BAB 4: KEKAYAAN EKONOMI SARAWAK MENDORONG PENJAJAHAN

KELUARGA BROOKE
4.1

Perpecahan membuka ruang penjajahan

1. Sebelum kurun ke 19, Sarawak berada di bawah pengaruh

______________________________
2. Pembesar-pembesar tempatan telah dilantik oleh Sultan Brunei untuk
________________________________________
3. Setiap daerah ditadbir oleh ketua tempatan di kalangan
____________________________ dan_____________________________
4. Ketua tempatan digelar ___________________,______________________ atau
__________________________
5. Mereka bertanggungjawab __________________________________dan
__________________________
6. Pada kurun ke 19, Sultan Brunei melantik seorang pembesar Brunei iaitu
_______________________ sebagai _______________________________
7. Beliau telah mengambilalih _______________________________________
8. Di Sarawak terdapat galian yang berharga iaitu________________________
dan____________________
9. Pangeran Indera Mahkota telah___________________________ serta _________________
10. Beliau telah _______________________________ terhadap hasil yang
telah dikeluarkan oleh ____________________________
11. Orang Bidayuh yang bekerja di lombong antimoni kepunyaannya
_______________________________
12. Keadaan ini menyebabkan_____________________ dan__________________
menentang Pangeran Indera Mahkota
.
13. _________________________iaitu pembesar Sarawak memimpin orang
Melayu menentang _______________________
14. Pangeran Indera Mahkota gagal menyekat kebangkitan tersebut lalu Sultan
Brunei telah menghantar__________________________untuk
_______________________________
15. Pada tahun 1840, Pangeran Raja Muda Hashim menerima kunjungan
___________________________

16. James Brooke ialah_________________________

17. Selepas bersara, beliau melibatkan diri dalam _______________________
18. Beliau belayar dengan kapalnya ___________________ untuk
_______________________________
19. Pangeran Raja Muda Hashim meminta bantuan _____________________
20. James Brooke berjaya_________________________________
21. Pangeran Raja Muda Hashim melengah-lengahkan perlantikan James Brooke
kerana menyedari__________________________________________
22. James Brooke marah lalu_____________________________________
23. Keadaan ini memaksa Pangeran Raja Muda Hashim melantik James Brooke
menjadi ___________________________dan ____________________pada tahun
____________________
24. Pada tahun 1842, James Brooke menghadap ________________________bagi
____________________________bersama dengan angkatan tentera laut British.
25. Kehadiran tentera laut British telah membimbangkan Sultan Brunei dan baginda
terpaksa_________________________
26. Pada tahun 1846,_______________________cuba menentang________________
tetapi gagal.
27. Baginda terpaksa menandatangani perjanjian yang mengiktiraf James Brooke
sebagai ____________________________

4.3 Keluarga Brooke memantapkan pentadbiran

1. James Brooke memperkenalkan______________________________________
2. Bagi mendapatkan sokongan penduduk tempatan,beliau telah________________
_______________________________
3. Pembesar Melayu seperti____________________,____________________dan
_________________________dilantik membantu James Brooke mentadbir Sarawak.
4. Mereka bertanggungjawab menasihati beliau dalam hal-hal yang berkaitan dengan
__________________________dan__________________________
5. Bagi melicinkan pentadbiran,James Brooke membentuk___________________
dan ___________________________
6. Sarawak dibahagikan kepada ___________________dan setiap bahagian ditadbir
oleh __________________
7. Bagi melicinkan pentadbiran, jabatan____________________,______________,
__________________serta_______________________ditubuhkan.
8. Mahkamah keadilan juga ditubuhkan:
(a) Kes sivil di kalangan orang ______________,______________dan____________
akan diadili oleh__________________
(b) Kes jenayah dan kes_________________________________pula akan dihakimi
oleh_________________,________________atau___________________
9. Pada tahun 1888, British menandatangani perjanjian dengan_______________
yang menjadikan Sarawak_______________________________
10. Pada ____________________, Charles Vyner Brooke telah mengisytiharkan
____________________________sempena perayaan 100 tahun pentadbiran Keluarga
Brooke.
11. Perlembagaan itu menggariskan______________________________________
12. Perlembagaan tersebut tidak sempat dilaksanakan kerana___________________
___________________________________

