တတိယလႈိငး့

ရြစးေလ့လဵု့လူထုအေရ့ေတားပဵုတဵု့က
အာဏာသိမး့ၿပီ့ေနာကးတရကး စကးတငးဘာ(ှ၆)ရကးမြာ ကမာရျတး စဵရိပးၿငိမးမြာ စစး်ပနးစစးမႈ
ထမး့ေဟာငး့ (ှ၃) ေယာကးက ေသနတး (ှ၃) လကးနဲ႔ အာဏာသိမး့ နဝတ စစးတပးကို
်ခဵဳခိုတိုကးခိုကးခဲံပါတယး၈ ဒီတိုကးပျဲမြာ လူထု ဘကးေတားသာ့ စစးသညးေဟာငး့တေယာကးပဲ
ႏိုငးငဵနဲ႔်ပညးသူအတျကး အသကးေပ့လႉသျာ့ခဲံၿပီ့ နဝတစစးသာ့၁-၂-ှဝ ေယာကး ထကးမနညး့
က္သျာ့ပါတယး၈ ဒီေသနတးေတျကေတာံ ကုနးသျယးေရ့႐ဵု့အေရ့အခငး့မြာ
သိမး့ရထာ့တဲံလကးနကးေတျ်ဖစးပဵုရပါတယး၈

တကယးလို႔သာ ဒီထကးမက လကးနကးေတျ ရနးကုနးၿမိဳ႕အႏြ႔ဵ ်ဖနး႔က္ကးၿပီ့

လူထုဘကးေတားသာ့စစးသညးေတျ၇ စစးမႈထမး့ ေဟာငး့ေတျ လကးထဲမြာရြိေနရငး၇ တနညး့အာ့်ဖငးံ
ေက္ာငး့သာ့လူငယးပထမလႈိငး့နဲ႔ ရဟနး့သဵဃာ ဒုတိယလႈိငး့ မာနးဟုနးသာမက တတိယလႈိငး့မာနး
ဟုနးကုိပါ အရြိနး်ပညးံစီ့နငး့လိုကးပါဖို႔ ပိုငး့်ဖတးခ္ကးနဲ႔ ်ပငးဆငးမႈ ရြိခဲံရငး သမိုငး့ဟာှ၆၅၅ ခုကတညး့က
သစးသျာ့မြာ်ဖစးပါတယး၈

ဒါေပမဲံ ရြစးေလ့လဵု့အေရ့ေတားပဵုအတျငး့မြာ လူထုတိုကးပျဲေခါငး့ေဆာငးေတျဟာ တပးမေတားသာ့ေတျ

လကးနကးနဲ႔ တကျ လူထုဘကး ပူ့ေပါငး့လာဖို႔ ကမး့လြမး့ခ္ကးကို ပယးခ္ခဲံပါတယး၈ ဒီလိုနဲ႔ပဲ
်မနးမာံဒီမိုကေရစီေတားလြနးေရ့ရဲ႕ တတိယလႈိငး့ဟာ အရြိနးယူစမြာတငး အ ၫျနး႔ခ္ဳိ့ခဵလိုကးရပါတယး၈
လႈိငး့ဆိုတာမ္ဳိ့က ေလပငးံရငး ႀကီ့သထကးႀကီ့လာတတးတဲံအ်ပငး၇ အထူ့သ်ဖငးံ စစးတပးပုနးကနးမႈဆိုတာ
ေရခဵေ်မခဵ မြနးသျာ့တဲံအခါ မြာ snowballing effect လို႔ေခၚတဲံ တစကးမြတမ္ကးႏြာ
ပ္ဵ႕ႏြဵ႔သျာ့တတးပါတယး၈ ဒါေၾကာငးံ လူထု တိုကးပျဲအတျငး့မြာ စစးအာဏာရြငး စနစးကို
လကးနကးနဲ႔်ပနးတိုကးတဲံ တပးမေတားသာ့ေတျကို သိသာထငးရြာ့တဲံ အေရအတျကး ်မငးေနရၿပီဆိုရငး
ေနာကးထပးတပးမေတား သာ့ေတျအေပၚ ဂယကး႐ုိကးၿပီ့ လူထုဘကးကူ့ေ်ပာငး့ေရ့အေတျ့အေခၚ
ကူ့စကးပ္ဵ႕ႏြ႔ဵသျာ့တာ်ဖစးပါတယး၈

ေအာငး်မငးတဲံ လူထုတိုကးပျဲေတျမြာ လႈိငး့သဵု့လႈိငး့ ယြဥးတျဲ႐ုိကးခတးတာ အၿမဲေတျ႔ရပါတယး၈

ပထမလႈိငး့ဟာ အေ်ခခဵ ႐ုပးအငးအာ့လႈိငး့ ်ဖစးၿပီ့ ေက္ာငး့သာ့လူငယးေတျ၇ အလုပးသမာ့
-
လယးသမာ့ေတျ၇ သာမနးၿမိဳ႕်ပ်ပညးသူ်ပညးသာ့ေတျနဲ႔ ႏိုငးငဵေရ့ပါတီေတျ၇ ႏိုငးငဵေရ့ အငးအာ့စုေတျ
ပါဝငးဖျဲ႔စညး့ထာ့ပါတယး၈ ဒုတိယလႈိငး့ကေတာံ ပါဝါအေပ္ာံ်ဖစးတဲံ ေရြ႕ေဆာငး နာမးပိုငး့အငးအာ့လႈိငး့
(သို႔မဟုတ)း ေတျ့ေခၚေ်မား်မငးမႈအငးအာ့လႈိငး့်ဖစးၿပီ့ ရဟနး့သဵဃာစတဲံ သာသနာပိုငး့၇ အဲနးဂ္ီအို
အပါအဝငး ပညာတတးပိုငး့၇ သို႔မဟုတး လျတးလပး တဲံတရာ့ေရ့ပိုငး့တို႔ပါဝငးၿပီ့ တခ္ဳိ႕အေ်ခအေနေတျမြာ
ႏိုငးငဵေရ့ပါတီေတျ၇ ႏိုငးငဵေရ့အငးအာ့စုေတျလညး့ ပါဝငးတတးပါတယး၈

