Professional Documents
Culture Documents
yJcl;NrdKU-rif;ausmif;q&mawm
q&mawmff
OD;y@d
jyKpkpD&iftyfaom
"n0wD&mZ0ifopf
ygVdq&mOD;ajz
BuD;MuyfjyifqifykHkdufonf/
1271-ckEpS ?f wef;cl;v/
&efuek Nf rKd U/
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
OD;y@d
rmwdum
yk ' f p Of
taMumif ; t&m
rsuf E S m eH y gwf
1 0goka'0paom 'obmwdu nDaemifwusdyfwkdY 'Gg&m0wDNrdKUukd ykduftkyfpkd;
vsuf xD;eef;pHawmfrlaomtaMumif;t&mukd t&if;rSp 0wKESihfwuG
jyjcif;/
9
2 0goka'0rif;BuD;om;awmf rif;om;i,fwkdYonf 'dApuKtbdnmOf&-uPS'dyge
&aohukd jypfrSm;? 0goka'0rif;rsKd;wkdY ysufpD;onfhtjcif;t&mukd jyqkdjcif;/
21
3 &xm;pD;xGufcGmoGm;aom rif;av;yg;wkdYwGif 0goka'0-Ava'0
rif;ESpfyg; vrf;c&D; aoaMuysufpD;onf tjcif;t&mukd jyqkdjcif;
23
4 tOea0'DESihf yka&m[dwfykPm;ukd a0omvDa&Teef;ukd odrf;jref;pkd;pHaom
taMumif;t&mukdjyjcif;/
24
5 om;awmfjA[okE&rif;om;ESihf oD&dE&rif;orD;wkdY a0omvDa&Teef;ukd
pkd;pHonfrSp upye'Djrpf ta&SUbuf-taemufbuf NrdKUtrnfukd
jyjcif;/
26
6 a0omvDNrdKUukd bDvl;0ifpm; ysufjym;aomtaMumif;t&mukd jyqkdjcif;/
30
7 uydv0wfjynhf&Sif tZKeomuDrif;BuD; om;awmf rm&,krif;-xD;eef;pkd;pHawmf
rlaom txkywdukd jyjcif;/
32
8 oifaxG;jynf waumif;NrdKUrS- tbd&mZmomuD0ifrif;BuD;om;awmf
uH&mZmBuD;rif;-xD;eef;pkd;tkyfawmfrlaom txkywdukdjyjcif;
41
9 rif;oD&d&mZmvufxuf tdyfrufawmf\ txkywdukd rif;bkef;pm;trwfajymif;jrmpm; a'0ausmftrwfwdkY avQmufwifcPf;ukd jyqkdjcif;
44
10 pEol&d,rif;BuD;r,fawmf 0rf;wkduf-y#doaEaeonfrS rif;tjzpfokdY
a&mufvwfaomf? trSL;trwfwkdY avQmufwifcPf;? bk&m;&Sifukd yifhcPf;?
bk&m;ukd,fwkdif <uawmfrlvm aovm*d&dausmufawmfawmifxdyf
Asm'dwfMum;awmfrlcPf;- r[mjrwfrkedkyf&Sifawmfjrwfukd bk&m;&Sif
ukd,fawmfwkdif oGef;vkyfawmfrlaom txkywponfukd tus,fjyjcif;/
46
11 r[mwkdif;-pE&m;rif;tp? plVwkdif;-pE&m;rif;tqkH;/ pE&m;rif;ukd;quf/
xkdrif;wkdYvufxuf vufeufpMum t&dErmvSHysHukd odMum;rif;qufo
awmfrljcif;? &wemrkdCf;&Gmjcif; paom txkywdudk tus,fjyqkdjcif;
84
12 pEma'0Drdzk&m;ESihf NrHKrif;okH;a,mufwkdY txkywdukd tus,fjyqkdjcif;
96
13 pEma'0Drdzk&m; om;awmfiyif iwkH;rif;\ txkywdukd tus,fjyqkdjcif;/
101
14 pEul;rif;om;awmf acwoifrif;om;ukd yk*Hjynhf&Sif tavmif;pnfolBuD;
eef;wifvmaom txkywdukd tus,fjyqkdjcif;
103
15 rif;bDvl;ukd trwfocF,mykefpm;NyD;vQif? xD;eef;pkd;pHaom txkywdukd
jyqkdjcif;
104
16 rif;&Jb,om;awmf vusfmrif;eHukd yk*Hjynhf&Sif tavmif;pnfoli,frif;
&udKifjynfwGif xD;eef;wifvmaom txkywdukd jyqkdjcif;
106
"n0wD&mZ0ifopf
yk ' f p Of
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
3
taMumif ; t&m
OD;y@d
rsuf E S m eH y gwf
109
120
123
130
134
139
143
154
206
215
219
253
"n0wD&mZ0ifopf
OD;y@d
ed'gef;
aomif;pu0g/ blodc&m/ ajryxAsmwGif/ r[my0&/ tkvaZ|/ 0dod|OuXf/ wrGwfacgifzsm;/
bkk&m;yapum/ pMumrEmwf? jrifhjrwfawmufxdef/ awZd`E/ awZkwr/ okH;avmursuf&pf/ "r&mZfocif/
bk&if"dywd/ 0dok'dewfrif;tppf/ jzpfBuD;jzpfawmfrlaom-ousFpfrSeful/ o,rLaeewf/ bk&m;ukd,fawmfjrwf
wkdY/ udef;0yfxGef;vif;&m/ vusfmtil? uRef;ZrLwGif/ NydKifwlr&/ rZdrA[kdVf/ &mZN*dK[fom0wd/ EkdifiHBuD;
t00/ aomVot0ifyg/ r[m0d[dw/ &uyl&D? "n0wD a&TjynfawmfBuD;ukd/ bkef;rD;awZm? tmPmrdefYcsuf/
ueufxD;jzL/ OuoFbGifhawmfrlaom/ OP*laeewf/ orKwdrif;jrwfwkdY\/ 0HoEG,fvm/ r[morw/ rif;rS
p/ tordE/ cwd,EG,fkd;/ ab;bkd;qif;ouf/ EG,frysufbJ/ qufvufpyfum/ tpOfvmcJh&m/ todwOe
jynfBuD;&Sif-r[muHo rif;BuD;orD;awmf a'0*Amrif;orD;\ &ifaoG;onf;csm/ 0goka'0? Ava'0? pEa'0?
ol&d,a'0? t*da'0? 0kPa'0? tZe? oZe? Cwy@dw? tukF&[l? 'obmwdu? awZxGef;ajymif?
rif;nDaemifwusyd w
f ?Ydk bke;f &dy&f edS af Zmf? pufvufeuftmPmawmfjzih?f tarmfuRe;f il? ZrLvusmf ? uRe;f atmifcsm
ukd? tmPmbkef;a&mif? wef;ckd;ajymifvsuf/ awmufavmifxGef;vif;pOfcg/ 'Gg&m0wD/ cGefqDjynhfNzdK;aom
oHwNJG rKd UBu;D / a&Tx;D a&Teef;pku
d af qmufawmfrNl y;D vQi/f ZrL'Dyg vusmf wk;d ukd tkypf ;dk awmfral vonf/ xkrd if;nD
aemifwusdyfwkdY ewf&GmpHawmfrlNyD;onfaemuf ESrawmf tOea'0D-jA[okEyka&m[dwfykPm;wkdY? "n0wDa0omvDa&Teef;ukd odrf;jref;pkd;pHawmfrljyefonf/ xkdtOea'0D-ykPm;rif;BuD;wkdY ewf&GmpHvGefawmfrlonfrS
om;awmftpOf-ajr;awmftquf-jrpfawmftGefY? tpOfxGef;vsufvmcJh&m/ w&Ha&mtcg? bDvl;ab;jzpfay:
vm a0omvDjynfysufpD;aeonfukd odMum;rif;ukd,fwkdif vufeufig;yg;ESihf rm&,krif;om;ukd ajrmufpm;csD;
jrifhawmfrl bDvl;ab;uif;vwfaomf? a0omvDjynf omuD0iftOKerif;quf-rm&,krif; a&Teef;wufawmf
rlonf/ xkdrm&,krif;eef;wufonfrSp? tordEcwd,? tm'dpEG,f0if? omuD0ifrif;wkdY\ om;ajr;pOfquf?
ig;qJah v;qufajrmufwiG /f omuD0ifrm&,krif;\ tEG,af wmf-EGr;f avsmf uG,af ysmufavaomf/ edZ*Fvrif;wkYd
av;ESpfESifh&Spfvajrmuf/ xD;eef;tpOf ysufpD;pOftcg? oif;wGJjynfrS-r[mtbd&mZm omuD0ifrif;BuD;\
om;awmf&if; onf;csm-uH&mZmBuD;vm? a&S;OD;pGm "n0wDa&Teef;ukd odrf;jref;pkd;tkyfawmfrlavonf/
xkdomuD0HoEG,fvm-uH&mZmbk&ifrif;BuD;onf/ a&TxD;a&Teef; odrf;jref;ykdufxkyf pkd;tkyfawmfrlonfup/
tm'dp0Ho/ tordE? cwd,EG,fawmfvm oD&dok"r&mZmrif;wkdifatmif/ bkef;a&mifxGef;vif;/ omuD0ifrif;
aygif;/ w&mhokH;a,mufajrmuf/ rkd;atmufwjyif/ xufaumif;uift0ef;rSm/ tmPmpuftrdefYawmfcsvsuf/
&uyl&D? "n0wDa&Teef;ukd? odrf;jref;pkd;pHawmfrlaomtcg? tordE? cwd,EG,fyGm;? pEol&d,paom
rif;aumif;rif;jrwfrsm;wkdYonf/ 'o&mZ"r-o*F[av;yg;-rif;usihfw&m; aumif;pGmwnfMuojzihf/
&uyl&wkdif;onf &mrnwkdif;-oD&dacwwkdif;-aZ,sm0kewkdif;-wr'Dywkdif;-uarmZwkdif; paom
twkid ;f wkid ;f -tjynfjynf rif;aeNrKd U[lorQwx
Ydk uf/ tvGet
f usL; txl;Bu;D us,af om NrKd Ujyckid Ef ikd if BH u;D jzpfojzihf
xkdpEol&d,paom rif;aumif;rif;jrwfwkdYonf? pkd;uGyftkyfcsKyfrif;vkyfpOftcg? trSL;trwf? twwfvdrm/
ynmowd/ od'd0dZm"kd&fwkdY/ jynfausmfwkdif;od/ u0dwef;cGef/ [mo-Z0e-wdu-*rD&OmPf/ xufoefajrmfjrif/
wkid ;f vk;H armfaom r[mausmt
f rwf/ Owrausmt
f rwf/ 0d"&k t
f rwf/ u0dausmt
f rwf/ ajymif;jrmpm; a'0ausmf
trwf? rif;wkef;pm;0drvtrwf/ "raZ,strwf/ ynm0Hotrwf paom trSL;trwfBuD;wdkY/ jynhf&Sifrif;BuD;
xH oHawmfOD;avQmufwifcPf; paom xkH;Oya'oufao0wK? tpkpkaom "rya'o/ 0pemvuFm&?
0paombP? OmPtqD/ *rDeufeJ/ vGefcufcJaom tar;ykpm t&mwkdYukd/ &Spfaomif;av;axmif/ ESpfjyef
aqmifaom jrifrh &dk af wmifrif;uk/d xGi;f abmufveS jf yefcg/ ajrqDMoZmuk/d xkw,
f u
l mjyouJo
h /Ydk odraf rGUeufe/J
cJcufaomt&mrsm;ukd/ jynhf&Sifrif;w&m;wkdY\ txH/ raMumufr&GGHU? ukd,fhtoufukd pGefYvsuf/ avQmufwif
cPf; paomenf;tvk;H pku
H /dk odr;f usK;H Ny;D cg/ "n0wD&mZ0ifopfrmS / avsmpf mG xnfo
h iG ;f vsu/f vG,v
f ifw
h ul/
MunfhIbwf&GwfEdkif&ef/ *Pef;pOfjzihf jyxm;NyD;cg? rif;w&m;vufxufawmf/ odkYac:a0:tyfaom
trwfynm&Sd[k rdrd&&? trnfemrukd/ aMu;rkH0tjyifwGif/ wifjyaom rsufESm&dyfuJhokdY? "n0wD&mZ0if
opfwGif/ xkwfabmfjyjcif;/ omuDEG,f0if/ oD&dok"r&mZmrif;w&m; ewf&Gmvm;NyD;aemuf? avmif;Muufpm;-
"n0wD&mZ0ifopf
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
6
"n0wD&mZ0ifopf
OD;y@d
yPmr/
(1)
"n0wD&mZ0ifopf
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
OD;y@d
txde;f awmfuadk c: ar;ppfawmfral omf? tuREyfk f wpfqjH cnfrQ rodyg[k-avQmufvwfaomf/ uHorif;Bu;D onf
tapmihfxm;aomolyif t&dyftajctrlt&m xl;jcm;onfukdrQ r&dyfrd-rodqkdaompum;onf r[kwfacs[k
trsufxGufawmfrl BuD;pGmaom'Pfukday; ar;vwfvQif? eEda*gygvmuRefronf odkYem;awmfavQmuf
av\/
t&Sifrif;BuD;? a0;pGmaomt&yfu Oyom*&rif;om; oGm;vmonfukd? ESrawmfMunhfNyHK;onfukd
tuREkfyfjrifygonf[k-avQmufavvQif/ Oyom*&rif;om;onf wuokdvfq&mtxH oifMum;bl;aom
twwfwkdYonf-igwkdYuJhodkY wwfavaomaMumihf/ odrfarGUaom Oyg,frEefjzihf NyD;onfrSefonf/ xkdYaMumihf
ESrawmfEiS hf ,Ofyg;vdrrhf nf igxifonf[-k rdeaYf wmfrv
l Qi/f nDawmftrd af &SUrif; tp&Sad om trwftaygif;wku
Yd dk
ac: wkdifyifMuavaomf? trwftaygif;wkdYonf/ t&Sifrif;BuD;? Oyom*&rif;om;? ESrawmf a'0*Am?
eEad *gygvm txde;f awmfwu
Ydk dk uGyrf suaf wmfro
l iho
f nf[-k avQmufMuuke\
f / uHorif;Bu;D vnf; odrYk ed aYf wmf
rl\/ Oyom*&rif;om;onf Oyg,frEefwdkYudk odrfarGUpGm wwfvSaomaMumihf jzpf&avonfom/ eEda*gyvm
ESihf ESrawmfwkdYrSm tjypf&Sdrnfrxif/ vSnhfjzm;aomolonfomvQif tjypf&Sdrnf[k-rdefYawmfrl\/ rSL;awmf
rwfawmfwkdYonf Oyom*&rif;om;tm; uGyfrsuftHh[k-BuHukef\/
xkdtaMumif;ukd uHorif;BuD; Mum;odawmfrlavvQif-odkYrdefYawmfrl\/ tjypfr,l&maomolwkdYum;
wusdyfESpfa,mufwnf;/ wusdyfESpfa,muf[lonfum; trd tb q&m tbkd; tbGm; bk&m; yapumAk'g
&[Em oCFm oDv&Sdaom&aoh ykPm; tpfukdtBuD; wpfusdyfESpfa,mufaomolwkdY tjypf&Sdaomfvnf;
onf;cHojzihf tjypfurdk ,l&m/ Oyom*&rif;om;onf-toufaotHah omab;rS aMumufajy;0ifvmonf
ukd igwkYdu,fq,fcsD;ajrmufaxmufyHhojzihf/ toufpnf;pdrfrysuf aexkdif&m? igwkdYudk rSDckdaevmayaom
txum ,DcifyeG ;f jzpf\/ odaYk omoludk Oyg'fab;'Pf touftE&m,fpaom taMumif;jzihf zsuq
f ;D jcif;ukd
rjyKoif[
h -k uHorif;Bu;D rdeaYf wmfral vvQi/f nDawmfOyuHo tdraf &SUrif;om;vnf;-w&m;awmfEiS hf avQmufywf
aom aemifawmfrif;Bu;D pum;ukMd um;vwfvQi-f odq
Yk adk wmfr\
l / tcsi;f wk-Yd om;a,mufsm;arG;rSom igwk&Yd efol
jzpfayonf? orD;rde;f rzGm;aomfum; tb,f&ef &St
d ehH nf;[k- a,mufsm;arG;jcif;? rde;f rarG;bGm;jcif;ukd odMuap/
rsm;pGmaom tapmift
h a&Smufuo
dk m vkNH cKH pmG apmihaf &Smuf&rnf[-k trdeaYf wmf&NdS y;D vQi-f rsm;pGmaomol&v
J ufeuf
ukid w
f u
Ydk kd tapmift
h a&Smufxm;\/ nDaemifrif;ESpyf g;wko
Yd nf-Oyom*&rif;om;tm; ESrawmfa'0*Amrif;orD;
ukd aqmifEiS ;f uke\
f / eEad *gygvmESihf t@ua0@[laom uReEf pS af ,mufudk tusK;d pD;yGm;aqmif? twGi;f olvQKd
jzpfapjcif;iSg tapmihfxm;\/
a'0*Amrif;orD;vnf; q,fvaphvQif orD;awmf O'kr&a'0Dukd bGm;jrifav\/ tapmifhxm;aom
olwkdYonf orD;arG;zGm;aMumif;ukd uHorif;BuD;a&SUawmfwGif ,ljyavukef\/ tdrfa&SUrif;-rSL;awmf rwfawmf
wko
Yd nf? aA'ifausmw
f pYdk um;onf-cRwaf vpGwum;[k trSwrf mS ;Muuke\
f / wzefvnf; a'0*Amrif;orD;onf
ukd,f0efukd &jyef\/ eEda*gygvmrnfaom txdef;awmfESihf wpfaeY-wpfem&Dwnf;-rif;orD;om;zGm;\/
txdef;awmfrSm orD;zGm;av\/ txdef;awmforD;ESihf a'0*Amrif;orD; om;awmfukd Oyg,fwrnfjzihf vQKdU0Suf
ajymif;vTv
J suf xm;Muuke\
f / xko
d aYkd jymif;vT
J xm;aomtaMumif;ukd rodMu? tapmifx
h m;aomolwo
Ydk nfa'0*Amrif;orD; orD;zGm;aMumif;ukd uHorif;BuD;tm; avQmufMum;ukef\/ xkdtcg tdrfa&SUrif;paom
rSL;awmf rwfawmfwkdYonf-aA'ifausmfwkdY xGufqkdaompum;onf cRwf,Gif;avNyDwum;[laom trSwfukd
pGJqkdMuojzihf tapmihfta&Smufxm;jcif;ukdrQ arhavsmhvQufaeMuukef\/ a'0*Amrif;orD; om;wusdyfvkH;
ukdyif eEda*gygvmorD;wusdyfESihf ajymif;vTJxm;av\/
xkdwusdyfaom rif;om;wkdY\trnfum; 0goka'0 Ava'0 pEa'0 ol&d,a'0 t*da'0 0kP
a'0 tZKe oZe Cwy@dw tuk&F [laomrif;om;wusyd jf zpf\/ a&S;OD;pGmzGm;aom orD;awmf O'kr& a'0D
rif;orD;um; rMumjrifhcif vGefavonf/ aemufqkH;arG;aom orD;awmfukdum; tOea'0D[k rSnfhav\/ xkd
wusdyfaom rif;om;wkdY\trnfukdum; r,fawmf crnf;awmfwkdYrSnhfaom emrnfr[kwf/ uukoefbk&m;ukd
Munfyef;-a&yef;wkdYjzihf ylaZmf MumoD;qGrf;ukd vSL'gef;cJhbl;aom tusKd;qufaMumifh wm0womewfjynfrSm
"n0wD&mZ0ifopf
10
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
11
OD;y@d
rif;nDaemifwusyd w
f Ydk neHeufom xGuMf uvwf? txl;xl;aomaysmyf g;jcif;wkjYd zihf upm;jrL;xl;Muukef
\/ xkdtcg-rif;BuD;tapmifhxm;aom ol&Jaumif;wkdYonf? 0kdif;&Havukef\/ a&S;ukokdvftusKd;qufaMumihfbkrpkd;ewfwkdY 0Sufxm;ukef\/ &SmaomfrjrifrawGUbJ uG,faysmufavukef\/ wpfBudrfwkHvnf;-a&uef0,f
upm;ukef\/ ol&Jaumif;wkdYonfvnf; 0kdif;&HNrJ&Havukef\/ xkdtcg urf;em;0,f anmifapmihfewfonf
tjrpfukd a&xJodkY tacgif;jyK 0Sufxm;ukef\/ wpfBudrfvnf; wHigonf &Gmukd vk,ufzsufqD;pm;aomufMu
ukef\/ qifpD;jrif;pD;ol&JwkdYonf 0kdif;&Havukef\/ tmuompkd;wkdYonf-csDumcsDum aumif;uifokdYxif
xm;ukef\/ odkYcsnf; tBudrfBudrf r&EdkifvwfrS? uHorif;BuD;ESihfwuG tdrfa&SUrif;om; paomtrSL;trwf
taygif; ponfwo
Ydk nf tvGex
f w
d v
f efjY cif; aMumuf&UHG jcif;jzpfvwf ykPm ;awmfwu
Ydk dk ac: tb,ftaMumif;
jzihf rif;om;wkdYukd brf;r&Edkifoenf;[k ar;jref;ukefvwfaomf? ykPm;awmfonf-t&Sifrif;BuD;?
wlawmfwu
Ydk dk jzm;a&mif;odr;f jref;yku
d x
f yk rf o
S mvQif oifah vsmrf nfxifygonf-avQmufMum;uke\
f / uHorif;Bu;D
vnf; &efolukd odrf;jref;ykdufxkyfEdkifrnfhta&;vnf; tvGefcJ,Of;vSonf? vufawmfwGif a&mufrlum;
pnf;pdr[
f al om 0wKudk ay;ojzihv
f nf;aumif;? rmef[al om vufeufudk csojzihv
f nf;aumif;? &wemqifjrif;
orD;unmay;ojzihf vnf;aumif;? opm[laom BudK;ukdaESmifbGJUojzihfvnf;aumif; odrf;jref;ykdufxkyfEkdif&m
onf/ &Ekdifaomfum;? ykPm;awmfwkdY avQmufcsuft& aumif;jrwfvS\[k rif;BuD;rdefYawmfrlvQif/
trwfol&JBuD;wkdYonf tmrcHawmfrl ukef\/ xkdtaMumif;ukd rif;om;nDaemifESpfyg;wkdYonf Mum;odavvQif[dr0EmawmokdY 0ifajy;Muukef\/
[dr0Emawmcrf;0g ykaAuw-'gersKd;aph txl;BuJcJhbl;aom wpfOD;aom &aohynm&SdESihf awGU?
t|m&o? wqJ&h pS 0f aom twwfwu
Ydk v
dk nf;aumif;? *gxmrEepf aom twwfw
f u
Ydk v
dk nf;aumif;? oifMum;wwf
ajrmufNyD;rS? q&m&aohukd ylaZmfuefawmhMuNyD;vQif [dr0EmawmtjyifrS xGufcJhMu&m/ todwOejynfodkY
wbefa&mufjyefvm\/ xkdtcg uHorif;BuD;ESihfwuG tdrfa&SUrif;paom trSL;trwfwkdYonf brf;qD;r&Edkif
ojzifh twkdif;xuftvGef aMumuf&GHUMu? t&Sifrif;BuD; xkdwusdyfaom nDaemifwkdYonf vufa0SUowfjcif;?
