DEMA

Modler Mikroilemcili Koruma Rleleri

MCR Serisi ok Fonksiyonlu Ar Akm Rlesi

MVR Serisi Sabit Zamanl Ar/Dk Voltaj Rlesi

KT-MCV202

DEMA
Modler Mikroilemcili Koruma Rleleri

NDEKLER
MCR
1-Rle Tipleri ..................................... 1 2 2 2 3 6 8

MVR
12 13 13 13 14 15 17

SAYFASI SAYFASI

2-Uygulama Yerleri .................................. 3-Kullanma Avantajlar ............................. 4-Rlelerin Fiziki Anlatm ........................ 5-Rle Skala Ayarlar ............................... 6-Uygulama emalar .............................. 7-Teknik Bilgiler ........................................

DEMA
MCR Serisi ok Fonksiyonlu Ar Akm Rlesi

RLE TPLER :
MCR010 MCR100 MCR210 MCR300 MCR310 Tek fazl ar akm ksa devre toprak rlesi. Tek fazl ar akm ksa devre rlesi. ki faz bir toprak ar akm ksa devre rlesi. faz ar akm ksa devre rlesi. faz bir toprak ar akm ksa devre rlesi.

01

DEMA
MCR Serisi ok Fonksiyonlu Ar Akm Rlesi

UYGULAMA YERLER : MCR serisi rleler korumada selektivite gerektiren havai hat ve kablo datm ebekelerinde baaryla kullanlabilir. Transformatr, generatr ve yksek gerilim ebekelerinde ar akm ve ksa devrelere kar koruma yapabilir. Ayrca yldz noktas direkt veya dk diren zerinden topraklanm ebekelerde toprak hatas rlesi olarak kullanlabilir. Rleler kk seviyeli arzalarda zamana bal olarak ama verdirirken, byk seviyeli arzalarda ani ama eleman ile tahribat bytmeden hzl ama verdirir. KULLANMA AVANTAJLARI: 1- Bir mode switch ile seilebilir 4 adet ters zamanl eri ve 3 adet sabit zamanl alabilme zellii vardr. 2- Geni ar akm skala aral vardr. 0,05In...2In arasnda ve 0,05In admlarla ayarlanabilir. Akm trafolarnn primer akmlar yksek tutularak dk Ith l olanlar seilebilir ve bylece tesis maliyetini drmek mmkn olabilir. 3- Zaman skala arpan 7 fonksiyonda da ayndr. 0,05...1 arasnda ve 0,05 admlarla ayarlanabilir. 4- Ani ama skalas 1Is...25Is arasnda ve 1Is admlarla ayarlanabilir, istenirse sonsuz yaplabilir. 5- Her faz ve toprak nitesinde zamanl ama ile ani ama LEDleri ayr ayrdr. Bylece yalnzca ar akm ksa devre korumas gereken yerlerde, korna kullanlmayacaksa ihbar rlesi kullanmaya gerek yoktur. Kesici amas RY600 yardmc rlesi ile yaplabilir. Amann cinsi ise LEDlerden grlebilir. 6- TEST ilevi devreye byk bir akm gelmi gibi yaplr, her faz ve toprak nitesinin ayarlanm skalasna gre rleler ektirilip braktrlr. LEDler ise ancak reset butonu ile sndrlr. Bylelikle k kontaklarnn ve ledlerinin salamlklar ile varsa nitelerde yaplm hatal ayarlamalar grlebilir. 7- Zamanl ve ani ama rle klar birbirlerinden ayrlm olup her biri iin iki kontakl birer rle vardr. 8- Son arzay gsteren OTOMATK RESET zellii vardr. Bu ilem modler kartlar zerindeki JR jumperi taklarak yaplr. Bu jumper kartlrsa reset butonuna baslmad srece tm arza ledleri yank kalr. malat esnasnda JR jumperi taklm vaziyette braklr. 9- Akm trafo sekonderlerine kar gelen rle yk kk olup, akm trafolar dk gte seilebilir. 10- Ters zamanl eriler BS142 ve IEC255-4 standartlarna uymaktadr. 11- Akm reset oran olduka yksektir (Yaklak 0,96). 12- Geici akm resetleme zaman olduka hzldr. 13- Ayarlar dip switchler ile kolayca yaplabilir yapdadr. 14- Cihazn yardmc DC besleme alma aral yeterince byktr ve DC VAR ledi mevcuttur. 15- Cihazn gecikmeli ve ani ama ledlerin durumlar hafzada tutulur. DC kesilip gelse bile son durumlar ne ise o ekilde grlrler. 16- lme, besleme ve k kartlar modler bir yapda olup gerekirse kolayca deiebilir. 17- Cihazn i nitesi soketli ve kzakl bir yapda olup, cihaz harici kablolarn skmeden i nite dar alnabilir. 18- Balantlarn kolayca yaplabilmesi iin cihaz zerinde i balant emas mevcuttur. 19- Cihaz kutusunun koruma tarz IP 51 dir. RLENN FZK ANLATIMI : a) Rle SOKETL ve KIZAKLI bir yapdadr. Bu zellii ile iletmelere ve grevliye byk kolaylklar salar. b) Cihaz nitelerinin deitirilmesi ve i nitenin dar alnarak test edilmesi ok kolaydr. c) Cihaz i nitesi dar alnd zaman akm trafo ular balant terminallerinde otomatik ksa devre olur. Yanl amalar nlemek iin akm ular almadan nce DC besleme ular soketten ayrlacak ekilde dizayn yaplmtr. d) Cihaz n grnmnde faz ve toprak hatalar iin modler lme niteleri mevcuttur. Herbir nitede ar akm, zaman, ani ama ve mode switchleri ile iki adet LED gsterge vardr. e) DC/DC evirici nite de TEST ve RESET butonlar ile DC VAR ledi bulunmaktadr. f) Ayrca cihaz n blmnde rle tipi, yardmc DC gerilimi, mode switch konumlar ile fonksiyonlar gsterilmitir. g) LEDlerin fonksiyonlar:Yukardaki I>Is ledi akm Is deerini geince flar alr zaman dolunca dz yanar(zamanl ama LEDi), alttaki I>> ledi ise akm, ani ama skala deerini geince direkt dz yanar (ani ama LEDi). h) Mode switch 000 pozisyonuna alnrsa cihazdaki tm ledler flar yaparlar ve bylece salam olduklar grlebilir.

