အကုိႀကီ့ေတာံ အဖအရာ။ အႀကီ့ေကာငးက အေဖထကး သာ့ႏြစးလႀကီ့တယး။

ေတဇသာ့ေတျကေတာံ အငယးကတစးမ္ဳိ့ အႀကီ့ကတစးဖုဵနဲ ံဆိုသလို

မိဘရဲ ံဂုဏးယုတးေတျကို ထုတးေဖၚ်ပေလရဲ ံ။ အေဖက သနး့ေရြ ျသမကးဆိုေတာံ သူတို ံလညး့
မို့က္ေရြ ျကိုယးေလ့ေတျလိုဘဲ အချငးံထူ့ေတျခဵစာ့်ပီ့ ထငးရာစိုငး့ေနႀကတာ။
်မနးမာ်ပညးတျငး့မြာ ဥပေဒမဲံလုပးခ္ငးရာလုပးေနႀကတဲံ ကိုယးက္ဳိ့ရြာစီ့ပျာ့ေရ့သမာ့ႀကီ့
အေဖေတဇမ္ကးႏြာနဲ ံ်ပညးတျငး့နဲ ံ်ပညးပကို ေခါကးတုနး ံေခါကး်ပနးသျာ့်ပီ့ ်ဖဳနး့တီ့ေနႀကတာ။

တကယးေတာံ သူတို ံသုဵ့်ဖဳနး့ေနတဲံေငျေတျဟာ တိုငး့်ပညးရဲ ံသယဵဇာတေတျကို

အဓမၼေအ့ဓါ့်မတိုကး်ပီ့၊ တစးကုိယးေတားေမာငးပိုငးစီ့်ပီ့ သိမး့က္ဴဵ့ဘုနး့ထာ့တဲံေငျေတျဘဲ။
တိုငး့သူ်ပညးသာ့ေတျမြာေတာံ ငတး်ပတးဆငး့ရဲေန်ပီ့ ႏုဵ်ခာစုတး်ပတးေနသေလာကး
သူတိူ ံတစးေတျကေတာံ ်ပညးတျငး့မြာေရာ ်ပညးပမြာပါ အရျယးနဲ ံမမြ္ေအာငး
ေသာကးစာ့မူ့ယစး်ပီ့ ေပ္ားပါ့သုဵ့်ဖဳနး့ေနႀကတာ။

သူ ံတို ံအေဖဘုနး့ရသမြ္၊ အချငးံထူ့ခဵလို ံရသမြ္ေငျေတျဟာ

တိုငး့သူ်ပညးသာ့ေတျရဲ ံဂုတးေသျ့ကို စုပး်ပီ့၊ တိုငး့်ပညိရဲ ံ သဘာွသယဵဇာတေတျကို
ပိုငးဆိုငးချငးံမရြိဘဲ လိုခ္ငးသလိုယူ ်ပညးပကို ေရာငး့ခ္ခ္ငးသလိုေရာငး့ခ္်ပီ့ ရလာတာမို ံ
ပိုငး်ဖိဳ့ေတဇတို ံ ညီအစးကိုအတျကးကေတာံ အရညးအခ္ငး့မရြိဘဲ
အေဖသူခို့ႀကီ့ရဲ ံအေမျေတျရေနတာ။

်ပညးသူေတျအတျကးကေတာံ တစးေန ံလုပးစာမြနးမြနးရဖို ံမေ်ပာနဲ ံ ထမငး့ရညးေတာငး

ွယးေသာကးေနရတဲံဘွ၊ က္နး့မာေရ့အတျကးေဆ့ွါ့မေ်ပာနဲ ံ ဘာေရာဂါခဵစာ့ရမြနး့ေတာငး
မသိရေလာကးေအာငး က္နး့မာ့ေရ့အသိေတျ မ်ပညးွ
ံ ရတဲံဘွ၊ ပညာေရ့ကို
ေက္ာငး့မြာသငးဖို ံမေ်ပာနဲ ံ အေ်ခခဵ က ခ ေတာငး ဘာမြနး့မသိတဲံ ကေလ့ေတျဘွ၊
ွတးစရာအေပၚေအာကး်ပညးံစုဵဖို ံမေ်ပာနဲ ံ ကိုယးေပၚတငးရုဵေလာကးေလ့
အွတးအစုတးအ်ပတးေလ့ရြိရုဵဘွနဲ ံေနထိုငးအသကးရြငးဖို ံ အႏိုငးႏင
ို း်ဖစးေနတာ။ ဒီလို
တိုငး့်ပညးရဲ ံသယဵဇာတေတျသာ ေတဇတို ံလကးထဲမေရာကးဘဲ တိုငး့်ပညးအတျကး
အမြနးတကယးလိုအပးေနတဲံ က္နး့မာေရ့ ပညာေရ့ ဘွဖူလုဵေရ့တို ံအတျကးသာ
အသုဵ့်ပဳႏိုငးမယးဆိုရငး ်ပညးသူေတျအတျကး ဘယးေလာကးအက္ဳိ့ရြိလိုကးမလညး့။