တတိယ လႈိငး့ကေတာံ ပါဝါအမာလႈိငး့်ဖစးၿပီ့ စစးတပး၇ ရဲ၇ လဵုထိနး့၇ သူပုနးနဲ႔

စီ့ပျာ့ေရ့အငးအာ့စုေတျပါဝငးပါတယး၈ ဒီထဲမြာ အဓိကကေတာံ ႏိုငးငဵရဲ႕ ပငးမ
လကးနကးကိုငးအငးအာ့စုဘဲ်ဖစးပါတယး၈ ဒီေနရာမြာ အၾကမး့ဖကးေရ့ မဖကးေရ့ဟာ အဓိကမက္ဘဲ
လကးနကးကိုငးတပး အငးအာ့်ပေရ့ကသာ အဓိက်ဖစးပါတယး၈ ဒါေၾကာငးံ အၾကမး့ဖကးမႈမ်ဖစး၇
လကးနကးကိုငးမတိကး
ု ရဘဲနဲ႔လညး့ လူထုတိုကးပျဲေတျ ေအာငး်မငးသျာ့တာကို ေတျ႔ၾကရတာ်ဖစးပါတယး၈
ဒါေပမဲံ အေ်ခအေနအရ အႀကီ့အက္ယးလကးနကးကိုငးတိုကးရတာ(သို႔မဟုတ)း နညး့နညး့ပါ့ပါ့ေလာကး
အၾကမး့ဖကးရတာလညး့ ရြိႏိုငးပါတယး၈

ေဂါတမဗုဒၶရဲ႕ ေအာငး်ခငး့ရြစးပါ့မြာ ပထမေအာငး်ခငး့်ဖစးတဲံ လကးနကးမ္ဳိ့စဵုကိုငးထာ့တဲံ

လကး႐ဵု့တေထာငးနဲ႔ မာရးနတးနဲ႔ နတးစစးသညး ေတျ အေပၚေအာငး်ခငး့ဟာ ေမတၱာဓာတးနဲ႔
ေဟာေ်ပာဆဵု့မ စညး့႐ဵု့နာ့ခ္ၿပီ့ ေအာငး်မငးတာ မဟုတးဘဲ ပထဝီေ်မကိုသကးေသ်ပဳတဲံ အတျကး
ဝသုႏၲရီနတးသမီ့က စစးကူလာၿပီ့ ဆဵေရကိုညႇစးခ္လို႔ မာရးနတးနဲ႔ သူ႔တပးးႀကီ့
ေရထဲေမ္ာပါပ္ကးစီ့သျာ့ခဲံတာ်ဖစးပါတယး၈ ပၪၥမေအာငး်ခငး့်ဖစးတဲံ စိၪၨမာနကိုဆဵု့မခနး့မြာေတာံ
ကိုယးဝနးအတု်ပဳတးက္ေအာငး နတးေတျက ႂကျကးေယာငးေဆာငးၿပီ့ ဗိုကးအတု ခ္ီထာ့တဲံ
ႀကိဳ့ေတျကိုကိုကး်ဖတးပစးလို႔ အေယာငးေဆာငးတာေပၚၿပီ့ အႏိုငးရတာ်
ဖစးပါတယး၈
သတၱမေအာငး်ခငး့မြာဆိုရငး နေႏၵာပနႏၵ နဂါ့မငး့ကို ႏြိမးနငး့ဖို႔ ရြငးေမာဂၢလနးကုိ တာဝနးေပ့လိုကးတဲံအခါ
သူ႔ထကးႀကီ့တဲံနဂါ့ပဵု ဖနးဆငး့ၿပီ့ ဖိညႇစးပစးတာ၇ ပိုႀကီ့တဲံမီ့လြ္ဵလႊတ„ေကၽျ
း ့တာ‟၇ ဂဠဳနးေယာငးေဆာငးၿပီ့
လိုကး „ဗ္ငး့ဒတာ‟၇ နတးဘီလူ့ႀကီ့ေယာငးေဆာငးၿပီ့ ၿခိမး့ေ်ခာကးတာစတဲံ လကး႐ဵု့ရညးအငးအာ့ကို
အထူ့တလညးသဵု့ခဲံရပါတယး၈ က္နးတဲံေအာငး်ခငး့ငါ့ပါ့မြာပဲ ေမတၱာဓာတး သို႔မဟုတး ဉာဏးပညာဆိုတဲံ
ႏြလဵု့ရညးနဲ႔ သာယာညႇငး့ ေပ္ာငး့စျာ အႏိုငးရခဲံတာ်ဖစးပါတယး၈

