FREZE TEZGAHLARI

Frezeleme,kesme hareketi takmn kendi etrafnda dnmesi ve parann ilerleme hareketi yapmas ile gerekleen bir ilemdir.Frezeleme,takm evresindeki diler yardmyla gerekleir.Frezeler ileme yntemi bakmndan evresel ve aln olmak zere ikiye ayrlr.evresel frezelemede tala, takmn evresinde bulunan dilerin ,aln frezelemede ise takmn aln yzeyindeki diler tarafndan kaldrlr.Frezeler takmn baland mile gre adlandrlr.Milin konumu yatay olan frezeler;yatay freze,dikey olana; dikey freze denir.Ayrca hem yatay, hem de dikey alan frezelere universal tezgah ad verilir. Freze takmlar hz eliinden yaplm yekpare ve sert metalden yaplan ulu olabilirler.Yekpare takmlar deitirilemezken, ulu frezeler deitirilebilir.Frezelerdeki nemli bir konuda di saysdr.Di says malzemeye gre seilir.Yumuak malzemelerde byk tala kaldrlr ve di saysnn az diler aras boluun fazla olmas gerekir.Sert malzemelerde ise di says fazla ve diler aras boluun az olmas gerekir. FREZE TEZGAHI ETLER eitli tip ve llerde pek ok freze tezgahlar varsa da bunlarn ou birbirine benzer. Stunlu ve konsollu olanlar ounlukla okul ve endstri atlyelerinde kullanlr. Stunlu ve konsollu denmesinin sebebi, fener milinin bir stun iine yerletirilmi olmasndandr. Freze tezgahlarn yaplarna gre drt grupta incelemek doru olur: 1. Stunlu ve konsollu tip freze tezgahlar Yatay freze tezgah Dey freze tezgah niversal freze tezgah 2. malat ve gvde tipi freze tezgahlar 3. Planya tipi freze tezgahlar 4. zel freze tezgahlar Kopya freze tezgahlar Elektronik ve hidrolik kumandal freze tezgahlar Stunlu ve Konsollu Tip Freze Tezgahlar a.Yatay Freze Tezgah : Freze aklarnn takld malaya milli yataya paraleldir. Bunlar tek tek ilenen paralarn yapmnda olduu kadar, seri imalat iin de elverili tezgahlardr. Tezgahn tablas el veya otomatik olarak ilerletilir. Tabla aa yukar ve saa sola hareket ettirilir. Elektrik motorundan ald hareket, hz kutusu vastas ile malafa miline iletilir ve eitli devir saylarnda ilemler yaplr. byk yapl tezgahlarda tablann rahat hareketi iin ayrca bir elektrik motoru daha vardr.

b. Dey Freze Tezgah Bu tezgahlarda, freze aksnn takld balk ve konumu yataya dik durumdadr. Ayrca bal eitli a altnda dnebilen tezgahlar da al ilemler yapmak mmkn olmaktadr. Baln dnmesiyle yatay ve dey konumdaki btn ilemler yaplabilir. Tezgahn tablas yatay frezede olduu gibi hareket ettirilir. Pirin, bronz olmalar kullanma alann geniletmitir. c. niversal Freze Tezgah : Bu tezgah, yatay ve dey freze tezgahlarnn bir arada dnlm ve gelitirilmi halidir. Bu tezgahlarda tablann saa ve dnmesi sa ve sol helis dilerin otomatik bir ekilde almas ensola 45 nemli zelliklerindendir. Tablann elle veya otomatik olarak hareketi salanabilir. Tablann eiklik konumunun rahatlkla temini iin al blntler yaplmtr. malat ve Gvde Tipi Freze Tezgahlar Yalnz seri retim yapan fabrikalarda kullanlr. Tezgahn sabitletirilmi bir tabla destei veya gvdesi vardr. Tabla yatay olarak ileri geri hareket edebilir. Fener mili, zel kutu biimindeki bir araba iine balanmtr. Freze aksnn ieri veya darya doru ayarlar fener milinin hareketi ile salanr. Tezgah bir kere hazrlandktan sonra, ilem ksmen veya otomatik olarak yaplr. bundan sonra tezgahta yalnz i parasnn balanmas ve sklmesi gibi hazrlklar yaplr. Planya Tipi Freze Tezgahlar Bu tip freze tezgah, en ar cinsten iler iin kullanlr. Bu bir dereceye kadar planya tezgahna benzer. Fakat bunun yatay ve yan stunlar zerinde balanm freze tezgah balklar vardr. Byk veya olduka uzun i paralar zerine ayn zamanda birok ilemleri uygulamak iin kullanlr. zel Freze Tezgahlar a. Kopya Freze Tezgah : Kopya freze tezgahlarnda freze aks, bir ablon veya mastar kalb zel hazrlanm bir pimle, hidrolik g yardmyla izlemesidir. Kopya tezgahlarnda dzenli ve gl ilerleme, sonsuz ayar imkan ancak hidrolik gle salanabilir. Endstride belirli profilde ok saydaki i parasn zde olarak ileyebilmek iin kopya tezgahlarndan yararlanlr. Diki makinesi, silah ve eitli makine paralar ile kalp paralar ile kalp yapmnda elverilidir. b. Elektronik ve Hidrolik Kumandal Freze Tezgahlar : Dili ark sistemlerinin byk lde kalkt bu tezgahlarda, kumanda elektronik ve hidrolik olarak yaplmaktadr. alma sistemleri tamamen hidrolik olarak donatlmtr