သနး့ေရြ ျက သမကးကိုဘုဵေ်မာကး၊ သမကးက သနး့ေရြ ျကို အာဏာ်မဲဖို ံေထာကးပဵံေပ့နဲ ံ

အက္ဳိ့စီ့ပျာ့အ်ပနးအလြနးေ်ပလညးေနႀကေတာံ သနး့ေရြ ျရဲ ံေ်မ့ေတျနဲ ံ
ေတဇရဲ ံသာ့ေတျကလညး့ လိုငးစငးရေသာငး့က္နး့သူေတျ်ဖစးေန်ပီ့ ဥပေဒရဲ ံအေပၚဘကးမြ
သူတို ံလညး့ရြိေနႀကေလရဲ ံ။

ေတဇရဲ ံသာ့ေတျသာ တစးခ္ိနးမြာ တိုငး့်ပညးကို အာဏာနဲ ံ

ကိုယးက္ဴိ့ရြာစီ့ပျာ့ေရ့အေမျဆကးခဵ်ပီ့ အုပးခ္ဳပးမယးဆိုရငးေတာံ ်ပညးသူေတျရဲ ံရငးေသျ့
သာ့သမီ့ေတျဘွက သူတို ံရဲ ံ ကျ္နးအဆငးံ ခိုငး့ဖတးဘွေရာကးမြာမေ်ပာနဲ ံ မထငးရငး
မထငးသလို ဇီွနးခ္ဳပးခဵရမယးံဘွေရာကးသျာ့လိမးံမယး။

တိုငး့်ပညးရဲ ံ ်ပညးသူပိုငးသယဵဇာတေတျကို ကိုယးက္ဳိ့စီ့ပျာ့လုပး်ပီ့ မတရာ့ခ္မး့သာေနတဲံ

သနး့ေရြ ျတို ံ ေတဇတို ံရဲ ံဘုနး့လို ံရသမြ္ေငျေတျနဲ ံ သာ့သမီ့ေတျ ဘယးလို်ဖဳနး့တီ့်ပီ့
ပ္ကးစီ့ေနႀကလညး့ဆိုတာ၊ ဆငး့ရဲငတး်ပတးေနတဲံ ်ပညးသူေတျ သိရေလေအာငး
ေဖၚထုတး်ပလိုကးပါတယး။

နအဖေခါငး့ေဆာငးႀကီ့ သနး့ေရြ ျရဲ ံအမ္ဳိ့အေဆျေတျနဲ ံ အချငးံထူ့ခဵလကးတစးဆုပးစာကို

ဒီလိုဘဲ အချငးံအလမး့ဆကးေပ့ေနရငးေတာံ၊ အနာဂတးမြာ ကိုယးရဲ ံရငးေသျ့ေတျ
သူတို ံလကးေအာကးမြာ ဆကးလကးအအုပးခ္ဳပးခဵေနရဦ့မယးဆိုရငးေတာံ
ဘယးဘွေရာကးကုနးမလဲ ဆိုတာ သိႀကရငး်ဖငးံ မိဘေတျအေနနဲ ံ ဘာလုပးသငးံသလဲဆိုတာ
သေဘာေပါကးႀကမယးလို ံ ေမြ္ားလငးံမိပါတယး။
ေတဇရဲ ံ တိုငး့်ပညးသယဵဇာတေတျကို ဘုနး့ရသမြ္ေငျ်ဖငးံ ွယးေပ့ထာ့ေသာ
ပိုငး်ဖဳိ့ေတဇအတျကး ကာ့။