ဘုရာ့နဲ႔စစးၿပိဳငးလို႔႐ႈဵ့သျာ့တဲံ မာရးနတးဟာ ေနာကးႏြစးေပါငး့ဿဝဝ အေသာကမငး့လကးထကးမြာ

ရဟႏၲာရြငးဥပဂုတးကို ထပးမဵစိနးေခၚ တိုကးခိုကး်ပနးတဲံအခါ မာရးနတးက
ႏျာ့႐ုိငး့ႀကီ့ပဵုဖနးဆငး့တိုကးခိုကးရငး ရြငးဥပဂုတးက က္ာ့ပဵုဖနးဆငး့ တဵု႔်ပနး၇ မာရးနတးက နဂါ့ပဵုဖနး
ဆငး့တိုကးခိုကးရငး ရြငးဥပဂုတးက ဂဠဳနးပဵုဖနးဆငး့ ်ပနးခ္၇ မာရးနတးက ဘီလူ့ႀကီ့ပဵု ဖနးဆငး့တဲံအခါ
ရြငးဥပဂုတးက ႏြစးဆပိုႀကီ့တဲံ ဘီလူ့ႀကီ့ပဵု ဖနးဆငး့ၿပီ့ ဘီလူ့အေယာငးေဆာငးမာရးနတးကိုလိုကး႐ုိကး၇
မာရးနတးက လူႀကီ့လူေကာငး့ပဵု ဖနးဆငး့တဲံအခါမြာေတာံ ေလာကးေတျေဖျ့ေနတဲံ ေချ့ေသေကာငးပုပးကို
လူေယာငးေဆာငး မာရးနတးလညးပငး့မြာ ဘယးသူမြ ခၽျတးမရေအာငးဆျဲ၇ ေနာကးဆဵု့ မာရး နတးကို
ေတာငးခါ့ပနး့မြာ ႀကိဳ့တုပး စသ်ဖငးံ အၾကမး့ဖကးတိုကးပျဲဝငး ႏြိမးနငး့ခဲံရပါတယး၈

အာရြတိုကးရဲ႕ ဒီမိုကေရစီေရ့လူထုတိုကးပျဲႀကီ့ေတျကို ဖိလိပိုင(ှ၆၅၃)၇

း ်မနးမာ (ှ၆၅၅ နဲ႔ ဿဝဝ၄)၇
တိဘကး (ှ၆၅၆ နဲ႔ ဿဝဝ၅)၇ တ ႐ုတး (ှ၆၅၆)၇ နီေပါ (ှ၆၆ဝ နဲ႔ ဿဝဝ၃)၇ ထုိငး့ (ှ၆၄၀ နဲ႔ ှ၆၆ဿ)၇
ေတာငးကို့ရီ့ယာ့ (ှ၆၅ဝ နဲ႔ ှ၆၅၄)၇ အငးဒိုနီ့ရြာ့ (ှ၆၆၅) တို႔မြာ ၾကဵဳခဲံၾကရပါတယး၈ ဒီထဲမြာ
ေအာငးပျဲရခဲံတာေတျက ဖိလိပိုငး၇ နီေပါ (ဿဝဝ၃)၇ ထိုငး့၇ ေတာငးကို့ရီ့ယာ့ (ှ၆၅၄) နဲ႔ အငးဒိုနီ့ရြာ့
တို႔်ဖစး ပါတယး၈ အာရြအ်ပငးဘကးမြာလညး့ အေရြ႕ဂ္ာမဏီ(ှ၆၅၆)၇ ႐ူေမ့နီ့ယာ့ (ှ၆၅၆)၇ ႐ုရြာ့
(ှ၆၆ှ)၇ ေတာငးအာဖရိက (ှ၆၆၁)၇ ဆာ့ ဘီ့ယာ့ (ဿဝဝဝ)၇ ေဂ္ားဂ္ီယာ (ဿဝဝ၀)၇ ယူကရိနး့ (ဿဝဝ၁)
တို႔မြာ ဒီမိုကေရစီ ေတားလြနးေရ့ေတျ ေအာငးပျဲခဵခဲံၾကပါတယး၈ ေအာငးပျဲ အာ့လဵ(အာ့လဵ
ု့ ု့) ဟာ
တိုကး႐ုိကးလကးနကးကိုငးတိုကးပျဲ သို႔မဟုတး သျယးဝိုကးတပးမေတားအရြိနးၾသဇာ၇ တနညး့အာ့်ဖငးံ
တတိယ လႈိငး့ကိုစီ့ႏိုငးလို႔ ေအာငးပျဲရတာေတျခ္ညး့ပဲ ်ဖစးပါတယး၈ တတိယလႈိငး့နဲ႔ကငး့ကျာတဲံ ်မနးမာ၇
တိဘကး၇ တ႐ုတးႏိုငးငဵ လူထုတိုကးပျဲေတျ ကေတာံ အ႐ႈဵ့ကိုပဲ ေပျ႔ပိုကးခဲံရပါတယး၈

သမိုငး့ကို်ပနးၾကညးံရငး အိႏၵိယ ႏိုငးငဵမြာ အၾကမး့မဖကးေရ့ အဟႎသဝါဒရဲ႕ ဖခငးႀကီ့်ဖစးတဲံ

မဟတၱမဂႏၷီေၾကာငးံ အိႏၵိယ်ပညးသူေတျ၇ ပညာတတးေတျနဲ႔ ဟိိႏ-ၷဴ မျတးဆလငး ဘာသာေရ့သမာ့ေတျရဲ႕
ပထမလႈိငး့နဲ႔ ဒုတိယ လႈိငး့လဵု့ႀကီ့ေတျ အရြိနးအဟုနးႀကီ့ႀကီ့နဲ႔ ထႂကျ လႈပးရြာ့လာခဲံပါတယး၈ ဒါေပမဲံ
ေနာကးဆဵု့မြာ ၿဗိတိသြ္နယးခ္ဲ႕သမာ့က အိႏၵိယႏိုငးငဵကို မ်ဖစးမေန လျတးလပးေရ့ ေပ့ရတာကေတာံ
ဆူဘတးခ္ႏၵရာဘို႔စးရဲ႕ လကးနကးကိုငးလႈပးရြာ့မႈေၾကာငးံ ၿဗိတိသြ္ကိုလိုနီစစးတပးထဲက
အိႏၵိယစစးသာ့ေတျကို စိတးမခ္ရေတာံတဲံ အေ်ခ ဆိုကးလာတာကို ဒုတိယကမၻာစစးၿပီ့ခါနီ့မြာ
သေဘာေပါကးခဲံလို႔်ဖစးပါတယး၈ ဒုတိယကမၻာစစးတုနး့က ဂ္ာမဏီလကးထဲ စစးသဵု႔ပနး့ အ ်ဖစး
အဖမး့ခဵခဲံရတဲံ ၿဗိတိသြ္စစးတပးတျငး့က အိႏၵိယအမ္ဳိ့သာ့ေတျဟာ ဟစးတလာနဲ႔ မဟာမိတးဖျဲ႔ထာ့တဲံ
အိႏၵိယလျတးေ်မာကးေရ့ တပးဖျဲ႔ထဲ ေထာငးနဲ႔ခ္ီဝငးေရာကးခဲံၾကတာကို ၿဗိတိသြ္ေတျ ေတျ႔ရြိသျာ့ခဲံလို႔
အႀကီ့အက္ယးအံဵၾသေခ္ာကးခ္ာ့သျာ့ခဲံပါတယး၈ ဒီဂယကး ဟာ ်မနးမာ်ပညးလျတးလပးေရ့အတျကးပါ
အက္ဳိ့်ပဳသျာ့ခဲံပါတယး၈

