အာဏာရွငစ

္ နစ္ အား
ဆန္႕က်င္ေတာ္လွန္ၾကစိ႕ု

နစ္ေနမန္း

ေတဇာေတ

ခင္မမမ်ိဳး

(ျမန္မာျပည္လြတ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ႕ခ်ဳပ္၊ ဗဟိုျပန္ၾကားေရး ေကာ္မတီမွ ထုတ္ေ၀သည္)

 အာဏာရွငဆ
္ န္႕က်င္ေရးလွဳပ္ရာွ းမွဳႏွင့္ တိက
ု ပ
္ ၀
ြဲ င္ပန္းတိင
ု ္ သတ္မတ
ွ ခ
္ ်က္

ကမၻာတ၀ွမ္းမွာ အာဏာရွင္ဆန္႕က်င္ေရး လွဳပ္ရွားမွဳေတြ အမ်ားအျပား ေပၚေပါက္ခဲ့ပါတယ္။ ေအာင္ျမင္သြားတဲ့

လွဳပ္ရွားမွဳေတြ ရွိသလို မေအာင္ျမင္ေသးပဲ ႏိုင္ငံေရး အက်ပ္အတည္းဆိုက္မွဳ ျပႆနာနဲ႕ ၾကံဳေတြ႕ေနရတဲ့ လွဳပ္ရွားမွုေတြလဲ

အမ်ားၾကီးပါပဲ။ ေအာင္ျမင္တဲ့ လွဳပ္ရွားမွဳေတြဆီကေန လိုက္နာက်င့္သံုးဖြယ္ရာ သင္ခန္းစာေတြ ရရွိႏိုင္သလို၊

မေအာင္ျမင္ေသးတဲ့ လွဳပ္ရွားမွဳေတြဆီကေနလဲ ေရွာင္ရွားသတိထားဖြယ္ရာ သင္ခန္းစာေတြ ရရွိႏိုင္ပါတယ္။

အာဏာရွင္ဆန္႕က်င္ေရး လွဳပ္ရွားမွဳေတြမွာ လွဳပ္ရွားမွဳအဆင့္ဆင့္ကို စနစ္တက် အေကာင္အထည္ေဖာ္မွဳ၊ တိက်တဲ့

တိုက္ပြဲ၀င္ပန္းတိုင္ သတ္မွတ္ႏိုင္မွဳနဲ႕ လွဳပ္ရွားမွု အဂါၤရပ္ေတြ ျပည့္၀ေစေရးက အေရးၾကီးပါတယ္။

လွဳပ္ရာွ းမွဳ အဆင္ဆ

့ င့္

အာဏာရွင္ဆန္႕က်င္ေရး လွဳပ္ရွားမွဳေတြမွာ သမဂၢေတြ၊ အသင္းအဖြဲ႕ေတြ ေဖာ္ေဆာင္ေရးကို ပထမအဆင့္၊

ကြန္ယက္ခ်ိတ္ဆက္ျပီး တပ္ေပါင္းစုသ႑ာန္ ခ်ိတ္ဆက္ေရးက ဒုတိယအဆင့္၊ က်စ္လ်စ္ ခိုင္မာေအာင္ တည္ေဆာက္ေရးက

တတိယအဆင့္၊ အေျခအေနနဲ႕ အခ်ိန္ကာလေပၚ မူတည္ျပီး ခ်ိန္ကိုက္လွဳပ္ရွားမွဳက စတုတၳအဆင့္ စျပီး အဆင့္ဆင့္ လွဳပ္ရွား

အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္တဲ့ လွဳပ္ရွားမွဳေတြက ပိုျပီး ေအာင္ျမင္တတ္ေလ့ရွိတယ္လို႕ ႏိုင္ငံေရး ပညာရွင္မ်ားက

ေလ့လာေဖာ္ျပခဲ့ၾကပါတယ္။

ပထမအဆင့္ျဖစ္တဲ့ အသင္းအဖြဲ႕ေတြ၊ အာဏာရွင္ဆန္႕က်င္ေရး အုပ္စုေတြ ေဖာ္ေဆာင္ေရးမွာလဲ

ေပ်ာက္က်ားတိုက္ပြဲေဖာ္ေဆာင္ေရး အုပ္စင
ု ယ္ေလးေတြကို သီးျခားစီ ဖြဲ႕စည္းထားသင့္ပါတယ္။ ဒုတိယအဆင့္ကို

တက္လွမ္းျပီး တပ္ေပါင္းစုထဲမွာ ပါ၀င္လာရမယ့္ အုပ္စုေတြကို ေပ်ာက္က်ားတိုက္ပြဲ ေဖာ္ေဆာင္ေရးမွာ တာ၀န္ေပးမိရင္

တပ္က်ြံသြားတတ္ပါတယ္။ သတင္းလံုျခံဳေရးကို ထိခိုက္မွဳ ရွိလာႏိုင္တာေၾကာင့္ တပ္ေပါင္းစုသ႑ာန္ ခ်ိတ္ဆက္ေရးမွာ

အခက္အခဲ ျဖစ္ေစတတ္ပါတယ္။ တပ္ေပါင္းစု သ႑ာန္ခ်ိတ္ဆက္ေရးမွာလဲ သတင္းလံုျခံဳမွဳရွိေရးနဲ႕ လွ်ိဳ႕၀ွက္ေရးက အဓိက

အေရးၾကီး ပါတယ္။ ဒီႏွစ္ခ်က္ကို မထိန္းႏိင

ို ္ရင္ တတိယအဆင့္ျဖစ္တဲ့ က်စ္လ်စ္ခိုင္မာေအာင္ စည္းရံုးေရးနဲ႕

တည္ေဆာက္ေရးကို ထိခိုက္ေစႏိုင္ပါတယ္။

တတိယအဆင့္မွာ ဟာကြက္ေတြ၊ လိုအပ္ခ်က္ေတြ ရွိေနရင္လဲ စတုတၳအဆင့္ကို တက္လွမ္းႏိုင္ခဲ့ရင္ေတာင္မွ

မေအာင္ျမင္တဲ့အခါ ႏိုင္ငံေရး ခါးဆက္ျပတ္သြားတတ္ပါတယ္။ တတိယအဆင့္ကို ျပန္ဆင္းျပီး ေနာက္တၾကိမ္ ထိုးစစ္ကို

ျပန္မေဖာ္ေဆာင္ႏိုငပ
္ ဲ ပထမအဆင့္ကေန ျပန္စရတာေၾကာင့္ အခ်ိန္ေႏွာင့္ေႏွးသြားပါတယ္။ စဥ္ဆက္မျပတ္ လွဳပ္ရွားမွဳကို

မေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္ေတာ့တာေၾကာင့္ လူထုရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး ေရခ်ိန္ ျပန္က်သြားတတ္ပါတယ္။ ရန္သူ စစ္အာဏာရွင္ေတြဘက္က

ထိုးစစ္၊ ခံစစ္ ဆင္ဖို႕ အခ်ိန္ေတြ ပိုရသြားပါတယ္။ ေနာက္တၾကိမ္ ထပ္ျပီး လူထုရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး ေရခ်ိန္နဲ႕ ခ်ိန္ကိုက္လွဳပ္ရွားဖို႕
ျပန္ေစာင့္ရတဲ့အတြက္ အခ်ိန္ေတြ ပိုၾကာသြားတတ္ပါတယ္။

တိက
ု ပ
္ ၀
ြဲ င္ ပန္းတိင
ု သ
္ တ္မတ
ွ ခ
္ ်က္

တိုက္ပြဲ၀င္ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္နဲ႕ ပတ္သက္ျပီး အာဏာရွင္ဆန္႕က်င္ေရး လွဳပ္ရွားမွဳကို အေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့

အဖြဲ႕အစည္းေတြမွာ အယူအဆက ႏွစ္မ်ိဳးကြဲျပားပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ အဖြဲ႕အစည္းေတြက အာဏာရွင္

ဆန္႕က်င္ေရးလွဳပ္ရွားမွုေတြဟာ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ကို ျဖဳတ္ခ်ျပီး၊ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးအတြက္

အာဏာရွင္ေတြဘက္က ညွိႏွိဳင္းလာေအာင္ တြန္းအားေပးတာလို႕ ယူဆၾကပါတယ္။ တခ်ိဳ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြကက်ေတာ့

အာဏာရွင္ဆန္႕က်င္ေရး လွဳပ္ရွားမွဳေတြဟာ စစ္အာဏာရွင္ေတြရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ယႏၱရားကို ရပ္တန္႕ေစျပီး၊ ၾကားျဖတ္အစိုးရ

အေနနဲ႕ အာဏာလႊဲေျပာင္း ရယူျပီးမွ ညွိႏွိဳင္းေဆြးေႏြးပြဲေတြ ျပဳလုပ္တာလို႕ ယူဆၾကပါတယ္။ ဒီယူဆခ်က္ ႏွစမ

္ ်ိဳးမွာ

ပထမအယူအဆနဲ႕ ေအာင္ျမင္သြားတဲ့ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမွဳေတြလဲ ရွိသလို၊ ဒုတိယအယူအဆနဲ႕

ေအာင္ျမင္သြားတဲ့ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမွဳေတြလဲ ရွိပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲ ျဖစ္ျဖစ္ အယူအဆ ႏွစ္မ်ိဳးလံုးမွာ

အားနည္းခ်က္ေတြ ရွိပါတယ္။

ပထမအယူအဆမွာ အာဏာရွင္ဘက္ကေန ေဆြးေႏြးပြဲလုပ္မေယာင္ ဟန္ျပျပ၊ အင္အားကို ျပန္စုစည္းယူျပီးမွ အာဏာရွင္

အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ယႏၱရားကို အသက္ျပန္သြင္းသြားႏိုင္တဲ့ အားနည္းခ်က္ ရွိပါတယ္။ အဲဒီအေျခအေန မ်ိဳးျဖစ္လာခဲ့ရင္

အာဏာရွင္ဆန္႕က်င္ေရး လွဳပ္ရွားသူေတြဘက္က ေဆြးေႏြးပြဲျဖစ္ လာမလားလို႕ ေမွ်ာ္လင့္ေစာင့္စားေနၾကရင္းနဲ႕

အခ်ိန္ေတြၾကာလာျပီး လွဳပ္ရွားမွဳအရွိန္ ျပဳတ္က်သြားပါတယ္။

ဒုတိယ အယူအဆမွာက်ေတာ့ ျပင္ဆင္မွဳအားနည္းခ်က္ေတြ ရွိတာေၾကာင့္ ေအာင္ျမင္မွဳမရတာမ်ိဳးေတြ ရွႏ

ိ ိုင္ပါတယ္။

ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံမွာ အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရား အသက္၀င္မွဳဟာ အေရးၾကီးပါတယ္။ ယႏၱရားတခုကို ရပ္စဲျပီးတဲ့အခါ

ေနာက္ထပ္ယႏၱရားတခုက အခ်ိန္မဆိုင္းပဲ အသက္၀င္လာရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ မဟုတ္ရင္ အာဏာရွငစ

္ နစ္

အသက္ျပန္၀င္လာဖို႕ လမ္းဖြင့္ေပးလိုက္သလို ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ သို႕ေပမယ့္ လူေတြဆိုတာက လူအမ်ိဳးမ်ိဳး၊

စိတ္အေထြေထြရွိပါတယ္။ မင္းသားၾကီးလုပ္ခ်င္သူေတြ၊ မလုပ္ရလို႕ ပတ္မၾကီး ထိုးေဖာက္ခ်င္သူေတြ၊

အေရးေပၚအေျခအေနက်မွ ေတြေ၀ေနသူေတြ၊ အတိတ္က နာက်ည္းခ်က္ေတြျပန္ေဖာ္ျပီး ရန္ျဖစ္ျငင္းခံုေနခ်င္သူေတြက

ႏိုင္ငံေရး အေျခအေန ေျပာင္းလဲမွဳ ကာလေတြမွာ ထြက္ေပၚလာတတ္ပါတယ္။

ပမာဆိုရရင္ ရြာထဲကို က်ားဆိုး၀င္လာတဲ့အခါ တခ်ိဳ႕က က်ားဆိုးကို သူႏွိမ္နင္းလိုက္တယ္ဆိုတာ နာမည္ၾကီးခ်င္လို႕

သူမ်ားေတြကို ႏွိမ္နင္းမွာကို ေရွ႕ကေန ပိတ္ပင္တားဆီးမွဳေတြ လုပ္တာမ်ိဳး၊ တခ်ိဳ႕က်ေတာ့လဲ ကိုယ့္ကို ရြာရဲ႕ သူရဲေကာင္းလို႕

သတ္မွတ္ခံထားရတာမို႕ သူရဲေကာင္းဂုဏ္ကို ကိုင္တြယ္ျပီး သူပဲ ႏွမ

ိ ္နင္းမယ္လို႕ ေရွ႕ကေန ဆိုတာမ်ိဳး၊ တခ်ိဳ႕က က်ေတာ့လဲ
ဓားနဲ႕ခုတ္ရင္ေကာင္းမလား၊ လွံနဲ႕ ထိုးသတ္ရင္ ေကာင္းမလားဆိုတာ အရင္ ညွိႏွိဳင္းေဆြးေႏြးၾကရေအာင္လို႕ ဆိုေနတာမ်ိဳး

ျဖစ္ေနတာနဲ႕ တူပါတယ္။ ဘယ္သူသတ္သတ္၊ မသတ္သတ္ က်ားဆိုးၾကီး ေသသြားဖို႕က အေရးၾကီးပါတယ္။

ဘယ္သူေခ်ာက္ေခ်ာက္၊ မေခ်ာက္ေခ်ာက္ က်ားဆိုးၾကီး ေၾကာက္ျပီး ေျပးဖို႕က အေရးၾကီးပါတယ္။ မဟုတ္ရင္ က်ားဆိုးက

လူေတြကို ကိုက္သတ္သြားတာပဲ အဖတ္တင္ က်န္ခဲ့ပါလိမ့္မယ္။

ႏိုင္ငံေရးအကူးအေျပာင္း ကာလတခုမွာ ဒီလို အေရးမပါတဲ့ ကိစၥေတြနဲ႕ အခ်ိန္မကုန္ဖို႕ အေရးၾကီးပါတယ္။

ၾကားျဖတ္အစိုးရတခု လိုအပ္ခ်က္အရေပၚထြက္လာခဲ့ရင္လဲ ဒီၾကားျဖတ္အစိုးရဟာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ယႏၱရားကို

ယာယီ၀င္ေရာက္ထိန္းသိမ္းမွဳ ဆိုတာကို သေဘာေပါက္ေနဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ လိုအပ္တဲ့ ပံ့ပိုးမွုေတြ ျပဳလုပ္ျပီး ၀န္းရံဖို႕

လိုအပ္ပါတယ္။ ၾကားျဖတ္အစိုးရ ကာလအတြက္ လိုအပ္မယ့္ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြကို ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ထားဖို႕လဲ

လိုအပ္ပါတယ္။ တိုက္ပြဲအတြက္ ၾကိဳတင္ ျပင္ဆင္ တည္ေဆာက္ေရးဆိုတာမွာ လူထုတိုက္ပြဲတြင္းကာလအတြက္

ျပင္ဆင္မွဳေတြသာမက၊ ၾကားျဖတ္အစိုးရ ကာလအတြက္ လိုအပ္မယ့္ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြမွာ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္

တည္ေဆာက္ေရးေတြပါ ျပဳလုပ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ေတြမွာ အားနည္းခ်က္ရွိရင္ လူထုတိုက္ပြဲထြက္ေပၚလာျပီးမွ

အရွိန္ေသျပီး ေရွ႕ဆက္မတိုးႏိုင္ပဲ ျဖစ္သြားတတ္ပါတယ္။

အမွန္တကယ္ လူထုတိုက္ပြဲေတြ ထြက္ေပၚလာတဲ့အခါမွာ ပထမအယူအဆျဖစ္တဲ့ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ ေဆြးေႏြးပြဲေတြအတြက္

တြန္းအားေပးသလို ျဖစ္သြားမလား၊ အာဏာရွင္ယႏၱရားျပိဳက်တဲ့အထိ တိုက္ပြဲ၀င္ျပီး ၾကားျဖတ္အစိုးရအထိ

တက္လွမ္းသြားမလား ဆိုတာကေတာ့ တဘက္ရန္သူ စစ္အာဏာရွင္ေတြအေပၚမွာ ဘယ္ေလာက္အထိ ယံုၾကည္မွု ေပးမွာလဲ

ဆိုတာေပၚမွာပဲ မူတည္ပါလိမ့္မယ္။ အာဏာရွင္ေတြရဲ႕ စိတ္ေနသေဘာထားေတြ၊ ကမၻာ့ ႏိုင္ငံေရးအေျခအေန

အခင္းအက်င္းေတြ၊ လူထုရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး ေရခ်ိန္ အတက္အက်ေတြ၊ ေရရွည္ေတာင့္ခံႏိုင္မွု စတာေတြကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားရမွာ

ျဖစ္တဲ့အတြက္ အခ်ိန္အခါနဲ႕ ကိုက္ညီျပီး လက္ေတြ႕က်တဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ခ်မွတ္ႏိုင္ဖို႕ လိုအပ္ပါလိမ့္မယ္။ သို႕ေပမယ့္

ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္မွဳကေတာ့ ရည္မွန္းခ်က္ ပန္းတိုင္ ႏွစ္မ်ိဳးလံုးအတြက္ ျပင္ဆင္ထားသင့္ျပီး၊ အယူအဆမတူတဲ့

အဖြဲ႕အစည္းေတြက ငါ့အယူအဆ ေကာင္းတယ္၊ သူ႕အယူအဆေကာင္းတယ္လို႕ မ်က္စိမွတ္ ဇြတ္မျငင္းပဲ ညွိယူႏိုင္ဖို႕

အေရးၾကီးဆံုးပါပဲ။ ငါ့စကားႏြားရဆိုျပီး စြတ္ျငင္းေနရင္ေတာ့ ဘာအက်ိဳးေက်းဇူးမွ မရွိပဲ စစ္အာဏာရွင္စနစ္

သက္ဆိုးရွည္ေရးကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေပးလိုက္သလိုပဲ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။

ဒိုင္ယာေလာ့တကယ္ ျဖစ္သြားႏိုင္တဲ့ အေျခအေန၊ အခ်ိန္အခါမွာ ၾကားျဖတ္အစိုးရဖြဲ႕ေရးကိုပဲ အားသန္ေနရင္လဲ ယံုၾကည္မွဳ

တည္ေဆာက္ေရး ပ်က္တတ္ပါတယ္။ ၾကားျဖတ္အစိုးရဖြဲ႕ျပီး လုပ္ရမယ့္ အခ်ိန္မွာ ရန္သူအေယာင္ျပတဲ့ ေရႊသမင္

ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ေနာက္ အလိုက္မွားျပန္လာရင္ ဒႆဂီရိဘီလူးလက္ထဲ မယ္သီတာေရာက္ ကိန္းကို ဆိုက္ပါလိမ့္မယ္။

အေျခအေနရဲ႕ ေတာင္းဆိုမွုကို ခ်ိန္ကိုက္လွဳပ္ရွားႏိုင္မွုက အေရးၾကီးဆံုးပါ။

အာဏာရွငဆ
္ န္႕က်င္ေရးလွဳပ္ရာွ းမွဳ အဂၤါရပ္မ်ား

အာဏာရွင္ေတြဟာ လူထုလွဳပ္ရွားမွုေတြကို အလြန္ေၾကာက္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္းမွာ လူေတြ

စုေ၀းလို႕ မရေအာင္ နည္းမ်ိဳးစံုနဲ႕ အေကာင္အထည္ေဖာ္တတ္ေလ့ ရွိပါတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြ စုေ၀းလို႕ မရေအာင္၊

လူငယ္ေတြ စုေ၀းလို႕ မရေအာင္၊ လူထုနဲ႕ ႏိုငင

္ ံေရး ဆက္စပ္လို႕ မရေအာင္ နည္းမ်ိဳးစံုနဲ႕

အေကာင္အထည္ေဖာ္ေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ရွိေနျပီးသား အဖြဲ႕အစည္း၊ အသင္းအပင္းေတြကို ေရရွည္ရပ္တည္လို႕ မရေအာင္၊

အဖြဲ႕အစည္းသစ္ေတြ မေပၚထြက္လာေအာင္ ဘက္ေပါင္းစံုကေန ႏွိပ္ကြပ္တားဆီးမွုေတြ ျပဳလုပ္ေလ့ ရွိပါတယ္။

ဒီလို အေျခအေနမ်ိဳးေတြမွာ အဖြဲ႕အစည္းအသင္းအဖြဲ႕ေတြကို ပံုသ႑ာန္ အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႕ ေပၚထြက္ႏိုင္ေအာင္

ေျမေအာက္လွဳပ္ရွားမွဳသ႑ာန္နဲ႕ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ အဲဒအ

ီ ဖြဲ႕ေတြထဲမွာ ေရရွည္ျမွဳပ္ႏွံျပီး

အခ်ိန္အခါကို ေစာင့္ခိုင္းတဲ့ အဖြဲ႕ေတြ၊ ေလ့လာေရးအုပ္စုေတြ ရွိဖို႕ လိုသလို ေျပာက္က်ားလွဳပ္ရွားတဲ့ အဖြဲ႕ငယ္ေလးေတြလဲ

ရွိေနဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေရရွည္ျမွဳပ္ႏွံေရး အုပ္စုေတြ၊ ေလ့လာေရးအုပ္စေ

ု တြနဲ႕ လွဳပ္ရွားေရး အဖြဲ႕ေတြကို

လိုင္းမပူးသြားေစဖို႕ အထူးသတိထားရပါမယ္။ ေပ်ာက္က်ားလွဳပ္ရွားမွဳေတြ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရာမွာလဲ လံုျခံဳေရးသာ

ပထမ၊ လံုျခံဳေရးသာ ဒုတိယ၊ လံုျခံဳေရးသာ တတိယ ဆိုတာကို သတိေပးထားျပီးမွ တိုက္ပြဲေဖာ္သင့္ပါတယ္။

အာဏာရွင္ေတြဟာ ျပည္သူလူထုကို အေၾကာက္တရားနဲ႕ ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႕ ၾကိဳးစားေနခ်ိန္မာွ ဆန္႕က်င္ေရး

ေပ်ာက္က်ားလွဳပ္ရွားမွဳေတြ ဟိုတစ၊ ဒီတစ ေပၚထြက္ေနမွဳဟာ အဆံုးသတ္ေအာင္ပြဲကို ရရွိေစတာ မဟုတ္ေပမယ့္