vufyrf;vk;H jcif; MuL;uke\
f / NrKd Uawmf vufa0SUyGo
J bifudk jyKawmfryl gvQif if;&efow
l Ydk vma&mufygvdrrhf nf/
vma&mufbrf;qD;&aomf vG,fvifhpGm &awmfrlygrnf[k avQmufMuavvQif? NrdKUawmf vufa0SUyGJobifBuD;
ukd qif,ifawmfrlav\/ rif;ESihfwuG jynfolwkdYonf pnf;a0;&m rsm;pGmaom yGJobiftv,fwGif? rif;wref
wkdYonf vufeufBud,mESifhwuG pnf;MuyfaexkdifMuukef\/
rif;om;nDaemifwkdYonf vmvwfukef? xrif;a&mif;aomc&D;? eHYoma&mif;aomc&D;? u0gonfwkdY
vk,ufzsufqD; eDaomtqif;&Sdaom ykqkd;wkdYudk0wf/ eHYoma&mif;aomaps;? yef;a&mif;aomaps;wkdY
yef;eHYomwkdYukd yefqifvdrf;usHNyD;aomf/ a&Tem;a#mif;0wfvsuf? a<u;aMumfukefvsuf? vufyrf;aygufcwfukef
vsuf vufa0SUyGo
J bifoYkd 0ifa&mufvmuke\
f / xkcd P pmkjrnfaom vufyef;onfonf vufyrf;aygufcwf
vsuf yGo
J biftv,f vSnyfh wf\/ Ava'0rif;om;onf pmk&rnfaom vufyrf;onfujdk rif? xkv
d ufyrf;
onfudk vufjzihf rxdaptHh[k qifwif;ukwfrS BuD;pGmaom qifcsnfBudK;ukd ,l a<u;aMumfBuHK;0g;vsuf
qifcsnfBudK;ukd ypf pmk&vufyrf;onf 0rf;&pf/ vGefp-ESpfbufwkdYukd waygif;wnf;jyK uspfNyD;vsufajrmuf OD;acgif;xuf csmcsmvSnfh ajrkdufcwfowfNyD;vQuf/ yGJyifolaumif;cs&m wl;aomwGif;okdY
ypfvkduf\/ pmk&vufyrf;onf aoonf&Sdaomf/ uHorif;BuD;onf rk|durnfaom vufyrf;onfukd ap\/
xkdrk|du vufyrf;onfx a<u;aMumfBuHK;0g; vufyrf;aygufcwf\/ Ava'0rif;om;onf xkdrk|du
rnfaom vufyrf;onfukdvnf; ykwfcwf tkd;wkdYukd rkefYrkefYnufnufaMuap vufyrf;onf[lonf
tarmifavm[k-ar;\/ igvufyrf;onf wum;[lqkd\/ qkdpOfyifvQif igonf oifvufyrf;onf\tjzpf
ukdvnf;aumif;? vufyrf;onfr[kwfonf\ tjzpfukdvnf;aumif; odaptHh[kqkdNyD;vQif vufukdif
ajrkdufcwf toufukefjcif;okdY a&mufapNyD;vQif yGJjyif olaumifcs&m wl;aomwGif;okdY ypfcsvkduf\/
xkrd |k u
d vufyrf;onf aocgeD; qkawmif;jcif;ukd jzpfapvQuf wmvywu
d rnfaom awmtkyf bDv;l jzpfav
\/ OD;&D;awmf uHorif;Bu;D onf-uReo
f m;nD;aemifwpfusw
d w
f u
Ydk kd brf;Muuke[
f q
k
kd x\/ xko
d Ykd xaomcP
"n0wD&mZ0ifopf
12
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
13
OD;y@d
[k-a&S;uyif wGif\/)
odkYvQif rif;nDaemifwusdyfwkdYonf ZrL'dyfwpfuRef;vkH;0,f? ajcmufaomif;okH;axmifaomrif;wkdYukd
pufvufeufjzifh toufuek jf cif;okYd a&mufap? 'Gg&m0wDjynfaeukev
f su?f jynfaxmiftaygif;wku
Yd dk q,fppk k
cGJa0ukef\/ ESrawmf tOea'0Dukdum; owdarhavsmh ratmufarhrdukef/ xkdYaemifwbef wqJhwpfpkpk
a0beft[
hH -k qko
d nf&adS omf tuk&F rif;om;onf tuREyfk \
f tpkwpfpu
k dk ESrawmftOea'0Dtm; ay;awmfru
l ek f
avmh/ tuREkfyfonf ukefoG,fjcif;ukd jyK toufarG;ygtHh/ aemifawmfwkdYonf rdrdwkdY\Zeyk'f tuREkfyftm;
uif;cGefukd vTwfawmfrlygavmh[k-qkd\/ xkdaemifawmfrif;om;wkdYonf aumif;NyD[k-0efcHukef\/ xkdtuFk&
rif;om;\ tpkukd ESrawmftOea'0Dtm;ay;? xkdESrawmftOea'0DESihf ukd;a,mufukefaomrif;om;wkdYonf
'Gg&m0wD jynfBuD;aeukef\/ nDawmftuFk&rif;om;onf ukefoG,fjcif;ukdjyK toufarG;\/ xkdokdYvQif
rif;nDaemifwYdk onf aemuftbkYd om;orD;wkjYd zihf jyefyY mG ;ukeo
f nfjzpf/ &Snjf rifph mG aomumv vGev
f wfaomf?
r,fawmf crnf;awmfwkdYonf ewf&Gmvm;awmfrlavukef\/
xkdrif;nDaemifwkdYvufxuf [dr0EmawmwGif uk@mvrnfaomtkdifBuD; tavmif;awmfqifrif;
onf qif&Spfaomif;NcH&Hvsuf? rjywfa&upm; urf;okdYwufavvQif aemufqkH;usaomqifukd uk@mvAkZGef
onf brf;pm;\/ tavmif;awmfqifrif;onf ta>ct&Henf;yg;onfukd jrifojzihf taMumif;ukd pkHprf;av
aomf AkZGEfpm;aomtjzpfukdod/ wpfaeYaomaeY a&upm;NyD;aomf bk&m;tavmif;awmfqifrif;onf
aemufcsefae\/ tavmif;awmfqifrif;ukd uk@mvAkZGefonf brf;NrJbrf;av\/ tavmif;awmfqifrif;
onf BuD;aomcGeftm;Av&Sdonfjzpf? AkZGef\vufrESpfacsmif;wkdYukd eif;csKd;avaomf? vufrESpfacsmif;usKd;
arsmavvQif? ork'&modkYa&mufojzifh wpfacsmif;ukd tol&mewfwkdYq,f? wkdufpnfMuuf? odMum;ESihf
ppfx;dk avaomf/ tol&mI;H aomaMumihf odMum;rif;&av\/ tVr&pnfawmf[
l rSnafh vonf/ wpfacsmif;ukd
um;? 0goka'0rif;om;nDaemifwkdYonf 'Gg&m0wDjrpfurf;yg; a&upm;aomobif0,f arsmvsufygvmaom
aMumif/h ,lNy;D vQif wku
d pf nfMuwfNy;D rS? tmVr&pnf[al omtrnfudk rSn
fh wD;cwfavvQi?f ZrL'dyw
f pfuRe;f vk;H
&Sad om tcGeb
f @mawmfwYdk ykq
Yd ufMu&av\/ aemifvmrif;taygif;wko
Yd nf tmVr&awmfudk r&aomaMumifh
wkdufpnfMuwf atmifpnf[k-wD;Muavukefonf/ (onfum; a&S;ola[mif;wkdY O'gef;pum;wnf;/) xkd
rif;nDaemif wpfusyd w
f o
Ydk nf/ &Snjf rifph mG umvywfv;Hk NrKd Ujyckid f ekid if t
H vk;H &Sad om-ajcmufaomif;ok;H axmif
aomNrdKU&Sdaom jynfolvltaygif;wkdYukd o*F[w&m;av;yg;? em,u*kPfajcmufyg;? &mZ"rq,fyg;jzihf
qkH;rawmfrlvsuf? xkdxkdNrdKU&Gm ed*kH;Zeyk'fwkdYonf pnfyifBuD;yGm; jyefYajymvsuf &Sdav\/
---------------------
"n0wD&mZ0ifopf
14
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
15
OD;y@d
4- tOea'0DEiS fh ya&m[dwyf P
k m ;wkYd a0omvDa&Teef;ukd
odr;f jref;pk;d pHaom taMumif;t&mukd jyjcif;/
0goka'0rif;Bu;D ewf&mG pHawmfrv
l Qi?f jA[oEk & yka&m[dwyf P
k m ;ESi?fh tOea'0Dwo
Ydk nf xkad wmt&yf
rSvmcJh wpfckaomawmt&yfodkY a&mufavaomf? a,musfm; rdef;rwkdYtm; tdrf,mwnfaxmifcrf;pum;ukd
tay;wifajymqkdMuNyD;rS vifr,m;jzpfMu\/ (tay;wifaom t&yfukd tay;wif[k-a&S;utrnfwGif\/
,ckvlwkdYum; ywifuRef;[k-ac:Muukef\)/ xkdt&yfrSwzef oGm;Mujyefaomf? awmwpfckodkYa&muf?
awmifxufaeaom iSufwd&pmefwkdYonf jrnfwGefusL;&ihfMuaom toHukdMum;vQif? tvGefom,mbG,f
aumif;aypGwum;[k-vnfr
Ydk MunhNf y;D vQi-f wefEY UJT ae\/ (vnfr
Ydk Munhaf omt&yfudk rkdYawmif[k ,ckwkdif
atmif wGif\/ wefYETJ aeonhft&yfukd wefYETJU[k-a&S;uwGif\/ ,ckvlwkdYum; wef;vTJ[k-ac:Mu\)/
xkt
d &yfrw
S zef oGm;Mujyefaomf? wpfcak om awmt&yfoYkd a&mufjyefav\/ tOea'0Drif;orD;onf t&yf
ukd tb,ftrnfwGifoenf;[k-ar;aomf/ yka&m[dwfykPm;vnf; rif;orD;? a&S;tcg a&TaiGrsm;pGm&Sdaom
aMumifh/ [d&np&awmif[k-wGif\/ (,cktcgum;? 0gvrKbDvl;aeaomaMumihf 0gvrKwGifownf;[k
ajym\)/ xk d r S w zef oG m ;Mujyef a omf t"G e f Y & S n f p G m aom jrpf a uG U uk d jrif a vvQif ? tO e a'0D o nf
yka&m[dwfykPm;tm; jrpfauGUum; tb,frQt"GefY&Snfoenf;[k-&ifukdaumhvsufajymhMunhfNyD;aomf?
ywJacsmif;wum;[k-qk\
d /xkad jymhMunhaf omt&yfu/dk r,fajymhjrpf[-k a&S;uwGi\
f / ,ckum; ywJacsmif;[kwGif\/ xkduwzef oGm;Mujyefaomf? acsmif;wpfckokdY a&mufjyefav\/ xkdacsmif;rSaeMunhfvwfaomf?
t&yf&yfonf pdrphf rf;awG aebG,w
f um;[kq\
dk / xkt
d &yfuadk &S;uprf;ae[k-wGi\
f / (,ckvw
l u
Ydk m; penf;[kac:Mu\)/ xkdt&yfrS wzefoGm;Mujyefaomf? wpfckaomawmt&yfokdYa&muf Munhfvwfaomf? awmt&yf
um; tHb
h ,
G af umif;pG wum;[k qk\
d / (xkad wmt&yfudk ,ckval ejzpfvm trf;NrKd U[k-ac:Mu\)/ xku
d wzef
oGm;Mujyefaomf? acsmif;wpfckodkY a&mufav\/ xkdacsmif;em;wGif aeaomolwkdYonf t&yfodkYrvmygESihf
wm;vifhaomaMumifh/ xkdt&yfukd wm;vuf[k-a&S;uwGif\/ (,ckvlwkdYum; 'g;vuf[k ac:Muukef\)/
xkdt&yfrSwzef oGm;Mujyef aomf a0omvDNrdKUodkY a&mufawmfrlMuav\/
xkad 0omvDNrKd UwGiv
f nf; rif;Bu;D aovGe
f ? xD;vsmeef;pHxu
dk w
f efaom rif;rsK;d rif;EG,jf ywfaomaMumif?h
trSLK;trwfpaom jynfoltaygif;wkdYonf rif;avmif;rif;vsm&Smavaomf? jA[okE&ykPm;? tOea'0DwkdYukd
awGUjrifavvQi?f ajcvuft*FgvuPm orwEd iS fh jynhpf o
Hk nfujdk rif? ykPm ;awmfwEYdk iS w
fh uG jynfot
l aygif;wkYd
onf olum; xD;aqmifeef;vsmwnf;[k-aqmif,Nl y;D vQi/f a0omvDNrKd U jynfpnf;pdru
f dk aqmufEiS ;f av\/
xkdyka&m[dwfykPm;tOea'0DwkdYonf jynf&Gmwkdif;um;\ tusKd;pD;yGm;csrf;omukdom&Gufaqmif? umv
jrifh&SnfpGm pHaysmfNyD;rS rif;BuD;aovGef\/
---------------------
"n0wD&mZ0ifopf
16
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
828588919497-
1471013161922252831343740434649525558616467707376798285889194-
17
wyifwkdifNrdKU/
83- awmifjzLawmifNrdKU/
kd;ay:vGef;a&mawmifNrdKU/ 86- awmifil *kwfNrdKU/
0gokjrpfem; urvmNrdKU/
89- o&ufawmifNrdKU/
ppfwvif;NrdKU/
92- ausmufavSum;NrdKU/
rSefulNrdKU/
95- vif;NrdKU/
ae&O&mNrdKU/
98- ukom0wDNrdKU/
um; upye'D ta&SUvuf,mbuf ukd;qJhukd;NrdKUwnf;/
taemuf v uf 0 J b uf uk d ; qJ h u k d ; Nrd K U[l a omf u m;/
usdef;oD&dNrdKU
2- ukvm;yef;pifNrdKU/
uErpdrmNrdKU/
5- ,ifu&NrdKU/
oEvNrdKU/
8- *Emv&mZfNrdKU/
aomwmum&mZfNrdKU/
11- r[myAw&mZfNrdKU/
uvd*F&mZfNrdKU/
14- yOvd*F&mZfNrdKU/
pEmom&mZfNrdKU/
17- yef;cvmNrdKU/
yOum0wDNrdKU/
20- bO&Oay:NrdKU/
ok0P*d&dNrdKU/
23- a0VKw&NrdKU/
avm&ygNrdKU/
26- ywe*kd&fNrdKU/
aygu&e'DNrdKU/
29- orm0g&NrdKU/
**&NrdKU/
32- iwefo&JNrdKU/
,u*Em&NrdKU/
35- orm*d&dNrdKU/
pwl&NrdKU/
38- ykvdE&mZfNrdKU/
aumum*&mZfNrdKU/
41- qm;wvif;NrdKU/
o&uftkdifNrdKU/
44- MunfaxmifNrdKU/
oydwfawmifNrdKU/
47- ,ifaygifawmifNrdKU/
a&TpBuNrdKU/
50- qifaoNrdKU/
opifuRef;NrdKU/
53- pifwefwifNrdKU/
a,murNrdKU/
56- qHxkH;qGJNrdKU/
wyfNrdKU/
59- awmifuRef;NrdKU/
umok&NrdKU/
62- awmufqkHNrdKU/
ayaumufNrdKU/
65- ay;uRefNrdKU/
eDvmyef;awmif;NrdKU/
68- cJvlNrdKU
orE&mZfNrdKU/
71- 0dwaumNrdKU/
jcaoFhawmifNrdKU/
74- jrif;aoawmifNrdKU/
uifydtkdifNrdKU/
77- rif;ukef;NrdKU/
aoraomufNrdKU/
80- om;ysKdikdNrdKU/
wkyfuefNrdKU/
83- acG;ao;NrdKU/
pu0PNrdKU/
86- a0&ONrdKU/
om,mNrdKU/
89- rvmNrdKU/
eDvmjyifNrdKU/
92- iBuD;awmifNrdKU/
anmifacsmif;NrdKU/
95- pdefnif;jyifNrdKU/
OD;y@d
848790939699-
eDvmawmifNrdKU/
vif;[krf;NrdKU/
rkedNrdKU/
vufr,mNrdKU/
ajrNrdKU/
yAwNrdKU/
3691215182124273033363942454851545760636669727578818487909396-
NyHKrm;NrdKU/
*Z*FvNrdKU/
pnf;ul;w&mZfNrdKU/
plVu&mZfNrdKU/
uyfyif0gulNrdKU/
tOee'DNrdKU/
tZwefNrdKU/
y#dcvme*&NrdKU/
&rmyl&NrdKU/
a0vmyefawmifNrdKU/
rvm&mZfNrdKU/
pE*D&dNrdKU/
t0EdNrdKU/
carmif;wkrf;NrdKU/
yef;jyifNrdKU/
tifMuif;awmifNrdKU/
q'eftkdifNrdKU/
orufNrdKU/
ovlawmifNrdKU/
MuufawmawmifNrdKU/
wJvrkacsmif;NrdKU/
carmif;qdyfNrdKU/
ok&eENrdKU/
wHwkdif;oifNrdKU/
bE&mZfNrdKU/
a&;kd;yifwkdifNrdKU/
ausmufwHcg;NrdKU/
Mo&rNrdKU/
wkyfNrdKU/
atmifomNrdKU/
qifjzLawmifNrdKU/
wkdifpifNrdKU/
"n0wD&mZ0ifopf
18
OD;y@d
97- e*&NrdKU/
98- avmrm&NrdKU/
99- ysm;o,ll;NrdKU/
um; upye'Djrpf\ taemufvuf0Jbuf 99NrdKUwnf;/
---------------------
uke\
f / xkt
d cgup? qnf;qmbDv;l vmonf[
l qkMd uuke\
f / odt
Yk pOftquftm;jzif/h qnf;qmbDv;l
vmonf[l aeYwkdifatmif a&SmifMuOf Muukef\/ xkdtcg a0omvDrif;BuD;onf bDvl;ukdzrf;jcif;iSm
ppfonfAkdvfygtvkH;t&if;ESifh awmupm;&m0,f/ bDvl;aq;wefonf/ qift[efjyK Ncdrf;armif;vkdufav
aomf? &JrufAv
dk yf gwko
Yd nf? xkrd
S rSajy;Mu&SmaomaMumih?f rif;Bu;D ukd zrf;pm;av\/ rif;Bu;D r&Sv
d Qif a0omvD
a&T e ef ; rd z k & m;BuD ; ES i h f orD ; awmf w pf y g;om &S d \ / xk d t cg0,f uyd v 0wf j ynf tZ K E r nf a om
omuD0ifrif;BuD;onf rif;jyKav\/
---------------------
"n0wD&mZ0ifopf
19
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
20
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
21
OD;y@d
tcG i f h r &S d / uuk o ef ? aumPm*k H ? uy? a&S ; a&S ; jrwf p G m bk & m;wk d Y o nf jynf u k d "n0wD [ k
trnfwGifvwHU[l? trnfa[mif;ukd taMumif;jyK? ynwfMuav\/ odkYqkdcJhNyD;aomf/ t&Sifemud&
&aohvnf; [dr0EmawmokdY aumif;uifc&D;jzihf <uawmfrlav\/
xkdrm&,krif;BuD;onfum; bDtrnf&Sdaom arsmufom;awmfvnf;wpfa,muf? kpdwrmvm rif;orD;
vnf;wpfa,muf ESpfa,mufaom rdzk&m;BuD;wkdYESihfwuG? armif;rrdHNcH&Hvsuf? raempnf;pdrfcsrf;omukd
cHpm;awmfrl/ jynf&Gmwkdif;um;ukd pkd;tkyfawmfrlvsuf/ trsKd;av;yg;wkdY\ csrf;ompD;yGm;ukd apmihfa&Smuf
&Gufaqmifawmfrl\/ xkdrm&,krif;um; tdrfedrfhwpfqJh&SpfESpf? eef;pnf;pdrfajcmufqJhESpfESpf? ESpfpkoufawmf
&Spfq,fwGif ewf&GmpHawmfrlav\/
xkdrif;vGefawmfrlvQif? rdzk&m;kpdwrmvm bGm;aom rm&aZwkrnfaom om;awmfonf? bkrdaZ[l
aom rdzk&m;ESihf tb\kduf&mawmfjzpfaom xD;eef;pnf;pdrfukd pkd;tkyfawmfrlav\/ xkdrif;um;/ tdrfedrfh
okH;q,fhajcmufESpf? eef;pnf;pdrf okH;qJhESpfESpf/ ESpfpkoufawmf ajcmufq,fh&SpfESpfwGif ewf&GmpHawmfrlav\/
xkdrif;vGefawmfrlavvQif? om;awmfr&tHkrif;onf? a*g&aZ[laom arsmufom;awmfESihf/ tbdoduf
cH? jynfpnf;pdrfukd pkd;tkyfawmfrlav\/ xkdrif;tdrfedrfhESpfq,f? eef;pnf;pdrf ig;qJhokH;ESpf? ESpfpkoufawmf
ckepfqJhokH;ESpfwGif ewf&GmpHawmfrlav\/
xkdrif;vGefavvQif? om;awmf rm&&G,frif;om;onf wlvbD[laom rif;oD;ESihf tbdodufcHvsuf?
jynfBu;D pnf;pdru
f dk pk;d tkyaf wmfral v\/ xkrd if;um; tdref rd o
hf ;Hk q,f? eef;pnf;pdrf av;qJ&h pS Ef pS ?f ESppf o
k ufawmf
ckepfqJh&SpfESpfwGif vGefawmfrlav\/
xkdrif;vGefavvQif? om;awmfrm&wifrif;om;onf oDvbD[laom ESrawmf&if;ESifh tbdodufcH?
jynfpnf;pdrfukd pkd;tkyfawmfrlav\/ xkdrif;um;? tdrfedrfhESpfqJhig;ESpf? eef;pnf;pdrf ig;qJhig;ESpf? ESpfpkoufawmf
&Spfq,fwGif ewf&GmpHawmfrlav\/
xkdrif;vGefavvQif? om;awmfrm&Zdefrif;onf wkwbD[laom rdzk&m;ESihf tbdodufcH/ jynfBuD;
pnf;pdrfukd pkd;tkyfawmfrlav\/ xkdrif;um; tdrfedrfhokH;qJhwpfESpf? eef;pnf;pdrfokH;qJhokH;ESpf? ESpfpkoufawmf
ajcmufqJhav;ESpfwGif ewf&GmpHawmfrlav\/
xkrd if;vGeaf wmfral vvQif om;awmfrm&uifrif;om;onf wlrawmft&if;ESifh bdou
d cf
H ? jynfBu;D pnf;
pdrfukd pkd;tkyfawmfrlav\/ xkdrm&uifrif;om;onfum;? upm;jrL;wl; taysmftyg; tvGefarGUavsmf\/
xkrd if;\ol&BJ u;D av;a,mufwo
Ydk nf axmifvmT ;0g<um;wwfuek \
f / t&mra&mufoa&GUaomfum; aumif;uif
ysHouJhokdY/ t&ma&mufaomfum; ajratmufvQKd;0ifouJhokdY &SdaMumif;ukd odMuavvQif? b@mpkd;trwf
iqwftkdonf/ xkdol&Jav;a,mufwkdYESihfwuG rm&uifrif;ukd owfav\/ xkdrif;um; tdrfedrfhajcmufq,f?
eef;pnf;pdrf ESpfqJhESpfESpf? ESpfpkoufawmf &Spfq,fhESpfESpfwGif vGefawmfrlav\/
xkdrif;vGefawmfrlavvQif? trsKd;jcm; iqwftkdonf o0rD[laomrdzk&m;ESihfwuG rif;jyKav\/ xkdu
p qwfrtEG,fudk iqwftkdowfavonf[k-qkdMu\/ xkdiqwftkdrif;onf tdrfedrfhajcmufq,fh ajcmufESpf?
eef;pnf;pdrf ESpfq,fhwpfESpf? ESpfpkoufawmf &Spfq,fhckepfESpfwGif vGefawmfrlav\/
xkid qwftrdk if;onf t&Sirf m&uifrif;ukd ykeu
f efaomtcg? jynfow
l Ydk vQKUd 0Su
f xm;aom? om;awmf
a'gpE&m;rif;om;onf a0VwmbDrnfaom tdrfedrfhr,m;ESihf tbdodufcH jynfpnf;pdrfukd pkd;tkyfjyefav\/
xkdrif;um; tdrfedrfhESpfq,f? eef;pHav;q,f? ESpfpkoufawmf ajcmufq,fwGif vGefawmfrlav\/
xkdrif;vGefawmfrlavvQif? om;awmf aomVopE&m;onf cwd,rnfaom arsmufom;awmfESihf
jynfBu;D pnf;pdru
f dk pk;d tkyaf wmfral v\/ xkrd if;um; tdref rd Ehf pS q
f ,fo
h ;Hk ESp?f eef;pnf;pdrf ok;H q,ho
f ;Hk ESp?f ESppf ak ygif;
oufawmf ig;q,fhajcmufESpfwGif vGefawmfrlav\/
xkdrif;vGefawmfrlavvQif? om;awmfpEol&d,rif;onf "ra'0D trnf&Sdaom rdaxG;awmf&if;\orD;
ESihf tbdodufcH jynfBuD;pnf;pdrfukd tkyfpkd;awmfrlav\/ xkdrif;um; tdrfedrfhav;q,f? eef;pHokH;q,fh
ESpfESpf? ESpfpkoufawmf ckepfq,fhESpfESpfwGif vGefawmfrlav\/
"n0wD&mZ0ifopf
22
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
23
OD;y@d
pnfyifjyefYyGm; jyefukef\/
---------------------
"n0wD&mZ0ifopf
24
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
25
OD;y@d
10-pEo&l ,
d rif;Bu;D r,fawmf0rf;wku
d af wmf y#doaEaeonfr/S
rif;tjzpfoYdk a&mufvwfaomf/ trSL;trwfwYdk avQmufwifcPf;/
bk&m;ukyd ifch Pf;/ bk&m;uk,
d w
f idk <f uawmfrv
l m/
aomv*d&ad usmufawmifxyd f Asm'dwMf umawmfrcl Pf;/
r[mjrwfrek d yk &f iS af wmfjrwfudk bk&m;&Siu
f ,
dk af wmfwidk f
oGe;f vkyaf wmfral om t|Kywpd onfudk tus,jf yjcif;/
0drva'0Drdzk&m;BuD;onf oaEuyfNidpGJvm &ihfrmaom or,? ukd;vvGefojzihf? q,fvwGif;0,f?
pm&if;ra&GU? v&ufaphojzih?f csr;f ajrMh unfvifpmG ? om;awmfjrwf&wemukd bGm;jrifawmfral v\/ xko
d o
Ykd m;awmf
ukd bGm;jrifaMumif;ukd crnf;awmfrif;BuD;tm; oHawmfOD;wifvQif/ ,cifynm&SdwkdYpum;ESihf rjym;xyfwl?
om;awmfjrwf bGm;jrifawmfrlNyD[k- &TifMunftm;&? bdaour*Fvm? r[mobif? eef;pOfueuf? &Spfcsufaom
xD;jzLawmfukd zGifhvSpfjcif;/ apmif;nif;ywfom? wl&d,mtpkHwD;rIwfvsuf Ouifr*FvmzGifhvSpfjcif;? axmifwGif
oGi;f xm;? &mZ0wfaumif? tusO;f om;rsm;ukv
d nf; ab;rJah y8;oem;awmfrjl cif;/ tvk;H pkaH om eef;oleef;om;
rSL;awmfrwfawmf? apmfbmG ;paom jynfojl ynfom;wkt
Yd m; bke;f awmfBu;D oufawmf&mausm&f n
S af paMumif;jzihf
qkawmif;r*FvmjyKapjcif;? ykPm;awmf &Spfa,mufESihfwuG-jAm[Pt0iftyg? &Spf&maom ykPm;rsKd;wkdYtm;
ckoif; a&ESihfoajyyef;vufpGJvsuf? teJeJtzkHzkH/ tvkH;pkHaom rEefrE&m;wkdYukd &Gwfbmofref;rIwf? bdoduf
r*FvmjyKapjcif;/ tqkt
d u? uRr;f orm;? Zmwform;Bu;D paomwD;rsK;d rIwrf sK;d [lorQwu
Ydk dk wpfNyKd ief ufwpfcsuf
wnf; NrdKUawmfBuD;\ av;rsufESmwGif/ obifyGJvrf;jyKvkyfapjcif;? ,if;odkY BuD;us,fcrf;em;pGm r*Fvmobif
qif,ifusif;yNyD;vQif? om;awmfrif;om;tm; emrnfay;tHhaom r*Fvmtcrf;tcgaeY? jyKA0da'[uRef;rS?
