HERRI KIROLETAKO ESAPIDEAK

ETBko EMANALDIAK OINARRI HARTUTA

arloa
HARRI JASOTZEA HARRI JASOTZEA HARRI JASOTZEA HARRI JASOTZEA HARRI JASOTZEA HARRI JASOTZEA

zer
EKINTZAK

euskaraz
(altxaldia / harria...) zuzendu altxaldia eman = jasoaldia egin altxaldiak alde egin baleko altxaldi = jasoaldi on harria atera harria berdindu

gaztelaniaz
rectificar (la alzada) realizar una alzada = completar un levantamiento fallar la alzada alzada vlida = levantamiento vlido sacar la piedra = llevar la piedra nivelar la piedra

azalpena

adibidea

EKINTZAK

Aimarrek 15 jasoaldi eman zizkion zilindroari.

Altxaldia amaitu ezin.

EKINTZAK EKINTZAK

Txilbor aldean alde egin dit, eta ustela irten da.

EKINTZAK

Igandeko marka egiteko, abuztuaren erdialdera hasi nintzen probak egiten, gerrira ateratzeko. Aitari esan nion eskuekin ez heltzeko. Harria berdindu ondoren, neronek geldiarazi nuen bizkarrean. Zama handiko harriekin, berdindu ondoren, bota egiten da.

EKINTZAK

HARRI JASOTZEA

EKINTZAK

harria bizkarreratu = harria leporatu = harria bizkarrera ekarri harria bularreratu = bularrera ekarri harria gerriratu harria ipini = harria jarri

cargar la piedra al hombro = traer la piedra al hombro

HARRI JASOTZEA

EKINTZAK

subir la piedra hasta el pecho = traer la piedra al pecho llevar la piedra a la cintura colocar la piedra

HARRI JASOTZEA HARRI JASOTZEA

EKINTZAK EKINTZAK

arloa
HARRI JASOTZEA

zer
EKINTZAK

euskaraz
harria jiratu

gaztelaniaz
girar la piedra

azalpena

adibidea
Harria gerriraino eraman, jiratu... Bete-betean indarrean aritu beharreko momentua izaten da hori.

HARRI JASOTZEA HARRI JASOTZEA HARRI JASOTZEA

EKINTZAK

harria mugitu (zaio) harriak ihes egin = harriak eskapo egin kolpe

moverse la piedra = descolocarse la piedra escaparse la piedra de las manos golpe Harria altxatzeko mugimendua.

EKINTZAK

EKINTZAK

Aurreneko kolpean bularrera ekarri zuen harria, baina mugitu egin zitzaion, eta ezin izan zuen bizkarreratu. // 230 kilo, kilo dezente direnez, ahalegina egingo dugu hiru kolpe emanez, eta gero ongi berdintzen saiatu.

HARRI JASOTZEA HARRI JASOTZEA

EKINTZAK EKINTZAK

saio = saiakera ustel(a) atera = ustel(a) irten gerria gogortu

intento = tentativa fallar la alzada = realizar una alzada nula = realizar un intento fallido sufrir rigidez lumbar

Lehen jasoaldia ustela atera zitzaion, eta hutsetik hasi behar izan zuen. 300 kiloko harria jaso berritan ez naiz gai tabernan zutik denbora askoan egoteko. Gerria gogortu egiten zait berehala. Orduko harriak mazizoak ziren. Esku-zuloak, eta besterik ez zuten.

HARRI JASOTZEA

GORPUTZA

HARRI JASOTZEA HARRI JASOTZEA HARRI JASOTZEA

HARRIAK

esku-zulo = helduleku = koska harri esferiko = harri bola = harri biribil harri handi

asidero = agarradero = muesca de sujecin bola = piedra esfrica piedra grande

HARRIAK

HARRIAK

arloa
HARRI JASOTZEA

zer
HARRIAK

euskaraz

gaztelaniaz

azalpena

adibidea
Hiztegi Batuak errektangelu hitza txartzat emanda dauka. Horregatik harri laukizuzen erabiltzen hasi dira batzuk, baina oso gauza berria da.

harri koadro = harri errektangular

HARRI JASOTZEA HARRI JASOTZEA HARRI JASOTZEA HARRI JASOTZEA HARRI JASOTZEA HARRIAK HARRIAK

piedra rectangular

harri kopa harri kubiko = harri kubo harri txiki harri zilindriko = zilindro harri-ipintzaile = harri-jartzaile

copa piedra cbica piedra pequea piedra cilndrica preparador de piedras / preparadora de piedras

HARRIAK HARRIAK

LANTALDE A

Osaba ere harri jartzaile ezaguna izaki, asko dira Zelai Ederrera entrenatzera etortzen direnak.

HARRI TIRATZEA

EKINTZAK

arraste

1. arrastre. 2. superficie de arrastre

700 kiloko harriak arrastre gutxiago dauka 800ekoak baino; txikixeagoa da, eta errazago eramaten da, nahiz eta gainkargarekin pisua berdinduta egon.
Harri tiratzen, gorputzaren pisu osoa atzera bota.

HARRI TIRATZEA

EKINTZAK

eseri

sentarse

Eseri egiten bazara, atzean emandako kolpearekin, normalean harria etorri egiten da. Atzera etzateko eta harriari eusteko konfiantza handia behar duzu, eta ordu asko sartu. Nekearekin, joaten zara pausoa berdin ematera, baina gorputzaren balantza ez da iguala.

HARRI TIRATZEA HARRI TIRATZEA

EKINTZAK

etzan

echarse = tumbarse

Harri tiratzen, tiraldian gorputza atzerantz luzatuta indar egin. Probalariak gorputza aurreraatzera mugitu.

EKINTZAK

gorputzarekin balantza egin

balancearse = bascular

arloa
HARRI TIRATZEA

zer
EKINTZAK

euskaraz
hainbat harri irabazi

gaztelaniaz
ganar tantas piedras

azalpena
Harri tiratzen, ibilbideari zatia kendu, plazako hainbat errekarri pasatu. Harri tiratzen, probalekuko zoruko hainbat harri atzean utzi.

adibidea
Ederto hartu du buelta, eta zortzi harri irabazi ditu.

HARRI TIRATZEA

EKINTZAK

hainbat harri pasatu

recorrer tantas piedras

Galtzada-harriak daude, eta harria mugitzean ikusten dugu zenbat mugitzen duen: 3-4 harri pasatzen ditu. Geldi-geldi joan behar duzu: harri txikiekin ibili, harri handiekin ibili, eta eroaten ikasi. // Harria asko eroaten dau Urpek. hobeto zihoan bestaldean.

HARRI TIRATZEA

EKINTZAK

harria eroan = harria ekarri

llevar la piedra = arrastrar la Harri tiratzen, harria behar bezala piedra mugitu.

HARRI TIRATZEA HARRI TIRATZEA

EKINTZAK

harria korritu = harria correr la piedra joan harria libratu = harriak libratu = harria atera librar la piedra = soltar la piedra

Harria probalekuan aurrera mugitu. Harriak gehiago heltzen zion toki batean, eta Harri tiratzen, kolpearekin harria mugitu.

EKINTZAK

Plaza txarra zegoen, harriak ez zuen libratzen. // Mutil altuak aurrean jartzen dira, errazago libratzen delako harria. // Itzainak saiatu ziren, baina idiek ezin izan zuten harria atera. Hobe izaten da 5-10 segundo hartzea, eta gorputzaren arnasari buelta eragin, gero harria menderatzeko. Egun batzuetan harriak gehiago heltzen dizu arrasterako. // Zenbat eta lurra bustiago, orduan eta gehiago heltzen dio harriak.// Batzuetan pasetan da, emon gura, eta harria inkauta. Berrobin, 8 mutil hasi dira aurten harrian; harri tiraka hasi dira.

HARRI TIRATZEA

EKINTZAK

harria menderatu

dominar la piedra

Harria nahi bezala erabili.

HARRI TIRATZEA

EKINTZAK

harriak heldu = harria agarrarse la piedra inkatu = harria itsatsi

Harriak behar beste korritu ez probalekuan.