အာဏာရွင္ေတြရဲ႕ အလံုးစံုဖိႏွိပ္မွဳဟာ အရာမေရာက္ပဲ တက္ၾကြလွဳပ္ရွားသူေတြကေတာ့ ေပၚထြက္ေနဆဲပဲဆိုတာကို လူထုကို

တပ္လွန္႕ေပးလိုက္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အာဏာရွင္ဆန္႕က်င္ေရး လွဳပ္ရွားမွဳမွာ စဥ္ဆက္မျပတ္ ေပ်ာက္က်ားတိုက္ပြဲမ်ား

ေပၚထြက္ေနျခင္းဟာ အဂၤါရပ္ တခုပါ။

ဒုတိယအဂၤါရပ္တခုကေတာ့ အာဏာရွင္ဆန္႕က်င္ေရး လွဳပ္ရွားမွဳေတြရဲ႕ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်နဲ႕ သေဘာသဘာ၀ ျဖစ္ပါတယ္။

အစုအဖြဲ႕၊ အသင္းအပင္းေတြ ဖြဲ႕စည္းတဲ့အဆင့္၊ ခ်ိတ္ဆက္လွဳပ္ရွားမွဳ အဆင့္၊ က်စ္လ်စ္ေအာင္ တည္ေဆာက္ေရး

အဆင့္ေတြကို အဆင့္ဆင့္ ေဖာ္ေဆာင္ျပီး တိုက္ပြဲ၀င္အဆင့္ကို စတင္ အေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့အခ်ိန္မွာ

တည္ေဆာက္ထားတဲ့ အင္အားစု အားလံုးကို ထုတ္ႏွုတ္သံုးဖို႕ မလိုအပ္ပါဘူး။ တိုက္ပြဲ၀င္စစ္ေၾကာင္း၊ အကူစစ္ေၾကာင္း၊

ေျခကုပ္ယူျပီး အင္အားျပန္ျဖည့္ရမယ့္ စစ္ေၾကာင္းေတြကို ခြဲထားဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ပထမဦးဆံုး လူထုလွဳပ္ရွားမွဳ တိုက္ပြဲမွာ

အလံုးစံု ေခ်မွဳန္း မခံရေအာင္ သတိထားရပါမယ္။ ပြဲဦးထြက္ လွဳပ္ရွားမွဳ တခုတည္းနဲ႕ အာဏာရွင္စနစ္ကို ခ်က္ခ်င္း

မျဖဳတ္ခ်ႏိုင္ပါဘူး။ ေရရွည္ေတာင္ခ
့ ံႏိုင္ဖို႕အတြက္ အလွည့္က် တာ၀န္ယူစနစ္ေတြ ရွိဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။

အာဏာရွင္စနစ္ကို ျဖဳတ္ခ်ျပီး၊ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမွဳ ျဖစ္လာႏိုင္ဖို႕မွာ ႏိင

ု ္ငံေရးဦးေဆာင္မွဳနဲ႕
စည္းရံုးလွဳပ္ရွားႏိုင္မွဳက အေရးၾကီးဆံုးပါ။ ႏိုင္ငံေရးဦးေဆာင္မွဳဟာ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ဘယ္ေလာက္အထိ ေအာင္ျမင္မွုရႏိုငမ
္ လဲ

ဆိုတာကေတာ့ လွဳပ္ရွားမွဳ အေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့ အခါေတြမွာတုန္းက ခ်ိတ္ဆက္မွုကြန္ယက္ကို ဘယ္ေလာက္အထိ

နက္နက္နဲနဲ ေဖာ္ေဆာင္ထားတယ္ ဆိုတာေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္။ ပြဲဦးထြက္ လွဳပ္ရွားမွဳ စတင္ျပီးတာနဲ႕

ႏိုင္ငံေရးဦးေဆာင္မွဳတရပ္ ထြက္ေပၚ လာဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ အာဏာရွင္ကို ဆန္႕က်င္တဲ့ အင္အားစုေတြအားလံုး

လမ္းေၾကာင္းတခုေပၚမွာ လာျပီး ဆံုႏိုင္ေစဖို႕ ၾကိဳးပမ္းမွုက အေရးၾကီးပါတယ္။ လူထုနဲ႕ ဆက္ဆံလွဳပ္ရွားေနတဲ့

ေခါင္းေဆာင္ေတြ ေရွ႕မွာ ရွိေနဖို႕ လိုအပ္သလို ေနာက္ကြယ္ကေန အင္အားစုေတြအားလံုး လမ္းေၾကာင္းတခုေပၚ

လာဆံုေစဖို႕ ၾကိဳးပမ္းေနတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြလဲ ရွိရပါမယ္။

ဒီေနရာမွာ အင္အားစုေတြအၾကားက ၾကားခံ ဆက္သြယ္ေရး တာ၀န္ယူရသူေတြရဲ႕ က႑ဟာ အေရးၾကီးပါတယ္။

ဒီလိုဆက္သြယ္ေရး တာ၀န္ယူမယ့္ သူေတြကို ေပ်ာက္က်ားတိုက္ပြဲေတြ၊ ပြဲဦးထြက္ လူထု တိုက္ပြဲေတြမွာ ဘာတာ၀န္မွ

မေပးသင့္ပါဘူး။ ရန္သူက လံုး၀ မသိထားတဲ့ လူေတြ ျဖစ္သင့္ပါတယ္။ ကြင္းဆက္ကို ရန္သူက သိေနရင္ ကြင္းဆက္ျဖတ္ဖို႕

လြယ္ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ကို အထူးဂရုစိုက္သင့္ပါတယ္။ အာဏာရွင္ဆန္႕က်င္ေရး လူထုတိုက္ပြဲေတြမွာ မိုက္ရူးရဲဆန္တာေတြ၊

စိတ္ခံစားမွဳကို ဦးစားေပးဆံုးျဖတ္တာေတြကိုလဲ အထူးေရွာင္ၾကဥ္သင့္ပါတယ္။

တတိယအဂၤါရပ္တခုကေတာ့ အာဏာရွင္ဆန္႕က်င္ေရးလွဳပ္ရွားမွုေတြမွာ တိက်ျပတ္သားတဲ့ ႏိုင္ငံေရး ေၾကြးေၾကာ္သံ ရွိဖို႕ပဲ

ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ- ဒီမိုကေရစီ ရရွိေရး ဆိုရံုနဲ႕ မျပီးပါ။ စစ္အစိုးရ ျပဳတ္က်ေရး၊ ၾကားျဖတ္အစိုးရ ေပၚေပါက္ေရး စသျဖင့္

တိက်တဲ့ ႏိင
ု ္ငံေရး ေၾကြးေၾကာ္သံ ရွိဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ လူထုတိုက္ပြဲၾကီး ေရခ်ိန္တက္ေနတုန္းမွာ ႏိုင္ငံေရး

အင္အားစုေတြအၾကားက ေၾကြးေၾကာ္သံေတြ မညီရင္ အခက္အခဲေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ လူထုတရပ္လံုး ပါ၀င္ေနတဲ့

ေတာ္လွန္ေရးတိုက္ပြဲၾကီး မျပီးခင္ကာလမွာ အင္အားစုေတြအၾကား ျပဳိကြဲေစႏိုင္တဲ့ ကိစၥေရးရာေတြကို အာရံုစိုက္ေဖာ္ေဆာင္မွု

မလုပ္မိေစဖို႕ကလဲ အေရးၾကီးပါေသးတယ္။ တအိမ္လံုးကို ဓားျပ၀င္စီးျပီး၊ ၾကိဳးတုပ္ အငတ္ထားေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ တရုတ္စာ

စားခ်င္တယ္၊ ကုလားစာ စားခ်င္တယ္၊ ျပင္သစ္စာ စားခ်င္တယ္၊ ဘိုစာ စားခ်င္တယ္ေျပာျပီး ရန္ျဖစ္ေနလို႕လဲ ဘာမွ မထူးပါ။

ငတ္ျပီး ေသမွာက ေသမွာပါပဲ။ ငတ္ျပီး မေသခ်င္ရင္ ပထမဆံုး ဓားျပကို ေမာင္းထုတ္ရပါမယ္။ ျပီးမွ ဘယ္လိုအစာ

စားမယ္ဆိုတာ ညွိႏွိဳင္းသင့္ပါတယ္။

ေနာက္ဆံုးတခ်က္ကေတာ့ အာဏာရွင္ဆန္႕က်င္ေရး လွဳပ္ရွားမွဳဆိုတာမွာ ရည္မန

ွ ္းခ်က္ ပန္းတိုင္ ရွိရပါမယ္။

တတိုင္းျပည္လံုးက လူေတြ လမ္းမေပၚ ထြက္လာရံုနဲ႕လဲ ျပီးတာ မဟုတ္ပါ။ အာဏာရွင္ေတြ တေယာက္ျပီး တေယာက္

ႏွုတ္ထြက္ျပီး နာမည္ေျပာင္းသြားရံုနဲ႕လဲ ေအာင္ျမင္တယ္ မဆိုႏိုင္ပါ။ အာဏာရွင္ေတြဘက္မွာ ယံုၾကည္ဖြယ္ရာ တစံုတရာမွ

မရွိဘူးဆိုရင္ အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားကို ျဖိဳခ်ျပီး ၾကားျဖတ္အစိုးရနဲ႕ အစားထိုးရပါမယ္။ ဒီလိုၾကားျဖတ္အစိုးရမွာ

အတိုက္အခံနဲ႕ အာဏာရွင္ဘက္ကေန လူထုနဲ႕ ပူးေပါင္းလာတဲ့ ေခါင္းေဆာင္တခ်ိဳ႕ ပူးတြဲပါ၀င္ရင္ ႏိုင္ငံေရးတည္ျငိမမ

္ ွဳကို

အျမန္ဆံုး ျပန္ျပီး ေဆာင္က်ဥ္းေပးႏိုင္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ ၾကိဳတင္ လမ္းခင္းေပးထားမွုေတြ လိုပါတယ္။

ဒီလိုလမ္းခင္းမွုေတြမွာလဲ လွ်ိဳ႕၀ွက္မွုက အေရးၾကီးပါတယ္။ အခ်ိန္မတန္ခင္မွာ သတင္းထုတ္လိုက္ရင္ ေကာင္းက်ိဳးထက္

ဆိုးက်ိဳးက ပိုမ်ားေစႏိုင္ပါတယ္။

ဒီလိုမဟုတ္ပဲ လူထုတိုက္ပြဲေတြ ေဖာ္ေဆာင္ျပီးမွ အဆံုးသတ္မွာ လူထုေခါင္းေဆာင္နဲ႕ အာဏာရွင္ေတြ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးမွဳကို

ဦးတည္သြားေစလိုတဲ့ ပန္းတိုင္ဆိုရင္ေတာ့ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြဘက္မွာ အမွန္တကယ္ ဖိအားေပးႏိုင္မယ့္ ႏိင

ု ္ငံတကာ

ကူညီပံ့ပိုးမွဳ လိုအပ္ပါတယ္။ မထိေရာက္တဲ့ ေယာင္ျပ ဖိအားကို ဆိုလိုတာ မဟုတ္ပါဘူး။ အာဏာရွင္ေတြဘက္က

အမွန္တကယ္ ကမ္းလွမ္းမွဳလား၊ အခ်ိန္ဆြဲကမ္းလွမ္းမွဳလား ဆိုတာကို ခြဲျခားႏိုငမ

္ ယ့္ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြလဲ ရွိဖို႕ လိုပါတယ္။

လူမွဳေဗဒ ပေရာ္ဖက္ဆာ Manuel Antonio Garretón ကေတာ့ ကမၻာတ၀ွမ္းက ေတာ္လွန္ေရး လွဳပ္ရွားမွုေတြမွာ

စိတ္ကူးယဥ္ မိုက္ရူးရဲေတာ္လွန္ေရးေတြလဲ ရွိႏိုင္ေၾကာင္းကို ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။ လူထုလွဳပ္ရွားမွဳေတြကို ေဖာ္ေဆာင္ျပီး

အဆံုးသတ္ပန္းတိုင္အတြက္ ျပင္ဆင္မွဳ အားနည္းခ်က္ ရွိတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးေတြကို ဆိုလိုတာ ျဖစ္ပါတယ္။

လူထုေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႕ အာဏာရွင္ေတြအၾကား ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးမွဳ ျဖစ္ေျမာက္သြားေစဖို႕ ဆိုတာမွာ

အာဏာရွင္ေတြဘက္က မေတြ႕ဆံုရင္ မျဖစ္ေတာ့ဘူးဆိုတဲ့ အေျခအေနကို သိလာေတာ့မွ အေကာင္အထည္ေပၚပါတယ္။

ေတြ႕ပါလို႕ ထိုင္ေျပာေနရံုနဲ႕ ျပီးတဲ့အရာ မဟုတ္ပါ။ ဒီလိုသိလာေစဖို႕မွာကလဲ ျမင္သာထင္သာတဲ့ ဖိအားလိုပါတယ္။

လူထုလွဳပ္ရွားမွေ
ု တြကို ဒီလိုဖိအားအျဖစ္ အသံုးျပဳ ေဖာ္ေဆာင္တဲ့အခါ ဘယ္အခ်ိန္မွာ တိုက္စစ္တိုးျမွင့္ရမယ္၊ ဘယ္အခ်ိန္မွာ

ဆုတ္ေပးရမယ္ ဆိုတာေတြကို စနစ္တက် ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္မယ့္ စီမံခ်က္ လိုအပ္ပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုေတြက

ဒီလို အခ်က္ေတြမွာ အားနည္းေနရင္ အာဏာရွင္ေတြဘက္က ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲကို ဟန္ျပ အေကာင္အထည္ေဖာ္ျပျပီး၊

ေနာက္ဆံုးမွာ အာဏာရွင္လက္ထဲကိုပဲ ျပန္ျပီး အာဏာေရာက္ သြားႏိုင္ေၾကာင္း ပညာရွင္ေတြက ဆိုထားၾကပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ အာဏာရွင္ ဆန္႕က်င္ေရး လွဳပ္ရွားမွုေတြမွာ အဆံုးသတ္ ရည္မွန္းခ်က္ ပန္းတိုင္အတြက္ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္

ထားမွဳေတြဟာ အဂၤါရပ္ တခုအေနနဲ႕ လိုအပ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

နိဂးံု

နိဂံုးခ်ဳပ္ဆိုရရင္ အာဏာရွင္ေတြဆိုတာ အာဏာကို တပ္မက္ရူးသြပ္ ခံုမင္လြန္းတာအတြက္ေၾကာင့္ လူ႕အရိုးပံုမွာ

အားရပါးရထိုင္ရင္း အာဏာရွင္ဘ၀ကို ခံယူထားသူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ အာဏာရွင္စနစ္ အေဆာက္အအံု တည္တံ့ခိုင္ျမဲေရးကို

ေရွးရွဴျပီး ဘက္စံုေထာင့္စံုမွာ ေဒါက္တိုင္ေတြ ဖန္တီးျပီး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားကို ေထာက္မထားသူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္

ဒီယႏၱရားၾကီးတခုလံုး ျပိဳလဲဖို႕အတြက္ အာဏာရွင္ဆန္႕က်င္ေရး လွဳပ္ရွားမွဳ အဆင့္ဆင့္ကို စနစ္တက် ေဖာ္ေဆာင္မွဳေတြနဲ႕

တိက်တဲ့ ရည္မွန္းခ်က္ ပန္းတိုင္ေတြကို သတ္မွတ္ႏိုင္မွဳ၊ အာဏာရွင္ဆန္႕က်င္ေရး လွဳပ္ရွားမွဳမွာ လိုအပ္တဲ့ အဂၤါရပ္ေတြ

ျပည့္စံုမွဳေတြက အလြန္ပဲ အေရးၾကီးလွပါေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရပါတယ္။

ခင္မမမ်ိဳး (၇၊ ၁၊ ၂၀၁၀)

 ျပည္ေထာင္စျု ဖိဳခြသ
ဲ -ူ တိ႕ု ရန္သူ

ဘံရ
ု န္သ-ူ နအဖ- ကို ေခ်မွဳန္းၾက

ျမန္မာျပည္ လြတ္လပ္ေရးရေအာင္ စုစည္းညီညြတ္ခဲ့ႀကတဲ့ တိုင္းရင္းသားညီအကိုေမာင္ႏမ

ွ ေတြရဲ ့ေသြးစည္းခိုင္ျမဲမွဳကို ၁၉၆၂

ခုႏွစ္ အာဏာရူးေန၀င္းလက္ထက္ကေန ယခု အာဏာရူး သန္းေရႊလက္ထက္အထိ ျဖဳိခြဲဖ်က္ဆီးပစ္ခဲ့တယ္။

တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုတစ္စုနဲ ့ တစ္စု စိတ္၀မ္းကြဲေအာင္ အာဏာရူးေတြက ေသြးထိုးခဲ့ႀကတယ္။

တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုတစ္စုအတြင္းမွာလည္း အခ်င္းခ်င္း စိတ္၀မ္းကြဲေအာင္ အာဏာရူးေတြက ေသြးထိုးခဲ့ႀကတယ္။

လက္နက္ကိုင္တိုက္ပြဲနဲ႕ ေတာ္လွန္ေနႀကတဲ့ တိုင္းရင္းသားအင္အားစုအဖြဲ႕ေတြအႀကား အဖြဲ႕တြင္း အႀကားမွာ ခ်စ္ခင္

စည္းလုံးမွဳကို ဖ်က္ဆီးဖို ့အတြက္ အာဏာရူးေတြဟာ ေသြးထိုးေျမာွက္ပင့္ျခင္း၊ အခြင့္အေရးမ်ား မက္လုံးေပးျခင္း အစရွိတဲ့

ျဖဳိခြဲျခင္းနည္းေတြသုံးျပီး လုပ္ခဲ့ႀကတယ္။

အာဏာရူးေတြရဲ႕ လွည့္ကြက္နဲ႕ ေကာက္က်စ္တဲ့ ဟန္ေဆာင္စကားေတြ မူယာမ်ားတဲ့ အျပဳံးေတြ မစစ္မွန္တဲ့

သေဘာတူညီခ်က္ေတြ အက်ဳိးလိုလို႕ ေညာင္ေရေလာင္းတဲ့ ေပးကမ္းခ်ၽီးျမွင့္မွဳေတြကို ရိုးသားစြာနဲ႕ စစ္မွန္တဲ့ ေတြ႕ဆုံ

ေဆြးေႏြးမွဳ ဘ၀လုံျခဳံသာယာမွဳရွိေစမယ့္ ျငိမး္ ခ်မ္းေရးတို ့ကို လိုလားႀကတဲ့ တိုင္းရင္းသားျပည္သူေတြဟာ ယုံႀကည္မိလို ့

အခုဆိုရင္ တိုင္းရင္းသားျပည္သူေတြ အခ်င္းခ်င္း စိတ္၀မ္းကြဲႀကရျပီး မလိုလားအပ္တဲ့ ထိခိုက္နစ္နာဆုံးရွဳံးမွဳေတြ ႀကဳံေတြ႕

ရဆိုင္ေနႀကရတယ္။ ဒီလို တိုင္းရင္းသားျပည္သူေတြရဲ ့ ထိခိုက္နစ္နာဆုံးရွဳံးမွဳေတြ ျဖစ္ရတဲ့ တရားခံကေတာ့ ျမန္မာျပည္ကို

မတရားအုပ္စိုးေနတဲ့ အာဏာရူးေတြေႀကာင့္ဘဲ ျဖစ္တယ္။

ျမန္မာျပည္ရဲ ့ တိုင္းရင္းသားညီအကိုေမာင္ႏွမ အားလုံးရဲ ့ ဘုံရန္သူဟာ လက္ရွိ အာဏာရူး နအဖဘဲ ျဖစ္တယ္။

ဒီအာဏာရူးေတြ မတရားစိုးမိုးခ်ယ္လွယ္ခဲ့တဲ့အခ်ိန္က စျပီး ကြ်န္ေတာ္တို႕ ျပည္ေထာင္စုမာွ ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ေသြးသား

အရင္းေတြ ျဖစ္ႀကတဲ့ တိုင္းရင္းသားျပည္သူအေပါင္းတို ရ

့ ဲ ့ ေသြးစည္းညီညႊတ္မွဳေတြ ထိခိုက္နစ္နာခဲ့ရတယ္။

နအဖအာဏာရူးဟာ ျပည္ေထာင္စေ
ု န႕ ေဖေဖၚ၀ါရီ (၁၂) ေန႕ ဆိုျပီး အျမင္ေကာင္းေအာင္ အခမ္းအနားႀကီးေတြနဲ ႕ စီစဥ္

က်င္းပေနေပမယ့္ ျမန္မာျပည္တစ္၀ွမ္းမွာ အထူးသျဖင့္ ေ၀းလံတဲ့ ေနရာေးသေတြမွာ မွီတင္းေနထိုင္ႀကရတဲ့ တိုင္းရင္းသား

ျပည္သူေတြကေတာ့ ေန ့စဥ္နဲ ့အမွ် ဘ၀အသက္ပ်က္ဆီးရတဲ့အထိ အခက္အခဲ ဒုကၡေပါင္းစုံနဲ ့ ခံစားေနႀကရတယ္။

တိုင္းရင္းသားျပည္သူေတြရဲ႕ ေနထိုင္ရာ အိုးအိမ္စည္းစိမ္ေတြ ဖ်က္ဆီးခံေနရတယ္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးစြာနဲ႕ တည္ေဆာက္

ေနထိုင္ေနရတဲ့ ရြာေတြ တဲအိမ္ေတြကို အာဏာရူးေတြရဲ ့လက္ပါးေစေတြက မီးရွဳိ ့ဖ်က္ဆီးေနႀကတယ္။ ေက်းလက္ေဒသက

ရြာေတြကို နအဖအာဏာရူးေတြ တည္ေဆာက္ေနတဲ့ စီမံကိန္းေတြ လမ္းေတြအတြက္ အတင္းအဓမၼ ေနရာဖယ္ရွား

ခံေနရတယ္။
တိုင္ရင္းသားျပည္သူေတြရဲ႕ ဘ၀အသက္အႏၱရာယ္ေတြကို စကၠန္႕နဲ႕ အမွ် စိုးရိမ္ေႀကာက္လန္႕ ပူပန္ေနရတဲ့ ရိုက္ပုတ္