,lZemig;q,f&Sdaomae0ef;xGufay:jcif;? ty&a*g,mefuRef;rS av;q,fhukd;,lZem&Sdaom v0ef;xGufay:
jcif;/ y#doaEwnfaernfhtcg-aevESpfyg;ukd crnf;awmfrif;BuD; tdyfrufjrifawmfrljcif;? ,if;odkYrjcm;ESpfyg;
aomaevukd om"utrnfxifvsuf/ pEol&d,[k emrwHqdyf? cwfESdyfay;oem;awmfrlav\/ xkdodkY
"n0wD&mZ0ifopf
26
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
27
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
28
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
29
OD;y@d
ap? qif jrif; &xm; xrf;pifrsm;wkdYukd rpD;MubJ/ tvGefv?Qif o'gjcif;jyif;onfjzpf? tckd;txkH yef;eHYom
ponfwkdYukd vufpGJukdifvsuf/ oAk jrwfpGmbk&m;tm; zl;jriftHhaomiSg oGm;awmfrlavvQif/ vrf;c&D;wGif
yifyef;pGmjzpfvwf? wefYem;awmfrlaomtcg? pm;awmfyGJqufawmfrlvm? vsifpGmpm;awmfrlvQif/ yGJawmf
xrif;rQukdom pm;awmfac:rdonf/ [if;vsm&Sdonfukdrod? owdrQr&/ bk&m;ukd awmifhwonfh o'gqEjyif;jytm;BuD;aomaMumihf/ xkdyGJawmfwnfaom t&yfukd ,aeYwkdifatmif [if;rpm;[k wGif\/
xkt
d &yfrcS saD wmfral vvQif jyifBu;D wjyifoYdk a&mufavaomf/ xuf0ef;usi-f rkC
d ;f wdrzf ;Hk tkyo
f nfjzpf?
nOfhrkd;csKyfonfhyrm/ oGm;&rnfhc&D;vrf;wmukdrQ rjrifMu&aomaMumihf/ aMumufxdwfvefYMu? a*gwrEG,f
yGm; jrwfpGmbk&m;onf/ oem;ukPmu,fq,fawmfrlyg[k vufq,fjzm GwfvQKd;? &Sdckd;ylaZmfzl;ajrmf
qnf;uyfjcif;ukd jyKMuukef\/ xkdokdY ukd;uG,fqnf;uyfjcif;ukd bk&m;ocifodawmfrlav/ ukd,fawmf0,fjzpf
aom ajcmufoG,faom a&mifjcnfawmfukd vTwfawmfrlrS? tvif;jrifMu&avukef\/ tpOftwkdif; oGm;Muav
ukeaf omf xko
d mG ;aomt&yfudk a&S;u rIejf rifjyif[
l ac:Muukeaf v\/ ,ckvw
l u
Ydk m; ykjH yif[
l ac:Muuke\
f /
xkt
d &yfu wzefomG ;Mujyefaomf/ psmefys
H xd-rkex
d w
G w
f if-bk&m;&Si\
f puf&if;awmfatmuf? a&mufawmfrMl u
avvQi/f bk&m;ocif\ajcawmfpu
Hk -dk MumikyH rm-xdyaf y:rSmvufwifvsu/f u&rufyef;eHo
Y m/ wefaqmifqrD ;D
wkdYjzihf/ rkdCf;aygufyrm-rsm;pGmBuJajrmuf ylaZmfMuavukef\/ bk&m;jrwfpGm pdaE,smvnf; a&mufvmaom
y&dwfowfwkdYtm; oem;ukPmarwma&at;jzihf/ ig;yg; q,fyg; &Spfyg;t|*F-"r&mZ"H-q,fwefaom
w&m;pum;ukd a[mMum;awmfrlavvQif/ "n0wDjynf&Sif pEol&d,rif;BuD;onf yDwdygarmZaomrevGef
td? *Grf;qDxdyrm-tvGefMunfkdjcif;o'gjzpf? jrwfpGmbk&m;tm; odkYem;awmfavQmufMum;av\/
vlokH;yg;wkdY\ rukd#fwefaqmif-OaoQmifrSefuif;w&m;rif;bk&m;? tuREkfyfup jynfolow0g-a0ae,sm
wkdYtm; oem;awmfrljcif; ukPmukd taMumif;jyK jynfawmfokdY <uawmfrlapcsif\[l avQmufxm;awmif;
yefavaomf jrwfpGm;bk&m;vnf; y#dnmOfay;awmfrl\/ xkdtcg pEol&d,rif;ESihfwuG jynfoltaygif;wkdYonf
NrdKUawmfokdY jyefwnfMuukef\/
bk&m;ocifonf bk&ifoMd um; 0doBuKH ewfom;wkYd zefqif;xm;aom jymom'f&iS if g;&m-,mOfpMumjzih/f
tZ#meef;-aumif;uifvrf;jzihf-<ujref;awmfrlvm? r[mpEol&d,rif;\eef;awmfwGif;okdY a&mufcgeD;rS/
,mOfpMumrSqif;oufMu? eef;r&ifjyifodkY 0ifawmfrlvwfMuaomf/ rif;jrwfr[m? pEol&d,onfvnf;/
eef;rjyifwGif bk&m;&Sifukd oDwif;okH;apawmfrl/ a&raESmaom CmeEkdYqGrf;paom txl;xl;aom tNrdef
t&om MoZm tazsmw
f jYdk zih/f ckepf&ufywfv;Hk vkyaf uR;vSL'gef;awmfr\
l / bk&m;jrwfpmG vnf; a&mufvmawmfrl
vQif/ rif;p &SdorQ AkdvfvlwkdYESihf/ xkdufvkdufavsmufywfpGmaom w&m;pum;ukd ckepf&ufywfvkH;
a[mMum;awmfrl avvQi/f rif; rdz&k m; om;awmf orD;awmfrpS ? "n0wD jynfojl ynfom; ow0grsm;wko
Yd nf
tcsKdUum;aomwmyef? tcsKdUum; ou'g*grf/ tcsKdUum; tem*grf ponfwnfukef\/ tcsKdUum; o&P*kH
yOoDwnfukef\/
jrwfpGmbk&m; jyef<uawmfrltHhaomtaMumif;ukd pEol&d,rif;onf od/ okdYem;awmfavQmufay
\/ vlokH;yg;wkdY\ rukd#fOaoQmif wefaqmifrSefuif; w&m;rif;bk&m;/ ukd,fawmfjrwf a'opm&D <ucsDawmfrlcJh
aomf/ tuREkfyfwkdYonf ukd;uG,f&mr&SdonfjzpfygtHh/ xkdodkYjzpfygaomaMumihf? tuREkfyfrSp jynfolow0g
a0ae,smwkdY\ukd;uG,f&mjzpfygatmif/ ukd,fawmf\tpm;? kyf&Sifwpfql xm;awmfrlapcsifygonf[k
0yfpif;Gwaf jymif; awmif;yefavaomtcg? oAb
k &k m;jrwfpmG onf/ OmPfawmfjzihf Munhaf wmfrv
l wfaomf/
aemifaomtcg-yaome'D aumovrif;awmif;yefjcif;aMumih/f pEo&l ,
d rnfaom ky&f iS af wmfwpfq&l adS wmfrl
aomfvnf;/ 'd|drif;wkdYykdifeif; tkyfcsKyfaomtcg? odMum;rif;vm? &wema&TyvifESihfwuG okd0Sufxm;&/
vlwkdYukd;uG,f&rnfr[kwf/ ,ck igbk&m;onf b0oHo&mu/ tcgcgusifvnfbl;aom "n0wDwkdif;jynf
BuD;onf/ &Spfaomif;av;axmifaom jynfrsm;xuf jrwfaomjynf jzpfayonf/ wkdif;jynf0,f-igxm;awmf
rlcJhaom kyf&Sifawmfbk&m;omvQif? igy&dedAmefpHvGef? &SnfMumjrifhanmif;? ig;axmifywfvkH;wnfvwfojzihf?
vl ewfjA[mwk\
Yd uk;d uG,&f m tppfjzpfayvwUH [k jrifawmfr
l / rif;Bu;D awmif;yefaompum;ukd y#dnmOfay;
"n0wD&mZ0ifopf
30
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
31
OD;y@d
umawmfrv
l su?f ighnrD xvif[
h k jrpfwm;awmfr\
l / nDawmf igaomfxrlum;-rMumjrifch if y&deAd m efjyK&vdrrhf nf/
ighnDawmfomvQif? igbk&m;onf zefqif;awmfrlouJhodkY/ txl;xl;aom wef;ckd;jym#d[mwkdYukd jyawmfrlvQuf/
igxm;awmfrlcJhaom omoemawmfig;axmif rukefoa&GU/ tNrJwnfvwf? vlewfwdkYtm; u,fq,favmh[k
Asm'dwfpum; trdefYawmfxm;awmfrlNyD;rS/ ighnDawmf? ighbk&m;onf a&S;a&S;aom? b0rm&fatmifuRef;wGif
vlrif;jizpfpOftcg? awmifoliajcwkdif;ukd? aygifukdbJhap[k trdefYay;bl;aom 0dygwf/ oli,fwpfa,muf?
ameufausmom;ukd Ekwcf b
hJ ;l aom0dygwf/ 0dygwfawmfEpS yf g;ukd ig\uk,
d pf m;jzpfaom ighnaD wmfonf cHvu
dk f
apaom[k Asm'dwx
f m;awmfrcl ahJ om tqk;H / pEo&l ,
d rif;tm;? ky&f iS af wmfjrwfrek b
d &k m;ukd uk;d uG,q
f nf;uyf
aom 'g,umrif;jrwfonf/ tvGeftusKd;BuD;jrwfaMumif; ponfjzihf w&m;a'oema[mMum;awmfrlav\/
pEol&d,rif;BuD;vnf; kyf&Sifawmfxkvkyf&ef ay;xm;aom ukd;uka#aom &wemwkdYukd bk&m;jrwfpGm
ESifhwuG/ aemufawmfyg r[max&f&[Emig;&mwkdYtm; ay;vSLav\/ &[Emt&SifjrwfwkdYonf toD;oD;
y,fawmfrlMuukef\/ pEol&d,rif;onf &wemjrwfokH;yg;tm; &nfrSwfavNyD;aom ypnf;0wKwkdYukd wzef,l
tHah omiSm rtyfNy[
D k yviaf wmfatmuf jrK yx
f m;ylaZmfav\/ xkt
d cg oAjk rwfpmG bk&m;onf/ aemufawmf
yg rax&ftaygif;wkdYtm; odkYrdefYMum;awmfrl\/ cspfom;&[ef;wkdY? ZrL'Dyg vusfmawmifuRef;tjyif0,f/
rZrd wku
d jf zpfaom-xkx
d jdk ynfwidk ;f um;wkYd qGr;f cHonf&adS omf/ ajymif; yJ vl; qwfwEYdk iS fh a&maESmaomqGr;f ukd
om bkOf;ay;Muukefonf/ &uyl&wkdif; "n0wDjynfBuD;onf rZdrwkduf-aomVoe*kd&fwkdYxuf/ tvGefjynhf
NzdK;aom aumufoav;wkdYjzihf aumif;rGefNrdefjrwf? ESpfoufbG,faumif;aom qGrf;tm[m&ukd bkOf;ay;Mu&ay
onf/ a&S;vGefavNyD;aom? uukoef? aumPm*kH? uywnf;[laom aemifawmfbk&m;okH;qlwkdYonfvnf;
jynfBuD;ukd "n0wDjynf[k Asm'dwfay;awmfrlavNyD/ / ,ckwkHaomfvnf;? jynfol vlcyfodfrf;wkdYonf
pkd;pOf;&HbefrQ? &Sm;yg;iwfrGwfjcif; r&Sdpbl;jzpfavaomaMumihf jynfukd "n0wD[k xif&Sm;pGm ac:a0:Mu
ownf;[k Asm'dwx
f m;awmfrNl y;D onf\ tqk;H ? odMum;0doBuKH wYdk zefqif;qufoaom &wem,mOfysjH ym'f
ig;&mwkdYukd pD;awmfrlvsuf/ 'Gg&m0wDNrdKUysHodkY aumif;uifc&D;jzihf <uawmfrlavaomf? 'Gg&m0wDNrdKUteD;? wpfck
aom awmifBu;D xuf? twefi,f wef&Y yfawmfr\
l / xkad wmifudk ,ckwidk f wefaY wmfral wmif [k ac:Muuke\
f /
jrwfpmG bk&m;onf/ xkad wmifrS Munhaf wmfrv
l suf NyKH ;awmfrv
l wfonfudk nDawmftmeEmjrifawmfral v
vQi/f ig;yg;aom &Scd ;dk jcif;wkjYd zihf kad opGm&Scd ;dk ? NyKH ;awmfrjl cif;\taMumif;ukd avQmufawmif;yefaomf? cspo
f m;
tmeEm? aemifawmfjzpfaom igbk&m;onf? 'Gg&m0wDNrdKUysH vlrif;tjzpf rsm;pGmcHpm;bl;\/ wpfckaomb0
? 0gok&awmif0,f-a>rtrsK;d wGi?f ief;rif;jzpfcb
hJ ;l tHawmfapwD[k wGiv
f wUH ownf;/ / xkad wmifro
S nf
reD;ra0;aomt&yf? avmul&awmif&H0,f-cgrif;jzpfcJhbl;aomaMumihf/ igbk&m; y&dedAmef pHvGefawmfrlav
vQif? eHkd;awmf"mwfonf wnfvwf? eHawmfapwD[kwGifvwHUownf;/ / xkdrSonf reD;ra0;aomt&yf
ta&SUawmifaxmihf rPdauornfaom awmifonf&Sd\/ xkdawmifvnf; pmr&Drnfaom iSufrif;jzpfcJhbl;
aomaMumih/f igbk&m;y&deAd m efpv
H eG af wmfrv
l Qi/f qH&iS af wmf"mwfonf wnfvwfqHawmfapwD[k t&yfxuf
0ef;usif wGifvwHUownf;[k Asm'dwfxm;awmfrlNyD;rS? &aohNrdKU oD&dacw&mjynfodkY <uawmfrlNyD;vQif/ tpOf
tm;jzihf rZdrwkdufwGif;&Sd? om0wdjynfawmfokdY jyefvnfwnfawmfrlav\/
xkd yk &f iS af wmfymG ;? jrwfrek b
d &k m;uk?d pEo&l ,
d rif;wnfxm; Ny;D pD;onfrpS / &uy&l wkid ;f - "n0wDjynf
BuD;? rif;rdzk&m;armif;rrdH paomjynfolow0gtaygif;wkdYonf aeYnOfhrjywfrpJ? ok"rmewfyGJobifuJhokdY?
tNrJvQifylaZmfkdao qnf;uyfMuavownf;/ xkdpEol&d,rif;? p-&if;wnfxm;aom kyf&SifawmfyGm;? bk&m;
ukd,fawmfjrwf\ udef;0yfawmfrlaom *Euk#dwkdufawmf? tHhbG,fukd;yg;wkdYonf jzpfukef\/ tb,fuJhokdY
jzpfukefoenf;[lrlum;/ a&SUawmftjyif&Sdaom 0okEa&wGif; vltaygif;wkdYonf a&pufoGef;csaomfvnf;/
jynfhvQHjcif;r&Sdonfvnf; tHhbG,fwyg;? rdpm'd|dt,l&Sdaom vlwkdYonf ylaZmfuefawmhvQif? a&mifjcnfawmf
ajcmufyg; arS;orf;jcif;r&So
d nfvnf; tHb
h ,
G w
f yg;/ / rdpm 'd|t
d ,l&adS om vlwo
Ydk nf ta&mifawmfrxGuaf tmif
jyKjyiftm;xkwaf omfvnf; a&mifjcnfawmfajcmufyg;wko
Yd nf NyKd ;NyKd ;jyufjyuf? vQypf pfE,
G x
f u
G o
f uJo
h ?Ykd ta&mif
awmfxeG ;f awmufyjcif;vnf;? tHb
h ,
G w
f yg;? / a&mifjcnfawmfajcmufyg;wko
Yd nf/ aeYnOfrh orf;? awmufxeG ;f Edik f
"n0wD&mZ0ifopf
32
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
33
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
34
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
35
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
36
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
37
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
38
OD;y@d
\ ajrmufrsuEf mS pkyv
Hk su/f odMum;rif;apwDwnfxm;ap\/ ,ckwidk f xkad pwDudk a'0apwDawmf[k xifay:
ausmaf pm\/ odMum;rif;onf? kyw
f ak wmfjrwf\tyg;? om,mpGmjrnfaom ewfpnfarmif;wpfcu
k ?dk 0wKuaH jr
tvkdYiSg? qGJxm;vSL'gef;cJh\/ xkdpnfarmif; wD;cwfaomtcg? toHMum;&maom t&yfonf? bk&m;\0wKuHajr
jzpf? cyfodrf;aomvlwkdYonf? aejcif;iSgrtyf? odMum;rif;onf o&blrukd#f&Sdaom ywjrm;&wemukd
cRw,
f
l ? aemifyk w
f ak wmfjrwf w&m;a[mMum;aomtcgwkid v
f Qi?f ywjrm;onf xGe;f vif;awmufyapom;
[k? "d|mefjyKvsu?f OD;acgif;aq;uefawmf\twGi;f ? csxm;vSL'gef;cJ\
h / xkt
Yd wl e*g;rif;onfvnf; vufaq;
awmfuef\twGi;f ? zvfjf r&wemukd csxm;vSL'gef;cJ\
h / xkt
d cg nDawmftmeEmu? uk&k mZfwidk ;f odYk <uawmfrl
cGio
hf ifah Mumif;ESi?fh avQmufMum;avaomf? cspo
f m;tmeEm? qkid ;f vifOh ;D / ighnaD wmfr[mrket
d m;? a[mMum;qk;H r
cJhrnf[k? rdefYawmfrlvQuf? a[mMum;qkH;r rSmxm;cJhonfrSm/ / nDyGm;r[mrked? aemifaomtcg? rw&m;aom
olrsm;? pum;a[majymjcif;iSg roifh[krdefYawmfrlcJh\/
xkdYaMumihf bk&m;BuD;orkdif;a[mif;q&m -OD;Ekd;u/ / qif;wkawmfukd? >rufabmfcsKdjr/ rdefYawmf[\/
xGe;f yawZm? r[mrke/d wGib
f rd nfac:/ ighnaD wmfvQi/f >rufabmfcsKyd sm;? ighpum;uk/d nDymG ;rSepf mG ? emcHygavmh/
pEmol&d,/ tpkd;&onfh/ "n0wD/ &ckdifjynfum;/ vlqkd;rsm;\/ pum;r[kwf/ Murf;MuKwfcufxef? apmif;rmef
vnf;rsm;? ckduf&efyGm;? rkom;pGJokH;? ESvkH;rajzmifh? jzpfaomaMumihfvQif? pkd;aESmihfa'go? jiif;ckHMuvQuf? nDvSxH
arSmuf? ar;jyefa&mufu/ >ruf[pum;/ nDymG ;oufa0/ rqkad vESi/fh ajyajyjcm;em;? qkEd idk jf im;u/ pum;bG,&f m?
raxmif;wmwnf;/ ouFmawG;q/ a'govGwfykdif? rajzEdkifu/ a0rIdifarm[? rmefrmeESifh? pdwfurom?
xkdykpmukd? r[mrked/ pdpdqkH;ykdif? rajzEkdif[k? NzD;vIdifvlrsm;? pum;>ruf[? Iwfcsvnf;qkd? rkdrao/ usihfMuav
rl/ xkdoolwkdY/ avmifylygy? i&Jusvdrfh? aMumif;pr,Gif;? okdYjzpfjcif;aMumifh? nD&if;jrwfpGm? vlwumtm;/
pum;rajym? ra[mw&m;/ nDbmG ;oufa0? wdww
f w
d af e[k/ / xkd yk w
f ak wmfjrwftm;? a[mMum;rSmxm;cJNh y;D vQi?f
jrwfpGmbk&m;vnf; <uoGm;awmfrltHh[k-xawmfrlvQif? kyfwkawmfvnf; vkdufrnfh[efuJhodkY? yvifxufu
oufqif;av\/ jrwfpGmbk&m;ocifvnf;? odkYrdefYawmfrl\/ / nDawmfr[mrked? pEol&d,rif;ESifhwuG?
jynfoljynfom;? ow0grsm;ukd? ig\ukd,fawmfpm;jyK ukd;uG,fylaZmfjcif;ukd cH&pfavm? ighnD r[mrkedtm;?
kdaopGmqnf;uyf ukd;uG,faomolwkdYonf? igbk&m;ukd kdaopGm qnf;uyfukd;uG,f vSL'gef;bdouJhodkY/ vl
ewf edAmef okH;wefaom csrf;omokcukd &MuukeftHh/ aemifaomtcg? 'g,um-pEol&d,rif;onf?
ta&SUwcGifukd? pkd;eif;ykdifo/ ewfvSH&aom-e&oif;uspf? {u&mZf[k rif;jzpfaomtcg? vmwzef yifh,l?
tcguJhodkY? o'gMunfjzL? tvSL'ge? edpr,Gif;? qnf;uyfjcif;aMumifh? cyif;rsm;pGm? ow0gAkdvfajc? a&ajrykdif
jcif;? pMumrif;ESiw
fh uG? tvif;&dyjf zL? jynfeAd L uk?d qk,al omhtm;? a&mufMujim;vdr/hf nDymG ;kyx
f ?k oAv
k nf;?