HARRI TIRATZEA

EKINTZAK

harrian jardun = harri-tiraka jardun

dedicarse al arrastre de piedras

arloa
HARRI TIRATZEA

zer
EKINTZAK

euskaraz

gaztelaniaz
mover oblicuamente, arrastrando la piedra ahora hacia un lado, ahora hacia el otro doble golpe

azalpena

adibidea
Lau mila kiloko harriarekin ikusita nagok probak. Orduan izaten zuan arrada txiki bat egin, eta gero hausian untze bi egin eta proba irabazi.

hautsian mugitu = hautsian atera

HARRI TIRATZEA EKINTZAK

kolpe bikoitz

Harri tiratzen, harria altxatu, eta, jausi aurretik, bigarren tirakada eman. Oso kolpe nekagarria da. Harri tiratzen, harria mugitzeko tirakada eman.

HARRI TIRATZEA HARRI TIRATZEA

EKINTZAK

kolpea eman

dar un tirn = dar un golpe

Pastel esaten deutso Santxok, hor txarrago dagoelako; hor kolpea emon behar jako ikaragarri. Teknika, hasieran eta amaieran, ez da berdina: probalariak konturatu egin behar du kolpea jaitsi egiten zaiola.

EKINTZAK

kolpea jaitsi

debilitarse el golpe = perder Kolpearen indarra murriztu. golpe

HARRI TIRATZEA HARRI TIRATZEA HARRI TIRATZEA HARRI TIRATZEA HARRI TIRATZEA HARRI TIRATZEA

EKINTZAK

pauso luzean ibili / pauso laburrean ibili

marchar a paso corto / marchar a paso largo Harri tiratzen, taldekideek oina batera bota.

EKINTZAK

pausoa berdin eman coordinar el paso

Nekearekin, joaten zara pausoa berdin ematera, baina gorputzaren balantza ez da iguala. Ondo ekin diote, baina nekearekin pausoa laburtu zaie.

EKINTZAK

pausoa laburtu sakatu untzea egin = plaza egin ustel egin

acortar el paso apretar = tirar con intensidad Harriari tirakada eman.

EKINTZAK

Sakatzeko esan dio botileroak.

EKINTZAK

cubrir un clavo = hacer una Probalekuaren luze bat egin. plaza hacer ustel = salirse de la plaza Probalekuan, harria arrastotik kanpora atera. Ustel eginez gero, irtendako lekuraino eraman behar da berriro.

FALTAK

arloa
HARRI TIRATZEA

zer
GORPUTZA

euskaraz
kolpe faltan egon

gaztelaniaz

azalpena

adibidea
Aurten moteltxo dabil, kolpe faltan edo.

estar falto de golpe = faltarle Indarrez urri egon. golpe = faltarle fuerza tener un golpe poderoso = tener buena tirada piedra abujardada = piedra trabajada trasera de la piedra arrastre de piedra por hombres / mujeres Kolpe gogorrak jotzen dituena. Forma emandako harria. Harriaren atzea.

HARRI TIRATZEA HARRI TIRATZEA HARRI TIRATZEA HARRI TIRATZEA

GORPUTZA

kolpe handiko (emakumea...) izan harri landu harri-ipurdi gerri-proba = gizonproba / emakumeproba

HARRIA

HARRIA

Harria irtenez gero, lehengo markara eroan behar da, eta irten den lekuan ipini harriaren ipurdia.

KIROLA

Harri-tiratze dema. Bakarkakoari, Izazpi emakume-probako taldeak Markinako gerri-proba ere esaten zaio. Denok-Bat gizon-probako taldearekin neurtuko Tradizioz, gizon-proba edo gizon- ditu indarrak. dema esan izan zaio kirol modalitate honi. Izen hori emakumeentzako baztergarria izanik, giza proba bultzatu da. Egokiago deritzogu harri-tiratze esapideari. Abereen edota gizakien arteko indar-proba, dirua jokoan duena. Abereek edo gizakiek probarria narras eramatea.

HARRI TIRATZEA

KIROLA

harri-apustu

apuesta de levantamiento de piedra / apuesta de arrastre de piedra arrastre de piedra

HARRI TIRATZEA

KIROLA

harri-tiratze

Hamar laguneko mutil kuadrillak irabazi zuen Zaldibian harri tiratze desafioa. Lazkaomendiko harriarekin (760 kilo ingurukoa), Roman Elosegi itzainaren idi parearekin neurtu zituzten indarrak.

HARRI TIRATZEA

LANTALDE A

erlojero

relojero / relojera

Erlojuaren ardura duena. Esaterako, taldekako harri-tiratze probetan, taldearen denborak zaintzen dituena.

arloa
HARRI TIRATZEA HARRI TIRATZEA HARRI TIRATZEA HARRI TIRATZEA

zer
PLAZA

euskaraz
arrasto plaza arina = plaza erraza

gaztelaniaz

azalpena

adibidea
Arrastotik oso hurbil dabil Urpe, beti arrisku txiki horretan. // Idiak ez dira arrastora iritsi.

franja exterior del probadero Plazaren ertza. plaza ligera Harriak erraz korritzen duen probalekua. Harria mugitzeko nekeza den probalekua. Probalekuaren luzera. Bizkaian untze esaten da, eta gainerako herrialdeetan, plaza. Inon ez da iltze esaten. Probalekuaren laurdena. Plazako lurrean, harrizko marra batez markatuta dago. Santxoren esaera, kolpe handiagoa eskatzen duen tartea izendatzeko. Idi probetan, uztarria eta adarrak lotzeko larruzko uhala. Pertika eta uztarria lotzeko zotza.

PLAZA

PLAZA

plaza astuna = plaza plaza pesada zaila untze = plaza clavo = plaza

Plaza errexetik zailera egin degu, eta kroskekin, gainera. Hiru untze eta hiru laurden egin ditu.

PLAZA

HARRI TIRATZEA

PLAZA

zinta

cinta

13 zinta egin ditu; hau da, hiru plaza eta laurden bat. Pastel esaten deutso, hor txarrago dagoelako; hor kolpea emon behar jako ikaragarri.

HARRI TIRATZEA

PLAZA egoera

pastel egon

estar apelmazado

HARRI TIRATZEA HARRI TIRATZEA HARRI TIRATZEA

TRESNAK

hede larako = gurzotz = ziri harri-tiralari

correa = cornal clavija

TRESNAK

KIROLARIA

tirador / tiradora = Harri-tiraka aritzen dena. arrastrador / arrastradora de piedra berciano pirenaico terreo Abelgorri arraza, Bierzo aldekoa. Abelgorri arraza. Abelgorri arraza. Gorbeia inguruan, bertoko behia esaten zaio.

IDI PROBAK IDI PROBAK IDI PROBAK

IDIAK IDIAK IDIAK

bertziano piriniar terreinu

arloa
IDI PROBAK

zer
IDIAK

euskaraz
tudanko

gaztelaniaz
tudanco

azalpena
Abelgorri arraza. Baserritar batzuek durango esaten diote, nahiz eta jatorriz Kantabria aldekoa izan. Abereak bideratu.

adibidea

IDI PROBAK IDI PROBAK

EKINTZAK EKINTZAK

(idiak...) gobernatu

gobernar (los bueyes...)

(idiei) errespetua jarri imponerse (a los bueyes)

Indar aldetikan, gizonak eta emakumeak ez gera berdinak izango, baina idiei errespetua berdinberdin jartzen diegu.
Akuiluarekin zirikatu. Harria mugitu. Idiak atzera egin. Idiari atzera eragin. Jeurt hitza erabiltzen du akuilariak idiei atzera eragiteko. Zaldi eta astoekin, so edo iso. Martxan hasteko, berriz, tira esaten zaie idiei, eta arre zaldi ganaduari. Idi proba irabazi.

IDI PROBAK IDI PROBAK

EKINTZAK EKINTZAK

akuilatu = kinatu harria ibili = harria erabili jeurt egin jeurt eragin

aguijonear mover la piedra recular hacer recular

Ez genekien idiek harria ibiliko zuten ala ez.