01

DEMA
MCR Serisi ok Fonksiyonlu Ar Akm Rlesi

RLE SKALA AYARLARI: Her bir akm lme nitesinde Mode, ar akm, zaman arpan ve ani ama switchleri bulunur. Mode Switch:letmenin veya korunacak elektriki tesislerin yapsna uygun olarak koruma tipi seilir. Bu koruma tiplerinin nasl ayarlandklar aada tablo halinde verilmitir. Genelde trafolar iin standard inverse, zor yol alabilen orta gerilim motorlar iin long-time inverse, iletim ve datm sistemlerinde extremely veya very inverse, toprak hatas korumalarnda ise sabit zamanl D1 yani 1s. seilebilir. Ar Akm Ayar (Is):Amper olarak ayarlanr. Dip switchler toplanarak deer belirlenir. rnein; A faznda en stteki kademe 0,5 ile en alttaki 4,0 kademeleri sa tarafta, dierleri sol tarafta ise 0,5+4,0=4,5A ayar yaplm olur. Ayn durumda stteki kademe sol tarafta yani 0,25 olsa idi 0,25+4,0=4,25A ayarlanm olurdu. Bylelikle fazlarda 0,25A aralklarla 0,25...10A arasnda ve toprakta ise 0,05A aralklarla 0,05...2A arasnda ayar yaplabilir. Zaman arpan (xt):0,05...1 aras 0,05 admlarla ayarlanabilir. Zaman arpan, eer mode switch ters zamanl seilmise eri yzdesini, sabit zamanl seilmise saniye olarak deer belirler. Sabit zamanl durumunda ayarlanm skala 1s modunda 1 ile, 10s modunda 10 ile, 50s modunda 50 ile arplr. rnek olarak skala 0,1+0,1=0,2 ayarlanm olsun bu deer mode switch ters zamanl ayarlanm ise 0,2 erisnde allacan, sabit zamanl 1s ayarlanm ise o zaman 0,2s de ama olaca anlalmaldr. Ani Ama Ayar (I>>): Is nin katlar olarak ayarlanr. Is nin 1...25 katna kadar ve 1Is lik admlarla ayarlanabilir. Yine toplam eklinde ayarlanr. rnein; 2 ve 4 kademeleri sada dierleri solda yani sfr ise ani ama deeri 2+4=6Is olarak ayarlanm olur. Is=4,5A ayarl ise I>>=6x4,5=27A in stndeki deerlerde ani ama gerekleir. (NOT: Buradaki akmlar akm trafosunun sekonderindeki akm deerleridir) Tm kademeler solda, yani sfr ise ani ama sonsuz yani devre d edilmi olur.

FAZ

TOPRAK

I >I s

I >I s

Gecikmeli ama LED gstergesi (flar ise ar akm balama)

I >>

I >>

Ani ama LED gstergesi

overcurrent phase

B
0,25 0 0 0 0 0

A
0,5 0,5 1,0 2,0 2,0 4,0

overcurrent earth fault

Ar akm skalas: In = 5A. skala 0,25 .... 10 A ve 0,25 A. admlarla ayarlanabilir In = 1A skala 0,05 .... 2 A ve 0,05 A. admlarla ayarlanabilir

0,05 0 0 0 0 0

A
0,1 0,1 0,2 0,4 0,4 0,8

I s=S
time delay
0,05 0 0 0 0 0,1 0,1 0,2 0,2 0,4

I s=S
Zaman arpan: 0,05 .... 1 ve 0,05 admlarla ayarlanabilir. A)Ters zaman erileri 0,05....1 ve 0,05 admlarlaayarlanabilir. (Normal/Very/Extremely/Long-time inverse) B)Sabit zamanllar 0,05 .... 1 s. ve 0,05 s. admlarla 0,5.....10 s. ve 0,5 s. admlarla 2,5.....50 s. ve 2,5 s. admlarla ayarlanabilir. Ani ama skalas : (1 ....25) x I s ve 1I s admlarla ayarlanabilir. Gerekirse sonsuz yaplabilir.
NOT:Zaman, ani ama ve mode dip switch deerleri faz ve toprakta ayn deerdedir.

instantaneous

xt=S
0 0 0 0 0 1 2 4 8 10

I>>=S x Is
mode
1 1 1 0 0 0

Dip-switch pozisyonu
1 1 1 0 0 0

Normal inverse
1 1 1

Very inverse
1 0 1

Extremely Long time inverse inverse

1 1 0 1 0 0

D1 1 s.
0 0 1

D10 10 s.
0 1 0

D50 50 s.
0 1 1

LED TEST
0 0 0

DEMA
MCR Serisi ok Fonksiyonlu Ar Akm Rlesi

1- alma karekteristiklerinin seilmesi: alma karekteristikleri kutuplu MODE switch ile seilmektedir. adet sabit zamanl alma ile IEC 255-4 ve BS 142 standartlarna uygun drt eit ters zamanl eri seilebilir. Bu erilere ait akm-zaman formlleri aada belirtilmitir.
ALIMA FONKSYONLARI NORMAL TERS (STANDARD INVERSE - SI) OK TERS (VERY INVERSE - VI) UZUN ZAMANLI AIRI TERS TERS (EXTREMELY INVERSE - EI) (LONG-TIME INVERSE -LTI) SABT ZAMANLI ALIMA ( saniye )

1s. D1

10s. D10

50s. D50

IEC 255-4 VEYA BS142

t=

0.14

( s ( 0.02 1

t=

13.5

( s (

t=

80

( s ( 2 1

t=

120

( s (

ekil 1:Gecikmeli amalardaki akm-zaman karekteristikleri.

