You are on page 1of 37

rma&aus

rma&ausmma&a& wHwHwwdkidkif;f;awG
awGaatmuf
tmuf t&d
t&dyyfafaysysmmufufaapp

Weekly
2 2

D e c e m b e r

2 0 1 3

News

w e *F aEG a eY wdk if; xk wf a 0 o nf

V o l

tkyfpkusyfaewJh 'Drdkua&pD
jrefrmUEkdifiHa&; abmvHk;uGif;xJrSm vkyfyGJupm;csifaeMuwJU wkdufppfrSL;awGuvnf;
'Drdkua&pDtoif;xJrSm pm&if;yJygwm? pdwf"mwfajcpGrf;awGu wpfygwDuvyfrSmyif
AvmcsDtjrwf&SmcsifaeMuw,fav/ 'gaMumifU 'Drdkua&pD toif;qdkNyD;
toif;acgif;aqmif a': atmifqef;pkMunftaeeJh b,fvdkyif OD;aqmifOD;aqmif
l;aMumifrl;aMumifeJh aESmifU,SufcsifolawGu pepfwusZmwfwkdufxm;NyD;om;ygyJAs/

pmrsufEmS 22 odYk

jrefrmhabmvHk;udk tm;ay;vdkufyHku
'DZifbm 16&ufwGif &efukefNrdKU ok0Ptm;upm;uGif; jrefrmtoif;ESifh tif'dkeD;&Sm;
toif;wdkY ,SOfNydKifupm;tNyD; jrefrmtoif;tay: tm;rvdk tm;r&jzpfum Facebook
vlru
I eG &f ufpmrsuEf mS xufwiG f txufygtwdik ;f tm;ay;yHu
k kd ,cktywf\taumif;
qHk;"mwfyHktjzpf a&G;cs,fazmfjyvdkufygonf/

jynfaxmifpkwyfrawmf zJGYpnf;a&; rjzpfEdkifao;[k KNU rS z'dkref;Nidrf;armifqdk


tcsyfykd A odYk

1 ,

N o . 5 2

Ak'bmomESifhtpvmrf
bmom0ifwdkhMum;
tjyeftvSefem;vnf
,HkMunfrI&Sd&ef
vkyfaqmifjcif;onf
EdkifiHtem*wf
c&D;twGuf
t"duta&;ygaom
taMumif;&if;wpf&yfjzpfNyD;
'Drdkua&pD yDjyifvmatmif
azmfaqmif&mwGif
tpdk;&twGuf
wpfwyfwpftm;
jzpfaprnfU
r[mtiftm;pk
jzpfayonf/
pmrsufEmS 29 odYk

ajrmufudk&D;,m;ESifh
qufqHrIaMumifh
ukrPDoHk;ckESifh jrefrmppfbuf
t&m&SdBuD;wpfOD; trnfysuf
pm&if;wifoGif;cH&

pmrsufEmS 3 odYk

2008zGJUpnf;yHkrjyifygu 2015 a&G;aumufyGJyg0ifrnfr[kwfaMumif; a': atmifqef;pkMunfajymMum;


pmrsufEmS 4 odYk

aMumfjim

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 5 2 )
w e *F a EG ? 2 2 ? 'D Z if b m ? 2 0 1 3

jynfwGif; 3
v,f,majrjyemrsm;wGif t*wdvkdufpm;rIrsm;&Sdaejcif;aMumifh
ajrmufudk&D;,m;ESifh qufqHrIaMumifh
ukrPDoHk;ckESih f jrefrmppfbuft&m&SdBuD;wpfOD; awmifolrsm;epfemqHk;IH;rIrsm;BuHKawGUae&
t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 5 2 )
w e *F a EG ? 2 2 ? 'D Z if b m ? 2 0 1 3

trnfysuf pm&if;wifoGif;cH&
ajrmufu&kd ;D ,m;Ekid if EH iS hf ppf
vufeufypn;f rsm; ukeo
f ,
G rf v
I yk f
aqmifaejcif;aMumifh jrefrmEkid if rH S
ppfbufqkdif&m t&m&SdwpfOD;ESifh
ukrP
DoH;k ckuk'Pf
d cwfyw
d q
f t
Ykd a&;
,lcJhaMumif; tar&duefEkdifiHu
aMunmvku
d o
f nf/
tar&duefEkdifiH b@ma&;
0efBu;D Xme\'Pfcwf ta&;,lrcI H
&olrsm;rSm Asia Metal ukrP
?D pd;k rif;
xku
d Ef iS hf Excellence Mineral ukrP
D
wdYk yg0ifcNhJ y;D umuG,af &;ypn;f
xkwfvkyfa&; TefMum;a&;rSL;Hk;rS
'kw,
d Adv
k rf LS ;Bu;D ausm
f eG OYf ;D wdyYk g
0ifcahJ Mumif;od&onf/
tar&d u ef E k d i f i H o m;rsm;
taejzifh tqkyd g trnfysupf m&if;
wGio
f iG ;f cH&olrsm;ESihf pD;yGm;a&;vkyf
udik rf rI jyK&efEiS hf if;wd\
Yk ydik q
f idk rf I
rsm;udk xdef;csKyf&efqHk;jzwfxm;
aMumif; xkwjf yefaomaMunmcsuf
azmfjyxm;onf/
aMunmcsuf ]]ajrmufu&kd ;D
,m;qDu ppfbufqidk &f m ypn;f rsm;
eJY vufeuf0,f,la&;rsm;yg0ifrI
awGvyk af qmifcv
hJ Ykdta&;,lwmyg}}
[k azmfjyxm;onf/ jrefrmtpd;k &
onf/ ajrmufu&kd ;D ,m;xHrS vuf

eufr0,f&efwm;jrpfyw
d yf ifxm;rI
udk oabmwlnDcJhaMumif;? jrefrm
tpdk;&udkypfrSwfxm;vkyfaqmif
rnfr[kwaf Mumif;? jrefrmumuG,f
a&;ypnf;xkwfvkyfa&;TefMum;rI
Hk;udkypfrSwfxm;aeaMumif; od&
onf/
tar&duefEidk if \
H wm0ef&dS
olwpfO;D jzpfaom a';Apfw[
kd efu
]]uRefawmfwdkY[m jrefrmEkdifiHeJYa'
owGi;f rSm ajrmufu&kd ;D ,m; rquf
qHa&;udyk g ypfrw
S x
f m; vkyaf qmif
r,f/ajrmufu&kd ;D ,m;&JU zsut
f m;
jyif;vufeufawGeJY tE&m,fudk
EkdifiHwumtzGJUtpnf;awGeJY yl;
aygif;aqmif&Gufr,f}}[k ajymqdk
onf/
NyD;cJhaom Zlvkdifvuvnf;
jrefrmwyfrawmfrS 'kw,
d Adv
k cf sKyf
Bu;D ode;f aX;udk ajrmufu&kd ;D ,m;\
ppfvufeufypnf;a&mif;0,frI
yg0ifywfoufrjI zifh trnfysupf m
&if;wifoGif;cJhzl;onf/ NyD;cJhaom
ESprf sm;u jrefrmEkid if aH &;tajymif;
tvJjrifv
h mrIaMumifh jrefrmtpd;k &
tay:vkyaf qmifxm;aom pD;yGm;
a&;ydwq
f rYkd u
I kd tar&duefu jyef
vnfajzavQmah y;cJo
h nf/ ZMO

jyifO;D vGi?f 'DZifbm-18


pDru
H ed ;f rsm;taMumif;jyum
v,f,majrodrf;qnf;rIrsm;ESifh
ywfouf jyemjzpfymG ;&mwGif
t*wd v k d u f p m;rI r sm; &S d a ejcif ;
aMumifh a'ocHawmiforl sm;rSm epf
emqH;k I;H rIrsm;BuKH awGUae&aMumif;
od&onf/
jyifO;D vGiNf rKd UwGif 'DZifbm
15&ufu jyKvyk cf o
hJ nfh awmifol
toHazmfxw
k yf o
JG Ykd awmiforl sm;u
if;wdkY\bdk;bGm;ydkifv,f,majr
rsm;tm; cdek pD ;D yGm;a&;vkyif ef;&Sif
rsm;ESiahf 'oqkid &f m tmPmydik t
f zGUJ
tpnf;rsm;yl;aygif;um tpd;k &pDrH
udef;rsm;udktaMumif;jyNyD; epfem
aMu;rsm;ay;tyfjcif;r&Sb
d J twif;
t"rodrf;,lxm;MuaMumif;ajym
onf/
v,f,majrodr;f qnf;rIrsm;
wGif rnfonfah e&m ajrvGwaf jr
dik ;f rsm;&So
d nfukd a'ocHajrpm&if;
Xmersm;uomod&SdEkdifNyD; if;wdkYrS
ppfwyf? opfawm? cdek pD ;D yGm;a&;vkyf
ief;rsm;ESiyhf ;l aygif;um pDru
H ed ;f rsm;
taMumif;jy odrf;,lcJhMujcif;om
jzpfNy;D pDru
H ed ;f taumiftxnfazmf
rIrmS &mckid Ef eI ;f tenf;i,fom&SNd y;D
trsm;pkukd taxmiftxnfrazmf
bJ&adS eaMumif;od&onf/

]]cdek aD wGeYJ Xmeqkid &f m tm


PmydkifawGaygif;NyD;vkyfMuwm? 'D
vdt
k *wdvu
dk pf m;rIawG&adS eoa&GU
v,fajrtjiif;yGm;rI jyemrsm;
vnf;aysmufrmS r[kwb
f ;l }}[k jyifO;D
vGiNf rKd Ue,frSawmifot
l a&;aqmif
&Guo
f l a&SUae OD;aZmf0if;u ajym
onf/
v,f,majry#dyursm;wGif
cdek rD sm;ESihf Xmeqkid &f mrsm;yl;aygif;
aqmif&Gufcsufrsm;tay: vmbf
ay;vmbf,lrIrsm;ESifh ywfouf
vufqkyfvufudkifoufaojy&ef
rvG,fulbJ ,if;tajctaewGif
y#d yursm;udkudik w
f ,
G af jz&Si;f onfh
oufqidk &f mNrKd Ue,fw&m;olBu;D rsm;

\ qHk;jzwfaqmuf&Gufcsufrsm;
tay:wGio
f m apmifMh unfah umuf
csucf s&rnfjzpfaMumif; w&m;vTwf
awmfa&SUaewpfO;D uajymonf/
vuf&w
dS &m;Oya'pd;k rd;k rIEiS hf
ywfoufvnf; awmiforl sm;udk
tumtuG,rf &Sjd cif;aMumifh Xme
qkid &f mrsm;ESihf cdek rD sm;yl;aygif;um
awmifov
l ,form;rsm;tay:wGif
vkycf sio
f vdk vkyaf eMujcif;jzpfNy;D
xdo
k t
Ykd jiif;yGm; v,f,majrrsm;ESihf
ywfouf oufqidk &f mNrKd Ue,f ajr
pm&if;OD;pD;Xmersm;wGif wm0ef&Sd
aMumif; v,form;ta&;aqmif
&Guo
f rl sm;uajymonf/
]]cdkeDeJY Xmeqkdif&mawG yl;

aygif;vkyMf uwJt
h cg w&m;pD&ifa&;
udyk g pdr0hf ifvmNy;D t*wdvu
kd pf m;
rIawGjzpfay:vmwmyg/ vuf&dS ajr
,mtjiif;yGm;rIy#dyu trI 100
avmufrSm awmifolawG wpfrI
awmif rEkid yf gbl;}}[k a&SUae OD;aZmf
0if;u ajymonf/
v,f , majrtwif ; t"r
odrf;,lrIrsm;ESifhywfoufvnf;
EkdifiHawmftpdk;&tBuD;tuJrsm;rS
rlvydkif&Sifa'ocHawmifolv,f
orm;xHv,f,majrrsm;jyefay;a&;
udx
k w
k af zmfajymMum; TeMf um;rIrsm;
jyKvkyfMuaomfvnf; atmufajc
tqifhXmeqkdif&m0efxrf;rsm;rSm
vkdufemaqmif&Gufjcif;rsm;r&SdbJ
awmiforl sm;tay: tmPmtoH;k
csum Ncdrf;ajcmufrIrsm;jyKvkyfMu
aMumif; jyifOD;vGifNrdKUe,f a'ocH
awmiforl sm;uajymMuonf/
xdo
k Ykdbd;k bGm;ydik v
f ,f,majr
rsm;tm; tmPmydik rf sm;ESihf cdek rD sm;
yl;aygif; odr;f ,lxm;jcif;rsm;udk
v,f,majrpHpk rf;ppfaq;a&; aumf
r&Siftaejzifh xdxda&mufa&muf
ppfaq;azmfxkwfay;&efvdktyfNyD;
a'ocHawmiforl sm;\ epfemqH;k I;H
rIrsm;udk tumtuG,fay;aqmif
&Guaf pvdak Mumif; awmiforl sm;u
ajymonf/
PT

t,f'Dwmha&;&m

trIaqmift&m&Scd sKyf
a'guw
f mtdtpd H
t,f'w
D mcsKyf
armifjrifjh rwf
tkycf sKypf rD t
H ,f'w
D m
ausmrf if;cdik f
wm0efct
H ,f'w
D m
atmifoefY (usKad um)f
trIaqmift,f'w
D m
[efopf
owif;t,f'w
D m
[efp;kd
t,f'w
D mtzJUG
pdeo
f mG ;jrm;
pmjyift,f'w
D m
&Jp;kd
'DZikd ;f wm0efcH
[efjrifrh &kd f
owif;axmufcsKyf
ode;f rif;atmif
tBu;D wef;owif;axmuf
atmifcikd Of ;D ? ZJG ? ajr;cspn
f Kd ?rif;0ef
owif;axmuf
0wf&nf? xGe;f xGe;f OD;
bmomjyef
cspaf q G ? aZmfrif;OD;? ausmo
f &l
pmrsuEf mS tjyiftqif
NzKd ;pnfol ? eE ? ppf&D
taxGaxGrefae*sm
xGe;f xGe;f Ekid f
aMumfjimwm0efcH
atmifausmrf ;dk ( 09 4211 07903)
aMumfjimtzJUG
&efuek -f pdik ;f pdik ;f ? csKad 0vGi?f *l;*l;
rEav;-rsK;d 0if;oef;
vlxq
k ufqaH &;
*Reaf omif;
k;H tzJUG
pka0? tdtad xG;
yHEk ydS w
f m0efcH
atmifoufO;D
jzefcY sad &;
&efuek f -aZmfxeG ;f ? atmifjrifh ? wif0if;
rEav;-ae0if;
xkwaf 0ol
OD;pHwif(,m,D-2010)
yHEk ydS f
vrif;yHEk ydS w
f u
kd f ( Nr-J 09947)
trSwf-113(ajrnD)?
32vrf;(v,f) ? yef;bJwef;NrdKUe,f/
apmifa& - 1000
wefz;kd - 300 usyf
H;k csKyf

txufjrefrf mjynf;kH cJG


trSwf-(104)? 26bDvrf;? 82 x 83
vrf;Mum;? atmifajrompHNrdKUe,f/
rEav;NrdKU/ 02 -33774

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 5 2 )
w e *F a EG ? 2 2 ? 'D Z if b m ? 2 0 1 3

t,f'Dwmhpum;

Munfhaumif;yghrvm; 2015
jrefrmh'Drdkua&pD acgif;aqmif
a':atmifqef;pkMunfu 2008 zGUJ pnf;tkyf
csKyyf kH tajccHOya'udk rjyifygu olrESihf
olrygwDwt
Ykd aejzifh2015 a&G;aumufyu
JG kd
0ifa&muf,OS Nf yKd irf nfr[kw[
f k ajymMum;
csux
f u
G af y:vmonf/ xdo
k q
Ykd ykd gu jrefrmh
EkdifiHa&;c&D;u b,fodkYjzpfvmrnfenf;/
twdu
k t
f cHygwDBu;D wpfck NyKd iyf rJG ES w
k x
f u
G f
jcif;rSm taMumif;csi;f &m rsm;pGm&Srd nfrmS
rvGaJ y/ xdt
k aMumif;jcif;&mrsm;xJrS xdyf
qH;k wpfcrk mS zGUJ pnf;yHjk yifqifa&;jzpfonf/
tEkid &f ygwDtaejzifv
h nf; zGUJ pnf;
yH k j yif q if a &;ud p u d k 2015 rwd k i f c if

udik w
f ,
G &f rnfjzpfovdk jrefrmhEidk if aH &;wGif
yg0ifqjJ zpfaom wyfrawmftaejzifv
h nf;
pOf;pm;oHk;oyfay;&rnfjzpfonf/ jrefrm
Ekid if \
H zGUJ pnf;tkycf sKyyf kH tajccHOya'onf
jrefrmEkid if o
H m;wdik ;f twGujf zpf&ef vGepf mG
ta&;Bu;D ayonf/ wpfpw
kH pfcak om? wpfpkH
wpf&maom taMumif;t&mudk umuG,rf I
jyKvkyfvdk a&;qGJjcif;rsKd;rjzpfoifh[k
aumufcsuq
f &JG rnfjzpfonf/
2015 a&G;aumufyw
JG iG f wwd,ygwD
rsm;vnf; ay:xGuv
f mEkid o
f nf/ wdik ;f &if;
om;ygwDrsm;onfvnf; pkpnf;oGm;Ekdif
onf/ tiftm;BuD;ygwDBuD;ESpfckomru

tqdyk gtiftm;Bu;D ygwDwu


Ykd kd rrDonfw
h ikd f
rwdr;f r,dr;f tiftm;&Sad om ygwDrsm;vnf;
ay:xGuv
f mEdik o
f nf/ 2015 upm;yGu
J vG
efpmG Munfah umif;rnfo
h abm&So
d nf/
jrefrmh'Drdkua&pD t"GefY&Snf&eft
wGuf Edik if aH &;upm;yG?J upm;uGuw
f o
Ykd nf
w&m;rQwrI tjynft
h 0&S&d ayrnf/ w&m;
rQwaom pnf;rsO;f ? pnf;urf;rsm;vnf; &Sd
&ayrnf/ xdkodkYqdkygu jrefrmh'Drdkua&pD
t"Ge&Yf n
S Nf y;D wdik ;f jynfaumif;usK;d ydrk jkd zpf
xGef;aprnf[k oHk;oyf&ayrnf/ ,ckvdk
vdrfcJwnf;vnf;jzpfaeonfh jrefrmhEkdifiH
a&;udk rSeu
f efjrefqefaom ajz&Si;f csurf sm;

jzifh 2015 rwdkifcif ajz&Sif;oifhonf[k


vnf; jrefrmEkid if aH &; todik ;f t0dik ;f u oH;k
oyfcsu&f MdS uonf/
rnfodkYyifjzpfapumrl jrefrmEkdifiH
om;wdkYtaejzifh Nidrf;csrf;aom EdkifiHa&;
jyKjyifajymif;vJru
I o
kd m vdv
k maeMuonf/
vSycJah om jrefrmhaEGO;D \ yH&k yd u
f x
kd ed ;f odr;f
&efrSm ,aeYjrefrmhEdkifiHa&; vrf;aMumif;
ay:wGi&f adS eaom NyKd iyf 0JG ifupm;orm;rsm;
ESifh 'dkiftzGJU0ifrsm;\ t"duwm0efBuD;
ozG,f&SdaeaMumif; rD;armif;xdk;jycsifyg
onf/
t,f'w
D m(18.12.2013)

2008zGJUpnf;yHkrjyifygu 2015 a&G;aumufyGJyg0ifrnfr[kwfaMumif; a': atmifqef;pkMunfajymMum;


jrefrmEdik if \
H twdu
k t
f cHacgif; aqmif
a':atmifqef;pkMunfonf 2008 zGUJ pnf;yHk
tajccHOya'udk vuf&t
dS pd;k &taejzifh rjyif
ygu2015a&G;aumufyw
JG iG fyg0ifrnfr[kwb
f J
Ekwx
f u
G rf nfjzpfaMumif;today;vdu
k o
f nf/
Edik if \
H ta&;ay:tajctaeqdw
k idk ;f
ppfwyfu tNrw
J rf;yg0if aqmif&u
G af ejcif;rSm
wyfrawmf\ppfpnf;urf;t&aomfvnf;
aumif;? jynfolESifhwyfrawmfMum; aoG;uGJ
atmif zefw;D ovdk jzpfaeonf uwpfaMumif;
aMumifh 2008zGUJ pnf;yHu
k kd jyifqif&ef txl;
vdt
k yfaMumif; a':atmif qef;pkMunfu olr
\ Facebook pmrsuEf mS ay:wGif twdtvif;
ajymMum;vdu
k o
f nf/ a':atmifqef;pkMunf
onf jrefrmEdik if \
H vlBuKd ut
f rsm;qH;k jynfol
axmufcrH I tjynft
h 0&&Sq
d ;kH Edik if aH &;twdu
k f
tcH acgif;aqmifwpfO;D jzpfNy;D olrudk15 ESpv
f ;kH
vH;k aetdrt
f us,cf sKyt
f jzpf tusO;f csxm;
onf/
olrudk Edik if jH cm;om;rdu
k u
f ,f tJ&pfEiS hf
tdrfaxmifjyKxm;oljzpfaomaMumifh b,f
aomtcgrS jrefrmEdik if \
H orw&mxl;udk yg
0if,SOfNydKifcGifhr&Edkifatmif 2008 zGJUpnf;yHk
tajccHOya'rSm jy|mef;xm;onf/ odkYaomf
vnf; olr\ cifyeG ;f jzpfolrdu
k u
f ,ft&J pfonf

1999ckESpfwGif NAdwdefEdkifiH uG,fvGefcJhNyD


jzpfonf/
Zl v d k i f v twG i f ; u usif ; ycJ h a om
jynfoUl vTwaf wmfwiG f tpd;k &ppfwyfbufu
2008 zGUJ pnf;yHk jyifqifp&mrvdak Mumif; tqdk
udkwyfrawmfvw
T af wmftrwf 109 OD;urJay;
Ny;D a':atmifqef;pkMunf\ 2008 zGUJ pnf;yHjk yif
qifa&;udkNLD ygwD0if ckepfO;D omvQirf aJ y;cJh

onf/ vTwaf wmftwGi;f ppfwyfu 25 &mckid f


EIe;f yg0ifaejcif;rSm rjzpfoifah om vky&f yfwpfck
jzpfonfh ppfacgif;aqmifrsm;u Edik if aH wmf\
toufwrQta&;Bu;D vSaom 'Dru
kd a&pD&&S&d ;
udk rnforYkd Qaqmif&u
G Ef ikd jf cif; r&Sad y/ 2015
a&G;aumufyw
JG iG v
f nf; a':atmifqef;pkMunf
0ifa&muf,OS Nf yKd irf nfukd rvdv
k m;ay/
a':atmifqef;pkMunftaejzifh olr \

NLD ygwDa&G;aumufyGJwGif tEdkif&&SdcJhygu


olrvnf; orwjzpfvmrnfjzpfonf/ a':
atmifqef;pkMunfonf &efuek w
f idk ;f a'oBu;D
aumhrSL;NrdKUESifh om,m0wDNrdKUwdkYwGifvnf;
rMumao;rDu 2008 zGUJ pnf;yHkjyifqifa&;a[m
ajymyGJjyKvkyfcJh&m jynfolvlxku wpfcJeuf
tm;ay;axmufccH MhJ uonf/
eD

jyifqifzwfaI y;yg&ef
Ny;D cJo
h nfhrGe;f wnfah e*sme,f twGJ(1) trSwf(48) wGiaf zmfjyyg
&So
d nfh &udK iw
hf yfrawmfrS 'kw,
d Adv
k rf LS ;Bu;D ausm[
f efEiS hf tifwmAsL;
wGif &cdik w
f yfrawmf[k azmfjyjcif; tm; &uKd iw
hf yfrawmf[k jyifqif
zwfaI y;&efEiS hf&uKd iw
hf yfrawmf\ ppfO;D pD;csKyfAdv
k rf LS ;Bu;D xGe;f jrwfeidk f
tpm; &udK iw
hf yfrawmf ppfO;D pD;csKyf Adv
k rf LS ;csKyx
f eG ;f jrwfEikd [
f k jyifqif
zwfaI y;yg&ef arwm&yfct
H yfyg onf/

pD;yGm;a&;

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 5 2 )
w e *F a EG ? 2 2 ? 'D Z if b m ? 2 0 1 3

jrefrmh a&eHESifhobm0"mwfaiGUvkyfief; *syefrpfqlbD&SDukrPD &if;ESD;jrKyfESHrnf


*syefEidk if \
H rpfqb
l &D DS pD;yGm;
a&;vkyfief;pkonf jrefrmha&eHESifh
obm0"mwfaiGUvkyfief; &if;ESD;
jrK yEf rHS v
I yk af qmif&ef *syefurk P
D
Jx eDye
G Ef iS hfoabmwlnrD &I cJah Mumif;?
tqdyk gukrP
\
D ydik q
f ikd af om &S,f
,mrsm;udk rpfqb
l &D u
DS 0,f,rl nf
jzpfaMumif;od&onf/JxeDyeG af &eHEiS hf
obm0"mwfaiGUukrP
o
D nf jrefrmh
a&eH vkyif ef; &if;ES;D jrK yEf rHS rI sm; vkyf
aqmifvsu&f adS e&m &JwcH eG af &eHEiS hf
obm0"mwf a iG U vk y f u G u f t yg
t0if tef'grefyifv,f obm0
"mwfaiGUESifh a&eHvkyfief;vkyfudkif
aeonf/
tqdyk g ukrP
o
D nf ,if;vkyf
ief; &S,,
f mydik q
f ikd rf I 50 &mcdik f

EIe;f &Sad e&m 10 &mcdik Ef eI ;f udk rpfql


bD&u
DS rk P
u
D jyefvnf0,f,rl nf
jzpfonf/ &JwcH eG af &eHEiS hf obm0
"mwfaiGUodkufudk 1992ckESpfwGif
awGU&Scd u
hJ m 2000 jynhEf pS w
f iG f pGr;f
tifxkwfvkyfrIrsm;jyKvkyfcJhonf/

&JwcH eG v
f yk u
f u
G rf &S aom obm0
"mwfaiGUudk a&mif;csxm;NyD; xkdif;
PTT ukrP
o
D yYkd v
Ykd w
T af y;aeonf/
xdt
Yk jyif&&Sad om obm0"mwfaiGU
rsm;udk jynfwiG ;f ESihf Ekid if w
H umodYk
xyfraH &mif;csay;aeaMumif; od&

onf/ ,if;pDrHudef;udk rav;&Sm;


Ekid if yH ikd f Petronas u t"duvkyu
f ikd f
vsu&f adS eonf/ &JwcH eG o
f nf jrefrm
Ekid if \
H a&eHEiS o
hf bm0"mwfaiGUvkyf
uGuf 'kw,
d tBu;D qH;k jzpf&m ,if;
pDru
H ed ;f rS a&eHpnfaygif; 800 ESin
hf D
rQaom obm0"mwfaiGUudk aeYpOf
xkwf,lvsuf&Sdaeonf/ tqdkyg
&JwcH eG o
f nf a&eHEiS hf obm0"mwf
aiGUrsm;xyfrx
H w
k ,
f El ikd zf ,
G &f o
dS nf/
rpfqb
l &D o
DS nf JxeDyeG af &eHEiS hf
obm0 "mwfaiGUwl;azmfa&;ukrP
D
ESihfyl;aygif;&JwcH eG pf rD u
H ed ;f udkvkyf
aqmifHkomru jrefrmha&eHESifh
obm0"mwf a iG U vk y f i ef ; rsm;
vnf; qufvufvyk af qmif&ef pdwf
0ifpm;aeonf/
aZmfrif;OD;

2013 ckESpf jrefrmbdef;pdkufysKd;rIrSm ,cifESpfuxuf 13 &mcdkifEIef;jrifh vm


urmhukvor*\ rl;,pf
aq;0g;ESihf jypfrq
I ikd &f m apmifMh unfh
avh v ma&;tzG J U (UNODC) u
jrefrmEkid if t
H wGi;f bde;f pdu
k yf sK;d xkwf
vkyfrIrSm 2012ckESpfESifh EdIif;,SOf
Munfv
h Qif 2013 ckEpS f ydjk rifw
h uf
vmaMumif;? bdef;pdkufysKd;rIudk
57800 pwk&ef;rDwmcefY pdu
k yf sK;d ae
aMumif; aMunmoGm;cJo
h nf/ 2013
ckEpS t
f wGi;f bde;f pdu
k yf sK;d rIrmS 2012
ckEpS u
f xuf 13 &mcdik Ef eI ;f jrifw
h uf
vmcJo
h nf[k od&onf/

UNODC \tkyc
f sKyrf 'I gku
d f

wm Yury Fedotov u]]2013 ckEpS f


twGi;f jrefrmEkid if &H UJ bde;f pdu
k yf sK;d
xkwv
f yk rf [
I m wef 870 &Srd ,fvYkd
cefYrSef;ygw,f}} [kajymqdkonf/
urmu
h v
k or*onf jrefrm? vmtdk
ESifh xdkif;EdkifiHwdkY e,fedrdwfxdpyf
vsuf&Sdaeaom a&TBwd*He,fajr\
bd e f ; xk w f v k y f r I tajctaeud k
ESppf Of tpD&ifcrH rI sm; jyKvyk o
f nf/
2012 ckEpS u
f jrefrmEkid if \
H bde;f
xkwv
f yk rf rI mS 670 wef? xdik ;f Edik if H

rS 3wefESifh vmtdkEdkifiHu 41
wefom &Scd ahJ Mumif; od&onf/
Fedotov u ]],ckEp
S t
f wGi;f
ta&SUawmiftm&S&UJ bde;f xkwv
f yk f
rIavhvma&; ppfwrf;rSm bde;f xkwf
vkyrf [
I m wd;k jrifah ew,f/ bde;f zsuf
qD ; rI u d k vk y f a qmif a eygw,f /
'gayrJh yrmPuwd;k jrifah eqJy}J }[k
ajymqdo
k nf/
jrefrmEkid if o
H nf urmwGif
tmz*efepwefEdkifiHNyD;vQif bdef;
pdu
k yf sK;d xkwv
f yk rf I 'kw,
d trsm;qH;k

EkdifiHtjzpf owfrSwfcH&onf/
1998 ESihf 2005 ckEpS t
f wGi;f ta&SU
awmiftm&S bde;f pdu
k yf sK;d xkwv
f yk f
rI yrmPavsmu
h sc&hJ m ukvor*
ESihf a'owGi;f tpd;k &rSm bde;f pdu
k yf sK;d
rI zsuq
f ;D ,if;ae&m tjcm;tpD
tpOfrsm;vkyaf qmif&efpDpOfco
hJ nf/
odaYk omf2006ckEpS rf pS bde;f pdu
k yf sK;d
xkwfvkyfrIrSm ta&SUawmiftm&S
a'owGi;f wd;k jrifrh rI sm; &Scd ahJ Mumif;
xkwjf yefcsuf azmfjyxm;onf/
aZmfrif;OD;

a[mifaumif[dkw,f
pD;yGm;a&;vkyfief;pk
[dkw,ftopfaqmufrnf
a[mifaumiftajcpdu
k f [dw
k ,f pD;yGm;a&;vkyif ef;pkjzpfaom
&Se*f &Dvmtkypf o
k nf jrefrmEkid if w
H iG f [dw
k ,fopfwnfaqmuf&ef
twGuf a':vm 115 oef;&if;ES;D jrK yEf rHS nfjzpfaMumif;od&onf/
xGuaf y:aeaom owif;rsm;t& tqdyk g[dw
k ,fvyk if ef;tkypf o
k nf
tcef;aygif; 350 yg0ifaom [dw
k ,ftopfwnfaqmufrnfjzpf
Ny;D uefawmfBu;D uef;teD;wGif wnfaqmufrnf[o
k &d onf/
tqdyk gxyfraH qmufrnfh [dw
k ,fopfonf &Se*f &Dvm[dw
k ,f
pD;yGm;a&;vkyif ef;pkrS &efuek Nf rKd U wnfaqmufaom 'kw,
d ajrmuf
[dw
k ,fjzpfvmzG,&f adS eonf/ ,if; vkyif ef;pk\ 'gdu
k w
f m Kuok
koon kwong u ]]aqmufvy
k rf ,f[
h w
kd ,ftopfukd 2016 ckEpS rf mS
tNy;D wnfaqmufomG ;rSmyg}} [k ajymqdo
k nf/
t&yfom;tpd;k & ajymif;vJ vmNy;D aemuf &if;ES;D jrK yEf rHS I vkyif ef;
rsm; [dw
k ,fEiS hf c&D;oGm;vkyif ef; rSm t"duusvsu&f adS e&m jrefrm
Ekid if o
H Ykd,ckEpS t
f wGi;f a&muf&o
dS nfh c&D;oGm;{nfo
h nfrh sm; ,cifEpS f
uxuf28&mcdik Ef eI ;f ausmfjrifv
h mzG,f&Sad eonf/tpd;k &xkwjf yefaom
pm&if;rsm;t& &efuek Nf rKd U [dw
k ,faygif; 200 ausm&f u
dS m tcef;
aygif; 9000ausm&f adS e&m vdt
k yfrrI sm; jzpfay:zG,&f adS eaMumif;od&
onf/

aZmfrif;OD;

jynfwGif;

Edkif^usOf;a[mif; tiftm;pkrS jyefYusJaeaom


EdkifiHa&;tusOf;om;a[mif;rsm;pkpnf;&ef
&nf&G,fcsufjzifh pmtkyfxkwfa0
Edik if aH &;tusO;f om;a[mif; rsm; tiftm;pkrSae&mtESt
YH jym;
wGif jyefu
Y saJ eaom Ekid if aH &;tusO;f om; a[mif;rsm; wpfpw
k pfpnf;
wnf; pkpnf;&ef &nf&,
G cf sujf zifh tajccH Ekid if aH &;odypH mtkyt
f m;
&efyakH iGtjzpf xkwaf 0&jcif;jzpfaMumif; Edik if aH &;tusO;f om;a[mif;
rsm; tiftm;pkrS ud&k x
J #G af cgifu 'DZif bm 18 &ufwiG f ajymMum;cJh
onf/
]]t"duu Ekid if aH &;tusO;f om;a[mif;awG awGUBuKH ae&wJh
tzufzufu edrfhusaewJh pdwfydkif;qdkif&m? kyfydkif;qdkif&mawGudk
jri w
hf ifay;zdYk 'Dpmtkyu
f x
kd w
k af 0wmjzpfygw,f/}} pmtkyaf wGukd
'DaeYupNy;D jzefcY srd mS jzpfygw,f[k if;u qufvufajymonf/
EkdifiHa&;tusOf;om;a[mif;rsm;onf vuf&SdtcsdefwGif
use;f rma&;ESihf ywfouf vdt
k yfygu aq;uko&ef csKUd ,Gi;f rIrsm;
BuKH awGUae &Ny;D pdwyf ikd ;f qdik &f mtaejzifh aep&m td;k tdrrf ahJ ejcif;rsm;
BuHKawGU ae&aMumif;od&onf/]]vGefcJhwJh&ufydkif;u jrefrmEkdifiH
q&m0efrsm; toif;rS Ekid if aH &;tusO;f om;a[mif;rsm; tiftm;pkeYJ
'de;f rwft&yf buf tzGUJ tpnf; wpfcek aYJ wGUcJw
h ,f/ Ekid if aH &;tusO;f
om;a[mif;rsm; tiftm;pkukdulnrD ,fqw
kd hJoabmwlnrD w
I pfcu
k kd
&&Scd yhJ gw,f}} [ktxufyg yk*Kd vu
f qufvufajymMum;onf/
Edik if aH &;tusO;f om;a[mif;rsm; tiftm;pkrS &efyakH iGtjzpf
xkwaf 0aom tajccHEikd if aH &;odypH mtkyf tm; pma&;q&m OD;armif
armifav;(uG,v
f eG )f ua&;om;cJNh y;D if;\use&f adS om rdom;pk
0ifrsm;rS Ekid if aH &;tusO;f om;a[mif;rsm; tiftm;pkov
Ykd LS 'gef;Ny;D
yxrOD;qH;k tBudrjf zifh tkyfa& 1000 du
k fEdyS u
f m jzefYcsdomG ;rnf
jzpfaMumif; od&onf/
cdik cf ikd f

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 5 2 )
w e *F a EG ? 2 2 ? 'D Z if b m ? 2 0 1 3

zGJYpnf;yHktajccHOya'jyifqifa&; rlabmifwpfck NBF rS


vTwfawmfaumfrwDodkh Zefe0g&DvwGif wifjyrnf
nDnGwfaom wkdif;&if;om;
ygwDrsm; zuf'a&;&Si;f NBF tae
jzifh 2008 zGUJ pnf;yHt
k ajccHOya'
jyifqifa&; rlabmifwpfcu
k kd vTwf
awmfzUJG pnf;yHt
k ajccHOya' avhvm
oH;k oyf a&;aumfrwDoYkd Zefe0g&Dv
wGif wifjyoGm;rnfjzpfaMumif; od&
onf/
zGJUpnf;yHktajccHOya'jyif
qifa&; rlabmiftaejzifh tcef;
vdu
k jf yifqifrrI sm;udk jyKvyk x
f m;Ny;D
NBF taejzifhzGUJ pnf;yHt
k ajccHOya'
jyifqifa&;ynm&Sirf sm;ESihf yl;aygif;
um a&;qGx
J m;jcif;jzpfNy;D jzpfEikd af jc
t&Sq
d ;kH tcsurf sm;udk wef;wlnrD Q
rI&Sdatmif jyifqifa&;qGJxm;
aMumif; od&onf/

tcef;vdu
k jf yifqifrrI al bmif
wpf&yftaejzifh a&;qGx
J m;jcif;
onf zGUJ pnf;yHt
k ajccHOya'yg yk'rf
rsm;onf wpfckESifhwpfck tcsdwf
tqufrsm;&Sad eonft
h wGuf yk'rf
wpfcjk cif;vku
d jf yifqif&ef rvG,u
f l
jcif;aMumifhjzpfNyD; NBF taejzifh
qErsm;udka&SUwef;rwifbJ wkdif;
&if;om;vlenf;pkrsm;\ tcGit
hf a&;
rsm; umuG,Ef ikd af &;qdo
k nfb
h ufrS
csOf;uyfa&;qGJxm;aMumif; csif;
trsdK;om;ygwDrS udk,fi,fyD;u
ajymonf/
]]jzpfEdkifajct&SdqHk; tcsuf
awGujkd yifqifxm;wmyg/ ppfwyf&UJ
tcef;u@awG avQmch swm? tcGihf
ta&;rw&m; awmif;qdkxm;wm

awGr[kwb
f J wef;wlnrD Q&adS &;udk
OD;wnfcsO;f uyf Ny;D a&;qGx
J m;wmyg
}}[k udik ,fy;D u ajymonf/
NBF rS aumfrwDow
Ykd ifjyrnfh
2008zGUJ pnf;yHt
k ajccHOya'jyifqif
a&;rlabmifwiG f zGUJ pnf;yHt
k ajccHOy
a'yg tcef; (14) cef;pvH;k yg0ifNy;D
tpdk;&ESifhwkdif;&if;om;rsm;tMum;
vdv
k m;csurf sm;tay:wGif aqG;aEG;
rIrsm;tBurd Bf urd jf yKvyk Nf y;D rS ,ckuhJ
odkY rlabmifwpfckudka&;qGJcJhjcif;
jzpfaMumif; od&onf/
vuf&t
dS ajctaewGiv
f nf;
2008zGUJ pnf;yHt
k ajccHOya'jyifqif
Edkifa&;twGuf wkdif;&if;om;tzGJU
tpnf;rsm;? Edik if aH &;ygwDrsm;rS BuKd ;
yrf;vsu&f NdS y;D trsKd ;om;'Dru
kd a&pD

*syeftpm;tpmrsm;udk t&om&Sd&Sdpm;oHk;EkdifwJhqdkif
*syeftpm;tpmrsm;udk t&om&S&d dS pm;oH;k vdo
k rl sm;twGuf &efuek Nf rKd U
'*HNk rKd Ue,f? pum;0gvrf;? trSwf (30) Tokyo BBQ Dining Manpuku qdik u
f kd
'DZifbm 15 &ufwiG f zGiv
hf pS cf ahJ Mumif;od&onf/
,if;qdik u
f kd nae 3 em&DrS n 11 em&Dtxd aeYpOfyrkH eS zf iG v
hf pS o
f mG ;rnf
jzpfNy;D tpm;taomufrsm;udk aps;EIe;f oufompGmjzifh t&om&So
d nfh tpm;
taomufrsm;udrk mS ,lpm;aomufEidk rf nfjzpfonf/ *syefEidk if rH S ESpf 30 tawGU
tBuKH &dS pm;zdrk LS ;rsm;OD;pD;csujf yKwaf om [if;rsK;d aygif; 90 ausmu
f kd rSm,l
pm;aomufEidk rf mS jzpfaMumif;vnf;od&onf/
*syefpwkdiftpm;tpmrsm;udk ESpfoufonfh rdbjynfolrsm;twGuf
aEG;axG;onf0h efaqmifrrI sm; jzifh twl&adS eonfh Tokyo BBQ Dining Manpuku
qdik u
f <kd uvSr;f cJyh g&ef vrf;nTeaf y;vdu
k &f ygonf/

tzGUJ csKyf NLD ygwDtaejzifv


h nf;
zGJUpnf;yHktajccHOya'jyifqifa&;
vlxkqEcH,lyGJrsm; wpfEdkifiHvHk;
twdik ;f twmjzihfusi;f yjyKvyk v
f suf
&So
d nf/
NBF taejzifh tajccH Oya'
jyifqifa&;udkyxrtqifhtaejzifh
jzpf E d k i f a jc&S d o nf h t wd k i f ; twm
twkid ;f jyifqifxm;jcif;jzpfonf/
tpd;k &uvnf; vufcEH ikd Nf y;D wkid ;f
&if;om;rsm;twGuv
f nf; tusK;d &Sd
ap&ef &nf&G,fa&;qGJxm;jcif;jzpf
um yxrtqifhatmifjrifygu
'kw,
d ? wwd,tqifw
h jYkd zifh vuf
awGUusaom jyifqifrrI sm;udk xyfrH
a&;qGJ rlabmifrsm; csrSwfoGm;
rnfjzpfaMumif; od&onf/ P.T

Blanco Fashion &JUtxl;tpDtpOf


Blanco Fashion rS Happy X'Mas and Happy New
Year,2014 txl;tpDtpOftjzpf highland & Highbury

trSww
f q
H yd yf g 'DZikd ;f qef; taEG;xnfrsm;udk 'DZifbm 11
&ufrS30&uftxd10&mcdik Ef eI ;f rS15&mcdik Ef eI ;f txdavQmch s
a&mif;csay;oGm;rnfjzpfaMumif;od&onf/
Blanco Fashion qdi
k u
f kd trSwf (3063)? awmf0if
pifwm? 'kw,
d xyf zGiv
hf pS x
f m;Ny;D qdik cf rJG sm;udk trSwf
(199)? Anm;'vvrf;? ,kZeyvmZma&SU? wmarGNrKd Ue,fEiS hf
trSwf (255)? taemf&xmvrf;? (31) vrf;ESihf Adv
k q
f eG f
yufvrf;Mum;? yef;bJwef;NrKd Ue,fvnf; zGiv
hf pS x
f m;
onf/

jynfwGif;

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 5 2 )
w e *F a EG ? 2 2 ? 'D Z if b m ? 2 0 1 3

38vrf;aps; ra&TYu
tiftm;oHk;rnf[kqdk
ausmufww
H m;NrKd Ue,f&dS 38vrf;aps;tm; 'DZifbm 21 &uf
tNyD;ajymif;a&TU&rnfjzpfNyD; rajymif;a&TUu tiftm;oHk;&rnf[k
ajymaMumif; 'DZifbm 18&ufwiG f ausmufww
H m;NrKd Ue,f pnfyif;kH
aps;ol? aps;om;rsm;ESihf jyKvyk af om tpnf;ta0;tNy;D wGif aps;
onfrsm;\ajymjycsut
f &od&onf/ aps;ol? aps;om; 160 teuf
70OD;wufa&mufco
hJ nfh tpnf;ta0;wGif ausmufww
H m;NrKd Ue,f
pnfyifom,mtkycf sKyaf &;rSL;ESihf pnfyif&w
J yfcrJG LS ;wdu
Yk 'DZifbm 19
aeYrS pwif 'DZifbm 21 &uftNy;D ajymif;a&TU&efEiS hf tiftm;oH;k &
rnfjzpfaomfvnf;zrf;qD;jcif;rsm;rjyKvyk v
f [
kd kajymcJah Mumif;od&onf/
]]38vrf;aps;u w&m;0ifcs ay;xm;wmr[kwaf yr,fh ESpf 80
ausmzf iG v
hf mcJw
h ahJ ps;yg/ ausmufww
H m;NrKd Ue,frmS &Sw
d hJ aps;wpfcyk g/
'D aps;uae Adv
k w
f axmifNrKd Ue,f? td;k tdrf ;kH taemufrmS &Sw
d hJ csr;f ajrh
aps;udk ajymif;&r,fw/hJ tJ'rD mS tus,f 3 ayyJae&m&Ny;D awmh ,mOf
tE&m,fvnf;&Sw
d ,f/ tJ'rD mS oGm;a&mif;wm wpfaeY 1300yJ&w,f/
vH;k 0tqifrajybl;}} [k aps;onfO;D ode;f aZmfuajymonf/
vrf;ol?vrf;om;55a,mufvufrw
S jf zifhNrKd Uawmf0efxw
H idk w
f ef;
xm;onht
f wGuf &Si;f vif;&jcif;yif jzpfaMumif; pnfyifuajymcJah omf
vnf; aps;onfrsm;u ta,muf 100axmufco
H nfv
h ufrw
S jf zifh
qufvufBuKd ;pm;um a&mif;csciG &hf atmifjyKvyk rf nf[o
k &d onf/
38vrf;aeolwpfO;D jzpfol a':rru ]]wkid w
f t
hJ xJ uRerf wdrYk yg
ygbl;/ aps;onfawGukd ud,
k cf si;f pmygw,f/ aps;onfawGu tul
tnDv&kd if ulnrD mS yg}}[kqo
kd nf/38vrf;tay:bavmuf&dSaps;qkid f
160 tm; a&TUckid ;f jcif;jzpfNy;D naeydik ;f te,fe,ft&yf&yfrS vmzGihf
onfh taemf&xmvrf;ay:rS aps;onfrsm;yg0ifjcif;r&Sdao;
aMumif;od&onf/ ZGJ

ntcsdefrawmf vufeufjzifU Ncdrf;ajcmufzrf;qD;&ef BudK;pm;onfU


trItay:wkdifMum;csuf wm0ef&Sdolrsm; tqifUqifUrSmMum;
wmarGNrdKUe,f&Sd &yfuGuft
wGi;f ntcsed rf awmf vufeufjzifh
Ncrd ;f ajcmufzrf;qD;&efBuKd ;pm;aom
'k&JtkyfESifh taygif;tygrsm;tm;
ta&;,lay;&efwkdifMum;csufESifh
ywfouf &efuek w
f ikd ;f a'oBu;D
&JwyfzUJG rSL;H;k rS tqifq
h ifn
h eT Mf um;
xm;NyD;jzpfaMumif; wmarGNrdKUe,f
trsKd ;om;'Dru
kd a&pDtzGUJ csKyrf S udn
k D
nDu ajymonf/
]]'DudpeJYywfoufNyD; wkdif;&J
rSL;uae vrf;rawmf&pJ cef;rSL;udk pHk

prf;zdYk nTeMf um;xm;w,f/ cdik &f rJ LS ;


Bu;D uae ajrmufOuvm pcef;rSL;
udk pHkprf;ppfaq;zdkY nTefMum;xm;
w,f}}[kif;uqufvufajymonf/
jzpfpOfrmS wmarGNrKd Ue,f? rtl
uke;f &yfuu
G ?f trSwf 25? av;vTm
(,m)? 135 vrf;aetdrw
f iG f aexkid f
aom OD;armifat;qdo
k t
l m; 'DZif
bm 7 &uf eHeuf 3 em&Dcefw
Y iG f 'k&J
tky&f efrif;vGiEf iS hf e,fxed ;f tzGUJ 0if
rsm;jzpfaom Zmenfatmif? atmif
ausmfrdk;? &JwyfzGJU0iftiftm; 40

ausmEf iS hf pGr;f tm;&Siyf pkH t


H &yf0wf
0wfqifxm;aom vltiftm;wpf
&m0efusicf efu
Y OD;armifat;tm;
aoewfjzifah xmufum Ncrd ;f ajcmuf
cJah Mumif; od&onf/
tqdyk gudpE iS yhf wfouf OD;
armifat;\ZeD;jzpfoEl iS hf &yfuu
G f
ol&yfuu
G o
f m; 16 OD;wdu
Yk jynfoUl
vTwaf wmfOu|? jynfxaJ &;0efBu;D
Xme? &efuek w
f ikd ;f a'oBu;D jynfoUl
vTwaf wmf;kH Oya'a&;&m pdppfaumf
rwD(aejynfawmf)? vHNk cKH a&;ESiehf ,f

pyfa&;&m0efBu;D ? &efuek w
f ikd ;f a'o
Bu;D &JwyfzUJG rSL;H;k ponahf e&mrsm;odYk
'DZifbm 16 &ufwGif w&m;0if
wdkifMum; pmay;ydkYcJhaMumif; od&
onf/
txufygtaMumif;t&mESihf
ywfouf tywfpOfaomMumaeY
xkwf Bi rGe;f wnfah e*sme,f twGJ
(1)? trSw(f 1) pmrsuEf mS tcsyyf kd
(D)wGiaf zmfjycJNh y;D jzpfonf/
cdik cf idk f

jrefrma&TUajymif;tvkyform;rsm; xdkif;Oya'yg tvkyform;Oya'rsm; rcHpm;&[kqdk


xdik ;f Edik if t
H wGi;f &Sdjrefrma&TU ajymif;tvkyf
orm;rsm; xdik ;f Edik if H twGi;f xkwjf yefxm;aom
xdkif;EdkifiHtvkyform; Oya'tm;tjynfht0
cHpm;&jcif;r&SdbJ cGJjcm;qufqHrIrsm;BuHKawGU
ae&aMumif; xdik ;f Edik if &H dS jrefrmoH;kH ESichf sw
d q
f uf
xlaxmif xm;aom jrefrmjynfom;rsm; ta&;
yl;wGJvIyf&Sm;rIaumfrwDrS Ou|OD;rdk;BudK;u
ajymMum;onf/
]]xkid ;f Edik if rH mS tvkyv
f yk af ewJh w&m;0if
tvkyorm;awG
f
a&m?a&TUajymif;tvkyo
f rm;awG
ygcGJjcm;qufqHcHae&wmawGudk aeYpOfBuHK
awGUae&w,f/ tcGit
hf a&;awG wef;wlr&bl;/

Oya't wkid ;f vkyo


f m;awGukd vpmray;bl;}} [k
if;u qufvufajymMum;onf/xdkif;EdkifiH
twGi;f a&muf&adS eaom tvkyo
f rm;rsm; cGjJ cm;
qufqHae&jcif;ESifhywfouf jrefrmEdkifiH&Sd
tvkyform;0efBuD;XmeESifh jrefrmtpdk;&wGif
t"duwm0ef&SdNyD; xkdif;EdkifiHtpdk;&yg wm0ef
&Sad Mumif; txufygyk*Kd vu
f qufvufajymMum;
onf/
xdik ;f Edik if t
H vkyo
f rm;Oya' t&aeYpm;c
taejzifhwpfaeYvQifbwf 300 owfrw
S x
f m;Ny;D
tcsed yf adk Mu;taejzifh wpfem&Dvsif 56 bwf
ay;&rnf[k jy|mef;xm;aomfvnf; jrefrm

tvkyo
f rm;rsm; taejzifh wpf&ufvQif bwf
200 0ef;usicf efo
Y m &&Sad e&aMumif;od&onf/
xdjYk yifo;kH em&DMumjrifo
h nfhjr0wD-aumhu
&dwfvrf;tm; wpfem&DomMumjrifhrnfh tm&S
vrf;rBu;D azmufvyk af eaom vkyif ef;cGiw
f iG f
xdik ;f Edik if o
H m;rsm;om vkyt
f m;c jynf0h pGm&&Sd
aMumif;? ,E&m;armif;ESiaf om xkid ;f Edik if o
H m;
wpfO;D vQifbwfaiG 1000 0ef;usicf ef&Y NdS y;D jrefrm
vkyo
f m;wpfO;D vQif bwfaiG 400 0ef;usicf efY
om&&Sad Mumif; OD;rd;k BuKd ;\ajymMum;csuft&od&
onf/
cdik cf idk f

jynfwGif;

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 5 2 )
w e *F a EG ? 2 2 ? 'D Z if b m ? 2 0 1 3

typftcwf&yfa&;pmcsKyfrlMurf;ESpfck\uGm[csufrsm;tay: tBuHay;wifjyEkdif&ef wkdif;&if;om;ygwDrsm;aqG;aEG;


&efuek ?f 'DZifbm-18
wpfEkdifiHvHk;twkdif;twm
typftcwf&yfpaJ &;pmcsKyrf Ml urf;
rsm;\ uGmjcm;csurf sm;ESihf ygwDrsm;
yg0ifcGifhtcef;u@ rlabmif
oabmw&m;rsm;tay: NBF tzGUJ
0ifwidk ;f &if;om;ygwDrsm;rS vIid Nf rKd U
e,f&dS Nird ;f azmifa';&Si;f H;k wGif 'DZif
bm 18&ufu awGUqHak qG;aEG;cJMh u
onf/
aqG;aEG;yGu
J kd typftcwf&yf
pJa&;rlabmifpmcsKyfrsm;ESifh ywf
ouf ynm&SifwpfOD;jzpfaom
awmif t mz&d u Ek d i f i H o m; Ms.