အကိုႀကီ့ အဖအရာဆိုတဲံ ထကးေတဇရဲ ံအကုိ ပိုငး်ဖဳိ့ေတဇ။

မိနး့မပ္ဳိမ္ာ့်ဖငးံ ေပ္ားပါ့ေနေသာ အေဖတူသာ့ ပိုငး်ဖဳိ့ေတဇ။
ေသာကးစာ့ရုဵသာမက မူ့ယစးေဆ့ွါ့ေတျပါသုဵ့စျဲကာ ပ္ကးစီ့ေနေသာ ေတဇရဲ ံ
အေဖတူသာ့ႀကီ့ ပိုငး်ဖဳိ့ေတဇ။
အမူ့လျနး်ပီ့ အိပးေပ္ားေတာံမညးံ ဆနးကုနးေ်မေလ့ ေတဇအေမျခဵေလ့ ပိုငး်ဖဳိ့ေတဇ။
သူတို ံလညး့ဘဲ နအဖအသိုငး့အွိုငး့ထဲမြာပါတယး။

သနး့ေရြ ျသာ့မကး ေတဇတို ံရဲ ံ (သာ့်ဖစးသူ ပိုငး်ဖဳိ့ေတဇ၊ ထကးေတဇတို ံရဲ ံ)

ေဆျမ္ဳိ့မိတးေဆျမ္ာ့။

ဒီပုဵေတျမြာကေတာံ ေတဇရဲ ံ ညာလကးရုဵ့လူ (မ္ကးမြနးတပးထာ့သူ) ဦ့လု (U Lu)

ဆုိသူ်ဖစးပါတယး။ ဦ့လုဟာ အေမရိကနးႏိုငးငဵသာ့်ဖစး်ပီ့ Daly ်မဳိ ံမြာ ေနထိုငးပါတယး။
ေလေလာဆယးမြာေတာံ သူနဲ ံ သူ ံမိနး့မဟာ ်မနးမာ်ပညးမြာ ေနထိုငးေနႀက်ပီ့၊ သူရဲ ံသမီ့
စီစီလီ (Cicily) ကေတာံ ဆနးဖရနးစစၥကို်မဳိ ံမြာေနထိုငးေနပါတယး။ ေတဇရဲ ံ ေငျေႀက့ေတျကို
ဦ့လုရဲ ံ ဘဏး account ထဲက တစးဆငးံ အေမရိကကို ပိုကးဆဵလျဲေပ့ေနတယးလို ံ
သိရြိရပါတယး။ ဒီံအတျကး အေမရိကရဲ ံ sanction list နဲ ံ visa ban ထဲမြာ ဦ့လုတို ံမိသာ့စုကို
ထညးံသျငး့သငးံပါတယး။

ဒီပုဵမြာကေတာံ ဦ့လုရဲ ံသာ့ ်ဖစးသူ (ေတဇရဲ ံသာ့ ပိုငး်ဖဳိ့ေတဇရဲ ံ အခ္စးဆုဵ့သူငယးခ္ငး့ပါ)။

ဒီပုဵထဲက မိနး့ကေလ့ကေတာံ ပိုငး်ဖဳိ့ေတဇနဲ ံ ထကးေတဇတို ံရဲ ံ ေမာငးႏြမွမး့ကျဲ ်ဖစးသူ

ခိုငးခ္ဳိ်မငးံ ်ဖစးပါတယး။ အေမ်ဖစးသူ ေဒၚခိုငးေဇား (ခ) မခိုငး ဟာ ေတဇလို
စီ့ပျာ့ေရ့လုပးငနး့ရြငး်ဖစး်ပီ့ ှ၉၉၈ တုနး့က ထိုငး့ဗိုလးခ္ဳပးေတျ အမတးေတျနဲ ံ
ေရာေထျ့ဆကးဆဵခဲံသူလို ံ ဘနးေကာကးပို ံစးသတငး့စာမြာ နာမညးႀကီ့ခဲံသူပါ။ ေဒၚခိုငးေဇားဟာ
အေမရိကရဲ ံ sanction list ထဲမြာ ပါေပမယးံ သူရဲ ံ သမီ့ေတျကေတာံ မပါပါဖူ့။
ခိုငးခ္ဳိ်မငးံတို ံညီအစးမေတျဟာ ဆနးဖရနးစစၥကိုတကၠသိုလးမြာ ေက္ာငး့တကးေနပါတယး။
သူအေမရဲ ံ ေငျေႀက့ေတျကို သမီ့ေတျရဲ ံ ဘဏး account ထဲကေန အေမရိကမြာ
လျဲေ်ပာငး့ေနတဲံအတျကး sanction list ထဲမြာ ဒီမိနး့ကေလ့ေတျရဲ ံအမညး ပါသငးံပါတယး။