IDI PROBAK IDI PROBAK

EKINTZAK EKINTZAK

IDI PROBAK

EKINTZAK

manta irabazi = manta atera proban ibili uztartu zarrada enkatxo

ganar la competicin de bueyes = conseguir la manta dedicarse al arrastre de piedras uncir arranque = arrancada encacho = encachado

IDI PROBAK

EKINTZAK

Harri tiratzen jardun. Aberea uztarrian lotu. Tirakadan harria mugitzea. Errekarriz egindako probalekua.

IDI PROBAK IDI PROBAK

EKINTZAK EKINTZAK

Kontuz, eurok be zarradak eragiten deutsiez harriari.

IDI PROBAK

EREMUA

arloa
IDI PROBAK

zer
HARRIA

euskaraz
palatarri = harri baldar idi eskuin idi ezker idi-pare proba-idi uztarri

gaztelaniaz
piedra irregular buey diestro buey zurdo pareja de bueyes buey de competicin yunta

azalpena
Formarik gabeko harria. Eskuinean uztartzen den idia. Ezkerrean uztartzen den idia. Ikusi uztarri.

adibidea

IDI PROBAK IDI PROBAK IDI PROBAK IDI PROBAK IDI PROBAK

IDIAK IDIAK IDIAK IDIAK IDIAK

Uztartuta dagoen aberea edo abere-parea. Hiruko uztarriak ere egoten dira. Abere gaztea, plazara atera gabea. Urtebete aritzen dira kintopeko mailan. Harri-probetan aritzen dena. Ikusi harri-tiralari. Ikusi itzain. Abereek plazan utzitako gorotzak batzeaz arduratzen dena.

Probak ez ziran egiten danak batera. Igual eguerdian buztarri bi, eta arrastian beste bi.

IDI PROBAK

IDIAK

kintopeko (idi, zaldi...) probalari = probagin pekorotz-batzaile itzain = akuilari = idigobernatzaile

(buey, caballo...) kintopeko

IDI PROBAK

LANTALDE A LANTALDE A LANTALDE A

probalari basurero = recogeboigas

IDI PROBAK

IDI PROBAK

carretero = arreador / Proban ari diren abereei laguntzen arreadora = boyero / boyera dien pertsona. Itzain idiprobetarako bakarrik erabil daiteke. Gaztelaniaz, bereiztu egiten dute boyero (aurretik doana) eta arreador (atzetik doana). Euskaraz, itzain esaten da oro har, eta Bizkaiko leku askotan, karreteru. sobrecarga Ganadu-probetan, abereen pisuak Idi txikerrei karga botatzen zaie, pisua berdintzeko. berdintzeko harriari eransten zaion karga.

IDI PROBAK

LEHIA

gainkarga = karga

arloa
IDI PROBAK

zer
LEHIA

euskaraz
ganadu-proba = abere-dema plaza = karraju probaleku = demaplaza akuilu

gaztelaniaz
prueba de arrastre con ganado carrejo probadero aguijn = pincho

azalpena
Idi, asto edo zaldiekin egiten den arraste-dema. Probalekuan, idiek ibili beharreko eremua.

adibidea

IDI PROBAK

LEKUA

IDI PROBAK

LEKUA

IDI PROBAK

TRESNAK

Idiak xaxatzeko makila eztenduna. Pertika ere esaten zaio. Harri-probetan erabiltzen den harria. Uztarri-idiei bekokian ipintzen zaien larru zatia. Uztarriarekin minik ez hartzeko, idiei bekoki aldean ipintzen zaien ardi-larrua. Probalekuaren egoera aztertu, argia erabilita.

IDI PROBAK

TRESNAK

dema-harri = probarri piedra de arrastre kopetako uztar-estalki = uztarri-larru kriseilua pasatu nardai / lardai = pertika = nardaka frontera = frontil piel de cordero

IDI PROBAK

TRESNAK

IDI PROBAK

TRESNAK

IDI PROBAK

TRESNAK

pasar la candileja prtiga = timn

IDI PROBAK

TRESNAK

Ikusita nago idia nardaiatik askatu eta plaust, Idien uztarria eta probarriaren katea lotzeko makila. Leku lurrera hilda. // Idia nardaian uztartu, eta nardaia batzuetan, bereiztu egiten da harriari. pertika (luzeagoa, gurdia lotzekoa) eta nardaka edo garratxu (laburragoa, idi-probetan erabiltzen dena).
Abereak probarrira lotzeko egurrezko tresna. Uztarria pertikara lotzen da, eta pertika, harriaren katera.

IDI PROBAK

TRESNAK

uztarri

yugo

Buztarri txikerrak hobeak dira, idien indarra batu egiten dalako; zenbat eta batutxuago, hobeto.

arloa
IDI PROBAK

zer
TRESNAK

euskaraz
zapa

gaztelaniaz
melena

azalpena
Idien kopetakoan ipintzen diren borla eta apaingarriak. Euliak uxatzeko eta eguzkitik babesteko dira.

adibidea

HARRI ZULATZEA HARRI ZULATZEA SEGA

KIROLARIA K TRESNAK

harri-zulatzaile = barrenatzaile laztabin

barrenador / barrenadora barrena Harri-zulatze probetan erabiltzen den burdinazko barra. Landa, soroa.

BELARRA

belagai = belaze = prado = herbazal = campa belartza belarketa = belartza cantidad de hierba

SEGA SEGA

BELARRA BELARRA

Irailean, belarketa handirik ez dago.

karga handiko saila / parcela pesada / parcela karga txikiko saila ligera maila = sare hilera = cambada (Karrantza) Sailean ebakitako belar ilara.

SEGA

BELARRA

Ez du belarra mailatik ateratzen: hor ebakitzen du, eta hor uzten du. Indarraren seinale izaten da maila handi samarra hartzea.// Maila estuagoa edo zabalagoa ematen badezu, ez da segakera berdina.

SEGA

BELARRA

maila handi = maila hilera amplia / hilera zabal / maila txiki = estrecha maila estu zirrindara = zerrenda franja Ebaki gabeko belar ilara.

SEGA

BELARRA

Maila berdintsutan neurtuz gero, bentaja handia da. Bestela, azkenean zirrindara bat utzi, eta hori maila bat gehiago da. Belar errean ari dira: bel-beltza dago azpitik. Segalariak ez du beti belar txikietan ibili behar. Belarra handiago dago hor behean. Belarra nahiko polita dauka, jaikia.

SEGA SEGA

BELARRA egoera BELARRA egoera BELARRA egoera

belar erre

hierba quemada

Izotzak erasandako belarra.

belar handi / belar hierba alta = hierba crecida / txiki hierba baja belar jaiki = belar hierba tiesa = hierba erguida tente = belar zuti

SEGA

arloa
SEGA

zer
BELARRA egoera BELARRA egoera BELARRA egoera BELARRA egoera BELARRA egoera BELARRA egoera BELARRA egoera BELARRA egoera

euskaraz
belar nahasi

gaztelaniaz
hierba revuelta

azalpena

adibidea
Belarra nahasita zegoen: belar batzuk alde batera, eta besteak bestaldera etzanda. Saila samur dagoen tokira iritsi da. Karga handia dago sail honetan, baina belar zaila.

SEGA

belar samur = belar hierba tierna erraz = belar goxo belar zail = eman hierba difcil de cortar beharreko belar belarrak ez izan bibelar motots aitzakiarik estar la hierba en perfectas Belar egokia izan. condiciones hierba de segundo corte penacho Bigarren ebakialdiko belarra.

SEGA

SEGA

SEGA SEGA

Jo barik gelditutako belar multzoa. Sailak begiratu, eta ez zegoen esaterik: Honek

motots bat uzten du kolpero.

sator-lur = satagin-lur terreno de toperas txitxare-lur Sataginak edo satorrak harrotutako Denean zegoen txitxare lurra. Satain pixkat ere lurra. bazegoen. Belarraren azpian sega kamusten duen lurra dagoenean esaten da.

SEGA

SEGA

Belarra oso goxoa zegoen, baina sega kamustu egiten zen. Eta hori zen azpian txitxare lur hori zegoelako. Txindurri-lur batzuk baziren hasieran, baina ondorenean zorua ona zen. Karga baino gehiago, bueloa du horko belarrak. Belar altua da, ziri belarra. Asteasuko batek esan omen zuen: Belar honetan bi maila bota behar ditut, segarik aldatu gabe.

