)ukd
awmfvSefa&;c&D;0,f
91
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
92
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
93
bkHaygufomausmf
rtDacsmif;&Gmr&GmrS awmifuw
k Nf rKd UodYk aeylBuBJ uaJ tmufwiG f ajcvsiaf vQmufum awmifuw
k f
rS ya'gif;NrKd UodYk tiSm;armfawmfum; bwfpu
f m;jzifh vku
d o
f mG ;&\/ awmifuw
k rf S &ckid f ;dk rawmifay:odYk
wufNy;D rkid 2f 0-ceft
Y uGmwGif tqifoifah e&m,lxm;aom aoewfvufeufuidk f "m;jyrsm;u armfawmf
um;ukd &yfckdif;onf/
vlrqefaom kd;r"m;jyrsm;\taMumif;ukd tpif;odNyD; vdrmyg;eyfaom 'kdifbmonf
armfawmfum;ukd puf&edS o
f wfovkjd yKum "m;jyrsm;\a&SUarSmufa&mufonfEiS w
fh pfNyKd ief uf w[kex
f ;dk
puf&Sdefukd tpGrf;ukefjrihfNyD; armif;xGufoGm;\/ w0D0D w'kdif;'kdif;"m;jyrsm; kdifz,faoewfpwif;*ef;
aoewfrsm;jzihf ypfcwf\/ um;ay:ygolrsm; tvsm;vku
d af rSmufNy;D jzpfomG ;ojzihf wOD;rS 'Pf&mr&/
usaemfwdkYokH;OD; acsmarmpGm &efukefokdYa&mufoGm;onf/ qef;'0pfvrf;&Sd jynfxJa&;0ef;BuD;jzpfvkqJ
jzpfaeaom OD;ausmfNidrf;tdrfwGif wnf;ckdMuygonf/
OD;ausmNf ird ;f ESiw
fh uG qk&d ,
S v
f pfygwDXmecsKyf Ou|ocifjr(Akv
d cf sKyaf tmifqef;wkEYd iS t
fh wl vkyBf uH
owfjzwfco
H mG ;&aom acgif;aqmifBu;D ocifjr) ESifh OD;AaqG(0efBu;D csKyEf iS fh umuG,af &;0efBu;D a[mif;
OD;AaqG) paomyk*Kd vrf sm;ukv
d nf; usaemfw\
Ydk NAw
d o
d Qe,fcsUJ pepf wku
d zf suaf &;ESifh trsK;d om;vGwv
f yf
a&;vrf;pOfudk us,jf yefaY omygwDtzGUJ tpnf;rsm;jzihf ajrykNH rKd UwGif nDvmcHusi;f yNy;D wyfaygif;pkzUJG a&;
udpr sm;? 'Dru
dk a&pDa&;ESifh qk&d ,
S v
f pfa&;wkt
Yd wGuf usaemfw\
Ydk vky&f yfwu
Ydk dk tao;pdwu
f saemfwifjy
ygonf/ q&mawmfOD;pdEm? q&mawmfOD;ynmoD[ESihf usaemfvufrSwfa&;xkd;xm;aom ajrykH
wyfaygif;pknDvmcHbdwfpmukdvnf; ay;tyfygonf/ qkd&S,fvpfygwD\tajccHrl0g'ESifh vrf;pOfrsm;
vky&f yfrsm;ukd ajrykw
H yfaygif;pknv
D mcHwiG f rysurf uGuf a[majymvmMu&efvnf; usaemfwifjyygonf/
usaemfwkdY &efukefokdYa&mufaomaeYwGif a&Twd*kHbk&m;ajc&if;&Sd yd#uwfwkdufZ&yfwGif usif;y
onfq
h &dk ,
S v
f pfygwD nDvmcHNy;D pD;aeonfh aeY&ufEiS w
fh u
dk q
f idk af eygonf/ ,if;aeYnae ygwDnv
D mcH
tNy;D ocifjrwkEYd iS u
fh saemfomG ;wk;d &m olwb
Ydk w
d af c:ojzihf pm;aomufqidk w
f pfqidk 0f ifNy;D pm;aomufMu
&\/ ygwDnv
D mcH\oabmxm;ESifh qk;H jzwfcsurf sm;ukv
d nf; odciG &hf \/ zqyvrS ArmjynfueG jf rLepf
ygwDukd xkwfy,fvkduf&m AkdvfcsKyfatmifqef;ESifhocifjrwkdY tay;t,lvkyfMujcif;? qkd&S,fvpfygwDrS
ta&;ygaom jynfxaJ &;0efBu;D Xmewdu
Yk dk &&Srd nfjzpfjcif;wku
Yd v
dk nf; usaemfo&d onf/ ocifjru usaemfh
tm; &ckid jf ynfwiG f vufiif;tm;jzihf wkid ;f pnf;k;H a&;rSL;wm0efudk xrf;aqmifoifah Mumif;/ vpOfaxmuf
yHah Mu;aiGvnf; tvkt
H avmuf&rnfjzpfaMumif; aemifusaemft
h wGuf wufvrf;rsm;pGm &Sad o;aMumif;
wkdYudkvnf; vrf;zGihfxm;um ajymjy\/
usaemfvufiif; bmwm0efrQr,lEidk /f usaemf\vufiif;wm0efrmS ajrykw
H yfaygif;pknv
D mcHudk
usi;f y&ef tm;wufoa&mvky&f rnf/ &ckid jf ynfwiG f NAw
d o
d Qe,fcsUJ uReb
f 0rS vGwaf jrmufa&;twGuf
vufeufuidk w
f u
dk yf x
JG d 0ifrnfyh gwDtzGUJ aygif;pkyH gaom wyfaygif;pkBu;D wpfcu
k dk rMumrDxal xmif&awmh
rnf[k tpcsu
D m &ckid jf ynfwiG f usaemfwYdk aqmif&u
G af eaom vGwv
f yfa&;'Dru
dk a&pDa&;ESifh qk&d ,
S v
f pf
a&;rsm;ukd usaemftus,fw0ifh&Sif;jyvkduf&ygonf/
usaemf\wm0ef0w&m;twkdif; ArmjynfuGefjrLepfygwD XmecsKyfodkYoGm;onf/ NAdwdoQe,fcsJU
pepfqkd;ESihf zufqpf*syefpepfqkd;wkdYukd awmfvSefcJhMuaom aoabmfaobuf vkyfazmfukdifbuf
OD;odef;azjrifhukd uGefjrLepfygwD taxGaxGtwGif;a&;rSL;tjzpf aqmif&GufvsufawGUonf/ olYtm;
usaemfawGU& usaemfEpS af xmif;tm;&0rf;ajrmufovkd olvnf; usaemft
h m; ESpNf cKd upf mG BuKd qv
dk ufcH
\/ usaemfwEYdk pS Of ;D Ekid if aH &;vkyif ef;aqmifwmrsm;ukd tm;yg;w&ajymMuonf/ olt
Y rd o
f Ydk nOfOh ;D ykid ;f wGif
awmfvSefa&;c&D;0,f
94
bkHaygufomausmf
vm&ef usaemft
h m; olv
Y yd pf mukd ay;onf/ usaemfvnf; ajrykn
H v
D mcHwyfaygif;pk bdwpf mukd olv
Y ufxJ
tyfvkduf\/
,if;tjyif tvHeDygwDESihfb,fvkdqufoG,fvQif &rnfenf;[k olYukd pdwfcs,kHMunfpGm
ar;jref;vkdufonf/ olwkdYygwDXmecsKyfab;em;&Sd "gwfykHwkdufwGifar;vQif tvHeDygwD A[kdaumfrDwD
xGef;oef;qkdolESihf qufoG,f&EkdifaMumif; olvrf;Tefjyonf/ tvHeDygwD( uGefjrLepfygwD Armjynf)
ESihf ArmjynfuGefjrLepfygwDwkdY\ BuD;rm;aom y#dyuonf xdyfwkduf&ifqkdifjzpfaumif;jzpfaernf/
odaYk omf OD;ode;f azjrifEh iS fh usaemfrmS wOD;ESiw
hf OD; a*smufweG ;f &rnfo
h rl sm; r[kw&f um;? OD;ode;f azjrifh
ukd wxpfcs,kHojzihf olwkdYXmecsKyfkH;rSxGufvQifxGufcsif; oG,f0kdufroGm;awmhbJ ,if;"gwfykHwkdufokdY
usaemfwef;wef;rwfrwf0ifoGm;\/
&ckid jf ynfrS usaemfrnfojl zpfaMumif;ESifh usaemfaqmif&u
G cf chJ surf sm;ukd tusO;f csKyaf jymjyum
ukx
d eG ;f oef;ESiu
hf saemf awGUqkv
H adk Mumif;ukd awmif;qkv
d u
dk \
f / "gwfyw
Hk u
dk w
f iG f ukx
d eG ;f oef;ESiw
fh u
dk f u
dk f
rawGU? tvHeyD gwD0if&aJ bmfwpfO;D ESiafh wGU&onf/ olu tvHeyD gwDaqmif&u
G cf surf sm;ukd ajymjyonf/
aemufESpf&ufcefYwGif ukdxGefoef;tm;awGU&ef "gwfykHwkdufokdY vm&ef usaemfhtm; csdef;avonf/
csmcsDvrf; (,ck ukd,fhrif;ukd,fhcsif;vrf;)&Sd zqyvXmecsKyfokdY ajrykHwyfaygif;pk nDvmcHzdwfpmukd
usaemfoGm;ykdYonf/
zqyvtzGUJ csKyw
f iG f &ckid jf ynfrx
S nfo
h iG ;f xm;aom uk,
d pf m;vS,t
f zGUJ xJrS tzGUJ 0if OD;cs;D 'k;d ukd
awGU&onf/ usaemft
h m; zqyvXmecsKyf k;H a&SU&Sd Bu&H nfqidk o
f Ydk ac:oGm;onf/ Bu&H nfwu
dk af uR;&if;
&ckdifjynftajctaeukd ar;jref;onf/ ajrykHwyfaygif;pknDvmcHjzpfa&;xd wuf<uaeaom&ckdifjynf
NAw
d o
d Qe,fcsUJ qefu
Y siaf &; vkyif ef;aqmifwmrsm;ukd olt
Y m;usaemf&iS ;f jyonf/ wqufwnf;yif usaemf
u q&mawmfO;D pdEm 0&rf;ajy;b0rSvw
G cf ahJ omfvnf; use0f &rf;ajy;Ekid if aH &;orm;rsm; ra&r&mjzpfae
&jcif;ukd usaemfnnf;nLvku
d \
f / olu OD;armifausmt
f m; &ckid w
f idk ;f rif;Bu;D tjzpf cefEY idk v
f Qif 0&rf;ajy;
Ekid if aH &;orm;rsm;udp tqifajyEkid rf nf/ OD;ausmNf ird ;f uk?d uko
d mausmaf jymvQif &Ekid o
f nf[k wku
d w
f eG ;f
\/ olYwifjycsufukd usaemfoabmrayguf? pdwfvnf;r0ifpm;/
OD;odef;azjrifhay;vkdufaom vdyfpmtwkdif; prf;acsmif;&yfuGuf? rD;owftaqmuftOD;teD;&Sd
OD;odef;azjrihftdrfwGif nOfhOD;ykdif; usaemfoGm;awGUonf/ EkdifiHwuma&;&mrsm;ESihfwuG trsKd;om;
vGwfvyfa&;wkdufyGJrsm;ESihf qkd&S,fvpfa&;&mrsm;ukd acgif;csif;kdufMuonf/ NAdwdoQe,fcsJUppfwyfxH
t<uif;rJhvufeuftyf&rnfh ba&muf'g0g'ukd usaemfvufrcHEkdif jzpfcJh&aom jzpf&yfrsm;rS ,aeY
ajrykw
H yfaygif;pk nDvmcHusi;f ya&;xd jzpfay:aeaom &ckid jf ynftajctaersm;ukd usaemfwifjyonf/
NAdwdoQe,fcsJUppfwyf? ykvdyfwyfrsm; vlrqefpGm if;qJxm;onfh NAdwdoQajcz0g;atmufrS
trsK;d om;vGwv
f yfa&;twGuf vufeufpu
JG ikd af wmfveS &f ef tqifoifjh zpfaeaom &ckid jf ynfov
Yl yI &f mS ;
rIrsm;ESifh wku
d yf rJG sm;ukv
d nf; usaemfajymjyonf/ vGwv
f yfa&;? 'Dru
dk a&pDa&;? qk&d ,
S v
f pfa&;wkt
Yd wGuf
r&Sdrjzpfonfh trsKd;om;nDGwfa&;ukd vuf0Jtiftm;pkrsm;u pkaygif;rIjzihf wnfaqmufrnfh ajrykH
wyfaygif;pknDvmcH\ tajccHEkdifiHa&;t,ltqrsm;ESihf &ckdifwjynfvkH; tkH<uawmfvSefa&;twGuf
a&SUIrnhfvkyfief;pOfrsm;ukdvnf; usaemf&Sif;jyygonf/
OD;odef;azjrifhu urmhEkdifiHwuma&;&mrsm;? e,fcsJUpepfxuf qkdAD,uf,leD,HESihf qkd&S,fvpf
pepf? uGefjrLepfMoZmBuD;xGm;vmjcif;rsm;ukd tao;pdwfajymjyonf/ trsKd;om;vGwfvyfa&;twGuf
usaemfwkdY ta&;omvQuf&Sdaeaom urtajctaersm;ESihf e,fcsJUpepftMuyftwnf;rsm;ukdvnf;
awmfvSefa&;c&D;0,f
95
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
96
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
97
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
98
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
99
bkHaygufomausmf
zrf;rnf[k qdyu
f rf;umuG,af &;t&m&Sd a&SUodw
Yk ;dk vmonf/ vltyk x
f o
J Ykd usaemftwif;wk;d 0ifomG ;\/
qdyfurf;umuG,fa&;t&m&Sdrsm; usaemftm; tkyfcGJ &SmazGaecsdefwGif c&D;onfrsm;tm;
wufa&mufcGifhrjyKao;aom yifv,ful;rD;oabFmay:okdY ukwfuyfwG,fwufoGm; rD;oabFm
uke;f ywfay:wGif usaemfa&muf&o
dS mG ;avNy/D em&D0ufceft
Y wGi;f c&D;onfrsm; oabFmuke;f ywfay:okYd
wufa&mufvmMuonf/ wufa&mufvmaom c&D;onfrsm;ukd tumtuG,,
f Nl y;D atmufoYkd usaemf
vSr;f Munh\
f / usaemf,v
l maom 0g,mvufpuftpku
H dk rD;oabFmwufonfh avSum;teD; ajrBu;D ay:
wGif csxm;onf/ teD;u usaemfiSm;,lcJhaom tvkyform;ukdvnf; &yfckdif;xm;onf/ qdyfurf;
umuG,fa&;t&m&Sdvnf; tvkyform;ab;em;wGif &yfaeonf/ usaemfacsmif;ajrmif;MunhfaepOf
qdyfurf;t&m&Sd tvkyform;ab;em;rS xGufcGmoGm;&m tvkyform;ukd oabFmukef;ywfrS usaemf
atmf[pfac:onf/ usaemfyh pn;f rsm;ukd wif,v
l m&efajymvku
d \
f / zsmjzih&f pfywfxm;aom 0g,mvuf
puftpku
H dk tvkyo
f rm;xrf;wifvm&m yg;eyfaom xkq
d yd u
f rf; umuG,af &;t&m&So
d nf tvkyo
f rm;
aemufrS xyfMuyfruGm vkdufvm\/ qdyfurf;t&m&Sd\ axmifacsmufxJ usaemfqif;oufrdaeNyD/
qdyu
f rf;umuG,af &;t&m&Sd oabFmuke;f ywfay: ajcrusrD usaemf c&D;onfvt
l yk x
f J twif;
wkd;0ifoGm;onf/ qdyfurf;umuG,fa&;t&m&Sd rsufajcjywfoGm;awmh\/ oabFmt&m&Sdrsm;ESihf
yxrwef;vufrSwf&Sd c&D;onfrsm;om pm;aomufcGifh&onfh tcef;odkY usaemfoGm;onf/ a&cJpdrf
bD,mwpfv;Hk ukd rSm,lNy;D bD,maomufvu
dk ?f Ekid if jH cm;t*Fvyd o
f wif;pm zwfvu
dk jf yKaeavawmh\/
yifv,ful; rD;oabFm qdyfurf;rScGmNyD; tawmftoifhuGmNyD;rS if;tcef;rS usaemfxGufvmonf/
oabFmukef;ywfay:wGif usaemfwkdY&Jabmfrsm; tm;vkH;qkHawGUMu\/ usaemfhtm;qdyfurf;
umuG,af &; t&m&Srd sm; oabFmtESt
YH pyf&mS aMumif;? usaemfoabFmrS qif;ajy;oGm;Ny[
D k olwx
Ydk ifjrif
MuaMumif;wkdYudk pkd;&drfwBuD;ajymMuonf/ vif;,kefuJhodkY &J&ifhvsifjref jzwfvwfaom awmfvSefa&;
orm;tm; NAw
d o
d Qvufyg;aprsm; rzrf;rdEidk ?f uk,
d af ysmuf rk;d yso
H mG ;onf[k usaemfajymNy;D w[m;[m;
&,farmMuav\/
yifv,fu;l rD;oabFmBu;D ay:wGif acsmifacsmifcscd sd aexkid &f onf/ waeY a&ESpBf urd u
f scsK;d Mu
onf/ El;eyfaeaom okd;om;tNrD;jzihf a&cJpdrfbD,mukd &efukefNrdKUay:xuf aps;EIef;aygaygaomuf&
onf/ Ekid if jH cm;pD;u&ufrsm;ukd aps;oufompGmjzihf zGmaomuf&onf/ ESpn
f tdyNf y;D ok;H &ufajrmufaeY
wGif ppfawGNrdKUodkY a&mufoGm;Mu\/ &Gmya*gif;&yf&Sd usaemfhOD;av; yGJpm;BuD; OD;xGef;atmifausmf
tdrw
f iG yf if usaemfww
Ydk nf;ckMd uonf/ usaemfwYdk pm;aomufvMdk uaom yifv,fig;rsm;ukd ,if;tdrw
f iG f
t0tNyJ pm;aomufMu&onf/ ajrykw
H yfaygif;pk nDvmcHupd E iS fh aqG;aEG;jyNy;D tvSLcH&m OD;xGe;f atmif
ausmfu aiGig;&may;vSLygonf/
q&mawmfOD;pdEmacgif;aqmifaom &ckdifjynf jynfolYvGwfvyfa&;tzGJUcsKyfonf tpkd;&tod
trSwjf yKaom w&m;0ifygwDjzpfaMumif;ukd t*Fvyd v
f ufeydS pf ufjzihf ku
d Ef ydS x
f m;onfh jynfxaJ &;0efBu;D
OD;ausmfNidrf;\pmukd ay;tyf&ef ppfawGckdif0efxHoGm;&m? ckdif0efkH;wGif ukdpHwifh (&ckdifjynf Auy
acgif;aqmifwpfO;D jzpfco
hJ nf/ 'vufacsmif;wGif a&epfaoqk;H oGm;onf)/ udak usmv
f OS ;D (,ck ppfawG
NrKd Ue,for0g,r) wkYd a&G;aumufyJG avQmufvmT wifaeMujcif;ESifh BuKH BuKd uo
f mG ;&onf/ tcsed af wmfawmf
Mumapmifah omfvnf; usaemft
h vSnrfh a&mufojzihf ckid 0f efxt
H wif;0if OD;ausmNf ird ;f pmukd xk;d tyf&m
rsufESmjzLckdif0efrpwma*strf*sDzef(uufpfbDacwf 'k-AkdvfrSL;BuD; Mr. J.M. G. Fann)ESihf usaemf
bkabmufuscJh&\/ &ckdfifwdkif;wGif rpwmtvftrf;vdpf(uwfpfbDacwf AkdvfrSL;BuD; Mr. L. M. Less)u
&ckdifwdkif;rif;BuD;tjzpf tkyfcsKyfvsuf&Sdaeonf/
awmfvSefa&;c&D;0,f
100
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
101
bkHaygufomausmf
aom&Jabmfrsm;ukd EIwq
f uf&if; oHwNJG rKd UodYk a&SUIxu
G v
f maom rD;oabFmu usaemfwt
Ydk m; o,f,o
l mG ;
awmh\/
usaemf&yfwnfr&Ekid af tmif tdycf siv
f monf/ oabFmpma&;cef;wk0Yd ifNy;D usaemftyd v
f u
dk \
f /
usaemftdyf&mrSxNyD; xrif;pm;aomufonf/ oabFmay:wGif [kdavQmuf 'DavQmuf usaemfvkdufvH
Munhf o
I nf/ q,faygif;rsm;pGmaom ppfom;rsm;ESifh ppfAv
dk w
f u
Ydk akd wGUonf/ olwo
Ydk w
H o
JG yl ek u
f dk ESrd ef if;
&efomG ;Mujcif;[k od&\/ oHwcJG kid w
f iG f ArmjynfueG jf rLepfygwDrS ba&muf'k g0g' vufrcHEidk
f cGx
J u
G f
vmaom udo
k mxGe;f atmif? ukcd spo
f ed ;f ? uko
d ed ;f Gew
Yf u
Ydk Mu,feaD jymufusm;trnfjzihf vufeufpu
JG ifkd f
wkdufzsufaeMuNyD/
OD;odef;azjrihftkyfpk tEkdif&a&;twGuf ArmjynfuGefjrLepfygwD 'kwd,tBudrf uGef*&ufwGif
ukad usm&f if (oHwNJG rKd U Zmwd&d yfom;? uG,v
f eG o
f l ygarmucsKyf OD;ausm&f if) u acgif;aqmifNy;D tEkid &f ,l
cJo
h nf/ okyYd gvsuf oHwcJG kid f uGejf rLepfrsm;onf ukad usm&f ifEiS hf ryl;aygif;cJMh u/ Mu,feaD jymufusm;
onf q&mawmfOD;pdEmESihf usaemfwkdYESihfyg wpkHw&mqufoG,frIvnf;r&SdMu/
q&mawmfEiS u
fh saemfwYkd wk;d wk;d Buw
d Bf uw
d af qG;aEG;onf/ oabFmay:wGiyf gvmaomppfwyfonf
oHwo
JG yl ek Mf u,feaD jymufusm;rsm;ukd ESrd ef if;okwo
f if&ef oGm;Muolrsm; jzpfMuonf/ Mu,feaD jymufusm;
ESifh usaemfwYdk bmwpfcrk Qrywfouf/ odaYk omf tiftm;pk csK;d ESrd o
f w
k o
f ifc&H jcif;onf awmfveS af &;
tiftm;pkwpf&yf NAw
d o
d Qe,fcsUJ qefu
Y siaf om tiftm;pkwpf&yfusq;Hk rIyifjzpfonf/ ,if;aMumifh Mu,feD
ajymufusm;bufrS usaemfwkdY &yfwnf&rnf/
oabFmjzihf ygvmaom ppfAv
dk u
f dk aomuf&if;pm;&if; usaemfzsm;a,mif;rnfudk q&mawmfEiS hf
usaemf oabmwlMu\/ oabFmpma&;cef;wGif ppfawGau'g &Jabmfrsm;u usaemfhtwGuf
xnfah y;vku
d af om Ekid if jH cm;0DpuDt&ufygvmonf/ oabFmpma&;xHusaemfomG ;Ny;D naepmtwGuf
Muufom;aMumfrsm;jzihf pDpOfum oabFmay: ygvmonfh tBu;D qk;H ppfbuft&m&Sd vufaumuf0wf
xd vufjzwfxm;&aom uywed (f Akv
fd Bf u;D ) ukyd g pm;aomufa&;twGuf zdwaf c:,l&ef wku
d w
f eG ;f onf/
naeykdif;wGif rD;oabFm ajrykHqdyfurf;wGif ,aeYwaeYwmtwGuf &yfem;vkduf\/ oabFm
pma&; OD;armifvaS usm?f (,ck tNird ;f pm;,lNy;D ppfawGt;dk wef;&yfwiG f aexkid o
f nf)/ uywed Ef iS u
fh saemf
