Professional Documents
Culture Documents
toQifpudE\
&ckid ,
f Ofaus;rI
trSwf (8)
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
toQifpudE\
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
toQifpudE\ &ckdif,Ofaus;rIrsm;
rmwd u m
pOf
1/
2/
3/
4/
5/
6/
7/
8/
9/
10/
11/
12/
13/
14/
15/
16/
17/
18/
19/
20/
21/
22/
23/
24/
25/
26/
taMumif ; t&m
trwfBuD; usD;kdavQmufxkH;
rif;&mZmBuD;trdefYawmfjyefwrf;
u0dAEusrf;
aoGz,faom omoema&;
&mrkESihf&ifilawmf
ya0Pdu "rowfvm jzwfxkH;vTm
a0omvDacwf Ak'omoem
a0omvDacwf '*Fg;rsm;
q&mxGef;\ pmaypm&if;
&ckdifrif;acwf ouf&ckdifjzpf&yfrsm;
&ckdif&mZ0iftqkd vrkacsmif;q&mausmfrnf
jrcufa&mifkdY wef;vGJNrdKU vlwkdYpnf;a0; rif;ausmfaxG;
&rmomxl;*kPfa&mifjrL;
"n0wD&mZ0ifopfusrf;jyK(OD;y@dwmvuFm&)
uifyGef;wyfESihf ykcufwifr*Fvm "avhwHxGmrsm;
&ckdif&SifjyK"avhESihf &wkqkdyGJ
&rf;NAJOD;pHwif\ &ckdifNrdKUwnfjcif;&mZ0ifvuFm
oHwGJNrdKUu0dom&*kdPf;tkyfq&mawmf
&ckdifta&GU*Dw tuZmpfkd; rysuf&ef
&ckdifukd,fcHpGrf;&nfrsm;
tvGrf;pm
tOe'Dav;NrdKUacwf NrdKUjyxD;eef;rsm;
tOe'D pmyef;csD
r,fkdUyef&m uAsmwd
bl;oD;awmifNrdKUe,f okH;q,fhwzkHkyfpkHapwD
&ckdiftaemufykdif;a'oe,fy,f
pmrsuf E S m
2
5
9
16
20
25
32
36
39
43
50
54
57
61
63
68
74
79
81
84
94
95
100
105
112
115
toQifpudE\
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
trwfBu;D
usD;kad vQmufx;Hk
toQipf uEd
toQifpudE\
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
toQifpudE\
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
toQifpudE\
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
rif;&mZmBuD;
trdeaYf wmfjyefwrf;
toQipf uEd
ajrmufOD;a&Teef;&Sif bk&ifrif;&mZmBuD;onf aumZmoMupf 955 wGif xD;eef;ukd pkd;pHcJh&avonf/
owkd;"r&mZm trnf&SdcJhaomfvnf; rif;wufaomtcg e&m"dywd [laombGJYawmfukd cH,lcJhavonf/ awmifil
rif;\ tultnDawmif;cHcsuft& oMupf959 ckESpfwGif [Hom0wD yJcl;okdY csDwufcJh&avonf/ udpNyD;pD;aomf
aumZm 960 wGif aejynfawmfokdY jyefawmfrlcJhavonf/ &&Sdvmaom qifjzLawmfukd c&D;pOft& ,laqmifcJh&m
Xmersm;ukd tpGJjyK qifjzLwif? qifjzLwHcg;[l trnfwyfum rSnhfac:&Sdaeao;onf/
yJcl;rStjyef vrf;c&D;armfwifwGif trwfBuD;r[mynmausmf(850-960) aovGefcJhojzihf trwfBuD;\
om;awmf a&mifjzLNrKd Upm;us;D ku
d t
dk m; ynm0HobGu
YJ dk cs;D ajrm ufc&H Ny;D trwfBu;D pm;aMu;&cJah om ppfwaumif;
ukdyg pm;aMu;cH&aom trwfBuD;jzpfvmcJh&avonf/
trwfBuD; ynm0Hovufxuf rif;&mZmBuD;\ om;awmfrif;carmif;ukd it*Fgu zrf;xm;cJhavojzihf
csDwufwkdufzsufap&ef toihfpDpOf&Sdaeonf/ xkdtcg trwfBuD;u qkdif;iHhapvsuf &efolYvufrS vTwf&efvSnhf
zsm;om ,loiho
f nf[k avQmufxm;cJah vonf/ xkad Mumihf vdrm &nf&adS om uHompm;trwf\ om; twGi;f ok;H
aZ,AkdvfukdapvTwf ykdYquf&&SdcJhavonf/
yJcl;rS&&Sdvmaom qifjzLawmfukd taMumif;jyK aumZm 963 ckESpfwGif 'kwd,tBudrftjzpf aiG'*Fg;
cwfESdyfxkwfa0cJhavonf/ xkd'*Fg;wGif 963 qifjzLoQif e&m"dywdaqmvdyfoQm[l cwfESdyfyg&Sdavonf/
yxrtBudrf eef;wufckESpfwGif xkwfa0aom '*Fg;wGifum; e&m"dywdaqmvdyfoQm 955 [l cwfESdyfyg&Sd
avonf/
trwfBuD; ynm0Hovufxuf om;awmf rif;carmif;onf oHwGJokdY bk&m; zl;<ua&mufpOf bk&m;ocs
uRew
f \
Ydk pum;uk,
d MHk unf crnf;awmfudk eef;cs&ef csv
D mcJo
h nf/ xkt
d aMumif;ukd rif;Bu;D od ipifidk ;f uRe;f ?
zm;NzdKcHwyfu qD;qkdY wkdufckdufzrf;qD; rdavonf/ BuH&mygwkdYrSm xGufajy;vGwfajrmufMuol&Sdaomf vnf;
usefolrsm;ukdum; &wemykHbk&m;? r[mrkedbk&m;rSm vSLawmfrlonf/txdef;awmfBuD;jzpfol OumysHukdrl
vuf;dI jzwf r[mrkeb
d &k m;rSm vSLawmfro
l nf qk\
d / rif;carmif;ukd tjypfay;rnf&adS v&m trwfynm0Hou
xk;H ed*;Hk jy avQmufxm;ojzihf trsuaf wmfajyav\/ trwfBu;D okYd om;awmfudk tyfawmfral vonf/ O*gysrH mS
vnf; bk&m;uRefocstjzpfrS vGwfajrmufcJhavonf/
xkdrif;&mZmBuD;vufxuf yJcl;rSygvmol (&SifaxG;aESmif;ESihf a>c&Harmif;r 300? ,kd;',m; tdrfaxmifpk
3000? rGeftdrfaxmifpk 30000?aygif; vlaygif; 33000)wkdYtm; tpkdYtpkrSm jznhfxm;cJhaomfvnf; rNidrf
roufojzihf xyfzGJY&onf/
yJc;l ukd ppfcsND y;D ok;H ESpt
f MumwGif jynfwiG ;f &[ef;tvZD *gr0goD? yGJ ausmif;&[ef;wkYd rsm;jym;vmonf/
if;wkdYonf &GmolwkdYESihf vkdufzufoihfpGm [l;&m;? aA'if? aq;0g;? rEmef? vufzGJY? tif;tkdifrsm;ukd avhvm
oifMum;Muavonf/ yGv
J rf;obif aysm&f iT rf rI sm;ukd jyKvyk cf MhJ uonf/ bk&m;&Si\
f w&m;ukd vkyBf uzH efw;D a[m
ajymvmcJhMuavonf/
tpkt
Yd pk trIr;f om; vlwEYdk iS fh tonfom;wkYd a&maESmvsu&f adS eMuonf/ ykPm ;rSmvnf; bdou
d af wmfquf
jArPwkEYd iS ?fh apmif;wD? pE?D [kr;f ewf? r[m ydE?J [l;&m;? yef;wifyP
k m ; axG;,Suv
f su&f adS eMuonf/ ,if;tjzpfudk
rif;&mZmBuD;u trdefYawmftmPmxkwf xdef;uGyfcJh&avonf/ rif;\trdefYtmPmawmfonf a&S;a&S;u
&ckid rf if;wk\
Yd tmPmawmfuydk if vku
d ef mapjcif; jzpfavonf/ a&S;urif;wko
Yd nf trdet
Yf mPmukd &yf&mG wkid ;f okYd
toQifpudE\
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
toQifpudE\
10
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
toQifpudE\
11
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
toQipf uEd
uk d ; um;csuf
(1) &ckdifrif;w&m;BuD;pmwrf;
trsKd;om;pmMunhfwkduf/
(2) &ckdif&mZ0ifopf
(3) "n0wD&mZ0ifopf
cg;csyf-aMumrS*gcsyf? aMumzufwd)
(OD;pErmvmvuFm&)/
(q&mawmf OD;OmP)/
12
toQifpudE\
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
u0dAEusr;f
toQiBf u;D
&ckdifa0omvDacwfwGif ouw pmayxGef;um;vmcJhonfhtavsmuf umvD'go q&mBuD;\ j*LwaAm
qef;usrf; wkdYukd oifMum;cJhMuonf/ ok0Pa'0D apmjynhfkdonf xkdusrf;ukd oifMum;wwfajrmufcJhavonf/
xkdYaMumihf xkdqef;usrf;ESihftnD uAsma&;pyf&ef u0d*EKusrf;ukd a&;om;cJhonf[l\/ u0d*EKukd u0du@K
[kvnf; jyqkdcsuf&Sdonf/ tcsKdUu u0d*EKusrf;tjyif u0du@ygoe usrf;ukdyg a&;om;cJhMu onfqkd\/
trSefrSm u0dAEusrf;om t&if;cHjzpfonf/ AE? *E? *EK? u@K[l ta&;tom;vGJrSm;vmjcif;om jzpf\/
u0dukdyif *0d [l rSm;,Gif;csufawGU&ao;\/
apmjynhfkd\ u0d*EKusrf;wGif uAsmpyfqkd&m ta&;BuD;aom vuFmwpfyk'fukd awGU&onf/ ]]u0du@
usr;f jyom;}} tpcs
D pyfqx
dk m;csujf zpfonf/ vuFmt& apmjynh
f o
dk nf ajrmufom;awmf od*pF jEr if;om;
odeu
f efred w
f iG f tpcsaD om &wkudk pyfqcdk NhJ y;D aomfvnf; tvGr;f rajyao;acs/ xD;eef;ukd &Ny;D rdz&k m;tjzpfjzihf
cHpm;awmfrlpOf u0du@ac:u0d*EKusrf;ukd jyKpkonf[kqkdMuonf/ (OD;OD;omxGef; &ckdif*kdPf;&Spfyg;
&ckdifr*Zif;twGJ (8)1/ a0omvDacwf apmjynhfkd\ u0dAEusrf;? 2/ av;NrdKUacwf tqkH;oDv0Ho\ u0dAEygoQusrf;?
3/ ajrmufOD;acwf ynm&Sdtrwf tonf0ef\ u0du@ ygousrf;[l okH;rsKd;awGUSd&onf/
rS&D musr;f
u0dAEusrf;rSm umvD'goq&m\ j*KwaAg"usrf;ukd rSDonf/ a0omvDacwf oD&dpjErif;vufxuf
at'D-4&mpkacwfu a&;cJhonfqkd\/ okdYaomf umvD'go\ uAsmusrf;ray:rDuyif uAsmvuFmusrf;rsm;
&SdvmcJhonfqkd\/ bk&m;a[mygVdawmfvm *gxmrsm;ESihf xkdYxuf OyedoQwfusrf;? a0'usrf;vm*gxmrsm;?
r[mbm&usrf;? &mrusrf;yg *gxmrsm;rSm qef;? tvuFmusrf;ukd tajccHaom uAsm*DwwkdYjzpfMuonf/
xkdYaMumihf Ak'rwkdifrDuyif&SdcJhonfomjzpf\/ Ak'onf jA[Ppmayukd a[mMum;cJh&mwGif aA'ifusrf;?
edC@Kusrf;? tu&m yab'usrf;? wd[mousrf;? AsmukPf;usrf;? avmum,wusrf;? vuPmusrf;rsm;
yg&Sdonf/ auVKbusrf;rSm qef;vuFmESpfrsKd;yg0ifaom usrf;wnf;/ if;wkdYukd avhvmjcif;tm;jzihf
toQifpudE\
13
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
uAsm(u0dAEmuAsm)
uAsm[laomyk'frSm (u0d+Ps)aygif;pyfxm;aom w'dwfyk'fjzpfonf/ xkdESpfyk'fwkdYwGif u0d[laomyk'f\
t"dyg ,frmS ]umAswu
d awwdwu
d 0d} [laom tbd"mwfopl v
D m-0"ewEiS t
fh nD rdr\
d ta&;tom; tzGUJ tEGu
YJ dk
olwyg;wkdYtm; qkdapwwfaomaMumihf u0d[kac:onf/ ynm&Sd[k t"dyg,f&onf/
rSef\/ ynm&Sdwpfa,muf jzpfEkdifzkdYtwGuf avmuD avmukw&m A[kokwjynhfpkH&ef vkdtyf\/ uAsmysKdU?
vuFm? &wk? &uef? tJjcif;? tefjcif;? vGrf;jcif;? vSDawmfoH? oHcsyf ponfwkdYukd a&;om;Ekdif&ef yifudk,ftEk
ynmcHpm;csuEf iS fh Z0eOmPf(vsijf refaomOmPf) [moOmPf (&Tijf rL;aomOmPf)? *r&D OmPf(eufeaJ omOmPf)
rsm; vkdtyfrnfjzpfonf/
xkdokdY ynmA[kokw pkHvifaom ynm&Sifrsm; a&;om;vsif tvGefaumif;\/ qkdorQwihfw,f\/ t&m
Xmetm;avQmfpGm cHpm;csufjynhf0\/ pdwfESvkH;ukd txl;qGJaqmifEkdif\/ xkdUxuf toHyg&rDaumif;olrsm;
a&;om;vQif oHpOfaumif; ykdpdwf0ifpm;zG,faumif;\/ ta&;tom;ukdvnf; ykdx,f0gcefYnm;\/
xkdokdYaom ta&;tom;rsm;rS ysKdwkdif;BudKufwJh ESif;qDckdiftjzpfa&muf& qkdzG,fr&Sd/ tvGefwifhw,f\/
xkdta&;tom;rsKd;ukd odaeMuolrsm; tm;,lyg/qkdyg[l wkdufwGef;aep&mrvkd/ vkdcsifol 0kdif;0kdif;vnf/ol
r& igr&vkduf&SmMuonf/
xkdokdYjzpfjcif;ukd umAswd? uaxwd-olrsm;ukd qkdap\[k qkdvkdjcif;jzpftaMumif;AsKywfnDGwfonf/
avsmfuefoihfjrwfonf/xkdyk*dKvfwkdYukd u0d[kac:\/
uAsm[laomtrnfum; u0daemb0gu[laom t"dyg ,frS uAsmjzpfvm\/ ynm&Sjd zpfaMumif; jzpfaom
xkdynm&Sd\ta&;tom;onf uAsmrnf\/ xkdYaMumihf u0dAEmuAsm[kvnf; qkdEkdifonf/ xkdpum;t"dyg,f
rSmvnf; ynm&SdwkdY\tzGJUtEGJY ta&;tom;rSeforQonf uAsmrnf\/
uAsm? ysKdU? vuFm? &wk? &uef? tJjcif;? tefjcif;? vGrf;jcif;? vSDawmfoH? oHcsyfponfwkdYESihf aw;xyf? a'G;
csK;d ? av;csK;d paom tzGUJ tEGUJ rSeo
f rQonf omrntm;jzihf uAsmrnf\/ tnremrtoD;oD; wyfac:Muaomf
vnf; vk&d if;rSm tMum;tjrif A[kow
k ESifh ynmOmPf<u,f0aom ynm&Sw
d \
Ydk tzGt
YJ EGUJ ta&;tom;omwnf;/
ta&;tom;ajrmufap&ef
u0dAEusrf;ukd a&;aomq&m\tvkdqEt& pma&;pOf ta&;BuD;aomtcsufwkdYukd odxm;&efvkdtyf
onf/ tjypfuif; *kPf&otvuFmajrmufatmif a&;om;&efjzpfacsonf/ &ckdiftvkd cspfaumif;xref;
(cspfaumif; beef;) jzpfoihfvSonf/
(1) aysmu
h mEkcsK?d ESv;Hk ckzd Ydk
vlqo
dk nfrmS tBuKd u?f pku
d ?f 0goempkaH vonf/ tcsi;f csi;f tvkrd wl? cHpm;rIrrQwacs/ xkaYd Mumihu
f Asm?
vuFm? &wk? {tef? omjcif;? wpfckwnf;u(wpfyk'fwnf;u)vltm;vkH;qEukd rjznfhay;Ekdifacs/tESpfom&jynhf
aomuAsm ynm&SdwkdY pdwfESvkH;ukd ESpfodrfhqGJaqmifa&; uAsmonfom vlxkqEukd jznhfpGrf;Ekdifayonf/
xkdokdY oHpOfcsKdaom uAsm? vuFmwkdYukd? tqkdaumif;olwkdYqkdvQif ykdqGJaqmifEkdif&um; oHpOfcsKdjcif;ukd
wifjyvkdonf/
okaAm"gvuFm&ac: tvuFmusrf;rSm oD[kdVf(oD&dvuFm)acwfay:usrf; jzpfonf/ om&dykw&m wynhf
oHCm &udwax&fu a&;pyfcJhonf/ tvuFmusrf;&if;rSm yom'*kPfukd ]]tvuFma&mEm 0'eH? rkedaem
"& &Hoda,m}}vkdY ykHpHjyxm;onf/ t"dyg,fvkd&if;um;rkedaem-jrwfpGmbk&m;\ "&&HoDa,m-EIwfcrf;awmf\ ta&mifwkdYonf rkedaem-jrwfpGmbk&m;\ 0'eHC:\YIN KYE MU NO 8 SISISYE.P65
toQifpudE\
14
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
15
toQifpudE\
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
xl;qef;+obif+,ifh&G,f?
xl;qef;aom yGJobifukd qif,ifusif;y? e0g+'o/ ukd;cktvGef&Sdaom wpfq,fh (wpfq,fhukd;)
jynfxufrxm;=jynf\txuf (tkyfcsKyfapaomtm;jzihf) rxm;&m/
rk d C f ; aES m if ; 0gv+aqmif ; ptul ; wG i f =(aES m if ; v? aqmif ; p) r"k & wm*k P f r sm;jzih f Ak d v f N cD +
xkdNrDw0uf=(AkdvfNcD+xkdNrDr"k&wm*kPf)
xkdYaMumihf u0drEusrf;ed*kH;
]]Mum;ydefYemavmh? ynm,SdrSmwwf(p&monf? t*Fgq,fck? wwfrIav;axG? ar;axGazmfjy? aZmwuESihf?
*Dw rMwm? oHomwkdY&Snf? okH;rnfukdPf;? jzwfykdif;od wwf? y,wfXgefnD? emcsifzG,f? usnf;us,faMumif;wl?
oHwlaMumif;uGJ? oHuGJaMumif;wl? qkdrled,H? toHokH;yg;? oHzsm;oHvwf? oH&if;cwf? a&G;vwfoihfap? rD;avae
ewf? zsufwwfrSefpGm? tmumoewf? Munfa&SmifcwfvQuf? a&G;a&Smif a'go? yg'Bud,m? xm;&moifh[ef?
wefrwefESihf? tp&Sdojzifhvnf;aumif;/
(ed*kH;vuFm? 1269 ck? wefaqmifrkef;vqkwf(9)&ufaeY a&ul;ayrl? ckepf aMumif;a&) a0omvDacwf
ta&;tom; apmjynhfkd/
xkdYjyif u0dAEusrf;-i^93
ukd;rnfvQHnd? awmufajymifbdonf? pHrda&TavSmf? armif&Sifausmf/ ukd;aqmf *kdPf;0rf;? y'pGrf;0,f?
OmPfxeG ;f ok;H quf? oHvsuo
f ifo
h nfveG af v? ewfu;dk zG,f aomf? OmefarTenf;[d? okwad v;yg;? axGjym;tu&m?
omcgwpfcsuf? ,if;wufw ywf? oHvwf? okH;qkrf;? oH&if;usKrf;}} ponfjzifhvnf;aumif;?(u0dAEusrf;
i^93)TefMum;xm;csufwkdY &Sdavonf/
xkdYaMumihf oHpOftaetxm; twkdt&Snf? tav;taygh? 'DC&(*k v[k)toHnD&ef ta&;BuD;
avonf/
y
u
p
#
w
y
(2)
'k
c
q
|
x
z
w
*
Z
!
'
A
p
C
ps
"
b
r
i
n
P
e
r
toQifpudE\
16
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
tu&m tzkd tr
u0*f
odMum;rif;
oG&wD apmihf\/
p0*f
y&rDoGm
okEa& apmihf\/
#0wf
,rrif;
umvm *ED apmihf\/
w0*f
AdEkd;
oD&da'0D apmihf\/
y0*f
tuedXjA[g
rPdarcvm apmihf\/
rm&fewfapmihfaom ,&v0o[VtH [lonfht0*ftu&mwkdYukd a&Smif&Sm;&onf/ uAsm? vuFm? &wk
tpyk'f? 'kwd,yk'fESpfyk'fwkdYrSm a&Smif&onf/ tjcm;yk'fwkdYrSmvnf; rvTJomrS xnfh&avonf/ ZmwftaecGJjcm;
rIrSm IwfaxG; oavmuf tusKd;rrsm; rjyawmhNyD/
u0dAEusrf;vm vuFmwkdYrSm pwkwtu&m ig;vkH;xJrSm ]]b}} (bukH;)tu &mESihf tpcsDrIrsm;acsonf/
,rrif; tapmihfESihfumv *EDtapmihf(#? !? P= tzkd? X? z=tr)tu&mwkdYukdvnf; (i? n? P? e? r)
jzpfavonf/ P(PBuD;) tu&mrSm #tkyfpk? tkd^ysuf(ESpfxyfuGif;)usavonf/ owfcsifvQif e-i,f
owfjcif;uyif aumif;rnf[k wifjytyfonf/ OmPqkdaomyk'fukd &[m'DawmPokwfjzihf PBuD;jyefoihfroihf a&Tusif*kdPf;tvkd? ok"rm*kdPftvkd jiif;qkd wkH;&Sdavonf/
okdYvsif u0dAEusrf;tvkd tu&mwkdYukd tEktysKd? t&ifhttkdcGJjcm; rSwfom;tyfonf/
Murf;aomtu&m
tu&mxJwGif tqkd&cufonfukd Murf;onf[k qkdtyfonf/ o&&SpfvkH;wGif tm? ? OD;? {;? Mo [l
aom o&oufoufESihf a&;xm;aompmukd tqkdMurf;onfqkd\/ t? ? Oukd o&[lac:onf/ uf? if? pf?
nf? wf? ef? yf? rf? ,f? 0f [laom oH,w
k t
f u&mwku
Yd dk wpfqufwnf;a&;om;xm;jcif;vnf; tqk&d cufavonf/
j*KwaAg"ed,-ayrl(ud)rSm tu&mwkdYonf 'DCcsnf;jzpfjcif;? av;vkH; av;vkH;wpfcg-,wdjzwfjcif;/
(&yfwefYqkd&onfukd ,wdac:\)/ pnf;urf;ESihfnDvQif 0d'sKHEmvm*gxm(0dcsKHefrmvm *gxm)rnf\/
0kawm',qef;usrf;rSm 0dZKrmvm*gxmac:avonf/(r*kdPf;? r*kdPf;? *k-2vkH;&Sdavonf/ j*KwaAm" usrf;
tqkdESihf ruGJjym; wlnDayonf/
*gxm\t"dyg,fu ]]vQyfEG,fjyif;xef? rkd;BudK;oH}}[l\/ Oyrm ]]'def;'def;'def; 'def;..'def;'def;'def;'def;}}ukd
av;vkH;ta&mufrSm tenf;i,fwefY&yfvsuf qkH;atmifqkdMunhfu wufoHcsnf;jzpf toHukd ESdrfr&aMumif;
wif&Sm;ay vdrfhrnf/
j*KwaAm"usrf;tvkd yKZm(yvkw)? aMomf-o&ukd okH;rMwm,ljcif;onf u0dAEusrf;? t,ltqESihf
wlnDavonf/ toHt&SnfqkH; jzpfaomaMumihf ikdjcif;? vGrf;jcif;? wrf;jcif;wkdY\tprSm-aMomf (yvkw)ukd
tokH;jyKMuavonf/
u0dAE-c^21 rSm od'dv? '@Dv? tu&m[l cGJjcm;csuf&Sdavonf/ odxdv? "edw tu&m[l
yk'fppfusrf;rSm ac:qkdxm;onf/ upnf;o'gusrf; rSm aCgo? taCgovkdY ac:avonf/ tu&mcGJjcif;rSm
twlwlyifwnf;/
uc?*Ci? pq?Zpsn? #CP
wx?'"e? yz? ybr
yxrESi'fh w
k ,
d tu&m-odxv
d (aysmah ysmif;)? taCmo(rMurf;)? wwd, ESihf yOrtu&m "edw(cufrm)?
aCgo(Murf;wrf;)/
okaAgpvuFm&usrf;? *gxm-58 rSm-]]c&mcDvm y&dudP? acawcdwH zvwsvH}} vkdY tzGJYtEGJU Murf;tqkdt& cufaomtjzpf-AEzkoa'go
C:\YIN KYE MU NO 8 SISISYE.P65
toQifpudE\
17
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
ykHpHukd xkwfjyxm;onf/
a'gotajzykdif;*gxm-99rSm
]]yEm ly0db 0H okPEm r"k&H*d&H/
p&Ed om"l orK'/ umavauVd y&Hrkcg}}qkdaom tqkdElnHhrI okckrmvmwm *kPfajrmufjcif;*gxmESihf
ajzqkdxm;ayonf/ qkdaumif;jcif;ESihf qefYusifaom tqkd&Murf;? raumif;onfoabmukd t"duEIdif;,SOfjy
&mjzpfonf/
Oyrm-]]ckdifckdif cufcuf ckdifcufcuf? yifwkdif;rsm jzmvkdY,Suf}}qkdaompum;pkESihf]]&Gufa[mif;u<uD?
&Gufopf0DvQuf? wxGDzl;yGifh? vDl;yifhaomf? toihf0J,m? ,drf;umoDusL;? aysmfjrL;Mujyef? obif[efjzihf?tvGef
wifhw,f}}qkdaompum; pkukd wkdufqkdifMunhfEkdifonf/ tMurf;tEk oabmay:vmygvdrfhrnf/
(wxGDzl;yGifh vDl;yif)(,drf;umoDusL;? aysmfjrL;Mujyef? obif[ef)jzihf tvGefwifhw,faom ormoMo
Z*kPfjzpfonf/
(&Gufa[mif;? &Gufopf)? (wxGDzl;yGifh? vDl;yifh)tykd'frsm;onf oHwl aMumif;uGJjzpfonf/
([efjzihf vGefwifh)oHpnftvGefcsKda&;=r"k&wm*kPfodrf;um (obif[ef jzihf vSrf;pyf)oDusL;aysmfjrL;
qkdaom pum;wkdYonf (toufr&Sdaom opfyifoabmrSm touf&Sdaom oabmwifpm;jcif;)tygau ygPd
"r- orm"d*kPf jzpfonf/ qkdvkd&if;ukd &Sif;vif;odvG,fojzihf y'*kPf? &Guf? &Guf? yGifh? yifhteD;uyfpyfqkd
xm;aomaMumihf oHpOfrQwnDGwfjcif; orwm*kPfvnf; yg0ifavonf/
toQifpudE\
18
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
toQiBf u;D
apmjynf
h rdk *Zif;
1999-ck? pufwifbmv
uk;d um;csurf sm;
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
(10)
u0dAEusrf; (pmayAdrmef)
u0dygo@usrf; (pmayAdrmef)
j*KwaAm"ed,
okaAm"vuFm&usrf;
0kawm',qef;usrf;
&ckdifrif;orD; {csif;
odefuefrdefwGif csD&wk
upnf; o'gBuD;
tvuFm ed,opf
&ckdif,Ofaus;rIrsm; trSwf(3)
19
toQifpudE\
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
aoGznfaomomoema&;
OD;puEd
qHrkwfqdwf&dwfzl;aom qwmonf okb'f&[ef;BuD;onf om;ESpfa,mufESihftmwkrmNrdKUwGif aexkdif
vsuf&Sdavonf/ xkdNrdKUokdY bk&m;&Sifonf aemufygoHCm 1250 ESihf <uvm&ef owif;xGufaeonf/ xkdYaMumihf
okb'fonf bk&m;&Siu
f dk oD;pk'H efaygufqrG ;f vSLvko
d nf/ om;ESpaf ,mufudk qwmvkyaf pvsuf tvSLcHcidk ;f onf/
bk&m;<ua&muf eHeufr;dk aomufqrG ;f &yfpOf &Sio
f b
k 'fxH r&yfbJ a&Smif&mS ;cJah vonf/ xkt
d cg ud,
k w
f idk q
f rG ;f cH
yifhcJhaomfvnf; ]]w&m;ESihfrnDGwfaomqGrf;jzpfonf}}[k uJh&JUavawmhonf/ xkdYaMumihf bk&m;ukd &efNidK;zGJYcJh&m
y&dedAmefjyKaomtcg ]]&[ef;a*gwr taESmuft,SufrS vGefNyD? igwkdYjyKcsif&mjyKEkdifNyD}}[kajymqkdavonf/
okb'f\pum;ukd t&Sifr[muyMum;odcJhonfup owdoHa0* jyif;pGmjzpfvQuf &mZN*dK[fwGif yxr
o*Fg,emwifrI jzpfcJh&onf/
xkdo*Fg,em tbd"rm yd#uwfryg&Sd[k *kdPf;uGJtcsKdUu apm'uwufMuao;onf/ "r0de,ukd
o*Fg,emwifcJhMuonfqkdaom ygVdawmfvmpum;ukd ppfaq;Munhfoihfonf/ "ro'gonf y&d,wd[laom
yd#uwfo;Hk yku
H adk [mcg okwe ?f tbd"rm? 0denf;ok;H rsK;d vk;H ukad [mEkid
f okwe u
f dk y&d,m,ftm;jziho
f m a[mEkid f
onf/ obm0teufudka[maomtcg y&rwobm0twdjzpfaom tbd"rmyd#uwfukd wkdufkdufa[mEkdifyg
onf/ xkdokdY "ro'gonf tbd"rmyd#uwfukd rvGwfwrf;a[mEkdifaomaMumihf yxro*Fg,emwGif tbd"rm
ygNyD;jzpfavonf/ xkdYaMumihf apm'uwufMuolrsm;twGuf c&D;ra&mufacs/
0gqkv
d wGif ausmif;jyifvQuf 0gacgifvrSp ckepfvwkid w
f idk f wifcMhJ u&m o*Fg,emryg0ifaomyk*Kd vrf sm;
xkdae&m aecGifhr&Sdacs/ o*Fg,emrwifrD ck'gEkck'u odumyk'fwkdYukd ry,fzsuf&efESihf tjypf&Sdom ynwf
aomaMumihf qufvufusihfoifhaMumif; t&Sifr[muyrax&fu qkH;jzwfcsufay;cJhonf/ pMum0aw;
rif;u om;BuD;ukd wkdif;jynftyfESif;ykHESihf Oyrmay;awmfrlcJhonf/
o*Fg,emwifcsdef 0guRwfumv t&Sifyk&mPax&fESihf &[ef;ig;&m 'udP*D&dZeyk'fokdY <ucsDvQuf
xkdutjyef &mZN*dKvfokdYa&muf&SdvmpOf o*Fg,emwifax&ft&SifwkdYu yifhzdwfMuvifhupm; r<ujzpfcJhacs/
xkdYaMumihf t&Sifyk&mPax&fu ]]igh&SifwkdY o*Fg,emwifjcif;ukd aumif;rIigjyKtyfNyD? okdY&mwGif igrlum; jrwfpGm
bk&m;rsufarSmufawmfrS Mum;emrSwfom;xm;onfhtwkdif; qufvufaqmif&GufygtHh}}[k jyefvnfrdefYMum;cJh
avonf/
jrwfpGmbk&m; 0gpOftvkdufa[monhf tpOftvkduf t&Sifyk&mPax&fuaqmifcJhojzifh oufawmfBuD;rS
jyeftpOfzsuf&efrpGrf;Ekdif xkdokdYrdefYMum;awmfrlonf/ o*Fg,emwifax&fwkdYuvnf; txl;uRrf;usifaom
{w'*fbGJU&Sifrsm;jzpfonfhtavQmuf &Snfvsm;aomokwefwkdYukdaygif;pyf 'DCedum,fponfjzihfvnf;aumif;?