ထုေထာင္းခံရျခင္း၊ ႏွပ
ိ ္စက္ညွဥ္းပမ္းခံရျခင္း၊ သတ္ျဖတ္ခံရျခင္းတို ့ကို နအဖအာဏာရူးေတြရဲ ့ ေသနတ္ေျပာင္း၀ေအာက္မွ

ရင္ဆိုင္ေနႀကရတယ္။

တိုင္းရင္းသားပ်ဳိျဖဴေတြမကဖူး အသက္အရြယ္ မေရာက္ေသးတဲ့ ကေလးသူငယ္ မေရွာင္ အိုမင္းမသန္မာေတာ့တဲ့ သက္ႀကီး

ရြယ္အို မေရွာင္ နအဖအာဏာရူးလက္ပါးေစေတြရဲ ့ တဏွရာဂနဲ ့ အဓမၼက်င့္မွဳေအာက္မွာ ေႀကြလြင့္ရရုံတင္မကဖူး၊ အသက္ပါ

မခ်န္ ရမ္းကားမိုက္ရိုင္းလြန္းတဲ့ လူယုတ္မာေတြေႀကာင့္ ဘ၀လည္းပ်က္ အသက္လည္း ထြက္ႀကရတယ္။

စစ္ေျမျပင္ေနရာေဒသမွာ မိုင္းရွင္းတဲ့အေနနဲ ့ လူသားမိုင္းလို ့ ဆိုတဲ့ တိုင္းရင္းသားျပည္သူေတြရဲ ့အသက္ကို ဖက္တစ္ရြက္

ေလာက္ေတာင္ တန္ဖိုးမထားဘဲ ရက္စက္စြာ ခိုင္းေစျပီး ေရွ ့ကေန ေလွ်ာက္လွမ္းခိုင္းလို ့ ခႏၶာကိုယ္အစိတ္အပိုင္းေတြ

ေႀကမြျပီး ဒုကၡိတဘ၀ေရာက္ အသက္ပါေပ်ာက္ႀကရတဲ့ တိုင္းရင္းသား တိုင္းရင္းသူေတြ မေရတြက္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္

ဘ၀ဆိုးေတြ ရင္ဆိုင္ေနႀကရတယ္။

ကြ်န္ေတာ္တို ့ တိုင္းရင္းသားျပည္သူေတြရဲ ့ဘ၀ကို ရက္ရက္စက္စက္ ဖ်က္ဆီးပစ္ေနတဲ့ နအဖအာဏာရူးေတြရဲ ့ ယုတ္မာ

ပက္စက္မွဳေတြေႀကာင့္ ဒီလုိေႀကကြဲ၀မ္းနည္းဖြယ္ေကာင္းရတဲ့ ဘ၀ဆိုးေတြကို ကြ်န္ေတာ္တို ့ ျမင္ေတြ ့ ခံစားႀကရပါတယ္။

နအဖအာဏာရူးေတြရဲ ့ လက္ေအာက္မွာ ျပည္ေထာင္စုေန ့ရဲ ့ အႏွစ္သာရက ဘယ္မွာလဲ၊ ျပည္ေထာင္စုစိတ္ဓါတ္ဆိုတာ

ဘယ္မွာလဲ၊ ျပည္ေထာင္စုတည္ျမဲေရးဆိုတာ ဘယ္မွာလဲ၊ ျပည္ေထာင္စုရဲ ့ အက်ဳိးခံစားမွဳဆိုတာ ဘယ္မွာလည္း၊ ျပည္ေထာင္

စုဖြား တိုင္းရင္းသားေတြရဲ ့ ဘ၀လုံျခဳံမွဳနဲ ့ သာယာေအးခ်မ္းဖြံ ့ျဖဳိးတိုးတက္မွဳဆိုတာ ဘယ္မွာလဲ။

နအဖအာဏာရူးေတြရဲ ့ ၀ါဒျဖန္ ့ ျပည္ေထာင္စုေန ့အခမ္းအနားေတြ၊ မက္လုံးေပးဆြဲေဆာင္ျဖားေယာင္းစည္းရုံးမွဳလုပ္ေနတဲ့

ျပည္ေထာင္စု စကား အေရးအသားေတြ၊ တိုင္းရင္းသားေတြအႀကား ေသြးခြဲေနတဲ့ လုပ္ရပ္ေတြသာ ရွိေနပါတယ္။

ကြ်န္ေတာ္တို ့ တိုင္းရင္သားျပည္သူေတြအားလုံးဟာ အမွန္တကယ္ စစ္မွန္တဲ့ ျပည္ေထာင္စုႀကီး တည္ေဆာက္ႀကမယ္၊

တိုင္းရင္းသားျပည္သူေတြရဲ ့ အသက္အႏၱရာယ္ လုံျခဳံစိတ္ခ်ရတဲ့ ဘ၀ေတြ ပိုင္ဆိုင္လိုႀကတယ္၊ အာမခံရွိတဲ့ ခိင

ု ္ျမဲတဲ့

သာယာေအးခ်မ္းတဲ့ သြားလာစားေသာက္ ေနထိုင္ေရးကို လိုလားႀကတယ္၊ အမွန္တကယ္တိုးတက္ဖြံ ့ျဖဳိးတဲ့ လုူမွဳဖူလုံေရး

ပညာေရး က်န္းမာေရး သက္ေမြး၀မ္းေႀကာင္းလုက္ကိုင္ႏိုင္ေရးတို ့ကို ပိုင္ဆိုင္လုိႀကတယ္ဆိုရင္ေတာ့ -

• တိုင္းရင္းသားျပည္သူအားလုံးရဲ ့ ဘုံရန္သူ အာဏာရူးနအဖကိုသာ ဦးတည္ထားျပီး ေတာ္လွန္တိုက္ခိုက္ႀကပါ။

 • တိုင္းရင္းသားျပည္သူေတြအခ်င္းခ်င္း စိတ္၀မ္းကြဲျပားမွဳေတြကို ေရွာင္ရွားႀကျပီး အာဏာရူးနအဖရဲ ့လွည့္ျဖားမွဳေတြ

ျဖားေယာင္းမွဳေတြ မက္လုံးေပးမွဳေတြေအာက္ ေရာက္ရွိေနရင္ ရုန္းထြက္ႀကပါ။

• နအဖရဲ႕ ေသြးခြဲမွဳေႀကာင့္ တိုင္းရင္းသားျပည္သူအခ်င္းခ်င္း တိုက္ခိုက္သတ္ျဖတ္ေနရမွဳေတြကို ဘုံရန္သူ အာဏာရူး

နအဖဘက္ လွည့္ျပီး ဦးတည္ေတာ္လွန္ႀကပါ။

ျပည္ေထာင္စုကို ျပဳိကြဲေစဖို ့ ျဖဳိခြဲေနတဲ့သူဟာ အာဏာရူးနအဖဘဲ ျဖစ္တယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို ့ တိုင္းရင္သားျပည္သူေတြဟာ

ညီအကိုေမာင္ႏွမေတြဘဲ ျဖစ္တယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို ့ တိုင္းရင္းသားညီအကိုေမာင္ႏမ

ွ ေတြ တိုက္ရမွာ အာဏာရူးေတြကိုဘဲ

ျဖစ္တယ္။

ကြ်န္ေတာ္တို ့အားလုံး လက္တြဲစုစည္းႀကကာ ျပည္ေထာင္စုကို ျဖဳိခြဲေနတဲ့ အာဏာရူးနအဖကို တိုက္ထုတ္ႀကျပီး၊

ကြ်န္ေတာ္တို ့ ရဲ ့ ျပည္ေထာင္စုႀကီးကို ခိင

ု ္ခိုင္ျမဲျမဲ တည္ေဆာက္ႀကပါစို ။့

“ျပည္ေထာင္စု ျဖဳိခြဲသူ ဒို ့ရန္သူ”။

“ဘုံရန္သူ နအဖကို ေခ်မွဳန္းႀက”

နစ္ေနမန္း
 ျမိဳ႕ျပသူပန
ု ္ (၀တၳဳတိ)ု

(၁)

အခ်ိန္ကား (၁၉၉၉) ခုႏွစ။္

ေနရာကား- ရွမ္းျပည္တေနရာ။

ေတာင္ေပၚေဒသရဲ႕ ေဆာင္းတြင္း အေအးဒဏ္ေၾကာင့္ သူမ လက္ဖ်ား ကေလးမ်ား ထံုေနသလို ခံစားေနရသည္။ သို႕ေပမယ့္

ခ်စ္သူနဲ႕ ေတြ႕ရတဲ့ ရွားရွားပါးပါး အခ်ိန္ေလးကို အေအးဒဏ္ေၾကာင့္ မကုန္ဆံုးေစခ်င္ပါ။ ေတြ႕ေနက်

ဒီေတာင္ေပၚဘုရားေလးေပၚမွာ ခ်စ္သူမ်က္ႏွာကို တစိမ့္စိမ့္ၾကည့္ရင္း၊ သူေျပာေသာ စကားေလးေတြကို နားေထာင္ရတဲ့

အရသာကို သူမဘာနဲ႕မွ မလဲႏိုင္ပါ။ ခ်စ္သူေျပာေသာ စကားေလးမ်ားက စံုလင္လွသည္။ ႏိုင္ငံေရး၊ တိုင္းရင္းသား အေရး၊

လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး၊ ပညာေရး၊ လူတန္းစားအေရး။ သူမနားလည္သည္မ်ားလဲရွိ၊ နားမလည္သည္မ်ားလဲရွိ။

သို႕ေပမယ့္ ခ်စ္သူေျပာေသာ စကားလံုးေလးေတြမို႕ သူမအေတြးထဲမွာ အျမတ္တႏိုး သိမ္းရင္း နားေထာင္ျဖစ္သည္။

မိသားစု၊ အသိုင္းအ၀ိုင္း၊ မိတ္ေဆြ၊ သူငယ္ခ်င္း။

အရာရာကို ဆန္႔က်င္ျပီး ေလွ်ာက္ဖို႕ ၾကိဳးစားေနရတဲ့ ဒီလမ္းေပၚမွာ ခ်စ္သူသည္သာ လမ္းျပၾကယ္စင္။ ခ်စ္သူသည္သာ သူမရဲ႕

ဘ၀ေဖာ္။ အခ်စ္ေၾကာင့္ ေရြးခ်ယ္ခဲ့ေသာ လမ္းမဟုတ္ေပမယ့္ သူမေရြးခ်ယ္ခဲ့ေသာ လမ္းေပၚမွာ ဆရာဆိုလဲဟုတ္၊

ေခါင္းေဆာင္ဆိုလဲဟုတ္၊ ခ်စ္သူဆိုလဲဟုတ္၊ ဘ၀လက္တြဲေဖာ္လို႕ ရည္မွန္းထားသူ ဆိုလဲဟုတ္တဲ့ ဒီလိုလူတေယာက္က

အဆင္သင့္ ေပၚလာခဲ့တာ သူမရဲ႕ ကံေကာင္းျခင္း လက္ေဆာင္ပဲ ထင္ပါရဲ႕။

“ညီမေလး အရမ္းခ်မ္းေနျပီလား။ အေႏြးထည္က ပါးပါးေလး၀တ္လာတာကိုး။ အစ္ကို႕ဂ်ာကင္ ၀တ္ထားလိုက္ေနာ္”

“မလုပ္ပါနဲ႕အစ္ကိုရဲ႕။ အစ္ကို႕က ဂ်ာကင္ခ်ြတ္လိုက္ရင္ ရွပ္အက်ီၤေလးနဲ႕ရယ္။ ပိုခ်မ္းမွာေပါ့”

“ရပါတယ္ညီမေလးရဲ႕။ အစ္ကိုက ေတာင္ေပၚမွာပဲေမြး၊ ေတာင္ေပၚမွာပဲ ေနလာတဲ့သူ”

“ေအာင္မာ။ ညီမေလးလဲ ေတာင္ေပၚသူပါပဲေနာ္”

“ခုေတာ့ မဟုတ္ေတာ့ဘူးေလ။ ေျမျပန္႕မွာ ေက်ာင္းသြားတက္ေနတာကိုး။ ခုပဲၾကည္။့ အေႏြးထည္ ထူထူ ၀တ္မလာဘူး”

အစ္ကိုက ဆူသလိုေလး ေျပာရင္း ဂ်ာကင္အက်ီၤေလးကို ၀တ္ေပးသည္။ အသက္ခ်င္းကလဲ ဆယ္ႏွစ္ေက်ာ္ကြာတာမို႕

ခ်စ္သူတပိုင္း၊ ေမာင္ႏွမ တပိုင္းလို ျဖစ္ေနၾကသည္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ အစ္ကို ဂရုဏာေဒါေသာ အေျပာေလးေတြထဲက

စိုးရိမ္စိတ္ေလးေတြကို သူမသေဘာတက်နဲ႕ ၾကည္ႏူးေန တတ္ခဲ့ျပီ။

“မွန္းစမ္း။ လက္ေတြက ေအးေနတာပဲ။ ေသြးပူသြားေအာင္ လမ္းထေလွ်ာက္ၾကရေအာင္။ လမ္းသြားရင္း

စကားေျပာၾကတာေပါ့”

အနီးက ေတာတန္းေလးဘက္သို႕ သူမတို႕ ဆက္ေလွ်ာက္ခဲ့ၾကသည္။ အစ္ကိုဆုပ္ကိုင္ထားေသာ သူမလက္ကေလးက

တစတစ ျပန္ေႏြးလာသလို ေျပာေနၾကေသာ စကားေလးေတြကလဲ အရွိန္ရလာသည္။ ဒီရိုးမေတာင္တန္းၾကီးေပၚက

လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးေတြအေၾကာင္း ၾကားရတိုင္း သူမေသြးေတြ ဆူပြက္ေနၾက။ ဒီသမိုင္းေၾကာင္းေတြမွာ

ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် မပါျဖစ္ခဲ့ရတာအတြက္ လူျဖစ္ေနာက္က်သလို ခံစားရတတ္စျမဲ။

“ညီမေလး ေတာခို ခ်င္တယ္အစ္ကို။ ဒီစကားကို ေျပာေနတာလဲ အၾကိမ္ေပါင္းမ်ားစြာ မကေတာ့ဘူး။ ဆက္သြယ္ေပးဖို႕

အစ္ကို႕ကို ေျပာတိုင္းလဲ တားေနတာပဲ”

အၾကိမ္မ်ားစြာ ဖြင့္ခဲ့ဖူးေသာ ဓာတ္ျပားေဟာင္းကိုပဲ သူမျပန္ဖြင့္ျဖစ္သည္။ ေခတ္ကာလအခ်ိန္၊ ႏိုင္ငံေရး အေျခအေနေတြအရ

လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး ေရခ်ိန္က်လာတာေတြကို သူမ မသိလို႕ေတာ့ မဟုတ္။ သို႕ေပမယ့္ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး

ေခတ္ လံုး၀ ကုန္သြားျပီလို႕ေတာ့ သူမ မယူဆမိ။ မရွိမျဖစ္ လိုအပ္ခ်က္တရပ္လို႕ သူမစိတ္ထဲ ယံုၾကည္ထားမိသည္။

“ျမိဳ႕ေပၚမွာ ေနလို႕ ရေသးသေရြ႕ေတာ့ ေတာခိုတာကို အစ္ကိုက အားမေပးခ်င္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ညီမေလးကို ျမိဳ႕ေပၚမွာပဲ

ေနခိုင္းတာပါ။ ပညာဆက္သင္။ လူေတြကို စည္းရံုး၊ စာေတြဖတ္၊ ျပင္ဆင္၊ တည္ေဆာက္။ အခ်ိန္အခါေစာင့္။ အစ္ကိုက

ဒီတာ၀န္ေတြပဲ ညီမေလးကို ဆက္ယူေစခ်င္တယ္”

“ညီမေလးကေလ အဲဒီေလ့လာေရးေတြလုပ္၊ ျပင္ဆင္၊ တည္ေဆာက္တာေတြကို စိတ္မရွည္ေတာ့သလို ျဖစ္ေနတယ္။

တခါတည္း ေသနတ္ဆြဲျပီး ရင္ဆိုင္ပစ္ခ်င္တယ္”

“ကိုယ့္ထက္ အဆမတန္ အင္အား ၾကီးမားတဲ့ ရန္သူကို ရင္ဆိုင္တဲ့အခါ စိတ္လိုက္မာန္ပါ လုပ္လို႕ မရတာေတြ အမ်ားၾကီးပဲ

ညီမေလး။ အားၾကီးသူကို အားနည္းသူက ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ရင္ အားၾကီးသူက ႏိုငမ

္ ွာပဲ။ ဒီေတာ့ သြယ္၀ိုက္ျပီး ရင္ဆိုင္ရတယ္။

ဒီလိုရင္ဆိုင္တဲ့အခါမွာ ဥာဏ္ကို လႊာျပီး အသံုးခ်ႏိုင္ဖို႕ လိုမယ္။ စစ္သံုးစကားနဲ႕ ဆိုရင္ေတာ့ ရန္သူက Conventional attack

နဲ႕ ရင္ဆိုင္လာတဲ့အခါ ကိုယ့္ဘက္က Conventional Defense နဲ႕ ျပန္ရင္ဆိုင္ဖို႕ လိုသလို ရန္သူရဲ႕ Barbarism ကို

ကိုယ့္ဘက္က Guerrilla Warfare Strategy သံုးျပီး အႏို္င္ယူဖို႕ ၾကိဳးစားရမယ္”

“ဒါေၾကာင့္ အစ္ကို႕ကို ညီမေလး ေျပာတာေလ။ ေတာခိုပါမယ္ဆို။ Guerrilla လုပ္ခ်င္တာ။ သူပုန္လုပ္ခ်င္တာ”

“ညီမေလးက သူပုန္ျဖစ္ေနျပီပဲဥစၥာ”

“အစ္ကိုကလဲ လုပ္ျပန္ျပီ။ ညီမေလးက ဘယ္မွာ သူပုန္ျဖစ္ေသးလို႕လဲ။ ဘာလက္နက္မွလဲ ညီမေလးလက္ထဲမွာ မရွေ

ိ သးဘူး။
ဘာတိုက္ပြဲမွလဲ မတိုက္ရေသးဘူး။ တိုက္ဖို႕ေနေနသာသာ ေတာခိုပါမယ္ဆိုတာလဲ အစ္ကိုက ခြင့္မျပဳဘူး”

“ဟားဟားဟားဟား”

သူမစကားအဆံုးမွ အစ္ကိုက တဟားဟား ထရီတာေၾကာင့္ သူမ စိတ္တိုသြားရသည္။

“အစ္ကိုေနာ္။ လူကို မရီနဲ႕။ ဘာလဲ။ ညီမေလးက ေသနတ္မကိုင္ရဲဘူး ထင္လို႕လား”

“မထင္ပါဘူးဗ်ာ။ ညီမေလး လုပ္ခ်င္ရင္ မလုပ္ရဲတာ ဘာမွ မရွိဘူးဆိုတာ အစ္ကို ယံုျပီးသား။ ညီမေလးေျပာပံုကို

သေဘာက်လို႕ ရီမိတာပါ။ အင္း- တကယ္ေတာ့ အစ္ကို လိုသြားတာ။ သူပုန္ဆိုတာမွာ ေတာခိုျပီး

အခိုင္အမာစခန္းတည္ေဆာက္၊ ရန္သူကို ရင္ဆိုင္တဲ့ သူပုန္ရွိသလို ျမိဳ႕ျပသူပုန္လဲ ရွိတယ္ဆိုတာ ညီမေလးကို အစ္ကို

မေျပာျပခဲ့မိဘူး”

“ျမိဳ႕ျပသူပုန္၊ ဟုတ္လား အစ္ကို”

စကားလံုးအသစ္ေလးက သူမ ႏွလံုး ခုန္သံကို က်ယ္ေလာင္သြားေစခဲ့သည္။

(၂)

“ျမိဳ႕ျပသူပုန္ (urban guerrilla) ဆိုတာကလဲ ေတာထဲေတာင္ထဲမွာ အေျခစိုက္ ေတာ္လွန္ေနၾကသူေတြလိုပဲ ဖိႏွိပ္တဲ့

အာဏာရွင္ေတြကို တိုက္ပြဲ၀င္ ေတာ္လွန္ေနသူေတြပဲ ညီမေလး။ တခုပဲ ကြာတာက operation area ျဖစ္တဲ့

လွဳပ္ရွားနယ္ေျမပဲ။ ျမိဳ႕ျပသူပုန္ရဲ႕ ေတာ္လွန္ေရး လွဳပ္ရွားနယ္ေျမက ျမိဳ႕ၾကီးေတြပဲ”

အစ္ကို ရွင္းျပေနသည္မ်ားကို သူမစိတ္၀င္တစားႏွင့္ နားေထာင္ေနမိသည္။ ျမိဳ႕ျပသူပုန္ဆိုေသာ စကားလံုးေလးကို

ၾကားလိုက္ရကတည္းက သူမရင္ထဲက ရင္ခုန္သံေတြ က်ယ္ေလာင္လာခဲ့ဖူးသည္။ ဒီစကားလံုးေလးက သူပုန္လုပ္ျပီး

မတရားမွဳကို ပုန္ကန္လိုေသာ သူမရဲ႕ ေသြးေတြကို ပြက္ပြက္ဆူေနေစခဲ့သည္။ ဒါေၾကာင့္လဲ အေသးစိတ္ရွင္းျပဖို႕ အစ္ကို႕ကို

သူမေျပာရသည္။ ဒီဇင္ဘာ ေက်ာင္းပိတ္ရက္ကာလမွာ အစ္ကိုလဲ အားေနသလို သူမလဲ အားေနသည္။ သူငယ္ခ်င္း

အိမ္ေတြသြားမယ္ဆိုျပီး အိမ္ကကားေမာင္းသမားကို သူငယ္ခ်င္းေတြအိမ္မွာ ခ်ခိုငး္ ၊ ေရာက္ရာေနရာမွာ

ငါးမိနစ္ေလာက္ေနျပီးမွ တကၠစီနဲ႕ တခါျပန္ထြက္၊ လာၾကိဳမယ့္အခ်ိန္မေရာက္ခင္ ၾကိဳျပန္လာရတာမွ လြဲ၍ သူမ ဆီမွာ

အခက္အခဲက သိပ္မရွိလွ။ သူမသိခ်င္၊ လုပ္ခ်င္ျပီဆိုလွ်င္ ဒိထက္ခက္တဲ့ အခက္အခဲ ဘယ္ေလာက္ပဲ ၾကံဳၾကံဳ၊ မရရေအာင္