100

Sabit zamanl 50s.

Sabit zamanl 10s.

10

alma zaman(saniye)

Uzun Zamanl Ters -LTI

Normal Ters - SI
1.0

Sabit zamanl 1s.

ok Ters - VI

Ar Ters - EI
0.1 1 10 100

Ar akm katsays

( (
s

DEMA
MCR Serisi ok Fonksiyonlu Ar Akm Rlesi

2- rnek bir trafo merkezindeki rle ayarlarnn yaplmas: Rle ayarlar her iletmenin yapsna gre farkllklar gsterebilir. Rle iletmecisi gerekli incelemeleri yaparak rleyi ayarlar. Aada 3faz+1toprak korumal bir datm trafosundaki ayarlar anlatlmaktadr. Trafonun nominal gc : 1600 kVA 1600 letme gerilimi : 34,5 kV Ip= --------------------------- = 26,8 A. Akm trafosu : 40/5 1,73 x 34,5 Ip : Primer akm. Is : Sekonder akm. Is= (5x26,8)/40 = 3,35A. (Nominal sekonder akm)
FAZ TOPRAK A
0,5 0,5 1,0 2,0 2,0 4,0 0,05 0 0 0 0 0

overcurrent

0,25 0 0 0 0 0

A
0,1 0,1 0,2 0,4 0,4 0,8

I s=S
time delay
0,05 0 0 0 0 0,1 0,1 0,2 0,2 0,4

I s=S
0,05 0 0 0 0 0,1 0,1 0,2 0,2 0,4

xt=S

xt=S
0 0 0 0 0 1 2 4 8 10

Is ayarlar: Nominal sekonder akm 3,35A e en yakn st deer 3,50A dir bu nedenle fazlarn Is deeri 3,5Ae ayarlanr. (1/3/4 kademeleri saa dierleri sol tarafa alnr. 0,5+1+2=3,5A.) Toprakta ayar deeri geici rejimlerin geildii akm deeridir. Bu deer topran geirgenliine de bal olmakla birlikte 0,1+0,1+0,2=0,4A ayarlanabilir. Zaman arpan (xt) ayar: Fazlarda iletmedeki byk yklerin olmas durumunda zaman uzatlabilir. Normal durumda 0,1+0,1=0,2 seilir. Toprakta yol alma geici rejim sresinin almas gerekir. Bu sre 0,5s civarndadr. 0,1+0,4=0,5s ayarlanr. Ani ama (I>>) ayar: Fazlarda ani ama deeri fiderden beslenen trafolarn glerine gre deimesine karlk, (6...7)xIs arasnda ayarlanabilir. Burada 1+2+4=7 kat ayar yaplabilir. Toprakta ani ama deeri yaklak olarak 2 kat olarak ayarlanabilir. Mode ayar: Fazlarda ters zamanl, toprakta ise sabit zamanl fonksiyonlar seilmelidir. Buradaki uygulamada fazlar 1/1/1 yani normal ters (SI) seilirken, toprak iin 0/0/1 modu yani sabit zamanl 1s. seilmitir. Fazlardaki SI fonksiyonunun alt erisi 0,2 ile topraktaki 1s. almasnn alt deeri olan 0,5s. Zaman arpan skalasnda nceden ayarlanmt.

instantaneous

0 0 0 0 0

1 2 4 8 10

I>>=S x Is I>>=S x Is

mode

1 1 1

0 0 0

1 1 1

0 0 0

ekil 2:MCR ani ama elemannn skala ayarna gre akm -zaman grafii.

Ama zaman (ms)

380 360 340 320 300 280 260 240 220 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 0 1,05

Iins=1Is

4Is 5-25Is 3Is

2Is

1.1

1.5

10

20

30

40

Ani ama akm katsays

DEMA
MCR Serisi ok Fonksiyonlu Ar Akm Rlesi

UYGULAMA EMALARI Uygulama emalar rle tiplerine gre ekil 3...7 arasnda gsterilmitir.

S2

S1 P1

A
B

P2

C
Zaman ayar Ani ama ayar Mikro ilemci kontrol (Toprak) Gecikmeli ama Ani ama Mode seme
MODE TEST SNYAL RESET

DC BESLEME NTES

21 22

+ -

33

Is
34

RL1-1

12 13

AC/DC

Toprak Ar Akm Ayar

RL1 RL1-2
14
15

Toprak k Devresi
RL2-1

17 18

RL2 RL2-2
19 20

Toprak hatas gecikmeli ama k kontaklar

Toprak hatas ani ama k kontaklar

ekil 3:

Uygulama emas : MCR010 Modler, tek fazl, ar akm ksa devre toprak rlesi:

S2

S1 P1

A
B

P2

C
Zaman ayar Ani ama ayar Mikro ilemci kontrol Faz A Gecikmeli ama Ani ama Mode seme
MODE TEST SNYAL RESET

DC BESLEME NTES

21 22

+ -

33

Is
34

RL1-1

12 13

AC/DC

Faz A Ar Akm Ayar

RL1 RL1-2
14 15

Faz hatas gecikmeli ama k kontaklar

Faz A k Devresi
RL2-1

17 18

RL2 RL2-2
19 20

Faz hatas ani ama k kontaklar

ekil 4: Uygulama emas : MCR100 Modler, tek fazl, ar akm ksa devre rlesi:

DEMA
MCR Serisi ok Fonksiyonlu Ar Akm Rlesi

S2

S1 P1

A
B

P2

C
Zaman ayar Ani ama ayar
Mikro ilemci kontrol Faz A Gecikmeli ama Ani ama

Mode seme

MODE TEST

SNYAL RESET

DC BESLEME NTES

21

22

+ -

27

Is
28

RL1-1

2 3

AC/DC

Faz A Ar Akm Ayar

RL1 RL1-2
4
5

Fazlarn gecikmeli ama k kontaklar

Zaman ayar

Ani ama ayar

Mikro ilemci kontrol Faz B

Mode seme

Fazlarn k Devresi
RL2-1

29

7 8

Is
30

RL2
Gecikmeli ama Ani ama

AC/DC

Faz B Ar Akm Ayar

RL2-2

9 10

Fazlarn ani ama k kontaklar

Zaman ayar

Ani ama ayar

Mikro ilemci kontrol (toprak)

Mode seme

RL3-1
33
12 13
Gecikmeli ama Ani ama

Is
34

RL3 RL3-2
14 15

AC/DC

Toprak Ar Akm Ayar

Toprak hatas gecikmeli ama k kontaklar

Toprak k Devresi
RL4-1

17 18

RL4 RL4-2
19 20

Toprak hatas ani ama k kontaklar

ekil 5 :
A
B

Uygulama emas : MCR210 Modler, iki faz bir toprak ar akm ksa devre rlesi:
S2 P2 S1 P1

C
Zaman ayar Ani ama ayar Mode seme
MODE TEST SNYAL RESET

DC BESLEME NTES

21 22

+ -

27

Is
28

Mikro ilemci kontrol Faz A Gecikmeli ama Ani ama

RL1-1

2 3

AC/DC

Faz A Ar Akm Ayar

RL1 RL1-2
Ani ama ayar

4 5

Fazlarn gecikmeli ama k kontaklar

Zaman ayar

Mode seme

Fazlarn k Devresi
RL2-1

29

Is
30

Mikro ilemci kontrol Faz B Gecikmeli ama Ani ama

7 8

RL2 RL2-2
9 10

AC/DC

Faz B Ar Akm Ayar

Fazlarn ani ama k kontaklar

Zaman ayar

Ani ama ayar

Mode seme

31

Is
32

Mikro ilemci kontrol Faz C Gecikmeli ama Ani ama

AC/DC

Faz C Ar Akm Ayar

ekil 6 :

Uygulama emas : MCR300 Modler, fazl ar akm ksa devre rlesi:

DEMA
MCR Serisi ok Fonksiyonlu Ar Akm Rlesi

ekil 7 :
A
B

Uygulama emas : MCR310 Modler, faz bir toprak ar akm ksa devre rlesi:
S2 P2 S1 P1

C
Zaman ayar Ani ama ayar Mode seme
MODE TEST SNYAL RESET

DC BESLEME NTES

21 22

+ -

27

Is
28

Mikro ilemci kontrol Faz A Gecikmeli ama Ani ama

RL1-1

2 3

AC/DC

Faz A Ar Akm Ayar

RL1 RL1-2
Ani ama ayar

4 5

Fazlarn gecikmeli ama k kontaklar

Zaman ayar

Mode seme

Fazlarn k Devresi
RL2-1

29

Is
30

Mikro ilemci kontrol Faz B Gecikmeli ama Ani ama

7 8

RL2 RL2-2
9 10

AC/DC

Faz B Ar Akm Ayar

Fazlarn ani ama k kontaklar

Zaman ayar

Ani ama ayar

Mode seme

RL3-1
31

Is
32

Mikro ilemci kontrol Faz C Gecikmeli ama Ani ama

12 13

RL3 RL3-2
14 15

AC/DC

Faz C Ar Akm Ayar

Toprak hatas gecikmeli ama k kontaklar

Toprak k Devresi
Zaman ayar Ani ama ayar Mode seme

RL4-1

17 18

33

RL4

Is
34

Mikro ilemci kontrol (toprak) Gecikmeli ama Ani ama

RL4-2

19 20

Toprak hatas ani ama k kontaklar

AC/DC

Toprak Ar Akm Ayar

TEKNK BLGLER : Nominal deerler AC akm ( In ) Frekans DC Yardmc gerilimi : 1A veya 5A : 50/60 Hz. : 24/54 - 48/125 veya 110/250 V

ekilen gler AC devresi (Pmax) :

1A rlelerde : 0,25 VA. 5 A rlelerde : 0,75 VA (cos j = 1 ve akm herhangibir skala deerinde iken.) Her bamsz akm devresinin empedans: 1A. Rlelerde 0,25 ohm. 5A. Rlelerde 0,02 ohm. dan daha kktr.

DC devresi (Pmax) : Nominal gerilimler 24/54 (60 VDC de) 48/125 (150 VDC de) 110/250 (300 VDC de) MCR 010 0.9 W 1.7 W 2.3 W MCR 100 0.9 W 1.7 W 2.3 W MCR 210 1.4 W 2.3 W 2.9 W MCR 300 1.4 W 2.3 W 2.9 W MCR 310 1.6 W 2.5 W 3.2 W

Her bir k rlesinin ekmesi durumunda rle bana 1,1W ilave edilmelidir.

DEMA
MCR Serisi ok Fonksiyonlu Ar Akm Rlesi

Akm trafosu seimi. Akm trafosu sekonder nominal akm In (A) 1 5 Nominal k gc (VA) 2,5 7,5 Doruluk snf Ar akm faktr (xIn) Max. Akm balant kablo direnci bir devre iin (ohm) 1 0,15 NOT: 5A uygulamalarda daha uzun kablolar gerekiyorsa akm trafosu gc, ilave her 0,06 ohm luk kablo direncine karlk 2,5 VA kadar artrlmaldr.

10P 10P

20 20

Ayar aralklar : Ar akm skalas (Is) Ani ama skalas (I>>)

:Fazlarda (0,25...10)A ve 0,25A admlarla ve toprakta ise (0,05...2)A ve 0,05A admlarla ayarlanabilir. : (1-25) x Is ve 1 Is lik admlarla ayarlanabilir, istenirse sonsuz olabilir.

