Δπμηνεία ηηρ θείαρ Λειηοςπγίαρ (Άγιορ Νικόλαορ ο Καβάζιλαρ)

Ζ ΘΔΗΑ Λεηηνπξγία απνηειεί ην θέληξν ηεο

νξζόδνμεο ιαηξείαο. Δίλαη ην κεγαιύηεξν κπ-
ζηήξην ηεο Δθθιεζίαο καο, ην κπζηήξην ηεο πα-
ξνπζίαο ηνπ Υξηζηνύ αλάκεζά καο. Γη' απηό θαη
παξακέλεη πάληα ε κνλαδηθή ειπίδα αιεζηλήο δσήο
γηα ηνλ άλζξσπν.
΢ηνλ πλεπκαηηθό ρώξν ηεο ζείαο Λεηηνπξγίαο καο
εηζάγεη αξηζηνηερληθά ν άγηνο Νηθόιανο
Καβάζηιαο, κεγάινο κπζηηθόο ζενιόγνο θαη
θνξπθαίνο ζεσξεηηθόο ηεο ιεηηνπξγηθνπλεπκαηηθήο
δσήο, ν ζεκαληηθόηεξνο εθπξόζσπνο ηνπ
νξζόδνμνπ αλζξσπηζκνύ ηνπ 14νπ αηώλα...

΢ηελ ηειεπηαία θαη ώξηκε πεξίνδν ηεο δσήο ηνπ

ηεξνύ Καβάζηια αλήθνπλ ηα δύν θύξηα πλεπκαηηθά
ηνπ έξγα, «Εηο ηελ ζείαλ ιεηηνπξγίαλ» θαη «Πεξί ηεο
ελ Φξηζηώ δσήο», πνπ είλαη από ηα ιακπξόηεξα
θείκελα ηεο ρξηζηηαληθήο γξακκαηείαο. Μηα ζύλ-
ζεζε εθιεθηώλ απνζπαζκάησλ ηνπ πξώηνπ, ζε λενειιεληθή απόδνζε, παξνπζηάδεηαη
ζηηο επόκελεο ζειίδεο.
Ο ζεόπλεπζηνο ιόγνο ηνπ αγίνπ αλνίγεη ηα πλεπκαηηθά καο κάηηα, θάλνληάο καο ηθαλνύο
λα πιεζηάζνπκε κε αίζζεζε ςπρήο ηε ζεία Λεηηνπξγία θαη λα γίλνπκε νπζηαζηηθνί
ζπκκέηνρνί ηεο, όρη παζεηηθνί ζεαηέο ηεο. Έηζη ζα κπνξέζνπκε λ' αληαπνθξηζνύκε κε
επίγλσζε ζην επθξόζπλν θάιεζκα πνπ ε κεηέξα καο Δθθιεζία επαλαιακβάλεη ζε θάζε
επραξηζηηαθή ηεο ζύλαμε: «Γεύζαζζε θαη ίδεηε όηη ρξεζηόο ν Κύξηνο».

ΠΡΟΛΟΓΟ΢ εθ ηεο ΗΔΡΑ΢ ΜΟΝΖ΢ ΠΑΡΑΚΛΖΣΟΤ

Ζ ΘΔΗΑ Λεηηνπξγία απνηειεί ην θέληξν ηεο νξζόδνμεο ιαηξείαο. Δίλαη ην κεγαιύηεξν

κπζηήξην ηεο Δθθιεζίαο καο, ην κπζηήξην ηεο παξνπζίαο ηνπ Υξηζηνύ αλάκεζά καο. Γη'
απηό θαη παξακέλεη πάληα ε κνλαδηθή ειπίδα αιεζηλήο δσήο γηα ηνλ άλζξσπν.
΢ηνλ πλεπκαηηθό ρώξν ηεο ζείαο Λεηηνπξγίαο καο εηζάγεη αξηζηνηερληθά ν άγηνο
Νηθόιανο Καβάζηιαο, κεγάινο κπζηηθόο ζενιόγνο θαη θνξπθαίνο ζεσξεηηθόο ηεο
ιεηηνπξγηθνπλεπκαηηθήο δσήο, ν ζεκαληηθόηεξνο εθπξόζσπνο ηνπ νξζόδνμνπ αλζξσ-
πηζκνύ ηνπ 14νπ αηώλα.
Γελλήζεθε ζηε Θεζζαινλίθε γύξσ ζηα 1322. Αλαηξάθεθε ρξηζηηαληθά από ηελ επζεβή
κεηέξα ηνπ, πνπ κεηά ηε ρεξεία ηεο (1363) έγηλε κνλαρή, δηδάρζεθε ηα εγθύθιηα
γξάκκαηα από ηνλ ιόγην ζείν ηνπ Νείιν Καβάζηια, πνπ αξγόηεξα αλαδείρζεθε ζε κε-
ηξνπνιίηε Θεζζαινλίθεο (1361-1363), θαη θαιιηεξγήζεθε πλεπκαηηθά κέζα ζηνπο
εζπραζηηθνύο θύθινπο ηεο γελέηεηξάο ηνπ, πνπ δηεπζύλνληαλ από ην καζεηή ηνπ νζίνπ
Γξεγνξίνπ ηνπ ΢ηλαίηε Ηζίδσξν, ηνλ θαηνπηλό νηθνπκεληθό παηξηάξρε (1347-1349).
Γηα εθηά πεξίπνπ ρξόληα (1335-1342) ζπνύδαζε ζηελ Κσλζηαληηλνύπνιε θηινζνθία,
ζενινγία, ξεηνξηθή, λνκηθή, καζεκαηηθά θαη αζηξνλνκία.
΢ηελ παηξίδα ηνπ μαλαβξέζεθε ζηα ρξόληα ηεο επαλαζηάζεσο θαη θπξηαξρίαο ησλ
Εεισηώλ (1342-1349), παίξλνληαο ελεξγό κέξνο ζηηο πνιηηηθέο δπκώζεηο, θαζώο θαη ζηα
1363-1364 γηα νηθνγελεηαθέο ππνζέζεηο. Σν ππόινηπν θαη κεγαιύηεξν κέξνο ηεο δσήο ηνπ
ην πέξαζε ζηε Βαζηιεύνπζα, όπνπ, πέξα από ηελ ελαζρόιεζή ηνπ κε ηα θνηλά πξάγκαηα
-θνληά ζη' άιια δηεηέιεζε θαη ζύκβνπινο ηνπ απηνθξάηνξα Ησάλλε ΢Σ' Καληαθνπδελνύ
(1347-1355)-, επηδόζεθε ζε πεξαηηέξσ κειέηεο θαη ζηε ζπγγξαθή. Σειηθά, πάλησο,
απνζύξζεθε από ηα εγθόζκηα θαη, θαζώο θαίλεηαη, έγηλε κνλαρόο, ίζσο θαη θιεξηθόο.
Κνηκήζεθε εηξεληθά κεηά ην 1391, πηζαλόηαηα ζηε κνλή ησλ Μαγγάλσλ.
΢ηελ ηειεπηαία θαη ώξηκε πεξίνδν ηεο δσήο ηνπ ηεξνύ Καβάζηια αλήθνπλ ηα δύν θύξηα
πλεπκαηηθά ηνπ έξγα, «Εηο ηελ ζείαλ ιεηηνπξγίαλ» θαη «Πεξί ηεο ελ Φξηζηώ δσήο», πνπ
είλαη από ηα ιακπξόηεξα θείκελα ηεο ρξηζηηαληθήο γξακκαηείαο. Μηα ζύλζεζε εθιεθηώλ
απνζπαζκάησλ ηνπ πξώηνπ, ζε λενειιεληθή απόδνζε, παξνπζηάδεηαη ζηηο επόκελεο
ζειίδεο.
Ο ζεόπλεπζηνο ιόγνο ηνπ αγίνπ αλνίγεη ηα πλεπκαηηθά καο κάηηα, θάλνληάο καο ηθαλνύο
λα πιεζηάζνπκε κε αίζζεζε ςπρήο ηε ζεία Λεηηνπξγία θαη λα γίλνπκε νπζηαζηηθνί
ζπκκέηνρνί ηεο, όρη παζεηηθνί ζεαηέο ηεο. Έηζη ζα κπνξέζνπκε λ' αληαπνθξηζνύκε κε
επίγλσζε ζην επθξόζπλν θάιεζκα πνπ ε κεηέξα καο Δθθιεζία επαλαιακβάλεη ζε θάζε
επραξηζηηαθή ηεο ζύλαμε: «Γεύζαζζε θαη ίδεηε όηη ρξεζηόο ν Κύξηνο».