SEGA

BELARRA egoera BELARRA egoera EKINTZAK

txindurri-lur ziri-belar

terreno de hormigueros hierba de tallo duro

Lur solte eta lehorra. Belar hazia, zurtoin sendokoa. Sail edo maila osoa ebaki.

SEGA

SEGA

(saila, maila) completar (la hilera, la mendean hartu = parcela) bota = pasatu aitzurkada azadazo

SEGA SEGA

EKINTZAK EKINTZAK

Segarekin emandako kolpe txarra.

akastu = hagina egin hendir(se) el filo = mellar = estragar

arloa
SEGA

zer
EKINTZAK

euskaraz

gaztelaniaz

azalpena
Ebakia goitik eman.

adibidea

azaletik ari = gainetik cortar superficialmente = ari = goitik ari cortar de arriba azpitik ari = behetik cortar profundamente = ari = hondotik ari = cortar de abajo zoru-zorutik ari belar-pisaketa belar-pisatze belarra ibili = pesaje de la hierba

SEGA

EKINTZAK

SEGA

EKINTZAK

SEGA

EKINTZAK

manejar (cierta cantidad de) Belar kantitate jakin bat ebaki. hierba apilar la hierba

Ikusten da belarra dexente ibiltzen duela, dexente ebakitzen duela.

SEGA SEGA SEGA

EKINTZAK EKINTZAK EKINTZAK

sortak egin

belarraren eran ebaki segar a favor belarraren ebaki kontra segar a la contra dejar mucha hierba tirar de lumbares Belarra gainetik ebaki. Gerri-lana egin. Saila soildu, belarra hondotik ebakita. Sega-kolpea oker eman. Kodainaren gune pikatua: alde fin eta zorrotza.

SEGA

EKINTZAK

berde utzi / gelditu gerriari tira egin

Kanflankak berdeago uzten ditu sailak, goragotik ari da jotzen.

SEGA SEGA

EKINTZAK EKINTZAK

gorritu = gorri utzi / cortar a ras = dejar la tierra gelditu a la vista kolpea galdu perder un golpe = fallar un golpe

Urkik ebakitako sailak gorriago gelditzen ari dira.

SEGA

EKINTZAK

SEGA

EKINTZAK

pikadura = zorroztura picado

Pikatze txapelketetan, pikaduraren zabaltasuna eta fintasuna baloratzen da. // Harria pikadurari ez zaio gehiegi heldu behar; bestela, pikadura azkar jaten da.

arloa
SEGA SEGA

zer
EKINTZAK EKINTZAK

euskaraz
pikaldi bizar picado

gaztelaniaz

azalpena

adibidea
Bi-hiru ordu irauten du pikaldi batekin. Segarria pasatzeko, pultsua behar da. Berdinberdin pasa behar da, bestela bizarra ateratzen zaio alde batera. Nik ez nuen fundamentuzko segarik, eta hark jarri zidan sega.

rebaba = rebarba

SEGA

EKINTZAK

sega jarri sega moteldu kamustu = moztu

preparar la guadaa = desafilarse la guadaa = embotarse el filo Zorroztasuna galdu. Ikusi: sega sendotu. Ingudea eta mailua erabiliz, kodainaren ahoa landu. Ahoaren zorroztasuna galdu.

SEGA

EKINTZAK

Moteldu ahala zorroztu egin behar da sega. Nire sega oso erraz mehetzen zen, kolpe txikiekin. Sega sendotzen danean, harrituta be ez jok balio: pikau egin behar dok orduan. Batzuk sega moztuak arraizten ari dira; beste batzuk, pikatzen. Sega berria arraiztuta hartzen duzunean, nabaritu egiten da. Nazioarteko erako segakera arnasa laburrekoa izaten da. // Nere postura aldapako segakera da, eskubiko hanka aurretik. Amaitzear da segaldia.

SEGA

EKINTZAK

sega pikatu = sega picar la guadaa mehetu sega sendotu = sega engordarse el corte loditu sega zorroztu = sega afilar la guadaa = sacarle arraiztu = harritu = filo ahoa atera = ahoberritu segakera modalidad de siega

SEGA

EKINTZAK

SEGA

EKINTZAK

Segari zorroztarria pasatu.

SEGA

EKINTZAK

SEGA SEGA

EKINTZAK EKINTZAK

segaldi segan egin kodainan egin

siega = accin de segar = segar a guadaa Sega harritu.

SEGA

EKINTZAK

segari harria pasatu pasar la guadaa por la = sega harriarekin piedra pasatu

arloa
SEGA

zer
EKINTZAK

euskaraz
segitu = pasatu

gaztelaniaz
avanzar = seguir

azalpena
Sailean aurrera egin.

adibidea
Ari da segitzen, baina kilo biltzen ez da behar bezala ari. Segitu nahiak hori ekartzen du batzuetan. // Metroak pasatzen bai, baina kiloak juntatzen ez da ari.

SEGA SEGA

EKINTZAK EKINTZAK epaia

sortak egin (sega) libratu kolpea libre eman

apilar la hierba = librar la guadaa

Ebakitako belarra pilatu. Sega atera.

Maguregi belar berdean ari da, baina ez dakit ondo libratzen duen. // Txitxare lurra segan pegatzen da, eta ez du uzten sega kolpe bat libre entregatzen. Beso luzea ona da belarraren bila joan, maila handia eramateko eta entregatzeko. Kolpea botatzen ondo ari da. Kolpeak txikiak direnean, gehiago bota behar dituzte. Sarreran ez du lurrik behar bezala jotzen. Lizasok sarrera oso axaletik ematen dio. Sega zorrotzak hasi dira zarrastadak egiten.

SEGA

EKINTZAK epaia EKINTZAK epaia EKINTZAK epaia EKINTZAK epaia EKINTZAK epaia

belarraren bila joan kolpea bota sarrera sarrera eman sega-kolpe segakada zarrastada segaz jo zabal ari sail

alcanzar la hierba dar un golpe de guadaa entrada (del golpe de guadaa) iniciar el golpe = dar entrada = golpe de guadaa = segar segar con amplitud parcela

Sega-kolpeko lehenengo mugimendua. Belarra ebakitzeko, sega-kolpea eman. Sega-kolpearen hasiera. Sega-kolpea hasi.

SEGA

SEGA

SEGA

SEGA

SEGA SEGA SEGA

EKINTZAK epaia EKINTZAK epaia EREMUA

Ebaki. Ondo aritu, maila handia hartuz. Segalari bakoitzari dagokion belar eremua.

Lizasok maila bat gehiago jota dauka.

SEGA

GORPUTZA

beso-lan

trabajo de brazos

Beso hutsez aritzea, gerriarekineta lagundu gabe.

Lizaso asko ari da beso lanean.

arloa
SEGA

zer
LANTALDE A LANTALDE A

euskaraz
belar-biltzaile belar-batzaile kontrajuez

gaztelaniaz
= rastrillero = recogedor de hierba contrajuez

azalpena

adibidea

SEGA

Belar biltzen sei lagun aritzen dira: 3 eskuarearekin, 2 baskulan eta beste bat sortak egiten. Gero aparte daude zorroztailea, jueza eta kontrajueza.

SEGA SEGA

LANTALDE A LANTALDE A LANTALDE A LEHIA LEHIA

sega-jartzaile zorroztaile pikatzaile azpi-segalari kilotan aurrera joan

preparador de guadaa = afilador Belarra azpitik ebakitzeko joera duen segalaria. aventajar en peso Atzean gelditu, eremuari dagokionez. Aurreratu, eremuari dagokionez.

SEGA

SEGA SEGA

sailez / sailetan retrasarse en parcela atzera egon sailez / sailetan aventajar en parcela aurrera etorri sega-joko proba = sega- competicin de siega = competicin de segalaris

Rato txarrak pasatzen ditu ikustean sailetan atzera dagoela.