oabFmpma&;cef;wGif Muufom;aMumfpm;vkduf? t&ufaomufvkdufjzifh t*Fvdyfvkda&m? Armvkdyg
a&maESmNy;D pum;ajymaumif;aeMuonf/ uywed u
f olww
Ykd yf oHwcJG kid f vlq;dk "m;jyrsm;ukd ESrd ef if;okwf
oif&efomG ;aMumif;okYd pum;a&mufomG ;&m? usaemfu oHwcJG kid jf zpf&yfrsm;ukd &Si;f jyonf/ oHwcJG kid w
f iG f
vufeufuidk f ckcaH eolrsm;onf vlq;dk "m;jyrsm;r[kw?f Ekid if aH &;orm;rsm;? zufqpf*syefawmfveS af &;
orm;rsm;om jzpfMuonf/
oHwcJG kid w
f iG f qefpyg;rsm; &Sm;yg;oGm;onf/ qefpyg;rsm;ukd tpk;d &u csKo
d maom aps;EIe;f jzihf
a&mif;csay;&ef jynfolrsm;u qEjyawmif;qdkMuonf/ rvdrmaom oHwGJcdkif ta&;ykdif(ckdif0ef)
OD;bpdefonf csKdomaomaps;EIef;jzihf qefpyg;rsm;udkxkwfra&mif;? vufeuftm;ukd;jzihf ESdrfeif;onf/
,if;aMumifh Ekid if aH &;orm;rsm;OD;aqmifNy;D qefvyk rJG sm; ay:aygufvm&onf/ vufeufjzifh zdEydS rf u
I dk
vufeufjzihf ckcrH jI zpfvm&onf/ uywed w
f Ykd csi;f awmif [mume,fwiG v
f nf; qefpyg;&Sm;bl;ygrnf/
iwfaeaomvlrsm;u qefpyg;rsm;ukv
d
dk awmif;qkMd uvQif vufeufjzihf csK;d ESrd yf pfygrnfvm;? qefpyg;
uko
d ufomaomaps;EIe;f jzifah &mif;rnfvm;? iwfaeaomolrsm;ukd oufomaomaps;EIe;f jzihf qefpyg;
a&mif;rnfomjzpfrnf[k usaemfw;D acguf&iS ;f jyajymqkv
d u
dk o
f nf/ [mumcsi;f trsK;d om; uywed o
f nf
awmfvSefa&;c&D;0,f
102
bkHaygufomausmf
olwYkd [mume,fwiG v
f nf; qefpyg;&Sm;yg;onfh ESprf sK;d ESiBhf uKH b;l aMumif;? iwfaeqefpyg;awmif;ol
rsm;ukd vufeufjzihf rcsK;d ESrd o
f ifah Mumif;/ okaYd omf w&m;Oya'ESifh qefu
Y sipf mG qefpyg;rsm;ukrd vktyf
aMumif;ukd oljyefajymonf/ usaemf tm;wufoa&mjzpfvm\/ yk
d yk
d tajymaumif;vm\/ iwfjywf
Ny;D pm;p&mvnf;r&S?d acwfynmvnf;rwwfaom aus;&Gmom;rsm;taejzifh Oya'ukd wrifcsK;d azmufvdk
aom qE&rdS nfr[kw/f tpk;d &u oufomaomaps;EIe;f jzihf qefpyg;xkwrf a&mif; vkyu
f idk rf jd cif;om
jzpfrnf[k usaemfolYtm; &Sif;jyavonf/
olu 'kw,
d urmppftwGi;f olwm0efxrf;aqmifc&Jh aom NrKd Ujyrsm; taMumif;? olwm0efxrf;
aqmif&if; zufqpf*syefEiS w
fh u
dk yf w
JG iG f 'Pf&m&vufaumuf0wfxd vufwpfzufjzwfc&H aMumif;wku
Yd dk
tm;yg;w&ajymjyonf/
ol\jzpf&yfrsm;onf wu,fhjzpf&yfrsm;jzpfNyD; olvnf;tajymaumif;ojzihf olYpum;xJwGif
usaemfepfjrKyfoGm;&onf/ usaemfvnf; zufqpf*syefukd usaemfwkdY awmfvSefcJhaom jzpf&yfrsm;xJrS
rSwfom;bG,f&mrsm;ukd olUtm;ajymjyonf/
usaemfwYdk ppfAv
dk Ef pS Of ;D wOD;u ppf,el aD zmif;0wfNy;D ppfvpm,lum ppfrx
I rf;aeaom uywed f
wpfO;D u ta&;BuKH vQif ppfwvif;ajrjyifwiG f &ifukd ajruwkwv
f yk Nf y;D wku
d yf 0JG ifwwfaom apwemh
0efxrf; ppfAv
dk /f eHeufapmapmrD;oabFm ajrykq
H yd rf S cGmvku
d \
f / ausmufjzLodYk a&SUIcw
k af rmif;ae\/
yifv,fjyif avif;rsm;ukd vwfqwfpGm IIduf&\/
yGihfopfp aea&mifjcnfatmufwGif &ckdifkd;rawmifwef;BuD; Ekd;pjyKavNyD/ tcsKdUae&mrsm;wGif
rk;d wdrrf ;dk om;ESihf k;d rawmifBu;D qufo,
G af eqJ? pdr;f vJ
h jdk ymaeaom k;d rawmifwef;Bu;D onf rsupf d
wqk;H Munhrf qk;H / ESppf Ofr;kd &moDqu
dk w
f idk ;f &ckid f ;dk rwavQmuf acsmif;i,f? ajrmif;i,frsm;rS acsmif;Bu;D
ajrmif;BuD;odkYpD;NyD;/ yifv,fokdY rkd;a&*gvHaygif; odef;oef;csD tcsnf;tESD; pD;qif;oGm;&onf/
trsK;d om;vGwv
f yfa&;&Ny;D &ckid f ;dk rrS ESppf Of tv[ pD;qif;oGm;aom rk;d a&rsm;ukd ckid rf m
BuHhckdifaom qnfajrmif;rsm;jzihf wkwfaESmifxm;vkdufvQif &ckdifv,form;rsm; wESpfokH;oD;pm;txd
vkyaf qmifEikd rf nf/ wESpo
f ;Hk oD;pm;pepf xGe;f um;vmvQif &ckid v
f ,f,mpepfonf uR-J EGm;-xGew
f ;Hk rS
pufrIxGefwkH;b0odkY ul;ajymif;vmrnf/ rvGJombJ pkaygif;v,f,m pufrIpepfxGef;um;vm&rnf/
ponfwu
Ydk akd wG;awm&if;? yifv,favukd t0Iu
dI &f if;? &ckid f ;kd rawmifudk trSwrf xif pku
d Mf unhaf e
pOf oabFmpma&; OD;armifvSausmf vmac:onf/ OD;armifvSausmf\oabFmpma&;cef;wGif [mum
csif;trsKd;om; uywdef? OD;armifvSausmfESihf usaemft&uf0kdif;zGJUMu\/
[kdajym'Dajym t&ufwjrjraomufMu&if; oHwGJolykefjyemodkY a&mufMu\/ oHwGJckdifwGif
vlqkd;"m;jyrsm; aomif;usef;aejcif;r[kwf? tiwfjyemukd tpkd;&vufxJ qefpyg;rsm; zlvkHpGm&Sdyg
vQufESihf rvdrmaomoHwGJckdif ta&;ykdifaMumifh qefvkyGJjzpf&onf/ qefvkyGJukd taMumif;jyNyD;
ta&;ykdifu ykvdyfwyfrsm;ESihf v,form;rsm;ukd tMurf;zufESdrfeif;onf/
rvdrm aomta&;ykid \
f vufeufjzihf tMurf;zufErdS ef if;rIudk Ekid if aH &;orm;rsm;ESifh v,form;
rsm;u &&mvufeufjzihf ckcHwGef;vSefMuonf/
,if;aMumifh oHwcJG kid w
f iG f vuf&jdS zpfaeaomjyemonf jyemukad jz&Si;f &ef usaemfEiS fh
twl &ckid jf ynf? jrefrmjynfww
Ydk iG f xif&mS ;ausmaf pmaom q&mawmfO;D pdEm onfvnf; rD;oabFmjzihf
ygvmaMumif;ukd usaemf 'k;d 'k;d a'gufa'guf &Si;f jyvku
d \
f / [mumcsi;f trsK;d om; uywed t
f MhH ooGm;onf/
q&mawmfESihfusaemfwkdY oHwGJckdifjyemukd at;aq;aomenf;jzifh ajz&Sif;&ef oGm;onfukd
olEpS Nf cKd uaf Mumif;? vufeufjzifh wpfzufEiS w
hf pfzuf wku
d cf u
dk jf cif;xuf at;aq;aomenf;jzihf ajz&Si;f
awmfvSefa&;c&D;0,f
103
bkHaygufomausmf
jcif;onf taumif;qk;H jzpfaMumif;ukd uywed af jymjyNy;D ? wqufwnf;yif q&mawmf OD;pdEm ESifh olawGU
vkdaMumif; awmif;qkd\/ q&mawmfESihfawGUa&;ukd usaemfpDpOfay;rnf/
olww
Ydk yf a&mufvQiaf &mufcsi;f oHwcJG kid t
f a&;ykid u
f ppfwu
dk cf idk ;f &ef TeMf um;trdeaYf y;vQif
b,fvkdvkyfrvJ[k usaemfar;vkdufonf/
a&mufvQiaf &mufcsi;f olwu
Ydk kd ppfwu
dk cf u
dk &f ef trdeaYf y;vQif olzq
D efrnf/ trdeu
Yf dk remcH[k
uywdefu &J&ifhpGm jyefajym\/
usaemftwkid ;f rod tm;wufoa&m jzpfomG ;onf/ Ekid if aH &;jyemukd Ekid if aH &;t& ajz&Si;f jcif;
omtrSefqkH; jzpfonfr[kwfvm;/
q&mawmfqrG ;f pm;tNy;D q&mawmfaexkid af om oD;oeft
Y cef;odYk uywed Ef iS fh usaemfa&mufomG ;
onf/ q&mawmftm; uywed Ef iS rfh w
d q
f ufay;um usaemfEiS fh uywed w
f Ydk rwfjzpfcjhJ cif;ESiw
fh uG? uywed f
u olwkdYppfwyf oHwGJodkYa&mufvQifa&mufcsif; ppfwkdufckdif;&ef TefMum;trdefYay;vQif trdefYukd
olremcH zDqefrnf[kajymjcif;txd usaemf q&mawmftm; tMurf;zsOf;ajymjy\/
q&mawmfuvnf; oHwGJckdifwGif vlqkd;-"m;jyrsm; qlylaomif;usef;aejcif;r[kwf/
tiwfjyemu pwifcahJ om Ekid if aH &;jyemjzpf olu,
dk w
f idk af t;aq;aomenf;jzihf ajz&Si;f Edik af &;
twGuf oHwGJodkY oGm;aejcif;wkdYudk ajymjyonf/
uywdefu ykdykdoabmaygufvmonf/ oHwGJodkYa&mufvQifa&mufcsif; ppfwkdufckduf&ef
trdeaYf y;vQif olremcH? trdeu
Yf zkd q
D efrnf[k &J0phH mG uwday;\/ olwYkd csi;f awmifwef; [mume,fwiG f
vnf; wcgwav qefpyg;&Sm;yg;rI jyem&Sdavonf/ tpkd;&u oufomaomaps;EIef;owfrSwfNyD;
wifykdYa&mif;csjcif;jzifh ajz&Sif;ay;onf/
oHwcJG kid q
f yl v
l mrIonf tkycf sKyaf &;ryg;eyfaom oHwt
JG a&;ykid af Mumifo
h mjzpfonf/ q&mawmf
wkdYajz&Sif;ay;vQif atmifjrifrnf[k ol,kHMunfonf[kvnf; uywdefuajymjy\/ ESpfaygif;rsm;pGm
NAdwdoQaMu;pm; ppfwyfxJwGif ppfrIxrf;aeaom ppfAkdvfrsm;xJrS EkdifiHa&;tajrmftjrif&Sdaom vkd
uywed rf sK;d ukd awGU&rnf[k usaemfrarQmv
f if/h olt&ufwefc;dk aMumifh ajymaeovm;[lum; usaemf
oHo,jzpfaeao;onf/
oHwGJa&mufonfxd OD;armifvSausmf? uywdefeSihf usaemfaomufazmfaomufzuf? ajymazmf
ajymzufrsm;jzpfomG ;Muonf/ uywed o
f nf 'kw,
d urmppftwGi;f olt
Y awGUtBuKH rsm;uko
d m ajymwwf
olr[kwf? ppfajrjyifrStem;ay; NrdKUjyrsm;wGif ae&pOf? ol\BuHKyav bkHabGjzpf&yfrsm;ukdvnf;
[moaESm ajymqkw
d wf&m ol\yGiv
hf if;aomESv;Hk om;ESifh &Dvm;armvm; tajymtqkrd sm;ukd usaemf
wem&Dxufwpfem&D ESpfNcdKufvmonf/
usaemfwiG f tusi"fh avhwpfc&k o
dS nf/ &Dvm;armvm; [moaeSmNy;D ajymwwfo?l yGiv
hf if;aom
ES v
S ;Hk om;&So
d El iS hf usaemftvG,w
f ul rdwu
f Rr;f 0ifomG ;wwfonf/ ,ckvnf; uywed Ef iS u
hf saemf eSp&f n
S f
vrsm; aygif;oif;vmaom oli,fcsif;rsm;ozG,f cifrifoGm;Mu&NyD/
rD;oabFmawmifuw
k q
f yd u
f rf;odYk qku
d af &mufomG ;\/ awmifuw
k q
f yd u
f rf; rD;oabFmqdyw
f iG f
pDpOfxm;onft
h wkid ;f ukb
d ;dk EG,(f ,ckaqmufvyk af &;aumfyadk &;&Si;f trIxrf;jzpfaeaom OD;bk;d EG,)f udk
awGU&onf/ ukb
d ;dk EG,o
f nf usaemfwEYdk iS fh 'k;d wlabmifzuf? qk;d wlaumif;zuf NAw
d o
d Qe,fcsUJ eSifh zufqpf
*syefwu
Ydk akd wmfveS cf ahJ om ausmufjzLckid f acgif;aqmifwpfO;D jzpfonf/ ausmufjzLckid af wmifov
l ,f
orm;xkESihf tif;qJcHvlwef;pm;rsm;\av;pm;cH&aom acgif;aqmifwpfOD;vnf;jzpfonf/ olu
awmfvSefa&;c&D;0,f
104
bkHaygufomausmf
q&mawmfEiS u
fh saemftm; ArmjynfrS tvHeD (rw&m;toif;aMujimcH&jcif;cHae&aom uGejf rLepfygwD
ArmjynfygwD)rS atmifvif; ajrykHnDvmcHodkY wuf&efa&muf&Sdaeonf/ ,ck olESihftwl awmifukwf
NrKd UwGi&f o
dS nf[k wD;wk;d pGm ajymjy\/ usaemfwu
Ydk oHwo
JG yl ek f rD;awmufavmifaeonf/ rD;Nird ;f a&;
twGuf oGm;&rnf/ atmifvif;ukd awmifukwfwGif vkHNcHKpGmxm;&rnfvm;[k olYukdar;jref;onf/
olu awmifuw
k Nf rKd UwGif vkNH cKH pmG xm;Ekid o
f nf[ak jymojzifh ukad tmifvif; vkNH cKH a&;ukd olt
Y m; wm0ef,l
ckid ;f um oabFmrxGurf D ta&mufvmNy;D usaemfwEYdk iS t
fh wl oHwo
JG o
Ykd mG ;Mu&ef olu
Y dk usaemfzw
d af c:
vkduf\/ ukdbkd;EG,f oabFmrS okwfajcwifxGufoGm;\/ ukdatmifvif;onf EGm;ukefonfrsm;ESihf
awmifukwfodkY ya'gif;rS ausmfa&mufvmonfukd od&\/
oabFmpma&; OD;armifvaS usm\
f tultnDaMumifh usaemfwYkd rD;oabFm oHwu
JG if;armfqyd u
f rf;
odYk cgwkid ;f xufapmapmpD;pD;qku
d af &mufonf/ uywed t
f m; vIu
d v
f pJS mG vufqEJG w
I q
f ufNy;D q&mawmf
ESifh usaemfwYdk tqifoifBh uKd qadk eMuaom vltyk x
f o
J Ykd oabFmay:rS qif;oGm;Mu\/ BuKd qo
dk rl sm;ESihf
twl armfawmfum;BuD;i,ftoG,foG,fjzihf oHwGJNrdKUodkYvmMuonf/ oHwGJNrdKUay:&Sd pma&;pmcsDrsm;
or* t aqmuf t OD ; wG i f q&mawmf E S i h f u saemf w k d Y t m; wnf ; ck d em;aecG i h f j yK\/
q&mawmfEiS u
fh saemfwt
Ydk m; pm;zG,rf sm;ESifh aumif;pGmauR;arG;{nhcf \
H / pma&;pmcso
D r*? ykvyd o
f r*
acgif;aqmifrsm;ESihf q&mawmfeSihfusaemfwkdY yGifhvif;aomESvHk;om;jzihf 'l;wkdufaqG;aEG;Mu\/ or*
acgif;aqmifrsm; wOD;Ny;D wOD;jzpfysuo
f mG ;&aom oHwo
JG yl ek u
f pd u
kd k;d om;yGiv
hf if;pGm wifjyoGm;Mu\/
usaemfwkdY od&Sdem;vnfcJhonfhtwkdif; tmPm&Sifqefaom oHwGJckdifta&;ykdif OD;bpdef\ ESdyfuGyf
&ufpufrIaMumihf jzpfay:vm&onfrSm uGif;uGif;uGufuGufjzpfay:aeavNyD/ t"duw&m;cHonf
usaemfwkdYtm; ukdvkdeDuRefb0wGif jyefvnfxm;vkdaom NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;ESifh ,if;pepfqkd;ukd
taumiftxnfazmf&onfhta&;ykdif/
or*taqmuftOD;odkY oHwGJNrdKUrdNrdKUzrsm;ESifhwuG jynfolvlxktm; rD;yl<uufwkduf zdwfac:
onf/ em&Dyidk ;f twGi;f ,if;taqmuftOD;wGif vlrsm;jynhv
f Qo
H mG ;onf/ taqmuftOD;ywf0ef;usiw
f iG f
vnf; &maygif;rsm;pGmaomjynfolvlxkjzifh tkwftkwfoJoJjzpfae\/ q&mawmfESihfusaemf EkdifiHa&;
w&m; a[majymMuonf/ Edik if aH &;w&m;yGrJ sm;pGmwGif q&mawmfEiS u
fh saemf a[majymcGaJ 0a[majymcJh
Muonft
h wkid ;f a[majymMu\/ txl;ojzifh oHwo
JG yl ek rf ;D awmufavmifatmif jyKaom NAw
d o
d Qe,fcsUJ
ESihf e,fcsUJ 'vHta&;ykid jf zpfaMumif;wdu
Yk dk usaemfwYdk tus,w
f 0if&h iS ;f jyMuonf/ oHwo
JG yl ek u
f dk aoG;ESihf
ulrnf[k q&mawmfEiS hf usaemf &J&ifph mG uwday;vku
d Mf u\/ Ekid if aH &;w&m;yGt
J Ny;D oHwo
JG yl ek u
f adk jz&Si;f
&ef or*acgif;aqmifrsm;ESit
hf wl q&mawmfEiS u
fh saemfwYkd tajz&SmazGMuonf/ bufpaHk 'gifph Hk trsK;d rsK;d
tBuw
d t
f e,f em&Daygif;tawmfMum aqG;aEG;Mu\/ tmPm&Siq
f efaomta&;ykid u
f dk Ekid if aH &;pnf;k;H
a&;ESihf vlxw
k u
dk yf rJG sm;jzihf tMuyfuidk Mf ua&;ukd wzufrjS yKNy;D olyek af cgif;aqmifrsm;ukv
d nf; azsmif;zsMu
&ef oabmwlnMD uygonf/ usaemfwt
Ydk m; or*acgif;aqmifrsm;u pm;aumif;bG,&f mrsm;jzifh nae
pmukd auR;arG;{nhfcHMuygonf/
reufjzef ppfawGjyefxGufrnfh usaemfwkdY pD;eif;vmaom rD;oabFmjzifh vkdufEkdifa&;twGuf
oabFmqdy&f &dS m uif;armf&mG odYk q&mawmfEiS hf usaemfwYdk naeqnf;psmtcsed w
f iG f oHwrJG aS rmfawmfum;
jzihf xGuv
f mMu\/ uif;armf&mG wGif q&mBu;D OD;a&Tusif (oHwcJG kid f oef&Y iS ;f zqyvacgif;aqmifa[mif;
OD;a&Tusif) paom EkdifiHa&;acgif;aqmifrsm;ESifh q&mawmfESihfusaemfwkdY urmhEkdifiHwuma&;&m?
trsK;d om; vGwv
f yfa&;wku
d yf EJG iS fh trsK;d om;nDw
G af &;jyem? vuf&o
dS w
H o
JG yl ek u
f pd r sm;ukd aqG;aEG;Mu
ygao;onf/ uif;armf&GmwGifyif q&mawmfESihfusaemfjynfolvlxk waxmifcefYukd EkdifiHa&;w&m;
awmfvSefa&;c&D;0,f
105
bkHaygufomausmf
a[myGw
J pf&yfvnf; jyKvu
dk Mf uygao;onf/ nOfh 10em&Dcefw
Y iG f &ifwxdwx
f w
d jf zihf uif;armfwpfbuf
urf;okYd q&mawmf? ukb
d ;dk EG,Ef iS fh usaemfavSi,fwpfp;D jzihf wdww
f qdwu
f ;l oGm;Mu\/ awmifuw
k rf S
usaemfwEYkd iS t
fh wl oHwrJG v
S u
dk v
f maom ukb
d ;dk EG,\
f pDpOfay;onft
h wkid ;f oHwo
JG yl ek af cgif;aqmifrsm;
ES iS fh usaemfwYdk rsuEf mS pkn
H aD qG;aEG;&ef c&rf;armfoYkd vmMujcif;jzpf\/ oHwo
JG yl ek rf sm;ukd oHwt
JG a&;ykid f
u ypfcwfa&;trdefYay;xm;onf/ olykefrsm;ESihfusaemfwkdY rsufESmpkHnDaqG;aEG;aepOf tcsdefra&G;vm
a&mufEkdifonfh ykvdyfwyfESihf ppfwyfrsm;u ypfcwfvQif q&mawmfESifhusaemfwkdY aoewfrsm;atmuf
wGif toufaysmufomG ;Edik o
f nf/ x<uaomolyek rf sm;ESihf aqG;aEG;rItqifrajy olwzYdk rf;qD;xm;vQif
vnf; usaemfwYdk cH&rnf/ odaYk omf usaemfwYdk wqHjcnfrQraMumuf? usaemfwYdk ausmk;d onf BuchH idk af om
e,fcsJUpepf qefYusifaom jynfolvlxk tm;rmefjzifhaxmufxm; usaemfwkdY tenf;i,fyif rpkd;&drf?
wqHjcnfrQraMumuf/
c&rf;armf&mG odYk q&mawmfEiS u
fh saemfwYdk a&mufomG ;csed w
f iG f nOfo
h ef;acgif,cH efjY zpfaeNy/D oHwJG
ckid o
f nf ysO;f uwk;d opfrsm; ayg<u,f0ojzif?h ppfawGckid &f dS v,form;tdrrf sm;uJo
h Ykd "edr;dk ? 0g;cif;tdrf
rsm; r&So
d avmuf&mS ;yg;onf/ ysO;f uwk;d tdrw
f idk ?f ysO;f uwd;k Murf;cif;? ysO;f uwd;k ysOaf xmifjzifh "edr;kd
xm;aomtdrrf sm;omjzpfMuonf/ c&rf;armf&mG tdrBf u;D &ckid w
f tdrw
f iG f ArmjynfueG jf rLepfygwDrS cGx
J u
G f
vmMuaom Mu,feDajymufusm;acgif;aqmif OD;atmifjr(aemifwkdif;jyKjynfjyKvTwfawmftrwf
OD;atmifjr) ukdomxGef;atmifwkdYukd tqifoifhawGU&\/ olwkdYESifhusaemfwkdY urmhEkdifiHwuma&;&m?