Hanners Siebert ESihf

nDaemifwidk ;f
&if;om;ygwDrsm;zuf'a&;&Si;f NBF
tzGJU0if wkdif;&if;om; 13ygwDrS
udk,fpm;vS,f 35OD;wufa&mufcJh
MuNy;D rlMurf;rsm;wGif vufeufjzKwf
odr;f a&;tcsuo
f nf t"duuGm[
aeonft
h csuw
f pfcsujf zpfaMumif;
wkid ;f &if;om;rsm;uajymonf/
tpd;k &ESihf wkid ;f &if;om;vuf
eufudkiftzGJUtpnf;rsm;tMum;
typftcwf&yfpJa&;vkyfief;rsm;
wGif vuf&Sdtajctaeonf wdk;
wufaumif;rGev
f su&f NdS y;D wpfEidk if H
vH;k twkid ;f twm typftcwf&yfpJ

a&;wGifjynfe,ftqift
h ypf&yfa&;
raqG;aEG;&ao;onfh tzGJUrsm;
yg0ifvm&ef vdt
k yfNy;D txl;ojzifh
tiftm;BuD;tzGJUrsm;yg0if&rnf
jzpfaMumif; Ms.Hanners Siebert
uajymonf/
tpd;k &taejzifh Nird ;f csr;f a&;
vkyfief;pOfrsm;wGif EkdifiHa&;ygwD
rsm;\tcef;u@udk tenf;i,fyg
0ifciG ahf y;vmonfh tajctaewGif
typftcwf&yfpaJ &;twGuf tpd;k &
ESiw
hf idk ;f &if;om;vufeufuikd t
f zGUJ
rsm;rS a&;qGx
J m;onfh rlMurf;pmcsKyf
ESpcf Mk um; uGm[csurf sm;? em;vnfrI

vGJrSm;rIrsm;udk aqG;aEG;jcif;jzpfNyD;
tjyKoabmaqmifaom tBuaH y;
wifjyrIrsm;udv
k nf; ESpzf ufpvH;k odYk
wifjyoGm;rnf[k &ckid w
f idk ;f &if;om;
rsm;wk;d wufa&;ygwD taxGaxGt
wGi;f a&;rSL;OD;vSapmuajymonf/
typftcwf&yfpJa&;pmcsKyf
rsm;wGif yg0ifaom rlabmifrsm;ESihf
rudkufnDaom wnfqJOya'rsm;
jyif q if z suf o d r f ; a&;wd k Y t wG u f
EkdifiHa&;ygwDrsm;\ tcef;u@
onf yg0if&rnfjzpfNy;D if;wdt
Yk ae
jzifhvTwaf wmfwiG f oabmwlpmcsKyf
rsm; yg0if a omtcsuf E S i f h

rudkufnDonfh Oya'tcsKdUudk jyif


qifay;Ekid &f ef axmufjyajymqdEk idk f
&rnfjzpfaMumif; Ms.Hanners
Seibert uajymonf/
vuf&w
dS iG f tpd;k &\Nird ;f csr;f
a&; typftcwf&yfpJa&;vkyfief;
pOf r sm;wG i f y gwD r sm;yg0if c G i f h u d k
w&m;0ifcGifhjyKay;xm;jcif;r[kwf
ao;aomfvnf; typftcwf&yfpJ
a&;ESihf ywfouf if;wdyYk gwDrsm;
taejzifh UNFC ESihf aqG;aEG;yGo
J ;kH
BudrfcefYawGUqHkcJhNyD;jzpfaomfvnf;
w&m;0ifr[kwfao;aMumif;OD;vS
apmuajymonf/

wkdif;&if;om;vufeufudkif
tzGUJ tpnf;rsm;rSvnf; typftcwf
&yfpJa&;pmcsKyfrlMurf;ESpfcktMum;
wGif uGJvGJcsuf 80&mckdifEIef;cefY&Sd
aMumif; xkwfazmfajymMum;xm;cJh
Ny;D if;tay:wGif wef;wlnrD Qr&I dS
aom rlabmifrsm;csrSwfEkdifa&;
twGufaqG;aEG;yGrJ sm;usi;f yaejcif;
jzpfNy;D pmcsKyrf Ml urf;ESpcf t
k Mum;wGif
wkdif;&if;om;ygwDrsm;\ tcef;
u@udk xif[yfap&ef ESpzf ufpvH;k
udktBuHay;rIrsm;jyKvkyfoGm;rnf
jzpfaMumif; csi;f trsK;d om;ygwDru
S kd
i,fyu
D ajymMum;cJo
h nf/
PT

jynfwGif;owif;

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 5 2 )
w e *F a EG ? 2 2 ? 'D Z if b m ? 2 0 1 3

typftcwf&yfpJa&;tNyD;wdkif oabmwlnD&a&;vkyfaqmif&ef Oa&myor*wkdufwGef;


Oa&myor*u jrefrmEdkifiH
twGi;f trsKd ;om;jyefvnfoifjh rwf
a&;vkyfief;rsm;vkyfaqmifrI wdk;
wufvmjcif;udBk uKd qakd Mumif; Edik if H
wpf0ef; typftcwf&yfpaJ &;qdik &f m
oabmwlnrD &I atmif qufvuf
wdk;jrifhvkyfaqmifapvdka Mumifh
wdu
k w
f eG ;f ajymqdv
k u
dk o
f nf/
'DZifbm 15 &ufaeYu Oa&m
yor*\ Edik if jH cm;a&;&m aumifpD
\tpnf;ta0;,if;uJo
h o
Ykd abm
xm; xkwfjyefaMunmcJhjcif;jzpf
onf/
aMunmcsuf ]]jynfwiG ;f Nird ;f
csr;f a&;vkyif ef;pOfawG wd;k wufvm
cJw
h ,f/ Oya'pd;k rd;k rIeYJ vlUtcGit
hf
a&;av;pm;vdu
k ef mrI&adS tmif vkyf

aqmif&r,f/ Nidrf;csrf;a&;wnf
aqmufru
I kd axmufyahH y;rSmjzpfNy;D
tzGUJ tpnf;toD;oD;Mum; tjyeft
vSeaf v;pm;vku
d ef mrI&&dS r,f/ bm
oma&;eJv
Y rl sKd ;a&;toGiaf qmifwhJ
y#dyuuv
kd nf; &yfwefaY tmifvyk f
aqmifoifyh gw,f}} [k azmfjyonf/
tqdyk gOa&myor*\owif;xkwf
jyefrIonf jrefrmEdkifiHESifh Oa&my
or*Mum; zGUH NzKd ;wd;k wufa&;qdik &f m
vkyfief;rsm;twGuf wdk;jrifhvkyf
aqmif&ef wGe;f tm;ay;ovdjk zpfchJ
Ny;D 2014 rS 2020 twGi;f Oa&my
or*EiS jhf refrmEdik if o
H YkdzGUH NzKd ;wd;k wuf
a&;vkyfief;rsm;wdk;jrifhvkyfaqmif
zG,&f o
dS nf/
ZMO

vQyfppf"mwftm;twGuf &if;ESD;jrKyfESHrIvkyfaqmif&ef jrefrmtpdk;&zdwfac:


jrefrmEdkifiH\ vkdtyfcsuf&Sdaeaom
vQypf pf"mwftm;udjk znfw
h if; Edik &f eftwGuf
jrefrmEdik if t
H wGi;f ausmufr;D aoG;oH;k "mwf
tm;ay;pufHkESifha&tm;vQyfppfoHk;"mwf
tm;ay;pufHkwdkYvma&muf&if;ESD;jrKyfESH&ef
jrefrmEdik if u
H awmif;qdck hJaMumif; ?vma&muf
vkyu
f ikd &f mwGif vlraI &;ESio
hf bm0ywf0ef;
usifqdik f &m tcuftcJjyemrsm;rjzpfay:
apa&;ESio
hf wfrw
S x
f m;aom vkyx
f ;kH vkyf

enf;udk vku
d ef m&rnfjzpfaMumif; xkwjf yef
aMunmxm;onf/
Ny;D cJah om ESpaf tmufwb
dk mvuwnf;
u jrefrmEdkifiHpGrf;tifudk jznfhwif;&ef
yk*v
u
d qdik &f mvkyif ef;rsm;udk vQypf pfxw
k f
vky&f m toH;k jyKciG ahf y;xm;onf/ vuf&dS
tcsed w
f iG f jrefrmEdik if rH mS vQypf pf "mwftcuf
tcJjzpfvsu&f adS e&m ESpf30 vQypf pf"mwftm;
pDru
H ed ;f udk vkyaf qmifvsu&f adS eonf/

b@ma&;tcuf t cJ r sm;aMumif h
a&tm;vQypf pf "mwftm;ay;pufkH ckepfc?k
a&aEG;aiGUoH;k pufkH oH;k ckEiS hf ausmufr;D aoG;
oHk;pufHk ESpfck rwnfaqmufEdkifrIaMumifh
"mwftm;5000r*g0yfavsmeh nf;cJ&h aMumif;?
jrefrmEdik if w
H iG f vQypf pf"mwftm;ESppf Of 15
&m cdik Ef eI ;f wd;k jri v
hf su&f adS e&m 2015 ckEpS w
f iG f
r*g0yf 3000 eD;yg;xd wd;k jri v
hf mrnfjzpf
onf/

tpd;k &taejzifv
h nf; vQypf pf"mwf
tm; pDru
H ed ;f udk taumiftxnfazmf&ef
wpfO;D wnf; raqmif&u
G Ef ikd af omaMumifh
jynfwGif;ESifh EdkifiHjcm;&if;ESD;jrKyfESHolrsm;udk
vQypf pf"mwftm;twGuf vma&muf&if;ES;D
jrK yEf &HS ef zdwaf c:jcif;vnf;jzpfonf/
ZMO

jrefrm? uarm'D;,m;
qefwifoGif;rIudk
pHkprf;rIvkyfrnf
r[kwf[k
Oa&myor*qdk
pdkufysKd;arG;jrLa&;aumifpD
onf Oa&mywGif qefwifydkYrIjrifh
rm;aejcif;ESihf ywfoufpHpk rf;ppf
aq;rIrsm;jyKvyk &f ef Oa&myaumfr
&SifxH awmif;qdkrIrsm; jyKvkyfcJh
aMumif;od&onf/
pdu
k yf sK;d arG;jrLa&; aumif pD\
tzGUJ 0ifEidk if rH sm;jzpfaom tDwvDEiS hf
useif g;Ekid if u
H pkaygif;awmif;qdrk I
vkyaf qmifcjhJ cif;jzpf&m txl;ojzifh
jrefrmESifh uarm'D;,m;EkdifiHwdkY\
qefwifoiG ;f rIukd tao; pdwpf pkH rf;
avhvm&ef awmif;qdkcJhjcif;jzpf
onf/
odkYaomf Oa&myor*u
vuf&t
dS csed w
f iG f aps;uGuf jzpfay:
aeaomrnDrQrIrsm;udk pHkprf;ppf
aq;rIvkyaf qmifrnfr[kwaf Mumif;?
tajctaersm;udv
k nf; apmifMh unfh
rIvyk af qmifomG ;rnf[k 'DZifbm
16 &ufu b&ufqJvfNrdKUwGif
usif;ycJhaom pdkufysKd;arG;jrLa&;
aumifpt
D pnf;ta0; ajymqdo
k mG ;
onf/
ZMO

10

rEav;

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 5 2 )
w e *F a EG ? 2 2 ? 'D Z if b m ? 2 0 1 3

rEav;wGif HIV ydk;ul;pufcH&ol aehpOfawGY&Sd


rEav;? 'DZifbm-18
rEav;wGif aeYpOf HIV ydk;
ul;pufc&H olo;kH OD;cefY awGU&Sad eNy;D
ART aq;&&So
d l ckepfaxmifausmf
&SdaMumif; wm0ef&Sdolrsm;xHrSod&
onf/
]]'guuReaf wmfwt
Ykd zGUJ &JUvIyf
&Sm;rIeYJ csw
d q
f ufrNd y;D aoG;ppfwo
hJ l
awGyg/ aemufxyf b,favmuf&dS
r,fqw
kd mawmh rod&ygbl;}} [k jref
rmEdik if HHIVESihfaexkid o
f rl sm;toif;

\ rEav;a'oqdkif&m udk,fpm;
vS,f udAk nm;OD;uajymonf/ ud,
k f
wkid fHIVa&m*g&So
d nfukdodorl sm;xH
rS tjcm;olrsm;odYk ul;pufjcif;xuf
rodolrsm;xHrSul;pufcH&EIef;uydk
rsm;aMumif; if;uajymonf/
HIV udktcrJh ppfaq;EdkifNyD;
vdktyfonfrsm;udk tpdk;&uvHkvHk
avmufavmufay;xm;aMumif; rE
av;wdik ;f a'oBu;D ckct
H m;usqif;rI
ul;pufa&m*gESihf umvom;a&m*g

wdu
k zf suaf &;wm0efcH q&m0efBu;D
a'gufwmausmpf ;kd uajymonf/ xdYk
jyif ul;pufenf;rsmteuf vdif
aMumifu
h ;l pufc&H ol 90 &mckid Ef eI ;f
txd&adS Mumif;ajymonf/ xdaYk Mumifh
a&m*g wm;qD;umuG,af &;tpDt
pOfwiG f tjyKtrlt&ul;pufEikd af jc
&So
d rl sm;teuf cEmud,
k &f if;Ny;D pD;
yGm;&Smaom trsKd ;orD;rsm;ESihfif;wdYk
\tdraf xmifbufrsm;?cspo
f rl sm;ESihf
azmufonfrsm;udka&m*gjzpfymG ;EIe;f

avQmch sEikd &f ef BuKd ;pm;vsu&f adS Mumif;


if;uqdo
k nf/
2011-2015 ckEpS f a&m*gul;
pufrEI eI ;f avQmch sa&;tpDtpOfwiG f
cEmud,
k &f if;ES;D Ny;D pD;yGm;&Smaom t
rsdK;om;rsm;udkvnf; OD;wnfvm&
aMumif; a'gufwmausmpf ;kd uajym
onf/ ]]olwu
Ydk akd wmh xdawGUzdcYk uf
ygao;w,f/ 'gayrJh Net Work
awGuwpfqifh qufoG,faqmif
&Guaf eygw,f}} [k if;uajymonf/

xdjYkyif,ckEpS fEd0k ifbmvtxd


rEav;wGif ART aomufo;kH aeol
7000 ausm&f NdS y;D if;wdrYk mS e,ft
oD;oD;rS jzpfaMumif;a'gufwmausmf
pd;k u ajymonf/ ]]'guawmh aq;
aomufoal wG&UJ vlraI &;t&olwYkd
&JUa'orSm aq;r,lcsifbl;qdk&if
tqifajywJhae&mrSm,lMuwmyg/
rEav;uvlawGvnf; wjcm;ae&m
awGrmS ,lMuygw,f}} [k if;uqdk
onf/ HIV ul;pufc&H onfukdapmpD;

pGmod&rSom aq;0g;ukoNyD; om
rmef vlwpfa,mufuo
hJ aYkd exdik o
f mG ;
Edik rf nfjzpfaMumif; HIV ESiahf exkid o
f l
rsm;u ajymonf/
jrefrmEdkifiHwpfEdkifiHvHk;wGif
ckcHtm;usqif;rIul;pufa&m*gESifh
umvom;a&m*gwkdufzsufa&;t
zGUJ aygif; 40 ausm&f NdS y;D todynmay;
a&; vkyif ef;tygt0if vkyif ef;pOf
10 ckuv
kd yk af qmifvsu&f adS Mumif;
od&onf/
aEGO;D

rdwDvm&Sd rD;avmifae&mrsm;
tpm;xdk;csxm;ay;jcif;rSm epfemrIrsm;&Sdae

rEav;NrKd w
Y iG ;f
City Bus ,mOfBu;D rsm;
ajy;qGrJ nf
rE a v;wk d i f ; a'oBuD ;
,mOf vkyif ef;rsm;Bu;D MuyfraI umf
rwD (,- u-u)onf rEav;NrKd U
wGi;f City Bus ,mOfBu;D rsm;jzifh
NrKd UwGi;f c&D;onfajy;qGyJ aYkd qmif
Ekid &f ef tpDtpOf&adS Mumif; if;Xm
erSppkH rf;od&&dS onf/
]]vuf&Sd,mOftoif;awG
u tiftm;wwfEkdifwJh,mOfydkif
&Siaf wGudCity
k BusawGtp;xd;k 0,f
,lajy;qGEJ idk af tmif oufqidk &f m
awGeJY ndEIdif;ay;r,f/ wjcm;
yk*v
u
d ukrP
aD wGu wifoiG ;f
vmwJh City Bus awGukd tusK;d wl
yl;aygif;ajy;qGaJ patmif pnf;H;k
&rSmyg/ aemufyikd ;f rSm ,-u-u
taeeJY ud,
k yf ikd u
f rk P
D axmifNy;D
tpk&SifawGeJYvkyfoGm;rSmyg}}[k
,-u-u(NrKd UwGi;f )rSwm0ef&o
dS l
wpfO;D uajymonf/
NrdKUwGif;ajy;qGJaeaom
c&D; onf,mOfvidk ;f rsm;wGif'dik ef m
,mOf 117pD;? [dkif;vwf,mOf
12pD;? vdkufx&yf,mOf 324pD;?
pkpak ygif; 453 pD;jzifh ,mOfvikd ;f
44ckrS ajy;qGJay;aejcif;jzpfNyD;
,mOftdk,mOfa[mif; tyfESHa&;
pDrcH suw
f iG f csuyf vuf,mOfrsm;
tyfESH vkdufx&yf,mOfESifh
'dik ef m,mOfrsm; tpm;xd;k ajy;qGcJ hJ
aMumif; od&onf/
City Bus rsm; w&m;0ifwif

oGif;0,f,lNyD; vuf&Sdajy;qGJae
aom 'dik ef m? [dik ;f vwf? vku
d x
f &yf
,mOfrsm;udk wjznf;jznf;avsmh
enf;oGm;atmif vkyfaqmif
NrdKUwGif; c&D;onfydkYaqmifa&;
tqifjh rifrh m;vmap&ef rEav;
wkid ;f a'oBu;D tpd;k &tzGUJ \yHyh ;kd
ulnDrIrsm;vdktyfaeonf[k qdk
onf/
,mOfvyk if ef;rsm; Bu;D MuyfrI
aumf r wD ( Nrd K UwG i f ; )taejzif h
aeYpOf ,mOftpD;a& 407pD;jzifh
c&D;onfaygif; ig;aomif;av;
axmifausmu
f kd o,f,yl aYkd qmif
ay;aeaMumif;? NrKd U wGi;f ,mOf&yf
rSww
f idk f 190ESihf c&D;onfem;ae
aqmif 54aqmifjyKvkyfxm;NyD;
jzpfaMumif;od&&dS onf/
]]rEav;rSm bwfpfum;
pD;wJhol &mckid Ef eI ;f enf;vGe;f w,f/
[d k i f ; vwf , mOf r S m awmif vl
tjynfhr&Sdbl;/ City Bus qdk&if
"mwfqzD ;kd eJ&Y wJch &D;onfeYJ 0ifaiG
tqifajyrSmr[kwb
f ;l / &efuek f
rSmqd&k ifawmh bwfpu
f m;toH;k
jyKMuawmh c&D;onftjynfhyJ/
rEav;uqkdifu,fyJ tm;xm;
wJNh rKd Uqdak wmh b,fomG ;oGm; qkid f
u,fyo
J ;kH Muwmyg}}[k ,mOfvidk ;f
toif;wpfckrS if;wdkY\tjrif
udak jymMum;cJo
h nf/
ajr;cspn
f Kd

tMurf;zufy#dyursm;jzpf
yGm;cJhonfh rdwDvmNrdKU&Sd rD;avmif
oGm;onfhae&mrsm;tm; jyefvnf
tpm;xd k ; csxm;ay;rnf h t pD p Of
onf epfemrIrsm;&Sad eonf[k rdwD
vma'ocHrsm;uqufo,
G af jymqdk
cJo
h nf/
]]t&ifwkef;u ay 30_50
tuG u f a wG t ay:rS m tck ay
20_40tcef;awGu
kd Nf y;D taxmuf
txm;trSefjyEkdifwJhvludkyJay;
r,fqNkd y;D wm0ef&o
dS al wGuac:ajym
w,f/ uReaf wmfwYkd e*drk v
l ydik q
f idk f
wJh taetxm;xuf trsm;Bu;D epf
emygw,f}}[k ajruGujf yefvnf&,l
vdo
k nfh epfemolwpfO;D uajymMum;
onf/
,if;odkYajruGufjyefvnfcs
xm;ay;rnfhtpDtpOftm; wkdif;
a'oBu;D 0efBu;D csKy?f rdwv
D mcdik rf LS ;
ESihf &efuek Nf rKd UrS a&mife'fAvDro
d m;
pk[t
k rnfcx
H m;aom aqmufvyk f
a&;ukrPDwpfckwdkYyl;aygif; vkyf
aqmifMujcif;jzpfNy;D ukrP
b
D ufu
vnf; xdktpDtpOfudk oabmwl
vufcaH Mumif; vufrw
S rf sm;vku
d v
f H
&,laeonf[k od&&dS onf/
]]olwaYkd y;wJw
h u
dk cf ef;awGukd

,lzo
Ykd abmwlygw,fqNkd y;D pcef;xJ
rSm vufrSwftwif;vkdufxdk;ckdif;
w,f/ rxd;k wJo
h al wGuv
kd nf; Ncrd ;f
ajcmufwmrsKd;awG&Sdaew,f}}[k
'kuonfpcef;twGif; aexkdifMu
olrsm;uajymqdo
k nf/
xku
d o
hJ Ykdjyefvnfae&mcsxm;
rIudk ESpfzufepfemolrsm;u vHk;0
tvdkr&Sdonfhtjyif e*dkrlvrdrdwdkY
ydkifqkdifxm;onfhtuGuftwkdif;

jyefay;Mu&ef awmif;qdrk u
I kdrdwv
D m
cdik rf LS ;jzpfou
l jiif;qdo
k nfh tjyif
,ckvyk af y;aeonfh tpD tpOftm;
vufrcHvQif 'kuonfpcef;wGif
wpfoufvHk;aexkdifoGm;&rnf[k
ajymqdck ahJ Mumif;od&&dS onf/
]]olwu
Ykd wku
d cf ef;yHpk aH wGukd
ADEdkif;awGxkwfNyD; vkdufuyfw,f/
Ak'b
mombufuvnf; vufrcHwhJ
tjyiftJ'yD pkH aH wGvmuyfwmawmif

armif;xkwfvkdufMuw,f/ uRef
awmfwdkYbufuawmh 0ifuyfoGm;
w,f/ udk,fhae&mtwkdif;jyefay;
r,fvYkd tpd;k &u aMunmxm;cJNh y;D rS
tckMuawmhb,fvdkjzpfoGm;wm
vJ}}[k a'ocHwpfO;D uajymonf/
tqkdygudpESifhywfouf
aqmufvyk af &;vkyaf qmifrnfhukr
PDbufukd qufo,
G cf ahJ omfvnf;
qufo,
G rf rI &&Scd ahJ y/ ajr;cspn
f Kd

jyifOD;vGif odrf;qnf;v,fajrrsm; jyefvnfa&mif;csae


jyifO;D vGi?f 'DZifbm-18
rEav;wkid ;f a'oBu;D jyifO;D
vGiNf rKd Ue,ftwGi;f &Sd awmiforl sm;
xHrS twif;t"rodrf;qnf;xm;
aom v,f,majrrsm;tm; a'o
qkid &f mtmPmydik rf sm;ESihf cdek v
D yk f
ief;&Sirf sm;aygif; Ncu
H u
G rf sm; du
k f
um a&mif ; csjcif ; rsm;jyKvk y f a e
aMumif;a'ocH awmiforl sm;uajym
onf/
a'ocHawmifolrsm;\ bdk;
bGm;pOfqufEidk if aH wmfoYkdtcGerf sm;
ay;aqmifumvkyfudkifvmcJhonfh
v,f a jrrsm;ud k pD r H u d e f ; rsm;
taMumif;jyum ppfwyf? opfawm?
qnfajrmif;? a'ocHtmPmydik rf sm;
ESifh cdkeDvkyfief;&Sifrsm;u 1990
jynfhESpfcefYrSpwif odrf;,lxm;
Mujcif;jzpfNyD; vuf&SdtcsdefwGif

yk*v
u
d ydik rf sm;jyKvyk u
f m jyefvnf
a&mif;csrrI sm;jyKvyk af eMuaMumif;
awmiforl sm;uajymonf/
v,f,majrrsm;odrf;,lpOf
u pDru
H ed ;f rsm;[kq&kd mwGif aumfz?D
yd;k Zm? toHviT hf ?kH wyfajr? opfawm
BudK;0dik ;f ajrrsm;[kqu
kd m odr;f ,lcJh
Mujcif ; jzpf a omf v nf ; pD r H u d e f ;
taumiftxnfazmfvyk u
f ikd rf rI sm;
rSm &mckdifEIef;tenf;i,fomvkyf
udik cf MhJ ujcif;jzpfNy;D pDru
H ed ;f taumif
txnfrazmfonfah jrrsm;? ydv
k QaH jr
rsm;ud k a'ocH a wmif o l r sm;xH
jyefvnfay;tyfjcif;r&Sb
d J vufoifh
&may;jcif;rsm;udv
k nf; jyKvyk rf rI sm;
&Sad Mumif;od&onf/
pDru
H ed ;f odr;f qnf;ajrrsm;rSm
jyifO;D vGiNf rKd Ue,ftwGi;f yif v,f
ajr{uwpfoed ;f cef&Y EdS idk Nf y;D pDru
H ed ;f

pdu
k cf if;rsm;udk tenf;tusO;f om
pdu
k yf sK;d MuNy;D if;pdu
k cf if;trsm;pkrmS
vnf;atmifjrifrrI &Sb
d J pDru
H ed ;f rsm;
&yfqidk ;f xm;rIawGU&aMumif; awmif
oltodynmzGUH NzKd ;wd;k wufa&; uGef
&uftzGJU0if OD;aZmfoef;uajym
onf/
odr;f qnf;ajrrsm;ay:wGif pD
rHudef;taumiftxnfazmfonfh
cdkeDvkyfief;&Sifrsm;taejzifh pDrH
ude;f pdu
k cf if;rsm; atmifjrifrrI &Sb
d J
ypfxm;&mrS pD;yGm;a&;t& ajraps;
rsm; aumif;vmonft
h cgwGif jyef
vnfvma&muf Ncu
H u
G rf sm;du
k f
um a&mif;csvsu&f adS Mumif; ajrodr;f
cHawmifow
l pfO;D uajymonf/
awmiforl sm;taejzifh ,aeY
rdrw
d v
Ykd ,f,majr rsm; jyefvnf&&Sd
a&;twGuf wifjywkdifMum;rIrsm;?

awmif;qdkrIrsm;jyKvkyfvmMuonfh
tcsdefwGif twif;t"rv,f,m
ajrrsm;odr;f ,lxm;aom ukrP
rD sm;
taejzifh csucf si;f ausmufwidk rf sm;
pdu
k u
f m NcpH nf;d;k cwfjcif;rsm;? qkid ;f
bkwfaxmifjcif;rsm;jyKvkyfMuNyD;
bd;k bGm;ydik v
f ,f,majrrsm;ay: jyef
vnfxeG ,
f ufpu
kd yf sK;d onfh awmif
olrsm;udk w&m;pGq
J zkd rf;qD;axmif
csjcif;rsm;jyKvyk Mf uaMumif; awmif
olrsm;uqdo
k nf/
xdkYtjyif EkdifiHawmfpDrHudef;
rsm;? wyfyikd af jr? opfawmydik af jrrsm;
[kqu
kd m odr;f ,lxm;Muonfh v,f
ajrrsm;udv
k nf; tcsKUd aomtmPm
ydik yf *k Kd vrf sm;rS yk*v
u
d ydik rf sm; jyef
vnfjyKvkyfum a&mif;csjcif;rsm;?
NcpH nf;d;k cwfjcif;rsm; jyKvyk v
f su&f dS
onf/
P.T

jynfolYpum;

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 5 2 )
w e *F a EG ? 2 2 ? 'D Z if b m ? 2 0 1 3

11

vS aqmif - jr armif o wif; p um; 0dkif;

vTwfawmftrwfawG odef; 1000udk b,fae&mrSm b,fvkdoHk;rvJ


aZmfx#G af rmif

vS/ / b,fvdkvJudkjrarmif&JU aysmuf


csuo
f m; aumif;vScsnv
f m;/
jr/ / aumif;qdk pm;a&;?aomufa&;?
aea&;? xkid af &;u &Sad o;oud;k As/
vS/ / [kwyf ghAsm / tckacwfu pm;a&;?
aomufa&;tjyifaea&;uydck uf
aewmyJAs/
jr/ / cufwmuawmh tukecf ufwm
ygyJAsm/
vS/ / tukeaf wmhrcufygbl;As/ aemuf
qdk wcsKd Uudpa wGtqifajyawmh
rSmyg/
jr/ / bmaMumifv
h AJ s/ qkpd rf;ygOD;/
vS/ / bmaMumifv
h q
J akd wmh vTwfawmf
trwfawGukd a'ozGUH NzKd ;a&;awG
vkyzf Ykd usyo
f ed ;f 1000 cGijhf yKay;
vdu
k v
f yYkd AJ s/
jr/ / tif;rqd;k ygbl;? t&ifu a'o
zGUH NzKd ;a&;twGuf a'oE&tpd;k &
awGu [kww
f ?d ywfwdcsay;Edik cf hJ
wmr[kwb
f ;l qdak wmh tckoed ;f
1000 qdw
k yhJ rmPu a'ozGUH NzKd ;
a&;twGufpdw0f if pm;p&mawmh
aumif;om;As/
vS/ / tJ'gajymwmayghAs/ vTwaf wmf
uaecsay;vdu
k w
f hJ ode;f 1000
eJY vTwaf wmf trwfawGua'o
zGUH NzKd ;a&;vky&f ifbmaMumifh rwd;k
wuf?rzGUH NzKd ;vmp&m&Sv
d AJ sm?aemf/
jr/ / 'geJaY eprf;ygOD;As/ cifAsm; vTwf
awmftrwfa wGu tJ'Do def;

1000udkb,fae&mawGrmS oH;k rSm


vJAs/
vS/ / [b,fae&mawGrSmoHk;&rSmvJ
As/ vdt
k yfwahJ e&mawGrmS oH;k rSm
ayghAs/
jr/ / at;av vdt
k yfwahJ e&m awGrmS
oH;k wmu[kwNf y?D b,fvkd vkt
d yf
wJah e&m awGrmS oH;k rSmvJ/ tJ'v
D kd
oH;k zdv
Yk t
kd yfw,f? rvkt
d yf bl;qdk
wmudak &m b,fvo
kd wfrw
S f qH;k
jzwfovJ/
vS/ / 'gcifAsm;pum;udu
k wfajymwm
yJAs/
jr/ / b,fEh ,
S hf pum;udk uwfajym&rSm
vJAs/ vTwfawmftrwfawGudk
qEraJ y; a&G;cs,cf w
hJ hJ rJqE&iS f
jynfow
l pfa,muft aeeJaY wmh
ud,
k rhf q
J Ee,fuae a&G;aumuf
wifajrmufcHcJh&wJhtrwfawG
tJ'rD q
J Ee,ftwGuf bmawG
vkyaf y;aeovJqw
kd mawmh od
csiw
f myJav/
vS/ / tckvnf; a'ozGUH NzKd ;a&;vkyzf Ykd
trwfawGukd ode;f 1000 csay;
vdkufNyDyJAsm/ cifAsm;wdkYwcsdKU
udpawGudkawmh tjyKoabm
aqmifNy;D Munfo
h ifw
h ,fAs/
jr/ /cifAsm;ajymwmvufcHygw,f
udkvSaqmif&,f/ 'gayrJhtjyK
oabmeJyY J Munfah evdrYk Ny;D bl;As/
Check & Balance qdw
k m&Sad o;

w,f/
vS/ / 'gqdk cifAsm;ajymcsiw
f mu tJ'D
ode;f 1000 udk b,fae&mrSmoH;k
r,fqw
kd mudkcsjyapcsiw
f mvm;/
jr/ / csjyapcsifwmr[kwfbl;/ csudk
csjy&rSm? 'grSvTwfawmftrwf
awGu,
dk rhf q
J Ee,ftwGuf bm
awGvkyfay;vJqdkwm rJqE&Sif
jynfolawGuodrSmav/ 'grS
vnf; yGifhvif;jrifomrI&SdrSm
r[kwv
f m;/
vS/ / cifAsm;Asm pum;udak uGU0du
k f Ny;D
ajymaew,f/ wJw
h ;kd yJajymvdu
k f
prf;yg/ cifAsm;jzpfapcsiw
f mu
a'ozGHUNzdK;a&;twGuf csay;
vdu
k w
f hJode;f 1000 udv
k w
T af wmf
trwfawG b,fae&mrSmoHk;
w,f? b,fvkd oH;k w,fqw
kd m
odcsiw
f mr[kwv
f m;/
jr/ / aocsmwmayghAsm/ 'gayrJ'h gu
usKyf wpfa,mufwnf;odcsif wJh
udpr [kwb
f ;l As/ rJqE&iS f jynf
oltrsm;pk&JU qEAs/ cifAsm;
pOf;pm;Munfah v ? 'DacwfrmS ode;f
1000 qdw
k mbmrS&w
dS m r[kwf
bl;/ 'gayrJha'ozGHUNzdK;a&;vkyf
zdw
Yk pfjym;wpfcsyrf S r&Sw
d mxuf
pm&if 'Dodef; 1000 uawmfHk
wefkHtaxmuftulr[kwb
f ;l /
'g aMumifh a'ozGUH NzKd ;a&;udk xdxd
a&mufa&muf? jrifjrifxifxif

vkyaf pcsiw
f m/
vS/ / cifAsm;wkdY? usKyfwdkYawGodawmh
a&m bmjzpfvmrSmvJ/
jr/ / [ udv
k aS qmif& cifAsm;wdYk usKyf
wdo
Yk ad wmh rvkt
d yfwahJ e&mawG
rSm oH;k xm;&if 'grSr[kwOf ;D pm;
ray;oifw
h ahJ e&mawGrmS OD;pm;
ay;NyD;oHk;xm;&if axmufjyvdkY
&wmayghAs? A[dt
k pd;k &&JU bwf
*suf toH;k p&dwaf wmif rvdt
k yf
&if j zwf a wmuf &ao;wmyJ ?
a'ozGHUNzdK;a&;vkyfwJhtcgrSm
vnf; rvdktyfwmawG? OD;pm;
ray;oif h w mawG y gaew,f
qd k & if a wmh axmuf j y&rS m yJ ?
jzpfEdkif&if t&yfbufvlUtzGJU
tpnf;awGu ode;f 1000 eJv
Y yk f
r,fah 'ozGUH NzKd ;a&;vkyif ef;awG
b,favmufxx
d ad &muf a&muf
jzpfrvJqdkwmudk apmifhMunfh
a0zefoifw
h ,fAs/
vS/ / vGecf w
hJ hJ q,fpEk pS af wGu 'Dvkd
a'ozG H Y N zd K ;a&;vk y f z k d Y t wG u f
&efyHkaiGcsay;wmvnf;r&Sdbl;?
vkyrf ,fo
h v
l nf;r&Sb
d ;l / tckqkd
&efyHkaiGvnf;csay;w,f/ vkyf
r,fhvTwaf wmftrwfawGvnf;&Sd
w,f/ t&ifxufpm&if tvm;
tvm trsm;BuD;aumif;vm
w,f/ 'gudkcifAsm;wdkYu apmifh
MunfhzdkYaumif;w,f/ bmnm

qdkwm enf;enf;rsm;rvGefbl;
vm; ? rk'w
d mav;yGm;prf;ygAsm/
ud,
k rf S rvkyEf ikd b
f /J olrsm;vkyf
wmudk ra0zefprf;ygeJAY sm/
jr/ / cifAsm; rSm;aeNyAD s udv
k aS qmif?
tJ'DvdkapmifhMunfhw,f? a0zef
axmuf j yw,f q d k w m ud k , f h
tvkyu
f ,
kd v
f yk w
f mAs?vTwaf wmf
trwfawGuvnf; olwu
Ykd akd &G;
aumufwifajrmufvdkufwJh rJ
qEe,fu rJqE&iS jf ynfoal wG
twGuf a'ozGHUNzdK;a&;vkyfay;
w,f/ 'g[molwdkYtvkyfolwdkY
vkyw
f m/
vS/ / usKyu
f bmrSrjzpfb;l As / wpf
a,mufeJYwpfa,muf? wpfzGJUeJY
wpfzUJG roifrh wifjh zpfNy;D a'ozGUH
NzKd ;a&;rvkyEf ikd b
f J 'H&k if;u 'H&k if;
jzpfaerSmudk pdk;&drfwmwpfckyJ
&Sw
d ,f/
jr/ / rpd;k &dryf geJAY sm/ tck[mu wwf
Edik o
f rQtrSm;t,Gi;f enf;atmif
tjyeftvSex
f ed ;f nd rIqw
kd rhJ suf
vH;k awGeyYJ J apmifhMunfhoGm;MurSm
yg/ 'Drdkua&pDrSm tjyeftvSef
xde;f ndr rI &S&d if olvt
J mPm &Si?f
t&if;&Sifpepfvdk jzpfoGm;rSm
r[kwv
f m;/ t&if;&Sipf epfvjkd zpf
oGm;rSmr[kwv
f m;? wu,fawmh
cifAsm;awG;Ny;D yloifw
h mu tJ'g
As? tJ'g/

12

aqmif;yg;

bmomt,ltqrsm;onf avmb?
a'go?arm[? rmefrme? tbdZm? rp&,
d
rnfaom tw&yd rf sm;uif;a0;um Nird ;f csr;f
at;jraom tmoDo raemqErsm;ayguf
zGm;vmaprnfh pm&dwpdwf0dnmOf xdef;
uGy&f m r@dKiMf u;D wpfcjk zpfayonf/ urmOD;
tpu vlom;wdo
Yk nf a&Munf&m jrufE&k m
&SmazG&if; tkypf zk UJG aecJv
h mMu&mrS ,HMk unf
&m udk;uG,frIrsm;udk pwifvmcJhonf/
ud;k uG,rf I bmomt,lukd taMumif;jyK
vltcsi;f csi;f todtjrif? cHpm;csu?f oabm
xm;em;vnfrzI vS,u
f m pnf;vH;k nDnw
G rf ?I
o[Zmwjzpf r I ? Nid r f ; csrf ; om,mrI u d k
t"dym ,fziG q
hf &kd ef ouf0ifvmcJMh uonf/
wjznf;jznf; todtjrift,ltq wd;k wuf
vmonfEiS t
hf rQ bmomuGjJ ym;rI? ,HMk unf
csu"f avhpdu
k f jcm;em;rIrsm; uGjJ ym;qef;opf
um trsKd ;trnfpv
kH ifc&hJ onf/
"avhw?l pdu
k w
f ?l oGijf yifvuPmwl
olrsm;u rsKd ;EG,pf w
k rl sm;[k bmombm0
owfrw
S v
f mMuum urmay:wGif vlom;
rsKd ;EG,pf rk sm; &mcsu
D jJG ym; tkypf zk UJG vmMuNy;D
ud;k uG,&f mbmomaygif;pHk ouf0ifaeMu
onf/ uGjJ ym;&mrS cGjJ cm;vmonf/ cGjJ cm;&mrS
jcm;em;vmum ol p d r f ; qef v monf /
olprd ;f qefvmum tjypfjrifvm&mrS &efol
ozG,f tjiKd ;xm;vmMuonf/
rdrd\yk*dKvfu taoG;tom;? rdb
aqGrsKd ;? vlrsKd ;? Edik if ?H ydik q
f ikd rf pI aom t&mrsm;
xuf vufqyk v
f ufuikd af zmfjyr&aom
,HMk unfu;kd uG,&f mbmomw&m;udk wefz;kd
xm;rIpw
d Z emrf apmfum;cH&vQifqwfqwf
xdrcH cHpm;&jcif; 'D*&Dtwdkif;twmrSm
vlom;wpfOD;ESifhwpfOD; xyfwlusonf/
t&m&muGjJ ym;Muaomfjim; bmoma&;cH
,lcsut
f ay: apmfum;cH&aomtcg ayguf
uGcJ pH m;rI? wHjYk yefrx
I yfwu
l saejcif;udk rnf
onfh ed,mr? rnfonfo
h t
D &kd ED iS t
hf ajz&Smr
&Sif;jyEdkifyg/ [kwfygonf/acwfpepfodyH
ynmrnfrQyifwdk;wufajymif;vJvmygap
rdr,
d kH Munfu;kd uG,&f m bmomw&m;tm;
apmfum;cH&aomtcg vlom;wdik ;f cHjyif;em
MuOf;vufwjYkH yefvpkd w
d jf zpfymG ;&pNryJ g/
jrefrmhordik ;f acwftqufqufwiG f
vlom;rsdK;EG,fpk pwiftajccsaexdkifu
wnf;u vlrsKd ;? d;k &m"avh? ,Ofaus;rIx;kH
wrf;pOfvmrsKd ;pHEk iS b
hf momt,l0g'toG,f
oG,f ouf0if,HkMunfrIrsm;ESifh uGJjym;pGm
aygif;pyfzUJG pnf;xm;onfukdawGUjrif&onf/
uGJ jym;jcm;em;aomfvnf; cEDw
&m;xm;um
wpfO;D udw
k pfO;D epfemaprnft
h ajymtqdk
tjyKtrlrsm;a&Smif&mS ; oifjh rwfaysm&f iT f
pGmaexdik cf MhJ uonf/
,ck'Drdkua&pDpepfajymif;jrefrmhvlU
todik ;f t0dik ;f wGif'Dru
dk a&pD\vGwv
f yf cGihf

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 5 2 )
w e *F a EG ? 2 2 ? 'D Z if b m ? 2 0 1 3

tpdk;&u wm0ef,lrI r&Sdaomtcg


autrf
Freedoom of Expression udw
k vGt
J oH;k cs

um wpfzufEiS w
hf pfzuf wpfO;D udw
k pfO;D epf
ematmifjyKrlajymqdk a&;om;vm
onf/Edik if Ha&; NyKd ib
f uf? pD;yGm;a&;NyKd if
bufrsm;Mum; ,cifuuJo
h Ykdvuf0g;Bu;D
tkyf csKyfjc,fvS,fcGifhr&bJ yGifhvif;jrif
om&Srd ?I ,SONf yKd if vkyf aqmifvm&aomtcg
bmoma&;bufoYkd
ta&NcKH toGiaf jymif;
um cGuf apmif; ckwaf jcxd;k
vmMuonf/
'Dru
kd a&pDu ay;aom vGwv
f yf
pGm xkwaf zmfciG u
hf kd qJqckd iG ?hf dik ;f pdik ;f cGihf
txl; ygrpfyrmvd&k mqGt
J oH;k cs vmonf/
tpd;k & u wm0ef,rl rI &Sad omtcg vlxu
k
pm&dw azmuf ,Ofaus;rIaysmufvmonf/
trsm; nDvQif udk ]uR}J [k zwf&onf[k
xifjrif vmonf/ acwfay: a&pD;aMumif;
aemuf vdu
k u
f m qdik ;f oHAo
kH MH um;u vlpnf
wwfaom jrefrmh"avhpdu
k u
f kdtoH;k csum
EdkifiHa&;?pD;yGm;a&; tjrwfxkwfaerI
rsm;udk zH;k uG,v
f rf;vT&J ef bmom
a&;vIid ;f wHy;kd rsm;Mum; vIid ;f cdpk ;D xm;
cdik ;f onfukvl
d wpfpkuonf;ajcBuKd ujf zpfae
Muonf/ rD',
D mtcsKd UpmrsuEf mS rsm;xuf
azmfjycJhaom &mZ0wfrIrsm;wGif bmom?
vlrsKd ; cGjJ cm;jyvmrIu Hate Speech rsm;&JU
tp[k qdak omf jiif;tHrh xif/ ud,
k rf S tjypf
uif;vSonf[k aoG;em;xifa&mufum
wpfyg;olu tjypfusL;vGejf cif;onf xdo
k l
,HMk unf&m bmomw&m;aMumif[
h k ,d;k pGyf
um tav;tjrwfxm;&mbmomw&m;
rsm;ud k tjyef t vS e f y k w f c wf M uonf /
avSmifajymifoa&mfMuonf/ tjypf&mS qJ
qdMk uonf/
xdrk QEiS rhf wif;wdrb
f J Zmwf&edS jf ri v
hf m
atmif vkyMf uZH mwfrsm;cif;um 0g'jzefMY u
onf/ vIHUaqmfMuonf/ xdktusdK;&v'f
tjzpf bmoma&; tMurf;zufrrI sm;jzpfum
trsm;jynfojl rifuiG ;f a&SU ay:ay:xifxif
vlowfuiG ;f rsm;qifEMJT uonf/ydik q
f ikd rf rI sm;
vk,rl ;D IUd zsuq
f ;D Muonf/vlowfordik ;f cif;
Ny;D vlikd ;f Zmwf0ifcMhJ uonf/
rdrw
d cYkd if;onfZh mwf vlBuKd urf sm;um
y&dowfawmif;qdrk rI sm;onfukd odjrif vm

aomudk,fusdK;zuf
tworm;rsm;u topftopfaom zefw;D
vkyfBuHrI rsm;jzifh tmHkvTJ &ef vIHUaqmf
pnf;H;k aoG;xd;k Mujyefonf/ tjcm;bmom
uJo
h Ykd ude;f *Pef; wpfcu
k kd yHw
k u
l ;l touf
oGi;f um vuf&ZJ uf&J ay: ay:xifxif vkyf
aqmifvmonf/ trsKd ;? bmom? omoem[k
olawmfaumif;w&m; [pfa<u;um wkw?f
"m;udkif jynfysufudef; qdkufatmif
aumufuspBf uHpnfMuav onf/ td;k pD;xd;k
vdkYumuG,fMurnf[kqdkum olwpfyg;
touft;kd tdrpf nf;pdru
f kd ysupf ;D &mysupf ;D
aMumif; t"rw&m; a[mMum;avonf/
EdkifiHawmf wnfNidrfrIysufjym;um EdkifiH
a&;tmHv
k NJT y;D awmrD;avmifawmaMumif
vufcarmif;cwfued ;f tpDtrHcsavonf/

pkef;jyL;rsm;u acgif;
axmifvmum a&Toriftvdkuf
rSm; igESihfrwl igh&efo[
l k txifa&mufum
bmomt,lrwlolrsm;tm; tjrpfjywf
okwo
f ifa&;pdwu
f ;l tdyrf uf rufMuonf/
pdwq
f ifikd ;f udw
k &m;cRe;f ESihf tkyx
f ed ;f ay;&
rnft
h pm; oHCmtcsKd Uu tdr&f iS ?f {nfo
h nf?
xH;k ESv;kH rlum ay:jyLvmjzpfa&;? trsm;jynf
oltay: MoZmanmif;ap a&; tcGiahf umif;
,lpifay:wufcJhonf/ bmoma&; t,l
tqoabmxm;rsm;udkEdik if aH &;oDt&dk yD rm
ajymif;vJo;kH pGu
J m avmuDa&; pGuzf ufvm
onf/ Edik if aH &; tcif;tusi;f udk Iyaf xG;
eufeaJ ponf/ &efow
l ;kd Ny;D rdwaf qGaysmuf
apatmif? trSeef t
YJ rSm; ? "reYJ t"r a&m
,Suo
f mG ;atmif tmHv
k rf;vTMJ uonf/
tmPm&tpd;k &u w&m;Oya'pd;k rd;k
a&; tm;enf;onf[k oabmoufa&muf
atmif rxdwxd ta&;,lrjI yKNy;D xde;f odr;f
vdu
k ?f jyefvw
T v
f u
kd f vkyu
f m w&m;Oya'

vufwpfvHk;jcm; bufvdkufrIudkjyKonf/
aemuf u G , f u Bud K ;ud k i f o l u d k & S m aeqJ
a,mifa,mifvkyfonf/ omoemh acgif;
aqmifrsm;u Celeberity rsm; tvm;
tajym? ta[m? trlt&mrsdK;pHkESifh
trke;f w&m; bufqD omomxd;k xd;k a[m
Mum;ae onf/ enf;rsKd ;pHo
k ;kH olUxufig
emrnfBuD;atmif pifjrifha`ErJh okyf
aqmif vmonf/ olwpfvligwpfrif; OD;eif;
yJah xmif vkyaf qmifvmNy;D Zmwd rmef<uum
bmomjcm;rsm;tm; rdpm rsm;? wd&pmefrsm;[k
ajymqdka&;om;vmonftxd w&m;0if
apmfum;jyum tdik ;f pdwf NyKd iv
f mMuonf/
pm;p&mr&Sad tmif? aep&mrJah tmif vkyMf u&
rnf[al om aoG;xd;k rItm; edAm ef
odkYa&mufaMumif; usifhpOfozG,f
t,Hrk mS ;vm Muonf/ bk&m;yGrJ sm;
aps;a&mif;cGifh rjyK&ef? ta&mif;
t0,frjyK&ef um;pD;cGifh rjyK&ef
Ed;I aqmfco
hJ nf/ Pf&nferd yhf g;
ol? wpfzufpGef; wpf,loefwdkY
tBudKufawGUum vufawGUusio
hf ;kH
vmonf/ Ak'bmomwpfOD;\ ,kwfnHh
rIaMumifh Ak'u
jdk ypfwif r&ovdk tpvmrf
bmom0if w pf O D ; \ tjyKtrl a Mumif h
tp v mrf b momud k apmf u m;r&yg/
vluvl? bmomu bmomcGJjcm;odjrif
&rnfom/ wpfbmom ESihfwpfbmom tNy;D
owfacsrIef;ypf&ef rnfodkYrQrjzpfEdkifyg/
vlUtoufrsm;pGm touf ZD0ed cf sKyNf ird ;f oGm;
aomfvnf; urmwnfoa&GU bmomt,l
0g'rsm;uawmhxGe;f um;vsu&f adS eOD;rSmyg//
bmoma&; apmfum;aerIrsm;jyif;xefvmyg
u aygufurJG rI sm;ESi&hf ifqidk &f rSmyg/
Edik if aH &;?pD;yGm;a&;rsm;tuGuaf &TU&ef
bmomw&m;tm;tvG,w
f ul vufyw
l u
kd f
toH;k rcsoifyh g/bmoma&;t,l0g'tay:
onf;cHEdkifpGrf; enf;yg;Muwmudk,frS?olrS
r[kwf/ ouf&SdtodPf&Sdolwdkif;yg/
Sensitivity trsm;qH;k ESihf xdcu
kd &f v
S ,
G q
f ;kH
aom bmomw&m;tm;owdEiS hf udik w
f ,
G f
wwfro
S m vlUb0oufwrf;rSm Nird ;f csr;f rI
tppftrSe&f Edik rf mS yg/

b0yHk&dyf

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 5 2 )
w e *F a EG ? 2 2 ? 'D Z if b m ? 2 0 1 3