*gxmwpfyk'fjzihfa[mvQif {uedygwfponfjzifhvnf;aumif; ykdaumif;atmif tpDtpOfcsxm;jcif;rQomjzpf
xkdudprSmaemufaemifumvwGif jyKurvG,fulaom udpwkdYjzpf&monf/ xkdYaMumihf yxro*Fg,emyGJwGif
oHCmuGJjym;rI tcsif;yGm;rI tvsOf;r&SdcJhygacs/
'kwd,o*Fg,emwGifum; omoemESpf wpf&mtMumwGif jzpf&m? a0omvDjynfom; &[ef;qkd;wkdYonf
taMumif;jycsufr&SdbJ 'o0wKuq,fyg;wkdYukd wDxGifBuHqvsuf tmywfroihf[k qkH;jzwfcsufjyKusihfvmcJhMu
onf/ c&D;a'opm&D <ua&muf&adS om t&Si,
f ax&fuv
dk nf; tvSLcH&&Sad om a&TaiGwu
Ydk dk a0pkay;avonf/
xkt
d &Siu
f vufrcH &GmpOfv
f n
S
hf w&m;a[map&m a&TaiGut
dk vSLrcHtyfaMumif; a[majymavonf/ 'g,um
wku
Yd t&Si,
f ukd rMunfadk omaMumifh Oauyed,urf(ESix
f w
k )f jyK&ef tm;xkwMf uaomtcg tbdOmPfjzihf
<uoGm;cJhavonf/ a&muf&mwkdY trSeftwkdif; qkH;jzwfay;Muyg&ef EId;aqmfwkdufwGef;cJhavonf/xkdYaMumihf
a0omvDjynfokdY t"dukPf;qkH;jzwf&ef oHCmawmf wpfq,fhESpfodef;(12)odef; pkkH;a&muf&SdcJhMuonf/
a0omvDjynfrS 0ZyD w
k w
idk ;f om;wkb
Yd ufu Ow&ax&fudk vmbfx;dk q&mwifcMhJ uonf/ &[ef;aumif;
wkzYd ufrS tBu;D qk;H um; t&Sit
f meEm\twlaewynhv
f nf;jzpf? bk&m;&Siu
f dk zl;ajrmfz;l olvnf;jzpfaom touf
C:\YIN KYE MU NO 8 SISISYE.P65
toQifpudE\
20
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
toQifpudE\
21
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
toQifpudE\
22
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
OD;puEd
1999 ckEpS ?f arv
23
toQifpudE\
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
&mrkESihf &ifilawmf
t&Sipf uEd
(30-4-95 aeY yif;0gtvnfc&D;twGuf trSwfw&tjzpf)
&mrkrSm ]yif;0g}}[k ac:aom t&yfXmejzpfacsonf/ ,ck b*Fvm;a'h&SfEkdifiHwGif wnf&Sdaeonf/
&ckdiforkdif;acwfwGif b*Fvm;a'h&Sfonf taemufjynftrnfjzihf xif&Sm;cJhonf/ xkdwGif b*Fg12&yf[l
owfrSwfcJhavonf/
&mrkrSm &ckdifrif;vufxuf b*Fg 12 NrdKUowfrSwf&mwGif ryg0ifcJhaomfvnf; ppfpcef;cs&yf&m NrdKUum;
jzpfacsonf/ a*:awmfyvifNrdKUrS ajrmufbufwGif&Sdavonf/ ewfjrpftqkH; acgif;wkH;(tlcsm)rSoGm;aomf
ukdif;BuD;ukdif;aoQukd ausmfvGefvQif? a*:awmfyvifokdY a&mufonf/ xkduqufoGm;aomf &ckdif&Gm? pkdif;'g;?EGm;kH
awmif/ rIdif;p&DcGqkHokdYa&mufonf/ xkdcGqkHawmifbufwGif rkdif;p&D&Gm&Sdonf/ cGqkHu ta&SUukdoGm;aomf yif;0g?
taemufukdoGm;aomf? zavmif;csdyf(aumuf bmZm&fNrdKU)? ajrmufukdoGm;aomf ppfwaumif;NrdKUokdY a&mufoGm;
avonf/
Amvkusmyvi(f yavmif)e,ftqk;H rS r&Suaf csmif;(yef;oD&ad csmif;)twkid ;f ausmjf zwfomG ;vQiv
f nf;a&muf
avonf/ yif;0g(&mrk)onf aumufb
mzm&f(Cox's Bazar)ac: zavmif;csyd Nf rKd Uu taemufbufyifv,fem;urf;
pyfwiG f wnf&o
dS nf/ yif;0gNrKd UrSm ta&SUbufawmifajc&if;wGif wnf&adS vonf/ 10rkid cf efY c&D;uGma0;ayonf/
zavmif;csyd Nf rKd UrS acsmif;0cHvsuf rIid ;f p&Dacsmif;onf yif;0gxd aygufa&mufomG ;avonf/ xkad csmif;onf
yif;0gNrdKUawmifbuf &ifulukwkd;awmifukdvSnhfum r&Sufacsmif;(oQLemqD&d)/ &DMunfacsmif;(eusm;qD&d)okdYwkdif
atmif aygufa&mufqufomG ;avonf/ &ifuu
l w
k ;dk uku
d ;l aomf awmifa&T&mG okYd a&mufonf/ r&Suaf csmif;?&DMunf
acsmif;wkdYrSm Akdvfrif;axmife,f? ppfwaumif;awmifwef;a'ojzpfavonf/ yif;0gNrdKUonf rIdif;p&Dacsmif;
rSp;D 0ifvmaomacsmif;\ajrmufbufurf;ezl;wGif wnf&o
dS nf/ &DMunfacsmif;rS a*:apmif;nmwifoYdk qufo,
G f
vsuf &ckdifarmifawme,fajrmufykdif; &Jpk? vay:? &Jatmifacsmif;? carmif;qdyfwkdYESihfvnf;pyfavonf/
a&S;u yif;0gNrdKUokdY ewfjrpfacsmif;zsm;rS &Jpkacsmif;odkY qefwufvsuf rmc*smtif;ukd jzwfausmfum
r&Sufacsmif;twkdif; oGm;a&mufEkdifMuonfqkd\/ rmc*smtif;rSm wdrfaumoGm;cJhNyD;&mum; vrf;ydwfcJhonfrSm
MumavNy/D a*:aZmifnmrSomG ;vQif yif;0gokYd 10 rkid cf efo
Y m a0;onfq\
dk / ,cktcgwGif uke;f vrf;ESib
fh *Fvm;
yifv,furf;ajrmifc&D;om&Sdawmhonf/ yifv,furf;ajrmiftwkdkif;oGm;vQif ewfjrpf0 u,kacsmif;(Taknaf)rS
zavmif;csdyfxd 65rkdifa0;onf/ ukef;vrf;jzihfqkdu u,kacsmif;rS zavmif;csdyfxd 54 rkdifcefYa0;onf/
zavmif;csdyfrS r[mpkd;uRef;xd 6rkdifc&D;&Sdonf/ xkduRef;ESifhzavmif;csdyf urf;ajrmifMum;wGif &ckdif&Gmrsm;
teD;pyf&SdMuonf/ &Gmopfau? OD;acgif;jyif? aomfwusm? qnfBuD;? pku&m? [m&fbif;&GmwkdYjzpfonf/
zavmif;csdyfrS ppfwaumif;ta&muf rkdifwpf&mcefYoGm;&onf/
yif;0gNrKd Uukd a&SUu &rmyl&[lvnf;aumif;? &rm0wD[
l vnf;aumif; ac:wGicf MhJ uavonf/ &rm0wDrS
a&TUajymif;vsuf &mrkNrKd Ujzpfvmonf[k qkMd uonf/ xk&d mrkNrKd U\ ta&SUbufawmifwef;Bu;D yef;rsm;0if;0gvsuf
zl;yGihf&Sdonf/ xkdukdtpGJjyK yef;0g;NrdKU[lac:aMumif;jzihf ajymMuavonf/ tcsKdUu yef;0gacsmif;zsm;wGif
yif;0g[laom ouf&Gm&Sdonf/ xkd&GmukdtpGJjyK yif;0g[k ac:wGifvmonfqkd\/
yif;0gNrdKUukd tcgtm;avsmfpGm NrdKUpm;rsm; cefYxm;cJhonf[k ,kHMunf&onf/ rif;apmrGef(e&rdwfvS)onf
jynfwiG ;f a&;aMumihf taemufb*Fvm;? ol&wef jynf*g0godYk a&Smifwrd ;f aecJo
h nf/ xkpd Of tkycf sKyaf &;vufvw
T f
cHcJh&ojzihf yif;0g NrdKUonf ysufpD;oGm;cJh&onf/ xkdYaemuf rif;apmrGefnD? e&Elrif;c&D(tvDcif) vufxufwGif
jyefvnfwkdufckdufodrf;,lcJhavonf/ xkdYaMumihfyif yif;0g? pku&m? ppfwaumif;wkdYukd vuf0,fokdY&&SdcJhonf/
xkdpOf yif;0gNrdKUukdjyefwnf trwfBuD;0drvtm; pm;a<u;ay;qyfcJhavonf/ yif;0gNrdKUtjyifbuf &Sifi,f
ukwdk;rSm ,ck &ifulukwkd;yif jzpfacs&monf/ rif;AmBuD;vufxuf xkdukwkdYukd oufwkdYodrf;ykdufav&m ZkEwf
paom ppfolBuD;wkdYtm;apvTwf wkdufckdufcJhavonf/ rif;xD;vufxufu r[mpkd;ESifh&Sifi,fukwkd;wkdYukd
C:\YIN KYE MU NO 8 SISISYE.P65
toQifpudE\
24
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
bk&m;apwDrsm;
yif;0gNrdKUwGif &ifilawmf"mwfESihf oufxifzapwD[l xif&Sm;aom bk&m;rsm;&Sdavonf/ oufxifzcif
qkdolu rGrf;rHcJhjcif;jzpf if;\trnfukd pGJwGifac:jcif;jzpfacsonf/ rlvuqkdvQif &ckdifrif;vufxufuyif
wnfcJhjcif; jzpfaMumif;od&onf/ zavmif;csdyfu ppfwaumif;toGm;tvmwGif vSrf;arQmfzl;jrifae&ojzifh
NrdKU\usufoa&aqmifjzpfavonf/ ppfajy;&ckdifwkdYa&muf&SdaecJhNyD;rS jyefvnfrGrf;rHjcif;omjzpf a&S;acwf
apwD[
l ,lq&zG,&f adS vonf/ apwDurdk rG ;f rHczhJ ;l aom oufxifzcifudk odrv
D u
dk o
f l r&So
d avmufjzpfacsonf/
xkdYaemufyGJpm;'kd;atmifwkdYvnf; xyfrGrf;rHjyKjyifcJhMuao;onf/ apwDukd yif;0gNrdKUESihfreD;ra0; ta&SUbuf
wGif zl;awGUEkdifonf/
yif;0gNrdKU &GmBuD;bufwGifvnf; bk&m;BuD;wpfql&Sdavonf/ odrfawmfjzihf udef;0yfvsuf&Sd&m a&S;tusqkH;
bk&m;jzpfonf[k qkdMuonf/ xkdokdYqkdvQif NrdKUwnfbk&m;yif jzpfaumif;&monf/ yGJpm;xGef;OD;? xGef;pHwkdY\
aumif;rI? ajrmif;em;bufausmif;ESihf bk&m;odrf&Sdonf/ q&mawmfrSm ,ck ppfawGNrdKU yif;0gausmif;wGif&Sdae
onf/ xkdausmif;teD;wGifvnf; bk&m;odrfwpfck&Sd&m ,ck rm&rmBuD;rsm;apmihfa&Smuf ukd;uG,f&SdaeMu\/
&ifial pwD"mwfawmf
&ifilapwDukd tpwnfxm;cJholrSm &ckdifjynfh&Sifrif;Ambk&ifjzpfonf/ ukvm;u &ifil[l(i-ukd
ryDrobJ)rac:wwfojzihf &iful(i-ukdu? c? e [l) ac:wGifcJhjcif;Mujcif; jzpfavonf/ Oyrmig;cl&ukd
emul&[l ac:oHjyKaeonf/ xkdYaMumihf ]]tppGmu? rif;Amocif? &ifuloQifonf? bk&ifwefckd;? xdef;xdef;BudK;
C:\YIN KYE MU NO 8 SISISYE.P65
toQifpudE\
25
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
&ifub
l &k m;ausmif;
xkd &ifial wmfapwDtwGuf yif;0gyGpJ m;Bu;D xGe;f atmifausm(f axmfO;D bcif)onf om;yrmxm;aomxGe;f pH
tm;wm0efay;vsuf ppfawGNrKd UokYd opfo,f,&l efvw
T
f olaX;&Jausmo
f x
l rH S ulnyD aYdk qmifcahJ vonf/ xko
d pfudk
bkwjf zihf aumZm 1266 ckEpS ?f ewfawmfvqef; 12-&ufaeYu,lc
hJ tbk;d vcukd ud;k &mjzihaf usmif; aqmufvyk f
apcJhonf/ xkdtaMumif;ukd orkdif;a&;pyfcJhonfum;]]aqmufxlpkduf pkvpfrGef;cRef? jymom'fysHokdY? ausmif;rGefNyD;a,Smif;? wumaygif;wGif? OD;acgif;ozG,f
wifw
h ,fBu;D vS? axmfO;D bonf? jrifumESpo
f uf? aZmpdww
f uf
f ? ckcsu
f wGi?f Ak'& iS \
f used ;f vQiXf me? 0d[m&[k?
jrwfvSausmif;awmf? onfwkdif;ay:wGif? a&mif0gNzdK;NzdK;? NzdefYNzdefYxkd;om;? qD;kd;[if;om;? a&Tcsjim;}}[l\/
xkaYd emuf oDvOykoaf pmiho
f ;Hk &eftwGuf ocFr;f Z&yfuydk g aqmufvyk v
f LS cJo
h nf/ yGv
J rf;obifrsm;ukv
d nf;
qif,ifvsuf? ukokdvfaumif;rIrsm;ukd jyKpkcJhonf/ tpkpkjyKorQrIukd a&pufoGef;cs trQa0um om"kac:cJh
aMumif; orkdif;vuFm pyfqkdxm;&Sdayonf/ axmfOD;bcif xGef;atmifausmfukdvnf; &iful'g ,um[l
rnfwGifcJhMuaMumif;jzihf
]]vGefxif&Sm;onf/ bk&m;trI? vGefjyKpkonf? &iful'g,um? rnfonmjzifh ac:a0:av&? axmfOD;b\?
jzLpGtvkyf? rSefpGm[kwf\}}
[k a&;zGJYcJhay\/ if;\om;bcspf(eHYombcif)vnf; 1291 ckESpfwGif &iful bk&m;ausmif;tkwfwkduf
wpfck aqmufvSLcJhonf/ &ifulteD;wGif &ckdifr&rmBuD;rsm; &SdaeMuao;onf/
toQifpudE\
yif;0gNrKd U&Gm
26
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
toQifpudE\
27
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
aumif;rIaxGaxG
rtdrfpkd;rSm yGJpm;'kd;atmifESihf tdrfaxmifzufcJhonf/ 'kd;atmifrSm umvuwm;yGJpm; csZm;&D\nD jzpfav
onf/ 'kd;atmifbaxmfwkdYum; &efukef? rEav; yGJkHzGihf taemufjynf ukefonfBuD;toif; ukd
zGJYpnf;cJhMuonf/ &efukef a&Twd *kHbk&m;&ifjyif taemufbuf &ckdifwefaqmif;BuD;ukd aqmufvSLcJhMu
onf/ A[ef;a&Tusifwkduf r*Fvmwkdufausmif;? Munfhjrifwkdif a0VK0efausmif;wkdufwGif OD;'kd;atmif
ausmif;wkdYukd aqmufvSLcJhMuonf/ if;wkdY\ om;orD; rsm;rSm &efukefpOfhtkd;wef; aexkdif&SdcJhMuonf/
'k;d atmifonf ZmwdXmae NrKd Utaemufbuft&yf a&uefBu;D wpfuef wl;azmfay;cJo
h nf/ csZm;&S;D um; txuf
wef;ausmif;ukd aqmufvSLcJhonf/
yGJpm;baxmfonf touf 74 ESpfwGif NrdKUawmifbuf c&pf 1931ckESpfu aq;kHaqmufvSLcJhonf/
atmufom;buf ausmif;BuD;ukd 1266 ckESpf? waygif;vqef; 5 &uf Mumomyaw;aeY oaxmfOD;(kdOD;
bcif)aqmuffvkyfcJhonf/
atmufom;bufb&k m;ausmif;ukd 1269 ckEpS ?f waygif;vqef; 9 &uf yGpJ m;Bu;D zaxmfaqmufvyk o
f nf/
atmufom;buf odrfBuD; 1275 ckESpf? waygif;vqkwf 5 &uf? OD;zaxmf aqmufvkyfonf a&TawmifNrdKU
q&mbkdaqmufonf/
atmufom;bufausmif;acgif;avmif;BuD; 1273 ckESpf waygif;vjynhfaeY aMu;tav;csdefydm 1000/
tzkd;vufcaiG 1000/ acgif;avmif;i,fydm 700/ tzkd;vufcaiG 700 ESihf OD;zaxmfoGef;vkyfonf/
atmufom;buf odrf&Sdaom bk&m;BuD;ukd 1273ckESpf aMu;tav;csdefydm 5000/ tzkd;aiGvufc 5000
ESihf oGef;vkyfonf/
t&Sipf uEd
&ckid o
f [m,toif;r*Zif;(4)
1997-ck? 'DZifbmvrS
28
toQifpudE\
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
ya0PDu "rowfvm
jzwfx;Hk vTm
ewfjrpf-OD;0go0
]]pma[mif;yDa[mif; raysmufaumif;? pma[mif;&Sdu xkwfazmfMu}}[k a&S;OD;pGm aqmfMowkdufwGef;vkduf&
ayonf/
a&S;pma[mif;aya[mif;rsm;onf ajratmuf&dS o,HZmwypn;f rsm;uJo
h Ykd tvGew
f &m wefz;dk &Sv
d aS yonf/
ajratmuf&Sd o,HZmwypnf;rsm;ukd tay:u rjrifonhftwGufaMumihf wefzkd;&SdrSef;rodMuawmhacs/ xkdYtwl
a&S;u aywkdayprS&&Sdxm;Muaom pma[mif;aya[mif;wkdYukdazmfxkwfrjyMuvQif wefzkd;&Sdaom&wemwkdY
onfvnf; ajratmufwGif qkH;IH;&ouJhodkYom jzpfawmhrnf/
epfjrKyfaeaom a&S;a[mif;pmayrS taxmuftxm;wpfckckukd azmfxkwfjyjcif;onfum; wefzkd;rjzwf
Ekdifatmif &Sdawmhonf/ aywkdayp? pmwkdpmp[k txifrao;MuygESihf/ twkdtponfvnf; ta&;BuD;aom
tcsut
f vufwiG f yg0ifEidk yf gonf/ rPdaZmwausmufrsu&f wemBu;D &ouJo
h Ykd wpfv;Hk wnf;jzihf Ny;D pGr;f Ekid af om
oabmowv
d nf;&Sad umif;ayvdrrhf rnf/ a&S;a[mif;pma[mif;rS twk,pl &mvnf; &Syd gao;onf/ ,if;rS&aom
taxmuftxm;wpfckyifjzpfonf[k qkd&rnfomwnf;/
rEk"rowfjzpfay:vmjcif;
tpr[morwrif;vufxufwGif opfyif? opf&Guf? awmawmif? tif;tkdif? acsmif;? ajrmif;paom
tac:ta0:wku
Yd dk urmapmihef wfwo
Ydk nf vlta,mifaqmif vltaygif;wkYd oifay;vSmMuuke\
f / urmOD;ol
wkdYonf a'gockduf&efjzpfyGm; tIH;tEkdifw&m;qkdifMuavaomf &efwkd&efpwkdYukd ajypdrfhaomiSm a,musfm;
jrwfwpfa,mufudk ckw
H &m;olBu;D t&m wnfxm;ay\/ xkad ,mufsm;jrwfonf olwpfx;l \ raem(pdw)f ESv;Hk ukd
Nidrf;apjcif;iSm cspfzG,faompum;wkdYukd qkdwwf? ajymwwfaomaMumihf ]rEk}rnf\/
]"rowH}[laom r*"bmompum;onf jrefrmbmomtm;jzihf aumif;aompum;? w&m;ESihfnDGwf
aom pum;[k t"dym,f&onf/
xkrd Ekrnfaom &aohonf pMum0VmwHwidk ;f rS EGm;OD;acgif; yrmP&Sad om tu&mwku
Yd dk jrifavavmu
orkwdusrf;jzpfaom "rowfukda&;ul; r[morwrif;tm; qufay;vm\/
r[morwrif;vnf; xkd rEk"rowfxGufqkdonfhtwkdif; pD&ifqkH;jzwf\/ rEk&aohqufay;vmaom
"r o wf u srf ; uk d rEk " r o wf w &m;ES i h f a vsmf n D p G m pD & if q k H ; jzwf a om) usrf ; [k w G i f \ /
xkrd Ek"rowfusr;f ukd tpjyK a&TrsO;f "rowf? rEkyav"rowf? ya0PD "rowftp&So
d nfjzihf trsK;d rsK;d
wkdYyg0ifMu&m ,cktcg xkd"rowfxGufqkdcsuftwkdif; pD&ifqkH;jzwfrI&Sdr&Sdukd rodEkdifay&m/
Oya'yk'rf t& wpfpw
Hk pf&m jypfru
I sL;vGeaf omaMumihf 'PfaiGxrf;ap&m ,cifu 5d'PfaiGudk ,cktcg
rnfrQavmufaom 'PfaiGjzihfnDrQoihfavsmfrnfudkvnf; csdefqod&efvkdtyfayonf/
ajymvk&d if;uawmh]ya0PD"rowf} trnf&adS om usr;f rS atmufazmfjyyg pD&ifq;Hk jzwfcsuw
f u
Ydk dk erlem,l
Mu? odMuap&ef jzpfygonf/ ayrlvuFmtwkid ;f oufaocHtjzpf oif&h m&mukd aumufEw
k w
f ifjyvku
d &f ayonf/
vuFm\ oabmvmukdMunhfNyD;vQif ]vkdvQifpGuf? ydkvQifzsuf} zwfMuyg&ef a,medaom rEkoDum&jzihfESvkH;
oGif;apvkdaMumif; yefMum;tyfygonf/
Opmxkyf? xrif;xkyfESihf jrefrmESpf&m BudKuf&mtxkyfukday;ygrnfqkd urf;odkYa&mufvQif w&m;
awG U pvua'0D p D & if qk H ; jzwf a omw&m;/
(Cl ) -vG e f a va&S ; cg? yO v &mZf ? ar;ppf o mvS ? wk d i f ; &|0,f ? oD v jrif h j rwf ? ausmf x if & S m ;onf ?
ewf&Sifhr,fawmf? awmifwef;ay:xGuf? arGUavsmfxGef;y? pvua'0D? ra[oDvQif? awmif'Dyjcm;? ajrwpf
C:\YIN KYE MU NO 8 SISISYE.P65
toQifpudE\
29
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
toQifpudE\
30
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
tzao trdEiS o
fh m;? trdao orD;ESit
fh z tarGw&m;
(*D)-arG;onfcspfz? b0ajymif;vQif? rdcifESihfom;? ykdif;jcm;tarG? cGJa0wm oD;? orD;trd? jyefSdxkdYjyif?
arG;zcifESifh? &ifcGif0,fBuD;? orD;acsmjr? tzESihfom;? jcm;em;rQa0? azmfa&Gwoif;? om;csif;0efkH? cGJykHxif&Sm;?
txufom;uk?d pkxm; oufa0? aemufaeom;aygif;? axmifonft
h arG? aemufaersuaf zsm?f om;aygif; azmftm;?
a&TvTmrjym;? txufom;wkdY? cHpm;&aMumif;? axmif;onfhtarG? aemufaersufazsmf? om;aygif;azmftm;?
C:\YIN KYE MU NO 8 SISISYE.P65
toQifpudE\
31
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
toQifpudE\
32
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
toQifpudE\
33
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
unmom;jrwfuq
dk ?JG yg;uked rf;? t0wfuv
dk pS Ef iS ?fh rde;f rukad ,mufsm;? a,mufsm;ukd rde;f r?
t0wfvpS af omw&m;
(id)-vSunmqkd? ysKdEkEk\? om;wk&ihfrm? ESpfpkH>rmukd? remvkday? ukdifqkyfqGJ aomf? aiGESpfq,favsmf?
yg;erf;aomfum;? a&TavSmf&J&J? ESpfusyfcGJwnf;? 0wfvJxydef? yifhvSpfcsDaomf? od*okH;usyf? avsmfaptyf\/
zufvnf,Suf? &ifcGifxuf0,f? ykdufvnf;ae? vufajcwifaomf? aiGckepfusyf? ig;rl;wwfavm/
um;wefqm? *gxmyk'fyg|f? "rowftaygif;? qkH;jzwfaMumif;ukd? vrf; a[mif;xGifcGm? okdYjcif;&mjzihf?
rdpm t&? t&mcs? rde;f rESapfaxmif;? aysmaf Mumif; odyv
f nf; rtyfav&m? tmeEm[k? urmode;f ajr?jznho
f nf
yg&rD? avmif;vsmyDvsuf? rxDvSnhfpm;? olYr,m;ukd? ckd;rSm;acsrI? a&mk0wGif umvjrifhaxG? uka#wpfodef;?
wGufudef;ru? cHcJhrSvQif? ADzemorkwf? rsKd;aqG,kwfom;? jzpfjim;ESifESif? okH;usdyfpif[k? tr*Fvm? t&mrEkH?
eyke;f vnf;jzpf? tjypfwefwef? cH&[efu?dk usr;f *ef,il if? OmPfopfqif? qdwv
f Qiaf jrBu;D ? rD;us&D &J ?J oHawGcu
J ?dk
om;cJrSwf ae? Munhfwwfapavmh? av;axGr&Sd? tuwdvnf;? rodao;NrHK? uyfvSmwkHvnf;? arT;MuLat;pGm?
a&eYHomjzihf? pifpGmaq;ap-ukefownf;/
wawGoif;ayg? w&m;cH&m? av&efrSmum;? tmum0,frIdif;? armif&Tifqkdif;ESihf? oGm;wkdif;ruGm? vkduf
aumif;ygokdY? yrm,lav? ykHES,f,Gif;cRwf? rdef;r0wfjzihf? rTwfkdao? ykHaqmifacstHh? taewefpm;? xkd
a,mufsm;um;? &efymG ;rvI?H vufrwkeaf omf? vlyt
Hk v,f? &Supf zG,af Mumih?f ok;H q,faiGus? rde;f ravsmaf p?oa&
uif;vGwf? a,musfm;0wfukd? qGJcRwfvQifvnf;? xkdenf;avsmfjypf? OD;&mZfoGefoGef? aAmif;0wfqHukd? qGJcRwfacs
aomf? avsmfaiGtpif? ig;usyfyifwnf;/ xkdwGif cg;0wf? cRwfcsifcRwfcsif? MunfGwfom&Tif? uRrf;0ifcspfazmf?
taysmftysuf? a&m&uf&Tifjy? cRwforQrSm? a'gorajrmf? pGrf;razmfonf/ /tavsmfvGwfap uif;a0;ownf;/
ewfjrpf-OD;0go0
uk;d um;aomusr;f
]ya0PD"rowfusr;f rS}
&ckid o
f [m,toif;r*Zif;(4)
1997-ck? 'DZifbmvrS
toQifpudE\
34
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
35
toQifpudE\
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
a0omvDacwf Ak'omoem
OD;puEd
&ckdifa'ookdY Ak'bmoma&muf&SdcJhNyD;onfrSm "n0wDacwfuyif jzpfavonf/ &ckdifa0omvDacwf
wGifvnf; xkd"n0wDacwfu a&muf&SdtajcusNyD;aom Ak'bmomomoemukdyif qufcHvmjcif;jzpfavonf/
&ckdifbk&ifrsm;? rSL;rwf? olaX;? ol<u,frsm;? jynfoljynfom;rsm;up wpfEkdifiHvkH;u Ak'bmomukd,kH
Munfukd;uG,fol Ak'bmom0ifrsm; jzpfcJhMuonfukd ,kHrSm;oHo,r&Sdacs/ Ak'bmomomoemysHUESHYjcif;ukd xif
[yfapcJhaom apwDwnfjcif;? tvSLjyKjcif;ESihfpyfaom aumif;rIausmufpmrsm;wkdYu oufaocHvsuf&SdaeMuyg
onf/ Ak'0g'qkdif&m tESpfcsKyfjzpfaom a,"r*gxma&;xkd;yg ausmufpmqkdvQif tESHYtjym;awGU&onf/
at'D 5 &mpkrS 8 &mpktwGif; a&;xkd;cJhMujcif;rsm; jzpfMuav\/
okdYaomf wcsKdUaom okawoDrsm;u tmeEpEausmufpmwGif tmeEpjErif;taMumif; a&;om;zGJYqkdxm;
aom aMumif;&yftenf;tusO;f tay: a&SUaemufqufvuf rpdppfcMhJ ubJ ,if;acwfu &ckid af 'owGif uk;d uG,f
aom Ak'bmomukd wpfrsKd;wpfrnf vGJrSm;,lqcJhMuonf/ Ak'bmomyifjzpfaomfvnf; ax&0g'([de,me)
omoemr[kwfava,mif r[m,meAk'bmomyif jzpfav[ef a&;om;cJhMuavonf/ wcsKdUu &ckdifwkdYudk;
uG,faom Ak'bmomonf jA[PbmomESihfa&m,Sufaeaom Ak'bmomjzpf&rnf[k ,lqcJhMuavonf/
&ckdifa0omvDacwfwGif Ak'omoempnfyifcJhonfrSm xif&Sm;ayonf/ a0omvDacwfonf 4 &mpkrS
9 &mpkxd umv&SnfMumchhJ\/ xkdacwfwpfckvkH;ukd NcHKikHqufpyf avhvmokH;oyf&ef vkdtyfayonf/ tmeE
pjErif;\taMumif;t&mrQavmufjzihf Ijrifrjzpfacs/ a0omvDrwkdifcif "n0wDacwfuyif ax&0g'Ak'
omoemukd tpOftqufvufcMH u&if;om &Sv
d mcJah vonf/ ,ckrS bmoma&; a&ma,mif? a&mausm?f twktyGm;
uhJokdYjzpfcJhvQifum; &ckdifa0omvD \omoemonfa&TMumyifaygufrkd;us a&Tudk,facwfopfay: tvm;&Sdacs
&monf/
a0omvDacwf &ckdifa'owGif rl&if;ax&0g' ([de,me)Ak'bmomukd ukd;uG,f&if; jyKcJhaMumif;ukd
xif&mS ;apEkid af om taxmuftxm;rsm;rSm xkad cwf a&;xk;d ausmufpmrsm;om jzpfMu\/ a0omvD ausmufavS
um;acwf? pjErif;wkdY wnfxm;cJhaom a0omvDbk&m;BuD;&Sd ausmufpmtygt0if ausmufpmtcsKdUukd
wifjyvkdayonf/ &ckdifwGif tapmqkH;awGU&orQ ausmufpmwkdYqkdvQif Ak'bmom ESihf qkdifonfu rsm;vS\/
a0omvDacgif;avmif;pmqkdvQif edAmefukdyif &nfrSef; vSL'gef;a&;xkd;xm;jcif;jzpff ax&0g'omoem
oefYoefYomjzpfaMumif; a&S;ESpf aygif; 1500 cefYuyif tqifhjrifh Ak'bmomomoem xGef;um;&SdNyD;aMumif;
xif&Sm;avmufayonf/
a,"rx;dk yg ausmufpmrsm;
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
toQifpudE\
(7)
(8)
(9)
(10)
(11)
(12)
(13)
(14)
(15)
36
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
toQifpudE\
37
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
toQifpudE\
38
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
OD;puEd
1995-ckESpf? &ckdifr*Zif;(17) a0omvDtxl;xkwf
-&ckdifjynfokH; tu&m
-&ckdif'*Fg;rsm;
-tmeEpjE/ OD;pHomatmif
-Ak'omoemawmfESihf &ckdifjynf/ atmifomOD;
39
toQifpudE\
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
a0omvDacwf '*Fg;rsm;
ewfjrpf pef;atmif
'*Fg;rsm;onf wkdif;jynf\ukefypnf;zvS,fokH;pGJ&m t"dur@dKifjzpfonf/ a&Ttojym? aiGtojym
rsm;ukdyifvQif '*Fg;cwfESdyf oGef;vkyfvsuf todtrSwfjyK xkwfa0vmcJh&avonf/
xkdYaMumihf '*Fg;qkdonfrSm vlYtzGJytpnf;wGif ukefypnf;csif; zvS,f&m ESpfOD;ESpf0 qEcsif;ukdufnDrI?
wefzkd;twkdif;twm nDrQap&eftwGuf vlwkdYowf rSwfzefwD;vkdufaom ukefzvS,fa&;ud&d,m(0g)ukefzvS,f
a&;r@dKiftjzpf aqmif&Guf&eftwGuf wDxGifMuaom t&m0wKwkdYwGif aemufqkH;zefwD;vkdufaom wefzkd;jynhf
aiGukd qkdvkdonf/
(1)EGm;vm;cuf&if;'*Fg;
0yfaeaom EGm;vm;ykH&Sd wcsKdU OD;acgif;ukd vusfmbufodkY? wcsKdUwGif vuf0JbufodkY vSnhfxm;yef;ukH;
pGyfxm;onhfozG,f AdEKi,f(tuGufi,f)av;ckukd txufESifhatmuf pDwef;xm;\/ wcsKdUwGif ryg&Sd[lvnf;
od&onfEmG ; vm;ausmuke;f txufyidk ;f uGuv
f yfwiG f rif;\bGt
YJ rnfrsmukd a0omvDacwfo;Hk &u0P tu&m
jzihf a&;xkd;xm;onf/ tem;ywfvnfwGif puf0kdif;jzihf 0kdif;xm;NyD;vQif puf0kdif;tjyifbufwGifvnf; AdEKi,f
tpuftajymufi,frsm; NcH&Hxm;&Sdonf/
C:\YIN KYE MU NO 8 SISISYE.P65
toQifpudE\
40
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
(2) ckoif;cuf&if;'*Fg;
'*Fg;&ifbwf ckoif;ukd txufESihfatmufoZifyef; wpfbufwpfcsufpD jzifh NcH&Hxm;\/ ywfywfvnf
wGif txufEGm;vm;'*Fg;ukdyif tem;ESihf AdEKi,frsm; NcH&Hvsufxm;\/ tjcm;wpfzufwGif EGm;vm;'*Fg;ukdokH;cG
cuf&if;wpfck txuf'*Fg;ykHtwkdkif; yg&Sdygonf/
toQifpudE\
41
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
cJhaMumif; avhvmod&SdEkdifayonf/
tdE,
d ajrmufyidk ;f om;wkYd 0ifa&muftyk pf ;dk cJo
h avm[k qko
d nfrmS vnf; wpfpw
d w
f pfa'o rSeaf yvdrrhf nf/
&ckdifrsKd;qufukd avhvmMunhfu xkd,lqcsufudk vufcHp&m &Sdayonf/ &ckdiforkdif;ukd pOD;zefwD;cJhMuolrsm;rSm
ousomuDEG,frsm;? r*"wkdif;&if;om;tEG,frsm;? t&d,eftEG,f0ifrsm;yif jzpfMuygonf/ xkdYjyif xkdjynfwkdYESihf
tpOfu;l vl;qufqrH I &Sad eMuojzihv
f nf; xkt
d Ed ,
d ajrmufyidk ;f '*Fg;rsm;ESifh xyfwx
l yfrQ r[kwaf pumrl? qufpyf&dS
aeaom yef;yk? yef;csD vuf&mrsm;t& wpfpdwfwpfa'o wlnDaeMu[efwlygonf/
&ckdifausmufpm? urnf;pmrsm;ukd okawoejyKvkyfcJhaom tu&mygarmu (Phayre) az,mqkdolu
a0omvD'*Fg;rsm;onf jynfokH;'*Fg; [kwfrnfrxif? bmoma&;qkwHqdyfrsm;om jzpfvdrfhrnf[k ,lqcJhaMumif;
awGU&ygonf/ xkad cwfxt
dk csed f bk&ifwq
Ydk ak y;vQif aAmif;? pvG,?f a&Twq
H yd ?f aiGwq
H yd f ponfwjYdk zihf cs;D jri ahf vh
&Syd gonf/ tu,f qkay;aom'*Fg;jzpfvQif xk'd *Fg;ukd yk;d ? zJ? uwyD gwkjYd zihf vnfwiG q
f &JG ef yk;d BuKd ;rsm;wyfqif&ef
tem;wGif uGi;f rsm;yg&S&d ayrnf/ xkq
d ck s;D jri chf &H aom olw\
Ydk aqGrsK;d quftaejziho
f m wpfcpk ESpcf pk xde;f odr;f
xm;&SdMuayrnf/ ,ckvkd tajrmuftjrm; &SdEkdifrnfr[kwfay/ wcsKdUolwkdYrSm '*Fg;rsm;ukd pOfhtkd;i,frsm;jzihf
jrKyfESHxm;&SdcJhMuojzihf wl;azmfawGU&SdMu&onf[k Mum;od&\/
jynfokH;'*Fg;jzpfojzihfom aiGaMu;csrf;omolrsm;onf rdrdwkdY a&T? aiGypnf; wkdYukd uJhodkY jrKyfESHxm;
cJhMu&jcif;omjzpfayvdrfhrnf/ xkd'*Fg;rsm;onf qkwHqdyf '*Fg;rsm;r[kwfEkdif? jynfokH;'*Fg;rsm;omjzpf&rnf[k
vef'efwuodkvfrS orkdif;okawoD(C.A Ruston)&pwefpDatuvnf; ,lqa&;om;cJhaMumif; awGU&ygonf/
,aeYxdawGU&aom a0omvDacwf'*Fg;rsm;rSm atmufygtwkdif; jzpfavonf/
(1) a'0pjE
(10)
"r0dZ,
(2) ,ZfnpjE
(11)
"rpjE
(3) pjEAEK
(12)
ol&d,pjE
(4) blrdpjE
(13)
plvr[m&mZm(plVpjE)
(5) edwdpjE
(14)
[&dBwd'
(6) 0d&pjE
(15)
vmvdwum&
(7) NAdwdpjE
(16)
&mrdum&
(8) jyxd0dpjE
(17)
jy'krum&
(9) "&wdpjE("dwdpjE)
(18)
tEum&
azmfjyygawGU&Sd&aom '*Fg;rsm;teuf 1 rS 11xdrSm teEpjEausmufpm yg rif;qufxJwGif yg0ifaom
rif;rsm;jzpfygonf/ 12 ESihf 13 '*Fg;rsm;rSm &ckdif&mZ0ifvm pjErif; 9 qufwGif yg0ifaomrif;trnfrsm;jzpf
ygonf/ 14 rS 18 xd '*Fg;yg rif;wkdYtrnfrsm;um; teEpjEausmufpmwGifvnf;aumif;? &ckdif&mZ0ifpjErif;
qufwiG v
f nf;aumif; rawGU&S&d ay/ okEYd iS x
hf rdk if;wkrYd mS teE pjEr if;\ aemufrS rif;rsm;trnf jzpfEidk af vonf/
&ckdif'*Fg;wGif at'Dav;&mpkausmfu a'0pjErif;\ '*Fg;rSm OD;qkH;jzpfaeygonf/ &ckdif&mZ0ift&
ol&d,pjErif;\ cwfESdyf'*Fg;(ol&d,pjE'*Fg;)ukd &ckdif&mZ0ifyg ckepfou&mZft&qkdygvQif c&pfESpf at'D
(374)rS (433)xdjzpfonf/ &ckdif'*Fg;pwifay:aygufcJhonfrSm ,ck 1994 ckESpfxd qkdygu ESpfaygif; (1994384=1610)cefY &SdaeNyD jzpfonf/ SdEIdif;wGufcsuf ,lMuygukef/
a0omvDacwf'*Fg;wGif ou&mZfryg&Sdao;acs/ av;NrdKUacwfavmufrSp ou&mZfygaom '*Fg;rsm;ukd
awGU&onf/
um;a0omvDausmufavSum;acwf awGU&Sdaom '*Fg;rsm;taMumif; odrf;usKH;azmfjyvkduf&jcif;jzpfyg
ownf;/
ewfjrpf-pef;atmif
&ckdifr*Zif;trSwf(17)?