Δπμηνεία ηηρ θείαρ Λειηοςπγίαρ

ΑΓΙΟΤ ΝΙΚΟΛΑΟΤ ΣΟΤ ΚΑΒΑ΢ΙΛΑ

ΠΡΟΟΙΜΙΟ

ΔΡΓΟ ηεο ζείαο Λεηηνπξγίαο είλαη ε κεηαβνιή ησλ δώξσλ πνπ πξνζθέξνπλ νη πηζηνί –
ηνπ άξηνπ θαη ηνπ νίλνπ – ζε ζώκα θαη αίκα Υξηζηνύ. Καη ζθνπόο ηεο είλαη ν αγηαζκόο
ησλ πηζηώλ, νη νπνίνη κε ηε ζεία κεηάιεςε απνθνκίδνπλ ηελ άθεζε ησλ ακαξηηώλ ηνπο,
ηελ θιεξνλνκία ηεο βαζηιείαο ησλ νπξαλώλ θαη θάζε πλεπκαηηθό αγαζό.
΢’ απηό ην έξγν θαη ην ζθνπό ζπκβάιινπλ νη πξνζεπρέο, νη ςαικσδίεο, ηα αγηνγξαθηθά
αλαγλώζκαηα θαη όια εθείλα πνπ ηεινύληαη θαη ιέγνληαη ζηε δηάξθεηα ηεο Λεηηνπξγίαο.
Μέζα ζε απηά είλαη ζαλ λα βιέπνπκε ζε έλα πίλαθα δσγξαθηζκέλε νιόθιεξε ηε δσή ηνπ
Υξηζηνύ, από ηελ αξρή σο ην ηέινο ηεο. Γηαηί ν θαζαγηαζκόο ησλ δώξσλ, ε ίδηα δειαδή ε
ζπζία, δηαθεξύζζεη ην ζάλαην, ηελ αλάζηαζε θαη ηελ αλάιεςή Σνπ, θαζώο ηα δώξα απηά
κεηαβάιινληαη ζην ίδην ην ζώκα ηνπ Κπξίνπ, δειαδή ηελ έιεπζή Σνπ ζηνλ θόζκν, ηε
δεκόζηα εκθάληζή Σνπ, ηα ζαύκαηα θαη ηε δηδαζθαιία Σνπ. Κη εθείλα πνπ έπνληαη ηεο
ζπζίαο, ζπκβνιίδνπλ ηελ θάζνδν ηνπ Αγίνπ Πλεύκαηνο ζηνπο Απνζηόινπο, ηελ
επηζηξνθή ησλ αλζξώπσλ ζην Θεό θαη ηελ θνηλσλία ηνπο καδί Σνπ.
Οη πηζηνί πνπ εθθιεζηάδνληαη θαη ζπκκεηέρνπλ ζε όια απηά κε πξνζεισκέλν ην λνπ,
γίλνληαη πην ζηαζεξνί ζηελ πίζηε, πην ζεξκνί ζηελ επιάβεηα θαη ηελ αγάπε ηνπο πξνο ηνλ
Θεό. Με ηέηνηεο ινηπόλ δηαζέζεηο αμηώλνληαη λα πιεζηάζνπλ θαη ηε θσηηά ησλ
κπζηεξίσλ θαη λα κεηαιάβνπλ κε θάζε αζθάιεηα θαη νηθεηόηεηα.
Απηό είλαη ζπλνπηηθά ην λόεκα ηεο Θείαο Λεηηνπξγίαο. Αο ηελ εμεηάζνπκε ηώξα όζν
κπνξνύκε ιεπηνκεξέζηεξα, αξρίδνληαο κε εθείλα πνπ ηεινύληαη ζηελ αγία Πξόζεζε
[Δηδηθόο ρώξνο πνπ βξίζθεηαη αξηζηεξά από ηελ αγία ηξάπεδα, όπνπ ηνπνζεηνύληαη
(πξνηίζεληαη-πξόζεζε) ηα δώξα πνπ πξνζθέξνπλ (πξνζθνκίδνπλ-πξνζθνκηδή) νη πηζηνί
γηα ηε ζεία Δπραξηζηία. Δδώ γίλεηαη ε αλαγθαία πξνεηνηκαζία ηνπο από ηνλ ιεηηνπξγό
ηεξέα].
 Η ΠΡΟ΢ΚΟΜΙΓΗ

Σα ηίμια δώπα

Σν ςσκί θαη ην θξαζί πνπ πξνζθέξνπλ νη πηζηνί γηα ηε ιεηηνπξγία, θαη ηα νπνία
ζπκβνιίδνπλ ην ζώκα θαη ην αίκα ηνπ Κπξίνπ, δελ ηνπνζεηνύληαη από ηελ αξρή ζην
Θπζηαζηήξην γηα ηε ζπζία, αιιά πξώηα ηνπνζεηνύληαη ζηελ αγία Πξόζεζε θαη
αθηεξώλνληαη ζην Θεό ζαλ δώξα ηίκηα – απηή είλαη πιένλ θαη ε νλνκαζία ηνπο.
Πξνζθέξνπκε ζην Θεό ςσκί θαη θξαζί, γηαηί απηά απνηεινύλ ηξνθή απνθιεηζηηθά
αλζξώπηλε, κε ηελ νπνία ζπληεξείηαη θαη εθδειώλεηαη ε δσή καο. Γηα απηό θαη
πηζηεύεηαη πσο, όηαλ πξνζθέξεη θαλείο ηξνθή, είλαη ζαλ λα πξνζθέξεη ηελ ίδηα ηε δσή.
Δπεηδή ινηπόλ κε ηα κπζηήξηα ν Θεόο καο ραξίδεη ηελ αλζξώπηλε δσή, ήηαλ θπζηθό θαη
ην δηθό καο δώξν λα είλαη θαηά θάπνην ηξόπν δσή, γηα λα κελ είλαη αηαίξηαζηε ε
πξνζθνξά καο κε ηελ αληαπόδνζε ηνπ Θενύ, αιιά λα έρεη θάηη ζπγγεληθό. Άιισζηε ν
Κύξηνο παξήγγεηιε λα Σνπ πξνζθέξνπκε ςσκί θαη θξαζί, θη Απηόο πάιη καο αληαπνδίδεη
«άξηνλ νπξάληνλ» θαη «πνηήξηνλ δσήο». Θέιεζε λα Σνπ πξνζθέξνπκε εκείο εθόδηα ηεο
πξόζθαηξεο δσήο, θη Δθείλνο λα καο αληηπξνζθέξεη ηελ αηώληα δσή. Γηα λα θαλνύλ έηζη ε
ράξε Σνπ ζαλ ακνηβή θαη ην ακέηξεην έιεόο Σνπ ζαλ πξάμε δηθαηνζύλεο.