13

0efBuD;csKyforD;jzpfcJhayr,fh b0udk omrefom jzwfoef;cJh &ol


'Drdku&ufwpfygwD ( jrefrm)taxGaxGtwGif;a&;rSL; a':oef;oef;Ek\b0yHk&dyf
jzLvrf;rBu;D udk um;jzwfoef; vdu
k Nf yq
D w
kd meJY vrf;&JUnmbufjcrf;udk Munfrh ,fq&kd if omrefval ewdu
k cf ef;av; wpfcrk mS t0ga&mifqikd ;f bkwBf u;D wpfcek YJ
t0ga&mifay:rSm tpdr;f a&mif a'gif;tvHwpfcu
k kd awGU&rSmyg/ tJ'guawmh 'Dru
kd &uf wpfygwD (jrefrm)vdYk ac:wJh Edik if aH &;ygwDwpfc&k UJ H;k cef;yg/ jrefrm
Edik if &H UJ yxrqH;k ygvDref'rD u
kd a&pDacwfrmS 0efBu;D csKyOf ;D Ek&UJ orD;jzpfol a':oef;oef;Ek&UJ ygwDvnf;jzpfygw,f/ 'Dru
kd &ufwpfygwD(jrefrm)[m 2010
t axGaxGa&G;aumufyw
JG ek ;f u wpfBurd ?f 2012 Mum;jzwfa&G;aumufyrJG mS wke;f u wpfBurd 0f ifa&muf,OS Nf yKd icf ahJ yr,fh ud,
k pf m;vS,af vmif;wpfae&mrS tEdik rf &
cJyh gbl;/'gayrJh ygwDacgif;aqmifawG[mwdik ;f jynf&UJ Edik if aH &;vrf;aMumif;tcsKd ;tauGUwpfcrk mS Edik if aH &;ygwDwpfct
k aeeJY &yfwnfzv
Ykd t
kd yfr,fqNkd y;D awmh Edik if aH &;vIyf
&Sm;rIawGvyk f aqmifNy;D 2013 ckEpS t
f xd Edik if aH &;ygwDwpfct
k jzpf qufvuf&yfwnf aeqJjzpfygw,f/ 'Dru
kd &ufwpfygwD(jrefrm)&JU taxG axGtwGi;f a&;rSL;vnf;jzpf?
jrefrmEdik if &H UJ yxrqH;k 0efBu;D csKyjf zpfcw
hJ hJ OD;Ek&UJ orD;vnf; jzpfoal ':oef;oef;Ek&UJ b0jzwfoef;yHak wG[m pdw0f ifpm;p&maumif;ygw,f/ 0efBu;D csKyo
f rD;jzpfcahJ yr,fh
tJ'u
D mv wke;f u tcGit
hf a&;&zdaYk eaeomom ud,
k yf ikd t
f cGit
hf a&;awGawmif trsm;Bu;D epfemcJ&h wJh jzpfpOfawG&cdS zhJ ;l w,fvYkd a':oef;oef;Eku zGi[
hf ygw,f/

odrf

]]1947 ckEpS f atmufwb


kd m 31 &uf
rSmarG;ygw,f/ tJ'DrSmtefwDh"mwfyHku
owif;pmxJrmS ygvmw,f/ bmjzpfvv
Ykd q
J kd
awmh tJ't
D csed af zazu 0efBu;D csKyjf zpfum
paygh/ a&G;aumufyaJG wmhrvkyaf o;bl;aygh
av/'gayrJv
h w
G v
f yfa&;r&ciftcsed af v;&JU
tpd;k &tzGUJ rSm azazu 0efBu;D csKyjf zpfaeNy/D
'Dawmh tefwu
hD akd rG;wJt
h csed rf mS Armhacwf
owif;pmuae xnfah y;vdu
k w
f maygh/ tJ'D
tcsed u
f 0efBu;D csKyo
f rD;taeeJaY ygh/ 'gayrJh
tefww
D u
Ykd awmh omrefro
d m;pk wpfcyk gyJ/
txl;ojzifh tazu ol&UJ tvkyef yYJ wfouf
Ny;D tefww
D rYkd mS bmrStusKd ;cHpm;cGirhf &Sb
d ;l /
tcGit
hf a&;ray;bl;/ tarhuv
kd nf;tJ'geJY
ywfoufNy;D wif;wif;usyu
f syf ajymxm;
w,fav/ tefwb
hD 0u omrefywf0ef;usif
rSm Bu;D jyif;vmwJh omrefvyl gyJ/ 0efBu;D csKyf
orD;jzpfvYkd bmrSx;l uJwmrsKd ;r&Scd b
hJ ;l / rdwf
aqGtaygif;toif;awGu omrefvydk gyJ}}
vkaYd jymygw,f/
tmPm&Siaf wGvufxufu vlBu;D
om;orD;awG[m ausmif;aumif;aumif;rSm
wuf? ae&maumif;aumif;awGrSm ae
xdkifcJhayr,fhzqyvacwfu vlBuD;om;
orD; jzpfc&hJ wJo
h al wG&UJ b0u tJ'aD cwfu
ausmif;awmif aumif;aumif;rwufEikd cf &hJ
bl;vdYk a':oef;oef;Ekuajymygw,f/
]]i,fi,fuwufcw
hJ hJausmif;uawmh
ruf o &pf t*F v d y f [ d k u f p ul ; vf r S m yg/
oli,fwef;uaepwufw,f/ t&ifwek ;f u
tJ'v
D kdc&pfausmif;awG? omoemjyKausmif;
awGukd cGijhf yKxm;w,fav/ tJ'rD mS wufae
&if;eJY wpfaeYazazwdv
Yk w
T af wmfrmS trwf
awGu ajymvmw,f/ olwdkYtrwfawG&JU
om;orD;awGq&kd iftckvkd ausmif;awGrmS
rxm;Edik b
f ;l / 'Dtpd;k &tzGUJ uvlawG? aemuf
0efBuD;csKyfom;orD;awGusawmh wuf&
w,faygh/ 'gudkrauseyfbl;qdkNyD;awmh
vTwaf wmfxrJ mS ajymw,f/ tJ't
D csed rf mS
tefwDu ESpfwef;a&mufaeNyD/ ESpfwef;
atmifaeNyD;NyDqdkygawmh/ tazu tJ'D
vTwaf wmfNy;D wJt
h cgrSm tdrjf yefvmNy;D awmh
wpfcgwnf;ararudkajymw,f/ orD;udk
ausmif;xkwv
f u
kd w
f /hJ taruawmh csuf
csi;f Bu;D qdak wmh bmaMumifv
h aJ ygh/ wu,f
awmh tpd;k &ausmif;u t&ifwek ;f uawmh
trsKd ;om;ausmif;vdaYk c:wmaygh/ wu,f
awmh tJ'w
D ek ;f u ausmif;awGuaumif;Mu
ygw,f/ odyrf uGmygbl;/ tefww
D u
Ykd omo
emjyKausmif;rSmqdak wmh t*Fvyd pf mawG? bm
awGyNkd y;D awmh aumif;wmayghaemf/ ydo
k ifay;
wmaygh/ Ny;D awmhyu
kd q
f w
H wfEikd w
f o
hJ al wG
&JUom;orD;awGrsm;w,f/ tefww
D MYkd uawmh
ydkufqHwwfEdkifwmr[kwfa yr,fh tJ'D
ausmif; aumif;w,fqv
kd Ydkwufvu
kd w
f myJ/

tefwt
hD pfuakd wG? tpfrawGawmif 'DtrsKd ;
om;ausmif;rSmyJwufMu&wm/ tefwv
D uf
xufro
S mwuf&wm/ 'Dawmh ckeu tefwhD
udkausmif;ajymif;xm;r,fqakd wmh tefwu
D
idak wmhwmyJ/ ywf0ef;usit
f opfurkd oGm;
csifvdkY/ araruvnf; azazhudkem;vnf
w,f/ 'Dawmhajymif;aygh/ tJ'w
D ek ;f u tefwD
wufwhJ rufo&pfqw
dk mu tck '*Hk -1 aygh/
tJ'u
D ae tefwu
hD kd jynfvrf;u tckww
D D
pDuykd v
Ykd u
kd w
f ,f}} vkYd olruajymygw,f/
a':oef;oef;Ek&UJ i,fpOftcgu
ynma&;jzwfoef;rI[m wnfwnfNird Nf ird f
r&Scd b
hJ ;l vdYk olruajymygw,f/ 0efBu;D csKyf
OD;Ek&JU EdkifiHa&;jzwfoef;rIawGatmufrSm
rMumcPqdo
k vdk ausmif;tajymif;ta&TU
awGeYJi,fpOftcgu ynmudak umif;aumif;
roifEikd cf b
hJ ;l vdYk olruzGi[
hf ygw,f/
]]aemufyikd ;f rSmvnf; xyfajymif;&yg
w,f/ bmvdv
Yk q
J akd wmh tJ'rD mS u a,musmf ;
av;eJY rdef;uav;wGJxm;awmh araru
ausmif;xyfajymif;a&m/ tJ'w
D ek ;f u r&rf;NcH
ausmif;vdkYac:wJh rdef;uav;ausmif;udk
ajymif;a&m/ tJ'u
D ykd v
Ykd u
kd w
f t
hJ csed rf mS taz
u tdraf pmift
h pd;k &tjzpfeYJ tJ'w
D ek ;f u Adv
k f
csKyfae0if;udktmPmvTJxm;wJh tcsdefeJY
oGm;udu
k fw,f/tJ'rD mS ajcmufwef;pNy;D awmh
wufwhJ tcsed u
f wnf;u tefwu
hD kd csK;d ESrd f
xm;wJhoabm&Sdw,f/ pmoifwJhtcgrSm
tNrJazazraumif;aMumif;awGudk xnfh
ajymw,f/ tJ'gaeYwidk ;f ajymw,f/ 'gawmif
tefwED pS v
f avmufukd onf;cHw,f/ wpf
aeYawmh azazeJYvrf;avQmufxGufawmh
tJ'DhtaMumif;udkajymjyjzpfw,f/ 'Dawmh
azazu bmvdt
Yk pu wnf;urajymwmvJ
vdkYajymw,f/ tJ'DrSm ausmif;xGufvdkuf
jyefa&m/ tefwDhrSm ausmif;r&Sdbl;jzpf
oGm;jyefw,f/tJ'rD mS NrKd Urrde;f uav;ausmif;
tck '*H-k 3 udak jymif;vdu
k w
f ,f/ ajym&r,f
qdk&if tefwDupmawmfcsif&ufeJY rawmf
cJb
h ;l /'Dvekd o
YJ mrefval wGvykd J10wef;atmif
oGm;awmh pD;yGm;a&;wuov
kd w
f ufaygh}}vdYk
ajymygw,f/
zcifjzpfol OD;EkuEdik if aH &;udk i,fpOf
uwnf;u wpdu
k rf wfrwfvyk cf w
hJ t
hJ wGuf
a':oef;oef;EkwiYkd ,fpOfu qif;qif;&J&eJ YJ
b0udkjzwfoef;cJh&w,fvdkYajymygw,f/
EdkifiHa&; tokdif;t0dkif;xJrSm BuD;jyif;cJhwJh
olrtaeeJY vuf&Sdtcsdefxd pD;yGm;a&;udk
aumif;aumif;rvkyw
f wfb;l vdYkolru ajym
ygw,f/
]]tazu ausmif;om;b0 wpf
avQmufrmS vnf; ausmif;om;vIy&f mS ;rIawG
tjyif Edik if aH &;orm;taeeJv
Y nf; vIy&f mS ;
rIawGvyk cf w
hJ ,fqakd wmh oluaiG&mS wJo
h rl
[kwb
f ;l / 'gaMumifh t&ifuEdik if aH &;vkyw
f hJ

olawGu qif;&JMuw,f/ ajym&r,fq&kd if


tazuvnf; qif;qif;&J&eJ YJ Bu;D jyif;vmwJh
olyJ/ taruvnf;'DvdkyJ/ 'gaMumifhtef
wDu,
kd w
f ikd u
f vnf;tck touf 67 ESp&f dS
Ny?D bmpD;yGm;a&;rS rvkyw
f wfb;l }} vdo
Yk rl u
zGi[
hf ajymjyygw,f/
1962 ckEpS rf mS wkid ;f jynf&UJ tmPmudk
ppftpd;k &u odr;f vdu
k w
f ahJ emufrmS 0efBu;D
csKyaf [mif;OD;Ektygt0if a':oef;oef;Ek
wdrYk o
d m;pk[m jrefrmEdik if eH aYJ 0;&m xdik ;f e,f
pyfukd oGm;cJ&h w,fvYkd olruajymyg w,f/
]]1962 ckEpS rf wfvrSm ppfwyftmPm
odrf;vdkufw,fav/ 'gudkwcsdKUvlawGu
ppfwyftmPmodr;f wm 88 rSvyYkd rJ w
S Mf u
w,f/ wu,fu 1962 uwnf;uav/
tJ'D umvawGa&m aumif;cJ&h UJ vm;/

pEm
]]tefwu
D xdik ;f rSmtdraf xmifusw,f/
tJ ' D r S m om;av;wpf a ,muf a rG ; w,f /
aemufwpfa,mufuawmh tdE,
d rSmaygh/
aemufyikd ;f tazwdt
Yk arwdu
Yk 'Dujkd yefvm
ayr,fhtefwu
D vdu
k rf vmEdik af wmhb;l av/
bmaMumifv
h q
J akd wmh uav;awGynma&;
u t&rf;ta&;BuD;w,f/ tefwDhb0u
t*Fvyd v
f akd jym r,fq&kd if Life Without the
Choice aygh/ a&G; p&mvrf;r&Sb
d ;l / 'gaMumifh
aeudkae&wm/ wcsdKUuawmh tjyifrSm
aumif;pm;aeMuw,faygh/ 'Dvdkajymwm
awGvnf;&Syd gw,f}} vdYk olruajymygw,f/
a':oef ; oef ; Ek [ m wd k i f ; jynf & J U
tajymif;tvJjzpfpOfrmS yg0ifEikd zf Ykdolrtae

tmPm&SifawGvufxufu vlBuD;
om;orD;awG[m
ausmif;aumif;aumif;rSmwuf?
ae&maumif;aumif;awGrSmae
xdkifcJUayr,fU zqyvacwfuvlBuD;om;
orD;jzpfcJU&wJUolawG&JY b0u . . .
tefwu
D 1969 uwnf;u'Duae
tazeJYtwlwlxGufcJhw,f/ tefwDwdkYu
1969 rSm tjyif(xdkif;e,fpyf)udka&muf
w,f/ 1974 rSmawmh 'Dutpd;k &u xkid ;f
tpd;k &qDukd taMumif;Mum;w,f/ uefu
Y u
G f
pmaygh/ tazeJY tzGUJ awGukd 'Dxidk ;f ajray:rSm
rxm;ygeJv
Y aYkd jymawmh aevdrYk &awmhb;l /
'geJY tdE,
d udak &mufomG ;w,f/ tJ'D
udk a&mufwm 1974 rSmaygh}}vdYk olru jyef
ajymjyygw,f/
a':oef;oef;Ek[m xkdif;EdkifiHrSmyJ
tdraf xmifuscNhJ y;D awmh tJ'cD sed u
f uav;
awG&UJ ynma&;udk OD;pm;ay;cJ&h w,fvYkdajym
qdck o
hJ vdk jynfyrSm aumif;pm;aew,fqNkd y;D
tJ't
D csed u
f pGypf rJG aI wG[m vH;k 0r[kwyf g
bl;vdYk olruajymygw,f//

eJY EdkifiHa&;orm;jzpfvmcJhwmvdkYvnf;
ajymygw,f/
]]tefwt
hD wGuf Edik if aH &;avmuxJ
bmaMumifah jccsjzpfvq
J akd wmh wGe;f tm;u
bmvJq&kd iftefwahD zazuw&m;0ifjzpf&uf
eJY udk,fhwdkif;jynfrSmrae&bl;/ NyD;awmh
tefww
D rYkd o
d m;pk? tefwu
hD av;awG twGuf
utem*wfaysmufaew,f/'Dvadk wGaMumifh
t ajymif;tvJqw
kd m vkt
d yfw,fqNkd y;D 'Dvkd
tajymif;tvJrmS yg0ifc&hJ wmyg/ qH;k H;I rI
t Bu;D qH;k uawmh tarhtoufuakd wmif
rrDb;l ayghaemf/ tarqH;k Ny;D rS a&mufvmcJ&h
w,f}}vdq
Yk ykd gw,f/
vuf&t
dS csed rf mS Edik if aH &;orm;jzpfae
ayr,fv
h nf; olrtaeeJY avhvmp&mawG
t rsm;Bu;D useaf eao;w,fvYkd cH,x
l m;wJh

taMumif; olruajymygw,f/
]]tefwu
D tcktcsed x
f d uk,
d u
hf ,
kd f
udk,fEdkifiHa&;orm;vdkY rcH,lao;ygbl;/
bmvdv
Yk q
J akd wmhvt
kd yfcsuaf wG trsm;Bu;D
&Sad o;vdyYk g/ vlwpfa,mufu ud,
k u
hf ,
kd f
ud,
k f Edik if &H ;orm;vdYk bmudw
k ikd ;f wmNy;D ajym
vJqw
kd m tefwrD odb;l / tJ'gudk avhvmae
wke;f yJ/ tckqykd gwDrmS vnf;tefwu
D taxG
axG twGi;f a&;rSL;csKy/f bmyJjzpfjzpf'gawGu
azazhaMumifhvdkYxifygw,f/ udk,fubm
rSwwfao;wmrSr[kwfwm}}vdkY ajymyg
w,f/
a':oef;oef;Ek&JUajymjycsuft&
awmh i,fpOfuwnf;u &nfreS ;f csuBf u;D
Bu;D rm;rm; &,fvYkd bmudrk o
S yd Nf y;D rxm;cJb
h ;l
vdv
Yk nf;qdyk gw,f/
]]i,fi,fuwnf;u &nfreS ;f csu&f ,f
vdYk aoaocsmcsmr&Scd b
hJ ;l / ajymcsiw
f mu
olrsm;awGvkd q&m0efBu;D jzpf&r,f? bmjzpf
r,faygh/ 'gayrJo
h yd af v;av;eufeufawmh
r[kwfbl;/ tazuvnf;pma&;w,f/
ta':uvnf;pma&;q&mrBu;D a':cifEiS ;f
,k/ 'Dawmh igvnf;a&;csiw
f ,fqNkd y;D 'Dvykd J
a&;vkdufwmyJ/ b,frSm? nmrSm xnfhzl;
wm&,fvYkd r&Syd gbl;}} vkYd ajymygw,f/
2010 rSma&G;aumufy0JG ifcw
hJ hJ olr
[m tJ't
D csed w
f ek ;f u 2008 zGUJ pnf;yHu
k kd ,Hk
vdrYk [kwb
f J a&G;aumufy0JG ifz?Ykd ygwDaxmifzYkd
,Hyk gw,f qdNk y;D vufrw
S x
f ;kd cJw
h mvdv
Yk nf;
ajymygw,f/
2010 rSmawmh tukev
f ;kH odwt
hJ wdik ;f
a&G;aumufyGJ0ifcJhw,f/ tJ'Dvdk0ifwmu
2008 zGJUpnf;yHkudk ,HkvdkY? vufcHvdkYawmh
r[kwyf gbl;/'gayrJh,Hw
k ,fvv
Ykd ufrw
S x
f ;dk rS
ygwDaxmifNy;D a&G;aumufy0JG ifv&Ykd rSmud;k }}
vdaYk jymygw,f/
a&G;aumufyGJawGrSm udk,fpm;vS,f
avmif;tjzpf ta&G;rcH&ayr,fv
h nf; olr
taeeJYvmr,fha&G;aumufyGJwpfckjzpfwJh
2015 rSmvnf; ud,
k pf m;vS,af vmif;tjzpf
0ifNyKd izf Ykd jyifqifxm;w,fvYkd zGi[
hf ygw,f/
]]tefwu
D 2010 rSm H;I wmeJyY wfouf
NyD; bmrSrjzpfygbl;/ tckvmr,fh 2015
rSmvnf; wpfae&muaeawmh 0ifa&muf
,SOfNydKifzdkYjyifqifxm;ygw,f/ Edkifr,f?
H;I r,fqw
kd mawmhrawG;xm;ygbl;/ jynfol
ua&G;cs,w
f ifajrm ufwhJ ud,
k pf m;vS,w
f pf
a,mufu bGJUawG? txifu&vufrSwf
awGawmh 'Davmuf rvkyd gbl;/ wpfc&k w
dS mu
tusifhpm&dwaumif;zdkY? t&m&mudkavh
vmEdik Nf y;D ESpYH yfwo
hJ al wmhjzpfzv
Ykd ykd gw,f}}
vdaYk jymcJyh gw,f/

14

tifwmAsL;

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 5 2 )
w e *F a EG ? 2 2 ? 'D Z if b m ? 2 0 1 3

jynfwGif;Nidrf;csrf;a&;rSmawmh vuf&SdoGm;aewJh EIef;u rqdk;yg;bl;

aES;aomfjim;vnf; vufcHEkdifwJhtqifh &Sdygw,f


ausmif;om;wyfrawmfESifh vl habmifopfygwDOu|a[mif; (88ausmif;om;acgif;aqmifa[mif;) udkrdk;oD;ZGefESifh awGYqHkar;jref;jcif;
atmif&aJ rmifarmif

88 vlxt
k a&;awmfyBkH u;D wGif yg0ifcahJ om udrk ;kd oD;ZGe?f ESpaf ygif; 20 ausmMf um
vufeufuikd af wmfveS af &;vrf;pOfukd a&G;cs,o
f mG ;cJNh y;D vuf&t
dS csed rf S jynfwiG ;f odYk
jyefvnf0ifa&mufvmum wpfyikd w
f pfEidk f vlraI &;vkyif ef;rsm;udk aqmif&u
G v
f mol?
olY taeESihf vuf&jdS refrmEkid if aH &;tay:rSm b,fvo
kd abmxm;&Sad eygovJ/ orw
OD;ode;f pdet
f pd;k &tay:? vuf&jdS ynfwiG ;f Nird ;f csr;f a&; azmfaqmifrt
I ay:? twku
d t
f cH
acgif;aqmifa':atmifqef;pkMunftay:?wyfrawmftay: ol\xm;&So
d nfhoabm
xm;tjrifrsm; odEidk af tmifawGUqHak r;jref;jzpfcyhJ gonf/
ar;/ / orwoufwrf; wpf0ufBuKd ;
vmwJh OD;odef;pdeftpdk;&tay:rSm tpfudkY
oabmxm;b,fv&kd ydS govJ/
ajz/ / jyKjyifajymif;vJraI wGu awmf
awmfav;udk odoo
d momr[kwaf o;bl;/
Democratization twGuf awmfawmfav;
vdak o;w,f/ pD;yGm;a&;rSmvnf; odoo
d m
omajymif;vJw;kd wufraI wGvnf; rawGU&
bl;/ tJ't
D ay:rSmawmh uReaf wmft
h aeeJY
tm;rvdktm;r&jzpfrdw,f/ wu,fawmh
&Sad ewJu
h pd a wGu tBu;D Bu;D awGr[kwyf g
bl;/ tao;av;awGayghaemf/ Oyrm ajr
odr;f wJu
h pd ? aemuftpd;k &tkycf sKyrf yI ikd ;f u
vmbfay;vmbf,ludpawGrSm pepfwus
ta&;r,lEidk b
f ;l jzpfaew,f/ Ny;D awmh pD;yGm;
a&;ydik ;f rSmvnf; &if;ES;D jrK yEf rHS t
I opfawGukd
rqGJaqmifEkdifawmh tvkyftudkiftcGifh
tvrf;utp topfawGr&bl;aygh/ pGr;f
tifrvHak vmufwjhJ yem? vlawGtwGuf
pm;aomufa&;tcuftcJ? aemufobm0
ywf0ef;usiaf wGysuaf ewm? tJvrkd sK;d wpfck
Ny;D wpfcu
k kd oluvkyw
f ahJ e&mrSmaES;w,f/
tckuwkdif;jynfudk jyefvnfNyD;awmhwnf
aqmufaewJu
h mvjzpfaeawmh wpfrsK;d om;
vH;k udk pnf;vH;k Ny;D awmh vkyMf u&r,fqw
kd m
rdecYf eG ;f xJrmS awmh ygwmaygh/ 'Dawmh'rD mS u
tBuaH y;Ekid w
f o
hJ u
l wu,fawmh enf;yg
w,f/ Oyrm a':atmifqef;pkMunf&rdS ,f?
88 &Srd ,f pojzift
h zGUJ tpnf;awGeYJ awGUqHk
Ny;D awmh vkyo
f ifw
h ,fvYkd uReaf wmfuawmh
tBuaH y;csiw
f ,f/
ar;/ /vuf&jdS ynfwiG ;f Nird ;f csr;f a&; azmf
aqmifaerItay:rSma&mtm;&rI&ydS govm;/
ajz/ / jynfwiG ;f Nird ;f csr;f a&;rSmawmh
vuf&o
dS mG ;aewJEh eI ;f u rqd;k ygbl;/ aES;aomf
jim;vnf; vufcHEkdifwJhtqifh&Sdygw,f/

'guawmh tpd;k &taeeJY BuKd ;pm;vkyaf qmif


aewmayghaemf/
ar;/
/jynfot
Yl oHva<Ykd u;aMumfxm;wJh
vTwaf wmf&UJ aqmif&u
G cf suaf wGua&mjynf
olt
Y wGuf vufawGUtusK;d jzpfxeG ;f &JUvm;/
ajz/ / vTwfawmf&JU aqmif&GufrIu
awmh vufawGUrSmtusK;d jzpfxeG ;f rI odyrf &Sd
ao;vdYk tckvq
kd EjywmawG bmawG&adS e
wmaygh/ wu,fMunfv
h u
kd &f if 'DtpfLS ;awG
u bmrSrajz&Si;f vd&Yk wJh taMumif;awGr
[kwfygbl;/ tckajrodrf;wJhudpqdk&ifAsm
axGtyk w
f ?Ykd ajrpm&if;wdaYk ygif;Ny;D awmh ajr
awGukd ve 39 vdrk sK;d awGAsm/ uvdru
f uspf
vkyv
f u
kd w
f [
hJ mrsK;d awG&w
dS ,f/ tJ'gawGukd
jyefppd pfta&;,l jrefjrefqefqef taumif
txnfazmf&if ud,
k t
hf wGuyf Nkd y;D c&ufwpf
awGr&bl;vm;/ uRefawmfwdkY cdkeDtBuD;
Bu;D awGuakd wmh csjyNy;D awmh rvkyEf idk b
f ;l /
EkdifiHwumuawmh ta&;,lNyD;NyD/ 'gqdk
tao;av;awGuakd wmh Edik Ef idk ef if;eif; vkyf
Ekdif&rSmayghaemf/ tBuD;BuD;awGudkvnf;
rvkyfEkdif? tao;awGudkvnf; rEkdifqdk&if
b,fvo
kd mG ;vkyrf vJ/
ar;/ / 'DaeYwyfrawmf&UJ tcef;u@
udak &m b,fvjkd rifygovJ/
ajz/ / ppfwyfuawmh ya&mfzuf&iS f
e,f soldier awGtaeeJaY wmh &yfwnf&r,f/
&So
d ifw
h ,f/ 'gayrJt
h cktv
J akd wmh r&Sad o;
ygbl;/ ppfwyfu Ekid if aH &;xJrmS trsm;Bu;D
ywfoufaew,f/ vTwaf wmfxMJ unfv
h u
kd f
&if odomaewmyJav/ 25 &mcdkifEIef;
,lxm;wmwdkY/ pD;yGm;a&;rSm vkyfcsifwdkif;
vk y f c G i f h a y;xm;wm/ ajrawG r S m vnf ;
ppfwyfuodr;f xm;wm ywfoufaewmwd/Yk
'guppfwyf&JU *kPfodumudk xdcdkufovdk
jzpfaew,f/

ar;/
/a':atmifqef;pkMunf&UJ vuf&dS
tpd;k &vufxufrmS vIy&f mS ;aewJh twkid ;f
twmudak &m b,fvakd jymcsiv
f /J
ajz/
/ a':atmifqef;pkMunfu awmh
tckuvTwaf wmfxrJ mS minority jzpfawmh
bmrSoyd rf vkyEf idk b
f ;l aygh/aemufjynfoal wG
eJY uif;uGmovdkjzpfaewmaygh/ 'Dawmh
wcsKUd usawmh olu
Y kd claim vkyaf er,fh tpm;
udk,fvkyfEkdifwmawG udk,fhbmomvkyfzdkY
vdw
k maygh/
ar;/ / 2015 a&G;aumufyrJG mS tpfukd
bmvkyzf &Ykd v
dS cJ ifAs/
ajz/ / wu,fqdk&ifAsm 2015 rSm
uReaf wmfwv
Ykd nf;a&G;aumufy0JG ifcsiw
f ,f/
'Dawmh jyifqifzaYkd wGvw
kd ,f/ uReaf wmfwYkd
EdkifiHom;avQmufxm;w,f/ EkdifiHom;
avQmufxm;wJ[
h mudk tckxufxd uwfukd
ray;ao;bl;/wcsKUd vlawGuusawmh&aeNy/D
ar;/ / ta&G;cHr,fo
h abmaygh? b,f
uaeta&G;cHrvJtpfu/kd
ajz/ / uReaf wmfu a&G;aumufy0JG if
&ifawmh vlaY bmifopfygwDtaeeJyY 0J ifrmS
yg/ uReaf wmft
h aeeJu
Y uReaf wmhu
f kdaxmuf
cHwJh NrdKUe,fav;wpfckuae0ifzdkY pOf;pm;
xm;w,f/ aemufNy;D wjcm;r[mrdwyf gwD
awGeYJ vufwNJG y;D vkyrf ,f/ ud,
k yhf gwDEidk af &;
qdw
k mxuf uReaf wmfweYkd t
YJ wl tajymif;
tvJukd vdv
k m;wJo
h al wGeYJ vufw&JG r,f vdYk
uRefawmfhtaeeJYjrifygw,f/ aemufuRef

awmfw&Ykd UJ 25 ESpaf vmufjzwfoef;vmwJh


tawGUtBuKH t&? uReaf wmfw&Ykd UJ touf
t&G,ft& wkdif;jynfjyefvnfjyKjyifwnf
aqmufa&;twGuf taumif;qHk;tcsdefyJ
vdYk uReaf wmft
h aeeJjY rifygw,f/
ar;/ / 2014rSm wkdif;jynf&JU tajc
taeudk oH;k oyfay;yg/
ajz/ / 2014 rSmwpfckckjzpfoGm;Ekdif
w,fqw
kd mu trsm;Bu;D ay:vGiaf ew,f/
ckeu uReaf wmfwv
Ykd al wG&UJ pm;0wfaea&;
jyem? ajr,mjyem tJ'gawGu
wjznf;jznf;Bu;D xGm;vmw,fav/ tpd;k &&JU
yxr&nfrSef;csuf eHygwfwpfu a':
atmifqef;pkMunfukd ygvDrefxnfhMunfh
vdkufr,f/ tjyifutwdkuftcHwcsKdUudk
0ifcGifhay;vdkufr,fqdk&if EkdifiHwumu
vufcNH y;D awmh &if;ES;D jrK yEf rHS aI wG 'va[m
0ifvm&if tdak uaygh/ 'gayrJv
h ufawGUrSm
bmjzpfvmvJq&kd if Ekid if w
H umu &if;ES;D
jrKyfESHrIawGu xifoavmufrvmbl;jzpf
aew,f/ 'Dawmh initial capital r&Sb
d ;l av/
'Dawmh odrjf zLuGi;f Bu;D a&mif;pm;vdu
k w
f m
wdYk kyyf suq
f if;ysuaf yghAsm/ wjcm;abmvH;k
uGif;tao;av;utp a&mif;pm;vdkuf
wmwd?Yk tpd;k &qDuvlawGrmS awmhwcsKUd wwf
EkdifwJholawGrSmawmh trsm;BuD;&Sdaew,f
av/ tpd;k &qDrmS awmh r&Sb
d ;l / tJ'aD wmh
2014 rSm'DjyemawG b,fv&kd iS ;f rvJaygh/
ar;/
/ tpfuakd emufxyfbmrsm; ajym

csiaf o;vJcifAs/
ajz/ / tJ'guawmh tajctaet&
tukefvHk;udk awmydkYrSmyJav/ tJ'gu
uReaf wmfwt
Ykd jyifrmS &Sad euwnf;u 88
rsKd;qufudkvnf; wdkufwGef;ygw,f/ a':
atmifqef;pkMunf trsKd;om;'Drdkua&pD
tzGUJ csKyu
f v
kd nf; awmufavQmufwu
kd w
f eG ;f
cJhygw,f/ olwdkYpdwf0ifpm;rIrjycJhygbl;/
tckawmh pdwf0ifpm;rIu jyonfjzpfap?
rjyonfjzpfap jzpfvmwJhtajctaeu
olwt
Ykd rd w
f cH g;udk vmacgufaeygNy/D 'Dawmh
xGufawGU&rSmyg/ tJvdkrSr[kwf&ifawmh
jrKyfoGm;ygawmhr,f/ wnf;wnf;av;yJ
useaf wmhw,fvYk88
d rsK;d qufa&m?trsK;d om;
'Dru
kd a&pDtzGUJ csKyu
f akd &m uReaf wmf ajymcsif
ygw,f/ bmjzpfvv
Ykd q
J akd wmh tpd;k &ua&m?
cdek BD u;D awGa&mu tckomG ;ae wJEh eI ;f u
t&rf;jrefaew,f/ aemufzUJG pnf; yHt
k ajccH
Oya'eJY ywfoufNy;D olwaYkd v;yGiq
hf ikd f aqG;
aEG;zdkYudk wpfzufu pdwf0ifpm;rIrjybl;
qdak wmh MumEkid w
f ,fvYkduReaf wmf jrifw,f/
udrk ;kd oD;ZGef ud,
k af &;tusO;f
rd;k oD;ZGeo
f nf 1962 ZGef 30 &ufwiG f
tzOD;rsK;d jrif?h trda':nGeaYf rwdu
Yk yJc;l wdik ;f ?
'dkufOD;NrdKUe,f? zm'dkaus;&GmwGif arG;zGm;cJh
onf/ trnf&if;rSm rsK;d oef;xG#jf zpfonf/
1988 ta&;awmfyBkH u;D wGif xif&mS ;aom
ausmif;om;acgif;aqmifwpfOD;jzpfonf/
1988 wGif ArmEkid if v
H ;kH qkid &f m ausmif;om;
rsm;tzGJUcsKyf taxGaxGtwGif;a&;rSL;
wm0ef,cl o
hJ nf/
1988 atmufwb
kd m 15 &ufwiG f vlY
abmifopfygwDukd OD;aqmifwnfaxmifchJ
onf/ 1989 wGif ArmEkdifiHvHk;qdkif&m
ausmif ; om;rsm; 'D r d k u &uf w pf w yf O D ;
(ABSDF) wGiO
f u|&mxl;udk 2001 xdwm
0ef,cl o
hJ nf/ 2001 wGit
f ar&duefjynf
axmifpo
k Ykda&muf&o
dS nf/2002 wGicf su
D m*dk
wuov
kd rf S csu
D m*dzk v
J ;kd &SpEf iS hf &D*ifzv
J ;kd &Spf
rsm;&&SdcJhonf/ 2005 wGif udkvHbD,m
wuov
kd rf S (Ekid if w
H um qufqaH &;txl;
jyKbmom&yfjzifh) r[m0dZmbGJU&onf/
2012wGif jrefrmEkid if o
H Ykd jyefvnfa&muf&dS
vmcJo
h nf/

Oya'a&;&m

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 5 2 )
w e *F a EG ? 2 2 ? 'D Z if b m ? 2 0 1 3

2008ckEpS f zGUJ pnf;yHt


k ajccHOya'wGif
vnf;aumif;? 1982ckEpS f jrefrmEkid if o
H m;
Oya'wGifvnf;aumif;? ]]wkdif;&if;om;}}
t"dym ,fziG q
hf ckd surf yg0ifonft
h jyif jref
rmEkid if \
H ,ckvuf&dS zGUJ pnf;yHt
k & rnfonfh
tzGUJ tpnf;wGif ]]wkid ;f &if;om;}}t"dym ,f
zGifhqdkcGifh tmPm&SdaMumif; twdtvif;
jy|mef;&efvt
kd yfvsu&f ydS gonf/
1948ckEpS ?f jrefrmEkid if o
H m;Oya'
1948ckEpS ?f jynfaxmifpjk refrmEkid if H
om;jzpfrItufOya'yk'fr-3(1)wGif ]](1)
tajccHOya'yk'rf -11tvdiYk mS jrefrmEkid if H
wkdif;&if;om;wpfrsKd;rsKd;qkdonfrSm ucsif?
u&if(u,m;)? csi;f ? jrefrm? rGe?f &ckid ?f odYk
wnf;r[kwf &Srf;vlrsKd;udkvnf;aumif;?
1823ckESpf(jrefrmou&mZf 1185ckESpf)
rwkid rf u
D mvrSp jynfaxmifpw
k iG yf g0if
aome,fajrwpfcck k rdrw
d \
Ykd yif&if;wkid ;f
jynftjzpfjzifh tajcpdu
k af exkid cf ahJ om rsK;d
EG,pf rk sm;udv
k nf;aumif;qdv
k o
kd nf}}[k jy
|mef;csu&f cdS yhJ gonf/
1982ckEpS f jrefrmEkid if o
H m;Oya'
1982ckESpf jrefrmEkdifiHom;Oya'
yk'rf -3wGif ]]Ekid if aH wmfwiG yf g0ifaom e,f
ajrwpfckck jrefrmou&mZf 1185ckESpf?
c&pfou&mZf 1823ckEpS rf wkid rf u
D mvrSp
yif&if;EkdifiHtjzpf tNrJaexkdifcJhaom
ucsi?f u,m;? u&if? csi;f ? Arm? rGe?f &ckid ?f
&Sr;f ponfw
h idk ;f &if;om;rsm;ESihf rsKd ;EG,pf rk sm;
onf jrefrmEkid if o
H m;jzpfonf}}[k ajymif;vJ
jy|mef;cJh&m Oya'ESifhtnD wkdif;&if;om;
t"dym ,fziG q
hf ckd suf yg0ifcjhJ cif;r&Sad wmhyg/
wkid ;f &if;om;vlrsK;d rsm;\ tcGit
fh a&;
umuG,fapmifha&SmufonfhOya'(rlMurf;)
wGif ]]wkid ;f &if;om;vlrsK;d rsm;qdo
k nfrmS jynf
axmifpo
k rw jrefrmEkid if aH wmfwiG f yif&if;
EkdifiHtjzpf tNrJaexkdifcJhMuaom ucsif?
u,m;? u&if? csi;f ? Arm? rGe?f &ckid ?f &Sr;f vl
rsK;d rsm;ESihf,if;wd\
Yk rsK;d EG,pf rk sm;udq
k o
kd nf/
,if;pum;&yfwiG f Ekid if o
H m;jyKciG &hf olrsm;
ESifh {nfhEkdifiHom;rsm;ryg0if}}[l azmfjy
xm;&m 1823ckEpS rf wkid rf u
D pmom;udo
k d
odomomjzKwx
f m;ojzifh 1948ckEpS f jynf
axmifpkjrefrmEkdifiHom;jzpfrItufOya'
yk'fr-3(1)uJhodkY Oya't& jynfhpHkaom
t"dym ,fziG q
hf ckd suf rjzpfEidk af wmhyg/ xdYk
tjyif ]]jrefrmEkid if aH wmfwiG f yif&if;Ekid if H
tjzpf tNraJ exkid cf MhJ uaom}}pmom;rSm jynfh
pHkaeNyDjzpf ,if;pum;&yfwGif EkdifiHom;
jyKciG &hf olrsm;ESihf {nfEh idk if o
H m;rsm;ryg0if}}
[laompmaMumif;rSm xnfo
h iG ;f &ef rvdt
k yf
awmhyg/ rnfoq
Ykd akd p if;Oya'(rlMurf;)wGif
]]wkdif;&if;om;}} t"dym,fzGifhqkdcsufyg0if

15

EkdifiHawmfwGif yg0ifaom
e,fajrwpfckck jrefrmou&mZf
1185ckESpf? c&pfou&mZf
1823ckESpfrwkdifrDumvrSp
yif&if;EkdifiHtjzpf tNrJaexkdifcJUaom

ucsif? u,m;? u&if? csif;? Arm?


rGef?&ckdif? &Srf;ponfU . . .
OD;cifarmifcsKd
(w&m;vTwaf wmfa&SUae)

wkdif;&if;om; t"dym,fzGifhqdkcGifhtmPm
vmonfukBd uKd qkaxmuf
d
c&H rnfjzpfygonf/
wkid ;f &if;om;vlrsK;d 135rsK;d vm;?
144 rsK;d vm;
jynfaxmifpo
k rwjrefrmEkid if t
H pd;k
&rS jrefrmEkid if w
H iG f aexkid Mf uaomwkid ;f &if;
om;rsm;udk &nfeT ;f &mwGif wkid ;f &if;om;
vlrsK;d 100ausm[
f v
k nf;aumif;? wkid ;f &if;
om;vlrsKd; 135rsKd;[kvnf;aumif;azmfjy
avh&ydS gonf/ trSerf mS vl0ifrBI u;D Muyfa&;
ESifh jynfolUtiftm;OD;pD;Xme\ 9-121972 &ufpyJG gyHpk aH &;oGi;f &ef TeMf um;csuf
wkid ;f &if;om;vlrsK;d pk 144rsK;d azmfjycJyh gonf/
xdt
Yk jyif 23-2-1973&ufpyJG g Ekid if H
ydik af eYpOfowif;pmrsm;wGif wkid ;f &if;om;
vlrsK;d 143rsK;d &Sad Mumif; w&m;0ifazmfjycJyh g
onf/ xdpk Ofu 1972ckEpS w
f iG f jrefrmhq&kd ,
S f
vpfvrf;pOfA[dkaumfrwDXmecsKyfrS wkdif;
&if;om;vlrsK;d pka&;&m aumfrwD\ nEd idI ;f
ay;csu&f cdS o
hJ nf[o
k &d &dS ygonf/ ,ck wkid ;f
&if;om;vlrsK;d 135rsK;d &Sad Mumif;azmfjyvm&m
wkdif;&if;om;vlrsKd; udk;rsKd;jzKwfcscHcJh&yg
onf/ qvH(k yoQL;)? &ckid pf pfwaumif;?

jrefrmrGwpf vif? ajr'l;paomvlrsK;d rsm;udk


jzKwcf yhJ gonf/ 1983ckEpS w
f iG f wkid ;f &if;om;
vlrsK;d 135rsK;d pm&if;udk oufqidk &f m0efBu;D
Xmeu xk w f j yef c J h j cif ; omjzpf a Mumif ;
aqmif;yg;wpfyk'fwGif zwfIcJh&ygonf/
oufqidk &f m 0efBu;D XmerS ajz&Si;f csux
f w
k f
oifyh gonf/ rnfonft
h wGuaf MumifhjzKwcf hJ
aMumif; ar;cGe;f xkwpf &mjzpfaeygonf/
oef;acgifpm&if;ESihf
wkid ;f &if;om;vlrsK;d rsm;
2013ckEpS ?f vlO;D a&ESihftdrt
f aMumif;
t&moef;acgifpm&if;Oya'wGif]]Ekid if aH wmf
\vlO;D a&? wd&pmef? taqmufttHyk pn;f
vkyfief;pm&if;rsm;ESifh pm&if;tif;qkdif&m
tcsut
f vufrsm;udkwdusreS u
f efpmG &&SEd idk f
&ef? ,if;pm&if;Z,m;rsm;udk tajccH Edik if H
awmf\vlrpI ;D yGm;zGUH NzKd ;wd;k wufa&;qkid &f m
udp& yfrsm;wGif tusK;d &Spd mG toH;k csjcif;wdjYk yK
Ekid &f ef}}[k azmfjyxm;aomfvnf; 16-92013 &ufxw
k f Weekly Eleven News *sm
e,fudk udk;um;wifjy&vQif 2014ckESpf
twGi;f oef;acgifpm&if;aumuf,rl nfjzpf

aMumif;? wkid ;f &if;om;vlrsK;d 135rsK;d pm&if;


wGifrygaom vlrsKd;rsm;rSm wkdif;&if;om;
r[kwaf Mumif; vl0ifrBI u;D Muyfa&;ESihf jynf
olUtiftm;0efBu;D Xme? jynfaxmifp0k efBu;D
OD;cif&DuajymMum;cJh&m wkdif;&if;om;rsm;
tcGit
hf a&;qH;k I;H vsu&f ydS gonf/ oef;acgif
pm&if;aumuf,&l mwGif 135rsK;d pm&if;udk
tajccH aumuf,lrnfjzpfaMumif;udk
vnf; tBurd Bf urd af jymqdck yhJ gonf/
pdppf&efvt
kd yfjcif;
xdo
k Ykd wkid ;f &if;om;vlrsK;d pm&if; 135
rsK;d udk taoqkyu
f ikd x
f m;ojzifh tpd;k &u
w&m;0ifowfrw
S x
f m;aom wkid ;f &if;om;
vlrsKd;pm&if;udk jyefvnfpdppf&efvdktyf
aMumif; wkdif;&if;om;acgif;aqmifrsm;u
ajymMum;vmcJyh gonf/
csi;f
14-11-2013&ufwiG f [m;cg;NrKd UwGif
usi;f yaom csi;f trsK;d om;nDvmcHwiG f csi;f
53rsK;d r&Sad Mumif;? 2014ckEpS f oef;acgifpm
&if;aumuf,&l mwGif vlrsK;d ae&m ]]csi;f }}
[l omxnfo
h iG ;f &ef csi;f trsK;d om;nDvm

urmvSnfhvuPmtBuHay;ynm&Sif ygarmua'gufwmOD;pHwifatmif(a&Tbdk)\om;

q&mpHausmf[ef0if;
vuPmtBuHay;ynm&Sif
B.A(Palmistry)(Kol.India),
Gold-Prize@Life Membership,(M.A.R.P)

uRefawmf awmf? wwfr[kwfyg/ bk&m;ocif\ pGrf;tm;ay;rIESifU teaEm?


teEig;yg;\ *kPfaus;Zl;aMumifU tBuHay;a[majym vkyfudkifaeygonf/
(zcifudk,fpm;) &efukefNrdKYESifU rEav;NrdKY&Sdzcif\ Hk;cef;rsm;wGifvuPmynmjzifU
tBuHay;a[majymjcif;ESifU oifwef;ay;jcif;rsm;udk jyKvkyfay;aeygonf/
uav;trnfay;jcif;? arG;zGm;&ufa&G;ay;jcif;? r*Fvm&ufa&G;jcif;? tdrf? NcH? ajr?
,mOfum;a&mif;0,fjcif;rsm;ESifU qdkif;bkwfwHqdyf? ukrPDtrnfay;jcif;rsm;udk
pepfwusjyKvkyfay;aeygonf/

acwcPrQ tcsdeftenf;i,fay; q&mESifhvma&muf


aqG;aEG;Munfhyg/ tusKd;xl;rsm;&&Sdygvdrfhrnf/

: 09-49 28 94 33 : 09-444 00 62 16
ygarmua'gufwm OD;pHwifatmif (a&Tbdk)Hk;cef;
trSwf(264)? yxrxyf? 28 vrf;/ 82_83 vrf;Mum;? rEav;NrdKY/ - 02-39949

cH w uf a &muf o l r sm;uoabmwl M uyg


onf/
NrKd
NrKd vrl sK;d rsm;uvnf; oD;jcm;wkid ;f &if;
om;rsK;d EG,pf 0k iftjzpf todtrSwjf yKapvdk
Muygonf/ NrKd widk ;f &if;om;vlrsK;d rsm;onf
oef;acgifpm&if;ESihf Ekid if o
H m;rSwyf w
kH ifrsm;
jyKvyk &f mwGif vlrsK;d trnfuv
kd rJG mS ;pGmxnfh
oGi;f aejcif;rjzpfoifah Mumif; NrKd (crD)pmay
ESihf ,Ofaus;rItzGUJ u 28-11-2013&ufu
jrefrm*sme,fvpf;kH cef;wGif owif;pm&Si;f
vif;yGjJ yKvyk cf yhJ gonf/
&Sr;f
&Sr;f Bu;D qdv
k Qifwkid ;f vHEk iS &hf rS ;f Bu;D yg0if
aeaMumif; wkid ;f cE;D wGif wkid ;f cE;D ? cE;D &Sr;f yg
0ifaeaMumif;? &Sr;f eDwiG f &Sr;f uav;? wkid ;f
vse?f &Sr;f Arm? &Sr;f eD av;rsK;d yg0ifaMumif;?
orkid ;f aMumif;taxmuftxm;rsm;ESihf ao
csmpGmpdppfoifhaMumif;? wkdif;vkdif(&Srf;eD)
trsKd;om;rsm; zGHUNzdK;wdk;wufa&;ygwDrS
ajymMum;cJyh gonf/
(qufvufazmfjyygrnf)