trsK;d om;vGwv
f yfa&;wku
d yf aJG &;&m? vGwv
f yfa&;? 'Dru
dk a&pDa&;ESifh qk&d ,
S v
f pfa&;&mrsm;ukd us,jf yeYpf mG
yGiv
hf if;pGm tBuw
d t
f e,f aqG;aEG;Mu\/ olwEYdk iS hf usaemfwYdk Ekid if aH &;cH,cl surf sm;ESiw
fh uG a&SUvkyif ef;
pOfrsm;yg wxyfwnf;uku
d n
f MD uonf/ NAw
d o
d Qe,fcsUJ ukv
d edk u
D Reb
f 0rS jrefrmjynfw0Sr;f ESifh wNyKd iw
f nf;
vufeufuidk f awmfveS af &;jzihf ke;f xGu&f rnf/ awmfveS af &;tiftm;pkrsm; wykid ;f pD? wykid ;f pDawmfveS f
jcif;onf NAdwdoQe,fcsJUtm; tvG,fwul csKd;ESdrfajcrIef;ypf&ef vrf;zGihfay;jcif;omjzpfonf/
,if;aMumifh vufiif;tm;jzihf Oya'wGi;f wku
d yf u
JG dk qifE&JT rnf[q
k u
dk m? q&mawmfeiS u
fh saemf
u olwt
Ydk m; Oya'wGi;f okYd 0ifvm&ef zdwaf c:vku
d o
f nf/ q&mawmfEiS u
fh saemfwYdk vufxw
J iG f olwYdk
xufrsm;pGmaomvufeufrsm;ESihf ajratmufawmfvSefa&; vufeufukdifwyfzGJUrsm;&Sdonfukd olwkdY
aumif;pGmodMuonf/ olwOYdk ya'wGi;f okYd 0ifvmvQif olw,
Ydk ckpu
JG idk x
f m;aomvufeufrsm;ukd NAw
d o
d Q
ppfwyfykvdyfwyfxH ay;tyf&rnfvm;[k ar;cGef;xkwfonf/
q&mawmfawmck0d &rf;ajy;b0rS armif;usK;d armif;ysuaf oewftenf;i,fudk q&mawmfwynhf
ausmufiEGm; &GmolBu;D OD;xGe;f jzLatmifxrH w
S qifh ajrykNH rKd Uykid o
f Ykd ay;tyfcNhJ y;D Oya'wGi;f a&mufco
hJ nfh
vkyfenf; vkyf[efESihfwuG Oya'wGif;vkyf&yfrsm;jzihf Oya'y ajratmufawmfvSefa&;vufeufukdif
wyfzGJUrsm;ukd tumtuG,fjyKxm;aom usaemfwkdY vufawGUvkyfief;aqmifwmrsm;ukd q&mawmfESihf
usaemfwkdY tao;pdwf&Sif;vif;ajymqkdMujyonf/
qefvyk aJG Mumifh olwt
Ydk m; oHwt
JG a&;ykid u
f xkwq
f ifx
h m;aom 0&rf;udp rnfov
Ykd yk rf nfv[
J k
olwkdYapm'uwufMuonf/ qefvkyGJaMumifh xkwfqifhxm;aom vlzrf;0&rf;ukd oHwGJykvdyfor*ESifh
pma&;pmcso
D r*rsm;jzifh aqG;aEG;Ny;D cJNh y/D vkt
d yfvQif &ckid w
f idk ;f rif;Bu;D opf OD;armifausmt
f m; ajymay;
rnf/ usaemfwdkY t<uif;rJhwm0ef,l aqmif&Gufay;rnf[k q&mawmfESihf usaemfwkdY tmrcHcsufay;
vkduf\/ Oya'wGif;odkY olwkdY0ifMurnfukd olwkdYuwday;onf/
awmfveS af &;orm;rsm; kyt
f oGit
f wkid ;f olwo
Ydk nf Murf;wrf;cufxefaom kyv
f uPm&Sad omf
vnf; olw\
Ykd uk,
d u
f sK;d rzufaom pdw"f mwfaMumifh olwu
Ykd wdwnfrnfuk usaemfwYdk wxpfcs,MHk unf
awmfvSefa&;c&D;0,f
106
bkHaygufomausmf
onf/ olwt
Ydk m; ajrykw
H yfaygif;pk nDvmcHoYkd wufa&mufvmMu&ef q&mawmfEiS hf usaemfwYdk zdwaf c:
NyD; vlcsif;cGJum uif;armf&GmodkY usaemfwdkY jyefvmMuonf/
q&mawmf ESiu
fh saemfwYdk &nfreS ;f cJo
h nft
h wkid ;f oHwo
JG yl ek jf yemukd at;aq;aomenf;?Ekid if H
a&;enf;jzihf usaemfwkdY atmifjrifpGm ajz&Sif;cJhMuNyD/ uif;armfqdyfurf;rS eHeufapmapmxGufonfh
tm&uHzvkw
d ;D ,m; oabFmjzihf usaemfwYdk vku
d yf gvmMu\/ tpk;d &tmPm&[l wa&G;om;rQ r&Sad om
q&mawmfEiS fh usaemfwYdk Ekid if aH &;MoZmwdur jzihf oHwo
JG yl ek jf yemukd ajz&Si;f Ekid af &;twGuf NAw
d o
d Q
e,fcsUJ \csK;d ESrd af jcrIe;f rnfah b;rS awmfveS af &;tiftm;pkwpf&yfudk ulnaD z;rEdik o
f nft
h wGuf usaemfwYkd
tpm;ysucf H nOft
h tdyyf sucf u
H m yifyef;EGr;f &dcMhJ uaomfvnf; usaemfwYdk ESv;Hk om;rsm; yDwjd zpfaeMuyg
onf/
awmifukwfNrdKUqdyfurf;wGif rD;oabFmqdkufuyfpOf uRJEGm;a&mif;0,faom ukefonfrsm;\
tultnDjzifah &mufaeaom tvHeyD gwDu,
dk pf m;vS,f ukad tmifvif;( oHacsmifarmifumG &GmwGif aoG;
at;at;jzihf vkyfBuHowfjzwfcHoGm;&aom ukdrif;vGif? ukda0ausmf? ukdOD;pdefxGef;? ukdiawmufwkdYESifh
twl towfjzwfcHoGm;&aom tvHeDygwD A[kdaumfrDwD &JeDatmifvif;)ukd q&mawmfaeaom
txl;cef;odkY ykdYxm;vkduf\/
rD;oabFmonf olcY &D;pOftwkid ;f &rf;NAq
J yd u
f rf;wGif qku
d o
f nf/ eHeufpmxrif;ukd qdyu
f rf;
wGipf m;Muonf/ u,kurmaygojzihf oabFmc&D;onfrsm;tm; u,kurmaMumfrsm;ukd tk;d wvk;H vku
d f
a&mif;Muonf/ u,kurmtkd;okH;vkH;cefY 0,fNyD; usaemfwkdY t0tNyJpm;Mu\/
ausmufjzLNrKd Uqdyu
f rf;odYk oabFmqku
d u
f yfvQiu
f yfcsi;f usaemf ausmufjzLaxmifoYkd okwaf jc
wifav\/ ausmufjzLaxmifwGif oHql;BudK;*Gif; csKyfaESmifcHae&aom ukduHBuD; (,ck trSwf 5
tpk;d &txufwef;ausmif;wGif txufwef;jyq&m OD;uHBu;D ) ukd usaemfomG ;awGUonf/ olonf usaemf
wdkYESihf ausmif;om;or*acwfuyif ausmif;om;vli,frsm;ukd acgif;aqmifcJholjzpfonf/ ajrmif;abG
ausmif;wGif txufwef;jyq&mwpfOD;vnf;jzpfonf/ tqufrjywf usaemfwkdYESihfxyfwl EkdifiHa&;
wm0efrsm;ukd wm0efxrf;aqmifvmolvnf;jzpfonf/ ,ck olYtm; vufeufyk'frrsm;jzihf zrf;qD;um
ausmufjzLwGJbuf puf&Sifw&m;olBuD;kH;wGif w&m;pGJcHae&onf/
olu
Y dk oHq;l BuKd ;twGi;f awGU&onfudk usaemfrsm;pGm pdwrf aumif;/ olt
Y m; oHwo
JG yl ek u
f pd u
dk
Ekid if aH &;enf;jzihf usaemfwYdk vufiif;ajz&Si;f Ekid cf o
hJ nfrt
S p usaemfwYdk vky&f yfrsm;ESihf ajrykw
H yfaygif;pk
nDvmcH usi;f ya&;atmifjrifrrI sm;ukd ajymjyonf/ olt
Y m; pGx
J m;aom rIcif;jzpf&yfrsm;ukv
d nf; usaemf
ar;jref;onf/ olYukd jynfhoGif&GmrS vufeufodrf;rIESihf olYxHrS usnfqH 4-axmifh&&SdonfqkdrIrsm;jzihf
r[kwrf [yf pGypf zJG rf;qD;xm;jcif;ukd ajymjyonf/ oltzrf;cH&onfrmS usaemfyh a,m*ruif;? usaemfh
wGif t<uif;rJh wm0ef&Sdaeonf/
uku
d BH u;D ESihf ukb
d at; (,ck &efuek u
f efawmfuav; ausmif;q&m) ESpOf ;D ukd Mumtif;awmif
jynfon
Yl v
D mcHtNy;D ? &efuek v
f il ,frsm;XmecsKyo
f Ykd &efyaHk iG ok;H axmifay;Ny;D vli,fa&;&mrsm;ukd oif,l
Mu&ef usaemfykdYcJhonf/ vli,fa&;&mrsm;ukd okH;vcefY udkuHBuD; oif,lcJhonf/
Akv
d cf sKyaf tmifqef;ESiw
hf uG zqyvtzGUJ u bk&ifct
H wkid yf ifct
H zGUJ 0if vkyaf qmif 2vausmf
cefw
Y iG f Mumtif;awmif? urf;axmifBh u;D paom&Gmaygif;rsm;pGmukd NAw
d o
d Qppfwyf? ykvyd pf pfwyfrsm;wuf
a&mufNy;D &Gmvk;H uRwrf ;D IUd zsuq
f ;D oGm;onf/ Adv
k cf sKyaf tmifq
f ef; tpk;d &u apckid ;f rD;IUd &jcif;jzpfonf
[lvnf; ppfzuf? ykvyd zf uft&m&Srd sm;u 0g'jzefu
Y m Akv
d cf sKyaf tmifqef;tpk;d &ESifh usaemfwYdk y#dyu
jzpfatmif ajcxk;d oGm;Muao;onf/ urf;axmifBh u;D &Gmvk;H uRwf rD;IUd cH&rIaMumifv
h nf;aumif;? vufeuf
awmfvSefa&;c&D;0,f
107
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
108
bkHaygufomausmf
wkdif;jyKjynfjyKvTGwfawmfa&G;aumufyGJ
ajrykw
H yfaygif;pknv
D mcHatmify&JG a&;twGuf q&mawmfO;D pdEm ESifh usaemfwYdk rem;rae 'ke;f pkid ;f
aqmif&u
G af eMu&onf/ vlaygif; 6-aomif;ausmw
f ufa&mufrnfh r@yfuem;ESifh vlaygif; 6-aomif;
ausmf ok;H &ufwidk w
f idk f pm;aomufa&;rSpNy;D ? use;f rma&;xd wm0ef,&l rnfh udpt
&yf&yfwu
Ydk dk aeYrtm;
nrtm;bJ pDrHcefYcGJaeMu&ygonf/
odkYr&yfrem; aqmif&Gufae&pOf jrefrmhtvif; OD;wif(zqyvXmecsKyf tvkyftrIaqmif)
OD;AaqG( zqyvXmecsKyf taxGaxGtwGi;f a&;rSL;)ESihf Akv
d rf LS ;atmifwYdk a&mufaeMuaMumif;? wkid ;f jyK
jynfjyKvw
T af wmftrwfavmif;rsm; a&G;cs,af eMuaMumif;? usaemfEiS o
fh u
Yl dk trwfavmif;tjzpf yg0if
aqmif&u
G &f ef? ukAd aqGqEjyif;xefpmG jzpfvsu&f adS Mumif;wku
Yd dk ukad rmifped v
f pS mwGif azmfjyxm;onhjf yif
trwfavmif;tjzpfyg0ifa&;? ryg0ifa&;rSm q&mawmfOD;pdEmESihf usaemfhtqkH;tjzwfay: rlwnfae
onf[k olw&Ydk iS ;f jyvku
d
f q&mawmfEiS hf usaemfwt
Ydk m; aqG;aEG;&ef if;tzGUJ a&mufMurnfjzpfaMumif;
rsm;yg0ifonfh pmwpfapmif ukdarmifpdefvSxHrS usaemfhxHa&mufvmonf/ tvm;wlpmrsKd; ppfawGNrdKU
ukvSxGef;ausmfxHrSvnf; usaemfhxHa&muf&Sd\/ ,if;aMumifh jrefrmhtvif; OD;wif? ukdAaqGwkdYxH
q&mawmfEiS hf usaemfwt
Ykd m; ausmufiEGm;&GmwGif awGUqkEH idk af Mumif; pmjyefvu
dk o
f nf/ q&mawmfEiS fh
wuG vkyaf zmfuidk b
f ufrsm;ukv
d nf; usaemfa&G;aumufyrJG 0ifaMumif;ukd usaemfjywfom;pGmwifjyxm;
onf/
a&G;aumufy0JG ifvo
dk &l u
dS vnf; emrnfoiG ;f Mu&ef usaemfwu
d spmG ajymqkx
d m;\/ a&G;aumufyJG
jzihf NAdwdoQe,fcsJUorm;rsm;xHrS ppfrSefaomvGwfvyfa&;ukd &rnf[k usaemfr,kHMunf/ jynfh0aom
trsKd;om;vGwfvyfa&;ukd NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;tm; vufeufpGJukdifwkdufzsuf,lrS &rnf[k usaemf
,kHMunfaeonf/ ,if;aMumifh wkdif;jyKjynfjyK vTwfawmfa&G;aumufyGJukd usaemfr0ifvkd/
1947ck rwfvwGif jrefrmhtvif; OD;wif? ukdAaqGESihf AkdvfrSL;atmifwkdY ausmufiEGm;okdY
qku
d q
f u
dk Nf rKd uNf rKd uaf &mufvmMuygonf/ q&mawmf OD;pdEm \ausmif;wku
d w
f iG f q&mawmfO;D pdEm ESihf
wuG jynfov
Yl w
G v
f yfa&;tzGUJ XmecsKyf Ou| OD;bk;d OD;wkEYd iS hf usaemfwyYdk g rsuEf mS pkn
H w
D ufa&mufMuyg
onf/ pnf;a0;pvQifpjcif; usaemfwkdYESihfajymremqkdremjzpfaeaom ukdAaqGu q&mawmfwkdYtzGJUrS
tenf;qk;H (2)OD; (3)OD;cefY wkid ;f jyKjynfjyKvw
GT af wmfa&G;aumufyo
JG Ydk 0ifoifah Mumif;? txl;ojzihf uko
d m
ausmf (usaemf)ESifh ukpd ed v
f S (,ck ausmif;q&m ukad rmifped v
f )S wkYd 0ifa&mufta&G;cHoifah Mumif;wku
Yd kd
Ekid if aH &;tajctaersm;ESiw
hf uG wkid ;f jyKjynfjyKvw
T af wmfrS vGwv
f yfa&;ta&;qkrd nft
h csut
f vufrsm;
ESifh vGwv
f yfa&;r&u awmfveS af &;jzihf t&,lrnfjzpf vTwaf wmfonf awmfveS af &;vTwaf wmfjzpf
&ef vkdaMumif; paom tajccHtcsufrsm;ukd pdwf&Snfvuf&Snf&Sif;vif;jyonf/
ukdAaqGajymNyD;vQif NyD;csif; q&mawmfajym&ef apmifhraeawmhbJ? pdwfjref EIwfjrefaom
usaemfupajymavonf/ ukdAaqGonf tpkd;&tzGJU 0efBuD;&mxl;r,lbJ EkdifiHa&;pnf;kH;a&;wkdYukd
aZmufcsvkyfvkd zqyvXmecsKyfwGif taxGaxGtwGif;a&;rSL; wm0efxrf;aqmifaeovkd? usaemf
vnf; vkdEkdifiHa&;ESihf pnf;kH;a&;paom wm0efrsm;ukdom xrf;aqmifvkdygonf/
a&G;aumufyGJ r0ifvkdyg/ ukdarmifpdefvSxHrSvnf; usaemfhxH pma&mufaeonf/ olvnf; a&G;
aumufy0JG if&ef qEr&Syd g/ ,if;aMumifh a&G;aumufy0JG ifvo
dk rl sm; &SMd u 0ifMuyg? ulnyD grnf? usaemfwYdk
NAw
d o
d Qe,fcsUJ ukd awmfveS &f eftoif&h adS e&m trsK;d om;vGwv
f yfa&;twGuf NAw
d o
d Qe,fcsUJ tm; awmfveS f
&ef usaemfhtm; EkdifiHa&;? pnf;kH;a&;vkyfief;rsm;ukdom aZmufcsvkyfcGifhay;Muyg[k usaemfwduspGm
ajymqkdwifjyvkduf\/
awmfvSefa&;c&D;0,f
109
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
110
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
111
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
112
bkHaygufomausmf
tpnf;ESihf uk,
d pf m;vS,rf sm;\pm&if;uko
d m pm&if;oGi;f &efwm0ef&o
dS nf/ olNcrd ;f ajcmufjcif;ukd usaemf
rwkefvIyf? usaemfhtm; Ncdrf;ajcmufr&onfhtcg Budrf;0g;NyD; olxGufcGmoGm;\/
olYxufajcjref vufjrefaomusaemfhtm; &efrp&Jaom ukdbapmatmifonf nDvmcHukd
zsurf nfqadk om &nfreS ;f csujf zifh r@yfuem;rsm;ukd tacsmukid af eMuaomvlrsm;tm; &rf;um;ku
d Ef u
S f
av\/ vkNH cKH a&;wm0ef,x
l m;aom &Jabmfrsm;vufcsuu
f dk ukb
d apmatmif cHomG ;&onf/ usaemfo
d
[efw
Y m;ckid ;f vku
d cf sed w
f iG f ukb
d apmatmif owdarhaeNy;D / taoaumifwaumifuo
hJ Ykd ajrBu;D ay:arSmuf
&ufjzpfaeNyD/ ukda*guf&tdrfwGif usaemfhnmvufoD;csufrdxm;onfukdvnf; olocFef;pmr,l? ajrykH
wyfaygif;pknDvmcHonf olykefnDvmcHk[kvnf; olrod/ e,fcsJU'vHrsm;u zsufqD;ckdif;wkdif; ajrykH
wyfaygif;pknv
D mcHudk enf;rsK;d pkjH zihf zsuaf eaomvlru
dk ?f oif,ck bmrQrwwfEikd Nf y/D ajrykw
H yfaygif;pk
olykefnDvmcH b,fpcef;a&mufrnfukd usaemfvnf; tqkH;xd rawG;,lEkdif/
ajrykn
H v
D mcHudk 1947-ck {Nyv
D 1&ufaeYrS 3&ufaeYtxd usi;f y&ef tm;vk;H oabmwlusi;f yMu
onf/ nDvmcHyxraeYtwGuf q&mawmf OD;pdEm u obmywdtjzpfvnf;aumif;? usaemfu twGi;f
a&;rSL; ,ck tcrf;tem;rSL;[kac:Muonf/)tjzpfvnf;aumif;? ukad tmifvif; polwu
Ydk Ekid if aH &;w&m;
a[majymrnfholrsm; tjzpfvnf;aumif;? tm;vkH;owfrSwfxm;&SdNyD; naeqnf;psmcsdefwGif
AkdvfcsKyfatmifqef; ? udkAaqG(0efBuD;csKyfESihfumuG,fa&;0efBuD;a[mif; OD;AaqG) OD;atmifZHa0
(0efBuD;a[mif;)? AkdfvfrSL; rif;vGif(,ck aqmufvkyfa&;aumfykda&;&Sif;XmecsKyf ynmonfOD;pD;rSL;) wkdY
rarQmfvihfbJ trf*sDbDoabFmwpfpD;jzihf a&mufvmMuonf/
olwaYkd jrykw
H iG f nOfrh tdyEf idk ?f tvkyu
f pd r sm;&Sad e olwt
Ydk m; ,aeYnOfw
h &m;yGw
J iG f a[majym
cGihfjyK&ef awmif;qkdvmonf/ nDvmcHpwif&ef em&Dtenf;i,fom vkdawmhNyD/ acgif;aqmifykdif;rsm;
csucf si;f aqG;aEG;Ny;D Akv
d cf sKyaf tmifqef;? ukAd aqGEiS fh ukad tmifvif;wkt
Yd m; ,aeYEidk if aH &;w&m; a[mcGifh
jyK&ef qkH;jzwfMuonf/ EdkifiHa&;w&m;a[mrnfhyk*dKvfrsm;tm; tcsdefem&D tuefYtowfray;?
olwkdYvkdorQ tcsdef,lNyD; ajymcGihfjyKxm;onf/
{NyDv 1-&ufaeY nae 7-em&DcefYwGif EkdifiHa&;w&m;a[majymyGJukd pwifusif;y\/ nDvmcH
r@yf w G i f ; wG i f te,f e ,f r S u k d , f p m;vS , f 700-cef Y E S i h f jynf o l v l x k 6-aomif ; ausmf
tkwt
f w
k af omif;aomif; &Sad eMuNy?D twGi;f a&;rSL;tjzpf aqmif&u
G af omusaemfu nDvmcHpwifusi;f y
aMumif; aMujimvkdufonf/
q&mawmfO;D pdEm obmywdtjzpf aqmif&u
G rf nf/ ,ckq&mawmf nDvmcHobmywd xkid cf o
Hk Ykd
a&mufaeNy/D OD;cku
d Mf uyg[kajymvku
d o
f nf/ r@yfwiG ;f rS jynforl sm; q&mawmftm; OD;cku
d &f cdS ;dk Muonf/
nDvmcH{nhfcHa&;aumfrDwD Ou| OD;bkd;OD; (&ckdifjynf jynfolYvGwfvyfa&;tzGJU XmecsKyfOu|)rdefYcGef;
ajymrnf[k usaemfaMujimonf/
OD;bkd;OD;tqifoifh,lvmaom rdefYcGef;pm&Gufukd ajyajyjypfjypf zwfMum;oGm;onf/ {nhfcHa&;
aumfrDwD Ou|rdefYcGef;tNyD; jynfolvlxk\MobmvufckwfoHrsm; qlnHoGm;onf/ obmywd OD;pdEm
rdefYcGef;ajymrnf[k aMujimvkdufonf/ jynfolvlxk\ jyif;xefaomvufckwfoHrsm; xGufay:vm\/
tqifoif,
h v
l maom obmywdred cYf eG ;f ukd q&mawmfzwfjyoGm;onf/ q&mawmf\ obmywd
rdecYf eG ;f onf NAw
d o
d Qe,fcsUJ ukv
d edk u
D Reb
f 0rS vufeufpu
JG idk af wmfveS af &;jzifh tvGwf ek ;f xGu&f ef t"du
xm;aom rdecYf eG ;f jzpfonf/ {nhcf aH &;aumfrw
D OD u| rdecYf eG ;f ESifh obmywdred cYf eG ;f rsm;onf ajrykw
H yfaygif;
pk nDvmcHusi;f ya&; ygwDtzGUJ aygif;pkH xdyw
f ef;uk,
d pf m;vS,rf sm;u twnfjyKxm;aom rdecYf eG ;f rsm;yif
jzpfonf/
awmfvSefa&;c&D;0,f
113
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
114
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
115
bkHaygufomausmf
qkH;jzwfcsufrsm;
1/ awmfvSefa&;wGif usqkH;cJhaom &Jabmfrsm;twGuf csD;usL;a&;AdrmefBuD;wpfck
aqmufvkyf&ef/
2/ oD;pm;c vkH;0ray;&ef/
3/ ajrcGef vkH;0ray;&ef/
4/ trawmfaiG jyefrqyf&ef/
5/ v,fajr0ifxGefa&;rsm;jyK&ef/
6/ v,form;rsm;\ a<u;a[mif;rsm;ukd vkH;0ray;&ef
7/ jynfolYvGwfvyfrI&&ef/
8/ pma&; pmcsDausmif;om; ykvdyf ta&;rsm;ukd ajz&Sif;&ef/
9/ tvkyform;rsm;tm; tcGihfykday;&ef
10/ aomif;usef;aeaom e,fcsJUppfwyfukd wkHYjyef&ef
11/ &ckdifvlrsKd;wkdY\uHMurmukd &ckdifvlrsKd;rsm;om zefwD;&ef
12/ NAdwdoQppfwyfrsm; tjrefqkH;kyfodrf;&ef
13/ &ckid w
f idk ;f vk;H qkid &f m vuf0n
J
D w
G af &; wyfaygif;pk zGUJ pnf;wnfaqmuf&ef ponfwjYdk zpfaMumif;?
if;aemuf atmufygvlBu;D rsm;tm; a&G;aumufMuNy;D vQif tqkyd g&ckid w
f idk ;f vk;H qkid &f m vuf0J
nDGwfa&;wyfaygif;pkukd zGJUpnf;vkdufaMumif;/
OD;ausmjf r(Ou|)? OD;kx
d eG ;f ('k-Ou|)? OD;omausm(f twGi;f a&;rSL;)? OD;pdEm (aiGxed ;f ESifh Mo0g'
p&d,q&mawmf)? OD;ynm0Ho (Mo0g'p&d,q&mawmf)? OD;xGe;f atmif (ppfawG)? ukb
d [ef (ausmufjzL)
udo
k ed ;f rGe(f oHw)JG wkrYd mS rl trIaqmifvBl u;D rsm;jzpfMuaMumif;}}[k a&;om;azmfjyxm;ygonf/ txufyg
twkid ;f ol&,
d owif;pmwGif ygvmcJo
h nf/ xkpd Ofu &ckid jf ynfov
l x
l rk sm; NAw
d o
d Qe,fcsUJ ukv
d edk D uReb
f 0
rS vGwv
f yfa&;ukd vufeufpu
JG idk af wmfveS &f rnfqadk om vrf;pOftm; vIu
d v
f pJS mG vufcNH y;D NAw
d o
d Qe,fcsUJ
xHrS vGwv
f yfa&;ukd Ekid if aH &;enf;jzihf ajz&Si;f ,lrnfqo
dk nfh vrf;pOfudk vufrcHEikd o
f nfrmS uufpbD
acwf (NAw
d o
d Qppftyk cf sKyaf &;acwf) u NAw
d o
d Qe,fcsUJ ppfwyfrsm;\ vlrqefaomzdEydS rf ?I Akv
d cf sKyaf tmif
qef;ESihf zqyvtzGJUu bk&ifcHtwkdifyifcH tpkd;&tzGJUukd vufcHNyD;onfhwkdif Mumtif;awmif&Gm?
urf;axmifBu;D &Gm paom&Gmaygif;rsm;pGmukd &Gmvk;H csrD ;D IUd &onf[k ppfbufe,fbufacgif;aqmifrsm;u
0g'jzefcY scD jhJ cif;paom tcsuyf gtvufrsm; yg0ifovk?d uufpbDacwfrS ,aeYwidk f q&mawmfO;D pdEm ESifh
usaemfwYkd NAw
d o
d Qe,fcsUJ pepfq;dk ukd vufeufuidk af wmfveS Nf y;D 'if;jynfv
h w
G v
f yfa&;ukd t&,lrnfqadk om
vrf;pOfjzihf tqufrjywf pnf;k;H um ajrqDajrcGecf vk;H 0ray;a&;/ trawmfaiGjyefrqyfa&;? vufiw
k f
vuf&if; v,fyidk af &;jzihf ajr,ma0iSxm;jcif;? NAw
d o
d Qe,fcsUJ 'vHoBl u;D rsm; jzKwNf y;D ? aus;&Gmaumfrw
D D
pepfjzifh tkycf sKyjf cif;? ajratmufawmfveS af &;wyfzUJG rsm; zGUJ pnf;jcif;? tmPmeDaus;&Gmrsm;xlaxmifjcif;?
ponfwkdYjzifh raMujimaom pifNydKiftpkd;&tzGJUrsm;ukd atmifjrifpGm ESpftawmfMum zGJUpnf;EkdifcJhNyD;
jzpfjcif;wkdYvnf; yg0ifaeayonf/
ajrykHwyfaygif;pknDvmcHrS ppfawGjyefoGm;aom AkdvfcsKyfatmifqef;onf ppfawGausmif;om;
oydwu
f dk ajz&Si;f Ekid af &;twGuf ppfawGjynfv;Hk csr;f om bk&m;Bu;D &ifjyif&dS ausmif;om;oydwpf cef;odYk
oGm;&m oydwpf cef;wGif OD;ausmo
f macgif;aqmifaom ausmif;om;rsm; ydwq
f x
Ydk m;Ny;D ta&;qkjd cif;ukd
vnf; cHomG ;&ygao;onf/ (,aeYacwforkid ;f u Akv
d cf sKyaf tmifqef;wkYd rSm;cJo
h avm/ q&mawmfO;D pdEm ?