Ανάμνηζη ηηρ ζηαςπικήρ θςζίαρ

Ο ηεξέαο αθνύ πάξεη ζηα ρέξηα ηνπ ηνλ άξην, από ηνλ νπνίν ζα θόςεη ην ηεξό ηκήκα πνπ
ζα κεηαβιεζεί ζε ζώκα Υξηζηνύ, ιέεη: «Εηο αλάκλεζηλ ηνπ Κπξίνπ θαη Θενύ θαη Σσηήξνο
εκώλ Ιεζνύ Φξηζηνύ». Σα ιόγηα απηά αλαθέξνληαη ζε όιε ηε ιεηηνπξγία θαη
αληαπνθξίλνληαη ζηελ παξαγγειία πνπ άθεζε ν Υξηζηόο όηαλ παξέδσζε ην κπζηήξην ηεο
Θείαο Δπραξηζηίαο: «Τνύην πνηείηε εηο ηελ εκήλ αλάκλεζηλ» (Λνπθ. 22:19).
Αιιά πνηά είλαη απηή ε αλάκλεζε; Πώο ζα ζπκεζνύκε ηνλ Κύξην ζηε Λεηηνπξγία θαη ηη
ζα δηεγεζνύκε γηα Απηόλ; Μήπσο εθείλα πνπ Σνλ απέδεημαλ Θεό παληνδύλακν; Όηη
δειαδή αλέζηεζε λεθξνύο, ράξηζε ην θσο ζε ηπθινύο, πξόζηαμε ηνπο αλέκνπο λα
θνπάζνπλ, ρόξηαζε ρηιηάδεο αλζξώπνπο κε ιίγα ςσκηά; Όρη, ν Υξηζηόο δελ δήηεζε λα
ζπκόκαζηε απηά, αιιά κάιινλ εθείλα πνπ θαλεξώλνπλ αδπλακία, δειαδή ηε ζηαύξσζε,
ην πάζνο, ην ζάλαην. Γηαηί ηα πάζε ήηαλ πην αλαγθαία από ηα ζαύκαηα. Σα πάζε ηνπ
Υξηζηνύ καο πξνμελνύλ ηε ζσηεξία θαη ηελ αλάζηαζε, ελώ ηα ζαύκαηά Σνπ
απνδεηθλύνπλ κόλν όηη Απηόο είλαη ν αιεζηλόο ΢σηήξαο.
Αθνύ ινηπόλ ν ηεξέαο πεη, «Εηο αλάκλεζηλ ηνπ Κπξίνπ…», πξνζζέηεη εθείλα πνπ
δειώλνπλ ηε ζηαύξσζε θαη ην ζάλαην. Σεκαρίδεη δειαδή κε ην καραίξη ηνλ άξην,
ιέγνληαο ηελ πξνθεηεία: «Σαλ πξόβαην νδεγήζεθε ζηελ ζθαγή. Καη ζαλ αξλί ακώκεην,
πνπ παξακέλεη άθσλν κπξνζηά ζ’ απηόλ πνπ ην θνπξεύεη, έηζη θη Απηόο δελ αλνίγεη ην
ζηόκα Τνπ. Καηαδηθάζηεθε ζε ηαπεηλσηηθό ζάλαην θαη Τνπ αξλήζεθαλ δίθαηε θξίζε. Καη
πνηόο κπνξεί λα καο κηιήζεη γηα ηελ θαηαγσγή ηνπ; Γηαηί εμαιείθζεθε ε δσή Τνπ από ην
πξόζσπν ηεο γεο» (Ζζ. 53:7-8). Κη αθνύ ελαπνζέζεη ζην άγην Γηζθάξην ην ηεξό ηκήκα
πνπ έθνςε (Ακλό), πξνζζέηεη ηα ιόγηα: «Θπζηάδεηαη ν Ακλόο ηνπ Θενύ, πνπ παίξλεη επάλσ
Τνπ ηελ ακαξηία ησλ αλζξώπσλ» (πξβι. Ησ. 1:29). Μεηά ραξάδεη πάλσ ζηνλ Ακλό ην
ζεκείν ηνπ ζηαπξνύ, δείρλνληαο έηζη ηνλ ηξόπν πνπ έγηλε ε ζπζία: κε ην ζηαπξό.
Ύζηεξα, κε ην καραίξη πνπ έρεη ζρήκα ιόγρεο, θεληάεη ηνλ Ακλό ζην δεμί κέξνο θαη ιέεη:
«Έλαο από ηνπο ζηξαηηώηεο Τνπ ηξύπεζε ηελ πιεπξά κε ηε ιόγρε». Καη ρύλνληαο κέζα ζην
άγην Πνηήξην θξαζί θαη λεξό, ζπκπιεξώλεη: «θη ακέζσο βγήθε αίκα θαη λεξό» (Ησ.
19:34).
Μνημονεύζειρ ηων ονομάηων

Ο ηεξέαο ζπλερίδεη ηελ Πξνζθνκηδή. Αθαηξεί ηώξα κηθξά θνκκαηάθηα (κεξίδεο) από ηνπο
ππόινηπνπο άξηνπο, θαη ζαλ δώξα ηεξά ηα ηνπνζεηεί ζην άγην Γηζθάξην, ιέγνληαο γηα ην
θαζέλα: «Εηο δόμαλ ηεο Παλαγίαο ηνπ Θενύ Μεηξόο», ή «Εηο πξεζβείαλ ηνπ ηάδε ή ηνπ
ηάδε Αγίνπ» ή «Εηο άθεζηλ ακαξηηώλ ησλ ηάδε δώλησλ ή ησλ ηάδε ηεζλεώησλ».
Ση ζεκαίλνπλ απηά; Δπραξηζηία ζην Θεό θαη ηθεζία. Γηαηί κε ηα δώξα καο είηε
αληαπνδίδνπκε ζηνλ επεξγέηε ηελ επεξγεζία πνπ καο έθαλε είηε θαινπηάλνπκε θάπνηνλ
γηα λα καο επεξγεηήζεη. Έηζη θαη εδώ’ ε Δθθιεζία, κε ηα δώξα πνπ πξνζθέξεη ζην Θεό,
Σνλ επραξηζηεί γηαηί ζηα πξόζσπα ησλ Αγίσλ ηεο ηήο δόζεθαλ ε άθεζε ησλ ακαξηηώλ
θαη ε βαζηιεία ησλ νπξαλώλ. Καη Σνλ ηθεηεύεη λα δνζνύλ απηά ηα αγαζά θαη ζηα παηδηά
ηεο πνπ αθόκα δνπλ θαη ην ηέινο ηνπο είλαη αβέβαην, θαζώο επίζεο θαη ζε εθείλα πνπ
έρνπλ πεζάλεη, αιιά κε ειπίδεο όρη ηόζν θαιέο θαη ζίγνπξεο. Γηα απηό ινηπόλ κλεκνλεύεη
νλνκαζηηθά πξώηα ηνπο Αγίνπο, έπεηηα ηνπο δώληεο θαη ηέινο ηνπο θεθνηκεκέλνπο. Καη
γηα ηνπο Αγίνπο επραξηζηεί, ελώ γηα ηνπο άιινπο ηθεηεύεη.

Κάλςψη ηων ηιμίων δώπων

Σα όζα εηπώζεθαλ θαη έγηλαλ πάλσ ζηνλ Ακλό, γηα λα ζπκβνιίζνπλ ην ζάλαην ηνπ
Κπξίνπ, είλαη απιέο πεξηγξαθέο θαη ζύκβνια. Ο Ακλόο παξέκεηλε άξηνο, κόλν πνπ ηώξα
έγηλε δώξν αθηεξσκέλν ζην Θεό, θαη ζπκβνιίδεη ην ζώκα ηνπ Υξηζηνύ ζηελ πξώηε Σνπ
ειηθία. Γηα απηό ν ηεξέαο αλαπαξηζηά ηα ζαύκαηα πνπ έγηλαλ ζηνλ λενγέλλεην Κύξην ζηε
θάηλε. Βάδεη πάλσ ζηνλ άξην ηνλ ιεγόκελν Αζηεξίζθν θαη ιέεη: «Καη λα, ην αζηέξη ήξζε
θαη ζηάζεθε πάλσ από ηνλ ηόπν, όπνπ ήηαλ ην Παηδί» (Μαηζ. 2:9). Ύζηεξα ζθεπάδεη ην
Γηζθάξην θαη ην Πνηήξην κε πνιπηειή θαιύκκαηα θαη ζπκηάδεη. Γηαηί αξρηθά ήηαλ
ζπγθαιπκκέλε ε δύλακε ηνπ Υξηζηνύ, κέρξη ηνλ θαηξό πνπ Απηόο άξρηζε λα
ζαπκαηνπξγεί, θαη ν Θεόο Παηέξαο έδηλε ηε καξηπξία Σνπ από ηνλ νπξαλό.
Αθνύ ινηπόλ νινθιεξσζεί ε Πξνζθνκηδή, ν ιεηηνπξγόο έξρεηαη ζην Θπζηαζηήξην,
ζηέθεηαη κπξνζηά ζηελ αγία Σξάπεδα θαη αξρίδεη ηε Λεηηνπξγία.