Freze aklarnn eitleri:

1. Biimine gre freze aklar Sapl frezeler

Parmak frezeler: Parmak frezeler olan silindirik frezelerdir.Parmak frezeler kama kanallarn, eitli ldeki kanallar,ke kavislerini,herhangi bir biimdeki delikleri ilemek ve buna benzer ilemler iin kullanlrlar. T frezeler: T frezeler de sapldrlar.Tezgah tablalar, dner tabla v.b. yerlerde bulunan T kanallarnn almasnda kullanlrlar.Kesici diler, yalnz evrede veya hem evre hem de iki aln yzde bulunur.Her iki alndaki dilerin karlkl olmad grlr.Dilerin byle oluu talan atlmasn ve dilerin bilenmesini kolaylatrr.Kama kanallarnn almas iin de yaplm T frezeler vardr. Sapsz frezeler Modl frezeler: Modl frezeler ile standart olan dili ark profilleri ilenir.Di byklklerine gre normlatrlm olup her normda 8 freze bulunur.Bunlar 1-8 kadar numaralanm olup her numarann hangi saylardaki dili ark aaa zerine yazlmtr. Biim (profil ) frezeleri: eitli biimdeki profillerin ilenmesi iin kullanlrlar. bkey veya d bkey olarak yaplrlar.ok deiik olan biimleri de vardr.Tala kaldrma esnasnda srtnen d yzeyi fazla olur.Bu nedenle ok zorlanrlar.Profil frezelerin kaldraca tala miktarn azaltmak iin, ilenecek yzey nceden kanal frezeleri ile markaya gre boaltlabilir. 2. Freze aklarnn dilerinin yaplna gre tantlmas Takma dili freze aklar: Maliyeti drmek iin, takm elii veya dkme elikten yaplm bir gvde zerine, seri elikten veya sert madenden yaplm kesici ularn taklmas ile meydana getirilirler.Kesici ular, baz frezelerde sabit,bazlarnda ise deitirilebilir durumdadr.Takma dili frezelerin maliyetinin yksek olmamas, bozulan veya krlan ularnn yenileri ile deitirilmesinin ucuz olmas nedeni ile byk bir stnlk salarlar.Byk frezelerin takma dili yaplmalar bilhassa istenmektedir. Eksantrik torna edilmi freze aklar: Profil yzeylerin ilenmesi iin kullanlan bu tip frezeleri srt,zel torna tezgahlarnda boaltlmtr.Profilin bozulmamas iin tala yznden bilenirler.nk,bileme ile dilerin biimlendirilmesi ok zor hatta imkanszdr.Profil llerinin deimemesi iin bu tip frezelerin tala alar sfr derecedir.Tala yzeyinin dorultusu freze ekseninden geer.Daha nce grnen modl ve profil frezeleri bu tip aklardandr. Sivri dili freze aklar:

Sivri dili frezelerin srtlar dzdr ve bilenmeleri dilerin srtndan yaplr.Bu tip dilerin kolay biimlenmesi nedeni ile freze aklar genellikle sivri dili yaplmaktadr.Daha nce grlen silindirik,aln,parmak,kanal,a ve T frezeler sivri dilidirler.