,ckxm;awmfrcl ahJ om? omoemawmf ig;axmifjynhrf ?S ig\aemufawmforYdk aDS tmif? oifvu
dk cf [
hJ ?k a[mMum;rSm
xm;awmfrlNyD;vQif? pEol&d,rif;tm;? ig\kyfwkawmfjrwfonf? &Spfyg;aomthhHbG,fESihfwuG? omoemawmf
ig;axmifywfvkH;? wnf&pfrnfh taMumif;ukd a[mMum;awmfrlcJhaom tHhbG,f&Spfyg;um;/
(1)
wd&pmefaus;iSuf ow0gtaygif;wkdYonf kyfwkawmfjrwf\ a&Tjyom'ftay:okdY vTm;ausmfckefysH
em;aejcif;iSm r0Hhjcif;/
(2)
kyfwkawmfjrwf\ a&TrsufESmawmfonf? xGef;ay:xGufpaom-vjynhf0ef;oPmefuJhodkY? aeYnOfhrpJ/
Ir&Jatmif? tNrJxGef;vif;awmufyaom a&mifjcnfawmfjrwfukd? pGefYvTwfawmfrljcif;/
(3)
rdpm,lrSm;? rw&m;usihfBuHaom 'kDvyk*dKvfwkdYonf? xkdkyfwkawmfjrwfukd? IMunhf0ifzl;aomfvnf;?
aomufI;yrm? a&TrsufESmonf? kdjymarSmifvsuf? ta&mifawmfrxGufjcif;/
(4)
kyw
f ak wmfjrwf\ oPmefawmfudk yk,
H "l mwfu;l ? a&;om;oGe;f vkyaf omfvnf;? yifyef;umrQ? useyDjyif
pGm rul;r,lEkdifjcif;/
"n0wD&mZ0ifopf
(5)
39
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
40
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
41
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
42
OD;y@d
onf/ xkid u
S rf sK;d om;wpfudk cs,
D v
l su/f eef;awmfrmS em; om;wpfudk csxm;cJo
h nft
h vk/d bke;f ynmMuufoa&
ESifh jynfhpkHawmfrlaom om;awmfukd t&Sifrdzk&m; bGm;jrifawmfrlygvdrfhrnf avQmufavaomf/ jynhf&Sifrif;u?
tbk;d te*xu
dk af om ywjrm;vufpyG w
f pfuiG ;f qkay;awmfr\
l / xkrd if;\ okov
D ormrnfaom rdz&k m;Bu;D \
0rf; y#doaE&Sdvwf bGm;jrifaomtcg OumysHjcif;? ajrtm;BuD;pGm wkefvIyfjcif;wkdYjzihf tHhbG,fol&Jaom
wef;ck;d edrw
d w
f o
Ydk nf xifuek af omaMumif?h xkrd if;om;ukd r[mol&,
d wkid ;f -pE&m;[k rSnMfh uuke\
f / xkrd if;om;
onf bGm;jrif ig;ESpfajrmufvQif? tbrif;BuD;onf om;awmftm; tdrfa&SUESif;awmfrl\/ toufckepfESpf
t&G,af &mufvQi/f t&D;awmf&if;orD;jzpfaom okybma'0DEiS fh xdr;f jrm;\/ tbjzpfaom ol&,
d auwkrif;Bu;D
onf / tdref rd ahf v;q,fEh pS Ef pS /f eef;pnf;pdrf av;qJEh pS Ef pS /f ESppf o
k ufawmf &Spq
f ,fah v;ESpw
f iG f ewf&mG pHawmfrl
av\/
-------------
"n0wD&mZ0ifopf
43
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
44
OD;y@d
vlwu
Ydk dk pkpH rf;ar;jref;rnf oGm;Muav&m? xkv
d pl t
k vk;H pkH uG,af ysmufojzih/f &wemtjynhEf iS w
hf uG? oabFmawmf
ckepfpif;om&\/ xkdrif;BuD; 'gejyKNyD;onfhaemuf okH;ESpfajrmufaomtcg? aumif;uifrS &wemrkdCf;BuD;&Gm
jyefvm\/ "n0wDwidk ;f oljynfom; vltrsm;wko
Yd nf? ok;H pm; rukeef idk af tmif &wema&TaiG jynfNh zKd ;<u,f0\/
w&Ha&mtcg? igwkdYt&Sif ol&d,wdkif;-pE&m;rif;onf? xkdxkdNrdKU&Gm&Sd rif;taygif;wkdYukd ac:awmfrl/
rif;rsm;taygif;wkdY/ ig\bkef;tmEkabmfukd MunhfawmfrlMuukefavmh[k rdefYawmfrlNyD;vQif/ pkdpGwfaomt0wfukd
0wf jrif;awmfp;D vsu/f r[mjrwfrek d odraf wmfaqmif;awmfta&SUbufjyifwiG /f vSaH wmfudk ukid v
f Quf pkid ;f jy
awmfrl\/ jrif;awmfvQifjrefaomaMumihf? wcPjcif; pkdpGwfaomt0wfawmfonf aoGYajcmuf\/ xkdxkd
rif;trsm;wko
Yd nf tvGeaf Mumuf&UHG wkev
f yI Mf uuke\
f / igwkt
Yd &Sif ol&,
d wkid ;f -pE&m;rif;onf? wkid ;f om;jynfol
&Siv
f t
l aygif;wkt
Yd m;? &ifwiG ;f om;uJo
h ?Ydk oem;awmfro
l jzih/f wkid ;f um;Ekid if o
H w
l \
Ydk tusK;d ukd rsm;pGm&Guaf qmif
awmfrl\/ wkdif;om;jynfoltaygif;wkdYtm;? o&P*kH? ig;pkHaomoDv? t|'o? *[|oDvwkdYukd aeYnOfhrvyf?
tNrJusihfokH;aqmufwnfatmif wkdufwGef;EId;aqmfaptyf\/ xkdol&d,wkdif;-pE&m;rif;onf/ tdrfedrfhokH;q,fh
ukd;ESpf? eef;pnf;pdrfESpfq,f? ESpfpkoufawmf ig;q,fhukd;ESpfwGif ewf&GmpHawmfrlav\/
xkdrif;vGefawmfrlavvQif? om;awmfarmvwkdif;=pE&m;rif;onf? okeEDrnfaom rif;orD;ESihf
tbdodufcH? ou&mZf 149-ckESpfwGif jynfpnf;pdrfukd pkd;tkyfawmfrlav\/ xkdarmvwkdif; pE&m;rif;onf/
xkdxkdwkdif;EdkifiHol taygif;wkdYtm; o*F[w&m;av;yg;? em,u*kPfajcmufyg;? ty&d[meD,w&m;ckepfyg;?
&mZ"rw&m;q,fyg;wkdYjzihf csD;jrifhwkd;yGm;ap\/ crnf;awmf\kduf&m vSHysHpMumukdvnf; odMum;rif;ukd,fwdkif
qufovm\/ &wemjrwfokH;yg;tm;vnf; 0yfwGm;Munf,kH tvGefjrwfEdk;awmfrl\/ yO t| 'opaom
oDvy#dywf usihf0wfruif;? tNrJapmifhokH;awmfrljcif; &Sdawmfrl\/ tvSLa&puf? vufrjywf? NrJaom0wf&Sd
\/ bDawmf? ab;awmf? crnf;awmf rif;jrwfwkdY ukd;uG,fqnf;uyfawmfrlaom kyf&Sifawmfr[mjrwfrkedrSp?
"mwfawmf arGawmf kyyf mG ;qif;wkapwDawmfwu
Ydk v
dk nf; txl;ojzihf Munfadk wmfr\
l / igwkt
Yd &Sif armvwkid ;f pE&m;rif;onf tdrfedrfhokH;q,fhajcmufESpf? eef;pnf;pdrf wpfq,fhukd;ESpf? ESpfpkoufawmf ig;q,fhig;ESpfwGif
ewf&GmpHawmfrlav\/
xkdrif;BuD; ewf&GmpHawmfrlavvQif? om;awmf aygvwkdif;-pE&m;rif;onf a&m[PDrif;orD;ESihf
bdodufcH? ou&mZf 168-ckESpfwGif jynfpnf;pdrfukd pkd;tkyfawmfrlav\/ xkdigwkdYjynfh&Sif aygvwkdif;pE&m;rif;vnf; &wemjrwfokH;yg;? 'ge? oDv? pm*paom aumif;rIukokdvfw&m; tvGeftuJtm;jzihf
vkv
d m;aysmaf rGUawmfr\
l / tbdou
d cf aH wmfro
l nfEiS fh wpfNyKd ief uf? vufeuf&wemvSpH Mumukd odMum;rif;vm
qufovmvQif? ZrL'dwfajrtjyif0,f? jynfaxmifcsif;csif; rif;wumwkdY\ twkwftcGef yPmum& ykdYo
quf&ef a&mufvmMuuke\
f / oDv0ef? *kP0ef? ynm0efwaYdk [majymaom w&m;pum;ukv
d nf; rSwo
f m;emcH\/
wkdif;um;EkdifiHvnf; tvGefjyefYajym pnfyifBuD;yGm;csrf;om{;jr\/ xkdrif;vufxufawmf? &wemrkdCf; ig;Budrf
wkdifwkdif? &GmoGef;NzdK;csojzihf? "eOpm&wem a&TaiGjynhfpkH<u,f0ojzihf? txl;csrf;jrom,m? txufwkoDwm
ewfjynfESifhom yrmwlavonf/ xkdigwkdYt&Sif aygvwkdif;-pE&m;rif;vnf; tdrfedrfhokH;q,f? eef;pnf;pdrf
ESpfq,fhajcmufESpf? ESpfpkoufawmf ig;q,fhajcmufESpfwGif ewf&GmpHawmfrlav\/
xkdrif;BuD; ewf&GmpHwmfrlavvQif? om;awmf umvwkdif; pE&m;rif;onf jynfBuD;pnf;pdrfukd pkd;tkyf
awmfrlav\/ xkdrif;BuD;ukdum; tom;rnf;aomaMumifh umvwdkif;-pE&m;[k- ac:a0:Muukef\/ xkdrif;
vufxufvnf;? odMum;rif;ukd,fwkdifvm vSHysHpMumukd ay;tyfvmaomaMumihf bkef;tmPmawmfum;
tvGefBuD;rm;awmufy\/ txl;tm;jzihfum;? xkdumvwkdif; pE&m;rif;onf ab;awmf? bkd;awmf? crnf;awmf
wkdYuJhodkY o'gjcif;r&Sd? tvSLaumif;rI vspfvsLI\/ xD;eef;pnf;pdrf BuD;yGm;jcif; ESvkH;arGUavsmfawmfrl\/
trsKd;av;yg;wkdY\pD;yGm;csrf;omukd apmifhpnf;awmfrrl/ &wemrkdCf;vnf; wpfBudrfwpfcgrQr&Gm/ trsKd;av;jzm
wkv
Yd nf; csr;f omjcif;r&Sd jzpfMuavonf/ xkrd if;um; tdref rd o
hf ;Hk q,fEh pS Ef pS ?f jynfpnf;pdru
f ;dk ESp?f ESppf o
k ufawmf
av;q,fhwpfESpfwGif ewf&GmpHawmfrlav\/
xkdfrif;vGefawmfrlavvQif om;awmf xkvwkdif;-pE&m;rif;onf lyDeDrnfaom eef;xufbGm;rif;orD;
"n0wD&mZ0ifopf
45
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
46
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
47
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
48
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
49
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
50
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
51
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
52
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
53
OD;y@d
tkid ;f wk\
Yd bmomjzihf rkC
d ;f aumif;ewfBu;D [k trnfrn
S v
fh su/f edpb
wfyal Zmf uk;d uG,Mf uonf[k tpOfpum;?
tcsKdUaom orkdif;pmwrf;rsm; vmonhftwkdif;? r[mjrwfrkedorkdif;wGif xnfhoGif;vsuf yg&Sdonf/ xkdvusfm
rif;eefrif;BuD;onfum; tdrfedrfhav;q,fh&SpfESpf? eef;pHESpfq,fh&SpfESpf? oufawmfckESpfq,fhajcmufESpfwGif
ewf&GmpHawmfrlav\/
(vufsmrif;eef rif;BuD;aemuf/ om;awmfoD[rif;rSp? omuD0ifi,f rif;BuD;vufxufwkdifatmif?
rif;ig;qufwkdY\ vufxuf t"dyg,fxl;r&Sd tus,fra&;vkdufonf/)
xkdrif;ig;qufwkdYwGif? omuD0ifi,frif;BuD;onf? ewf&GmpHvGefawmfrlNyD;aemuf? om;awmfaumvd,
rif;om;onf ukrm &D[al om rif;orD;ESihf tbdou
d cf
H / jynfpnf;pdru
f dk ou&mZf495-ckEpS w
f iG f pk;d tkyaf wmfrl
av\/ xkdrif;um; qifjrif; &xm; &JrufAkdvfygwkdYonf tvGefjrm;ajrmifpGm &SdaomaMumihf? &SpfrsufESmaom
t&yf cyfodrf;aom &efolwkdYonf? OD;acgif;rQxltHhaomiSg r0Hh&SmMuojzihf/ oGm;av&m&mt&yf? jynfaxmif
rif;wdkYonf? twkwftcGefb@mvufaqmifukd zwfr&yg/ xkdrif;\ wkdif;EdkifiHum; taemufukdvnf; zwfr&
"n0wD&mZ0ifopf
54
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
55
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
56
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
57
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
58
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
59
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
60
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
61
OD;y@d
xk&d pS q
f ufaom rif;wkw
Yd iG ?f pnfobifrif; aovGeNf y;D onfah emuf? rif;bDv;l \om; rif;xD;uk?d ckepfEpS f
t&G,fuyif eef;wifav\/ &mZ0ifawmfBuD;um; ukd;ESpftoufawmf&Sdaomtcg? rif;xD;ukd eef;wifav
aMumif;ESihf yg&Sdonf/ &mZ0ifa[mif;ESihf &mZ0ifawmfBuD; pum;ESpf&yf uGJjym;vsuf&Sdonf/ xkdrif;xD;um;
ou&mZf 641-ckESpfwGi?f jynfpnf;pdrfukd pkd;tkyfawmfrlav\/ rif;tjzpfodkY a&mufawmfrlvQif/ trdefYawmf&Sd
onfum;? om;raumif;vQif tbukd pD&if&rnf/ r,m;raumif;vQif vif? wynhfraumif;vQif q&m/
uRerf aummif;vQif ocif? orD;raumif;vQif trdudk pD&if&rnf/ ,if;odYk rif;tmPmawmfig;&yf? om;em;ykid ;f jcm;
xm;awmfrlavonf/ xkdrif;um; jynfol&Gmom;wkdYukd 0rf;xGufom;uJhodkY oem;Muifemawmfrlwwf\/
jynfwkwfjynfcGef tvkH;pkHukdvnf;/ xuf0ufrQ ,kwfavQmhmwm aumufcH&\/ ta[mif;tjrif;jzpfaom
bk&m;apwD ykxkd;odrfausmif;? wefaqmif;jyom'fwkdYukdvnf;/ topfxyfrH aumif;rGefpGm aqmufvkyfap\/
a&wGif;? a&uef wHwm;? ZcFgwmvrf;[lorQwkdYukdvnf;/ rnfonfhNrdKU&Gm? w&yfwuGufrQ rusef&atmif
vkyfaqmifap\/ 'ge? oDv? pm*w&m;wkdYukd tvGeftm;xkwfawmfrl\/ t|*FOaygoxoDvwkdYukdvnf;
vef; vKwf r,kwfrysuf tNrJaqmufwnfawmfrl\/ xkdrif;eef;wuf wqJhig;ESpfajrmuf0,f/ ou&mZf
656-ckESpfwGif? ta&SU{oefrS &Srf;wkdYonf a&mufvwf? av;NrdKUacsmif; jrpfnmwpfcGifukd zsufvmukef\/
xkdokdzsufvmonfukd? rif;BuD;onf Mum;odawmfrl wkdufapaomaMumihf/ xGm;xGm;aMunuf ysufpD;ojzihf
&Srf;wkdYonf ajy;avukef\/ xkdrif;xD;vufxuf &ef[lorQwkdYukd tvdkYtavsmuf/ atmifjrifawmfrlonf
omwnf;/
xkdrif;BuD;vufxuf? w&Ha&mtcg-rif;yGJobifcH&m/ i,fawmfrl? r,fawmf okbwma'0D?
aemifawmf 'g*gNrKd Upm; OD;&D;awmfteEb, &ifciG af y:om xkid af wmfrv
l suf cHawmfral vonf/ waeYaomtcg?
avmif;MuufNrdKUae? olaX;"eO,uRef-ESpfa,mufonf/ vufr&GmwGif EGm;wpfckukd ckd;,lowfpm;av&m/
brf;rdavvQif? olaX;vnf;? rif;tmPmawmfukd aMumufvSaomaMumifh/ aiGojymwpfaxmifESifh? OD;&D;awmf
teEb,xHoGm; uRef&SifcHawmfrlygavQmufvsuf qufay;avaomf/ OD;&D;awmfvnf; uRef&SifigcHrnffqkd?
xkdojymwpfaxmifukd ,lavonf/ eHeuftcg? OD;&D;awmf&ifcGifay: xkdifawmfrl rif;yGJcHav&m/ xkdEGm;ckd;
ESpfa,mufukd qufykdYvmaomf/ jynhf&Sifrif;u? rnfolom;ajr; aus;uRefenf;[k ar;awmfrlav&m/ OD;&D;awmf
teEb,uRefjzpfygonf[k avQmufavaomf/ ,if;odkYaomtcg? a&S;trwfynm&Sd trsKd;jzpfaom
ppfwaumif;NrdKUpm; 0drvtrwfukd ar;awmfrl\/ tmPmukd zsufoltm; usrf;*efrnfokdYvmonf/ ab;awmfbDawmf xD;eef;rif;quf pD&ifxkH;pma[mif;ESifh avQmuf&rnf[k trdefYawmf&Sdavaomf/ ynm&Sdtrwf0dvr
avQmufxkH;aomfum;/ rif;usihf0wf yuwdw&m;ckepfyg;ukd usrf;*efvmonfum;/
omrdomrdEka*g? rapm Zeya'gyd? oZaem 'k**kaPmaywH? 'a@ma'gomEklyawm? aumaom
tu&orwd? rdwO b,oH,kwH? owyuwda,ma[mEd? 0kwmeDwd0dpuPm/ /
omrdomrdEak *g? w&m;vdrm ajzmifrh wfpmG / trsK;d apmifx
h ed ;f aomrif;vnf;aumif;/ trapmZeya'gyd?
jynhf&Sifrif; rrSm;ap&/ wkdif;jynfZeyk'f aus;&Gmpnfum;atmif tkyfxdef;pD&ifaom trwfynm&Sdvnf;aumif;?
oZaem'k**kaPmaywH? opm"rpaomw&m;? wkdif;jynfol&Sifvl taygif;ukd apmihfpnf;jcif;vnf;aumif;?
wenf; NrdKUwHwkdif;? jytkd;? usKH;ajrmif;? wefaqmif;? &ifwm;? ckdifcefYaumif;rGefpGm &Sdjcif;vnf;aumif;/ a'gomEk
lyawm'a@m? rif;jypfa&muf&m oifhroifhrSefrSefukd? ,kwm,kwdEIdif;dqifjcif? rif;usKdjynf0ef? vGefonf
,kwfonf? trI&nfukd pDppfNyD;rS? trIxdkufaomoltm;? rsufESmBuDi,f? r&G,fraxmuf? teD;ta0;ra&G;?
'Pfay;jcif;vnf;aumif;? tu&orwdaumaom? jynfolwkdY tcGefukd rvGefap&? q,fpkwpfpkukd cH,l?
usDMuwkdufb@mrsm;pGm&Sdjcif;vnf;aumif;? b,oH,kwHrdwO? &efola&mufvwfaomtcg? ulnDvmaom
jynfaxmifrif;csif; rdwfaqGuRrf;0if? csifcifrsm;pGm&Sdjcif;vnf;aumif;? wd? odkY/ owyuwda,m? rif;wkdY
aus;Zl;ckepfyg;ESifh? jynhfpkHukef&monf? xkdodkYusrf;*efvmaMumif;ESihf? trwfBuD;avQmufavaomf/ jynfh&Sifrif;
trdeaYf wmf&o
dS nfum;? igi,fawmfral vaomfvnf;? auo&mjcaoFrh if;trsK;d a&T*l omtdyo
f nf/ jcaoFq
h v
D nf;
a&TcGufwGifom wnfonf/ q'efqifjzLrsKd;rSefvQif qifrJoGm;kd;r&Sd/ aevwkdYonf rdrdta&mifukd zsuf
"n0wD&mZ0ifopf
62
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
63
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
64
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
65
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
66
OD;y@d
21-if;om;awmf apmrGev
f ufxuf &uKd ifjynfysu
f ?
taemufb*Fg 12-NrKd UokYd ajymif;a&TUaexkid &f aom
tVKywu
d dk jyqkjd cif;/
xkdrif;vGefawmfrlNyD;onfhaemuf/ xkdrif;\aemifawmf/ xkdaemifawmfrif;aemuf-0&"rrif;BuD;\
om;awmf e&rdwfvSrif;om;onf xD;eef;pnf;pdrfukd pkd;tkyfawmfrl\/ tbwl trduGJ/ nDawmfe&Ekrif;om;ukd
oHwGJpm;t&mukday;? oHwGJNrdKUrSm xm;awmfrl\/ xkde&rdwfvSrif;BuD;onf crnf;awmfvufxuf trIxrf;
a&mufvmaom jyL-rvGepf m;- &mZolorD; a&Tqu
Hk dk awmifnmxm; &mZoludk uk,
dk &f BH u;D trwf cefaY vonf/
rdzk&m;a&TqkHaqGom; aus;uRefwkdYukdvnf; toD;toD;aus;pm;ay;awmfrl\/ jynfolwkdYukd ESdyfpufMuvQuf/
xkdrif;vnf; rdzk&m;a&TqkHtvkd&Sd&m vkdufav\/ rif;aerif;oGm;? rif;ajymrif;qkd? rif;okH;rif;aqmif?
rif;tdyfrif;pm; rnD? jyKvkd&m trwfoGrf;wkdYESihf? oabmaysmf&Tifavhvm&Sdav&m/ crnf;awmfvufxufu
rSL;a[mif; rwfa[mif; olBu;D -aus;acgif;wko
Yd nf/ nDawmfow
H pJG m;odYk csO;f uyfMu? avQmufwifavonfum;?
t&Sifom;awmf? MumvQif wkdif;jynfysuftHhaom taMumif; jzpfygonf/ xD;eef;wkdif;jynfukd odrf;,lawmfrlyg[k
oHwGJpm;txHokdY oGm;Mu avQmufwifavaomf/ oHwGJpm; e&Ekrif; trdefYawmf&Sdonfum;/ igwkdYtEG,fawmf
omuD0ifrif;quf trsKd;abmuf 0dvkye-vk,ufwkdufzsuf xD;eef;wufkd; xkH;pHr&Sd/ tpfukd,fBuD;rSm
tbt&mjzpfonf[k avQmufwifolwkdYpum;ukd remr,l/ vufukdpkHvsufom aeoifhonf/ rdpmrkdufrSm;
rBuH&m? ,if;odkY trdefYawmf&Sdavonf/ xkdodkY nDawmftm; avQmufwifaomtaMumif;ukd? aemifawmfrif;BuD;
Mum;awmfrlavvQif/ nDawmf trsuf0ifawmfrl? oHwGJokdY csDrnf&Sdaomtcg? a&S;trwfynm&Sd toufw&m
t&G,f? trwf0drvavQmufaom xkH;aomfum;/ / t&Sifrif;jrwf/ yifv,fjrpfaMumif;? 0Jcaemif;? wdrf;apmif;
rz,fom/ rmvdefrwwf? a&aMumif;vTwfaomf/ ul;cyfra&muf&m/ jynhf&Sifrif;jrwf? tusihfcRwfvQif?
Oy'fow0g? a&S;xk;H a[mif;vm &Syd gonf/ nDawmfow
H pJG m;ESifh rSL;rwfjynfow
l u
Ydk kd trsuaf wmf ra&mufaumif;
yg/ t&Sifrif;BuD;onf a&S;bDawmf-ab;awmfpaom crnf;awmfwkdYESihfrwl/ trsKd;apmihfjcif; w&m;ysufonf
jzpf? nDawmfcsrf;ompGm crnf;awmf baxG;awmfwkdY pm;aus;ay;cJhaom oHwGJNrdKU NidrfoufpGm aeav&m/
olavSmifolqkd;wkdY pum;ukd emawmfrlvsuf? a,murawmf-jyLtrwf&mZmolukd cefYawmfrl? wpfESpfwpfBudrf
wkdufapaomfvnf;? nDawmf *kPfoDvNrJjcif;aMumihf? rSL;rwfaus;uRef t*FgpkHpGm&Sdonfjzpf okH;Budrfwkdifwkdif
ysufvm&ygonf/ oHwGJokdY csDawmfrlrnfh tBuHawmfroifhyg/
a&S;usr;f *eftqk?d umvd*&F mZfrif;u? tourif;ukd ppfjyKavaomtaMumif;? ed'gef;a[mif;wGiv
f nf;/
q'efajymifrkef/ &J[kefeif;csKd;/ cRHcRHxkd;okdY/ tusKd;&Sdoifh/ wkdif;cGifrom? r*Fvmatmifajr/ taeoifh&m/
Akdvfygqifjrif;? odrf;oGif;rysuf/ &JrufrNydK/ &efudkESdyfEGH/ tBuHynm? onfomjzpfcJh/ ol&Jr&Sm;/ vufkH;tm;rSm/
trSm;trSef/ tvGeftusL;? oll;t*Fg? rdpmtusihf/ edrfhjrifhIEdkif/ tykdifcJcuf? vufeufAkdvfajc/ taotqkH;/
xkH;rjyKavmuf/ xGif;abmufajrmufjrm;/ *kPfukd;yg;pkH/ ynmvkHrS/ AkdvfykHryef;/ OmPfpGrf;e*d/ wGif;jyif&Sdu/
BuD;bdppftif/ jrif;qif&xm;/ ajconftm;ESihf/ av;yg;nDpkH? a&mufjim;wkHvnf;/ ykdufNcHKNyD;pD;/ ppfolBuD;wkdY
xkH;rSDvdrm? okdYukdomvQif/ ppftifavrnf/ tyfonfa&S;kd;? &efcsKd;Ekdifonf/ olYjynfom,m/ 0womokdY/
yrmwrQ/ tourif;/ ppfwGif;IH;rnf/ qkdonfpum;? odMum;pOfvsuf/ rysufxkH;pH? eEdaoe? tourwf/
nDGwfjynfhpkH/ ynmvkH/ AkdvfykH&efNidrf;? umvd*F&mZf? olYppfEGrf;Id;/ tusKd;r&Sd? yef;ES,f&d? wpdupuf/
"n0wD&mZ0ifopf
67
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
68
OD;y@d
av;yg;aom*wdoYdk vku
kd w
f wfjcif;aomfvnf;aumif;/ tao0eH? rku
d x
f ;Hk tavhudk BuKd uaf vaomfvnf;aumif;/
&|H? wkid ;f jynfonf? 'ku?H qif;&Jysupf ;D jcif;ok/Yd ygykaP? a&mufav&m\/ / [k usr;f *efvmygonf/ txufwidk ;f
jynfrysufrD/ t&Sifrif;jrwf xD;eef;pkd;aomtcgvnf;/ a&S;rif;wkdYenf; tbdodyfawmfukd rcH&Sdavonf/
,ckukodkvfay;vmjyef xD;eef;wkdif;jynfukd &NrJ&awmfrljyef&m/ bDawmf paomcrnf;awmf t&Sifrif;wkdYenf;
tbdodufcHawmfrlNyD;rS/ NrdKUopfajymif;awmfrlvkdvQif? ajymif;awmfrl&ygrnf/ / a&S;ynm&SdwkdY trSmpmxkH;wrf;rSm
vnf;/ &[ef;wkdYrSm ur0gwif/ odrf0ifodum/ crmw&m;/ NrJoifhaMumif;/ rif;wkdYrSmvnf;? tbdodufcH&m/
orm-rif;jrwfaumif;[l/ xkH;a[mif;vmonhftwkdif;/ &mZmykHwGifvnf;/ &[ef;odum/ rif;rSmbdoduf/
olawmfpdwfukd/ rbdwfusihfkd;? jrwftrsKd;[k qkdavonf/ wkdif;jynfow0g? uHMurmuyf? Oy'fqkdufa&muf?
wqJKhokH;ESpf/ olykefwkdYrif;rlvsuf&Sdav&m/ tbdodufawmf& ykPm;wkdYonf/ yef;wif? apmif;wD;? pED? [l;&m;?