16

owif;pBuF H

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 5 2 )
w e *F a EG ? 2 2 ? 'D Z if b m ? 2 0 1 3

w pf y wf t wG if ; vId if ; jy if ; a v x ef o w if ; t oH

NyD;oGm;wJhqD;*drf;eJY jyif&r,fht&mawG
&JacgifraJ rmif

tckwpfywftwGi;f vIid ;f jyif;avxef owif;


toHtjzpf ajymjycsiw
f muawmh vIid ;f ujyif;Hw
k if
r[kw?f avuxefw
kH ifr[kwb
f J aygufuv
JG iG phf Of
usK;d ysuw
f t
hJ xd jzpfymG ;cJ&h wJh jrefrmabmvH;k vuf
a&G;piftoif;eJY tif'dkeD;&Sm;abmvHk;vufa&G;pif
toif;wd,
Yk OS Nf yKd iu
f pm;Ny;D wJah emuf jzpfay:vmwJh
tajctaet&yf&yfawGtaMumif;ygyJ/
tm;vH;k odMuwJt
h wkid ;f 'DuaeY uReaf wmfwYkd
jrefrmEkid if rH mS 27Burd af jrmufta&SUawmiftm&Sq;D *dr;f
tm;upm;NydKifyGJBuD;udk 0SJcsD;usif;yaeMuygw,f/
1969ckEpS rf mS aemufq;kH tBurd t
f jzpf usi;f ycJNh y;D wJh
aemuf vH;k 0tdr&f iS Ef idk if t
H jzpfusi;f ycGirhf &&S?d rusi;f
yjzpfcJhawmhyJ tckESpfaygif; 44ESpfMumawmhrS jyef
vnfusi;f yEkid cf w
hJ mjzpfygw,f/ 'gaMumifv
h nf; jref
rmjynfwpf0ef;u vlxw
k pf&yfv;kH txl;ojzifh tm;
upm;bmom&yfupkd w
d 0f ifpm;oltm;vH;k pdwv
f yI &f mS ;
Ny;D yg0ifqifEw
JT o
hJ u
l qifE?JT tm;ay;wJo
h t
l m;ay;?
avhvmapmifhMunfholu avhvmapmifhMunfheJY
touf0ifvaYkd eygawmhw,f/
NydKifyGJBuD; w&m;0ifrpwifao;cif BudKwif
usi;f ycJw
h hJ d;k &mjcif;vH;k cwfNyKd iyf aJG wGuae jrefrm
ud,
k pf m;jyKtm;upm;orm;awGu a&Twq
H yd q
f ak wG
qGwcf ;l &&Scd MhJ uawmh uGi;f twGi;f 0ifa&mufMunfh I
tm;ay;cJMh uolawGawmh b,fvakd ervJrodb;l / wDADG
zefom;jyifuaexkid Nf y;D Munhaf ecJMh uwJholawGawmif
tm;yg;w&vufcw
k v
f uf0g;wD;Ny;D yDwad wGet
YJ m;ay;
aysm&f iT af evku
d Mf uwmenf;vm;/ ud,
k &hf UJ jrefrmEkid if H
awmftvHu tjcm;Ekid if t
H vHEpS cf ?k oH;k cktxufu
aeNy;D awmh wkid x
f yd u
f ckd chH n
Hh m;nm;Bu;D wufaewm
udk jrif&wJh jrefrmjynfojl ynfom;wkid ;f vnf; Muuf
oD;awGwjzef;jzef;xvdkYr[kwfvm;/ EkdifiHawmf
tvHviT w
hf ifaewJt
h csed f wD;cwfvu
dk w
f EhJ idk if aH wmf
oDcsi;f xJu ]]w&m;rQw..vGwv
f yfjcif;eJrY aoG}}udk
Mum;&awmhvnf; vuf&&dS ifqidk af e&wJhrw&m;rIawG?
rvGwv
f yfraI wGuakd wmif arhomG ;Muao;w,fav/
tJ'aD vmufukd qD;*dr;f u tBu;D tus,]f ]xde;f }}xm;
Ekid cf yhJ gw,f/
'gu a,bk,staeeJo
Y majym&wmyg/ jrefrm
awG&JU &ifxJtonf;xJrSm wu,fwrf;av;av;
eufeufeYJ arQmv
f if&h ifcek af e&wJNh yKd iyf u
JG d;k &mjcif;vH;k
vnf;r[kwb
f ;l / ydu
k af usmjf cif;NyKd iyf rJG [kwo
f vdk ao
ewfypfvnf;r[kwyf gbl;/ 'Dvykd J jrm;ypfvnf;r[kwf
ovdk bwfpfuwfabmNydKifyGJvnf; r[kwfygbl;/

td;k ...tjcm;tm;upm;enf;awGvnf; bmwpfcrk S


r[kwo
f vdk olww
Ykd pfawGtm;vH;k &JU pdwt
f 0ifpm;qH;k
u abmvH;k NyKd iyf eJG YJ jrefrmabmvH;k toif;omjzpfyg
w,f/ k;d d;k &Si;f &Si;f eJYbGi;f bGi;f jywfjywfajym&&ifawmh
jrefrmawGtwGuf wu,fq
h ;D *dr;f u abmvH;k NyKd iyf JG
wpfcw
k nf;tay:rSmom tmHu
k supf m;aewmjzpfyg
w,f/ tJ'aD bmvH;k NyKd iyf w
JG pfcw
k nf;rSmom tEkid &f
Adv
k pf v
JG u
kd v
f u
Ykd awmh a[m'Dtckusi;f yaewJh27Burd f
ajrmufta&SUawmiftm&Stm;upm;NydKifyGJBuD;rSm
jrefrmawGAv
kd pf NJG yv
D o
Ykd m owfrw
S cf pH m;r,fh jrefrm
awGyjJ zpfygw,f/

rwwfEidk w
f MhJ um;u wpfcgwavyJqNkd y;D rsupf pd rkH w
dS f
0,fcsiaf yr,fh vufrw
S u
f r&Sad wmhwmaMumifh EGr;f
vstrd jf yef/ xkid ;f eJu
Y efwyhJ rJG mS jrefrmajcudt
k m;&cJMh u
ayr,fh ]]i,f;HI }}qdw
k hJ tpOftvmudrk zsuEf idk cf b
hJ ;l /
'gayrJh wpfzufwpf*;kd pDrYkd rI;H &ifawmfNyq
D Nkd y;D pdwaf jz
cJMh u&w,fav/ tJ'v
D pdk w
d af jzcJMh uayr,fh tif'ekd ;D
&Sm;uwpfyEJG idk ?f wpfyo
JG a&? wpfyJG ;HI eJY4rSw&f xm;wm
aMumifh tu,frsm; jrefrmudt
k Ekid u
f pm;oGm;cJ&h if
f & jrefrm
7rSwcf si;f wlNy;D Head to Head qH;k jzwfcsut
toif;xGuo
f mG ;&rSmudo
k Nd y;D pd;k &drpf w
d u
f av;awmh&dS
aecJMh uygw,f/ 'gaMumifhjrefrmabmvH;k toif;taeeJY

ywfaqmif[Gm[m tckrS'DvdktrSm;rsKd; usL;vGefwmr[kwfbJ


t&ifuwnf;u tBudrfBudrfrSm;cJUzl;oljzpfw,f/ bmyJajymajym
olwpfa,mufwnf;&JY qHk;jzwfcsufu uRefawmfwdkh jrefrmy&dowfoef; 60
pvHk;&JY arQmfvifUcsufawGudk dkufcsKd;ovdkjzpfapcJUw,f . . . .
'Dvkd ckid rf mwJh ]]jrefrm}}qdw
k hJ pdw"f mwfawGukd
&ifbwftjynfx
h nhNf y;D uarm'D;,m;eJyY ?JG wDarmeJyY ?JG
xkid ;f eJyY aJG wGrmS 0uf0ufut
JG m;ay;cJMh uwmudMk unfh
&ifjrefrmtoif;udkb,favmufEidk af pcsiaf eMuovJ
qdw
k mudk qH;k jzwfv&Ykd ygw,f/ xkid ;f eJu
Y efwyhJ q
JG &kd if
ok0PuiG ;f Bu;D yGix
hf u
G o
f mG ;awmhrwwfukd tm;ay;
cJMh uwmyg/ xkid ;f abmvH;k toif;uvnf; jrefrmabm
vH;k toif;qd&k if <uufuakd MumifuEkid o
f vdk Ekid cf w
hJ m
udk;/ ESpfaygif; 30 oufwrf;wpfavQmuf xkdif;eJY
jrefrmawGUqHck w
hJ yhJ w
JG idk ;f oa&wpfyu
JG vGv
J YkdtNrw
J rf;
I;H aecJah wmhwm/ tJ'D ;HI a<u;udak cszsuEf idk rf vm;qdk
wJharQmv
f ifch suaf wGeYJtm;ay;vku
d Mf uwmav/ vuf
rSwfudkawmif wpfaeukeftanmif;cHwef;pDapmifh?
Mum;jzwfwJholujzwf? vlawGudkausmfeif;wJholu
ausmfeif;eJYr[kwfvm;/ &efukefNrdKUuwifr[kwfbJ
tvSrf;a0;wJhe,fNrdKUawGu y&dowfawGawmif
tuket
f usawGcNH y;D abmvH;k yGMJ unfzh v
Ykd ufrw
S af wG
vm0,fcMhJ uygw,f/
wu,fwrf;vufrw
S af wGa&mif;csay;wJt
h cg
rSmawmh vufrw
S t
f rsm;pku vufrw
S af rSmifcakd wG
vufxaJ &mufNy;D d;k d;k wef;wef;vufrw
S w
f pfapmif
udk aiGusyf 2000uae usyf 20000jzifh txl;wef;
usyf 4000uae usyf 30000jzpfeYJ 'gawmif tcsKUd

tif'ekd ;D &Sm;eJyY rJG mS tenf;qH;k oa&upm;&rSmjzpfw,f


qdw
k mudkrD',
D mawGu tav;teufa&;om;cJMh uwmyJ
jzpfygw,f/rD',
D mawGu a&;om;cJw
h t
hJ wkid ;f yJ 16-122013&ufaeYnaeupm;cJw
h hJjrefrmeJt
Y if'ekd ;D &Sm;yGpJ OfrmS
jrefrmabmvH;k toif;[m tif'ekd ;D &Sm;abmvH;k toif;
udk 1-0eJY ;HI edrNhf y;D qDr;D zkid ef ,fypJG Oftxd rwufvrS ;f Ekid f
awmhbJ tkyfpktqihfuaexGufvkduf&NyDjzpfygw,f/
qD;*dr;f NyKd iyf aJG wGukd usi;f ycGi&hf &Sw
d hJ tdr&f iS Ef idk if w
H idk ;f vdk
vd[
k m Adv
k pf &JG ifp?JG Adv
k rf pG&J ifawmifrS tenf;qH;k pwkw
qkae&mavmufawmh &&SdMuwmcsnf;yJjzpfygw,f/
1981? 2005ckEpS af wGrmS zdvpfyikd rf mS usi;f ywJh qD;*dr;f ?
1999ckEpS f blEidk ;f rSmusi;f ywJh qD;*dr;f awGvykd J jrefrm
abmvH;k toif;[mvnf; bmqkwpfcrk S r&&Sw
d phJ m&if;
0ifomG ;cJyh gNy/D 'DxufyNkd y;D qd;k &Gm;oGm;wmuawmh abm
vH;k yGt
J Ny;D rSm tI;H aMumifh jzpfvmwJah 'goudk rrsKo
d yd Ef idk f
wmaMumifh tMurf;zufraI wGjzpfymG ;cJw
h myJjzpfygw,f/
jrefrmtvHeYJ jrefrmabmvH;k toif;0wfqifcw
hJ hJ tus
rsK;d awGukd rD;IUd cJMh uovdk a0Z,Emvrf;eJY av;axmifh
uefvrf;axmifrh mS pdu
k x
f x
l m;wJh jrefrmabmvH;k orm;
awGyg0ifwhJ qD;*dr;f vIUH aqmfa&;qkid ;f bkwaf wGuv
kd nf;
rD;IUd zsuq
f ;D cJMh uygw,f/ abmvH;k uGi;f twGi;f yGMJ unfph if
uxkid cf t
kH rsm;tjym;udk du
k cf sK;d zsuq
f ;D cJo
h al wGvnf;
&Syd gw,f/ vHNk cKH a&;aqmif&u
G af eMuwJ&h aJ wGuv
kd nf;

tMurf;zufoal wGu cJawGeyYJ pfaygufcMhJ uwmaMumifh


rD;owfum;awGeYJ a&yufNy;D vlpck cJG MhJ u&ygw,f/ 'DyeJG YJ
ywfoufNy;D ...
]]'DEpS Ef pS t
f wGi;f rSmawmh ywfaqmif[mG udik w
f ,
G f
csed rf mS NyKd iyf rJG sm;pGmudk ;HI edrNhf y;D t&Su&f cJw
h ,f/ ajcprf;yGJ
awGrmS vnf; tBurd Bf urd f ;HI edrphf Ofuwnf;u 'Denf;jy
r[kwfawmhbl;qdkwm uRefawmfwdkYodaew,f/ 'DqD;
*dr;f [m uReaf wmfwt
Ykd wGuv
f nf; ta&;Bu;D w,f/ 'gudk
olem;vnfxm;&r,f/'Dyt
JG pvlxw
k yf MkH unfu
h wnf;u
tawmfu
h pkd w
d yf suo
f mG ;rdw,f/ bmvdaYk usmu
f u
kd u
kd kd yGJ
tprSmxnfrh oH;k cJw
h mvJ/ enf;jy&JUvlxw
k yf rkH mS ;,Gi;f rI?
vlpm;vJyHkrSm;,Gif;rIawGu 'DyGJudkIH;edrfhapw,fvdkY
ajymcsiw
f ,f/ywfaqmif[mG [mtckr'S v
D t
kd rSm;rsK;d usL;
vGew
f mr[kwb
f J t&ifuwnf;u tBurd Bf urd rf mS ;cJzh ;l
oljzpfw,f/ bmyJajymajym olwpfa,mufwnf;&JUqH;k
jzwfcsuu
f uReaf wmfwYkd jrefrmy&dowfoef; 60pvH;k &JU
arQmv
f ifch suaf wGukd du
k cf sK;d ovdjk zpfapcJw
h ,f}}vdYk tm;
upm;uavmif&iS f OD;csp0f if;armifu Daily Eleven udk
ajymMum;cJyh gw,f/ enf;jycsKyyf wfaqmif[mG uawmh
'DypJG OftqH;k tjzwfeyYJ wfoufNy;D Head to Head pepfeYJ
qH;k jzwfr,fqw
kd mudkolrod&cdS b
hJ ;l vdYkajymMum;cJyh gw,f/
NyD;awmh jrefrmtoif;taeeJY tif'dkeD;&Sm;toif;udk
oH;k *d;k jywfay;&&ifawmifrS qDr;D wuf&r,fv,
Ykd MkH unf
xm;aMumif;ajymNy;D tckvjkd refrmtoif;tkypf t
k qifh
uaexGucf &hJ wmudk yGNJ y;D rSyo
J o
l cd &hJ wmjzpfw,fvYkd qdk
jyefygw,f/ Ny;D awmhvnf; 'Dy&JG v'feyYJ wfoufNy;D olUrSm
yJwm0ef&adS Mumif;eJY olUrSmt&nftcsi;f 'Davmufy&J v
dS Ykd
jrefrmy&dowfawGukd awmif;yefcsiyf gw,fvaYkd jymyg
w,f/ 'Dajymqdw
k mawGeyYJ wfoufNy;D awmh jrefrmEkid if H
abmvH;k tzGUJ csKyOf u|OD;aZmfaZmfuawmh ..
]]'DaumifabmvH;k udv
k rd w
f ,f/ oef; 60udv
k nf;
vdrw
f ,f/ rD',
D mt&m&Sd rd;k a0? atmifEidk af &;aumfrwD
Ou|rd;k ausmw
f t
Ykd m;vH;k odygw,f/ raeYua&m 'DaeY
reufrmS yg olu
Y Nkd yKd iyf pJG nf;urf;taMumif;a&m? I;H vdrYk &
wJt
h aMumif;a&m OD;wifjrifah tmifu aoaocsmcsm
tkid yf ufeYJ &Si;f jyw,f/ pum;jyefvnf;&Sw
d ,f/ tm;vH;k
tod y g/ upm;orm;awG u d k a wmif oa&qd k & if
qkaMu;ray;bl;? EkdifatmifuefqdkNyD;rSmcJhwmyg/
'DaeYcif;urSaejynfawmfuae pdwfrcsvdkYjyefvmNyD;
aoaocsmcsmxyfrmS ygao;w,f/ oltm;vH;k udv
k rd cf hJ
wmyg}}vdYk jyefNy;D ajymMum;wmudak wGU&ygw,f/
b,foal wG bmawGub
kd ,fvakd jymajym tm;vH;k
Ny;D qH;k oGm;cJw
h muawmh taotcsmygyJ/ jrefrmtoif;
vnf; I;H oGm;Ny/D enf;jycsKyyf wfaqmif[mG vnf; tdy&f m
vdy&f Ny/D abbkwaf wG? xkid cf akH wGvnf; usK;d yJyh supf ;D cJNh y/D
jrefrmEkid Nf yq
D w
kd o
hJ cD si;f uav;vnf; wpfa&;Ed;k r,fBuH
ump&Sad o;w,f/ jyefNy;D tdyaf ysmo
f mG ;jyefygNy/D
bmyJajymajym uRefawmfhtjrifajym&&ifawmh
enf;jycsKyyf wfaqmif[mG vdrw
f ,fvrYkd xifb;l / wpfcck k
wpfae&mrSm usdef;aorSm;aecJhw,fvdkYxifygw,f/
bmaMumifv
h q
J akd wmh yGpJ Ofwpfcv
k ;kH ywfaqmif[mG udk
jrif&wJhtcsdefrSm ol[mjrefrmtoif; *dk;jywfIH;&if
awmif qDrD;zkdife,fusdef;aowufw,fqdkwmudk ,Hk
MunfaewJhyHkudkawGU&vdkYjzpfygw,f/ NyD;awmh jrefrm
abmvH;k orm;awGtm;vH;k upm;oGm;wmtvGen
f yhH g
w,f / upm;uG u f v nf ; ysuf a eygw,f / vH k ; 0
wkdufppfrqifEkdifwJhtjyif zdkz&JeJY umuG,fae&
wmMunhf&ygw,f/ jrefrmawG&JU&ifxJu qD;*drf;BuD;
uawmh Ny;D oGm;cJyh gNy/D
tck jyifzdkYpMu&ygawmhr,f/ jrefrmabmvHk;
toif;udjk yif&r,f/ usK;d oGm;wJx
h idk cf akH wGujkd yif&r,f/
Ny;D awmh ta&;tBu;D qH;k tI;H udv
k ufrcHEidk w
f hJ jrefrm
abmvH;k y&dowfawG&UJ pdw"f mwfawGujkd yifMu&ygr,f/

EdkifiHa&;

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 5 2 )
w e *F a EG ? 2 2 ? 'D Z if b m ? 2 0 1 3

17

tEGwrnfaom 'Drdkua&pDvdkcsif&if
a&Tjynfo&D d
,ciftywfrt
S quf
tdEd,EkdifiH\ acgif;aqmifBuD;ael;ESifh
tdEd,EkdifiH ta&;0dkif;0ef;vkyfaqmifae
aom OD;&m&Spfudk AdkvfcsKyfatmifqef;u
orwael;xHrS jyefawmif;ojzifh jrefrm
jynfow
Ykd pfzefjyefvmNy;D Adv
k cf sKyEf iS t
hf wl
vufwGJ EkdifiHa&;vkyfcJhonf/ OD;&m&Spf
tdE,
d rSvm twGi;f 0ef;kH odaYk &mufaom
tcg bk&ifcHtpnf;ta0;vkyfaeaom
Adv
k cf sKyu
f ]]bkid &f pS v
f mw,f? awGU&r,fqNkd y;D
tpnf;ta0;ud&k yfcyhJ gw,f}}/ 1952rSp
OD;Ek\ uufbdeuftzGJUxJrSmvnf;ygcJhyg
w,f/ jrefrmEkid if \
H vlrzI v
l akH &;pDru
H ed ;f udk
OD;&m&Spt
f aumiftxnfazmfco
hJ nf/
1957ck uGmvmvrfyrl mS jyKvyk af om
rav;&Sm;EkdifiHvGwfvyfa&;tcrf;tem;
wGif jrefrmud,
k pf m;vS,t
f jzpfwufa&muf
rav;&Sm;0efBu;D csKyf wGeu
f t
l A'&l mref
ESiahf wGUqHu
k m tm&Sa'owGiyf ;l aygif;aqmif
&Gufa&;jyKvkyf&eftBuHjyKcJhonf/ 1961
ckEpS w
f iG f qGpZf mvefEidk if ?H *seD AD mrSmusi;f ywJh
Ekid if w
H umtvkyo
f rm;nDvmcHBu;D ILO rSm
obmywdtjzpf a&G;cs,w
f ifajrm ufjcif;cH&
ygonf/ ILO obmywdtjzpf a&G;cs,cf &H
jcif;rSm ta&SUawmiftm&SrSm yxrOD;qHk;
ta&G ; cH & jcif ; jzpf y gonf / OD ; &m&S p f r S m
wuo? AuoOu|jzpfcjhJ cif;rSm ausmif;
om;or*\pnf;rsOf;pnf;urf;a&;qGJEkdif
aomt&nftcsi;f ESihf ausmif;om;rsm;udk
OD;wnfcsurf eS af tmifajyma[mEkid af om t
&nftcsi;f wdaYk Mumifjh zpfonf/
zqyvacwfwGif AdkvfcsKyfatmif
qef;u jrefrm-rGwfpvifrfwdkYonfvnf;
,cifu ArmrGwpf vifE;dk Mum;a&;uJo
h Ykd yif
oD;jcm;tzGJUtpnf;zGJU zqyvESifh yl;
aygif;aqmif&Guf&ef arwm&yfcHcsuft&
ArmrGwfpvifuGef*&uf(Aru)udkq&m
Bu;D OD;&mZmwfO;D aqmif ysO;f rem;NrKd UwGif
1945ck? 'DZifbmv zGUJ pnf;cJo
h nf/ wpf
jynfv;kH rS wpfo;D yk*v
ArmrGwpf vifraf cgif;
aqmifrsm;ESihf &SNd y;D jzpfaom ArmrGwpf vifrf
tzGUJ tpnf;rsm;yg0ifcMhJ uonf/ xdaYk emuf
(Aru)onf u&ifrsm;uJo
h YkdvlrsK;d pktzGUJ wpf
&yftjzpf (zqyv)wyfaygif;pkwiG f yg0ifchJ
onf/
1946ckEpS ?f Zefe0g&DvwGif Adv
k cf sKyf
atmifqef;OD;pD;onfh zqyvtzGUJ csKyBf u;D
\yxrqH;k nDvmcHBu;D udk &efuek Nf rKd U? a&Twd
*Ht
k v,fyp,musi;f ycJ&h m zqyvtzGUJ
csKyBf u;D u ArmrGwpf vifrw
f \
Ykd wkid ;f jynf
tay:opm&Srd u
I kd *kPjf yKcs;D usL;cJNh y;D Arm
rGwpf vifrw
f o
Ykd nf wkid ;f &if;om;vlenf;pk
wdYk &xku
d af omtcGit
hf a&;ud&k vdu
k ,lEidk f
onf[al omtqdt
k rSwf (6)udw
k ifoiG ;f cJh
&mnDvmcHBu;D u twnfjyKaxmufccH MhJ u

onf/
ArmrGwfpvifrfuGefu&ufuvnf;
jrefrmEkid if v
H w
G v
f yfa&;,lvQif awmifwef;
a'orsm;ESihf jynfyyl;aygif;a&;tqdu
k kd t
qdt
k rSw(f 7)jzifh wifc&hJ m twnfjyKaxmuf
cHcMhJ uygonf/ pifppf(Aru)onf yifvrkH sK;d
aphudk nDvmcHBuD;pwifcscJhjcif;jzpfyg
onf/ xdaYk emuf Aruud,
k pf m;vS,w
f pfO;D
jzpfoOl ;D azcifonf zqyv\awmifwef;
a'oqkid &f m twGi;f a&;rSL;jzpfvmcJo
h nf/
AdkvfcsKyfatmifqef;onf vGwfvyf
a&;twGuftBuKd jzpfonfhatmifqef;tuf
wvDpmcsKycf sKyq
f &kd ef t*Fvefoo
Ykd mG ;aepOf
&Srf;apmfbGm;tcsKdUu AdkvfcsKyfatmifqef;
onfrdrw
d \
Ykd ud,
k pf m;vS,rf [kwAf rmacgif;
aqmifwpfO;D omjzpfonf[k uefu
Y u
G cf &hJ m
Akv
d cf sKyaf tmifqef;rSm tcuftcJBuKH vsuf
&Sad ecJo
h nf/ xdt
k cg ArmrGwpf vifrOf ;D az
cifonf awmifBu;D odcYk sucf si;f vku
d o
f mG ;Ny;D
&Sr;f wdu
Yk kd pnf;H;k cJ&h m aemufq;kH wGif &Sr;f vl
xku Adv
k cf sKyu
f kd rdrw
d \
Ykd acgif;aqmiftjzpf
axmufcHaMumif;vlxktpnf;ta0;BuD;
rsm;jyKvyk cf MhJ uonf/ xdaYk emuf vef'efoYkd
aMu;eef;ydcYk &hJ m Adv
k cf sKyaf tmifqef;rSm quf
vufaqG;aEG;cGi&hf cJo
h nf/
xdt
k awmtwGi;f ArmrGwpf vifru
f eG f
*&ufuvnf; 1946ckEpS f 1946ckEpS f 'DZif
bmvwGif &efuek Nf rKd U ArunDvmcHusi;f
y vGwv
f yfa&;&vQif ArmrGwpf vifrw
f Ykd
onf vlenf;pktcGit
hf a&; Minority Rights
,lrnfavm? odw
Yk nf;r[kwf vlrsm;pktcGihf
ta&; Majority Rights ,lrnfavm[lonfh
jyemudkqHk;jzwfMu&m wufa&mufol
ud,
k pf m;vS,rf sm;tMum; t,ltquGjJ ym;cJh
Muonf/tcsKUd uvnf;ArmrGwpf vifro
f nf
Armjzpf vlrsm;pktjzpf&yfwnfvdkcJhMu
onf/ tcsKUd uvnf; zqyv\tqdt
k rSwf
(6)jzifah y;xm;aom vlenf;pktcGit
hf a&;&
,lvMkd uonf/ nEd idI ;f r&rJcq
JG ;kH jzwfaom
tcgwGiv
f nf; rJta&twGuw
f n
l aD eo

jzifh aemufq;kH nDvmcHobmywdq&mBu;D


OD;&mZmwfq;kH jzwf&efjzpfvmcJo
h nf/ q&m
Bu;D OD;&mZmwftaejzifh Adv
k cf sKyaf tmifqef;
ESihf Arm&Jabmf&b
J ufrsm;ud,
k MkH unfonf/
EkdifiHawmf zGJUpnf;tkyfcsKyfyHktajccHOya'
a&;qGaJ &;wGiv
f nf; ArmrGwpf vifraf cgif;
aqmifrsm;yg0ifaeonf/ vGwfvyfa&;&
vQif Ekid if o
H m;trsK;d tpm;wpfrsK;d wnf;om
&Sdrnfjzpf cGJjcm;qufqHcH&rnfvnf;r
[kw?f OD;&m&Spu
f o
hJ Ykd tdE,
d Ekid if o
H m;wpfO;D
onf Ekid if o
H m;jyKciG ,
hf cl v
hJ Qif tjcm;jynf0h
aom EkdifiHom;wpfOD;uJhodkY tcGifhta&;
tjynft
h 0&Ekid rf nfjzpf&m vGwv
f yfa&;udk
OD;pm;ay;aomtm;jzifhArmrGwpf vifrw
f \
Ykd
vlenf;pktcGit
hf a&;udpk eG u
Yf m ]]ArmrGwpf
vifro
f nf Armjzpfonf[al om vlrsm;pk
tcGit
hf a&;ud,
k &l ef qH;k jzwfcMhJ uonf/
odjYk zifh ArmrGwpf vifrw
f o
Ykd nfAv
kd cf sKyaf tmif
qef ; ud k acgif ; aqmif t jzpf axmuf c H
aMumif; vef'efot
Ykd aMumif;Mum;cJo
h nf/
xdaYk Mumifh Adv
k cf sKyaf tmifqef;onf
atmifqef;tufwvDpmcsKyu
f kd atmifjrif
pGmcsKyq
f Ekd idk cf ahJ omfvnf; vGwv
f yfa&;&,l
&ef awmifwef;a'owkdif;&if;om;rsm;\
vufawGUoabmwlncD su&f ,l&ef vdt
k yf
cJo
h nf/ xdaYk Mumifh yifvpkH mcsKycf sKyq
f akd &;udk
tjyif;txefBudK;yrf;pnf;HkcJh&\/ jrefrm
rGwpf vifrOf ;D azcifrmS twGi;f a&;rSL;tjzpf
tao;pdwpf rD aH qmif&u
G cf &hJ onf/
1947ckEpS ?f azazmf0g&Dv 11&ufn
wGif yifvHkpmcsKyf csKyfqdk&efysufoGm;cJh&m
Adv
k cf sKyaf tmifqef;onf &efuek jf yef&ef av
,mOfppD Ofcidk ;f aeNyjD zpfonf/ xdt
k cg Arm
rGwpf vifrOf ;D azciftaejzifhAdv
k cf sKyaf tmif
qef;udk azsmif;zswpfnwmtcsed af y;&ef
awmif;qdNk y;D Adv
k cf sKy\
f twGi;f 0efAv
kd x
f eG ;f
vStygt0if &Sr;f jynfr&S aJ bmfrsm;ESihf BuKd ;
yrf;cJ&h m aemufaeY 12-2-1947 yifvpHk mcsKyf
csKyq
f &kd eftqifoifjh zpfomG ;cJ&h ygonf/
odjYk zihfudv
k edk t
D pd;k &\jrefrmjynfajryHt
k ay:

ydik ;f jrif;cGmyHo
k Pmefawmifwef;a'orsm;
udck sev
f yS
f vGwv
f yfa&;ay;vdo
k nft
h BuH
udk acszsuyf pfcahJ om yifvpkH mcsKycf sKyq
f akd &;
a tmifjrifco
hJ nf/ ArmrGwpf vifru
f eG *f &uf
Aru\ pGrf;aqmifrIwGef;tm;rsm;pGrf;y
um;Bu;D rm;cJyh u
kH v
kd nf; rarhoifMh uyg/
,cktcg wnfaqmufazmufvyk Mf u
awmhrnfh 'Dru
kd a&pDvrf;rBu;D rSm avQmuf
vSr;f Mu&zdaYk eaeomomaumif;uif"mwf
yHkESifhajryHkcsjyHkom&Sdygao;onf/ vrf;r
azmuf&ao;cifuyif tpvmrfbmom0if
rsm;cGjJ cm;qufccH &H onf/ ta&;tcif;zef
wD;zsuq
f ;D vk,uf owfjzwfcaH e&onf/
]]om;azmufEeI ;f jreftpvmrf? wd&pmef0g'
qefu
Y siMf u}}[laom pmwef;rsm;udik af qmif
um tpvmrfbmom0ifrsm;udkvrf;ay:
wufapmfum;Muonf/ OD;ode;f pdet
f pd;k &\
zdwaf c:onft
h wGuf tpvmrpyf ;l aygif;
aqmif&Gufa&;tzGJU OIC jrefrmjynfodkY
a&mufvmonf/ jrefrmEkid if o
H rw\
{nfhonfudk tpvmrfbmoma&;ESifhtp
vmrfbmom0ifrsm;udk &ifo
h ;D apmfum;
rkdufdkif;aom qkdif;bkwfrsm;udkudkifum
BudKqdkMuonf/ rdrdtdrfudk rdrdwdkY\tdrf
axmifO;D pD;tBu;D tuJu zdwaf c:vm
aom {nfo
h nfurkd qdx
k m;ESihf rzdwaf c:
bJa&mufvmaom {nfo
h nfuykd if uGr;f ?
aq;? vufzuf? vufzuf&nfMurf;wdYk jzifh
{nf0h wfjyKwwfaom jrefrmvlrsK;d wd\
Yk yifukd

onf/ oGm;vQiEf pS rf ed pfavmufEiS hf a&muf


onf/ aoewfESifhrdk;ay:axmifajcmuf
vQiaf MumufEidk o
f nf/ odaYk omf rdepf 40MumrS
a&mufvmMuonft
h wGuftzsuo
f rm;rsm;
tcsed &f oGm;onf/
yk*aH cwfrpS wifum aexkid cf MhJ uaom
tpvmrfbmom0ifrsm;? jrefrmjynfrmS arG;
aomjrefrmZmwdcsuaf <ujrefrmrGwpf vifrf
rsm;ta&;onf jrefrmhta&;[lxnfh
rajym MuvQi?f 'Dru
kd a&pDbufawmfom;rsm;
EIwf ydwaf eMuvQif NrKH aeMur,fq&kd ifawmh
pOf;pm;qifjcifp&mOyrmwpfckajymcsifyg
onf/ yifv,fc&D;wpfcu
k kd ESpx
f yfoabFm
wpfpif;jzifhc&D;oGm;Muonfqydk gpdYk/yifv,f
c&D;urf;rjrif? vrf;rjrifa&jyifrmS atmuf
xyfoabFmpD;c&D;onfawGukdyifv,f"m;jy
u 0ifwu
dk Nf yq
D &kd if du
k Ef u
S v
f ,
k zl suq
f ;D
owfjzwfaeNyq
D &kd if tay:xyfu vlawGu
atmufxyf rSm"m;jywku
d w
f m igwdeYk YJ rqkid f
ygbl;uGmqdNk y;D Munhaf eMur,f? Nird af eMu
r,f? OayumjyKaeMur,fqdk&if 'D"m;jy
tE&m,fu oabFmatmufxyfNyD;&if
tay:xyfuw
kd ufvmrSmyJ/"m;jytay:xyf
udak wmhrwufawmhb;l ? atmufxyfu vl
awGupd w
ek ;f vufpaysmuf atmif oabFm
0rf;udak zmufvu
dk rf ,fq&kd if oabFmtay:
xyfu vlawGvnf;aorSmyJ r[kwv
f m;/
tckavmavmq,fuawmh jrefrmEkid if rH mS &Sd
wJh &ckid rf w
G pf vifraf wG? jrefrmrGwpf vifrf

jrefrmU'Drdkua&pDta&;
aESmifUaES;MuefhMumrIrjzpf&atmif tEGwrnfaom
'Drdkua&pDEkdifiHtjrefqHk;jzpfatmif zqyvacwfuvdk
vlwef;pm;cGJjcm;rI? bmomcGJjcm;rI? vlrsKd;cGJjcm;rIr&SdbJ
at;twlyltrQ twlwuG wGef;tm;ay;MuygpdkYvdkYyJ . . .
pdu
k Ef iS q
hf efu
Y sib
f ufvyk &f yfjzpfonf/
tpvmrfbmom0ifrsm;\ pkaygif;
0wfjyK&mAvDrsm;? tzsucf &H rIxyfrjH zpfymG ;
aeqJyif/ 2013Ed0k ifbmv 18&ufnydik ;f
u &ckid jf ynfe,f? ausmufjzLNrKd U? urf;em;
vrf;? oefyef&yfuu
G &f dS 1881ckEpS u
f wnf
aqmufcJhaom 132ESpfcefYoufwrf;&Sd
pGE*D smarAvD wpfv;kH tzsucf &H onf/ AvD
udzk su&f ef n 8em&DavmufwiG f vlpo
k nf
n 8em&DcaJG vmufwiG f AvDupkd zsuo
f nf/
AvDEiS &hf pJ cef;ay 200avmufyaJ 0;onf/
AvDbufoYkd &Jpcef;rSatmfajym&ifMum;Ekid f

awG[m oabFmatmufxyfu vlawGyJ


tay:xyfuvlawGoabFm0rf;azmufrS
aMumufMur,fq&kd ifawmh 'Dru
kd a&pD urf;
ajcudk oGm;aewJo
h abFmBu;D epfawmhr,f
qdw
k mrSwaf yawmh/
jrefrmh'rD u
kd a&pDta&; aESmifah ES;MuefY
MumrIrjzpf&atmif tEGwr nfaom 'Dru
kd
a&pDEidk if t
H jrefq;kH jzpfatmif zqyvacwf
uvdkvlwef;pm;cGJjcm;rI? bmomcGJjcm;rI?
vlrsK;d cGjJ cm;rIr&Sb
d J at;twlyt
l rQ twl
wuG wGe;f tm;ay;Muygpdv
Yk yYkd aJ jymcsiyf g
onf/

18

txl;owif;aqmif;yg;

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 5 2 )
w e *F a EG ? 2 2 ? 'D Z if b m ? 2 0 1 3

1
9
19

rif;opfoefh
]]avmif;avmif; avmif;vdkufyg &TJ
atmifavmif;vdu
k yf g/ yufyuf yufvu
kd yf g
&TaJ tmifyufvu
kd yf g}}
jrefrmEkid if w
H iG f tat;vdiI ;f jzwfoef;
rnf[k aMunmxm;onfah eYwiG yf if ok0P
abmvH;k uGi;f ab;wGif oBueF u
f saeMujcif;
jzpfonf/ a0Z,Emvrf;rxufwGif rD;
avmifxm;onfhqdik ;f bkwrf sm;? rD;avmifae
onfh tusy rkH sm;udk rD;owfwyfzUJG 0ifrsm;u
vdkufvHrD;Nidrf;NyD;csdefwGif jrefrmEkdifiH\
'kw,
d oBueF u
f saejcif;jzpfonf/
a0Z,Emvrf;rBuD;xufwGif 'DZif
bm 16 &ufn 10 em&Dausmt
f csed w
f iG f ke;f
&if;qefcwfjzpfaeolrsm;udk jrefrmEkid if H rD;
owfwyfzUJG rS rD;owfyu
kd jf zifx
h ;kd um vlpck JG
&mrS xGuaf y:vmaom oDcsi;f oHjzpfonf/
tay:tus0wfqifxm;jcif;r&Sdonfh vl
i,f 40 ausmcf efrY S oDqv
kd u
kd af omoDcsi;f
oHrmS tMurf;zufrI NzKd ciG ;f a&;&Jrsm; bmvkyf
&rSe;f rod jzpfomG ;cJo
h nf/
]]rD;owfyu
kd ef YJ xd;k cGv
J u
kd w
f t
hJ csed rf mS
vlawGu oBueF o
f cD si;f udkoHNyKd iq
f v
kd u
kd Mf u
awmh ab;uowif ; ,l a ewJ h owif ;
axmufawGu0dik ;f &,fMuw,f/ &JawGvnf;
bmvkyf&rSef;rod jzpfukefMuw,f}} [k
tqd k y gae&mwG i f owif ; &,l a eonf h
owif;axmufwpfO;D uajymjyonf/
jrefrmtoif;ESihf tif'ekd ;D &Sm;toif;
wdkY tkyfpkaemufqHk;yGJpOfupm;NyD;csdefwGif
jrefrmtoif;HI;edrfhrIudk rausreyfjzpfae
aom aomif;ESichf so
D nfh vltyk Bf u;D u jrefrm
abmvHk;toif;tusrsm;rD;dIUjcif;? SEAGAME qdkif;bkwfrsm; rD;dIUzsufqD;jcif;?

vHx
k ed ;f wyfzUJG rsm;tm; cJjzifyh pfaygufjcif;
rsm; jyKvyk cf o
hJ jzifh rD;owfum;rsm; xyfrH
ac:,lc&hJ Ny;D vHx
k ed ;f tiftm;trsm;tjym;
jzifh 0ifa&mufxed ;f odr;f cJ&h jcif;jzpfonf/
jrefrmEkid if w
H iG f 44 ESpt
f MumrS tdrf
&Sit
f jzpf jyefvnfusi;f ycGihf &&So
d nfh SEAGAME abmvHk;NydKifyGJwGif tdrf&Sifjrefrm
toif;u tif'ekd ;D &Sm;toif;udk 1-0 jzifh H;I
edru
hf m tkypf yk pJG OfwiG yf if Ekwx
f u
G v
f u
kd &f
csed w
f iG f tmqD,aH 'owGi;f xdyo
f ;D owif;
wpfy'k u
f kd abmvH;k yGyJ &dowfrsm;zefw;D ay;
vdu
k f jcif;jzpfonf/ jrefrm-tdrk efyNJG y;D aemuf
'kw,
d ajrmuf y&dowftMurf;qH;k yGw
J pfck
jzpfvmcJo
h nf/
]]jrefrmtdru
f iG ;f rSmjrefrmy&dowfawG
a&SU b,fvu
kd efjyvdu
k w
f mvJrodb;l / uRef
awmfvnf; pdwfukdawmfawmfxdef;xm;
vdu
k &f w,f/ rdom;pkryg&if rD;dUI wJt
h xJ
uReaf wmfygrSmaocsmw,f}} [kvm;d;I NrKd UrS
rd o m;pk v d k u f vma&muf t m;ay;onf h
udo
k m;Bu;D u ajymjyonf/
jrefrm-tif'ykd w
JG iG f tEdik (f odrYk [kw)f
oa&uefjkH zifhqDr;D zdik ef ,fyu
JG kdwufa&muf
Edkifrnfjzpf&m jrefrmy&dowfarQmfvifh
csufBuD;pGmjzifh vma&muftm;ay;&mwGif
arQmfvihfcsuftwdkif; jzpfrvmcJhojzifh
y&dowfaoG;qlum t"dukP;f qefqef
jzpfymG ;cJjh cif;jzpfonf/ tqkyd gyGw
J iG f yxr
ydkif;y,fe,fwDjzifh tif'dktm;tzGifh*dk;ay;
vdkuf&csdefwGif jrefrmy&dowftcsKdUatmf
[pfqq
J rkd rI sm;&Sad omfvnf; y&dowf tcsi;f
csi;f jyefxed ;f um tm;ay;rIt&Sed jf yefjrifv
h m
cJo
h nf/ ]]jrefrm jrefrm}} [laomtoHrsm;
uGi;f twGi;f jyefnv
H maomfvnf; jrefrm
toif;\upm;uGuyf pkH HjyefwufrvmcJah y/
'kw,
d ydik ;f wGifrdepf 80 txd y&dowf
rsm;u at;

aq;pGm tm;ay;cJhaomfvnf; rdepf 80


ta&mufwiG f tpDtpOfaMunmolrS uGi;f
twGi;f a&bl;rsm;? trdu
I x
f yk rf sm; ypfoiG ;f
jcif;rjyKvyk &f ef arwm&yfcv
H u
kd Nf y;D csed w
f iG f
jrefrmy&dowfyrkd kd aomif;use;f vmcJo
h nf/
yGJcsdef 82 rdepfwGif uGif;nmbufjcrf;
txl;wef;yGJ Munfph ifrS xdik cf rkH sm;du
k cf sK;d um
uGi;f twGi;f ypfoiG ;f cJMh uonf/ 85 rdepf
ausmf w G i f y&d o wf t csKd U uG i f ; twG i f ;
0ifajy;vmcJo
h nf/
]]yGv
J mMunfw
h o
hJ al wG&UJ cHpm;csuu
f kd
em;vnfygw,f/ 'gayrJh pdwaf vQmv
h u
kd Mf u
wm jrefovm;vdkY? rdepf 80 avmufvJ
a&muf o G m ;awmh tm;ay;wJ h t oH a wG
rMum;&awmhb;l / qJqo
kd aH wGyMJ um;&w,f?
cHak wGu
kd f csK;d Muw,f/ tm;upm;orm;awG
vJ upm;tm; enf;enf;usoGm;w,f/
y&dowfuqlNy;D uGi;f xJu0kd ifawmh abmvH;k
orm;awG abmvH;k uef&wm raumif;awmh
bl;/y&dowfqal wmh'dik u
f vJyNJGy;D c&mrIwzf yYkd J
apmifah ew,f/ emusit
f csed yf kd uefciG q
hf ;kH H;I
oG m ;wmaygh / y&d o wf t aeeJ Y v nf ;
tH;I udv
k ufcEH idk &f r,f/ tm;upm;orm;
awG t aeeJ Y v nf ; aemuf q H k ; rd e pf t xd
tm;ukef ek ;f & r,f}} [kvm;d;I NrKd UrS udo
k m;Bu;D
u olt
Y jrifukd ajymjyonf/
jrefrmabmvHk;y&dowftrsm;pkrSm
tdyaf &;ysucf u
H m vufrw
S w
f ef;pD0,f,&l
ouJo
h Ykd arSmifcakd ps;jzifh rwefwqay;0,f
,lumMunfh &I Ny;D arQmv
f ifch suBf u;D rm;pGmjzifh
vma&muf M unf h I & mwG i f tH I ; jzif h
&ifqikd v
f u
kd &f ojzifh a'goaygufuu
JG mke;f
&ifqefcwf jzpfymG ;cJjh cif;jzpfonf/
]]uReaf wmfwYkd abmvH;k upm;enf;u
trsm;BuD;vkyf&r,f/ tajccHtaqmuf
ttHak wG? enf;ynmawG? Ekid if w
H umNyKd iyf JG
awG trsm;BuD;vkyf&r,f? vufa&G;pif
toif;wpfcw
k nf; jyKjyifzrYkd jzpfEidk b
f ;l /
uvyftoif;awGvnf; jyK
jyifEkdifrSjzpfrSm? uef
awmhrS Ekid cf sif ekH YJ
awmh r&bl ; ?
tckq&kd if ,l19? ,l-22
vnf;tm&S ajc
ppfyGJatmifNyD;
NyD/ tck[mu

a&T&Ekid w
f hJ taetxm;rsK;d a&mufNy;D rS &if0
aqmifhuefcsvdkufovdkyJ? 'DyGJuarQmfvifh
csufudk dkufcsKd;vdkufovdkyJ/ jynfolvlxk
uvnf; t&rf;udak rQmv
f ifah ewJt
h csed rf mS
jzpfoGm;wm/ y&dowfawGudk em;vnfyg
w,f/ 'Dy&JG v'feYJ ywfoufNy;D tvkyyf su?f
tudik yf sucf NH y;D vufrw
S w
f ef;pDNy;D 0,f,l
tm;ay;wJh jrefrmy&dowfBu;D udk wm0ef&dS
olwpfa,muftaeeJY tEl;tnGwf awmif;
yefygw,f}} [k jrefrmEkid if aH bmvH;k tzGUJ csKyf
Ou | OD ; aZmf a Zmf u 'D Z if b m 16 &uf
owif;pm&Si;f vif;yGw
J iG f ajymMum;cJo
h nf/
jrefrmtoif; HI;yGJawGUvdkuf&onfh
'DZifbm 16 &ufnwGifyif vlrIuGef&uf
pmrsuf E S m rsm;ay:wG i f abmvH k ; yG J E S i f h
ywfoufonfh taMumif;t&mrsm; ysHUESHY
aecJo
h nf/ uAsmrsm;? pmrsm;jzifh abmvH;k
yGJtaMumif; a0a0qmqm a&;om;cJhMu
onf/ trsm;pkrmS jrefrmtoif;vlxw
k yf EkH iS hf
ywfoufNy;D ar;cGe;f xkwcf MhJ uonf/ jrefrm
toif;upm;yHkrSm vufa&G;piftoif;
ESirhf wl? vGwv
f yfa&;aeY&yfuu
G af bmvH;k yGJ
upm; aeovdyk if [k a&;om;xm;Muonf/
]]nDav;wdaYk & rif;wdYk Local League
awGrmS vpmaumif;aumif;eJu
Y pm;Ny;D ud,
k f
ydik u
f m;awGeYJ oGm;aecsed rf mS ud,
k w
f aYkd wGu
vdik ;f um;wd;k pD;? yGNJ y;D awmhrS okwo
f w
k jf yef
usew
f mav;eJY npmpm;cJMh uwmyg/}}
nDav;wdaYk & rif;wdaYk wG Ekid yf aJG wG&
qkwq
H yd af wGeYJ wpf<u<ujzpfaecsed rf mS acR;
awG&TJ toHawG0if(wpfcgwav) vlkyf
awmifryDjyifayr,fh uGif;ab;rSm&yfNyD;
vufcyk w
f ;D ae&&if auseyfaeMuwmyg/
nDav;wdaYk & rif;wdaYk wG b,fvrkd mS ;
rSm; tvum;yg/ ajymwJo
h al wGukd cHwu
kd f
rdu
k cf MhJ uwm ud,
k w
f aYkd wGyg/
nDav;wdkYa& tvum;yg? rif;wdkY
jrefrmabmvH;k I;H rSmyguGmajymwdik ;f wpf'ikd ;f
'dik ;f aoG;awGqyl u
G ?f ajymxGuw
f &hJ efolemvef
rxlatmifzEd ydS ?f ckawmhaoG;rwdwaf wmhb;l
uG,?f rd;k rvif;cifx? yl&w
S ahJ ea&mifatmuf
acR;awmufawmufusatmifwef;pD? vuf
awGcsif;csif;eDatmif oHwdkifawGudkifwdk;
wdt
Yk rsK;d &JUpGr;f &nf b,fbufurS rrDcMhJ u
bl;uG,?f 2000 wefvufrw
S u
f kd 20000
ay;NyD;Munfhwm? 4000 wefvufrSwfudk
30000 ay;Ny;D Munfw
h m/ bmaMumifv
h q
J kd