ၾကိဳးစားလုပ္ဖို႕ ဇြဲခတ္တတ္တာကလဲ သူမရဲ႕ ဗီဇစိတ။္

“ေတာမွာ သူပုန္ထရင္ သူပုန္နဲ႕ ဓားျပေတြ၊ ေမွာင္ခိုေတြကို ေရာေထြးျပီး အထင္လြဲေအာင္ အာဏာရွင္ေတြက

လုပ္တတ္တယ္။ ဒီလိုပဲ ျမိဳ႕မွာ သူပုန္ထရင္လဲ သူပုန္ေတြနဲ႕ ရာဇ၀တ္မွဳ လုပ္ေနသူေတြကို ေရာေထြးျပီး အထင္လြဲေအာင္

လုပ္ခံရတတ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ သူပုန္ဆိုတာမွာက ဘာနဲ႕မွ မတူတဲ့ ၀ိေသသ ေတြရွိတယ္။ သူပုန္ေတြဆိုတာက လူထုကို

ထိခိုက္ေအာင္ မလုပ္ဘူး။ သူတို႕ရဲ႕ ပစ္မွတ္က ဖိႏွိပ္တဲ့ အာဏာရွင္ေတြနဲ႕ အာဏာရွင္ယႏၱရားေတြပဲ ျဖစ္တယ္။ သူပုန္ေတြမွာ

ႏိုင္ငံေရး ရည္မွနး္ ခ်က္ရွိတယ္။ ျပီးေတာ့ သူပုန္ေတြဆိုတာက ဖိႏွိပ္တဲ့ အာဏာရွင္ေတြကို အဖိႏွိပ္ခံ ျပည္သူလူထုဘက္က

ရပ္တည္ေတာ္လွန္ေပးသူေတြျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမိဳ႕ျပသူပုန္တေယာက္ဟာ လိုအပ္လို႕ လက္နက္ကိုင္တိုက္ပြဲ

ဆင္ႏႊဲရတဲ့အခါမွာ ရန္သူစစ္အာဏာရွင္ စနစ္ကိုပဲ ပစ္မွတ္ထားရမယ္။ ျမိဳ႕ျပသူပုန္တေယာက္ရဲ႕ အဓိက

ရည္မွန္းခ်က္တာ၀န္ကေတာ့ ရန္သူစစ္အာဏာရွင္ေတြနဲ႕ စစ္အာဏာရွင္ ေဒါက္တိုင္ေတြကို စိတ္ဓာတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ

ဖရိုဖရဲျဖစ္ေစမွဳ၊ အက္ေၾကာင္းထေစမွဳ၊ လူထုနဲ႕ ေတာ္လွန္ေရး ေပါင္းစပ္ႏိုင္ေအာင္ ျပင္ဆင္တည္ေဆာက္မွဳေတြနဲ႕

အာဏာရွင္ယႏၱရားကို ျဖိဳလဲပစ္ႏိုင္ဖို႕ပဲ ျဖစ္တယ္”

“အဲလိုေတြ ျဖစ္ေအာင္လုပ္ဖို႕ ဘာေတြလိုမလဲအစ္ကို။ ဘာေတြ ျပင္ဆင္ရမလဲ”

စိတ္အားထက္သန္စြာျဖင့္ သူမ၀င္ေမးမိသည္။

“အေရးၾကီးဆံုး လိုအပ္ခ်က္ကေတာ့ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြး အရည္အခ်င္းပဲ ညီမေလး။ သူပုန္လုပ္မယ့္လူ တေယာက္ဟာ

သတိၱရွိရမယ္၊ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်မွတ္ႏိုင္စြမ္းရွိရမယ္၊ နယ္ေျမက်ြမ္းေအာင္ ေလ့လာထားရမယ္။ ကိုယ္လွဳပ္ရွားရမယ့္ နယ္ေျမက

ကိုယ့္နယ္ မဟုတ္တဲ့အခါ အစစအရာရာ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ရမယ္။ ဒီနယ္ရဲ႕ ဓေလ့ထံုးစံ၊ လုပ္ရိုးလုပ္စဥ္ေတြ၊ နယ္ေျမခံလူထု

အေျခအေနေတြ၊ နယ္ေျမထဲက ရန္သူ႕လူအ၀င္အထြက္ အေနအထားေတြ၊ ရန္သူ႕သတင္းေပးေတြကိုပါ တတ္ႏိုင္သမွ်

ေလ့လာ ထားရမယ္။ ဆရာ၀န္၊ က်ဴရွင္ဆရာ၊ စာေရးဆရာစတဲ့ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း တခုခု ျပထားႏိုင္ရင္

လွ်ိဳ႕၀ွက္လုပ္ငန္းေတြအတြက္ အသံုး၀င္တယ္။ မဟုတ္ရင္လဲ နယ္ေျမခံလူထုနဲ႕ ရင္းႏွီးေအာင္ ကုန္စံုဆိုင္ဖြင့္တာမ်ိဳး၊

စာအုပ္အငွားဆိုင္ဖြင့္တာမ်ိဳး စတာေလးေတြေပါ့။ ျမိဳ႕ျပသူပုန္တေယာက္မွာ ဆက္သြယ္ေရးကိရိယာ၊

လက္နက္ပစၥည္းစေတြက အားနည္းတယ္။ အလြယ္တကူ သယ္ယူေရႊ႕ေျပာင္းလို႕လဲ မရဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ္ေနထိုင္တဲ့

ေနရာနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး အ၀င္လမ္း၊ အထြက္လမ္းေတြကို ေသခ်ာ ဂရုတစိုက္ ေရြးခ်ယ္ရမယ္။ ၀ိုငး္ ၀န္းပိတ္ဆို႕ ဖမ္းဆီးဖို႕

အခြင့္အလမ္း နည္းပါးတဲ့ ေနရာမ်ိဳး၊ ရန္သူုကို ကိုယ့္ဘက္က ၾကိဳျပီး လက္ဦးမွဳ ယူႏိုင္မယ့္ ေနရာမ်ိဳးကို ေရြးခ်ယ္ဖို႕

လိုအပ္တယ္။ ေနာက္တခ်က္က လက္နက္ပစၥည္း။ တကယ္သာ အသံုးျပဳတတ္ရင္ မီးဖိုေခ်ာင္က ဓားတေခ်ာင္းကလဲ

ေသနတ္တလက္လို အသံုး၀င္ပါတယ္”

အစ္ကို႕စကားေၾကာင့္ သူမ မ်က္လံုးျပဴးသြားသည္။

“အစ္ကိုေျပာသလိုဆို ဓားေပါက္၊ ဓားထိုးနည္းေတာင္ သင္ထားရမလိုပဲ”

“လိုအပ္ရင္ ေျပာတာပါ။ ဘာပညာပဲျဖစ္ျဖစ္ သင္ထားရင္ေတာ့ မမွားဘူးေပါ့။ ျမိဳ႕ျပသူပုန္တေယာက္ဟာ အေရးၾကံဳခ်ိန္မွာ

အထက္က ညြန္ၾကားခ်က္ကို ေစာင့္လို႕ မရဘူး။ ကိုယ္ၾကံဳေနရတဲ့ ျပႆနာ အခက္အခဲေတြကို ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္

အေကာင္းဆံုး ရင္ဆိုင္ေျဖရွင္းႏိုင္ဖို႕ ၾကိဳးစားၾကရတယ္။ ဒီအတြက္ ကိုယ္ပိုင္ဆံုးျဖတ္ခ်က္၊ အေတြးအေခၚေတြနဲ႕

လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ လွဳပ္ရွားႏိုင္မွဳက အေရးၾကီးတယ္။ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်ရမွာကို မေၾကာက္ရဘူး။ ရန္သူနဲ႕ ရင္ဆိုင္ဆံုမိတဲ့အခါ

မေတြေ၀ရဘူး။ အေျခအေနေပၚ မူတည္ျပီး သူပစ္ကိုယ္ပစ္၊ သူသတ္ကိုယ္သတ္ လုပ္ရတာလဲ ရွိခ်င္ရွိမွာပဲ။

အဆိုးဆံုးအေျခအေနေတြနဲ႕ ၾကံဳရတဲ့အခါ ေသြးေအးဖို႕ လိုတယ္။ သူပုန္တေယာက္ဟာ အအိပ္အစားကိစၥေတြမွာ

ဂ်ီးမမ်ားရဘူး။ ဘယ္လိုအေျခအေနမ်ိဳးပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ေနႏိုင္ရမယ္။ ရန္သူက မရိပ္မခ

ိ င္မွာ တျခားအသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းေတြ

ေရွ႕က ျပျပီး ေနျပတတ္ဖို႕ လိုအပ္သလို ရန္သူက ရိပ္မိသြားခ်ိန္ေတြမွာ ပုန္းေအာင္းေနထိုင္နည္းေတြလဲ သိရမယ္။

ပင္ပန္းတာ၊ ဆာေလာင္မြတ္သိပ္တာ၊ ရာသီဥတုဒဏ္၊ ေနထိုင္မေကာင္းျဖစ္တဲ့ ဒဏ္ေတြမွာလဲ စိတ္ဓာတ္ကို အက်မခံပဲ

က်ားကန္ႏိုင္ရမယ္။ သူပုန္တေယာက္အတြက္ အေရးၾကီးဆံုးက စိတ္ဓာတ္ခိုင္မာမွဳပဲ။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ ကိုယ္ရင္ဆိုင္ရတဲ့

ရန္သူက ကိုယ့္ထက္ အင္အားၾကီးတဲ့ ရန္သူ ျဖစ္ေနတာေၾကာင့္ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီလိုအင္အားၾကီးတာကို ဘာမွေတြးျပီး

စိုးရိမ္စရာေတာ့ မလိုဘူး။ ဘာလို႕လဲ ဆိုေတာ့ ရန္သူအာဏာရွင္ေတြ ဆိုတာက လူထုကို ဖိႏွိပ္ေနတဲ့ လူထုရဲ႕ ခ်ဥ္ဖတ္ေတြ။

သူပုန္ေတြဆိုတာကက်ေတာ့ လူထုေရွ႕က ရပ္တည္ေပးေနတဲ့၊ အမွန္တရားအတြက္ တိုက္ပြဲ၀င္ေနတဲ့ သူေတြ ျဖစ္လိုပဲ။

တခ်ိန္က်ရင္ တရားေသာစစ္ကပဲ အႏိုင္ရပါတယ္ ညီမေလး။ တကမၻာလံုးက စစ္အာဏာရွင္စနစ္ေတြ အားလံုး တစတစ

ျပိဳလဲက်ေနျပီပဲ”

“အဲဒါကေတာ့ ယံုတယ္အစ္ကို။ ညီမေလးဆီမွာ ရန္သူက အင္အားၾကီးလို႕ အႏိင

ု ္ရမွာပဲ ဆိုတဲ့ အေတြးမ်ိဳးေတြ၊ စိုးရိမစ
္ ိတ္ေတြ၊

အားငယ္စိတ္ေတြ တခါမွ မ၀င္ဖူးဘူး။ အားၾကီးတဲ့လူက အားနည္းသူကို အႏိုင္ယူႏိုင္တယ္ဆိုတာ တိရစာၦန္ေလာကမွာပဲ

ရွိပါတယ္အစ္ကို။ လူ႕ေလာကမွာေတာ့ ဘယ္ေလာက္ အားၾကီးတဲ့ အာဏာရွင္ေတြပဲျဖစ္ျဖစ္ တရားမွ်တတဲ့ ပုန္ကန္မွဳေတြကို

မႏွိမ္နင္းႏိုင္ပါဘူး။ ေတာ္လွန္ေရး သမားေတြဆိုတာက ဘိုးဘိုးေအာင္ ၀လံုးေလးေတြလိုပဲ လို႕ ညီမေလးေတာ့ ယံုတယ္။

တေယာက္ကို သတ္ရင္ ေနာက္ႏွစ္ေယာက္ထြက္လာမွာပဲ။ ဆယ္ေယာက္ကို ေထာင္ခ်ရင္ အေယာက္တရာ

ထပ္ထြက္လာဦးမွာပဲ။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ အဖိႏွိပ္ခံ ျပည္သူေတြ ဆိုတာက ဖိႏွိပ္သမွ် လည္စင္းခံေပးေနမယ့္ တိရစာၦန္ေတြ

မဟုတ္လို႕ပဲ။ လူေတြ ျဖစ္ေနၾကလို႕ပဲ။ အားမတန္လို႕သာ ခဏမာန္ေလွ်ာ့ခ်င္ေလွ်ာ့ထားၾကမယ္။ ရင္ထဲက

ပုန္ကန္လိုစိတ္ေတြကေတာ့ အဖိႏွိပ္ခံ ျပည္သူေတြရဲ႕ ရင္ထဲမွာ ဘယ္ေတာ့မွ ေပ်ာက္ကြယ္သြားမွာ မဟုတ္ဘူး”

“အစ္ကိုလဲ ဒါကို ယံုတယ္ ညီမေလး။ အစ္ကိုတို႕ ျပည္သူေတြဟာ တခါတရံမွာ ေခါင္းငံု႕ခ်င္ ငံု႕ေနၾကမယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါဟာ

အာဏာရွင္ေတြကို ေၾကာက္ရြံ႕ျပီး လုပ္သမွ် လည္စင္းခံေပးဖို႕ မဟုတ္ဘူး။ ေခါင္းငံု႕ရင္း ဓားေသြးေနၾကတာပါ။ ဓားေတြ

ထက္လာတဲ့ တေန႕မွာ အာဏာရွင္ယႏၱရားေတြကို တစစီ ျဖစ္ေအာင္ ခုတ္ထစ္ေျခမြၾကလိမ့္မယ္။ ဒီလို

မေျခမြႏိုင္ေသးခ်ိန္မွာေတာ့ အစစအရာရာ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ျပီးမွ တိုက္ပြဲ၀င္ၾကရမယ္။ စိတ္ဓာတ္ေတြ ၾကံ့ၾကံံ့ခိုင္ထားၾကရမယ္။

အာဏာရွင္ဘက္ေတာ္သားေတြဟာ ကိုယ့္ထက္ သာလြန္တဲ့ လက္နက္ေတြကို ကိုင္ထားႏိုင္မွာ အေသအခ်ာပဲ။ ဒါေပမယ့္

စိတ္ဓာတ္လက္နက္မွာေတာ့ အစ္ကိုတို႕ သူပုန္ေတြကို မမွီဘူး။ သူပုန္တေယာက္ရဲ႕ အရာရာကို စြန္႕ထားရဲတဲ့ စိတ္ဓာတ္ဟာ

အာဏာရွင္ဘက္ေတာ္သားေတြရဲ႕ ေၾကးစားစိတ္ေတြထက္ အဆမတန္ ပိုျမင့္ျမတ္တယ္။ ပိုထက္ျမက္တယ္။ အစ္ကိုကေတာ့

ဆံုးျဖတ္ထားျပီးသား။ အစ္ကို႕ဘ၀တသက္တာမွာ လူ႕အသက္နဲ႕ ယံုၾကည္ခ်က္စိတ္ဓာတ္ အထဲက တခုကိုပဲ

ေရြးရေတာ့မယ္ဆိုရင္ အသက္ကိုပဲ အေသခံမယ္။ စိတ္ဓာတ္ကိုေတာ့ အေသမခံဘူး။ ကိုယ့္၀ိညာဥ္က အသက္မရွိတဲ့

ကိုယ့္ခႏၶာကို ျပန္ျပီး အေလးျပဳႏိုင္ေစရမယ္။ ယံုၾကည္ခ်က္ေသျပီး အသက္ရွင္ေနတဲ့ ခႏၶာကိုယ္ၾကီးကို ကိုယ္မလိုခ်င္ဘူး။

ရြံရွာစက္ဆုပ္မိလိမ့္မယ္”

“ညီမေလးလဲ အဲလိုပါပဲ။ ညီမေလးရဲ႕ ဘ၀မွာ အသက္စြန္႕ဖို႕ လိုအပ္လာတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးနဲ႕ ရင္ဆိုင္ၾကံဳေတြ႕လာရတဲ့အခါ

ေနာက္တြန္႕ေတြေ၀မယ့္ ေသြးေတြ ညီမေလး ေသြးေၾကာထဲမွာ ရွိမေနေစရဘူး။ တကယ္လို႕မ်ား ညီမေလးရဲ႕

ကိုယ္ခႏၶာတေထာင့္ တေနရာမွာမ်ား ဒီေသြးေတြ ရွိေနခဲ့ရင္ ညီမေလးကိုယ္တိုင္ ေဖာက္ထုတ္ပစ္မယ္”

စကားမ်ား အဆံုးမွာ သူမတို႕ ႏွစ္ေယာက္ အၾကည့္ခ်င္း ဆံုမိၾကသည္။ တူညီေသာ စိတ္မ်ားအတြက္

တေယာက္ကိုတေယာက္ ေလးစားတန္ဖိုးထားမိၾကသည္။ ဆုပ္ကိုင္မိၾကေသာ လက္ဖ၀ါးႏွစ္ခုမွသည္

ေတာ္လွန္ေရးသစၥာတရားတို႕ အျပန္အလွန္ စီးဆင္းသြားခဲ့သည္ဆိုတာကေတာ့ အေသအခ်ာပင္။

(၃)

“အစ္ကို ညီမေလးကို ဟိုကိစၥ သင္ေပးမယ္ဆို”

သူမက အားတက္သေရာေျပာေတာ့ အစ္ကိုက ျပံဳးသည္။ မေန႕က နည္းပညာပိုင္းဆိုင္ရာ ျပင္ဆင္ထားသင့္သည့္

အခ်က္မ်ားကို အစ္ကိုက ေျပာျပေလသည္။ ေရကူးျခင္း၊ ေတာလမ္းခရီးသြားျခင္း၊ ကားေမာင္းျခင္း၊ ကားစက္ျပင္ျခင္း၊

ေရဒီယိုအသံုးျပဳျခင္း၊ တယ္လီဖုန္းသံုးျခင္း၊ ေျမပံုဖတ္ျခင္း၊ ဓာတုေဗဒႏွင့္ အီလက္ထေရာနစ္ နည္းပညာ အေျခခံမ်ား၊

စာကူးနည္း၊ စာရိုက္နည္းမ်ား၊ တံဆိပ္တံုး လုပ္နည္းမ်ား၊ ေရွးဦးသူနာျပဳ၊ ေဆး၀ါးအေျခခံစသည္မ်ားကို

တတ္က်ြမ္းထားသင့္ေၾကာင္း အစ္ကိုက ေျပာရင္း မျဖစ္မေန သိထားသင့္သည့္ ကိစၥတခုကိုလဲ အေျခခံ သင္ေပးမည္ဟု

ဆိုေလသည္။

“ေျပာသာေျပာရတယ္။ ညီမေလးကေလ မီးမလာရင္ေတာင္ ဖေယာင္းတိုင္ပဲ ထြန္းတယ္။ မွန္အိမ္မာွ မီးစာကို မီးညွိတာေတာင္

လုပ္တာ မဟုတ္ဘူး”

သူမက ဆက္ေျပာေတာ့ အစ္ကိုက မျပံဳးပဲ ၀ါးလံုးကြဲရယ္ေလသည္။

“ဒါေပမယ့္လဲ မတူဘူးေလေနာ္။ လိုအပ္မာွ ေတြအားလံုးကို အစ္ကိုသင္ေပးထားသမွ် ညီမေလး ၾကိဳးစားသင္ထားမွာပါ။

တခ်ိန္မွာ မလိုလာဘူးလို႕ မွ ေျပာလို႕ မရတာပဲေနာ္”

သူမတို႕ ဆရာ၊ တပည္ႏ

့ ွစ္ေယာက္က အဲလိုပဲ အတိုင္အေဖာက္ညီ ၾကပါသည္။ ျမိဳ႕ျပ တိုက္ပြဲ ပံုေဖာ္ျခင္း နည္းဗ်ဴဟာမ်ားကိုလဲ

အစ္ကိုက အေသးစိတ္ရွင္းျပပါသည္။ လူထုတိုက္ပြဲႏွင့္ ေပါင္းစပ္ႏိုင္ေရး၊ စည္းရံုးေရး၊ သတင္းေထာက္လွမ္းေရးမ်ား မည္မွ်

အေရးၾကီးေၾကာင္းကိုလဲ ဆက္ေျပာျပသည္။
“အေရးၾကီးဆံုးကေတာ့ လက္ဦးမွဳ ယူႏိုင္ဖို႕ပဲ ညီမေလး။ အေျခအေနက ကိုယ့္လက္ထဲမွာ ရွိေနရမယ္။ ရန္သူ႕လက္ထဲ

မရွိရဘူး။ ရန္သူ႕အင္အားကို ကိုယ္သိရမယ္၊ ရန္သူ႕ေနရာကို ကိုယ္သိရမယ္။ ဒါေပမယ့္ ကိုယ့္ကို ရန္သူမသိေအာင္

တတ္ႏိုင္သမွ် ဖုန္းကြယ္ေနရမယ္။ ကိုယ့္ေနရာကို ရန္သူမသိေစရဘူး။ ကိုယ့္အင္အားကို ရန္သူ မသိေစရဘူး။ ဘာပဲလုပ္လုပ္

လံုျခံဳေရးကို နံပါတ္တစ္အေနနဲ႕ စိတ္ထဲမွာ ထားရမယ္။ သတင္းမွားေတြ ေပးရမယ္။ ဗယ္ေျခာက္ညာလွမ္းေတြ လုပ္ရမယ္။

နယ္ေျမက်ြမ္းက်င္ေအာင္ လုပ္ရမယ္။ ကဲ- အခု ညီမေလး မႏၱေလးမွာ ေက်ာင္းသြားတက္တယ္ေနာ္။ ညီမေလး ေနတဲ့

ရပ္ကြက္ကို ညီမေလး ေလ့လာထားဖို႕လိုမယ္။ ျပီးေတာ့ ျမိဳ႕အႏွံ႕။ ျပီးရင္ ျမိဳ႕၀န္းက်င္။ ကားလမ္းခရီး၊ ကားဂိတ္ေတြ၊

တည္းခိုခန္းေတြ။ ဒီတေခါက္ျပန္ရင္ ညီမေလး နယ္ေျမက်ြမ္းေအာင္ ေလ့လာၾကည့္ၾကည့္ပါလား။ ဒါေတြက

ျမိဳ႕ျပသူပုန္တေယာက္အတြက္ အေရးၾကီးတယ္။ သူပုန္တေယာက္ဟာ ကိုယ္လွဳပ္ရွားမယ့္ နယ္ေျမရဲ႕ ၀င္လမ္း၊