a0omvDtxl;xkwf? 1995 ckESpfrS
C:\YIN KYE MU NO 8 SISISYE.P65
42
toQifpudE\
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
q&mxGef;\ pmaypm&if;
ewfjrpf pef;atmif
wefc;dk q&mxGe;f (a*gpm 1230-1294)
wef;ckd;q&mxGef; (xGef;jzL)onf &ckdifaemufacwfpmqkdwkdYwGif pmaytrsm; tjym; a&;om;pyfqkdcJholjzpf
onf/ if;\aumfumEkomcsif;wGif 18-ESpfom;t&G,fuyif uAsmwkdYukd zGJYqkdvmcJhaMumif; awGU&onf/q&m
xGef;onf omcsif; aygif;rsm;pGmESihf vuFm? &wk tpkpkwkdYukd a&;cJhonfrSm trsm;yifjzpfonf/ rdrd a&;pyfcJhaom
omcsif;rsm;ukd acgif;pOftrnfjytjzpf pyfqkdcJh&m 25 ckom jycJhonf/ tjcm; xkdxkdpyfqkdonfrsm;ukdum;
xkdtrnf pm&if;jy pyfomcsif; rjycJhacs/ xkdomcsif;0wKzGJUtrnfjy(pm&if;jy) acgif;pOfzGJYukd oufaocHtjzpf
azmfjyvkd\/
a&;cJo
h rQpm&if;t& rmwdum
omcsif; acgif;pOfzGJYrSm? q&m\ouf&SdpOf a*gpm 1288 ckESpftwGif; a&;om;NyD;aom pmaypm&if;
rQomjzpfao;\/ a*gpm 1288 ckEpS af &;Ny;D ku
d Ef ydS x
f w
k af 0cJah om q&m\ O'dE& wkpmtkyt
f qk;H wGiaf Mumfjim
pm 44 rsKd;xd okdYazmfjyxm;onf/ xkdpmaypm&if; aMumfjim&mjzpfaom O'dE&wkykHESdyfpmtkyftzkH; 1288
ckESpf? 7-5-27 [k a*gpmESihfc&pfESpfwkdYukdyg a&;om;ykHESdyfxm;aMumif; awGUSd&ay\/
azmfjyyg pmtkyfpm&if;wGif ( )uGif;puGif;ydwfjy a&;om;csufum; ig\ rSwfcsufrQomwnf;/
if;\rl&if;ESihf ( )rSwfcsufukd wjcm;pDazmfjyae&vqif pmus,frnfjzpf wGJpyfjyvkduf&jcif;jzpfayonf/
q&mxGef;om; vSausmfZH? q&mxGef;ajr; armifapmatmifwkdYxHrS tBudrfBudrfavhvm 2-5-66 aeYu
rSwf,lxm;aom rSwfwrf;t& azmfjytyfayonf/
]]....OD;&pfawmifuRef;? wef;ckd;&Gmae? uREkfyfq&mxGef;onf touf 18 ESpfup ,ckwkdifatmif
pDukH;jyKvkyfaom &wk-uAsm? vuFm? ay:xGef;? tqef;tkd;? trsKd;rsKd;? tzkHzkH? ykd'fpkHoHcsyf? t&yf&yfjyZmwf?
oDcsif;? uAsm? arwmpm cbif;wkdYukd pm&if;cs rjyrqkdom? pmapmif pmtkyfjyKvkyfaom t&m&mwkdYukd
tcsKdUaom rdwfaqGwkdYodap&ef pm&if;cs jyvkdufygonf/
vuFmrsm;
1/
arw,sokwf
(aiGawmifudE&m? BudK;Mum0wKwkdYukd kdufESdyfNyD;aemuf? topfjyKjyif a&;NyD;vQif pHatmif?apmvS
armifwkdYukd ay;cJhonf/)
toQifpudE\
2/
3/
4/
5/
6/
7/
8/
9/
10/
11/
12/
13/
14/
15/
16/
17/
18/
19/
20/
43
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
aerdZmwfawmfBuD;
t&dErmvuFm
umvk'gcRwfcef; (1288 ckESpf? awmfovif;v)
qm;awmifykdYq&mawmf axkywd
(axkywd bkef;armfzGJUvuFm armfuGef;[l ykHESdyfrlwGif awGU&onf/ a*gpm1275 ckESpfa&;onf/)
a<uwJq&mawmf axkywd
usufawmjyifq&mawmf axkywd
r[mjrwfrkedbk&m;orkdif;
(1293 ckESpf? 'kwd,0gqkdvwGif raorDw ESpfu? xyfrHjyKjyifkdufESdyfcJhonf/)
OD;&mZfawmifbk&m;orkdif;
(r[mjrwfrked bk&m;orkdif;ESihf wESpfwnf; jyKjyif ykHESdyfcJhonf/)
qHawmf&Sifbk&m;orkdif;
0permrmoHaygufowfykH
0dyemvrf; oum,owfcef; ur|mef;oHayguf/
uyw&umac: urmopfwnfcef;? ysufcef;usrf;i,f/
omoemawmf avQmufcef;usrf;i,f
EId;aqmfpmtrsKd;rsKd;
arwmpmtrsKd;rsKd;
(jrwfr*Fvm? ay:OD;cgu tpcsDaom arwmpmukd a&;ay;cJh&m uGJuGmol vifr,m;wkdY oihfwifhaygif;
oif;cJhMu&monfqkd\/)
MobmpmtrsKd;rsKd;
O'dE&wk(a*gpm 1288)
uko&wk
(3Budrfxd ykHESdyfcJhNyD;? topfjyKjyif a*gpm 1286 ckESpf? waygif;va&; NyD; pHatmif? armifapmvS
wkdYukd ay;cJhonf)
owxmEk&wk
aiGawmufudE&m
(oaxmfEk? a'G;r,faemfomcsif;vnf; ac:\/ uko&wk ykHrESdyfrDyif pHatmif? apmvSarmif nDaemif
ukefonfwkdY ykHESdyfxkwfa0cJhbl;onf)
toQifpudE\
6/
7/
44
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
tavmif;awmf pEudE&m
"r0dZ,ESihf ok0P
(2BudrfkdufESdyfcJhonf/ 'kwd,tBudrfum; 1286 ckESpf? jymokdv? topfa&;NyD;aemuf 10-5-27
ckESpf 'kwd,tBudrf kdufESdyfcJhonf)
8/
ol&d,ESihf uOe
(ykPm;uRef;rS rsufuef;jr'kd;atmif oufarG;rItwGuf a&;ay;cJhonf/ xkdrlukd &Smr& xyfrHtopf
a&;&onf/ y#mpm&Dudk omcsi;f a&;Ny;D aemuf a&;pyfonfq\
dk / "r0Zd ,? ukoowmxmEkaemufrS
a&;pyfcJhonf/)
9/
y'kr0wD
10/ owxmEk
a*gpm 1274 ckESpf a&;NyD; 1289 ckESpf 'kwd,tBudrf ykHESdyf&onf/ aemuf wwd,tBudrfvnf;
ykHESdyfcJhao;onf/
11/ O'dEESihf omrm0wD
12/ y#mpm&DESihf armif'go a*gpm 1287)
13/ ZmwfawmfBuD; pEukrm
14/ yef;a&TNrdKifESihf eef;auckdif
(ESpfBudrfxkwfcJhonf/ a*gpm 1286 ckESpf? 'kwd,tBudrfkdufonf)
15/ vl0HarmifESr
16/ BudK;Mumomcsif;
(pHatmif? apmvSarmifwkdY uko&wkykHrESdyfrDuyif? kdufESdyfNyD;jzpf\/
ol&d,ukrmESihf pEukrmomcsif;? "r&m,Ofrif; omcsif;vnf; [l\/ uOeomcsif;wGif Tef;xm;ojzihf
,if;omcsif;xuf a&S;usEkdif\/)
17/ rif;orD;ewfa&wl
om;csi;f zGiYJ ,f
18/
19/
20/
21/
22/
23/
24/
25/
26/
27/
28/
29/
30/
31/
12-&moDomcsif;
eEd,ESihf a&0wD
olckdukd "m;kd;urf;
"Ek*omcsif;
vdyfurmr
a&Taus;jzL
owif;a&aomuf
umvk'gcRwfcef;
rif;eefcRwfcef;
iEkHaygifwkd
Oyu-qm0g
tvStmrcH
bdef;omcsif;
uRJrif;omcsif;
toQifpudE\
32/
33/
34/
45
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
arsmufESihfvlom;r,m;vkomcsif;
(yxrtBudrf tusOf;a&;pDcJhNyD;? 'kwd,tBudrf 1293 ckESpf? wykd;wGJ vqef;wGif csJUxGifxyfrHa&;
cJhonf/)
omcsif;ya'om
(&SiftmedoHedAmefrsufcspf omcsif;opf? ig;omcsif;? a&TapwD q&mawmfESifh bk&m;zl;oGm;
c&D;pOfzGJYomcsif; ponf/)
NydKifavmif;zGJY ykd'fpkH
oHcsyftrsKd;rsKd;
(Asnf; 33 vkH;zGJYtef? Ak'0ifawmxGuftef? &yf&Gmom,maMumif; zGJYtef
rsm;yg0ifonf/)
a[mpmBu;D
35/
Ak'0ifa[mpmBuD;
(&Gmacsmif;BuD;rS olBuD;oaxmfOD; awmif;yefa&;cJhonf/)
36/ a0oE&ma[mpm
37/ awrda[mpm
38/ a&TrOLewfarudE&mr jyZmwf
39/ pum;ya'om
40/ uxdefewfxGufcef;
41/ bkef;BuD;ysH ikdcsif;&Snf
42/ aw;xyfuGefYtrsKd;rsKd;
43/ [HokdPf;oHcsyftrsKd;rsKd;
44/ ywdPupmwrf;trsKd;rsKd;
(rdef;r,kwf? rdef;rykwf? taxmufpmrsm; yg0ifonf/)
rmwdum pm&if;yg t&yf&yf? &wkuAsmwkdYwGif tcsKdUaom omcsif;? uAsmwkdYukdom? ppfawGNrdKU?
aps;wef;ae atmifomOD; tp&Sdaom qkdifonfwkdYu ykHESdyfa&mif;csygao;onf/ usefvuFmarmfuGef;wkdYukdvnf;
wjznf;jznf; ykHESdyfa&mif;csygvdrfhrnf/ rdwfaqGwkdYu arQmfvifhyg.../
pmayoufaocHtppf
azmfjyyg rmwdumpOf pm&if;t&qkdvQif 0wKomcsif;zGJYwkdYrSm 30 ausmfNyD; vuFm? &wk? oHayguf?
tefcsif;? oHcsyf? a[mpm? taxmufpm? aw;xyf? [ef- okdif;csif;? jyZmwf? ikdcsif;&Snf? arwmpm? Mobmpm?
EId;aqmfpmtjyif usrf;i,f? pmwrf;paom pum;ajy(pum;jyif)rsm;wkdYjzifh pmaytpm;pm; a&;om;zGJYqkdcJh
aMumif; xif&Sm;onf/ q&mraorDwESpf 1293 ckESpfcefYtxd a&;pyfcJhaom pmayrsm;ukd txufygpm&if;
awGU&ayao;&m xkdonfwkdYrSm xyfrHwkd;csJU? jznfhpGuf? jyKjyifcJhcsuf? rlopfa&;om;csufwkdYom jzpfaMumif;
( )uGif;puGif;ydwfyg jyxm;aom rSwfom;zG,fukdavhvmjcif;jzifh odomxif&Sm;ay\/ tcsKdUu q&mxGef;\
omcsif; pmaypm&if;wkdYukd twdtusrodyJ trsKd;rsKd;a&;om;aeMu ay\/ ,ck pm&if;onf q&m\
uk d , f w k d i f ' d | aMumf j imjcif ; ? if ; ouf & S d p Of u xk w f a 0cJ h a om pmtk y f w G i f azmf j ycJ h j cif ; jzpf
trSet
f m;xm;p&mjzpfayonf/ xkaYd Mumihf q&mhpmaypm&if;ukd odciG &hf ojzihf xde;f odr;f xm;cJMh uaom q&mxGe;f
\ om;? ajr;? jrpf paom rsKd;aqGwkdYtm; txl;aus;Zl;wifxkdufayownf;/ /
ewfjrpf-pef;atmif
ppfawGa'oaumfvdyfESpfvnf r*Zif;
(1980?81) 1981 Ekd0ifbmvxkwfrS
C:\YIN KYE MU NO 8 SISISYE.P65
46
toQifpudE\
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
&ckdifrif;acwf
ouf &ckdifjzpf&yfrsm;
ewfjrpf pef;atmif
&ckdif&mZ0if azmfjyyg tZKeESihf qufrac:ousrErm&,kESihf aygif;oif; arG;zGm;aom om;awmf
rm&,k rif;om;onf oufaoG;ygaom rif;om; wpfyg;yif jzpfavonf/ &ckdif? "n0wDNrdKUukd bDpD 3325c&pf
ray:rD ESpfaygif; 3325-u wnfaxmifpkd;pHvmaMumif;ukd od&Sd&ayonf/ xkdrm&,krif;rSp 57quf? ESpf
aygif; 1818 ESpftvGefwGif tbd&mZm\om; ur&mZmac: uH&mZmBuD; rif;om;onf &ckdifokdYa&muf
ysufpD;aeaom "n0wDNrdKUukd 'kwd, tBudrfwnfaxmifpkd;pHcJhavonf/
xkd"n0wDacwfuyif &ckdifjynfwGif ouf? NrdK vlrsKd;rsm;vnf; wkdif;jynfukd tkyfpkd;&m tBuD;tuJtjzpf
rif;? rSL;? rwf ponfhwm0efukd aqmif&GufvmcJh aMumif; od&onf/ jrefrm&mZ0ifq&mtvkdtm;jzihf
waumif;NrdKUonf oufwkdY\ ae&mjzpfonf[kqkdvQif xkdNrdKUukd tdEd,rS0ifvmaom tbd&mZmrif;wnfcJhojzifh
ousrsK;d EG,q
f ufrsm; aecJ&h mXmejzpfaMumif; odEidk o
f nf/ tbd&mZmrif;\om;i,f uH&mZmonf waumif;NrKd U
vnf;aumif;? om;BuD;uH&mZmBuD;onf &ckdif vnf;aumif; pkd;pHcJh&aMumif; &ckdif&mZ0if rSwfwrf;wifcJh\/
tbd&mZmvmcsdefvQif Ak'ryGifhrSD 943 ckESpfumvESihf nDrQonf[k a&wGufjyqkdcJhMu\/ jrefrmq&mwkdYu
Ak' ryGifhrDtESpf 300 cefYu [kqkdMu\/
&ckdif&mZ0if ]]ukvm;rSmajr? oufrSmajc}}[l avQmufxkH;&SdvmcJh\/ ,if;ukdaxmufvQif a&SUykdif;u
oufwkdYonf trsm;tm;jzihf wae&mwnf; tajcwus aexkdifcJhMu[efrwlacs/ &ckdifjynfokd &ckdifjynfajrmuf
ykid ;f rSvnf;aumif;? jrefrmjynfoYdk tmoHrw
S qifh csi;f awmifudk ausmjf zwf azmfjyyg waumif;?yk*?H o&uf?jynf
paoma'owkdY ysHUESHYpGm aexkdifcJhMuonf/ aexkdifrIjyKcJh&mXmersm;rSm awmifykdif;omru jrefrmjynfxuf
atmuf ajrjyefYt&yfa'owkdYvnf; jzpfcJhMuonf/ &ckdif ukvm;wefjrpfwpfavQmufESihfajrmufOD;NrdKUw0kdufxd
a0omvDacwfwGif &aohawmifh? bl;oD;awmif armifawmNrdKUe,fwkdY tESHYtjym; aecJhMuonf/ &ckdifawmifykdif;
ausmufjzLckid ?f oHwcJG kid f trf;acsmif; 0J,mwkYd vnf;aumif;? &ckid f ;dk rawmifajcwavQmufww
Ydk iG v
f nf;aumif;?
aexkdifcJhMuonf ukdawGU&onf/ oufwkdYaexkdif&mXmeukd oufukdif;nm(,ck ]armifawm} ajrmufykdif;)[l
vnf;aumif; oufjynfus&Gm(bl;oD;awmife,f)[lvnf;aumif; ac:Mu\/ oufwkdYaexkdifcJh&ma'owGif
pkdif;wifawmifwef;onf txl;xif&Sm;cJhonf/ &ckdifrif;rsm;\ NrdKUjytjzpfowfrSwfcHcJh& NrdKUpm;rsm;
xm;&Sday;cJhzl;onf/ &ckdifajrmufOD;acwfwGif rif;AmBuD;om;taxG; rif;zavmif;onfvnf;aumif;? rif;z
avmif;vufxuf iaygifwkdYonfvnf;aumif;? e&tb,&mZm rif;vufxuf trwfBuD;a&ToJonfvnf;
aumif;? pkid ;f wifNrKd Upm; jzpfcMhJ uonf/ ArmjynfrS 0ifa&mufcMhJ uaom oufrsm;vnf; &Scd MhJ uao;onf/ &ckid jf ynfrS
jrefrmjynfokdY 0ifa&mufcJhMuaom oufrsm;vnf;&SdcJhMuonf/ xkdYaMumihf &ckdifjynfa&mufoufwkdYonf
&ckdif&mZ0iforkdif;ESihftwl acwfOD;uyif yl;wGJa&m,Suf &ckdif xD;eef;NrdKUjywkdYukd wnfaxmifvsuf
tESHYtjym;aexkdifcJhMuum &ckdifwkdif;&if;om;tjzpf ,ckwkdif&SnfMum wnf&SdaevmcJhMuaMumif; od&onf/
&ckid rf if;vufxufwiG f &ckid jf ynfwiG ;f yif oufyek u
f efrrI sm; &Scd o
hJ nfudk axmuf oufO;D a&trsm;tjym;
&S&d monf[k cefrY eS ;f &monf/ aemufyidk ;f wGio
f m &ckid Ef iS afh &mpyfomG ;cJo
h jzihf cGrJ &bJjzpfc[
hJ efwo
l nf/ xkaYd Mumihf
&ckdifjynfwGif oufOD;a&rSm ,cktcg tvGefenf;oGm;cJhNyD/ t*Fvdyfvufxuf 1931 ckESpf oef;acgifpm&if;t&
ppfawGckdifwGif oufOD;a& 7048 a,mufom awGU&onf/ tjcm;yvuf0(awmifwef;ckdif)ausmufjzL oHwGJ
ckdifwkdY rawGU&acs/
azmfjycJhonfhtwkdif; taemufjynf b*Fg 12 NrdKUwkdYukdvnf; &ckdifrif;wkdY tkyfcsKyfcJhMu&m "n0wDacwf
at'D 4 &mpktydkif;uyif aomif;xD;uRef;ponfwkdY NrdKUpm;rsm;ukd cefYay;xm;aMumif; &ckdif&mZ0if awGU&
onf/ at'D 8-&mpkwGifum; ]rla&S'Ag'f}ac: armufolZmNrdKUwGif &ckdifoD&dpjErif;\om;awmf od*FpjE
C:\YIN KYE MU NO 8 SISISYE.P65
toQifpudE\
47
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
taemufbufoufrif;Ekid if H
taemufb*Fvm;okdY tiftm;BuD;aom &ckdifrif;rsm;onf EkdifiHcsJUxGif&ef t&yf&yfwGif ppfcsDpcef;NrdKUrsm;
xm;&Sd csDwufwkdufckdufavh&Sdonf/ Oyrm a*gawmfyvif (,ck ulwkyavmif) NrdKU? yif;0g(&mrkNrdKU)?
uHomNrdKU(aumf&faemfzl vD)wkdYum; pcrf;NrdKUrsm;jzpfonf/
taemufjynf&Sd oufwkdYae&mukd uarmZ[kvnf;aumif;? &ryl&[kvnf;aumif;? oufjynf[kvnf;
aumif;? ac:wGifonf/ NrHKjynfukdum; Ow&mZfjynf[k vnf;aumif; ac:onf/ oufjynfwGif tBuD;tuJcefY
tkyfcsKyfapoltm; ouf rif;[lac:onf/ &ckdif&mZ0ifwGif oufrif;EkdifiHjzpfaom ]]rl&yg&Sm}}? oHuo
C:\YIN KYE MU NO 8 SISISYE.P65
toQifpudE\
48
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
vm? oQKwfoQm? pku&m? aomuwef? paom &GmBuD;rsm;ukd rNydKuGJap&ef &Gmpm; rsm;csay;jcif;? omo em
xGef;um;atmif jyKjcif;rsm; &SdcJhonf/ oufrif;wkdY\ bGJYrnfrsm;ukd izkH;[lvnf;aumif;? OD;ycif[l
vnf;aumif;? aumif;vSjzL[l vnf;aumif;? apmEG,f[lvnf;aumif;? OD;a'gif;oufrif; [lvnf;aumif;?
uarmZjynfh&Sif[lvnf;aumif;? &ryl&jynhf&Sif[lvnf;aumif;? oufjynf&Sif [lvnf;aumif;?
jynfaxmifcsif;oufrif;[l vnf;aumif;? *kPfxl;bGJYxl;rsm; tjzpf rSnhfac:xm;Muonf/
taemufjynf&SdoufwkdYonf tiftm;BuD;aom &ckdifrif;vufxuf tcGef twkyfvufaqmif yPmay;
vQuf MoZmcHcJhMuaomfvnf; tiftm;i,faom rif;rsm; vufxufwGifum; qlylaomif;usef;jcif;? ykefuefjcif;
rsm; jyKcJhMuonf/ a'ocH ukvm;wkdYESihf ylaygif;vkyfBuHjcif;? vIyf&Sm;jcif;rsm; jyKcJhMuonf/
'o&mZmrif;vufxuf taemufb*Fvm; 12 NrdKUwkdYonf oufESihfaygif; vsuf aomif;usef;cJhojzihf
csDwuf NidrfoufapcJhonf/ ppfokH;yef;rsm;ukdvnf; &ckdifokdY zrf;,lcJh trIxrf;tjzpf ae&mcsxm;cJhonf/
xkdrif;aemuf 22 qufajrmuf iESvkH;rif;vufxuf ukvm;ESihf oufaygif;zuf aomif;usef;qkd; oGrf;cJh&m
&Jrufig;aomif;ESifh armufolZmxd csDwufwkdufckdufcJh&onf/ a'vDrS ukvm;rif;ukdum; r&cJh/ xkdrif;\tdrfa&SU
rif;om;ESihf ukvm;ppfom;rsm;pGmukd zrf;,lvsuf uRef;urf;wkdY bk&ihftrIxrf;tjzpf ae&mcsxm; ay;cJhonf/
xk'd o &mZmrif;ESifh iESv;Hk (at'D 1246-1250)rif;wkzYd rf;,lvmaom ppfo;Hk yef;pm&if; wGiu
f m; oufvrl sK;d rsm;
yg0ifaMumif; rawGU&acs/ iESvkH;om; tavmrmjzL rif;(at'D 1250-1256)vufxuf b*Fg 12 NrdKU? ouf?
[pfkHjynfwkdYukdvnf; csDwuf tcGeftwkyf vufaqmifyPm aumufcHcJhavonf/ rif;"D; (at'D 12831389)vufxuf r[mpk;d (armf[o
d Q cgvDuRe;f )ESifh &Siif ,f ukw;dk &Gmukd oufww
Ydk u
dk v
f monf/ &ckid t
f rwfBu;D wkYd
csw
D ufavvQif oufwo
Ydk nf rO&H (d rJZvD)awmifxyd o
f w
Ykd ufae&m wku
d rf & aemufrS y&d,m,fjzihf Ncrd ;f acsmuf
rS oufrif;ESihf rdzk&m;rSL;rwfwkdYonf orD;unmyPmvufaqmifay; t0ifcH usKd;EGHvmcJhonf/ xkdrif;vuf
xuf armufolZm b*Fg 12 NrdKUukvm;wkdYonf oufESihfaygif; a'vDukvm;rif;xH t0ifcHum (a'vDrif;vuf
atmufcjH yKum)aomif;use;f Mu&m &ckid rf LS ;rwfwo
Ydk nf &Jruf(wode;f ig;aomif;)ESicfh sw
D ufc&hJ onf/ xkt
d cg&ckid f
trwfBuD;wkdY r[mpkd;uRef;odkYa&mufpOf? oufwkdYonf Budrfwef;awmifuvnf;aumif;? ukvm;rsm;onf ppfw
aumif;t0if? [if;&m0u vnf;aumif;? qD;qkdYckcHaeMuonf/ oufESihfukvm;wkdYryl;apbJ cGJjcm;wkdufav&m?
ppfw aumif;uk&d vQi?f oufrif;ud,
k w
f ikd f t0ifcv
H monf/ armufoZl mNrKd Uukcd s
D atmifNy;D rS oufrif;ESiu
fh v
k m;
wkdYukd ac:,lvmonf/ ukvm;wkdYukdum; trIxrf; csxm;onf/ oufrif;izkH;ukdum; tjypfray;bJ ajc&if;rSm
xm;onf/
rdpm *D&o
d ufrif;Ekid if H
c&pfat'D (1370)wGif yk*HjynfysufpD;vQif toD;oD;rif;rlMu&m tcsif;csif; wkdufckdufvnf;aumif;?
yif;,ESihf ppfukdif;NrdKUrsm;ukd xD;NydKifeef;NydKifwnfaxmifMuvnf;aumif;? rNidrfroufjzpfcJhMu\/ yif;,?
ppfuikd ;f NrKd Ursm; ysupf ;D vQif waumif;rif;k;d ? waumif;NrKd Upm; owk;fd rif;zsm;onf &wemyl&ac:aom tif;0jynf
ukd c&pf 1364 wGif wnfaxmifcahJ vonf/ &ckid jf ynfqkv
d Qif rif;"D;bk&ifonf xkt
d csed w
f iG f tiftm;tBu;D qk;H
jzpfonf/
jrefrmjynfwGif rNidrfroufrIaMumihf waumif;ppfudkif;wkdYrS Armrsm;onf &ckdifjynfwkdifatmif ajy;0if
vmcJhMuonf/ &ckdifkd;rawmifajcawmifpOfaus;&Gm wkdYukd ta&SUoufwkdYonf c&mZf1333-ckESpfwGif zsufqD;cJh
Muojzihf rNidrfrouf jzpfcJhonf/ xkdtcg vrkacsmif;olBuD;u avQmufojzihf &ckdif&Jrufwpfodef;? ukd,f&H
awmfESpfaomif;ESifh? ppftcrf;tem;BuD;us,fpGm pD&if csDwufwkdufckduf apcJhonf/ xkdppfcsDyGJ &ckdifrif;bufrS
]]uHomNrKd Upm;}} wyfaemufyw
d u
f taemufbufrif;vku
d yf gcJah Mumif; od&onf/ ]'g*g}pm;vnf; wyfp;D tjzpfyg
onf/ &ckdifrif;\ ppfcsDwyfonf oufNrdKUrS (,cko&ufNrdKU) oufrif;apm,Of (oufrif;,Ofapm[k ac:\)ESihf
&SifjrwfvS rdzk&m;ESihfwuG rdzk&m;okH;yg;? om;okH; a,muf? rif;orD;? armif;rrsm; ouftdrfaxmifonfrsm;ukd
&&Sdodrf;,lcJhonf/ oufrif;ukd ArmrSefeef;&mZ0ifu ]]o&uf rif;&Sifapm}}[ka&;onf/ oufrif;ae&m oufNrdKU
C:\YIN KYE MU NO 8 SISISYE.P65
toQifpudE\
49
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
toQifpudE\
50
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
toQifpudE\
51
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
toQifpudE\
52
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
ewfjrpf-pef;atmif
(29-3-77)
&ckdifwefaqmifr*Zif;? trSwf15?
(1977-78)
53
toQifpudE\
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
&ckdif&mZ0ifpmqkdawmf vrkacsmif;
q&mausmrf nf
ewfjrpf pef;atmif
q&mausmfrnfum; t*Fvdyfacwfu xif&Sm;cJhaom &ckdif&mZ0if pmqkd awmfwpfOD;jzpfayonf/ q&mukd
&ckdife,fajr? oHwGJckdif? awmifukwfNrdKUe,f? vrkacsmif;wGif arG;zGm;cJhavonf/ vrkacsmif;a'oonf
uukoefbk&m;vufxufwGif [d&O&m rnfonfqkd\/ aumP*kPfbk&m;vufxufwGif vHove trnfac:
onfqkd\/ uybk&m;vufxuf 0gvrL[k ausmfMum;jcif;&Sdonfqkd\/ a*gwrbk&m; vufxufum;
vrL[k qkdownf;/ okdY tac:ta0: vTJajymif;vm&onhftjzpfukd rSwfwrf;wifcJh\/
xkdYtjyif rdrdXmetrnfukd atmufygtwkdif; vQKdU0Sufa&;zGJYcJhao;onf/ ]]u0du@? usrf;t&jzihf? v
ukdXdawm? wnfNyD;aomrS? 0armf'k'En? okwfESihfvm? r rSmOD;uyf? ynwfqkdx? &Gmemrwnf}}vuFmt&
v ukw
d nf? 0arm 'k'EneG [laom okwjf zih0f vm rwGif OD;( L )uyfvQif 0vrk? vrk[o
k Ed idk \
f / rdr\
d trnf
ukdvnf; ausmfrnfjzpfaMumif; jyqkdxm;cJhao;\/
urS {vm? ,yifhuyf? tmcs? a&SUxkd;aomf ausmf&\/ r wGif wzef p0*ftu&mtqkH;jzpfaom n
ukd? wHcGefvTm;(nf)vQif rnf&\/ xkdESpfvkH;aygif;u ausmfrnfjzpfaMumif;ukd pyfqkdxm;cJhonfum;/
]]urSm{vm? ,uyfyg? armufumcsvsi?f &Sx
d ;dk usirf ?S r wGit
f rSe?f n0*eu
f dk wHceG jf yaomf? odEaHS usmo
f nf?
uRefawmfemrnf? rSwfem;wnfavmh}} [l\/
q&m\ vrLt&yfqkdvQif bk&m;&SifusifvnfcJh&m a'ovnf;jzpfojzihf ]]okH;vkous? a*gwronf?
a&SUuusif&m? xkd&yf&Gm? cg;rSmum;{ppf? *sDwpfjzpf vQif? ief;ppfwpfcg? rd*wm[k? a&T0gorif? av;cgyifwnf;}}
[l\/
oQpfoQif"mwfjrwf? usdef;onfh&yfum;? *EyAw? rnfaom&udKifawmif (&iftkHawmf) &ifilawmf"mwf?
om&yAwawmif OD;qufawmf"mwf? CmwAwrnfaomawmifom OD;qufawmf"mwf? yl&merlX"d g [laom
NrdKUa[mif;awmif aygifawmf"mwfwkdY [lownf;/
vrkacsmif;Zmwd pmqkdwpfOD;jzpfaom armifykH\ oN*dK[fvuFmyg "mwf awmforkdif;ESihf tenf;tyg;
trnfuGmjcm;vQuf&Sdavonf/
q&mausmfrnfonf i,fpOfuyif y@dwfp om; q&mrsm;xH ynmrsm;ukd oifMum;wwfajrmufNyD;&um;?
OmPf u s,f v sif j ref o l jzpf c J h a vonf / &ck d i f a jruk d t*F v d y f t k y f c sKyf p Of u q&monf y@d u 0d
ynm&Sdwpfqljzpf&SdaeNyD;omwnf;/ xkdYaMumihf ]]i,fpOfuyif? rif;yGJ0if\}}[k yJhjyifaygufajrmuf xif&Sm;NyD;onf
qkd\/ t*FvdyfwkdYonf &ckdife,fajrukd a&mfbmqifrif;BuD;up NrdKU0efjyKvQuf aumZm (1186)ckESpfrSpwif
tkyfcsKyfcJhavonf/
okH;qufajrmufNrdKU0efrSm &ckdiftac: rif;bm;owfrif;BuD;jzpfavonf/ if;ukd csmvDywfwif (Charles
Paton) c&pfat'D 1826 rS 1829)[k ac:avonf/ if;vufxufta&mufwGif &ckdif&mZ0if txift&Sm;
r&Sd[kqkdum tmPmcsawmif;cHcJhbl;onf/ xkdtaMumif;ukd &ckdif&mZ0ifvuFmwGif]]jynfom? qufumpkd;usif? &mZ0ifukd? pD&ifwwfyGef? y@dOmPftm;? &SmBuHay;yg? r&rmonf?
Xmeukdvsif}} awmif;cHojzihf r&rmXmem(&ckdifXmem)u &ckdife,fajrrS ynm&SdwkdYukd t&&SmazGay;cJh&onfqkd\/
]]ausmx
f ifaMujim? r&rm[k? Xme'gu? BuaH wG;q? &uy&l m? jynfom,mwGi?f ae ygxkx
h ? y@dwwk?Yd t&
vsifpGm? &Smygavaomf? opmrSefbd? orm"dESihf? *wdav;yg;? ajzmifhrSefom;vsuf? pum;'t&m? tif;av;jzmukd?
vdrm wwfo?d ynm[djim;? wpdrMum? &avygrl? tm;yg&pGm? &Tiv
f ef;pGmESi?fh a&S;cgjzpfvsi?f &mZ0ifu?dk pD&ifom?
ay;ygawmh[k? rMumaqmvsif? awmif;yefusifu? qifjcifa&G;cs,f? pD&ifoG,fonf? rSwfzG,fynmjyefYyGm;wnf;/
q&m\ &ckdif&mZ0ifvuFmrSm? tvkdawmf&Sdzufuum; r[kwfcJhacs/ e,fcsJUukd jyif;jyif;cHcsxm;ojzihf
C:\YIN KYE MU NO 8 SISISYE.P65
toQifpudE\
54
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
toQifpudE\
55
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
toQifpudE\
56
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
(ewfjrpf pef;atmif)
toQifpudE\
57
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
rif;ausmaf xG;
&ckdifajrmufOD; acwfaemufykdif;wGif &ckdifjynfe,ft&yf&yf ykefuef aomif;usef;olrsm; ay:aygufcJhMu
onf/ xkdpOfwef;vGJwGifvnf; olykefAkdvfrif; tjzpf ausmfaxG;qkd;ol xif&Sm;cJhonf/ if;onf wef;vGJacsmif;
NrdKUawmifwGif tajcpkduf Akdvfrif;tjzpf cH,lcJhonf/ wef;vGJacsmif;om; Zmwdum;r[kwfacs/ &rf;jynfuRef;
ausmufacsmif;om;wnf;/ ausmfaxG;onf ppfuJAkdvfrif;[l vnf;aumif;? om;a&0wfausmfaxG;[l vnf;
aumif;? wEppfatmif trnfjzihfvnf;aumif;? awmifrif;ausmfaxG;[lvnf;aumif; &ckdif"r&mZf&mZm
(aumZm 1139-1144 )rif;vufxufu ykefuefjcm;em;vsuf oD;jcm;rif;tjzpf xif&Sm;vmoljzpfonf/
xkdYaMumihf &ckdif&mZ0ifvuFmawmf]]jrcufa&mif?Ydk wef;vGNJ rKd U? vlwpYdk nf;a0;? rif;ausmaf xG;wnf;}}[l vnf;aumif;? ]]ppfaumif;Akv
d rf if;?
ausmfowif;ESihf? wGifjcif;emr? bGJYukd&onf/ wEppfatmif? rsm;vlajymifESihf? awmifrif;ausmfaxG;}} [lvnf;
aumif;? ]]jrwl rIid ;f &G?J NrKd Uwef;vGJ ? tNraJ erI? rsm;vlxEk iS ?fh pk;Hk pnf;a0; rif;ausmaf xG;wnf;}} [l vnf;aumif;?
rSwfwrf;jyKjcif;cHcJh&onf/
ykeu
f efjcm;em;rI
awmifrif;ausmfaxG;ukd xkda'orSvlrsm;u]]rif;ykef;}}[lvnf; tpOftquf rSwfom;rIjyKvmcJhMuonf/
aumpm1142-ckESpf "r&mZmrif;vufxufrSp aemufqkH; r[morwrif;wkdifatmif xkdNrdKUawmifyiftajc
pkdufvsufaecJhonf/ ajrmufOD;rif;jzpfaom "r&mZf&mZrif;ukd oHwGJpm; owkd;jzLESihf yl;aygif; aejynfawmfxd
vma&mufwkdufckdufykefuefzl;onf/ bk&ifrif;u ESdrfeif;apav&m zkd;acgifawmifukdrSDvsuf ykef;atmif;aecJh&
onf/wku
d cf u
dk &f mwGit
f aygif;yg[l rif;uausmufacsmif;&Gmom;wkt
Yd m;nSO;f qJowfjzwfjcif;jyKcahJ vao;onf/
xkdrif;vGefNyD;aemuf orwrif;vufxufvnf; ykefuefrIrsm;jyKavvQif xkdrif;ESihfjcm;em;um NrdKUawmif
wGifyif wEppfatmif trnfcH Akdvfrif;jyKaecJhonf/ orwrif;u wkdufckdufapav&m if;rSm ta0;opm
awmfc
H vufaqmifb@m qufovku
d af vonf/ if;ausmaf xG;onf "r&mZfrif;vufxufuyif aomif;use;f
jcm;em;aeaom xkd"r&mZf&mZmrif;\ om;awmf tdrfa&SUrif; oufpHa&Tukdvnf; qefYusifbufjyKcJhonf/
oufpHa&Taeaom &rf;jynfuRef;Zifacsmif;&Sd eef;ukdvnf; rD;wkdufavonf/ "r&mZf&mZrif;\ a,mufzawmf
jzpfaom qifuJBuD;csD;pk? &rf;jynhftkyfatmifvSwkdY&rxif(&yxif)t&yf wyfapmihfaeonfukdvnf; wkdufckduf
owfjzwfypfcahJ vonf/ ausmaf xG;um; a0g? xrf;pif rpD;? em&Dpnfarmif;rwD;? '*Fg;rcwfjcif;rSv
JT uset
f jcif;
t&mrsm;um; ajrmufOD;aejynfawmfrif;wkdYESihf twlyifjyK aecJhonfqkfd\/
toQifpudE\
bk;d awmfrif; ppfucdk ck cH hJ
58
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
&mZ0ifvuFmawmfrw
S w
f rf;
xkdtaMumif;ukd &ckdif&mZ0ifvuFmawmf okdYrSwfwrf;wifxm;cJhay onf/
]]...awmifrif;ausmfaxG;? &efola0;om;? ta&;aumif;&m? NrdKUyif;0gu? jrifumrae? oGm;avusif?
vl&Sifaomif;aomif;? ppfwaumif;okdY? vsifaumif; vG,ful? a&mufavrlaomf? &efoljzpfjim;? ysLatmufom;ukd?
aMuxGm;nufrI? wkdufckduf ,ltHh? ppfulay;yg? awmif;aomcg? rnfomwGifa,Smif;? ppfwaumif;ukd? taqmif;
pk;d ESyd ?f t*Fvyd v
f nf;? ppf&yd o
f jd im;? Akv
d w
f yg;tm;? vQiv
f sm;rae? xnfv
h u
dk af y\/ csaD xGvmajrmuf? iwf(ewfjrpf)
okdYa&mufaomf? tm;axmufusef; NyD;? "m;ykdifBuD;ESihf? ac:nDrSefpGm? rkZkEm[k? rnfomausmfvGef? vuf0JjrefwkdY?
qkdNyD;pum;? &rf;jynhfom;ukd? a&SUvm;twl? rif;jyKrlaomf? jynfolxGm;nuf? ysufBuD;ysuftHh? roufrom? [d
aomcg? ppfulvmjim;? ol&Jrsm;ukd? ysufjym;aprI? EId;aqmfjyKaomf? &efrIvGwfuif;? ausmfaxG; rif;vnf;?awm
wGif; &dyfaumif;? NrdKUopf acsmif;okdY? vQifaumif;rae? oGmusifav\/ a>ca&rsm;vS? eEyusef? NrdKUa[mif;0efESihf?
xGef;pHwoD;? NrdKUolBuD;wkdY? NyD;pD;BuHaumif;? wyfrSL;aygif;ESihf? ykef;atmif ae&pf? aoewfypf aomf? pifppfra0;?