Zaman karekteristikleri : Gecikme zaman karekteristikleri ekil 1 de gsterilmitir: Seilebilir zellikte drt eit ters zamanl ve eit sabit zamanl alma karekteristii mevcuttur. 1-Standard inverse (Normal ters) 2-Very inverse (ok ters) 3-Extremely inverse (ar ters) 4-Long time inverse (uzun zamanl ters) 5-Definite time 1 s / 10 s / 50 s. (Sabit zamanl 1s /10s / 50s ) Zaman arpan skalas : 0.05...1.0 arasnda 0.05 admlarla ayarlanabilir. (Bu durum btn karekteritikler iin geerlidir).

Ani ama eleman

(1 ... 25) x Is ve 1 Is admlarla ayarlanabilir. 5xIs ve zeri ayarlarda ayar deerinin 2 katndaki ama sresi <35 ms. (Ani ama akm-zaman erisi ekil 2 de dir.)

alma koullarndaki hatalar : Ar akm skalas (Is) alma aral 0.05 In ile 2 In arasnda ( MCR100,MCR010, MCR210,MCR300,MCR310 iin geerlidir). alma karekteristii Standard inverse Very inverse Long time inverse Extremely inverse Definite time (sabit zamanl) 20 C 50 / 60 HZ 1x Nominal deerleri: 24 / 54V, 48 / 125 V, 110 / 250 V
o

Giri akm

alma aral 2 x Is .... 29 x Is 2 x Is .... 20 x Is 1.3x Is .... 29 x Is

evre scakl Frekans Zaman arpan skalas DC Yardmc gerilim

DEMA
MCR Serisi ok Fonksiyonlu Ar Akm Rlesi

Hatalar etkiliyen eitli faktrler: Zaman arpan skalas: evre scakl: Frekans : Akm hatas : Zaman hatas : DC Yardmc gerilim :

Ayar deeri 0.05... 1.0 arasnda -250C .... +550C ve 47-62 Hz. Arasnda deiirse: 3% 2 % veya (20-40 ms).

2 % veya (20-40 ms).

Akm hatas Zaman hatas Genel hatalar Ar akm eleman (Is) Ani ama eleman (I>>) alma karekteristikleri hatalar: Standard inverse Very inverse Long time inverse Extremely inverse Definite time Tekrarlama hatas Akm hatas Zaman hatas Termik dayankllk Srekli dayanm Ksa sreli dayanm Zaman balatma akm deeri

Vx (V) alma aral (V) 24/54 19-60 48/125 37-150 110/250 80-300 Bu aralklardaki almalarda: 1% 2 % veya (20-40 ms).

5% 7.5 %

5 % veya (20-40 ms)

7.5 % veya (20-40 ms) 3 % veya (20-40 ms)

1 % den kktr. 2 % veya 30 ms hangisi byk ise.

2 x Is veya 2.6 In hangisi kk ise 1 s. sreyle 100 x In ( 400 A maximum) 3 s sreyle 57 x In (230 A maximum) Eer alma sabit zamanl ise 1Is ters zamanl ise 1,05 Is den sonra st led flar yapar ve zaman saymaya balanr. %95 den byktr Yaklak akm kesildikten 100 ms. sonra rle brakr. Her l nitesinde iki adet led gsterge vardr. Eer giri akm deeri sabit zamanl almada skala deerinin 1 katn, ters zamanl almada ise 1,05 katn gemi ise steki led flar yapar, zaman dolunca dz yanar. Aadaki led ani amann olduunu gsterir. Giri akm ani ama skala deerini geince yanar. Yanm olan her iki led arza akm gidince reset butonu ile sndrlebilir. Daha nce yanm olan ledler reset edilmemi ise yeni bir arza akm gelince ledler kendiliinden sner. Bylelikle

Resetleme akm k rlesinin tutma zaman hbar LED gstergeleri

Otomatik reset

10

DEMA
MCR Serisi ok Fonksiyonlu Ar Akm Rlesi

Iletmeci reset yapmay unutsa bile son arza grlebilir.

k kontaklar:

Fazlar iin: Toprak iin:

Gecikmeli amada bamsz 2 kapayan Ani amada bamsz 2 kapayan Gecikmeli amada bamsz 2 kapayan Ani amada bamsz 2 kapayan kontak mevcuttur. Nominal deerler: 8A , 250 VAC (omik) Nominal kesme kapasitesi: 2000 VA Max.DC omik yk: 30VDC, 8A veya 110VDC, 0,5A. max. Kesme voltaj: 440VAC / 300VDC 1,5x105 alma (4A, 230VAC, cos j =0,6) 30x106 alma 2000V, 50Hz, 1 dakika. (veya 2200V, 50Hz, 1 darbe) -250C......+550C IP 51

Kontak kapasitesi:

Elektriki mr Mekaniki mr zalasyon testi: alma scakl: Cihaz kutusu koruma tarz:

KUTU VE PANO KESM LLER :

25

4,5 M4 4,85
178 18,5 201 YAN GRNM 22

A N GRNM

B C

PANO KESM LLER (PANO KAPAK MONTAJ DETAYLARI)

MCR010 MCR100 MCR210 MCR300 MCR310 A B C KUTU TPLER 96 53 91,4 DRK96 96 53 91,4 DRK96 144 101,5 139,5 144 101,5 139,5 173 130 168

Btn ller mm. cinsindendir.