&if nDav;wdkYb,fvdkajzrvJ?
yGJNyD;awmhrS yufvufvJuswJh
nDrav;wdu
Yk kd oem;rdayr,fh
'gb,folpD&ifwJh w&m;vJ?
rauseyfpdwfeJY &Suf&rf;&rf;
yGJMurf;&if;aoG;ql? tJ'D vl
awGu olwdkYa'goudk olwdkY
b0eJY &if;jy Mu&wmuG? aemufwpfcku
urmay:rSmtdru
f iG ;f r&Sw
d hJwpfcw
k nf;aom
Ekid if H b,f oljzpfrvJar;? awG;Munfph rf;ygOD;?
olYEdkifiHusawmhvnf; olY'dkif? udk,fhEkdifiH
usawmhvnf; ol'Y ikd ?f ud,
k w
f v
Ykd nf; wpfEidk if H
vH;k pkNy;D 'dik w
f pfa,mufavmuf 0,f&r,f
xifyg&JU/ aemufwpfqihf rSm BuKH Eidk o
f u
l kd 'dik f
vkyfcGifhay;wm bmtxmvJawmh odcsif
w,f/ enf;jycifAsm; ydyk o
D yg&JU? cifAsm;&JU
Sorry wpfv;kH av;twGuf usKyw
f aYkd y;vdu
k f
&wm oef; 60 &JUtdyrf ufawGAs/ abmvH;k
twGuf oH;k vdu
k &f wJyh u
kd q
f aH wG? wu,fu
arQmfvifhcsufudk aiGeJY 0,faecJhMuwmyg/
Ekid if H wumtawGUtBuKH r&Sv
d ?Ykd ajcrprf;&vd?Yk
avhusichf sed faumif;aumif;r&Sv
d q
Ykd w
kd phJ um;
'Dwpfcgawmh em;cg;cJNh y/D
nDav;wdaYk & rdu
k u
f ef;wJu
h ,
kd w
f aYkd wG
a&TqdkwJhtdyfruf rufcJhMu? wdkufcdkufwJh
pum; em;xm;vdYk ajymcJMh uw,f/ aejynf
awmfomG ;r,f? aejynfawmfomG ;r,fqw
kd hJ
atmfoHcyfnHnH atmfcJhMuw,f/ ckawmh
nDav;wdYk rsu&f nfavmufeYJ 'gawGaMuygh
rvm;/
nDav;wdaYk & rif;wdu
Yk efwyhJ JG rif;wdYk
jyefMunfh&J&if Munfhvdkufyg/ rsufESmi,f
av;eJY rdef;uav;awG? vuftkyfcsDaewJh
aumifrav;awG? pd;k &drx
f w
d v
f ef&Y if; arQmf
vifw
h Bu;D jzpfaewJh rsu0f ef;awG? tm;rvdk
tm;r&pum;awG? olrsm;wdu
k cf u
kd w
f hJpum;
awGMum; em;uef;csiaf ,mifaqmif vufr
axmifaeMuolawG? tJ'DxJrSm rif;wdkYudk
tm;ay;csifvGef;vdkY cdk;xGufvm&olawG&Sd
w,f/ r&Srd &hJ rdS hJ ydu
k q
f cH seNf y;D Munf&h olawG
&Sw
d ,f/ tvkyu
f qkaMu;tjzwfcH usecf sif
oavmufuseyf gapqdw
k hJ olawG&w
dS ,f/ 'g
44 ESprf ufc&hJ wJh tdyrf uf&UJ tqH;k vm;/ tJ'D
tjyifnaD v;wdrYk jrif&wJh wpfzufrmS wke&f D
aewJt
h oHawG? a0haewJrh su&f nfawG? idu
k f
pdu
k u
f somG ;wJh OD;acgif;awG? igrajymvm;qdk

wJ h rsuf 0 ef ; atmuf u od r f i ,f r I a wG ?
awmufacguftBH uw
d af oG;rwdww
f hJ EIwf
crf;awG/ nDav;wdaYk & uGi;f xJutxGuf
rif;wdeYk if;cJw
h m jrufcif;r[kwb
f ;l / oef;
60 &JU oufjyif;awG? wpfEidk if v
H ;kH &JU tdyrf uf
awG? EkdifiHawmf&JU *kPfodumawG? jrefrmh
abmvHk;&JU tem*wfawG? xyfajymyg&
apOD;/ nD rif;wdkYaMumifh'Dnvlb,fES
a,muf...
]]nDav;wdaYk & ud,
k w
f EYkd idk if o
H m;awG
tm;vH;k wm0efauscMhJ uw,f/ rif;wdaYk &m}}
qdo
k nfph mom;rSm vlru
I eG &f ufpmrsuEf mS
rsm;wGif vlBuKd ut
f rsm;qH;k pmom;wpfcjk zpf
aeonf/
abmvH;k yGt
J Ny;D owif;pm&Si;f vif;yGJ
wGifenf;jycsKyfywfaqmif[mG u ]]uReaf wmfh
taeeJY tkypf t
k qifrh mS Head to Head eJY
qH;k jzwfr,fqw
kd m rodco
hJ vdk tjcm;olawG
uvnf; bmrSrajymcJhbl;/ *dk;eJYwGuf&if
oHk;*dk;ay;&&ifawmif qDrD;wufr,fvdkY
odxm;wmyg/ jrefrmtoif; tkypf t
k qifu
h
xGufcJh&wmudk yGJNyD;rSyJ odcJh&wmyg/ 'DyGJ
&v'feYJ ywfoufNy;D uReaf wmhrf mS yJ wm0ef
&Syd gw,f/ uReaf wmht
f &nftcsi;f 'Davmuf
yJ&SdvdkY IH;cJh&wmyg/ jrefrmy&dowfawGudk
vnf; awmif;yefcsiyf gw,f}} [kywfaqmif
[Gmu ajymMum;cJo
h nf/
ywf a qmif [ G m \tajymaMumif h
jrefrmEkid if H abmvH;k tzGUJ csKyOf u| OD;aZmf
aZmfu rD',
D mrsm;a&SUwGiyf if eH&u
H v
kd ufo;D
jzifx
h ;kd um jyefvnfajz&Si;f cJo
h nf/
]]tJ'gawmhr[kwyf gbl;/ 'D Head to
Head pepfeYJ ywfoufNy;D tm&SabmvH;k tzGUJ
csKyfua&m? uRefawmfwdkYa&m? &Sd&SdorQ
toif ; rS m &S d w J h jref r mwm0ef c H a &m?
pum;jyefa&m tukeaf jymNy;D ygNy/D y&dowf

oH;k aomif;awmifow
d m olrodb;l qdw
k m
awmh b,fvjkd zpfEidk rf vJ}} [kO;D aZmfaZmfu
ajymMum;cJo
h nf/
]]enf;jyoabmxm;u olyv
J yk rf ,f/
ab;vlbmrSvmrajymeJ/Y 0ifa&mufpu
G zf uf
wmudk vH;k 0vufrcHwhJ vlpm;rsK;d ? ajymav
uefv
Y efw
Y u
kd af vvlrsK;d ? uReaf wmfwt
Ykd zGUJ
csKyu
f vnf; pmcsKyo
f ufwrf; ESpEf pS ef iYJ mS ;Ny;D
aeawmh tm;vH;k u onf;cHNy;D pmcsKyu
f ek f
wJt
h xd xm;r,fvYkd qH;k jzwfvu
kd w
f myg/ vl
xkwyf ekH YJywfoufNy;D a0zefajymqdw
k t
hJ wGuf
vnf; usew
f jhJ refrmenf;jyawGeYJ pum;rsm;
&wmvnf;tBurd Bf urd yf g/ tcktif'ekd ;D &Sm;
eJY yGJrwdkifrDrSm uRefawmfudk,fwdkif olYudk
ajymygw,f/ tckyu
JG kd Adv
k v
f yk v
JG u
kd pm;zd?Yk
abmvH;k qdw
k mbmrqdjk zpfvmEkid w
f t
hJ wGuf
taumif;qH;k jzpfatmif jyifqifzaYkd jymw,f/
pum;jyefuwpfqifh ]]pdwcf syg? bmrSrjzpfyg
bl;}} vdo
Yk u
l ajzw,f/ uefr,fah eYeeH ufu
vnf; olweYkd aYJ wGUawmh ]]wpfzuftoif;u
azmifzsuw
f u
kd rf mS ? rxifrw
S w
f mawG jzpf
wwfw,f? yxrydik ;f aocsmzdupm;? ESp*f ;kd
avmuf&vdYkaocsmNyq
D rkd Srif;BuKd uw
f mvky}f }
qdak wmh ]]pdwcf syg}}vdYk xyfuwday;w,f/
yGrJ pcifrmS wif wku
d pf pfrLS ; ]]ausmu
f u
kd }kd } udk
rxnf h b l ; vk y f j yef w ,f / 'gaMumif h
ausmfudkudk udkuRefawmfudk,fwdkifac:NyD;
enf;jyywfaqmif[Gmudk ausat;atmif
uefawmhcdkif;NyD; Line up xJxnfhzdkYajym&
w,f/ 'gawmif 'kw,
d ydik ;f rS xnfw
h ,f/
zdtm;awGeYJ upm;&awmh upm;orm;av;
awGvnf; b,fvv
kd yk &f awmhrvJ/ tajc
taeudk MunfhNyD;awmh vlpm;xdk;oifhwm
xd;k &r,fav}} [kenf;jyESihf jzpfysucf o
hJ nfh
udpu
kd tzGUJ csKyOf u|u ajymjycJo
h nf/
]]&v'fqdk;twGuf y&dowfawGudk

uReaf wmfpw
d rf aumif;vGe;f vdYk &Scd ;kd awmif;
yefcsiyf gw,f/ ywfaqmif[mG eJY uReaf wmf
wd&Yk UJ vufwrJG u
I 'DrmS yJ&yfygNy/D olepYJ mcsKyf
oufwrf;useaf eao;ayr,fh qufNy;D vuf
Z*D- ZPKUP6 U>NZ\I JEO``>N }LIXTXIYXI
ajymMum;cJo
h nf/
'DZifbm 16 &ufnydik ;f wGif vHNk cKH a&;
t& zrf;qD;cHxm;&onfh vludk;OD;udk 17
&ufwGif OD;aZmfaZmfudk,fwdkif vma&muf
xkw,
f cl o
hJ nf/ tqdyk gvlrsm;udk c&D;p&dwf
yif jyefxw
k af y;vdu
k af o;onf/
]]abmvH;k udck spv
f Ykdr&nf&,
G b
f jJ zpfwhJ
jyemrSm xdef;odrf;cHxm;&wJh y&dowf
twGuf jyefvnfvw
T af y;zdYk uReaf wmfu,
kd f
wdkif arwm&yfcHtyfwmyg/ rsKd;cspfpdwf
aMumifh jzpf&wJt
h wGuf olwaYkd wGtcsKycf ef;
xJrmS &Sad eoa&GU uReaf wmfb,fvrkd S tdyf
aysmEf idk rf mS r[kwyf gbl;}} [kabmvH;k tzGUJ csKyf
Ou|uqdo
k nf/
jrefrmEkdifiHtaejzifh jrefrm-tdkref
yGw
J iG f jyemjzpfymG ;cJo
h jzifhzDzmrStrd u
f iG ;f
usi;f ycGihf oH;k ESpyf w
d yf ifcx
H m;&&mrS zDzmudk
'Pf aMu;ay;aqmif um usif ;ycG if h &&S d
atmif pDpOfc&hJ jcif;jzpfonf/ vuf&t
dS jzpf
tysurf mS vnf; zDzmrSta&;,lrrI sm; xyfrH
jyKvyk Ef idk o
f nfh taetxm;jzpfaeonf/
jrefrmEkid if \
H trsK;d om;abmvH;k NyKd if
yGrJ mS tkyq
f ;kd tusn;f wefpmG Ny;D qH;k oGm;cJh
NyDjzpfonf/ Seagame NydKifyGJaygif;rsm;pGm
use&f adS e&mwGif a&Twq
H yd q
f ak ygif;rsm;pGm
arQmfrSef;Ekdifao;onfh taetxm;&Sdae
onf/ tjcm;NydKifyGJrsm;wGif EkdifiHBuD;om;
yDopGmyif tm;ay;um tHI;udk tNyHK;ESifh
wkjYH yefay;&efrmS jrefrmEkid if o
H m;wd\
Yk wm0ef
[kq&kd rnfjzpfayonf/
/

20

aqmif;yg;

,ciftywfrt
S quf
4-5-31aeYrmS awmh jynf cdik &f mZ0wf
0efBu;D rpwmMorwifacgif;aqmifwt
hJ zGUJ udk
0ufx;D uefteD;NrKd Ur&GmrSm*VKeo
f yl ek t
f zGUJ u
0kid ;f 0ef;wku
d cf u
dk cf v
hJ Ykd &mZ0wf0efBu;D eJY
ykvdyftzGJU ckepfa,mufusqHk;cJh&w,f/
10-5-31aeY r S m *VKef o l y k e f & G m u
[oFmwNrKd Uv,f*gwf0if; 0if;pD;vkyYd efcsmyD
ppfom;awG'Pf&m&ukew
f ,f/ 15-5-31
rSmawmh [oFmwcdkif? v,fwDpmjzLpk
ykvyd u
f if;pcef;udk *VKeo
f yl ek w
f 0Ykd ifp;D wku
d f
cku
d cf w
hJ ,f/
tJ'w
D ek ;f u *VKeo
f yl ek w
f yfzUJG awG pepf
wusavhusiw
f nfaqmufxm;wmawmhr
[kwb
f ;l / q&mpHu,
kd w
f ikd u
f aq;q&mwpf
a,mufuvmwmjzpfvYkd wkw?f "m;? aoewf
Ny;D aq;qdw
k mazmfpyfx;dk ay;Ny;D ]]ukvm;vuf
eufjzifrh ao&? opm&SMd u}}[laom aqmif
yk'jf zifhwku
d pf w
d cf u
dk pf w
d u
f kdtm;ay;cJw
h mjzpf
w,f/ pGu
J ikd &f wJv
h ufeufawGuvnf; wkw?f
"m;? 0g;cRerf sm;? vSrH sm;? vkyaf oewfrsm;om
jzpfw,f/ tm;aq;taeeJY vufzsaH y:wGif
ukvm;udo
k yl ek jf zKwf twdwjf zifeh *g;ud*k VKef
okww
f t
hJ kyw
f ufw;l udo
k m xd;k ay;avh&dS
w,f/vufarmif;rSmawmh*VKew
f yfzUJG tqifh
(u)Bu;D tu&mudk xd;k ay;xm;w,f/ aemuf
ArmvlrsK;d rsm;xHryS pn;f Opmwpfpw
kH pf&mudk
rvk,ufyg/ wkid ;f jynfeo
YJ moemudt
k ouf
ay;wku
d cf u
kd yf grnfvYkop
d ma&;aomufNy;D
wku
d yf 0JG ifMu&w,fvv
Ykd nf;odc&hJ w,f/
pwku
d yf 0JG if0ifcsi;f *VKew
f yfzUJG 0ifrsm;
[m wpf&mG 0ifwpf&mG xGuf &GmolBu;D rsm;udk
tpd;k &uay;xm;aomESpv
f ;kH jyL;aoewfrsm;
udo
k rd ;f cJw
h ,f/ ,rf;awmifrh sm;udv
k nf; odr;f
w,f/ tcGeaf wmfeaYJ jypmrsm;? pmcsKyrf sm;
udv
k nf;rD;dUI ypfw,f/ tpdk;&ppfom;rsm;rS
ty tjcm;olrsm;udk rowf&vdkY trdefY
xkwx
f m;ayr,fh *VKew
f yfzUJG wGif vlq;kd "m;
jy? awmaMumifrsm; a&maESmygaevdkY om
,m0wD? tif;&Gm? rD;&xm;blwmHkteD;u
wkwu
f v
k m;ukepf q
kH ikd rf sm;rS ypn;f rsm;udk
,l tdrfudkrD;IdUcJhMuw,f/ tdrf&Sif oHk;
a,mufudkvnf; owfjzwfvkdufMuw,f/
'g[m *VKefwyfzGJU0ifwkdif;[m *sDpDbDat
*kP
d ;f om;rsm;r[kwaf Mumif; xif&mS ;cJjh cif;
jzpfw,f/ 'gayrJh t*Fvdyftpdk;&uawmh
q&mpH&UJ ykeu
f efrjI zpfNy;D wJah emuf 'DZifbm
24&ufaeYrSmyJ *sDpDbDatOD;pdk;odrf;&JU t
oif;wkdufudk ppfwyfeJY0dkif;NyD; pm&Gufpm
wrf;rsm;udk odr;f oGm;w,f/ 'kOu|om,m
0wDarmifarmif&UJ tdru
f v
kd nf;oGm;Ny;D odr;f

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 5 2 )
w e *F a EG ? 2 2 ? 'D Z if b m ? 2 0 1 3

q&mpHa[h vdkY tmcHawGUwJh 'DZifbm


vSausmaf e

w,f/ MunhfjrifwkdifO,smOfwkduf? wGHaw;


ausmif;ponfhae&mrsm;udkvnf; ppfwyf
eJY 0dkif;NyD;pm&Gufpmwrf;awGodrf;w,f/
q&mpH&JU*VKefolykefwdkYusufpm;&m
e,fajrcdkiftoD;oD;rSmvnf; ppfwyfrsm;
udk jzeYfMuufxm;vkdufw,f/ jrefrmjynfrSm
wyftiftm;rvHkavmufawmhvdkY tdEd,
uae ukvm;wyfawGuakd c:,lvu
dk w
f ,f/
aus;&Gmawmfawmfrsm;rsm;udkvnf; olykef
tm;ay;onfqNkd y;D rsuEf mS jzLtpd;k &ppfwyf
rsm;u &Gmrsm;udkrD;wifIdUMuw,f/ aus;&Gm
rsm;wGif&Sdaom *sDpDbDatacgif;aqmif
v,form;rsm;udkvnf; wef;pDum zrf;qD;
csKyfaESmifjcif;jyKcJhygw,f/ tJ'Dvdkzrf;qD;
csKyfaESmifcH&wJh v,form;OD;a&[m wpf
aomif ; ES p f a xmif c ef Y & S d w ,f v d k Y 25ES p f
ajrmuftxl;xkwf ol&d,owif;pmrSm
azmfjycJw
h mawGU&ygw,f/ wcsKUd v,form;
awG[mqd&k if q&mpHta&;awmfyrkH mS rygcJh
Muayr,fh &GmrD;IdUcH&wJhtcg rcHr&yfEkdif
jzpfNyD; t*Fvdyfwyfudk "m;eJYckwfzdkYBudK;pm;cJh
wmeJY owfypfcHcJh&olawGtrsm;BuD;yJ/
t*Fvyd rf suEf mS jzLtpd;k & jrefrmv,f
orm;awG awmfvSefykefuefukefNyDqdkawmh
txl;wvnfvefzY syu
f ek w
f ,f/ ppfwyfukd

q&mpHudkom,m0wDaxmifydkhNyD;
BudK;rdefhay;owfcJUw,f/
v,form;qdkwmtJ'gyJ?cHEkdiforQawmU iHkhcHw,f/
rcHEkdif&ifawmU wHkhjyefrSmyJ . . . .
tBu;D tus,u
f yG u
f v
J u
dk w
f ,f/ 1931ar
v 13&ufaeYrSm trSwf(1^17)tdEd,u
'dk*&majcvsifwyf&if;udk &efukefac:vdkuf
vdkY a&muf&Sdvmw,f/ a&mufa&mufcsif;
jrif;NcHudk tjrefydkYvkdufw,f/ ZGefvqef;rSm
tdEd,u trSwf(3^16)yefcsmyDajcvsif
wyf&if;udkvSrf;rSmvkdufNyD; om,m0wDrSm
ajcukyf,lvkdufw,f/ tJ'DaeYrSmyJ trSwf
12wyfr[m&JU Hk;wyfzGJU[m rEav;udk
ajymif;cJw
h ,f/ ZGev
f 12&ufaeYrmS refcsuf

pwmajcvsiw
f yf&if; trSw(f 2)[m jrefrm
jynfudka&muf&SdvmNyD; awmifileJYrEav;
rS m ae&mcsvk d u f w ,f / ZG e f v uk e f r S m
trSw(f 3^10) bvlcsw
D yf&if;udk [oFmw
jyefydkYvkdufw,f/ trSwf(2^5)rm&wajc
vsiw
f yf&if;udak wmh jynfuakd jymif;oGm;wJh
yefcsmyDwyf&if;ae&m om,m0wDudk xyf
ydkYvkdufw,f/ Mo*kwf 10&ufaeYrSm trSwf
(3^6)&m*smyl;we tdE,
d aoewfuikd w
f yf
&if;a&muf&v
dS mNy;D tvHNrKd Uudyk v
Ykd u
dk w
f ,f/

trSw(f 2^20) jrefrmaoewfuikd w


f yf&if;
udk &efukefrSyJcl;udkydkYvkdufw,f/
*VKeq
f &mpHuvnf; tiftm;csi;f u
rrQvdkYtvHawmifrSatmifjrifpGmqkwfcGm
cJw
h ,f/ t*Fvyd rf suEf mS jzLtpd;k &u q&mpH
udk qkawmfaiGwpfaomif;usyfwdwdxkwf
um zrf;zdkYBudK;pm;cJhw,f/ q&mpHu tvH
awmifrSawmifndKpcef;udka&TUajymif;cJh
w,f/ &moDOwk'PfaMumifh *VKefwyfom;
rsm;iSufzsm;a&m*g'Pfaumif;aumif;cH
cJ&h w,f/ aemufawmh vufeuftultnD
&,l&ef wkwfjynfeJY teD;qHk;&Srf;jynfrSm
tajcpdkufzdkY qHk;jzwfvkdufw,f/ q&mpHu
ouFef;0wfjzifh&[ef;a,mifaqmif om
,m0wDrS&efukef? &efukefrSrEav;? rE
av;rStr&yl&udk pHkaxmufrsm;Mum;rS
a&Smifwdrf;NyD; a&mufatmifoGm;cJhw,f/
aemuf tr&yl&rSwpfqifh &Srf;jynfe,f
&yfapmufNrKd Uudk a&mufatmifomG ;cJw
h ,f/
aemufoDayge,fjcm; 'k|0wDjrpfurf;yg;
ausmuf*lrSmcdkatmif;NyD; &Srf;awmfvSefa&;
orm;rsm;udkpkaqmif;aecJhw,f/ aemuf
awmh owif;ay;tcsKUd aMumifh q&mpHtzrf;
cHcJh&w,f/ q&mpHudkom,m0wDaxmifydkY
NyD; BudK;rdefYay;owfcJhw,f/ v,form;qdk
wmtJ'gyJ? cHEkdiforQawmhiHkYcHw,f/ rcHEkdif
&ifawmh wHkYjyefrSmyJ/ vGwfvyfa&;&cgeD;
wke;f uvnf; tJ'gyJ xef;wyifv,form;
ta&;qdw
k may:cJw
h ,f/ aemufawmh &ckid f
v,form;olykef? v,fa0;v,form;ol
yke?f ewfarmufv,form;olyek q
f w
kd mawG
vnf;&SdcJhzl;w,f/ 'Dtjyif &J&Jawmuf ysOf;
rem;v,form;xkukd tm;ud;k Ny;D uGejf rLepf
ygwDrSmawmcdkcJhvdkY jynfwGif;ppfrD;[m t
Bu;D tus,af vmifc&hJ w,fqw
kd m arhaysmuf
vdrYk &oifb
h ;l / 'gaMumifh pdu
k yf sK;d a&; tajccH
wJh jrefrmEkid if rH mS 70&mckid Ef eI ;f aom awmif
olv,form;awGudk v,fvkyfol v,fydkif
cGifh? ,mvkyfol,mvkyfydkifcGifhawGudk rzsuf
qD;MuygeJ/Y jynfoyl ikd ?f tpd;k &ydik ?f ppfwyfyikd ?f
cdek yD ikd q
f Nkd y;D twif;t"rtEkid u
f siNhf y;D odr;f
qnf;xm;wJhajr,mrsm;udk rlvydkif&Sifrsm;
udkjyefay;zdkYBudK;pm;Muyg/ ay;vkdYr&&if
vnf; wef&mwefaMu;? avsmfaMu;ay;NyD;
awmifov
l ,form;xk&UJ qEukd jznfq
h nf;
ay;MuygvdkYwkdufwGef;&if;/
]]q&mpHa[hvdkY tmcHawGUwJh'DZif
bm}}aqmif;yg;eJY usqHk;avNyD;aom *VKef
q&mpHev
YJ ,form;xkBu;D udk OD;Gwv
f suf
*g&0jyKa&;om;azmfjyvkduf&ygw,fcif
Asm;/

enf;ynm

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 5 2 )
w e *F a EG ? 2 2 ? 'D Z if b m ? 2 0 1 3

*sLyDwmN*dK[f\v Europa wGif a&rsm;yef;xGufaeonfh


jrifuGif;udk awGU&SdcJh onf[k odyHynm&Sifrsm;qdk
Hubble w,fvp
D ukyaf pmifMh unfah &;euwo
f yd H
ynm&Sirf sm;onf *sLyDwmN*Kd [\
f v Europa \ awmif
0if;kd pGe;f wGif a&rsm;yef;xGuaf eonfjh rifuiG ;f rsm;udk
avhvmawGU&Scd ahJ Mumif; emqmu owif;xkwjf yefchJ
onf/ a&ylprf;rsm;uJo
h Ykd tay:odYk yef;xGuaf eonfrmS
wpfBurd v
f Qif ckepfem&DMumjrifo
h nf[q
k o
kd nf/
tay:odyYk ef;xGuaf eonfh a&yef;\ tjrifrh mS
124rdik cf ef&Y NdS y;D xdt
k jrifrh mS {0&wfawmif\tq 20cefY
&So
d nf/ Europa vonf a&cJjyifrsm;jzifzh ;kH vTr;f xm;
onf/ *sLyDwmN*dK[f\rsufESmjyifqGJtm;u wpfcg
wpf&HwGif jyif;xefpGmtm;oufa&mufrIaMumifh a&cJ
jyifrsm;tufucJG NhJ y;D atmufwiG &f adS oma&rsm; rsuEf mS
jyifoYkd xd;k xGuv
f mjcif;jzpfonf[k uRr;f usio
f rl sm;u
ajymMum;onf/
tu,f ,ckawGU&Srd u
I kd twnfjyKEidk yf gu v\
a&cJjyifatmuf&Sda&rsm;onf rsufESmjyifodkY tvG,f
wul a&muf&v
dS mEkid Nf y;D ouf&rdS sm;twGuf touf&iS f
aexkid Ef idk &f ef ta&;Bu;D onfah wGU&Srd w
I pfcjk zpfvmEkid f
onf/ a&onf [du
k 'f d*k siEf iS hfatmufqD*siw
f Ykdaygif;pyf
zGUJ pnf;xm;aomaMumifh ouf&rdS sm;twGuf oifah vsmf
onfh ywf0ef;usi&f EdS idk af om N*Kd [rf sm;wGif a&udak wGU
atmif&mS Ekid jf cif;onf ta&;tBu;D qH;k tcsuw
f pfcsuf
yifjzpfonf/

Europavonfurm\vxuftenf;i,fao;Ny;D

*sLyD wmN*Kd [u
f w
kd pfBurd v
f n
S yhf wf&ef 3'or5 &ufMum
onf/ ,ckawGU&Srd \
I tao;pdwt
f csut
f vufrsm;udk
qef z&efppuw
kd iG f jyKvyk af om American Geophysical
Union tpnf;ta0;wGif euwfynm&Sifrsm;wkdifyif
aqG;aEG;cJMh uNy;D owif;xkwjf yefcjhJ cif;jzpfonf/
ausmo
f &l

iref;trrsm;onf rD;zGm;jcif;tm;
arG;&yfodkYom jyef
jyKvkyfavh &Sdonf[kqdk
iref;rsm;onf a&xJwGif a0;vHaomae&modkY oGm;vm
vIy&f mS ;jcif;udk wjcm;a&aeow0grsm;xufy
kd jyKvyk af vh&MdS u
onf/ xdu
k o
hJ Ykd rkid cf saD 0;vHaomae&mrsm;xd a&muf&u
dS supf m;
Muaomfvnf; ud,
k 0f efaqmifcsed w
f iG f arG;&yfajrodYk tNrjJ yefvm
avh&NdS y;D rD;zGm;Muonfuakd vhvmawGU&Scd o
hJ nf/
a&aeow0gavhvma&; Ekid if w
H umokawoDtzGUJ wpfzUJG
onf b[m; rm;Ekid if &H dSuRe;f rsm;wGifiref;rsm;udkESpaf ygif; 20ausmf
arG;jrL okawoejyKvyk &f m ,cktcsuu
f akd vh vmawGU&Scd jhJ cif;
jzpfonf/ arG;&mae &modYkjyefvmrD;zGm;Muonft
h aMumif;&if;udk
rod&adS o;aomfvnf; aqmfvrGeif g;rsm;ESihf yifv,f vdyrf sm;wGif
vnf; ,if;uJo
h v
Ykd uPmtjyKtrlrsm;&SMd uonf/
iref;rsm;\ arG;zGm;csed rf t
S &G,af &muf &ifu
h sucf sed o
f nf
ESpaf ygif; 20cefMY um jrifah vh&NdS y;D oufwrf;&Snaf om a&aeow0g
wpfrsK;d jzpfonf/ a&xJBu;D us,cf rf;em;aom tzef qif;cHwpfrsK;d
jzpfonfh ig;ref;wdw
Yk iG f xl;jcm;onft
h qdyk gtjyKtrltm; yxr
qHk;tBudrf awGU&SdcJhjcif;jzpfNyD; Molecular Ecology Journal wGif
azmfjyxm;onf/
ausmo
f &l ? Ref:DM

Ref:Reuters

21

prwfvufpGyftm; tdEd,ynm&SifwpfOD;wDxGif
enf ; ynmvuf y wf e m&D
Smart watch rsm; wDxi
G x
f w
k v
f yk f
NyD;onfrSm rMumao;aomfvnf;
,cktcgydkrdkao;i,fonfh prwf
vufpyG u
f kd tdE,
d Ekid if rH S ynm&Sif
tm&S[
f cYkd u
f rl m;u wDxiG cf o
hJ nf/
Smarty Ring [k a c:aom
tqkyd gvufpyG w
f iG f ao;i,faom
LED Screen yg0ifNy;D prwfze
k ;f rsm;
ESihf Bluetooth csw
d q
f uftoH;k jyK&
rnf j zpf o nf / Screen ay:wG i f
tcsed ?f rufaqhcsEf iS hftD;ar;vft0if
txGu?f Social Media rsm;rS Notifications wdkYudkazmfjyay;Ekdifonf/
zke;f ac:qdjk cif;udv
k nf; vufpyG rf S
wpfqifjh yKvyk Ef idk o
f vdk zke;f wGif oD
csi;f zGix
hf m;onfukdxde;f csKyEf idk jf cif;?
zke;f uifr&mudk zGiEhf idk jf cif;ponfwYkd
udrk rd u
d ikd o
f nfhprwfzek ;f \ Remote
Control wpfcktjzpfxdef;csKyf&ef
toHk;jyKEkdifrnfjzpfonf/ Smarty
Ring avtm; pwD;vfjzifjh yKvy
kx
f m;
Ny;D 22mAH&So
d nfh auG;Gw
f ao;
i,faom bufx&Dtm;xnfo
h iG ;f
xm;onf/ xdb
k ufx&Donf 24em&D

vH;k vH;k toH;k jyKEidk &f ef cHEidk &f nf&NdS y;D


Smarty Ring tm; zuf&i
S 'f ZD idk ;f usus
jzifh a&pdkcHEkdifatmifvnf; jyKvkyf
xm;onf[k wDxiG o
f u
l ajymMum;
cJhonf/ xdkYjyif ,if;vufpGyfwGif
Stopwatch, Countdown timer ESihf
Alarm ponfwu
Ykd v
kd nf; xnfo
h iG ;f
xm;onf/ csdwfquftoHk;jyKrnfh
prwfzkef;wGif Smarty Ring app
xnfhoGif;&efvdktyfNyD; iOS ESifh
Andriod pepfoHk;ud&d,mrsm;wGif
om toH;k jyKEidk rf nfjzpfonf/ csw
d f
quftoHk;jyKpOftwGif; vufpGyf
onf zke;f ESihf ay 30 xufa0;uGm
oGm;ygu toHjrnftcsuaf y;Ekid f

onfh Alarm pepfuv


kd nf; zke;f vHNk cKH
a&;twGufxnfo
h iG ;f ay;xm;onf/
vufpyG u
f 0kd ,f,yl gu prwfzek ;f ESihf
ygwGJ Wireless tm;oGif;Ekdifrnfh
Charging pad wpfckyg0ifrnfjzpf
onf/
vuf&w
dS iG f ulrm;onf rdr\
d
wDxGifrIudk xkwfvkyfjzefYcsdEkdif&ef
twGuf Indiegogo [k trnfay;
um &efyakH iGtpDtpOfwpf&yfukd xl
axmifxm;onf/ Smarty Ring udk
vmrnfEh pS f {Nyv
D wGif pwifa&mif;
csrnfjzpfNy;D aps;EIe;f rSm 275 a':
vmusoifrh nf[o
k &d onf/
ausmo
f &l ? The Independent

armif;aepOf]av}udkygoefYpifatmif jyKvkyfay;Ekdifonfh pufbD;tm; xkdif;tif*sifeD,mrsm;wDxGif


xkid ;f Ekid if ?H Aefaumuftajc
pku
d f Lightfog Creative and Design
Agency rS tif*sie
f ,
D mtzGUJ wpfzUJG
onf armif;aepOftwGi;f avudyk g
oefY&Sif;atmifjyKvkyfay;Ekdifonfh
ywf0ef;usio
f ef&Y iS ;f a&; pufb;D wpf
rsK;d tm; wDxiG Ef idk cf o
hJ nf/
tqkyd g Air Pufifier Bike wGif
vufudkifESpfckMum;armif;aepOf
vrf;aMumif;wpfavQmuf a&SUrS
wd;k 0ifvmonfh umAGe'f ikd af tmuf
qku
d Ef iS hf npfnrf;aomavrsm;? zkef
rsm;udpk pfxw
k af y; Ekid o
f nfhAir Filter
wpfcw
k yfqifxm;onf/
Air Filter onf roefY&Sif;
aomavrsm;rS atmufq*D siu
f pkd pf
xkwu
f m tjcm;wpfzufrS armif;ol
xHodkY xkwfvTwfay;Ekdifonf[kqdk
onf/ pufb;D wGifbufx&DEiS hfvQyf
ppfarmfwmwpfckudkvnf;wyfqif
xm;onf/
xdkYjyif ,if;pufbD;wGif
aea&mifjcnfprG ;f tifukd bufx&D
odkYydkYaqmifodkavSmifum vQyfppf

armfwmodYk pGr;f tifay;Ekid &f efvnf;


zefwD;jyKvkyfxm;onf[kqdkonf/
xdaYk Mumifh avudo
k ef&Y iS ;f onfh pepf
twGupGf r;f tifubuf
kd x&DrmS vnf;
&&SEd idk o
f vdk pufb;D udk eif;aeonfh

Pedal Power ta&GUpGr;f tifrv


S nf;

&,ltoH;k jyKEidk &f ef jyKvyk x


f m;onf/
tyifrS umAGe'f ikd af tmufqu
kd Ef iS hf
atmf*eJ pfj'yfaygif;rsm;udk oefpY if
aom atmufq*D sit
f jzpf ajymif;vJ

onfjh zpfpOfoabmtwkid ;f pufb;D


ujyKvyk af y;Ekid rf nfjzpfonf/ ,if;
pufbD;pwifa&mif;csrnfh &ufpGJ
tm;azmfjyxm;jcif;r&Sad y/
ausmo
f &l ? REf:DM

22

aqmif;yg;

jrefrmhjynfwGif;a&;jyemawGudk
taumif;qH;k ukpm;Ekid zf Ykd 'Dru
kd a&pDtyk cf sKyf
a&;pepfuakd zmfaqmif&r,fvYkdvGwv
f yfa&;
zcifBuD; AdkvfcsKyfatmifqef;&JUorD; a':
atmifqef;pkMunfu Ekid if aH &;a[majymyGJ
awGrmS &J0jhH ywfom;pGmeJ&Y iS ;f jyxm;cJNh y;D jzpf
w,fAs/ 'Dru
kd a&pDpepfqw
kd m Ekid if o
H m;tm;
vH;k udt
k usK;d jyKr,fh vrf;pOfBu;D jzpfaeawmh
Ekid if aH &;vkypf m;csio
f al wGu raxmufccH sif
Mubl;avAsm/
'Dru
kd a&pDpepfuu
kd sio
hf ;kH vdYktjrifq
h ;kH
a&mufaewJhEkdifiHawGeJY 'Drdkua&pDpepfudk
nO;f qJvYkdqif;&JwEhJ idk if aH wGukdavhvmMunfh
&if uREykf w
f &Ykd UJ 'Dru
kd a&pDpepfBu;D [m b,f
vdk*kPfjyKcHae&w,fqdkwm awG;MunfhMu
aygh/ uREykf pf Of;pm;rdw,fAs/ jrefrmhEidk if aH &;
abmvH;k uGi;f xJrmS vkyyf u
JG pm;csiaf eMuwJh
wku
d pf pfrLS ;awGuvnf; 'Dru
kd a&pDtoif;
xJrmS pm&if;yJygwm? pdw"f mwfajcpGr;f awG
u wpfygwDuvyfrmS yif Avmcst
D jrwf&mS
csifaeMuw,fav/ 'gaMumifh 'Drdkua&pD
toif;qdkNyD; toif;acgif;aqmif a':
atmifqef;pkMunftaeeJY b,fvdkyifOD;
aqmifO;D aqmif l;aMumifr;l aMumifeYJ aESmifh
,Sucf sio
f al wGu pepfwusZmwfwu
dk x
f m;
Ny;D om;ygyJAs/ jynfoal wGox
d m;zdu
Yk aumif;
wJo
h el aYJ ygif;r,fo
h [
l m ab;qd;k orm;&JUaoG;
xd;k pum;eJY &efwu
dk w
f mawG? tBurH u
dk w
f m
awGudk rSefvkdufygayqdkNyD; olwdkY&JUom;
aumiftvm; em;a,mifroGm;zdt
Yk a&;Bu;D
w,fAs/
tckq&kd if 2015Ekid if aH &;zvm;NyKd iyf JG
Bu;D u eD;uyfayr,fh pnf;MuyfawG&UJ tvH
udik t
f csuaf y;pepfu b,ftoif;udw
k pf
zufowfzt
d m;ay;Ny;D vluRaH bmzrf;csiaf e
ovJqw
kd muREykf w
f jYkd ynfow
l pf&yfv;kH apmihf
Munfah wmfrMl u&r,fAs/'grSvnf;jynfocl spf
wJh vufa&G;piftppftrSeaf wGay:vmrSm
aygh/ uREykf w
f EYkd idk if &H UJ 'Dru
kd a&pDazmfaqmif
a&;vrf;pOf[mbmeJt
Y vm;oPmefwo
l vJ
qd&k if rsupf w
d rd pf aJG ewJo
h u
l kd orm;awmf
&rf;ukawGu0&deaf qmfNy;D 0efaqmifraI y;ae
ovdBk u;D Asm/ tJ'aD 0'em&Sif b,faeYjyefjrif
vmEkid o
f vJqw
kd mawmh r[muREykf v
f nf;
q&mrvky&f b
J ;l /OD;wJo
h x
l ifovdkawG;Munfh
ayyghwum;/
'Dru
kd a&pDpepfukazmf
d aqmifvmMuwJh
urmEh idk if t
H oD;oD;rSmawmhuREykf w
f w
Ykd idk ;f jynf
[m tifrwefx;l jcm;w,f/ bmaMumifv
h q
J kd
awmh 1988ckEpS u
f ae pwifyx
JG u
G v
f mvku
d f
wm tcktcsed x
f t
d csw
d t
f quf rrdao;bl;
As/ wcsKUd vnf; avhusi&hf if;eJu
Y iG ;f xJrmS yJ
zvm;r&? tom;rusaoawmfro
l mG ;Mu&Sm
w,f/ wcsKUd vnf;yg;pyfu 'Dru
kd a&pDpw
d u
f
rSDcdktajcwnfaygh/ rSDcdktajcwnfqdkwm
wjcm;r[kw?f pum;rIyf rdrt
d vkyjf zpfr,fh
tDvefredS ;f pm; pDru
H ed ;f rsm;udq
k v
kd o
kd aygh/
wpfcgwpfcg uREykf q
f ak wmif;rdygw,fAsm/
2014jrefrmhtwmoBueF rf mS odMum;rif;qdw
k hJ
r[mewfrif;Bu;D qif;oufvmcJrh ,fq&kd if
'Dru
kd a&pD,mOfawmfBu;D pD;vdYvuf
k wpfzufu

oefpY ifreG jf rwfwhJ tajccHOya'pmtkyBf u;D


udik af wmfrlNy;D oumv?wjcm;vufwpfzufu
pyg;ESHudu
k cf sx
D m;wJhNird ;f csr;f a&;csK;d jzLiSuu
f kd
,laqmifawmfrv
l mygapqdNk y;D awmhav/
tJ ...aemufwpfcx
k yfrBH uq
H xm;
wJh vufuseq
f Ersm;uawmh twmoBueF f
Ny;D qH;k vdYk odMum;rif;jyefwufawmfro
l mG ;&if
vnf; jrefrmjynfukd ,laqmifvmcJw
h hJ 'Drkd
ua&pD(pDawmfjrif;)eJw
Y uG oefpY ifreG jf rwfvS
pGmaom tajccHOya'awmfpmtkyBf u;D &,f?
Nird ;f csr;f a&;csK;d jzLiSuu
f av;&,fpwmawGukd
uREfkyfwdkY jynfoljynfom;tm;vHk;twGuf
tarGqufccH iG v
hf ufrw
S o
f zG,fxm;cJah pcsif
ygw,fAsm/
uREykf w
f EYkd idk if u
H kd wcsKUd u rajymif;vJ
ao;bl;vdaYk jymaeMuayr,fh wcsKUd uawmh
awmfawmfav;udkajymif;vJuek o
f wJ/h ajymif;
vJw,fqw
kd o
hJ u
l awmh tnmbufukd av
ajymif;wdkufcwfwJhtcsdef a&mufoGm;NyD;
ajymif;cif;awGvnf; ukew
f mjrifvmNy;D ajym
wmvnf;jzpfcsijf zpfrmS aygh/ uREykf u
f awmh
]]wcsKUd wpf0uftajymif;tvJav;&Sw
d ,fvYkd
rvQKd Ur0Suf acgif;xJawG;rdygw,f}}/ wcsKUd
Ekid if aH wGrmS vkyyf ikd cf iG u
hf ckd w
H iG ;f awGU Zdrcf aH e
wwfoal wmfawmfrsm;rsm;u 'Dru
kd a&pD
pepfurkd vdck siMf uawmh trsm;tusK;d qdw
k m
tukov
kd rf sm;wJh oabm&Sw
d ,fqNkd y;D y#dp
orkym 'fuakd jymif;jyefpOf;pm;ckid ;f wwfw,fAs/
jrefrmhEidk if aH &;todik ;f t0dik ;f udkq,fpk
ESpEf pS cf ak vmuf uREykf af vhvmcJzh ;l w,f/ yg
wDawG b,fvakd xmifaxmif olw&Ykd UJ &nf&,
G f
csuaf wG[m Adv
k pf aJG &;r[kwb
f J NyKd uaJG Mu;
okyyf aJ y:ay:aew,fAs/ wavmuvnf;
Mum;awmfrv
l u
dk w
f ,f/ ygwD0ifawG[m ae

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 5 2 )
w e *F a EG ? 2 2 ? 'D Z if b m ? 2 0 1 3

&m&a&;aocsmcGawG;aeMuowJ/h wcsKUd ygwD


0ifawGtcsi;f csi;f aqmfaeMuowJ/h 'gaMumifh
wkid ;f &if;om;awGeyYJ JNird ;f csr;f a&;aqG;aEG;&rSm
r[kw?f Ekid if aH &;ygwD0ifawGvnf; 2015a&G;
aumufyrJG wkid rf t
D csi;f csi;f Nird ;f csr;f a&; aqG;
aEG;xm;ygOD;/ a&G;aumufyu
JG si;f yzdt
Yk wGuf
tpd;k &u rJakH wGyaJ qmufvyk af y;zdYk uefx
du
k af wGuakd jymxm;wm? BuKd ;0dik ;f vufa0SUpif
awGppD Ofxm;r,frxifrb
d ;l / uREykf u
f apw
emeJt
Y BuaH y;wmaemf([J[)J ? awmfMum vl
pnfum;aewJh um;vrf;rBu;D udk rd;k vHak vvHk
tm;upm;HkxifNyD;awmh ynmjyxdk;Budwf
ukerf mS pd;k vdaYk jymwmyg/
'Dru
kd a&pDpepfukjd zpfovdak zmfaqmif/
tJ...[kwyf gbl;/ rjzpfraeazmfaqmifzYkd
urmudu
k wdu0wfay;xm;ayr,fh 'DuaeY
vuf&v
dS yk af ewmuawmh jyifopf*;kd orm;
Bu;D bm;oufvt
kd csed q
f cJG siaf eoAs/ rSew
f hJ
vrf;udkomcsjyzdkYcufaeMuwm? r[kwfwJh
rmeawG? a'goawGuakd zmfaqmifzu
Ykd awmh
tdycf sirf ;l wl;eJv
Y nf;r&Suaf Mumufbt
J jywf
a[muf&w
J ,fAsm/'gaMumifhwcsKUd t&m&Sad wG
udk uREykf af jymwmaygh/ English Speaking udk
aemufro
S ifNy;D jrefrmpum;ajymenf;udk
t&ifoifMuygvd/Yk wpfcgwpfcgus&if pum;
ajymrwwfwt
hJ &m&St
d csKUd eJY wd;k cJzh ;l vdyYk gAs/
Ny;D cJw
h hJ pufwifbmvv,favmuf
rSmaygh/ uREykf rf w
d af qG&UJ ukrP
aD &SUudk um;
wpfpD;u vmxdk;&yfw,f/ um;uwupD
um;? eHygwfteDa&mife/YJ uREykf rf w
d af qGu
um;ydik &f iS u
f kd 'Dvakd jymcJw
h ,f/
]]q&m..uReaf wmfwu
Ykd rk P
u
D um;
vmawmhrmS ? q&mb,favmufMumMum&yf
rSmvJ}}vdYk cc,,dak oOD;Gwaf v;pm;orI

eJY txl;xm;awG;OD;pm;ay;ar;rdumrS tJ'D


t&m&Sv
d v
kd ?kd t&mrJv
h v
kd u
kd bmajymw,f
rSwv
f /J
]]'g..bmum;rsm;atmufarhaeo
vJw}hJ }/ uREyfk rf w
d af qGu wpfu,
kd af & yk*v
d
u&efyGJawGudk awmfawmfav;a&SmifcJh&
w,f/ 'Dwpfa,muftwGufeJYtrIjzpfvdkY
tusK;d r&Sb
d ;l / yJc;l ig;ydp;l ovdk td;k txdu;l
oGm;&if'u
k /
]]olu bmtqif&h w
dS ,fqw
kd m xkwf
azmfNy;D <um;oGm;ao;w,fAsm/ awmfao;
w,f? orwBu;D OD;ode;f pdew
f &Ykd UJ tpd;k &ouf
wrf;wpf0uf vaygif;oHk;q,ftwGif;rSm
vkid pf ifeaYJ oewfawG? bmawG ay;rudik cf v
hJ Ykd
aygh/ ay;omudik cf &hJ if uREykf w
f jYkd refrmawG
twH k ; tk H ; ud k a ouk e f M urS m yJ / a&a0;
oN*K [pf ufrsK;d aemufxyftvH;k 80avmuf
trkef;ypf0,fxm;&rSmaygh/ romvSnf;
wGef;wJhtvkyform;awGawmifrS tcsdefydk
awGqif;&vGe;f vdYk aeYcsi;f ? ncsi;f csr;f om
oGm;Ekid w
f ,fAsm/
tJ'D t&m&Sq
d v
kd m;? t&mrJq
h v
kd m; ol
ajymoGm;wmMunfah v/olrsm;ukrP
aD &SUrSm
um;vm&yfNyD;awmh igbmaumif? ignm
aumifqakd wmh &GmrSmawmifEmG ;ausmif;om;
awG tJ'Davmufrdkif;bl;vdkYyJ uREfkyfajym
vkdufcsifw,fAs/ jyefwrf;0ift&m&SdawG
awmfawmfrsm;rsm;eJY oef;xku
d v
f al wGUcJzh ;l ?
&if;ES;D cJzh ;l w,fAs/ wu,ft
h rSet
f ueft&m
&Sad wGu tifrwefE;l nHo
h rd af rGUw,fAs/ [dk
ra&muf? 'Dra&mufeJY t&m&Sdqdk;awGom
AvmzdNiKd ;aewmyg/ 'gaMumifv
h nf; 'Dru
kd
a&pDpepfukd rul;csiw
f maygh/ wcsKUd u tjrifh
rSmyJtmPm&Si&f w
dS ,fxifaewm? atmuf

ajcrSmavQmufarTwm?&rf;um;wmawGvnf;
awmfawmfav;udkxlxyfaeNyDvdkY rSwf,l
MuAsm/ uREykf u
f awmh wyfuvlawG? t&yf
uvlawG rcGjJ cm;bl;? t&yfom;tkycf sKyv
f Ykd
rawmfwmvky&f ifvnf; jynfov
l x
l Bk u;D yJ
rGNJ y;D &if; rGaJ eOD;rSmaygh/ d;k om;wJt
h pd;k &qd&k if
auseyfNyAD sm/
uREykf w
f w
Ykd pfrsK;d om;vH;k &JU pdw"f mwf
awG rjyifoa&GU 'Dru
kd a&pDBu;D qdw
k m pnf
yiftrIdufum;xJrSmvm;vdkY ar;ae&r,f
aemf/ txufzm;atmufzed nf;eJY tacsmif
&mxl;,lxm;NyD; EkdifiHawmfuae vpm,l
w,f? &wmcsLr,fqw
kd hJ pepfq;kd awGrjyKjyif
Ekid o
f a&GU ajymif;vJw,fqw
kd m tnma'o
rSm avjyif;wku
d v
f v
Ykd m;vdyYk J 'kw,
d rx
d yf
ar;Munhcf siw
f ,f/ apmapmu uREykf rf w
d f
aqGukd &efawGUoGm;wJh &mxl;&Sit
f rnfawmf
& tBuHtzef atmufwef;pm;awG rrSef
ruefavQmuf&rf;um;aeoa&GU b,faom
t cgrS 'Dru
kd a&pDpepf rjzpfxeG ;f Ekid af yayghw
um;/ 'Dvydk *k Kd vaf wGaMumifh tpd;k &tquf
quf emrnfysufcJh&jcif;ygAs/ 'Drdkua&pD
Ekid if aH wGrmS b,fvt
kd &m&Su
d rS jynfow
l pf
OD;wpfa,mufukd rNcrd ;f ajcmufb;l / olw&Ykd UJ
EIwv
f QmawGrmS wpftm;owd0ifawmh ,kwf
rmap&m pum;r&Scd siaf wmhb;l / uREykf w
f q
Ykd D
rSmawmh Adv
k cf sKyaf tmifqef;vdrk sK;d jynfou
l kd
tusK;d jyKNy;D rdru
d ,
kd u
f kd tepfemcHwhJ ol
awmfaumif;rsK;d cspaf cgif;aqmifawG wpfaeY
wjcm;&Sm;yg;vmNyD; ZdrfcH&rf;um;vlMurf;
rsm;u xlxyfaygrsm;vdv
Yk maeNyrD Ykd 2015
a&G;aumufyyJG aJ tmfatmf? 2051 tajymif;
tvJyaJ jymajym uREykf w
f pfoufawmh jrefrmh
Ekid if aH &;vrf;pOf[m zm;jyKwu
f akd pmif;wD;
oifovdrk sK;d jzpfaeOD;rSmaygh/
uREykf w
f jYkd ynfoal wG[m t&ifu Ekid if H
a&;udv
k ;kH 0pdwrf 0ifpm;awmh 'Dru
kd a&pDc&D;
pOf[m ESprf w
S w
f idk u
f o
kd ;kH qifph ;D aeovdBk u;D
jzpfcMhJ uwmayghAsm/ tckvnf; jrefrmjynf
olvx
l t
k rsm;qH;k eJY zGUJ pnf;wnfaxmifxm;
wJh 'Drdkua&pDtoif;0ifrSeforQ[m ukef
aps;EIe;f toif;&JU y&d,m,fawGuckd &H vku
d ?f
bmoma&;y#dyutoif;eJYxdyfwkdufawGU
qHv
k u
dk ef YJ awmfawmfav;udk yGyJ ef;aeMuNyD
Asm/ jrefrmhEidk if aH &;zvm;NyKd iyf rJG mS txuf
zm;atmufzu
d vyfu tdru
f iG ;f ? ta0;uGi;f
cHppf? wku
d pf pfrmausmvGe;f Ny;D Ekid yf t
JG wGuf
vdt
k yfvm&if vlcszyYkd g0efrav;bl;vdo
Yk ad e
&w,f/ydq
k ;kd aewmutrsK;d om;opmazmuf
uvyfxrJ mS ajcpGr;f jyaewJh jrefrmwcsKUd [m
pnf;pdrcf sr;f omtv,frmS aeom;usvm
awmh 'Dru
kd a&pDqw
kd hJ owif;udt
k yk pf u
k ae
twufcrH mS r[kwb
f ;l / 'Dru
kd a&pDtoif;
twGuf pdwyf supf &mtcsuEf pS cf suaf wGU&
w,f/ wpfcsuu
f 'dik v
f Bl u;D awGe&YJ if;ES;D wJh
qufqHa&;r&SdrIjzpfNyD; aemufwpfcsufu
qif;&Jwmudk cHwiG ;f awGUaewJh jrefrmh'rD u
kd
a&pDtoif;0ifawG[matmufajcrnDw
G f
ayr,ft
h v,favmufrmS wu,fazmufwm
awG&adS evdyYk q
J w
kd mudk uREykf ef m;eJY t[kwf
Mum;cJv
h yYkd gAsm/ /

aqmif;yg;