C:\YIN KYE MU NO 8 SISISYE.P65
toQifpudE\
59
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
Akv
d af usmaf xG;\t&dyf
a'oE&rI? orkid ;f avhvmrI jyKvMdk uolrsm;onf jzpf&yfXmewku
Yd dk odtyf\/ wef;vGaJ csmif; ausmaf xG;jcm;
em;aecJ&h m NrKd Uawmifudk eef;awmif[k wGiaf eonf/ if;wyfcsc&hJ m atmifvjS yifrmS NrKd Uawmifwbufausmufqyd f
awmifurf; &Sd\/ NrdKUawmif-eef;awmif\ awmifajc&if; uGif;jyifw0kdufukd eef;&mjyif[kvnf;aumif;? NrdKU&m
jyif[kvnf;aumif;? wyf&mjyif[kvnf;aumif;? ac:wGif&Sdao;\/ eef;awmf wnfcscJh&m ee;f&mawmifvnf;
NrdKUawmifta&SUbufwGif uyfvsuf&Sday\/ ,ck O,smOftjzpf tokH;jyKxm;&Sd\/
NrdKU&mjyifESihfpyfvsuf taemufbufwGif csif;acsmif;&Sd&m xkdacsmif;urf;em;wkdY cHwyfcscJhonf/ wyfwkdif
ikwfrsm;ukd awGUEkdifao;\/
eef;&mjyif ta&SUbufEiS pfh yfvsuf ,rf;wku
d x
f m;cJah omae&mukd ,rf;wku
d f awmif[k ac:ae\/ xkad wmif
wbufurf; &efolacgif;rsm;ukd jzwf qGJxm;cJhonfqkdaom acgif;qGJawmifvnf; &Sday\/ eef;&mawmif
vuf,mbufwGif awmifBuD;wvkH;ukd NrdKUawmifBuD;[kac:\/ awmifukwfNrdKUrSvmvQif NrdKUawmif BuD;ukd
OD;pGma&mufrS xkdrSausmufqdyfawmif? &Gmr? ausmif;jyif? NrdKUawmif? eef;awmif? atmifvSjyif? eef;&mjyif?
eef;&mawmif ponfhjzpf&yf XmewkdYukd avhvmodrSwfEkdifMuay&mownf;.../
wef;vGJ armifausmuf
OD;pudEa&;ykdhjcif;jzpfonf
'Gg&m0wDr*Zif;? trSwf(1)
1979-ck? arvxkwfrS
60
toQifpudE\
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
&rmomxl; *kPfa&mifjrL;
toQipf uEd ( &ckid jf ynfe,f)
&ckdifjynfe,f\ IcsifpzG,f jrpfyifv,fxuf av;q,fav;uRef;ay:wuf xGef;cJh\/ &rf;NAJuRef;onf
]]jrOD;eef;}} jzpfonf[k uif;q&m OD;0&u *kP,
f x
l m;onf/ ]]&ckid af v;NrKd U tpkpYd w
Ydk iG ?f vlwaYdk ysm&f m? &rm0wD}}[l
0wDav;&yft0if jzpfaMumif; OD;pHwifu &mZ0ifvuFma&;cJh\/ ukef;abmifwef;q&muvnf; ]]a&Twkdif;yl&?
awmifrSpqGJ? &rf;NAJonm? uRef;&rm[k? oDwmjyifxuf? yef;Mum zufokdY? ay:xGufywfvnf? jrpfwdwnf?
rif;aeESpv
f ?Ydk &rf;NANJ rKd U}} [k yx0Dtaetxm;ukd azmfjyxm;onf/ q&meEum; 0rf;bJyo
Hk @mef[
l uRe;f ajrykH
ukda&;qGJcJh\/ &rf;NAJuRef;onfum; aum'r'Dy? aum''Dy? &r'Dy &rm0wD[l trnftpnfvnf; a&TUajymif
wGifvmcJh\/ NrdKUom,m? wefNrdKUponfjzihfvnf; ac:wGifao;\/
&rm0wDwnfvmcJhonfrSm orkdif;&SnfMumcJhavNyD/ xkduRef;r[D 0wDom wGif aus;vufpnfum; &Gmwef;
rsm;jzihf onmrpJcJhav/ xkdYjyif yl&De*& NrdKUrwnfcs rif;cef;wlnDtrwf0ef? olBuD;wkdYjzihf tkyfcsKyfcJhaMumif;ukd
orkdif; q&m 0g;ausmif;y@dwfu azmfjyxm;onf/ xkdokdYXmaeu pmqkdrsm;um; wm0efauspGm azmfxkwfcJh\/
xkdjyif omoedu 0wKypnf;rsm;onf ukd;uG,f,kHMunfrIukd xif[yfaeonfomru &mrm0wD\ omoem
orkdif; oufaocHvsuf&Sdav onf/
&rf;NAu
J Re;f oabFmqdyaf vmufuo
dk m ajccsz;l aom rdrt
d zkYd (19-12-78)aeYu ewfjrpf(OD;0go0)ESit
fh wl
avhvma&;c&D; zGifhEkdifcJhonf/ &[ef;oHCmrsm; todtuRrf;rsm;? pmayrdwfrsm; ulnDMuolrsm;aMumihf c&D;
wavQmufajyjypfcJh\/ aumZm 1207 ckESpfu &rf;NAJNrdKUrS a&GUajymif;wnfaxmifcJhaom ausmufjzLNrdKUopf
onf ESpfaygif; 133 ESpfwkdifcJhNyD/
&r0wDajrmufbufuRef;OD;a&mufvQif ausmufjzLNrdKUukd jrif&onfESihf 0rf;omjcif;jzpf&ovkd 0rf;enf;rI
vnf; cHpm;&avonf/ 1978 ckESpf rkd;OD;u omoedutaqmufttkHrsm; rIrvSjzpfae\/ NrdKU\tvS*kPf
&nfrSmvnf; ysufjy,fovkdawGU&onf/ 'Pf&m'Pfcsufrsm;ukd tESpfESpfMumatmif ajzazsmuf&csdrfhrnf &uf
pufwwfaom rkd;av[kefukd BuHhckdifvmcJh&aoma'oum; "rwmw&m;jzpfavonf/ ]]ausmufjzLuRef;OD;? e*g;
wufzl;vwHY}}aomtoHaMumihf &ckdifbk&if rif;bmBuD;onf ausmufwvkH;*lbk&m;ukd edrdwft& wnfcJhonf
qk\
d /
ausmufjzLNrdKU pkdifNcHKe*g;tckd;vTwfonf [l rD;vQHxdefnD;cJhonfukd aumZm 1317-ckESpfu ukd,fwkdif
jrifawGUcJhzl;\/ &rm0wDurf;ajcwGif e*g;awmif? e*g;wGif;(rD;awmif)rsm;um; tESHY&Sday\/ wcsdefu a&xJepf
jrKyo
f mG ;cJ&h aom bk&m;Bu;D rsm;ukd aemifwiG jf yefvnf&&Sv
d mcJ\
h / ausmufjzLNrKd UrS ig;rkid af usmt
f uGm uHah umfawm
t&yf zl;&aombk&m;rSm a&vkyfom;ioxm uGefpGefYpOf NidawGU&onfqkd\/ &yf&Gmom;rsm; yifhaqmif
xkdae&mwGif udef;cJhojzihf ,ck uHaumfawmbk&m;ac:wGif&Sd\/ xkdbk&m;orkdif;vuFm ausmufpmwGif ]]wumy
a[(tcsKdU]wumya&}[kqkd\/ )wnfonf? oMupf? 140? pGef;a&ckepfck[k}}jyxm;\/ v? &uf? aeYyg pkHpGma&;
xkd;cJh\/ xkdpmt& r[mrkedkyf&SifawmfESihf acwfNydKifjzpf aeonfhtwGuf tvGefa&S;usavNyD[k odEkdif\/
bk&m;rSm ausmufkdkyfwkjzpf rlvykH[efonfvnf; jyKjyifcHxm;&avNyD/ a,"rma&;xkd;yg ou#ausmufpm
rsm;? a0omvDacwfpjE'*Fg;rsm;? qif;wkvuf&mrsm;vnf; awGU&Sdxm;Muao;\/ taxmuf? omjcif;oDqkdcJhMu
aom q&myef;vS? q&momEkcYd ikd ?f eHo
Y mr? pHrjzL paomtqkad wmfrsm;\ r[mrked yk &f iS af wmf bGo
YJ mjcif;rSmvnf;
bk&m;orkdif;ukd ay:vGifapavonf/ ausmufjzLNrdKUbk&m;yGJrsm;wGif t"du&yGJtjzpf atmufyg wkdYukd
usif;ycJhMu\/
1/ tkef;awm"mwf
...
waygif;v
2/ ausmufwvkH;bk&m;
...
wcl;v(oBuFefjyef)
3/ uHhaumfawmbk&m;
...
wefcl;v(oBuFefjyef)
C:\YIN KYE MU NO 8 SISISYE.P65
61
toQifpudE\
4/ apwDawmfavsmif;awmfrl ...
qkawmif;jynhfbk&m;
5/ apwDawmfNcD&myGJ
...
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
wefcl;v(oBuFefjyef)(ESpfqef;2 &uf)
e,kefv
toQifpudE\
62
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
omoevuFm&usr;f
tvkd20 0gajrmuf a&S;orkdif;tvkd oMupf 113-ckESpf? tif;apmuf&mZ0if tvkd 123-ckESpf? irnf;?
0g;ausmif;q&mwkdYtvkd 147-ckESpf? rSefeef;&mZ0iftvkd (5)0gwGif bk&m;&Sif &ckdifodkY a'opm&D<uojzihf
&rf;jynhfokdY omoema&mif jynhfMuufuGefYjrL;cJhavonf/ &rf;jynhfq&meE uybk&m;vufxufuyif
&rf;jynhfokdY a0[ifjzihf <ujref;Asm'dTefcJhzl;aMumif; if;\ Ak'0ifvuFmwGif pyfqkdcJhonf/ tkef;ykwf&Gm
q&m,ufoJhu]]okH;OD;vlcsm? ajcmufa&mifjzmonfh? yAwmxuf? vufxufajymifajymif? rSefuif;awmifokdY?
a&mifwvif;vif;? w&m; rif;\ xGef;vif;ooem? wnf&mXme? &rmuRef;0,f}}[k pyfqkdcJh\/
&rf;jynhf pErmvmvuFmt&onfvnf; &ckdif&mZ0ifopfukd ra&;rDu if;\ a0&rPDoDv0dedp&usrf;
ed*kH;wGif ]]rSwfpdrfh aemufaemif? vuFmaqmif ydrfh? bkef;acgifxdyfxm;? wkdYbk&m;vQif? xG#fzsm;wkdifa&muf?
ig;0gajrmufu? vQHawmufa&mif0g? omoem\? OD;pGmoufqif;? pEmrif;wkdY? aysmfcif;pHwnf? &ckdifjynf}}[l
rSeef ef;aemufoYdk vku
d
f a&;pyfc\
hJ / xkaYd emuf a&TapwDq&mawmf (ppfawGNrKd U)ESiq
fh Ew
l EdS idI ;f um a&;om;MupOf
wGiu
f m; 0gawmf(20)(ou&mZf 123)wGif a0VK0efausmif;rS "n0wDoYdk <ua&mufownf;[k jyKjyifa&;cJah v\/
xkdxkd uHhaumfawmbk&m; paom a&S;usqif;wkawmf? "mwfawmfrsm;rSp omoedu 0wKrsm;um;orkdif;
&Snfvsm;cJhavonf/ xkdYaMumihf uAsmvuFmpmay rsm;pGm pyfqkdcJhaom ausmufuavitkyfq&mawmf
OD;auo&onf a&mifawmf jyefyGJukdvkduf&atmifd av;csKd;ojzefBuD;jzihf EId;aqmfxm;\/
&rf;NAJNrdKUwGif omoema&mifukd xif[yfaeaom awmifawmfwkdYukdvnf; IjrifEkdif\/ tif;awmif?
AvaEmif? &Drsufawmif? anmifawmif? vufyefawmif? ukd,f&Hawmifrsm;wGif apwDykxkd;rsm;wkdYonf
yeHwifhw,fpGm udef;0yfwnf&Sdae Muonf/ xkdawmifwkdYonf &rmNrdKUukd 0kdif;&HumqD;xm;onftvm; jzpfaom
aMumihf &mZN*dK[fNrdKUyrm xif&onf/ xkdYaMumihf ]]tif;? Aef;? &D? anmif? ukd,f&H awmif[kvnf;aumif;?
zGJYqkdcJhzl;onf? udk,f&Hawmifukd ukd;&mawmif[k oihf&mqGJ emrnfay;cJhMuao;\/ rlvukd,f&Hawmifum;
trSejf zpfoih\
f / &ckid b
f &k ifrif; \ uk,
d &f aH wmftrwfBu;D (0g)ud,
k &f BH u;D trwfu rdrNd rKd Upm;tjzpf pku
d w
f nfxm;
jcif;omjzpf if;\trnfukd pGJxm;aom a0g[m&wnf;? ukd,f&Hawmfum; rif;oufawmfapmihfyifjzpf\/
ukd,f&HBuD;qkdvQif vuf0Jtrwf&SpfwkdifwGif yg0if twGif;ukd,fawmf&H(ukd,f&Hawmf)wkdYrSm vuf,moif?
C:\YIN KYE MU NO 8 SISISYE.P65
toQifpudE\
63
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
vuf0o
J iftrwf(8)a,mufwiG f yg0if\/ xkaYd Mumihf rSL;rwfupdk
JG jzpfaomtrnfpu
JG dk trSet
f jzpf ,ljcif;onf
om orkdif;AsLywft& avsmfuefoihfjrwfay\/ ajc&mawmf yd#uwf wkdufausmif;? uef? odrfawmfrsm;vnf;
&rm0wD\ armifuGef;xl&m jzpfay\/ &rf;NAJNrdKU0ef ausmfxif&mZm\jyKorQaumif;rIrsm;vnf; om"kac:
rukefEkdif[k csD;rGrf;xm;\/ t*Fvdyfacwf vrkacsmif;Zmwd q&marmifykHonf &rf;NAJatmifapwDt&yfaecJh
um oN*K[fpmwGif vuFmr&Sd? uREkfyfod\}}[lvsuf y&rw r[m*rDom& trnfjzihf oN*K[fukd;apmifukdvuFm
a&;cJhonf/
rdrdawGU&Sdavhvm&aom &r0wDrS aemufacwfpmqkdrsm;um; (1)OD;pHwif? (2)0g;ausmif;q&m vlxGuf
y@dwf? (3)uif;q&mOD;0&ac: OD;yef;OD;? (4)q&meE? (5)opfuwkd;q&mOD;a&Tvl? (6)q&m,ufoJhatmif?
(7)&rsufacsmif; q&mvlxGuf OD;ykn? (8)uif;? ukefabmifwef;q&m OD;ukvm;BuD;? (9)q&mpHabmfOD; (10)aq;
q&mBuD; iausmfacgif?(11)OD;y@dwvuFm&? (12)OD;pErmvmvuFm&? (13)q&myef;vS? (14)q&mom
EkdYckdif?(15)A[ef;awmifq&mawmf u0d"Z? (16)jym;uRef;q&m OD;ykn? (17)oD;cHNrdefq&mawmf OD;eErmvm?
(18) qef;q&mOD;Zm*&?(19)ausmufuavitkyq
f &mawmf OD;auo&? (20)w&m;ol Bu;D umwD? (21)&rm0wD
OD;tmob? (22) icRef;a,(omcsrf;OD;kd)ponfwkdYjzpfMu\/ if;wkdY\ vuf&mrsm;onf &rm0wD\ *kPfa&mif
ukdomru &ckdifjynffe,f\ orkdif;*kPfyg xGef;ajymifcJh&ma&muf tm;vkH;ukd *kPfjyKxkdufvSay\/ &rf;NAJuRef;
wGiu
f m; avhvmp&m trsm;&Sad yao;\/ &rf;NArJ S q&marmify\
Hk ]]tHt
h m;rEkid ?f NyKd io
f rl rQ? &rmomxl;?*kPaf &mif
jrL;onf? cs;D usL; rukeMf u&mwnf;}} [laom cs;D usL;jcif;uJo
h yYdk if tvm;wl xyfqif
h cs;D usL;vku
d &f ayownf;/
toQipf uEd
(&ckid jf ynf)
ppfawGaumvdyEf pS v
f nfr*Zif;
1981-82-ckEpS x
f w
k rf S
64
toQifpudE\
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
"n0wD &mZ0ifopfusrf;jyK
OD;y@dwmvuFm&
(yJc;l rif;ausmif;q&mawmf)
(a*gpm 1218-1279)
&ckdifjynfe,f? &rm0wDNrdKUr\ ta&SUbufwrkdifcefYtuGmwGif Muufoa& &Gmwnf&Sdonf/ xkd&GmwGif
OD;y@dwvuFm&rax&fukd aumpm 1218 ckESpf arG;zGm;cJhavonf/ &ckdif&mZ0ifopfusrf;jyKq&mawmfOD;pE
rmvmvuFm&ESifh orD;a,mufzawmfpyfMuonfq\
dk / OD;y@dwmvuFm&u OD;pErmvmvuFm& xuf touf
tm;jzihf 5-ESpfBuD;avonf/ i,fpOfuyif &rf;jynhfajrmufausmif; q&mawmfxH tyfESHum ynmoifMum;cJh
onfq\
dk / xku
d wzef omraPb0uyif rEav;okYd ynmoif&ef ykaYd y;jcif;cHc&hJ onf/ ,if;tcsed f rEav;NrKd U
rif;wkef;bk&if(aumpm 1212-1240)xD;eef;pkd;pHvsuf &Sdavonf/ &Sify@dwm vuFm&onf ynmOmPfxuf
jrufojzihf rEav;eef;wGif;ausmif; aexkdifynmoifcJh&onf/ rdzk&m;wkdYu tcsD;tajrmuf taxmuftyHhjyK
vsuf &[ef;'g,umcH rEav;wGifyif &[ef;jzpfcJh&onf/ eef;wGif;ausmif; aexkdifynmoifMum; cJh&pOf
oDaygrif;om;wkdYtm;vnf; ynmoifay;cJhojzihf aemifoDaygrif;jzpfpOf csD;jrihfaom w&dyd#u"&&mZm "d&mZ
*kw
k q
H yd u
f dk vufc&H &Scd o
hJ nfq\
dk / rEav;wGif oDwif;ok;H aepOf &rm0wDMuufoa& q&mawmf? &rf;NAaJ jrmuf
ausmif;q&mawmf[l wGifac:jcif; jyKcJhMuonf/
q&mawmfonf rEav;ukd t*FvyfwYdk 1247 ckEpS f odr;f yku
d
f oDaygrif;ukyd g ,laqmifomG ;pOf&ckid jf ynf
okdY jyefcJhonf/ &ckdifjynfe,f ajrmufOD;NrdKUokdY <ua&muf anmifyifaps;ausmif; OD;om&ar"m q&mawmf
xHcrdk ;DS aecJo
h nf/ q&mawmfvnf; tm;uk;d rIjzpfaom ausmif;uefa&;&mwku
Yd dk vTt
J yfjcif;jyKcahJ vonf/ xkaYd Mumihf
anmifyifaps;q&mjzpftHhaom OD;Owrod&dukd &SifomraPb0rS &[ef;tjzpf OD;y@dwmvuFm&uyif tpp
jyKpkay;cJhavonf/ xkduwpfzef OD;OuHpHormvm(aumpm 1207-1291)q&mawmfBuD; awm&yfaqmuf
wnfaeckduf oHCmjywfvyf&Sd olaX;OD;&JausmfolESihfrdoEmjzLwkdY yifhzdwfcsuft&? ppfawGNrdKU OD;&Jausmfol
ausmif; oDwif;ok;H aecJah v&onf/ xkpd Of wynhOf ;D Owr oD&rd mS &[ef;w0g(aumpm 1251)om &Sad o;onf
qkd\/ xkdYaMumihf q&mwynhf ESpfyg;wkdYonf aumpm 1252 ckESpfrS 1253 ckESpfxd xkdausmif; oDwif;okH;aecJh
Muonf/ xkdwGif ESpf0gqkdcJhMuNyD; OD;OwroD&dukdyg ac:aqmifvsuf rEav;okdY<u oGm;cJhonf/ rEav;wGif
wynhf OD;OwroD&dukd rif;'ifjyoQausmif;wkdufpmayoifMum;&ef tyfESHxm;cJhonf/ rdrdum; atmufjrefrm
jynfokdY <uvmcJhavonf/
aumpm 1253-ckESpfwGif yJcl;NrdKUokdYa&muf &ckdiftrsKd;om;t&m&Sdrsm;ESihf qufpyfrdcJhonf/ xkdYaMumihf
[Hom0wDckdif? yJcl;NrdKUr (a&Tarmfa"mbk&m;BuD;teD;) xkdckESpfwGifyif ausmif;wkdufwnfaxmifcJhonf/ ppfawG
aZmwd0efaxmuf OD;pHa&TESihf ZeD; a':*Grf;wkdYu uruxjyK ausmif;'g,umtjzpf aqmif&GufcJhavonf/
,if;okYd rif;rIxrf;wkYd aqmufvLS ay;aom ausmif;jzpfaomaMumihf r*Fvmorku
d f rif;ausmif;wku
d [
f
l rnfwiG cf hJ
avonf/ q&mawmf OD;y@dwm vuFm&rSmvnf; a&Tusif*kdPf;ESihf or*jyKum aexkdifcJhonf/ xkdtcgrSp
yJcl; rif;ausmif;q&mawmf[k xif&Sm;vmcJh&avonf/
q&mawmfonf &ckdifwkdif;&if;om; Zmwdjzpfonhftwkdif; rsKd;cspfpdwf 0HomEkw&m; tNrJxm;&Sdonf/
xkdpOfu ukdvkdeDacwfjzpfonff/ rdrdZmwd &ckdif*kPfukd azmfxkwfwifjyaom tm;jzihfvnf;aumif;? wkdif;&if;om;
tm;vk;H zwfMI unhf vG,&f ef oabmxm;jzihv
f nf;aumif;? &ckid &f mZ0ifopfusr;f ukd a&;om;cJo
h nf/ yxrOD;qk;H
&ckdiforkdif;ykHESdyfpmtkyfjzpfonf/ &ckdif&mZ0iftapmifapmifwkdYrS IdEIdif; jyKpkcJhaom xkd&mZ0ifukd "n0wD
&mZ0ifopfusrf; [l trnfay;cJhavonf/ aumpm 1271-ckwefcl;vqkwf(7)&uf Mumoyaw;aeYwGif
a&;NyD; xkdESpf(c&pfESpf 1910)wGifyif jynfBuD;r@dKif yd#uwfykHESdyfwkdufu kdufESdyfxkwfa0cJhavonf/
ykEH ydS pf mrsuEf mS (310)&SNd y;D &ckid rf if;qufwu
Ydk v
dk nf; tusO;f jyxm;onf/ xkad cwfwiG f &ckid &f mZ0iftwGuv
f uf&dS
C:\YIN KYE MU NO 8 SISISYE.P65
toQifpudE\
65
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
yJc;l rif;ausmif;q&mawmf
(ppfawGaumvdyfr*Zif;? 1984-85 rS)
66
toQifpudE\
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
uif;yGef;wyfESifU ykcufwif
r*Fvm"avh wHxGmrsm;
ewfjrpf kZd H armifausm&f DS
ud,
k 0f eftwGuf a&Smifp&m
&ckdifvlrsKd;wkdYwGif arG;ptcsdefrSp r*FvmrIjyKvkyf&aom "avhxkH;pHrsm; &SdMuonf/ rdef;rrsm; ukd,f0ef
aqmifvQif vifa,musfm;rsm;onf tokbwkdYwGif tvSLaiGrsm; rwnfh&acs/ romvlaotavmif;aumifESihf
pyfqidk af om udpr sm;wGif 0ifa&mufuidk w
f ,
G jf cif; rjyKvyk &f ay/ wpfcsKUd wGif aygufw;l ? "m;r? aowm? zsmtcif;
rsm; roGif;& r0,f&acs/ tdrf&mtopf aqmufvkyfjcif; tdrf&majr 0,f,ljcif; rjyK&acs/
arG;zGm;pOf"avh
tcsKdUaom &ckdiftrsKd;om;rsm;onf rdrdtdrfwGif uav;rsufESmjrif&SdvQifyif xkdtdrfu csufjyKwfaom
xrif;ukd rpm;awmhacs/ avmuDynmvufzGJYtif;tkdif tokH;jyK&SdMuolrsm;rSm arG;zGm;tdrfukd a&Smifavh&SdMuyg
onf/ xd&SyGef;yJh 'Pf&m&aomfvnf;aumif; temaygufaeaomfvnf;aumif; arG;zGm;tdrfokdY0ifrdu
uif;yGe;f oifo
h nf[,
k q
l Muonf/ tema,mif,rf;(a&mif,rf;)vmonfuydk if uif;yGe;f oiho
f nf[k qkMd uonf/
arG;zGm;&mXmerS rxGufcGmrD arG;cef;xJwGif &Sdaeckdufukd arG;wGif;(rGD;wGif;)[k ac:onf/ arG;zGm;NyD;p
om;onfrdcifrsm;onf rD;uifavh&SdMuonf/ xkdrD; uifpOfumv(0g)rD;uifjcif;rjywfuif;rDukdpGJ? rD;wGif;[k
vnf; ac:onf/ uav;arG;zGm;aom trsKd;orD;tm; arG;r(rGD;r)[k ac:wGifavh&Sdonf/ arG;zGm;&m XmewGif
arG;rtm; tNrJapmihfMuyf&onf/ tpm;tpmrsm;ESihf tokH;jyKp&mrsm;\ yg oD;jcm;ay;xm;avonf/ aqGrsKd;
awmfpyfaom rdef;rrsm;jzpfap tdrfem;eD;csif;pyfaom rdef;rrsm;ujzpfap apmihftdyf&onfukd rGD;apmihf (rD;
apmihf)onf[kac:onf/ arG;arwpfOD;wnf; xm;&Sdu rGD;&yfr(r&yfre) ac:rdpmaumifru aESmifh,Sufajcmuf
vSefYonf[l\/ xkdYaMumihf tapmihfta&Smufrsm;ESihfomru r&yfr raESmuf,SufEkdifap&ef tumtuG,frsm;
vnf; jyKxm;Muao;onf/ tumtuG,t
f wGuf tdraf v;axmifw
h iG f Zl;cufrsm; csw
d q
f MJG uonf/ MoZm&Gurf sm;
pkdufxm;Muonf/
arG;zGm;Ny;D aemuf
uav;arG;zGm;Ny;D aemuf ok;H &uf okrdY [kwf 5 &ufwiG f rG;D xGu&f onf/ if;ukd rG;D ypfonf[v
k nf; ac:onf/
rGD;xGufrnfh rGD;ypfrnfhaeYwGif wpftdrfvkH;ukdyg pyg;aphrsm;jzihf BuJjzef;onf/ xkdYjyif ql;cuf(pvlcuf)ESihfkduf
um kdufum emembm0rsm;ukd ESifxkwfjcif;jyK&onf/ arG;cef;wGif; &SdorQ tdyf&mt0wftxnfrsm;ukdavQmf
zGyf&onf/ tcef;ukdvnf; pifMu,fatmif aq;aMum&onf/ xkdaemuf vufonfru uav;ukd a&rkd;csKd;NyD;
em;xGif;(em;o)onf/ wcsKdUrSm arGG;xGufonhfaeYwGif em;rxGif;ao;bJ aemufrS oD;oefYem;xGif;r*Fvm [l
jyKvkyfMuonf/
toQifpudE\
67
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
wk
Yd a&aq;ypfMuonf/ onfudk ]]uif;yGe;f ukid o
f nf}} [k ac:avonf/ xkad emuf uav;tm; pwdoabm
jzihf ajcukad usmufwiG f wpfcg? "m;wGiw
f pfcsuf xdapygonf/ ausmufvrdk musKid ;f "m;vkx
d ufjruf apvkad Mumif;
oabmxm;MuykH&onf/
ykcufwifjyKpOf
xkdaemuf ykcufwif&ojzihf ykcufwifr*FvmjyKMu&onf/ xkdokdY ykcufwifjcif;ukd kd;&m,Ofaus;rI wpf&yf
tjzpfjzihf jyKavh&Sdonfukd okdkY csD;usL;a&;pyfxm; &Sdavonf/
]]&ur@dKif? jynf&ckdifav? &ckdifGefYzl;? Mu,faomufSL;okdY? uGefYjrL;*kPfa&mif? aovmawmifqkdif;?
NydKifukdif;wnfh? tkHYrIdif;0D0D? urf;NcDa'o? r@v0,f? 0HorsKd;rSef? wef;ckd;vQH? pkd;pHykdifo? qkdpOfuyif? tMuif
tdrf,m? "rwmrSD;? orD;om;aoQ? xGef;vwfawcg? &mZm&mZ? e&dEu? 'vd'qkH;? wNyHK;&Tif&Tif? ykcufwifau?
r*Fvmcef;? &Dpifzsef; xkH;wrf;pOfvm? ckdiftrmav? kd;&mrysuf}} [ljzpfonf/
twkrif;k(d t'lrif;k)d
&ckdifwGif ykcufwift&G,fuav;i,fukd twkaoQ[kac:onf/ xkdykcufwif&G,f twkaoQwkdYtm; ykcuf
vTJ&ef pyfqkd&aom {csif;pyfqkdolukd]twk}[laomtrnfukd *kPfjyKwyfqifxm;ojzihf twkrif;kd (t'lrif;kd)
[k rnfwGifvmcJh&jcif;jzpfonf/ bapmjzLrif;\ orD;awmf(apma&TMum)arSmufawmf {csif;ukd trwfBuD;pmqkd
rif;kdu pyfqkdcJhonf/ xkdpmqkdtrwfBuD; rif;kdum; ykcufwif{csif;ukd pyfqkdaomaMumihf ykcufwif{csif;zGJYq
&mjzpfcJhonf/ ykcufwif&G,fuav;twGuf ykcufvTJ{csif;ukd pyfqkdoljzpf twkrif;kd[k ac:wGifcJhavonf/
ykcufwifr*FvmjyKykrH sm;
orkdif;okawoD q&mBuD; OD;atmifomOD;onf bapmjzLrif;\ orD;awmf {jcif;(a&TapwDrl)ukd 1970jynhfESpfu wnf;jzwfxkwfa0cJhonf/ xkd{jcif;ukd &ckdif&mZ0if toif;owif;pmwGif xnfhoGif;azmfjycJhao;
onf/ xkdtoif;rSm c&pf 1929-ckESpfwGif wnfaxmifcJhNyD; a&TapwDq&mawmf em,ujzpfcJhonf q&matmif
omOD; wnf;jzwfxkwfa0aom a&TapwDrl{jcif; pmtkyfpum;OD; ykcufwif tcrf;tem;udpESihfywfouf
C:\YIN KYE MU NO 8 SISISYE.P65
toQifpudE\
68
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
eD;ykcu
G af cs yef;,kid x
f ;dk eefY
toQifpudE\
69
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
tbkd;acs&ufvkdYvSvkdufaw
ESD;ycGufacs ykacspD;zkdY
edcsif;&ufcsif;NyD;vwfau
(pDum-&Dum-pDumxyfvkdY vl ewf bDvl;uGufxl;azmfa&)2
tolU,kdif;pif armifh,kdif;pif
bmbmyD;a&-avQmfBudK;wif/
ykcufwifonft
h cg
ykcufwifr*FvmyGJaeYwGif csrf;omqif;&Jtavsmuf wwfEkdiforQ {nhfcH auR;arG;avh&Sdonf/ ykcufwif
rnfah eYudk tcga&G;Ny;D aeYaumif;&ufomonf t
h cg eHeufjzm;&D;('Da&)jynhcf sed w
f iG f jyKvyk Mf uavonf/ uav;ukd
pwdoabm atmifajrukd eif;ap&onf/ ]]vljzpfavNyD? aevMunhfawmh}}[kqdkum ae vwkdYukdjyavh &SdMuonf/
a&pifxnfhxm;aom aiGzvm;wGif a&TpaiGpwkdYukd xnfhNyD; a&T&nfaiG&nfjyKvsuf oajycufi,fjzihf uav;ESihf
ykcufukdyg yufzsef;onf/ xkdYjyif qkrGefaumif;rsm;yg ay;vsuf ykcufwifvTJonf/ ykcufwGif;vnf; vif;avS
wpfcuf? 'kd;(*kHnif;)wpfvuf? oHrIdwpfacsmif;? ausmufcJi,fwpfvkH;ukd xnfhxm;wwfMuao;onf/ 'kd;rSm
tHhtHho&Jukdvnf;aumif;? vif;avSrSm waprSifpmukd umuG,f&efvnf;aumif;? oHESihfausmufwkdYrSmusef;rm
ckdifcHhrIukd jzpfap &ef &nf&G,fjcif;wnf;/ rmefatmif oHwGJ &rf;NAJa'owkdYqkdvQif omjcif;wwfr? okdYr[kwf
tqkdwwfolrsm;u ,kdif;omjcif;oHNydKifqkd ykcufwifyGJwGif vTJiifMuonfqkd\/
ykcufwifomjcif;
ykcufwifonfukd a&S;&ckdifomjcif; okdYay:vGifatmif pyfqkdxm;ayonf/
rdaumif;&ufom tcgrD;vkdY rGD;rmwmrSm ykcGuf&Sma& om;vQifbkvS qkjynfh0zkdY yoD;aygif;pkH
qkukefatmifyif a&TpifaiGpif &Dpifzsef;vkdY yD;vwfaw av yD;vwfaw/ urf;qdyfe'D jzm;&Dabmif;jynhf
tcsdefem&D A[kd&fpdrSm {,kdif ykcGuf okdif;BudK;cufvkdY rdcifrsufI om;a&TOukd nHhEkvSxGwf wrGwfajymifajymif
0rf;a&mifNydK;jyuf a&T,kdif;xuf0,f umod*F&mZf wkdif;jzpfykqkd; vTrf;NcHKrkd;um rsm;vSrdH armif;r&vsuf
oHNydKifomjcif; pnfoHSif;vkdY 'kHrif;yvGD wvDaMu; eif; cGufcGif;ywfom wl&d,mav Mum;aur0 {cs{wif
a&T&ifykcGuf EGJUvsuf &iufhum {,ifhom0,f pufygaysmfrGd vTJbdwnfhav {av,if,if {,if ,ifav;/
om;vS {,if
tbkd;oQif&uf ESD;ykcGuf
tbmjyif aoQmfBudK;cuf
tabmifoQifkdU vif;Sdvuf
txufaujcifqif a,mifapmif;jyif
trifvTJ- ,kdif;BudK;iif
om;oQifZla0 tdyfygar
{vnf;-,if,if-{...