ှ၆၅၃ ခု ဖိလိပိုငးလူထုတကး
ို ပျဲမြာ ပထမလႈိငး့အ်ဖစး ကိုရာဇနးအကျီႏိုက အာဏာရြငးမာ့ကို႔စးကို
အတိအလငး့အဵတုၿပီ့ ေသာငး့ခ္ီတဲံ လူထုႀကီ့က ဝိုငး့ရဵလို႔ သမတက္မး့သစၥာက္ိနးဆိုပျဲ
တဖကးသတးလုပးခဲံပါတယး၈ ဒုတိယလႈိငး့ကေတာံ ဖိလိပိုငးႏိုငးငဵ ဘုရငးဂ္ီသာသာ နာပိုငး
ဂိုဏး့ခ္ဳပးဘုနး့ေတားႀကီ့ ကာဒီနယးဆငး့က ကကးသလစးအသဵလႊငးံ႐ုဵကေနၿပီ့ ဘာသာသူေတျနဲ႔
သာသနာံဝနးထမး့ ဘုရငးဂ္ီ ရဟနး့ သီလရြငးအာ့လဵု့ကို အဵတုပုနးကနးသူေတျထဵသျာ့ အာ့ေပ့ဝနး့ရဵဖို႔
ေဆားၾသလႈဵ႕ေဆားခဲံပါတယး၈

ှ၆၅၃ ခု ေဖေဖားဝါရီ ဿ၁ ရကးမြာ ပုနးကနးတဲံတပးမေတားသာ့ေတျက ခ္ယးနယး-၁ ႐ုပးသဵလႊငးံ႐ဵုကို

တုိကးခိုကး သိမး့ပိုကးၿပီ့ ဖိလိပိုငး အာဏာရြငးမာ့ကို႔စးရဲ႕ေၾကညာခ္ကးေတျ မထုတးလႊငးံႏိုငးေအာငး
ေအာငး်မငးစျာပိတးဆို႔ႏိုငးခဲံပါတယး၈ ပုနးကနးတဲံတပးမေတားသာ့ေတျနဲ႔ ်ပညးသူလူထုကို
တုိကးခိုကးေခ္မႈနး့ဖို႔ အာဏာရြငးမာ့ကို႔စး လႊတးလိုကးတဲံ ေလတပးရဟတးယာဥးေတျဟာ ပုနးကနးသူေတျနဲ႔
ပူ့ေပါငး့ သျာ့ခဲံပါတယး၈ ဒါံအ်ပငး ်ပညးသူ႔ဘကးေတားသာ့ စစးရဟတးယာဥးေတျက
ဗီလာေမားေလတပးစခနး့ကို ပစးခတးတုိကးခိုကးၿပီ့ မာ့ကို႔စး ဘကးသာ့စစးရဟတးယာဥးေတျနဲ႔
စစးကာ့ေတျကို ဖ္ကးဆီ့ပစးခဲံသလို မာ့ကို႔စးေနတဲံ မာလာကာနနးနနး့ေတားကိုလညး့ ်ပညးသူ႔ဘကး
ေတားသာ့ စစးရဟတးယာဥးတစီ့က ဒဵု့က္ညးနဲ႔ တိုကးခိုကးခဲံပါေသ့တယး၈ ဒီညေနမြာဘဲ
ဖိလိပိုငးစစးတကၠသိုလးဆငး့ စစးဗိုလး အမ္ာ့ စုဟာ ကာကျယးေရ့ဝနးႀကီ့ အျနးရငးလီ၇ ဒုဦ့စီ့ခ္ဳပး
ဗိုလးခ္ဳပးရာ့မို႔စးတို႔ရြိရာ ်ပညးသူလူထုဘကး ကူ့ေ်ပာငး့ ခဲံၾကပါတယး၈ ေနာကးတ ရကးမြာ
မာ့ကို႔စးသၥာခဵတပးေတျ ေနရာယူပစးခတးေနတဲံ ခ္ယးနယး-၆ ႐ုပးသဵလႊငးံ႐ဵုကို
သူပန
ု းတပးမေတားသာ့ေတျက တိုကးခိုကးၿပီ့ သိမး့ ပိုကးလိုကးတယး၈ မၾကာခငးမြာဘဲ ေနာကးထပး
႐ုပးသဵလႊငးံ႐ဵုေတျကိုပါ ်ပညးသူ႔ဘကးေတားသာ့ စစးတပးေတျနဲ႔ ်ပညးသူေတျက သိမး့ပိုကး ႏိုငးခဲံပါတယး၈