SEGA

LEHIA

SEGA

LEHIA

SEGA

LEHIA

x mailaren / x sailen aventajar en x parcelas abantaila eskuare = arrastelu = rastrillo eskutila gozo hagin = koska temple mella en el corte Altzairuaren gogortasuna. Segaren ahoko akatsa.

2 maila terdiren bentaja zuen, eta bat jan dio.

SEGA

TRESNAK

SEGA SEGA

TRESNAK TRESNAK

Gozo oneko kodaina. Sega goizean pikatzen da ondoen. Ez zaio haginik atera behar.

arloa
SEGA

zer
TRESNAK

euskaraz
ingude arku pikamailu(ak)

gaztelaniaz
yunque portera herramientas de picado

azalpena
Pikatzeko, segaren azpian ipintzen den burdina. Pisua eskegitzeko egitura. Ingudea eta sega-mailua, biak batera.

adibidea

SEGA SEGA

TRESNAK TRESNAK

SEGA

TRESNAK

sega = kodaina = guadaa = dallo (Enkarterri) dailu sega-poto = opots titi colodra bulto Zorroztarria gordetzeko ontzia. Segaren xaflako konkorra.

SEGA SEGA

TRESNAK TRESNAK

Oker txikia nahikoa izaten da segari konpondu ezinezko etena edo titia egiteko.

SEGA

TRESNAK

zorroztarri = arraitz = piedra de afilar = pizarra segarri (Enkarterri) aho = zorbatz aztal orpo = orkatila corte = filo = taln

Kodaina zorrozteko harria. Ebakitzen duen aldea. Segaren xaflako alderik zabalena, kirten aldekoa.

SEGA SEGA

TRESNAKatalak TRESNAKatalak

Mailuarekin ateratzen zaio segari ahoa. Joakinek punta beherantz sartzen duela ematen du, baina segituan orpoa jartzen dio, eta, bere eran, asko egiten du segan.

SEGA

TRESNAKatalak

bizkar

lomo

Segaren xaflan, ahoaren kontrako aldea; hau da, ebakitzen ez duen aldea. Kirtena xaflara lotzeko pieza. Kirtenaren heldulekua. Segaren makila. Eraztuna estutzeko ziria.

SEGA SEGA SEGA SEGA

TRESNAKatalak TRESNAKatalak TRESNAKatalak TRESNAKatalak

eraztun = uztai eskutila = eskutoki kirten = gider txabeta = doru

anillo = argolla manija = agarradero mango = astil chaveta

arloa
SEGA

zer
TRESNAKatalak EKINTZAK

euskaraz
xafla ahoa jan belarra pisatu asentua izan hoja

gaztelaniaz

azalpena
Kodainaren burdinazko pieza mehe eta zorrotza. Behar bezala zorroztu ez, kodaina aho barik uzteraino.

adibidea

SEGA

gastar demasiado el filo = pasarse de afilada pesar la hierba = realizar el pesaje

SEGA

EKINTZAK

SOKATIRA

EKINTZAK

estar bien asentado = estar Egonarria izan sokan; altueran bien colocado eroso egon.

Ibarrak asentu gehiago du, ondo eusten die ezpeletarrei. Ezpeletarrek beti mugimenduan tiratzen dute. Nuarbek bi talde sokaratu zituen 2002ko txapelketan. // Getxok beste talde bateko tiralari bat sokaratu du. Postura mantentzea, horixe da inportanteena, astotu gabe.

SOKATIRA

EKINTZAK

sokaratu = sokan sartu

entrar / poner en la cuerda = participar en la tirada

SOKATIRA

EKINTZAK

astotu
SOKATIRA EKINTZAK

recurrir a la fuerza bruta salida aguante = permanencia Tiraldiaren hasiera.

aterera = irteera atxikimendu = egonarri = iraun = luzapen batera jo defentsako postura elkar hartu

Hasieran Ibarraren alde egin du sokak. Horrek esan nahi du atereran erne dabiltzala. Indarra behar dugu eta atximendua. Kapable izan behar dugu 5-6 minutu atxikitzeko sokan..

SOKATIRA

EKINTZAK

SOKATIRA

EKINTZAK

tirar al unsono = tirar coordinadamente postura de defensa compenetrarse

Tiralari guztiek batera tiratu.

SOKATIRA SOKATIRA

EKINTZAK EKINTZAK

Taldekideen arteko koordinazioa landu.

Ari gara pixkanaka elkar hartzen.

arloa
SOKATIRA

zer
EKINTZAK

euskaraz

gaztelaniaz

azalpena
Alde biek tiraka eutsi, ez hona eta ez hara.

adibidea
Bost minutu luze egin dute elkarri eusten.

elkarri eutsi = zeinek permanecer gehiago iraun egon

SOKATIRA

EKINTZAK

erasoa jo = bulta eman erasoko postura

atacar postura de ataque Atseden eman.

SOKATIRA SOKATIRA

EKINTZAK EKINTZAK

eskuari arnasa eman dar un respiro a la mano

Eskua zabaldu eta ez dio ondo eusten; apoio bat behar du arnasa emateko esku horri. Lan egiten da asko geldi egonean, zuloan hankak mugitzen, mugitzen...

SOKATIRA

EKINTZAK

geldi egonean lan egin

acomodar el suelo

Sokan geldirik egonda, tiralariek lurra egokitu.

SOKATIRA

EKINTZAK

goma berotu hankak sartu = katigatu

calentarse la goma apuntalar los pies = clavar los pies = afianzarse

Jardunaren poderioz gomak itsaskortasuna galdu. Tiralariek hankak kokatu, lurrean zuloa eginez.

SOKATIRA

EKINTZAK

Ezkerraldean hobeto katigatzen da; hobeto sartzen dira hankak. // Guk ez dugu ondo katigatzen hasieran, lur berritan. Eutsi egingo diote apur bat indarrak murriztu arte, eta gero irten..// Oraintxe irten da Goiherri: denak batera, denak hanka pauso berdinean.

SOKATIRA

EKINTZAK

irten = atera

salir = atacar = arrancar

Erasoa jo.

SOKATIRA SOKATIRA

EKINTZAK EKINTZAK

kolpe = tirakada kolpea eduki

golpe = tirada tener golpe Tirakada emateko indarra izan.

Kolpea badauka Mutrikuk, baina Goiherrik altueran oso ondo eusten dio.

arloa
SOKATIRA

zer
EKINTZAK

euskaraz
kolpea eman = tirakada eman kolpea gelditu = kolpea moteldu lerroan egon lurra markatu luzeko tiraldi = tiraldi luze narras ipini = arrastaka eraman

gaztelaniaz
atacar = dar un tirn

azalpena

adibidea
Kolpe handia eman du Ibarrak, eta bertan metro bat eraman dio Abadiori. Ikusten da nola Ibarrakoek kolpea belaunekin gelditzen duten. Oso lerroan dago Goiherri. Tiraldi batzuk egiten direnean, lurra berez markatzen da. Luzeko tiraldietan asko joaten da, asko joaten dira indarrak.

SOKATIRA

EKINTZAK

parar el golpe = amortiguar Belaunekin, aurkarien tirakadaren el golpe = aguantar el golpe indarra murriztu. = sujetar estar alineado marcar la tierra

SOKATIRA SOKATIRA

EKINTZAK EKINTZAK

SOKATIRA

EKINTZAK

tirada larga arrastrar = llevar a rastras Aurkaria arrastaka eraman.

SOKATIRA

EKINTZAK

Hasi eta berehala ipini dituzte narras.

SOKATIRA

EKINTZAK

oinak pausatu pisuan sartu

colocar los pies entrar en el peso

Oinak ondo kokatu, goman edo lurrean. Kategoriari dagokion pisuaren barruan egon.

SOKATIRA

EKINTZAK

Ez da erraza pisuan sartzea: 8 lagun 640an sartu behar da.

SOKATIRA

EKINTZAK

pisura joan posizioa zuzendu

pesarse = pasar por la bscula corregir la posicin

Pisatu.

SOKATIRA

EKINTZAK

Hasi dira apurtxo bat gora igotzen, bakoitza bere posizioa zuzentzen. Sokatiran, garrantzitsua da hasieran erne egotea. Hasieratik egon behar da posturan.