Za0...a0...av....Za0a0.../
(&ck d i f o bm0aw;uAsmrsm;rS )
toQifpudE\
tHt o
J &J rjzpfap&ef
70
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
uav;i,fudk EIwv
f Qmraumif;olrsm; tHt
h o
J &J rajymqkrd &d efvnf; apmihaf &Smufxm;avh&o
dS nf/ uav;
i,fukd jzLjzLazG;azG; qlql00av; cspfzG,faumif; oeJY[k jyifyvlrsm;u csD;usL;akjymwwfMuonf/ xkdokdYtajym
cH&vQif tHhoihf/ tHhuswwfonf[l\/ tHhusvQif uav;rSm a&m*ga0'em&wwfonf[k t,l&Sd Muavonf/
xkdYaMumihf ajyaysmufap&ef nOfhtdyf&m0ifcgeD; 'kd;(*kHnif;)wpfvuf ukd u av;tay:,Gef;NyD;vQif ]]zD;raumif;?
'Pfraumif;? eifhyg;rSma&mif;? tm;vkH;ygygvd}[kqkdum rD;wGifzkwf&onf/ azmif;ceJaygufrS tHhusonf[k
qkdygonf/ raygufu tHhusonf[k r,kHMunf& xyfrH rD;zkwf&avonf/
uav;ESiafh &Smif-aqmifp&m
0gacgifvarG;zGm;vQifvnf;aumif; pkH(4?6?8)vwGif oGm;xGufvQifvnf;aumif; pwdoabmjzifh ta&mif;
t0,fjyKMu&onf[k qkd\/ xkdYtjyif wcsKdU uav;rwif? om;ratmifjrifaomolrsm;rSm ocsKif;rS ykcuf?
tavmif;csnfaESmifBudK;? vlaotavmif;aumifukd &xm;wifqGJaom BudK;rsm;ESihf ykcufwifMuonfrsm;vnf;
&Sdayonf/ wcsKdUrSm oHCmawmfrsm;xH vSL'gef;avh&Sdonf/ xkdYaemuf EkdYxdef;ay;oabmjyef ,l arG;pm;wwf
Muonf/
txufyg "avhxkH;pHrsm;um; vlrsKd;&Sdoa&GU tenf;tyg; wnf&Sdao;rnf omjzpf\/ EkdYxdef;a&G;cs,fa&;
"avhrsm;vnf; bk&ifrif;rsm; acwfwGif &SdcJhay\/ arG;jrLjyKpk MunhfIoGefoifrIjyK&ef rSL;rwfrsm; ukd,f&Hrsm;ukdyg
cefYxm;avh&Sday\/ &Ha&Tawmf txdef;awmf tBuD;awmf tyg;awmfrsm;um; xkduJhokdY wm0efxrf;aqmifolrsm;
\ bGJY*kPf&mxl;yifwnf;/ &mZoBuFefq&mawmf OD;&pfaygif;q&m awmf ppfuGyfq&mawmf &mZ*kkq&m
awmfwv
Ydk nf; bk&ifrif;nDrif;om;rsm; twwfynmvdrm a&;jcm; ponfwt
Ydk wGuf uGyu
f q
J ;Hk rjyKjyifay;cJ&h aom
yk*dKvfrsm;jzpfMu\/ xkdokdY oli,fwpfa,muf tqifhtwef;jrihf wufa&mufEkdif&efa&;rSm arG;zGm;onfrSp
vlYb0wpfavQmuf r*FvmrIxdef;odrf;uGyfuJjyKjyifrI oifMum;rIpepfESihf ruif;uGmEkdifaMumif; odoihftyfay
ownf;/
ewfjrpfpef;atmif/
]]&ckdifykcufvTJuav;acsmhuAsmrsm;}}/ &ckdifjynfe,fpmapmif/ trSwf(12)
toQifpudE/
]]&ckdifobm0aw;uAsmrsm; 1961/
&ckdifjynfe,fjzpfpOforkdif; (yOrwGJ) rdwLyGm;rl/
71
toQifpudE\
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
&ckdif&SifjyK"avhESihf &wkqkdyGJ
toQipf uEd
bk&m;&Sifvufxufuyif &SifjyKcGifh &&SdvmonfrSp &SifjyKavhonf Ak'bmom0ifvlrsKd;wkdYwGif ukokdvf
awmfyGJxl;wpfckjzpfvmonf/ rdbrsm;vnf; omoemhtarGay;&m cH&ma&muf jrihfjrwfonf[k ,kHMunf
Muonf/ &ckid b
f &k ifrif;rsm;vnf; yOi;f wpfaxmifcyH rJG sm;ukd jyKvnf;aumif;? omoemtwGuf axmufyu
hH n
l D
vSL'gef;jyKvnf;aumif;? omoemhu&? omoe'g,'? omoem 'g,y? omoemhEk*[laom bGJYxl;ukd tjrwf
wEkd;cH,lcJhMuaMumif; ausmufpmwkdY wGif awGU&SdEkdifayonf/
&SifjyKt&G,fa&mufolukd &ckdifu ]]aAmif;wifacs}}[k ac:avonf/ &SifjyKvkdolrsm;rSm om&P*kHoDv?
&Siu
f si0fh wf ponfwu
Ydk dk yDoap&ef BuKd wif q&mawmfxH avQmufxm;tyfEu
HS m oif,al p&onf/ &Siaf vmif;
rSmvnf; &Sijf yKyt
JG wGuf ruse;f rmjcif;paom ab;tE&m,ftwGuf uif;&Si;f ap&ef a&ul;? opfyifwuf?c&D;a0;
oGm;jcif;trIwkdYukd a&Smif&onf/ q&mawmfESihf aeY&ufaumif;ukd owfrSwfNyD; y&du&mrsm;ukd ausmif;okdYay;ykdY
xm;&onf/ a&S;uqkdvQif y&du&mrsm;rSm ouFef;pkHtwGuf ydwfzsifukdukdufjzwf vufjzihftkyfcsKyfcJhMu&
onf/ oydwfrSm ajrukdvkyf rnf;enf;apatmif rD;zkwfxm;jcif;jzpfonf/ xkdy&du&m(&Sif&[ef;tokH;t
aqmif)rsm;ukd &SifrjyKrD wpf&ufwGif q&mbkef;awmfBuD;ausmif;okdY tcrf;tem;jzihf oGm;a&muf yifhyGJjyKonf
wHceG ?f ukum ;? ukid af qmifum vlBu;D rsm;u a&SUaqmifvsuf oGm;a&mufNy;D q&mawmfxrH S oDvcH,
l yifah qmif
Muavonf/
&Sifavmif;vSnhfyGJukd jyKvkyfolrsm; &SdcJhMuaomfvnf; ,ckum;enf;yg;oGm; avNyD/ &Sifavmif;vSnhfyGJ
oDqadk om &wkrsm;rSm oQK;d vku
d &f wk[
l vnf;aumif;? ac:wGiMf uonf/ Ak'0 ifawmxGucf ef;rsm;ukd pyfqx
dk m;
aom BudK;wef;&wkrsm;yifwnf;/ aemuf xkd&wkukd azmfjyygtHh/ wef;ckd;q&mxGef;vnf; ]&SiftmedoefedAmef
rsufcspf omjcif;opf} [l a&;pyfzGJYqkdcJhayao;onf/
eHeufapmapm &Sifavmif;tm; a&rkd;csKd;? awmif&Snfykqkd;0wf? acgif;aygif; OD;aoQmifqifjref;&onf/
qifjref;&mwGif if;\ txufejH zpfaompaeom;u OD;acgif;ukv
d nf;aumif;? atmufejH zpfaom weif;vmom;
u t0wfwefqmukv
d nf;aumif; qif&onf/ a&piftGeu
Yf v
dk nf; rdrad rG;eH\
Y txufjzpfaom pae? aomMum?
Mumoyaw;tGefYwkdYukdxnfh&onf/ xkdYaemuf oDv,lapum? bdodwfoGef;ajrmufonf/ &SifjyKr*Fvmajrmuf
onf[ak c:onf/ &[ef;oHCmawmfrsm;u r*FvmyGJ tcrf;tem;pDpOfyrHk mS xdr;f jrm;r*Fvm (orufwufr*Fvm)
yGJESihftwlyifjzpfonf/
toQifpudE\
72
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
toQifpudE\
73
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
(Tef;)
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
(&Tef;)
/
toQifpudE\
14/
15/
16/
17/
18/
19/
20/
21/
22/
23/
24/
25/
26/
27/
28/
29/
30/
31/
32/
33/
34/
35/
36/
37/
38/
39/
40/
41/
42/
43/
44/
45/
46/
47/
48/
49/
50/
51/
52/
53/
74
emola&mifh&JEkdifbl;av
emola&mifh&JEkdifbl;av? ed'gwfNyD;NyD
&wema&mifnD;? atmifpnfwD;? wkdif;BuD;a&TuyD
crnf;awmfjrwf? apmaeewf? rif;jrwftordefum;
orm&Sdefonf? &mZDef oka'g'e
r*rnf&Sdf? oD&drm,m? eef;aqmifnm? rmwmrdcifjrwf
okH;vlewf? avmif;jrwfwkdYq&mn
oufawmfq,fhajcmuf? &G,fawmfa&muf? rif;ajrmufwif
awmf&Smonf/
Adrm,aomf? ewfESihfav;
eef;r okH;aqmif? pGifhpGifhaxmifonf
ajymifajymifajru? aygufuJhav
ajruayguf? tHhavmuf eef;okH;aqmif
&r? okw? ok&r[l? emr wHcGefaxmifonf
vlYabmifwlzuf &Sdbl;av
ewfwkdYae&m? 0womrS
&SmaomftvGef &Sm;uJhav
&r? okb ok&r[k? eef;rokH;aqmifay:
wkdYbk&m;? jrwfavmif;awmf
aysmfaysmfpHpm;wkef;
oufawmfa&csKd;? ESpfq,fhukd;rSm? owkd;a&Tyef;ukH;okdY
cspfrqkH;onf? a&TwkH;jrwf om;&wemukd
zGm;rnfom xkdonhfaeY
pdwfawmfr&Tif? yef;O,smOfukd
bkef;&Sifvnfawmfrl\av;
avmif;jrwfbkef;armf? O,smOfawmfrSm
pdwfawmf&Tif&Tif? pD;aMumif;av;
opfoD;upD;? yef;uarT;? aysmfvnf; aysmfzG,f&m
O,smOfawmfjrwf? q,fhESpf&yf vSnhfywf<ujref;vmaomf
a&S;qDrSm? jrefpGmumqD;qD;
ewfwkdYjy[dwf? av;edrdwf? xdwfxdwfoH a0NiD;zkdY
oltkdBuD;? a&SUuvm
olao? olem? ,yfukdxrf;vkdY
q&m&[ef;? <ujref;vm
rnfolrnf0g? igrod[k
0gap,smoD;
Asm'dwfawmfoH? tmPHpufukd
OD;acgif;,Sufwif? q,fjzmvufjzihf
aysmif;Gwf wifawmf&Smonf
pkHpGmem;vnfaMumif;wJhav;
Id;a&TrsufESm? roufomonf
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
toQifpudE\
75
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
54/
vGefpGmylyif? yGm;aMumif;av
(&Tef;)
55/
pdwfawmfrat;? oHa0pGJ? aeqJcPwGif
/
56/
awmifnmeef;aysmf? ar,aomf? om;awmfjrwfa&Tpifukd
57/
zGm;jrifygaMumif;? o0Pfawmf[k? Gwfaysmif;
/
qufovmaomf
58/
ewfBuD;ol&dwf? &m[krif;onf
/
59/
zefeef;bkH&Snf? a&Tvrif;ukd
/
60/
usyfusyf wif;wif;? zrf;awmf&Smonf yrmxkdxuf?
/
uJpD;av
61/
&m[lonm? om;&wemukd
/
62/
emrbGJYawmf? ay;pDav;
/
63/
&m[konf? om;&wemukd? emrbGJYay; pdwfrat;?
/
64/
MumjyefYrl? qmylwxifhxifh
/
65/
,aeYnyif? awmNrdKifcGif? tvQifxGufrSoifh[k
/
66/
pdwfawmfcsifh csdefoihf oef;acgif,HrSm
/
67/
zGm;zufawmfrSef? rwfarmifqefukd? tjrefoGm;EId;
/
68/
ightusKd; o,fykd;Muavvkd
/
69/
zGm;zufawmfvS? u@uukd? uBudK;qifacs qkdonf
/
70/
NrdKifkdawmokdY? xGufaMumif;av
/
71/
rMumrwif? ,aeYyifvQif
/
72/
toQif &[ef;jyKaMumif;av
/
73/
&[ef;jyKaMumif;? rdefYawmfanmif; xyfavmif; iqefwif /
74/
awmfbl;ocif? om;a&Tpifukd? zGm;jrif,aeYn
/
75/
aoG;oH Eke,f? &m[karrSm? cufzG,frSefrkccs[k
/
76/
taMumif;rl? aygif;pkwifavaomf
/
77/
rwm;ESihfzGm;zuf? rwfarmifqef
/
78/
vsifpGmcP? zGm;zufvS? uBudK;qifvmaomf
/
79/
xyfcgcgonf? tmPmoHanmif;anmif;
/
80/
rdefYawmfrMum? ry,fomonf
/
81/
vG,fpGmjyif NyD;aMumif;av
/
82/
uRef&SifokH;azmf? wlaysmfaysmfonf
/
83/
csdefawmfoef;acgfif;BuD;av
/
84/
csdefawmfoef;acgif? nOfheufarSmif? bkef;acgifxGufqJqJ /
85/
oHo&m0J? uEmcJrS? tNrJaESmifvm
/
86/
oHa,mZOfx,fpif;? BudK;wif;vif;? twif;csnfaESmifvmokdY /
87/
&ifaoG; &wem? &m[kvm? eef;vsmarmifoufpktm;
/
88/
jrifygcsifrI? pdwfawmfk(jiK)ajzrItwefwef
/
89/
pdwfawmfrjy,f? avmif;bkef;a0rSm? MumjcnfoGm;vSpf /
90/
om;awmfarawmf? wlESpfazmf? pufawmfaysmfwkef;ckduf
/
91/
&ifaoG;rsufESm? vpMumukd? &mZm&djrifvkdufu
/
92/
tonf;epfatmif? pGJcspfbavmifqef
/
C:\YIN KYE MU NO 8 SISISYE.P65
toQifpudE\
76
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
93/
94/
95/
96/
97/
98/
99/
77
&rf;NAJ OD;pHwif\
toQifpudE\
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
&ckdifNrdKUwnfjcif; &mZ0ifvuFm
t&SifpudE &ckdifjynfe,f
&rm0wD? cGeq
f aD umufeT ?f 0efawmfro
l m;
rif;bk&m;ESi?fh rjcm;twl? ygolpw
H if . . . .
&cdik &f mZ0if tajccHrsm;
&ckdif &mZ0ifukd avhvm&eftwGuf tajccH&mZ0ifrsm;ukd OD;pGmavhvmrI jyK&ef vkdtyfayonf/ rdrd\
xif j rif c suf t & tajccH & ck d i f & mZ0if r sm;wG i f pum; ajyjzih f a&;om;xm;aom usrf ; rsm;uk d
OD;pGmavhvm&rnfjzpfonf/
Oyrm- yJcl;rif;ausmif; q&awmfq&m\ "n0wD&mZ0ifopf? OD;omxGef;atmif\ &ckdifr[m&mZm0if
awmfBuD;? OD;pErmvm vuFm&\ &ckdif&m Z0ifopf? u0dom& q&mawmf\ "n0wDta&;awmfykHusrf;wkdYyif
jzpfMuygonf/
rif;pOfZ,m;? rif;quf? rif;trnfrsm;ukd avhvm&eftwGuf OD;pErmvm vuFm&\ &mZuroacFy
usrf;onf vkdtyfvS\/ xkdxkd &ckdif&mZ0ifrsm;ukd azmfjyygtajccH&mZ0ifusrf;rsm;jzihf rSDNidrf;EIdif;Sdqifjcif
awG;q axmufxm;NyD;vQif &ckdif&mZ0if okawoeavmuokdY ajccsMu&awmhrnfjzpf\/
pum;ajytjyif vuFmjzihfpyfqkdxm;cJhMuaom &ckdif&mZ0ifrsmukd tajccHtjzpf avhvm&ef &mZ0ifvuFm
rsm;vnf; &Sdonf/ vrkacsmif; q&mausmfrnf\ &ckdif&mZ0ifvuFmawmf/ &ckdifrif;orD;\ orFD;awmf{csif;
(arSmufawmf {csif;? apma&TMum{csif;)/ 0g;ausmif;q&my@dwf\ &mZ0ifvuFm? ompGavvuFm? OD;pHwif\
NrdKUwnf&mZ0ifvuFmwkdYjzpfonf/ vuFmwkdYonf &ckdif&mZ0ifukd tusOf;csKH;NyD;vQif NrdKUwnf? eef;wnf?
xD;eef;uem;zGJYvsuf rif;qufrsm;pGmukd aqmifxm;vG,fulap&ef a&;zGJpyfqkdxm;cJhMujcif;jzpfonf/ ukd;um;
axmufxm;&eftwGufvnf; ykd oihfawmfonf/
ayrlygtaxmuftxm;
toQifpudE\
78
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
a&;pyfol pmqk&d iS f
a&;pyfol pmqkd&Sifukdvnf; ]]&rm0wD? cGefqDaumufTefY? 0efawmfrlom;? rif;bk&m;ESihf? rjcm;twl?
ygolpw
H if}}[k pyfqx
dk m;onft
h & OD;pHwifa&;pyfchJ aMumif;rSm xif&mS ;aeonf/ if;OD;pHwifum; &rf;jynhNf rKd U0ef
ausmx
f if&mZm\ trIawmfxrf; pma&;wpfO;D jzpfonf/ &ckid jf ynfudk jrefrmrif;wkYd tkycf sKycf &H pOfu NrKd U0efrsm;jzihf
cefYtyfcJholrsm;wGif &rf;jynhfNrdKU0efrsm;taMumif;ukd aemufqkH; vuFmed*kH; pyfqkdxm;cJhavonf/ if;trIawmf
xrf;cJh&mXmeBuD;rSL; ausmfxif &mZmukd tvGefcsD;rGrf; zGJYqkdxm;onfrSm xl;jcm;aeonf/ ol\t&SifwpfOD;
taejzihf oG,f0kduf ajrmufpm;aus;Zl;wifjcif;rsKd; jzpf&monf/
ausmx
f if&mZm\ aqmif&u
G cf surf sm;
ausmfxif&mZmonf NrdKU0efaygif; 21-a,mufteuf 10-a,mufajrmuf NrdKU0efjzpfonf/ aumZm 1164ckESpfrSp 1167-ckESpfxd NrdKU0eftjzpf&SnfMumcJhonf/ if;NrdKU0efvufxuf vlolrsm;ukd pnfum;atmif jyKcJh
onf/ aiGawmifxyd w
f iG (f {? tpf? aom? AsO;f ) 1165-ckEpS ?f wykw
Yd v
JG wGif bk&m;wnfco
hJ nfq\
dk / acsmif;aumuf
ausmif;ukv
d nf;aumif;? NrKd Ua&SUrSm wHwm;Bu;D ukv
d nf;aumif;? aqmufco
hJ nf/ xkjYd yif oabFmqdyw
f iG f aomufa&
uefwl;azmfcJhonf/ avQmufoGm;&maom wHwm;&SnfoG,fwef;jcif;ukdvnf; jyKpkcJhonf/ okdYaumif;rIrsm;ukd
om"kac: rukefEkdifavmufatmif rsm;jym;cJhaMumif;jzihf ed*kH;owfa&;zGJYxm;cJhonf/ xkdYaMumihf OD;pHwifonf
ausmfxif&mZm\ tyg;awmf? vl,kHawmftrIxrf; pma&;wpfOFD;jzpfcJh&rnfrSm aocsmonf/
a&;pyfaomckEpS f
NrdKUwnfvuFm a&;pyfaom ckESpfukdvnf; vuFmed*kH;wGif awGU&onf/ aumZm 1212-ckESpf? 'kwd,
0gqkv
d jynhaf usmf 4-&uf? paeaeY tkPw
f uf rGe;f vwftcsed w
f iG f a&;om;Ny;D pD;atmifjrifonfq\
dk / xkaYd Mumihf
if;trIxrf; umvwGif r[kwfbJ t*Fvdyfodrf;ykdufNyD;aemufrS a&;pyfcJhjcif;rSm xif&Sm;avonf/ t*Fvdyf
acwfrSwfwrf;rsm;t& csvDywif(1826-1829)vufxuf &ckdif jynfwGif ynm&Sdrsm;tm; &ckdif&mZ0ifrsm;ukd
pkkH;a&;om;jyKpkay;apcJhzl;avonf/ xkdYaMumihf irJ&mZ0if? ausmfrnf&mZ0ifvuFm? 0g;ausmif;vuFmtusOf;wkdY
jzpf ay:vmcJh&jcif;jzpfonf/
a&;pyfcsurf sm;t&qkv
d Qif
NrdKUwnf&mZ0ifvuFmonf &ckdif&mZ0ifukd wkdwkdusOf;usOf;ESihf vkd&if;ukd xkwfEkwfa&;zGJYxm;jcif;jzpf\/
vuFm\ tpwGifvnf; ]]&ckdif&mZ0if? rxifr&Sm;? pum;&Swf&Suf? trSwfcufaomf? txGufpma[mif;?
vrf;aMumif;rSDum? pDukH;ygtHh}} [k 0efcHxm;NyD;jzpf\/
xkdYaMumihf &ckdif&mZ0ifukd rIyfraxG;? cyf&Sif;&Sif;jzifh trSwf&vG,fatmif okdYr[kwf aqmifvG,f?
us,fvG,fEkdifatmif &nf&G,f a&;zGJYxm;jcif;jzpfonf/ a&;pyf&if;rSmvnf; rddrd\ twaemrwdtvkdjzihf
a&;om;jcif;rsKd;r[kwfcs/ a&S; &Sd&if; pma[mif;vrf;aMumif;ukdrSD pDukH;a&;pyfxm;jcif;om jzpfonf[l\/
&mZ0ifvuFmtusO;f
C:\YIN KYE MU NO 8 SISISYE.P65
toQifpudE\
79
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
MoZmcHyo
D jcif;ayavm
&mZ0ifvuFmq&m OD;pHwifonf orkdif;ynm&Sif? pmqkd&Sif &ckdiftrsKd;om; wpfOD;jzpfonfum; trSef
wnf;/ &rm0wDrS xGufay:uGefYjrL;cJhaom &rf;NAJom;vnf; jzpfav\/ *kPf,lavmufaom pmayynm&Sif[k
qkd&rnfomwnf;/
okdYaomf q&mpHwifukd a0zefa&; Iaxmihfu Munhf awG;jrifrdonfum; OD;pHwifonf jrefrmNrdKU0ef
(&rf;NANJ rKd U0ef)trIxrf;wpfO;D jzpfonft
h wkid ;f y#dOmOf 0efxrf;yDoonf/ pmqkad cwf ywf0ef;usio
f nf jrefrmrif;
MoZmcHacwfjzpfonf/ okaYd omf xkt
d csed w
f iG f vuFmukd pyfqcdk o
hJ nfum; r[kwaf cs/ t*Fvyd f vuf0g;Bu;D tkyf
pk;d rk;d csed w
f iG rf S pyfqjdk cif;jzpfonf/ vuFmpyfqcdk sed u
f mvwGif OD;pHwifum; t*Fvyd Mf oZmcHb0ukd awGUrSo
D v
l nf;
jzpfay\/ okdYygvsuf t*Fvdyf tkyfcsKyfykHukd wpfaphwpfapmif;rQ t&dyft>ruf qufpyfjyxm;jcif; rawGU&acs/
if;t*Fvyd Mf oZmcHacwfwiG f jrefrmMoZmcHb0u trIxrf;cJ&h olrsm;ukd zdEydS rf ?I tok;H rcsr?I tav;rxm;rI
&Sdae avavm/ xkdrQ t*FvdyfMoZmanmif; aecsdefwGifyif OD;pHwifonf rdrdvuFm jrefrmrif;tkyfcsKyfykHukd
r[m&csD;rGrf;xm; jcif;? &rf;NAJNrdKU0efukd r[m&csD;rGrf;cef; zGifhxm;jcif;jzihf tvGrf;BuD;vGrf; tauseyf BuD;
auseyfcJhonf/ ,cktcsKdUolrsm; a&S;a[mif;vGrf;jcif;? aemufaMumif;ukd atmufarhjcif;? t*Fvdyfukdyif
&ckdifjrefrmjynfrsm; odrf;ykduftkyfpkd;oGm;cJhonfukd w&m;ouJhodkY xifaeMuonhftvm; jzpfaumif;jzpfEkdifonf/
toQifpudE\
80
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
&mZ0ifvuFmrsm; ajc&maumuf
wyftyfrod&ao;aom &mZ0ifvuFmrsmukd ajc&mcH avhvm&efvnf; vkdtyfay\/ awGUxm;&aom
&mZ0ifwpfusrf;wGif &mZ0ifvuFmtrsm;tjym; yg&Sdae\/ &mZ0ifaMumif;ukd pum;ajyjzihf tenf;i,fom
azmfjyNyD; tus,fukd vuFmjzihfcsnf; ukd;um;xm;\/ qkdvkdonfrSm &ckdifq&mrsm; a&;zGJYcJhorQ &mZ0ifvuFm
rsm;pGmukd &SmazGpkpnf; aumif;Ekd;&m&m okdYr[kwf pmqkdwkdif;\ ,ufoJhwifvufusef &SmazG&&m[lorQukd
&mZ0iftaMumif;qufjzihf jyKpx
k m;aomusr;f jzpf\ a&S;xk;H &mZ0if[
l trnfawGU&\/ vuFmwpfrsK;d okv
Yd m
\/ &ckdif&mZ0ifvuFm wpfenf;aomfum;[l ukd;um;vuFmrsm;jzihf csnf;azmfjyxm;\/a&S;u &mZ0ifvuFm
usrf; rnfrQayg<u,f0onfukd oufaoxlvsuf &Sdae\/ &mZ0ifvuFmpk pmaytjzpf pkaqmif;xm;cJhaMumif;
aus;Zl;wifoihfay\/
toQifpudE\
81
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
cJMh ujcif;vnf; jzpfavonf/ trsK;d bmom? omoem *kP&f nfaqmif &rm0wD\ usuo
f a&jzefaY 0cJah ponfrsm;
vnf; jzpfayonf/ azmfjyyg OD;pHwif ponfhtvm;wl trsKd;om;pmaypdwfukd qufvufarG;jrLEkdifa&;? ,Ofaus;
rIxdef;odrf;Ekdifa&;? azmfxkwfEkdifa&;? EId;aqmfwkdufwGef;Ekdifa&;wkdYukd orkdif; ay;wm0efwpf&yftjzpf cH,loihfMu
ayownf;/
&ckdif&mZ0ifopfusrf;
(OD;pErmvm vuFma&;)
&romxl; *kPfa&mifjrL;ppfawGaumvdyfESpfvnfr*Zif;(1981-82) (toQifpudE? &ckdifjynf)
OD;pudE-OD;0go0wkdY &rf;NAJa&mufc&D;pOfrSwfwrf;(1978)
&ckdif&mZ0ifvuFmayrlrsm;
(ausmfrnf? ivufkH;?
ompGav? a&S;xkH;)
&ckdif,Ofaus;rIrsm;
(toQifpudE? 1969Zlvkdifv)
&ckdifjynfe,fjzpfpOforkdif;
(yOrwGJ? rdwLyGm;rl)
&ckdifa&S;a[mif;NrdKUawmfrsm;
(xGef;a&Tckdif? ppfawGaumvdyf)
ckdifjrwfZH\ NrdKU&rm ompGayrkdY
(&ckdifjynfe,f pmapmiftrSwf
4?1977ck? rwfv)&rm0wD
r*Zif;(2)1993-94ck?
82
toQifpudE\
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
r[mynmausmaf vQmufx;Hk
q&mawmfonf r[mynmausmfavQmufxkH;[lvnf; usrf;wpfapmifwpfzGJY jyKpkcJhonf/ tcsKdUu oD;jcm;
usrf;r[kwfbJ "n0wDta&;awmfykHrS r[mynmausmf\ avQmufxkH;rsm;ukfd oD;jcm;xkwfEIwfa&;om;xm;jcif;
wpfckomqkd\/
"n0wDta&;awmfyu
Hk dk pmapmifvnf; r[mynmausm\
f avQmufx;Hk rsm;onf xuf0ufausmaf usmjf zpf
onfqkd\/ "n0wDta&;awmfykHqkdvQif &ckdifynm&Sdtrwfaygif;pkHwkdY\ avQmufxkH;aygif;pkHusrf;pk[k qkdEkdif&m
onf/
r[mynmausmaf vQmufx;Hk wGif usr;f Ny;D ed*;Hk rSm "n0wDta&;awmfyEHk iS fh xyfwyl ifjzpf\/ r[mynmausmf
C:\YIN KYE MU NO 8 SISISYE.P65
toQifpudE\
83
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
toQi0f go0
usr;f uk;d rsm;
1/ "n0wDta&;awmfykH
OD;puEd
NrdKUOD;ausmif;? armif;awmNrdKU
84
toQifpudE\
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
&ckid t
f aGU*Dw?
tuZmpf;dk rysu&f ef
ewfjrpf-pef;atmif
ta&GU*Dw
&ckdifwGif ta&GU*DwwkdY trsKd;rsKd;&SdMuonf/ acwftvkduf qef;opfxGef;um;cJhonfrsm; &Sdavonf/ta&GU
*DwwGif bGJY? tJ? {? vuFm? uAsm? omjcif;ponfwkdY jzihf trsKd;tpm; jzmxGufvQuf&Sdavonf/ oDqkd aomtoH
ukdvkduf *Dwvnf; uGJjym;jcif;jzpfav&monf/ *DwESihf wl&d,monfvnf; trSDo[Jruif;Muacs/tnrn
qufpyfEkdifrnfjzpf\/ xkdYaMumihf tqkdESihftwD;ukd rnfonfu OD;aqmifonf[k wxpfcsowfrSwf&ef rjzpfEkdif
acs/ okdYaomf oDqkdrI*FDwtaMumif; wD;rIwfrIwl&d,m (0g'dw)vnf; jzpfvmEkdifonf[k ,lqEkdifp&m &Sdacsonf/
ta&GU*Dwonf om,mNidrfhanmif;pGm oDqkd&onf/ oDqkdykHtjcif;t&mukd vkdufvnf; omjcif;[l
trnfjzpfvmEkdif\/ trnfAsKywfjzpf&yfwpfck &Sdvm&onftm;avsmfpGm xkdtrnfonfvnf; ac:a0:vG,frIt
wGuf t"dutcsuftcsmjzpfcJh&onf/ xkdYaMumihf OD;pGmtrnfjzpfvm&aom omjcif;onfyifvQif EGJYaESmif;?aysmh
aysmif;Nird ahf nmif;aom toHpOfurdk jDS cif;jzpf? taGU[ltrnf&avonf/ ta&GUESio
fh mjcif;onf *DwoHaESm
oDqkdrIvG,fulaom zufvkduft&m jzpfonf/ au? a&? av paom *DwoHquf? tqGJtiif tNcdrfh? EGJU uGuf?
aysmif;uGuw
f u
Ydk vnf; aMuEl;p&mEkid v
f o
S nf/ em;oHiS ;f ? emomwifjh cif; *kPyf 'k w
f jYdk zihf *Dwukd pmzGYJ cJMh uonf/
ta&GU*Dwaus;awmrS ta&GU*Dwomjcif;ukd aus;awmrSwnfxiG o
f q
D rdk I pwifcMhJ uonf[k ,kMH unfMu
onf/ pmayray:rDSuyif tpOD;qkH;jzpfay:avojzihf pmayxuf *Dwuyif apmavonfqkd\/ pmayr&Sdao;
aom vlrsKd;rsm;yif *DwoDqkdvQuf&Sdjcif;u xif&Sm;Ekdifonf/ aus;vufykHjyifwkdYwGif Zmwfaumifrsm;ukd omjcif;
rsm; oDqkday;xm;jcif;? cav;upm;ckefpm;&m oDqkdupm;avh&Sd jcif;? tysKdvlysKdvSnhf&m tcspfprf;(Zrf;)
oDqkdjcif;rsm;? om;acsmhjcif;? yef;0Suf puxm? ig;&Sm? [if;cl;? wvif;e,fwkdYygrusef ta&GUomjcif;rsm;jyefYyGm;
oDqv
dk mjcif;ukd awG;MunhEf idk \
f / tcsuw
f yYdk ifvQif *Dwjzpfay:&ef tajccHtaMumif; &yfwv
Ydk nf;jzpfMuay\/
pmayESi*fh w
D
pmayay:aygufNyD;aemuf tvGefMumaomtcgrSyif *Dwonf pmaye,fxJokdY a&mufvmonf/ a&;rSwf
xm;jcif;? a&;pyfjcif;rsm; jzpfvmcJh&onf/ ,aeY txd aus;vuf*Dwrsm;ukd pmaye,fokdY roGwfoGif;Ekdifao;/
rSww
f rf;rwifEidk af o;bJ jyefBY uv
J Quf &Sad eMu&ao;\/ xD;eef;rqefaom *Dwrsm;rSm *E0ift&m r&cJMh u&onf
um;? jynfoluyif ta&;ay;? apmihfxdef;vmcJhjcif;om jzpfavonf/ jynfolY*Dwukdyif pmayynm&Sifrsm;u
twkvkduf a&;zGJYpyfqkdcJhMuonf rSm rjiif;omEkdifacs/ omjcif;? bGJY? &wk? uAsm? tJ? ewfcsif;? yef;clcsif;wkdYukd
avh v mEk d i f M uay\/ tm;vk H ; vk d v k d y if v Qif jynf o l w k d Y \ oD q k d r I o H a euk d tajccH *D w trsKd ; trnf
wnfxGifqef;opfjcif;rsm;om jzpfaMumif;awGUEkdifayonf/ xkd *DwtrsKd;tpm;tm;vkH;wkdYonf aemufykdif;wGif
pmaytoHjzpfaom vuFmtzGJY\ vTrf;rkd;tkyfzkH;jcif; &SdvmcJh&mum;? e,fayusOf;ajrmif;cHvmcJh&avonf/
*Dwe,fayrS IMunhf&aomf 0rf;enf;p&maumif;vSonf/
toQifpudE\
85
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
pGepYf m;olrsm;
ukdvkdeDacwfwGif &ckdifpmqkdrsm;onf ta&GUomjcif;*Dwukd BudK;pm;cJhMuao; \/ apmvSOD;? armifa,muf
au? atmifxGef;vS? armifomatmif? q&mxGef;? OD;atmifxGef;/ icRef;a,? OD;ykn? itkyfq&mawmfwkdYonf
toufqufoGif; pGefYpm;Muolrsm;wnf;/ okdYaomf wpfjynfvkH;ukd rvSKyf&Sm;pGrf;cJhacs/ awmaus; vufrQom
jyefEY x
YHS ;dk azmufEidk cf ahJ yonf/ acwfynmwwfavmuukd txifrBu;D apcJo
h nfomru jynfru jyZmwfpmayu
0ifxkd;cHcJh&ojzifh nD;lcJh&ao;\/ rnfokdYqkdap xkdq&mwkdYaMumihf ta&GUomjcif; *DwuGifqufaygif;ul;wHwm;
cif; ay;EkdifcJhjcif;/ tepfemcHum BudK;yrf;cJhMujcif;jzihf ,ckxd &ckdif*Dw pmayynm&yfrSm rqdwfokOf;cJhbJusef&Sd
cJhMuavonf/ xkdYaMumihf tav;tjrwf csD;usL;*kPfjyK ylaZmf armfuGef;wifxm;oihfaom ynm&Sifrsm; jzpfMu
avonf/
yif;cl;tu
yif;cl;usm;rSm b,ukrmZmwf\ Zmwfaumifjzpf&m xkdtcef;onf vl BudKufrsm;avonf/ xkdYaMumihf
avSawmfoH [efpaG vomjcif;wGiyf if zukw
d rl? zuk[
d u
l m;? z,ukrm ? Bu;D pGmajymiftm;? yif;ulusm;uk?d vTm;vTm;
cGwu
f m? cGwu
f maomfvnf;? [efpaG v-[efpaG v...[l rSww
f rf;wifcahJ vonf/ tzGo
YJ nf a0omvDacwf
avSawmfoHjzpf b,fukrmZmwfrSmvnf; xkdxufemufrusEkdifacs/ xkdacwfrwkdifrDSuyif oDqkdujyrI&SdcJh&m
onf/ eef;wGi;f pifawmfaumufjzpfchJ &onf/ xkt
d uobiftvkd oDqu
dk jy&aom obifZmwfwrYdk mS "r0Zd ,u
Zmwf? raemf[&DuZmwf? yef;'efrif;om;uZmwf? O*gZmwf? &mrZmwfponfwkdY txift&Sm; usef&Sdao;onf/
yihu
f t
l ujcik ;f (omjcif;)
vm;pOfrSm; vm;pOf? vm;jim;pOf? vmpOfrSm wvnf? a[0efawmukd? igZmwGda&mufaw/ vuf0Jau
b,fnmESpfzufu? b,fnmapmif;vSnhf 0ef;kdY Munhf/ aMumufcsDwrkH jrifcsDrkH? opfyifrSm qkdif;qkdif;-NydKif;kdif;
kdif;/ qD;ESif;0D0D ESif;&D&D/ opfawm&BudKif-usD;NcdKifNcdKifau? aZmifyif0rf;enf;zG,f/ / iSufwkdYbmom-omvdum?