ှ၆၆၅ ခု အငးဒိုနီ့ရြာ့ႏိုငးငဵ လူထုတိုကးပျဲမြာ အာဏာရြငးဆူဟာတိုသစၥာခဵတပးမေတားက

လူမ္ဳိ့ေရ့အဓိက႐ုဏး့ေတျ ်ဖစးေအာငး အေသ အခ္ာစီစဥးလႈဵ႔ေဆားေပ့ခဲံေပမဲံ သမတဆူဟာတို
်ပညးပေရာကးေနခ္ိနး လကးေအာကးခဵ ဗိုလးခ္ဳပးအခ္ငး့ခ္ငး့ အေဝမတညးံ စာ့ချကး လုရာက
ဒီမိုကေရစီတိုကးပျဲဝငးလူထုပထမလႈိငး့နဲ႔ ဗိုလးခ္ဳပးဝီရနးတို တတိယလႈိငး့ မေရြာငးမလျဲသာ
ေပါငး့စညး့မိသျာ့တာ်ဖစးပါတယး၈ ဆူဟာတိ႔သ
ု ာ့မကးဗိုလးခ္ဳပး စီစဥးဖနးတီ့တဲံ လူထု
ႏြိမးနငး့ၿဖိဳချဲေရ့အၾကမး့ဖကးမႈေတျဟာ တ်ခာ့ဗုိလးခ္ဳပးေတျရဲ႕ အက္ဳိ့စီ့ပျာ့ေတျကို
သျာ့ထိခိုကးသျာ့ေစတဲံအတျကး တ်ခာ့ဗိုလးခ္ဳပးေတျဟာ လူထုနဲ႔ေပါငး့သျာ့ၿပီ့ အငးဒိုနီ့ရြာ့မြာ
ဒီမိုကေရစီေအာငးပျဲခဵသျာ့တာ ်ဖစးပါ တယး၈ ထိုငး့ႏိုငးငမြဵ ာ လညး့ ှ၆၄၀ ခုနဲ႔ ှ၆၆ဿ ခုတို႔မြာ
အဲသလိုအေ်ခအေနမ္ဳိ့နဲ႔ၾကဵဳၿပီ့ ဒီမိုကေရစီထျနး့ေပၚခဲံတာ်ဖစးပါတယး၈

ဿဝဝ၂ ခု ေမလမြာ နီေပါဘုရငးက စစးအုပးခ္ဳပးေရ့ေၾကညာ၇ အာဏာကုနးယူလိုကးတဲံအခါ

အတိုကးအခဵႏိုငးငဵေရ့ပါတီ ၄ ပါတီက မဟာ မိတးအဖျဲ႔ဖျဲ႔ၿပီ့ ဆနး႔က္ငးတိုကးပျဲဝငးခဲံပါတယး၈ ဒီ၄ ပါတီဟာ
ပါလီမနးလႊတးေတားထဲမြာ အမတးေနရာ ၆ဝ ရာခိုငးႏႈနး့ရထာ့တဲံ ပါတီေတျ ်ဖစးပါတယး၈၄
ပါတီမဟာမိတးအဖျဲ႔က ေမားဝါဒီလကးနကးကိုငးေတားလြနးေရ့အဖျဲ႔နဲ႔ ဒီဇငးဘာလမြာှဿ ခ္ကး
နာ့လညးမႈစာခ္ဳပးခ္ဳပး ႏိုငးခဲံပါတယး၈ ဒီလိုနဲ႔ လူထုတိုကးပျဲနဲ႔ လကးနကးကိုငးတိုကးပျဲ ဟနးခ္ကးညီ
ေပါငး့စပးႏိုငးခဲံပါတယး၈ ဿဝဝ၃ ဧၿပီ အေထျေထျသပိတးႀကီ့ ်ဖစးတဲံအခါ ေမားဝါဒီသူပုနးတပးေတျက၄ ပါတီ
မဟာမိတးအဖျဲ႔နဲ႔ ညိႇႏႈိငး့နာ့လညးမႈအရ အပစးအခတးရပးစဲေပ့ထာ့ၿပီ့ ၿမိဳ႕ေတားပတး လညးမြာ
အစို့ရတပးေတျ ၿမိဳ႕ေတားကိုခ္ီတကးၿပီ့ လူထုကိုမႏြိမးနငး့ႏိုငးေအာငး
လမး့ေတျပိတးဆို႔ၿခိမး့ေခ္ာကးထာ့တာဘဲ လုပးခဲံပါတယး၈

ေမားဝါဒီ ေတားလြနးေရ့တပးေတျရဲ႕ စစးေရ့ထို့စစးေတျေၾကာငးံ အထိနာစစးပနး့ေန႐ဵုမက

ေမားဝါဒီေတျနဲ႔အတူ အတုိကးအခဵ ပါတီအာ့ လဵု့နဲ႔ ်ပညးသူလူထုတရပးလဵု့ကပါ ဘုရငးကို တခဲနကး
တညီတၫျတးတညး့ဆနး႔က္ငးေနတာ မ္ကးဝါ့ထငးထငး ေတျ႔ေနရတဲံအတျကး
နီေပါဘုရငးံတပးမေတားဟာလညး့ ဘုရငးကို တကးတကးႂကျႂကျေထာကးခဵဖို႔ စိတးမပါေတာံပါဘူ့၈
နီေပါေတားလြနးေရ့မြာ ထူ့်ခာ့တာက နီေပါႏိုငးငဵရဲ႕ နယးနိမိတးခ္ငး့စပးအိမးနီ့ခ္ငး့ေတျ်ဖစးတဲံ တ႐ုတးနဲ႔
အိႏၵိယ ႏိုငးငဵေတျဟာ နီေပါဘုရငးကို ေထာကးခဵခဲံတာဘဲ ်ဖစးပါတယး၈ နီေပါစစးတပးအတျကး
လကးနကးခဲယမး့ကအစ ေထာကးပဵံ ကူညီေပ့ၿပီ့ နီေပါကျနး်မဴနစးပါတီ(ေမားဝါဒီ)
ကိုဆနး႔က္ငးခဲံတာ်ဖစးပါတယး၈ ဒီၾကာ့ထဲကေန နီေပါကျနး်မဴနစးပါတီ(ေမားဝါဒီ)နဲ႔ ်ပညးသူေတျက
ဘုရငးကို်ဖဳတးခ္ပစးႏိုငးခဲံတာ်ဖစးပါတယး၈