[kef;ewfy&dwf&Gwf? tpkdYykPm;wkdYESihf a&maESm&Sdav&monf/ tbdodufr*Fvmawmf&-ykPm;wkdY a&S;tpOf
usihfkd;aomfum;/ tif;rEef-aq;-ya&m*-[l;&m;aA'if-rEefrsm;ukdvnf; roifravhjcif;/ a&rcsKd;rD? aq;uGrf;
xrif;ponfwkdYukd rpm;jcif;? wl&odefESifhpvG,fukd ukd,furuGmjcif;/ &moDa&mufaomrdef;r? rD;aeaomrdef;r
wkdYESifh? ra&mrpyfjcif;/ vifaovifuGm rdef;rukd tdrfaxmifbufrjyKjcif;/ om;ig;-iydrpm;jcif;/ wkdif;oljynfol
wkdYtdrfokdY vSnfhvnfoGm;vmawmif;pm;rjyKjcif;/ yd#uwfusrf;*ef? tbd"mefpaom y&dwfr*Fvmukd yDopGm
&Gwb
f wfwwfjcif;/ usr;f *efvnf;/ / &mZbdaouawmoarmom& jA[0o
H mEk &uw
d aAm/ / ,if;odt
Yk vm?
xkdt*Fg&Spfyg;ESihf jynhfpkHaomolrSom/ a&S;bDawmf-ab;awmfpaom crnf;awmfrif;jrwfwdkYukd tbdodufquf&
ygonf/ tbdodufoGef; a&S;tkd;rSefatmif a&G;ppfawmfrl/ tbdodufa& oGef;cHawmfrlyg/ trwfynm&Sd
av;NrdKUpm; u0dausmfavQmufav&m/ apmrGefrif;BuD; uHukefcsdefa&mufavvQif/ BudKufawmfrrl/ ou&mZf
792-ckESpf? awmfovif;vef;wpf&uf-we*FaEGaeY/ uefvufuefpef;ESifh/ ajrmufOD;NrdKUukd wnfavonf/
NrdKUeef;rNyD;rD? ,m,Deef;ESihf pHawmfrl&m/ a0'emuyfa&muf ewf&GmpHawmfrlavonf/
------------------
"n0wD&mZ0ifopf
69
OD;y@d
0pD0n
d wf/ raemorwfEiS fh xde;f odr;f vsu/f ormynmwufrukd ajzmifrh wfpmG ukid af v/ tvGeBf u;D us,af om
Av0grkcork'&m? 0JwPSmjrpfu xGufajrmuful;a&mufavonf/ tEkZmw y#doaE jzpfrl? rdby#doaE
ay;olwkdY\ xkH;pHukdom usihfBuHNrJpGJvsuf/ toufxufqkH; aeav&monf/ t0Zmwom;-y#doaEaeaom
om;awmfum;/ a&S;ynm&SdwkdYxkH;ukd r,l/ rdbpOfvm apmihfaomtrsKd;tusihfr&Sd/ qkd;oGrf;aysmf&Tif/ obif
avhvm/ ,pfrsKd;aomufpm;/ twaemrwd? rdrdtBudKufukdom/ tbdZmrw&m;jzihfjyKjcif;/ Asmyg' rsm;vsuf/
olwxl;ukd NidKjiifvsuf/ zsufqD;rI olYpnf;pdrfukd BuHjcif;/ rdpm'd|dw&m; tvGefjyKjcif;/ waMumif;wkHvnf;/
ormolawmfaumif;wkdYESihf acwaygif;bufcJhbl;aom aus;Zl;axmufyHh&m/ avmuDpnf;pdrfukd cHpm;/ pMum
&aomrif;onf/ rdpmOmPfyGm;? odMum;pnf;pdrfukd wufrdacs? b0rjcm;? 'd|"rysufpD;aMumif;
usrf;*efvmonf/ oD&d"raomurif;rlvnf;? ZrL'Dygukd tpkd;&jzpfvsuf/ xkdrif;uHpJcsdefwef trSm;ukdtrSef
xifav&m/ wd&pmefb0okdYa&mufavaMumif;/ uxmpum; ynm&SdwkdY oufaojyTef;qkdcJhavonfrsm;ukd
ESvkH;oGif;? tMunfawmfvnf; rif;rnfumr[kwf/ tvmaumif;vsuf tjyefrapmif;ap&/ ukd,furuGm/
orm&Spfxyf? ppfuGyfvdrm/ ynmvufeuf/ ykd;y&GufodkY/ ppfwufvmMu/ avmbolykef? ukefatmifowfjzwf?
tcGgwwfrS? jrwf&mokdY a&mufMurnftaMumif;udk/ Mum;vkdufonf tMunfawmf/
xkdpmukd a&TaywGifa&; trwfOvifpm;ukd apawmfrlvkduf&m/ t0a&Teef;&Sif e&ywdxHokdY
a&mufavaomf/ e&ywdrif;uvnf;? awmifwiG ;f pm; vusmf pnfou
l dk oHwrefcef
Y ay;vku
d af om &mZoHru
l m;/
/ ocFg& 0dum& vuP edAmef ynwfwnf;[laom/ aO,s"Hw&m;ig;yg;wkdYukd rodrjrifwwfaom t0dZm
zkH;vTrf;jcif;aMumihf? ow0gwkdY-ESpfNrdKU&Sdonfukd/ u,fwifaom orm'd|d-todtrSef-vkHv-tusihftBuHawmftm;xkwfaomowdaMumihf/ uif;&maom tocFw"mwf? tNrJwnf&m edAmefqdyfOD;odkY igul;ajrmufNyD;/ ykeyKeH?
wzef ighukd? oifwkdYESdyfpufjcif;ukd rjyK&NyD/ yXr Ak'pum;awm-taeuZmwdoHom&H*gxmukd O'gef;usL;awmfrl
NyD;rS/ vlokH;yg;wdkYtm;/ ukovm"rm/ tukovm"rm/ tAsmuxm"rm w&m;ukd a[mawmfrlonf/ ukovm
tukovm? xkEd pS yf g;aom w&m;aomfum; aumif;usK;d -raumif;usK;d / uk,
d [
f v
l Qu-f tpOftm;jzihf OmPfenf;ol
wkdY odvG,fpGm? xkdrS rolawmfwkdY qufqHrjyKaom rZdry#dy'g/ olawmfaumif;vufeuffjzpfaom vkHYvukdom
ESvkH;oGif;vsuf/ a0ae,swkdYtm; apmihfavh&Sdaom? &wemyl& t0a&TNrdKUawmfBuD; t&SiftMunfawmfonf/
ow0gwkdYwGif orm'd|d? rdpm'd|dESpfyg;&SdonfwGif/ rdpmwkdY"avhrSm oHo&mrukef? puf0#fw&m;rjywfaom
trIrsm;aMumihf/ Zmwdjzpfvsuf/ &rufruGm/ cEmkyfemrf/ tbefwvJ/ NrJwwfaomowd/ ckdifcefYjcif;orm
ynm? olawmfaumif;wkdYaomfum; wa,mba0paom 0#fokH;bkHukd jrifojzihf/ w'*Fy[mef? 0durey[mef?
orkap'y[mef w&m;ESifhxyfaom wPSm/ ork',opm? pGJ&mukokdvf? tukokdvf/ xkdESpfyg;ukd uif;ap/
um,okc-pdwokcukdom cHpm;aeaomyk*dKvfjrwfxH/ oefY&Sif;aom ypnf;av;yg; ay;vSLcJhbl;aom tusKd;
axmufyhHav&m/ avmuDpnf;pdrf-ae&dyfyrmpOfukdvsuf/ taumif;xifrSm;? w&m;vGwfacsvQif/ tvmtjyef?
rdpmOmPfruif;/ tvif;odkYra&muf/ 0JatmufwGifom? vl;vmyEuf? usdefpm&GufodkY? rysufcEm? oHo&m?
rdpmwkdYt,lNrJaMumif;/ olawmfaumif;wkdY qkdcJhaomusrf;*efukd od/ &uyl&wkdif; ajrmufOD;NrdKUjynfolwkdYonf
trsKd;Zmwfwl? t,lrjcm;? w&m;nDMuvsuf? rormaomtrI rjyKravsmfonfukd usihfBuHaMumif; Mum;od?
omoem r&drarS;oif/h jyoqk;H rrnfvmcJ&h m/ tMunfawmfvnf; rif;ormwkYd w&m;ESiNfh rNJ rpH mG / ow0gtaygif;
ukd apmihfxdef;aMumif;ukd? trwfOvifpm; wifavQmufcsuftwkdif;/ o0PfpmwGifvnf;? olawmfaumif;wkdY
t*FgjynfhpkHpGm ygvmonf/ w&m;vdrm omoemawmfukd odjrifwwfaomrif;csif;jzpf? "ro0e pnf;a0;
ajymqkMd u&vQi?f omoemawmfyiG v
hf if;/ oDwif;t&Sn?f pnfxeG ;f rnftaMumif;ukd Mum;vku
d o
f nf tMunfawmf/
xkpd mukd a&TaywGiaf &; Ovifpm;ukd awmifciG pf m;ESit
hf wl xnfv
h u
dk af vonf/ xkrd if;ESpOf ;D vnf;
awGUMuavaomf/ olawmfaumif;pum;ukdom/ ajymqkdawmfrlMuav/ rif;csif;-rdzk&m;csif;- rSL;rwfcsif;qif0wfaom wef;qmukd vJv,
S q
f ifawmfrNl y;D rS/ toD;toD;aejynfawmfoYkd jyefawmfrMl uavonf/ w&m;vdrm
aom rif;ESpfyg;jzpf? rolawmfrdpmwkdYpum;ukd remr,l? obm0wlMujcif;aMumihf/ ESpfjynfrdwfaqGBuD;pGm
0ifvsu/f bk&m;paom olawmfaumif;wk/Yd cs;D rGr;f xGe;f vif; Muufoa&wk;d wufawmf rlMuavonf/ xkt
d vdcif
"n0wD&mZ0ifopf
70
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
71
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
72
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
73
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
74
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
75
OD;y@d
ynm&St
d rwf vdrm r[mynmausmpf aom rSL;aumif;rwfaumif;wkYd
avQmufwifcPf;paom qef;qef;Mu,fMu,ft"dyg ,feufeaJ om
tjcif;t&mukjd yjcif;/
xkdrif;okH;qufwkdYwGif/ rif;pMum0aw; ewf&GmpHawmfrlNyD;onfhaemuf? rif;AmBuD;\om;awmf
rif;zavmif;ukd/ rif;pMum0aw;orD;&SifvyfESihf tbdodufcH? ou&mZf 915-ckESpf? wykdYwGJvqkwf 8&uf Mumoyaw;aeY0,f jynfpnf;pdrfukd pkd;tkyfawmfrlav\/ rif;zavmif;wGifjcif; taMumif;um;/
oD&dol&d,pEr[m"r&mZm trnfawmf&Sdaom crnf;awmf rif;AmBuD;vufxuf/ rsm;pGmaom *RwfavSBuD;?
oabFmBuD;wkdYESihf/ tvGefrsm;jym;vSpGmaom vufeufBud,mwkdYjzihf/ ykefuefwkdufckdufvmaom b&if*sDppfukd
atmifawmfral omtcg/ om;awmfudk bGm;jrifaomaMumih/f atmifjcif;edrw
d u
f dk taMumif;jyK? rif;zavmif;[k
trnfwGif\/ xkdrif;zavmif;BuD; vufxufawmftcg? crnf;awmf armufolZmNrdKUwGif xm;cJhaom
ukvm;rif;o;rD; yJoD'gwGif bGm;jrifaom it*FgESihf? baxG;awmf oHwGJpm; aygif;rdaomaMumihf- oGm;av/
yJc;l rif;xHa&mufav&m/ xkaYd emuf awmifirl if;w&m; a&Tx;D ESifh aygif;rdjyefav? &uy&l wkid ;f xD;eef;rif;quf
tkd;tom;rSefonf/ oabFmqdyftrsm;? &uyl&wkdif;EkdifiH? ukvm;b*Fg 12 NrdKUESihfwuG/ uRefawmfrsKd;ykdifygrnf
avQmufavaomf/ rif;w&m;a&TxD;u ausmfxifaemf&xm[laom trwfukd wyfOD;xm;vsuf/ ou&mZf
h monf-yXrpenf;
917- ckEpS w
f iG /f ppfcsv
D maMumif; Mum;odawmfral vaomf/ penf;emav&m? us;D tm {nfv
'kwd,penf;rSm? vomonf jyefavOD;/ tkef;yif&SOfhbrf;rdonf/ wwd,penf;rSm tdyfae? avSBuD;xkdifyJw
h idk cf idk af tmifpu
dk /f aygif;rk;d zsmukd vdy
f oGi;f / xkpd enf;ok;H &yftvk/d trwfppfwaumif;pm; r[mynmausmf
avQmufxkH;aomfum;/ / usD;tm {nhfvmonfrSm/ oHwGJpm; baxG;awmfESihf/ crnf;awmf rdzk&m;ukvm;
rif;orD;yJo'D gwGif bGm;jrifonfh it*FgwkYd awmifirl if;xH a&mufavonft
h aMumif;? rif;w&m;a&Tx;D {nho
f nf
yrmom vma&muf jyefygvdrfhrnf/ vomonfhjyefavOD;/ tkef;yif&SOfhbrf;rdonfrSm/ bkef;ynm usufoa&
ESihf jynhfpkHaomrif;rsKd;- pkd;rkd;awmfrlonf/ wkdif;jynfom,mqJjzpf rif;w&m;a&TxD; &efrlvmvQif? awmifilrif;
w&m; a&TxD;ukd brf;rd&ygvdrhfrnf/ okdY&mwGif jyefavaomfum;/ aemifbkef;ynm Muufoa&r&Sdaom
rif;vufxuf/ tke;f [laom eHt&/ ajrmufO;D NrKd Uawmfu/dk ta&SUjyLwkYd zsuq
f ;D ykid Ef idk af v&maom taMumif;rl
vsu/f penf;xGuyf gonf/ tdy
f ae? avSO;D xkid -f yJw
h idk cf idk af tmifpu
dk f tvkad omfum;/ avSudk wkid Bf uKd ; xde;f onf/
jynfukd trwfBuD;xdef;onf/ jynfxdef;trwfBuD; ESpfa,mufukdom/ vuf0Jvuf,mxGuf cHap&ygrnf/
t&Sifrif;jrwf csDawmfrrloifh/ aygif;rkd;zsmukdvdyfoGif; tvkd/ awmifilrif;vmvrf;/ awmifil NrdKUaus;&Gmjyif
pyg;rsm;ukd NrKd Uoko
Yd iG ;f xm;&ygrnf/ ,if;okaYd vQmufavaomf/ jynh&f iS rf if;vnf; BuKd uaf wmfrl / NrKd UawmfwiG f
vnf; ukd,fawmf&Hol&J ig;aomif;wkdYukd? vufeuftpkHESifh pnf;Muyftapmihftaexm;NyD;rS trwf ukd,f&HBuD;
xm;ykid Bf u;D ESpaf ,mufrmS ? ol&w
J ode;f uk,
d &f aH wmf ig;aomif;ay; vufeuftpkEH iS fh rdiu
l Re;f ? &armifuRe;f rsm;
wGif xm;avonf/ nDawmfukvwefpm; cspfaESmifukdvnf; NrHK? ouf/ vif;uJ? csif;? acsmf? acG;arG;/ av;wl;/
wJcG/ acsmif;om;/ uwl;/ csKyfva[mfvlrsKd;wkdYESihf/ zkd;acgifawmifta&SUbuf aus;&GmokdY csDwufaponf/
om;awmftdrfa&SUrif;apmvSukdvnf;/ b*Fg 12 NrdKU ukvm;oabFm okH;qJhig;pif;ESihf armfwifu apmifhaexm;
avonf/ xkdodkY toD;oD;cefY&rf;xm;awmfrlNyD;rS qifhqkdawmfrlonfum;/ awmifilrif;w&m;a&TxD; a&mufvm
vQif/ a&SUuqD;rwkdufESifh/ csDvm NrdKUem;okdYa&mufavrS aemufuydwfqkdY/ &dumr&Smap& wkdufzsuf&rnf/
trdefYawmfjyefqkdvsuf xm;awmfrlavonf/
awmifilrif;w&m;a&TxD;vnf;? ou&mZf 917-ck wykdYwGJvef; 2&ufaeY avmif;MuufNrdKUa[mif;wGif
wyfcsvm/ if;vef; 3-&ufaeY NrdKUukdwkdufav&m/ rD;ayguf? ajymif;? av;jrm;ypfcwfvQif/ taorsm;ojzihf
qkwfcGmaeavonf/ trwfBuFD;ESpfa,mufvnf; aemufuydwfqkdY wkdufavonf/ nDawmfukvm;wefpm;
vnf;/ ta&SUawmifpOf NrKd U&Gmwku
Yd dk wku
d zf su
f tdr,
f mpyg;rsm;ukd rD;wku
d af vonf/ ,if;aomtcg wyifa&Tx;D
"n0wD&mZ0ifopf
76
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
77
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
78
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
79
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
80
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
81
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
82
OD;y@d
taqmifvufbUJG awmif;aomf? omoemykid f ykPm ;vnf;? rdz&k m;okYd vufbUJG ay;\/ taMumif;ukd jynh&f iS rf if;Bu;D
odawmfrlav&m? ,if;odkYaom taMumif;t&mrsm;onf rdzk&m;t*Fg r&Sdoljzpfonf/ ykPm;vnf; tbdoduf
awmfqufr*Fvm ykPm;t&mysufonf/ taemufwHcg;rSL;ESihf? rdef;rpkd;armfvdyfwkdYonf? a&S;xkH;rod/ ,if;okdY
av;OD;om; tjypf&SdaMumif;ESihf trwfr[mynmausmfukd ar;awmfrlav&m/ trwfBuD;avQmufaomxkH;rlum;
/ / t&Sifrif;jrwf? rdzk&m;wkdYt*Fgukd? a&S;ynm&SdwkdYqkdcJhonfrSm/ &mZa'0D? rdzk&m;onf/ oDvpm*H? tusihfoDv
ajzmifhrSefjcif;? rHoH? tom;El;nHhpGm ypmuif;jcif;? vuPyg'H? vufajcao;oG,fvsuf El;nHhjcif;/ auowPSH?
qHeufaumif;jcif;/ ly?H tqif;vSjcif;? o'?H toHom,mbG,&f jdS cif;? A[kum? rsm;aomarmif;rwkYd cspaf Mumuf
zG,f&Sdaompum;ukd qkdwwfjcif;? xkdodkYxkH;a[mif; avmuDusrf;*efqkdonfESifhtnD/ jynhfpkHaomt*Fg&SdvQif?
rdef;rjrwff jzpfygonf/ ,ckt&Sifhrdzk&m;onf tusihfpm*rrSef qkd;oGrf;aomtrI &Sdygonf/ rdzk&m;-rif;orD;rif;om;wkdY qkd;oGrf;aom trIwkdYukd jyKkd;xkH;r&Sdyg/ taemufwHcg;u a,mufsm;ukd rif;rdef;r-cH,lroGif;&m?
xkH;oufao&Sdvsuf/ wHcg;rSL;ESihf rdef;rpkd;armfvdyfwkdY rdzk&m;tvkdokdY ygonfrSmvnf;/ rif;okH;aom aus;uRefwkdY
onf rif;cGifhr&rlvsuf/ rif;rdzk&m;tvkdokdY? trItaygif;wkdYukd? ravQmufxm;&m/ a&S;ynm&SdwkdY xkH;&Sdvsuf
vGefusifhaomoltm; rif;rokH;tyf/ tbdodufawmf ykPm;wkdYrSmvnf;? ueHwmwkdYtusihfoGrf;aom trI?
ykPm;[l&m;aA'ifoif? [l;&m;wwfykPm;rsm;uJhodkY? tif;rEefvufbGJY vkyfaqmifay;urf;? a[majymjyKjyef
onfrSm/ xkdykPm; odumr&SdygNyD/ xkdykPm;ay;aom tbdodufukd rcHtyf/ a&S;ola[mif;wkdY qkdcJhaom/
avmuDusrf;*eftvmrSmvnf;? &|H? wkdif;jynfukd tpkd;&aom? &mZm? rif;vnf;aumif;/ &mZa'0D rif;rdzk&m;
aomfvnf;aumif;? &mZykw? rif;om;awmf orD;awmfvnf;aumif;? &mZyka&m[dw? rif;q&mykPm ;&[ef;aomf
vnf;aumif;? trapm? trwfaomfvnf;aumif;? tblawmf[De0wH? r[kwfrrSefusihfaom tusifhukd
usihfBuHavtHh/ ,w? tMuifwkdif;jynf? A[l? rsm;pGmaomow0gwkdYonf? teDaCm? qif;&J'kutaerNrJ
abmufvGJabmufjyef-rormaomynmxGef;av? pnf;pdrfrwnf? t&Snfraumif; ysufpD;av&monf/ Owk
&moDtnDrajzmifh? "mwfav;yg; acsmufcsm;vsuf? ,rkem-paomjrpfa&? wGif;uefacsmif;ajrmif;wkdYonfvnf;?
crf;ukeftHh/ iefaomt&om a&mukeftHh? yx0Dajronfvnf; wkefvIyfa<u;aMumfukeftHh? r*Fvmr&Sdaomwdwf?
rkd;BudK;avmifrD;paom? ted|kyf? raumif;aomtaMumif;wkdYonf? qkdufa&mufxifjrifukefthH? t&Sifrif;jrwf?
bke;f ynmMuufoa&? xko
d ;Hk yg;ESijfh ynhpf aHk wmfral om ab;awmfpnfvm-crnf;awmfwYdk usix
hf ;Hk usiw
fh rf;wko
Yd nf?
bkef;BuD;ouf&Snf- Muufoa&awmfxGef;aMumif; xkH;a[mif;ESihfjzpfygonf/ olawmfaumif;w&m;ESihf trwfBuD;
avQmufavaomf/ jynh&f iS rf if;jrwf trdeaYf wmf&o
dS nfum;/ igwkrYd if;rsK;d onf edZ*Fv-0dvyk E r [kw/f omuD0o
H
pnfvm-r[mjrifhjrwfaom rif;kd;rSefonf/ trwfBuD;avQmufaompum;onf a&S;ynm&SdwkdYxm;cJhaom
xkH;a[mif;olawmfaumif;wkdY usrf;*efESifhnDvmayonf/ usrf;*efrSmvnf; olawmfaumif;pum;jzpfvQif?
usihftyfodtyf,ltyfonfyifvQif? ol,kwfrmxm;cJhaom rw&m;t"rxkH;-tbdZm? Asmyg'? rdpm'd|d?
xkdodkYpaom trIygacsvQif? y,foifhonf/ rif;wkdYusihf&m urmOD;w&m;/ 'geH oDvH y&dpm*H? tZ0Hrk'k0HwyH/
taum"Ht0d[o
O? cEpD t0da&m"eH? odaYk &S;OD;pGmuyif-wkid ;f jynfudk tpk;d &aom rif;wku
Yd six
fh ;Hk ? bk&m;jrwfpmG
a[mawmfrlcJhaMumif;? txift&Sm; usrf;*efvmvQuf&Sdygonf/ olawmfaumif;xkH;ukd ,laomf/ tusKd;/ olrkduf
ol,kwfxkH;ukd BudKufaomf tjypfa&mufaMumif;ukdrlvnf;? tZmwowfrif;onf ol,kwfwkdYESihf aygif;rdacs/
tbukd taoowfavNyD;rS? jrwfpGmbk&m;ukd jypfrSm;avonf/ aemufrSynm&Sd ZD0upum;ukd emcHrd
bk&m;ESifhawGUav&m? uHBuD;rS oufom&m&aMumif; usrf;*ef&Sdonf/ rdzk&m;-ykPm;-wHcg;rSL;- rdef;rpkd;armfvdyf
wkdYonf ol,kwftusihftBuHt0ifukd? usihfBuHMuolrsm;jzpfonf/ rif;rokH;tyfNyD trdefYawmf&Sd? rdzk&m;ukd
O,smOfrSm jznfhawmfrlavonf/ ykPm;ukd yef;wiftpkdYrSmjznfh? rdef;rpkd;rSm opfckwf[&mpDtpkdYrSm jznhfawmfrl
avonf/ wHcg;rSL;ukd a&cyfpD&DtpkdYrSm jznhfavonf/ ,if;odkYNyD;rS trwfBuD;avQmufjyefonfum;/
t&Sirf if;jrwf? jynh&f iS rf if;wkYd bke;f wpfyg;-Muufoa&wpfyg;&dyS gonf/ bke;f Muufoa&ESpyf g;pk&H adS om rif;onf
pnf;pdrf&SnfaMumif;? bkef;om&Sd Muufoa&r&Sdaomrif;wkdYrlum;? pnf;pdrfwkd&monf/ bkef;Muufoa&ESifhjynfh
pkHaomrif;wkdY xdef;aom wkdif;jynfow0gonf qif;&J'kur&Sd/ a&S;ynm&SdwkdYtrSm/ usrf;*efvmonfrSmvnf;/
"n0wD&mZ0ifopf
83
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
84
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
85
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
86
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
87
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
88
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
89
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
90
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
91
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
92
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
93
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
94
OD;y@d
ESyd pf ufjyKusi\
fh / wkid ;f jynfrNird rf om? NrKd U&Gmysujf ym;vsu/f tvkv
d dk aomif;Murf;&Syd gonf/ wku
d o
f rd ;f awmfrv
l Qi?f
tvG,f&ygrnfhtaMumif;ESihf jynfh&Sifrif;xH avQmufvmaomtcg/ trwfr[mausmfavQmufxkH;rlum;/ /
t&Sifrif;jrwf? a&S;bDawmf-bkd;awmft&Sifrif;rsm;vufxuf? ukvm;EkdifiHjzpfaom 'DvDNrdKUonf &uyl&wkdif;
tykid rf [kwaf cs/ taemufrsuEf mS armufoZl mNrKd UwGi/f taemufajrmufov
D ufNrKd UwGif tqk;H / ,if;odaYk usmufpm
orkdif;? &mZ0iftxift&Sm; &Sdygonf/ ab;awmf rif;apmrGefvufxuf? ta&SUbufouf rif;apmuJom;rif;aqGonf/ jrwfpGmbk&m;omoemawmfrStyjzpfaom tusifht,lwkdYukdom ESpfvkdaomrif;jzpf/ olawmf
aumif; ynm&Sdpum;ukd remr,l/ ol,kwfolrkdufwkdYpum;ukd vkdufemjcif;aMumihf w&m;vGwfav&m- t"rtrI
wkdYukdom tvkd&SdvQuf? a&S;&efNidK;rajyukef/ rif;aqGom; rif;&JausmfpGm zsufqD;vmaomtcg? ab;awmfrif;
e&rdwfvS? rif;apmrGef a&Smifwdrf;? taemufb*Fg wqJhESpfNrdKUukdom&vQuf ae&onfhumv? 'DvDrif;u
ta&SUoufjyLwvkdif;wkdYukd wdkuf? e&rdwfvSrif;ukd eef;wifav&m? b*FgwqJhESpfNrdKUukd aus;Zl;awmftavsmuf
'DvrD if;tm; ay;quftyfEiS ;f av\/ rif;q,fquf ukvm;tykid cf
H ? ae&ygonf/ t&Sichf rnf;awmf vufxuf
a&mufrSom? a&S;twkdif; b*FgwqJhESpfNrdKUukd odrf;,lawomumv? w&m;r&Sdaomrif;uJhodkY tvGefjyKaomf?