DRK144 DRK144 DRK173

11

4,85

149,5

146

TERS ZAMAN ERLER

I/IB Normal Inverse Erileri

I/IB Very Inverse Erileri

I/IB Extremely Inverse Erileri

I/IB Long Time Earth - Fault Erileri

DEMA
MVR Serisi Sabit Zamanl Ar/Dk Gerilim Rlesi

RLE TPLER :
MVR100 MVR200 MVR300 MVR400 Tek niteli ar / dk gerilim rlesi ki niteli ar / dk gerilim rlesi niteli ar / dk gerilim rlesi Drt niteli ar / dk gerilim rlesi

12

DEMA
MVR MVR Serisi Serisi Sabit Sabit Zamanl Zamanl Ar/Dk Ar/Dk Gerilim Voltaj Rlesi Rlesi

UYGULAMA YERLER : Dk ve ar gerilim rleleri tesislerdeki besleme geriliminin limit deerleri amas durumunda grev yaparlar. zellikle alak gerilim motorlar gerilim dzensizliinden fazlaca etkilenirler. Dk gerilim durumunda ar akm ekerek gvdeleri snr. G trafolar, motorlar ve dier elektriki tesisler gerilim darbelerinden etkilenir ve izolasyonlar zarar grebilir. Bu durumlar nlemek iin gerilim rleleri kullanlr. KULLANMA AVANTAJLARI: Seilebilir tip sabit zaman gecikmesi olan mikroilemcili elektronik rle. Ayarlanabilir gerilim reset oran. Kk admlarla ayarlanabilir geni gerilim ve zaman skalas. Her l nitesinin istee gre ar veya dk gerilim rlesi olarak alabilmesi. Dk lme devresi yk. Kolay deiebilen l niteleri (yedekleme ve deiebilme iin). Rleyi servise alrken fonksiyon testi kolayl (Rle test cihaz kullanmadan) Geni aralkl yardmc DC besleme girii. DC VAR led gstergesi. Cihaz i ksm, kullancya manevra ve testlerde yardmc olabilecek, kutusundan dar alnabilen soketli ve kzakl bir yapdadr. Salam mekanik tasarm. k klemenslerine yakn bir yerde bulunan cihaz balant emas, montaj kolayl salamaktadr. Cihaz kutusu koruma tarz IP 51 dir.

RLENN FZK ANLATIMI : ksm sklebilir soketli ve kzakl rlede aadaki zellikler vardr: Fazlardaki gerilim hatalar modler lme niteleri ile tesbit edilir. Her bir nite zerinde gerilim, zaman, gerilim reset oran, fonksiyon(dk/ar gerilim ve zaman) skala switcleri ve almalarn izlenebildii iki adet LED ngrlmtr. DC/DC evirici nitesi zerine DC VAR ledi, test ve reset butonlar yerletirilmitir. AC giri nitesi zerinde, rle tipi, alma fonksiyonlar gsterilmitir. Modler tasarm avantaj ile her nite kolaylkla yerine taklp kartlabilmektedir. Gerekli hallerde yetkili personel tarafndan cihazn i ksmnn kolayca sklebilmesi iin rle soketli ve kzakl bir yapda tasarlanmtr. Rlenin mekanik yaps gvenli ve salam bir yapdadr. Harici balantlar iin cihazn arka tarafna, kolay montaj salayan sra klemens bloku ngrlmtr. Kablo montaj kolayl iin, klemens blokuna yakn i balant emas ngrlmtr. DC beslemenin kesilip gelme ihtimaline karlk her l nitesindeki ledlerin yanma konumlar hafzada tutularak reset edilinceye kadar gsterilmektedir. l nitelerinde, giri gerilimi ayar deerinin zerine kmsa steki( <U<) ledi flar yapar, zaman dolunca led dz yanar, rle eker ve aadaki (t) ledi de dz yanar. Gerilim normal deerine dnnce (t) ledi sner, rle brakr ve (<U<) ledi dz yanmaya devam eder. Bu led, reset butonu ile sndrlebilir. Eer zaman dolmadan gerilim normale dnerse hi bir led yank kalmaz. Zaman dolduunda rlenin ekmesine ramen ar veya dk gerilim durumu devam ediyorsa (<U<) ledi flar yapmaya, (t) ledi ise dz yanmaya devam eder. Rle, zerindeki test butonuna bir defa baslarak test edilebilir. Bu test srasnda rle test cihaz olmadan, rleye ar veya dk gerilim gelmi gibi bir ilem gerekleir bu sayede zaman gecikmeleri, k rlesinin kontaklar ve seilmi rle fonksiyonun doruluu kontrol edilebilir. Cihaz kutusu korozyona dayankl elektrostatik toz boya ile boyanmtr. Mode switch 0/0/0 konumuna alnrsa ledler flar yaparlar, bylelikle salamlklar kontrol edilebilir.

13

DEMA
MVR Serisi Sabit Zamanl Ar/Dk Gerilim Rlesi

RLE SKALA AYARLARININ YAPILMASI : Her l nitesinde ar/dk gerilim, gecikme zaman, gerilim reset ve mode seme dip switchleri ayr ayr bulunmaktadr. Aada rnek bir l nitesinin ekli grlmektedir.

>u> Ar/dk gerilim gstergesi t Gecikme sonu ve rle ekme gstergesi

voltage set unit

2
2 4 8 16 32 64 0 0 0 0 0 0

Ar/dk gerilim skalas

10 - 73V 40 - 166V 150 - 276V 280 - 469V

Us=40+S V

1 V admlarla 2 V admlarla 2 V admlarla 3 V admlarla ayarlanabilir drt tip gerilim rlesi vardr.

time delay

0,05 0 0 0 0

0,1 0,1 0,2 0,2 0,4

Sabit zaman gecikmeleri

0,05 .... 1 s. 0,05 s. admlarla 0,5 .... 10 s. 0,5 s. admlarla 2,5 .... 50 s. 2,5 s. admlarla ayarlanabilir.

t=kxS sec

%voltage reset

0 0 0 0 0

0,5 1 2 4 8

Gerilim reset oran

1% ... 16.5% ve %0,5 admlarla ayarlanabilir.