ခရစးယာနး သမၼာက္မး့စာထဲက ရြငးမႆဲခရစးဝငး အခနး့ႀကီ့ဿှ အခနး့ငယး ှဿ မြ ှ၁၇

ရြငးမာကုခရစးဝငး အခနး့ႀကီ့ ှှ အခနး့ငယး ှ၂ မြ ှ၄၇ ရြငးလုကာခရစးဝငး အခနး့ႀကီ့ ှ၆ အခနး့ငယး
၁၂ မြ ၁၃ တို႔မြာ အခုလိုဆိုထာ့ပါတယး၈ “ေဂ္႐ုဆလငးၿမိဳ႕သို႔ေရာကး ၾကေသာအခါ ေယ႐ႈသညး
ဘုရာ့သခငး၏ ဗိမာနးေတားသို႔ ဝငးေတားမူၿပီ့လြ္ငး၇ ဗိမာနးေတား၉ ေရာငး့ဝယးေသာသူအေပါငး့တို႔ကို ႏြငး
ထုတး၊၇ ေငျလဲေသာသူတ႔၏
ို ပျဲစာ့ခဵုတို႔က၁ငး
ို ့၇ ခ္ဳိ့ငြကးေရာငး့ေသာသူတို႔၏ ထိုငးေနရာမ္ာ့ကိ၁ငး
ု ့၇
တျနး့လြဲေတားမူလ္ကး၇ ဗိမာနးေတား ထဲ၉ အေဆာကးအဦ့ကို အဘယးသူမြ္ မေဆာငးမရျကးရမညးံ
အေၾကာငး့ ်မစးတာ့ေတားမူလ္ကး၇ ငါံအိမးကို လူအမ္ဳိ့မ္ဳိ့ဆုေတာငး့ရာ အိမးဟူ၊ ေခၚေဝၚၾကလတဵံဟု
က္မး့စာ၉ လာေသားလညး့၇ သငးတို႔သညး ထိုအိမးကို ဓာ့်ပတျငး့ ်ဖစးေစၾကၿပီတကာ့ဟု ဆဵု့မၾသဝါဒ
ေပ့ေတားမူ၏၈-” ခရစးယာနးဓမၼေဟာငး့က္မး့မြာဆိုရငး ထာဝရဘုရာ့သခငးက မိစၧာဓိ႒ိေတျ၇
အ်ပစးသာ့ေတျကို ေလာငးမီ့လကးနကး(ေသာဒဵုနဲ႔ ဂိုမို့ရ)၇ ေရလႊမး့မို့ေဘ့ (ေနာဧ) စသညး်ဖငးံ
အစုလိုကးအ်ပဵဳလိုကး အၾကမး့ဖကးသုတးသငးပစးတဲံ သာဓကေတျ ပိုလို႔ေတာငး အမ္ာ့ႀကီ့ရြိခဲံပါတယး၈

ဿဝဝဝ ခု ဆာ့ဘီ့ယာ့ေတားလြနးေရ့မြာ ေအာံပးေတား လို႔ေခၚတဲံ ေက္ာငး့သာ့လူငယးလႈပးရြာ့မႈ

ပထမလႈိငး့ကို အတိုကးအခဵ ှ၅ ပါတီ ၫျနး႔ေပါငး့်ဖစးတဲံ ဆာ့ဘီ့ယာ့်ပညး
ဒီမိုကရကးတစးအတိုကးအခဵအဖျဲ႔ ဒုတိယလႈိငး့က အာ့်ဖညးံခဲံပါတယး၈ ေမ၂ ရကး ေန႔လညး
ပါလီမနးေဘ့မြာ ဆႏၵ်ပလူထုႀကီ့နဲ႔ လဵုထိနး့ေတျဟာ ဒုတးေတျ ခဲေတျ မ္ကးရညးယိုဗဵု့ေတျနဲ႔
အ်ပနးအလြနးတုိကးခိုကးၾကပါတယး၈ ညေန ပိုငး့ေရာကးေတာံ လူထုႀကီ့က ပါလီမနးကို
အတငး့ဝငးစီ့နငး့တဲံအခါ လဵု်ခဵဳေရ့ယူေနတဲံ လဵုထိနး့ရဲတခ္ဳိ႕ဟာ လကးနကးနဲ႔တကျ လူထု ႀကီ့နဲ႔
ပူ့ေပါငး့လိုကးပါတယး၈ တခ္ဳိ႕ရဲေတျလညး့ ထျကးေ်ပ့သျာ့ပါတယး၈ ပါလီမနးလႊတးေတားကို မီ့႐ႈိ႕ပစးလို႔
တ်ခမး့ေလာကး ေလာငး သျာ့ပါတယး၈ အဲဒါၿပီ့ေတာံ လူထုႀကီ့ဟာ သမတမီလိုဆီဗစး တ်ပညးလဵု့သို႔
အဓိကဝါဒ်ဖနး႔ခ္ိဆကးသျယးရာ အာဏာရြငးစနစးရဲ႕ အဓိက ်ပယုဂး်ဖစးတဲံ
ဆာ့ဘီ့ယာ့ေရဒီယိုနဲ႔႐ုပးသဵလျႊငံး႐ကိ
ဵု ု သျာ့ဝိုငး့ခဲံပါတယး၈ ဘူဒိုဇာေမာငး့သမာ့ လ္ဴဘိုဆကးဗး ဂ္ဳိ့ကစးက
သူ႔ဘူဒိုဇာ ကိုေမာငး့ၿပီ့ ဆာ့ဘီ့ယာ့ ေရဒီယိုနဲ႔႐ုပးသဵလျႊငံး႐ဵုကို အၾကမး့ဖကးဝငးတိုကး ဂိတးတဵခါ့ေတျ
နဵရဵေတျ ၿဖိဳခ္ခဲံရာကေန အသဵလႊငးံ႐ဵုလဵု်ခဵဳ ေရ့ လဵုထိနး့ေတျကတဖကး
်ပညးသူ႔ဘကးေတားသာ့လဵုထိနး့ေတျ အပါအဝငး လူထုႀကီ့ကတဖကး အ်ပနးအလြနးပစးခတး
တိုကးပျဲအ်ပငး့ အထနး်ဖစးၿပီ့ေနာကး သိတးမၾကာခငးမြာဘဲ အသဵလႊငးံ႐ဵု တခုလဵု့ကို လူထုႀကီ့က
စီ့မိသျာ့ခဲံပါတယး၈ အသဵလႊငးံ႐ဵုကိုလညး့ မီ့တငး႐ႈိ႕ လိုကးလို႔ မီလိုဆီဗစး႐ုပးသဵလႊငးံ အစီအစဥးေတျ
ရပးဆိုငး့သျာ့ပါတယး၈ (မၾကာခငးမြာဘဲ ်ပညးသူလူထုဘကးက ႐ုပးသဵလႊငးံအစီအစဥး ေတျကို စတငး
ထုတးလႊငးံႏိုငးခဲံတယး၈) ဂ္ဳိ့ကစးကို အသဵလႊငးံ႐ဵုထဲက မီလိုဆီဗစးရဲ႕ လဵု်ခဵဳေရ့တပးေတျက ေသနတးေတျနဲ႔
ဝိုငး့ပစးခဲံေပမဲံ ကဵေကာငး့ေထာကးမစျာနဲ႔ တခ္ကးမြမထိခဲံပါ၈ ဆာ့ဘီ့ယာ့ ေတားလြနးေရ့ဟာလညး့
ဘူဒိုဇာေတားလြနးေရ့လို႔ နာမညးတျငး သျာ့ခဲံပါ တယး၈