Η ΘΔΙΑ ΛΔΙΣΟΤΡΓΙΑ

Γοξολογία

«Επινγεκέλε ε βαζηιεία ηνπ Παηξόο θαη ηνπ Υηνύ θαη ηνπ αγίνπ Πλεύκαηνο…». Μ’ απηή ηε
δνμνινγία αξρίδεη ν ηεξέαο ηε Λεηηνπξγία. Γηαηί θαη νη επγλώκνλεο δνύινη ην ίδην θάλνπλ
όηαλ παξνπζηάδνληαη ζηνλ θύξηό ηνπο. Πξώηα –πξώηα δειαδή ηνλ εγθσκηάδνπλ, θη
έπεηηα ηνλ παξαθαινύλ γηα ηηο δηθέο ηνπο ππνζέζεηο.

Διπηνικά

Καη πνηά είλαη ε πξώηε αίηεζε ηνπ ηεξέα; «Υπέξ ηεο άλσζελ εηξήλεο θαη ηεο ζσηεξίαο ησλ
ςπρώλ εκώλ». Λέγνληαο εηξήλε, δελ ελλνεί κόλν ηε κεηαμύ καο εηξήλε, όηαλ δειαδή δελ
κλεζηθαθνύκε ελαληίνλ θαλελόο, αιιά θαη ηελ εηξήλε πξνο ηνπο εαπηνύο καο, όηαλ
δειαδή ε θαξδηά καο δελ καο θαηεγνξεί γηα ηίπνηα. Σελ αξεηή ηεο εηξήλεο, βέβαηα, ηελ
έρνπκε πάληνηε αλάγθε, κα ηδηαίηεξα ηελ ώξα ηεο πξνζεπρήο, γηαηί ρσξίο απηήλ θαλείο
δελ κπνξεί λα πξνζεπρεζεί ζσζηά θαη λα απνιαύζεη θάπνην θαιό από ηελ πξνζεπρή ηνπ.
΢ηε ζπλέρεηα παξαθαινύκε γηα ηελ Δθθιεζία, γηα ην θξάηνο θαη ηνπο άξρνληεο, γηα
όζνπο βξίζθνληαη ζε θηλδύλνπο, γηα όινπο γεληθά ηνπο αλζξώπνπο. Καη δελ
πξνζεπρόκαζηε κόλν γηα ό,ηη ελδηαθέξεη ηελ ςπρή, αιιά θαη γηα ηα αλαγθαία πιηθά
αγαζά – «ππέξ επθξαζίαο αέξσλ, επθνξίαο ησλ θαξπώλ ηεο γεο…». Γηαηί ν Θεόο είλαη ν
αίηηνο θαη ρνξεγόο όισλ, θαη ζ’ Απηόλ κόλν πξέπεη λα έρνπκε ζηξακκέλα ηα βιέκκαηά
καο.
΢ε όιεο ηηο αηηήζεηο νη πηζηνί επαλαιακβάλνπλ κηα κόλν θξάζε, ην «Κύξηε ειέεζνλ». Σν
λα δεηάκε ην έιενο ηνπ Θενύ ηζνδπλακεί κε ην λα δεηάκε ηε βαζηιεία Σνπ. Γη’ απηό θαη
νη πηζηνί αξθνύληαη ζ’ απηή ηε δέεζε, γηαηί απηή ηα πεξηιακβάλεη όια.

Ανηίθωνα

Έπεηηα αξρίδνπλ νη ςαικσδίεο πνπ πεξηέρνπλ ζεόπλεπζηα ιόγηα από ηνπο Πξνθήηεο. Σα
αληίθσλα – έηζη ιέγνληαη – καο αγηάδνπλ θαη καο πξνπαξαζθεπάδνπλ γηα ην κπζηήξην.
Σαπηόρξνλα όκσο καο ζπκίδνπλ ηα πξώηα ρξόληα ηεο παξνπζίαο ηνπ Υξηζηνύ ζηε γε,
ηόηε πνπ Δθείλνο δελ θαηλόηαλ αθόκα ζηνλ πνιύ θόζκν, θαη γηα απηό ήηαλ απαξαίηεηα ηα
πξνθεηηθά ιόγηα. Όηαλ αξγόηεξα εκθαλίζηεθε ν Ίδηνο, δελ ππήξρε πιένλ αλάγθε ησλ
πξνθεηώλ, αθνύ Σνλ έδεηρλε παξόληα ν Βαπηηζηήο Ησάλλεο.

Μικπή είζοδορ

Σελ ώξα πνπ ςάιιεηαη ην ηξίην αληίθσλν, γίλεηαη ε είζνδνο ηνπ Δπαγγειίνπ κε ηε
ζπλνδεία ιακπάδσλ. Σν Δπαγγέιην ην θξαηάεη ν δηάθνλνο ή, αλ δελ ππάξρεη δηάθνλνο, ν
ηεξέαο. Δλώ ινηπόλ απηόο πξόθεηηαη λα εηζέιζεη ζην Ηεξό, ζηέθεηαη ζε κηθξή απόζηαζε
από ηελ Χξαία Πύιε θαη παξαθαιεί ηνλ Θεό λα ηνλ ζπλνδεύζνπλ άγηνη άγγεινη, γηα λα
γίλνπλ ζπκκέηνρνί ηνπ ζηελ ηεξνπξγία θαη ηε δνμνινγία. ΢ηε ζπλέρεηα ζεθώλεη ςειά ην
Δπαγγέιην, ην δείρλεη ζηνπο πηζηνύο θαη, αθνύ εηζέιζεη ζην Θπζηαζηήξην, ην απνζέηεη
ζηελ αγία Σξάπεδα.
Ζ ύςσζε ηνπ Δπαγγειίνπ ζπκβνιίδεη ηελ αλάδεημε ηνπ Κπξίνπ όηαλ άξρηζε λα
εκθαλίδεηαη ζηα πιήζε. Γηαηί κε ην Δπαγγέιην δειώλεηαη ν ίδηνο ν Υξηζηόο. Σώξα ινηπόλ
πνπ θαλεξώλεηαη ν Υξηζηόο, θαλείο δελ πξνζέρεη ηα ιόγηα ησλ Πξνθεηώλ, γη’ απηό, κεηά
ηε κηθξή Δίζνδν, ςάιινπκε ό,ηη έρεη ζρέζε κε ηελ θαηλνύξηα δσή πνπ έθεξε ν Υξηζηόο.
Τκλνύκε ηνλ ίδην ηνλ Υξηζηό γηα όζα έθαλε γηα καο. Δγθσκηάδνπκε επίζεο ηελ Παλαγία
ή άιινπο Αγίνπο, αλάινγα κε ηελ ενξηή ή ηνλ Άγην πνπ ηηκά ε Δθθιεζία θάζε θνξά.