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 5 2 )
w e *F a EG ? 2 2 ? 'D Z if b m ? 2 0 1 3

awmiftmz&duEdik if \
H vlrnf;acgif;
aqmif e,fvfqifrif'Jvm;udk urmwGif
tdE,
d Ekid if \
H acgif;aqmif r[wr*EED iS hf
EdIif;,SOfcJhovdk urmhtajrmftjrif&SdqHk;
EdkifiHa&;acgif;aqmiftjzpf wifpm;ajym
qdMk uonf/ vuf&t
dS csed w
f iG f rif'v
J m;rSm
aoqHk;oGm;NyDjzpf if;ae&mudkrnfol
qufcHrSmvJqdkonfhtcsufrSm ar;cGef;
xkwpf &mjzpfvmcJh onf/ vuf&u
dS mvwGif
b&ef'D? 'Drdku&ufwpfuGef*dk? vDqdkodk?
tif ' d k e D ; &S m ;? ygvuf p wd k i f ; ? tp a &;?
uuf&SfrD;,m;? HIV qdkif&majz&Sif;rItjyif
usefonfhjyemrsm;rSm vuf&Sdurm
xdyw
f ef;jyemrsm;jzpfae um rif'v
J m;u
umvtwefMumajz&Si;f nEd iId ;f rIrsm;jyKvyk f
cJzh ;l onf/
b&ef'ED idk if \
H tjiif;yGm;y#dyuuhJ
odaYk omumvtwefMum&Sad eonfhjyem
rsm; rif'v
J m;uMum;0if nEd iId ;f aphpyfol
tjzpf wm0ef,cl o
hJ vdk HIV uJo
h aYkd &m*gqdik f
&m cufcJvuf0ifaomjyemrsm;udk
ajz&Si;f uln&D ef rif'v
J m;u aqmfMorIrsm;
jyKvkyfcJhonf/ xdkYtjyif rif'Jvm;onf
tar&duef\ Edik if jH cm;a&;rl0g'udk rMum
cPa0zefco
hJ vdk 1991 ckEpS u
f udq
k Akd o
kd Ykd
0if a &muf u sL;ausmf r I u d k v nf ; tjyif ;
txef uefYuGufcJhzl;NyD; HIV qdkif&m
qd k ; &G m ;aoma&m*gtwG u f ul n D r I
rsm;&&efrsm;pGm tulnDrsm;ay;cJhonf/
if;onfvpfAsm; acgif;aqmif u'gzD? tif'kd
eD;&Sm;orwa[mif; ql[mwdkESifh &if;ESD;
rIrsm;pGm&So
d jl zpfonf/
if;\a0zefrrI sm;rSmtjynf0h ratmif
jrifhcJhonfhwkdif rif'Jvm;rSm xif&Sm;aom
*kPjf 'yfrsm;ESit
hf wl urmwGifxifay:ausmf
Mum;aom acgif;aqmiftjzpf owfrw
S cf &H
onf/
0g&SifwefNrdKU&Sd urmhy#dyursm;udk

rif'Jvm;tvGef urmhtaNrmftjrif&SdqHk; acgif;aqmifb,foljzpfrSmvJ


Nird ;f csr;f aiG

avhvmapmifMh unfo
h l qDreG rf ufpu
f ]]rif'J
vm;[m tusOf;uscHaecJh&rIrS tajymif;
tvJrsm;pGm vkyaf qmifEidk cf NhJ y;D aphpyfnEd iId ;f rI
ydik ;f rSm NyKd ib
f ufuif;w,fvYkd qdEk idk w
f ,f/
vlYtcGifhta&;qdkif&m udpawGrSmvnf;
vufawGUqefwhJ Ekid if aH &;acgif;aqmifjzpf
w,f/ awmiftmz&duEdik if u
H kd acwfrw
D ;kd
wufa&;twGuf wpfcw
k nf;aomvrf;udk
omoH;k wJhvlt
Y cGit
hf a&;qdik &f macgif;aqmif
yg/'gaMumifrh if'v
J m;[murmt
h ajrmftjrif
t&SdqHk;acgif;aqmiftjzpf owfrSwfcH&
w,f}} [kajymqdo
k nf/ rif'v
J m;onf urmh
plygarmf',frsm;ESihf oDcsi;f qdo
k rl sm;xufyif
xifay:ausmMf um;Ny;D apmifMh unfah v;pm;cH
&oljzpfonf/
xdjYk yif vef'efNrKd UpD;yGm;a&; wuov
kd f
rS c&pfwzkd mt,fv'f ifu rif'v
J m;\ pGr;f
aqmifrEI iS hf ywfouf tif'ekd ;D &Sm;Edik if H
aqmif&GufrIudk Oyrmay;ajymqdkcJhonf/

1997 ckEpS u
f tif'ekd ;D &Sm;orwql[mwdk
\ qEukd jiif;qef *sumwmNrKd U&Sd axmif
uscaH e&aom Edik if aH &;orm; *ufrmtdx
k H
ESpef m&DMumtvnfomG ;cJ&h m ,if;uJo
h o
Ykd mG ;
a&mufraI Mumifh zGUJ pnf;yHt
k ajccH Oya'jyif
qifa&;ESihf *ufrmtdu
k kd jyefvw
G af pcJo
h nf
[kqo
kd nf/ c&pfwzkd mu ]]rif'v
J m;[m Edik if H
a&;vIy&f mS ;olawGtay: qd;k &Gm;pGmjyKrq
l uf
qHyHktwGuf wHkYjyefzdkY vrf;nTefrIawGay;cJh
ovdk Ekid if aH &;orm;rsm;\ rlvtodxuf
ausmv
f eG af ew,f}} [kajymqdo
k nf/
1980 jynfv
h eG Ef pS rf sm;u rif'v
J m;
rSm vlrsK;d cGjJ cm;rI jyemrsm;twGuf rsm;pGm
kef;uefBudK;yrf;&um axmifusrIrsm;&SdcJh
onf/ urmwGit
f ajrmftjrifBu;D aom Edik if H
a&;orm;rsm;&Sad ecJ&h m Ny;D cJah omESprf sm;wGif
trsK;d orD;rsm;vnf; yg0ifcNhJ y;D if;wdrYk mS jynf
wGi;f Edik if aH &;ESihf a'owGi;f jyemrsm;udk
om tmHpk u
kd v
f su&f adS eonf/

rif'v
J m;onf urmNh ird ;f csr;f a&; jzpf
ay:a&;twGuf acgif;aqmifrsm;tpktzGUJ
udk 2007 ckEpS u
f zGUJ pnf;cJzh ;l onf/ rif'v
J m;
\ yk*dKvfa&;qufqHrI aumif;rGefjcif;u
vnf; urmhacgif;aqmifwpfOD;jzpfvmzdkY
t"dutpdwt
f ydik ;f jzpfapNy;D ,if;tcsuf
u jyemrsm;udkajz&Sif;&ef axmufyHh
apcJo
h nf/
udk,fa&;&mZ0ifqdkif&m tcsuft
vufrsm; jyKpkolprpfuvnf; urmhb,f
ae&mrSmrqdk rif'v
J m;\rsuEf mS udjk rifEkH iS hf
ol\trnfukd odMuonf[ak jymqdo
k nf/
rif'Jvm;\t&nfaoG;rsKd; &Sdaomoludk
aemufxyfOyrmay;rnfqdkvQif jrefrm
twdu
k t
f cHacgif;aqmif a':atmifqef;pk
Munfvnf; rif'Jvm;uJhodkYaom t&nf
taoG;rsKd; &SdaeaMumif;? odkYaomfvnf;
rif'v
J m;ESihf wef;wltodrw
S jf yKc&H rnf[k
twdusajymqd
k &rnfr[kwaf Mumif; prpf

23

uajymqdo
k nf/ xdjYk yifrufpu
f ]]a':atmif
qef;pkMunfrSm pdwf0ifpm;p&maumif;wJh
t&nftaoG;eJY tusifhpdkufrsm;&Sdw,f/
urmrSm tajrmftjriftBu;D qH;k eJY Ekid if aH &;
acgif;aqmiftjzpf jzpfvmaumif;jzpfvm
Ekid w
f ,f/ Edik if aH &;rSmu tajymif;tvJawG
jzpfay:aevdYk twdusrodb;l }} [kajymqdk
onf/
a':atmifqef;pkMunfonf awmif
tmz&duacgif;aqmifa[mif; rif'v
J m;uJh
odYk tusO;f usc&H zl;um tawGUBuKH &ifu
h suf
Ny;D tHMh op&maumif;aom uRr;f usirf rI sm;
&Sad eonf/ olronfvuf&u
dS mvwGif Edik if H
a&;udk wuf<upGmvIyf&Sm;vsuf&SdaeNyD;
cufcMJ urf;wrf;rItajctaersm; &Sad eqJjzpf
onf/ rufpu
f ]]urmEh ikd if aH &;acgif;aqmif
wm0ef,rl ,fq&kd if pdwt
f aESmift
h ,Sujf zpf
rIawGukd arQmv
f ifx
h m;&r,f/ urmEh ikd if aH &;
avmu[m ol r eJ Y o mNyD ; qH k ; r,f q d k & if
awmif tcuftcJjyemrsm;udkausmv
f mT ;
&r,f}} [kajymqdo
k nf/
*ED? rif'v
J m;ESihf a':atmifqef;pk
Munfwo
Ykd nfEkid if aH &;tusO;f om;rsm;jzpf&m
pGev
Yf w
T rf rI sm;rSm Edik if aH &;tusO;f om;rsm;
twGuft"duusaom tydik ;f rSmyg0ifaeNy;D
ajrmuf u d k & D ; ,m;ES i f h wk w f E d k i f i H r sm;
vnf; owdxm;&rnfhEkdifiHa&;qdkif&m
tusOf;om;rsm; &SdaeqJyifjzpfonf/
,if ; Ed k i f i H r sm;&S d tusOf ; om;rsm;onf
Ed k i f i H a &;tajymif ; tvJ r sm; od o m
xif&mS ;vmEdik Nf y;D yk*Kd vaf &;qdik &f m pGev
Yf w
T f
rIrsm; vkyaf qmif&ef vdt
k yfrnfjzpfonf/
yk*Kd vaf &;qdik &f m pGev
Yf w
T rf rI sm; tajymif;
tvJwiG f tusK;d oufa&muf&ef tcGihf
ta&;rsm;jzpfvmrnfjzpfovdk EkdifiH
a&;qdkif&mrsm; rSefuefoifhawmfaom
vIyf&Sm;rIrsm; jyKvkyfEkdifonf[k rufpfu
xyfraH jymqdx
k m;onf/

24

tawG;tjrif

'D&ufyikd ;f tGev
f ikd ;f pmrsuEf mS awGay:
ae&m,lxm;wJh taMumif;t&muawmh
qD;*drf;ygyJ/ qD;*drf;rSm ,SOfNydKifaeMuwJh
tm;upm;NyKd iyf aJG wGeYJywfoufwt
hJ aMumif;
t&mawGtjyif aejynfawmfrSm crf;crf;
em;em; usif;yjyKvkyfcJhwJh qD;*drf;zGifhyGJ
tcrf;tem;eJY ywfoufNyD;awmh tjyef
tvSeaf jymqdk jiif;cHak eMuwmawGukd zwf&
wmawmf a wmf a v;ud k pd w f 0 if p m;p&m
aumif;ygw,f/ azhpb
f w
G [
f m oH;k wwfr,f
qd&k if vlaygif;pHq
k u
D tjrifaygif;pHu
k kd jrif
&zwf&EkdifwJh wu,fha&mufwwf&m&m
[if;tdk;BuD;vdkygyJ/ uRefawmfuawmh
vlawG&UJ oabmobm0 rwlnyD akH wG? pOf;
pm;yHkuGmjcm;MuwmawG? wlnDwJh tjzpf
tysuw
f pfcw
k nf;udyk J Iaxmift
h jrif uGJ
jym;wwfMuwmawGukawG
d U&Ny;D vlo
Y bm0udk
awmfawmfav;oabmaygufvmcJyh gw,f/
xm;yg/ qD;*dr;f eJyY wfoufNy;D tGev
f idk ;f ay:
rSm bmawGajymMuvdYk uReaf wmfua&m bm
awGawG;rdovJqw
kd u
hJ pd u
q
kd ufajymygr,f/
yxrqH;k awmh jcif;vH;k upm;enf;awG
udk yxrqH;k upm;Ny;D jrefrmu a&Twq
H yd q
f k
awG t&ifq;kH &,lomG ;w,fqw
kd hJ udpe pYJ yg
r,f/ tpuwnf;u ,Ofovdq
k o
kd vdk ygyJ/
a&T&vdkY aysmfMuolawGeJY dk;&mtm;upm;
awGxnfo
h iG ;f Ny;D a&T&wm bmrStxifBu;D
p&mr&Sb
d ;l qdNk y;D ajymMuolawG tGev
f ikd ;f rSm
pawGUMuygawmhw,f/ 'DwpfcgawGUMuwm
u jynfolvlxktcsif;csif; tjiif;yGm;
ukeMf uwmyg/ udp& yfwpfct
k ay:rSm tjrif
awGrwlMuwm obm0usayr,fh tJ'D
rwl n D w J h t jrif a wG u d k tcsif ; csif ; acs
zsuyf pfp&mrvdb
k J tjyeftvSeaf v;pm;
zdkYvdkw,fqdkwJh oabmw&m;uawmh
obm0w&m;eJY twlygrvmbl;jzpfaeyg
w,f/ tJ'Dawmh obm0twkdif;jzpfwJh
uGjJ ym;rIawGukd t&if;cHNy;D rvdv
k m;tyfwhJ
cGjJ cm;rIawGu vlt
Y zGUJ tpnf;xJrmS ajccsae
&m,lvmMuygawmhw,f/
tJ'DaemufrSmawmh qD;*drf;zGifhyGJ
tcrf;tem;udk aejynfawmfrmS crf;crf;em;
em;usif;yjyKvkyfcJhwJh udpeJYywfoufNyD;
xyfrt
H jiif;yGm;Mujyefygw,f/ zGiyhf t
JG crf;
tem;BuD ; [m wk w f ? tar&d u ef p wJ h
EkdifiHBuD;awG&JU yHhydk;rIawGudk a':vmoef;
aygif;rsm;pGmay;Ny;D &,lusi;f ycJw
h maMumifh
awmfawmfav;udk crf;crf;em;em;jzpfcJhNyD;
urmuyg cs;D usL;Mu&wJh taetxm;wpfck
udak &mufcyhJ gw,f/ Munfh MI u&wJh y&dowf
awGtaeeJv
Y nf; awmfawmfav;udk auseyf
tm;&MuNy;D igwdv
Yk yk Ef idk o
f m;yJ? urmt
h v,f
rSm igwdkYrsufESmri,fMu&bl;qdkwJh cHpm;
rIawGudkcHpm;Mu&w,fvdkY zwf&ygw,f/
tJ'v
D ckd pH m;Mu&wJh olawG&dS ovdyk J wkw&f UJ
tultnDukd &,lcw
hJ mjzpfwt
hJ wGuf tJ'D
wkwfudkb,fvdkrsm; ta<u;awGjyefqyf
Mu&OD;rvJrodb;l qdNk y;D aemifa&;awG;ylMu
olawGvnf; 'keaYJ ';yg/ qD;*dr;f NyKd iyf u
JG kd tul
tnDrsm;ay;jcif;onf wkwt
f pd;k &twGuf
txl;ta&;ygaom pDrHudef;jzpfonfvdkY
wk w f u aMunmcsuf x k w f w ,f q d k w J h
owif;awGwufvmawmh tm;vHk;pdk;&drf

r,fqdkvnf; pdk;&drfp&myJvdkY ajym&rSmyg/


'Dun
l rD &I UJ aemufu,
G rf mS jrefrmEkid if x
H u
J
awmifb,fESvHk;avmuf? jrpfb,fESpif;
avmufudk rsufapmif;xdk;xm;MuovJ
qdw
k muawmh apmifMh unfMh u&r,fhudpy gyJ/
wkw&f UJ tusK;d vdv
k Ykd anmifa&avmif;wJh
udpt
ay: ouFmruif;eJYpd;k &drfpdw&f MdS uwm
jyemr[kwaf yr,fh qD;*dr;f yGBJ u;D udk rsK;d
cspfpdwf"mwftjynfheJY tm;ay;aeMuwJh
y&dowfawGuykd g Pfenf;&aumif;vm;
qdw
k mrsK;d awGa&;vmwJt
h cgrSmawmh jy
emoabmaqmifvmygawmhw,f/

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 5 2 )
w e *F a EG ? 2 2 ? 'D Z if b m ? 2 0 1 3

atmifvyk Ef idk v
f v
Ykd m;}} / ]]'Dvykd rJG sK;d udk ygcsD
ygcsufvkyf&atmif rif;tarvifr*Fvm
aqmifr[kwfb;l uG}}qdw
k mrsK;d awGa&;vm
Muygawmhw,f/
'DziG yhf t
JG crf;tem;Bu;D udk jynfyEkid if H
awGu tultnDay;Muw,fqdkayr,fh
jynfytultnDoufoufeJY 'DvdkyGJrsKd;jzpf
rvmygbl;/ tJ't
D crf;tem;Bu;D jzpfvmzdYk
twGuf aeYrtm;? nrem;BuKd ;pm;cJMh u&wJh
olawGxJrSm jrefrmEkdifiHom;awGygw,f
qdw
k mudk em;vnfxm;zdv
Yk o
kd vdk olw&Ykd UJ yg
0ifywfoufru
I ktod
d trSwrf jyKvrYkd &ygbl;/

qD;*drf;&JYaemufuG,fu wm0ef&SdolawG&JY
pDrHcefhcGJrInHUzsif;yHkawG? t&iftmPm&Sif
pepfwkef;utusifUqdk;awGtwdkif;
usifUoHk;aewmawG? qD;*drf;udktaMumif;jyNyD; . . .
]]rjrifz;l rl;jrpfxifaeMuw,f}}? ]]awmf
yGBJ uKd uw
f ahJ umifawG?trSwu
f rkd &Sd Mubl;}}/
]]vkyw
f wfw,faemf? yg;rSmawmh oeyfcg;?
aygifrSmawmh ao;pD;aMumif;qdkwmrsKd;?
aeOD; usefao;w,f? qHk;oGm;wJh tbGm;
ajymwm av;-qefr&Sad pmufpm;Bu;D rsK;d awG}}
qdw
k hJpum;rsK;d awG a&;vm? ajymvmMuawmh
wpfzufuvnf; ]]ol[
Y moltpd;k &b,fu
ydu
k q
f eH v
YJ yk v
f yk f *krpdu
k b
f ;l / zGiyhf t
JG crf;
tem;BuD;t&rf;aumif;w,f}}/ ]]wkwf
tultnDr,l&atmif rif;wku
Yd tjzpf&dS

ud,
k &hf UJ a0zefajymqdrk [
I m wkid ;f jynfcspw
f hJ
pdwef YJ ud,
k Ehf idk if rH mS usi;f ywJh qD;*dr;f yGBJ u;D rSm
jrefrmawGrsufESmri,f&atmif igEkdif
oavmuf 0dkif;BudK;pm;vdkufOD;r,fvdkY
oabmxm;Ny;D pdwaf &mud,
k yf g arsmygBuKd ;
pm;aeMuwJh ud,
k Ehf idk if o
H m;awG&UJ tm;xkwf
rIukd apmfum;ovdjk zpfomG ;&if raumif;yg
bl;/ qD;*drf;yGJBuD;rSm yg0ifywfoufcJhMu
olawGxrJ mS tJ't
D pm;xJu r[kwb
f ;l vdYk
xifygw,f/ ud,
k Ehf idk if u
H kd cspw
f phJ w
d o
f uf
oufeYJ0ifvyk af y;aeMuwJhvli,fawGtrsm;

Bu;D yg0ifaeygw,f/ olw&Ykd UJ tm;xkwrf u


I kd
uReaf wmfwYkav;pm;tod
d
trSwjf yK&ygr,f/
jynfoal wGuawmh iwfaeNy;D 'Dvykd BJG u;D rsK;d udk
a':vmoef;aygif;rsm;pGm tuket
f uscu
H m
rjzpfoifb
h ;l vdYkajymMuwmawGuv
kd nf; zwf
&ygw,f/ 'gayrJh uRefawmfawG;rdwmu
awmh vlwpfa,muftouf&iS &f yfwnfzYkd
eJYjrefrmEkid if [
H m urmt
h v,frmS rm;rm;rwf
rwf&yfwnfEkdifzdkYtwGuf jrefrmEkdifiHom;
awG tm;vH;k rSm um,tiftm;&Szd v
Ykd o
kd vdyk J
pdwf "mwftiftm;vnf; &Sad ezdv
Yk ykd gw,f/
tJ'g jrefrmuGvYkd uReaf wmfwEYkd idk if H om ;awG
*kPf,l0<Hh um;pGma<u;aMumfciG &hf r,fh tcdu
k f
twefaY v;awG? tjzpftysuaf v;awG uRef
awmfwdkYEkdifiHtwGuf trsm;BuD;vdktyfyg
w,f / qD ; *d r f ; zG i f h y G J [ m
uRefawmfwdkYjrefrm

EkdifiHom;awGtwGuf vdktyfaewJh ESvHk;


om;tm[m&wpfcjk zpf w,fvYkd uReaf wmf
jrifygw,f aps;uBu;D ovm;? enf;ovm;?
wefovm;? rwefb;l vm;qdw
k m uawmh
tem*wfrSm tajzay:ygvdrfhr,f/ 'gu
qD;*dr;f zGiyhf eJG YJ ywfoufvyYkd g/ qD;*dr;f zGihf yGu
J kd
tckvdk crf;crf;em;em;vkyfwmudk uRef
awmfaxmufcyH gw,f/ 'gayrJ'h g[m tpd;k &
wpf&yfv;kH udk vH;k 0axmufcv
H u
kd w
f mawmh
r[kwfao;ygbl;/ bmjzpfvdkYvJqdkawmh
qD;*dr;f &JU aemufu,
G u
f wm0ef&o
dS al wG&UJ
pDrHcefYcGJrInHhzsif;yHkawG? t&iftmPm&Sif
pepfwek ;f u tusiq
hf ;kd awGtwdik ;f usio
hf ;kH
aewmawG? qD;*dr;f udt
k aMumif;jyNy;D vkyyf ikd f
cGiahf wGt&,ltjrwfxw
k o
f mG ;Mu wmawG?
uefv
Y efYumaemufu,
G u
f udpa wGrsm;pGmudk
qD;*dr;f yGBJ u;D tNy;D rSm tpd;k &taeeJY jyefvnf
oH;k oyfNy;D wm0ef,al jz&Si;f ay;zdYkvdt
k yfw,f
vdYk awmh ajymcsiaf eao;vdyYk g/ txl;ojzifh
vlBu;D om;? orD;awGae&m&Muwm? vuf
oif&h m pm;awmfac:MuwmpwJh tusiq
hf ;kd

awG r&Sad wmhb;l vdYk xifxm;&mu [dek m;


wpfp? 'Dem;wpfp Mum;Mum;vm&wm[m
'Dru
kd a&pDpepfukd usio
hf ;kH aeygw,fqw
kd hJ
tpdk;&wpf&yftwGufawmh &Sufp&m
aumif;vGe;f ygw,f/ qD;*dr;f eJyY wfoufNy;D
aemufxyf pdwfuoduatmifhjzpfp&m
owif;wpfy'k u
f awmh abmvH;k tm;upm;
udktm;ay;aeMuwJhjrefrmy&dowfawGxu
J
tcsKUd aom rsuu
f ef;rsK;d cspaf wG[m OD;atmif
aZ,skyfyHkBuD;udk xdkif;y&dowfawGa&SUrSm
axmifaxmifjyNy;D ausmif;awmfu&efpawG
udk jyefvnfw;l qG atmf[pfqq
J Mkd uw,f
qdkwmyg/ tJ'Dtjzpftysufu jrefrmeJY
uarm'D;,m;yGrJ wkid rf D xdik ;f eJt
Y a&SUwDarm
wdkYuefwJhyGJrSm jzpf

oG m ;w,f v d k Y
zwf v d k u f & ygw,f /
odyaf tmufwef;uswv
hJ yk &f yfjzpfNy;D bm
&nf&,
G cf suef v
YJ yk af eMuovJvaYkd wmif ar;
Munfh &rvdyk gyJ rsK;d cspf pdw"f mwfqw
kd phJ um;
udk uReaf wmfwYkd aocsmjyefNy;D qef;ppfMunfh
MuzdYk vdt
k yfygw,f/ odyu
f kd tiftm;Bu;D Ny;D
wefz;kd &Sw
d phJ um;vH;k vdq
Yk Ekd idk yf gw,f/ tJ'D
rsK;d csppf w
d af Mumifyh J aoewfawG? tajrmuf
awGeYJwufvmwJht*Fvyd w
f yfawG?*syefwyf
awGudk "m;eJYwufckwfcJhMuwmyg/ 'gayrJh
ud,
k rhf sK;d EG,w
f pfcw
k nf;twGuf pOf;pm;Ny;D
tjcm;aomolawGukdtNy;D tydik zf suo
f rd ;f zd?Yk
tEkid ,
f al csreI ;f ypfzYkdBuKd ;pm; r,fq&kd ifawmh
tJ'g[m tpGef;a&mufrsufuef;rsK;d cspjf zpf
oGm;ygNy/D *vdb
k ,fvu
kd af Z;&Si;f acwfrSm
vlom;rsK;d EG,w
f pfcv
k ;kH udk xde;f odr;f apmifh
a&SmufMu&rSmyg/
qD;*dr;f yGBJ u;D vnf;rNy;D ao;ygbl;/ zGiyhf JG
Ny;D oGm;Nyq
D akd yr,fh ydwyf u
JG seyf gao;w,f/
tm;vH;k pdw0f ifpm;aewJh abmvH;k NyKd iyf u
JG
vnf; qD;rD;zdik ef ,fawG? zdik ef ,fawGrmS ydNk y;D
NydKifqdkifrI jyif;xefvmOD;rSmyg/ tJ'DvdkyJ
tjcm;aom tm;upm;NyKd iyf aJG wG[mvnf;
jyif;jyif;xefxef qufvuf,OS Nf yKd iMf u&OD;
rSmyg/ tjyifrmS usi;f yaewJh qD;*dr;f NyKd iyf JG
Bu;D &JU *,ufawG tGev
f ikd ;f ay:udk b,fvkd
du
k cf wfNy;D bmawGxyftjiif;yGm;MuOD;rvJ/
uReaf wmfua&m bmawGqufawG;rdaervJ
qdw
k mudk aemuftywfrmS qufygOD;r,f/

tawG;tjrif

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 5 2 )
w e *F a EG ? 2 2 ? 'D Z if b m ? 2 0 1 3

25

Ny;D cJw
h v
hJ ydik ;f tifwmeufpmrsuEf mS awGay:rSm ]]Adv
k cf sKyBf u;D a[mif; OD;cifeG &Yf UJ rdecYf eG ;f }}qdw
k hJ ydpYk w
f pfcyk sUH EScYH yhJ gw,f/ Ny;D cJw
h hJ &ufyikd ;f axmufvrS ;f a&;tBu;D tuJAv
kd cf sKyBf u;D
a[mif; OD;cifeG &Yf UJ tifwmAsL;aygif;csKypf mtkyx
f w
k af 0wJt
h cg tJ'rD ed cYf eG ;f w&m;0ifyEkH ydS af zmfjycJw
h mawGU&ygw,f/ 'Dred cYf eG ;f eJyY wfoufNy;D um,uH&iS Of ;D cifeG u
Yf ]]Ekid if aH wmf
umuG,af &;wuov
kd t
f &m&SBd u;D rsm; rGr;f rHtyk cf sKyrf o
I ifwef;trSwpf Of(3^93) wGif 30-11-1993&ufu a[majymydcYk scsurf sm;udk jyefvnfazmfjyxm;jcif;jzpfygonf/ xdk a[majym
ydcYk scsurf sm;onf xdyw
f ef;vQKUd 0Sujf zifh xde;f odr;f xm;&onfh pm wef;jzpfygonf}}qdNk y;D rSeu
f efaMumif; twnfjyKay;xm;ygw,f/ tJ'D rdecYf eG ;f xJ rSm t"duxm;ajymoGm;wmawGuawmh
tJ't
D csed u
f ppfacgif;aqmifawG&UJ aemiftem*wf&nfreS ;f csuef YJolwyYkd akH zmfr,fhwkid ;f jynf&UJ yHo
k PmefygyJ/ tcktESpf20Mum Ny;D wJt
h cg ppfacgif;aqmifawG[m tJ'&D nfreS ;f csuaf wGtwkid ;f
taumiftxnfazmfco
hJ vm;? wkid ;f jynfaumif;zdYk &nfreS ;f csuaf wGajymif;Nyv
D m;qdw
k m ckwpfywfaqG;aEG;wifjyoGm;yghr,f/

rdecYf eG ;f tusO;f csKyf


1993qdw
k m ppfwyfu tmPmodr;f
Ny;D vdYk ig;ESpt
f Mumumvjzpfygw,f/ 1990
a&G;aumufyu
JG si;f yNy;D vdYk oH;k ESpt
f Mumjzpf
ygw,f/ trsK;d om;nDvmcHpusi;f ywJh ESpf
vnf;jzpfygw,f/ rdefYcGef;azmfjycsuft&
1990a&G;aumufyGJrSm a':atmifqef;pk
Munfacgif;aqmifwhJ NLD trsK;d om;'Dru
kd
a&pDtzGUJ csKyf rJtjywftowfeYJ tEkid &f oGm;
wmudk tawmfav;tHhMoaeMuyHkay:yg
w,f/ wpfqufwnf; NLDacgif;aqmifawG
jzpfwhJ a':atmifqef;pkMunf? ol&OD;wifO;D ?
OD;MunfarmifwdkYeJYywfoufNyD; wkdif;jynf
twGuf b,fvdkenf;eJYrS vufrcHEkdifwJh
acgif;aqmifawGjzpfaewmaMumifh vTwf
awmfac:ray;? tmPmvTrJ ay;Ekid b
f ;l qdw
k hJ
tcsuaf wGygygw,f/
tJ'u
D aewpfqifhzGUJ pnf;yHt
k ajccHOy
a'topfvyk rf ,f/ tJ't
D xJrmS wyfrawmf
u EkdifiHhOD;aqmiftcef;u@rSm ae&m,l
r,f/ vTwaf wmftoD;oD;rSmvnf; wku
d f u
kd f
ae&m,lr,f/ tkycf sKyaf &;ydik ;f u wcsKUd ae&m
udv
k nf;&,lr,f/ tpd;k &tzGUJ rSmvnf; olwYkd
vufrcHoal wGa&mufrvmap&bl;/ pD;yGm;
a&;udak wmh aps;uGupf ;D yGm;a&;pepfusio
hf ;kH
r,f/ wkid ;f &if;om;vufeufuikd t
f yk pf ak wG
eJt
Y ypf&yfatmifvyk rf ,f/ orwOD;aqmif
wJh tkyfcsKyfa&;pepfvkyfr,f/ tJ'Denf;eJY
t&yfom;tkycf sKyaf &;toGiaf jymif;oGm;r,f
pojzifh ajymqdck yhJ gw,f/ tJ'g[m vGecf w
hJ hJ
tESpf 20u ppfacgif;aqmifawG wkid ;f jynf
udkb,fvkdpDrHcefYcGJcsifovJqdkwJh &nfrSef;
csujf zpfNy;D zGUJ pnf;yHt
k ajccHOya' 2008qkd
wmuvnf; OD;cifeG aYf jymcJw
h mawGeYJ wpf
xyfwnf;ygyJ/ 'Dae&mrSm yxrwpfcsuf
odEidk w
f mu zGUJ pnf;yHt
k ajccHOya' 2008qdk
wm[m b,fjynfoal wG&UJ vdv
k m;csuq
f E
rSr[kwfbJ ppfacgif;aqmifawG&JUvdkvm;
csuyf q
J w
kd may:vGiaf pygw,f/
18ESpjf zwfoef;rI
1993ckEpS f OD;cifeG Yf tJ'rD ed cYf eG ;f ajym
Ny;D aemif 17ESpt
f Mum 2011a&mufrS ppf
acgif;aqmifawG[m olwdkYvkyfcsifwJh
tajymif;tvJukd vkyEf idk w
f mawGU&ygw,f/
'D a vmuf t csd e f M umjrif h o G m ;&wm[m
twku
d t
f cHawGukd vH;k 0acgif;raxmifEidk f
atmif ESyd u
f yG af e&wm? ausmif;om;vIy&f mS ;
rIawGay:aygufrvmEkid af tmif ynma&;
pepfukd ysupf ;D atmifvyk &f wm? ppfacgif;
aqmifawGMum;xJu *dP
k ;f *etmPmvkyJG
awGqifETJae&wm? wpfOD;wnf;vufxJ
tmPmpkNyKH &vmwJh ppftmPm&Sit
f aeeJY
ppf,el aD zmif;cRwv
f u
dk w
f meJY t&mtm;vH;k
qH;k I;H oGm;Ekid w
f ,fqw
kd ahJ Mumufpw
d af wG0if

ppfacgif;aqmifawG
1993u &nf&G,fcsufajymif;NyDvm;
pnfoal tmifjrifh
aecJhwmpwJhtcsufawGaMumifhjzpfEkdifyg
w,f/ tJvt
kd ajctaezefw;D ae&if;eJyY J
wkdif;jynftaeeJY tbufbufrSm tBuD;
tus,cf RwNf cKH usomG ;cJ&h ygw,f/
b,fvykd jJ zpfjzpf 2011ckEpS rf mS awmh
e*d&k nfreS ;f csut
f wkid ;f ppfacgif;aqmifawG
[m tajymif;tvJtjynft
h 0vkyEf idk cf yhJ g
Ny/D 1993ckEpS u
f xm;cJw
h &hJ nfreS ;f csu&f m
EIef;jynfheD;yg; atmifjrifw,fvdkYawmif
ajymEkid yf gw,f/ 2008zGUJ pnf;yHu
k kd tajccH
xm;? ppf,el ;D azmif;cRwNf y;D t&yf0wf 0wf

a&&Sn&f nfreS ;f csuf


1993u ppfacgif;aqmifawG csrw
S f
cJhwJh &nfrSef;csuf[m vuf&Sdwkdif;jynfu
a&mufaewJh tajctaeyHpk yH gyJ/ wkid ;f jynf
udk 'Drdkua&pDxGef;um;wJh wkdif;jynfwnf
aqmufzrYkd [kwo
f vd?k wkid ;f &if;om;awGeYJ
wef;wl&nfwNl ird ;f Nird ;f csr;f csr;f eJY ppfreS w
f hJ
jynfaxmifpkwpfckwnfaqmufzdkYvnf;
r[kwyf gbl;/odyrf Mumcif2015a&G;aumuf
yGJumva&mufvmygawmhr,f/ vwfw
avmtajctae taMumif;aMumif;aMumifh

wkdif;jynf[m &mpkESpfwpf0ufausmfavmuf
ppftmPm&SifawGvufatmufa&mufcJh&vdkh
tbufbufuae cRwfNcHKuscJU&w,f/
urmhtv,frSm jrefrmvdkh . . . .
xm;wJh Adv
k cf sKyBf u;D a[mif;OD;ode;f pdeu
f
orwOD;ode;f pdet
f jzpf tpd;k &tzGUJ udak cgif;
aqmifNyD; wm0ef,laeygNyD/ AdkvfcsKyfBuD;
a[mif;ol&OD; a&Tref;vTwaf wmfukdwm0ef,l
aeygNy/D ppfAv
kd af [mif;awGeYJ ppfAv
kd af wG
vTwfawmfxJ trsm;pkae&m,lxm;ygNyD/
'k-orwwpfae&m? ta&;Bu;D 0efBu;D Xme
oH;k ae&m ppfwyfucsKyu
f ikd x
f m;ygNy/D 'Dvkd
tbufbufucsKyfudkifxm;EkdifwJh tajc
taeatmufrSm tusOf;om;awGudkvTwf
ay;wm? EkdifiHa&;vkyfcGifhay;wmawGvkyf
ygw,f/ tJ'aD jz avQmrh aI wGaMumif&h vmwJh
pD;yGm;a&;ydwfqdkYrI kyfodrf;ay;vkdufwJh
atmufrSm aps;uGufpD;yGm;a&;yHkpHoGm;zdkY
jyifqifygw,f/ wkid ;f &if;om;awGeYJ typf
tcwf&yf Oya'abmifxaJ &mufvm atmif
aqG;aEG;yGaJ wG vkyyf gw,f/

a':atmifqef;pkMunfeYJ NLD trwf 40


avmuf vTwaf wmfxaJ &mufatmif qGo
J iG ;f
cJah yr,fh 2015tvGerf mS twku
d t
f cHt&yf
om;ppfppfawG vTwaf wmfxaJ &mufvmzd?Yk
tJ'DtwdkuftcHawG&JUrJeJY wufvmr,fh
orweJt
Y pd;k &tzGUJ opf wpfcak y:aygufvm
zdq
Yk w
kd m ppfacgif;aqmifawG&UJ &nfreS ;f csuf
awGxrJ mS ryg0ifygbl;/
tJ'DtwGufvnf; ppfacgif;aqmif
awG&UJ e*d&k nfreS ;f csut
f wkid ;f a':atmif
qef;pkMunfurf;vSr;f wJhawGUqHak qG;aEG;a&;
udkvufrcHwm? zGUJ pnf;yHu
k kd'Dru
kd a&pDusvm
atmif eufeufidI ;f Iid ;f jyKjyifa&; vufoifh
rcHEidk Mf uwmjzpfygw,f/ ajym&&if 'DuaeY
BuHKqHkae&wJh tusyftwnf;[m vuf&Sd
tmPmydik af wGtaeeJYt&ifppfacgif;aqmif
awG&JU&nfrSef;csuf taumiftxnfazmf

aerIu wpfzuf? a':atmifqef;pkMunf?


twku
d t
f cHeYJ wkid ;f &if;om;tiftm;pkawG&UJ
'Dru
kd a&pDxeG ;f um;Ny;D ppfreS w
f zhJ uf'&,f
jynfaxmifpak y:xGe;f a&;taumiftxnf
azmfaerIawGuwpfzuf jzpfyGm;aewJh
tusyftwnf;jzpfygw,f/
&nfreS ;f csuaf jymif;rvm;
ajym&&if wkid ;f jynf[m &mpkEpS w
f pf
0ufausmaf vmuf ppftmPm&Siaf wGvuf
atmufa&mufc&hJ vdYktbufbufuaecRwf
NcKH usc&hJ w,f/ urmt
h v,frmS jrefrmvdYk r
ajym&Javmufatmift&SufwuGJtusKd;
enf;rsuEf mS i,fc&hJ w,fqw
kd m twdwu
f m
vuoufaojycJNh y;D jzpfygw,f/ 'gawmif
vuf&w
dS idk ;f jynfacgif;aqmifawGjzpfaewJh
orwOD;ode;f pde?f vTwaf wmfOu|ol&OD;a&T
ref;wdkYu olwdkYvkyfaewmawG[m vuf
wef;vkyfaewmawGr[kwfbl;/ t&ifppf
acgif;aqmifawG arQmrf eS ;f csut
f wkid ;f ? cif;
xm;ay;wJv
h rf;twkid ;f tpDtpOf&&dS pdS epf
wuscsw
D ufaeMuygw,fqNkd y;D rMumcP

xkwaf zmfajymqdrk aI wGawmif&ydS gw,f/


jrefrmEkid if rH mS ppfwyf[m tiftm;
av;ig;ode;f avmuf&ydS gw,f/ jynfot
l m;
vH;k &JU wpf&mckid Ef eI ;f awmifr&Syd gbl;/ awmif
tmz&durSm jynfopl pk ak ygif;&JU 10&mckid Ef eI ;f
avmufy&J w
dS hJ vljzLawGu usejf ynfot
l m;
vH;k txufrmS &Sad e&r,fqw
kd hJ &nf&,
G cf suf
eJY tom;ta&mifcGJjcm;rIawGvkyf? txl;
tcGit
hf a&;awG&,lcw
hJ hJvlrnf;awGukdzdEydS f
&ufpufcw
hJ hJarSmifru
kd w
f &hJ u
S pf &mumvawG
&Scd zhJ ;l ygw,f/ 'gawmif 1994vGecf w
hJ hJtESpf
20rSm tJ'q
D ;dk &Gm;vSwo
hJ rkid ;f jynfz;kH um;cs
cJNh y;D ygNy/D
'gayrJh jrefrmjynfrmS awmh vlO;D a& &JU
wpf&mckdifEIef;r&SdwJh vufeufudkifxm;wJh
ppfwyfu wkid ;f jynf&UJ OD;aqmiftcef;u@
rSmaezd?Yk vTwaf wmfet
YJ pd;k &tzGUJ xJrmS txl;
tcGit
hf a&;awG,zl ?Ykd ppfwyfrif;qufwnf
axmifz?Ykd pdww
f idk ;f rus&if ppftmPmjyef
odr;f Ekid zf q
Ykd w
kd hJ &nfreS ;f csuu
f kd wu,fh 21
&mpkacwfopfxJtxd taumiftxnf
azmfvaYkd umif;aeqJjzpfygw,f/ ppfacgif;
aqmifawG&UJ tJ'&D nfreS ;f csuu
f kd rajymif;
vJao;orQwidk ;f jynfrmS trsK;d om;jyefvnf
&ifMum;apha&;rjzpfEidk o
f vdk wkid ;f &if;om;
awGeJY Nidrf;csrf;wJhjynfaxmifpkwpfckwnf
aqmufEidk rf mS r[kwyf gbl;/ wpfqufwnf;
pD;yGm;a&;? ynma&;tm;aumif;wJh zGUH NzKd ;wd;k
wufwhJ wkid ;f jynftjzpfuv
kd nf; b,fvrkd S
a&mufEidk pf &mtaMumif;r&Syd gaMumif; oH;k
oyfwifjyvku
d &f ygw,f/

26

owif;aqmif;yg;

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 5 2 )
w e *F a EG ? 2 2 ? 'D Z if b m ? 2 0 1 3

yxrqHk;tBudrf vdifvkyfom;rsm; tMurf;zufcH&rINyD;qHk;aom


qefYusifohfaeYrS rNyD;qHk;Ekdifaom tMurf;zufrIrsm;
]]vdifvkyfief;udk tvkyfwpfcktjzpf
vufc,
H MkH unfw,f}} Sex Work is Work vdYk
ajymvdu
k w
f muawmh a'owGi;f vdiv
f yk f
ief;vkyu
f ikd o
f rl sm;\ use;f rma&;? vlraI &;
wdu
Yk kd tjcm;aomvlrsm; wef;wl&&Sad tmif
aqmif&GufaewJh uGef&ufwpfckjzpfaom
AMA(AIDS Myanmar Association) tzGUJ u
yJjzpfygw,f/'DZifbm 17 &ufrmS Ekid if aH ygif;
100ausmyf g0ifNy;D jrefrmEkid if rH mS yxrqH;k
tBurd f usi;f yEkid cf u
hJ m tcuftcJrsm;pGm&Scd hJ
wJh The Myanmar International Day to End
Violence Against Sex Workers aeYrmS ajymcJh
wmjzpfygw,f/
xdyk aJG v;udk vdiv
f yk o
f m;trsK;d om;?
trsK;d orD;eJY rde;f uav;rsm;uJo
h Ykd 0wfpm;
qif,ifol trsK;d om;(MSM) rsm;yg wuf
a&mufcw
hJ mawGU&ygw,f/ &ifziG zhf Ykd tMurf;
zufcH&rIawGudk vltrsm;a&SUrSm wifjyzdkY
tcuftcJawG&adS yr,fhAMA &JUpDpOfreI YJqE
awGukd pum;0dik ;f toGi?f pmjzifw
h pfqifjh zpf
ap atmifatmifjrifjrifazmfxw
k Ef idk cf w
hJ m
awGU&ygw,f/
]]AMA taeeJY yxrqH;k tBurd f 'DaeY
udk usi;f yEkid w
f m*kP,
f yl gw,f/ uRerf wd&Yk UJ
vkyfazmfudkifzufawG? tpfudk? tpfrawG
tMurf;zufrI trsK;d rsK;d aMumifh pdwyf ikd ;f qdik f

uRefrvkyftm;twGuf aiGwpfaomif;&wmudk ig;yHkyHkNyD; wpf


yHkudk uRefrudkay;w,f/ uRefrwdkhu cEmudk,fvnf; &if;&
w,f/ aiGaMu;usawmhvnf; tpGef;xGufavmufyJ&w,f/
uRefrwdkhudk rw&m;acgif;yHkjzwfovdk cHpm;ae&w,f/
&m? vlraI &;ydik ;f qdik &f m? pD;yGm;a&;ydik ;f qdik &f m
awGrmS tMurf;zufc&H vdYk qH;k H;I &cJ&h wJh ol
awGtwGuf trSwf&apwJhaeYtjzpf wpf
urmvH;k rSm tckvrkd sK;d 'DZifbm 17 &ufukd
owfrw
S cf w
hJ myg/ tMurf;zufraI wG Ny;D qH;k
atmif awmif;qdkwJhaeYjzpfygw,f/ vdif
vkyif ef;vkyu
f ikd o
f al wGukd zrf;qD;tjypfay;
jcif;awG? cGjJ cm;ESrd chf sjcif;awG avsmu
h somG ;
atmif? rdrw
d EYkd ikd if t
H wGi;f rSmvnf; use;f rm
a&;? vlraI &;awGrmS tjcm;olrsm;eJY wef;wl
&&Sad tmif? yxrqH;k taeeJY vdiv
f yk if ef;vkyf
udik o
f l (sex workers) awGtwGuf csrw
S x
f m;

wJOh ya'awGukd ajymif;vJjyifqifzYkd vkyif ef;


pOfawGrmS vnf; wpfzufwpfvrf;u rdrw
d Ykd
wwfEidk o
f avmuf yg0ifaqmif&u
G o
f mG ;rSm
yg/ AMA taeeJY SW awGrmS vnf; use;f rm
a&;? vlraI &;? pD;yGm;a&;? &ydik cf iG ?hf aysm&f iT cf iG hf
awGuv
kd nf; tjcm;aom a,musmf ;? rde;f r?
Ekid if o
H m;rsm;uJo
h Ykwef
d ;wltcGit
hf a&;eJt
Y wl
ywf0ef;usi&f UJ umuG,f apmifah &SmufraI wG
&&So
d ifw
h ,fvYkd ,HMk unfygw,f/ SW awG
qdNk y;D cGjJ cm;xm;r,fq&kd if olw&Ykd UJ use;f rma&;
[mvnf; Ekid if aH wmf&UJ trsK;d om;use;f rma&;
vdyYk J jrifw,f[k AMA uoH;k oyfwm awGU&

ygw,f/tMurf;zufcH&rIrsm;rSSWawGudk
cGMJ unf&h if trsK;d om;?trsK;d orD;eJY rde;f rvsm
oHk;pm;awGU&NyD; tm;vHk;[m yHkpHrsKd;pHkeJY
tMurf;zufc&H wm awGU&ygw,f/ SW rjzpf
rD jzm;a,mif;odr;f oGi;f cH&rI? SW jzpfNy;D csed rf mS
BuHK&wJhtMurf;zufrIpwJh yHkpHawGawmh
uGjJ ym;ygw,f/
tMurf;zufrt
I rsm;pkrmS SW rsm;tm;
tvdkrwlbJ tMurf;zufr?I aiGray;acsrI?
uGe'f ;kH roH;k jcif;? vlta&twGurf sm;jcif;ESihf
&JraS pmfum;? vdik ;f aMu;awmif;jcif;? tcsed f
ausmv
f eG af exdik jf cif;rsm;udk awGU&ygw,f/
trsK;d om; SW awGt"du BuKH awGU&wmu
awmh uGe'f ;kH udik af qmifwt
hJ wGuf tppfc&H
wJjh yemvdo
Yk &d ygw,f/&efuek rf mS tvkyf
&SmzdkYe,fuae a&muf&SdvmwJh trsKd;orD;
tcsKUd rSma,mifvnfvnfeYvd
J iv
f yk if ef;cGix
f J
a&muf & S d v m&wmawG u rsm;ygw,f /
aemufNy;D awmh rtlrvnfeYJ vdiv
f yk if ef;cGif
xJrmS acgif;yHkjzwfccH &hJ wmawGukvd
d iv
f yk o
f m;
wpfO;D uajymjycJw
h mawGukdMum;cJ&h ygw,f/
]]uRefr&efukefrSm tvkyf&SmzdkYxGuf
vmawmh b,fomG ;vdYk b,fvm&rSe;f vnf;
rodb;l / a,mifvnfvnfjzpfaew,f/ tJ'D
tcsed rf mS vnfvnf0,f0,f vlypJG m;rde;f r
wpfa,mufeaYJ wGUNy;D uRerf udak iGaMu; ruf

vHk;awGay;NyD;awmh tvkyfaumif;&r,f
qdNk y;D aemufxyfuRerf rodwv
hJ w
l pfa,muf
qDac:oGm;w,f/ aemufro
S v
d u
kd &f wm
uRerf wdu
Yk kd a&mif;pm;cJw
h ,fqw
kd mygyJ}} [k
vdiv
f yk if ef;cGio
f Ykd&nf&,
G cf surf &Sb
d J a&muf
&So
d mG ;olwpfO;D uajymygw,f/ qufvuf
if;BuKH awGUcJ&h onfh tjzpftysurf sm;? t
awGUtBuKH rsm;udv
k nf;xyfraH jymjy&m]]uRerf
u tJ'yD pJG m; ta':Bu;D qDrmS &Sad ewke;f olu
{nfo
h nfawGqD ydaYk y;Ny;D cdik ;f cJw
h ,f/ uRerf
vkyftm;twGuf aiGwpfaomif;&wmudk
ig;yHyk NkH y;D wpfyu
kH kd uRerf udak y;w,f/ uRerf
wdu
Yk cEmud,
k v
f nf;&if;&w,f/ aiGaMu;
usawmhvnf; tpGe;f xGuaf vmufy&J w,f/
uRerf wdu
Yk kd rw&m;acgif;yHjk zwfovdk cHpm;
ae&w,f/ uRerf 'DtzGUJ xJukda&mufvmwm
[m acgif;yHkjzwfwJhb0u vGwfajrmuf
atmifvdyYk g}}[kif;uqufvufajymygw,f/
tMurf;zufjcif;qdw
k m vlwpfO;D wpf
a,mufukd emusiaf tmif wkw?f "m;wdjYk zifh
du
k Ef u
S jf cif;jzifh tMurf;zufjcif;[k ac:qdk
Ekdifaomfvnf; vlwpfOD;wpfa,muftm;
pdw"f mwfyikd ;f t& emusiaf tmifajymqdjk cif;
onfvnf; pdwyf ikd ;f qdik &f m tMurf;zufc&H
rIjzpfw,fvYkd AMA rS information coordinator rauoDuajymygw,f/rde;f ruJo
h Ykd0wf
qifxm;aom trsK;d om;rsm;(rde;f rvsmrsm;)
aqG;aEG;&mrSm tcsuf 10 csuu
f kd t"du
aqG;aEG;cJMh uyg w,f/ tJ't
D csuaf wGxrJ mS
wm0ef&o
dS l &JawGu MSM(rde;f rvsm) rsm;udk
awGU&if olc;kd vdx
Yk ifwwfw,f/ wpfcgwav
MSM awGua
kd wGU&if&aJ wGu t0wftpm;
awG cRwcf ikd ;f wmawG? nrd;k csKyv
f Ykdwjcm;wpf
a,mufeYJ twlwjJG yefvm&if zrf;wmawG?
aESmif,
h u
S w
f mawG? rzG,rf &mvkyjf ywmawG
BuKH awGUae&wmawG&w
dS ,fvYkd MSM wpfO;D
u qdyk gw,f/ aemufNy;D awmh &yfuu
G f xJrmS
MSM awGudk cGJjcm;ESdrfhcsqufqHwmawG?
pdwfydkif;qdkif&m nOf;yef;ESdyfpufwmawG?
MSM awGua
kd wGU&if trsK;d om;tcsKUd u 0dik ;f
Ny;D pwm? aemufwmawG &Sw
d ,fvYkdMSMawG
u ajymygw,f/tMurf;zufc&H rI rsm;rSm a&TU
ajymif;oGm;vmolawGvnf; yg0if wmawGU&
yg w,f/ SW eJYMSMawGtwGuf'DZifbm17
&ufrmS yGv
J yk cf ahJ yr,fh Sex Workers uGe&f uf
udk 2007 ckEpS u
f wnf;u zGUJ pnf;xm;jcif;
jzpfNy;D tcktzGUJ 0if 800 cef&Y adS eNyv
D Ykd od&yg
w,f/
AMA tzGUJ [m tm&Sypdzw
d af 'owGi;f
&Sd (Asia Pacific Network of Sex WorkersAPNSW) rsm;uGe&
f uf&UJ jrefrmjynfu,
kd pf m;
vS,ftzGJU0if? urmvHk;qdkif&m (Global
NetworkofSexworkers-NSWP)tzGUJ 0if?a'o
wGi;f eJYurmvH;k qdik &f mSexWorkersNetworks
wdkYcsdwfqufNyD; wef;wltcGifhta&;&&Sd
atmif aqmuf&u
G rf ,fvYkd qdx
k m;ygw,f/
ZG?J cdik cf ikd f

tifwmAsL;