ဖကးဆစးအာဏာရြငးမီလိုဆီဗစးလကးေအာကးမြာ ေဘာံစနီ့ယာ့-ဟာဇီဂိုဗီ့နာ့၇ ခ႐ုိေအ့ရြာ့ နဲ႔ ကိုဆိုဗိုမြာ

အဓိပၸာယး မရြိတဲံ လူမ္ဳိ့ႀကီ့ ဝါဒနယးခ္ဲ႕စစးပျဲေတျ တိုကးခဲံရၿပီ့ လကးနကးကိုငးေဘာံစနီ့ယာ့နဲ႔
ခ႐ုိေအ့ရြာ့်ပညးသူေတျ၇ လကးနကးကိုငး ကိုဆိုဗို်ပညးသူေတျနဲ႔တကျ နာတို့တပးေတျ
ရဲ႕
အ်ပငး့အထနးလကးတဵု႔်ပနးတိုကးခိုကးမႈေတျကို မ႐ႈမလြခဵခဲံရ၇ ေအာံႏြလဵု့နာစရာေကာငး့လြတဲံ
လူမ္ဳိ့တဵု့သတးပျဲေတျ ကို က္ဴ့လျနးခဲံရလို႔ စစးပနး့ၿပီ့ ဂုဏးသကၡာာက္ေနရတဲံ
ဆာ့ဘီ့ယာ့စစးတပးကလညး့ ဒီလူထုအဵုႂကျမႈမြာ မီလိုဆီဗစးခိုငး့သမြ္ကို မလုပး ေတာံဘဲ
လကးေရြာငးခဲံပါတယး၈ စစးတပးကိုစညး့ ႐ဵု့ႏိုငးခဲံလို႔ စစးတပးထိပးသီ့တခ္ဳိ႕က ဆႏၵ်ပလူထုကို
ပစးမြာမဟုတးေၾကာငး့ ေၾကညာ ခဲံပါတယး၈ ဒီလိုနဲ႔ လကးနကးကိုငးတပးနဲ႔ လကးနကးကိုငးလႈပးရြာ့မႈ ဆိုတဲံ
တတိယလႈိငး့ က ပျဲသိမး့ေပ့သျာ့တာ်ဖစးပါတယး၈

ဿဝဝ၀ ႏုိဝငးဘာလ ေဂ္ားဂ္ီယာႏိုငးငဵရဲ႕ ႏြငး့ဆီေတားလြနးေရ့မြာ ပထမ

လႈိငး့ေခါငး့ေဆာငး ဆာကာံရြးဗီလီ
ဦ့စီ့တဲံ ်ပညးသူလူထုေတျဟာ ပါလီမနးလႊတးေတားကို အတငး့ဝငးစီ့တဲံအခါ ေဂ္ားဂ္ီယာအာဏာရြငး
ရြဗာံဒးနာေဇ က အေရ့ေပၚ အေ်ခအေနေၾကညာ၇ စစးတပးနဲ႔ လဵုထိနး့ေတျဆငးံေခၚၿပီ့
အငးအာ့သဵု့ရြငး့လငး့ဖို႔ အမိနး႔ေပ့ခဲံပါတယး၈ ဒါေပမဲံ အတိုကးအခဵေတျနဲ႔ ေဂ္ာံဆို့ရ
ောံစးရဲ႕အဲနးဂ္ီအိုေတျ
ေဒၚလာ ၁ဿ သနး့အကုနးခဵ ထို့ေဖာကးစညး့ ႐ဵု့ထာ့တဲံ ေဂ္ားဂ္ီယာ တပးမေတားက
အမိနး႔နာခဵဖို႔်ငငး့ဆနးခဲံတဲံအတျကး တတိယလႈိငး့ ၾသဇာေအာကးမြာ သမတရြဗာံဒးနာေဇ အာဏာစျနး႔ခဲံရ
ပါေတာံတယး၈