OD;ausmfjr? OD;kdxGef;ESihf usaemfwdkY rSm;cJhoavm qkdonfukd tqkH;tjzwfay;&SdNyD;jzpfonf/ )
awmfvSefa&;c&D;0,f
116
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
117
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
118
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
119
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
120
bkHaygufomausmf
rw&m;zrf;xm;olrsm;ukv
d w
T rf nf[k vufrw
S af &;xk;d ay;&onf/ atmify&JG jynforl sm; rdr&d yf&mG
aetdrfrsm;okdY jyefoGm;Mu\/
q&mawmfwv
Ydk nf; 'k;H om;jynfol nDvmcHoYkd tcsed rf aDS &mufEidk af &;twGuf &rf;NANJ rKd UrS av;yif
wyfavSjzihf ausmufjzLNrKd UodYk wnOfv
h ;Hk ttdyyf sucf
H vmMu&\/ ausmufjzLNrKd UwGif qku
d u
f yfxm;aom
tm&uHzvkdwD;,m; rD;oabFmjzihf ppfawGNrdKUodkYvkdufvmMuonf/
xk;H pHtwkid ;f ajrykq
H yd u
f rf;wGif rD;oabFmwnOfh tdyef m;onf/ aemufwaeY ajrykNH rKd UrS ppfawGoYkd
oGm;&m ajrykjH rpf0teD;wGif vufeufuidk t
f jynhyf gaom ,lbb
D w
k jf zifv
h ma&mufonhf ausmufjzLckid 0f ef
rpwmtuf*saD tpaumh (Mr. S.G.A. Scott,) uufpb
f aD cwf (Akv
d rf LS ;) u q&mawmf? OD;bk;d OD;? OD;armifjrOD;
(,ck NrdKUa[mif;NrdKUe,f ygwD,lepf)polrsm;udk zrf;qD;oGm;onf/
vlx0k idk ;f vkrnfq;dk &dr
f q&mawmftm; &JXmeESifh axmifwiG rf xm;&J? ppfawGoaJ csmif; ppfXme
wGif xm;&Sdonf[k ppfawGau'g&Jabmfrsm;u twdtusajym\/ q&mawmfwdkY tzrf;cH&pOfu
vGwfvmaom&Jabmf eDatmifwdkYvnf; ajym\/
nDvmcHaemufq;Hk aeYwiG f q&mawmfO;D pdEm tzrf;cH&jcif;ukd usaemf&ifziG v
fh u
dk \
f / q&mawmf
OD;pdEmwkdY &rf;NAJNrdKUwGif vlxkkH;ESihf *gwf0dkif;wkdufyGJESihf qkHjcif;rStp tzrf;cHoGm;&jcif;ukd tao;pdwf
uG i f ; uG i f ; uG u f u G u f a y:atmif usaemf a jymjyonf / ajymjyaeaom usaemf u k d , f w k d i f v nf ;
ESajrm0rf;enf; aMuuGaJ eovk?d wufa&mufaeaom jynfoEl pS af omif;cefu
Y vnf; wkww
f w
k rf QrvIy?f
aMuuGJ0rf;enf;aeMu\/
rw&m;zrf;qD;cHae&aom q&mawmfESifhwuG zrf;qD;xm;olrsm;tm; t<uif;rJhvTwfay;&ef
nDvmcHrS ta&;qkad Mumif; tqku
d dk ed*;Hk csKyrf nft
h ykid ;f wGif q&mawmftzrf;cH&onfudk pdwyf suv
f uf
ysurf jzpfa&;? q&mawmfwYdk vGwaf &;twGuf vlxw
k u
dk yf rJG sm; ae&mtESYH qifEw
JT u
dk yf 0JG ifMua&;? ,kwrf m
aom aumufuspfaom NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;ukd vufwGJrjzKwf wkdufyGJrsm; ae&mtESHY qifETJwkdufyGJ
0ifMua&; vIHYaqmf&if; usaemftqkdwifvkdufygonf/
obmywd vdyfr&Gm bkef;awmfBuD;uvnf; NAdwdoQe,fcsJU ukdvkdeDuRefb0rS vGwfajrmufa&;
rdecYf eG ;f ajymum 'k;H om;jynfon
Yl v
D mcHudk kyo
f rd ;f vdu
k Mf uonf/ q&mawmfO;D pdEm wkt
Yd m; zrf;avNy[
D k
odMuavonfEiS w
fh pfNyKd ief uf ajratmufawmfveS af &;vufeufuidk f tzGUJ tpnf;rsm;u vufeufjzifh
wGef;vSefcGihfjyK&ef jyif;jyif;xefxef cg;cg;oD;oD; ta&;qkdvmMu\/
usaemfwYdk zGUJ pnf;xm;aom wyfzUJG rsm;\aoewfajymif;0 usaemfwb
Ykd ufoYkd vSnv
hf mEkid o
f nf/
odkYaomf rl&if;&nfrSef;csuftwkdif; jrefrmjynfwpfjynfvkH;ESihf wNydKifwnf; NAdwdoQe,ffcsJUpepfqkd;ukd
awmfvSef&rnf/ ,if;aMumifh vufiif;vufeufukdif awmfvSefa&;ukd usaemfcGihfrjyK? EkdifiHa&;enf;
vlxkqEjyyGJenf;jzihfom q&mawmfwkdYvGwfa&;ukd r&yfrem; usaemfwkdY aqmif&GufMu\/
q&mawmfO;D pdEm wkYd tzrf;cH&onfu
h pd E iS yfh wfouf 1947ck arv 14&ufaeYxw
k af 0aom
ol&d,owif;pmwGif atmufygtwkdif; yg&Sdvmonf/
&ckdifjynfta&; OD;pdEmukd,fawmfukd zrf;NyD
[laomacgif;pD;Bu;D wyfvu
dk o
f nf/ wqufwnf; a&;om;vku
d o
f nfrmS ]]&ckid jf ynf Nird 0f yfyjd ym;
a&;twGuf wkid ;f rif;Bu;D u vufeufuidk pf pfom; waxmifawmif;&om ukad tmifqef;tpd;k &u ppfom;
ESpaf xmifciG jhf yKvu
dk o
f nfqjdk cif;}}acgif;pOfi,fudk wyfNy;D a&;om;xm;onfrmS ]]&uftenf;i,ftwGi;f u
awmfvSefa&;c&D;0,f
121
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
122
bkHaygufomausmf
qufvufa&;om;oGm;ygonf/
1947-ck arv 15-&ufaeY aeYvnf 1-csuw
f ;D wGif &efuek Nf rKd U twGi;f 0efrsm;k;H 0efBu;D OD;bcsKd
tcef; 0efBu;D OD;bcsKu
d owif;pmq&mrsm;tm; zdwaf c:um &ckid jf ynf OD;pdEm uk,
d af wmfzrf;qD;onfh
udpESihfywfouf atmufygtwkdif; &Sif;jyvkdufaMumif;/
]]pifNydKiftpkd;&axmifNyD}}
arv 14-&ufaeYxkwf owif;pmtcsKdUwGif &ckdifjynftrsKd;om;wyfaygif;pk acgif;aqmifBuD;
OD;pdEm uk,
d af wmftm; zrf;qD;xm;aomudpE iS yfh wfouftrSm;rSm;t,Gi;f ,Gi;f a&;om;xm;Muonfudk
awGU&S&d ygw,f/ trSerf mS &ckid jf ynfwiG f qlyal eonfrmS ,ckrS r[kwyf g/ OD;pdEm ukd rzrf;rDyif vlq;dk rsm;
[m rde;f cav;rsm;tm; rw&m;usijfh cif;? qefwjynf aiGwrwfupNy;D wku
d cf u
dk v
f ,
k ak eMujcif;rsm;ukd
jyKaeMuygw,f/ 'gawGwifruao;bl;? olwkdYbufudk rygwJholrsm;ukdvnf; udpwkH;pD&ifjypfaeMuyg
w,f/ aemufvnf; trawmfaMu; tcGeaf wmfaMu;ray;Mu&efuv
dk nf; olww
Ykd awG[m enf;trsK;d rsK;d
awGUok;H Ny;D jyKvyk af eMuygw,f/ wcsKUd ae&mrsm;rSmqk&d if pifNyKd it
f pk;d &axmifNy;D vlawGuo
dk wf? Burd 'f Pf
ay;ponfjzifh trsKd;rsKd;w&m;rJhuif;pGm jyKvkyfaeMuygonf/
]]zrf;qD;vkduf}}
tJ'gukd qkdif&mta&;ykdifrsm;u usaemfhxHvmNyD; taMumif;Mum;vkdY tpkd;&u wkdif;rif;BuD;ukd
xku
d pd a qG;aEG;&ef &efuek u
f adk c:cJyh gw,f/ aemufwidk ;f rif;Bu;D &efuek af &mufNy;D 2-&ufMumw,fq&dk if
bJ &ckid jf ynfraS eNy;D tmPmykid rf sm;;u OD;pdEm &JUw&m;rJh jyKrcl surf sm;aMumihf zrf;qD;vku
d &f aMumif;jzifh
owif;ay;ykdYvkdufygw,f/
]]brf;qD;vkdufykH}}
OD;pdEmukd zrf;&jcif;taMumif;rSm vGefcJhaomaomMumaeYu ausmufjzLe,fykdif0efaxmufu
owif;t& &rf;NAu
J Re;f teD;rS &Gmw&GmoGm;Ny;D OD;pdEm \ wynhf 2a,mufudk kid zf ,f 7vufEiS fh olyek x
f
&ef pm&Gupf mwrf;rsm;ESifh awGU&So
d jzifh &rf;NAu
J adk c:vmNy;D ppfaq;aeaomtcsed rf mS vlaygif; 300cef[
Y m
NrKd Uykid f ;Hk ESihf ykvyd Xf me0kid ;f Ny;D tqkyd gvl 12a,mufeYJ vufeufrsm;ukd jyefay;&ef awmif;qkMd uygw,f/
xkdta&;ukd e,fykdif0efaxmufu &mZ0wf0efxHodkY csufcsif;taMumif;Mum;NyD; rddrdwkdYwGif xkdvlrsm;ukd
jyef v T w f & ef tmPmr&S d y g/ ta&;yk d i f o mvQif wwf E k d i f a Mumif ; jzif h jyef M um;vd k u f y gw,f /
tJ'v
D jdk yefMum;ajzqkv
d u
dk af omfvnf; vlxu
k tqkyd gae&mukd ESp&f ufwidk w
f idk f 0kid ;f xm;Ny;D jyefawmhrnf
vkyfaewkH;rSm acgif;aqmifOD;pdEmu vlxkukdqufvuf0kdif;xm;&efajymNyD; if;ukd,fwkdif e,fykdif
0efaxmufxo
H mG ; brf;xm;olrsm;ukv
d ufeufEiS w
hf uG jyefvw
T &f ef[al omtrdepYf mukd twif;tMuyf
vufrw
S x
f ;dk ckid ;f ygojzif?h e,fyidk u
f vufrw
S x
f ;dk &ygw,f/ tJ'v
D v
dk ufrw
S x
f ;dk Ny;D w,fq&dk ifbJ OD;pdEm
[m olYvlrsm;eJY vufeufawGukd,lNyD; tpkd;&armfawmfuav;eJY xGufoGm;w,f/
]]vlpkcGJvkduf&jcif;}}
OD;pdEmwkdYxGufoGm;NyD;aemuf &mZ0wf0efa&mufvmNyD; aoewfrdk;ay:ypfazmufum? vlxkukd
vlpkcGJvkduf&ygw,f/ aemufcsufcsif;qkdovkd &mZ0wf0ef[m OD;pdEmaemufukd vkdufoGm;NyD; OD;pdEmukd
ajrykHNrdKUteD;rSm brf;&ygw,f/ trSefrSm OD;pdEmukd zqyvtpkd;&u jyefvTwfxm;jcif;jzpfygw,f/
awmfvSefa&;c&D;0,f
123
bkHaygufomausmf
okaYd omfvnf; OD;pdEm &JU jyKryl aHk wG[m e,foel ,fom;rsm;ukd xdcu
dk Nf y;D aevkYd jyefzrf;vku
d &f jcif;jzpfygw,f/
tJ'g[m OD;pdEm uk,
d af wmfudk zrf;qD;vku
d &f jcif;taMumif;&if;ESifh zrf;qD;vku
d &f ykaH wGygbJ[k ajymqked *d ;Hk
csKyfoGm;aMumif;[l ol&d,owif;pmwGif a&;om;yg&Sdygonf/
q&mawmfO;D pdEm udpE iS yfh wfoufNy;D vef'ef(bdvyf) ygvDrw
H iG yf ifvQif NAw
d o
d QygvDreftrwf
rsm; ar;jref;Muonf/ usaemfwkdY wcgrQvnf;ra&mufbl;? usaemfwkdYxJwGif vef'efygvDreftm;
vufvSrf;rSDol wpfOD;rQ r&Sdygvsuf NAdwdoQygvDreftrwfrsm;u q&mawmfOD;pdEmudpar;jref;&onfh
tajctaeodkYa&mufoGm;&onfrSm xkdpOfu &ckfdifjynf\EkdifiHa&;wuf<urI rnfonfhtqifhxd
&Sad eonfudk cefrY eS ;f Ekid af yonf/ ,if;udpE iS yfh wfouf 1947ckEpS ?f ZGev
f (14)&ufaeYxw
k af 0aom
ol&d,owif;pmwGif atmufygtwkdif; a&;om;azmfjyxm;onf/
]]OD;pdEmudp ygvDrHwGif ajymMuNyD}}[k 14-6-47 xkwf ol&d,owif;pm pmrsufESmzkH;wGif
acgif;pOfwyfxm;Ny;D o ]][if'gqiftajym/ vef'ef ZGef 12-&uf aeYpaJG Mu;eef;acgif;pOfi,fatmufwiG f
qufvufazmfjyoGm;onf/ ]]&ckid jf ynfudk jrefrmjynfrcS x
JG u
G &f ef vIaYH qmfay;aeaom &ckid af wmfveS af &;
acgif;aqmif OD;pdEm ukd zrf;qD;Ny;D aemufrS if;awmfveS af &;acgif;aqmif OD;pdEm xH? jrefrf mjynftpk;d &u
rw&m;toif;aMujimxm;onfh tvHerD sm;ESit
fh quftoG,f jyKvyk af om pm&Gupf mwrf;wcsKUd ukd awGU&Sd
zrf;qD;rdonf[k ,aeYn bdvyd af tmufygvDrH vTwaf wmfwiG f jrefrmjynfqidk &f mvufaxmuftwGi;f 0ef
uav; rpwmtmom[if'gqifu ajymjyaMumif;/
aumif;rGefvmNyD/
,cktcg tpk;d &u ykvyd Ef iS pfh pfwyfrsm;ukd &cdidk jf ynfoyYdk x
Ydk m;NyjD zpfaomaMumifh &ckid jf ynf\tajc
taerSm rsm;pGmaumif;rGefvmNyD[k vufaxmuftwGif;0efuav; [if'gqifu qufvufajymjy
aMumif;/
ryl;aygif;vkd
&ckid jf ynf tajctaerSm vGecf ahJ omvaygif;tenf;i,fcefu
Y tawmfuav; qk;d &Gm;cJah Mumif;
xkt
d cgu *syefuadk wmfveS cf b
hJ ;l aom if;awmfveS af &;acgif;aqmif OD;pdEm ESio
fh \
l aemufvu
dk af emufyg
wcsKdUonf &ckdifjynfwGif pifNydKiftpkd;&wnfaxmifvsuf tcsKdUqif;&Jol qif;&Jom; tjypfrJhrsm;ukd
tMurf;ywrf;zufcg i;f yrf;ESyd pf ufcahJ o;aMumif;/ odaYk omf Akv
d cf sKyaf tmifqef;tpk;d &onf OD;pdEm ESihf
aemufvu
dk af emufyg 16OD;tm; vufeufcscidk ;f Ny;D aemuf Muifemaxmufxm;um vGecf ahJ om Zefe0g&D
17&ufaeYup vk;H 0tjypfrS vGwNf ird ;f csr;f omcGiafh y;cJah Mumif;/ xkt
d csed rf pS OD;pdEm onf jrefrmjynf
tpkd;&ESihfyl;aygif; ulnDaqmif&Guf&ef qEr&SdaMumif;/
pifNydKiftpkd;&
xkdaemuf OD;pdEmonf jrefrmjynftpkd;&ESihf NAdwdoQwkdY csKyfqkdcJhaom pmcsKyfukd azmufzsufNyD;
vGwv
f yfa&;ukd wku
d ,
f &l rnf[k a<u;aMumfNy;D &Gmrsm;ukd vGwv
f yfa&;&HyaHk iGrsm; aumufcu
H m pifNyKd if
tpk;d &axmifvsuf jypfr&I o
dS w
l u
Ydk dk if;wkv
Yd pl u
k ,
dk w
f idk f Burd 'f Pfu
dk jf cif;? owfjzwfjcif;txd pD&ifonf
omru ykvdyfrsm;ukdyif ,SOfNydKifwkdufckdufum &ckdifjynftajctaeukd qkd;&GmvmapcJhaMumif;/
awmfvSefa&;c&D;0,f
124
bkHaygufomausmf
e,fykdifkH;ukd 0kdif;w,f/
&ckid w
f jynfv;Hk vnf; tpnf;ta0;usi;f ycg trawmfaMu;ray;a&;? oD;pm;cray;a&;? w&m;
a[mNy;D qk;H jzwfcsurf sm; csMuaMumif;/ OD;atmifqef;uk,
d w
f idk f xku
d ptwGuf aqmif&u
G &f ef csucf si;f
vkduyfoGm;jaomfvnf; ratmifjrifcJhaMumif;/ vGefcJhaomarvqef; 9&ufaeYuvnf; OD;pdEm
acgif;aqmifaom vlaygif; ok;H axmifcefw
Y o
Ydk nf &rf;NAu
J Re;f &Sd e,fyidk f ;Hk 0kid ;f Ny;D tpd;k &zrf;qD;xm;aom
if;wkdY\ vlaygif; 18OD;cefYukd jyefvTwf&rnf[k ta&;qkdMuaMumif;/ xkdYaMumifh OD;pdEm\qEt&
xk&d mZ0wfjypfru
I sL;vGeo
f l 18OD;ukd qkid &f mrSvw
T yf pfvu
dk &f aMumif;/ okaYd omfvnf; aemufq;Hk OD;pdEm
ESit
fh azmfrsm;ukzd rf;qD;vku
d &f awmhaMumif;ESifh rpwmtmom[if'gqifu atmufvw
GT af wmf &ckid jf ynf
ta&;ESifhpyfvsOf; ar;Muaomar;cGef;rsm;ukd txufygtwkdif; ajz&Sif;Mu&aMumif;}}[k ol&d,
owif;pmwGif a&;om;azmfjyxm;onf/
txufygazmfjycsurf sm;ukd axmufv
I Qif 1945-ckEpS rf pS Ny;D ajrqDajrcGecf ray;a&;? vufiw
k f
vuf&if; v,fyidk af &;? wku
d yf rJG sm;rS ajratmufawmfveS af &; vufeufuidk w
f yfzUJG rsm; zGUJ pnf;jcif;? NAw
d o
d Q
tpk;d &tvkad wmf&d &GmolBu;D rsm;ukd jzKwyf pfNy;D ? aus;&Gmrsm;udk Ou|tkycf sKyaf &;pepfjzifh tpm;xk;d um
tmPmeDe,fajrxlaxmifjcif;wkEYd iS fh ajrykw
H yfaygif;pk nDvmcHwiG f us,jf yefaY omvlxv
k w
l ef;pm; tzGUJ
tpnf;rsm;pkpnf; e,fcsJUawmfvSefa&;wyfaygif;pkukd xlaxmifEkdifcJhNyDjzpfaom q&mawmfOD;pdEmESihf
usaemfwo
Ydk nf tu,fjrefrmjynfrS Ekid if aH &;? ppfa&;ponfwjYdk zifh pGuzf ufrcH&ygvQif NAw
d o
d Qe,fcsUJ
pepf ukv
d edk u
D Reb
f 0rSvw
G af jrmuf&ef vufeufpu
JG idk af wmfveS Mf uolrsm;om jzpfomG ;&rnfjh zpf&m AD,uf
erfwiG f zufqpf*syefawmfveS af &;tNy;D e,fcsUJ &ef usL;ausmv
f maom jyifopfe,fcsUJ pepfq;dk ukd vufeuf
jzihaf wmfveS cf ahJ om orw[kcd srD if;uJo
h Ykd q&mawmfeiS u
fh saemfwv
dYk nf; &ckid [
f cdk srD if;rsm; jzpfaumif;jzpf
oGm;rnf/ ,ck odkYjzpfrvmyg/
]]NcdrfhNccddrfhoJoJ vlxkwdkufyGJrsm;}}
'k;H om;jynfoYl nDvmcHEiS fh *Gi;f qufNy;D qufvufusi;f y&ef pDpOfxm;aom jynfon
Yl v
D mcHrsm;ukd
q&mawmftzrf;cH&jcif;aMumifh &yfpyJ pfMu&ygonf/ ajratmufawmfveS af &;vufeufuidk f wyfzUJG rsm;pGm
u vufeufjzifhawmfvSefa&;ukd tylwjyif; oJoJrJrJawmif;qkdvmMu\/ usaemfwkdY acgif;aqmifrsm;
tBudwfte,f aqG;aEG;Muonf/
tzrf;cHoGm;&aom &cdkifjynf jynfolYvGwfvyfa&; tzGJUcsKyf XmecsKyf Ou|OD;bkd;OD;ae&mwGif
OD;kv
d aS tmifudk tpm;xk;d Mu\/ vufiif;vufeufjzihf wGe;f vSeaf &;ukd usaemfwYdk wm;qD;Ekifd o
f mG ;\/
rl&if;t"du&nf&,
G cf suu
f dk usaemfwYdk rpGev
Yf w
T ?f jrefrmjynfwpfjynf;vk;H wNyKd iw
f nf;vkv
d dk NAw
d o
d Qe,fcsUJ
pepfqkd;ukd awmfvSef&mwGif usaemfwdkY wwyfwtm; yg0if&efom usaemfwkdY t"du&nfrSef;csuf
jyKxm;onf/
uufpbDacwf (NAw
d o
d Qppftyk cf sKyaf &;acwf) uyif 0g&rf;xkwx
f m; awmck0d &rf;ajy;ae&aom
q&mawmfOD;pdEmtm; vlxkqEjyyGJ vlxkwkdufyGJrsm;jzihf 0&rf;ajy;tjzpfrS xkwf,lcJhovkd ,ckvnf;
vlxq
k EjyyGrJ sm;? vlxw
k u
dk yf rJG sm;jzifh q&mawmfwYdk vGwaf &;ukBd uKd ;pm;rnf/ vufeufjzihf wGe;f vSe&f ef
jyif;jyif;xefxefcg;cg;oD;oD; awmif;qkad eMuaom ajratmufawmfveS af &; vufeufuidk w
f yfzUJG rsm;odYk
acgif;aqmifrsm;uk,
d w
f idk f oGm;a&mufajz&Si;f rnf/ &ckid w
f idk ;f rif;Bu;D OD;armifausmEf iS w
fh uG &efuek Nf rKd U&Sd
acgif;aqmifrsm;xH r[kwfrrSefpGyfpGJNyD; zrf;qD;xm;jcif;cHae&aom q&mawmfESihf zrf;xm;olrsm;
vGwfa&;twGuf usaemfpma&;&efwkdYukd qEwlnDpGmjzihf qkH;jzwftwnfjyKMuygonf/
awmfvSefa&;c&D;0,f
125
bkHaygufomausmf
e,ftoD;oD;&Sd XmecGrJ sm;xH TeMf um;vTmrsm;ukd csucf si;f uReaf wmfyaYkd y;\/ q&mawmfO;D pdEm wkYd
zrf;qD;cHoGm;&aomfvnf; aMuuGJ0rf;enf;kHjzihf wif;wdrfraeMubJ if;wkdYvGwfa&;ESihf trsKd;om;
vGwfvyfa&;wkdYtwGuf qufvufwkdufyGJ0if&rnfh orkdif;ay;wm0efukd xrf;aqmifMua&;wkdYudk
&Snfvsm;pGm &Sif;jyum vufeufjzihf wGef;vSefjcif;ukd tvsOf;rjyK&/ NrdKUjyrsm;odkYwufNyD; vlxkqEjyyGJ
rsm;usif;y&mwGif vufeufqkd tyfwpfacsmif;yif ,lroGm;&/
vlxkqEjyyGJrsm;twGuf vIHYaqmfa&;rS csDwufa&;txd aus;&Gmtvkduf wkdufe,ftvkduf
acgif;aqmifrsm; a&G;NyD; tpnf;a0;obmywdrsm;ESihf twGif;a&;rSL;rsm;ukdyg pepfwusa&G;cs,fjcif;?