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 5 2 )
w e *F a EG ? 2 2 ? 'D Z if b m ? 2 0 1 3

27

d[k if*smawGqwkd m[m &ckid jf ynfe,f&JY rlv&S&d if;pGvJ rl sKd;pkawGjzpfwthJ wGuf

oufqidk wf thJ cGithf a&;awG tjynfth 0&oifyh gw,f


OIC taxGaxGtwGi;f a&;rSL;csKyf ygarmu Ekmeleddin IhsanogluESihf
DVB owif;Xme awGq
Y akH r;jref;jcif;
rMumao;rDumvu jrefrmEkid if o
H Ykd
vma&mufco
hJ nfh OIC tzGUJ csKyt
f axGaxG
twG i f ; a&;rS L ; ygarmu Ekmeleddin
Ihsanoglu tm; DVB owif;Xmeu awGUqHk
ar;jref;rIwpfcjk yK vkycf o
hJ nf/ OIC tzGUJ onf
&ckid jf ynfe,foo
Ykd mG ;a&mufum rGwpf vif
'kuo
nfrsm;ESihf Ak'b
mom'kuo
nfrsm;udk
taxmuftyHyh pn;f rsm; ulnaD y;cJo
h nf/
DVB u rpwm Ekmeleddin Ihsanoglu tm;
d[
k if*smrsm;\ tcGit
hf a&;? w&m;Oya'pd;k
rd;k a&;ESihf tem*wf\Nird ;f csr;f a&;vrf;pOf
wdEYk iS yhf wfoufawGUqHak r;jref;cJ&h mwGif ar; - jrefrmEkid if rH S acgif;aqmifyikd ;f trsm;pk
u Ekid if t
H wGi;f rSmjzpfymG ;cJw
h hJ rGwpf vifqefY
usiaf &;tMurf;zufrrI sm;[m w&m;Oya'
pdk;rdk;a&;&JU tajccHvdktyfcsufawGr&SdcJhwJh
twGuv
f o
Ykd ;kH oyfcMhJ uygw,f/ 'Dw&m;Oy
a'pd;k rd;k a&; r&Scd rhJ u
I kd b,ftwkid ;f twmxd
ajymvdyk govJ/ 'g[m tMurf;zufraI wGjzpf
&wJht"dutaMumif;t&if;vdkY xifygo
vm;/ r[kwcf b
hJ ;l qd&k if bmvdx
Yk ifygovJ/
ajz - OIC taeeJY tzGUJ 0ifcek pfO;D yg oHwref
tzGUJ [m jrefrmorw&JU zdwMf um;rIet
YJ wl
2013ckESpf Edk0ifbm 13&ufuae 17
&uftxdvma&mufcJhNyD; 'kuonfpcef;
awGukd oGm;a&mufavhvmzdt
Yk wGuf cGijhf yK
ay;cJyh gw,f/ OIC oHwreftzGUJ [m tpd;k &
wm0ef&o
dS al wG? t&yfbufvUl tzGUJ tpnf;
awG? Ekid if aH &;ygwDawGeaYJ wGUqHck NhJ y;D a'o
wGi;f tajctaeeJY vlrsK;d a&;wif;rmrIawGukd
aqG;aEG;cJMh uygw,f/

jrefrmEkdifiHtaeeJY 'Drdkua&pD
azmfaqmifa&;rSm auseyftm;&zG,fajc
vSrf;awGvSrf;aeayr,fh vlxktusKd;jyK
taqmufttHkjznfhwif;ay;zdkYvdkwJhtjyif
txl;ojzifh &ckid jf ynfe,frmS w&m;Oya'
pdk;rdk;a&;udk xdef;odrf;zdkYvdktyfaeygw,f/
wpfzufeJYwpfzuf em;vnfrIvGJrSm;jcif;
awG[m vlrsK;d pkMum; wif;rmrIjzpfymG ;&wJh
tajccH tusq;kH udpy g/ tpvmrfbmomeJY
rGwpf vifrsm;tay:udk rSm;,Gi;f wJ0h g'jzefrY I
awGeYJ tpGe;f a&mufr'D ,
D mwcsKUd &JU &nf&,
G f
csu&f dS&Sdowif;wifqufazmfjyrIawGaMumifh
aMumuf&GHUxdwfvefYrI? oHo,eJY t,Hk
tMunfuif;rJhrIawGudk wkd;yGm;vmapyg
w,f/ vlrsK;d pk&ifMum;apha&;eJY Nird ;f csr;f pGm
twl,OS w
f aJG exkid af &;udk azmfaqmifEikd zf Ykd
twGuf ,HMk unfcsuu
f t"du vdt
k yfw,f
qdkwmudkvnf; tpdk;&uowdjyKrdxm;yg
w,f/ wu,fvYkd &ifMum;apha&;eJY Nird ;f csr;f
pGmtwl ,SOw
f aJG exkid af &;udk azmfaqmifzYkd
twGufOIC udak wmif;qdv
k mr,fq&kd if OIC

u ud,
k w
f idk u
f ,
kd u
f svyk af qmifay;oGm;yg
r,f/
ar; - d[
k if*smawGukd 'kuo
nftjzpfvuf
cHay;r,fh wu,fEh idk if aH wGukd ydaYk qmifay;
vku
d rf o
S mvQif vuf&jdS zpfymG ;aewJh bmom
a&;tMurf;zufraI wGu tqH;k owfzt
Ykd ajz
&SmEkid v
f rd rhf ,fqNkd y;D orwOD;ode;f pdet
f yg
t0if Ekid if aH &;orm;trsm;pku oH;k oyfajym
Mum;aeMuygw,f/ 'g[m jiif;ckHaqG;aEG;
yGJvkyfzdkYtwGuf vrf;pwpfcktjzpfvdkYxif
ovm;/ b,fvt
kd ajctaersK;d vJ/ ydaYk qmif
oif h o vm;? ryd k Y a qmif o if h b l ; vm;eJ Y
bmaMumifv
h q
J w
kd myg&Si;f jyay;yg/
ajz - d[
k if*smawG &cdik jf ynfe,frmS rSw
D if;
aexkdifvmwm &mpkESpfrsm;pGmMumygNyD/
'g[m orkid ;f rSww
f rf;t&yg/ jrefrmbk&if
bd;k awmfb&k m;u &ckid jf ynfukd tkycf sKyw
f hJ
tcsed f 1784ckEpS u
f wnf;u rGwpf vifawG
[m&SNd y;D om;yg/

tckq&kd if d[
k if*smawG[m olwYkd
ajruaeESifxkwfcH&vdkY xGufajy;wdrf;
a&Smifae&ygNy/D urmwpf0ef;rSm 'kuo
nf
aygif; 2'or 5oef;[m ysUH ESaYH eMuygw,f/
txl;ojzifh b*Fvm;a'h&Sf? ygupwef?
aqmf't
D ma&As? UAE? xkid ;f eJrY av;&Sm;wdYk
rSmoGm;a&mufcdkvIHaeMuygw,f/ bdk;pOf
abmifqufaevmwJh &ckdifjynfe,fudk
pdwcf svufcsjyefvmEkid zf t
Ykd wGuf vlUtcGihf
ta&;eJY EkdifiHom;qkdif&m jyemawGudk
ajz&Sif;udkifwG,fzdkY vdkygw,f/ 'Djyem
awGukdajz&Si;f udik w
f ,
G zf t
Ykd wGufjrefrmEkid if H
taeeJY jyKjyifajymif;vJrt
I rsm;tjym; xyfrH
vkyfaqmifzdkYvdktyfaeao;w,fqdkwmudk
OIC taeeJY todtrSwjf yKygw,f/ d[
k if*sm
awG[m &ckdifjynftwGuf N*dK[fom;awG
r[kw&f ygbl;/ tpd;k &u IDP 'kuo
nfpcef;
awGukda&muf&adS ewJhd[
k if*smawGukdpm&if;
aumuf,al eMuygw,f/ 'Dpm&if;aumuf
,lru
I kd rMumrDNy;D qH;k atmifvyk Ef idk zf eYkd YJ Ekid f
iHom;jzpfciG &hf o
dS al wGukd todtrSwjf yKay;zdYk
udk jrefrmtpd;k &taeeJY vkyaf qmifay;vdrhf
r,fqw
kd mudk OIC uarQmv
f ifx
h m;ygw,f/
ar; - rGwpf vifqefu
Y siaf &; 'grSr[kwf kd
[if*smqefu
Y siaf &;a[majymrIawGu wkid ;f
&if;om;vlrsK;d pk 135pkukd OD;wnfNy;D ajymwm
awG&ydS gw,f/ 'Dvakd jymqdrk aI wG[m csuu
f s
vufusaxmufjyrIvdkYxifovm;/ jrefrm
EkdifiHtaeeJY dk[if*smvdkrsKd;EG,fpkawGudk
vufczH t
Ykd wGuf Ekid if w
H umtqifrh D Oya'
awGudk b,favmuftwkdif;twmtxd
usio
hf ;kH zdYk vdrk vJ/
ajz - uReaf wmfwYkd jrefrmEkid if v
H mwke;f u

pdeo
f mG ;jrm;
vnf; qefu
Y siq
f EjyrIeYJ &ifqidk cf &hJ yg
ao;w,f/ qEjyolawGudk rGwf
pvifqefYusifa&;vkyf&Sm;wJh
tpGef;a&mufwcsKdUu 0g'jzefY
ajymMum;NyD; vIHUaqmfcJhwmyg/
b,fvdkyJjzpfjzpf 'Dvdkvkyf&yf
awGu tpvmrfbmomudk txif
tjrifvrJG mS ;rIBu;D rm;pGmjzpfapwJt
h jyif
rwlnDwJh,Ofaus;rIudk aMumuf&GHUrkef;
wD;jcif;rsK;d jzpfapygw,f/ 'Dvu
dk pd & yfawGu
yJ wif;rmrIawGujkd zpfapwmyg/ Ny;D cJw
h EhJ pS f
awGuvnf; jrefrmEkid if eH ,ferd w
d t
f wGi;f

awG? Nird ;f csr;f pGmtwl,OS w


f aJG exkid Ef ikd af &;
awGukd &ckid jf ynfe,frmS omru jrefrmwpf
Ekid if H vH;k rSmazmfaqmifEidk w
f mudkuReaf wmfwYkd
taeeJjY rifawGUvdyk gw,f/

'Drdkua&pDazmfaqmifw,fvdkha<u;aMumfxm;wJU jyKjyif
ajymif;vJa&;0g'DorwOD;odef;pdef&JY tkyfcsKyfrIatmufrSm
atmifjrifrItvm;tvmaumif;awG? zGHY NzdK;wdk;wufrIawG?
Nidrf;csrf;pGmtwl,SOfwGJaexkdifEdkifa&;awGudk &ckdifjynfe,frSm
omru jrefrmwpfEkdifiHvHk;rSmazmfaqmifEkdifwmudk
uRefawmfwdkhtaeeJh jrifawGYvdkygw,f/

rSm aexkid Mf uwJh d[


k if*smawG[m ppftpd;k
&&JU vlUtcGit
hf a&;csK;d azmufusL;vGew
f m
awGudkcHcJh&ygw,f/ EkdifiHom;tjzpfy,f
zsufjcif;? rl&if;&mxl;rsm;tm; jyefvnf
ray;jcif;? c&D;oGm;vmrIudkuefYowfjcif;?
tdraf xmifjyKr?I ynmoifMum;rI? ajr,mydik f
qkdifrIwdkYudkydwfyifjcif;? t"rckdif;apjcif;
wdkYtjyif tEkdifusihfapmfum;wmawGudk
vnf;cHpm;cJ&h ygw,f/ajym&r,fq&kd ifawmh
dk [if*sm awGqw
kd m[m &ckid jf ynfe,f&UJ rl
v&Sd&if;pGJvlrsKd;pkawGjzpfwJhtwGuf ouf
qkdifwJhtcGifhta&;awG tjynfht0&oifh
ygw,f/
'Dru
kd a&pDazmfaqmifw,fvYkd a<u;
aMumfxm;wJh jyKjyifajymif;vJa&;0g'Dorw
OD;ode;f pde&f UJ tkycf sKyrf aI tmufrmS atmifjrif
rItvm;tvmaumif;awG? zGUH NzKd ;wd;k wufrI

ar; - d[
k if*smawGeYJ wjcm;vlrsK;d pkawGukd
todtrSwfjyKEkdifzdkYtwGuf 1982ckESpf
Oya'udk jyifqifoifw
h ,fvx
Ykd ifygovm;/
cifAsm; tjrifa&mb,fv&kd ydS govJ/
ajz - acwfrw
D hJ jrefrmEkid if aH wmf&UJ tapm
ydik ;f aeY&ufawGuwnf;u d[
k if*smawG[m
olwb
Ykd mompum;? ,Ofaus;rI? Ekid if o
H m;jzpf
rIawG tjynfht0cHpm;&&SdcJhMuygw,f/ 'D
t&mawGtm;vH;k u wpfpw
kH pfa,muf&UJ jzpf
ovdq
k ;kH jzwfreI YJ cGjJ cm;qufqrH jI yKvyk x
f m;
wJh 1982ckEpS Ef idk if o
H m;Oya'aMumifh tm;
vH;k qH;k I;H cJ&h ygw,f/ cGjJ cm;qufqrH u
I kd OD;
wnfwJh 'DOya'[mqdk&if dk[if*smrGwf
pviftrsm;pkeYJ wkid ;f &if;om;tkypf t
k csKUd udk
Ekid if o
H m;tjzpfuaey,fzsuaf pcJw
h t
hJ wGuf
jyefvnfjyifqifoifhygw,f/ 'DOya'[m
EkdifiHom;jzpfrIudk tqifhoHk;qifhcGJvkdufyg

w,f/ {nfhEkdifiHom;eJYjyKEkdifiHom;awG[m
tvGefao;i,fwJhtaMumif;jycsufav;
wcsKUd eJw
Y ifyJ Ekid if o
H m;jzpfru
I ae vufrjhJ zpf
apEdik yf gw,f/
'DudpeJYywfoufNyD; ukvor*&JU
vlUtcGit
hf a&;qkid &f m taxGaxG nDvmcH
rSmvnf;ajymcJMh uNy;D ygNy/D jrefrm Ekid if t
H aeeJY
Ekid if rH b
hJ 0a&mufaewJh d[
k if*smrGwpf vif
awGudk EkdifiHom;tcGifhta&;wef;wlnDrQ
ay;zdeYk YJ rGwpf vifrsm;tay:tMurf;zufwhJ
vl&rf;um;awGukdxdxad &mufa&mufNzKcd iG ;f zdYk
twGuf ukvor*uawmif;qdck yhJ g w,f/
ar; - OIC taeeJY jrefrmEkid if u
H akd emufq;kH
tBurd v
f mawmh &ckid jf ynfe,frmS &Sw
d hJ vlU
tzGUJ tpnf;ESpzf ufv;kH udktultnDay;r,f
vdaYk jymcJw
h ,faemf/ OIC taeeJY vlom;csi;f
pmemwJt
h axmuftyHah wGtjyif a'owGi;f
Nird ;f csr;f a&;azmfaqmifzt
Ykd wGufb,fvykd pkH H
eJyY g0ifun
l ED idk zf Ykd arQmrf eS ;f xm;ygovJ/
ajz - jrefrmEkid if u
H ae aemufq;kH taeeJYOIC
-jrefrmqufqHa&;udk ,HkMunfcsufeJY a&SU
qufzdkYqHk;jzwfEkdifcJhygw,f/ yl;aygif;vkyf
aqmifrrI mS yg0ifwt
hJ csuaf wGuawmh yl;
aygif;aqmif&u
G rf aI wGukd OIC &JU tmqD,H
tzGUJ 0ifEidk if aH wGjzpfwhJ rav;&Sm;? tif'ekd ;D
&Sm;eJY blEkdif;uwpfqifh vkyfaqmifoGm;
r,f q d k w myg0if y gw,f / txl ; ojzif h
vlom;csif;pmemwJh taxmuftyHhypnf;
awGay;zdaYk ygh/ xyfrjH znfph u
G af jym&r,fqkd
&if ,HMk unfcsurf wlnw
D hJ bmom0ifawG
tMum; aqG;aEG;a&;? &ifMum;apha&;eJY tjyef
tvSe,
f MkH unfr&I &Sad &; ? Nird ;f csr;f a&;azmf
aqmifwyhJ d*k &rfrsm;ay:xGuv
f ma&;? e,f
ajrNird o
f ufa&;eJY pD;yGm;a&;tajcckid rf ma&;
wdkYudk vkyfaqmifay;zdkY &ckdifjynfe,frSm
t&rf ; vd k t yf a eygw,f / 'D v d k r sKd ; vk y f
aqmifEkdifrSomvQif &ckdifjynfe,frSm&SdwJh
vlom;tm;vHk;twGuf tusKd;udkjzpfxGef;
aprSmyg/
Ref:DVB

28

usef;rma&;

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 5 2 )
w e *F a EG ? 2 2 ? 'D Z if b m ? 2 0 1 3

&,farmjcif;onf touf&Snfjcif;tjyif kwfw&ufaoqHk;Ekdifjcif;vnf;


&SdonfUtwGuf taumif;qHk;aq;wpfvufr[kwfawmU

acsmif;qdk;jcif;ESifh vnfyif;emjcif;twGuf
taumif;qHk;aq;rsm;udk odyHynm&Sifrsm;ajymMum;
xyfrjH yKvyk cf o
hJ nfhokawoet& acsmif;qd;k jcif;ESihfvnfyif;
emjcif;twGuf AspirinomvQif taumif;qH;k jzpfaMumif; odyyH nm
&Sirf sm;u xkwaf zmfajymMum;vku
d o
f nf/ tqkyd g okawoeudkNAw
d ed f
Ekid if H um'pfNrKd U&Sd Common Cold Centre wGijf yKvyk cf MhJ uNy;D Aspirin
aq;vH;k rsm;udka&wGiaf zsmu
f m yvkwu
f si;f ay;ygu vnfyif;emjcif;
\a0'emudk ESpef m&DtwGi;f oufomapEkid af Mumif;udk awGU&Scd MhJ u
onf/ xdo
k ufomrIrmS ajcmufem&DcefY cHonf[q
k o
kd nf/ xdt
Yk jyif
ykwyf gaom SLaq;rsm; SLay;jcif;onfvnf; tvGet
f oH;k 0ifonf
[k od&onf/
]]&moDOwkat;csr;f jcif; aMumifh ESmacgif;ydwjf cif;udo
k ufom
apwJt
h jyif vnfyif;emjcif;eJaY csmif;qd;k jcif;aMumifh emusijf cif;udk
vnf; oufomapygw,f}}[k okawoe udOk ;D aqmifco
hJ l ygarmu
Ron Eccles u ajymonf/ tcsKUd aom ysm;&nftrsK;d tpm;rsm;onf
vnf; [dkuf'dk*sifygatmufqkduf"mwfaygif;yg0ifaomaMumifh
vnfacsmif;twGi;f a&m*gyd;k 0ifru
I kd qefu
Y siw
f u
dk cf u
kd Ef idk af Mumif;?
[ku
d 'f d*k siyf gatmufqu
dk o
f nf bufw;D &D;,m;qefu
Y sio
f nfh *kPf
ow&d adS Mumif;udk e,l;ZDvefEidk if H Waikato wuov
kd rf S uRr;f usio
f l
rsm;uajymMum;cJo
h nf/
ausmo
f &l ? Ref:DM

pmrludp
qufoG,fvdkvQif

&,farmjcif;onf usef;rm
a&;twGuf taumif;qHk;aq;0g;
wpfvufjzpfonfqo
kd nfh tqdjk yK
csurf mS rSm;,Gi;f aecJah Mumif;od&Ny;D
twufa&m*g? ESv;kH uGjJ cif;? tpma&
>yefujJG cif;rsm;jzpfymG ;apEkid af Mumif;
okawoDrsm;u&SmazGawGU&SdcJhMu
onf/ &,farmjcif;onf aumif;usK;d
rsm;&Sad Mumif;od&NdS y;D jzpfaomfvnf;
tcsKd Uaomvlrsm;twGurf l aoap
Ekid af vmufonfh tE&m,fwpfcjk zpf
aMumif;od&onf/
&ifwek jf refonfh ESv;kH a&m*g
cHpm;ae&onfhtrsKd;orD;wpfOD;
onf &,farmcJjh cif;aMumifh tlwuf
oGm;um ESv;kH &yfaoqH;k cJ&h onf[k
okawoDrsm;uqdo
k nf/ [uf[uf
yufyuf&,farmjcif;onf ydrk t
kd E
&m,frsm;aMumif;vnf;od&onf/
&,farmaeonfhtcsdef cyf
jrefjrefavSLoGi;f vku
d yf gu yef;em
&ifusyjf zpfymG ;apwwfNy;D tcsKUd vl
rsm;wGif qD;rxde;f Ekid jf cif;ESit
hf u
l s
jcif;? tluRjH cif;rsm;jzpfymG ;apwwf
onf/ Birmingham ESihfOxford wu
odv
k rf S okawoDrsm;u&,farmjcif;
\cEmud,
k t
f ay:oufa&mufonfh
aumif;usK;d rsm;udk1946ckEpS rf pS wif
,cktcsed x
f d rSww
f rf;rSw&f mrsm;
udk avhvm&mrSwpfqifh &SmazGawGU
&SdcJhjcif;jzpfonf/ prf;oyfrIwpfck

trSw-f 174?(y-xyf)? Adv


k q
f eG yf ufvrf;(v,f)?
yef;bJwef;NrKd Ue,f/ zke;f -01-378697? 252815

wGif pGepYf m;csuw


f pfct
k jzpf vl&iT f
awmfrsm;udak q;Hrk S vlemrsm;tm;
jyufv;kH rsm;xkwaf pjcif;jzifh jyKvyk cf hJ
Muao;onf/aumif;usK;d awGU&Scd suf
rsm;wGifwpfaeYwmvH;k &,farmygu
u,fv&kd D 2000cefY avmifuRr;f ap
um aygifcsed u
f sqif;apaMumif;? ESm
acgif;eDev
D ;kH vH;k vl&iT af wmfrsm;jzifh
azsmaf jzcHxm;&onfh zef>yefoaE
om;jzifh udk,f0efaqmifvdkonfh
rdcifavmif;rsm;\ om;atmifrrI mS
omrefzef>yefoaEaqmifvdkonfh
rdcifavmif;rsm;xuf udk,f0ef
atmifEidk af jc 36&mckid Ef eI ;f ydrk sm;
aMumif;awGU&Scd MhJ uonf/

twif;zspfnpf&,farmjcif;
onf qD;csKdvlemrsm;wGif oMum;
"mwfusqif;apNy;D aoG;vTwaf Mum
rsm;\wif;rmrIukdajyavsmah paom
aMumifh pdwfzdpD;rIESifhaoG;wdk;rIudk
avQmch say;Ekid af o;aMumif;udv
k nf;
avh vmawGU&Scd MhJ uonf/
,cifu owfrw
S x
f m;onfh
twkid ;f &,farmjcif;onf aumif;
usK;d om&So
d nfr[kwb
f J qD;rxde;f
Ekid jf cif;? twufa&m*gcHpm;&jcif;?
tlusjcif;? ESv;kH &yfjcif;? tpm>yefuJG
jcif;rsm;vnf;&SdaMumif;od&onf/
]]&,farmjcif;u oufa&mufrI
trsm;tjym;&Syd gw,f/ Oyrmajym&

r,fq&kd ifawmh zsm;emjcif;eJq


Y idk w
f hJ
[morsKd;u oifhudk zsm;emapEkdif
ygw,f/ ajcmufaoGUwmeJYqkdifwJh
[morsK;d u a&iwfjcif;eJY a&"mwf
cef;ajcmufjcif;awG jzpfapEkdifyg
w,f/ qdk;&Gm;wJht&omeJYqkdifwJh
[morsK;d u tpm;taomufysuf
apygw,f}}[k okawoDrsm;u &Si;f
vif; ajymMum;cJo
h nf/Birmingham
ESihfOxfordwuov
kd rf S okawoDrsm;
u ,ckjyKvkyfonfh okawoerS
awGU&Sdcsut
f m; c&prwftxl;xkwf
The British Medical *sme,fwGif
xnfo
h iG ;f azmfjycJah o;onf/
ausmo
f &l ? Ref:DM

aqmif;yg;

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 5 2 )
w e *F a EG ? 2 2 ? 'D Z if b m ? 2 0 1 3

jrefrmEdik if aH &; ESpf 50 ausmMf um uHMurmqd;k arG Zmwferd chf cH NhJ y;D umrS urmw
h ef;0if
'Dru
kd a&pDEikd if w
H pfct
k oGiaf jymif;vJ&ef usm;ukwu
f sm;cJ BuKd ;yrf;aeMu&m Edik if aH wmfwnf
aqmufa&;wGifvlrt
I zGUJ tpnf;rsK;d pHkutESpEf pS t
f vvrdrw
d aYkd ysm[
h mvpfvyfnzhH si;f rIrsm;udk
taumif;qH;k enf;vrf;rsm;ESihf tcsed w
f t
kd wGi;f jyifqifajymif;vJEikd &f ef wpfwyfwpftm;
ndE idI ;f vkyaf qmifaeMuonf/ Edik if w
H umu Iaxmifph rkH S avhvmapmifMh unfah y;um vdt
k yf
ovkd tultnDay; 'Dru
kd a&pDrw
S w
f ikd x
f El ikd af &; tm;ay;tm;ajrm ufjyK usm;uefay;
Muonf/
tajctae tcsed t
f cgt& r*Fvmtcsed f usa&muf&rnfh euwrf sKd ;jzpfaomfvnf;
rdrw
d t
Ykd mPmcsKyu
f ikd af &;? Edik if aH &; N*Kd [q
f ;kd arT uHq;kd cJ&h avNy/D [oFmud;k aomif;yHjk yifyrm
jynfwiG ;f tdrMf uufcsi;f cGy,
f OS Nf yKd ipf ;D xd;k aoG;acsmif;pD;avNy/D
2012 &cdik af 'owpfavQmufavmif
uRrf;cJhaom bmoma&;,HkMunfrIuGJjym;
jcif;tay:tajccHonfha'owGi;f aetcsi;f
csi;f tnmwmuif;rJh vlpw
d u
f if;pGm owf
jzwftMurf;zufrIrsm;onf jrefrmEdkifiH
tv,fyikd ;f a'oodYk wpf[ek x
f ;kd ul;pufjyefY
yGm;um &uf&ufpufpufvlowfuGif;rSm
toufZ0D ed rf sm;pGm kyyf suq
f if;ysuq
f ;kH I;H cJh
&avNy/D 'Dru
kd a&pDu;l ajymif;p jrefrmEdik if H
a&; okyfoPmefrSm csD;rGrf;cH&rnfhqJqJ
a,mif;rjrif;pD;xGufjyvdkufouJhodkYyif/
EdkifiHwumu ][if} ceJ ][m}ceJ Mocs
avmufatmif rsuu
f vl;qefysm ESmacgif;
IUH MuNy;D bke;f Bu;D trI&mG ywfumt&yfuyl gvl
0kid ;f ygESihf Edik if w
H umacgif;aqmifrsm; wpf
a,mufNyD;wpfa,muf vmvmw&m;jy?
wpfzGJUNyD; wpfzGJUndEIdif;eJY tdrfwGif;a&;t
xkwaf jycJ&h avNy/D
tar&dueforwa[mif; bDvfu
vifwefu jrefrmhEdkifiHa&;vufwavm
ajymif;vJaerIrsm;udk wpfurmvH;k u Mobm
ay;aeMuNy;D bmoma&;tMurf;zufrrI sm;
zwf&wJt
h cg pdwyf suaf eMuygw,f[kynm
om;ygyg qH;k rMo0g'a>ccJ&h onf/
tMurf;zufcH&aom dk[if*smESifh
tjcm;vlrsdK;pk tpvmrfbmom0ifrsm;\
tajctaeudk avhvmMunfh &I ef w&m;0if
a&mufvmcJah om OIC tzGUJ ? EU rS uufo
&if;tuf&w
fS ef? NAw
d ed 0f efBu;D csKyw
f ekd b
D vJ
wdEYk iS hf wdu
k q
f idk pf mG jrefrmjynfoYkd vma&muf
cJah om bDvu
f vifwefonf orw&mxl;
wm0efxrf;aqmifpOfu jrefrmEdik if pH pftyk f
csKyaf &; vlt
Y cGit
hf a&;csKd ;azmufrrI sm; t
ay:wefjyef tuJcwfyw
d q
f rYkd rI smjzifph ;D yGm;
a&;ydwq
f cYkd o
hJ nf/
rpwmuvifwefEiS hf wdek b
D vJwu
Ykd
rwlnw
D b
hJ momawGxu
J wefz;kd &Srd ?I aygif;
ul;ay;rI? t,ltqawGukd aocsmuGjJ ym;em;
vnfoabmaygufvmEdik af tmif rGwpf vif
rsm;ESi&hf ckid af wGMum;cGjJ cm;rxm;&ef? tpGe;f
a&mufqefwhJtMurf;zufraI wGxyfrjzpf&ef?
bmomaygif;pHkcspfMunfa&;pum;0dkif;rsm;
zefw;D &ef? 21 &mpk&UJ tBu;D rm;qH;k pdeaf c:rI
jzpfwhJrwlnw
D b
hJ mom0ifrsm;Mum; Nird ;f csr;f
pGm aexdik zf t
Ykd ajz&Sm&mrSm yl;aygif;yg0if&ef?
,Ofaus;em;vnfvmatmif pnf;Hk;ajym
Mum;cJah omfvnf; OIC tzGUJ udk bmoma&;
apmfum;rIrsm;ygaom tajymtqdkta&;
tom;rsm;ESihfqefYusifqEjycJhum ighavS
igxd;k yJc;l a&mufa&muf? uRyJ g;apmif;wD;jyKrl
cJhMujyefonf/ trsm;jynfolu rvdkvm;

aMumif;ay:vGiaf patmif qEjyyGrJ sm; cGijhf yK


cJu
h m OIC tzGUJ \tNrw
J rf;H;k cef;zGichf iG u
hf kd
jiif;y,fcJhaomfvnf; tMurf;zufcH 'ku
onfrsm;udkvlom;csi;f pmemrItaxmuft
yHhtultnDay;a&;udkrl vufvGwfrcHbJ
trdt& qkyu
f ikd cf o
hJ nf/
jrefrmtpd;k &twGuftcsed w
f t
kd wGi;f
tajz&Smvkyaf qmifay;&efrvG,u
f v
l aS omf
vnf; rwlujJG ym;aom bmom0ifrsm;Mum;
Nird ;f csr;f pGmtwl,OS w
f aJG exdik af &; enf;vrf;
rsKd ;pH&k mS vkyaf qmifay;&rnfh 0w&m;&So
d nf/
tjcm;aom wkid ;f &if;om;vlrsKd ;pkrsm;u zuf
'&,fpepfukd awmif;qdNk y;D ud,
k yf ikd pf rD cH efcY JG
rItay: ar;cGe;f xkwpf &mjzpfaeMuNy;D d[
k if
*smrsm;url Edik if o
H m;todtrSwjf yKa&;t
usyt
f wnf;awGUae&onf/
dk[if*smEdkifiHom;owfrSwfay;a&;
jyemudk taES;ESit
hf jrefajz&Si;f ay;&awmh
rnf/ vlom;csi;f pme,frt
I axmuftxm;
rsm;ay;cGijhf yKxm;Hrk QEiS hf csKyNf ird ;f oGm;rnfr
[kwb
f J Edik if aH &;t& tajz&Sm tqH;k owf
ay;&rnf/ Edik if aH &;ta& ajz&Si;f &mwGif&ckid f
jynfe,ftwGi;f ae &ckid v
f rl sKd ;pkEiS hf d[
k if*sm
rsm;Mum; wpfzufzufub
kd ufvu
dk &f yfwnf
ay; r&yg/ rwluGJjym;jcm;em;aomvlU
tzGUJ tpnf;rS rwltiftm;rsm;udk pkaygif;
apum Edik if aH &;yvufazmif;wpfcjk zpfay:
vmap&ef OD;aqmifraI y;Ny;D wln&D nf&,
G f
csufxm; vky f u d k i f ay;&rnf / &ck d i f E S i f h
dk[if*smvlYtzGJUtpnf;rsm;wGif rdrdwdkY
Identity ESi"
hf avhpdu
k w
f u
Ykd kd oabmayguf
em;vnfvufcNH y;D tjyeftvSeaf v;pm;rI
r&Sdrjcif;onf wif;rmaygufuGJrIrsm; jzpf
ay:vmEdkifajc&SdaeOD;rnf/ &ckdifjynfe,f
tpdk;&ESifh jynfaxmifpktpdk;&u ESpfzuf
acgif;aqmifrsm;udk pnf;Hk;odrf;oGif;um
jyefvnfoifhjrwfa&; yl;aygif;aqmif&Guf
ay;&rnf/
'DZifbm 17 &ufaeYu jyKvyk cf ahJ om
tD;,lEikd if aH &;aumifpD aqG;aEG;yGu
J jrefrm
tpd;k &tm; d[
k if*smvlrsKd ;pk\ use;f rma&;?
vlraI &;? tem*wf? tusKd ;ESiv
hf uf&t
dS ajct
aersm;tay:xnfo
h iG ;f pOf;pm;ay;&ef wdu
k f
wGef;ajymqdkcJhonf/ Nidrf;csrf;a&;wnf
aqmufNy;D vlUtodik ;f 0dik ;f ESpcf Mk um; tjyef
tvSe,
f MkH unfr&I &Sv
d map&ef tD;,lrS bm
oma&;? vlrsKd ;a&; cHEikd &f nfw;kd wufjzpfxeG ;f
vmrnfh rnfonfhvkyfaqmifrIrsdK;udkrqdk
tD;,lrS tav;teufxm; tm;ay;axmuf
yHah y;rnft
h aMumif;? vlt
Y zGUJ tpnf;toD;
oD;rS acgif;aqmifrsm;tm;vH;k tm; tMurf;

29

Hate Speech jyem

rnfodkYtajz&Smoifhoenf;
aeokw

'kuonfpcef;rsm;
ydwfavSmif>ywfodyf
aexdkif&NyD;
i&Jpcef;ozG,f
csKyfjc,fcHae&onf/
vlom;csif;qdkif&m
tul tnDay;rIrsm;
vufcHr&&SdEdkifatmif
enf;rsdK;pHkjzifU
zuftpGe;f a&mufrt
I m; vH;k 0onf;cHay;jcif;
r&Sd bJ wkjYH yefay;Mu&ef wdu
k w
f eG ;f xm;onf/
tmPm&Sif ppftpd;k &vufxufutwdik ;f
bmomjcm;rsm;tay: vlYtcGifhta&;csKd;
azmuf&ufpufrrI sm;&Sad ejcif;aMumifh tar
&duefvw
T af wmfu ppfa&;yl;wGt
J ultnD
ay;a&;udyk ,fcsco
hJ nf/ HRW ESihf UN wdu
Yk
tpD&ifcv
H mT wifoiG ;f jcif; Resolution report
xkwjf yefjcif;jzifh zdtm;ay;Muonf/ 2011
ckEpS u
f pwifcahJ om rGwpf vifqefu
Y siaf &;
tMurf;zufvyk af qmifrrI sm;onf ppftpd;k &
wpfpcef;&yf 'Dru
kd a&pDyakH qmif vuf&t
dS pd;k
& vufxufwiG f urmod bmoma&;? vlrsKd ;
a&; tcGit
hf a&;csKd ;azmufaerIBu;D jzpf&um
Edik if aH &;tajymif;tvJtay:rsm;pGmtusK;d
oufa&mufco
hJ nf/ ode;f ESichf sD td;k tdrpf eG cYf mG
xGuaf jy;&onftxd &ufpuf,w
k rf mvGe;f
vSonf/ usuo
f a&rJjh y,k*t
f jzpf ordik ;f
wGifum bmoma&;,HkMunfrIuGJjym;jcif;
aMumifh touf 94 ESpt
f &G,t
f bGm;tdyk g

&uf&ufpufpuf towfjzwfc&H aom vl


aoEIe;f jri hf &mZ0wfrw
I pfct
k jzpf rSww
f rf;
wGifcJhonf/ rdrdae&yfpGefYcGm xGufajy;NyD;
'kuo
nftjzpf b0'PfcaH e&onftxd
tkyfqdk;tMunf;wefvSaom acwfopf
e,fajrvkyJjG zpfc&hJ onf/'kuo
nfpcef;rsm;
ydwfavSmif>ywfodyfaexdkif&NyD; i&Jpcef;
ozG,f csKyfjc,fcHae&onf/ vlom;csif;
qdik &f m tultnDay;rIrsm; vufcrH &&SEd ikd f
atmif enf;rsdK;pHkjzifh [efYwm;jcif;rsdK;rsm;
vlrqefpmG jyKvyk af eMuNy;D a&ajrqH;k trke;f
rD;yGm;tjrpf jzKwfokwfoif&efaoG;xdk;vIHU
aqmfaerIrsm; qufvufvkyfaqmifae
aMumif; awGUjrif&onf/
OD;0D&oltygt0if Ak'b
mom oHCm
tcsKd UOD;aqmifaom 969 tzGUJ u rGwpf vif
qefu
Y siaf &; Bu;D xGm;awmufavmifvma&;
twGuf rD;ulx;kd vIUH aqmfaeMuNy;D tmPm
vufqyk v
f ufuikd &f tpd;k &tzGUJ 0ifrsm;ESihf
w&m;Oya'pd;k rd;k a&;wdu
Yk ppfreS w
f u
d saom
tjyKoabmaqmifonfh ta&;,lrrI sKd ;vkyf
aqmifwmrawGU&yg/ tpd;k &u tMurf;zuf
rIrsm;udktrSew
f u,f&if;jrpf&mS Ny;D azmfxw
k f
ta&;,lwmrsdK;r&Sdovdk Hote Speech
rsm;udk ajrvSeyf pf&ef [efw
Y m;? wm;jrpfjcif;
rsK;d r&Sb
d J cGijhf yKxm;qJyif/
d[
k if*smrsm;tm; uav;ESpaf ,muf
uefo
Y wfOya'jy|mef;&efBuKd ;yrf;jcif;? tp
vmrfbmomouf0if,MkH unfoljrefrmEdik if H
om;rsm;tm; aeYpOfvrl b
I 0&yfwnfciG rhf &Sd
atmif ouf0if,MkH unf&mbmomw&m;udk
apmfum;dik ;f pdik ;f rIrsm;udk xda&mufpmG rwm;
jrpfbJ cGijhf yKxm;jcif;? odrif ,fpw
d 0f ifum
pdwfysuftm;i,fvmatmif trkef;w&m;
rsm;a[mMum;ydcYk sciG jhf yKjcif;? oGm;vmul;oef;
a&;? pD;yGm;a&;? ynma&; u@pHw
k iG yf g0ifciG hf
r&atmif aoG;xd;k vHaYI qmfaerIrsm;udk xd
a&mufpmG ta&;,lrrI &Sb
d J vspv
f sLIciG jhf yK

xm;jcif;wdo
Yk nf tajccHvUl tcGit
hf a&;rsm;
udk csKd ;azmufaejcif;\ oufaorsm;jzpfay
onf/ orwOD;odef;pdeftpdk;&taejzifh
vlYtcGifhta&; csdK;azmufaerIrsm;udk
vufa&SmifraebJ taES;ESit
hf jref &SmazG
azmfxw
k t
f a&;,lvyk af qmifoifo
h nf/
a'owGi;f zGUH NzKd ;wd;k wufrI edru
hf sae
aom &cdik jf ynfe,f&dS vlUtzGUJ tpnf;acgif;
aqmifawGMum; twljyefvnf,OS w
f aJG exdik f
&ef qE&&S&d efta&;Bu;D aMumif;? vGwv
f yf
pGm oGm;vmcGi?hf toufarG;0rf;ausmif;jyKciG hf
&&Sd&ef ESpfzuftodkif;t0dkif;u yl;aygif;
aqmif&u
G &f efvt
kd yfaMumif;? ESpzf ufMum;
aumvm[vrsm;&Sad ejcif;aMumifh qufqH
a&; at;pufaeaMumif;? &ckid jf ynfe,ftm;
oGm;a&mufcJhaom NAdwdefESifh uae'goH
trwfrsm;u axmufjycJo
h nf/ ukvor*?
tD;,l? OIC tzGJUtpnf;BuD;rsm;ESifh EdkifiH
wumacgif;aqmifrsm;u ESpzf ufvt
Yl odik ;f
t0dkif;Mum; vlrsKd;pGJ? bmompGJrxm;bJ
omwlnrD Q qufqaH y;&ef ud,
k w
f ikd v
f uf
awGUvkyaf qmifjyovdkjrefrmtpd;k &udv
k nf;
zd t m;ay;wk d u f w G e f ; vsuf & S d o nf / Ak '
bmomESifhtpvmrfbmom 0ifwdkYMum;
tjyeftvSefem;vnf ,HkMunfrI&Sd&efvkyf
aqmifjcif;onf Edik if t
hH em*wf c&D;twGuf
t"duta&;ygaomtaMumif;&if; wpf
&yfjzpfNyD; 'Drdkua&pDyDjyifvmatmifazmf
aqmif&mwGiftpd;k &twGuw
f pfwyfwpftm;
jzpfaprnfh r[mtiftm;pkjzpfayonf/
Edik if w
H umtodik ;f t0dik ;f ?'Dru
kd a&pDtiftm;
pkrsm;ESihfrwlujJG ym;jcm;em;aom bmoma&;
tiftm;pkrsm;u pkaygif;yg0ifvufwv
JG yk f
aqmifjcif;jzifhHateSpeechrsm;udktqH;k owf
ed*;kH csKyu
f m bmoma&;? vlrsK;d a&;tMurf;
zufrrI sm;ESihf Edik if aH &;jyemrsm;udk tajz
&SmNy;D wnfNird jf ynf0h aom 'Dru
kd a&pDEikd if H
awmfopfqo
D Ykd wGe;f ydaYk y;&rnfom/

30

EkdifiHwum

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 5 2 )
w e *F a EG ? 2 2 ? 'D Z if b m ? 2 0 1 3

ig;vufrt&Snf&Sd 0g;ql;
rsufESmwGif xdk;pdkufaeaomfvnf;
&SpfvMumaeEkdifol
wkwfEdkifiH&Sd touf 61 t&G,ftbGm;tdk zlusifzef;\
OD;acgif;ESirhf suEf mS wGif 0g; ig;vufrt&Snf 0g;ql;wpfacsmif; pdu
k f
0ifaeaomfvnf; &Spv
f vH;k vH;k Ekw,
f jl cif;? cGpJ w
d jf cif;rjyKvyk b
f J
aeEkid cf o
hJ nf/ &Spv
f MumNy;D aemuf tbGm;td\
k rdom;pk0ifrsm;u
tbGm;tdt
k m; cse;f &Smjynfe,f&dS use&f aq;Ho
k Ykd oGm;a&mufjyo
cJo
h nf/taMumif;rSm 'DZifbmv tapmydik ;f wGiftbGm;tdu
k olr\
yg;pyfudk tpmpm;&ef tjynfht0zGifh[Ekdifjcif; r&SdaomaMumifh
aq;Ho
k Ykd oGm;a&mufjyojcif;jzpfonf/ touf 61 ESpt
f &G,&f dS
tbGm;tdzk u
l sizf ef;tm; q&m0ef u Munfh pI rf;oyfMunf&h m t&Snf
ig;vufr&Sad om 0g;ql;onf olr\yg;jyifrS 0ifa&mufNy;D tay:
ar;d;k txdyif pl;0ifaeonfukd awGU&Scd &hJ aomfvnf; &Spv
f vH;k vH;k
rnfoYkd rQ ukorIrjyKvyk af omaMumifh rsm;pGmtHMh ocJ&h onf/
tbGm;td\
k rsuEf mS odYk 0g;ql; pwifp;l onft
h csed o
f nf 2013
ckEpS f {Nyv
D tapmydik ;f ujzpfNy;D ,ck'ZD ifbmvtxd rnforYkd Q rjyK
vkyb
f J &Spv
f Mumatmif aexdik cf ahJ omaMumifh q&m0efrsm;onf
r,HMk unfEikd af om tawGUtBuKH topfukd&SmazGawGU&Sjd cif;jzpf onf/
wkwEf idk if \
H tdrw
f ikd ;f vdv
k w
kd iG f 0g;jzifjh yKvyk af om tdro
f ;kH ypn;f
rsm;jzpfonfh tdrt
f oH;k taqmifypn;f rsm;? xrif; cl;cyf&mwGif
toH;k jyKaom ZGe;f uJo
h Ykdwl? xdik cf EkH iS hf carmufponfh toH;k taqmif
rsm;&Sad yonf/
xd0k g;ql;aMumifh 0g;yif\ tyif&nfrsm;onf tom;xJoYkd
wjznf;jznf;pdr0hf ifum xd;k oGi;f 'Pf&mESiahf ygif;Ny;D zsm;emjcif;?
udu
k cf jJ cif;ESihf rl;a0ysKUd tefaprnfjzpfonf/ ,if;ql;udk z,f&mS ;Ny;D
aomfvnf; a0'emoufomap&ef taumif;qH;k aom aq;enf;udk
toH;k jyK&OD;rnfjzpfonf/
eD? Ref:Daily mail.