ဿဝဝ၁ ခု ယူကရိနး့ လိေမၼားေရာငးေတားလြနးေရ့မြာ အာဏာရြငးကိုအဵတုတဲံ သ

မတေလာငး့ ယူရြငးကိုရဲ႕
ေရျ့ေကာကးပျဲ ယြဥးၿပိဳငးမႈနဲ႔ ်ပညးသူလူထုအဵုႂကျမႈပထမလႈိငး့ကို တရာ့႐ဵု့ခ္ဳပးရဲ႕
မဲလိမးမႈစီရငးခ္ကးဒုတိယလႈိငး့က အာ့်ဖညးံခဲံပါတယး၈ ဒီလိေမၼားေရာငးေတားလြနး ေရ့မြာ
တတိယလႈိငး့အ်ဖစး (ယခငး ေကဂ္ီဘီေထာကးလြမး့ေရ့) ယခု ယူကရိနး့လဵု်ခဵဳေရ့ရာ ဌာနကေန
အတိက
ု းအခဵေတျနဲ႔ ်ပညးသူ လူထုဆီကို အေရ့ႀကီ့သတငး့အခ္ကးအလကးေတျ၇
မဲမသမာမႈနဲ႔ပတးသကးတဲံ အတိအက္အခ္ကးအလကးေတျ ေပ့ခဲံသလို ဒီ(အကးစး
ဘီယ)ူ ယူကရိနး့ေထာကးလြမး့ေရ့ဌာနႀကီ့မႉ့ ဗိုလးခ္ဳပး စမကးရြးကို၇ ဂ္ီအာရးယူ
တပးမေတားေထာကးလြမး့ေရ့ဌာနမႉ့ ဗိုလးခ္ဳပး အလကး ဇနး့ဒါ့ဂါလာကာ၇ တပးမေတား
တနး်ပနးေထာကးလြမး့ေရ့ဌာနမႉ့ ဗိုလးခ္ဳပး႐ုိမနးရြငးကို တို႔က လူထုကိုႏြိမးနငး့ဖို႔အမိနး႔ေပ့ခဵရတဲံ လဵုထိနး့
တပးေတျကို ေနာကး်ပနးဆုတးေအာငး တငး့တငး့မာမာ ်ပတး်ပတးသာ့သာ့ သတိေပ့ တာ့်မစးခဲံၾကလို႔
လူထုတိုကးပျဲ ၿဖိဳချဲမခဵရဘဲ ေအာငးပျဲခဵႏိုငးခဲံပါတယး၈ ဒီဗိုလးခ္ဳပးေတျဟာ ရာ
ဇဝတးမႈနဲ႔ ေထာငးက္ဖူ့တဲံ
ဂ္ေလဘီ ဖို့တျမးတီ့ေဟာငး့ ယာႏူကိုဗစးခ္း သမတ်ဖစးလာ ရငး သူ႔အမိနး႔နာခဵလုပးကိုငးရမြာကို
မလိုလာ့ၾကတဲံအတျကးလညး့ အတိုကးအခဵသမတေလာငး့ ယူရြငးကိုဘကး ေထာကးခဵၾကတာ ်ဖစးပါ
တယး၈

က္ေနားတို႔်မနးမာႏိုငးငဵမြာ ှ၆၅၅ တဵု့က ေက္ာငး့သာ့လူငယးေတျနဲ႔ ်ပညးသူလူထုေတျရဲ႕ ပထမလႈိငး့

ထႂကျခဲံပါတယး၈ ှ၆၆ဝ မြာ ႏိုငးငဵ ေရ့ပါတီေတျရဲ႕ေရျ့ေကာကးပျဲေအာငးပျဲနဲ႔ သဵဃာေတားေတျကဵေဆာငးပျဲ
ဒုတိယလႈိငး့ စႂကျခဲံၿပီ့ ဿဝဝ၄ စကးတငးဘာမြာေတာံ သဵဃာ ေတျရဲ႕ဒုတိယလႈိငး့ဟာ တႏိုငးငဵလဵု့သာမက
တကမာၻလဵု့တုနးခါသျာ့ေအာငး အရြိနးအဟုနး ႀကီ့မာ့စျာနဲ႔ ႐ုိကးခတးခ
ပါတယး
ဲံ ၈ ဒါေပမဲံ ဒီမို
ကေရစီေတားလြနးေရ့ရဲ႕ ပျဲသိမး့လႈိငး့်ဖစးတဲံ လကးနကးကိုငးစစးတပး အရြိနးၾသဇာ မပါဝငးေသ့လို႔
ေအာငးပျဲမရခဲံၾကပါဘူ့၈

ေနာကး မလျဲမေသျလာရမယးံ တတိယလႈိငး့အတျကး တဖကးမြာ

လကးနကးကိုငးေတားလြနးေရ့တိုကးပျဲအရြိနးအဟုနးကို ႀကီ့ထျာ့ ်ပငး့ ထနးေအာငးလုပးရငး့
ေနာကးတဖကးမြာ ်မနးမာံတပးမေတားကို စီမဵကိနး့ရြိရြိ နာ့လညးမႈရြိရြိ ထို့ေဖာကး သိမး့သျငး့ဖို႔
အႀကီ့အက္ယး လို အပးပါတယး၈ ဒီ တတိယလႈိငး့ မထသေရျ႕ ်မနးမာႏိုငးငဵမြာ ဘယးေတာံမြ ဒီမိုကေရစီ
အေ်ပာငး့အလဲ ်ဖစးမြာ မဟုတးပါ၈

ဂါမဏိ
ကျယးလျနးသူ ရဲေဘား်မငးံေအာငး (ေခၚ) ဂု႐ု ABSDF ၏ „တတိယလူထုလႈိငး့ဆီသ‟ို႔ စာတမး့၇
ဆရာလူထုစိနးဝငး့၏ ေဆာငး့ပါ့ႏြငးံMandela ၏ ကိုယးတိုငးေရ့အတၳဳပၸတၱိတို႔ကို ထပးဆငးံခဵစာ့်ခငး့
်ဖစးပါသညး၈
ေဒါငး့အိုေွ၇ အတျ(ဲ ှ)၇ အမြတ(း ၅)၇ မတးလ ဿွွ၆၇ မြ