'DvDNrdKUwkdifatmif tvG,fESifh&rnfukd odawmfrlvsuf/ 0dvkyeedZ*Fvrif;uJhodkY rjyKoifh trdefYawmf&Sd/
a&S;tpOfEkdifiHawmfukdom odrf;,ljyefcJhygonf t&Sifrif;jrwf/ vk,lwkdufzsuf owfOf;yef;? vufeufEkdifiH
jyKorQtrIwo
Ydk nf-olawmfaumif;trwfwYdk "avhr[kwyf g/ ol,w
k rf m ynmuif;aomolwYdk tavhjzpfygonf/
Oyrmxk;H um;? ol,
l w
k w
f Ydk tusit
fh Buo
H nf acG;ESiw
hf o
l nf/ olawmfaumif;ynm&Sw
d t
Ydk rsK;d onf us;D ESiw
fh o
l nf/
acG;wkdYvnf; rdrdwwfaomtrIwkdYukd jrifvwfaomf/ &Sufjcif;aMumufjcif;uif;? trsKd;apmihfaomtaMumif;/
cifrifaomtaMumif;r&S/d a'gojyif;pGm ekid x
f ufEydS pf ufwwfaom tavh&jdS cif;/ us;D wkrYd mS rlum;/ taMumif;&S&d m
qkdufvwfrl/ rdrdwkdYtrsKd; 0kdif;tkHpkkH;vsuf/ trsKd;om;csif; ESdyfpufavhr&Sd/ aumif;vnf;twl? qkd;vnf;trQ?
jyKavh&Sdjcif;/ ,if;odkYyrm? vlrdpmrsKd;wkdYonfvnf; acG;uJhodkY EkdifxufjyKwwfavh&Sdygonf/ a&S;ynm&Sdpum;/
qkdcJhaomtaMumif;rsm;rSmvnf;/ a&r&Sdaomuef? qefr&Sdaompyg;? w&mr&Sdaomrif;rsKd;? tckd;r&SdaomrD;?
xkdav;ckonf tvm;wl&SdavaMumif;? xkH;a[mif;&Sd&m? a&r&Sdaomuefonf ow0gwkdY rSDckd&mr&Sdjcif;aMumifh?
rpnfum;&m/ qefr&Sdaom pyg;zsif;wkdYonf tokH;r&Sd pGefY&monf/ w&m;r&Sdaomrif;rsKd;vnf; qkdrdqkd&mESihf
wkdif;jynfonf rpnfum;&m/ ow0gwkdY aoaMuysufpD;yifyef;jcif;rsm;&monf/ tckd;r&Sdaom rD;[lonfum;
vlwt
Ydk ok;H taqmifreS o
f rQonf tbk;d ESicfh sn;f / rD;rltck;d r&S?d taumif;tqk;d ukv
d nf; rod/ avmifrad vmif&m
avmifwwfjcif;/ ,if;okaYd v;yg;wlaMumif; xk;H a[mif;xGu&f ydS gonf/ waMumif;rlvnf;? Owracgifausmaf e&yf
ESihf 'DvDukvm;rif;e,fy,f teD;tpyfjzpfMu? ukd,fESifhaomfvnf;aumif;? aus;uRefcsif;aomfvnf;aumif;?
&efcsufwifMu&m? a'gotavsmuf ysufpD;vkdapvQuf? avQmufvmaom oltm;? xkdt&yfxm;oihfrnf
r[kwfyg/ trwfBuD;avQmufavaomf/ jynhf&Sifrif;BuD;uvnf; BudKufawmfrl/ awmifcGifpm; aZmfwolukd
awmifcGifuEkwf? awmifcGifpm;t&mukd ay;awmfrlonf/
w&Ha&mtcg? trwfawmfqifuJBuD;aZ,sAkdfvf aovGef&m? rSL;rwfwkdYtaMumif;ukd? jynhf&Sifrif;BuD;
odawmfrv
l
dk ? qifuBJ u;D trwfwiG f ouf&o
dS ufru
hJ dk pm&if;,l&rnf trdeaYf wmfEiS /fh roN*K [rf D pm&if;,lav&m?
aus;uRe?f uREJ mG ;? v,f,mO,smOf? rSL;rwftaqmift&Gurf sm;jyif? a&Ttojymckepfq,f- aiGojymwaxmifom
&aMumif;? jynh&f iS rf if;xH avQmufavaomf/ trdeaYf wmf&o
dS nfum;? qifuBJ u;D aZ,sAv
dk v
f nf;/ crnf;awmfb&k m;
vufxufawmfuonf ,ckwkdif? touf&Spfq,fausmf&SdrS? aovGefonf/ ojymOpm r&Sdonhft&mrSm/ rnfokdY
taMumif;t&m[k avQmuf&rnfar;awmfrlavaomf/ trwfBuD;r[mynmausmf avQmufxkH;rlum;/ /
t&Sifrif;jrwf? omuD0Ho"r&mZm? ynmy@dawmpaom rif;aumif;wkdY/ vmabm"eH? rrSefaompum;ukd
rw&m;ojzifh r,ljcif;/ obifonfuJhodkY oGrf;aom tavhukd rjyKjcif;/ rkom0g' ponfhtrIwkYdukd rqkdjcif;/
[DeH0wH? ,kwfrmaomoabm &Sdwwfaom? trapm? rSL;rwfwkdYESihf uif;jcif;/ wxm*wm? tvmtoGm;?
tjpm;ttdyf? tajymtqkdwwfaom/ &mZanm? xkdrif;BuD;pkd;aom EkdifiHawmfonf? tvGefom,mbG,f&Sd\/
olawmfaumif;wkYd vnf;? taygif;oif&h m? olawmfaumif;jcif;/ ol,w
k rf mwkYd vnf;? oif;yif;oifph mG ol,w
k rf m
"n0wD&mZ0ifopf
95
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
96
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
97
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
98
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
99
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
100
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
101
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
102
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
103
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
104
OD;y@d
27-e&ywdrif;Bu;D vufxufawmfrpS
tr&yl&NrKd UawmfoYdk vku
d o
f mG ;&aom
r[morw&mZmrif;wkid 2f 7-qufaomrif;wk\
Yd
t|Kywu
d dk avsm&f mavsm&f m jyqkjd cif;/
xkdoD&dok"r&mZmrif;? ewf&GmpHawmfrlNyD;aemuf/ om;awmftdrfa&SUrif; paeeH eef;wufawmfrl/
owkdk;rif;vS trnfukd cHawmfrlonf/ ESpfqJh&Spf&uf&SdvQif? ausmufaygufav? r,fawmfewf&Sifr,fonf
ausmufqdyfwufapwwfaom aq;ukdwkdufav&m/ om;awmfrif; vGefawmfrlavonf/ ,if;aomtcg?
om;awmfaovGefaMumif;ukd jynfolrSL;rwfwkdY rodap&atmifxm;NyD;rS/ a&S;rif;nDrif;om; rSL;kd;rwfkd;wkdYukd
tukeef ef;awmfoYdk ac:a&mufNy;D rS? toD;toD;ajccsi;f ESifh xm;aponf/ ,if;odx
Yk m;Ny;D rS? ighvif ighom;ESpyf g;
aovGefvsuf&Sdonf/ jynfESifhwefolukd avQmufxm;Mu&rnf[k rdzk&m;uqkdavaomf? od&if;jzpfMu? trwf
avmif;Muufpm;ESihfom wefygonf/ ,if;okdYtoD;oD; avQmufMuavonf/ rdzk&m;ewfoQifr,fvnf;
avmif;Muufpm;ukd ac: xD;eef;ukd tyfavonf/ avmif;Muufpm; xD;eef;ukd wuf&avaomf/ nOfhtcg
a&S;rif;nDrif;om; aqGawmfrsK;d awmf? rSL;Bu;D rwfBu;D wku
Yd dk tukex
f w
k
f owfavonf/ xko
d u
Ydk ek pf ifpmG okwo
f if
Ny;D rS? eHeuftcg t&Sirf zd &k m;om;awmftavmif;ukd uk,
d w
f idk x
f u
G
f aumif;rGepf mG oN*K [af p trdeaYf wmf&adS v
aomf/ rdzk&m;ewfoQifr,fxGuf? oma;wmftavmif;ukd oN*K[f&avonf/ avmif;Muufpm; iukovvnf;
e&ywdBuD;trnfukd cHawmfrlavonf? xkdrif;BuHjyefavonfum;? vifukdrwG,f? om;ukdrcifaom rdef;rESihf/
igaygif;abmf&acsvQif? xkdtusihftBuH aysmufrnfrxif/ ightm;vnf; jypfrSm;ojzihf BuH&monf[k oabm&&Sd
wkdif; NrdKUajrmufwGif rdzk&m;ewfoQifr,fukd/ eef;wGif;odkYroGif;bJ jyifxm;avonf/ oD&dok"r&mZmrif;k\
om;awmftvwf iwkH;cifukd-taemufuHomNrdKUukd crnf;awmf ok"r&mZmrif;BuD;vufxufu aus;pm;ay;
awmfrlxm;cJhonf/ uHompm;vnf; e&ywdrif; rbrf;rD xGufoGm; awmawmifckdrSD;orQ? a&S;rSL;rwfwdkYESifh?
rif;om;rif;aqGwYdk xGuo
f mG ;Muavojzihf taemufuo
H mNrKd UokYd a&mufMuavaomf/ a&S;ol&aJ umif; uk,
d af wmf&H
"n0wD&mZ0ifopf
105
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
106
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
107
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
108
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
109
OD;y@d
,kHuRefw&mukdac:? uHomNrdKUokdY xGufoGm;avonf/ 0dZ,rif;u orD;bkef;<u,fukd? xkdrif;tpfukdom;csif;wkdYESihf ay;jrm;awmfrl? omrt&mukd ay;jyefonf/ uHomNrdKUwGif &Sdaeonfh omuD0ifrif;rsKd; r&rmBuD;wkdY
aomfum;/ a,musfm;rdef;rwkdYonf? rdrdtrsKd;csif;ukdom ay;jrm;awmfrlonf/ axmif&Sdojym? Opmay;Ekdifjcif;
aMumihv
f nf;aumif;? pnf;pdrBf u;D pGm&Sjd cif;aMumihv
f nf;aumif;? aygif;bufpyf&u
S
f tjcm;trsK;d om;wkEYd iS rfh jyK/
/ ,if;odYk trsK;d apmifjh cif;Nro
J nfjzpf/ 0dZ,ppfatmif{;csi;f wGi/f / omuD0ifay? rSeaf ptrsK;d ? usihf ;dk rabmuf?
rDawmufysm;pGJ? pGef&Jyrm? [oFmykHnD/ pmr&DokdY? rbDwyg;? a,musfm;rdef;r/ pm*tpkH/ ykdufNcHKrbdwf/ olYpdwf
wacsmif;? trsKd;aumif;om;? arSmufrSm;wDrSm/ &SdEkdif&mvdrfh/ / xkdokdYqkdcJhavonf/ / xkpd E0dZ,rif;BuD;onf
tdrfedrfhav;qJhig;ESpf? eef;pnf;pdrfESpfqJhwESpfwGif ewf&GmpHawmfrlav\/
xkdrif;ewf&GmpHawmfrlNyD;vQif? orufawmf omrrif;om;onf rdzk&m;armufawmfESihf tbdodufcH/
ou&mZf 1093-ck? uqkev
f wGif jynfpnf;pdru
f dk pk;d tkyaf wmfral v\/ pEo&l ,
d &mZmtrnfudk cHawmfral v\/
xkdrif;onf a,mufbawmf pE0dZ,rif;\om;awmfwkdYonf? rsm;pGm&SdaomaMumihf/ ightm;ykefuefvwHU[k
trSw&f v
dS su/f tdraf &SUrif;om; xm;ykid Bf u;D ? pnfwifpm;? ukvm;wefpm;? rif;om;yjzL? rif;om; ig;a,mufwYdk
ukd brf;qD;vQi/f usi;f okyYd aYdk v[k- olowfwu
Ydk dk tyfav\/ olowfwv
Ydk nf; rif;om;ig;a,mufwu
Ydk dk ,laqmif
oGm;avaomf/ ig;&aumufokdY a&mufavvQif/ kyfwkawmf r[mxD;ukd ylaZmfuefawmhap\/ rif;om;wkdYvn;f
igwku
Yd kd owfaomoltm; wvSnw
fh jyef owf&ygvk\
d [k qkawmif;ywemjyKMuukeNf y;D vQi?f olowfwaYdk qmif,l
av? usif;odkY a&mufavvQif/ rif;om;ukvm;wefpm; tdrfa&SUrif;u? igwkdYnDaemif ig;a,mufwkdYonf
ao&rnfrcRwf jzpfaomaMumifh? aMumufvefYjcif;r&SdMuESihf/ [d&DMowyukd apmihfMuyfNrJap[k qkH;r\/ olowf
y&0gwkdYvnf; rif;om;wkdYukd owfav\/ ti,fjzpfaom rif;om;yjzLonf aMumufvS xGufajy;avaomf/
olowfwkdYvnf; wbefbrf;qD;csKyfaESmifNyD;vQif/ ausmufxkyfqGJvsuf/ a&wGifcs owfav\/ xkdcs&mt&yf
f / xkrd if;om;ig;a,mufrS <uif;aomrif;om;
wGif uRe;f wpfcak y:vm? xku
d Re;f ukdrif;om;uRe;f [k tpOfwiG \
[lorQuu
dk m; &[ef;jyK toD;toD; xm;awmfral v\/ xkrd if;vufxuf-trwfu,
dk &f BH u;D cifdk aovGeaf v
&m/ om;&Jatmifukd xkdrif;orD;awmf aESmif;arG;ESihfay;jrm;? ukd,f&HBuD;trwf tbt&mukd cHawmfrlav\/
xkdol&d,&mZmrif;onf ao&nfao&ufwkdYukd aeYwkdif;aomuf\/ EGm;0rf;wGif;om;ukdvnf; aeYwkdif;pm;\/
rif;usihfw&m;q,fyg;r&Sd/ Murf;wrf;cufxef\/ rw&m;ojzihf rSLK;BuD;rwfBuD;vlBuD;wkdYukd rsm;pGmowf\/
xkrd if;ukd eef;wGi;f eef;jyif-vlocl yford ;f rke;f \/ ud,
k v
f yk af wmfwo
Ydk nf aq;cyfowfap\/ xkrd if;um; tdref rd hf
okH;qJhajcmufESpf? eef;pnf;pdrfokH;ESpf? ESpfpkoufawmf? okH;qJhukd;ESpfwGif uG,fvGefawmfrlav\/ / (xkdpEol&d,
&mZmrif;vufxufawmfrSp ukvm;uwsmrif;wkdifatmif/ rif;ig;quf\vufxufawmf/ t"dyg,fpum;
txl;r&Sdonfjzpf tus,fra&;vkdufonf/ xkdrif;ig;qufwkdY\ tdrfedrfh? eef;pH? touftykdif;tjcm;ukd
tusOf;jy*Pef;ykHjyifrSm MunhfIrSwfav)/ / xkdrif;ig;qufwkdYwGif ukvm;uwsmrif; uG,fvGefNyD;aemuf?
pE0Zd ,rif;nDawmf0Zd v
d tdraf &SUrif;onf? rdz&k m;a&T&nfEiS fh tbdou
d cf
H / ou&mZf 1099-ck? wef;cl;vwGif
a&T e ef ; wuf a wmf r l a v/ rS L ;rwf j ynf o l w k d Y o nf ? tvG e f c spf j rwf E k d ; aomaMumih f / rw&mZf t rnf u k d
cHawmfrlav\/ xkdrif;um;? yOoD? t|oD? 'ooDwkdY arGUavsmf\/ ukokdvfaumif;rIukd rsm;pGmjyKawmfrl\/
jrwfpmG bk&m;omoemawmfonf rD;a&mifva&mifuo
hJ Ykd awmufy\/ xkrd w&mZfrif; vufxufawmf ou&mZf
1104 ckESpfwGif? ta&SUjynfu ipHOD;? ia&Tavsmf? iykdkwkdYokH;a,muf-vlaygif;a,musfm; rdef;rwaxmifESihf
0ifa&mufvm\/ jynhf&Sifrif;w&mZfrif;xH avQmufonfum;/ t&Sifrif;jrwf? t0NrdKUrif;onf tusihfysuf?
rSL;aumif;rwfaumif;wkYd pum;ukd remr,l/ oGr;f oGyaf om tavhtvmuko
d m BuKd uaf wmfr
l / wkid ;f jynfrom/
tvkdvkd aomif;usef;vsuf? jynfolwkdY Id;i,fvsuf &Sdygonf/ csDodrf;awmfrlvQif vG,fumESihf&ygrnf/
vufaqmifjrif;aumif; ig;pD;? yk;d xkyif g;q,frsm;ukd qufav avQmufavaomf/ ,if;okt
Yd cg? ynm&St
d rwfrsK;d
ukd,f&HBuD;avQmufxkH;aomfum;/ / t&Sifrif;jrwf? ipHOD;? ia&Tavsmf? iykkdwkdYavQmufxm;aom pum;twkdif;?
tu,frSefap&m/ OyrmxkH;aomfum;/ ysm;wkdYonf toD;toD; a&mufwwf&mysH oGm;aomtaMumif;?
tjyKtaea`E r&&Sdaomf/ ysm;tkHrSwkHaomfvnf;-vlawGU zGyf,lvwfrl/ rdrdwdkYom;ajr;pkvsuf &Sdavonfukd
"n0wD&mZ0ifopf
110
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
111
OD;y@d
bGm;jrifawmfro
l nfh orD;awmf rif;jrOD;ESifh pkb
H ufawmfr
l ul;cef;Bu;D NrKd Uukd ay;awmfro
l nf/ om;awmftvwf
rSm om;awmftdrfa&SUrif;xH oli,fawmfcHvsuf ae&ygonf/ nDti,frSm rdbESihftwlruGJ? i,f&G,foljzpf?
ae&onfESihf/ xkdrif;vGefawmfrl&m-om;awmf we*FaEGrif;qifjzL&Sifeef;wuf? wESpf&Sdaomtcg? tbowkd;
rif;Bu;D ausmaf cgif aovGev
f Qi?f tpfuu
dk ;l cef;Bu;D pm;ukd tbt&m taqmift&Gurf nf&nfEiS w
hf uG qufc&H yg
onf/ uRefawmfrSmaomfum;? rif;BuD;eEausmfxiftrnfESihf? xkdrif;rdzk&m; awmifomNrdKUpm;wGif? bGm;jrifaom
orD;awmf a&TukefESihfay;jrm;? t0NrdKU0efcefYawmfrlNyD;vQif rdxdvmNrdKUukd pm;&ygonf/ nDa&TqifrSm om;awmf
tdrfa&SUrif;xH oli,fawmfcH ae&ygonf/
xkdrif;vGefawmfrlaomf om;awmf Mumoyaw;rif; eef;wufav&m? txufuenf;ajrmufjrihfawmf
rlvsuf/ nDa&Tqifukd wkdifwm;NrdKUpm; ay;awmfrlygonf/ ou&mZf 1095-ckESpfwGif Mumoyaw;rif;
eef;wuf? ou&mZf 1105-ckwdkifatmif wkdif;jynfom,mygao;onf/ aemifawmfum; ,pfrsKd;aomufpm;/
om;ig; owfypf,w
k n
f pfaomtrIudk usiBfh uv
H su/f txde;f awmfom; iNzKd ;ESiahf ygif;buf rif;usiyfh suaf v&m?
tpfut
dk rwfBu;D yg? av;a,mufaomtrwfBu;D wku
Yd dk pD&ifav&monf/ ,if;aemufaomfum; jynfNiKd jiifojzih?f
tvkdvkdaomif;usrf;qkd;oGrf;jyKav&m? xkdrif;trwf yJcl;NrdKUuae jcm;em;csDwkdufzsufvmvQif/ ou&mZf
1113 ckESpfwGif? Mumoyaw;rif;vnf; yJcl;NrdKUokdY ygoGm;avonf/ taMutnmNrdKU&Gmrsm;ukdvnf; wvkdif;wkdY
wkdufzsuf aoaMursm;jym;aomaMumihf/ vGwf&mvGwfaMumif; awmifil&mZmESihf rif;wkef;NrdKUwGif aeMu&m/
yJcl;wvkdif;wkdY vma&mufwkdufjyefvmrl/ r&yfrcHEdkifatmif&Sdonfwcsuf/ Owk&moDrnDrajzmifh/ tpm&Sm;yg;
iwfrGwfonfwck/ xkdodkYtaMumif;qkdufvwfaomf/ bkef;awmfjrwfukd ckdvIHvkd? om;r,m;aus;uRefwpkESihf
0ifa&mufvmaMumif;ukd wifavQmufavvQif/ tb,&mZmrif;vnf;? rif;BuD;eEausmfxiftrsKd;ESihf t&nfukd
BuKd uaf wmfro
l jzifh qifuBJ u;D trwf cefaY wmfro
l nf/ nDa&Tqifuv
dk nf; a<uwJpm; &moDudk a<uraoGpm;t&m
ay;awmfrl xm;avonf/ ou&mZf 1122-ckwGif? trwfqifuJBuD;orD; &Sifpkd;ukd aumuf,lawmfrl?
ajcmufrzd &k m; xm;awmfro
l nf/ ajrmufrzd &k m;nDr-rdyef;&Huv
dk nf; a&S;ynm&Sd trwfBu;D a&ToEJ iS fh ay;jrm;awmf
rlNyD;vQif a&Twkduf-aiGwkduf vufeufwkdufrsm;ukd tyfawmfrl/ pm;aus;kd;uRef;ESihf pdefwifukd ay;awmfrlonf/
xke&tb,rif;onf jynfpnf;pdrfukd pkd;tkyfawmfrlonfrSp/ oufawmf&SnforQ umvywfvkH;/ waeYwaeY
vQif yOif;wyg;/ &SifomraPwyg; &ufrjywfjyKawmfrl\/ tvSLBuD;ukdvnf; vpOftwkdif;jyKawmfrl?