ထြက္လမ္းေတြ၊ ရဲေတြ ရွိတတ္တဲ့ ေနရာေတြ၊ မီးပြိဳင့္ေတြ၊ လူ၀င္လူထြက္ နည္းတဲ့အခ်ိန္၊ မ်ားတဲ့ အခ်ိန္၊ တယ္လီဖုန္း ရွိတဲ့

ေနရာေတြ၊ ေစ်းဆိုင္ေတြ၊ ကိုယ္ေယာင္ေဖ်ာက္ႏိုင္တဲ့ ေနရာေတြကို သိေနရမယ္။ ေရွာင္ဖို႕ လိုတဲ့အခါ ေငြအင္အားရွိရင္

လမ္းမတူတဲ့ ကားလမ္းခရီးေတြကို အခ်ိန္ေတြ ခြဲ၀ယ္ျပီး ရန္သူကို ျပန္လွညစ

့္ ားဖို႕ လိုမယ္။ ေရွာင္မယ့္ အခ်ိန္ကာလအတြက္

နာမည္မတူတဲ့ ေနာက္ထပ္ ေက်ာင္းသားကတ္ျဖစ္ျဖစ္ တခုခု ကိုင္ထားႏိုင္ရင္ ပိုေကာင္းတယ္။ ဒီအခ်က္က

သတင္းအခ်က္အလက္နဲ႕လဲ ပိုျပီး ဆိုင္လိမ့္မယ္။ ရန္သူကို သတင္းအခ်က္အလက္မွားေတြ ေပးျပီး အခ်ိန္ျဖဳန္းေပးဖို႕လိုတယ္။

ရန္သူက ကိုယ္ဘာလုပ္ေနလဲ ဆိုတာကို မသိေစဖို႕ အထူးလွ်ိဳ႕၀ွက္ ထားရမယ္။ ဒါေပမယ့္ ရန္သူအေၾကာင္းကိုေတာ့ ကိုယ္က

သိေနေအာင္ ၾကိဳးစားဖို႕ လိုအပ္တယ္။ ကိုယ္ေနတဲ့ ၀န္းက်င္က ရန္သူ႕လူေတြကို ခြဲျခားသိေနႏိုင္ရင္ ပိုေကာင္းတယ္။

သူတို႕ေျခလွမ္းေတြကို သိႏိုင္တယ္။ ေနာက္ထပ္အေရးၾကီးဆံုး အခ်က္ကေတာ့ အခ်ိန္အခါနဲ႕ အညီ ဆံုးျဖတ္လုပ္ကိုင္ႏိုင္တဲ့

အရည္အခ်င္းပဲ။ ဘယ္ေလာက္ပဲ စီမခ

ံ ်က္ေတြက ေကာင္းေနပါေစ၊ လုပ္မယ့္လူရဲ႕ ဆံုးျဖတ္လုပ္ကိုင္မွဳ မေကာင္းရင္

ၾကန္႕ၾကာမွဳေတြ၊ စီမံခ်က္ ပ်က္သြားတာေတြ ျဖစ္တတ္တယ္ညီမေလး”

“ျမိဳ႕ျပသူပုန္ထတဲ့အခါ ဘယ္လိုစီမံခ်က္ေတြ လိုလဲ အစ္ကို”

“ဒါကေတာ့ ကိုယ္တာ၀န္ယူရတဲ့ အေျခအေန၊ နယ္ေျမ၊ တာ၀န္အၾကီးအငယ္၊ အမာလိုင္း၊ အေပ်ာ့လိုင္းအရ ကြာမွာပဲ။

တပ္အပ္ေျပာလို႕ေတာ့ မရဘူး။ လက္တင္အေမရိက ႏိင

ု ္ငံေတြမွာကေတာ့ အမ်ားစုကလက္နက္ကိုင္တာဆိုေတာ့ ေခ်မွဳန္းေရး

လုပ္ေလ့ရွိၾကတယ္။ ဒီလိုေခ်မွဳန္းတာမွာ ပစ္မွတ္ေနရာေတြကေတာ့ အာဏာရွင္ေတြရဲ႕ ရံုးဌာနေတြ၊ ရဲစခန္း၊ ယာဥ္တန္း၊

ရဲကား၊ စစ္ကား စတာေတြပဲ။ ေနာက္ထပ္တမ်ိဳးကေတာ့ အခ်ိန္အတိုင္းအတာတခုအထိ ၀င္ျပီး စီးနင္းတာပဲ။

ညဘက္ဆိုရင္ေတာ့ ပိုထိေရာက္တယ္။ အေစာင့္အေရွာက္နည္းတဲ့ ရံုးေတြကို ညဘက္ ၀င္စီးနင္း၊ လွ်ိဳ႕၀ွက္စာတမ္းေတြယူ၊

ကိုယ့္အတြက္ အသံုးမလိုတဲ့ ဖိုငေ

္ တြဆို ဖ်က္ဆီးပစ္လိုက္တာမ်ိဳးေတြေပါ့။ ေနာက္တမ်ိဳးကေတာ့ လူထုတိုက္ပြဲေတြ

ျဖစ္လာတဲ့အခါ တခ်ိဳ႕ေနရာေတြကို သိမ္းပိုက္ထားတာပဲ။ ဥပမာ- စက္ရံု၊ ေက်ာင္း၀င္း စတာမ်ိဳးေတြ။ အဲဒီမာွ အေရးၾကီးတာက

သပိတ္စခန္းနားကို အာဏာရွင္ ေဒါက္တိုင္ေတြ အလြယ္တကူ မကပ္ႏိုင္ေအာင္ အရံအတားေတြ လုပ္တာမ်ိဳးပဲ။

ရန္သူ႕ယာဥ္တန္းကို သပိတ္စခန္းေတြဆီ မေရာက္ခင္ ျဖတ္တိုက္တာေတြ၊ ရန္သူ႕ေဒါက္တိုင္ေတြ စုတတ္တဲ့ ေနရာေတြကို

ၾကိဳတင္ျပီး တိုက္ခိုက္တာေတြ၊ သက္ဆိုင္ရာ ရပ္ကြက္၊ ျမိဳ႕နယ္ အစုအဖြဲ႕ေလးေတြက သူ႕နယ္နဲ႕သူ

ရန္သူ႕ေဒါက္တိုင္ျဖိဳဖ်က္ေရး လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြ လုပ္တာမ်ိဳးေတြေပါ့။ ဒါေတြကေတာ့ အာဏာရွင္ဆန္႕က်င္ေရးမွာ

အၾကမ္းမဖက္ လူထုတိုက္ပြဲပဲ လုပ္မွာလား၊ လူထုတိုက္ပြဲနဲ႕ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးကို ေပါင္းစပ္တိုက္ပြဲ၀င္မွာလား ဆိုတဲ့

ဆံုးျဖတ္ခ်က္နဲ႕ လုပ္နည္း လုပ္ဟန္ေတြေပၚမွာပဲ မူတည္ပါလိမ့္မယ္။ ေတာ္လွန္ေရးတခုမွာ ေခါင္းေဆာင္ရဲ႕

လုပ္နည္းလုပ္ဟန္ အေပၚ ေရြးခ်ယ္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ဆိုတာက သားသမီးကို ဘာအ၀တ္၀တ္ေပးမလဲဆိုတဲ့ မိဘနဲ႕

ဆံုးျဖတ္ခ်က္နဲ႕အတူတူပဲ။ ကိုယ့္သားသမီး အရြယ္အစားနဲ႕ အေျခအေနကို သိျပီး မွန္မွန္ကန္ကန္ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္ရင္ေတာ့

အျမင္သင့္ေတာ္ျပီး ေအာင္ျမင္မွာေပါ့။ မေရြးခ်ယ္ႏိုင္ရင္ေတာ့လဲ ကိုယ့္သားသမီးကို အက်ီၤနီေလး ၀တ္ေပးျပီး ႏြားသိုးေရွ႕

ေခၚသြားတဲ့ မိဘလိုပဲ ျဖစ္မွာေပါ့။ ဒါကေတာ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ အရည္အခ်င္းနဲ႕ အေတြးအေခၚေတြ အေပၚမွာပဲ

မူတည္တာမို႕ အစ္ကို သိပ္မေျပာေတာ့ဘူး။ ဘယ္လိုသ႑ာန္နဲ႕ပဲျဖစ္ျဖစ္ ကိုယ့္တာ၀န္ကိုယ္ ေက်ျပြန္ဖို႕ကေတာ့ ျမိဳ႕ျပသူပုန္

တေယာက္အတြက္ အေရးၾကီးဆံုးပဲ”

“ညီမေလး တခုေမးမယ္ေနာ္ အစ္ကို။ လူထုတိုက္ပြဲျဖစ္လာတဲ့အခါ လူေတြအမ်ားၾကီး လမ္းေပၚ ထြက္လာမွာပဲ။

လူထုစစ္ေၾကာင္းေတြဖြဲ႕ျပီး ခ်ီတက္ဆႏၵျပမွာပဲ။ အဲဒီမွာ လူထုနဲ႕ စစ္တပ္၊ ရဲေတြ ထိပ္တိုက္ေတြ႕တဲ့အခါ ဘယ္လို လုပ္မလဲ။

ရန္သူက လူစုခြဲခိုင္းမယ္။ ကိုယ့္ဘက္က မခြဲဘူး။ တရားေဟာတာေတြ ဘာေတြလုပ္မယ္။ ပစ္ေတာ့မွ ေျပးမယ္။ တေနရာမွာ

ျပန္စုမယ္။ အဲလိုမ်ိဳးပဲလား”

“ညီမေလးကို ခုနတုန္းက အစ္ကို ေျပာသလိုပဲ။ ဒီကိစၥက လူထုတိုက္ပြဲကို အၾကမ္းမဖက္ ဆႏၵျပတဲ့ အေနနဲ႕ပဲ လုပ္မွာလား။

လက္နက္ကိုင္ တိုက္ခိုက္မွဳနဲ႕ ေပါင္းစပ္မွာလား ဆိုတာေပၚမွာ မူတည္တယ္။ ဥပမာ- ဖိလစ္ပိုင္ႏိုငင

္ ံတုန္းကေတာ့

လူထုအင္အားကိုပဲ လံုး၀ သံုးသြားတယ္။ သံခ်ပ္ကာကားေတြ ပင္မ သပိတ္စခန္းကို ခ်ီတက္လာတဲ့အခါမွာ လူေတြက

လမ္းမဖယ္ေပးပဲ ငုတ္တုတ္ထိုင္ခ်လိုက္ၾကတယ္။ ေနာက္ဆံုး သံခ်ပ္ကာကားေတြ ဆုပ္သြားတယ္။ ဒါက အၾကမ္းဖက္မွဳ

လံုး၀မပါပဲ လူထုအင္အားတခုတည္းပဲ သံုးခဲ့တဲ့ပြဲ။ ဘရာဇီးတုန္းကေတာ့ ဘရာဇီးေက်ာင္းသားေတြက ျပန္ျပီး ခုခခ

ံ ဲ့ၾကတယ္။

ရဲေတြက ေရွ႕တိုးလာျပီး ဆႏၵျပသမားေတြထဲက ေခါင္းေဆာင္လို႕ ယူဆသူေတြ၊ အလံကိုင္ေတြ၊ ေရွ႕တန္းက လူေတြကို

၀င္ဆြဲဖမ္းတဲ့အခါ လူအုပ္က ျငိမ္မေနဘူး။ တိုးလာတဲ့ ရဲေတြကို လူအုပ္ထဲ က်ြံ၀င္လာေအာင္ လုပ္ျပီးမွ ျပန္၀ိုင္းလိုက္ၾကတယ္။

တဘက္မွာ ဖရိုဖရဲျဖစ္ေနတုန္း၊ အေရးပါတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြကို ဆြဲထုတ္သြားၾကတယ္။ ျပီးေတာ့ ရဲေတြ ေနရာယူတတ္တဲ့

ေနရာမ်ိဳးေတြကို ၾကိဳျပီး ခန္႕မွန္းတာ၊ သတင္းရယူတာေတြ လုပ္ထားလို႕ရတယ္။ အဲဒီအခါ ဆႏၵျပ စစ္ေၾကာင္းက

ေရွ႕ေနာက္ပိတ္ျပီး ျပန္၀ိုင္းတာမ်ိဳး ဖန္တီးလို႕ ရတယ္။ နီးစပ္ရာ အေဆာက္ အဦးေတြကေန ေနရာၾကိဳယူုျပီး

တိုက္ခိုက္တာေတြ လုပ္လို႕ရတယ္။ ေနာက္တခု အေရးၾကီးဆံုးက လူထုအစည္းအေ၀းေတြ လုပ္တဲ့အခါ escape plan

ရွိဖို႕ပဲ။ ဒါေတြ မရွိပဲ ဘယ္ေတာ့မွ လူထုအစည္းအေ၀းေတြ မေခၚရဘူး။ ခ်ီတက္တဲ့ လမ္းေၾကာင္းကို ေရြးတဲ့အခါ

ဘယ္လိုေနရာမ်ိဳးမွာ ေထာင္ေခ်ာက္ ဆင္ခံရႏိုင္တယ္။ ဘယ္လိုေနရာမ်ိဳးမွာ အာဏာရွင္ လက္ကိုငဒ

္ ုတ္ေတြ စုေ၀း

ထားႏိုင္တယ္ ဆိုတာေတြ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ျပီးမွ စစ္ေၾကာင္းေတြ လႊတ္သင့္တယ္။ မလႊတ္ခင္ ကတည္းက

စစ္ေၾကာင္းခ်ီတက္ရာ လမ္းတေလွ်ာက္က အားနည္းခ်က္ရွိေနႏိင

ု ္တဲ့ ေနရာ ေတြကို ကိုယ့္ေရွ႕ေျပးေတြ
ၾကိဳလႊတ္ထားသင့္တယ္။ ဒီလို လူထုနဲ႕ တြဲျပီး လူထုတိုက္ပြဲထဲမွာ ပါတဲ့ ျမိဳ႕ျပသူပုန္ကို လက္တင္ အေမရိကႏိုင္ငံေတြကေတာ့

ျမိဳ႕ျပဆႏၵျပသူပုန္လို႕ ေခၚၾကတယ္”

(၄)

“ဟိုေန႕က အစ္ကိုေျပာတဲ့ ျမိဳ႕ျပဆႏၵျပ သူပုန္အေၾကာင္းေလး ဆက္ပါဦးအစ္ကို”

“ ျမိဳ႕ျပဆႏၵျပသူပုန္ဆိုတာက လူထုတိုက္ပြဲေတြ ေဖာ္ေဆာင္တဲ့ ျမိဳ႕ျပသူပုန္ေပါ့။ အစ္ကိုက ဒါေၾကာင့္ ညီမေလးကို

ေျပာတာေလ။ သူပုန္လုပ္ခ်င္တယ္ ေျပာမေနနဲ႕။ ညီမေလးကိုယ္တိုင္ကိုက သူပုန္ျဖစ္ေနျပီးသား ဆိုတာ။ အဲဒါကို ေျပာတာ။

လူထုတိုက္ပြဲေဖာ္ေဆာင္ဖို႕ ျပင္ဆင္တာ၊ လွံဳ႕ေဆာ္တာ၊ တည္ေဆာက္တာ၊ အစုအဖြဲ႕သမဂၢေတြ ဖြဲ႕စည္းတာေတြ အားလံုးဟာ

ျမိဳ႕ျပဆႏၵျပသူပုန္ေတြရဲ႕ လုပ္ငန္းတာ၀န္ေတြပဲ။ အာဏာရွင္ေတြကလဲ ဒါကို သိပ္ေၾကာက္ၾကတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့

ၾကီးမားက်ယ္ျပန္တဲ့ လူထုတိုက္ပြဲေတြဟာ အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားကို ရပ္တန္႕ပစ္ႏိုင္လို႕ပဲ။ ဒီေနရာမွာ အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္ေရး

ယႏၱရား ရပ္တန္႕တာနဲ႕ အစိုးရအဖြဲ႕၀င္ေတြ တေယာက္က တေယာက္ ေျပာင္းသြားတာ မတူဘူး။ အစ္ကိုတို႕

ရွစ္ေလးလံုးတုန္းက လူထုတိုက္ပြဲနဲ႕ အစိုးရအဖြဲ႕၀င္ေတြ တေယာက္က တေယာက္ ေျပာင္းသြားေအာင္ေတာ့ လုပ္ႏိုင္ခဲ့တယ္။

ရံုးဌာနေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား သပိတ္တိုက္ပြဲေတြမွာ ပူးေပါင္းပါ၀င္ခဲ့ၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားရဲ႕

အသက္၀င္ေနမွဳကို မရပ္တန္႕ႏိုင္ခဲ့ဘူး။ အုပခ

္ ်ဳပ္ေရး ယႏၱရားသစ္တခုနဲ႕ အစားထိုးျပီး တည္ဆဲ အုပခ
္ ်ဳပ္ေရးကို

အစားမထိုးႏိုင္ခဲ့ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အာဏာျပန္သိမ္းခံခဲ့ရတာပဲ”

“ညီမေလးက အဲလိုမသိထားခဲ့ဘူး။ အစိုးရသံုးခုျပဳတ္က်ခဲ့တယ္လို႕ လူေျပာသူေျပာတာေတြနဲ႕ ေအာင္ျမင္ခဲ့တယ္လို႕ပဲ

သိထားခဲ့တာ”

“မေအာင္ျမင္လို႕ပဲ ခုညီမေလးတို႕၊ အစ္ကိုတို႕ ဆက္တိုက္ေနရတာေပါ့ ညီမေလးရဲ႕။ ေတာ္လွန္ေရး လုပ္တဲ့အခါ အဲဒီ

တ၀က္တပ်က္ ေအာင္ျမင္မွဳေတြနဲ႕ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ျပန္ႏွစ္သိမ့္ျပီး သာယာမွဳေတြကို ေရွာင္ႏိုင္ရမယ္။ ဒီအခ်က္က ေတာ္ေတာ္

အေရးၾကီးတယ္။ ဥပမာ- ဆယ္တန္းက်တဲ့လူက ထုတ္ထားတဲ့ အမွတ္စာရင္းၾကည့္ျပီး သူဂုဏ္ထူးသံုးခု ရပါတယ္လို႕

ၾကည္ႏူး၀မ္းသာ ေနသလိုနဲ႕ တူတယ္။ အမွတ္စာရင္းအရ ဂုဏ္ထူးသံုးခုပါေနေပမယ့္ ေျခာက္ဘာသာလံုး မေအာင္ေတာ့

က်တာက က်တာပဲေလ။ အဲဒီပကတိ အမွန္ကို သိျပီး၊ ကိုယ့္အားနည္းခ်က္၊ အားသာခ်က္ကို ျပန္ရာွ ႏိုင္ဖို႕ပဲ။ မဟုတ္ရင္

အထည္ၾကီးပ်က္စိတ္ေတြ ေပၚလာတတ္တယ္။ တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့ရတာကို အရသာခံ စိတ္ကူးယဥ္ေနလို႕ ဘာမွ

မထူးဘူး။ လက္ရွိ မိုးေရထဲမွာ ဖိနပ္မပါပဲ ေလွ်ာက္ေနရတဲ့ဘ၀ကေန ဘယ္လို တိုးတက္ေအာင္ လုပ္မလဲဆိုတာက

ပကတိအေျခအေနရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္တရပ္ပဲ”

“အစ္ကို ေျပာလိုက္ေတာ့မွပဲ ညီမေလး သေဘာေပါက္သြားေတာ့တယ္။ ပကတိအေျခအေနကို သေဘာေပါက္

လက္ခံဖို႕လိုတယ္ဆိုတာ။ ဒီစကားက ေတာ္လွန္ေရးအတြက္တင္မဟုတ္ပါဘူး။ လူ႕ဘ၀အတြက္လဲ အေရးၾကီးတဲ့

စကားတရပ္လို႕ ျမင္ပါတယ္။ ညီမေလး တသက္လံုး မွတ္ထားမယ္ အစ္ကို”

“အေရးၾကီးတယ္ ညီမေလး။ လူတေယာက္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေတာ္လွန္ေရးတရပ္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေနာက္ဆံုး ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံပဲျဖစ္ျဖစ္

ပကတိအေျခအေနကို သိေနဖို႕ အေရးၾကီးဆံုးပဲ။ ျမိဳ႕ျပသူပုန္ေတြ၊ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြ အတြက္ကေတာ့ ဒီအခ်က္ဟာ

ကိုယ့္အသက္၊ ကိုယ့္ဘ၀၊ ဒါမွမဟုတ္ရင္ ကိုယ့္ရဲေဘာ္ေတြရဲ႕ အသက္ေတြ၊ ဘ၀ေတြနဲ႕ပါ ရင္းရေလာက္တဲ့အထိ

အေရးၾကီးတယ္။ လူဆိုတာ ကိုယ့္ပကတိအေျခအေနကို နားလည္ရတယ္ ညီမေလး။ ငါဘာလဲဆိုတာ ကိုယ့္ဘာသာ

ကိုယ္ျပန္ေမးရမယ္။ ျမိဳ႕ျပသူပုန္လား၊ ေတာ္လွန္ေရးသမားလား၊ စာနယ္ဇင္းသမားလား၊ ေျမေအာက္ရဲေဘာ္လား၊

ေျမေပၚႏိုင္ငံေရးသမား ဆိုတာ ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ ျပန္ေမးဖို႕ လိုတယ္။ ကိုယ့္အေျခအေနကို ကိုယ္သိဖို႕ လိုတယ္။ အဖိႏွိပ္ခံ

ျပည္သူေတြဘက္က ရပ္တည္ျပီး ဖိႏွိပ္တဲ့ အာဏာရွင္ကို ေတာ္လွန္ေနတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးသမားတေယာက္ဟာ ကိုယ့္ရဲ႕

နေမာ္နမဲ့ႏိုင္မွဳေၾကာင့္ ကိုယ့္ရဲေဘာ္ေတြနဲ႕ ကိုယ့္ကို ေထာက္ခံေနတဲ့ ျပည္သူေတြ ဒုကၡမေရာက္ေအာင္ အတတ္ႏိုင္ဆံုး

ေစာင့္ထိန္းႏိုင္ရမယ္။ စကားသိပ္မ်ားတဲ့ လူေတြ ကိုယ့္ကလာဘ္စည္းထဲ ေရာက္လာရင္ သတိသာ ထားေပေတာ့။