ဒီဓါတးပုဵထဲက အလယးက မိနး့ကေလ့ဟာ စီ့ပျာ့ေရ့လုပးငနး့ရြငး ဦ့်မဟနးရဲ ံ

သမီ့်ဖစးပါတယး။ ဦ့်မဟနးဟာ ေတဇတို ံနဲ ံ အဆကးအသျယးရြိေနသူပါ။ ဒီမိနး့ကေလ့ဟာ
ကယးလီဖို့နီ့ယာ့တကၠသလ
ို းမြာ ေက္ာငး့တကးေနပါတယး။ သူ ံကိုလညး့ sanction list ထဲမြာ
ထညးံသငးံပါတယး။
ဒီဓါတးပုဵထဲက အလယးကတစးေယာကးကေတာံ ရုပးရြငးမငး့သာ့ႀကီ့ ဦ့ေက္ားဟိနး့ရဲ ံ
သာ့်ဖစးပါတယး။ ပိုငး်ဖဳိ့ေတဇတို ံနဲ ံ နီ့ကပးစျာေပါငး့ေနတဲံ သူငယးခ္ငး့်ဖစးပါတယး။

အေဖထကး သာ့တစးလႀကီ့။

နအဖေခါငး့ေဆာငးသနး့ေရြ ျရဲ ံသာ့မကး ေတဇရဲ ံသာ့ ထကးေတဇဆိုတဲံ ခ္ာတိတးဟာ

မိမိကုိကိုယး ဘွငးေလ ဟပး်ပီ့ အဆငးံမရြိတဲ ံ စကာ့ေတျေ်ပာတာႀကာ့ရေတာံ၊
ပ္ကးစီ့ေနတာေတျေတျ ံရေတာံ အာဏာရူ့ စီ့ပျာ့ ေရ့ ေလာဘသမာ့ေတျရဲ ံ
သာ့သမီ့အသိုငး့အွိုငး့ကလို ံမေ်ပာရဘူ့၊ မိမိတငးမက တစးေဆျတစးမ္ဳိ့လုဵ့ရဲ ံမ
ေကာငး့တဲံဂုဏးယုတးကိုပါ ေဖၚ ်ပေနတဲံ မသူေတား်ဖစးေနေလရဲ ံ။
အာဏာရူ့သနး့ေရြ ျရဲ ံ ကိုယးံအမ္ဳိ့ကိုယးသာခ္စးတဲံ မ္ဳိ့ခ္စးစိတးယုတးနဲ ံ သမီ့
ကိုပါေပ့ထာ့လို ံ ေတားေနရတဲ ံ သူ ခို့ သမကး ႀကီ့ ေတဇတစးေယာကး တိုငး့်ပညးရဲ ံ
သယဵဇာတေတျကို ဘုနး့ခ္ငးသလို ဘုနး့်ပီ့၊ တိုငး့်ပညးတစးခု လုဵ့ မျဲ်ပာက္ေနေပမဲံ သူသာလြ္ငး
အခ္မး့သာဆုဵ့ လုပးေနတဲံ မသမာေသာစီ့ပျာ့ေရ့ လုပးငနး့ေတျေႀကာငးံ ရေန တဲံ
ပိုကးဆဵေငျေတျကို သာ့်ဖစးသူ ထကးေတဇက အေဖကသူခို့ သာ့ကလူဆို့ ဆိုတာလို
ပ္ကးစီ့ခ္ငးတိုငး့ပ္ကး စီ့ ေနတာကို ေတျ ံရေလရဲ ံ။