SOKATIRA

EKINTZAK

posturan egon

cuidar la postura = permanecer en la posicin adecuada

arloa
SOKATIRA

zer
EKINTZAK

euskaraz
presioa egin = presioa sartu soka eraman = soka ekarri = tiralariak eraman soka ipini

gaztelaniaz
hacer presin llevar = traer

azalpena

adibidea
Sokatira ez da indar kontu hutsa, presioa sartzen jakin behar da. // Presio latza sartzen dute.

SOKATIRA

EKINTZAK

Soka norberaren aldera eraman.

Lehenengo kolpean metro bat eraman dio. // apurtarren kolpeari eutsi diote Sokarrikoek, eta eurak hasi dira kontran ekartzen. Mutrikuk oso ondo ipinita dauka soka. Oso lerroan dago. Sokaren ongi tiratzeko, talde osoak behar du andan plantatu, gorputza gibelerat emanez, etzanik kasirik, gero manatzaileak erranen du noiz tira, noiz atxik edo laxa, eta azkenian noiz eman azken bulta, kontrarioak 2,50 metrotan aintzinerat ekarrarazteko.

SOKATIRA

EKINTZAK

alinear la soga

Soka lerrokatu.

SOKATIRA

EKINTZAK

soka laxatu

aflojar la cuerda

SOKATIRA

EKINTZAK

soka urkatu

rodear la soga

Soka osoan inguratu, esku osoarekin.

Esku handiek eta atzamar luzeek soka urkatu egiten dute; hobeto oratzen diote.

SOKATIRA

EKINTZAK

sokak norbaiten alde dominar la tirada egin sokan egon / jarri / sartu...

Taldeak bere aldera eraman soka.

SOKATIRA

EKINTZAK

colocarse / posicionarse en Sokari heldu(ta egon). Barruan la soga egon ere esaten da.

Goiherri hobeto sartuta dago sokan. Erosoago dago sokan. // Entrenatzaileak semea barruan dauka, tiratzen.

SOKATIRA

EKINTZAK

sokan eutsi = sokan atxiki

aguantar la tirada

Soka tenkatuta iraun.

arloa
SOKATIRA

zer
EKINTZAK

euskaraz
sokan ibili

gaztelaniaz
practicar la sokatira

azalpena
Sokatiran jardun.

adibidea
Urte asko dabiltza sokan.

SOKATIRA

EKINTZAK

sokan mugitu

descolocar(se) = perder la posicin

Hartutako lekua galdu edo galarazi.

Kolpe horrek sokan mugitu du Goiherri.

SOKATIRA SOKATIRA

EKINTZAK EKINTZAK

sokara bihurtu taldea gogortu = taldea indartu tiraldi tiraldia kendu = tiraldia irabazi = tiraldia lapurtu tiratu = tira egin = jo

girarse hacia la soga reforzar el equipo tirada robar la tirada = ganar la tirada tirar = atacar

Gorputza soka alderantz jarri.

Taldea gogortuta dago, bi tiralari aldatuta.

Neurketako saio bakoitza.

SOKATIRA SOKATIRA

EKINTZAK EKINTZAK

Tiraldi guztiak kentzeko asmoarekin atera dira.

SOKATIRA

EKINTZAK

Sokari tira egin, eraso.

Gu baino hobeak dira indarrean. Guk luzapena badugu, eta horregatik nahi izan dute lasterrago guri tiratu. Ekipoak 570 kilo baino gehiago ez ditu egiten ahal. Eskailera mailak markatuago, indarra hobeto egiteko aukera dago. Ezbaia badago alde baten edo bestean; hori beti da erraztasuna.// Tiraldi honetan ikusiko dogu sokak badaukan alderen bat alderdi batera. Ekipoak bardintsuak dira, eta aldeak zerikusi handia dauka. Lur berritan baino indar gehiago egiten da zuloak eginda daudenean.

SOKATIRA SOKATIRA

EKINTZAK EREMUA

x kilo egin eskailera(-maila)

pesar = alcanzar X kilos escalera desnivel en el terreno

Pisatu. Tiralariek hankekin egiten duten zulo sorta. Zoruaren ezberdintasuna.

SOKATIRA

EREMUA

ezbai = alde

SOKATIRA

EREMUA

lur berri = zoru berri

terreno nuevo

Sokatiralariek hankekin zulatu gabeko lurra.

arloa
SOKATIRA

zer
EREMUA

euskaraz

gaztelaniaz

azalpena
Lursailak alde baterako aldatsa eduki, edo arian-arian horrako joera hartu.

adibidea
Tiraldi honetan ikusiko dugu lurrak badaukan alderen bat alderdi batera.

terrenoak aldea tener desnivel eduki / hartu...

SOKATIRA

FALTAK

babestu

apuntalar

Falta mota. Soka nolabait lotu, gorputzaren eta besoaren bitartean eutsita eduki beharrean. Falta mota. Eskua izterraren gainean ipini. Lurra gorputzarekin behin baino gehiagotan ukitzea ere apoioa da. Falta mota. Lurrean eseri eta hankak atzeraka mugitu. Falta mota. Sokaren mugimendua eragozten duen edozein ekintza. Falta mota. Falta mota. Arauz kontra heltzea. Falta da. Falta mota.

SOKATIRA

FALTAK

apoio

apoyo

SOKATIRA

FALTAK

arraunean egin blokeo

remar bloqueo

SOKATIRA

FALTAK

Atzelariari blokeoa pitatu dio.

SOKATIRA SOKATIRA SOKATIRA

FALTAK FALTAK FALTAK

eseri = jesarri eskuak aurreratu heltze okerra = oratze okerra posizio oker = arauz kontrako posizio pisu nagusiak = pisu handiak pisu txikerrak = pisu txikiak = pisu arinak

sentarse subir por la cuerda agarre posicin antirreglamentaria

SOKATIRA

FALTAK

SOKATIRA

KATEGORI AK KATEGORI AK

pesos grandes pesos pequeos

670-680 kiloko kategoriak. 640tik beherako kategoriak

SOKATIRA

640an hasi zen tiralari hori.

arloa
SOKATIRA SOKATIRA SOKATIRA

zer
KIROLARIA K KIROLARIA K KIROLARIA K LEHIA

euskaraz
atzelari = zagero tiralari zortziko buelta eman

gaztelaniaz
ancla = zaguero / zaguera tirador / tiradora ocho darle la vuelta = revertir la situacin

azalpena

adibidea

Tiralari taldea. Batzuetan laukoak aritzen dira. Galdutako tartea berreskuratu.

SOKATIRA

Pentsa daiteke Getxok orain pixka bat batu duela Goiherri,baina Goiherrik tiralari eskarmentudunak ditu, eta pentsa daiteke buelta emango diola.

SOKATIRA

LEHIA

faltetara erabaki hartu soka, tenka, eutsi = jaso soka, tenka soka, eutsi auskan ibili

decidir por faltas

Tiraldia nork eramango duen, faltek erabaki. Aginduokin ematen dio hasiera epaileak tiraldiari.

SOKATIRA

LEHIA

OROKORRA

EKINTZAK

tener una competicin reida = disputar coordinarse = actuar todos a Taldeko tiralariek batera jardun. una

Lehen, normalean Gaztedi, Mutriku eta Goiherri A, hor ibiltzen ginen auskan. Denek batera indarra egin, errazago joan eta errazago ibili, denek bat hartuta. Botaldi ederra egin du lehen lasto-botatzaileak.
Ekinaldi gogorra.

OROKORRA

EKINTZAK

bat hartu = elkar hartu

OROKORRA OROKORRA

EKINTZAK EKINTZAK

botaldi = jaurtialdi joketa (besoak) lotu = kateatu

lanzamiento machaque = ejercicio

Azken minutuetan, joketa pixka bat. Aurreneko enborra gogorra irten zaigu, eta gerria lotu egin zait. // Hasieran kateatu samar jardun dut

OROKORRA

GORPUTZA

agarrotar(se)

OROKORRA

GORPUTZA

(hauspo) betekada = desfondamiento betealdi

Erritmo desegokian jarduteak eragindako ezina edo nekea.