a&G;cs,fcH&olrsm;onf NAdwdoQppfwyf ykvdyfwyfwkdY\ aoewfjzihf ypfowfrIrsm;ukdyif cH&zG,f&Sd&m
rdrq
d Etavsmuf aqmif&u
G rf nfo
h rl sm;uko
d m a&G;cs,af &; ponfrsm;ukd jyKvyk o
f mG ;&ef TeMf um;vTm
wGif tao;pdwfa&;om;azmfjyxm;onf/
&ckdifwkdif;rif;BuD; OD;armifausmf? udkAaqG( xkdpOfu zqyvXmecsKyf taxGaxGtwGif;a&;rSL;
OD;AaqG) ? ukdausmfNidrf; (xkdpOfu jynfxJa&;0efBuD;) ESihf ocifjr (AdkvfcsKyfatmifqef;wkdYESihftwl
vkyfBuHcHoGm;&aom tmZmenfocifjr) wkdYrSm usaemfESihf yk*dKvft&yg &if;ESD;aeMuolrsm;jzpf
q&mawmfO;D pdEm wkt
Yd m; vTwaf y;&ef usaemftm;uk;d wBu;D pma&;ygonf/ &ckid w
f idk ;f rif;Bu;D xHay;pm
ukd ukdvSxGef;ausmfukd,fwkdifoGm;ykdYNyD; aqG;aEG;csufrsm;yg tao;pdwf ay;ykdY&ef udkvSxGef;ausmfukd
usaemfTefMum;vkduf\/ &efukef&Sd acgif;aqmifrsm;xH ay;pmrsm;ukdvnf; pdwfcs&aom usaemfwdkY
au'g&Jabmfrsm;ESifh ay;ykv
Yd u
dk \
f / q&mawmfonf vGwv
f yfa&;ydou
k m? q&mawmfonf v,form;
bcif? ,if;aMumifh q&mawmftm; zrf;qD;jcif;onf ajratmufawmfveS af &;vufeufuidk w
f yfzUJG rsm;tm;
a'golyek x
f aponf/ tHwBuw
d Bf uw
d jf zpfaponf/ olwt
Ydk oufudk pGev
Yf LS Ny;D wGe;f vSecf iG jfh yK&ef jyif;jyif;
xefxefawmif;qkdvmaponf/ olwkdYxH usaemfwkdY oGm;Mu&\/ olwdkY\ rsufarSmifMuKwfaeaom
rsuEf mS rsm;ukd &Tiv
f ef;vmatmif azsmah zsmif;&\/ olw\
Ydk rmausmaomtoJudk vGwv
f yfa&;? 'Dru
dk a&pD
a&;? qkd&S,fvpfa&;wkdYjzihf aq;auR;,l&\/ olwkdYvufxJ ckdifNrJpGmukdifxm;aom vufeufrsm;tpm;
olwv
Ydk ufxJ Ekid if aH &;oabmw&m;vufeufudk usaemfwYdk ay;tyfvu
dk &f \/ ajratmufvufeufuidk f
awmfvSefa&; wyfzGJUrsm;\ vufeufukdifwkdufa&; vrf;pOfrS olwkdYtm; usaemfwkdY qGJxkwf,lvkdufNyD/
tpkd;&u 0&rf;xkwfqifhxm;jcif; r&Sdao;aom olwkdYxJrS &Jabmfaygif;rsm;pGmukd vlxkwkdufyGJxJwGif
taocHwyfom;tjzpf usaemfwYdk wm0efay;vku
d \
f / NrKd UjytoD;oD;wGif tk<H uaomvlxq
k EjyyGrJ sm;jzihf
NcdrfhNcdrfhoJoJjzpfvsuf/
yxrqk;H vlxq
k EjyyGu
J kd XmecsKyEf iS fh teD;uyfq;Hk jzpfaom ajrykNH rKd Uukad &G;cs,o
f nf/ vlxq
k EjyyGJ
acgif;aqmiftjzpf ukdatmifxGef;jr (uG,fvGefoGm;aom AkdvfrSL; ac: atmifxGef;jr)? udkda&TausmfOD;
(armfuGef;yxrqifh) ESihf udkatmifvSjzL wkdYudk owfrSwfMuonf/ 1947-arvtwGif;wGif ajrykHNrdKU
vlxq
k EjyyGu
J kd pwifqifE\
JT / aomif;cs
D wufvmaom v,form;xk NrKd UwGi;f wGif vSnv
fh nfonf/
q&mawmfOD;pdEmtm; vTGwfa&;ukd vufoD;vufarmif;wef;um a<u;aMumfawmif;qkdMu\/
ajrykHwyfaygif;pkH nDvmcHqkH;jzwfcsufrsm;ESifh q&mawmfwkdYtm;vTGwfa&;ukd qkH;jzwftwnfjyKMu\/
ajrykHNrdKU ppfwyf ykvdyfwyfwkdYu aoewfwpfcsufrypf ajrykHvlxkqEjyyGJ atmifjrifcJh&NyD/
,if;qEjyyGrJ S vufawGUtawGUtBuKH rsm;uk,
d u
l m NrKd Ujyrsm;wGif vlxq
k EjyyGv
J yk af qmif&rnfh TeMf um;
csufrsm;ukd usaemftylwjyif; TefMum;vkduf\/ &aohawmifNrdKU? ykPm;uRef;jrdKU? aygufawmNrdKU?
ausmufawmfNrdKU? NrdKUa[mif;NrdKU? rif;jym;NrdKU? ajrykHNrdKU? trf;NrdKU? oHwGJNrdKU paom NrdKUaygif;rsm;pGmwGif
aomif;ode;f csaD omjynforl sm; q&mawmfO;D pdEm tm; vTwaf &;udk a<u;aMumfawmif;qkMd uonf/ ajrykH
awmfvSefa&;c&D;0,f
126
bkHaygufomausmf
wyfaygif;pkvrf;pOfukd axmufcHMuonf/
jynfoq
Yl EjyyGrJ sm; Ncrd Nhf crd o
hf o
J J csw
D ufatmifjrifaecsed w
f iG f ppfawGNrKd U au'g&Jabmf ukv
d x
S eG ;f
ausmfxH aMuuGJ0rf;enf;zG,f pmwapmifa&mufvm\/
olYpmtwkdcsKH;rSm usaemfhpmESifhtwl &ckdifwkdif;rif;BuD; OD;armifausmfESihf oloGm;awGUonf/
OD;armifausmftm; usaemfhpmukday;NyD; aqG;aEG;Munhf&m rif;tzrf;rcHvkd&if csufcsif;xGufoGm;qkdNyD;
tdrfrSarmif;xkwf\/ ,ck wkdif;rif;BuD; tdrfwGifvnf; ykvdyfwyfrsm; txyfxyfcsxm; 0ifcGifhr&NyD/
oljrefrmjynfrS ppfom;rsm;awmif;cJ&h m rMumrDppfwyfrsm;a&mufvmNy;D usaemfwt
Ykd m;ESrd ef if;vdrrhf nf
[ljzk pfonf/ OD;armifaf usmf pdwt
f ajymif;tvJ jrefv
f eG ;f vSygonf/ olt
Y m; &ckid w
f idk ;f rif;Bu;D &mZyvif
ay:okYd usaemfyck ;Hk jzihf xrf;ykcYd yhJ gonf/ olt
Y m; usaemfwYdk zGUJ pnf;xm;aom NAw
d o
d Qe,fcsUJ qefu
Y siaf &;
ajratmufvufeufukdif wyfzGJUrsm; udpukdyif aqG;aEG;cJhNyD;ygNyD/
olu Ekid if aH &;orm;rsm;tm; 0&rf;ajy;b0rS vGwcf iG jhf yKrnf/ zrf;xm;aomEkid if aH &;orm;rsm;ukd
vTwfrnf/ ajratmufvufeufukdif awmfvSefa&;wyfzGJUrsm;ukd Oya'wGif;rS tumtuG,fay;rnf/
&ckid jf ynfEiS fh &ckid v
f rl sK;d Bu;D yGm;csr;f oma&;twGuf ajrmufrsm;vSpmG aom pD;yGm;a&;vkyif ef;rsm; xlaxmif
ay;rnf[k jrifhjrwfaomuwdrsm;ukd ay;cJhonf/ olYtm; usaemf {&mr &ckdifrsKd;cspfyk*dKvfBuD;wpfOD;[k
,kHMunftm;ukd;cJhonf/
,ck usaemfhtm; ol&moufyef evHrxlEkdifatmif vdrfnm&ufavNyD/ usaemfwdkYtm;aorif;
cHwiG ;f odYk wGe;f ydaYk vNy?D odv
Yk yk &f ufonfrmS ol\yifu,
dk 0f g'avm? okrYd [kwf q&morm;rsm; ckid ;f ap
vkyf&oavmqkdonfukd olESihfusaemf aemufxyfwpfBudrfrQ rqkHrdojzihf ,aeYxd usaemfrod/
tqifoif&h adS eaomvufeufuikd w
f yfzUJG rsm; &Sad omfvnf; vufeufuidk f wku
d yf rJG ygbJ q&mawmf
OD;pdEm wdt
Yk m; vTw
G af &;ukd &ckid w
f iG o
f m vlxq
k EjyyGrJ sm;? vlxw
k u
dk yf rJG sm;ukd jyKvyk o
f nfr[kw?f usaemfwYdk
\au'g&Jabmfrsm; &efuek Nf rKd Uodo
Yk mG ;a&mufNy;D q&mawmfvw
G af jrmufa&;ukd BuKd ;yrf;aqmif&u
G Mf uyg
ao;onf/
&efuek w
f iG f q&mawmfwv
Ydk w
G af &;twGuf BuKd ;yrf;aqmif&u
G rf rI sm;ukd xkpd Ofuxkwaf 0cJah om
owif;pmrsm;u acgif;pOftrsK;d rsK;d wyfqif xkwaf 0jzefcY scD MhJ uygonf/ xko
d wif;pm;rsm;teuf 1947ck arv (20)&ufaeYxkwf ol&d,owif;pmwGif ]]&ckdiftrsKd;om;rsm; tpnf;ta0;BuD;}}qdkaomacgif;
pOfBu;D ESifh wqufwnf; OD;pdEm uk,
d af wmftm; zrf;qD;Ny;D &ckid jf ynfudk ppfwyfEiS efh rdS ef if;&ef BupH nf;jcif;
onf &ckid t
f rsK;d om;rsm;\pdwu
f dk emusn;f ap&ma&mufonft
h jyif &ckid Ef iS jfh refrmaoG;uGaJ tmif vkyaf e
onfEiS w
fh al Mumif;? zqyvwko
Yd nf tpuolwyYdk if tcGerf ay;&ef vIaYH qmfcNhJ y;D aemuf ,ck olwt
Ydk pk;d &
jzpfvmaomtcg tcGeaf y;&rnf[ak jymvmjyefjcif;onf ajymawmhwrsK;d vkyaf wmhwrsK;d jzpfaeonfqdk
jcif;}} acgif;pD;i,fudk wyfxm;onf/ wqufwnf;wGiyf if atmufygtwkid ;f a&;om;azmfjyxm;onf/
]]&ckdiftrsKd;om;rsm;tpnf;ta0;ukd arv (18)&ufaeY aeYvnf 12-em&DdtcsdefwGif &efukef
pawmh*w
d v
f rf; r*Fvmokua usmif; pmcsq&mawmf OD;auom&tm; Ou|? a&SUae OD;atmifxeG ;f OD;
tusK;d aqmiftjzpf wifajrm ufusi;f yaMumif;? &[ef;awmftyg;ig;q,fausmEf iS fh vlBu;D vli,faygif;
200-ausmftjyif &ckdifjynfrS zqyvtrwfrsm;vnf; wufa&mufaMumif;/
]]rcHr&yfEdkifatmif emusnf;aeonfrSm}}
OD;vSxGef;jzL (owif;pmq&m)u tpnf;ta0;ac:&onfrSm &ckdifjynfwGif qlylaomif;usef;
aeonfq
dk jrefrmjynfrpS pfom;aygif; 1000? arv15-&ufaeYu ykv
Yd u
dk o
f nft
h wGuyf ifjzpfaMumif;?
awmfvSefa&;c&D;0,f
127
bkHaygufomausmf
tcif;t&mukd od&aomtm;jzihf &efuek Nf rKd U&Sd &ckid rf sK;d cspyf *k Kd vrf sm; rcHr&yfEikd af tmif emusn;f aeMu
onfrmS ,aeYtpnf;ta0;odYk vma&mufjcif;jzifh odEidk af Mumif;? &ckid jf ynfudk ppfwyfBu;D jzifh ESrfd ef if;&ef
&ckdiftrsKd;om;rsm;omr[kwf jrefrmjynf&Sd rsKd;cspfrsm;pGmuyif rvkdvm;aMumif; tpnf;ta0;odkY
<ua&mufvmaom &ckdiftrsKd;om;rsm;onf tcsKdUrSm ygwDpGJ&Sdaeaomfvnf; trsKd;om;udpjzpfojzihf
wkdifwkdifyifyifaqmif&GufMu&ef wufa&mufvmjcif;jzpfygaMumif; ajymjyavonf/
]]OD;pdEmukd rzrf;cifuyif}}
Ou|q&mawmfciG jfh yKcsuw
f &? &aohawmifrS zqyvtrwf OD;ausmOf ;D u? &ckid jf ynfwiG f qlyl
aeonfrSm OD;pdEmukd rzrf;cifuyifjzpfaMumif; t&yf&yfrk'def;rIrsm; jzpfyGm;aeonfukd q&m0efrsm;
ar;vQifodEkdifaMumif; &aohawmifwGif OD;pdEm*kdPf;om;rsm; vlqkd;'jrwkdufckdufaeaMumif; aoewf
vufeufay;&ef rdrw
d u
Ykd ,
dk w
f idk f ta&;ykid f ckid 0f efrsm;odYk awmif;bl;aMumif; ponfjzihf tus,w
f 0ifh
ajymNyD;vQif bll;oD;awmifrS ukdpHxGef;atmifuvnf; tvm;wl ajymjyaMumif;/
]]EdkifiHa&; zdESdyfjcif;jzpfonf}}
,leDAmpwDausmif;rS ukdazwifurl zqyvtpkd;&vufxufa&mufvmonfh tcsdefup?
&ckid w
f jynfv;Hk rNird rf oufjzpfaeaMumif;? if;wko
Yd nfyif tpk;d &tm; tcGeaf wmfray;eJ[
Y k ajyma[mcJh
aMumif;/ olwdkYtpkd;&bufvmaomtcg? tcGefawmfray;a&; rvkyfeJY? &yfpJ&rnf[kajymaomfvnf;
r&awmhaMumif;? OD;pEmeJY if;tzGJUukdzrf;qD;jcif;onf EkdifiHa&;zdESdyfjcif;jzpfonf/ ,cktcg &ckdkif
wrsK;d om;vk;H ukd zdEydS x
f m;onfudk &ckid t
f rsK;d om;wkid ;f odaMumif;? &ckid t
f rsK;d om;rsm;onf jrefrmrsm;ESifh
qk;d wlaumif;wlaygif;vkad Mumif;? csi;f ? ucsirf sm;ESirhf wlaMumif; tcsi;f csi;f yl;aygif;&rnf[ak jymaeaomf
vnf; [efaqmifajymjcif;jzpfaMumif;/ ,ck&ckid jf ynfwiG f qlyal omif;use;f aeonfrmS &ckid jf ynfwiG ;f a&;
ukd &ckid t
f rsK;d om;rsm; tkycf sKycf iG &hf &efvnf;ygaMumif;? ,ck &ckid jf ynfudk ppfwyfEiS Efh rSd &f ef BupH nfjcif;
onf &ckid t
f rsK;d om;rsm; wk;d wufaeonfh pdw"f gwfudk zdEydS &f ef pDrjH cif;jzpfaMumif;ESifh tus,w
f 0ifah jym
qkdavonf/
]]tufwvDatmifqef; pmcsKyfcsKyfvmvkdY}}
OD;bk;d OD;u &ckid jf ynfawmifyidk ;f tajctaeukd ajymjyvkad Mumif;? zqyvtzGUJ Bu;D u Zefe0g&Dv
31-&ufaeY aemufqkH;xm; vGwfvyfa&;ay;&ef t*FvdyfraMujimvQif wjynfvkH;olykefxrnf[k
EI;d aqmfxm;onft
h wkid ;f toifjh yifxm;&aMumif;? aemufq;Hk wGif tufwvDatmifqef; pmcsKycf sKyq
f v
dk m
onfhtwGuf &ckdifjynfu AkdvfcsKyfESihf zqyvukd tMunfdkysufcJhaMumif;/ zqyvajymwmwjcm;?
vkyfwmwjcm;[k rauseyfonfhtwGufaMumifh awmifykdif;&ckdiftrsKd;om;rsm;onf rdrde,f
zqyvtrwfukd ra&G;MuaMumif; &Sif;vif;ajymjyavonf/
]]OD;pdEm vlqkd;r[kwf}}
xkdaemuf qmay:xGef;u ,aeY&ckdifjynfudpukd ta&;BuD;onf[k xifonfhtwkdif; tpnf;
ta0;okYd vmcJah Mumif;? rdrw
d o
dYk nf &ckid Ef iS jhf refrmnDw
G af &;ukd tvGev
f v
dk m;aMumif;? OD;pdEm uk,
d af wmf
onf &ckdifjynfwGif yxrqkH; *syefawmfvSefa&;ukd aqmif&GufvmaMumif;? vlqkd;'jyr[kwfaMumif;?
OD;pdEm emrnfjzifh vlq;dk rsm; wku
d cf u
dk af eonfrmS vnf; xl;xl;qef;qef;r[kwaf Mumif;? jrefrmjynfwiG f
awmfvSefa&;c&D;0,f
128
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
129
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
130
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
131
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
132
bkHaygufomausmf
apmfum;&ma&mufaMumif;ukd ajymoGm;aMumif;/
if;aemuf obmywd r*Fvmokcq&mawmf OD;auo&u OD;pdEmudpESihfywfoufNyD; ,cif
tywf 18&ufaeYu tpnf;ta0;vkyfNyD; qkH;jzwfcsufukd tpkd;&qDykdYw,f/ tpkd;&u ,ckxd jzLw,f
rJw,f bmrStaMumif;jyefMum;jcif; r&Sb
d ;l / 'Doabm[m &ckid t
f rsK;d om;ukd rav;pm;jcif;omjzpfw,f/
'gaMumifh tpnf;ta0;uaeNyD; xdxda&mufa&mufta&;qkdzkdYukd rdefYcGef;>rufMum;aMumif;/
tpkd;&u rD;xkd;ay;vkdY/
oHwGJtrwf OD;atmifjrwfu OD;pdEmudpukd usaemf&Sif;jyygr,f/ oHwGJrSmqkd&if bmrSr&Sdbl;?