Σπιζάγιορ ύμνορ

Αλπκλνύκε ηέινο ηνλ ίδην ηνλ Σξηαδηθό Θεό, ςάιινληαο: «Άγηνο ν Θεόο, άγηνο ηζρπξόο,
άγηνο αζάλαηνο, ειέεζνλ εκάο». Σν «Άγηνο, άγηνο, άγηνο…» απνηειεί ηνλ ύκλν ησλ
αγγέισλ (Ζζ. 6:3). Καη ηα «Θεόο», «ηζρπξόο» θαη «αζάλαηνο» είλαη ιόγηα ηνπ πξνθήηε
Γαβίδ: «Εδίςεζελ ε ςπρή κνπ πξνο ηνλ Θεόλ, ηνλ ηζρπξόλ, ηνλ δώληα» (Φαικ. 41:3).
Φάιινπκε ηνλ Σξηζάγην Ύκλν κεηά ηελ είζνδν ηνπ Δπαγγειίνπ, γηα λα δηαθεξύμνπκε
πσο κε ηελ έιεπζε ηνπ Υξηζηνύ άγγεινη θαη άλζξσπνη ελώζεθαλ θαη απνηεινύλ πιένλ
κηα Δθθιεζία.
Αναγνώζμαηα

Ακέζσο κεηά ν ηεξέαο παξαγγέιιεη ζε όινπο λα κε ζηέθνληαη κε νθλεξία, αιιά λα έρνπλ

πξνζεισκέλν ην λνπ ηνπο ζε εθείλα πνπ ζα αθνινπζήζνπλ. Απηό ζεκαίλεη ην
«Πξόζρσκελ». Καη κε ην «Σνθία» ππελζπκίδεη ζηνπο πηζηνύο ηε ζνθία κε ηελ νπνία
πξέπεη λα ζπκκεηέρνπλ ζηε Λεηηνπξγία. Απηή είλαη νη θαινί ινγηζκνί πνπ έρνπλ όζνη
είλαη πινύζηνη ζε πίζηε θαη μέλνη από θαζεηί αλζξώπηλν. Δίλαη πξάγκαηη αλάγθε λα
παξαθνινπζνύκε ηε Λεηηνπξγία κε ηνπο πξέπνληεο ινγηζκνύο, αλ βέβαηα ζέινπκε λα κελ
ράλνπκε άδηθα ηνλ θαηξό καο. Δπεηδή όκσο θάηη ηέηνην δελ είλαη εύθνιν, ρξεηάδεηαη θαη ε
δηθή καο πξνζνρή θαη ε εμσηεξηθή ππελζύκηζε, ώζηε λα μαλαζπγθεληξώλνπκε ην λνπ
καο, πνπ ζπλερώο μερληέηαη θαη παξαζύξεηαη ζε κάηαηεο θξνληίδεο.
Δπίζεο θαη ε εθθώλεζε «Οξζνί» πεξηέρεη παξαίλεζε. Θέιεη κπξνζηά ζην Θεό λα
ζηεθόκαζηε πξόζπκνη, κε επιάβεηα θαη δήιν πνιύ. Καη πξώην ζεκάδη απηνύ ηνπ δήινπ
είλαη ε όξζηα ζηάζε ηνπ ζώκαηόο καο. Ύζηεξα από απηέο ηηο εθθσλήζεηο, δηαβάδνληαη ην
Απνζηνιηθό θαη ην Δπαγγειηθό αλάγλσζκα. Απηά δειώλνπλ ηε θαλέξσζε ηνπ Κπξίνπ,
όπσο γηλόηαλ ζηγά-ζηγά κεηά ηελ πξώηε Σνπ εκθάληζε ζηνπο αλζξώπνπο. ΢ηε κηθξή
Δίζνδν ην Δπαγγέιην ήηαλ θιεηζηό θαη ζπκβόιηδε ην δηάζηεκα ησλ ηξηάληα πξώησλ εηώλ
ηνπ Κπξίνπ, ηόηε πνπ ν Ίδηνο αθόκα ζησπνύζε. Σώξα όκσο πνπ δηαβάδνληαη ηα
αλαγλώζκαηα, έρνπκε ηελ πιεξέζηεξε απνθάιπςή Σνπ, κε όζα ν Ίδηνο δίδαζθε δεκόζηα
θη κε όζα πξόζηαδε ηνπο Απνζηόινπο λα θεξύζζνπλ.

Μεγάλη Δίζοδορ

΢ε ιίγν ν ιεηηνπξγόο ζα πξνρσξήζεη πιένλ ζηε ζπζία, θαη πξέπεη ηα δώξα πνπ πξόθεηηαη
λα ζπζηαζηνύλ, λα ηνπνζεηεζνύλ ζηελ αγία Σξάπεδα. Γηα απηό έξρεηαη ηώξα ζηελ
Πξόζεζε, παίξλεη ηα ηίκηα δώξα, ηα θξαηάεη ζην ύςνο ηνπ θεθαιηνύ ηνπ θαη βγαίλεη από
ην Ηεξό. Πξνρσξώληαο κε πνιιή θνζκηόηεηα θαη κε βήκα αξγό, ηα πεξηθέξεη ζην λαό,
αλάκεζα ζην πιήζνο, ζπλνδεπόκελνο από ιακπάδεο θαη ζπκηάκαηα. Σειηθά εηζέξρεηαη
ζην ζπζηαζηήξην θαη ηα απνζέηεη ζηελ αγία Σξάπεδα.
΢ην πέξαζκα ηνπ ηεξέα νη πηζηνί ςάιινπλ θαη πξνζθπλνύλ κε θάζε ζεβαζκό
παξαθαιώληαο λα ηνπο κλεκνλεύεη ηελ ώξα πνπ ζα πξνζθέξεη ζην Θεό ηα ηίκηα δώξα.
Γηαηί μέξνπλ πσο δελ ππάξρεη απνηειεζκαηηθόηεξε ηθεζία από ηνύηε ηε θξηθηή ζπζία,
πνπ θαζάξηζε δσξεάλ όιεο ηηο ακαξηίεο ηνπ θόζκνπ (Υαξαθηεξηζηηθό ιεηηνπξγηθό
ζηνηρείν ηεο Μεγάιεο Δηζόδνπ είλαη ν Υεξνπβηθόο Ύκλνο, πνπ ςάιιεηαη ζε αξγό κέινο
από ην ρνξό: «Οη ηα Φεξνπβίκ κπζηηθώο εηθνλίδνληεο θαη ηε δσνπνηώ Τξηάδη ηνλ ηξηζάγηνλ
ύκλνλ πξνζάδνληεο, πάζαλ ηελ βηνηηθήλ απνζώκεζα κέξηκλαλ, σο ηνλ βαζηιέα ησλ όισλ
ππνδεμόκελνη, ηαηο αγγειηθαίο ανξάησο δνξπθνξνύκελνλ ηάμεζηλ. Αιιεινύηα». Γειαδή:
«Δκείο πνπ κπζηηθά εηθνλίδνπκε ηα Υεξνπβείκ θαη ςάιινπκε ζηε δσνπνηό Σξηάδα ηνλ
ηξηζάγην ύκλν, αο αθήζνπκε θάζε βηνηηθή κέξηκλα, γηα λα ππνδερζνύκε ηνλ Βαζηιηά ησλ
όισλ, πνπ αόξαηα ζπλνδεύεηαη από ηα αγγειηθά ηάγκαηα. Αιιεινύηα»).
Ζ κεγάιε Δίζνδνο ζπκβνιίδεη ηελ πνξεία ηνπ Υξηζηνύ πξνο ηελ Ηεξνπζαιήκ, όπνπ
έπξεπε λα ζπζηαζηεί. Καζηζκέλνο ηόηε πάλσ ζε δών, έκπαηλε ζηελ Αγία Πόιε,
ζπλνδεπόκελνο θαη πκλνύκελνο από ηα πιήζε.

΢ύμβολο ηηρ πίζηεωρ

Ο ηεξέαο θαιεί ηώξα ηνπο πηζηνύο λα πξνζεπρεζνύλ «ππέξ ησλ πξνηεζέλησλ ηηκίσλ
δώξσλ»: «Αο παξαθαιέζνπκε ηνλ Θεό λα αγηαζηνύλ ηα ηίκηα δώξα πνπ είλαη κπξνζηά
καο, ώζηε λα εθπιεξσζεί έηζη ν αξρηθόο καο ζθνπόο».
Ύζηεξα, αθνύ πξνζζέζεη θαη άιιεο αηηήζεηο, παξαθηλεί όινπο λα έρνπλ κεηαμύ ηνπο
εηξήλε («Εηξήλε πάζη») θαη αγάπε («Αγαπήζσκελ αιιήινπο…»). Κη επεηδή ηε κεηαμύ καο
αγάπε αθνινπζεί ε αγάπε ζην Θεό θαη ε ηέιεηα θαη δσληαλή καο πίζηε ζ’ Απηόλ, γη’
απηό, ακέζσο κεηά νκνινγνύκε ηνλ αιεζηλό Θεό: «Παηέξα, Υηόλ θαη άγηνλ Πλεύκα,
Τξηάδα νκννύζηνλ θαη αρώξηζηνλ».
«Ταο ζύξαο, ηαο ζύξαο’ ελ ζνθία πξόζρσκελ», ζπκπιεξώλεη ν ιεηηνπξγόο. Μ’ απηό ζέιεη
λα πεη: «Αλνίμηε δηάπιαηα όιεο ηηο πόξηεο, δειαδή ηα ζηόκαηα θαη ηα απηηά ζαο, ζηελ
αιεζηλή ζνθία, δειαδή ζε όζα πςειά κάζαηε θαη πηζηεύεηε γηα ην Θεό. Απηά ζπλερώο λα
ιέηε θαη λα αθνύηε, θαη κάιηζηα κε δήιν θαη πξνζνρή».
Σόηε νη πηζηνί απαγγέιινπλ δπλαηά ην ΢ύκβνιν ηεο Πίζηεσο («Πηζηεύσ εηο έλαλ
Θεόλ…») .