*smreD\yxrqHk;trsKd;orD;umuG,fa&;0efBuD; cefYtyf
*smreD0efBuD;csKyf tef*svm
rmu,f \ 0ef B uD ; tzG J U topf
twGi;f Ekid if \
H yxrqH;k aom trsK;d
orD;umuG,af &;0efBu;D csKyf topf
wpfOD;tm; cefYtyfcJhonfhtjyif
twku
d t
f cHtwGi;f av;ESpw
f musif
vnfcJholwpfOD;udkvnf; EkdifiHjcm;
a&;0efBu;D tjzpfceft
Y yfEidk cf ahJ Mumif;
od&onf/
0efBu;D csKyt
f ajymif;tvJrsm;
jyKvk y f p Of Christian Democrat
(CDU)ygwDrS,ciftvkyo
f rm;a&;
&m0efBu;D Ursula vonder Leyen u

wpfygwDxJrS vkyfazmfudkifzuf
Thomas de Maiziere \ umuG,f
a&;0efBu;D csKyw
f m0efukdvJaT jymif;,l
Ekid cf o
hJ nft
h wGuf taumif;rGeq
f ;kH
0efBu;D ceft
Y yfrw
I pfct
k jzpf owif;
rD',
D mrsm;u a0a0qmqmazmfjycJh
Muonf/
2017wGif 0efBu;D csKyf &mxl;
tm; qufvuf,OS Nf yKd ijf cif;rjyK
vkyfawmhrnfh rmu,f\ae&mudk
qufc&H ef olronf tvm;tvm
taumif ; qH k ; yk * d K vf w pf O D ; jzpf
aMumif; uRr;f usio
f rl sm;uvnf;

oHk;oyfcJhMuonf/ armif;olrJhav
,mOfya&m*suw
f pfct
k wGi;f tajc
cHud&d,m Prototype wpfckwDxGif
&ef ,lakd iGoef; 650toH;k jyKchJ
aomfvnf; ratmifjrifcJh&jcif;t
wGufa0zefwu
dk cf u
dk jf cif;cHae&onfh
umuG,af &;0efBu;D csKyaf [mif; De
Maiziere rSmrl 2009ckEp
S rf S 2011
ckEpS t
f wGi;f olwm0efxrf;aqmif
cJzh ;l onfh jynfxaJ &;0efBu;D wm0ef
udkjyefvnfxrf;aqmifawmhrnf
jzpfonf/
*smreD\ topfxyfrzH UJG pnf;

vku
d o
f nfh 0efBu;D csKyt
f zGUJ twGi;f
CDU ESihf SPD ygwDwr
Ykd S toD;oD;
yg0ifonfh 0efBuD;ajcmufOD;yg0if
aMumif;od&onf/ 0efBu;D csKy&f mxl;
rsm;ajymif;vJzUJG pnf;cJo
h nfh ,ck
tpDtpOftwGi;f umuG,af &;0ef
Bu;D ? jynfxaJ &;0efBu;D ? b@ma&;
0efBu;D ? obm0ywf0ef;usiq
f idk &f m
0efBu;D ? Ekid if jH cm;a&;0efBu;D ? pD;yGm;
a&;ESifhpGrf;tif0efBuD;wdkY yg0if
ajymif;vJcMhJ uaMumif;od&onf/
Ref:PTI
CS

tm;upm;

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 5 2 )
w e *F a EG ? 2 2 ? 'D Z if b m ? 2 0 1 3

ajymif;vJrIvkyf&efvdktyf[k armf&if[dkajymMum;
csJvfqD;enf;jy armf&if[dku
vd*fzvm;NydKifyGJwGif qef;'g;vef;
toif;tm;I;H edru
hf m NyKd iyf rJG x
S u
G cf &hJ
Ny;D aemufwiG f toif;udjk yKjyifajymif;
vJrrI sm;jyKvyk &f ef rsm;pGmvdt
k yfvmNyD
jzpfaMumif; xkwaf zmfajymMum;vku
d f
onf/ csJvfqD;toif;onf y&D;rD;
,m;vd*Ef iS hfcseyf ,
D v
H *d w
f w
Ydk iG f &v'f
ydik ;f aumif;rGejf cif;&Sad omfvnf; vd*f
zvm;NyKd iyf w
JG iG f y&D;rD;,m;vd*af tmufq;kH toif;jzpfonfh qef;'g;vef;
udk I;H edrchf &hJ enf;jyarmf&if[akd 'goxGucf &hJ jcif;jzpfonf/ csv
J q
f ;D
toif;onf ,if;NyKd iyf w
JG iG f yxrydik ;f qef;'g;vef;uGi;f v,fupm;
orm;uufwmrd;k \ ud,
k *hf ;kd ud,
k o
f iG ;f rIaMumifh wpf*;kd &cJah omfvnf;
yGNJ y;D cgeD;wGif bd&k eD \
D acsy*d;k ESihf tcsed yf kd 118rdepfwiG af y;vku
d &f onfh
*dk;rsm;aMumifh vd*fNydKifyGJrSxGufcJh&jcif;jzpfonf/ csJvfqD;toif;wGif
vrf;ywf? rDac;vf? tDw;l ESihf &Sm&,fvw
f yYkd g0ifcahJ omfvnf; &v'fyikd ;f
qd;k &Gm;cJ
h Zefe0g&Dtajymif;ta&TUumvwGif toif;udak jymif;vJrrI sm;
jyKvyk af wmhrnf[k armf&if[u
kd ajymMum;cJjh cif;jzpfonf/

refpD;wD;wkdufppfrSL;t*ldkonf 'Pf&m
jyemaMumifh ESpv
f ceft
Y em;,l&rnfjzpf
bmpDvekd mESiu
hf pm;&rnfh cseyf ,
D v
H *d f
16oif;tqifh ;HI xGuyf pJG Ofukd vGaJ csm&f
awmhrnfjzpfonf/
t*lo
kd nf tmqife,ftoif;
tm; 6-3*d;k jzifh tEkid &f &Scd o
hJ nfyh w
JG iG f yGJ
csed f rdepf 50 'Pf&m&cJ
h vlpm;vJrI
jyKvyk cf &hJ jcif;jzpfonf/ enf;jyy,fv*D &DeD
u t*l'kd Pf&m&aecsed w
f iG f 'DZu
D rkd mS wku
d pf pfukd
t"duOD;aqmifvmrnfo
h jl zpfNy;D t*lykd g0ifEidk jf cif;r&Sad omfvnf; toif;
\&v'fyikd ;f udk xdcu
dk Ef idk rf nfr[kwaf Mumif;ajymqdck o
hJ nf/ refp;D wD;toif;
onf vufpwmESiu
hf pm;cJo
h nfhvd*zf vm;NyKd iyf w
JG iG f t"duwku
d pf pfrLS ;t*lkd
yg0ifEidk jf cif;r&Sad omfvnf; 'DZu
D ?kd udv
k ma&mhAw
f \
Ykd oGi;f *d;k rsm;jzifh tEkid &f &Sd
Ny;D aemufwpfqifw
h ufEidk cf o
hJ nf/ xdaYk Mumifh y,fv*D &Deu
D refp;D wD;toif;
wGif uGi;f v,fyikd ;f awmifw
h if;rIrsm;&Sad eovdk wku
d pf pfyikd ;f tm;enf;vmrnf
udv
k nf; vH;k 0pd;k &drrf rI &Sad Mumif; qdck jhJ cif;jzpfonf/ t*lo
kd nf bmpDvekd mESihf
upm;&rnfh ESpaf usmph vH;k tm; vGaJ csm&f rnfjzpfonf/

upm;orm;a[mif;&Sm;0k'fudk enf;jytjzpf pyg;toif;,m,DcefYtyf

SHORT NEWS

pyg;toif;onf tdru
f iG ;f
vDAmyl;toif;tm; 5-0*d;k jzifh I;H edrhf
cJNh y;D aemufwiG f enf;jybdt
k ufpt
f m;
xkwyf ,fvu
kd Nf y;D toif;\upm;
orm;a[mif;wpfO;D jzpfol&Sm;0k'u
f kd
,m,Denf;jytjzpf cefYtyfvkduf
onf/
pyg;toif;udk enf;jytjzpf
wm0ef , l v k d u f o nf h &S m ;0k ' f r S m
touf 44ESpo
f m&Sad o;Ny;D t*Fvef
vufa&G;pifupm;orm;a[mif;
wpfOD;vnf;jzpfonf/ if;onf
0ufz'Ykd ?f aemf0pfcs?f bvufbef;?
pyg;? ydpYk af rmufEiS hfudAk ifx&Dtoif;
wdw
Yk iG u
f pm;cJzh ;l oljzpfonf/
pyg;toif;Ou| vDAGdKif;
vufxufwGif toif;rSmenf;jy
tajymif;tvJrsm;cJNh y;D vuf&t
dS csed f

y&D;rD;,m;vd*yf pGJ Of(17)


21-12-2013(paeaeY)
vDAmyl; - um'pfzf
c&pw,fyaJ vhp f - e,l;umq,f
zlv[
f rf - refp;D wD;
ref, l - 0ufp[
f rf;
pwkwpf ;D wD; - tufpw
f eG Af v
D m
qef;'g;vef; - aemf0pfcsf
0ufpb
f &Ge;f - [m;vfp;D wD;

n 7;15em&D
n 9;30em&D
n 9;30em&D
n 9;30em&D
n 9;30em&D
n 9;30em&D
n 9;30em&D

22-12-2013(we*FaEGaeY)
n 08;00em&D
n 10;30em&D

aqmuforfwef - pyg;
qGrq
f ;D - tJAmwef
24-12-2013(t*FgaeY)

eHeuf 02;30em&D

tmqife,f - csv
J q
f ;D

pydev
f mvD*gyGpJ Of(17)
21-12-2013(paeaeY)
eHeuf 02;00em&D
tJvcf s D - rmvm*g
n 9;30em&D
ADvm&D;&Jv f - qDAv
D m
n 11;30em&D
bufwpf - tJvrf m&D;,m;
22-12-2013(we*FaEGaeY)
eHeuf 01;30em&D tufovufwu
D kd -
eHeuf 03;30em&D
*&efem'g -
nae 05;30em&D tufpyf efnKd -
n 10;30 em&D
*Dwmaz; -

vDAefaw;
qkpd 'D uf
A,fvm'dv
k pf
bmpDvekd m

23-12-2013(wevFmaeY)
eHeuf 00;30em&D
eHeuf 02;30em&D
eHeuf 02;30em&D

bDvb
f mtd k - A,fvufumEdk
qJvw
f mAD* kd - tkq
d mqlem
Avifp,
D m - &D;&Jvrf uf'&pf

tDwvDp;D &D;atyGpJ Of(17)


21-12-2013(paeaeY)
vDaAmfE kd - tl';D eD;pf

n 11;30em&D
wGifvnf; &Sm;0k'fudk,m,Denf;jy
tjzpfceft
Y yfum tjrefq;kH toif;
\&v'fydkif;udkjrihfwifay;Ekdifrnfh
enf;jywpfOD;udk&SmazGoGm;rnf[k
qdo
k nf/&Sm;0k'o
f nfMum;umvwGif

pyg;toif;udkenf;jycsKyt
f jzpf udik f
wG,o
f mG ;rnfjzpfonf/ pyg;toif;
onf NyD ; cJ h o nf h & moD u *g&wf
ab;vf\ ajcpGr;f jyrIEiS t
hf wl &v'f
ydik ;f aumif;rGecf u
hJ m y&D;rD;,m;vd*f

bkid ,
f efjrL;epftoif;rS *smreDuiG ;f v,fupm;orm; &S0ed ;f pwkid f
*gu vmrnfh 2014urmzh vm;NyKd iyf w
JG iG f rdr\
d taumif;qH;k
ajcpGr;f rsm;udk jyefvnfjrifawGU&rnf[k ajymMum;vku
d o
f nf/
*smreD*E0ifupm;orm; bufuifabmif0gu bkid ,
f efjrL;epf
toif;rSm urmhtaumif;qHk;toif;wpfoif;jzpfaMumif;?
2013ESihf2014wdw
Yk iG fbkid ,
f efjrL;epfukd,SONf yKd iEf idk rf nft
h oif;rSm
&Sm;yg;aeOD;rnfjzpfaMumif;ajymMum;vku
d o
f nf/
*sLAifwyfwu
dk pf pfrLS ;yD&ufZu
f 2014urmzh vm;NyKd iyf u
JG kd tm
*siw
f ;D em;toif;ESit
hf wl yg0ifciG &hf &S&d ef arQmv
f ifx
h m;aMumif;
qdck o
hJ nf/
vDAmyl;toif;onf wku
d pf pfrLS ;qGm&ufZu
f kdtoif;ESio
hf ufwrf;
wd;k pmcsKyw
f pf&yfcsKyq
f &kd ef urf;vSr;f rIrsm;jyKvyk o
f mG ;&ef pDpOf
vsu&f adS eonf/
bkid ,
f efjrL;epftoif;onf uvyfurmzh vm;NyKd iyf JGtBuKd Av
kd v
f k
yGw
J iG f *GrZf ;l toif;udk 3-0*d;k jzifh tEkid &f &Scd NhJ y;D bkid ,
f efjrL;epf
twGuf*dk;rsm;udk yGJcsdef rdepf 40wGif &pfbm&D? 44rdepfwGif
refZu
l pfEiS hf 47rdepfwiG f a*ghwZf w
D u
Ykd oGi;f ,lcjhJ cif;jzpfonf/

wGif toif;BuD;pm&if;0ifcJhaomf
vnf; ,ckEpS &f moDwiG f &v'fyikd ;f
qd;k &Gm;rIrsm;qufwu
dk Bf uKH awGUae&
um Oa&myNydKifyGJ0ifcGifhwpfae&m
&&Sad &;yifcufcrJ rI sm;&Sad eonf/

e,l;umq,ftoif;onfref,t
l oif;wGifae&mr&jzpfaeonfh
awmifyu
H pm;orm;Zm[mudk vmrnfZh efe0g&D tajymif;ta&TU
umvtiSm;pmcsKyfjzifh ac:,loGm;&ef pDpOfvsuf&SdaMumif;
od&onf/
vDAmyl;toif;onf vmrnfZh efe0g&Dtajymif;ta&TU umvwGif
bmpDvekd mtoif;rS pyde,
f -l 21 nmaemufcu
H pm;orm; rGew
f kd
,mudak c:,lomG ;rnfjzpfonf/
zlv[
f rftoif;onf vmrnfZh efe0g&Dtajymif;ta&TU umvwGif
rdek mudt
k oif;rS jyifopfvil ,fupm;orm; eDuv
kd ufprf &D ifukd
aygif 3'or 5oef;jzifhac:,lomG ;&ef urf;vSr;f rIrsm;jyKvyk x
f m;
aMumif;od&onf/
pyg;wku
d pf pfrLS ;t'Dbma,mu enf;jyopfvufxufwiG f yHrk eS f
yGx
J u
G cf iG &hf &S&d ef ,HMk unfr&I adS Mumif;ajymMum;vku
d o
f nf/
tmqife,fuiG ;f v,fupm;orm; 0D&&DS o
D nf refp;D wD;toif;
tm; 6-3*d;k jzifh ;HI edrchf o
hJ nfyh pJG Of refp;D wD;y&dowfukdvufcv,f
axmifjy apmfum;rIjyKvyk cf jhJ cif;aMumifh tufzaf t\ ta&;
,ljcif;udck &H zG,&f adS Mumif;od&onf/

22-12-2013(we*FaEGaeY)
eHeuf 12;15em&D uuf*vD,m&D - emydv
k D
nae 06;00em&D
bdak vmh*ef m - *sED t
kd m
n 08;30em&D
twvEm - *sLAifwyf
n 08;30em&D
ADekd m - vmZD,kd
n 08;30em&D
d;k rm; - umwmeD;,m;
n 08;30em&D
qrf';kd &D;,m; - yg;rm;
n 08;30em&D
qufqt
l v
kd kd - zDt&kd ifw;D em;
n 08;30em&D
wd&k ED kd - csaD ,Adk
23-12-2013(wevFmaeY)
eHeuf 02;15em&D

tifwmrDvef - atpDrv
D ef

*smrefbeG 'f ufpv


f *D gyJpG Of(17)
21-12-2013(paeaeY)





eHeuf 02;00em&D
n 9;00em&D
n 9;00em&D
n 9;00em&D
n 9;00em&D
n 9;00em&D

z&efzY wf - atmhpb
f wf
a'ghref - [mombmvif
0g'gb&Drif - avAmulqif
zdik ;f bwf - [efEAkd m
[rf;bwf - rdeZYf f
tde;f x&ufcs f - a[mhzef[rd ;f

22-12-2013(we*FaEGaeY)
eHeuf 00;00em&D
Ek&ifbwf - a&Smaf u;
n 9;00em&D
*vufbwf - 0kzb
f wf

31

32

EdkifiHwum

tm;upm;NyKd iyf rJG sm;teuf abmvH;k tm;upm;


NydKifyGJrSm urmhwpf0ef;y&dowfpdwf0ifpm;rIt&SdqHk;
jzpfav&m ,if;NyKd iyf u
JG kd Ekid if w
H idk ;f jyKvyk af vh&o
dS nf/
NyKd iyf EJG iS t
hf wl toif;rsm;udk tm;ay;aom y&dowfrsm;
vnf;&SMd u&mtm;ay;aomtoif;tEkid &f &eftcsed u
f ek ?f
aiGuek cf MH uNy;D a&ukeaf &cef;tm;ay;Muonf/ toif;
\ ajcpGr;f ESihf&v'f tay: rauseyf tm;rvdt
k m;r&
jzpf&mrS wpfqifh NyKd ib
f uftoif;? NyKd ib
f uftoif; y&d
owfEiS q
hf idk &f mwm0ef&o
dS rl sm;udk &efjyKMu&m NyKd iyf rJG mS
tusn;f wefc&hJ um y&dowfrsm;rSmvnf; qd;k oGr;f aom
y&dowftjzpf owfrw
S cf &hJ onf/ urmay:&Sd Ekid if ?H
uvyf toif;y&dowfrsm;pGm&So
d nft
h eufrSNy;D cJhaom
10ESpt
f wGi;f abmvH;k tm;upm;NyKd iyf w
JG idk ;f tMurf;
zufr?I t"dukP;f jzpfatmif vkyaf qmifaom y&dowf
rsm;udak vhvm Munfrh nfqv
dk Qif ..
aepD,eG ef ,f (udv
k b
H ,
D m)
tqdyk guvyfonf udv
k b
H ,
D mEkid if H \tatmif
jrifqHk;toif;rsm;teufrS wpfoif;jzpfaomfvnf;
ESpaf ygif;rsm;pGmMum qd;k oGr;f cJah omy&dowfrsm;aMumifh
tcuftcJ rsm;pGmBuKH awGUcJ&h um atmifjrifrrI sm;vnf;
usqif;vmcJ&h onf/txl;ojzifhy&dowfrsm;onf if;
wd\
Yk NrKd UcHtoif; tcsi;f csi;f upm;aom 'gbDypJG Ofrsm;
tMurf;zufrsm; jyKvkyfovdk t"duNydKifbufrsm;ESifh
&ifqidk cf sed f jyem&SmMu&m 2012ckEpS u
f aepD,eG f
e,fEiS hf NrKd UcHNyKd ib
f uf rD',fvv
f ifwYkd awGUqH&k m aepD
,Geef ,fy&dowfrsm;u aoewfEiS yhf pfovdk &Jrsm;\
xde;f odr;f rIaMumifh ud;k OD;'Pf&m&&Su
d m 315OD; zrf;qD;cH
&onf/ qk;d oGr;f y&dowfrsm;rSm "m;? wkwEf iS t
hf jcm;
wku
d cf u
dk af &;ypn;f aqmifum NyKd ib
f uftoif;qd;k oGr;f
y&dowfrsm;ESihf wku
d cf u
dk Mf uonf/

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 5 2 )
w e *F a EG ? 2 2 ? 'D Z if b m ? 2 0 1 3

umwmeD;,m; (tDwvD)
tDwvDabmvHk;avmurSm
awmiftar&dutoif;rsm;ESit
hf wl
qd;k oGr;f y&dowfrsm;&SMd uNy;D umwm
eD;,m;y&dowf? a&mrNrKd Uy&dowfEiS hf
rDvefNrKd Uy&dowfrsm;rSmtDwvDtqd;k
qHk;y&dowfrsm;jzpfMuonf/ NrdKUawmf
a&mr&SdvmZD,dkESifh dk;rm;qHkcsdefwkdif;
ESpo
f if;pvH;k y&dowfrsm; &efjzpfyq
JG al vh&dS
ovdk ppvu
D Re;f &St
d oif;jzpfaom um
wmeD;,m;y&dowfrsm;rSmvnf; NrKd UcHNyKd if
buf toif;rsm;ESifhomru wjcm;NrdKUrS
toif;rsm;ESifhawGUqHkvQif jyemrsm;
zefw;D wwfonf/ xdt
Yk jyif 0ifa&muf xde;f
odr;f aom &Jrsm;ESihftoif;upm;orm;rsm;udk
&efjyKr?I wku
d cf u
dk rf rI sm;jyKvyk Mf u&mtoif;\
yH&k yd f rSm wjznf;jznf;usqif;um yGu
J akd t;aq;
Munfv
h akd om y&dowfrsm;u qk;d oGr;f olrsm;&Sd
aom toif;udak &Smif uset
f oif;udk tm;ay;
rIaMumifh toif;0ifaiGrsm;rSmusqif;aeonf/
bdu
k m*sLeD,m(tm*siw
f ;D em;)
tqdyk gtoif;onf tm*siw
f ;D em; abmvH;k
y&dowfrsm;teuftqd;k qH;k y&dowfrsm;udak rG;xkwf
xm;onf[k ,lqEkid o
f nf/ y&dowfrsm;onf Ekid v
f kd
pdwjf yif;xef rIaMumifhNyKd ib
f uftoif;? y&dowfrsm;udk
ae&mra&G;&ef&mS avh&o
dS nf/ y&dowfrsm;rSm uGi;f wGi;f
omru uGi;f jyifvnf;'dik v
f Bl u;D ? NyKd ib
f ufupm;
orm;?y&dowfrsm;udkwku
d cf u
kd Mf uNy;D rMumcPaoqH;k rI
rsm;vnf;&Sad eonf/ if;toif;onf tm*siw
f ;D em;

vd*\
f tatmifjrifq;kH toif;jzpfaomfvnf; tm;ay;
aom qk;d oGr;f y&dowfrsm; aMumifh yH&k yd u
f sqif;aeum
if;toif;y&dowfrsm;\toif;upm;yGpJ Ofrsm;teuf
wpf&moDvQif tenf;qHk;&SpfyGJESifhtxuf tMurf;
zufrrI sm;vkyaf qmifMuonf/
pygwmy&yf(csu)f
tqkyd gtoif;y&dowfrsm;onf Oa&mywku
d f
ta&SUydik ;f ESihfOa&mytv,fydik ;f tqd;k qH;k y&dowfrsm;
tjzpf owfrw
S cf x
H m;&um y&dowftcsi;f csi;f &efjzpfrI
omru tmPmydik rf sm;udyk g wku
d cf u
dk rf rI sm;vkyfaqmif
Muonf/ Facebook 0ufbq
f u
dk rf S wpfqifv
h pl Mk uNy;D
toif;upm;aomyGJ &efjyKMuonf/ xdt
Yk jyif emrnf
Bu;D upm;orm;rsm;ESihf toif;upm;orm;a[mif;wdYk
vnf; if;wdt
Yk oif;ESiahf wGUqHck sed f wku
d cf u
dk Mf u&m
2006ckEpS u
f upm;orm;a[mif; a*sm*f saD zmifvmudk
wku
d cf u
dk cf o
hJ vdkpaumhwvefy&dowf5000ausmu
f kd
vufeufrsK;d pHjk zifh &efjyKwu
dk cf u
dk Mf uonf/
,leAD mpDwm&D,(kd yD;l )
yD;l uvyftoif;y&dowfrsm;teuf tqd;k
qHk;y&dowfjzpfovdk awmiftar&duwkdufy&d
owfrsm;xJ tqkd;qHk;y&dowfjzpfcJhonf/
toif;y&dowfrsm;onf um;rsm;udkdkufcGJ
&efponfhtjyif yGJMunfhpifrS ta0;a&muf
vufeufrsm;jzifh &efjyKwu
dk cf u
dk Mf uonf/ Ny;D cJh
aomESpu
f touf 23ESpf t&G,&f dS y&dowf
wpfO;D onf Alianza y&dowfukd yGMJ unfph ifrS
wGe;f csc&hJ m tjrifah y 50rSjyKwu
f s NyKd if
buf y&dowfrmS yGcJ si;f Ny;D aoqH;k cJzh ;l onf/
uGif;jyifbD,mqkdifrsm;wGif NydKifbuf
y&dowfrsm;udk tkypf zk UJG wku
d cf u
dk Mf uonf/
',fvrf uf&ED iS t
hf ,fvt
f vD(tD*sp)f
toif;y&dwrf sm;\ tMurf;zuf
aom tm;ay;rIonf awmiftar&du
abmvH;k orkid ;f rSww
f rf;0ifco
hJ nf/
if;wdYk ESpo
f if;awGUqHck sed f NyKd ib
f uf
y&dowfrsm;wGif uGi;f twGi;f wku
d f
cku
d o
f vdkuGi;f twGi;f &Sdupm;orm;?
'dik v
f Bl u;D rsm;udk rD;usnrf sm;? ta0;
ypfu&d ,
d mrsm;jzifh wku
d cf u
dk cf &hJ m
vlaygif; rsm;pGmrSm Ny;D cJah omESpu
f
aoqH;k cJzh ;l onf/ if;wdEYk pS o
f if;
y&dowfrsm;aMumifh upm;ae
aom yGyJ sucf &hJ aomfvnf; uGi;f
tjyifrD;&xm;H?k um;vrf;rsm;
ygwdu
k cf u
kd cf &hJ m aoG;xGuo
f H
,drk rI sm;pGmjzpfc&hJ zl; onf/ if;
wdEYk pS o
f if;\ qd;k oGr;f y&dowf
tcsi;f csi;f &efjyKwu
dk cf u
dk rf I
aMumifh 74OD;aoqH;k cJ&h um
1500xufrenf; 'Pf&m&
&Scd o
hJ nf/

EdkifiHwum

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 5 2 )
w e *F a EG ? 2 2 ? 'D Z if b m ? 2 0 1 3

33

b*Fvm;a'h&Sf EdkifiHa&; c&D;Murf;udk avhvmMunfhaomf


aZmfrif;OD;
b*Fvm;a'h&EfS ikd if rH mS 2014 ckEpS f
Zefe0g&Dvqd&k iftaxGaxGa&G;aumufyBJGu;D
jyefvnfusif;yawmhrSm jzpfayr,fh a&G;
aumufyGJrprDtcsdefuwnf;u tpdk;&
qefu
Y siq
f EjyrIawGeYJ aoG;ajrusraI wGu
pwifBuKd qv
kd Ykd aeygw,f/ 'DZifbm 12 &uf
uwnf;u Edik if w
H pf0ef;qEjyrIawG jzpfay:
vm&m t"dukP;f ESrd ef if;a&;&Jrsm;eJY qE
jyolrsm;Mum; xdyw
f u
kd af wGUqHv
k Ykd25 OD;xuf
renf;aoqH;k cJ&h ovdk &maygif;rsm;pGm'Pf
&m&&Scd yhJ gw,f/ 'DZifbm 12 &ufaeY wpf
&ufwnf; qEjyolawG[m tdrrf sm;udzk suf
qD;vrf;rsm;ay: tMurf;zufrIrsm;jyK
vkyaf ewmaMumifh&Jrsm;u yuf*&rfjynfe,f
tygt0if useNf rKd Ursm;uvlawGuykd g ypfcwf
ESrd ef if;cJ&h w,f/
b*Fvm;a'h&fS Edik if &H UJ tiftm;tBu;D
qH;k ygwDacgif;aqmifjzpfwhJ *smruftt
D p
vmrpfygwDacgif;aqmift'luGm'grlvm
aoqH;k Ny;D csed af emufyikd ;f rSm qEjyrIawGysUH ESUH
cJw
h mvnf; jzpfygw,f/ rlvmudk b*Fvm;
a'h&fS w&m;H;k csKyu
f uGyrf suzf Ykd vufcv
H u
kd f
wmaMumifh rlvmudak xmufcaH om ygwDeYJ
tpvmrpfygwD0ifrsm;u qEjyrIpwif
vkyaf qmifzYkdEdik if w
H pf0ef;aqmfMoxm;qJjzpf
ygw,f/ touf 65 ESpf t&G,&f dS rlvm[m
1970 jynfEkh pS u
f ygupwefEikd if rH S vGwv
f yf
a&; &,lzBYkd uKd ;yrf;pOfrmS ppf&mZ0wfrrI sm;udk
usL;vGecf w
hJ ,fvYkdpGcJ suw
f ifc&H um ao'Pf
tjypf ay;cHc&hJ w,f/ 'g[m ygupwefEikd if rH S
vGwv
f yfa&;awmif;,loal wGukd ESyd u
f u
G f
cJo
h al wGxrJ mS yxrOD;qH;k ao'Pf tjypfay;
cH&jcif;vnf;jzpfygw,f/
tpvmrpfygwDacgif;aqmifawGu
awmh rlvmudu
k yG rf sujf cif;rSmEdik if aH &;qkid f
&mvkyBf urH jI zpfNy;D vufpm;acsrjI zpfw,fvYkd
vnf;pGyfpGJxm;ygw,f/ vuf&SdumvrSm
b*Fvm;a'h&NfS rKd Uawmfev
YJ rf;rsm;ay:rSm tp
vmrpyf gwD vdv
k m;oleYJtmPm&ygwDjzpfwhJ
t,f0grDv*d yf gwD axmufco
H al wGeYJ xdyf
wku
d af wGUqHak eMuNy;D &Jrsm;uvnf; tMurf;
zufrv
I yk af qmifzYkd BuKd ;pm;olawGukd ypfcwf
ES d r f e if ; xm;ygw,f / ,if ; ES p f y gwD [ m
b*Fvm;a'h&rfS mS tiftm;Bu;D ygwDrsm;jzpfum
NyKd ifbufrsm;jzpfaomaMumifrh MumcP xdyf

wkduf&ifqdkif qEjyrIawGvkyfavh&SdNyD;
ydik q
f ikd rf rI sm;yg zsuq
f ;D avh&w
dS ,f/ ,ckEpS f
Zefe0g&Dv tapmydik ;f uwnf;u b*Fvm;
a'h&EfS ikd if &H UJ vrf;rrsm;ay:rSm jzpfay:cJw
h hJ
qEjyrIawGaMumifhvlaygif; 280xufrenf;
aoqH;k cJ&h w,f/
b*Fvm;a'h&t
fS pd;k &tkycf sKyaf &;tzGUJ
rS &mrefu ]]&JawG[mypfcwfErdS ef if;rIawG
vkyaf qmifcw
hJ ,f/ 'g[m aemufxyftMurf;
zufraI wGet
YJ "dukP;f jzpfraI wGukd wm;qD;
zdt
Yk wGufqEjyrIrjzpfatmif ydwyf ifwmyg}}
[kajymqdkonf/ t,f0grDvd*fygwDeJY tp
vmrpfygwDwrYkd mS NyKd ib
f ufawGjzpfwmaMumifh
vuf&t
dS mPm&ygwDt,f0grDv*d ef YJ 0efBu;D
csKyf &Sw
d [
f mqDemwdu
Yk a&G;aumufyJG tEdik f
&zdkYtwGuf vkyfaqmifwmvdkY tpvmrpf
ygwDu pGypf x
JG m;w,f/
tpvmrpyf gwDacgif;aqmif rlvm
[m 1971 ckEpS u
f ygupwefrS vGwv
f yf
a&;BuKd ;yrf;rItwGi;f awmif;qdck w
hJ hJ *sme,f
vpf?pmaa&;q&mygarmu?a'gufwmrsm;udk
ESrd ef if; owfjzwfcNhJ y;D vlaygif; 350 ausmu
f kd
ppf&mZ0wfrIusL;vGefcJhw,f/ 'ghtjyif
t"rjyKusifhrIawGvnf; vkyfaqmifcJhwm
aMumihf uGyrf su&f wmygvdYk w&m;H;k uajym

qdkxm;w,f/ NydKifbuf ESpfygwDMum;


&ifqkdifrIeJYtMurf;zufrIawGudk tjrefqHk;
&yfzYkd 0efBu;D csKy&f w
dS [
f mqDemu owday;
xm;NyD;vnf;jzpfw,f/ tpvmrpfygwD
vdv
k m;olawG[m tpd;k &udk qEjyHo
k mru
t,f0grDvd*fygwD0ifrsm;eJY usefvlawG&JU
tdraf wGeYJ vlawGuv
kd nf;tMurf;zufzv
Ykd yk f
aqmifaew,fvYkd wm0ef&o
dS rl sm;uqdMk u
w,f/0efBuD;csKyf&Sdwf[mqDemu ]]tpdk;&
[m tMurf;zufqEjyrIawGvyk af qmifwm
udkonf;cHcahJ yr,fhonf;cHEikd w
f mxufausmf
vGeo
f mG ;&if qufvufNy;D onf;cHawmhrmS r
[kwfbl;/ tMurf;zufrIvkyfaqmifwmudk
wkHYjyefoifhw,fvdkY jynfoluvnf;vufcH
w,f/ tpd;k &ud,
k w
f ikd u
f vnf; b,fvedk nf;
vrf;eJY tMurf;zufwu
kd cf u
kd rf aI wGajz&Si;f &
rvJqw
kd menf;vrf;&Sw
d ,f}}vdaYk jymqdw
k ,f/
vuf&jdS zpfay:aewJq
h EjyrIrsm;rSm tMurf;
zufwu
kd cf u
kd rf aI wGukd tpvmrpyf gwDrsm;eJY
twl r[mrdwfygwDjzpfwJhb*Fvm;a'h&Sf
trsKd ;om;ygwD0ifrsm;uvnf; vkyaf qmif
aeMuw,f/ if;wdYkESpyf gwD[m tpd;k &tzGUJ H;k
&Jrsm;eJYtmPm& ygwDjzpfwJht,f0grDvd*f
ygwD0ifrsm;udktMurf;zuf&efjyKaeMuw,f/
tpvmrpyf gwD[m tpGe;f a&muftzGUJ 0if

rsm;eJY qufE,
T rf &I w
dS maMumifh tpd;k &tzGUJ H;k
av;H;k eJt
Y wl &Jrsm;udk rD;cd;k AH;k ? aoewfrsm;eJY
jyefvnfwjYkH yefcw
hJ ,fvYkd wm0ef&o
dS rl sm;u
qkyd gw,f/
NyD;cJhwJh&ufydkif;uvnf; tpvmrpf
ygwDvv
kd m;oltyk pf rk sm;[m t,f0grDv*d f
ygwDvv
kd m;olausmif;om;wpfO;D udBk uKd ;qGJ
csowfco
hJ vdk ygwD&UJ Oya'jyKtrwfrsm;udk
yg xyfrw
H u
dk cf u
kd rf aI wG vkyaf qmifaeMu
w,f/ tpvmrpyf gwDeYJ b*Fvm;a'h&t
fS rsKd ;
om;ygwD[m Edik if w
H pf0ef;qlyt
l <kH urIeYJ t
Murf;zufrIjzpfay:vmatmifvkyfNyD; a&G;
aumufyyJG suo
f Ok ;f atmif vkyaf qmifwmvdYk
pGyfpGJrlawGvnf;&Sdaew,f/ Zefe0g&D 9
&ufrSm a&G;aumufyGJvkyfaqmifcJhayr,fh
ygwDt"du acgif;aqmifrv
l mudu
k yG rf surf l
[m tpvmrpyf gwDtwGurf sm;pGm xdcu
dk f
&w,fvdkYqdkaeMuw,f/ vuf&SdtcsdefrSm
b*Fvm;a'h&fS Edik if aH &;tIyt
f axG;[mydrk kd
av;eufvsuf&Sdaew,f/ NyD;cJhwJhvrsm;
uvnf; b*Fvm;a'h&fS trsKd ;om;ygwDO;D
aqmifNyD; qefYusifqEjyrIawGvkyfum
zGUJ pnf;yHek yYJ wfoufvYkraus
d
eyfraI wGawmif;
qdck w
hJ ,f/ vuf&u
dS mvrSmawmh ygwDacgif;
aqmifudkowfjzwf&mrS aoG;ajrusrIjyef

vnfay:aygufaew,f/
b*Fvm;a'h&SfEdkifiH[m pD;yGm;a&;us
qif;rIawGjzpfaewmaMumifh jynforl sm;pGm
tcufBuKH ae&csed rf mS qEjyrIet
YJ Murf;zufrI
awGjzpfvmrI[m pdwfysufrIjzpfapw,f/
b*Fvm;a'h&SfrSmtpGef;a&mufppfaoG;<u
awGeJYqufET,folawG&SdwmaMumifh rMum
cP tMurf;zufwu
kd cf u
kd rf aI wG&adS ew,f/
'gaMumifhvnf; ,ckjzpfay:aewJhtMurff;
zufqEjyrIukd ESrd ef if;zdNYk rKd Uwdik ;f rSm&Jrsm;udk
vufeuftjynfhtpHkwyfqifNyD;apvTwf
xm;ygw,f/
tpvmrpyf gwD0ifrsm;[m tMurf;
zufwu
kd cf u
kd rf x
I ufNird ;f csr;f pGm qEjyrIvyk f
oifw
h ,fvYkd oH;k oyfraI wGvnf;&Sad ew,f/
NydKifbufygwDrsm;udk usL;vGefwdkufcdkufrI
awGvyk w
f m[m xGuaf ygufyw
d w
f mjzpfNy;D
Edik if aH &;enf;vrf;udt
k Murf;zufykpH eH YJ ajz
&Si;f rI[m rSeu
f efwv
hJ yk &f yfvrYkd qdEk ikd w
f hJ tp
vmrpyf gwD0ifev
YJ v
kd m;olawG[m tMurf;
zufwu
kd cf u
kd rf yI pkH u
H kd NyKd ib
f ufygwD? tpd;k &
tzGUJ rsm;tay:qufvufusihfoH;k r,fq&kd if
b*Fvm;a'h&SfEdkifiH&JU a&G;aumufyGJrwkdifrD
BuD;rm;wJh aoG;xGufoH,dkrIrsm;xyfrHjzpf
ay:vmawmhrmS vm;qdw
k m ..../

34

EdkifiHwum

aiGaMu;rormrIaMumifh
wl&uD0efBuD;oHk;OD;\om;rsm; zrf;qD;cH&
wl&uDEidk if \
H 0efBu;D rsm;\om;rsm;rSm Ekid if \
H wif'grsm;
aiG aMu;rormrIvyk rf w
I iG f yg0ifywf oufrjI zifh 'DZifbm 17&ufu
zrf;qD;cH&aMumif;od&onf/ zrf;qD;cH&olrsm;rSm wl&uDjynfxJ
a&;0efBu;D ywf0ef;usiq
f idk &f m0efBu;D ESihf pD;yGm;a&;0efBu;D wd\
Yk om;
rsm;jzpfMuonf/
wl&uD&rJ sm;onf aiGaMu; tvGo
J ;kH pm;rIEiS hf rormrIvyk cf hJ
aom pD;yGm;a&;vkyif ef;&Sif 20udk 'DZif bm 17&uf tkPw
f ufcsed f
pD;eif;zrf;qD;cJjh cif;jzpfonf/ zrf;qD;cH&olrsm;rSm tpd;k &ESihf rGwf
pvifbmoma&;acgif;aqmifwMYdk um; tjiif;yGm;rIrsm;ESiq
hf ufpyf
zG,&f adS eaMumif; oH;k oyfaeonf/ aiGaMu;tvGo
J ;kH pm;vkyrf rI sm;udk
pHpk rf;ppfaq;Ny;D aemuf tefum&mNrKd U&SdtBu;D qH;k bPfjzpfaom Halk
bPfuv
kd nf; pD;eif;&SmazGcNhJ y;D bPftBu;D tuJukd zrf;qD;rIrsm;
vkyaf qmifco
hJ nf/
wl& uD0efBu;D csKyftD'*kd efEiS hfjynfajy; tpvmrpaf cgif;aqmif
*lvrfw\
Ykd tjiif;yGm;&mrSwpfqifh if;wdu
Yk kd axmufcaH omolrsm;
ESiyhf wfoufum aiGaMu;tvGo
J ;kH pm;rIrsm;ay: aygufvmjcif;jzpf
onf/ if;wdYkESpOf ;D Ny;D cJah om 10ESpt
f wGi;f tD'*kd ef \ AK ygwDtEkid &f
atmif yl;wGJaqmif&GufcJhaomfvnf; tuGJtNyJrsm;jzpfay:vmcJh
aMumif;od&Ny;D 0efBu;D \om;rsm;vnf; tIyt
f axG; yg0ifc
hJ
zrf;qD;cH&onf/
ZMO

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 5 2 )
w e *F a EG ? 2 2 ? 'D Z if b m ? 2 0 1 3

uefoHHk;a&SY twm;tqD;rsm;udk tdEd,EdkifiHu z,f&Sm; qufqHa&;wif;rmvm

Ny;D cJah om oDwif;ywfu e,l;


a,muf N rd K UwG i f td E d , oH w ref
wpfO;D udk tar&duefu zrf;qD;cJrh I
ES i f h ywf o uf tar&d u ef E S i f h
tdEd,EdkifiHMum; wif;rmrIt&Sdef
jrifv
h su&f adS e&m 'DZifbm 17 wGif

tdE,
d Ekid if H tar&duefoH ;kH a&SUudk
twm;tqD;rsm;udk tdE,
d Edik if u
H
z,f&mS ; wHjYk yefcahJ Mumif; owif;
rsm;xGufay:vsuf&Sdaeonf/ xdkY
tjyif if;wdo
Yk w
H refukd tar&duef
u jyKrq
l ufqo
H nfh twdik ;f tdE,
d

&Sd tar&duefow
H refrsm;udv
k nf;
wHjYk yefqufqrH nf[k tdE,
d uNcrd ;f
ajcmufxm;onf/
NyD ; cJ h a om oD w if ; ywf u
tar&duefonf tdE,
d oHwrefukd
bm&m*g'Dukd ADZmvdrv
f nfrI jyKvyk f

onf[k pGypf u
JG m zrf;qD;cJNh y;D ? if;
ud&k pJ cef; oHwrefwpfO;D udk quf
qHaomyHpk t
H wdik ;f qufqrH rI &S[
d k
tdE,
d rD',
D mrsm;u azmfjycJNh y;D jyef
vTwfrIrsm; jyKvkyf&ef tdEd,tpdk;
&uawmif;qdkcJhao;onf/ ,if;
aemuf y d k i f ; td E d , oH w ref u d k
tar&duefa':vm ESpo
f ed ;f cGjJ zifh
tar&dueftpdk;&u jyefvTwfay;
cJo
h nf/
odaYk omftEd t
d pd;k &rSm tar&d
uef\ vkyf&yftay:vufrcHbJ
tdEd,e,l;a'vDNrdKU&Sd tar&duef
oHHk;tjyifbufuGefu&ufjzifh jyK
vk y f x m;aom vH k N cH K a&;qd k i f & m
twm;tqD;rsm;udk bl'Zkd mum;jzifh
zsuq
f ;D y,fzsucf o
hJ nf/ tar&duef
ud,
k pf m;vS,t
f zGUJ tm; awGUqH&k ef
tdEd,EkdifiHa&;ygwD acgif;aqmif
rsm;u y,fcsc&hJ m tdE,
d ESihf tar
&duefMum; qufqaH &;wif;rmrIrsm;
jzpfay:cJo
h nf/ tdE,
d Ekid if jH cm;a&;
0efBu;D q,fvrf efumG [pfu oHw
refukd zrf;qD;jcif;udk vH;k 0vufrcH
aMumif; twdvif;xkwaf zmfcahJ omf
vnf;tar&duefEidk if u
H rlzrf;qD;pOf
twGif vkyx
f ;kH vkyef nf;twdik ;f om
usio
hf ;kH cJo
h nf[k ajymqdx
k m;onf/
oHwrefbm&m*g'DrmS tmrcH
jzifh jyefvw
T af eaomfvnf; tjypf&dS
aMumif; xif&mS ;rnfqv
kd Qif axmif
'Pf 15 ESpfuscH&zG,f&Sdaeonf/
tdE,
d onf ,if;oHwrefukd zrf;qD;
rIEiS hfywfoufajz&Si;f csuaf wmif;
qdkrIrsm;vnf; jyKvkyfxm;onf/
tdE,
d Ekid if u
H rl oHwrefukd zrf;qD;
jcif;rSm dkif;pdkif;aomvkyf&yfjzpf
aMumif; tar&dueftpd;k &udk pGypf JG
xm;onf/
ZMO

EdkifiHwum

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 5 2 )
w e *F a EG ? 2 2 ? 'D Z if b m ? 2 0 1 3

vlrsKd;a&;tajccHonfh tMurf;zufrIrsm;aMumifh awmifql'efwGif jynfol 500cefhaoqHk;


vl r sKd ; a&; tajccH o nf h
tMurf;zuf wku
d cf u
dk rf rI sm;aMumifh
a&eHayg<u,f0aom awmifq'l ef
Ekid if w
H iG f vlaygif; 500tenf;qH;k
aoqHk;cJh&aMumif; ukvor*u
owif;xkwjf yefvu
dk o
f nf/ tar&d
uefEkdifiHuvnf; rdrdwdkYEkdifiHom;
rsm;udk tqdyk gEkid if rH S tjrefq;kH xGuf
cGm&ef TeMf um;xm;onf/
awmifq'l ef\orwjzpfol
u we*FaEGaeYwGif jyKvkyfcJhaom
tmPmodrf;rItm; vlrsKd;uGJ,cif
orwa[mif;\ opmcHppfom;
rsm;u jyKvyk cf o
hJ nft
h wGuftMurf;
zufrI jzpfymG ;&aMumif;ajymMum;cJh
onf/ NrKd Uawmf Juba wGif ukv\
tpD t pOf j zif h 'k u o nf a ygif ;
20000 twG u f ul n D a y;xm;
aMumif;udk vHkNcHKa&;aumifpDESifh
jyifopfEidk if t
H rwf Gerard Arand
u owif;axmuf rsm;odaYk jymMum;cJh
onf/ ]]uReaf wmf wdt
Yk vGepf ;kd &drrf yd g
w,f/ yGu
J awmh awmfawmfMurf;yg
w,f}}[k Arand u qdo
k nf/ Juba
NrKd UrS&&So
d nfh owif;tcsut
f vuf
rsm;t& vl a oqH k ; rI r S m 400rS
500tMum;&SdaeNyD; 'Pf&m&ol

800 cef Y & S d a Mumif ; ES i f h xd k t a&


twGurf mS wdwu
d susawmh r[kwf
aMumif ; uk v oH t &m&S d r sm;u
ajymMum;cJo
h nf/
]]t&yf o m;awG u d k a wmh
ypfrSwfxm;cJhwm r[kwfygbl;/
tMurf;zufru
I ppfom;awGMum;
wkdufckdufrIuaepwifcJhwmyg}}[k
Arand u qufvufajymMum;cJh
onf/ vufeufudkifrsm;tMum;

ae&muGufMum; jyif;jyif;xefxef
wkdufckdufrIrsm;rSm we*FaEGaeYrS
pwif Juba NrKd UwGijf zpfymG ;cJo
h nf/
uk v or* taxG axG
twGif;a&;rSL;csKyf befuDrGef;u
vnf; ,ckjzpfpOfESifhywfouf
tvGefyifpdk;&drfrdaMumif;? jynfol
rsm;udk ypfrSwfxm;wkdufckdufonfh
tMurf;zufrrI sm;qufvufjzpfymG ;
Ekid af jc&Sad Mumif;ESihf rdrw
d \
Ykd rke;f wD;

cufxefpw
d rf sm;udkrqkid ;f rwGtqH;k
owf&ef vdt
k yfaMumif; wku
d w
f eG ;f
ajymMum;cJo
h nf/ tar&duefEidk if H
jcm;a&;0efBu;D *Reu
f ,f&u
D Ekid if aH &;
tjrifrwlnrD rI sm;udk Nird ;f csr;f pGmjzifh
'Drdkua&pDenf;us ajz&Sif;oifh
aMumif;? w&m;Oya'pdk;rdk;a&;udk
av;pm;oifhaMumif; ajymMum;cJh
onf/
Ref:USA Today, CS

35

,lu&def;tpdk;&udk a':vm
15bDvD,Hacs;&ef k&Sm;vufcH
vuf&u
dS mvwGif Oa&myor*EiS hf pmcsKycf sKyq
f rkd rI &Sad om
aMumifh qEjyrIrsm;jzifh BuKH awGUae& aom ,lu&de;f orw,mEkukd
zpfcsfrSm Ekid if \
H pD;yGm;a&;tusyw
f nf; rsm;udkajzavQmEh idk &f eftwGuf
k&mS ;Ekid if x
H rJ S a':vm 15 bDv,
D aH cs;,l cGi&hf rnft
h jyif obm0
"mwfaiGUrsm;udk owfrw
S af ps;xuf 30 &mcdik Ef eI ;f avQmah ps;jzifh
0,f,cl iG &hf rnfjzpfaMumif; od&onf/
,lu&de;f orwonf&k mS ;ESihf ukeo
f ,
G rf pI mcsKycf sKyq
f &kd ef
qH;k jzwfcchJ sed rf pS jynforl sm;\ qEjyrIrsm; BuKH awGUae&um ,mEk
udkzpfcsfudk EkwfxGuf&efawmif;qdkrIrsm; &SdaecJhonf/ odkYaomf
orw,mEkuzkd pfcsfonfNy;D cJah om&ufyikd ;f wGifk&mS ;orwylwifEiS hf
aqG;aEG;Ny;D aemuf aiG;aMu;acs;,l&ef oabmwlnrD &I cJjh cif;jzpf
onf/
k&mS ;orwylwifu ]],lu&de;f pD;yGm;a&;jyem[m urmh
b@ma&;? pD;yGm;a&;jyemeJY qufpyfaew,f/ ,lu&de;f pD;yGm;
a&;tqifajyapzdkY aiGaMu;&if;ESD;jrKyfESHrIvkyfr,f/ a':vm 15
bDv,
D u
H akd cs;,lrv
I yk rf mS yg}} [k ajymqdck o
hJ nf/
xd k Y j yif k & S m ;Ek d i f i H u obm0"mwf a iG U rsm;ud k 1000
ukArDwmvQif a':vm 410 jzihf a&mif;ae&mrS ,lu&de;f xHoYkd
a':vm 268 jzihaf &mif;rnfjzpf onf/ ,lu&de;f rSm pD;yGm;a&;tcuf
BuKH ru
I kd ajz&Si;f Ekid &f eftwGuf a':vm 20 bDv,
D v
H akd Mumif;? k
&Sm;\ ulnrD rI mS tcuftcJrsm;udkajyvnfaprnf[korw,mEkukd
zpfcsu
f ajymonf/
ZMO:Ref;washington

You might also like