yGaJ wGuvnf; uaeMuwmbJ? vlawGuvnf; at;at;csr;f csr;f bJ &SMd uwmbJ? "m;jywku
d rf q
I w
dk mvnf;
tifrwefenf;ygw,f? 'gayr,fh &ckid jf ynfrmS OD;pdEm aMumifh qlaew,f/ OD;pdEm uaeNy;D vufeufawG
t&rf;rJu
h idk Nf y;D vlawG&UJ Nird ;f csr;f rIudk zsuq
f ;D aewJh vlq;dk "m;jyBu;D obG,f trsK;d rsK;d pGypf NJG y;D zrf;vku
d yf g
w,f/
tJ'v
D dk &ckid w
f pfrsK;d om;vk;H u axmufcaH ewJh OD;pdEm ukd zrf;wmeJY wpfNyKd uef uf vlxu
k tk<H u
Ny;D 26&ufaeYu vl 5axmifausmf 6axmifavmufwufNy;D uefu
Y u
G yf v
JG yk w
f ,f/ 'gukd qlyal tmifvyk f
w,fqNdk y;D awmifov
l ,form; or*Ou| OD;ked YJ vl 4-5a,muftzrf;cH&ygw,f/ vlxu
k at;at;
csr;f csr;f &S&d ufeYJ tpk;d &u rD;xk;d ay;vkYd ckvdk qlyjl cif;omjzpfw,f/ tcsKUd owif;pmxJrmS ygaewJo
h wif;
awG[m rrSefygbl;/ tpkd;&u rw&m;pGyfpGJjcif;om jzpfygw,f/
tjypfr&SdwJholawG tvum;aoaew,f
ppfwyfuqk&d ifvJ &Gmuk0d idk ;f Ny;D [k&d mS 'D&mS eJY a&TaiGawG,?l 3axmif 4axmifb;dk avmufqo
dk vkd
ygoGm;Muw,f/ vlwa,mufrouFmvkaYd c:&if tac:cH&wJo
h u
l tppfc&H rnfxifNy;D aMumufvefaY jy;
a&m/ tJ'Dvkdajy;&if vlqkd;bJqkdNyD; ypfa&m? tJ'DvkdeJY tjypfr&SdwJholawG rw&m;typfcHae&w,f/
awmfvSefa&;pdwfawG jyif;xefaew,f
&ckid af wG[m awmfveS af &;wke;f u wyfO;D uaeNy;D &Gy&f yG cf RcH Rw
H u
dk cf w
hJ t
hJ wGuf EGm;ausmif;om;
uav;upNyD; awmfvSefa&;pdwfawG jyif;xefaew,f/ vufeufvnf; aygw,f/ tJ'Dvkd Armppfom;
awGeJY y#dyujzpfNyD; &ckdifeYJ ArmaoG;uGJrIawGjzpf&if tpkd;&wm0efbJvkdY tpnf;ta0;uaeNyD;
twdtvif;pGyfpGJygw,f/
tpkd;&pGyfpGJovkd
ajrykrH mS OD;pdEm Bu;D rSL;Ny;D tpnf;ta0;vkyw
f ,f/ vlxk av;aomif; ig;aomif; (45000)awmif
wufw,f/ b,ftpnf;ta0;bJjzpfjzpf axmifeJYaomif;eJY csDNyD;wufcJhMuw,f/ tpkd;&upGyfpGJovkd
OD;pdEm [mvlq;dk ? "m;jyjzpfae&if 'Dval v;aomif;ausmaf &m OD;pdEm ukad xmufcaH ewJh &ckid w
f pfrsK;d om;vk;H
a&m tukefvlqkd;"m;jy jzpfaerSmaygh[k ajymqkded*kH;csKyfoGm;aMumif;/
jyifopfvli,fukd AD,uferfu awmif;yefowJh
tJ'Dawmh ArmrsKd;cspfvli,fawGukd usaemfu jyifopfvli,fukd AD,uferfu awmif;yefovkd
awmif;yefcsiw
f ,f/ 'kAYd ,
D uferfvil ,fawGeYJ jyifopfvil ,fawG[m wOD;eJw
Y OD; &efov
l nf; r[kwMf ubJ
awmfvSefa&;c&D;0,f
133
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
134
bkHaygufomausmf
wkdif;jyKjynfjyK vTwfawmfodkY
xkt
d pnf;ta0;okYd wufa&mufMuaom &ckid t
f rsK;d om;wdo
Yk nf wkid ;f jyKjynfjyKvw
T af wmfBu;D odYk
pnf;urf;wus0kdif; ta&;qkdMurnf[kvnf; ,kHavmufaomXmerS Mum;&aMumif;/
BudKwifjyifqifrI
xkad eYwiG f vufeufuidk &f aJ bmfrsm; csxm;Ny;D vQif vlxBk u;D uke;f ay:rS rqif;edik &f ef wm;jrpfMu
vdrfhrnfjzpfaMumif; od&\/
ajymufusm;enf; qifcJhaom
&ckid t
f rsK;d om; ajymufusm;enf;qifum vTwaf wmfBu;D ukd 0kid ;f cJah omf tMurf;enf;jzihf rjyKaomf
vnf; tenf;qk;H a&yku
d Ef iS rfh idI ;f Ak;H rsm; ok;H &ef pDraH Mumif;? od&ao;aMumif;}}[l ol&,
d owif;pmwGRif
a&;om;azmfjyxm;onf/
q&mawmfudk vGwaf &;udpu
dk &ckid t
f rsK;d om;rsm;uom tk<H uaxmufcMH uonfr[kw/f jrefrm
trsKd;om;rsm;vnf; tm;wufoa&maxmufcHvmMuonf/ ocifav;armifu Ou|? ocifpHa&Tu
twGi;f a&;rSL;tjzpf aqmif&u
G af om &ckid jf refrmcspMf unfa&;toif;uvnf; q&mawmfO;D pdEm wkv
Yd w
T f
a&;ESihf &ckdifjrefrm cspfMunfa&;wkdYudk tm;wufoa&m aqmif&GufvmMu\/ (udpESihfywfoufNyD;
ocifav;armif? ocifpHa&TwkdY zrf;qD;cHcJh&ygonf) xkdYtwl q&mawmfOD;pdEmwkdYtm; vTwfa&;ukd
jrefrmtrsKd;om;rsm;xJrS owif;pmrsm;wGifvnf; a&;om;vmMu\/
,if ; a&;om;csuf r sm;teuf a&T b k d o m;qk d o l u 1947ck ? ZG e f v 17&uf a eY x k w f
ol&d,owif;pmwGif atmufygtwkdif;a&;om;xm;ygonf/
]]&ckid t
f rsK;d om;acgif;aqmif OD;pdEm ukd zqyvtpk;d &zrf;ojzihf &cdik t
f rsK;d om;rsm;\ pdwrf csr;f
om&ay/ usEkfyfwkdY jrefrmawGuvnf; pdwfaumif;Muacs/ odkYjzpf OD;pdEmvGwfa&;BudK;yrf;rIonf
&ckid jf ynfomru jrefrmwjynfv;Hk ESifh oufqidk o
f nf/ ok&Yd mwGif xl;jcm;csurf mS OD;pdEm onf vGwv
f yfa&;
BudK;yrf;oljzpfaomfvnf; zqyvtzGJU0ifr[kwfonfhtjyif a&G;aumufyGJrwkdifrDu ajrykHNrdKUwGif
usif;ycJhaom &ckdiftrsKd;om;nDvmcH uGefYz&ifhukd BuD;rSL;cJhonf/
]]AkdvfcsKyfatmifqef;onf 0efBuD;OD;atmifZHa0ESihf av,mOfjzihfoGm;a&muf nDvmcHwuf
a&mufc&hJ m obmywd OD;pdEm onf Akv
d cf sKyu
f adk &SUwef;wif zqyv\csKUd ,Gi;f csurf sm;ESihf tm;ruk;d
Ekid af Mumif; ajAmifziG cfh sred cYf eG ;f ajymcJo
h nfudk owif;pmrSwqifh od&x
dS m;rdco
hJ nf/ if;jyif Akv
d cf sKyo
f nf
xkn
d v
D mcHwiG f rsuaf phrvS-rsuEf mS rvSjzpf pdwyf supf mG ESihf xGucf mG cJah Mumif;ukd owif;pm azmfjycsuf
ukd awGU&ayonf/ xkjd zpfymG ;rIuadk xmufMunhv
f Qif OD;pdEm onf tpk;d &tzGUJ \ twku
d t
f cHeikd if aH &;acgif;
aqmifjzpfaeonfhtjyif &cdkife,frSmvnf; zqyvtzGJU0if enf;jcif;aMumifh EkdifiHa&; zdESdyfif;yef;
oavm[k xifjrif,q
l vmMurnfudk pk;d &rfb,
G &f mjrifayaMumif;}}[k a&Tbo
dk m;u aqmif;yg;a&;om;
xm;ygonf/
q&mawmfOD;pdEmwkdY tzrf;cH&onfhudpESifhywfouf v,form;vlwef;pm;? tvkyform;
vlwef;pm;? ausmif;om;vli,frsm;ESifh awmif;qkdcsufrsm;rSm q&mawmfOD;pdEmwkdYtm; vTGwfay;&ef
k;d k;d pif;pif;ta&;qkMd uonf/ pdwef musn;f aom &ckid jf ynforl sm;\ tajctaeukd tcGiafh umif;,lwwf
olrsm;url qef;us,faomta&;qkdcsufrsm;jzifh ta&;qkdvmMuonf/
awmfvSefa&;c&D;0,f
135
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
136
bkHaygufomausmf
]]yxr &nf&G,fcsuf}}
q&mawmfO;D pdEm ukd tpk;d &u vTwyf pfbeYdk YJ ppfwyfawGudk &ckid jf ynfu jyefac:bkYd tpk;d &xHta&;
qk&d atmif zGUJ Muw,f/ ta&;vJqMdk uw,f/ 'gayrJh jrefrmtpk;d &u usKyw
f &Ydk UJ awmif;qkcd suu
f dk ta&;
rpkdufwJhtjyif q&mawmfOD;pdEmukdvnf; zrf;NrJzrf;w,f? ppfwyfvnf; ykdYNrJykdYw,f/
]]&ckdifoD;jcm;e,f awmif;wJhtajc}}
'geJY usaemfwYdk oD;jcm;e,fawmif;wJt
h ajc a&mufvmygw,f/ ygupwefvdk oD;jcm;rsK;d r[kwb
f ;l /
pwdwo
f ;D jcm;e,favmufb?J if;OD;vSxeG ;f jzLu &ckid jf ynfordik ;f ESifh vlO;D a&? tcGeaf wmftaMumif;rsm;ukd
ajymjyayonf/
]]xl
]xl;jcm;csuf}}
&ckid jf ynfrmS &Sw
d hJ 0g;awmavmufBu;D us,w
f hJ 0g;awm[m wurmvk;H rSmyif r&Sad o;aybl;[l
tar&uefavmu"gwfr*Zif;rsm;u axmufcHa&;om;Muw,f/ wzefygupwefe,fxJygoGm;wJh
zavmif;csdwfwkdY? yef;0gwkdYqkd&if &ckfdiftrsKd;om; 6aomif;cefY &Sdygw,f/ tJ'DvlawG ,ck iwfaevkdY
ygupwefot
H rwf OD;azcifxH tultnDawmif;aew,f/ OD;azcifuvnf; 'Dval wGqu
D dk wpfacgufrS
vmrMunhfbl;? trsm;rMumrSDfu ygupwefta&SUykdif; t0uRef;rSm arC0wD OD;em&'ukd,fawmfukd
ygupweftpk;d &u zrf;xm;w,f/ cifAsm;wkjYd rk efrmtpk;d &u bmwwfEidk o
f vJ ponfjzihf a'grmefygyg
ed*kH;csKyfajymqkdvkdufaMumif;}}[l a&;om;azmfjyxm;onf/
]]1947ck ESpfv,facwf tajctaersm;}}
q&mawmfOD;pdEmwdkY vGwfa&;ESifhywfoufaom vlxkqEjyyGJrsm;onf oHwGJNrdKU? trf;NrdKU? ajrykH
NrKd U? rif;jym;NrKd U? aygufawmNrKd U? NrKd Ua[mif;NrKd U? ausmufawmfNrKd U? ykPm ;uRe;f NrKd U? &aohawmifNrKd U? ponfrsm;
wGif wpfNrKd UvQif ESpBf urd f ok;H Burd u
f sxd aomif;ode;f cs
D ? tk<H uaom? pnf;urf;&Sad om jynfoaYl wmif;qkd
csufvuPmukd aqmifvsuf&Sdae\/ ppfawGNrdKUwGif ausmif;om;vli,frsm;\ oydwfrsm;jzpfae\/
&efuek Nf rKd U &ckid t
f rsK;d om;rsm;ESifh jrefrm&[ef;&Siv
f rl sm;uvnf; q&mawmftm;vTwaf y;&ef wuf<upGm
awmif;qkv
d mMuonf/ xkt
d csed w
f iG f xkad cwfwiG f &ckid jf ynfov
l x
l \
k NAw
d o
d Qe,fcsUJ xHrS vGwv
f yfa&;ukd
vufeufukdifenf;jzihf toufpGefYwkdufckduf,lrnf[laom 0g'wGif tajcpkdufum? atmifjrifpGm
wnfaqmufEidk cf ahJ om ajrykv
H uf0n
J
D w
G af &; wyfaygif;pk(odrYk [kw)f e,fcsUJ awmfveS af &;wyfaygif;pk
OD;aqmifrIatmufwGif EkdifiHa&;t& wuf<uaeovkd? jrefrmwjynfvkH;wGifvnf;? trsKd;rsKd;aomenf;
vrf;rsm;jzihf qlylvIyf&Sm;vsuf&SdMu\/
,if;qlyv
l yI &f mS ;rIrsm;ESiyfh wfouf owif;pmrsm;wGif yg&Scd surf sm;teuf wcsKUd ukd azmfjyvku
d f
ygonf/ 1947ck {Nyv
D 9&ufaeYxw
k af 0aom ol&,
d owif;pmwGif ]]yJc;l e,fwiG f 5a,mufxufy
dk
vrf;ravQmuf&}}[laom acgif;pD;Bu;D ESifh wqufwnf;a&;om;xm;onfrmS ]]vGecf ahJ om rwfv 29&uf
aeYu anmifav;yif? 'kdufOD; e,fvkH;uRwf qefvkrIBuD;wGif tpkd;&qeftdwfaygif; ukd;aomif;cefYyg&Sd
wefb;dk aiG ESpq
f ,fw
h pfoed ;f ausmb
f ;dk cefY qk;H I;H aMumif;ESifh qkid &f mt&m&Sw
d x
Ydk H ay;ykaYd omtpD&ifcpH m
rsm;u azmfjyxm;aMumif;}}[k yg&So
d nf/ ,if;udpE iS yfh wfouf yJc;l e,fwiG f vl5a,mufxufyrdk pk&
atmif trdefYxkwfxm;&jcif;jzpfonf/
,if; 9-4-47 xkwf ol&d,owif;pmwGifyifvQif wkdif;jyKjynfjyKvTwfawmfa&G;aumufyGJESihf
awmfvSefa&;c&D;0,f
137
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
138
bkHaygufomausmf
vufeufuidk v
f q
l ;dk 30rS 60xdygonf*h P
dk ;f u vrf;cGqrHk sm;wGif pepfwusuif;csNy;D wku
d cf u
dk v
f adk om
tdrfrsm;ukd pdwfat;vufat;wkdufckduf,loGm;aMumif;ukd a&;om;xm;\/ arv (21)&ufaeYxkwf
,if;owif;pmwGif ]]wjynfvkH; awmfvSef&rwJh}}acgif;pOfjzihf ysOf;rem;NrdKUe,f awmifolv,form;
or*trIaqmif 500-ausmfwufaom tpnf;ta0;u qkH;jzwfcsufrsm;ukd a&;om;xm;onf/
arv (27)&ufaeYxw
k f ,if;owif;pmwGif &rf;vScsnv
hf m;Asmwk}Yd }acgif;pOfatmufwiG f za&Zm
vrf;ESifh 29-vrf;a'gif&h dS oGm;pku
d q
f &mOD;pdeu
f dk "g;jywku
d
f tjyeftvSeyf pfMu&m? OD;pdeaf oqk;H jcif;ukd
vnf;aumif;? (29)&ufaeYxkwfwGif ]]u&ifoD;jcm;e,fay;yg}}acgif;pOfjzifh anmifwkH;NrdKUe,f
u&ifnv
D mcHu u&ifo;D jcm;ay;a&;ESifh u&ifumuG,af &;wyfrsm;tm; vufeufxw
k af y;a&; awmifqdk
csufESifh qkH;jzwfcsufrsm;ukd a&;om;azmfjyxm;ygonf/
arv (30)&ufaeYxkwf ,if;owif;pmwGif ]]ykvdyfOu| OD;apm0if;ESihf twGif;a&;rSL; OD;nDyk
wkdYtm; zrf;NyD/ aemufxyf 12-OD;zrf;OD;rnf}}[ka&;xm;\/
1947-ck ZGev
f twGi;f jrefrmjynfwiG f Ekid if aH &;ESifh taxGaxGqyl rl rI sm;ukd rSww
f rf;wifcchJ suf
rsm;teuf ta&;Bu;D aom tcsuw
f pfcsKUd ukd ol&,
d owif;pmrS aumufEw
I w
f ifjy&vQif ZGev
f (1)&ufaeY
xkww
f iG f ]]wuov
kd af usmif;rS uGejf rLepfrsm;ukd yku
d pf yd w
f u
dk &f mS Ny}D }[laomacgif;pOfjzifh wuov
dk af usmif;
wGif uGefjrLepftiftm;pkrsm;tm; &SmazGaejcif;ukd a&;xm;\/
ZGefv (5)&ufaeYxkwf ,if;owif;pmwGif ]]OD;apm0if;wkdY vGwfMuNyD}}acgif;pOfatmuf ykvdyf
Ou|OD;apm0if;ESifh tjcm;tvkyt
f rIaqmif 11-a,mufwt
Ydk m; vTwjf cif;ukv
d nf;aumif;? ]]ocifApdef
vTwfvTwf}}[laomacgif;pOfjzifh "edawmbDtkdpDtvkyform; 300-cefYu ocifApdeftm; vTGwf&ef
ta&;qkjd cif;ukv
d nf;aumif;? ]]OD;pdEm ukd tjrefvw
T }f }acgif;pOfjzifh q&mawmfO;D pdEm tm;vTw
G &f ef &efuek f
ausmif;wkdufrsm;rS &[ef;aygif; 400-u ta&;qkdjcif;ukdvnf;aumif;? a&;om;xm;\/
ZGev
f (10)&ufaeYxw
k f ,if;owif;pmwGif ]]zqyvk;H ukd vufypfA;Hk jzihyf pfjcif;}}[laomacgif;
pOfjzihf zqyvXmecsKyf ;Hk ukd ZGev
f (8)&uf? 8-em&Dcw
JG iG f vufypfA;Hk jzihf ypfomG ;jcif;wku
Yd dk a&;om;xm;
onf/ ZGev
f (14)&ufaeYxw
k f ,if;owif;pmwGif ]]wkid ;f jyKjynfjyKtpnf;ta0;wGif uGejf rLepftrwfrsm;
\ vIy&f mS ;rIrsm;ukd a&;Ny;D ZGev
f (15)&ufaeYxw
k w
f iG f ]]olyek w
f \
Ydk eH&u
H yfaMujimcsu}f }acgif;pOfatmuf
wGif ysOf;rem;NrdKUESihf awm&Gmrsm;wGif ysOf;rem;olykef ppfaMujimpmwrf;ukdvnf;aumif;? ]],ckvuf&Sd
tpkd;&tzGJUukd zsufodrf;ypfvkdufyg}}[laomacgif;pOfjzifh ArmEkdifiHbk&ifhaqGawmfrsKd;awmftzGJU *grPd
rif;om;Bu;D vufrw
S jf zifh Akv
d cf sKyaf tmifqef;tpk;d &tzGUJ ukd zsuo
f rd ;f &ef awmif;qko
d nfuv
dk nf;aumif;
a&;om;xm;\/
ZGefv (19)&ufaeYxkwfwGif ]]yOrHwyfom;avm}}acgif;pOfatmuf &ckdifawmfvSefa&;
ajymufusm; acgif;aqmifuadk usm&f if (,ck wuov
dk ef nf;jyq&m) ukd yk'rf -5jzifh zrf;vku
d &f m wuov
kd f
e,fw0Srf;wGif odrfhodrfhwkefvIyfawmhonf[k a&;om;azmfjyxm;ygonf/
1947-ck Zlvidk w
f iG f Akv
d cf sKyaf tmifqef;ESifh tmZmenfrsm; vkyBf uo
H wfjzwfjcif; rcH&rDjzpfcahJ om
tajctaersm;udk ol&d,owif;pmwGif a&;om;xm;onfrSm Zlvkdifv(2)&ufaeYxkwf ]]ppfwyfESihf
Mu,feaD jymufusm;wyf}}[laomacgif;pOfEiS w
fh qufwnf; ]]at;csr;f om,mrIenf;vrf; rnforl Qray;
ojzifh 0w&m;twkdif; aqmif&GufawmhrwJh}}acgif;pOfwyfum tiftm;okH;&mceYf&Sdaom Mu,feD
ajymufusm; uk,
d pf m;vS,f cspo
f ed ;f ? apma&T? pHEidk ?f ausmaf omif;? bwifwEYdk iS hf Akv
d rf if;vGi?f Akv
d rf if;'if
wkYd oHwNJG rKd UeSihf ig;rkid u
f mG c&rf;armf&mG wGif aqG;aEG;Mu&m aqG;aEG;yGrJ atmifjrifojzihf wku
d yf jJG zpfawmh
rnf[k a&;om;xm;\/
awmfvSefa&;c&D;0,f
139
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
140
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
141
bkHaygufomausmf
Ny;D &efuek rf S ysO;f rem;wavQmuf aus;&Gmaygif;rsm;pGmrS vufeufrsm;ukd &mcsaD xmifcsD odr;f qnf;tyfEHS
ay;vsuf&Sd\/ AuyxdyfoD;rsm; ba&muf'g0g'ukd tkd;pGJaeqJjzpf\/
rkefwkdif;xefaomacwf
1947-ckEpS ?f Zlvidk v
f (19)&ufaeYwiG f e,fcsUJ 'vH *VKeOf ;D apmwkYd vkyBf urH aI Mumihf Akv
d cf sKyaf tmif
qef;? ocifjr? OD;bcsK?d rkid ;f yGeaf pmfbmG ;paom tmZmenfacgif;aqmifrsm; aoqk;H cJ&h Ny/D xkad cgif;aqmif
rsm; rusq;Hk rDuyif NAw
d o
d QppfwyfrS b&if*ef;rsm; &mcsaD ysmufq;Hk oGm;rIrsm; &Scd o
hJ nf/ 1947-ck Zlvidk v
f
(19)&ufaeYxw
k f ol&,
d owif;pmwGif ]]b&if;*ef;udpa rTjyefNy}D }qkad om acgif;pOfBu;D ESiw
fh qufwnf;
]]b&if;*ef; 200aysmufonfu
h pd E iS hf ywfoufNy;D &m*sma&;'D&mausmif;okYd ykvyd rf sm; wufa&muf&mS ukef
NyD}} [ka&;om;azmfjyxm;onf/ b&if;*ef; 200 tpkvkduf tcJvkduf aysmufqkH;rIonf tao;tzGJ
jyemr[kwf/
&efuek Nf rKd Ue,f a[mifaumifbPfwu
dk f "g;jywku
d cf &H rI? za&Zmvrf;ESifh 29vrf;a'gifh oGm;pku
d f
q&m "g;jywkdufcH&NyD; aoewfypf aoqkH;&rI? armfwmtajrmufygaom vlqkd; 150cefYu ukudKvf
ZD;&Gmok0Yd ifNy;D pD;rI? vufeuf 60cefyY gaom vlq;dk rsm; OuNH rKd Uukd 0ifp;D rI? &efuek Nf rKd U ykvyd t
f rIxrf;oydw?f
&efukefNrdKU tpkd;&trIxrf;aygif;pkH qEjyyGJBuD;wkdYonf tao;trTm;jyemvnf; r[kwfMu/ bk&ifcH
twkid yf ifcH tpk;d &tzGUJ ukv
d ufcx
H m;aom tpk;d &tzGUJ 0if zqyvacgif;aqmifrsm;onf wu,ft
h mkH
pl;pku
d pf mG jzifh b&if;*ef; 200aysmufru
I dk azmfxw
k Ef idk cf v
hJ Qif Akv
d cf sKyaf tmifqef;wkYd vkyBf uo
H wfjzwfc&H
rnffvnf; r[kwfay/
,ck odrYk jzpfc&hJ / NAw
d o
d Qe,fcsUJ orm;wcsKUd \ ajcxk;d rIEiS fh ya,m*aMumifh Akv
d cf sKyaf tmifqef;
wkdY &ufpufpGm owfjzwfcHoGm;&ovkd? NAdwdoQe,fcsJU t&m&Sdqkd; &rf;NAJe,fykdif rsufESmjzL rufol;?
ausmufjzLckdif0ef rsufESmjzLt&m&dSqkd; rpwm tuf*sdatpaumh (uufpbDacwf ar*sm Mr. S.lG.A.
Scott) &ckdifwkdif;rif;BuD; OD;armifausmfESifh EkdifiHa&;MoZmwudr usqif;vmNyDjzpfaom &ckdifwkdif;
zqyv acgif;aqmifwcsKUd \vkyZf mwfcif;rIjzifh q&mawmfO;D pdEm tzrf;cHc&hJ avNy/D Akv
d cf sKyaf tmifqef;
wkYd vkyBf uo
H wfjzwfco
H mG ;&onfEiS w
fh NyKd ief uf rkew
f idk ;f xefaomacwf arSmifxak cwfoYdk qku
d af &mufomG ;
&awmh\/
&efuek &f dS usaemfwYdk au'g&Jabmfrsm;xHrS pmt& tvHeyD gwDtm; rw&m;toif;aMujimcsuu
f dk
kyo
f rd ;f rnf/ Armjynf uGejf rLepfEiS fh zqyvy#dyursm;ukd ajz&Si;f &eftwGuf a&SUIaqmif&u
G rf nfqdk
aom jyemrsm;om rkew
f idk ;f xefaom arSmifxak tmufwiG f aysmufu,
G o
f mG ;onfr[kw?f q&mawmf
OD;pdEmtm;vTwfrnf/ q&mawmfESihf ocifEkwkdY &ckdifjynfodkY oGm;Murnf/ q&mawmf &efukefNrdKUwGif
0gqdrk nfqo
dk nfh aocsmoavmufjzpfaeaom jyemvnf; rkew
f idk ;f xefaomtarSmifxak tmufwiG f
tpte &Smr&atmif uG,faysmufoGm;av\/
NAw
d o
d Q'vH *VKeOf ;D apmwk\
Yd vlrqefaom npfywfr?I vkyBf urH aI Mumifh Akv
d cf sKyaf tmifqef;wkdY
usq;Hk cJ&h onft
h wGuf *VKeOf ;D apmacgif;aqmifaom rsK;d cspt
f zGUJ ESit
fh vm;wl e,fcsUJ olvQKt
d zGUJ tpnf;
rsm;ukd ajcrIef;&jcif;? xkdtzGJUtpnf;acgif;aqmifrsm;tm; brf;qD;&jcif;wkdYukd jyK&onfrSm obm0us
aom ? jyKxu
dk jf yKoifah om aqmif&u
G cf surf sm; jzpfonf/ vkyBf urH aI Mumifh toJem&aom rsu&f nfus
aeaom jynfov
l x
l \
k tk<H uaom axmufcrH u
I &dk ,ltyfaom aqmif&u
G cf surf sm; jzpfonf/ trsK;d om;
vGwfvyfa&; 'Drkdua&pDa&;ESihf qkd&S,fvpfa&;wkdYtwGuf NAdwdoQe,fcsJUESihf e,fcsJU'vHqefYusifa&;
vkyfief;aqmifwmrsm;ukd aqmif&Guf&if;? 1945-ckESpf? zufqpf*syefawmfvSefa&;umvu &&SdcJhaom
awmfvSefa&;c&D;0,f
142
bkHaygufomausmf
vuf0n
J
D w
G af &;ukv
d nf;aumif;? trsK;d om;nDw
G af &;ukv
d nf;aumif;? &,lEidk &f ef BuKd ;yrf;aqmif&u
G f
tyfygonf/
q&mawmfEiS u
fh saemfwo
Ydk nf Adv
k cf sKyaf tmifqef;wkYd zqyv bk&ifct
H wkid yf ifcH tpk;d &tzGUJ 0if
NyD; tmPm&oGm; tmPmcGJa0ray;ojzifh AkdvfcsKyftpkd;&ukd aumufaumufiifiif qefYusifvmMu
olrsm; r[kwMf uovk?d Akv
d cf sKyw
f t
Ydk mPm&vm aumufumiifum axmufcv
H molrsm;vnf; r[kwf
Muyg/
1945-ck rwfvwGif &ckid jf ynfwiG f zufqpf*syefawmfveS af &; Ny;D csed rf pS Armjynf uGejf rLepf
ygwDEiS hf jynfot
Yl a&;awmfyyHk gwDwrYdk S aMujimcJah om awmfveS af &;wyfO;D pmwrf;ESihf ArmwyfrawmfEiS fh
jynfot
Yl zGUJ tpnf;rsm; yl;aygif;zufqpfwu
dk zf suaf &; jynfov
Yl w
G v
f yfa&;tzGUJ csKy\
f vGwv
f yfa&;
aMujimcsuw
f iG yf gonfh Armhvw
G v
f yfa&;? jynfot
Yl pk;d &xlaxmifa&;? tESpo
f m&wku
Yd dk tajcwnfum
trsKd;om;vGwfvyfa&;? 'Drkdua&pDa&;ESihf qkd&S,fvpfa&;wkdYtwGuf NAdwdoQppftkyfcsKyfa&; tpkd;&ukd
q&mawmfESihfusaemftoufay;NyD; qefYusifcJhjcif;om jzpfMuygonf/
jrefrmjynfw0Sr;f vk;H ESifh wNyKd iw
f nf;vkv
d dk NAw
d o
d Qe,fcsUJ pepfq;dk ukd awmfveS w
f u
dk cf u
dk &f ef usaemf
arQmfrSef;&nf&G,fNyD; &ckdifjynfwGif zufqpf*syefawmfvSefa&;NyD;qkH;cJhaom 1945ck rwfvcefYuyif
ajratmufawmfveS af &;wyfzUJG rsm;ukd zGUJ pnf;um ajrcGeaf jrqDcray;a&;? vufiw
k v
f uf&if; ajrykid af &;?
