Bilgisayar ile Direnç Ölçümü

Bu devreyi bilgisayarınızın yazıcı girişine bağlayın ve dirençlerinizi bu dört

kademeli ohmmetre ile ölçün.
Bir 12bit ADC entegresi ile PC yazıcı portunu kullanarak birçok ölçme cihazı yapabilirsiniz.
Burada anlatılan devre dört kademede 0 - 4.094K 40.94K 409.4K ve 4.094M
dirençlerinizin gerçek değerlerini size gösteriyor.
Normal bir test metresi için 12 bitlik çözünürlük 3.5 4 basamaklı işlemler için yeterli
olmaktadır. Ekteki programı kullanarak - veya kendiniz yazarak - ekrandan seçerek
istenilen aralıkta ölçüm yapılabiliyor. Yazılımda değişiklik yapılarak otomatik olarak direnç
aralığını seçtirmek de mümkün. Yani oldukça eğlenceli bir devre.
Analog/Dijital Devre
Devrede IC1 (TL071) R1 (15k) ve R2(39k) voltaj bölücüsü ile çalışan basit bir voltaj
düşürücü. +5Volt ile beslendiğinde IC2 AD7896AN'ye yetecek kadar (2.7V minimum)
besleme voltajı sağlayabiliyor. (C1:100n C2:1uF C3:220n) Paralel porta bağlantı için bir
adet 25li erkek konnektör satın almanız ve 1 2 3 4 5 12 13 14 ve 25 nolu uçlarına
lehimlemeniz yeterli olacaktır.

Şekil 1. A/D çevirici devresi

Dirençten Voltaja
A/D çevirici devrenin çalışabilmesi için önüne bir dirençten voltaja çevirici devreye gerek
vardır. Bu da test direncini sabit bir akım jeneratörü ile besleyerek yapılmaktadır. Direnç
yükseldikçe test direncinden geçen akımı zorlamak için daha fazla voltaja gerek vardır.
Daha geniş direnç değerlerini gösterebilmesi için bu ara birim dört ölçüm aralığı
kullanmaktadır. Böylece dört adet sabit akım kaynağı bulunmaktadır.
Şekil 2. Dirençten voltaja çevirici devresi

TR1 ile TR4 tranzistörleri sırasıyla 4.094K 40.94K 409.4K ve 4.094M aralıkları
kullanırlar. VR1 ile VR4 dirençleri kalibrasyon dirençleri olup bu aralıklar için ayarlanacak
ve %1 toleransta çok turlu aralığın sonundaki değere yakın örneğin 3k9 39k 390k ve
3.9M değerlerinde veya şemadaki gibi olabilirler.
R4 (10k) her dört kaynak için sabittir ve normal çalışmada sadece bir tanesi için bağlıdır.
IC3 herhangi bir CMOS quad s.p.s.t. analog anahtardır ancak bu devrede 4 yollu tek uçlu
anahtar olarak çalıştırılmıştır. IC3 olmadan da R4'ü istediğiniz aralığa bağlayıp çalıştırmak
mümkündür.
Diğer üç kaynakta tranzistörler kesici olarak çalışmakta ve bir çıkış akımı
vermemektedirler. Örneğin IC3'ün 6 nolu bacağını yüksek seviyeye getirmek TR3'ü
tetikleyecek ve sistemi 409.4k aralığına getirecektir.Analogdan dijitale çevirici yazıcı
portundaki bazı karşılıklı haberleşme hatlarını kullanmakta ve data hatlarını boş
bırakmaktadır.D0 ile D3 hatları bu aralık anahtarlaması için kullanılmıştır.
Test edilecek direnç SK1 ve SK2 arasına konacaktır. En yüksek aralıkta çekilen akım 1
mikroamperdir ancak çeviricinin yüksek giriş direnci en az yükün meydana geldiğini
kesinleştirmektedir.
12bit çözünürlükte gürültü biraz problem olabilir bu yüzden devreyi PCden ve
monitörden uzak tutun. Test sırasında test direncinin uçlarına dokunmayın. Mümkün ise
devreyi bir kutunun içine alın.
+5Volt kaynağın mümkün olduğunca sabit ve gürültüsüz olması gerekmektedir. Devrenin
çektiği akım kullanılan aralığa bağlı olarak değişmektedir ama hiç bir zaman birkaç
miliamperden fazla değildir.
Yazılım
Program Delphi 1.0 ile hazırlanmıştır ve Windows 3.1 95 98 2000 ile çalışabilmektedir.
Bir form ve 6 komut düğmesi ve bir panel ve bir etiket olmalıdır. Uygun şekilde
etiketleme yapılırsa...
Komut düğmeleri: 1- "4k" 2- "40k" 3- "400k" 4- "4M" 5- "Stop" 6- "Start"
panel ise voltajı gösterecektir.
Ayrıca bir de (timer) zamanlayıcı eklemek gerekmektedir. 500 milisaniye aralıklarla
okuma yapmaya ayarlanmalıdır.
888 889 ve 890 Prn1 Prn2 ve Prn3 değişkenlerine atanmış port adresleridir. genellikle
birinci yazıcı için olan değerlerdir. Stop düğmesi zamanlayıcıyı durdurur ve ekrandaki
değer donar. Start düğmesi normal çalışmaya başlatır.
Programda bazı ayarlamalarla nokta ve sıfırlar ayarlanmış ve hep 4 basamak
gösterilmiştir.
Aralık düğmelerine basıldığında doğru anahtarlar devreye girsin diye gerekli satırlar
eklenmiştir.
Önemli not: Bildiğiniz gibi PC yazıcı portları TTL (0-5V) seviyede çalıştığınd n olabilec
k yüksek seviyedeki bir voltaj PC anakartınızda tamiri mümkün olmayan hasarlara seb
p olabilir. Bu yüzden bu tip devreleri iyice test ettikten sonra bağlantıları yapınız. Olabilec
k hasarlardan dolayı tüm sorumluluk sizlerindir