Jota amaitu du. Hauspo betekada du. // Betealditxo batekin dago. Ez dakit betealdi gogorren bat ote duen edo.

arloa
OROKORRA

zer
GORPUTZA

euskaraz

gaztelaniaz

azalpena
Behera etorri, behea jo, indar barik gelditu.

adibidea

apurtu = hautsi = pot venirse abajo = agotarse egin = akitu = ahitu = lehertu arnasa = arnasaldi respiracin = pausa

OROKORRA

GORPUTZA

Kirolariak ematen du nekatuta daudela, baina arnasa bat edo birekin berriz lanean segitzeko moduan daude. // Ez dakit, ba, sosegatuta arnasa batzuk hartu dituen.
Nekatu, arnasa estutu.

OROKORRA

GORPUTZA

arnasa berotu = hauspoa berotu arnasa bueltatu

fatigarse = cansarse

OROKORRA

GORPUTZA

recuperar el aliento

Arnasaldia normaldu.

Nekearekin, arnasa bueltatu ezin horrek komeria handiak ematen dizkigu. // Arnasa bueltatu ezinda daude idiak.

OROKORRA

GORPUTZA

azkeneko indarra(k) atera bajatu = moteldu = behera egin besoak libratu = besoetatik libratu

hacer un ltimo esfuerzo

OROKORRA

GORPUTZA

bajar (el ritmo, la intensidad...) librar los brazos

Jardunean behera egin.

Ez da bajatu, ez erritmoan, ez kolpeetan.

OROKORRA

GORPUTZA

Besoak gora altxatu, azido laktikoa Besoetatik ez nintzen libratzen. Agarrotatu bezala ez pilatzeko. egin zaizkit. Ezinak jo, jarraitu ezinik gelditu, indarra agortu.

OROKORRA

GORPUTZA

bete = hauspoa bete desfondarse = agotarse

Edozein kiroletan, minutu batean topea joz gero, pertsona bete egiten da; betealdi ederra hartzen da.

OROKORRA OROKORRA

GORPUTZA GORPUTZA

buelta ekarri bular-lan = arnasa luzeko lan bularra egin = hauspoa egin

pagar el esfuerzo ejercicio de resistencia mejorar el fondo = aumentar la resistencia

Lokotx biltzea kirol gogorra da, bular lan handikoa. Lehen, harri jasotzaileek mendian ibiliz egiten zuten bularra.

OROKORRA

GORPUTZA

arloa
OROKORRA

zer
GORPUTZA

euskaraz
eman

gaztelaniaz
esforzarse = rendir

azalpena
Jardun, indar egin, aritu.

adibidea
Oraintxe ez deskantsatzearren, gero gertatzen da, eman gura, eta harria etorri ez.// Azkenengo txistura arte, dena eman behar du kirolariak. // Idi probetan, bigarren edo hirugarren jokatzeak bentaja badu. Aurrekoek zer egin duten erlojuak kontrolatuz, eta, idiek ematen badute, ahal da. Hainbesteko hauspoa ez daukagunok sarri deskantsatu behar dugu, 8 kolpera igual. Altzolak kristoren hauspoa dauka: oso gitxitan ikusiko dozu arnasestuka. Hauspoa nahiko eroso sentitzen nuen.

OROKORRA

GORPUTZA

hauspoa eduki = tener fondo = tener aguante Jardunari eusteko behar besteko bularra eduki = = tener resistencia gaitasuna eduki. petxua izan = arnasa izan hauspoa ondo sentitu hauspotik irten sentirse bien = no tener fatiga salirse del ritmo Norberaren erritmo egokia galdu.

OROKORRA

GORPUTZA

OROKORRA

GORPUTZA

Erritmoa mantendu egin behar dozu, ze urteten bazara zeure hauspotik, arnasestuka hasten zara, eta ezin harria mugitu. gorde gabe. // Ibarrako atzelaria hustu samarra dago, gorputza gero eta aurrerago dauka sokan.

OROKORRA

GORPUTZA

(indarrak) hustu

darlo todo hasta quedarse sin fuerzas

Dena eman, indarrak agortzeraino. Duen guztia hustu egin behar du gaur, indarrik

OROKORRA

GORPUTZA

hustualdi

agotamiento

Dena eman osteko indar falta.

Aurreko tiraldia gogorra izan da, eta hustualdia hartuta daude abadiarrak. Indar apur bat badaukazu gordeta, eman egiten da azkenengo 3-4 minutuetan. // Halako markarik ez da gordeta egiten.

OROKORRA

GORPUTZA

indarra(k) gorde

reservar fuerzas

OROKORRA

GORPUTZA

indarrean jardun = berea eman

emplearse a fondo

Dena eman; ahalegin betean jardun.

Irabazteko itxaropena du, eta indarrean ari da. // Ditugunak eman ditugu, eta gustura gaude. // Berea ematen duen gizona da Lizaso, gogorra eta saiatua.

arloa
OROKORRA

zer
GORPUTZA

euskaraz
libre aritu = gozatu gozar

gaztelaniaz

azalpena
Gustura jardun.

adibidea

OROKORRA

GORPUTZA

mehetu

perder fuerzas

Indarra galdu.

Proba erabakitzen duena oinbikoa da. Horra betebete eginda etorri, eta hor mehetzen da aizkolaria. Talde hau osorik dago; ondo ari da lanean.

OROKORRA

GORPUTZA

osorik bukatu = bukaera ona eman buru-lan jardun-lan

acabar fresco = acabar entero ejercicio de estrategia trabajo intenso

Ondo bukatu, nekeak erasan gabe. Osoago bukatu dute aurreko tiraldia, freskoago .//

OROKORRA

JARDUNA JARDUNA

OROKORRA

Errota Harria jasotzea jardun-lana da. 5 minutu, baina jardun-lana. Lan itoak izaten dira hauek, eta halaxe bukatu zuten segalariek. // Trontzako lana segakoa baino askoz itoagoa da. Trontzan ari zarela, ez dago errekuperatzerik.
Arnasa luzeko jarduna.

OROKORRA

JARDUNA

lan ito(ak) = lan anaerobiko

ejercicio anaerbico

OROKORRA

JARDUNA

lan luze(ak)

prueba larga = prueba de larga duracin emplearse a fondo

OROKORRA

JARDUNA

lan betea egin

Kirolariak ahalik eta gehien ematea. Arnasa laburreko jarduna; serie laburra.

Goi mailakoa ez izan arren, kirolariak lan betea egiten badu, ikuskizuna izaten da. Lan luzeak prestatzeko, lan motxak ere asko egin behar dira entrenamenduetan. Hemen ikusten da nola Agirregabiria taupa-taupa dihoan. Normalean azkenean jotzen du txanpa; txanpa gogorra jotzen du azkenean.

OROKORRA

JARDUNA

lan motz(ak) = lan labur(ak) taupa-taupa joan

prueba corta = prueba de corta duracin

OROKORRA

JARDUNA

avanzar paso a paso = Pausoan-pausoan aurreratu; llevar un ritmo acompasado esaterako, txingekin. acometer con mpetu / emprender la arremetida final Ahalegin bizia egin, batez ere amaieran.

OROKORRA

JARDUNA

txanpa jo

arloa
OROKORRA

zer
KIROLAK

euskaraz
indar-joko = indarproba ingude-altxatze lasto-altxatze

gaztelaniaz
prueba de fuerza

azalpena

adibidea

OROKORRA OROKORRA

KIROLAK KIROLAK

levantamiento de yunque levantamiento de fardo

Lastoa firrindan heldu delarik beheiti, tirariak bere burua altxatzerat uzten du, 2-3 metro gora, holaxe bera lurrerat jaustiarekin, lastoa berriro abiatuko da goiti buruz.

OROKORRA OROKORRA

KIROLAK KIROLAK

lasto-botatze

lanzamiento de fardo

lokotx-biltze = lokotx- carrera de mazorcas lasterketa = txokorbatze orga-joko levantamiento de carro

OROKORRA

KIROLAK

Gibeletik pasatu behar dira besoak, peko zur bati lotu eta altxatu, xutituz. Gero hasi itzuliaren egiten, eskuin edo esker, berdin balio da.