om;awmf-orD;awmf-rSL;aumif;-rwfaumif;-ol&Jaumif;wkdYvnf; tvGefaygrsm;ukef\/ xkdrif;um; tdrfedrfh
av;qJh&SpfESpf? eef;pnf;pdrfwqJhukd;ESpf? ESpfpkoufawmfajcmufqJhckepfESpfwGif ewf&GmpHawmfrlav\/
xkrd if;vGeaf wmfral vvQi/f om;awmf tdraf &SUrif;a&Ta&mufonf ou&mZf 1123-ckEpS ?f wefaqmifrek ;f
vef;wpf&ufaeYwGif a&Teef;wufawmfrl? oD&dok"r&mZm[laom trnfukd cHawmfrl\/ xkdrif;um;
tdrfedrfhokH;qJhokH;ESpf? eef;pnf;pdrfokH;v? ESpfpkoufawmfokH;qJhESihf 3-vwGif ausmufa&m*guyfa&muf ewf&Gm
pHawmfrlav\/
xkdrif;vGefawmfrlavvQif rif;\nDawmf xm;ykdifBuD;onf? ou&mZf 1123-ckESifh okH;vtwGif;
wydkYwGJvef; wqJhwpf&ufaeY a&Geef;wufawmfrl? pEy&r&mZmtrnfukd cHawmfrl\/ xkdrif;vufxuf?
om;awmfwyg;OD;wkd;0,fukd bGm;jrifawmfrl&m/ jynhf&Sifrif; y&r&mZm trdefYawmf&Sdonfum;/ r[morw?
rif;upOfvm? omuD0ifrif;rsKd;wkdY om;a,musfm;aomfvnf;aumif;? orD;rdef;raomfvnf;aumif;? awmifnm
wGifbGm;jrifaomf/ rif;aqGrif;rsKd; rSL;kkd;rwfkd; rrnfaom rdef;rtm;/ EkdYxdef;EdkYwkdufxnfhNrJ- xkH;a[mif;&Sdr&Sd/
a&S;xk;H wrf;ESiafh vQmuf&rnf trdeaYf wmf&adS omtcg? a&S;ynm&S?d trwfynm&St
d rsK;d pOfvmjzpfaom pdew
f ifpm;
trwfa&ToJavQmufaom xkH;aomfum;/ / t&Sifrif;jrwf? avmuD'Dy0ifusrf; tvmrlum;/ &mZN*dK[fjynhf&Sif
Adrdom&rif;onf/ i,fawmfrlpOf vufyrf;onfwOD;ausmufukef; pD;awmfrlcJhaomaMumihf? om;awmfukd
bGm;jrifvwfr?l o0&[laom r,m;vifqEd y E v
nf; okwr&S/d o0&vnf; ynmrJx
h ;Hk a[mif;pma[mif;rwwf/
vufyrf;onf&if; qdEyEtrsKd;/ rSL;rwforD; tkd;tpOf r[kwf EkdYxdef;t*Fgukdrod? cufxefaomtavhESihf
omaeaomoltm; Eku
Yd pdk rYdk rd avhvmacsaomaMumif/h tZmwowf t&G,af &mufvwfr/l tbAdro
d m&rif;tm;
"n0wD&mZ0ifopf
112
OD;y@d
jypf r S m ;avonf / tod w O e jynh f & S i f ; rif ; ES r awmf - a'0*A m om;awmf 0gok a '0nD a emif w usd y f w k d Y u k d
tEua0@[laom ppfrSL;r,m;/ omrEed*kH&Gmol-eEda*gygvmudk EdkYxdef;tyfav/ xkdrdef;raomfum; w&m;
r&S?d avmbwyfaomrde;f rESijfh im;ojzif/h xkrd if;om; nDaemifwusyd f t&G,af &mufaomtcg OD;&D;awmfuo
H rif;
ukd jypfrSm;avonf/ Ow&r"k&jynf &Sifom&qdErif;ukd/ oif;abmolBuD; oefjrifhpGmu xl;qef;aom &xm;
wpfckqufav&m/ o'gBuD;- rulydwkdif;ukd pm;aus;ay;awmfrlonf/ xkdrif; rdzk&m;BuD;wGif orD;awmf
ok0Pukrmukd bGm;avvQif/ oefjrifhpGm\r,m;obifonfrukd EkdYxdef;ay;avaomf? xkdrdef;r tusihfr&Sd/
oGrf;oGyfaomtrlt&mukdom avhvm? rif;orD; ok0Pukrm t&G,fa&mufvwf&m apmif;orm;ESihfrSm;bl;
onf/ vlrSwyg; pum;rwwfaom jrif;ow0gonf? Am&mPoDjynhf&Sif Ovmurif;? odE0[laom jrif;ukd/
i,fpOfu-vl;uke;f wa,muftm;tyf xde;f ap&m/ xde;f oltvku
d -f jrif;awmfoEd 0 vnf;uke;f oGm;avvQi/f
vlpefYwpfa,mufukd wbeftyfjyefonfrS? jrif;awmfodE0ajzmihfajzmifh oGm;aMumif; xkH;a[mif;xGuf&Sdygonf/
toufr&Sdaom t0dOmPu? umoduwkdif;-Am&mPoDjynfh&Sif 'rd0g[erif;w&m;? pm;awmfac:aom
o&ufcsKdyiftyg;? O,smOfrSL;u wrmyif-acG;awmufyifwkdYudk pkdufysKd;av&m/ o&ufcsKdyif cg;aomt&om
&Sad omaMumih?f trwfvrd m wa,mufudk rif;uapvTwMf unhaf ponfwiG /f o&ufcsKyd ifteD; wrm acG;awmuf
yifwu
Ydk dk jrif? xkt
d yifwu
Ydk dk ukepf ifatmifEw
k Nf y;D rS/ tjrpfwu
Ydk v
dk nf; wl;qG,al ponf/ ,if;okNYd y;D rS? ysm;wifvJ
oumwkdYukd t&nfazsmfapvsuf/ o&ufyifywfvnf zsef;apvsuf/ o&ufyifywfvnf rjywfoGef;avmif;
ap&m/ cg;aomt&omuG,f a&S;twlcsKdaom t&oma&mufNrJa&mufaMumif; xkH;a[mif;xGuf&Sdygonf/
t&Sifrif;jrwf/ rif;om;rif;orD; paom o0dnmPuwkdY/ tm'dtp-xdef;olomrlv/ rdbxdef;olwkdY rvdrm/
vufkH;rme? Murf;wrf;cufxef? axmifvTm;qkd;oGrf;acsu/ xkdYtwl om;orD;qkd;oGrf;av&m/ vmjcif;aumif;
aom twdZmwom;jzpfygrS? xkd;xGif; odjrifaom owdaMumifh? twdZmwom;vnf; tvGef&Sm;yg;aom
taMumif;ukd usrf;*efjyqdkygonf/ t0dOmPu O,smOfv,f,mwkdYrSmvnf;? apmifhxdef;ol raumif;u
ysufpD;jcif;odkY a&mufav&monf t&Sifrif;jrwf/ xkdrSwyg;-wkHvnf;? tom;jzLaomrdef;r\EkdY&nfum; csKdaom
t&om&Sdonf/ xkdEkdY&nfukd pkdYaomoltm; ava&m*gNrJ\/ tom;kdaomrdef;r\EkdY&nfum; zefaomt&om
&Sdonf/ xkdEkdY&nfukd pkdYaomoltm; OD;acgif;a&m*gNrJ\/ tom;a&Ta&mif&Sdaom rdef;rEkdY&nfum; qdrfhaomt&
om&Sdonf/ xkdEkdY&nfukdpkdYaomoltm; jrwfaomESvkH;NrJ\/ tom;jymaom rdef;rEdkY&nfum; csOfaomt&om
&So
d nf/ xkEd &Ydk nfudk pkaYd omoltm; 'Gg&wkYd a&m*ga0'emNr\
J / tom;rnf;aom rde;f rEk&Yd nfum; cg;aomt&om
&So
d nf/ xkEd &Ydk nfudk pkaYd omoltm; ajcvufO;D acgif;wkYd a0'oemNr\
J / tom;eDaom rde;f rEk&Yd nfum; pyfaom
t&om&Sdonf/ xkdEkdY&nfukd pkdYaomoltm; &if a0'emNrJ\/ ,if;okdY xkH;a[mif;oufaoESihf ynm&Sdtrwf
avQmufavaomf/ jynhf&Sifrif; trdefYawmf&SdjyefonfrSm/ pdefwifpm;wkdYtrsKd;onf-"n0wD 'kwd,NrdKUwnf
uH&mZmBuD;rif;u qif;ouf/ rl;kd;rwfkd;tpOfom;ajr;ynm&Sd[k wGifvsuf/ rif;quftrsm;ESpfaygif;t&Snf?
pdefwifpm;wkdYtrsKd;rwdrf? va&mifyrmcsrf;{;pGmvQif? rif;xHavQmufxm;aMumif; xkH;a[mif;xGuf&Sdygonf/
pdefwifpm;r,m;trdvnf; t0rif;-orD;awmf/ tbrif;BuD;eEausmfxif bDab;vnf; yJcl;rif;ausmfxif
aemf&xm om;ajr;qufum? t0rif;vufxuf qifuJBuD;trwfwkdY? trsKd;? rSL;kd;rwfkd;rysuf? t0NrdKUonf
umv0dywdtavsmufjzpfcJh? &uyl&wkdif;-ajrmufOD;NrdKUokdY a&mufvmjyefvQif? trsKd;apmihfaomw&m;rvGwf?
rSL;rwft*FgESijfh ynhpf o
Hk jl zpf? crnf;awmf e&tb,rif;u qifuBJ u;D t&mukd ay;awmfro
l nf/ qifuBJ u;D orD;
rdyef;&Hvnf;? rSL;kd;rwfkd;orD;rSef? owdynmESihf tqif;t*FgvuPm jynhfpkHayonf/ ighom;awmf OD;bkd;a0
ukd wwfodvdrmatmif pdefwifpm; xdef;odrf;jyo qkH;roGefoifap/ pdefwifpm;r,m; rdyef;&Hukd EkdYwkdufap
tyfawmfrlav&m/ xdef;odrf;wkdufauR;&avonf/ /xkdrif;onf tdrfedrfhESpfq,f? eef;pnf;pdrfokH;ESpf? ESpfpk
oufawmf ESpfqJhokH;ESpfwGif/ a,mufbawmf vuf0Jjref-ykef;pm; eef;usavvQif &[ef;jyKxm;av\/
xkdrif;eef;usavvQif? a,mufbawmfvuf0Jjrefonf ou&mZf 1126-ck? uqkefvqef; wpf&uf
t*FgaeYwiG f a&Teef;wufawmfr\
l / tb,r[m&mZm trnfudk cHawmfr\
l / xkt
d b,r[m&mZmrif;vufxuf
rif;Bu;D onf i,fuReo
f ufvrl sK;d iaomufMum nDtpfuEdk pS af ,mufudk o'gawmfr
l ? trwfBu;D cefrY nf&adS v&m>
"n0wD&mZ0ifopf
113
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
114
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
115
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
116
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
117
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
118
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
119
OD;y@d
axmuf&ap[k-trSwo
f nmxm;ojzih?f rD;acsmif;wGif opfwyfwnf? aoG;aomufBu;D 0,fvu
l dk tkycf sKyaf pmihf
ap\/ t&yf&yfaus;&Gmrsm;wGifvnf;? tapmihfta&Smufxm;cJhNyD;vQif? r[mrkedkyf&Sifawmf bk&m;jrwfpGmukd
vlyfauR;aomvl/ rif;rdzk&m;wkdYukd vkyfauR;jyKpkaomol/ yd#uwfajcmufqJhav;usrf;? ,kd;',m;jynhf&Sifrif;
tkyf? tawmifESpfq,f-vkH;ywfoHajcmufawmif? em;rabmufao;aom ajymif;BuD;ESihfwuG? wqJhig;awmifqJhajcmufawmiftp&Sdaom okH;aomif;aom ajymif;vufeuf/ jrpfp-urf;ajcaeaom vla,musfm;rdef;r?
a&TaiGqifjrif;tp&Sdaom? 0wK-0ef-qefwkdYukd? odrf;,lMuOf;aqmif ,lNyD;vQif jyefawmfrlcJh? awmifukyfNrdKUodkY
a&mufawmfrlvm\/ &Srf;apmfbGm;? AkdvfrSL;wyfrSL;wkdYvnf;? av;NrdKUaMumif; ckepfckdifu toD;oD;jyefav\/
t0a&Teef;&Sio
f m;awmf tdraf &SUrif;onf? awmifuyk Nf rKd UrS &xm;xufwif? pifEiS ihf ifapaomf/ aerGe;f &dr;f vQif
iifr&Edik o
f nfu?dk ky&f iS af wmfjrwf used ;f pufawmfro
l nf[k ajymqkMd uuke\
f / ky&f iS af wmf r[mrkeb
d &k m;ocif
onf tpOftm;jzihf yef;awmif;NrdKUodkY a&mufavvQif? a&mifjcnfawmfajcmufoG,fonf wpfNydKifeuf uGefYjrL;
vQuf/ awmifawmfxufodkY xuf<uawmfrlav\/ tr&yl&t0a&Teef;&SifxH qufoavvQif/ r[mrkedkyf&Sif
awmfjrwfBu;D ud?k wefaqmif;awmfBu;D aqmuf uk;d uG,af wmfral v\/ / vuf&brf;,lcahJ om vlEpS o
f ed ;f ausmu
f ?dk
toD;oD;&Gmwnfxm;av\/ &udKifbk&if r[morwrif;ukdrlum;/ nDawmfykcef;rif; tdrfawmfwGif xm;av
\/ ar;bG,fudpwkdYukd? oHawmfqifhwkdYukd apvTGwf ar;apawmfrl\/ t0a&Teef;&Sifvnf; &udKifrif;tm;
ar;awmfrlonfrSm? &udKifrif;onf tbJhaMumihf ppfqkdif rwkdufavoenf;[k ar;\/ &udKifrif;u t0rif;
ppfx;dk rnft
h aMumif;uk?d &mZoHwref ra&mufaomaMumihf rwku
d Ef idk [
f k qkad y\/ &uKd irf if;onf eef;uqif;?
tbJhaMumifhajy;oenf;[k- t0a&Teef;&Sifu ar;awmfrljyef\/ bk&m;ocif vufxufawmftcg? Adrdom&
rif;Bu;D onf? ZrKywdrif;ukd aMumuf ajy;bl;onf[k ajz\/ t0a&Teef;&Siu
f vnf;? ajy;avvQif &uKd iaf &Teef;
&Sif? tbJhaMumihfrvGwfavoenf;[k ar;awmfrl\/ &udKifbk&if r[morwrif;vnf;? oufawmfapmihfwkdY
r&SdavaomaMumifh? rvGwfEkdifjzpfavonf[k qkdawmfrl\/ t0a&TGeef;&Sifvnf;? &udKifrif;rSm yd#uwfaA'if wwfodvdrmol &Sdyg\avm[k ar;awmfrl\/ &udKifjynhf&Sifrif; r[morwvnf;? t0rif;xH yd#uwf
aA'ifojd rifol r&Sad omaMumih?f olwyg;Ekid if u
H dk wku
d zf suv
f ,
k al voavm[k qkad wmfral vvQi?f t0a&Teef;&Si-f
aemufqufvuf rar;bJ wdwfqdwfpGm aeawmfrlav\/ &udKifjynhf&Sif r[morwrif;vnf;/ wefaqmif
rdzk&m;jroEmonf? tqif;ta&miftm;jzihf? tvGeftuJ vSyaomaMumihf/ t0a&Teef;&Sifonf/ tvGefvQif
wufrufarmaom ESv;Hk &Sad wmfru
l ek \
f / wefaqmifrzd &k m;ESifh yl;aygif;Ny;D vQi?f &uKd irf if;orw&mZmuk?d rvk[
d l
w&m;pGq
J v
dk su?f twif;trmcGmNy;D vQi?f w&m;p&dwaf iGwaxmif t0a&TeG ef;&Siu
f trwfav;a,mufwt
Ydk m;
ay;? wefaqmifrdzk&m;jroEmukd odrf;ykdufajrmufjrifhawmfrlavonf/ xm;ykdifBuD; a,mufbawmfausmfykH
jonf &uKd ijf ynfot
l aygif;wkEYd iS ?fh ta&SUjrefrmppfonfwu
Ydk ?kd wku
d cf u
dk rf nf[k ou&mZf 1146ck? waygif;vwGi?f
csDvmcJhaomf? jrefrmppfonfwyfom;wkdYonf qD;cHwkdufMuavaomf/ &udKifausmfykHwyf ysufpD; ajy;av\/
usdef;t&yf tapmihftaexm;aom jrefrmwyfom;wkdYukdvnf;? &udKifbk&if\ tdrfa&SUrif; ppfuJ&Jabmfonf
wkdufavaomf/ jrefrmppfonfwyfom;wkdY ysufjym; ajrmufOD;NrdKUokdY ajy;0ifMuav\/ NrdKU0efeEyusefu
wyfrSL;wyfpD;wkdYukd apvTwfap? wkdufapaomf/ tdrfa&SUriff;ppfuJ &JabmfESifhwuG vlrsm;pGmwkdYudk brf;&
tukefowfypfukef\/ xkdYaemuf NrdKU0efeEyusef? NrdKUolBuD; av;cufaxmifpm;wkdYu rsm;pGmtrsufxGuf?
f &yf? vlaygif;waxmif/
&udKifEkdifiHtvkH;&Sdaom vlwkdYudk/ ajymif;vufeufcsrnf[k ac:NyD;vQif? aygif;xGwt
o&uftkyft&yf vlaygif;waxmif/ Muufkd;awmift&yf vlaygif;waomif;/ pum;awmift&yf vlaygif;
ckepfaxmif/ a&TNrdKUawmf y&dap' vlaygif;okH;aomif;ckepfaxmif? ykcufwGif;-om;oli,frsm;ukd? xm;upm;
onfh oli,fwaomif;/ bk&m;ay:? 'kdif;BuD;? armif;qGJ? ig;&aumuf? a'gif;jzLawmif? y&drfaygif;xkyf? &wemjyif?
vufrbuf? awmwef;? xkq
d cdk NhJ y;D aomt&yfwYdk oufaovlrsm;ta&twGuf vlaygif;uk;d axmif? oHw?JG &rf;NA?J
rmefatmift&yf&yfwkdY? owfavonfhvlaygif;um;/ wodef;&Spfaomif;wkdYukd? owfavukef\/ / &mZ0if
vmaompum;rsm;ukd? Mum;od&ukefaom olawmfaumif;taygif;wkdYonf?/ cEmig;yg; kyfemrfw&m;wkdYudk
&vsuf&Sdaom ow0g[lorQrlum;/ orwdtcgrsm;om touf&SnfpGm uHukd,kHMunf&monf/ 0dywdtcg
"n0wD&mZ0ifopf
120
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
121
OD;y@d
wku
Yd dk <uapawmfr
l ? a&mufawmfrv
l Qif A[kpm&*kP
d ;f om; &[ef;wku
Yd dk odum cs vlxu
G af pNy;D rS/ odro
f rkw
f
ou&mZf 1149-ck waygif;vwGif? urOwfwif yOif;topfcH,lap\/ &[ef;i,fwkdYudk a&S;OD;pGm yOif;cHap
&[ef;Bu;D jyK\/ &[ef;Bu;D wku
Yd dk aemufrS yOi;f cHap? &[ef;i,f jzpfapuke\
f / olaY Mu;? olu
Y Re?f 'Ge;f p@m;?
[&m;? csif;? awmifolwkdYudk? &[ef;yOif;? &SifomraPjyKNyD;vQif? vltrsm;wkdYudk &Sdckd;ap\/ rif;aqGrif;EG,fjzpf
aom jrwfaomolwkdYukd ESdrfhcs? A[kudp e0urwkdYukd jyKvkyfapukef\/ xkdxkd&Gm&SdorQ odrforkwfav\/
xkt
d cgup? &uKd iEf idk if &H dS &[ef;awmfw-Ydk odum tusio
fh nf wdrjf rK yaf ysmufu,
G af v\/ ta&S;jrefrm&[ef;wkYd
odumtusihfwnfukef\/ t0a&Teef;&Sif tr&yl&rif;u/ &udKifjynfonf tif&Spfyg;ESihf jynhfpkHayonf/
aemufaemifvSefjyef wkdufqkdifvwHY/ &udKifjynhf&Sif tb,&mZmrif;om;/ ywOf;pm; pHa&Tay:/ omrom;
ausmpf ?H xm;ykid Bf u;D "r&mZf&mZmom;- oaxmfO;D / rif;orD;? 0denf;"k&d ?f &Spaf omif;bke;f Bu;D ? awZ&mr q&mawmf?
ousrOLq&mawmf? &wempHO;D q&mawmf? Zderm&fatmifq&mawmf? avmurm&fatmifq&mawmf? yka&m[dwf
ykPm;&Spfwkdif? ykPm;pMum0aw;/ aA'ifwwf/ aq;orm;awmfBuD;/ ukd,fawmf&Ha,musfm;&Spf? rdef;rckepf&m?
rdef;rpkd;ukvm; tp&Sdaom vl&[ef;wkdYukd? &udKif0ef-eEyusefukd awmif;awmfrlavaomaMumihf/ ou&mZf
1149 ck? waygif;vtwGif; tr&yl&NrdKUodkY? ykdYquf&av\/ Munf;? a&&Sdaom yef;rsm;ukdvnf; qufoGif;&
\/ oZifyef;ukd ESpfpOfqufo&\/ Munf;a&&Sdaomig;wkdYukd ESpfpOfqufo&\/ ausmufBudK;onf ESpfpOf
rif;b@mjzpf? qufo&\/ ajrmufOD;NrdKUawmfwGif/ ausmif;BuD;okH;q,f? ausmif;i,fokH;axmifhckepf&m?
&[ef;? jynfEkdifiHtvkH;? odrfausmif;apwDrsm;ukd? zsufpD;ypfukef\/ a&Teef;awmfem&Dpif? &Tef;pnf/ NrdKU0ifwkdif/
&ifwm;/ usKH;ajrmif;? NrdKU\t*Fgckepfyg;/ e0&wfukd;oG,fwkdYonf? ou&mZf 1150-jynhfESpfwGif wdrfjrKyf
uG,af ysmufav\/ NrKd U0ef eEyuseu
f m; av;ESp&f uKd ijf ynfwiG af e? aovGeaf v\/ taemufbufwu
dk 0f ef
onf? ou&mZf 1150 jynhf? ewfawmfvef; ukd;&ufaeYwGif? &udKifNrdKUukd 0efjyKvm\/ &udKifNrdKU? oHwGJ? &rf;NAJ?
rm&fatmifav;NrdKUukd/ oli,fawmfwpf&mwpfusdyfawmif;aomaMumifh ifESpfewfawmfvwGif tr&yl&rif;odkY
oli,fawmfqufo&av\/
ig;qJhckepfckdifwGif? Z,frnfjynfonf? aomif;usef;ykefuefjyKonfukd? tr&yl&NrdKUaeaom AkdvfrSL;
wyfrLS ;wdu
Yk kd apvTw
G
f wku
d af paomf rEkid af omaMumihf &uKd i?f oHw?JG &rf;NA?J rm&fatmif av;NrKd Uukd vufeufuidk f
vlajcmufaxmifawmif;? cefYxm;NyD;vQif? ydEJacsmif;Akdvf-pmi,fcGwfukd AkdvfcsKyfcefY? ou&mZf 1151-ck?
e,kev
f wGi?f tr&yl&NrKd UawmfoYkd apvTw
f ? Zif;r,fudk wku
d &f av\/ &uKd io
f m;wko
Yd nf iSuzf sm;a&m*ga&muf
rsm;pGmaoavukef\/ taemufbufwkduf0efum;? ESpfESpfwGif t&mxl;rS avQmus oGm;av\/ ykodrf
ocifonf rif;oD[oltrnfudk cH/ ou&mZf 1152-ck waygif;vwGi?f &uKd iNf rKd U0efjyKvmjyef\/ xkNd rKd U0efum;
rif ; rsKd ; ? rif ; aqG j zpf a omaMumih f ? trsKd ; av;yg;wk d Y t m; oem;jcif ; &S d \ / a&T a iG O p m awmif ; cH r,l /
xkdrif;oD[olonf 'ge-oDvESihfjynhfpkH\/ &udKifjynf wESpfcefY&SdvQif aovGefav\/ / wkdif;wm;0efonf
tmumausmx
f if trnfucdk
H ou&mZf 1153-ck? wef;cl;vwGif &uKd iNf rKd U0efjyKvmjyef\/ tmumausmx
f if
NrdKU0efum;? ESpfESpftwGif;wGif? t&mtxl;rS avQmusav\/ / armifausmfvSonf rif;vS&mZmtrnfukd
cH/ ou&mZf 1155-ck? wykdYwGJvef; ukd;&ufpaeaeYwGif? &udKifNrdKU0efjyKvmjyef\/ xkdrif;vS&mZmvufxuf
NrdKUolBuD;oHwGJom; av;NrdKUolBuD; oufESH0,fonf/ ppfwaumif;odkY xGufajy;wdrf;a&Smif aeaomiykd;vkH;?
icGufayguf? uRJwaumifEkdifokH;a,mufwkdYukd awmif;tHh[k taemufppfwaumif;odkY csDav\/ aersKd;ukE&m
oufESH0,f? aygwvD? jrefrmwyfrSL;AkdvfwkdYESihf/ ppfwaumif; t*FvdyfAkdvfrSL;xH? jrefrmtpkd;&wkdYay;vkdufaom?