C:\YIN KYE MU NO 8 SISISYE.P65
toQifpudE\
86
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
omvdum iSufr-azmfukdw? atZkdYwoG,f? a[0efawm rSm? om,m0rf;enf;zG,frkd;yef; aygufyef;? qif0Dyef;? ewfyef;yGifha&? *EkdifawmrSm aZmifyif0rf; enf;azG? Nydef;rwl0ga&mif?
iSuf,ifabmif? atmufcsif;rSmazmfusif? *EkdifawmrSm? a'ZmazmfESihfuGJ/ xkdenf;yrm? igZmukd,fcsnf;? *Ekdifawm
rSm? igZmwpfukd,fwnf;? vuf0Jauvuf,m? ESpfzufu? b,fnmapmif;&GJU-0ef;vSnfhMunhf? rjywfwifhw,f?
opfyif&if;0,f? oQif&odukd? om,mjrifvwfaw/
tuZmwfwrYdk mS tdE,
d wGif ujy&Sad eMuao;aom wD,mwmu Zmwfobifuo
hJ Ykd qifwo
l nf/ tqkEd iS fh
uuGufwkdYukd woD;wjcm;tvkdufvnf;aumif;? wGJpyfvnf;aumif;/ zefwD;ay;xm;avonf/ xkdYaMumihf&ckdif
tuZmwfwiG o
f q
D
dk vufajcrl[ef,rd ;f EGUJ vIy&f mS ;u&jcif;? oDqNdk y;D u&efrvkb
d J okyaf qmifum rwjzifv
h nf;
ae&jcif; wkdU&Sdavonf/ olYtcef;tvkdufum;? tuGufpkHwl&d,m wD;rIwf,SOfwGJygonfcsnf;jzpfonf/
uZmwftqkdtuokyfjy&ef
uZmwfwkdY oDqkdujy&efESihf oDqkdokyfjy&efukd okdY cGJjcm;rSwfom;oihf onfOyrm-"r0dZ,uZmwf? "r0dZ,tcef;wGif ("r0d Z,qkdu)wkdif;ukd apmihfwwf? wkdif;apmifhewf?
jynfuadk pmihw
f wf jynfapmihef wf/ ewfjrwftnD? igrif;om;uk?d uke;f atmifrygpD/ txufoMd um;-atmufe*g;?
tv,fbk&m;-a'okH;yg;/ okH;yg;autnD? igrif;om;ukd? ukefatmifrygpD/
vm;pOfrSmvm;pOf? vm;jim;pOf? oGm;pOfrSmoGm;pOf? oGm;MupOf? ausmufovif;jzLpif? tk|fjzLvnf;rkd;?
rjywfwifhw,f? apw&mZfqkd? wkdif;&TDjynfukd ? igZma&mufvwfaw/
(oDqkdu&eftykdif;)
("r0dZ,qkdajym)
atmifvnf;abmifr? yef;onfr? igvQifreD/
abmifrtdrfrSm? wnOfhwnf;&pD/
(qkdajymokyfjy&eftykdif;)
(yef;onfrqkdajym)
ZmjynfeDjim;? Zma,musfm;? ZmupD&D? eifa,musfm;ukd? igZmrD;&pD? igZmw u,f? eifa,musfm;ukd?
wnf;ckdryD;Ekdif/
(qkdajymokyfjy&eftykdif;)
uJo
h Ykd oDqu
dk &efwenf;? okyjf ywvSnpfh jD zihf uZmwfoabmukd awGU&SEd idk o
f nf/ Zmwfaumif Zmwfvrf;
rsm;oavmuf tcrf;em;BuD;us,fonf/ a&S;u eef;wGif;ujy&aom tuvnf;jzpfonf? trSefrSm okyfazmf
cyfEGJUEGJU? cyf,Of,Of? cyfkd;kd; tuobif jzpfonf/
odkYpum;ajymryg omjcif;tqkdjzihfcsnf; oDqkdujy&aom Zmwfrsm;ukd wkyfjynfwGif ,ckxdujyaeMu
ao;onf/ wkyt
f Ekynmonf r,fvifzef; onf xku
d ZmwfrsK;d ukd acwfrpDS mG ujycJo
h nfudk ky&f iS Mf unfzh ;l olrsm;
odEkdif\/
&ckdifwkdYonf ,cktcsdefwGif a&S;kd;&mrltwkdif; Zmwftcrf;tem;pkHpGm ujy Ekdif&ef cJ,Of;vS\/
okaYd omfvnf; aus;vufawm&Gmwkw
Yd iG u
f m;? tenf;tusO;f use&f adS eao;\/ txl;ojzihf ,Ofaus;rIzEd ydS v
f rT ;f rk;d
jcif; rcHcJh&aom ppfwaumif;awmifwef;e,fwkdY qkdvQif &ckdifwkdYj\ Zmpfkd;Zmpfjrpfrysuf qufcH&Sdae
Muao;&mum;? obifuZmwfwkdYukd rlkd;rysuf ujyvQufyif &Sdaeao;ojzihf MunhfIavhvmcHpm;
EkdifMuayownf;/
ewfjrpf-pef;atmif
1996-ckESpf
&ckdifo[m,toif;? &efukef(trSwf3)wGif azmfjyonf/
87
toQifpudE\
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
&ckdifukd,fcHpGrf;&nfrsm;
ewfjrpf-pef;atmif
vl\cGeftm;onf pGrf;tifukd ykdif;jzwf&m? vufkef;&nf ESvkH;&nfukd axmufcsihfodomtyf\/
vufkef;&nf? ESvkH;&nfpGrf;yum;BuD;rm;onfhtwGuf? xkdyk*dKvfonf owdaumif;? bkef;wHckd;&Sdol[lvnf;
aumif;? vloef[lvnf; aumif;? tmZmenfol&Jaumif;[lvnf;aumif;? ,lqodrSwfcHcJhMu&avonf/
rm&,lprG ;f tif
&ckdif&mZ0if bDpD 3325-ckESpfu "n0wDNrdKUukd tpOD;pGmwnfaxmifcJhaom rm&,krif;onf xkduJhokdY
vufkH;&nf&SdcJhbl;aomaMumihf tmZmenfrsKd; wefcdk;ausmfol[l csD;usL;rSwfwrf;wifjcif; cHcJh&onf/
if;rm&,konf ]]XmeowGif? ody"e? av;rIwwfrGef? twwfvGef? tm;oHBuD;rm;? a,musFm;wum?
OD;Gwf&monf? tmZmenfrsKd;? wefckd;ausmfaomif;}}vSonfqkd\/ 10-&yfaom avmuDodytwwfwGif av;
twwf vGefuJwwfyGefolvnf;jzpfcJh\/ odMum;pufvufeufukdvnf; ykdifqkdifcJhonfqkd\/ t&dErm? pMum
av;jrm;? oHvQuf"m;ukd? odMum;tyfESif;jcif;cH&owwf/
vufa0SUvufyef;ynm
vufkH;&nftwwfynmESihfqkdif&m ukdk,fcHynm? vufeufu&d,mtrsKd;tpm; tokH;csykH? aoe*FAsL[m
rsm;um; trsm;tjym;yif &SdMuavonf/ &ckdif&mZ0ifukd okH;oyfMunhfvQif orkdif;OD;acwf 0goka'0nDaemif
wpfusdyfwkdY\ owdpGrf;&nfukd awGUEkdifayonf/
uHorif;\ orD;awmf a'0*rESifh om*&rif;\om;awmf Oyom*&rS zGm;jrifaom xkdnDaemifwpfusdyf
wkdYonf vufkH;pGrf;tif&SdcJhMuonf/ xkdYaMumihf tiftm;jyum t&yfav;rsufESmukd rNidrfroufrI jyKEkdifcJhonf/
tiftm;owd &JpGrf;&Jrmefjzihf wkefvIyfacsmufcsm;apEkdifygonf/
OD;&D;awmf uHorif;Bu;D uk,
d w
f idk f y&d,m,fo;Hk vQuf wku
d q
f idk cf ck cH &hJ onf/ xif&mS ;aom vufa0SUvufyef;
onf rkwdw? pmk,swkdYukd&SmazG eef;&ifjyif ,SOfNydKifxkd;owfqifETJay;cJhonf/ okdYaomfvnf; Ava'0
vufcsufjzihf xdwfxdwfBuJvufyef;orm;wkdYyif cEma<ucJh&onf/ OD;&D;awmf\ xD;eef;ukd t&,lEkdifcJhNyD;'Gg&m
0wD(oHw)JG jynf&iS rf if;ukv
d nf; odr;f yku
d af tmifEidk cf ahJ vonf/ xkaYd emuf if;wkt
Yd csi;f csi;f vufajcxdyg;rIpwif
owfyGJjzpfum vlpkuGJcJh&onf/
azmfjyyg &ckid o
f rkid ;f OD;acwfuyif vuf;Hk &nfynmonfrsm;? pufpaom vufeufrsm;? vufyef;? vufa0SU?
vufa0SUtwwfynmrsm;? vuf;Hk vk,ufwu
dk f cku
d rf rI sm;? xD;eef;vkwu
dk yf rJG cI if;rsm;? ppfpnfw;D cwfr"I avhrsm;ukd
rvTJa&Smifom avhvmod&Sd&NyD;jzpfonf/
ausmufvuf&m om"ursm;
xkdxufa&S;usaom ausmufacwfvlrsm;\ ,SOfNydKiftiftm;jyKrIrsm;? ukd,f cHpGrf;tm;? ppfa&;ppfcif;rI?
vufeufu&d,mwefqmyvmrsm;ukdvnf; avhvmEkdifrnfjzpfygonf/
C:\YIN KYE MU NO 8 SISISYE.P65
toQifpudE\
88
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
&uKw
d t
f E&m,f NzKd cGi;f cJrh rI sm;
&ckdifjynf\ orkdif;OD;acwf rif;rlaomif;usef;cJhaomaMumihf tjzpfoepf rsm;wGif &udKofbDvl;ab;&ef
tE&m,fESihf &ifqkdifcJhMuonfhwkdufyGJrsm;ukdvnf; awGU&ayonf/ acwforkdif;okawoDrsm;u wd&pmefbDvl;
&uKd u[
f k r,lqbJ? kid ;f jyaomvlom;rsm;\ tE&m,fjzpfonf[o
k m ,lqMu\/ &ckid af cwfO;D &uoQ trnfcH
wkdif;&if;om;vlrsm;jzpf&monf[kvnf; rSwfcsufcsMu\/
azmfjyyg 0goka'0? Ava'0? ESrtOZea'0D? yka&m[dwfjA[P[laom av;a,mufom;wkdYonf?
'Gg&m0wDowfjzwfyrJG S vlpck
JG xGuaf jy;cJMh u&m vrf;c&D;wGif Ava'0rSm bDv;l ESiv
fh ufyef;vk;H axG; wku
d yf w
JG iG f
qk;H I;H cJMhJ u&onf[q
k \
dk / 0goka'0rlum; rkq;dk wa,muf\vScH sujf zihf xk;d ESuaf oqk;H cH&&Smonf/ useEf pS af ,muf
um; a0omvDjynfokdY a&mufoGm;av rif;jywfvyfaeckduf tvkdufoihfyif rif;tjzpfcH,loGm;cJh&onf/
arsmufEiS q
fh wfrzGm;om;rsm;tE&m,f
xkrd if;qufaemufwiG f a0omvDjynfBu;D onf arsmufEiS q
hf wfruarG;zGm; aom 32-a,muf? vlprG ;f aumif;
wkdYfvufcsufESihfysufpD;cHcJh&onfqkd\/ xkd 32-OD;rSm trsKd;rsKd;tpm;pm;yg&SdMu&m? tcsKdUvljzpfMuNyD;? tcsKdUrSm
om;pm;bDvl; rsm;[kqkdonf/ acwfokawoDwkdYu NrdK? NrHK? oufpaom wkdif;&if;cHvlom;rsm; vufcsuf[kom
,lqMu\/
olwu
Ydk m; tiftm;pGr;f &nfowEd iS jfh ynhpf MHk uonht
fh jyif? zefw;D qif;jyKEidk f aom ememb0twwfynmjzihf
zefqif;vQuf zsufqD;cJhMuojzihf vlolysufokOf;? wkdi;fjynfrif;rJhrI cHcJhMu&onfqkd\/ if;wkdYtm; NrdKUoif;
iatmifom arG;pm;aom rm&olonf bDpD 3325? 1263-ckESpfwGif rif;jzpfvmaomtcgwGifrS ESdrfeif;cJhvm
ojzihf &ckdifjynfe,f[k wGifonf[l\/
&ckdif&mZ0ifu okdYrSwfwrf;a&;pyfcJhMuonf/
]]oMum;vufeuf? xdefxdefxGufonf? pMumta&mif? 0if;0gajymifESifh? awmawmifckdrSD? tvZDbDvl;?
om;pm;MuL;ukd? *kPfxl;tmPm? bkef;rkd;jzm? vkd&matmifjrif? NrdKUukd0ifvQuf? ac:wGif&ckdif? ckwkdifrysuf?
armfuGef;xGwf}}
w&m;aomppfyq
JG ifErJT I
rm&,k(57)qufwiG v
f nf;? vufeuftiftm;? ESv;Hk &nf? owcd eG t
f m;? tpGr;f tpwku
Yd dk awGUMu&onfom
wnf;/ Oyrm- rm&,krif;qkv
d Qi?f t&dEr mvS?H av;jrm ;oHvQuu
f dk pGr;f aqmifEidk o
f nf/ yk&Ed r if;vnf; av;jrm ;t
wwf avhvmyGef;wDonf/ ap&mZfrif;om;av; oHvQuftwwf usifvnfNyD; qifpD; jrif;pD;&mvnf;vdrm
onfqkd\/
xkdYjyif xD;eef;vkrI? ykefuefrIpaomjzpf&yfrsm;ukdvnf; awGU&\/ Oyrm rm&uifrif;ukd b@mpkd;iqwftkd
ESifh ol&aJ v;a,mufwYdk ykepf m;jcif;? *kPmpE &m;rif;ESio
fh m;awmfEpS yf g;ukd i,fuReo
f m;ok;H a,mufwYdk ykeu
f efjcm;
owfjzwfjcif;? i,fuRefom; okH;a,mufwkdYwzef uH&mZmBuD; owfjzwfjcif;? rif;i,faysmfvS pnfolukd trwf
okH;a,mufwkdY ykeftm;jcif;rsm;wnf;? rm&,k(57)qufum; bDpD 3325-rS 1507 xd&SnfMumay\/
xkjYd yif ppfa&;cif;yGu
J dk a&Smif&mS ;vQuf &efajz&Si;f cJ&h jcif;? tjzpfoepfrsm;ukv
d nf; uH&mZmBu;D ? uH&mZmi,f
wkdY eef;vkyGJ xif[yfae\/
C:\YIN KYE MU NO 8 SISISYE.P65
toQifpudE\
89
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
ur&mZmrif;qufrsm;bke;f vuf;Hk
urm&mZmrif;BuD;(20)qufwkdYwGif ol&eErif;qkdvQif? av;twwf? oHvQuf? 'g;? vSH twwf
tvGefuRrf;usifvdrmjcif;? edv*kwfrif;onf qiftwwfukd tvGefwwfpGrf;jcif; a&mw*kwrif;onf tX&o
tqufwkdYvGefvQif ESvkH;oGif;avhvmjcif;/ ok0Pukrmrif;onf av;? oHvsuftwwf vdrmwwfuRrf;jcif;
&SdcJhaMumif; &mZ0ifwGif *kPfwifxm;cJhay\/ xkdrif; 20-qufum; bDpD 1507 rS 580 xd &SnfMumcJh\/
ol&,
df rif;qufrsm;
ol&d,rif;quf 25-qufwGif tpqkH;aom pEol&d,rif;tm; qifwyftif tm;? ynm&Sdrl;rwftm;?
bke;f vuf;Hk tm;jzih?f pMumrif;tvm;? a&TvpHS ;dk jim; Bu;D rm;aompGr;f &nfow&d adS om rif;[kxif&mS ;cJ\
h / a*gwr
Ak'&Sifawmf<ua&muf&Sdaom aovm*D&dausmufawmfawmifokdY xGufcsDzl;arQmf&ef ppft*Fgcif;usif;aom tcrf;
tem;rsm; pD&ifykHukd? tBuD;tus,fawGU&\/
]]ppftifcif;usif;? xGufavvsif;onf? Mu,fwGifv\ o@mefwnf;}}[k rSwfwrf;wifcJh\/ xkdol&d,rif;
(bD-pD 580? at'D 327)qufwkdY\ bkef;vufkH;ukdvnf; pMum&onhfrif;rsm;tjzpf *kPfwifqkdxm;ay\/
toQifpudE\
90
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
av;jrm;vS"H m;ud,
k cf rH sm;
&efou
l dk ckcu
H muG,af om vufeufrsm;wGif ckww
f ;Hk ? ypf? vTwt
f yfaom? vufeuftrsK;d rsK;d vnf;&So
d nf/
BudK;\ueftm;jzihf ta0;okdYypfvTwfcwf&aom vufeufrsm;wGif awmihfav;? 'l;av;? vif;av;? avmufvGJ?
avmufav;? ponfwkdYyg&SdMuonf/
'l;av;qkdonfrSm opfom;vufukdifwGif av;ukdif;wwf jrm;jzihfypf& onf/ vif;av;qkdvQif
jrm;jzihfypf&aom BudK;wpfacsmif;wwfav;jzpfonf/
avmufvGJqkdvQif Budrfokdif;BuHK;usif;\tzsm;wGif xdrSef&ef avmufpmvkH; xnhf? ausmufcJvkH;xnfh
t&Sdef,lum a0SU&rf;vTJypfaomav;wpfrsKd;jzpfonf/
avmufav;rSm av;*G[kac:onf/ *GwGifom a&BuD;wwf avmufpmoD; jzihf ypf&aom av;wpfrsKd;
jzpfonf/
axmifah v;rSm axG;vTw
G af om av;wkid ;f om;wGif om;a&BuKd ;wwf jrm;aqmifx
h nhv
f Quf ypfvw
T &f aom
av;jzpfonf/ a'gifwifav;[lvnf; rnfrSnhfac:a0:Muao;onf/
av;wreftwwf
&ckdifuav;jrm; twwfukd av;wreftwwf? av;ukdifwreftwwf? wref av;twwf[l ac:onf/
av;onfawmfrsm;ukd wrefonf[l okH;pGJonf/ av;ukdifwreftrIxrf;rsm;ukd av;wkdifwreftpkom;zGJYxm;
avh&Sdonf/ ,ckwkdif &rf;NAJNrdKUe,f av;axmif(,ckav;awmif)[l a'o&Sdao;onf/ tma&Aspum;rSm
jrm;ukd wref[ak c:ojzihf ukvm;bmomESiw
fh pJG yf ac:qko
d ;Hk EI;H xm; jcif;jzpfay&monf/ tvm;wluv
k m;?&ckid f
wGpJ yfo;Hk pGaJ om pum;rsm;tjzpfvnf;aumif; tcrJeh m? oHywf? AmZltus? ysOaf xmufxm;? paom a0g[m&wku
Yd dk
C:\YIN KYE MU NO 8 SISISYE.P65
toQifpudE\
91
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
aumvd,rif;
oH&SifjzihfNyD;aomjrm;ukd ewfuqufESif;vmonf[k tdyfrufjrifruf?arG; zGm;aom aumvd,rif;om;
onf (at'D 1118-1123) 13-ESpfom;b0 wyif qifjrif; oHvQuf? av;twwfukd tNyD;wkdifwwfajrmufcJh
onf/ cGeftm;ESihfvnf; jynhfpkH vufkH;tiftm;ESihfyif jynhfpkHaomaMumifh taemufol&wefjynf? NrHKjynf
[pfkHjynfwkdifatmif ppfqifwkdufckdufatmifjrifEkdifpGrf; &Sdavonf/
e&wfpm;
&ckdifrif;vufxuf av;twwfukd wbufurf;cwfwwfuRrf;aom ynm&Sifum; e&wfpm;bGJYukd tyfESif;
jcif;cHcJh&onf/ e&musmrSm ouEkbmom av;twwfwGif wwfuRrf;aomolukd ay;tyfESif;aom bGJYtrnf
jzpfonfq\
dk / xkaYd Mumihf ajrmufO;D NrKd Upm;wpfO;D rSm e&wfpm;trnfjzihf bGcYJ &H &Scd b
hJ ;l aMumif;? if;e&wfpm;oruf
awmfrSm bapmjzLtrnf&Sdum? av;twwf xif&Sm;aom ajrmufOD;rif;wpfyg;jzpfvmwJhaMumif;? if;onf
a,mufcrawmfe&wfpm;xHrS av;twwfudk vufxyfoif,w
l ufbv
d u
dk &f onf[k xif&onf/xkYd aMumihv
f Qif
e&wfpm;\orD;awmfukd vufxyfodrf;,ljcif;jzpfav&m\/
bapmjzLrif;
bapmjzLrif;ESifh ywfouf av;wreft&m0,f bk&m;avmif; to'do ukrm&uJhokdY vGefpGmwwfuRrf;
avonfqkd\/ &ckdfifrif;orD;{csif;wGifvnf; okdY pyfqkdcJhaMumif; awGU&\/
]]usiv
f nfwv
Hk wf? av;twwftm;? toHMum;vQi?f vTw0f ifjrpfuR?H csuf wkid ;f rSe\
f ? azgufjyefcRw,
f iG ;f ?
r&Sdvsif;[k}}
toQifpudE\
92
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
wifvmonf/
xkdazmfjyyg ppfa&;tcif;tusif;wkdY "m;? vSH? av;? jrm;paaom vufeufrsm;wkdYjzihf ckcH&ifqkdifcJhMuav
onf/ xkdYaMumihf BudK;wwfvufeufrSm rif;\ppfa&;umuG,fa&;&mtjzpf tokH;jyKcJhjcif;rSm xif&Sm;avonf/
av;cHwyfrsm;
av;cHwyfrsm;ukd &ckid rf if;\ xD;eef;NrKd UjywkYd vnf;aumif;? wHwidk ;f ? usK;H ajrmif; t&yf&yfwYdk vnf;aumif;?
av;NrdKUjrpfpaom jrpfurf;wpfavQmufwkdY vnf;aumif;? wnfxm;cJhaMumif;jzihfvnf; od&Sd&onf/ Oyrmrif;jym;NrdKUe,f zm;NydKurf; av;cHwyf&SdcJh\/ xkdav;wyf tokH;jyKaomav;rSm oav;om;jzihf NyD; jrm;
12 pl;xdxnfh ypfcGif;Ekdifonfqkd\/ xkdtaMumif;ukd &ckdif&mZ0if vuFmu pyfqkdxm;onfum;]]zm;NydKuRef; wyf0ef;wyfacsmif;? wnfNyD;a,Smif;rS opfaxmif;&Smjim;? oav;om;ukd? ckwfxm;,lyg?
oGef;ckdifpGmom;? r[m"Ek? av;BuD;jyK av;waMumif;vQif 12-csufwnf;? jrm;pufjrm;a'gif? oHpl;axmif
a'gifa'gifjrnfx? toHjy\}}[lvnf;aumif;/
]]"Ekxifxyf? zm;NydKwyfukd 0yf0yfusKd;EGH? wkduftHhBuHaomf tvQHvufvuf rD;ckd;pufaMumihf? y&GufjcykH?
ysm;ydwkH;wkdY? kef;kef;AkHvQuf? ajy;cJhxGufodkY uRwfuRwf qljim;? olykefrsm;vnf;? pdwftm;vQyfacsmuf?
xdefvefYaMumuf? tajcmufrxl;? vufrxlwnfh? r,lEkdifvyf? avSxufyif? jypfjypfwGefcg? &SufzG,fom;jzihf?
vGwf&mvGefjr? ajy;a&Smifav\}}[lvnf;aumif; awGUEkdifay\/
av;cif;jyif
av;twwfudk cif;usi;f jyo&m av;NyKd iq
f Ek iS ;f obifusi;f y&mXmeukd ,ckwidk f av;cif;jyif[
l ac:wGif
&Sad e\/ ajrmufO;D NrKd U ta&SUbuf &wemhrmef&af tmifapwDteD;wGif awGUjrifEidk \
f / ausmufom;ukd xkid &f mcif;jyK
vQuf yGJMunhfpifrsm; tqifhqifhjyKvkyfxm;&Sd\/ oQpfaomif;bk&m;eH&HwkdYwGifvnf; av;jrm;ukdifaqmifvmaom
ausmufqpfkyfrsm;? kyfvkH;kyfwkrsm;ukd xGif;xkxm;&SdaMumif; ,ckwkdifawGU&\/ awmawmifwkdY &efol usm;?
0uf ponfwkdYukd av;oPmefjyK Twfbdaxmifzrf;avh&SdcJhMuonf/ av;cufaxmifpm;onf ckwfzdaxmif
onfpk ac:qkdokH;EIef;onf/ av;cufaxmifpm; ixGef;pH[l &mZ0if trnfawGU&Sd&\/
tJarmif;(vS&H n
S )f
tvm;wl ol&JolbufwkdY ukdifaqmifaom umuG,fa&;&mvufeufud&d,m rsm;wGif tJarmif;vnf;
yg0if\/ &ckid &f mZ0ifvuFmwGif ]]vufa&SUucH? tJ;armif; &H? vSyH spH u
dk af xmif? vluek af tmifw?Ydk rsm;ajrmifxx
l yf?
uma'gif;pyf? rvGwfrsm;jzihf yk&defjyif 0ef;usifvSnhf&H? vkyfBuHxkdufaomf? usKdufusKdufql&ef? ysufaojyef}}
[l vnf;aumif;/ ]]tJ;armif;vSH&Snf? vSHysHrnfom;}}[lvnf; aumif;? pyfqkdcsufawGU&\/ tJ;armif;onf
vSH&SnfwpfrsKd;jzpfaMumif; xif&Sm;\/
toQifpudE\
93
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
vTm;um
vTm;umpaomt&mrsm;onf ckcHumuG,fa&;? qD;wm;y,fvSefa&; tokH; jyK&mjzpfMu\/ &efol\
'g; vSH? av;? jrm;? paomvufeufrsm;ukd qD;wm;um uG,fEkdifay\/ vTm;rSm udk,ft*Fgukd umuG,faomt&m
wpfrsKd;yif jzpfayonf/
vTm;um
vTm;rSm udk,ft*Fgukd umuG,faom tumwpfrsKd;yifjzpf\/ tjym;tvkduf &SnfarQmaom ykHo@mef&Sd\/
umqkv
d Qif vufEiS v
fh ufarmif;rSm wyfqifaomt&mjzpf\/ qD;wm;umuG,&f mwgif tok;H jyK&mjzpf\/ 0kid ;f 0ef;
aom ykHo@mef&Sd\/ yuvm(ruvm)uJhokdY cyfckH;ckH;vnf; &Sd\/ 0kdif;0ef;o@mefjzihfvnf;aumif;? cyfapmuf
apmuf awmifcRef;o@mefjzihfvnf;aumif;? awGU&\/ vTm;umrSm 'g;vSH vufeufrsm;ESihfwGJ tokH;jyKaom
t&mjzpfayonf/
okid ;f
okid ;f [lonfvufeufjzihjf zpfap? vufeufrjhJ zpfap? &efou
l cdk ck w
kH u
dk cf u
dk f aom uk,
d cf yH nm Aefw?dk Aef&n
S ?f
twwfjzpf\/ Budrf;okdif; paomwkwftaqmif ta,mifjzihf wwfyGeftyfaom ynm&nfwnf;/ okdif;twwf
tjcif;ac:zG,f&m wwfynmenf;pHepfrsm;pGm&Sd\/ okdif;enf;rsKd; okH;q,fyif&SdaMumif; awGU&\/ ajrmufOD;bk&if
rif;apmrGefESihf &SifxGD;jzL\om;awmfjzpfaom Oum(0um) rif;om;onf okdif;twwf wwfuRrf;aMumif;ukd
xkdOumtzGJY awGU&\/
toQifpudE\
94
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
'kid ;f
'kdif;[lonf ou#bmom omvfrS okdif;okdYajymif;a&TUum 'kdif;[kac:a0: jzpfay:vmonf/ t*Fvdyf
bmom jzihf PROP , RAFTER , SHIELD, TRUSS [l\/ 'kdif;? vTm;[l vnf;aumif;? wGJpyfokH;pGJavh&Sdf&m udk,f
MuyfvufeuftrsK;d (okrYd [kw)f umuG,af &; twwfynm[l owfrw
S &f rnfjzpf\/ yef;wHarmift;J wGif ]]'g;Bu;D
ukd eHyg;vSD;xm;? 'kdif;ukdudk,fMuyf? tNrJcsyfkdY]][lvnf;aumif;? pyfqkdvsufawGU&\/
3/
vl&rJ sm;
&ckdifrif;rsm;acwf ol&Jwyfrsm;wGif vSH? "g;? vTm;? um? 'kdif;? okdif;ukdifaqmifolrsm;ukd wyfzGJYpkpnf;
ay;xm;cJh\/ ajrmufOD;acwf ol&Jwyfrsm;teuf vSH? 'g;? vTm;? um? ukdifxm;aom &ckdifppfom;ykHrsm;ukd EkdifiH
jcm;rSwfwrf;ykHrsm;wGif awGU&\/
azmfjyyg ol&Jwyfrsm;onf rif;\trIxrf;rsm;tjzpf aqmif&GufcJhMu\/ ppfcsDwuf&mwGifvnf;
ol&Jwyfrsm;ukd tokH;jyKcJhay\/ ajrmufOD;bk&ifrif;yif (at'D 1531-1553)vufxuf taemufb*FgokdY
ppfcsDpOf Munf;? a&? csDwufwGif vSHukdif? "m;pGJ? ol&Jrsm;? 'kdif;ukdifumpGJ ol&Jrsm;? wrefav;ukdif ol&Jrsm;?
okdif;wwf ol&Jrsm;? 'kdif;pGJ? umpGJol&Jrsm;? yg0ifaMumif; awGU&Sd&onf/
a&SUo
Y mG ;okid ;f ukid f
rif;rIxrf;wkdY\ taqmifta,mifESihfywfouf aqmif&GufykHukd rif;&mZm BuD;pmwrf; avhvmawGU
&SEd idk \
f / xkpd mwrf; okid ;f ukid rf sm;\ a&SUoGm;OD;aqmif vku
d yf gxrf;&Gu&f aom wm0efrsm;ukd okaYd zmfjyxm;\/
]]ukd,f&HBuD;trwfoGm;aomf? vuf0Jvuf,m okdif;ESpfpif;a&SUaqmifyg&\/ jynfpkd;BuD;trwfwGifvnf;?
vuf0v
J uf,mokid ;f ESppf if;vku
d yf g&\/ ppfuBJ u;D trwfEiS fh 'g;ykid t
f rwfwiG v
f nf; vuf0?J vuf,mokid ;f ESppf if;
ukdifaqmifvkdufyg &onf/}}
toQifpudE\
95
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
ynmoif,&l jcif;rsm;
Oumrif;om;\ om;awmfrSm "r&m("r&m)rnf/ if;onf tBuD;awmftjyif rif;aemif&Haygif; zGm;zuf
awmfrsm;ESihf q&m&Sifausmif;wGif aysmfyGJobif rsm;ESihf udk,fcHtwwfynmrsmukd (3)ESpfwkdif oif,lcJh&aMumif;
od&\/ if;\ oif,ljcif;qkdif&mukd a&;pyfcJhaom bGJUY uJhodkYawGU&\/
]]ausmif;wvif;wGif aysmf&TGifaomif;oJ? u'lyGJESihf? aysmfyGJobif? usifjcif; oif? umawmif;jcif;ESihf?
okid ;f jcif;ok;H q,f? oifvwfawav;? 'kid ;f jcif;ok;H q,f? oifvwfaw\av;/ ppfqw
k pf pfwuf? oifvufawav;?
oifvkdYeDbd? a&Tausmif; &SifxH? tr&mrSmokH;ESpf[dvkdY}}
vIid ;f p&mtursm;
okdif;jcif;ESihf twl'kdif;jcif;? vTm;jcif;? ppfjcif;rsm;vnf; okH;r,fpD&SdaMumif; awGU&\/ if;'kdif;jcif; paom
wenf;u[efrsm;ukd vIdif;p&mtu[lvnf; wr&mtzGJY pyfqkdxm;\/ okdif;yGJ? okdif;yGJukd obifcH usif;y
aMumif;vnf;awGU&\/ xkdobifyGJ aemufwajrmufpnf? tv,fwGif &Grf;pnf? a&S;upnfBuD;ukd tvH&Spf
q,f&Snfaom 'kdif;wvif;? okdif;wvif; wuGif;jyifwGif wD;cwfujyMu&\/ ]]yef;wsm;okH;q,f? vkdifwGifvG,f
vQufvnf; wD;cwfMu&m}}armif;?c&m? 'kyg? ywfom? pnfBuD;? pnf;? pkwf? vif;uGif; oHSif;jzihf u[eftvkduf
wD;rIwcf &hJ onfq\
dk / ]]'kid ;f ukd &ifatmufu? 'g;ukv
d yI v
f su}f }wvif;&Snw
f iG f [efa&;jy (uGi;f jy) ujy&onfq\
dk /
ujyykzH YJG
,if;oku
Yd jyyku
H dk okYd *r&mtzGYJ pyfqx
dk m;aMumif;awGU&onf/ ]]tvH &Spq
f ,f? wvif;&Snrf mS ? uGi;f vkYd
wa&;? 'kdif;jcif;okH;q,f? okdif;jcif;okH;q,f? oGm;jcif;okH;q,f? ujya&av;? umawmifjcif;ESihf? ppfjcif;okH;q,f?
vIdif;p&mukd? wvwfawav;? qifuckefum? jrif;rSmwwfpD;? jrif;uckefum? vlrSmwufpD;? usvwfawav?a&T
c0gcs? 'kdif;awmfvSukd? ryg&Sifa,mif? b,fuarQmifkdU? 'g; tdrfNydef;ajymuf? tarmufe*g;? taqmufqifpG,f?'g;
&Snfukd? rygkyfa,mif? nmuajrmifkdU? 'kdif;ukd&iftkyf? 'g;ukdvQyfkdU? wifom;ajymifcufum? vsifpGmajrmufckef?
vuf0Jaygifukd ? azmifaAgif;vnf;owf? 'g;apmif;cwfkdU? wifom;ajymifcwf um? vsifpGmajrmufckef? "r&mrSm?
vwfawav? rr&monf? rifhwsmpHoD;? tBuD;0ifEGJY? xuftmumrSm? psmefjzihf0Ja&? 'Gefa&t[ef? &pf0JysHvkdY?'kdif;yGJ
obif? vlrsm;&SifESihf? wvufawav;}}
&ckid v
f o
l efwpfusyd f
&ckdifajrmufOD;bk&if rifcarmif; (c&pf 1612-1622)vufxuf vufkef; &nf? ESvkH;&nfynmESihfjynfhpkH
aom trIxrf;wpfusdyf &SdcJhonf/ if;wkdYonf rdrdwkdYqkdif&mtwwfynm oefrmwwfuRrf;av&mum; vloef[k
trnfxifay:cJhMu&\/ xkdvloefwpfusdyfwGif (1)&mZoBuFef? (2) OumykH? (3)rif;aemifBuD;? (4) e&ywd?