Αγία αναθοπά

«Σηώκελ θαιώο’ ζηώκελ κεηά θόβνπ. Πξόζρσκελ ηελ αγίαλ αλαθνξάλ ελ εηξήλε
πξνζθέξεηλ», πξνηξέπεη πάιη ν ηεξέαο. Γειαδή: «Αο ζηαζνύκε γεξά ζε όζα νκνινγήζακε
κε ην «Πηζηεύσ…», ρσξίο λα θινληδόκαζηε από ηνπο αηξεηηθνύο. Αο ζηαζνύκε κε θόβν,
γηαηί είλαη κεγάινο ν θίλδπλνο λα πιαλεζνύκε. Όηαλ έηζη ζηαζεξνί παξακέλνπκε ζηελ
πίζηε, ηόηε αο πξνζθέξνπκε ηα δώξα καο ζην Θεό κε εηξήλε».
΢ην ζεκείν απηό νη πηζηνί πξέπεη λα έρνπλ ζην λνπ ηνπο θαη ηα ιόγηα ηνπ Κπξίνπ: «Αλ
πξνζθέξεηο ην δώξν ζνπ ζην ζπζηαζηήξην θαη ζπκεζείο όηη θάπνηνο θάηη έρεη ελαληίνλ
ζνπ, ζπκθηιηώζνπ πξώηα καδί ηνπ, θαη κεηά έια λα πξνζθέξεηο ην δώξν ζνπ» (Μαηζ.
5:23 -24).
Αθνύ ινηπόλ ν ηεξέαο αλπςώζεη ηηο ςπρέο θαη ηα θξνλήκαηα ησλ πηζηώλ από ηα επίγεηα
πξνο ηα νπξάληα, αξρίδεη ηελ επραξηζηήξηα πξνζεπρή. Μηκείηαη έηζη ηνλ πξώην Ηεξέα, ην
Υξηζηό, πνπ επραξίζηεζε ην Θεό Παηέξα πξνηνύ παξαδώζεη ην κπζηήξην ηεο ζείαο
Δπραξηζηίαο.
Σνλ δνμνινγεί ηώξα θη απηόο θαη Σνλ πκλεί καδί κε ηνπο αγγέινπο. Σνλ επγλσκνλεί γηα
όιεο ηηο επραξηζηίεο πνπ καο έθαλε από ηελ αξρή ηεο δεκηνπξγίαο. Σνλ επραξηζηεί
ηδηαίηεξα γηα ηελ έιεπζε ηνπ Μνλνγελνύο Σνπ Τηνύ ζηνλ θόζκν θαη γηα ηελ παξάδνζε
ηνπ κπζηεξίνπ ηεο ζείαο Δπραξηζηίαο. Γηεγείηαη κάιηζηα θαη ηα ζρεηηθά κε ηνλ Μπζηηθό
Γείπλν, επαλαιακβάλνληαο ηα ίδηα ηα ιόγηα ηνπ Κπξίνπ: «Λάβεηε, θάγεηε… Πίεηε εμ
απηνύ πάληεο…» (Μαηζ. 26:26–27).
Ο ηεξέαο, αθνύ πεη, «Έρνληαο ινηπόλ ζην λνπ καο απηή ηε ζσηήξηα εληνιή θαη όια όζα
έρνπλ γίλεη γηα καο, δειαδή ηε ζηαύξσζε, ηελ ηαθή, ηελ ηξηήκεξε αλάζηαζε, ηελ
αλάιεςε ζηνπο νπξαλνύο, ηελ ελζξόληζε ζηα δεμηά ηνπ Παηέξα, ηε δεύηεξε θαη έλδνμε
πάιη παξνπζία», θαηαιήγεη κε ηελ εθθώλεζε: «Τα ζα εθ ησλ ζσλ ζνη πξνζθέξνληεο θαηά
πάληα θαη δηα πάληα, ζε πκλνύκελ, ζε επινγνύκελ, ζνη επραξηζηνύκελ, Κύξηε, θαη δεόκεζά
ζνπ, ν Θεόο εκώλ». Με ηνύηα ηα ιόγηα είλαη ζαλ λα ιέεη ζηνλ νπξάλην Παηέξα: «΢νπ
πξνζθέξνπκε ηελ ίδηα εθείλε πξνζθνξά πνπ ν ίδηνο ν Μνλνγελήο ΢νπ Τηόο πξόζθεξε ζ’
Δζέλα, ην Θεό θαη Παηέξα. Καη πξνζθέξνληάο ηελ, ΢’ επραξηζηνύκε, γηαηί θη Δθείλνο
πξνζθέξνληάο ηελ ΢’ επραξηζηνύζε. Σίπνηα δηθό καο δελ πξνζζέηνπκε ζ’ απηή ηελ
πξνζθνξά ησλ δώξσλ. Γηαηί δελ είλαη δηθά καο έξγα ηνύηα ηα δώξα, αιιά δηθά ΢νπ
δεκηνπξγήκαηα. Ούηε θαη δηθή καο επηλόεζε είλαη απηόο ν ηξόπνο ηεο ιαηξείαο, αιιά
Δζύ καο ηνλ δίδαμεο θη Δζύ καο παξαθίλεζεο λα ΢ε ιαηξεύνπκε κε απηόλ ηνλ ηξόπν. Γη’
απηό, όζα ΢νπ πξνζθέξνπκε ,είλαη εμ νινθιήξνπ δηθά ΢νπ… ».
Σελ ίδηα ζηηγκή ν ηεξέαο πξνζπίπηεη θαη ηθεηεύεη ζεξκά ην Θεό. Παξαθαιεί γηα ηα δώξα
πνπ έρεη κπξνζηά ηνπ, ώζηε λα δερζνύλ ην παλάγην θαη παληνδύλακν Πλεύκα Σνπ θαη λα
κεηαβιεζνύλ ν κελ άξηνο ζην ίδην ην άγην ζώκα ηνπ Υξηζηνύ, ν δε νίλνο ζην ίδην ην
άρξαλην αίκα Σνπ.
Μεηά απ’ απηέο ηηο επρέο, ε ζεία ηεξνπξγία νινθιεξώζεθε! Σα δώξα αγηάζηεθαλ! Ζ
ζπζία πξαγκαηνπνηήζεθε! Σν κεγάιν ζύκα θαη ζθάγην, πνπ ζπζηάζηεθε γηα ράξε ηνπ
θόζκνπ, βξίζθεηαη κπξνζηά ζηα κάηηα καο, πάλσ ζηελ αγία Σξάπεδα! Γηαηί ν άξηνο δελ
είλαη πιένλ ηύπνο ηνπ Γεζπνηηθνύ ζώκαηνο. Δίλαη ην ίδην ην παλάγην ζώκα ηνπ Κπξίνπ
πνπ δέρηεθε όιεο εθείλεο ηηο πξνζβνιέο, ηα ξαπίζκαηα, ηα θηπζίκαηα, ηηο πιεγέο, ηε
ρνιή, ηε ζηαύξσζε. Καη ν νίλνο είλαη ην ίδην ην αίκα πνπ μεπήδεζε όηαλ ζθαδόηαλ ην
ζώκα. Απηό είλαη ην ζώκα, απηό είλαη ην αίκα πνπ έιαβε ζύζηαζε από ην Άγην Πλεύκα,
πνπ γελλήζεθε από ηνλ Παξζέλν Μαξία, πνπ ζάθηεθε, αλαζηήζεθε ηελ ηξίηε εκέξα,
αλέβεθε ζηνπο νπξαλνύο θαη θάζεζε ζηα δεμηά ηνπ Παηέξα.
Καη πηζηεύνπκε πσο έηζη είλαη, γηαηί ν ίδηνο ν Κύξηνο είπε:
«Τνύην εζηί ην ζώκα κνπ… ηνύην εζηί ην αίκα κνπ» (Μαξθ. 14:22, 24). Καη γηαηί ν Ίδηνο
παξήγγεηιε ζηνπο Απνζηόινπο θαη ζ’ όιε ηελ Δθθιεζία: «Τνύην πνηείηε εηο ηελ εκήλ
αλάκλεζηλ» (Λνπθ. 22:19). Γελ ζα πξόζηαδε λα επαλαιακβάλνπλ απηό ην κπζηήξην, αλ
δελ είρε ζθνπό λα ηνπο δώζεη δύλακε λα ην επηηεινύλ. Καη πνηα είλαη ε δύλακε; Σν Άγην
Πλεύκα. Απηό είλαη πνπ κε ην ρέξη θαη ηε γιώζζα ησλ ηεξέσλ ηειεζηνπξγεί ηα κπζηήξηα.
Ο ιεηηνπξγόο είλαη ππεξέηεο ηεο ράξηηνο ηνπ αγίνπ Πλεύκαηνο, ρσξίο λα πξνζθέξεη
ηίπνηε από ηνλ εαπηό ηνπ. Γη’ απηό θαη δελ έρεη ζεκαζία αλ ηύρεη λα είλαη ν ίδηνο γεκάηνο
ακαξηίεο. Κάηη ηέηνην δελ λνζεύεη ηελ πξνζθνξά ησλ δώξσλ, ηα νπνία είλαη πάληνηε
επάξεζηα ζην Θεό. Όπσο θη έλα θάξκαθν πνπ θαηαζθεπάζηεθε από άλζξσπν άζρεην κε
ηελ ηαηξηθή επηζηήκε, δελ ράλεη ηε ζεξαπεπηηθή ηνπ δξάζε, αξθεί κόλν λα
θαηαζθεπάζηεθε ζύκθσλα κε ηηο νδεγίεο ηνπ γηαηξνύ.
Αθνύ ινηπόλ ζπκπιεξσζεί ε ζπζία, ν ηεξέαο, βιέπνληαο κπξνζηά ηνπ ην ελέρπξν ηεο
ζείαο θηιαλζξσπίαο, ηνλ Ακλό ηνπ Θενύ, επραξηζηεί θαη ηθεηεύεη. Δπραξηζηεί ην Θεό γηα
όινπο ηνπο αγίνπο, γηαηί ζην πξόζσπό ηνπο ε Δθθιεζία βξήθε εθείλν πνπ δεηάεη, ηε
βαζηιεία ησλ νπξαλώλ. Ηδηαίηεξα – «εμαηξέησο» - επραξηζηεί γηα ηελ ππεξεπινγεκέλε
Θενηόθν θαη αεηπάξζελν Μαξία, γηαηί απηή ππεξβαίλεη θάζε αγηνζύλε. Καη ηθεηεύεη ν
ηεξέαο γηα όινπο ηνπο πηζηνύο – ηνπο θεθνηκεκέλνπο θαη ηνπο δώληεο - γηαηί απηνί δελ
έθηαζαλ ζηελ ηειεηόηεηα αθόκα θη έρνπλ αλάγθε από πξνζεπρή.