လွ်ိဳ႕၀ွက္ရမယ့္ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြကို လုပ္ေနတဲ့ လူေတြနဲ႕ ေျမေပၚႏိုင္ငံေရးမွာ အစည္းအေ၀းေတြ၊ စည္းရံုးေရးေတြ

ထင္ထင္ေပၚေပၚ လုပ္ေနရသူေတြကို သီးျခားခြဲ ျပီး တာ၀န္ေတြ ေပးသင့္တယ္။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ လူ႕စိတ္ဆိုတာက

ေဖာက္လြဲေဖာက္ျပန္ ျဖစ္တတ္လို႕ပဲ။ တခါတရံမွာ ရန္ျဖစ္ျငင္းခံုမွုေတြ ရွိလာတဲ့အခါ လူေတြက သူဘာလဲ၊ ငါဘာလဲ ဆိုတာ

ဇာတိျပခ်င္ၾကတယ္။ အဲဒီအခါမ်ိဳးမွာ ငါဘာလဲဆိုတာ ျပႏိုငဖ

္ ို႕ လွ်ိဳ႕၀ွက္ လုပ္ထားတဲ့ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြ ခ်ေျပာျပီး

ၾကြားတတ္ၾကတယ္။ လူေတြရဲ႕ ပင္ကိုယ္စရိုက္နဲ႕ စိတ္ဓာတ္ကို သိခ်င္ရင္ စိတ္ရွဳတ္ေထြးေအာင္ လုပ္ၾကည့္လိုက္၊ ရန္ျဖစ္

ျငင္းခံုၾကည့္လိုက္။ ေသခ်ာေပါက္ ထြက္လာတယ္”

“ဟုတ္တယ္အစ္ကို။ အဲဒါေတာ့ အေသအခ်ာပဲ။ ညီမေလး အဲဒါမ်ိဳးနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ စာအုပ္တအုပ္ဖတ္ဖူးတယ္။

တခါတေလလဲ အရက္၀ိုင္းမွာ မခံခ်င္ေအာင္ ဆြေျပာျပီးမွ သတင္းႏွိဳက္ယူတာမ်ိဳးလဲ ရွိတယ္တဲ့”

“အမွန္ပဲ ညီမေလးရ။ အရက္ဆိုတာ လူေတြရဲ႕ သိကၡာနဲ႕ စိတ္ဓာတ္ကို ဖရိုဖရဲျဖစ္ေစတယ္။ အရက္၀ိုင္းမွာ

ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးရင္ ဘယ္လိုအက်ိဳးေက်းဇူးမွ ထြက္လာမွာ မဟုတ္ဘူး။ ျငင္းခုန္ျပီးပဲ အဆံုးသတ္မွာပဲ။

ေျမေပၚႏိုင္င့ေရးသမားေတြအတြက္ေတာ့ အရမ္းၾကီးမားတဲ့ ျပႆနာမရွေ

ိ ပမယ့္ ေျမေအာက္ရဲေဘာ္ေတြနဲ႕

ျမိဳ႕ျပသူပုန္ေတြအတြက္ေတာ့ ဒီကိစၥဟာ အရမ္းအေရးၾကီးတယ္။ ကိုယ္နဲ႕ အရမ္းမရင္းႏွီးသူတေယာက္နဲ႕ အတူတူ

မေသာက္စားမိဖို႕ ေရွာင္သင့္တယ္။ ေသာက္စားတာတင္ မဟုတ္ဘူး။ ျငင္းခုန္ေဆြးေႏြးတာေတြ၊ စကားအမ်ားၾကီး

ေျပာရတာေတြကိုပါ မလိုအပ္ရင္ ေရွာင္ေနသင့္တယ္”

“အစည္းအေ၀း ဆိုရင္ေကာ အစ္ကို”

“ေျမေအာက္ရဲေဘာ္ေတြ၊ ျမိဳ႕ျပသူပုန္ေတြအတြက္က စည္းရံုးေရးနဲ႕ ကြန္ယက္ခ်ိတ္ဆက္ေရး တာ၀န္ေတြ ယူထားတာ

မဟုတ္ဘူးဆိုရင္ တတ္ႏိုင္သမွ် လူခ်င္း မဆံုပဲ အလုပ္လုပ္ႏိုင္ရင္ေတာင္ ပိုေကာင္းတယ္။ ဒီေခတ္ၾကီးမွာ တေယာက္နဲ႕

တေယာက္ လူခ်င္းမေတြ႕ပဲ လုပ္လို႕ ရေနတာေတြ အမ်ားၾကီးပါ ညီမေလးရယ္။ အစည္းအေ၀းဆိုတာ အခန္႕မသင့္ရင္

ကိုယ့္အဖြဲ႕တဖြဲ႕လံုး ရန္သူက ရိပ္မိျပီး ေထာင္ေခ်ာက္ထဲ ေရာက္သြားႏိုင္တယ္။ မဟုတ္ရင္လဲ ဘယ္သူေတြဆိုတာ ရန္သူက

သိသြားျပီး ေနာက္ေယာက္ခံ လိုက္ခံရတာေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ တခ်ိဳ႕က ႏိုင္ငံေရးလုပ္တယ္ဆိုတာကို အစည္းအေ၀းလုပ္၊

ဟိုနားစုစု၊ ဒီနားစုစုလုပ္တာ၊ ႏိုင္ငံေရးစကားလံုး အၾကီးၾကီးေတြ ေျပာရတာေတြလို႕ ထင္ေနၾကတာ ညီမေလးရ။

ေျမေပၚႏိုင္ငံေရးမွာေတာ့ အထိုက္အေလ်ာက္ လိုေပမယ့္ ေျမေအာက္ႏိုင္ငံေရးမွာ ဒါေတြ ပါသြားရင္ေတာ့ ျပႆနာေတြ

တက္မွာပဲ။ ေျမေအာက္သူပုန္ တေယာက္ဟာ ေနာက္ဆံုးတိုက္ပြဲေတြ ဆင္ႏႊဲျပီးရင္ေတာင္ မလိုအပ္ပဲနဲ႕ ဒါကို

သူ႕လက္ခ်က္ဆိုတာ လူသိမခံရဘူး။ ေျမေပၚနဲ႕ ေျမေအာက္ေတာ္လွန္ေရးမွာ ေျပာင္းျပန္ယူဆရမယ့္ အခ်က္ေတြက

အမ်ားၾကီးပဲ။ အေရးပါတဲ့ ေသာ့ခ်က္တခုကေတာ့ ေျမေအာက္ေတာ္လွန္ေရးမွာ လူအမ်ားက ကိုယ္လုပ္ေနတာေတြကို

မသိေလေလ၊ ကိုယ့္အတြက္ လုပ္စရာ အခြင့္အလမ္း ပိုမ်ားေလေလပဲ။ ေျမေပၚႏိုင္ငံေရးက်ေတာ့ လူအမ်ားက

ကိုယ္လုပ္ေနတာကို သိေလေလ၊ ကိုယ့္ကို ၀န္းရံမယ့္လူ မ်ားေလေလ၊ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြ ပိုေအာင္ျမင္ေလေလပဲ။

ဒါေၾကာင့္ ေျမေပၚနဲ႕ ေျမေအာက္ကို လိုင္းမပူးပါနဲ႕ ဆိုတာကို ေျမေအာက္ယူဂ်ီစည္းကမ္း တခုအေနနဲ႕

သတ္မွတ္ထားၾကတာေပါ့”

“အဲဒီ လိုင္းမပူးဖို႕ စည္းကမ္းက အေျပာလြယ္သေလာက္ လက္ေတြ႕မွာ ေတာ္ေတာ္ခက္တယ္ေနာ္”

“ခက္ေပမယ့္ ခံစားခ်က္ထက္ တာ၀န္ကို ဦးစားေပးတဲ့ စိတ္ဓာတ္ကို ကိုင္စြဲျပီး လိုက္နာရမယ့္ သံမဏိစည္းကမ္း တခုပဲ

ညီမေလး။ အဲဒစ
ီ ည္းကမ္းကို နည္းနည္းေလးပဲ စေဖာက္လိုက္မိရင္ေတာ့ ျပႆနာမီးပြားေတြ စေတာ့တာပဲ။ ယူဂ်ီလုပ္ငန္း

က်ဆင္းရတာေတြထဲမွာ ဒီအခ်က္က နံပါတ္ (၁)ပဲ။ ေျမေအာက္ရဲေဘာ္ပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ျမိဳ႕ျပသူပုန္ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ လံုျခံဳေရးနဲ႕

ပတ္သက္တဲ့ စည္းမ်ဥ္း၊ စည္းကမ္းေတြကို အတိအက် လိုက္နာဖို႕ လိုအပ္တယ္။ ဒီစည္းမ်ဥ္း၊ စည္းကမ္းေတြဆိုတာက

ျပီးစလြယ္၊ ေတြ႕ကရာ ခ်ထားတဲ့ စည္းကမ္းေတြ မဟုတ္ဘူး။ လူေတြအမ်ားၾကီးရဲ႕ ဘ၀နဲ႕ အသက္ေတြနဲ႕ ရင္းျပီး

ေပးထားခဲ့တဲ့ သင္ခန္းစာေတြ။ ဒီစည္းကမ္းေတြထဲမွာ ေသြးေတြ၊ ေခ်ြးေတြ၊ အသက္ေတြ အမ်ားၾကီးပဲ

ေပါင္းစပ္ပါ၀င္ေနတယ္လို႕ ဆိုႏိုင္တယ္”

“ျမိဳ႕ျပသူပုန္ စည္းကမ္းေတြကေကာ အစ္ကိုတခါေျပာထားတဲ့ ယူဂ်ီစည္းကမ္းေတြနဲ႕ အတူတူပဲလား”

“တာ၀န္ေပၚ မူတည္ျပီး ကြဲျပားတာေလးေတြ တခ်ိဳ႕ေတာ့ ရွိတာေပါ့ညီမေလး။ ဥပမာ- ေခ်မွဳန္းေရးနဲ႕

သပိတ္တိုက္ပြဲေဖာ္ေဆာင္ေရးကေတာ့ ကြဲျပားမွာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ေယဘုယ်အေျခခံ အခ်က္ေတြက ေတာ့

အတူတူပါပဲ။ လိုင္းေတြ မပူးရဘူး။ မလိုအပ္ပဲ စကားအမ်ားၾကီး မေျပာရဘူး။ လိပ္စာစာအုပ္ေတြ၊

တယ္လီဖုန္းမွတ္တမ္းေတြကို အသံုးျပဳျပီးတာနဲ႕ ခ်က္ခ်င္းဖ်က္ဆီးပစ္လိုက္ရမယ္။ စာရြက္စာတမ္းေတြ

မသိမ္းဆည္းထားရဘူး။ လူနာမည္ေတြ၊ ကိုယ္ေရးမွတ္တမ္းေတြ၊ လိပ္စာေတြ၊ ေျမပံုၾကမ္းေတြ၊ စီမံခ်က္ေတြကို ဦးေႏွာက္ထဲ

စြဲေနေအာင္ မွတ္ျပီးတာနဲ႕ ဆက္စပ္တဲ့ စာရြက္စာတမ္း မွန္သမွ် ဖ်က္ဆီးပစ္လိုက္ရမယ္။ ဒါေတြက သိပ္အေရးၾကီးတယ္။

ဒီထက္ ပိုျပီး အေရးၾကီးတာေတြကေတာ့ ေရွာင္ရန္ အခ်က္ (၇) ခ်က္ပဲ။ ပထမ တခ်က္က ရန္သူကို အထင္ေသးတာ။

ေလွ်ာ့တြက္တာ၊ လုပ္သမွ်အားလံုး အဆင္ေျပမယ္လို႕ ယူဆျပီး ေပါ့ဆတာေတြပဲ။ ရန္သူရဲ႕ ေထာက္လွမ္းေရး ဆိုတာက

အခ်ိန္ေတြ၊ ေငြေတြနဲ႕ ရင္းျပီး စနစ္တက် ေလ့က်င့္ေပးခံထားရတာ။ ဒါကို အထင္ၾကီးေနရင္လဲ ကိုယ့္ဘက္က

တြန္႕ဆုတ္တတ္တယ္။ အထင္ေသးျပန္ရင္လဲ ကိုယ့္ဘက္က ေပါ့ဆတတ္တယ္။ ဒီေတာ့ အထင္လဲ ၾကီးစရာ မလိုဘူး။

ဒါေပမယ့္ အထင္ေသးလို႕လဲ မရဘူး။ သဲလြန္စ ဘယ္ေတာ့မွ မက်န္ေစနဲ႕။ ဒါကို အထူး သတိထားရမယ္။

ဒုတိယအခ်က္ကေတာ့ ၾကြားတာ။ ျမိဳ႕ျပသူပုန္ဆိုတာ ေျမေအာက္ေတာ္လွန္ေရး အသြင္နဲ႕ လွဳပ္ရွားသူေတြ ျဖစ္တယ္။

အစ္ကိုေျပာသလိုပဲ။ ကိုယ္တကယ္ ဘာေတြ လုပ္ေနလဲဆိုတာ လုူေတြ မသိေလ၊ ကိုယ့္အတြက္ လုပ္စရာ အခြင့္အလမ္းေတြ

ပိုမ်ားေနေလေလပဲ။ ဒီအခ်က္ကို မလိုက္နာပဲ ကိုယ့္ကို လူအထင္ၾကီးတာ ခံေစခ်င္လြန္းလို႕ ကိုယ္ဘာလုပ္လိုက္တယ္ဆိုတာ

လိုက္ၾကြားတာဟာ သိပ္ေၾကာက္ဖို႕ ေကာင္းတယ္။ မသိနားမလည္သူေတြကေတာ့ အထင္ၾကီးခ်င္ၾကီးလိမ့္မယ္။

ေျမေအာက္ေတာ္လွန္ေရးကို နားလည္ေန သူေတြကေတာ့ အဲလိုလူနဲ႕ အလုပ္လုပ္ဖို႕ကို တစတစနဲ႕ ေရွာင္လာၾကမွာပဲ။

ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ အဲဒီလိုလူမ်ိဳးဟာ သူ႕ကိုယ္သူသာမက သူနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ လူေတြကိုပါ ဒုကၡျဖစ္ေစတတ္လို႕ပဲ။

တတိယေရွာင္ရမယ့္ အခ်က္ကေတာ့ တပ္ဦးက်ြံတာပဲ။ ေတာ္လွန္ေရးဆိုတာ လူတဦး တေယာက္တည္း၊ တဖြဲ႕တည္းနဲ႕

လုပ္လို႕ မရဘူး။ ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုေတြအားလံုး စုေပါင္းလုပ္မွသာ ေအာင္ျမင္မွာ ျဖစ္တယ္။ လူထုရဲ႕ ေရခ်ိန္၊

ေတာ္လွန္ေရးရဲ႕ ပကတိအေျခအေနစတာေတြကို စနစ္တက် တြက္ခ်က္လုပ္ရတယ္။ ဒါကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားျခင္း မျပဳတဲ့

ေတာ္လွန္ေရး ေခါင္းေဆာင္တေယာက္၊ အစုအဖြဲ႕တခု စတာေတြဟာ သူေအာင္ျမင္မယ္လို႕ ထင္တဲ့

လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြကို အမ်ားနဲ႕ မညွိႏွိဳင္းပဲ တြန္းလုပ္တတ္ေလ့ရွိတယ္။ အဲဒီအခါမွာ အေျခအေနနဲ႕အညီ

ခ်ိန္ကိုက္မထြက္လာပဲ က်ြံထြက္သြားတဲ့ လွဳပ္ရာွ းမွဳေတြ ျဖစ္လာျပီး၊ ရန္သူကို သြားဆြေပးလိုက္သလို ျဖစ္လာတာပဲ။ ရန္သူက

တကယ္စစ္ဆင္လာတဲ့အခါက်ေတာ့ ျပင္ဆင္ျပီးသား မျဖစ္တဲ့အတြက္ ေတာ္လွန္ေရးတခုလံုး ေခ်မွဳန္းခံရတတ္တယ္။

စတုတၳအခ်က္ကေတာ့ ကိုယ့္အင္အားေတြကို ရွိတာထက္ ပိုျပီး ျမင္တာပဲ။ အဲဒီလို ျမင္လာတဲ့အခါ ရွိတဲ့ လူအင္အား၊

ေငြအင္အားထက္ အဆမတန္ ပိုျပီး သာလြန္တဲ့ လုပ္ငန္းေဆာင္တာၾကီးေတြကို လုပ္မိတတ္တယ္။ ပဥၥမအခ်က္ကေတာ့

ေကာက္ခါငင္ခါ စိတ္လိုက္ မာန္ပါ တိုက္ပြဲေဖာ္ေဆာင္တာပဲ။ လူဆိုတာက ရန္သြားျဖစ္မယ္ဆိုရင္ေတာင္ စိတ္လိုက္မာန္ပါ

သြားျဖစ္ရင္ ကိုယ္ပဲနာမွာ အေသအခ်ာပဲ။ ေစာင့္သင့္တဲ့ အခ်ိန္အခါ၊ အခြင့္အလမ္းကို မေစာင့္ႏိုင္ပဲ စိတ္မရွည္ျဖစ္ျပီး၊

ရန္သူကို အလ်င္အျမန္ ထိပ္တိုက္သြားရင္ဆိုင္ မိတာမ်ိဳးေတြ ရွိတတ္တယ္။ အဲဒီအခါမ်ိဳးမွာ အရွံဳးနဲ႕ ရင္ဆိုင္ရတတ္တယ္။

ဒီအခ်က္နဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ညီမေလးကို အစ္ကို သတိထပ္ေပးမယ္ေနာ္။ သူေသကိုယ္ေသ သြားခ်လိုက္ခ်င္တယ္တို႕၊

စိတ္မရွည္ေတာ့ဘူး တို႕ ဆိုတဲ့ စကားေတြကို ညီမေလးဆီကေန အစ္ကို ခဏခဏ ၾကားရတယ္။

ေတာ္လွန္ေရးသမားေကာင္းဆိုတာ အခ်ိန္အခါ၊ အခြင့္အလမ္းကို စိတ္ရွည္ရွည္နဲ႕ ေစာင့္ႏင

ို ္ရတယ္ညီမေလး။ မိုက္ရူးရဲ

မဆန္ရဘူး။ စိတ္လိုက္မာန္ပါ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြ ခ်လိုက္တာနဲ႕ အႏၱရာယ္ေတြ႕ေတာ့မယ္ဆိုတာကို ညီမေလး အျမဲ

တြဲေတြးရမယ္ေနာ္”
သူမ မ်က္ႏွာငယ္ေလးႏွင့္ ေခါင္းညိတ္လိုက္မိသည္။ စိတ္လိုက္မာန္ပါ ျဖစ္တတ္ေသာ သူမရဲ႕ အက်င့္ဆိုးေတြကို ျပင္ႏိုင္ဖို႕

ေတာ္ေတာ္ၾကိဳးစားရပါဦးမည္။

“ေနာက္တခ်က္ကလဲ ခုနတုန္းက အခ်က္နဲ႕ ဆက္စပ္တယ္။ ရန္သူကို ေဒါသအရမ္းထြက္ေနခ်ိန္မွာ သြားတိုက္ခိုက္တာ။

လူတိုင္းဟာ ေဒါသထြက္ေနခ်ိန္ဆို အမွားေတြ လုပ္မိတတ္တယ္။ ေဒါသစိတ္နဲ႕ ရမ္း မိတတ္တယ္။ ရန္သူရဲ႕ ဟာကြက္ေတြကို

မျမင္ဘူး။ ဘာအလုပ္ပဲ လုပ္လုပ္ ေသြးေအးေအးနဲ႕ အစီအစဥ္တက် လုပ္တတ္သူကသာ ယမ္းပံုမီးက် စိတ္မထိန္းႏိုင္

ေပါက္ကြဲတတ္သူေတြကို အႏိုင္ယူႏိုင္တယ္။ ေဒါသနဲ႕ အလုပ္တခုကို လုပ္တိုင္း ကိုယ္ရွံဳးေတာ့မယ္ဆိုတာ

မွတ္ထားလိုက္ေတာ့။ ေနာက္ဆံုးတခုကေတာ့ အလုပေ

္ တြကို အစီအစဥ္တက် မလုပ္တာနဲ႕ အလ်င္စလို လုပ္တတ္တာေတြပဲ။

ဒါေတြဟာ ေတာ္လွန္ေရး သမားေတြရဲ႕ ေအာင္ပြဲကို အဆံုးအျဖတ္ေပးႏိုင္မယ့္ အခ်က္ေတြပဲ။ ေတာ္လွန္ေရး

တခုေအာင္ျမင္မလား၊ မေအာင္ျမင္ဘူးလား သိခ်င္ရင္ လူေတြကို ၾကည့္လိုက္။ ဒီအခ်က္ေတြကို ေရွာင္ႏိုင္တဲ့လူ မ်ားေနရင္

ေအာင္ျမင္လိမ့္မယ္။ ဒီလိုမဟုတ္ပဲ ရန္သူကို အထင္ေသးျပီး ကိုယ့္ကိုယ္ကို သိပ္ဟုတ္ျပီလို႕ ထင္ေနၾကရင္၊

လွ်ိဳ႕၀ွက္ထားအပ္တဲ့ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြကို ထုတ္ေဖာ္ၾကြား၀ါေနၾကရင္၊ အေျခအေနနဲ႕ အခ်ိန္အခါကို မဆန္းစစ္ပဲ

ဟန္ခ်က္မညီတဲ့ တြန္းအားေတြ ျဖာထြက္ေနရင္၊ ကိုယ္လုပ္ႏိုင္တာထက္ ေက်ာ္လြန္ေနတဲ့ စီမံခ်က္ေတြကို အေကာင္အထည္

ေဖာ္ေနၾကရင္၊ ေဒါသစိတ္ေတြနဲ႕ စိတ္လိုက္မာန္ပါ အလုပ္လုပ္ေနၾကရင္ အဲဒီေတာ္လွန္ေရးဟာ အရွိန္နဲ႕ ေျမာင္းထဲ

ထိုးဆင္းေနျပီဆိုတာ ယူဆလို႕ရတယ္။ အဲဒီလကၡဏာေတြ ေပၚေနရင္ ေခါင္းေဆာင္ေတြ တိုင္ပင္ညွိႏွိဳင္းျပီး ျပင္သင့္တာျပင္ဖို႕

လိုသလို ေတာ္လွန္ေရးသမားတိုင္းကလဲ ကိုယ့္အသိစိတ္နဲ႕ကိုယ္ ျပန္ျပီး ထိန္းညွိႏိုင္ဖို႕ လိုအပ္တယ္။ ဒီအခ်က္ေတြကို

