M e h a n i k a 1 v e b e 1 / 3 | 11

Visoka tehnika kola strukovnih studija Kragujevac dr Rade ukid

Primer 1.5
Teret trine

= 100 zakaen je idealno neistegljivo elastino na kraj lakog

horizontalnog tapa B. Drugi kraj tapa je zglobno vezan u taki A. U taki B je
zakaeno idealno neistegljivo elastino ue. Svojim drugim krajem ue je vezano za
vertikalni zid u taki C koja je vertikalno iznad take A. Ugao koji zaklapa ue sa
vertikalom je o=45
o
. Duina tapa je L, a kako je laki tap to je njegova teina
zanemarljiva. Rastojanje taaka

= .

Iz trougla sila moe se uoiti:
=

= 45 = 1

= = 100
=

=
2
2
= 2

= 2 = 141.42
Drugi nain:

= 0 =
1
+

= 45 +

= 0

= 45 =
2
2

= 0 =

= 45 = 0 =

2
2
= 2
= 2 = 141.42

=
2
2
= 2
2
2
= = 100














M e h a n i k a 1 v e b e 1 / 3 | 12


Visoka tehnika kola strukovnih studija Kragujevac dr Rade ukid
Primer 1.6
Homogena greda AB duine 2a i teine G, vezana je krajem B za nepokretan zglob,
dok je krajem A oslonjena na ivicu. Greda je glatka a u poloaju ravnotee lei u
vertikalnoj ravni, i gradi sa vertikalom i horizontalom uglove od 45
o
. Odrediti reakcije
zgloba B i ivice A.

Na gredu deluju tri sile jedna aktivna G i dve pasivne reakcija veze nepokretnog
zgloba sila u ravni FB i sila reakcije glatkog oslonca NA, upravna na gredu.
Poto na gredu deluju tri sile a sistem je u ravnotei, prema teoremi o ravnotei tela
pod dejstvom tri sile, sile moraju biti sueljne. Sueljne znai da ako im se produe
pravci dejstva moraju imati zajedniku presenu taku, oznaenu na crteu sa K.
Iz ovog uslova odreuje se pravac dejstva reakcije zglobne veze B.
Poto je telo u ravnotei trougao sila mora biti zatvoren, pa se kao rezultat dobijaju
intenzitetireakcija.
Analitiki zadatak se reava na vie naina.
Jedan nain je iz analize trouglova odrediti
45 =

2
=
1
2
45 =
1
2
= 26.565 = 18.435
Trougao koga obrazuju sile ima uglove u, ugao od 45
o
i trei ugao od
180 45 = 116.565,
primenom sinusne teoreme:

45
=

116.565

Odavde

116.565
= 0.3535

=
45
116.565
= 0.79057
Drugi nain reavanja je primenom uslova ravnotee
1.

= 0 =

45 +

= 0
2.

= 0 =

45 +

= 0
3.

= 0 =

2 + 45 = 0
Iz 3 sledi

=
45
2
=

2
2
2
=
2
4

M e h a n i k a 1 v e b e 1 / 3 | 13


Visoka tehnika kola strukovnih studija Kragujevac dr Rade ukid
Iz 2

45 =
2
4

2
2
=
3
4

Iz 1

45 =
2
4

2
2
=

2
+

2
=

2
+
3
4

2
=
10
4
= 0.7905
=

=
3
4

10
4
=
310
10
= 0.94868
= 0.94868 = 18.4349

M e h a n i k a 1 v e b e 1 / 3 | 14


Visoka tehnika kola strukovnih studija Kragujevac dr Rade ukid
Primer 1. 7
tap AB duine L zanemarljive teine, na ijem kraju B je obeen teret M teine G,
oslanja se glatkim krajem A na vertikalni glatki ravan zid, a u taki C na ivicu.
Rastojanje AC je b/4. Odrediti reakcije veze ako tap obrazuje ugao o =60
o
sa
horizontalom.

Da bi sistem bio u ravnotei moraju biti zadovoljena dva uslova
Ako na telo deluju tri sile da bi bilo u ravnotei te tri sile moraju biti sueljne.
Znai da:
- pravac normalne reakcije u taki A normala na zid
- normalne reakcije u taki C normale na tap i
- vertikalan pravac iz take B moraju se sei u istoj taki
Ove sile mopraju obrazovati zatvoren trougao sila
Otuda proizilazi da je poloaj take C definisan poto se pravac sile Na i G seku u
taki K to i normala iz take C na tap mora proi kroz K
Odnosno sa slike

= =
2

= 60 60 =
1
2

2
=
1
4

Postavkom je dato

=
1
4
to je ovo ispunjeno dobijaju se reenja iz trougla sila
=

=
=

Reenje primenom uslova ravnotee:
1.

= 0 =

= 0

2.

= 0 =

= 0

=
Uslov ravnotee da rastojanje AC bude
3.