%UR =1+S

mode

1 1 1

0 0 0

Dip-switch konumlar
1 1 1 0 0 0

O1 Ar 1s
1 0
1

U1 Dk 1s
0 0 1

O10 Ar 10s
1 1 0

U10 Dk 10s
0 1 0

050 Ar 50s
1 1 1

U50 Dk 50s
0 1 1

LED test
0 0 0

1- alma karekteristiklerini seme : alma karekteristikleri en alttaki 3l mode switch ile yaplmaktadr. Her bir l nitesi ya ar veya dk gerilim fonksiyonuna ayarlanabilir. Bu ayarlar mode switch tablosunda grlmektedir. O= over voltage ( ar gerilimi gsterir) U= under voltage (dk gerilimi gsterir)

14

DEMA
MVR Serisi Sabit Zamanl Ar/Dk Gerilim Rlesi

2- Gecikme zaman skalas: Sabit zamanl alma karekteristikleri t=k x S eklinde gsterilmitir. S iareti belirli deerleri olan btn switch pozisyonlarnn toplamn gstermektedir. Sabit zamanl karekteristikler 3 ar ve 3 dk olmak zere 6 adettir. Detaylar aada belirtilmitir. Mode switch arpan U1/O1 U10/O10 U50/O50 k=1 k=10 k=50 S (skala) 0.05 ... 1 0.05 ... 1 0.05 ... 1 t (s) 0.05-1 s. 0.5-10 s. 2.5-50 s. ayar adm (s) 0.05 s. admlarla 0.5 s. admlarla 2.5 s. admlarla

3- Gerilim skalas ve ayar: Gerilim skalas Us= 40+S eklinde gsterilir. Burada 40 rakam (40-166V) tipi gerilim rlesindeki skala balang gerilimidir. S ise karsnda eitli deerleri olan kademelerin toplamdr. Ve deeri volt cinsindendir. Us nin ar veya dk gerilim ayar olduunu mode switch belirler. Gerilim ayar aralklar drt eittir. Kullanc gerilim trafosunun durumuna gre uygun birisini seer. 10 - 73 V 40 - 166 V 150 - 276 V 280 - 469 V 1V 2V 2V 3V admlarla admlarla admlarla admlarla ayarlanabilir.

4-Yzde voltaj reset skalas ve ayar: (%UR =%1....16,5 arasnda ayarlanabilir) Ar veya dk gerilim durumunu normal duruma getirebilen gerilimin limit deerine reset gerilimi denir. nite zerinde %UR =1+S olarak gsterilmitir. Us ile UR arasnda u bantlar vardr: UR = %UR x Us Us = Gerilim skalas (nite zerinde) Us - UR = reset gerilim snr (ar gerilimde) %UR =Yzde reset skalas (nite zerinde) Us + UR = reset gerilim snr ( dk gerilimde) UR = Reset gerilimi (hesapla bulunur) rnek:Ar gerilim almada Us=100V ve %UR =%5 ayarlanm olsun. Bu durumda reset gerilim snr: UR=%5x100=5V. Ve buradan Us -UR =100-5=95V bulunur. Yani ar gerilim 100Vun zerinde balar 95V snrna dnce reset olup normale dner. UYGULAMA EMALARI: Gerilim rleleri ile ilgili rnek balant emalar ekil 1...4 te verilmitir.
A

B
C DC BESLEME NTES
21 22

Tr.

Zaman ayar

%UR

Mode seme

MODE TEST

SNYAL RESET

27
Us

28

#1
AC/DC
Gerilim ayar nite 1

Mikro ilemci kontrol

#1
<U< t

RL1-1

1 2

RL1

k devresi

Gerilim hatas gecikmeli ama k kontaklar

RL1-2

4 5

ekil 1: Uygulama emas: MVR100 modler bir niteli ar/dk gerilim rlesi

15

DEMA
MVR Serisi Sabit Zamanl Ar/Dk Gerilim Rlesi

B
C
Zaman ayar
%UR

Mode seme

MODE TEST

SNYAL RESET

DC BESLEME NTES

21 22

27

Tr.
28
AC/DC

Us

#1
Gerilim ayar nite 1

Mikro ilemci kontrol

#1
<U<
RL1-1

1 2

RL1
Zaman ayar
%UR

Mode seme

k devresi

29
Us

30
AC/DC

#2
Gerilim ayar nite 2

Mikro ilemci kontrol

Gerilim hatas gecikmeli ama k kontaklar

#2
<U< t
RL1-2

4 5

ekil 2:

Uygulama emas: MVR200 modler iki niteli ar/dk gerilim rlesi

B
C
Zaman ayar
%UR

Mode seme

MODE TEST

SNYAL RESET

DC BESLEME NTES

21 22

27

Tr.
28
AC/DC

Us

#1
Gerilim ayar nite 1

Mikro ilemci kontrol

#1
<U< t
RL1-1

1 2

RL1
Zaman ayar
%UR

Mode seme

k devresi

29
Us

Mikro ilemci kontrol

Gerilim hatas gecikmeli ama k kontaklar

RL1-2

30
AC/DC

#2
Gerilim ayar nite 2

#2
<U< t

4 5

Zaman ayar

%UR

Mode seme

31
Us

32
AC/DC

#3
Gerilim ayar nite 3

Mikro ilemci kontrol

#3
<U< t

ekil 3:

Uygulama emas: MVR300 modler niteli ar/dk gerilim rlesi

16

DEMA
MVR MVR Serisi Serisi Sabit Sabit Zamanl Zamanl Ar/Dk Ar/Dk Gerilim Voltaj Rlesi Rlesi