ညီမေလး ေသခ်ာမွတ္ထားပါ။ ေရွာင္သင့္တာေတြ ေရွာင္ႏိုင္ဖို႕ကို အထူးၾကိဳးစားရမယ္ေနာ္ ညီမေလး”

“ဟုတ္ကဲ့အစ္ကို။ စိတ္ခ်ပါ။ အစ္ကို႕ တပည့္မေလးပဲ ဥစၥာ။ ဆရာ့မ်က္ႏွာက္ုိ ဘယ္ေတာ့မွ အိုးမဲ မသုတ္ဘူး”

“အစ္ကိုက သိထားအပ္တာေတြ ေျပာတာပါ။ ဆရာလုပ္တာ မဟုတ္ပါဘူးဗ်ာ”

“ဆရာလုပ္လုပ္၊ မလုပ္လုပ္။ ဒီကိစၥေရးရာေတြမွာေတာ့ အစ္ကိုက ညီမေလးရဲ႕ ဆရာရင္းပါ။ အစ္ကိုဖတ္ခိုင္း

ထားတာေတြကိုလဲ ညီမေလး ညတိုင္း ဖတ္ျဖစ္တယ္ သိလား။ ေက်ာင္းစာသာ မဖတ္ခ်င္ေနမယ္။ တျခားစာေတြေတာ့

ေန႕တိုင္းဖတ္ျပီးမွကို အိပ္တာ”

“အဲလိုေတာ့ မလုပ္ပါနဲ႕ ညီမေလးရယ္။ စာေမးပြဲ မေအာင္ပဲ ေနပါဦးမယ္။ ညီမေလးကို အစ္ကိုက ဘြဲ႕ရပညာတတ္ေလး

ျဖစ္ေစခ်င္တယ္။ ဘြဲ႕ယူတယ္ဆိုတာက ေအာင္လက္မွတ္ကို ယူတာကို ေျပာတာမဟုတ္ဘူးေနာ္။ ပညာကို ယူတာ။

ပညာဆိုတာက ကိုယ့္ဟာကိုယ္လဲ ယူလို႕ ရတာမွန္ေပမယ့္ က်ြမ္းက်င္တဲ့ ဆရာေတြက စနစ္တက် သင္ေပးလိုက္ေတာ့

နည္းလမ္းတက် တတ္ေျမာက္လြယ္တာေပါ့။ ဆရာမျပရင္ ငါးပိဖုတ္ေတာင္ နည္းလမ္းက်ဘူးတဲ့ ညီမေလးရဲ႕”

“ဟုတ္ကဲ့ပါ ဆရာၾကီးရယ္။ ဆရာ့စကားကို ေျမ၀ယ္မက် နားေထာင္ပါ့မယ္။ ဒါေပမယ့္ ငါးပိဖုတ္တာေတာ့ သင္ခ်င္ဘူးေနာ္။

အစ္ကို ဖုတ္ေက်ြးတဲ့ ပဲပုတ္မီးကင္ေလးနဲ႕ ထမင္းေၾကာ္ေလးေတာ့ စားခ်င္တယ္။ ဗိုက္ဆာျပီအစ္ကိုရဲ႕”

သူမက စပ္ျဖီးျဖီးေလးနဲ႕ ေျပာေတာ့ အစ္ကိုက သူမေခါင္းကို လွမ္းထုေလသည္။

“ေတာ္ေတာ္အားကိုးရတဲ့ တပည့္ေနာ္။ ထံနီးလုပ္ေက်ြးတဲ့။ တပည့္က်င့္၀တ္နဲ႕မ်ား ညီပါ့။ ဆရာကေတာင္ ထမင္းျပန္ေၾကာ္

ေက်ြးရဦးမယ္”

“ဟဲဟဲ။ ေဘးကေန ကူလုပ္ေပးမယ္ေနာ္။ စကားလဲ ကူေျပာေပးမယ္”

“အင္းပါဗ်ာ။ ခင္ဗ်ားေလး အသံေလး ၾကားေနရရင္ပဲ ေတာ္ပါျပီ။ ဒီညေန ထမင္း၀ိုင္းေလးကေတာ့ ျမိဳ႕ျပသူပုန္ သင္တန္းဆင္းပြဲ

ထမင္း၀ိုင္းေလးေပါ့။ ဟုတ္လား”

“ျမိဳ႕ျပသူပုန္ သင္တန္းဆင္းပြဲ ထမင္း၀ိုင္း”

စကားလံုးေလးက ရင္ထဲသို႕ တိုး၀င္သြားသည္။ ဒီတညေန ထမင္း၀ိုငး္ ေလးကို သူမဘယ္လိုေမ့လို႕ ရႏိုင္ပါမည္တဲ့လဲ။

ခင္မမမ်ိဳး (၃၁၊ ၁၊ ၂၀၁၀)

ပိုစတာ- ထိုက္မင္း
 သူတပါး ကြနပ
္ ်ဴတာအား အသံးု ျပဳမည္ဆပ
ို ါက လံျု ခံဳေရးအတြက္ ေဆာင္ရန္၊ ေရွာင္ရန္

ျပည္တြင္းျပည္ပ ခ်ိတ္ဆက္လွဳပ္ရွားမွဳမ်ားတြင္ ကြန္ပ်ဴတာနည္းပညာရပ္မ်ားကို အသံုးျပဳရသည္ျဖစ္ရာ လံုျခံဳေရးအတြက္

ေဆာင္ရန္၊ ေရွာင္ရန္မ်ားကို သတိျပဳရန္ လိုအပ္ပါသည္။ အထူးသျဖင့္ အာဏာရွင္ႏင

ို ္ငံမ်ားတြင္ Keylogger မ်ားကို အမ်ားသံုး

အင္တာနက္ကဖီး ကြန္ပ်ဴတာမ်ားတြင္ တည့္သြင္းအသံုးျပဳ၍ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား ခိုးယူျခင္းႏွင့္ သံုးစြဲသူ

ေျခရာခံလိုက္ျခင္းမ်ား ရွိတတ္ပါသျဖင့္ ပိုမို ဂရုျပဳရန္ လိုအပ္ပါသည္။

keylogger ဆိုသည္မွာ window စတက္ စဥ္ကတည္းက စအလုပ္လုပ္ေနပါသည္။ ပိတ္လိုက္လွ်င္ လည္း ေနာက္ကြယ္မွာ

အလုပ္ လုပ္ေနဆဲျဖစ္ပါသည္။ tray icon လည္း ေပၚေနျခင္းမရွိ၍ ၄င္းအလုပ္လုပ္ေနမွန္း မသိနိုင္ေတာ့ပါ .. ။ ၄င္းမွမိမိ

keyboard တြင္ ေရးလိုက္သမွ်၊ mouse နဲ႔ႏွိပ္လိုက္သမွ်မ်ား အားလံုးအား အခ်ိန္နဲ႔တကြ မွတ္ထားေပးေနပါသည္။ ထိုအခါ

မိမိတို႔၏ကိုယ္ေရးကိုယ္တာနွင့္သက္ဆိုင္သမ်ွအားလံုးအား ၄င္းေဆာ့ဖ္၀ဲမွ မွွတ္တမ္းတင္ထားျပီးျဖစ္ေန၍ လံုျခံဳမွု

လံုး၀မရွိနိုင္ေတာ့ပါ။ .. ။ (All in 1 key-logger သာဆိုပါလ်ွင္ ဓါတ္ပံုမ်ား၊ အသံမ်ားနွင့္ ဗီဒီယိုမ်ား အစရွိသျဖင့္

အစစအရာရာအား အတိအက်ပင္ ၄င္းကမွတ္သားထားေပးနိုင္တဲ့ေဆာ့ဖ္၀ဲျဖစ္ပါသည္။)

ထိုကဲ့သို႕ေသာေဆာ့ဖ္၀ဲမ်ဳိးအား ကြန္ပ်ဴတာတြင္သြင္းထားျပီး လာေရာက္သံုးစြဲသည့္သူ၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားအား

အတိအက် ေထာက္လွမ္းထားနိုင္၍ မိမိတို႔အေနျဖင့္ ဆိုင္ဘာကဖီးသို႔မဟုတ္ တစ္ပါးသူ၏ ကြန္ပ်ဴတာအား

သံုးစြဲေတာ့မည္ဆိုပါက မိမိသံုးစြဲမည့္ ကြန္ပ်ဴတာထဲတြင္ ၄င္းေဆာ့ဖ္၀ဲအားရိမ

ွ ရိွ အရင္ဆံုးစစ္ေဆးၾကည္႔ဖို႔ အတြက္

အေလ့အက်င့္လုပ္ထားပါက လံုျခံဳေရးအတြက္ အနည္းငယ္ ပို၍ စိတ္ခ်ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။

မိမိတို႔၏ကိုယ္ေရးကိုယ္တာ အခ်က္အလက္မ်ားအား သူတစ္ပါးဆီ ပါမသြားနိုင္ေအာင္ လုပ္ရမည့္ နည္းလမ္းမွာ

ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္ပါသည္။ .. ။

ပထမဦးစြာ Ctrl+Shift+Esc(or)Ctrl+Alt+Del နဲ႔ Task manager ကို ေခၚလိုက္ပါ ..။

Task manager ၀င္းဒိုးတက္လာပါက Process ဆိုေသာ tab ကို ႏွိပ္ၿပီး msdts.exe ဆိုတာကို လိုက္ရွာၾကည္႔ ပါ ။

ရိွေနခဲ့လ်ွင္ထိုကြန္ပ်ဴတာတြင္ keylogger အသံုးျပဳထားျပီျဖစ္ပါသည္။

ထိုသို႔ေတြ႔ရွိျပီဆိုလ်ွင္ ၄င္းဖိင
ု ္လ္အား End process ေပးလိုက္ရန္ လိုအပ္ပါသည္ ။

ထိုသို႔ end process လုပ္လိုက္ျခင္းအားျဖင့္ ၄င္းလုပ္ေဆာင္ေနသည့္ လုပ္ငန္းေတြအားလံုး ရပ္ဆိုင္းသြားျပီး

မိမိလုပ္ကိုင္ေနသည္မ်ားကိုလဲ မွတ္ထားေတာ့မည္ မဟုတ္ေတာ့ပါ။

Task Manager ကို အထက္ပါအတိုင္း ကီးသံုးခုနွိပ္တာအျပင္ window logo+R နွိတ္ျပီးတက္လာေသာ Run box မွာ

taskmgr လို႔ေရးျပီးေခၚယူလဲရပါ္သည္။ အေကာင္းဆံုးနည္းလမ္းမွာ task manager မွာရွိေနေသာ process tab

ထဲမွာရွိေနေသာ အေကာင့္ေတြထဲကကိုယ္သံုးမယ့္ gtalk ေလာက္ပဲအိုေကထားျပီးက်န္တာေတြကို disable သို႔မဟုတ္ end

process ေပးလိုက္ျခင္းသာျဖစ္ပါသည္။

အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ သာမန္ကြန္ပ်ဴတာ အသံုးျပဳသူေတြ အေနျဖင့္ ဘယ္လိုဖိုင္လ္ အမ်ဳိးအစားက အခ်က္အလက္ေတြကို

သိမ္းဆည္း မွတ္တမ္းယူမွဳ လုပ္တတ္သလဲ ဆိုျခင္းကို မသိနိုင္၍ ျဖစ္သည္။ သို႕ျဖစ္ရာ အႏၱရာယ္ကင္း ေဘးရွင္းေစရန္ ၄င္း

process tab ထဲတြင္ရွိသမ်ွ ဖိုင္လ္မ်ားအားလံုးအား end process လုပ္ျပီး မိမိအသံုးျပဳမည့္ဖိုင္လ္ကိုပဲ manually

ေခၚသံုးတာအေကာင္းဆံုးျဖစ္ပါသည္။

အကယ္၍ task manager ကိုေခၚလို႔မရခဲ့ပဲ admin အခႊင့္အေရးရွိမွရမည္ဆိုလ်ွင္ေတာ့ ထိုသို႔ေသာအင္တာနက္ ကဖီးမ်ဳိးကို

ေရွာင္ဖို႔သင့္ပါသည္။

စိတ္ခ်ရသည့္ နည္းပညာပိင
ု ္းအားနည္းေသာ အင္တာနက္ဆိုင္ကိုသာ သြားေရာက္အသံုးျပဳေစခ်င္ပါသည္။

အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ နည္းပညာအရ အဆင့္အတန္း ၄င္းဆိုင္တြင္ အသင့္အတင့္ျမင့္ေနျပီျဖစ္၍ ေတာ္ရံုမဟုတ္

ေတာ့ဘူးဟူ၍ယူဆလို႔ရနိုင္ေနပါသည္။

၄င္းအျပင္ keyloggerေတြထဲမွာပင္လ်ွင္ အြန္လိုင္းဝဘ္ေပ့ဂ်္မွာ တင္လို႕ရသည့္ keylogger နွင့္ hardware

keylogger ဆိုၿပီးရွိေနပါ္ေသးသည္။ ၄င္းတို႔့အားသံုးစြဲထားသည့္ကြန္ပ်ဳတာမွဆိုလွ်င္ taskmanager ေခၚျပီး end process

ေပးလိုက္လ်ွင္ေတာင္ မရနိုငေ
္ တာ့ပါ။

သို႕ျဖစ္ရာ စိတ္ခ်ရမည့္ဆိုင္မ်ားကို ေရြးခ်ယ္သံုးစြဲျခင္း၊ နည္းပညာႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ေဆာင္ရန္၊ ေရွာင္ရန္မ်ားကို ဂရုျပဳျခင္း၊

အေရးၾကီးေသာ သတင္းအခ်က္အလက္ မ်ား ဖလွယ္ရာတြင္ ၀ွက္စာသ႑ာန္ အသံုးျပဳျခင္း၊ စာလံုးမ်ားအား

ဓာတ္ပံုဖိုင္ထဲတြင္ ျမွဳပ္ႏွံေပးပို႕ျခင္းတို႕ျဖင့္ လံုျခံဳေရး သတိရွိၾကပါရန္ ေလးစားစြာ တိုက္တြန္းႏွိဳးေဆာ္အပ္ပါသည္။

ေတဇာေတ
 ေတာ္လန
ွ ေ
္ ရးဆန္းစစ္ခ်က္ႏင
ွ ့္ BARD O’NEILL’S FRAMEWORK

(၂၀) ရာစုကာလတေလွ်ာက္ဟာ စစ္ပြဲေတြနဲ႕ ျပည့္လႊမ္းေနတဲ့ ရာစုႏွစ္ၾကီး တခုပါ။ ကမၻာစစ္ၾကီးေတြ၊ စစ္ေအးတိုက္ပြဲေတြ၊

နယူးကလီးယား ထုတ္လုပ္အားျပိဳင္မွဳေတြက ႏိုင္ငံတကာ အဆင့္မွာ ျဖစ္ပြားေနခဲ့သလို၊ ကိုလိုနီနယ္ခ်ဲ့စနစ္ကို ဆန္႕က်င္တဲ့

ေတာ္လွန္ေရးေတြ၊ အာဏာရွင္စနစ္ အသြင္အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ဆန္႕က်င္တဲ့ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးေတြ၊ ဒီမိုကေရစီ

အသြင္ကူးေျပာင္းမွဳ လွိဳင္းလံုးၾကီးေတြကေန ေပၚထြက္လာခဲ့တဲ့ လူထုေတာ္လွန္ေရးေတြကလဲ ႏိုင္ငံေပါင္းမ်ားစြာမွာ

ျဖစ္ပြားေနခဲ့ပါတယ္။ ဒီစစ္ပြဲၾကီးေတြထဲမွာ လူေပါင္းမ်ားစြာရဲ႕ ေသြးေတြ ေျမမွာက်ခဲ့ရပါတယ္။ လူသားေတြရဲ႕

အသက္ေတြဟာလဲ ပန္းပြင့္ေတြပမာ တျဖဳတ္ျဖဳတ္နဲ႕ ေၾကြက်ခဲ့ရပါတယ္။ စစ္ပြဲေတြေၾကာင့္ ေျမမွာက်ခဲ့တဲ့ ေသြးစက္ေတြသာ

ေပါင္းစုသြားျပီး သမုဒရ
ၵ ာထဲကို စီး၀င္သြားခဲ့မယ္ဆိုရင္ ကမၻာ့အၾကီးဆံုး သမုဒၵရာၾကီးေတြျဖစ္တဲ့ ပစိဖိတ္၊ အတၱလႏိၱတ္နဲ႕

အိႏၵိယသမုဒၵရာၾကီးေတြထဲက ပင္လယ္ေရေတြဟာ ရဲရဲမ်ား နီေနလိမ့္ေလမလားလို႕ ဆိုရမလိုပါပဲ။

ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ကမၻာစစ္ၾကီးေတြနဲ႕ အင္အားၾကီးႏိုင္ငံၾကီးေတြရဲ႕ အားျပိဳင္မွဳေတြကေတာ့ ယေန႕ေခတ္ အေျခအေနနဲ႕

အခ်ိန္ကာလတခုမွာ ေခတၱငုပ္လွ်ိဳးေနပါျပီ။ ျငိမ္းခ်မ္းေရးေလ့လာသူေတြက ကမၻာစစ္ၾကီးေတြနဲ႕ စစ္ေအးတိုက္ပြဲလို

အားျပိဳင္မွဳၾကီးေတြ ထပ္ျပီး မေပၚေပါက္လာေအာင္ ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္မယ့္ နည္းလမ္းေတြကို ေလ့လာေဖာ္ထုတ္ေနၾကပါတယ္။

တျပိဳင္နက္တည္းမွာပဲ စစ္ေရးေလ့လာသူေတြကေတာ့ ထြက္ေပၚေနတဲ့ ေျခလွမ္းေတြနဲ႕ စစ္ေရး၊ ႏိင

ု ္ငံေရး၊ စီးပြားေရး

အားျပိဳင္မွဳေတြကို အကဲခတ္ေစာင့္ၾကည့္ေနၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျငိမး္ ခ်မ္းေရးေလ့လာသူေတြ၊ စစ္ေရးေလ့လာသူေတြ၊

ပ႗ိပကၡေရးရာ က်ြမ္းက်င္သူ ဆိုသူေတြကို ပကတိ အေျခအေနမွာ စိနေ

္ ခၚေနမွဳေတြက ကမၻာစစ္နဲ႕ စစ္ေအးတိုက္ပြဲေတြ

မဟုတ္ပါဘူး။ ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မွုေတြ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတြ၊ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွဳမရွိပဲ Failed state ျဖစ္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတြ၊

ႏိုင္ငံေရး တည္ျငိမ္မွဳ မရွိတဲ့ အာဏာရွင္ ႏိုင္ငံေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီႏိုင္ငေ
ံ တြမွာ အင္အားၾကီးႏိုင္ငံေတြက ပါ၀ါဂိမ္းေတြ ၀င္ကစားၾကပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးမတည္ျငိမ္မွဳ အေျခအေနေၾကာင့္

မူးယစ္ေဆး၀ါး ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္မွဳ၊ လူကုန္ကူးမွဳေတြစတဲ့ ႏိုင္ငံျဖတ္ေက်ာ္ ရာဇ၀တ္မွုေတြကလဲ ၾကီးစိုးေနၾကပါတယ္။

ရာဇ၀တ္ ဂိုဏ္းေတြကလဲ အသြင္အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႕ ေပၚထြက္ေနပါတယ္။ အဖိႏွိပခ

္ ံ ျပည္သူေတြရဲ႕ ဘ၀ အေျခအေနေတြကလဲ

တေန႕တျခား ဆိုးရြားလာေနၾကတယ္။ ႏိုင္ငံကို စြန္႕ခြာထြက္ရသူေတြ၊ ႏိုင္ငံကေန ထြက္ေျပးရသူေတြ ပိုျပီး မ်ားလာပါတယ္။

အဖိႏွိပ္ခံ ျပည္သူေတြထဲကေန ဖိႏွိပ္သူေတြကို ေတာ္လွန္ဖို႕ ေပါက္ဖြားလာတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးေတြကလဲ ပန္းတိုင္နဲ႕ မနီးပဲ

ၾကန္႕ၾကာမွဳေတြ ရွိေနၾကတယ္။ ဒီမိုကေရစီ ကနဦးအသြင္ကူးမွဳ စျပီးမွ ဒီမိုကေရစီ စနစ္ အျမစ္တြယ္ ရွင္သန္ခိုငမ

္ ာမွဳ

အဆင့္ကို မကူးေျပာင္းႏိုင္ပဲ ေရွ႕မတိုး၊ ေနာက္မဆုတ္ ျဖစ္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတြကလဲ ရွိေနတယ္။ ေနာက္ျပန္ဆြဲသြားျပီး

အာဏာရွင္စနစ္ ျပန္ျဖစ္သြားတဲ့ ႏိုင္ငံေတြကလဲ ရွိျပန္တယ္။ လူသားေတြရဲ႕ ရွင္သန္ရပ္တည္ရမွဳအပိုင္းမွာ မတူညီ

ကြဲျပားမွဳေတြကလဲ တစတစ ပိုၾကီးထြားလာေနတယ္။

ၾကန္႕ၾကာေနေသာ ေတာ္လန
ွ ေ
္ ရးမ်ား

အေျခအေန၊ အမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ေတာ္လွန္ေရးၾကန္႕ၾကာေနတဲ့ ႏိင

ု ္ငံေတြမွာဆိုရင္ ေတာ္လွန္ေရး သမားေတြနဲ႕

ျပည္သူလူထုဟာ အာဏာရွင္စနစ္ဆိုးရဲ႕ ဖိႏွိပမ

္ ွဳဒဏ္ေတြကို စကၠန္႕နဲ႕အမွ် ခံစားေနၾကရတယ္။ နံနက္မိုးလင္းတာနဲ႕

စျပီးၾကံဳေတြ႕ရတဲ့ ေရ၊ မီး ျပႆနာေတြ၊ ကူးသန္းသြားလာေရး ျပႆနာေတြ၊ ပညာေရး အခက္အခဲေတြ၊ က်န္းမာေရး

အခက္အခဲ၊ ေပါင္ႏွံေရာင္းခ်ေငြတိုးေပးရတဲ့ အခက္အခဲေတြ၊ စာရိတၱပ်က္စီးမွဳေတြ၊ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမွဳေတြ၊