NAw
d o
d Q'vHoBl u;D rsm;ukjd zKwNf y;D aus;&Gmvlxak &G;aumufaom OuXpepfjzifh aus;&Gmtkycf sKyjf cif;? paom
tmPmeDe,fajrrsm;ukd us,jf yefEY idk o
f rQ us,jf yefeY ufidI ;f Ekid o
f rQ eufidI ;f BuchH idk pf mG q&mawmfO;D pdEm
ESifh usaemfwkdY xlaxmifcJhMujcif;omjzpf\/
Akv
d cf sKyaf tmifqef;wkYd vkyBf uo
H wfjzwfjcif; rcH&rSD &ufyidk ;f cefu
Y zqyvXmecsKyf taxGaxG
twGi;f a&;rSL; OD;AaqGEiS hf uk
d x
dk eG ;f (0efBu;D a[mif; ,ck oHtrwfBu;D )wku
Yd ,
dk w
f idk f om,m0wDaxmif&dS
q&mawmf OD;pdEm xHomG ;a&mufcNhJ y;D q&mawmfEiS fh oabmwlnrD &I ,lcMhJ uonf/ q&mawmftm;vTwf
rnf/ q&mawmfESihf ocifEkwkdY &ckdifjynfvmMurnf/ usaemfwkdYESihf awGUqkHrnf/ OD;ausmfNidrf; vef'efrS
jyefonfukd apmifhaeonf paomjyemonf AkdvfcsKyfatmifqef;wkdY vkyfBuHcHoGm;&NyD; jynfxJa&;
0efBu;D OD;ausmNf ird ;f jyefa&muf tawmfMumonfw
h idk f r,fr,f&& taumiftxnfay:rvmjzpfae\/
q&mawmfO;D pdEm wkYd vTwaf wmhrnf[al om jyemonf usaemfwYdk pdwu
f ;l ,OfcahJ om jyem
r[kw/f wu,fjh zpf&yfreS jf zpf ,if;jyemESifh ywfoufNy;D 1947-ckEpS f Zlvidk v
f 16&ufaeYxw
k af 0
aom ol&,
d owif;pmwGif ]]OD;pdEm ESiahf wGU&ef OD;AaqG om,m0wDoYkd a&mufvmjcif;}}acgif;pD;wyfum
qufvufa&;om;xm;onfrmS ]]Zlvidk v
f 15&ufaeY eHeuf 10em&Dtcsed cf efw
Y iG f &efuek Nf rKd U zqyvtzGUJ
csKyrf S taxGaxGtwGi;f a&;rSL; OD;AaqG jynfxaJ &;Xme Ekid if aH &;twGi;f 0ef ukv
d aS rmifEiS fh &ckid af wmfveS f
a&;acgif;aqmif Akv
d
f x
dk eG ;f wko
dY nf ok;H q,fNrKd UodYk armfawmfuav;jzihf a&muf&v
dS mNy;D vQif ocifjrav;
ukad c: if;ESit
hf wl om,m0wDaxmiftwGi;f &Sd &ckid jf ynfacgif;aqmif OD;pdEm tm; 0ifa&mufawGUqkMH u
aMumif;? OD;pdEm usef;rmpGmyif&SdonfqkdaMumif;? b,fwkef;urS q&mawmfOD;pdEmonf tpmiwfrcHcJh
qkdaMumif;/ aexkdifraumif;ojzihf 2&ufqGrf;rpm;EdkifcJhqkdaMumif;? axmifuvGwfvQif OD;pdEmonf
&ckid jf ynfoYkd ocifEw
k EYdk iS fh twlomG ;rnfqadk Mumif;? &ckid jf ynftwGuf vkypf &m&Sad om vkyif ef;pOfrsm;ukd
&efukefrSmbJvkyf &efukefrSmyif 0gqkdrnf[k Mum;od&aMumif;}}[k a&;om;azmfjyxm;ygonf/
q&mawmfvGwfrnfqkdNyD; rvGwfao;ojzifh wzufu bk&ifcHtwkdifyifcH zqyvtpdk;&ukd
usaemfwYdk tm;rvkt
d m;r&jzpfaeMu\/ tjcm;wzufuvnf; Akv
d cf sKyaf tmifqef;wkYd vkyBf uo
H wfjzwf
cHoGm;& *VKefOD;apmESifhwuG taygif;yg e,fcsJU'vHrsm;ESifh NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;ukd usaemfwkdY ykd
awmfvSefa&;c&D;0,f
143
bkHaygufomausmf
a'goykefxum ykdatmhESvkH;emaeMu\/
usaemfw\
Ydk Ekid if aH &;vIy&f mS ;rIEiS hf vlxq
k EjyyGrJ sm;ukd usaemfwdYk qufwufaqmif&u
G af eMuonf/
q&mawmfOD;pdEmwkdYtm; vTwfa&;ESihfajrykHnDvmcH qkH;jzwfcsufrsm; axmufcHjcif;ukd NrdKUaygif;rsm;pGm
wGif rem;rae usif;yaeMuonf/ ajrykHNrdKUwGif okH;BudrfajrmufvlxkqEjyyGJBuD;ukd aomif;aomif;zszs
qifETJ&ef pDpOfMu\/
q&mawmfwkYd tzrf;cHoGm;&csdefrSpNyD; ra&rwGuf Ekdifaom EkdifiHa&;vkyfief;aqmifwmrsm;
zdpD;aeojzifh Mumtif;awmifrSwnfhwnfhwkdif;vQif 10rkdifcefYoma0;rnfh cspfZeD;acsmxHodkY usaemf
ra&mufEkdifonfrSm vaygif;tawmfMumcJh&NyD/
Mumtif;awmif&GmwGif apmapmpD;pD; eHeufpm pm;Mu\/ r&yfrem;bJ MuyfpifuRef;bufodkY
usaemfwaYdk vSjzihf ul;Mu\/ MuyfpifuRe;f odaYk &mufvQif ajcvsiaf vQmuf&&m acsmif;i,fajrmif;i,frsm;ukd
auGUaumufomG ;&jcif;ESihf Muyfpifawmifudk ausmjf zwf&jcif;wkaYd Mumifh naeykid ;f 0ufacgif;&GmokaYd &muf
oGm;onf/ cspZf eD;\rdbrsm;tdrw
f iG yf if wnf;ckMd u\/ naepm pm;Mu\/ nOft
h yd Mf u\/ qk;d 0g;aeaom
arSmifxkacwf tajctaersm;ukd olrtm; usaemf aqG;aEG;wifjyonf/
usaemfEiS t
fh wl vmae&ef olrtm; usaemfzw
d af c:cJ\
h / olrMunfjzLpGmvufco
H nf/ ig;ref;&J
uRe;f rStjyefwiG f usaemfEiS t
hf wlwl vku
d v
f mrnf[k uwday;onf/ cspo
f \
l pum;onf ysm;oumxuf
csKyd gonf/ usaemft
h oJEv
S ;Hk xJoYkd pdr0hf ifomG ;ygonf/ usaemf\Ekid if aH &;b0wm wavQmufwiG f rcGrJ cGm
vufwGJavQmuf&awmhrnf[laom aysmf&TifMunfEl;onfhESvkH;om;jzifh olrukd tm;yg;w& uspfuspfyg
atmif zufvkduf\/ aumif;rGefaomtdyfrufrsm;jzihf usaemfESpfNcdKufpGm tdyfaysmfoGm;\/
eHeufapmapmxNyD; iref;&JuRef;? vGef;vkH;ykduf&GmodkYta&muf c&D;Murf;usaemfwkdY csDvmMu\/
vGe;f vk;H yku
d &f mG rS tajccsNy;D &GmpOfavQmufw&m;a[mjcif;? aqG;aEG;jcif;? vIaYH qmfjcif;rsm;ukd usaemfwYdk
jyKvyk Mf uonf/ ig;ref;&JuRe;f ? Muufa&uRe;f ESihf MuyfpifuRe;f wkrYd S ajrykNH rKd UwGif usi;f yrnhjf ynfov
Yl x
l k
qEjyyGJodkY aomif;csD aomif;aomif;zszs wufa&;udprsm; a[majymaqG;aEG;NyD;avNyD/ usaemf
Mumtif;awmifoYdk jyef&awmhrnf/ cspZf eD;acsm&S&d m 0ufacgif;&GmodYk usaemfwaYdk &mufomG ;\/ cspZf eD;wkYd
tdrfwGifyif naepmpm;NyD;tdyfMu\/
reufjzef eHeufapmapmoGm;&rnfjzpf tqifoihjf yifqifxm;&ef olrukd usaemftavmwBu;D
wku
d w
f eG ;f onf/ olrxHrS rarQmv
f ifah om pum;ukd Mum;&\/ usaemfwEYdk iS t
hf wlwl olrvufiif;rvku
d f
Ekdif? usaemfwkYdu c&D;Murf;csD&rnfholrsm; jzpfNyD; tpkd;&vufeufukdifwyfrsm;ESifh &ifqkdifwkd;rdvQif olr
aMumifh 'kua&mufbG,fjzpfrnf/ olrESifh olrbcifwkdY rMumcifvkdufvmcJhrnf[l jzpfavonf/
cspo
f t
l m; tMuyfuidk &f ef ESv;Hk om;rJah om usaemf vufridI cf svu
dk &f onf/ usaemfbmrsm; wwfEidk rf nf
enf;/
cspfZeD;wkdY tdrfwGif eHeufpmpm;NyD; Mumtif;awmifodkY usaemfwkYd jyefMu\/ Mumtif;awmif
XmecsKyrf aS eNy;D ajrykv
H x
l q
k EjyyGJ wwd,tBurd af tmifyq
JG ifa&;twGuf aMumzd&ifzd usaemfwYdk BuKd ;yrf;
Mu\/ ajrykNH rKd Ue,fw0ku
d Ef iS fh rif;jym;NrKd Ue,f urf;eD&mG w0Sr;f &Sd &yf&mG aus;vufrsm;odYk &GmpOfavQmufNy;D
vIaYH qmfpnf;k;H aom w&m;yGrJ sm;ukd rem;raeusi;f yMu\/ wwd,tBurd af jrmuf ajrykv
H x
l q
k EjyyGo
J Ykd
jynfolvlxk okH;aomif;ausmfwufa&mufMuonf/
rw&m;ojzifh zrf;qD;cHae&aom q&mawmfOD;pdEmwkdYvGwfa&;ESihf ajrykHwyfaygif;pknDvmcH
qk;H jzwfcsurf sm; axmufcjH cif;? tqkrd sm;ukd tkwt
f w
k <f uuf<uufq;Hk jzwftwnfjyKvu
dk Mf u\/ ajrykv
H x
l k
qEjyyGJ atmifjrifcJhNyD/ ajrykHvlxkqEjyyGJxuf ykkdrkdBuD;xGm;aom vlxkqEjyyGJw&yfukd rif;jym;NrdKUwGif
awmfvSefa&;c&D;0,f
144
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
145
bkHaygufomausmf
a<uaMumforH sm;ukv
d rT ;f rk;d oGm;\/ q,faygif;rsm;pGmaomavSrsm; ajrmufomG ;\/ &maygif;rsm;pGmaom
jynforl sm;a&m olwcYdk armufrsm;yg ykqed u
f sjrpfxaJ rsmoGm;\/ udb
k OD; yGcJ si;f Ny;D aoonf/ q,faygif;
rsm;pGmaomjynfolrsm; 'Pf&m&oGm;Mu&\/ &ufpufygay&JU zqyv/
NAdwdoQe,fcsJUrsufESmjzL ume,f (AkdvfrSL;BuD;)ESihf 'kAkdvfrSL;BuD;rsm; yg0ifaom EkdifiHjcm;om;
a*:&cg; ppfom; 300ausmfESihf ppfoabFm 10pif;cefYjzihf 1946ck {NyDvwGif usif;yaom
Mumtif;awmifjynfon
Yl v
D mcHudk NzKd ciG ;f ypf&ef vmcJMh uonf/ Mumtif;awmifnv
D mcHr@yfudk ra&muf
&atmif vrf;BuKd vrf;Mum;wkid ;f wkid f armfwmtajrmufrsm;? b&if;*ef;rsm;ukd pGu
J idk af om Ekid if jH cm;om;
vufeufuikd rf sm;ukd wyfccJG sxm;aponf/ okaYd omf jynfov
l x
l Bk u;D a<u;aMumfojH zifh csw
D ufvmaom
tcg aoewfjzihf ypfowfjcif; vkH;0rjyKcJh/
,ck rif;jym;urf;qdyrf S zqyvacgif;aqmiftcsKUd ESihf ykvyd w
f aYdk e&m,lxm;Ny;D tyfusK;d wacsmif;
rSrygaom avSjzihful;vmonfh qEjyvlxktm; pdwf&Sdvuf&Sd aoewfjzifh ypfowf&ufavNyD/ umjzL;
trde?Yf 5a,mufyrdk pka0;&trdeYf bmrQxw
k q
f ifx
h m;jcif;vnf;r&S/d &ufpufygay&JU zqyv/ tmZmenf
ukdbOD;tavmif;ukd &ufacsmif;odkY,lvmNyD; XmecsKyfukd,fpm; usaemfukd,fwkdifwufa&mufum
o0PfvTm zwfNyD; &maygif;rsm;pGmaom jynfolrsm;jzihf crf;em;pGmoN*K[fvkdufygonf/
tcsi;f csi;f aoG;acsmif;pD;&rnfv
h ufeufuidk f y#dyuudk a&Smif&mS ;Ekid af &;ESifh NAw
d o
d Qe,fcsUJ pepf
qkd;ukd jrefrmjynfw0Srf;vkH;ESifhtwl wNydKifwnf;vkdvkd vufeufpGJudkifawmfvSef&ef rl&if;&nfrSef;csuf
atmifjrifa&;twGuf Edik if aH &;enf;jzifh usaemfwYdk tepfemcH? taocHum tm;wufoa&m BuKd ;pm;Mu
aomfvnf; tajctaersm;rSm wckNyD;wpfck qkd;&Gm;rIjzifhom yufyif;yg &ifqkdifvm&awmh\/
jynfxaJ &;0efBu;D OD;ausmNf ird ;f vef'efrS jyefa&mufvmvQif q&mawmfO;D pdEm wkv
Yd w
G rf nfqNdk y;D
,ck OD;ausmNf ird ;f jyefa&mufonfrmS &ufaygif;tawmfMumcJNh y/D q&mawmfwYdk rvGwMf u/ uku
d BH u;D tm;
tmrcHay;rnf/ vTw
G rf nf[k &cdik w
f idk ;f rif;Bu;D wkYd tmrcHay;cJyh gvsuEf iS fh jynho
f iG &f mG aoewford ;f rIwiG f
yg0ifonf/ ukduHBuD;xHrS usnfqH4awmifh zrf;rdonf[kvkyfZmwfcif;NyD; ausmufjzLwGJbuf puf&Sif
w&m;olBu;D OD;bNrKd if ;Hk rS axmif'Pfav;ESpf tjypfay;&SNd y/D (aemifuu
dk BH u;D t,lc&H m uku
d BH u;D &efuek f
wGif vli,fha&;&moifwef;wufpOfu txl;cifrif&if;ESD;cJhaom vli,fXmecsKyfOu| OD;b*srf;u
w&m;a&;0efBuD; jzpfaeojzifh ukduHBuD;uGif;vkH;uRwfvGwfcJh&onf/
(udu
k BH u;D &efuek o
f Ydk vku
d o
f mG ;&m zqyvXmecsKyf taxGaxGtwGi;f a&;rSL;eSihf qk&d ,
S v
f pfygwD
XmecsKyf acgif;aqmifuAdk aqGwEYdk iS fh awGUonf/ ukAd aqGwEYdk iS fh Ed idI ;f Ny;D vli,ftzGUJ zGUJ pnf;&ef &ckid v
f il ,f
acgif;aqmiftjzpf ukad rmifped v
f ?S uku
d BH u;D wkt
Yd m; wm0efay;onf/ om,m0wDaxmifrS q&mOD;pdEm
ESit
fh wl tzrf;cHae&aom ukad rmifjrOD;ukd olww
Ydk m0ef,u
l mxkwcf o
hJ nf/ usaemfvufeuftyf tvif;
0ifvQif qkAd ,
D ufot
H rwfay;rnf? q&mawmfO;D pdEm wkt
Yd m; vTwrf nf[k zqyvXmecsKyf trIaqmif
tpnf;ta0;wGif uku
d BH u;D tm; txl;{nho
f nftjzpf wufa&mufciG jhf yKNy;D qk;H jzwfMuonf/ ,if;qk;H jzwf
csuu
f dk usaemft
h m; ukad rmifped v
f ?S ukad 0ausmw
f u
Ydk wifjyaqG;aEG;vmMuonf/ usaemfvufrcHw
Hk if
ru? uku
d BH u;D ? ukad rmifb? udak 0ausmw
f BYdk u;D rSL;aom ppfawGEiS fh rif;jym;vli,facgif;aqmif udak usmo
f m
ukdarmifapmjzL? udkatmifodef;a&T? udka&Tombef;? udkpdefomat;? udkarmifapmjr? ukdarmifvlBuD;?
udak rmifausmjf rwkt
dY m; b&ef;*ef;? kid zf ,frsm;ukd &orQ pkNy;D awmckad pcJ\
h /) oHwo
JG yl ek u
f dk aoewfjzihf
ESrd ef if;&ef trdezYf q
D efaom [mumcsi;f trsK;d om; uywed u
f dk ppfwyfu &mxl;jzKwNf y;D ta&;,lxm;&Sd
NyD/ (pmwrf;jzifh [mumcsif;trsKd;om; uywdeftm; OD;Gwftav;jyKyg\) xkdjzpf&yfqkd;rsm;xuf
rif;jym;vlxkqEjyyGJjzpf&yfum; tqkd;0g;qkH;aom tqkd;xdyfoD;jzpfaeonf/ rif;jym;NrdKU jynfolYqE
awmfvSefa&;c&D;0,f
146
bkHaygufomausmf
jyyGu
J adk oewfjzihyf pfNy?D ukb
d OD; ao&Ny?D [laomowif;rSm awmrD;avmifouJo
h Ykd &ckid jf ynfwiG f aeYcsi;f
ncsi;f jyefEY o
YHS mG ;\/ wr[kwcf si;f vlwidk ;f em;xJoYkd a&mufomG ;\/ d;k om;aom &ckid t
f rsK;d om; awmifol
v,form;rsm;? trsK;d orD;rsm;yifvQif rwku
d &f v
J Qif bmaMumifv
h ufeufuidk o
f vJ? 'kv
Yd ufxJ vufeuf
ay;tyf[l awmif;qkdvmMu\/
wuf<uaeaom jynfoUl tzGUJ tpnf;acgif;aqmifrsm;ESifh ajratmufvufeufuidk f wyfzUJG rsm;\
awmif;qkcd suu
f m; tajrmufoo
H bG,f jrnf[;D jyif;xefae\/ usaemfwYdk t"du&nfreS ;f csuf tpdwpf w
d f
trTmrTmuGJysufoGm;avNyD/ trsKd;om;vGwfvyfa&;? 'Drkdua&pDa&;ESifh qkd&S,fvpfa&;wkdYtwGuf
jrefrmjynfwpfjynfv;Hk ESifh wNyKd iw
f nf;vkv
d dk NAw
d o
d Qe,fcsUJ pepfq;kd ukd vufeufpu
JG ifkd w
f u
dk zf surf nfqdk
aom usaemfwt
Ydk "du&nf&,
G cf suf awmifBu;D NyKd vo
J mG ;&avNy/D &ckid jf ynfov
Yl w
G v
f yfa&;tzGUJ csKyEf iS hf
&ckid v
f il ,frsm; tpnf;tk;H acgif;aqmifrsm; Mumtif;awmifXmecsKyw
f iG f pka0;Mu&onf/ acgif;csi;f du
fk f
Muonf/ a'gifhpkHaqG;aEG;Muonf/
ajrykn
H v
D mcHraS rG;xkwv
f u
dk af om e,fcsUJ awmfveS af &;wyfaygif;csKyf Ou|ukad usmjf rESihf usaemf
vlcsif;qkH&efrjzpfEkdif/ Armjynf uGefjrLepfygwDESifh usaemfvlcsif;qkH&ef rjzpfEdkif/ pmcsif;qkHMuonf/
pmay;pm,laqG;aEG;Muonf/
e,fcsJUawmfvSefa&;wyfaygif;csKyfwGif yg0ifaomjynfolYtzGJUtpnf;tm;vkH;u jynfolUtzGJU
tpnf; acgif;aqmiftm;vk;H u Edik if aH &;xGuaf yguf tjcm;vrf;r&SNd y/D vufeuftm;uk;d NAw
d o
d Qe,fcsUJ
tm; vufeufjzihf ckcMH u&ef? oabmwlMuonf/ ArmjynfueG jf rLepfygwDwiG f vufeufusnq
f t
H iftm;
rjynhfr0/ tultnDawmif;\/
usaemfwkdY tESpfESpftvvpkaqmif;xm;aom vufeufusnfqHrsm;xJrS b&ef;*ef; 1?