ထကးေတဇဟာ သူ ံရဲ ံအေဖ ေတဇက ရုိ့ရို့သာ့သာ့ သမာအာဇီွနဲ ံမ္ာ့ရြာလို ံ

ခ္မး့သာႀကျယွ
း တယးမ္ာ့ထငး ေနလာ့မသိ။ ဒါမြမဟုတး အေဖလိုဘဲ စာရိတၱပ္ကး်ပာ့ဖို ံ
အတျကး အေပ္ားႀကီ့ဖို ံဘဲ သိတဲံ ေလလျငးံပ္ကးစီ့သူ လူငယးတစးေယာကးအ်ဖစး
အေဖဘုနး့ရသမြ္ ေငျေတျကို သုဵ့်ဖဳနး့ေနေလရဲ ံ။

ဒီလို ေလလျငးံလူငယးတစးေယာကး၊ မိမိကုိယးကို ဘာေကာငးမြနး့မသိတဲံသူ

တစးေယာကးက်ဖဳတးဦ့ေႏြာကး ေလာကး ေလ့နဲ ံ ဆငး်ခငးစဥး့စာ့ဥာဏးမရြိဘဲ
ရဟနး့်ပညးသူေတျ မိမိတို ံရဲ ံ ဆႏၵအစစးအမြနးကို ်ငိမး့ခ္မး့စျာနဲ ံလမး့ေပၚထျကး
ေဖၚထုတး်ပသာတာကိုဘဲ သူ ံအေနနဲ ံက အရူ့ေတျလုပတ
း ာလို ံထငးေႀကာငး့ေရ့ထာ့ တာက
ေတာံ သူရဲ ံမ္ဳိ့ယုတးဂုဏးကုိ ထိနး့သိမး့်ပလိုကးတာ ်ဖစးေလရဲ ံ။

တိုငး့်ပညးကို လကးနကးနဲ ံအုပးခ္ဴပးေနတဲံ လူသတးသမာ့ သနး့ေရြ ျနဲ ံ တိုငး့်ပညးရဲ ံ

သယဵဇာတမြနးသမြ္ကို သိမး့ ႀကဳဵ့ခို့ယူ်ပီ့ မသမာစီ့ပျာ့ေရ့လုပးငနး့ေတျလုပးေနတဲံ
ေလာဘသမာ့ေတဇရဲ ံတို ံရဲ ံ မ္ဳိ့စဥးဆကးေလ့ တစး ေယာကးက အႏူပါ့စပးနဲ ံ
လူတတးလုပး်ပီ့ ရဟနး့်ပညးသူကို ထပးေစားကာ့်ပလိုကးေလရဲ ံ။

တိုငး့်ပညးရဲ ံ GDP ေပၚမြာ သုဵ့်ဖနး့ေနေႀကာငး့၊ တိုငး့်ပညးပိုငး ကျ္နး့သစးေတျ ရတနာေတျ

သဘာွဓါတးေငျ ံေတျကို စငးကာပူ၊ တရုတးနဲ ံ ရုရြတို ံကို ေရာငး့တုတးေနေႀကာငး့ကို ထုတးေဖၚ
ေရ့သာ့်ပေနေတာံ လူႀကီ့ မိဘေတျ ညာသမြ္ ေရြ ံကဖုဵ့သမြ္ သာ့မိုကးငတုဵ့က
ေနာကးကေဖၚဆိုတာလိုလုပးေနေလရဲ ံ၊ ွနးခဵ်ပေနေလရဲ ံ။

ဒီလို ရူ့တူ့ မူ့မိုကးေနတဲံ ထကးေတဇနဲ ံသူ ံအကို ပိုငး်ဖဳိ့ေတဇတို ံဟာ အေခ္ာငးွငးလို ံ