(5) iA,fvuf? (6) BudKif;e,fipm;MuL;? (7) ig;pGJil;? (8)iwefol&J (9)&SifoefBuD;? (10) rif;,ifwkdif
wkdYjzpfMu\/ if;wkdYESihf rif;carmif;onf [Hom0wDjynfokdYoGm; um,? OmPpGrf;&nfynmrsm;ukd jyocJhMu&m
bufNydKifEkdifdol r&SdcJhMu[kqkd\/
crnf;awmfrif;&mZmBu;D ESit
hf wl [Hom0wDoYdk csw
D ufvyk Bf upH OfwiG v
f nf; Oumyst
H ygt0if vloefwEYdk iS fh
C:\YIN KYE MU NO 8 SISISYE.P65
96
toQifpudE\
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
vkdufygcJhvsuf atmifyGJqifEkdifcJhMu\/
,if;okdYvuf kH;&nf ESvkH;&nfESihfjynhfpkHa&;wGif azmfjyyg udk,fcHynmwkdYum; wwyfwtm; yg0ifcJhMu&
onfjzpf &m wkid ;f jynfwidk ;f vlrsK;d wkid ;f twGuf r&Srd jzpf vkt
d yfwwfot
d yfaom? oifMum;tyfaom ynm&yfrsm;
jzpfaMumif; wifjytyfayownf;/
ewfjrpf-pef;atmif
uk;d um;usr;f rsm;
1/
2/
3/
4/
5/
6/
7/
8/
&ckdif&mZ0ifopf
&ckdif&mZ0ifopf
&ckdifa&S;a[mif;NrdKUawmfrsm;
&ckdif'*Fg;rsm;
ajrmufOD;vrf;Tef
&ckdifjynfe,fjzpfpOforkdif;
&ckdifjynfe,fpmapmif
&ckdif,Ofaus;rIr*Zif;
(OD;pErmvvuFm&)
(OD;pErmvvuFm&)
(xGef;a&Tckdif)
(OD;pHomatmif)
(&ckdifjynfe,fjynfolYaumifpD)
(&ckdifjynfe,fjynfolYaumifpD)
(&ckdifjynfe,fjynfolYaumifpD)
(&ckdifjynfe,fjynfolYaumifpD)
toQifpudE\
97
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
tvGr;f pm
toQipf uEd
tkdvlrsm;kdU? tdrfNcD(BuD;)&mvnf;wpfaqmif? &Tef;&Tef;ajymifao? qif0if&m avwHcg;? 0Jvif;acgifqpf?
e*g;&pfqif0if? ajymhvufwifrmS ? armif&iS af ysmyf g;? vDoeG af wmifu? armifpw
d w
f al o? tjzLEGEYJ UJG ? armifvrG ;f pmuk?d
arQmv
f if(h ESi)fh Munhf aomf? a&mufysma&mufysm? wpmpmonf? vmysmvGr;f qGw?f tdryf g;eD;0ef;usi?f rSi;f usK;d yifu?
iSufawmufusm;vnf;? w&if;zwfvkdY? w&Gwf&Gwfao? rjywfiSuf u,f? w&if;oHukd? Mumvwfaoav?
w&ufMumau? vmygEk;d Ek;d ? Murf;(MuKw)f wef csK;d vk?Yd Munfch ;dk rsuEf mS ? armifr[dau? vrf;0rSmav? ESp&f ufMumau?
vmygEkd;Ekd;? Murf;(MuKwf)wefcsKd;vkdY? Munhfckd;rsufESm? armifr[dau? vrf;0rSmav? uEGJUuvsm? iSufu0gav?
jrnfvmrpJ? tdrfawmfdrSm? wnJ;nJ;ESihf? zrf;pDzrf;pD? u0giSuf ukd(ao)t&pDvkdY? zrf;vkdY&au? u0giSufukd?
ZmjyK(jyif)rnfav? zrf;vkdY&au? u0giSuf(qD;)ukd? EIwfoD;zsm;ukd? a&Tcsrnfav? tawmifrsm;ukd? a&Tcs rnfav?
NcdKif;rSmavSmifau? vufaqmifESr? bkef;(bkH)opfay:au? armifawmfa&mufau? qufarum;av/
u0gEGJUaemif;? iSufESpfaumifukd? vufaqmifqufar? tBuH[dvkdY? zrf;vwfaoum;? ta*gif;xD;xD;?
tNrD;um;um;? u0gBudK;ukd? zrf;r&vkdY? vSaotae? MunfhInDpGm? iSufvdrmao? u0gkdjr? w&if;jyvkdY?
w&if;jyau?> tvSrif;ausm?f armifawmfZmvk?Yd i,fuq&m? Bu;D rSmcifyeG ;f ? jrwfr[mau? ax&fausmaf usmif;rSm?
t&D;a,&Sifom;? i,fcifyGef;ukd? t&rTef;vkdY? pmoifum xm;ar? earmuc? t&ifp? oifyef;(acG)&mNyD;rS?
oifykef;(rSef;)BuD;ESihf okH;qJhokH;vkH;? okH;oifykef;ukd? wpfvkH;rusef? jrwfr[mau? ax&fausmfausmif;rSm?
aewkdif;jyK(tH)vkdY? Zmwfusrf;o'g? vdrfrmjyefau? n0goifajrmuf? pGrf;orf;acguf ESihf? xGef;awmufynm?
ax&fyk*dKvfau? 0gqkdausmif;rSm? edwkdif;aysmfvkdY? Mumvwf aoum;? &mouf&Snfau? i,farsmufom;av?
r[kwfayav? tvGefwxl;? cspfaoarmifukd? rMumzl;bJ? cspfolararmif? jrwfr[mau? ax&fausmif;um;?
,if&aMumif;&m[dar? wpmpmau? rSmar&mpum;? yifv,fem;rSm? "|&|em* trsKd;? NrD;&mBudKao?
wefcxkd;tvGefBuD;vdrfhar/
jzm;avjzm;jynhf? ykef;ykef;jynhfrSm? vdyfauykvk ig;awmifolau? jyifjzLarmfoef;? GefY>zef;>yef;ESihf?
usD;uef;tpm? cHvdrfarvm;? ESmarmif;axmif axmif;? pG,faigif;aigif;ESihf? qifajymif&Sdu? qD;vdrfhar/
awmawmifatmif;ao? jcoi,fao? a[mufaoa[muf? xGD;raMumufESihf? jcoa[mufrl? raMumufESihf
rif;qifajymif[Jav? rvSJygvD? rxDESihfrif;? usm;&mkHav? rxkHESihfrif;? e*g;BudK; av? rpkd;ESihfrif;? e*g;vufwGif?
'|&|? e*g;trsKd;? aZmf*sD&mwynfh wGdra&Smifau? atmif(tkd)aumif;\/ pGef&Jwufacgif? wjynfvkH;rSm?
vSolarmif? awmifukdvuf Id;? &G,fukd xkd;ao; vufId;&G,f&m? aygufvdrfhar/
wcg&Hxl;? ESrxHrSm? ra&mufzl;/
a&T v yef ; wH ? Muuf a usmf w G e f a u? oH , grf ( nH ) nOf Y r S m ? cef ; aqmif aqmif au? pH a &crf ; rS m ?
0if c J h y grif ; / vmcygrif ; av/
vmygcsDSvwf? zr0ifau? AGDpaMumrSm? tkH;rGD&mESihf? aysmfatmifoduyf ar? &moufauvkH;rSm?
arES i h f p H a u? pH & arav/
(trwf B uD ; ok d u f w wf i vuf k H ; avQmuf x k H ; rS )
98
toQifpudE\
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
tOee'Dav;NrKd Uacwf
NrdKUjyxD;eef;rsm;
toQipf uEd
(aumaZm-156-792)(c&pf-792-1430)
]]"n0wDa0omvDu? aemufNydNrdKUuGuf? pr0ufESihf? aemufqufbkHtdrf? y&defNcdyfNrdKU? rif;wkdYynwf?
avmif;Muuf? ajrmufOD;? rnfxl;? emr? ajcmufXmewGif}}
(0g;ausmif;q&my@dwf\ &mZ0ifvuFmrS)
rsufpOf;kdtqif;uJhokdY a&kd&pf0Sef;vSaom jrpfjzpf tOee'Djrpf[k ac:onf? a&BudKjrpf[kvnf;
ac:Muavonf/ vnfrsKdjrpf[kvnf; wGifcJhonfqkd \/ jrpf0J,mwkdY NrdKUjyrsm;wnfcJhykHwkdYukd azmfjyaytHh/
av;NrKd Uacwfumv
av;NrdKUacwf(tOee'Dacwf)onf? a0omvDausmufavSum;acwf ysufokOf;NyD;aemuf? ajrmufOD;acwf
rwkdifrDSumvjzpfonf/ a0omvDNrdKU pjE 9-quf tqkH;jzpfaom? plVpjErif;onf oif;wGJjynfrStjyef e*&pf
armfwif wGif avSazmifysuf a&epfum vGefawmfrlcJhavonf/ xkdYaMumihf usef&pfaom rdzk&m; pEma'0Donf?
NrdKUom;tbokH;a,mufESihf xD;eef;qufcHvm&avonf/ xkdom; tbokH;a,mufwkdYwGif? om;yJzsLonf
ajrmufO(&rf;acsmif;qkd\)NrdKUukd (aumpm-138? c&pf 776-ckESpfwGif wnfcJh&m? oQrf;wkdYzsuf ,kd;acsmif;okdY
a&SmifzJvQuf oydwfawmifNrdKU (a&Tyef;ckdifteD;)ukd wnf pkd;pHcJhMuao;onf/
yxrpr0ufNrKd U
plVpjErif;vGefpOf rdzk&m; pEma'0D wnf&Sdvkdufaomom; ukd,f0efukd arG;zGm;cJh&m? cspfcifolwkdY,l
aqmif ,kd;acsmif;taemufzuf? ppfwef;wifNrdKU 0Sufykef;xm;avonf/ oufwkdYu igwkdYrif;[l ac:wGif
cJhojzihf? iwkH;rif;? irif; iwkH;rif;[k wGifcJhonf/ &ckdif&mZ0ifwGifum; apma&Tvl;rif;[l rSwfwrf;wifcJhav
onf/ if;iwkH;rif;onf touf 23-ESpfajrmufwGif? ppfwef;wifNrdKUrS csDvm yxrpr0ufNrdKUukd aumZm
156-c&pf 794-ckEpS w
f iG w
f nfum 24-ESppf ;dk pH cJo
h nf/ if;aemuf acwoifrif; qufqcH ahJ vonf/ tif;apmuf
&mZ0ifwGif NrdKUwnf&mukd? ajrmufOD;NrdKU ta&SUESpfwkdifuGmwGif jzpfonfqkd\/
yxryOmNrKd U
acwoifrif;um;? yJzsLrif;vGefNyD;aemuf aemifplVpjErif;\ wlawmf pE ukwfrif;ESihf t&D;awmfpEma'0D
wko
Yd nf? oihjf rwf&mrS arG;zGm;olwnf;/ acwoif? pEoif? oD&u
d rk m [l rif;om;rif;orD;ok;H yg; use&f pfco
hJ nf/
if;wkdYonf ig;&Hacsmif;rsm;wGif a&muf&SdaecJhMu&mrS? iwkH;rif;vGefvQif? ,laqmiffMuvQuf? xD;eef;qufcHap
cJhMujcif;jzpfonf/ xkdacwoifwkdY vufxufwGif pr0ufrS ajymif;a&TUvQuf? yOm(yxryOm)NrdIUukd? a*gpm180-c&pf at'D 818 ckESpfwGif wnfaxmifcJhMuavonf/
99
toQifpudE\
'kw,
d yk&ed Nf rKd U
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
Ncw
d Nf rKd U
xkad emuf rif;zke;f pm;onf Ncw
d Nf rKd Uukd a*gpm 504 ckEpS f c&pfat'D 1142 ckEpS w
f iG f a&TUajymif;wnfav&m?
NrKd Uouf 12 ESpw
f idk cf \
hJ / pr0ufNrKd Ua[mif;rS ESpw
f idk u
f mG wGif Ncw
d Nf rKd Uwnf&o
dS nf[k tif;apmufwiG f jyqkad v\/
'kw,
d pr0ufNrKd U
"ekayg(udEkyf)rif;vufxuf? a*gpm 516 c&pf at'D 1154 ckESpfwGif pr0uf('kwd,pr0uf)NrdKUukd
wzef a&TUajymif;wnfcJhavonf/ xkdwGif ukd;ESpfMum avonf/
ae&O&mawmifiNl rKd U
xkdaemuf rOLoif(wkdif;cspfrif;)vufxuf? a*gpm 525-c&pf at'D 1163 ckESpfwGif ae&O&m
awmifilNrdKUukd wnfcJhonf/ rif; 17-quf? NrdKUouf 88 ESpfxd wkdifcJh\/ y&defNrdKU? ta&SUawmif? awmwef;?uRef;
twGif;? c&D;ESpfwkdifuGmwGif wnf&Sdonf[k tif;apmufvm\/
'kw,
d avmif;MuufNrKd U
tavmrmjzLrif;onf? avmif;Muuf('kwd,avmif;Muuf)NrdKUokdY wpfzef a&TUajymif;vQuf? a*gpm 613
ck(c&pfat'D 1251 ckESpfwnf wnfavonf/ NrdKUouf 179 ESpf? rif; 17 qufwkdif\/ y&defNrdKUrS wwkdifuGmwGkif
NrdKUwnf&m &SdcJhonfqkd\/ xkdNrdKUrS aemufqkH;bk&if rif;apmrGefonf ajrmufOD;NrdKUukd a*gpm 792 c&pf
1430 ckESpfwGif a&TUajymif;wnfavonf/
NrdKUtrnfESifh NrdKUwnfckESpfoMupfwkdYonf &mZ0ifwkdY rnDGwfMuacs/ azmfjyygZ,m;ukd avhvmMunhf
SdYEIdif;Mu&m\/ txufyg ckESpfoMupfwkdYum;? &rf;jynhfawmifausmif;q&mawmf\ &ckdif&mZ0ifopfu SdUEIdif;
jyxm;aomrltwkdif; azmfjyvkdufjcif;jzpfonf/
ajrmufO
(yxr)
oydwfawmif
(a&Tyef;ckdif)
pr0uf
awmif a usmif ;
Nrd K Uwnf ?
oMuKZf
({rnf? pHwif?
ompG a v?
r[m0d [ d u )
wenf;? NrdKU
wnf o MuZf
Nrd K Uwnf r if ;
taMumif ; t&m
a*gpm^c&pf
138(776)
155(793)
326^328
338
yJzsL;rif;
pEukwf
156(794)
356^456
irif;iwkH;
NrdKrif;om;jzpfonf/
pEul;?ivSyfysL;vnf;
&Sd\/
apma&Tvl;vnf;
wGif\
100
toQifpudE\
yOg(yxr)
180(818)
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
380
acwoif;
avmif;Muuf
(yxr)
y&def(yxr)
465(1103)
468
om;awmf
vusfm
rif;eef
y&def('kwd,)
485(1123)
513
'o&mZm
Ncdyf
pr0uf
504(1142)
516(1154)
529
540^541
rif;zkef;pm;
"Eklayg
(udEkyf)
ae&O&m
awmifil?
NrdKUa[mif;
avmif;Muuf
525(1163)
542
rOLoif
613(1251)
601
tavmrm
ajrmufOD;
792(1430)
rif;apmrGef
plVpjEwl?
pEul;
rif;&Jb,
om;awmf
avmif;MuufwGif
wESpfraphrSDajymif;
onf/
10-qufajrmuf
pMumvSH ysH&rif;
'o&mZm\om;i,f
pvuFmAkdvf
trwf 541-wGif
wnfonf[l\/
wkdif;cspfrif;
vnf;[l\
tavmrif; ('kwd,)
zsLvnf;[l\/
ol&wefrSjyefNyD;
2 ESpfMumwGifwnf
onf/
xyf&Si;f tHh
a0omvDausmufavS*g;NrdKUoufrSm &ckdif&mZ0ift& 449-ESpfomjy\/ okdYaomfvn;f yJzsL;\ajrmufONrdKU
oufESihf oydwfawmifNrdKUouf (18-ESpf) apma&Tvl;\ yxrpr0ufNrdKUouf (24)ESpfwkdYukdyg a&mxnfhaygif;
pGuf a0omvDausmufavS*g;acwf\oufwrf;onf 491-ESpfjzpfaMumif;jzihf jyqkdMu jcif;vnf; jzpfacsonf/
okdjyefqkdjcif;onf &mZ0ifa[mif;t& pjE 12quf (apma&Tvl;)xd eef;pHESpfaygif; 491 ESpf[k jyqkdxm;aom
eef;pHESpfaygif;ukdjyif? a0omvDeef;ouf? 0g a0omvDNrdKUouf? 0g-a0omvDacwfouf[k owfrSwfvkdufvnf;
jzpf&macsonf/ xkdYaMumihf pjErif;? 12-quf(rsKd;jcm;rif; yg)eef;pHESpfaygif;ESihf a0omvDNrdKUoufonf
(491-449-42 ESpf)uGmjcm;vSayao;onf/
pr0ufyOmNrKd Ut,ltq
pr0ufESihf yOmNrdKUukd tcsKdU&mZ0if wNrdKUwnf;? wacwfwnf;oabm ,lMuonf/ xkdYaMumihf OD;pHwifh\
&mZ0ifvuFmwGif ]]pr0uf? rif;qufjyvQif? irif iwkH;? tpkH;vQuf? aemufqkH;rnf[D? rif;ywD a&muf}}[l
vnf;aumif;? jyqkdcsuf awGU&onf/ &ckdifrif;orD;\ orD;awmf{csif; pr0ufukd apma&Tvl;wnfNyD; pkd;pH
C:\YIN KYE MU NO 8 SISISYE.P65
toQifpudE\
101
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
NrKd UjyxD;eef;rsm;
]]tavmrmjzL? NrdKUawmifilu? BuH,lpl;pl;? avmif;Muuful;}}[k qufvufNyD; xkdawmifilNrdKUrS avmif;
MuufNrKd Uukd a&TUajymif;wnfaMumif;ukv
d nf; jyqkx
d m;avonf/ xkaYd Mumihf {;jcif;vm/]]awmif\wl?l NrKd Uawmifil
ukd}}? tcsKdUu yk&defNrdKU&ma[mif;ukdyif ,lqcsufjyKMuavonf/
xkaYd Mumihf 'o&mZmrS iESv;Hk rif;xdwidk af tmif(yk&ed ?f Ncyd ?f 'kw,
d pr0uf? awmifiNl rKd Uwku
Yd dk odr;f usK;H vQu)f uk?d
'kwd,yk&defacwf[k owfrSwftokH;jyKaMumif; vnf;awGY&ay\/
toQifpudE\
102
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
wl;azmfoak woejyKoifNh yD
xkdokdY eef;pkdufcs&mNrdKUrsm;tjyif? NrdKU&Hrsm;um&SdcJhaomfvnf; ,ck&mZ0ifyg ae&O&m awmifilNrdKU[lonf?
NrdKUa[mif;pr0if? yOm? yk&defwkdYukdyif qkdoavmh? e*&mompnfNrdKUukdyif ae&O&mawmifilNrdKU[k ,lq&rnfavm?
cGJjcm;odomEkdif&ef? av;NrdKUjrpf? 0J? ,m? wpfavQmuf&Sd NrdKU&ma[mif;wkdYukd wl;azmf orkdif;okawoejyKMu&
ayvdrrhf nf/ avmif;Muufe,fawmifw0ku
d u
f dk avmif;MuufNrKd U wnfc&hJ m[kvnf;aumif;? xkrd aS vmif;Muufacsmif;?
ajrmufbuf? yef;armfw0kduf ukd yk&defNrdKU&m[kvnf;aumif;? ,lqajymqkdaeMuonf/ xkdwGif aumvd,('o
&mZmrif;\crnf;awmf)rif;\eef;&m? a&Tawmif? aiGawmif ponfrsm; &SdaeMu ao;onf/ prf;bGufukdif;&GmESihf?
rkd;BudK;jyifwavQmufukd? pr0uf? yOmNrdKU&Gm[k ,lqaeMuavonf/ Ncdyfacsmif;&Gm? Ncdyfacsmif;bk&m;BuD;teD;
w0kduf? ajrawmif ajrkd;rsm;ukd awGUae&ojzifh? NcdyfNrdKUwnfcJh&m trSefjzpfonf[k xifcsufay;aeMuygonf/
NyKd i;f wkid af wmifajcwavQmuf? e*&&Gmw0ku
d w
f iG ?f tkXcf syu
f sK;d yJrh sm; jyefBY uaJ eonf/ av;NrKd Ujrpfurf;yg;NyKd &mwGi?f
awmufavQmufe&D aJ eaomtkXw
f ef; oG,rf sm;ukd awGUjrifae&ayonf/ xkaYd Mumihf pHepfwus avhvmokawoe
jyKoihfMuaMumif;? wl;azmfavhvm&ef vkdtyfNyD;jzpfaMumif; wifjytyfayownf;/
t&Sipf uEd
(rS w f c suf )
&ckdifr*Zif;? av;NrdKUacwf txl;xkwftwGuf a&;ay;cJhjcif;jzpfonf/ (pmwnf;)
103
toQifpudE\
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
(tOee'D-pmyef;csD)
]]tOee'D-jrpfukdrSDvsuf? wnfvDNrdKUjy}}
(tO e e'D - jrpf r S D N rd K UzG J Y r sm;)
pr0ufac:-yOgNrKd Uawmf
]]...plVpjE? om;\aoG;OD;? apma&Tvl;um;? ukd,fxl;a&Smifvpf? ppfwef; wifxuf? oufESihfbuf?
oufoabmyif? oufrnfwGifom? irifiwkef;? bkef; vufkH;um;? pr0ufukd? jzL&GufjzefYrkd;? ESif;vmpkd;u}}
(rif ; orD ; {;csif ; )
]]...plVwGif jim;? pE&m;\? oufxm;vkvifom;irifvQi?f Bu;D tifBuYH pnf xD;eef;wnf? trnfpr0uf?
rif;kd;quf}}...
(rif ; orD ; {;csif ; )
]]...irif;? iwkH;? vlxdyfzkH;um;? a&S;xkH;rysuf? pr0ufukd? oMuZfocsFm? okH;&mhig;q,f? ajcmufck0,f?
aeEG,fbkef;pGifh? xD;eef;zGifhonf?}}
(ompG a vvuF m )
]]...plVpjEm;? &ifonf;Mum;rS? rif;om;a&Tvl? wxl;a&Smifvpf? ppfwef; wifxuf? oufESihfzuf?
a&S;qufBuD;pif? irif;iwkH;? vufkH;xGef;y? pr0ufrS? NrdKU&mcs? wnfvSmtkd;? odrf;jref;pkd;cg?}}...
(a&S ; xk H ; )
]]...pr0uf? rif;qufjyvQif? irif;iwkH;? tpkH;? aemufqkH;rnf[d? rif;ywda&muf? xD;atmufpHpm;?
qJhig;rif;quf? NrdKUoufrSmrl? Z&me0? tpfvQifus\}}...
(0g;ausmif ; y@d w f )
]]...rif;BuD;? yJjzL? ewf&Gm,laomf? plVpjEm;? rif;zsm;om;&if;? irif;iwkH;? olYbkef;ay:vQuf? pr0ufwGif?
ueuf&dyf0,f? pHavaomcg? ESpfaumZmrl? av;&mig;q,f? pGef;0,fajcmufck? rSwfpkocsFm}}
(OD ; pH w if )
]]...irif;iwkH;? bkef;uHukokdvf? Murm,kdaomf? xkdrif;om;yif? rif;vQifjyKrnf? pHonfrjcm;?
om;awmf r nf o m? em*ol & d , ? (C)? om;ocF o l ? onf ; tl r if ; oywd ? quf N yD ; eef ; pH ? k d u f & mcH o nf ?
EkdifiHpr0ufwGifwnf;/}}
(OD ; pH w if )
]]...ae0,fxif&Sm;? pE&m;\ om;&if;rSefyif? oufrnfxifonf? irif;iwkH;? awZmbkef;ESihf?
vufkH;jzefYMuuf? pr0ufukd? wnfvQufpkd;um? aZmADomwnf;}}
(OD ; ausmf r nf )
]]...om;jrwfonf;csm? rif;&mZmvQif? a0omMuXgef;? zrif;pHau? bkHysH eef;rSm? pHjref;wkH&m? w&HcgwGif?
&mZmbk&if? pdwfr&Tifau? t,ifcsDum? xGuf<u vm? od*Fge'D? jrpfurf;NcDokdY? a&mufvDMuay? pra0[k?
trnfqef;ESihf? NrdKUeef;wnfvkdY? xkdpOfup? or,au? umvaemuf0,f? NrdKUa0omrSm? &mZmuif;au? okOfzsif;
a&av}}
(bk & m;zl ; omjcif ; )
]]...irif;iwkH? r[mqGDau? omuDbkef;rSm? pkkH;rsm;pGm? twefwefau? rwf0efrsm;kdU? cpm;umjzihf?
wpf&mig;q,f? ajcmufcu
k ,f? a&mufonfoMuZf? xkt
d cgav? od*gF jrpfwiG ?f NrKd UopfwnfvQu?f wGit
f rnfau?
pr0ufrSm? eef;wuf wkHjyef? jrifh&SnfMumwGif? cEm,Gef;au? ewf&GmpHaomf? wzefeef;wuf? qufcHum jzihf?
pOfvmajrmufau? q,fhajcmufqufwnf;? &GDwufocFsm? pumwnf? Mum &Snfvsm;au? NrdKUoufrSmum;?
C:\YIN KYE MU NO 8 SISISYE.P65
toQifpudE\
104
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
yxravmif;MuufNrKd U
]]...vusfmrif;eef? &mZrmefrl? yOt|? pwku[k? ouw&uf? NrdKUavmif; Muufukd? xD;&GufjzefYrkd;?
okH;ESpfpkd;aomf....}}
(ausmf r nf )
]]...pr0ufrnf? yOgjynfonf? wnf&if;tcg? Zmwmudef;cef;? NrdKUouf uRrf;NyD;? wGuf&GDnDrQ? tOee'D?
oDwmwzuf? avmif;Muufukdul;? &TifjrL;aysmfyg;? pHpm;rMum? okH;ESpfomvQif...}}
(OD ; pH w if )
]]...wifonf xD;eef;? vlx
Y yd pf eG ;f [k? ewfeef;bko
H m? rif;vufsmvQi?f pGecYf gG a&Smifxu
G ?f NrKd Ua[mif;Muuf0,f?
jzL&GufjzefYrkd;? okH;ESpfpkd;vnf;? aumif;usKd; r[d? jzpfvwfbdu...}}
(ompG a vvuF m )
yxryk&ed Nf rKd U
]]...vufsmrif;eef? eef;k;d rSev
f Qi?f wzefvnf;aumif;? avmif;pnfocl idk ;f ? t,lvidI ;f wGi?f wvkid ;f wpfoed ;f ?
jyLwpfodef;ESihf? atmifudef;cgcsdef? jyu'def avQmuf? yk&defNrdKUopf? axmifvmvpfonf}}
(rif ; orD ; {;csif ; )
]]...aumZma&mufcsdef? cgaMumif;BudefwGif? yk&defNrdKUopf? wnfvsmvSpf wGif? okH;ESpfpHum? vGefNyD;cgrS?
&mZmoD[? wESpfrQvQif...}}
(ausmf r nf )
]]...xkrd S eef;odr;f ? yk&ed Nf rKd UrSm? vusmf rif;eef;? tppHvQu?f teEo&D ?d okx
Yd &d pS af ,muf? toufaxmufu?
wpf&mhckepfq,f? &SpfESpfu,fonf eef;0,fpHMu? NrdKUoufwnf;}}
(0g;ausmif ; y@d w f )
C:\YIN KYE MU NO 8 SISISYE.P65
toQifpudE\
105
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
toQifpudE\
106
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
'kw,
d yOgNrKd U
]]..."elayg? rif;&SifapmrSm? eef;vsmpHjzpf? okH;ESpfpHaysmf? NrdKUawmfudef;cef;? raumif;vGef;?
xD;eef;ueuf? topfquf? pr0ufrSm? wnfwkHvSmaomf? jrihfMumrajrmuf? ajcmufESpfa&muf[k}}
(ausmfrnf)
smfrnf)
]]xkNd rKd UwGi0f ,f? ok;H rif;wGio
f m? Murmukev
f wf? rwfpvuFAv
dk ?f NiKd o&dk efcif;? ykeu
f efvQi;f ? wifcw
hJ pfcsu?f
pr0uf? toufokH;ESpf? cEmypfrS..}}
(rif ; orD ; {;csif ; )
'kw,
d yOmac:- 'kw,
d yk&ed af c: ae&O&mNrKd Uawmifil
]]...wkdif;cspfwGifrnf? pkd;rif;onfukd? jynf Akdvfvl? BudKufrloem;? &Sifkd; om;[k? ajrmufpm;pD&if?
bddufwifrS? xkdwGifraxmif? awmif\wll? NrdKUawmifil? wnfrlpOfvQuf? q,fhajcmufqufwGif? NrdKU
oufukefNyD;}}
(rif ; orD ; {;csif ; )
]]...awZmxGef;0if;? rOLoif;um;? aumif;jcif;ompG? NrdKUyOgukd? ig;&mausmfvpf? av;q,fESpf[k?
ou&mZfrSm? wnfwkHyg...}}
(OD ; ausmf r nf )
]]...wufonf xD;eef;? trwfoGrf;pm;? bkef;yef;yGifhvif;? rOLoif;vQif? twif;owfjzwf? okwfoif
vwfrS? wifhjrwfom,m? NrdKUyOmukd? ig;&mausmfvpf? av;q,fESpf[k? wGufppfudef;wGif;? wnfzefqif;\/ xkd
rif;NyD;aemuf? qJhig; a,mufvQif? razmufrjyef? &efrsKd;vSef? bkef;oefausmf[kd;? pHMupkd;onf}}
(ompG a vvuF m )
]]...NcdyfNrdKU0,fwGif? xD;pnfysufau? rif;wufwkH;vkdY? NydKifEIef;rjrif? rif;&TD oifrSm? bkef;a&mifyau?
tppHvkdY? wzefaemufrS? iESvkH;au? tqkH;usatmif? &mZmq,fquf? pHjref;vIHau? *kPfrcsKdUbJ? NrdKUtoufukd?
&GDwGufwkHay? cgtnD av? Mumonfjzpfau? ESpfajcmufq,fav? *kPf&nfawmufxGef;? atmifcsufNrDav?yk&def
eef;rSm? qkH;cef;wkdifaxG? rif;&mZmESifh? uif;uGmNyD;au? ysufpD;a&av}}
(bk & m;zl ; omjcif ; )
]]udef;cef;topf? &SmazGvSpf? rif;ppfrSefpGm? tavmrmjzL? rif;rl&mZm? jrwfr[monf? yOgwGifx?
NrdKUyl&ukd? awZwufNzdK;? ESpfESpfpkd;rS? &efrsKd;rxGuf}}
(OD ; ausmf r nf )
]]iESvkH;rif;? oufESif;onf;csm? tavmrmvQif? NrdKU&Gmeef;quf? pr0ufonf? jzpfysufumv? a'o
,Gif;uGuf? ta[mxGuf? tkwfusufoif;yif;? rsm;vkH;&if;ESihf? trif;avmrm? ajymif;cJhcGg}}
(OD ; pH w if )
'kw,
d avmif;MuufNrKd U
]]...jrpfBuD;ul;vQuf? jrpfaemufbuf0,f? avmif;Muufrnfac:? NrdKUomausmfukd? tavmrmjzL?
wnfawmfrlonf}}
C:\YIN KYE MU NO 8 SISISYE.P65
toQifpudE\
107
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
toQifpudE\
108
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
t&SifpudEpkpnf;onf/
109
toQifpudE\
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
arkUd yef&muAsmwd
&ckid o
f nf yGiv
hf ef;cJph Ofu yef&myef;rsm;vnf; a0qmcJo
h nf/ tvS yef;jzihf &ckid o
f rl sm;wkv
Yd nf; Muufoa&
wufxGef;cJhonf/ yef&myef;wkdYwGif tvSyef;um; tpOfwifh&Tef;&efvkdonf/ wBudKifBudKifoif; wvIdifvIdif
jzef;ae&rnf jzpfonf/ oHwGJolapm&ifrdonf o&PmyGihfyef;okH;qifhjzihf? rif;c&DtvDcifukd arESihf"dXmefyef&
apaMumif; qufoG,furf;cJhonfwum;/
yef;wumwGif o&PmyGifho&Pmyef;um;twGufjrwfqkH;wnf;/ MunfjzL ESvkH;towfqkH;jzpfownf;/
xkdyef;ukd tcspfqkH;armifawmfukd yefqifapvkdonf/ armifawmfESifhcspfMunfjzLpGm yeforIjyK&apvkdonf/
apm&ifrd\ o&PmyGifhyef;okH;qifhukd arESihf"dXmefyefcsifvkdonfwum;/ eef;wGif;rdkdvnf; yef;okH;yGifhukd
zl;yGifhapcsifonf/wpfyGifhyef;um; aeYcif;yGifhvef;aom aea&mufvQHwum;/ wpfyGifhyef;um; nOfhcif;a&mif0g
vef;aom aiGvpEmwnf;/ wpfyGifhyef;um; aeYa&mnOfhyg wifhw,fvSaom oeif;xGwfacgif bkef;a&mif&Sif
wnf;/
xkdYaMumihf olronf okdY wrf;wcJhonfr[kwfavm/
(1)
yef;okH;yGifhwpfyGifhyef;um;? edcif;a&mif0g edudkomvsif? yGihfygay\ tkdcspfrd/
(2)
yef;okH;yGifhwpfyGihfyef;um;? nOfhcif;a&mif0g nOfhukdomvsif? yGihfygay\? tkdcspfrd/
(3)
yef;okH;yGifhwpfyGifhyef;um;? edcif;wnf;yGihf nOfhvnf;wGif\/ oeifhxG#fcsm? apm&mZmukd? pmqkdtuRef
jrifjyefvwf\/ tkdcspfrd/
&ckdifolwkdYum; yef;tvSjzihf wifcJhonfhtwkdif; Ak'jrwfpGm? xG#fcsmoeif;? yef;rsm;rif;ukd,f "n0wD
acwfuyif yefqifvmcJhMuaom yef;bk&ifrrsm; aywum;/ xkdYaMumihf txG#fqkH;vkyfp&Dyef;? vdp&D? vdpkd?
a*:oZif? y'krmMum yef;wkdYjzihf oeif;xG#fcsm? xdyfawmfrSm yefocJhMuay\/ xkdyef;wkdYum; wacwfu
vef;cJhoavmuf &ckdifrSm yGihfqef;cJhonfr[kwfygavm/ &moDtvkduf yef;rsm;jzihfukd qGwfcl; Ak'ocifarhxG#f
wifukd yefqifcJh\/ yefatmifyGJ? rmvmjyefyGJ? ajymhOD;bk&m;pifyGJ? EGJcJhonfwum;/ yef;wumwGif o&umyef;?