4.4 Perubahan ekonomi di bawah pentadbiran Keluarga Brooke

1. Keluarga Brooke tidak menggalakkan kemasukan pelabur luar kerana
_________________________________________
2. Keluarga Brooke meneroka______________________Sarawak.
3. Tanah Sarawak sesuai untuk____________________________________
4. ___________________________diusahakan dengan lebih giat.
5. Sarawak juga kaya dengan _____________________yang berharga.
6. Orang Cina diberi peluang untuk bergiat dalam bidang ___________________dan
_________________________
7. Pembangunan ekonomi dan social Sarawak tidak seimbang kerana tertumpu di
_____________________________dan_________________________
Hasil hutan mengukuhkan keuntungan
1. Sarang burung dikutip dari_________________seperti di ____________________
2. Hasil hutan lain ialah__________________,_________________,_______________,
______________________dan__________________
3. Kegiatan pembalakan dijalankan oleh_________________dan__________________
di sekitar ____________________
Kemajuan pertanian menguntungkan Keluarga Brooke
Tanaman tradisional
1. Tanaman tradisional seperti______________,_________________,______________,
________________atau _______________ditanam secara meluas untuk___________.
2. Kelapa ditanam oleh _________________di _____________________dan
______________________
3. Lada hitam ditanam oleh____________________di _________________dan
__________________________
4. Sagu ditanam di tebing _________________,_______________,____________
dan _____________________

Tanaman baru
1. Brooke memperkenalkan tanaman baru iaitu _______________dan_______________
2. Pada kurun ke 20, getah merupakan __________________selepas _______________
3. Tembakau ditanam di __________________________
Perlombongan memantapkan kekayaan keluarga Brooke
Emas
1. Di lombong di _______________oleh_____________________
2. Pada tahun 1857, pelombong Cina telah memberontak kerana_________________________
___________________________
3. Pemberontakan dipatahkan oleh Brooke dan pelombong Cina ______________________
______________________
4. Perlombongan emas diusahakan oleh _____________________________
Antimoni
1. Syarikat Borneo menjalankan kegiatan perlombongan antimoni di ___________________
dan ____________________

Minyak
1. ______________________________mendapat konsesi menjalankan kegiatan perlombongan
Petroleum di Sarawak.
2. Telaga petroleum yang pertama digali di _________________pada tahun____________
3. Kilang menapis minyak didirikan di ___________________pada tahun__________________

4.5 Perubahan sosial di bawah pentadbiran Keluarga Brooke

A. Pekerjaan/petempatan
1. Keluarga Brooke melaksanakan dasar _________________dan__________________
2. Setiap kaum dipisahkan dengan kegiatan _________________dan__________________yang
Berbeza.
3. Orang Cina tingggal di__________________seperti________________,_________________
dan ________________
4. Kaum bumiputera tinggal di ________________
5. Dasar Brooke ini dapat _______________________dan _____________________________
Kaum

Pekerjaan

Orang Melayu
Orang Iban
Orang Cina
Orang India
Orang Sikh
B. Perkembangan Bandar
1. Perkembangan ekonomi dan __________________membawa kepada pembangunan bandarbandar seperti _________________,_____________________dan_______________
2.

Bandar ____________________dijadikan ibu negeri dan______________________

3. Miri berkembang selepas_____________________________

C. Kemudahan asas
1. Kemudahan asas terhad di ____________________________
2. Kemudahan asas seperti
___________________,___________________dan__________________________
disediakan di ___________________dan__________________
3. Landasan kereta api menghubungkan ________________dengan__________________
dibina pada tahun ______________tetapi diberhentikan pada tahun____________
kerana__________________________
4. Jalan raya hanya terdapat di _____________________dan _________________
5. Syarikat perkapalan seperti _____________________________terdapat di Kuching.
6. Kapalterbang air bagi menghubungkan bandar____________________dengan
__________________diwujudkan pada tahun____________________
7. Perkhidmatan ______________,____________________dan __________________
diperkenalkan bagi melicinkan urusan _____________________dan_________________

D. Pendidikan
1. Pendidikan moden kurang ___________________________
2. Beliau tidak menggalakkan pembinaan sekolah untuk orang __________________
kerana mahu_________________________________
3. Charles Brooke membina sekolah untuk orang__________________dan_____________
sahaja.
4. Sekolah rendah Melayu dibina bertujuan untuk_______________________
5. Antara sekolah Melayu yang dibina ialah_______________________dan
__________________________
5. Mubaligh kristian mendirikan ____________________seperti________________,
_______________________dan di Kuching
7. Sekolah Cina diuruskan oleh_______________________