= 0 =

4
= 0

=
2



M e h a n i k a 1 v e b e 1 / 3 | 15


Visoka tehnika kola strukovnih studija Kragujevac dr Rade ukid
Primer 1. 8
Teret teine 2 kN odrava se u poloaju ravnotee nerastegljivim uetom koje je
prebaeno preko kotura A zanemarljivih dimenzija, a namotano je na nepokretan
kotur D. tapovi AB i AC su zglobno vezani u taki A, a isto tako zglobno vezani za
zid u takama B i C gradei sa njim uglove od 60
o
odnosno 30
o
. Odrediti reakcije
veze tapova ako se njihova teina zanemaruje. Ue AD gradi sa tapom AC ugao
od 30
o
.



Iz ravnotee ueta preko kotura bez trenja
S=G
1)

30

60 30 = 0
2)

30 +

60 30 = 0
Iz 1) i zamenom S=G dobija se

1
2

3
2

3
2
= 0

= 3 +

3 +

3
2

1
2

1
2
= 0
3
2
+
3
2

1
2

1
2
= 0

= 0
Reenje je

= 0

= 3

M e h a n i k a 1 v e b e 1 / 3 | 16


Visoka tehnika kola strukovnih studija Kragujevac dr Rade ukid
Primer 1.9

Preko dva beskrajno mala kotura C i D, uvrena na istoj horizontali , prebaeno je
gipko nerastegljivo ue ACEDB. Rastojanje CD =L. Za krajeve A i B ueta okaeni
su tegovi jednakih teina G, a u taki E, na sredini duine ueta, okaen je teg teine
Q. Za poloaj ravnotee odrediti rastojanje y od take E do horizontale CD.


Po[to je ue elastino i nerastegljivo, a trenje i dimenzije koturova C i D zanemarljive
sile u uadima S
ED
i S
EC
su jednake i jednake teini G. Poto je postakom definisano
da je taka E na sredini izmeu D i C to su i uglovi ueta sa horizontalom u takama
C i D o jednaki.

cos

cos = 0

sin +

sin = 0

=
2 sin = 0 sin =

2

Iz trougla CEH

=

2
+
2
sin =

2
+
2

2


2
=

2
4
2
+

2
4
2

2
4
2

2
=

2
4

2
4
2

1

2
4
2

2
=

2
4

2
4
2

4
2

2
4
2

2
=

2
4

2
4
2
44
2

2
=
2

2
=

2
44
2

=

24
2

2

M e h a n i k a 1 v e b e 1 / 3 | 17


Visoka tehnika kola strukovnih studija Kragujevac dr Rade ukid
Primer 1.10
Telo teine

okaena je o dva nerastegljiva ueta. Ugao koji zaklapa ue okaeno

u taki A sa vertikalom je o, a ugao ueta okaenog u taki B sa vertikalom je |.
Odrediti grafiki i analitiki sile u uadima ako je G=50N, a uglovi o=45
o
i |=60
o
.

Veze zamenimo reakcijama veza u uadima,
pravac ueta smer ka taki veanja.


Grafiko reavanje poinje izborom razmere za silu

=
10
1


ucrtati teinu u du duine 5 cm koliko je
50 N u izabranoj razmeri.
U poetnu taku preneti pravac ueta B,
a u krajnu taku pravac ueta A
Presena taka definie veliine sila u
uadima.
Izmeriti duine i pomnoiti sa razmerom i
dobie se vrednosti sila:
Za silu u uetu1 izmerena duina je 3.6
cm, a u uetu 2 izmerena duina je 4.5
cm, pa su grafiki dobijene sile

1
=
1

= 3.6
10
1
= 3.6

2
=
2

= 4.5
10
1
= 4.5
Analitiko reenje:
Aanalizom trougla sila i primenom sinusne teoreme:

1
45
=

2
60
=

75

1
0.707
=

2
0.866
=

0.966

1
=
500.707
0.966
= 36.59
2
=
500.866
0.966
= 44.82
M e h a n i k a 1 v e b e 1 / 3 | 18


Visoka tehnika kola strukovnih studija Kragujevac dr Rade ukid

Drugi nain analitikog reavanja:

1
=
1
;
1
=
1
;

2
=
2
;
2
=
2
;

Mogu se i odmah zameniti brojne vrednosti:

1
=
1
60 = 0.866
1
;

1
=
1
60 = 0.5
1
;

2
=
2
45 = 0.707
2
;

2
=
2
45 = 0.707
2
;

1.

= 0 =
1
+
2
=
1

2
= 0
2.

= 0 =
1
+
2
=
1
+
2
= 0

Iz jednaine 1 izrazimo jednu silu u uetu pa zamenimo u drugu jednainu
1.
1
=

2.

+
2
= 0

2
=

+
=
5060
4560+4560
=
50
3
2
2
2

1
2
+
2
2
3
2
= 0.897 50 = 44.85

1
=
0.707
0.866
44.85 = 36.61
Mogu se i odmah zameniti brojne vrednosti u izrazima:
1.

= 0 =
1
+
2
= 0.866
1
0.707
2
= 0
1
=
0.707
0.866

2
= 0.816
2

2.

= 0 =
1
+
2
= 0.5
1
+0.707
2
= 0
Zamenom u drugu jednainu dobija se
0.5 0.816 +0.707
2
= 0
2
= 0.897 = 0.897 50 = 44.85

1
= 0.816 44.85 = 36.61