(uk;d uG,&f myef;)o&Pmyef;ac: ]]bk&m;? w&m;? oHCm}} yef;ok;H qifo
h m tjrwfq;Hk jzpfonfudk &ckid o
f rl wkt
Yd od
jzpf&Sd Muonf/ wrf;wqGwfcl;cJhMuonf/ &ckdifrSmom yGihfyg&ef&nfrSef;cJhMuonf/ xkdyef;ukd arkdUyef&mjyKcJhonf/
tvm;wl &ckdifawmifcGifawmifwef;wkdYrS tvSyef;rsm;ukdvnf; rajcmuf vef;apvkdacs/ zl;yGifhorQ
arwkdYyef&mom jzpfapcsifonf/ armifwkdYcspfpzG,f tvSa0zkd;apvkdonf/ wacwfukd &ckdifkd;&m ukd,farT;jzihf
0if;vSBuKd io
f if;&eHY csi;f apvko
d nf/ aq;yef;k?d ypJyeJ o
YD maphwEYdk iS t
fh nDtrQ trIejYf yK yGwv
f rd ;f vmcJh Muonf/
a&rkd;csKd;pOftcg yGwfvdrf;jcif;jzihf acs;aSmfuif; tom;ta&0if;aponf/ tpOfvdrf;ojzihf arT;BudKifoif;ysHU
aom &eH Y v I d i f a ponf / ,if ; ok d Y w uk d , f vk H ; 0if ; oif ; ysH U Bud K if v I d i f w if h E k d i f a tmif qif , if y ef o vsuf
oQifom&ckdifhwef aqmifavmh[k toa&jzef;<u&ayvdrfhrnf/
&ckdifolr\ wifh&mpzG,f? yef&myef;axGaxGwGif &ckdif"avhpkduf ,mOfrl[efwa0a0wkdYukd rykdufoihfay/
xkdYaMumihf &ckdifolwkdY\ yifukd,ftvSrsm;ukda&G;cs,f yefocsifpzG,f yef&muAsmyef;wkdYukd vef;qef;ap&ef
tpOfa&jzef;qGwfcl;Mu&rnf/ "avhtvSukda&G;pkdufysKd;um tpOfywfqifMu&ef arkdUyef&m yef;cif;ukd vSwifh
vSaumif; pifwifjyMu&rnf/ rdrdESihf vSwifh&m vifiif;a&G;cs,f zvS,fyefqifMuapvkdownf;/
(apmjynhfkd pmyDykdif;twGuf &nf&G,fvsuf)
toQifpudE\
arkUd yef&mMumy'krm
110
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
twGif;uefrSm MumeDaxmifaomif;
Mumaygif;axmif&m? yGifhaomcgvnf;
arkdUyef&m y'krmum; rygod/
tjyifuefrSm MumeDaxmifaomif;
Mumaygif;axmif&myGihfaomcgvnf;
arkdUyef&m y'krmum; rygod/
,if;MumyGifhum; omawmif;om,m
&ckdifrSmom yGifhpygvd?
yGifhygvdar? yGifhvdar/
(toQipf uEd \
&ckid o
f bm0aw;uAsmrsm;rS)
TjD ynf&uif r@dKifpu
dk x
f l
&ura,r@dKif? rsKd;&ckdifav
BudKifBudKifvnf;oif;? tjynfjynfrSm
ausmfowif;ESihf? cyif;&efol
rjzLuif;0D;? jynfA[kd&frSm
yef;awmif;rTD;vkdY? yl&D;zl&m
igkdUrSmav? aMumif;&mr[d
csif;tdtdESihf? &u0Hom
rsKd;Zmwmav? vef;umyGihfjyL;
arkdUrSmav? rSefuif;zl;okdY
xl;xl;cRefcRef? ppfatmifvHukd
wHcGefvnf;xl? &TDjynfolrSm
trIr[d? csrf;tdtdESihf?
0rf;od0rf;om? aysmf&maysmfyg;?
&ckdifom;av? ompGav/
yifv,fig;obif
&efikHNrdKU&Gm? xGufoGm;ygonf? ,if;cgwGif urf;rjrifvwmrSm? vdyfausmuf iref;? >yef;>yef;ay:vSmjyefu?
ig;qifoma&mufvwfrS? ig;awmifolvnf;? &DwGifNzdKxkd;Mu\/ vif;oQLuay:vSmum? &Drdausmif;vnf;
wkdufrnfcsnf;om &Smvsuf? jyifomrSmw&G? ywfum0ef;um? &pfMuygonf/ xkdrSvdyfief;rukd? aqmif&Sm;ujyK
kyf[ef? ig;"m;&Snf &DwGifckefvTm;jyefvsuf wcg;[efYolYbmom? ig;obifukd ,if;wGifjrif&yg\/
(jrefrmcsD&wkrS)
(tdrf&Sifruvifarmifa';0ef;BuD;atmifausmf&Sd jrefrmjynfokdY a&vrf;oGm;pOfjrif&ykHukd armifzGJY&wk
pyfqkdxm;onf)
yifv,fiu
S o
f bif
(ig;obifrS tquf)
(ig;obifukd ,if;wGifjrif&yg\/) a0blrSmpOfumaysm? wif;usdyfi,fvnf;? &DwGifikwfumpm;vsuf? BudK;MumrSm
uXme? tNcdKpif;pif; vkdifMuif;Muif; (usif; usif;qif\)ESihf? ckefqif;ckefqif;Mu\/ &D&Sufy[oFmrSm?
C:\YIN KYE MU NO 8 SISISYE.P65
toQifpudE\
111
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
vifAed w
f ;Hk
y'kH;ya,mifa,mif? &armifav?
Adef;orwkdY? r,m;rppf? om;yppf
Adef;,pfvkdYyif? rD;jyifjyif? vufwGifqD;vdyf
b,fuSyfvkdY? rtdyfa,mifa,mif? tdyfa,mifa,mif
oaygufqkd;rSm um;&Dum;&m;? vlwumykdif
tm;cGefxkwf? vkyfrpm;av? r,m;kdUrSm
cg;rSmzGDom? wtmem cg;rSmr[d? tdrfa&mufcg
&Gmjywfrd? eifkdUajE&wwfau?
rsuf&nfukdokwf? wIyfIyfESihf?
vlvkdydwm? arwmESvkH;? pdwfylyif
vifAdef;ukH;av/
(eef ; wG i f ; rd k d q k d - taxmuf )
ay;ygaq;vdyf
(Zrf ; vuF m )
cukdoa0? 0ukdwG,f
0pfukdvnf;pD;? vrSm0wif
*ukd yufvSef? wefcGefvnf;vTm;
ykpmrsm;ukd? ajymvkdufygav?
ay;vkdufav?
(&ck d i f o l p mqk d e ef ; wG i f ; rd k d z G J Y )
0pf= (0p)0payguf/
arkv
Yd DS
(v&J;jy? wuf&J;jy)
TDeef;awmfuvSDNydKifcs?
opfcufopfyifOD;rSSmwif-OD;rSmwif/
yJhpifuavSmfOD;uavSmf
vSDavQmfaumif;\? arkdUvSDa[h/
vSDaumif;a&eefY? vm;a&eefYa[h/
wqJhig;vef? oabFmysH?
vkdufrnfqkd? vkdufrnfqkdau?
avmif;tkdMuHqpf? aemufuvkduf/
BuHqpfavmif;rSm xD;rygauh/
arkdUxydef? wif;xdef;cg;BudK;
xD;vkyfvkdYrkd;/
(&r m 0wD u k e f A G D ausmif ; q&mawmf r S )
C:\YIN KYE MU NO 8 SISISYE.P65
toQifpudE\
tdyyf gykv
J mS
(ykcGuf&GJom;acsmh)
tdyfygftdyfyg? ykvJSmau? onf;csmwOD;
jrat;,Ofavh? wifumusL;au?
om;OD;armifvS
ruvmvnf;wxnf? avQmfvnf;wxkH;?
aemufuzkH;aw? NyHK;odykHoGif
uRJausmif;0ifav? yjyifvkduf&?
cspfawolav? toHyD;au
t0D;uav? t0D;u/
cspaf &mufrzko
Yd wif;
t0&mvnf; &Dief?
tzsm;&mvnf; &Daumif;?
ukefonfaysmfau? &Domacsmif;rSm
0g;a&mif;vm;cg? wif;0g;yga&
0,fygcvkduf?
aumufSif;qefukd jzLa,mifzGwfau?
zkwfpm;uwfay?
cspfa&mufrukdrSmvkdufauav/
&ufuef;wwfapmif
wGif;yl;wGif;ckdif? tNydKifvuf,Suf
av;wkdifpifau? ,OfpifxufrSm
wef;jyufpD? BudK;NcD? rygpDbJ
tem;nDda,mif? EIwf&TDoHjr?
orD;ysKdukd ajymqkdjya&/
(wef ; ck d ; q&mxG e f ; )
oZifyef&m
oZifpay: vewfawmfrSm
Akdif;ykdifESif;jzef;? oZifyef;rSm
qufqufvef;a&
yGJa&mif,if;yef;? qGwfcl;NyD;au
eef;A&a0? aqmifvkdY,lau?
OD;pjywfpGm? ylaZmfNyD;rS
xdyfacgifvsifyef; NyD;aurdH
uRefrukr? aemufrSyef&/
ay:OD;oZif
ay:OD;oZif? txGwfwif
wuef&yom;zkdY
C:\YIN KYE MU NO 8 SISISYE.P65
112
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
toQifpudE\
113
wuef& c,frzkdY
ajymhxufOD; tdyfOD;bk&m;pif?
anmif&Dtkd;? rdc,mvm;-tkdrwfaoQ/
aZmifyifrkdufvm;tkdrwfaoQ/
xkH;wrf;pOfvm? bkd;pOfabmifquf
rdkd;zvm? [da&pGmukd
rifc,mvm;-tkdrwfaoQ/
aZmifyifrkdufvm; tkdyufaoQ
aumufOD;oZif? bk&m;wif
tdrfOD;t&wwefyef?
tdyfoQif&moQif? ylaZmfyo?
tv,fqdwfx&H ewf>yeftkd;/
xkd;NyD;aurS? yef&pGmukd
rdc,mxm; tkdrwfaoQ
aZmifyifykdufvm;? tkdrwfaoQ/
(okawoD armifomatmif(uG,fvGef)xHrS
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
114
toQifpudE\
r0gpDcsif
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
armifuw
dk rf;
(vuf;DG vSvuFm)
awmausmif;0d[m? wkdufawmfomu?
yvmarmifaMumihf? pkd;aESmifhAsmyg
ovGefom0,f? aromac:xl;?
rMum;bl;? nOfhOD;oef;acgif
va&mifay:xGef;? armifukdvGrf;onf
Tef;Tef;rsuf&nf ,kd\wnf;/
rluGJ-rMum;bl;onf
(&ckid o
f pl mqkad pmvkrH zG)YJ
wyftyfr*Fvm? jrifjh rwf&m
(jrwf&m0if&Siftjzpf)
om;i,fom;BuD;? igrdcifav? a&T&ifoGD;kdU
BuD;cJhwkHajrmuf? rsufIozG,f? oufEke,fu
t&G,fa&mufvsif? ESpfa,mufnDaemif? a&SUaemufjrif
rdcifzGm;au? om;vSarmifwkdY? ajymifajymif0gTef;
pD0&Hav? zef&nfpGef;onf? ouFef;oydwf?
qHauomukd? y,fum&dwfau? y&du&m?
0wfyef;qifvkdY&Siftjzpfukd? tif&SpfjzmESihf
omoemwGif;? wifhtyfr*Fvm? jrifhjrwf&mokdY
oGwfumoGif;? aqmufESif;atmifNrdKuf
C:\YIN KYE MU NO 8 SISISYE.P65
115
toQifpudE\
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
(wef;ck;d q&mxGe;f )
TyD ef;[lupm;pOfqo
dk H
(usm;rtwiftcsqkd[ef)
usm; (twif) - &TyD ef;wl? armifyif? Ge&Yf iS v
f ;Hk wwf? xkrd mS zufu uRcJ wfawav? uRyJ MJG unhaf pmif? eifo
h rD;ukd
ac:vmzkdYav;/ arrxm;kdU/
r (tajz) - tac:ygvD-ac:ygvD? orD;jzLtrBuD;od?
usm; (twif) - EGm;o&D? qD&djyifvkdY? ESif;vmzkdYav? arrsm;kdU?
r (tajz) - rESif;ygvD? ESif;ygvf? uRefrcspfol? orD;jzLurBuD;od/
usm; (twif) - uRJyGJMunfhapmif? ac:vmzkdYqkda&-ZmcgivJ/
r (tajz) - tuRefwcg? rajymygbl;? TDyef;wl? TDyef;ajymuf? (ujyufESpfjywf? ayvufjyuf? jzLuEm;?
EGm;uykwD;? rif;orD;? nD;nD;ajymifajymif rif;&TD;awmifTDawmifwufay? iGDjzLjym? vlvm
xGuf)
116
toQifpudE\
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
bl;oD;awmifNrdKUe,f okH;q,fhwpfbkH
kypf aHk pwD
ewfjrpf-rmC
pHukd;axmif&Gmonf &ckdifjynhfe,f bl;oD;awmifNrdKUawmifzufrS(8)rkdifcefY tuGmwGif wnf&Sdonf/
onfuef(aouef)wku
d ef ,fwiG f yg0ifNy;D ? ckid q
f adk om oludk aumpmoMuZf 1191-ckEpS w
f iG f arG;zGm;cJah vonf/
if;onf v,fajrrsm;ukd jyKpyk sK;d axmif&m Bu;D yGm;vmcJ&h avonf/ aiGaMu;OpmpD;yGm;wk;d wufojl zpf&m v,fajr
tajrmuftjrm;ukv
d nf; ykid pf ;dk Ekid cf ahJ vonf/ xkaYd Mumifh if;tm; ajrykid &f iS jf yKpak umif;[l owfrw
S w
f iG af c:cJh
avonf/ OD;ausmfckdif orD;ig;OD;? om;ig;OD;wkdYukd jzpfxGef;cJhayonf/
if;onf ukokdvfaumif;rI txkH0oDyg&rD&Sdonfhtavsmuf tvSL'gejyK jcif; bk&m;apwDykxkd;wnf
axmifxm;jcif;wkdYjzihf ra&muf&JEkdifcJhMuay/ xkdYjyif avmuDpnf;pdrf*kPf&Sdefukdvnf; tjypfjrifvmcJhojzihfpuf
qkwcf u
hJ m Ni;D aiGUrIjzpfvmavonf/ xkaYd Mumihf om;orD;rsm; Bu;D jyif;vmaomtcg tarGtESpw
f u
Ydk dk cGaJ 0ay;Ny;D ?
tdraf xmifwm0efuydk if pGev
Yf w
T v
f u
dk af vonf/ rdrrd mS wrlum; vl0wfaMumifudk y,f&mS ;vsuf t0wfjzLjziho
f m
olawmfaumif;pkduf oDvjzihf aysmfarGUykdufum wukd,fwnf; aevmcJhavonf/ tdrfaxmifz,f&Sm; edur
vrf;pOfukdvkdufvsuf r*fzkdvfc&D;ukdxGifum oHo&mrS xGufajrmuf&ef BudK;pm;oGm;cJhavonf/ touf 10ck
(w&mhokH;)ESpf&SnfcJhNyD/ aumpm 1294-ckESpfwGif uG,fvGefcJhavonf/ xkdyk*dKvfaocJhaomfvnf; if;\emrnf
um; raoao;yJ? vIdifoif;BudKifarT;vsufomwnf;/
zD;awmf(ab;awmf)jzpfaom OD;ausmcf idk u
f dk jrpfjzpfoal Mumifbdk q&mawmf ac: a&pk;d acsmif;bke;f awmfBu;D
OD;tm'dp0Hou &wk? BwdcsKd;? aw;xyfponfwdkY jzihfwpfenf;? oHaygufjzihfwpfoG,f? rSwfwrf;wifa&;pyfcJh
avonf/ if;\a&;pyfcsuf aw;xyf? OD;ausmfckdiftaMumif;ukd od&\/
]]*kPfawZm? BudKifoif;vkdY? a0;owif;aMunm? jyKpkrif;apwem&,f? ukokdvfrSm ausmfrkd;? edAmefusKd;jrwf
EI;d oefw,f? uk,
d yf idk Of mPfjynhw
f v
hJ rl sK;d ? jrwfwEI;d oDv*kPrf mS ? Munf,u
Hk mqifw
h ;dk ? r*fzv
dk o
f m &dum ysK;d Ny;D awmh?
wpfqihf wkd;OmPfvTm? kyferfrSm pdwf0ifpm;aeYrjcm; yGm;rsm;bm0em? jrwfykn Bud,mukd? aeYrjcm;tm;xm;vkdY?
NrJedpukokdvfwGif; aeYnqifjcif? ocFwe,fwpfcGifrSm? jyKpk &SifNiD;aiGUwJhav}}
if;touf&pdS Of vkyaf qmifcahJ om aumif;rIvuf&mrsm;um;? ,ckwidk f wnf&adS eao;\/ &ckid jf ynfe,f\
Muufoa&ukv
d nf;aqmifae\/ rdr\
d pHu;dk axmifjyKpw
k iG f wnfxm;cJo
h jzihf ]]pHudk axmifapwd[v
k nf; aumif;?
okH;qJhwbkHkyfpkHapwD[kvnf;aumif;? trnfemr xif&Sm;vS\/ bl;oD;awmifoabFmjzihf pD;oGm;vQif ta0;
uyif txifu& jrifEkdifay\/ &ckdifvlcsrf;omrsm; aqmif&GufcJhonhf aemufacwfvuf&mrsm;wGif tBuD;qkH;
taqmufttkHwpfcktjzpfyg0if&m *kkPf,lp&mvnf; aumif;vS\/ taqmufttkHrSm xkdacwfu ig;odef;cefY
ukefuscJh&onfqkd\/
apwDwnfaqmufro
I nf omrn vG,u
f al om tvkyrf [kwaf y/ aiGaMu;tiftm;wpfcw
k nf;ESiv
fh nf;
tNy;D ajrmufEidk yf g? wnfaqmufrq
I idk &f m uRr;f usirf v
I nf; vkt
d yfayonf/ xkaYd Mumihf yxrtpwGif tcuftcJ
BuHKcJh&onf/ apwDawmfukd rnfokdYykHo@mefjzihf wnf&rnfukdyif tBuHr&EkdifjzpfcJhonfhtwkdif; vkyfief;vnf;
paqmif&GufEkdifjcif; r&SdcJhay/ wnfaqmufrIqkdif&m ydokumvnf; tm;ukd;pavmufr&SdjzpfcJh&&m pdwfyifyef;
BuD;pGm jzpfcJh&onf/ pdwfvufrcsrf; omjzpfcJhaomaMumihf udk,fcEmvn;f ydefBuHKcsdeJYcJh&onfqkd\/ xkdaemuf
uHtm;tavsmuf ulnDolay:vmcJh&avonf/ waeYo tdyfaysmfoGm;pOf tdyfrufwGif apwDykHukd txifom;
xifjrifvmcJo
h nfq\
dk / xkyd aHk wmfudk jrif&vQif tvGe0f rf;omwuf<urI jzpfvmcJ&h onf/ xkaYd Mumihf tdyrf uft&
xifvmaomykt
H wkid ;f csucf si;f wnfaqmuf&ef pDpOfavonf/ wnfaqmufru
I v
dk nf; ud,
k w
f idk yf if OD;pD;uGyu
f J
Tefjyvsuf aqmif&GufcJhonf/
xkad pwDudk rdrw
d pfO;D wnf; 'g,umjyK aumpmoMuZf 1268-ckEpS ?f ewfawmfv(if;touf 77ESp)f wGif
C:\YIN KYE MU NO 8 SISISYE.P65
toQifpudE\
117
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
toQifpudE\
118
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
ewfjrpf-rmC
20-2-79
&ckdifo[m,pmapmif
1987 ckESpf? 'DZifbmv
119
toQifpudE\
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
&ckid t
f aemufyidk ;f a'oe,fy,f
t&Sipf uEd ( &ckid af jr)
]]...&Snfjrifhrlv? yxru? &Xorkdif;? onfhwkdif;um;? us,f0kdif; e,fquf? taemufzufrSm? rZsdrmESihf?
'g*gjrpfavQmuf? ajrmufuadk wmif?dk uke;f ukx
d cd ?H tmoHcsi;f wGi;f ? acsmif;qif;? a&xGu?f a&SUbuf'o
d m? {&m0wD?
jrpfqdjcm;uef? i0efxdyfarQmif a&SUawmift*d? 'udPcGif? armfwifa&vSKwf? ork'f0ifav? &ckdife,fvQif? 0Srf;
us,fc&D;? jynfBuD;[kausmf? ckwkdifac:\/
0g;ausmif ; q&mvl x G u f y @d w f
(OawevuF m ed * k H ; rS )
a&S;u&ckdif&mZ0ifwGif taemufjynf[k ac:qkdcJhaom b*Fvm;a'o (ta&SU? taemuf)e,fay&yfonf
&ckid \
f taemufyidk ;f a'oe,fay jzpfacsonf/ xked ,fayonf ajE,
d (bm&w)jynfEiS v
fh nf;aumif;? &ckid jf ynf
e,fESihfvnf; aumif;? yx0Dcsif;qufpyfaeaom a'owpfckyifjzpfonf/ okdYaomfvnf; uRef;urf;? awm?
awmif? acsmif;ajrmif;? csKad jrmifwjYdk izhf twefwefjcm;vQu&f adS eonf/ xkaYd Mumihf NE,
d jynf&iS rf if;wko
Yd nfvnf;
aumif;? &ckid jf ynf&iS rf if;wkYd onfvnf;aumif; xkad 'oukd tkycf sKyEf idk &f ef tvSr;f a0;vGe;f vS cufcrJ &I adS vonf/
xkdokdY c&D;Murf;? toGm;tvmcufcJaom a'ojzpfvn;f xkda'oonf vGwfvyfaoma'o(0g) ya'
o&mZfrif;wkdY wkdufkduftkyfcsKyfEkdifcJhaom a'otjzpfom &SnfjrihfcJhavonf/ okdYaomfvnf; ba*Fgawmifykdif;
tmaomu rwkdifrSD bDpD-okH;&mpkuyifvnf;aumif;? ba*Fgajrmufykdif; bDpD-ESpf&mpkuyifvnf;aumif;? EkdifiH
a&;? bmoma&;? vlaerIponf t&yf&yfzGHUNzdK;wkd;wufaeNyDjzpfonf [k &mZ0ifokawoDrsm;u tqkdjyKMuonf/
xkaYd Mumihf tiftm;Bu;D aom NE,
D ya'o&mZfrif;rsm; vufxufwjG iu
f m; tcgtm;avsmpf mG tifyg,me,fxo
J Ydk
yg0ifa&mufcJhrnf[kvnf; qkdEkdifayonf/
,if;okdYyg0ifcJhaomfvnf;
(u) **Fgjrpff\ajrmufykdif;ESihf 0*Fwkdif;t0if [l*vdjrpfurf;a,mif umvuwm;(24-&yfe,fay)tqkH;
umrlywkdif;t0if 'dEmpyk&fckdifESihf a&mifjzL ckdif e,fjcm;tqkH;(,ck-taemufba*Fge,f)xdom trsm;tm;
jzihf csJUxGifEkdifcJhavonf/
xif&Sm;aom arm&d,(321-184 bDpD)tifyg,macwf taomurif; (274-232-bDpD)vufxufrSmyif
azmfjyyg taemufba*Fge,fwmr&vdyd? oQrww? umrlya'oxdom? tifyg,mus,f0ef;EkdifcJhavonf/
xkdYaemuf *kw? [m&S? ygv? aoerif;wkdYvufxufum; xkda'owkdYonf tkyfcsKyfa&;Xme tcsuftcsmwkdYjzpfvm
ayonf/
xkdrif;wkdYvufxuf ta&SUba*FgokdYvnf; 0ifqefYEkdifcJhonfvnf; &Sdonf/ xkdaemuf rlqvifbmom0if
yxef;rif;quf? r*kdrif;qufwkdYvufxufwGifum; xkda'oonf ta&SUtaemufrS IwfaxG;a&mpyfbG,f&m
jzpfcJhavonf/
a'ocGjJ cm;owfrw
S jf cif;
a'oukd NAdwdoQukdvkdeDb0wGif c&pf 1934-ckESpfuyif ta&SUtaemuf ba*Fge,fay cGJjcm;rIjyKcJhonf/
xkt
d cguyif owfrw
S cf NhJ y;D aom e,fayESp&f yfwiG f ta&SUba*Fguk?d ygupwefjynftygt0iftjzpfvnf;aumif;?
taemufba*Fgukd tdEd,jynf[dELpweftyg0iftjzpfvnf;aumif; vufcHvmcJhMuayonf/ xkdYaMumihf ,ck
taemufba*Fgonf [dEL pwefa'ojzpfaeonf/ ta&SUba*Fg onf ygupwefa'o? ta&SUygupwefe,fayjzpf
vmonf/ ,cktcg ta&SUba*FgrSm b*Fvm;a'h&Sfjynf jzpfcJh&avonf/
xkdta&SUtaemufe,fay ESpf&yfcGJjcm;&mwGif a&S;uba*Fge,f owfrSwfxm;aom wkdif;? ckdif? e,faywkdY
C:\YIN KYE MU NO 8 SISISYE.P65
toQifpudE\
120
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
1=taemufb*Fvm;ya'oe,frmS ajrmufzufwGif 'g*sdvifrS ykdif;jcm;um **FgjrpfrS bm*d&xde'd/ xkdu [l*vdjrpfwkdYukd pkefvQuf aZmfvfykdif
ukef&dckdif (Xmemykdifwpdwfwa'orSwyg;? useftm;vkH;/ 'dEgpyl&fckdifu (okH;bkdYwbkdY)/ **Fgjrpfta&SUzufurf;?
zmvf'gckid u
f (ok;H bkEYd pS b
f )Ydk / bm*d&xde'Djrpfnm-armufoZl mckid /f bm*d&xde'd ta&SUzufurf;/ aemfabm'dwf
(e'd,m)rSxufxuf/ [l*vdjrpfta&SUzuf aZmfoQwfa[m&fu? (be*grfESihf *kdifCgwmXgemESpfykdifom)/ [l
*vdjrpf ta&SUzufurf;? umvuwm; 24 &yf/ if;tjyif [l*vdjrpftaemufawmifzuf r'dedylckdif? if;
[l*jrpfESihf **Fgjrpftaemufykdif;ukd beful&m? abmf&a'gref bd&fbkefckdifrsm;jzpfMuonf/
(rSwfcsuf),if;okdY e,faycGJjcm;NyD;vQif tdEd,tpkd;&onf 'dEgpyl&fckdifrS &aom okH;0ufw0ufe,fayukd
rmvf'gckdif (okH;bkdYESpfbkdY)wGif aygif;vnf; aumif;? e'd,mrS&aom xuf0ufukd? wnfNrJaemf abmf'dyftrnf
jzifv
h nf; aumif;? aZmfoQwaf [m&fu&aom Xmemykid Ef pS cf u
k ?kd umvuwm; 24-&yfwiG f vnf;aumif; odr;f oGi;f
zGJYpnf;xm;avonf/
xkaYd Mumihf ,cktEd ,
d ykid f taemufb*Fvm;e,f? ba*Fgya'oukd ta&SUwGif ta&SUygupwef (ta&SUba*Fg
e,f)e,fjzihv
f nf;aumif;? awmifzufwiG f Mo&doQe,f? taemufzufwiG f bd[me,fjzihv
f nf;aumif;? ajrmufzuf
wGif aeaygvfe,fjzihfvnf;aumif; tykdif;tjcm;wnf&Sdonf/
2=ta&SUba*Fge,f(,cifta&SUygupwefe,f) rSm
ajrmufzufwGif aZmfvfykdif*kef&dckdifrS (Xmemykdifwpdwfwa'oe,fay tenf;i,fcefYom) e,fjcm;qkH;
a&*ifjzLe,fjcm;/ 'dEgpyl&fckdifwGif(okH;bkdYESpfbkdY) e,fjcm;/ rmvf'grS (okH;zkdYwzkdY)e,fjcm; aemfabmf'dyfrS e,fay
xuf0uftqkH;/ aZmfoQwfa[m&fwGif (XmeykdifESpfckrSwpfyg;? useftm;vkH;)tqkH;/ clvemckdiftqkH;/ odkY
tydkif;tjcm;rSpjzpfonf/
(rSwfcsuf) aZmfvfydkif *kef&drS&aom e,faywpdwfwa'oukd 'dEgpyl&fckdif (okH;zkdYESpfzkdY)vnf;aumif;?
rmvfcgrS&aom (ok;H zkw
Yd zk)Yd ukd &mZfoQm[dckid w
f iG f vnf;aumif;/ aemfabm'dycf kid rf S &aom e,fayxuf0ufudk
clvfem wkdif;t0if? ukoQfwd,m ckdiftjzpf oD;jcm;owfrSwfvnf;aumif;? wkdif;av;wkdif;/ ckdif (17)ckwkd;
zGJYpnf;xm;avonf/ (,ckxkdxufykd rsm;acsNyD)
xkdaMumihf ,ckta&SUygupwefykdif ta&SUba*Fge,fonf? ajrmufukdaumufawmifwef;(tdEd,? &mZm
ykid ef ,f)ESit
hf moef? ta&SUukd tmoefEiS fh &ckid jf ynf e,f/ awmifub
dk *Fvm;yifv,f/ taemufudk azmfjycJNh y;D aom
taemufba*Fg ya'o&mZfe,fwkdYjzihf tykdif;tjcm;jzpfonf/
yqrif;ae? ol&wefjynf
ta&SUtaemufba*Fgya'oonf a&S;tcgu &ckdif&mZ0ifwGif tvGef ta&;ygaom a'ojzpfcJhonf/
xkdwGif taemufba*Fge,f(armufolZmckdif) umvuwm;b*Fvm;oabFmqdyf? eabm'dyfa'orSwyg;)onf?
&ckdifjynfe,f\ taemufypdra'owGif usa&mufaomaMumihf tdEd,wkdif;&if;om; rif;qufEG,f rsm;tkyfcsKyf
pOf taemufypdra'o[lvnf;aumif;? taemufb*Fvm;jynf[k vnf;aumif;? ypmrif;aejynf[l
vnf;aumif; ac:qkdtokH;jyKavonf/ a'vd NrdKUukd a'vdypmNrdKU[l yqmNrdKUawmftjzpf tokH;jyKcJhavonf/
toQifpudE\
121
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
toQifpudE\
122
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
b*Fvm;e,fwidk ;f &if;om;rsm;
xkdacwfOD; tm&d,efrsm; 0ifa&mufpOffumv? c&pfrwkdifrSDESpfaygif; ESpfaxmif\ rSmzufydkif;avmufrS
p c&pfay:Ny;D at'D 7-8 &mpkwidk af tmifxd tykid ;f tjcm; ESpyf &dap'umvwGi?f xkt
d a&SUtaemuf ba*Fga'o
onf trsm;tm;jzihf wkdif;&if; tdEd,efvlrsKd;EG,fpk/ ewfukd;uG,fMuaom a'0ykZm [dELbmom0ifrsm;ESifh?
Ak'bmomukd;uG,fMuaom Ak'ylZm[dELpaom Ak'bmom0ifrsm; wkdYom aexkdifjyKrI&Sdoltjzpf? trsm;tm;jzihf
wnf&SdcJhMuayrnfomjzpfwnf;/
xkdwkdif;&if;om; t&d,efpaom tdEd,efrsKd;EG,fpkwkdYonf wkdif;&if;tdEd,ya'o&mZfr[m&mZm? a'oE&
&mZmrsm;\ wkdufkduftkyfcsKyfjcif;ukdvnf;aumif; rcHMu&aomtcg vGGwfvyfaom tcsKyftcsmrJhtjzpfjzihf
aecJh&rnfyif jzpf\/ ,if;okdYaecJh&onhf umvvnf; trsm;tjym; &SdcJhrnfjzpf\/
if;jyif vlrsKd;tvkdufvnf; owdAswdpGrf;&nf&Sdol a'oE&&mZmwkdY\ vufatmufwGifvnf;? v,fykdi
fajrykdif jyKpkaumif; vufatmufwGifvnf;aumif;? tkyfcsKyfa&;vnf; cHcJhMu&onf/ if;ya'o&mZm qufcH
vQuf? xkda'o pm;aus;jyK tkyfcsKyfcJhMuayao;onf/ if;wkdYukd &ckdif&mZ0ifuvnf;aumif;? &ckdifrif;wkdYu
vnf;aumif; jynfaxmifi,fcsif;rif;[l tokH;tEIH;jyKcJhavonf/
ba*Fga'oukd &ckdifrif;ESihf tykdkif;tjcm;e,fay a'oruefYowf? rowfrSwfpOfurl? tkyfcsKyfoltcsif;
csif;? e,faycsJUxGif,k,uftykdifcHrI? usL;ausmf0ifa&mufaqmifESif;rI? wkdufckdufykefuefrIrsm;jzihf &SdcJhMuayonf/
e,faya'oykdif;jcm;owfrSwfNyD;aomtcgwGifum;? if;wkdYrSm rw&m;aomtjyKtrlwkdYoufa&muf rif;wkdY\
usifhkid;xkH;enf; "rowftwkdif; vkdufemfjcif;jzihf a&SmifMuOfvmcJh &onf/ okdYaomf tmPmvkrIwkdYaMumihf
ckcHwkdufckdufjcif;rsm;jzihf e,fayusL;ausmf aomjzpf&yfwkdYukd a&SmifMuOfEkdif&ef cJ,Of;ayonf/
&ckdifrif;wkdYonf taemuf&ckdife,fay\ e,fedrdwftydkif;tjcm; owfrSwf csufukd rw&m;azmufzsufrI
r&SdcJhoavmuf jzpfavonf/ xkdYaMumihf e,fvGef rw&m;usL;ausmfrI rjyK&ef ynm&SdtrwffBuD;wkdYu xkH;ed*kH;
om"u oufaojy tNrJwrf;apmihfa&Smufxdef;odrf;cJhonfukd awGU&onf/
xkdtaemuf b*Fvm;wkdY yxefrif;qufEG,f(plvwefrif;rsm;) r*kdrif;rsm; wkdYESihfvnf; qufoG,fcJhonf
rsm; jyKcJhayonf/ if;wkdYtm; &ckdifrif;onf ajrmuf Oaejynfawmf? aAgif;'GwfoabFmqdyfurf;wpfavQmuf
oH;Hk rsm; ukew
f u
dk rf sm; csxm;apcJo
h nf/ ,ckxx
d o
dk H ;Hk rsurf sm;? oHwef&m(oHw&m) ae&mrsm; txift&Sm;usef
aeao;onf/
&ckdifykdif taemufe,fay a'oonf xkdokdYaus;pm;jyK tkyfcsKyfaeMuaom r[m&mZm? ya'o&mZm?
jynfaxmif\rif;rsm;? v,fajr&SiftBuD;tuJrsm;ukd vnf;? vkH;0kyfodrf;jcif;rjyKcJhay? vufatmufcHjyKvsuf?
jynfaxmifi,fcsif;? rif;tjzpfom todtrSwfjyKcJh? tokH;cscJhavonf/
jynfaxmifi,f\ taemufbufwiG o
f m yqmrif; aejynfjzpfaMumif; ukv
d nf; ]]jynfaxmifaemufrmS ?
yqmxkdrif;}}[k qkdcJhonf/
taemufyqmrif; tygt0if? jynfaxmifcsif; rif;wkdYxH? &ckdife&ywdrif;onf aus;apwrmefjzihf odkY
C:\YIN KYE MU NO 8 SISISYE.P65
toQifpudE\
123
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8
"n0wDta&;awmfykH
rif;&mZmBuD;pmwrf;
"n0wD&mZ0ifopf
&ckdif&mZ0ifopf
ZrL'dytdjEd,e,fykdYusrf;
tdNEd,aMu;rkHusrf;
jynfaxmifpk jrefrmEkdifiHorkdif;
wd[moQfy&dp,
osavcg(wwd,bm*)
tma':&aoQmf
(u0dom&) (2)
(ayrl)
(OD;y@dw)
(OD;pErmvm)
(OD;pErmvm)
(OD;udwd)
(a'gufwmausmfouf)
(b*Fvm;bmom)
(b*Fvm;bmom)
(b*Fvm;bmom)
(V.E. Smith)
(Morie Collie)
History Of Indo-Pakistan
(Prop-M. Arshad)
ProF A. Rahmand)
124
toQifpudE\
&ckid ,
f Ofaus;rI
trSwf (8)
&ckid ,
f Ofaus;rSKrsm;trSwf 8