vufaqmifukd,l? taphtpyfajymqkdNyD;vQif? iykd;vkH;? cGufayguf? uRJwaumifEkdifwkdYonf/ trd0rf;u bGm;jrif
onfrSp? wqJhig;ESpft&G,fokdYa&mufvQif/ xm;jywE-olykef-oluefjyKvkyfomaeonf/ puLwGifpma&;?
b*Fvm;NrKd UokYd avQmufpmwifav\/ b*Fvm;rif;Bu;D vnf; avQmufpmukd Munhf NI y;D aomf? avQmufcsut
f wkid ;f rSef
vQif? vkHNcHKatmifxm;av/ r[kwfrrSefvQif &udKifokdYap[k ppfwaumif;pm;txHodkY tmPmqifhvkduf\/
jrefrmtpkd;&rif;wkdYvnf; &udKif &rf;NAJ oHwGJ rm&fatmifNrdKUwGif/ vifpkHr,m;aeaomol? wtdrfwGif aiG'*Fg;
ig;usyfpDawmif;cH&onfh aiGwodef;ESpfaxmifukd ppfwaumif;pm;ay;vQif? ppfwaumif;pm; ,lav\/
"n0wD&mZ0ifopf
122
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
123
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
124
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
125
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
126
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
127
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
128
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
129
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
130
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
131
OD;y@d
ed*;Hk
,if;okdYqkdcJhNyD;aom "n0wDa&TjynfBuD;/ a&TxD;a&Teef; odrf;jref;pkd;pHawmfrlaom "n0wDjynhf&Sif
r[morwrif;BuD;aemuf/ ta&SUjrefrmrif;wkdY qufvufpkd;tkyfawmfrlavonfrSm. a*gZmou&mZf 1146ck? Owka[rE-ewfawmfvyifwnf;/ ta&SUjrefrmrif;wkdY pkd;tkyfawmfrlpOf tESpfav;q,f-rif;ESpfqufajrmuf
a&mufaomtcg? a*gZmou&mZf 1186-ckEpS w
f iG /f ta&SUjrefrmrif;wkt
Yd xHr/S tdE,
d Ekid if H t&Si-f t*Fvyd b
f &k if
rif;wkYd qufvufp;dk tkyaf wmfrjl yefonf/ t*Fvyd rf if;wkYd a&S;OD;pGm pk;d tkyaf om 1186-ckEpS ?f ,cka*gZmou&mZf
1271-ckukd a&wGufav&m? ESpfaygif; 86-ESpfcefY t*Fvdyfbk&ifrif;wkdY pkd;ykdifonfht&m xif&Sm;onf/ if;
86-ESpfwGif ta&SUjrefrmrif;wkdY ykdifESif;pkd;tkyfpOfu-ESpfav;q,fukdxnfhvQif? &udKif"n0wDjynfwGif? rif;quf
uif;aysmufonfhtaMumif;t&m ESpfaygif; 126-ESpfcefY MumayNyD/ ,if;odkY "n0wD&udKifjynfBuD;onf tkyfpkd;
ykdifeif;? wdkif;&if;rif;uif;jywf? ta&SUjrefr-taemuft*Fvdyf uGyfESdyfpkd;tkyfonfhtaMumif;t&m? ESpfumv
&SnfMumojzihf? &udKif"n0wDrSm? jynhf&Sifrif;taMumif;t&mukd qkdaom rif;pOf&mZ0ifusrf;pmyif? vGefpGm
enf;yg;ojzihf/ "n0wDrif;wkdY t|Kywdukd ae&mus rajymqkdwwfolom? t&yfxuf0ef;usif&SdMuav&monf/
"n0wD &mZ0ifusrf;ukd qkd&m/ ,ckt*Fvdyfbk&ifrif;wkdYvufxufawmfwGif? ,ck&Sdaom "n0wDwkdif;om;
vltrsm;wkdY\ taMumif;t|KywfESihfwuG/ kyfyGm;awmfjrwf r[mrked t|Kywf/ topfaqmufvkyfaom
*Euk#Dwefaqmif;awmfBuD;\ t|KywdwkdYudk tenf;i,frQ qufvufqkdOD;tHh/
&uyl&D"n0wDwkdif;jynft0if/ ajrmufOD;NrdKUawmfBuD;? bkef;rD;tmPm-axZmawmufvif;aom
r[morwrif;ukd/ tr&yl&t0a&Teef;&Sif bkd;awmfrif;w&m;-odrf;jref;awmfrlaomtcg? om;awmfBuD;
Oy&mZmonf r[mpEol&d,rif; awmif;yefjcif;aMumihf? bk&m;ocifukd,fawmfwkdif oGef;vkyfawmfsrlcJhaom
kyf&SifawmfyGm; bk&m;ukd,fpm;awmfBuD;ukd/ tr&yl&a&TjynfawmfBuD;okdY yifhaqmif,lav&m/ umv&SnfMum
ojzifh/ *Euk#Dwkdufae&mawmfESihf r[m&HokH;xyfom &Sdavawmhonf/ ,if;odkYae&mawmfom &Sdaomfvnf;/
iSufaysmyifpkduf? rdvkdufbyg/ qkdMuonhfyrm/ &udKifwkdif;ol&Sifvltrsm;wkdYonf/ ,aeYkwkdif oGm;a&mufylaZmf
kdaoukdif;Idif;vsuf&SdaeMu&m/ a*gZmou&mZf 1261-ckESpfa&mufaomtcg? &uyl&wkdif;om;-&Sifvltrsm;wkdY
onf? o'gjcif;yGm;? kyfyGm;awmfwql? topfoGef;vkyfawmfrlNyD;vQif? a&S;kyf&Sifawmfjrwfrkedudef;0yfcJhbl;
aomae&m? wnfxm;uk;d uG,af wmf rljyefavownf;/ ,if;okYd kyyf mG ;awmfwql oGe;f vkyaf wmfral om jynfol
jynfom; vl&Siftrsm;wkdY/ tm;xkwfjyKjyifaomtaMumif; t|Kywdukd jyqkdaytHhownf;/ a*gZmou&mZf
1261-ESpfa&mufaomtcg r[mt,kZ? ok'eyl&def? wm0wdefbkHeef;u? <ujref;awmfrlNyD;cg? odMumrif;
wref? 0dou
k eH wfvm? r[m&|? &uy&l wkid ;f ol-&Siv
f t
l rsm;wkt
Yd m;? ajymMum;EI;d aqmfonfyh rm/ xkq
d cdk NhJ y;D aom
ESpfortcgwGif/ o'gjynhfNzdK;? ukokdvfapwemwkd;yGm;onfum;-vl&Siftrsm;yifwnf;/ txl;tm;jzihf rSwfom;
&eftcsufrSm/ odMum;0dokuH? ewfaygif;&H? tBuHawmfjyKNyD;cg? toD;toD;<uvm/ jynf&Gmwkdif;um;0,f
&wema&TaiGvGefayg<u,faom olaX;OD;&Jausmfolonfom/ a&S;a&S;tE&u? 'geyg&rD? pm*DzGHUjzL? vlxl;vlrGef?
a&S;bk&m;wkdYxH/ yEufyefatmifvHpkduf/ Asm'dwf&rSefayonf[k-rqkdaomfvnf;? qkdonhfyrm/ xkd1261 ckESpf
or,tcgwGi/f olaX;rif;pdwt
f BurH mS / aMomf igwkYd ,ckb0rSm yg&rD'ge/ a&S;a&S;ukov
dk f apwemaxmufr/
'geyg&rD/ pm*DtusKd;? jynhfNzdK;<u,f0&ayonfrSm/ odef;aomif;uka#? wGufa&rsm;pGm? aeY&Sdwkdif;wkd;yGm;vmkay
ownf;/ vSLbG,fvSLrI? 'geukodkvfpkukd? a&S;i,f&G,fpOfu qnf;yl;jyKvkyfcJhonfrSmvnf;/ ausmif;uefbk&m;OE
d apwDtrsm;yif &Sb
d ;l avNy/D xkjd yifwcef;? avmuDvw
l Ydk xk;H wrf;qko
d nfrmS vnf;/ toufav;q,fausmf
tcguyif/ aumfrwDvlBuD;-orm"dNrdKU0efBuD;[k vlodvljrif txiftay:/ ajcmufq,fausmfvQif-olaX;rif;
a&TpvG,&f bdvyfyidk f bk&ifru? csyD ajrm ufjri o
fh nfrsm;ukv
d nf; igwkcYd &H avNy/D ,if;odaYk vmuDtusK;d -bJah vmuf
yif yGm;wk;d aomfvnf;? tusK;d ryg/ b0cEmjzpfay:vmvQi?f aoemtkNd r-J rSerf vGw
J nf;[k ajrmfawG;odjrifav&m/
ao&tHhaomab;{&mukd &Hcg&HcgorZOfynmjzihf qifjcifav&m/ rdrdcEmukdaMumufvefYaom oHa0*OmPf
jzpfay:vm/ aMomfigwkdY ,cktcg? toufwrf;wkd&mwGif? cEm&ifhNyD;/ ckepfq,feD; ao&vkeD;jzpfacsNyD/
"n0wD&mZ0ifopf
132
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
133
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
134
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
135
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
136
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
137
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
138
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
139
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
140
OD;y@d
"n0wD&mZ0ifopf
141
OD;y@d
rif;trnf
rm&,krif;
rm&aZwkrif;
rm&tkH;rif;
rm&&G,frif;
rm&wiffrif;
rm&Zdefrif;
rm&uifrif;
rsm;jcm;iqwftkdrif;
a'gpE&m;rif;
aomVopE&m;rif;
pEol&d,rif;
umvpE&m;rif;
wOE&m;rif;
r"k&pE&m;rif;
aZ,spE&m;rif;
armupE&m;rif;
*kPpE&m;rif;
uH&mZmBuD;rif;
uH&mZmi,frif;
tok&dEol&d,rif;
oD&dukwrif;
ol&d,mrif;
rif;xD;
rif;yg
pnfatmifrif;
nDawmfuHwkdif;rif;
if;om;awmff ausmfacgifpifrif;
if;om;awmff ol&deErif;
if;om;awmff teEb,rif;
if;om;awmff vufsmpnfolBuD;
if;om;awmff oD[ukpdrif;
if;om;awmff rif;bkef;oH
18
36
20
30
25
31
60
66
20
23
40
20
20
27
23
32
36
27
20
32
24
29
21
25
26
19
22
34
40
30
41
38
62
32
53
48
55
33
22
21
40
33
32
40
31
20
47
36
12
41
36
30
28
31
22
22
28
31
31
21
31
32
43
31
ESSpfpkaygif;
toufawmf
80
68
73
70
80
64
82
87
60
56
72
60
51
47
70
68
48
68
56
62
52
60
43
47
54
50
53
55
71
62
84
69
"n0wD&mZ0ifopf
142
OD;y@d
omuD0ifrif;quftdrfedrfhpHeef;pHtouf
OD; a&
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
rif;trnf
if;om;awmfy'yfarG;rif;
if;om;awmfaZ,eHol
if;om;awmfuurif;
if;om;awmfvuPrif;
if;om;awmf*kP&mZfrif;
if;om;awmfoD0&mZfrif;
if;om;awmrif;vSarG;
if;om;awmfy&deferif;
if;om;awmfod'wfrif;
if;om;awmfrif;vSBuD;
if;om;awmfaxG;vkH;BuD;rif;
if;om;awmfap&mZfrif;
if;om;awmfrsuffESm0efrif;
if;om;awmfvuffkH;BuD;rif;
if;om;awmfoD&durokE&rif;
if;om;awmfpEaumrb,rif;
if;om;awmfrif;eefjzL
if;om;awmfrif;Ek
if;om;awmfrif;acgifi,f
if;om;awmfrif;acgif&H
if;om;awmfrif;i,faysmvS
if;aemufNrdK 3a,muf
uH&mZmrif;BuD;
if;om;awmfoD[&mZm
if;om;awmf0gok&rif;
if;om;awmfeE0dok&rif;
if;om;awmfpEol&d,rif;
if;om;awmfol&pErif;
if;om;awmfrEmwfrif;
if;om;awmfoD&dpErif;
if;rif;nDawmfoD[rif;
if;om;awmfoD[Ekrif;
19
21
28
31
31
32
33
32
40
19
20
31
16
30
22
39
24
40
31
16
21
30
23
20
22
30
40
30
35
23
10
49
51
46
37
48
41
31
62
22
42
24
38
31
27
31
27
20
28
19
40
6
5-2v
37
48
31
40
32
23
37
40
46
20
ESpfpkaygif;
toufawmf
68
72
74
68
76
73
64
64
62
61
44
69
47
57
53
66
44
68
50
59
27
67
71
51
62
62
63
67
75
69
38
"n0wD&mZ0ifopf
143
OD;y@d
rif;trnf
if;om;awmfya,m*rif;
if;om;awmfedv*kPrif;
if;om;awmfa&m[*kPrif;
if;om;awmfoD&d*kPrif;
if;rif;\wlawmforefZmrif;
if;om;awmfukrm&rif;
if;om;awmfoufwifjzLrif;
if;om;awmfoufwifOD;rif;
if;om;awmfaZw0effrif;
if;om;awmfrOdf,rif;
if;om;awmfukrm&0dokurif;
if;om;awmf0gokr@vrif;
if;om;awmfol&dErif;
if;om;awmf&mvrm,krif;
if;om;awmfemvrm,krif;
if;om;awmf0kw*kPfrif;
if;om;awmf0dok&mZmrif;
if;om;awmfrif;oD&d&mZm
if;om;awmfr[mpEol&d,rif;
if;om;awmfol&d,m"dywdrif;
if;om;awmfol&d,r@vrif;
if;om;awmfol&d,m0Prif;
if;om;awmfem*rif;
if;om;awmfol&d,m0Horif;
if;om;awmfol&d,AErif;
if;om;awmfol&d,uvsmPrif
if;om;awmfol&d,&urif;
if;om;awmfol&d,awZrif;
if;om;awmfol&d,yknrif;
if;om;awmfol&d,ukvrif;
if;om;awmfol&d,yArif;
if;om;awmfol&d,pdMwrif;
20
18
38
20
19
33
28
21
40
34
20
42
28
31
28
28
37
22
21
29
14
42
27
45
42
22
32
40
22
24
25
32
31
41
31
24
39
20
40
42
36
44
87
34
31
22
31
22
21
35
52
47
64
44
40
9
6
18
31
31
38
33
25
18
ESpfpkaygif;
toufawmf
51
59
69
44
58
53
68
63
76
78
107
76
59
53
59
50
58
57
73
76
78
86
67
54
48
40
63
71
60
57
50
50
"n0wD&mZ0ifopf
144
OD;y@d
omuD0ifrif;quftdrfhedrfhpHeef;pHtouf
OD; a&
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
rif;trnf
if;om;awmf ol&,
d ao|rif;
if;om;awmf ol&d,0drvrif;
if;om;awmf ol&da&erif;
if;om;awmf ol&,
d uHorif;
if;rif;baxG;awmffol&d,ous
if;om;awmf ol&,
d oD&drif;
if;om;awmf ol&,
d auoDrif;
if;om;awmf ol&,
d ukwrif;
if;om;awmf ol&,
d auwkrif;
if;om;r[mol&d,wkdif;pE&m;rif;
if;om;awmfol&d,wkdif;pE&m;rif;
if;om;awmfarmvwkdif;pE&m;rif;
if;om;awmfaygvwkdif;pE&m;rif;
if;om;awmfumvwkdif;pE&m;rif;
if;om;awmfxlvwkdif;pE&m;rif;
if;om;awmfoD&dwkdif;pE&m;rif;
if;om;awmfod*wkdif;pE&m;rif;
if;om;awmf plvwkdif;pE&m;rif;
NrHKrif;tjrxl;
if;nDom;a,jzLrif;
if;aemufiyifiwkH;rif;
if;aemuff acwoifrif;
if;nDawmf pEoifrif;
if;om;awmfrif;&ifjzL
if;om;awmf em*ol&d,rif;
if;om;awmf ol&d,&mZmrif;
if;om;awmf ykPurif;
if;om;awmf rif;jzLBuD;
rsKd;jcm;pnfobifrif;
rif;eefBuD;
if;om;awmf rif;bDvl;
if;om;awmf rif;ukvm;
26
24
28
22
40
19
21
37
24
21
33
36
30
32
22
17
18
20
39
24
31
55
21
27
22
22
49
26
19
22
48
38
16
8
20
39
43
42
22
20
19
26
9
9
32
16
6
7
12
24
20
41
10
31
22
24
22
1
5
16
3
ESpfpkaygif;
toufawmf
48
72
66
38
48
39
60
60
66
43
53
55
56
41
31
49
34
26
7
12
63
44
72
65
52
49
46
44
1
54
42
22
"n0wD&mZ0ifopf
145
OD;y@d
omuD0ifrif;quf tddrfedrfhpHeef;pHtouf
OD; a&
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
rif;trnf
if;rif;bDvl;rif;bDvl;
if;aemuf0a&mifiu
S fpenfrif;
if;om;awmfrif;oH
if;om;awmfrif;ywd
vusfmrif;eef
if;om;awmfrif;oD[
if;om;awmf&mZmBuD;rif;
if;om;awmfomuD0ifBuD;
if;om;awmfomuD0ifi,f
if;om;awmf'o&mZmrif;
if;om;awmfteHoD&drif;
if;nDawmfrif;tkef;pm;
if;om;awmfyOumrif;
if;om;awmfudEkyfrif;
yOumvrif;
if;om;awmffi&efriff;
if;om;awmffiyk*Hriff;
i&udKifrif;
if;om;awmfiBuHKrif;
if;aemuff iqlrif;
ipG,foifrif;
if;aemufrif;acgifBuD;
rif;acgifi,f
urmavmifi,f
if;om;awmfvusfm0ifi,f
if;om;awmfoESoifriff;
if;aemufaeodef;rif;
if;om;awmftevkHrif;
if;om;awmftavmrmjzLrif;
&mZolBuD;rif;
if;om;awmfapmvkrif;
if;om;awmfOpemBuD;
30
34
48
32
36
20
18
21
21
31
18
12
24
25
22
20
11
16
20
27
20
33
21
11
40
25
38
31
23
46
3
14
8
20
1
2
30
20
23
22
7
2
3
31
22
2
3
13
4
1
1
1
8
11
3
22
27
6
33
25
27
ESpfpkaygif;
toufawmff
33
14
42
76
33
38
50
38
44
43
38
20
15
55
47
24
23
24
20
21
20
21
41
32
14
62
52
44
56
50
73
"n0wD&mZ0ifopf
146
OD;y@d
rif;trnf
if;om;awmffrif;ckd;rSefBuD;
if;om;awmff eef;usBuD;rif;
if;om;awmff rif;bDvl;
if;om;awmff rif;xD;
if;om;awmff &mZolBuD;
if;nDawmfod*Fol
if;aemuffrif;apmrSef
if;nDawmfftvdcifrif;
if;om;a wmfrifapmjzL
if;om;awmfaZywdrif;
rif;pkd;tkkd;
rif;a'gvQm
rif;kd
if;aemuffrif;&efatmif
if;aemufpvuFolrif;
if;om;awmfrif;&mZmBuD;
if;aemufom;awmfrif;apmvS
if;nDpMu0aw;rif;
if;baxG;awmfrif;zavmif;
if;om;awmfrif;carmif;
if;om;awmfoD&o
d k"r&mZm
if;om;awmfpaeeHrif;
omuD0ifrif;qufjywfav\/
e&ywdBuD;rif;
if;om;awmfNrdKUopfrif;
if;om;awmfpEok"r&mZm
if;om;awmfoD&dok"r&mZm
rPdok"r&mZmrif;
pEol&d,&mZmrif;
aemf&xmrif;
if;aemufrmkyD,rif;
ESpfpkaygif;
toufawmf
26
31
22
7
60
32
24
47
30
16
30
27
30
49
40
39
24
19
36
48
20
18
18
14
4
111
25
3
17
25
2
2
33
20
2-6
6v
7
22
8
7
19
20
16
2v
49
45
26
118
85
35
41
72
52
18
63
47
32-6
49-6
47
61
32
26
55
68
46
18-2
56
26
17
23
35
22
14
60
7
7
32
1
2
2
15&uf
1
63
33
49
24
37
24
14-15
61
"n0wD&mZ0ifopf
147
OD;y@d
rif;trnf
if;aemufudEwfrif;
pE0drv&mZmrif;
oD[owkd;rif;vS
pEol&d,&mZm
if;aemufpE0dZ,rif;
omrrif;om;
e&m"dywd
e&y0&&mZmrif;
pE0dZ,&mZmrif;
ukvm;uwsmrif;
e&tb,&mZmrif;
od&dok&mZmrif;
pEy&r&mZmrif;
tb,&mZmrif;
pEokre&mZmrif;
pE0drv&mZmrif;
pEowdrif;
r[morw&mZm
6
4
21
3
1
2
8-v
5
19
3
9
4
40-&uf
5
2
ESpfpkaygif;
touffawmf
17
10
66
39
21
52
22-8
25
67
23
64
54
86
55
42
"n0wD&mZ0ifopf
148
OD;y@d
"r'geukokdvfy g0ifolrsm;pm&if;
ukokdvfyg0ifolt rnf
"n0wD-ppfawGNrdKU/
olaX;BuD; OD;&Jausmfol
&rf;jAJNrdKU-Muufoa&&Ggmae-ausmfatmif trd-pH0ef;
yOif;barmifbkd;OD;
omyk
umvk
OD;ausmfpH
aq;q&m,ufaohatmif
pdefOD;
cspfOD;
bm;OD;
a&Tyef;
armifomvS
ykd;acs
pHbkd;OD;
a&Tausmf
csrf;kd
armiffMumjzL
xGef;omOD;
omZH
ivkH;atmif
if;NrdKUatmifapwD&yf/ xGef;atmif
if;vufyHbkef;awmffBuD;
"n0wDNrdKUa[mif;-anmifyifaps;ausmif;bkef;awmffBuD;
rm&fatmifNrdKUr-q&mawmfBuD;
oHwGJNrdKU bkef;awmfBuD; OD;vmb
[Hom0wD-yJcl;NrdKU q&m0efBuD;
a&SUaearmif[ef
armifatmifyGm;
wkdufolBuD; OD;xGwf
a&SUaeOD;cif
yef;xddrfq&m armifxGef;OD;
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
tkyfa&
100
220
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
12
42
7
5
5
1
2
5
1
2
"n0wD&mZ0ifopf
149
OD;y@d
"r'geukokdvfyg0ifolrsm;pm&if;
ukokdvfyg0ifoltrnf
ppfawGNrdKU-vrf;rawmf-pufyGJpm;BuD;
acG;wD;atmif/ [Hom0wDD-yJcl;NrdKU/
yef;vIdif&yf-ukefonf OD;armifBuD;
if;ukefonf OD;bkd;ausmf
yef;xddrfq&m ukdkbkd;ouf
yGJpm;BuD;-ukdckdif
ukefonf-rnD;
rkHYwDwef;atmifxGef;
NrdKUwGif; ra&TTr,f
emrnfr&Sd
vdyfjymuefq&mawmffbk&m;BuD;
*EmkHbkef;awmffBuD;
pma&;BuD; OD;vlcif
txuffZkdif;*Ekdif;q&mawmf
om,mukef;bkef;awmffBuD;bk&m;
yJcl;NrdKU-'dpBudwf-ajrwJpk&Gmae OD;csKd v,fvkyf
ukdatmifBuD;
udkda&TvkH;
if;
ukdbkd;qifh
ukdbkd;odef;
ukdrSif
ukd,kH
ukdrJ
ukdxGef;
ukbkd;pdef
udktkef;ckdif
ukdkd
if;
ukdkawmvl
ukdbkd;GefY
ukdbkd;jrpf
ukdbkd;atmif
ukdbkd;BuD;
ukdbqkdif
ukdxGef;ausmf
tkyfa&
----
-------------------------------------------------------------------------------------------------
1
1
1
1
1
2
3
2
2
10
1
7
7
2
2
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
"n0wD&mZ0ifopf
150
OD;y@d
"r'geukokdvfyg0ifolrsm;pm&if;
ukok dvfyg0ifoltrnf
ukdbkd;um
v,fvkyf
ajrwJpk&Gmae ukdomat;
v,fvkyf
ukdvSausmf
ukdxGef;ykd;
ukda&Tat;
rr,f
rd0kdif;
if;
yJcl;NrdKU 'dpBudwfqif&Gmae ukdbkd;oif; v,fvkyf
udka&Twkdif
ukdomvGef;
if;
yJcl;NrdKU usKHwuef&Gmae OD;ckd
v,fvkyf
ukdGefY
ukdysm;tkH
aps;onf
ukdbkd;om
ukdbkd;Ek
ukdbkd;csKd
bkd;uGef;
aps;onf
ukdbkd;vGef;
vuffom;
armifxGef;atmif
ukefonf
armiffatmifGefY
armifbkd;GefY
ukdbkd;ikd
rusm&H
aps;onf
rykudk
aps;onf
raiGrIH
v,fvkyf
ra&Tausmh
aps;onf
yJcl;NrdKU-urmewf&Gm
yJcl;NrdKUwGif; a&Saeukdvlcif
if;pma&;BuD; OD;yGm;
if;aiGwkdufpma&; pHjr
if;NrdKUwGif; bkd;OD;
yJcl;NrdKU rif;ausmif; OD;yOif; om'de
if;ae OD;0g,mr
----------------------------------------------------------------------------------------------------
tkyfa&
1
1
1
1
1
1
1
4
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
"n0wD&mZ0ifopf
151
OD;y@d