Θεία Κοινωνία

΢ε ιίγν ν ιεηηνπξγόο ζα θνηλσλήζεη ν ίδηνο θαη ζα πξνζθαιέζεη θαη ηνπο πηζηνύο ζηα ζεία
Μπζηήξηα. Δπεηδή όκσο δελ επηηξέπεηαη ζε όινπο αλεμαίξεηα ε ζεία Μεηάιεςε, ν ηεξέαο,
πςώλνληαο ηνλ δσνπνηό Άξην θαη δείρλνληάο Σνλ, εθθσλεί: «Τα άγηα ηνηο αγίνηο». Δίλαη
ζαλ λα ιέεη: «Να ν Άξηνο ηεο δσήο! Σνλ βιέπεηε. Λνηπόλ, ηξέμηε λα ηνλ κεηαιάβεηε. Όρη
όκσο όινη, αιιά όπνηνο είλαη άγηνο. Γηαηί ηα άγηα επηηξέπνληαη κόλν ζηνπο αγίνπο».
Αγίνπο εδώ ελλνεί όρη κόλν εθείλνπο πνπ έθηαζαλ ζηελ ηειεηόηεηα ηεο αξεηήο, αιιά θη
εθείλνπο πνπ αγσλίδνληαη λα θηάζνπλ ζ’ απηήλ, έζησ θη αλ αθόκα πζηεξνύλ. Γηα απηό νη
ρξηζηηαλνί, αλ δελ πέθηνπλ ζε ζαλάζηκα ακαξηήκαηα πνπ ηνπο εκπνδίδνπλ από ην Υξηζηό
θαη ηνπο λεθξώλνπλ πλεπκαηηθά, δελ έρνπλ θαλέλα εκπόδην λα θνηλσλνύλ [Άιισζηε ε
ζεία Λεηηνπξγία γίλεηαη γηα λα θνηλσλνύλ νη πηζηνί. Όπσο ιέεη ν Μέγαο Βαζίιεηνο, «ην
λα θνηλσλεί θαλείο θαη λα κεηαιακβάλεη θάζε κέξα ην άγην ζώκα θαη αίκα ηνπ Υξηζηνύ,
είλαη θαιό θαη σθέιηκν». Ζ ζπρλή ζεία Κνηλσλία, όκσο, πξνϋπνζέηεη ηνλ ζπλερή
πλεπκαηηθό αγώλα θαη ηελ θαηάιιειε πξνεηνηκαζία (λήςε-πξνζεπρή, κεηάλνηα-
εμνκνιόγεζε θ.ιπ.)].
΢ηελ εθθώλεζε ηνπ ηεξέα, «Τα άγηα ηνηο αγίνηο», νη πηζηνί απνθξίλνληαη δπλαηά: «Εηο
άγηνο, εηο Κύξηνο, Ιεζνύο Φξηζηόο, εηο δόμαλ Θενύ Παηξόο» . Γηαηί θαλείο δελ έρεη ηελ
αγηόηεηα από κόλνο ηνπ, νύηε είλαη θαη θαηόξζσκα ηεο αλζξώπηλεο αξεηήο, αιιά, όινη
από ηνλ Υξηζηό ηελ αληινύλ. Καη όπσο, αλ θάησ από ηνλ ήιην ηνπνζεηεζνύλ πνιινί
θαζξέθηεο, όινη αθηηλνβνινύλ, θαη λνκίδεηο όηη βιέπεηο πνιινύο ήιηνπο, ελώ ζηελ
πξαγκαηηθόηεηα έλαο είλαη ν ήιηνο πνπ αζηξάθηεη ζε όινπο ηνπο θαζξέθηεο, έηζη θαη ν
κόλνο Άγηνο, ν Υξηζηόο, θαζώο δηαρέεηαη κε ηε κεηάιεςε κέζα ζηνπο πηζηνύο, θαίλεηαη
ζε πνιιέο ςπρέο θαη παξνπζηάδεη πνιινύο σο αγίνπο. Απηόο όκσο είλαη ν έλαο θαη
κνλαδηθόο Άγηνο.
Αθνύ ινηπόλ κ’ απηόλ ηνλ ηξόπν ζπγθαιέζεη ν ιεηηνπξγόο ηνπο πηζηνύο ζην ηεξό δείπλν,
κεηαιακβάλεη πξώηα ν ίδηνο θαη νη άιινη θιεξηθνί πνπ βξίζθνληαη ζην άγην Βήκα.
Πξνεγνπκέλσο όκσο ρύλεη ζεξκό λεξό κέζα ζην άγην Πνηήξην, πξάγκα πνπ ππνδειώλεη
ηελ θάζνδν ηνπ Αγίνπ Πλεύκαηνο ζηελ Δθθιεζία. Γηαηί απηό ην δεζηό λεξό, επεηδή θαη
λεξό είλαη αιιά θαη θσηηά έρεη κέζα ηνπ ιόγσ ηνπ βξαζκνύ, θαλεξώλεη ην Άγην Πλεύκα,
ην νπνίν κε «ύδσξ δσλ» (Ησ. 7:38) ην παξνκνίαζε ν Κύξηνο, θαη κε ηε κνξθή ηεο θσηηάο
θαηέβεθε ζηνπο Απνζηόινπο ηελ εκέξα ηεο Πεληεθνζηήο.
΢ηε ζπλέρεηα ν ηεξέαο ζηξέθεηαη πξνο ην εθθιεζίαζκα θαη, δείρλνληαο ηα Άγηα,
πξνζθαιεί όζνπο ζέινπλ λα θνηλσλήζνπλ, λα πξνζέιζνπλ «κεηά θόβνπ Θενύ θαη
πίζηεσο». Να κελ θαηαθξνλήζνπλ δειαδή ηελ ηαπεηλή εκθάληζε πνπ έρνπλ ην ζώκα θαη
ην αίκα ηνπ Κπξίνπ, αιιά λα πιεζηάζνπλ έρνληαο επίγλσζε ηεο αμίαο ησλ κπζηεξίσλ θαη
πηζηεύνληαο όηη απηά πξνμελνύλ ηελ αηώληα δσή ζ’ εθείλνπο πνπ κεηαιακβάλνπλ.
Σν ζώκα θαη ην αίκα ηνπ Υξηζηνύ είλαη αιεζηλή ηξνθή θαη αιεζηλό πνηό. Καη όηαλ ηα
κεηαιακβάλεη θαλείο, δελ κεηαηξέπνληαη απηά ζε αλζξώπηλν ζώκα, όπσο γίλεηαη κε ηηο
ζπλεζηζκέλεο ηξνθέο, αιιά ην αλζξώπηλν ζώκα κεηαβάιιεηαη ζε εθείλα. Όπσο θαη ην
ζίδεξν, όηαλ έξζεη ζε επαθή κε ηε θσηηά, γίλεηαη θη απηό θσηηά’ δελ θάλεη ηε θσηηά
ζίδεξν.
Σε ζεία Κνηλσλία ηε δερόκαζηε βέβαηα κε ην ζηόκα, αιιά απηή εηζέξρεηαη πξώηα ζηελ
ςπρή θη εθεί πξαγκαηνπνηείηαη ε έλσζή καο κε ην Υξηζηό, όπσο ιέεη θαη ν Απόζηνινο
Παύινο: «Εθείλνο πνπ ελώλεηαη κε ηνλ Κύξην, γίλεηαη έλα πλεύκα κε Απηόλ» ( Α’ Κνξ.
6:17). Υσξίο ηελ έλσζή ηνπ κε ην Υξηζηό, ν άλζξσπνο, από κόλνο ηνπ, είλαη ν παιαηόο
άλζξσπνο, ν άλζξσπνο πνπ δελ έρεη ηίπνηα θνηλό κε ην Θεό.
Πνηά όκσο είλαη εθείλα πνπ δεηάεη από εκάο ν Υξηζηόο γηα λα καο αγηάζεη κε ηα ζεία
κπζηήξηα; Δίλαη ε θάζαξζε ηεο ςπρήο, ε πίζηε θαη ε αγάπε ζην Θεό, ν δηαθαήο πόζνο θαη
ε ιαρηάξα καο γηα ηε ζεία Κνηλσλία. Απηά ειθύνπλ ηνλ αγηαζκό, θη έηζη πξέπεη λα
θνηλσλνύκε. Γηαηί πνιινί είλαη εθείλνη πνπ πξνζέξρνληαη ζηα κπζηήξηα, θαη όρη κόλν δελ
σθεινύληαη θαζόινπ, αιιά θεύγνπλ ρξεσκέλνη κε ακέηξεηεο ακαξηίεο.