B
C
Zaman ayar
%UR

Mode seme

MODE TEST

SNYAL RESET

DC BESLEME NTES

21 22

27

Tr.
28
AC/DC

Us

#1
Gerilim ayar nite 1

Mikro ilemci kontrol

#1
<U< t
RL1-1

1 2

RL1
Zaman ayar
%UR

Mode seme

k devresi

29
Us

Mikro ilemci kontrol

Gerilim hatas gecikmeli ama k konta

RL1-2

30
AC/DC

#2
Gerilim ayar nite 2

#2
<U< t

4
5

Zaman ayar

%UR

Mode seme

31
Us

Mikro ilemci kontrol

32
AC/DC

#3
Gerilim ayar nite 3

#3
<U< t

Zaman ayar

%UR

Mode seme

33
Us

Mikro ilemci kontrol

34
AC/DC

#4
Gerilim ayar nite 4

#4
<U< t

ekil 4:

Uygulama emas: Modler drt niteli ar/dk gerilim rlesi Tip: MVR400

TEKNK BLGLER : Nominal deerler Nominal AC lme gerilimleri Gerilimler(Un) Frekans Nominal yardmc DC gerilimler Nominal gerilimler (Vx) 24/54 48/125 110/250 ekilen gler AC devre gc (Bir devre iin) alma aral 19.....60 VDC 37....150 VDC 80....300 VDC :57, 63, 69,100, 110, 120, 230, 400V : 50/60 Hz. (47....62 Hz.)

Un (VAC) 57, 63, 69 57, 63, 69, 100, 110, 120 230 400

Ayar aral(Us) (10-73) V (40-166) V (150-276)V (280-469)V

Max. g < 0,2 VA < 0,4 VA < 0,8 VA < 3.5 VA

17

DEMA
MVR MVR Serisi Serisi Sabit Sabit Zamanl Zamanl Ar/Dk Ar/Dk Gerilim Voltaj Rlesi Rlesi

DC Kaynaktan ekilen gler: Nominal gerilimler 24/54 (60 VDCde) 48/125 (150 VDCde) 110/250 (300 VDCde) MVR 100 1.0 W 1.9 W 2.6 W MVR 200 1.2 W 2.0 W 2.9 W MVR 300 1.6 W 2.6 W 3.3 W MVR 400 1.8 W 2.8 W 3.6 W

k rlelerinin ekmesi durumunda, her eken rle bana 1,1W ilave edilmelidir. lme gerilim ayar aralklar:(Us) (Ar veya dk gerilim modunda ) AC nominal gerilimler ( VAC ) 57, 63, 69 57, 63, 69,100,110,120 230 400 Ayar aralklar (Us) 10-73 VAC 40-166 VAC 150-276 VAC 280-469 VAC admlar ( V ) 1 2 2 3

Gecikmeli ama ayar aral:(t=kxS ) (Ar ve dk gerilim modunda geerli olup k=skala arpan ve S ise skala deeridir) Modlar U1 / O1 U10 / O10 U50 / O50 Gecikmeli ama skalas(t) 0,05 -1 s. 0,5 - 10 s. 2,5- 50 s. Admlar 0,05 s. 0,5 s. 2,5 s. k 1 10 50 S 0,05-1 0,05-1 0,05-1

%de gerilim reset:(%UR) Ayarlanabilir yapdadr, ar veya dk gerilim modlarndaki skala deeri % 1 ... % 16,5 dir. Skala %UR =1+S eklinde olup 1 deeri toplam skala kademelerine ilave edilir. k rlesinin brakma zaman: Referans koullardaki hatalar: AC lme gerilim skalalar Yaklak 100 ms.

(10-73) V (40-166) V (150-276) V (280-469) V 24/54, 48/125, 110/250 V 50/60 Hz 20 de iken aadaki hatalar geerlidir:

Yardmc DC besleme gerilimleri lme devre frekans evre scakl

Yukardaki artlardaki hatalar: lme gerilim hatas Zaman hatas

%3 (ayarlanan skalaya gre hata) %3 veya 30 ms hangisi bykse o hata geerlidir. 1% veya 10 ms hangisi bykse O hata geerlidir.

Tekrarlama zaman hatas

18

DEMA
MVR Serisi Sabit Zamanl Ar/Dk Gerilim Rlesi

Hatalarn baz faktrlerden etkilenme miktarlar: Frekans deimesinde l gerilim hatas: alma frekans aral : DC yardmc gerilim deiimindeki gecikme zaman hatas: k kontaklar: Kontak kapasitesi:: l gerilim hatas 1% dir. 47-62 Hz aralnda

1% veya 30 ms hangisi bykse o deer geerlidir. ki enversr kontak mevcuttur. Nominal deerler: 8A , 250 VAC (omik) Nominal kesme kapasitesi: 2000VA. Max. DC omik yk: 30VDC,8A veya 110VDC, 0,5A max. Kesme voltaj: 440VAC / 300VDC 1,5x105 alma (4A, 230VAC, cos j =0,6) 30x106 alma 2000V, 50Hz, 1 dakika. (veya 2200V, 50Hz, 1 darbe) -25 C......+55 C IP 51

Elektriki mr: Mekaniki mr: zalasyon testi: alma scakl: Cihaz kutusu koruma tarz:

KUTU VE PANO KESM LLER :

25

4,5 M4 4,85
178 18,5 201 YAN GRNM 22

A N GRNM

B C

PANO KESM LLER (PANO KAPAK MONTAJ DETAYLARI)

MVR100 MVR200 MVR300 MVR400 A B C KUTU TPLER 96 53 91,4 DRK96 144 101,5 139,5 144 101,5 139,5 173 130 168

Btn ller mm. cinsindendir.

DRK144 DRK144 DRK173

19

4,85

149,5

146

DEMA RLE SAN. VE TC. A.

Atatrk Cad. Zmrtevler Filiz Sokak No:11 Maltepe stanbul TURKEY Tel:00 9 0216 352 77 34 - 35 Fax: 00 9 0216 442 17 95 dema@demarelay.com www.demarelay.com