OROKORRA

KIROLAK

txinga-eroate = txinga-proba zaku-lasterketa = zaku-lasterka

carrera de txingas carrera de sacos Kontrabandisten lasterketa ere esaten zaio. Trontza-probetan parte hartzen duen kirolaria. 21 urtetik beherako herri-kirolaria.

OROKORRA

KIROLAK

OROKORRA

KIROLARIA

arpanlari = trontzalari arpanlari = trontzalari

OROKORRA

KIROLARIA

kintopeko (harrijasotzailea...) esneketari = ontziketari

(harrijasotzaile...) joven

OROKORRA

KIROLARIA

participante en la carrera de (Iparraldean, untziketari.) marmitas

arloa
OROKORRA

zer
KIROLARIA

euskaraz
esneketarien lasterketa = ontziketarien lasterketa txingalari = txingaeroale = txingaeramaile zakulari

gaztelaniaz
carrera de marmitas

azalpena

adibidea
Beso, bizkar, denak gogorturik behar kurritu, burua lehertzeko punduan, hortzak tinki-tinkia karraskan, erhiak berak emeki-emeki idekitzen dira, esne untziak lurra hunki arteraino.

OROKORRA

KIROLARIA

txingalari = participante en la carrera de pesas corredor de sacos / corredora de sacos derrotar = vencer mejorar (una marca...)

Txinga-eroate proban parte hartzen duen kirolaria. Zaku-lasterketan parte hartzen duen kirolaria. Menpean hartu, garaitu. Gainditu.

OROKORRA

KIROLARIA

OROKORRA

LEHIA

(aurkaria) hautsi (egindako akatsa; galdutako denbora; besteen marka...) tapatu = ondu (proba / proban) jokatu

Atutxa etorri dek denak haustera, eta osotara behera etorri dek orain.. Bigarren tandan akats txiki bat egin dugu, eta horrexen gorabeheran egon da dena: saiatu gara, baina ezin izan dugu tapatu. Berrehuneko harria jokatu nuen nik. // Azken orduan agertu zen idi pareak jokatu zuen lehenengo. // Ahari-jokoa asko jokatzen zen Azpeitian. // Atanori jokatu nionean, bazituen ia 40 urte. Aurreko kanporaketan, Otaegi eta Txapartegi bi segundoren barruan ziren. // Nazabal kendu, eta beste guztiak minutu baten tartean sartu dira.

OROKORRA

LEHIA

OROKORRA

LEHIA

competir = participar

Lehian parte hartu, jardun.

OROKORRA

LEHIA

(x segundoren...) barruan izan / (x segundoren...) tartean izan apustu = postura = trabes = pario

estar dentro de x segundos

OROKORRA

LEHIA

apuesta = traviesa

Garai batean berba bakoitzak esanahi berezia bazuen ere, gaur egun berdintsu erabiltzen dira denak.

Elorrietako buztarriak Goikoetxekori baietz tapatu! Horiek ziran posturak.

arloa
OROKORRA

zer
LEHIA

euskaraz
apustua hitzartu = jokoa zerratu apustua puskatu = apustua apurtu zabartu

gaztelaniaz
concertar una apuesta = cerrar una apuesta reventar la apuesta = decidir la apuesta darse por vencido = abandonar jugador / jugadora = apostante remontar = ganar posiciones

azalpena

adibidea

OROKORRA

LEHIA

Baten bat aurrera joan denean: Apustua puskatu dik, apurtu egin dik. Beste taldea askoz hobeto dago sokan, eta zabartuta daude Ibarrakoak.

OROKORRA

LEHIA

OROKORRA

LEHIA

apustulari = jokalari atzetik aurrera egin

OROKORRA

LEHIA

Azken hasi, eta gero aurreratu. Polita litzateke beti eukitea hor bat zeugaz dabilena hor, bai-ez irabazten, baten berak irabazi, bestean zeuk. Bi minutu azpitik bota behar du egurra, barruan izateko. Jokoa egindakoan, norberaren harriak altxa egiten ziren.

OROKORRA

LEHIA

bai-ez irabazi

ser una victoria reida = no Lehia estua izan. tener la victoria asegurada = tener rival estar dentro = superar la eliminatoria prueba = juego = competicin Kanporaketa gainditu; hurrengo fasera pasatu.

OROKORRA

LEHIA

barruan izan

OROKORRA

LEHIA

dema = proba = lehiaketa = neurketa = norgehiagoka = joko desafiatu = erronka jo = erronka bota = desafioa bota

OROKORRA

LEHIA

desafiar = retar

OROKORRA

LEHIA

desafioa hartu = aceptar el reto = responder desafioari erantzun = al desafo desafioari heldu

Inork botatako erronka onartu.

arloa
OROKORRA

zer
LEHIA

euskaraz
dirua norbaiten alde atera = dirua norbaiten alde egon estu hartu

gaztelaniaz
ser favorito / ser favorita (en las apuestas) = estar el dinero a favor de dar un repaso

azalpena

adibidea

OROKORRA

LEHIA

Gehiago izan, menderatu.

Zazpi herrialdeen txapelketan, Iparraldekoek nahiko estu hartzen gintuzten hasieran, joko gehienak hangoak ziren eta. Uste nuen Urkik gehiago estutuko zuela, gehiago gerturatuko zela. Aizkolari gogorra da, etsirik hartzen ez duena. Bosgarren enborrera arte ongi eutsi zioten Arriak eta Txapartegik. Kolpean metro bat eraman dio Ibarrak. Indarrez bastante gehiago dira.

OROKORRA

LEHIA

estutu = estu hartu = apretar = poner en un lanak eman aprieto = inquietar etsia hartu = etsi darse por vencido / darse por vencida = rendirse resistir = aguantar

Aldea murriztu, gerturatu.

OROKORRA

LEHIA

OROKORRA

LEHIA

eutsi (dio) = atxiki (du) indarrez gehiago izan kendu

OROKORRA

LEHIA

superar en fuerza

OROKORRA

LEHIA

acumular = realizar

Lana aurreratu (metroak egin, enborrak bota). Alde, abantaila.

Lehenengo minutuetan ahal den gehiena kentzera joaten gara, ahal den plaza gehiena egitera. Nazabal koxka handiarekin da aurretik. Bigarren egurrerako segundo mordoa kendu du.

OROKORRA

LEHIA

koska = alde = tarte

ventaja

OROKORRA

LEHIA

koska kendu = koska acortar distancias jan nahi dituen denak eta gehiago egin norbaiten marketan ibili no tener rival

Aldea murriztu, abantaila gutxitu.

OROKORRA

LEHIA

Santxo izan danik eta onena izan da txinga eroaten. Nahi zituen danak eta gehiago egin zituen.
Pareko markak egin.

OROKORRA

LEHIA

estar al nivel de alguien

Atutxa Nazabalen marketan ibili dek, eta lekutan zegok orain.

arloa
OROKORRA

zer
TRESNA

euskaraz
arpan = trontza

gaztelaniaz
tronzadora

azalpena

adibidea

Helduleku biko zerra, trontzalarien Arpanariek izan behar dute elgarrekin aritzeko lehiaketan erabiltzen dena. usaia, batek tira deplauki, bertzeak pusa doi doia

eta gero lot azkar bere aldetik, segaren hortzak zapatuz aski ausik dezaten, bainan ez sobera, kokatu gabe.
OROKORRA

TRESNAK

fardo = balot

fardo

EMANALDIETAKO ESATARI NAGUSIAK ETA OHARGILEAK Jose Antonio Gisasola Zelai Mikel Altzola Garikoitz Etxeberria Bernardo Ureta Urpe Igor Esnaola Jon Lapazaran Jose Luis Garaiar Isaac Izurieta Koldo Aldalur Juanan Legorburu Pedro Mari Goikoetxea WEBGUNEAK http://www.ahotsak.com/ http://www.bizkaiera.biz/ http://www.eke.org/eu/kultura/kirolak/euskal_kirolak/