Απόλςζη

Αθνύ θνηλσλήζνπλ νη πηζηνί, εύρνληαη λα παξακείλεη κέζα ηνπο ν αγηαζκόο πνπ έιαβαλ,
θαη λα κελ πξνδώζνπλ ηε ράξε νύηε λα ράζνπλ ηε δσξεά.
Ο ηεξέαο ηνπο θαιεί ηώξα λα επραξηζηήζνπλ κε δήιν ην Θεό γηα ηε ζεία Μεηάιεςε. Γη'
απηό ιέεη: «Οξζνί... αμίσο επραξηζηήζσκελ ησ Κπξίσ». Όρη δειαδή μαπισκέλνη νύηε
θαζηζκέλνη, αιιά πςώλνληαο ηελ ςπρή θαη ην ζώκα πξνο Απηόλ. Καη νη πηζηνί κε ιόγηα
ηεο Γξαθήο δνμνινγνύλ ην Θεό, πνπ είλαη αίηηνο θαη ρνξεγόο όισλ ησλ αγαζώλ: «Είε ην
όλνκα Κπξίνπ επινγεκέλνλ από ηνπ λπλ θαη έσο ηνπ αηώλνο» (Φαικ. 112:2). Αθνύ
ςάιινπλ ηξεηο θνξέο απηόλ ηνλ ύκλν, ν ηεξέαο βγαίλεη από ην Θπζηαζηήξην, ζηέθεηαη
κπξνζηά ζην πιήζνο θαη απεπζύλεη ηελ ηειεπηαία επρή: «Φξηζηόο ν αιεζηλόο Θεόο
εκώλ...». Εεηάεη από ηνλ Κύξην λα καο ζώζεη κε ην έιεόο Σνπ, γηαηί από ηνλ εαπηό καο
δελ έρνπκε λα επηδείμνπκε ηίπνηε άμην ζσηεξίαο. Γη' απηό θαη σο πξεζβεπηέο κλεκνλεύεη
πνιινύο αγίνπο θαη ηδηαίηεξα ηελ παλαγία Σνπ Μεηέξα.
Σέινο, ν ιεηηνπξγόο κνηξάδεη ην αληίδσξν. Απηό έρεη αγηαζηεί, θαζώο πξνέξρεηαη από ηνλ
αξρηθό άξην, πνπ πξνζθέξακε ζην Θεό γηα ηελ ηέιεζε ηεο ζείαο Δπραξηζηίαο. Οη πηζηνί
παίξλνπλ κε επιάβεηα ην αληίδσξν, θηιώληαο ην δεμί ρέξη ηνπ ηεξέα. Γηαηί απηό ην ρέξη,
κόιηο πξηλ, άγγημε ην παλάγην ζώκα ηνπ Υξηζηνύ, δέρηεθε από εθείλν ηνλ αγηαζκό θαη
ηνλ κεηαδίδεη ηώξα ζε όζνπο ην αζπάδνληαη.
Δδώ ε ζεία Λεηηνπξγία θηάλεη ζην ηέινο ηεο θαη ην κπζηήξην ηεο ζείαο Δπραξηζηίαο
νινθιεξώλεηαη. Γηαηί θαη ηα δώξα, πνπ πξνζθέξακε ζην Θεό, αγηάζηεθαλ θαη ηνλ ηεξέα
αγίαζαλ θαη ζην ππόινηπν πιήξσκα ηεο Δθθιεζίαο κεηέδσζαλ ηνλ αγηαζκό.
Γηα όια απηά, ινηπόλ, ζην Υξηζηό, ζηνλ αιεζηλό Θεό καο, πξέπεη θάζε δόμα, ηηκή θαη
πξνζθύλεζε, καδί κε ηνλ άλαξρν Παηέξα Σνπ θαη ην παλάγην Πλεύκα Σνπ, ηώξα θαη
πάληνηε θαη ζηελ αηέιεησηε αησληόηεηα. Ακήλ.

(Από ηη ζειπά ηων θςλλαδίων «Η ΦΩΝΗ ΣΩΝ ΠΑΣΔΡΩΝ» ηηρ Ιεπάρ Μονήρ
Παπακλήηος Ωπωπού Αηηικήρ.)