ရေနတဲ ံ စငးကာ ပူလိုႏိုငးငဵမြာ သျာ့ေရာကး်ပီ့ ပ္ကးစီ့ခ္ငးတိုငး့ပ္ကးစီ့ေနတာဟာ
နအဖေ်ပာေနတဲံ တစးမ္ဳိ့သာ့လုဵ့ အက္ငးံ စာရိတၱ ်မငးံမာ့ေရ့ဆိုတာဟာနဲ ံ လျဲေနပါလာ့။
တကယးတမး့ ႀကေတာံ သူတို ံ နအဖမိသာ့စုအသိုငး့အွိုငး့ တစးမ္ဳိ့လုဵ့
အက္ငးံစာရိတၱပ္ကး်ပာ့ေနတာကို အဖတးဆယးမရေတာံတာမို ံ ်ဖစးသငးံတာကေတာံ
“နအဖတစးမ္ဳိ့လုဵ့ အက္ငးံစာရိတၱ်မငးံမာ့ေရ့”ပါ။ ်ပညးသူေတျက အက္ငးံစာရိတၱမပ္ကးႀကပါဖူ့။
ဘုရာ့ကို ဘုရာ့မြနး့သိပါတယး။ တရာ့ကို တရာ့မြနး့သိပါတယး။ သဵဃာကို
သဵဃာမြနး့သိပါတယး။ သမာအာဇီွကို သိႀက ပါတယး။ (၅) ပါ့သီ့လ ကို သိႀကပါတယး။
ဒါေတျကို မသိႀကဘဲ ေဖာကး်ပနးေနတဲ ံ အက္ငးံစာရိတၱမြာ ဆို့သျမး့ ေသာငး့ က္နး့ေနသူ
ေတျကေတာံ ထကးေတဇ တို ံလို လူမမယးခ္ာတိတးကေန ေတဇ သနး့ေရြ ျလို လူႀကီ့သူခို့
ေတျ အထိပါတဲံ နအဖ အသိုငး့ အွိုငး့ တစးခုလုဵ့်ဖစးေလရဲ ံ။

ေနာကးထပးထကးေတဇ ေ်ပာထာ့တာကေတာံ
မေကာငး့တဲံမိနး့ကေလ့ေတျနဲ ံသူတို ံေပ္ားပါ့ေနေႀကာငး့ကိွ
ု နး ခဵေဖၚ်ပထာ့ေတာံ
တိုငး့်ပညးထဲကို ေရာဂါဆို့ေတျ သယးလာသူေတျဟာ သူတို ံဘဲ်ဖစးေႀကာငး့ သိသာေစေလ ရဲ ံ။

သနာ့စရာေကာငး့တာကေတာံ အဲယာ့ပုဂဵႀကီ့ ပိတးလိုကးရတာကို သူ ံခမ္ာ

အေပ္ားအပါ့မကး်ပီ့ မသိလိုကးရြာ ဘူ့ထငးပါရဲ ံ။ ေတားႀကာ အေရ့အေႀကာငး့ဆိုရငး
ေ်ပ့စရာေ်မမရြိ သျာ့စရာေနရာမရြိဘဲ လမး့ေပၚလျငးံ်ပီ့ (လမး့ေပၚကေချ့ေတာငး
မ္ကးစိေနာကး်ပီ့ကိုကးမြ်ဖငး)ံ ေရာကးေနရငး်ဖငးံ စငးကာပူက ်မနးမာ်ပညးသူေတျရဲ ံ ွိုငး့
သမခဵေနရဦ့မယး။

သတိေပ့ခ္ငးတာကေတာံ ထကးေတဇလို လူမေလ့ေချ့မခနး ံေကာငးေလ့မေ်ပာနဲ ံ

သူ ံရဲ ံအမ္ဳိ့အာဏာရူ့သနး့ ေရြ ျနဲ ံ ေလာဘသမာ့ေတဇတို ံလညး့ ကမၻာ်ပညးသူ
်မနးမာ်ပညးသူေတျရဲ ံ ဒဏးခတး်ခငး့ကို ခဵရမြာမို ံ အစျယး အပျာ့ေလ့ေတျလညး့
ပုနး့စရာေနရာရြိမြာ မဟုတးဖူ့ဆိုတာပါ။ သိပး်ပီ့ေတာံ ေလလုဵ့ထျာ့်ပီ့ အသဵေကာငး့
ဟစး်ပီ့မေနဖို ံနဲ ံ။ လူႀကီ့ေတျအလြညးံမေရာကးေသ့ဘဲ ကိုယးအလြညးံအရငး်ဖစးသျာ့ဦ့မယး။
ရဟနး့ ်ပညးသူေတျကို မေစားကာ့ဘဲ ပါ့စပးပိတး်ပီ့ ကုိယးံဖာသာ တိတးတိတး
အေပ္ားမကးေနခ္ငး မကးေနပါလို ံ။ ။
ေသာကးစာ့ေပ္ားပါ့ကာ ပ္ကးစီ့ေနေသာ နအဖအသိုငး့အွုိငး့မြ ထကးေတဇ။