awmfrD*ef; 1? kdifaz aoewf 1ESifh usnfqHESpfaxmifausmfukd tultnDay;vkdufonf/ xkdvufeuf
usnq
f rH sm;ukd ukad usmZf &H DS (,ckawmckd &ckid jf ynf uGejf rLepfygwD) uk,
d w
f idk af vSwpfp;D jzihf toufqzH sm;
pGex
Yf m;Ny;D uGr;f awmif&mG ArmjynfueG jf rLepfygwDXme ukad usmjf r? ukad rmifwl (aoqk;H cJ&h aom awmckd
&ckdifwkdif; Auyacgif;aqmif) wkYd vufxJodkYta&mufykdYav\/
1947ckEpS f Zlvidk v
f twGi;f ckcw
H eG ;f vSe&f ef qk;H jzwfMuonf/ tESpo
f m&tm;jzifh NAw
d o
d Qe,fcsUJ
uk,
d pf m;tkycf sKyaf eaom rsuEf mS jzLbk&ifct
H pk;d &tzGUJ ukd awmfveS &f rnf/ ArmjynfueG jf rLepfygwD &ckid f
wkdif;acgif;aqmifudkausmfjr? ukdarmifwlwkdYtygt0if e,fcsJUawmfvSefa&;wyfaygif;csKyf tzGJU0if
acgif;aqmifrsm;ESifh Ed idI ;f oabmwlcsut
f wkid ;f Ekid if aH &;t& tjcm;xGuaf ygufr&S
d awmfveS af &;ukd
pwifqifETJMuygonf/
Auy&ckid w
f idk ;f acgif;aqmifrsm;ESifh usaemfwYdk ppfy&d,m,ftm;jzifh uGjJ ymaom awmfveS af &;ukd
qifEMJT uygonf/ Auy&ckid w
f idk ;f acgif;aqmifrsm;onf rdr\
d wku
d cf u
dk af &;tiftm;rSeo
f rQukd pkpnf;Ny;D
NrdKUjyodrf;yGJqifETJ\/
ykPm ;uRe;f NrKd Uukd &So
d rQtiftm;jzifh 0ifp;D \/ Ekid if aH &;pdw"f mwfjrifah eovkd ppfa&;&m tawGU
tBuHr&ifhrmaom Auy&ckdifwkdif; vufeufukdifrsm; ykPm;uRef;NrdKUodrf;wkdufyGJ ratmifjrif/
axmifaygif;rsm;pGmaom usnq
f rH sm; qk;H I;H Ny;D qkwcf mG cJ&h onf/ usaemfwaYdk jymufusm; ppfy&d,m,frS
tpysKd;onf/ t<uif;rJhqkH;IH;rnfhppfukd oa&usap&rnf/ Ekdifp&m&SdvQif vkH;0OkH tEkdif&ap&rnf/
awmfvSefa&;c&D;0,f
147
bkHaygufomausmf
a&TawmifwkdufyGJ
ppfawGckid f rif;jym;NrKd Ue,f? yef;ajrmif;Bu;D acsmif;wGif a&Tawmif[
l tdraf jcav;q,f ig;q,f
cefY&Sdaom &Gmodrfi,fwpf&Gm&Sd\/ rif;jym;rSxkd&GmodkYvmvQif &Gmr0ifrSDwzgvkHcefYu AGDykHoPmef
awmifwef;i,f ESpcf &k o
dS nf/ &Gm\ajrmufbufEiS fh ta&SUbufw0Sr;f wGif opfyiftyk Bf u;D rsm; awmifypl m
i,frsm;ESihf jynhfyfaeonf/ kd;rawmifpG,fawmifyGm;rsm;ESihf qufpyfaeonf/
&Gmonf usaemfwYdk ajratmufawmfveS af &;wyfzUJG rsm;\ tajcpku
d pf cef;jzpf\/ rif;jym;NrKd U&Sd
NAdwdoQe,fcsJUppfwyf a&Tawmif&Gmukd rD;IdU&efcsDwufrnfqkdonfukd usaemfwkdYBudKwifod&Sdxm;aeNyD/
awmfveS cf ck &H ef trderYf &Spd Ofu NAw
d o
d Qe,fcsUJ ppfwyfcsw
D ufvmvQif usaemfwYdk qkwcf mG a&SmifomG ;ko
H m
&Sdonf/
,ck awmfvSefckcH&ef trdefY&xm;NyD;/ qkwfcGm&efrvkdNyD/ &Gmr0ifrD wzgvkHcefY AGDykHoPmef
awmifwef;&Sd opfyifBu;D atmufrsm;ESifh oifah vsmaf omae&mrsm;wGif uwkwu
f si;f rsm;wl; tqifoifh
apmihfqkdif;aeMu\/ rTef;wnfhcsdefcefYwGif NAdwdoQe,ffcsJUppfwyf rsufESmjzLuywdef (AkdvfBuD;)wpfOD;
acgif;aqmifNy;D a*:&cg;ppfAv
dk pf pfom; 60-ausmf yef;ajrmif;Bu;D acsmif; urf;ezl;rSwufNy;D a&Tawmif&mG
ukdrD;IdU&ef ajcvsifcsDwufvmMuonf/
a&SUqkH;rS wyfpdyfwpfpdyfcefY uif;axmuf AGDykHoPmefawmifwef;i,f ESpfckMum;odkY0ifvmMu
onf/ uwkwu
f si;f rsm;? opfyifBu;D aemufu,
G rf sm;rS tqifoifah e&m,lxm;aom Akv
d pf ed x
f eG ;f atmif
ESihf &Jabmfo;Hk q,fcefu
Y a&SUqk;H rS0ifvmaom NAw
d o
d Qe,fcsUJ a*:&cg;wyfpyd u
f dk uku
d if g;q,ftuGmcefY
u 'vMurf; ypfcwfvu
dk \
f / a*:&cg;ppfom;ig;OD;cefY tkyBf uKd ;jywfomG ;ovkd ajrBu;D ay:wGif bke;f bke;f
vJomG ;\/ olwt
Ydk oufaysmufomG ;avNy/D usepf pfom; 4-OD;cefu
Y tenf;i,fcck NH y;D 'Pf&m&oGm;aom
a*:&cg;ppfom;rsm;ukd 'vMurf;qGJNyD;qkwfMu\/
wpwpjzihf wku
d yf jJG yif;xefvmonf/ wku
d yf pJG jzpfpOfem&Dyidk ;f cefu
Y ae&mtaetxm;r&ao;
aom a*:&cg;wyfae&m&oGm;Ny/D 2-vufr armfwmtajrmufrsm;? b&if;*ef;rsm;ukd wae&mpDcjJG cm;ypf
cwfNy;D a&SUodw
Yk ;dk \/ Akv
d pf ed x
f eG ;f atmifwYdk aemufqw
k x
f u
G rf ajy;? rk;d oD;rk;d ayguf&mG oGe;f ovkd 'vpyf
ypfaeaom armfwmusnq
f ?H kid zf ,fusnq
f MH um;xJrS a&SUokw
Yd ;dk vmaom a*:&cg; ppfAv
dk ?f ppfom;rsm;
ukd tay:pD;,lxm;aom awmifwef;i,fusif;xJrSvnf;aumif;? opfyifBuD;atmufrSvnf;aumif;?
wufvmorQukd ypfcwf\/
usaemfwYdk usnq
f t
H iftm;vnf;raumif;/ 'kw,
d urmppfr<S uif;usev
f u
dk af om usnq
f rH sm;
om jzpf &ckid Ef eI ;f jynfrh ayguf? ppfqifa&;vnf; olwaYdk vmufruRr;f usi?f &JprG ;f owjd zih?f trsK;d om;
vGwv
f yfa&;pdw"f mwfjzihf BuBhH uchH idk cf ck \
H / wGm;wufvmaom rsuEf mS jzL uywed af ygifusK;d Ny;D 'vdrahf cG
usoGm;&onf/ a*:&cg; ppfAkdvfppfom;ESpfq,fausmf 'Pf&m&oGm;Mu\/ NAdwdoQe,fcsJUppfwyf
a&Tawmifudk rD;rIUd cJEh idk ?f qkwcf mG xGuaf jy;oGm;Mu\/ usaemfwb
Ydk ufrS &Jabmfa&TvidI u
f sq;Hk oGm;onf/
&JabmfokH;OD;'Pf&m&\/
&efoNl Aw
d o
d Qe,fcsUJ ppfwyfonf usaemfww
Ydk yfxuf wpfqausmt
f iftm;Bu;D onf/ usaemfwYdk
xufolwkdY ppfa&;uRrf;usifonf/ usaemfwkdYxuf olwkdYtqrwef vufeufaumif;onf/ olwkdYwGif
2-vufrarmfwm tajrmufrsm;? b&if;*ef;rsm;ESifh umbkid af oewfrsm; yg&So
d nf/ usnq
f rH sm;ukd rk;d oD;
rkd;ayguf&Gmovkd okH;Ekdifonf/
usaemfwkdYwGif b&if;*ef;wpfvufESihf kdifz,fESpfq,fausmfomygonf/ &mckdifEIkef; 50ceYfom
tokH;csEkdifaom usnfqHa[mif;rsm;ukd acRwmpGm tokH;jyK&\/ ,ckaer0iftifyg,mykdif&Sif NAdwdoQ
awmfvSefa&;c&D;0,f
148
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
149
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
150
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
151
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
152
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
153
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
154
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
155
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
156
bkHaygufomausmf
usaemf\0rf;Aku
d o
f nf xrif;ESiMhf uufom;ukd vufrvTww
f ?dk wJ&iS x
f rH S ajruGuBf u;D wuGuf tvSLcHum
xrif;ESihfMuufom;ukd oGefarSmufvkduf\/ qkwfcGmvmaom vl;acsmif;wavQmuf oGm;&if;pm;&if;
usaemfppftrdefYay;vmav\/
waeukev
f mcJ&h m vl;acsmif;0&Sd csi;f trsK;d om;&GmodYk a&mufomG ;\/ vkNH cKH pmG uif;csNy;D naepm
pm;Muonf/ nOfah rSmifonfeiS w
hf NyKd ief uf vl;acsmif;0&GmrS usaemfwx
Ydk u
G cf mG vmMuonf/ ajymufusm;
ppfy&d,m,ftwkid ;f taemufoYdk oGm;[efjyNy;D ta&SUzufoo
Ykd mG ;Muonf/ wnOfv
h ;Hk rem;rtdyo
f mG ;Mu
onf/
nOfha&maeYyg 'vMurf;c&D;csDvmaom usaemfwkdYvlpk? rif;jym;NrdKUe,f yef;ajrmif;BuD;acsmif;okdY
a&mufoGm;Mu\/ AkdvfpdefxGef;atmifwkdYtm; usef;rm&Tifvef;pGm awGU&onf/ if;wkdYtm; azmifom
acsmif; jzwful;a&;twGuf avSrsm; pDpOfckdif;vkdufonf/
usaemfwkdYa&mufaeNyDukd owif;raygufMum;&ef txyfxyfajymMum;xm;NyD; nOfhtcsdefwGif
azmifomacsmif;ukd usaemfwYdk jzwfu;l vmMu\/ usaemfwXYdk mecsKyw
f nf&m Mumtif;awmifwu
dk ef ,foYdk
wOD;wa,mufrQ 'Pf&mr&bJ? wOD;wa,mufrQrusq;Hk bJ rkid f 250ausmcf &D;ukd 'vMurf;cscD &hJ aom
c&D;&SnfcsDwufyGJNyD;pD; acsmarmpGmusaemfwdkYjyefa&mufMuavNyD/
rkid f 250ausmf c&D;Murf;cs&D mwGif tHb
h ,
G af umif;aom&JabmfEf pS Of ;D ukd usaemfrw
S w
f rf;
rwifbJ raeEkid yf g/ atat*if;ESihf b&if;*ef;ukd wGx
J m;&m atat*if;ESihf b&if;*ef;ukd olwyg;tm;
tvSnfhray;bJ wa,mufwvSnfhpDxrf;NyD; rnnf;lbJ kef;uefvmaom &Jabmf ykvSZHESihf &Jabmf
kad rmifwt
Ydk m; usaemfw
h oufrarhEidk yf g/ usaemfwYkd vSnpfh m;cJo
h nft
h wkid ;f Akv
d rf LS ;ausmaf ZmwkYd wyfzUJG
rsm; ausmufawmfe,fykdif;wGif txltxyfcsum usaemfhtm; arTaESmuf&SmazGaeMu\/ udpESifh
ywfouf tpk;d &jyefMum;a&;XmerS &Si;f wrf;w&yfukd jyKc&hJ m 1948-ck azazmf0g&Dv 18&ufaeYxw
k f
ol&d,owif;pmwGif atmufygtwkdif; a&;om;azmfjyxm;\/
]]&ckid w
f idk ;f Armhwyfrawmf aqmif&u
G cf surf sm;}}[laom acgif;pOfatmufwiG f azmfjyxm;onfrmS
]]1947 ck Ekd0ifbmv 26&ufaeYrSp 1948 ck Zefe0g&Dv 1&ufaeYtxd &ckdifwkdif; Armhwyfrawmf
aqmif&Gufcsufrsm;rSm xkd;ppfqifwkdufckdufrIjzpf\/ ppfawG'dpBudwftxuf ausmufawmfNrdKUe,frS
ausmufjzL ajrykeH ,ftxd wyfrawmfu ae&mtESt
YH jym;wGif xk;d ppfqif&m tvk;H t&if;ESifh ckad tmif;ae
aomawmykef;rsm;rSm tpdwfpdwfESihf zkdz&Jjzpfum ArmhwyfrawmfvufwGif;odkY oufqif;usa&muf&
avonf/
xko
d Ykd ArmhwyfrawmfrS wku
d cf u
kd rf 'I PfaMumifh Mumtif;awmif A[kOd u| AkaH ygufomausm\
f
tiftm;tBu;D qk;H jzpfaom ajrykNH rKd Ue,frS vufvw
T yf pfc&hJ avonf/ AkaH ygufomausmrf mS useaf eaom
wyfzGJUav;jzihf ausmufawmfe,ftxufwGif yD;acsmif; {&d,mw0kdufwGif vlowf? rk'def;usifhum
aomif;use;f vsu&f adS om ajrmufyidk ;f "m;jyAkv
d f apm&Joef*P
dk ;f ESiv
fh nf;aumif;? "m;jyAkv
d x
f eG ;f pdeEf iS fh
vnf;aumif;? yl;aygif;vufeufrcswrf; ArmhwyfrawmfESifh ,SOfNydKifwkdufckduf&ef BuH&G,fvsuf&Sdae
ao;onf/
xkdtawmtwGif; tv,fykdif; "m;jyAkdvfxGef;atmif? taemufykdif; "m;jy AkdvfausmfZHwkdYESihf
awmifykdif;"m;jy AkdvfvGef;omatmifwkdYrSm 0&rf;ajy;b0okdYa&mufoGm;&avonf/
Armhwyfrawmf trSwf (1)? csif;wyftrSwf (5) bm;rm;kdifz,fwyf&if;rS wyfcGJ 2cGJ? trSwf
(3)bm;rm;kid zf ,fwyf&if;rS wyfcw
JG wyf? Aoeuwyf&if;rS wyfcJG 2wyfonf ajrykrH S rif;jym;? NrKd Ua[mif;
aygufawmESifh ausmufawmfNrKd Ue,frsm;wGif &Sad om <uif;useaf jymufusm;rsm;ukd vku
d v
f w
H u
dk v
f csu&f adS p
awmfvSefa&;c&D;0,f
157
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
158
bkHaygufomausmf
wku
Yd kd aiGaMu;wjym;r,lbJ olwv
Ykd ufa&mufay;ykcYd o
hJ nf/ 1947-ck Zlvidk v
f wGif ukad usmjf rESifh usaemfwYkd
vufeufukd vufeufjzifh ckcHwGef;vSefcJhMuonf/
NAw
d o
d Qe,fcsUJ uk,
d pf m;tkycf sKyaf eaom rsuEf mS jzLbk&ifcH qm[l;bwf&ef tpk;d &ukd vufeufpJG
ukdifwkdufckdufMuonf/ tu,f EkdifiHa&;vrf;pOf tajymif;tvJjyKvkdvQif udkausmfjrwkdY(&ckdifwkdif;
Auy)ESihf usaemfwkdY (&ckdifjynf jynfolY vGwfvyfa&;tzGJUcsKyfESihf &ckdifjynfvli,frsm; tpnf;tkH;)
Ed idI ;f aqG;aEG;Mu&rnf/ ,ck ukad usmjf rwkYd (&ckid w
f idk ;f Auy)u usaemfwEYdk iS fh wcGe;f rQyif raqG;aEG;&
ay/ Akv
d rf LS ;ausmaf ZmwkYd ppfwyfrsm;a&mufNy;D ESrd ef if; vykid ;f cefrY MumrS?D Akv
d rf LS ;ausmaf ZmESifh ukad usmjf r
wkdYem;vnfrI,lum ]]jALkdu&ufxHwGif vufeufrcs}}]]OD;ynmoD[xH vufeufcsvkdufNyDjzpfaMumif;}}
aMujimcsufjzifh ajrykHwyfaygif;pknDvmcHwGif ukdausmfjru EkdifiHa&;t& y,fy,fe,fe,f wD;cJhonfh
OD;ynmoD[xH vufeufcsvkdufMuonf/
odaYk omf olw
l &Ykd &dS if;pGJ vufeuftm;vk;H ukv
d nf; ray;tyf? usaemfwu
Ydk n
l cD ahJ omvufeufrsm;ukd
vnf; ray;tyf? ajrmufrsm;pGmaom vufeufusnq
f H cJ,rf;rD;ausmufrsm;ukd 0Sux
f m;Ny;D ? rD;usK;d armif;
ysut
f enf;i,fuo
dk m ay;tyfonf/ vufeufcsyJG jyKusio
hf mG ;Muonf/ usaemfwu
Ydk n
l cD ahJ omvufeuf
rsm;? usnq
f rH sm;xJrS vufeufwvuf usnq
f w
H awmifyh if usaemfwt
Ydk m; jyefray;krH u ukad usmjf rwkYd
vlpk Akv
d rf LS ;ausmaf ZmwyfzUJG rsm;ESifh ae&mtESyYH gvmNy;D usaemfwt
Ydk m; vkyZf mwftrsK;d rsK;d cif;um Ekid if aH &;
xkd;ppfqifMu\/
jynfolY&Jabmf\yfydwfwkdufyGJ
rMumvSygacs/ uk
d x
dk eG ;f \okyrf eS v
f nf; Al;ay:ovkad y:vm\/ q&mawmfO;D pdEm 0&rf;ajy;
awmykef;b0jzihf ae&pOfuvnf; ukdkdxGef; rMumcPa&mufonf/ q&mawmf0&rf;ajy;b0rS
vGwu
f RwNf y;D vnf; uk
d x
dk eG ;f cPcPvm\/ ukAd aqG (xkpd Ofu zqyvXmecsKyf taxGaxGtwGi;f
a&;rSL;)q&mawmfxHvmpOfuvnf; ukduHBuD;ESihf usaemfwkdYESihftwl ukdkdxGef;ygvmonf/ usaemfwkdY
XmecsKyfESihf q&mawmfxHta&mufaygufqkH; acgif;aqmifxJwGif ukdkdxGef;xdyfwef;rSygonf/
NAw
d o
d Qe,fcsUJ pepfq;dk ukd vufeufuidk ef nf;jzihf awmfveS Nf y;D trsK;d om;vGwv
f yfa&;? 'Dru
dk a&pD
a&;ESifh qk&d ,
S v
f pfa&;wku
Yd kd uk
d x
dk eG ;f ESiu
fh saemfwYdk tyfaMumif;xyfatmif txyfxyftvDvD aqG;aEG;
cJMh uNy/D txyfxyftvDvo
D abmwlnrD I &&Scd MhJ uNy/D ajrykw
H yfaygif;pknv
D mcHusi;f ya&;twGuf tprS
tqkH;xd? ukdkdxGef;tm;wufoa&m yg0ifaqmif&Gufonf/
q&mawmfO;D pdEm \ obmywdred cYf eG ;f rSpNy;D ajrykw
H yfaygif;pknv
D mcH\ Ekid if aH &;&nfreS ;f csurf sm;
ESihf qkH;jzwfcsufrsm;ESifhwuG tmPmydkif tvkyftrIaqmif a&G;cs,fa&;udpt00wkdYwGif ukdausmfjr?
ukdausmfxGef;wkdYryg0ifbJ usaemfwkdY wBudrfrQ qkH;jzwfcsuf wckrcscJhbl;yg/
wkid ;f jyKjynfjyKvw
T af wmf a&G;aumufyu
JG dk uk
d x
dk eG ;f trwfavmif;tjzpf yg0ifae&m q&mawmf
OD;pdEmwkdY usaemfwdkYESifh udkkdxGef;wkdY ajrykHwyfaygif;pknDvmcHtwGuf aqG;aEG;dEIdif;Muwkdif;vkdvkd?
olwkdif;jyKjynfjyK vTGwfawmftrwfjzpfvQif ol\toHonf q&mawmfwkdYtoHjzpf&rnf/ olYtm;
EIwx
f u
G cf idk ;f vQif tcsed rf a&G;EIwx
f u
G rf nf[k jrifrh &dk af wmifuo
hJ Ykd jrifrh m;ckid rf maom uwdopmukv
d nf;
oljyKcahJ jymcJyh gao;onf/ ud
k x
dk eG ;f onf zufqpf*syefawmfveS af &; acgif;aqmifwOD;vnf;jzpfonf/
EkdifiHa&;wGif tar&duef? NAdwdoQEdkifiHwkdYrS EkdifiHa&;yk*dKvfBuD;wrQ EdkifiHa&;ukd ajrmfjrifEkdifaom yk*dKvf
wOD;vnf;jzpfonf/
olYtm; usaemfwkdY tm;ukd;Muonf? wu,fhxdyfoD;EkdifiHa&;orm;avmuf? EkdifiHa&;OmPfjynhf
awmfvSefa&;c&D;0,f
159
bkHaygufomausmf
aom uk
d x
dk eG ;f onf 1947-ck Zlvidk f 15-&ufaeYwiG f ukAd aqG (xkpd Ofu zqyv XmecsKyf taxGaxG
twGif;a&;rSL;) ESihftwl om,m0wDaxmifxJrS q&mawmfOD;pdEmxH oGm;a&mufawGUqkHcJhao;onf/
q&mawmfwkdYtm; vTwfa&;wGif ulnDyg0ifaqmif&GufcJhonf/ rarQmfvifhbJ AkdvfcsKyfatmifqef;wkdY
vkyfBuHowfjzwfcH&jcif;? rif;jym;jynfolvlxkqEjyyGJukd aoewfjzihf ypfowfjcif;? ArmhwyfrawmfrS
tvkH;t&if;jzifh usaemffwkdYtm; ESdrfeif;jcif; ponfwkdYjzpfvmaomtcg ukdkdxGef; EkdifiHa&;uGufausmf
upm;oGm;onf/
0efBu;D &mxl; tcGix
fh ;l ukd olvrS ;f ,lonf/ usaemfwt
Ykd m; yx0Dajray:rS toufaysmufomG ;&ef
olpDpOfawmh\/ vufeuftm;jzihf usaemfwkdYtm; y,fy,fe,fe,f ESdrfeif;\/ EkdifiHa&;ESihf pnf;kH;a&;
jzifv
h nf; xk;d ESu\
f / olt
Y m; zsm;a,mifaoG;aqmifrv
I nf; usaemfwYdk rjyKc/hJ &mxl;tcGit
fh a&;xl;jzifh
vnf; rqG,/f Ncrd ;f acsmufjcif;vnf;rjyK/ olu,
dk w
f idk f tBurd Bf urd t
f zefzef vma&mufum? olu,
dk w
f idk f
acgif;aqmifcJhaom ajrykHwyfaygif;pknDvmcHukdyif olwkdYu odkYoabmxm;onfqkd\/
olwkdYoabmxm;ukd 1947-atmufwkdbmv 5&ufaeYxkwfa0aom ol&d,owif;pmwGif
atmufygtwkid ;f a&;om;azmfjyxm;onf/ ]]&ckid w
f idk ;f y&wznDvmcHq;Hk jzwfcsu}f }[laom acgif;pD;Bu;D
ESihfwqufwnf; ]]vGwfvyfa&; &efolrsm;ukd ESdrfeif;rnf}}acgif;pOfatmufwGif a&;om;xm;onfrSm
]]&ckid jf ynftwGi;f &Sd vGwv
f yfa&;aESmuf,u
S o
f l vGwv
f yfa&;&eforl sm;onf qlyal omif;use;f aeonf/
ArmjynfBuD;\&efoljhzpfaom apm? pdef? armf *kdPf;om;rsm;ukd um,uHajrmuf tvkyftauR;jyKol
vGwfvyfa&;&efolrsm;ukd tNyD;wkdifESdrfeif;&efvkdtyfygaMumif;}}
]]vGwv
f yfa&;&efow
l o
Ydk nf 1947- azazmf0g&DvrSp &ckid w
f idk ;f ppfawG? oHwcJG kid rf S qeford ;f
yGJ? tcGefray;? trawmfray;paom jymjzpfaeonfhArmjynfukd ykdjymusatmif BudK;pm;vkyfMuum
atmifqef;tufwvDpmcsKyfrS xGufay:vmaom a&G;aumufyGJwqifh? wkdif;jyKjynfjyKvTwfawmfBuD;rS
vGwv
f yfa&;Armefoo
Ykd mG ;&efvrf;ukd zsuq
f ;D vmonfEiS t
hf rQ {Nyv
D 1-&ufaeYrpS usi;f yaomajrykH
nDvmcHwnf;[laom azmufjyefol vlwpk\qkH;jzwfcsufjzifh &ckdifwjynfvkH; qlylaomif;usef;rIukd
zefwD;cJhMuavonf/
]]vGwv
f yfa&;&efow
l pkrmS y&wzESifh zqyvacgif;aqmifwu
Ydk dk zrf;jcif;? "m;jywku
d jf cif;jyKae
Muavonf/ xkdYjyif &cdkifjynfwGif; tzsuform; vufeufukdifwkdYrSm if;wkdY\vkyfief;ukd rjyKjyif
rajymif;vJb?J Arm&efoyl yD D qk;d oGr;f vsuf &SMd uayonf/ if;wko
Yd nf vrf;rSm;okaYd &mufaeonf/ olw\
Ydk
qkd;oGrf;rIukd EkdifiHa&;acgif;aqmif[lvnf;aumif;? awmfvSefa&;vuf0Jorm;[lvnf;aumif;?
vdrfvnfokH;pGJvQuf&Sdonf}}/
]]odkYESifh jyefvnfxlaxmifa&;? ul;oef;a&mif;0,fa&;wkdY\ tzsuform;? olckd;"m;jyrsm;tm;?
usLyifckwf usLikwfrusefap&ef ESdrfeif;MuukeftHh}}[la&;om;azmfjyxm;\/
&ckdifwkdif; y&wznDvmcHrS usaemfwkdYtm; apm? pdef? armf *kdPf;om;rsm;ukd um,uHajrmuf
tvkyt
f auR;jyKorl sm;[l yufpufpmG pGypf o
JG nf/ apm? pde?f armf qko
d nfrmS *VKeOf ;D apm? ocifApdef
ESihf a'gufwmAarmfwkYdtm; ac:a0:jcif;jzpfonf/
Akv
d cf sKyaf tmifqef;wdt
Yk m; vkyBf uo
H wfjzwfcahJ om *VKeOf ;D apmwk*Yd P
dk ;f ESifh a&marTNy;D usaemfwYdk
tm; pGypf o
JG nf/ *VKeOf ;D apm? ocifApde?f a'gufwmbarmfwu
Ydk kd ,cifuvnf; wcgrQrqkb
H ;l / odyYk gvsuf
ESifh usaemfwYkd vuf00J g'Dorm;rsm;ESifh ajzmifah jzmifBh u;D qefu
Y siaf om vusmf 0g'D? apm? pde?f armf *kP
d ;f ukd
tvkyftauR;jyKolrsm;[k pGJcsufwifonfrSm t"dyg,frJhvGef;vSygonf/
ajrykw
H yfaygif;pknv
D mcHonf vuf0o
J rm;rsm;ukd tajcpku
d Nf y;D &ckid jf ynforl sm;\ nDw
G af &;ukd
awmfvSefa&;c&D;0,f
160
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
161
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
162
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
163
bkHaygufomausmf
awmfvSefa&;c&D;0,f
164
bkHaygufomausmf