ေလာင္းကစား၀ိုင္းေတြ၊ စတာေတြဟာ ဘ၀အက်ိဳးေပးေတြေၾကာင့္ မဟုတ္ပဲ အာဏာရွင္စနစ္ဆိုးရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲ

ဆိုးက်ိဳးေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနာက္ဆက္တြဲ ဆိုးက်ိဳးေတြကို လူထုၾကီး တရပ္လံုး ခါးစည္းခံေနၾကရသလို

ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြမွာလဲ အက်ဥ္းေထာင္ေတြထဲမွာ ငရဲျပည္တမွ် ညွဥ္းပမ္းႏွိပ္စက္ မွဳေတြကို ခံစားေနၾကရျပန္ပါတယ္။

ေတာ္လွန္ေရးေတြမွာ အခ်ိန္တိုအတြင္း ေအာင္ျမင္သြားတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးေတြ ရွိသလို၊ ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာမွ

ေအာင္ျမင္သြားတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးေတြ ရွိပါတယ္။ ေအာင္ျမင္ဖို႕ဆိုတာမွာ အေျခအေန၊ အခ်ိနအ

္ ခါ၊ ႏိုင္ငံေရး အခင္းအက်င္း၊

မဟာဗ်ဴဟာ အားသာခ်က္၊ အဂါၤရပ္ျပည္စ

့ ံုမွဳ၊ ေခါင္းေဆာင္မွဳအရည္အခ်င္း စတာေတြေပၚမွာ မူတည္တာ ျဖစ္တာေၾကာင့္

မေအာင္ျမင္ေသးခင္မွာ ေခါင္းေဆာင္မွဳ တခုတည္းကိုပဲ လက္ညွိဳးထိုး အျပစ္ပံုခ်လို႕ မရပါဘူး။ မဟာဗ်ဴဟာ တခုတည္းကိုပဲ

ပံုခ်ျပီး အျပစ္ဆိုလို႕ မရပါဘူး။ ကမၻာ့ႏင

ို ္ငံေရး အခင္းအက်င္းတခုတည္းကိုပဲ လက္ကိုင္ထားျပီး တည္မွီ ဆံုးျဖတ္ေနလို႕လဲ

မျဖစ္ျပန္ပါဘူး။ ဘက္ေပါင္းစံု အားနည္းခ်က္ေတြ ရွိေနႏိုင္လို႕ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

အားနည္းခ်က္ေတြ ရွိတာဟာ အျပစ္ဆိုဖြယ္ရာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ရွိတဲ့ အားနည္းခ်က္ေတြကို ေဖာ္ထုတ္ဆန္းစစ္မွဳ

မရွိတာနဲ႕ လိုအပ္တဲ့ ျပင္ဆင္ျဖည့္ဆည္းမွဳ မရွိဘူးဆိုရင္ေတာ့ ဒါဟာ အျပစ္ဆိုဖြယ္ရာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သခ်ၤာပုစာၦေတြကို မွားျပီး

တြက္ထားလို႕ စာေမးပြဲက်ထားတဲ့ ႏွစ္က်ေက်ာင္းသားတေယာက္ဟာ ဒီတြက္နည္းေတြကိုပဲ တခါျပန္တြက္ေနျပီး၊

အသစ္တက္လာတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြကိုလဲ ငါက ေက်ာင္းတႏွစ္ ပိုေနဖူး တာေၾကာင့္ ငါတြက္တာ မွန္တယ္ဆိုတဲ့ ပံုစံနဲ႕

တြက္နည္းအမွားေတြပဲ လမ္းညႊန္ေပးေနမယ္ဆိုရင္ ဒီေက်ာင္းသားရဲ႕ အနာဂတ္နဲ႕ သူေျပာတာ ယံုျပီး လိုက္တြက္မိတဲ့

ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ အနာဂတ္ဟာ မေတြး၀ံ့စရာ ျဖစ္ပါမယ္။ အမွန္တကယ္ ႏွစ္က်ေက်ာင္းသား လုပ္သင့္တာကေတာ့

အသစ္တက္လာတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြကို “ညီေလးတို႕၊ ညီမေလးတို႕ေရ။ အစ္ကိုေတာ့ ဒီပုစာၦေတြကို ဒီလိုမွားတြက္မိတယ္။

ဒါေၾကာင့္ စာေမးပြဲက်တာ။ အစ္ကို႕တို႕ စုျပီး တြက္နည္းအမွန္ကို အေျဖထုတ္ၾကည့္ရေအာင္။ ဆရာမကို

သြားေမးၾကည့္ရေအာင္” ဆိုတာပဲ ျဖစ္သင့္ပါတယ္။ ဟန္ကိုယ့္ဖို႕ ဆိုျပီး၊ ေတာေျပာေတာင္ေျပာနဲ႕ တြက္နည္းအမွားကိုပဲ

လက္ဆုပ္လက္ကိုင္ျပဳထားတာေတြဟာ အနာဂတ္မွာ ဘယ္သူ႕အတြက္မွ အက်ိဳး မရွိႏိုင္ပါဘူး။

စာသင္ခန္းေရွ႕က ဆရာခံုမွာ ထိုင္ေနတိုင္းလဲ ဆရာမျဖစ္ပါဘူး။ ေက်ာင္းသားေတြက ဆရာလို႕ သတ္မွတ္မွ ဆရာျဖစ္ပါတယ္။

ေခါင္းေဆာင္လို႕ ထိုင္ေအာ္တိုင္းလဲ ေခါင္းေဆာင္မျဖစ္ပါဘူး။ ေခါင္းေဆာင္လို႕ သတ္မွတ္သူရွိမွ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ပါတယ္။

ပြင့္လင္းမွဳနဲ႕ အေျခအေနကို အမွနအ
္ တိုင္း ျမင္တတ္ႏိုင္မွဳက ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္သူေတြအတြက္ အေရးၾကီးဆံုး

အရည္အခ်င္းေတြပါ။

ဒါေၾကာင့္ ေတာ္လွန္ေရးတခုမွာ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြဟာ ကိုယ္ဘာလဲ၊ ကိုယ္ဘယ္လဲ၊ ေတာ္လွန္ေရး အေျခအေနက

ဘယ္အဆင့္ကို ေရာက္ေနျပီလဲ ဆိုတာကို ဆန္းစစ္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ဆန္းစစ္ခ်က္ေတြကေန ထြက္ေပၚလာတဲ့

လိုအပ္ခ်က္ေတြကို ျဖည့္ဆည္းဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ေဘးက ထိုင္ၾကည့္ေနသူေတြကလဲ ေဘးထိုင္ဘုေျပာလုပ္ေနတာထက္

ဘယ္လိုအပ္ခ်က္မွာ ကိုယ္က ပါ၀င္ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္မလဲဆိုတာ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ျပန္ဆန္းစစ္ဖို႕ လိုပါမယ္။

အဖိႏွိပ္ခံျပည္သူေတြက ဖိႏွိပ္သူေတြကို ေတာ္လွန္တဲ့ ေတာ္လွန္ေရးဆိုတာ ေလွေလွာ္ျပိဳင္ပြဲ က်င္းပေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။

ႏွစ္ဘက္အသင္း ေဘာလံုးကန္ေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ေလယာဥ္ၾကီးတစင္း ျပန္ေပးဆြဲခံထားရတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးပါ။

ျပန္ေပးသမားေတြကို ျပန္တိုက္ခိုက္ဖို႕ ၾကိဳးပမ္းေနသူေတြကို ေ၀ဖန္ရင္း ကိုယ္ငုတ္တုတ္ထိုင္ေနတာကပဲ သူတို႕ေၾကာင့္လိုလို

ေျပာလိုက္၊ ျပန္ေပးသမားေတြကို ေၾကာက္ျပီး ျပံဳးျပလိုက္၊ ကိုယ္နဲ႕ မဆိုင္ဘူးဆိုျပီး သီခ်င္းေလး နားေထာင္လိုက္ လုပ္ေနလို႕

မရပါဘူး။ ျပန္ေပးသမားေတြကို ျပန္ခုခံေနသူေတြမွာ အားနည္းခ်က္ေတြ ရွိမွာလဲ အမွန္ပါပဲ။ ဘယ္လိုျဖည့္ ဆည္းေပးမလဲ

စဥ္းစားၾကည့္ဖို႕ လိုပါတယ္။ ျပန္ခုခံေနသူေတြကလဲ ပံုစံတမ်ိဳးနဲ႕ မရရင္ အားနည္းခ်က္ေတြကို ျပန္ဆန္းစစ္ဖို႕ လိုပါမယ္။

သူမ်ားေတြ ေ၀ဖန္ေထာက္ျပတဲ့အခါ ျပန္ဆန္းစစ္ျပီး မဟုတ္ရင္ လ်စ္လ်ဴရွဳ၊ ဟုတ္ေနရင္ေတာ့ ျပင္သင့္ပါတယ္။ ဒါမွလဲ

တိုးတက္မွာပါ။ မ်က္စိစံုမွိတ္၊ နားပိတ္ျပီး ခုန္ဆြခုန္ဆြ လုပ္ေနလို႕ မရပါ။

ေလယာဥ္ျပန္ေပးဆြဲခံထားရတဲ့အခါ ခုခံမယ္ဆိုရင္ ေလယာဥ္ေနာက္ပိုင္းမွာ ခုခံေနသူေတြ ရွိဖို႕သလို ေလယာဥ္မွဴးခန္းထဲကို

ဘယ္လိုရေအာင္ ၀င္ျပီး ေလယာဥ္ေမာင္းတံကို ကိုယ့္လက္ထဲ ေရာက္ေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ။ ေျမျပင္နဲ႕ ဆက္သြယ္မွဳကို

ဘယ္လိုျပန္ရေအာင္ယူျပီး ေလယာဥ္ၾကီးကို အထိအခိုက္ အနည္းဆံုးနဲ႕ ေျမေပၚဆင္းႏိုင္ေအာင္ လုပ္မလဲ ဆိုတာေတြ

ၾကိဳတင္တြက္ခ်က္ဖို႕ လိုပါတယ္။ ခုခံေရးပဲ ဦးစားေပးလုပ္တဲ့အခါ ထိန္းခ်ဳပ္ေရးက ကိုယ့္လက္ထဲမွာ မရွိတာေၾကာင့္

ေနာက္ဆံုး ေလယာဥ္ၾကီး ပ်က္က်သြားတာမ်ိဳးလဲ ရွိတတ္ပါတယ္။ ခုခံျပီး အရာမထင္တာေတြလဲ ရွိတတ္ပါတယ္။ ဘက္မွ်ဖို႕

လိုပါတယ္။ ျပန္ေပးသမားေတြကို ၀ိုင္းဖမ္းျပီး တရားစြဲတာေတြ ဘာေတြက ၾကိဳေတြးထားဖို႕ လိုေပမယ့္ ေနာက္မွလုပ္ရမယ့္

ကိစၥေတြပါ။ ျပန္ေပးဆြဲခံထားရတဲ့ ေလယာဥ္ေပၚကေနထိုင္ျပီး ဖုန္းေလးတဂြမ္ဂြမ္နဲ႕ ျပန္ေပးသမားေတြကို တရားစြဲေပးေနာ္လို႕

ထိုင္ေအာ္ေနလဲ ေျပာရံုပဲ အဖတ္တင္မွာပါပဲ။ ကူပါ၊ ကယ္ပါဦး ေျပာေနျပန္ရင္လဲ တိုက္ေလယာဥ္ေတြ ေဘးက ၀န္းရံျပီး

တက္လာေပးတာပဲ လုပ္လို႕ ရမွာပါ။ ေဘးကေန တက္လာတဲ့အခါမွာလဲ ဆက္သြယ္ေရးကိရိယာကေနတဆင့္

ျပန္ေပးသမားေတြနဲ႕ ညွိႏွိဳင္းမွဳေတြ၊ ဖိအားေပးမွဳေတြပဲ လုပ္ႏိုင္မာွ ပါ။ ျပန္ေပးသမားေတြခ်ည္းကိုပဲ သီးသန္႕ပစ္ခ်လို႕

ရသည္ကလဲ မဟုတ္၊ ျပန္ေပးဆြဲခံထားရတဲ့ ေလယာဥ္ၾကီးထဲ ၀င္လာလို႕ကလဲ ရတာ မဟုတ္တာေၾကာင့္ “ျပန္ေပးဆြဲ

ခံထားရတဲ့ လူေတြကို သနားပါေၾကာင္း၊ ကိုယ္ခ်င္းစာပါေၾကာင္း” ပဲ ျပင္ပကေန ေျပာႏိုင္မွာပါ။ ဒါကို ျပန္ေပးဆြဲခံ

ထားရသူေတြထဲက ဖုန္းရွိတဲ့ လူေတြက “အဲဒီျပန္ေပးေတြေလ၊ ခုပဲ လူတေယာက္ကို ရိုက္ပစ္လိုက္ျပန္ျပီ။ ခုပဲ

ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခရီးသည္ ေမ့လဲသြားျပီ။ ငါတုိ႕ေတြမွာ စားစရာလဲ မရွိဘူးသိလား” လို႕ ျပင္ပက လူကို ေျပာလိုက္၊ ျပင္ပလူက
“ဟုတ္လား။ ငါတို႕ ကိုယ္ခ်င္းစာ သနားပါတယ္လို႕ ေလယာဥ္ေပၚက လူေတြကို ေျပာလိုက္ပါ” လို႕ ျပန္ေျပာတဲ့အခါ

၀မ္းသာအားရ ျဖစ္သြားျပီး “ေဟ့။ ငါတို႕ေဘးမွာ ပါလာတဲ့ ဟိုေလယာဥ္က လူကေလ ငါတို႕ကို သနားတယ္လို႕

ေျပာခိုင္းလိုက္တယ္” ဆိုျပီး ျပန္ေအာ္ေျပာေပးလိုက္နဲ႕ လုပ္ေနၾကလို႕ မရပါ။

ဒီၾကားထဲ တျခားဘာလုပ္ရမလဲဆိုတာေတြ မစဥ္းစားေတာ့ပဲ ေလယာဥ္မွဴးအခန္းထဲမွာ ပိတ္ေလွာင္ခံထားရတဲ့ ပိုက္ေလာ့ကို

အျမန္လႊတ္ေပးပါလို႕ ျပန္ေပးသမားေတြကို ေျပာသူကေျပာ၊ ေလယာဥ္အျပင္က ၀န္းရံလိုက္လာေပးတဲ့

တိုက္ေလယာဥ္ေတြကို ေလယာဥ္မွဴးထုတ္လာေပးဖို႕ ေျပာေပးပါ ဆိုျပီး ဖုန္းတလံုးနဲ႕ ေအာ္ေနသူကေအာ္

ျဖစ္တတ္ျပန္ပါတယ္။ ဒီေလယာဥ္မွဴးရွိေနရင္ ျပန္ေပးဆြဲထားရမွာ အခက္အခဲရွိလို႕ ၾကိဳးတုပ္ပိတ္ေလွာင္ထားကာမွ

ေလွာင္ထားသူကို လႊတ္ေပးပါလို႕ ေအာ္ေနတာဟာ လက္ေတြ႕နဲ႕ အပ္စပ္မွဳ ရွိမရွိ သိဖို႕ လိုပါတယ္။

ဒီၾကားထဲ “မင္းတို႕လဲ ငါတို႕နဲ႕အတူတူ ေလယာဥ္ေမာင္းရမွာပါကြာ” ဆိုျပီး ျပန္ေပးသမားေတြက ေလယာဥ္ေမာင္းခန္းထဲ

၀င္လာဖို႕ ကမ္းလွမ္းတာနဲ႕ပဲ ဘယ္ေရာက္လို႕ ဘယ္ဆိုက္မယ္မွန္းမသိတဲ့ ေလယာဥ္ကို ျပန္ေပးသမားေတြနဲ႕ အတူေမာင္းဖို႕

ဖင္တၾကြၾကြ ျဖစ္ေနတတ္သူေတြကလဲ ရွိပါေသးတယ္။ ျပဳသင့္တဲ့ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြကေတာ့ လူတစုက ခုခံေရး

လုပ္ေနခ်ိန္မွာ လူတစုက ေလယာဥ္မွဴးခန္းကို ျပန္စီးနင္းျပီး ေလယာဥ္ေမာင္းတံကို ေလယာဥ္မွဴးလက္ထဲ ေရာက္ေအာင္

လုပ္ေပးဖို႕၊ လိုအပ္တဲ့ ျပင္ပဆက္သြယ္မွဳေတြနဲ႕ ေလယာဥ္ေျမျပင္ဆင္းႏိုင္ဖို႕ အကူအညီေတြ ရယူဖို႕ စတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

လက္ေတြ႕ျဖစ္ေနတဲ့ အေျခအေနမွန္ကို ပကတိအတိုင္း သိေနျပီး လုပ္သင့္တဲ့အလုပ္ေတြကို ဦးစားေပးစနစ္နဲ႕ လုပ္ဖို႕က

တိုက္ပြဲေအာင္ျမင္ေရးရဲ႕ ေသာ့ခ်က္ပါ။ ဒီလိုမဟုတ္ပဲ ဗ်ာမ်ားျပီး ဟိုဟာစပ္စပ္၊ ဒီဟာစပ္စပ္နဲ႕ လူအင္အား၊ ေငြအင္အားေတြကို

ျဖန္႕က်ဲသံုးေနရင္ ဘာမွာမွ မထိေရာက္ပဲ အခ်ိန္ေတြၾကာလာတဲ့အခါ ေလယာဥ္ဆီ ကုန္လို႕ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ျပန္ေပးသမားေတြရဲ႕

စိတ္ေဖာက္ျပန္မွဳ ပိုဆိုးသြားလို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္ ေလယာဥ္ၾကီးတခုလံုး ပ်က္က်သြားႏိုင္ပါတယ္။ ျပင္ပမွာ ပါလာတဲ့

တိုက္ေလယာဥ္မွဴးေတြကလဲ ေလယာဥ္ေပၚက လူေတြက သနားလြန္းလို႕ ၀င္ကယ္ဖို႕ လုပ္ေနသူေတြခ်ည္းပါလို႕ ဘယ္သူမွ

အာမမခံႏိုငပ
္ ါ။ ျပန္ေပးသမားေတြနဲ႕ ညွိႏွိဳင္းမွဳ တစံုတရာ ရသြားျပီး၊ ဘယ္လိုအေျခအေနမ်ိဳးေတြကို သေဘာတူရင္

ေလယာဥ္ေပၚက ခရီးသည္ေတြကို လုပ္ခ်င္တာ လုပ္လို႕ ရတယ္။ သတ္ပစ္ခ်င္သူ သတ္ပစ္လိုက္လို႕ ရတယ္၊ မသိခ်င္ေယာင္

ေဆာင္ေနၾကမယ္ လို႕ ဆိုသြားခဲ့ရင္ေရာ မခက္ပါဘူးလား။ ဒါေတြကို မတြက္ခ်က္ပဲ ေလယာဥ္ေပၚမွာ ျပန္ေပးဆြဲ

ခံထားရသူေတြထဲက ဖုန္းရွိသူေတြဟာ ဖုနး္ ေျပာရတာေလးေတြ၊ ႏွစ္သိမ့္ခံရတာေလးေတြ ခံုမင္ျပီး ဘာမွန္းမသိတဲ့ ျပင္ပက

မေရမရာ အေျခအေနေပၚမွာ ပံုအပ္ထားၾကတဲ့အခါ၊ ေလယာဥ္တြင္းမွာ တကယ္ရွိေနသူေတြရဲ႕ အင္အားကို

မစုစည္းႏိုင္ၾကေတာ့တဲ့ အခါ၊ မရႏိုင္တဲ့ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြကို ထိုင္ေအာ္တဲ့ အလုပ္ပဲ လုပ္ေနၾကတဲ့အခါ က်ရင္

ဒီေလယာဥ္ၾကီး ပ်က္က်ဖို႕ ရာခိုင္ႏွုနး္ ေတာ္ေတာ္မ်ားေနျပီလို႕ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ေတာ္လွန္ေရး ဆန္းစစ္ခ်က္နဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို ျပင္ဆင္ျဖည့္ဆည္းမွဳဆိုတာေတြက အလြန္အေရးၾကီးပါတယ္။

ကိုယ္တိုင္ပါ၀င္ေနတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးရဲ႕ အေျခအေနေတြကို ဆန္းစစ္မွဳျပဳတဲ့အခါမွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ တျခားေတာ္လွန္ေရးေတြကို

ေလ့လာဆန္းစစ္ခ်က္ ျပဳတာမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ စနစ္တက် ဆန္းစစ္ခ်က္ျပဳလုပ္ဖို႕ အတြက္ လိုအပ္တဲ့ Framework တခုကို

စစ္ေရးနဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးစစ္ပြဲေတြကို ေလ့လာသူ ပညာရွင္ Dr. Bard O’Neill က ေဖာ္ထုတ္ေပးခဲ့ပါတယ္။

တကမၻာလံုးက စစ္ဦးစီးတကၠသိုလ္ေတြနဲ႕ စစ္မဟာဗ်ဴဟာ ေလ့လာေရး သင္တန္းေတြတိုင္းမွာ BARD O’NEILL’S

FRAMEWORK ဆိုတာ မပါမျဖစ္တဲ့ သက္ရိုးညႊန္းတန္း သင္ခန္းစာ တခုပါ။ ေတာ္လွန္ေရးလုပ္ေနသူေတြ အတြက္

အေရးၾကီးတဲ့ သင္ခန္းစာတခုျဖစ္သလို၊ ေတာ္လွန္ေရးကို ႏွိမ္နင္းသူေတြအတြက္ကလဲ ဒါကို သံုးျပီး ေတာ္လွန္ေရး

အားနည္းခ်က္ကို ဆန္းစစ္ေလ့လာမွဳေတြ ျပဳလုပ္ၾကပါတယ္။ တဘက္နဲ႕ တဘက္ ဂိမ္းကစားတဲ့အခါ တဘက္ရန္သူကို

ေလွ်ာ႕တြက္ျပီး ကိုယ့္ကိုယ္ကို အထင္ၾကီးတာဟာ အဆိုးဆံုး အားနည္းခ်က္ပါပဲ။ သူ႕ဗ်ဴဟာအခင္းအက်င္း၊

ကိုယ့္ဗ်ဳဟာအခင္းအက်င္းကို သိေအာင္ အရင္လုပ္ျပီး ကိုယ့္ဘက္က ဟာကြက္ေတြကို သူက ဘယ္ဗ်ဴဟာသံုးျပီး

ဆန္းစစ္သြားႏိုင္တယ္၊ ဘယ္ဗ်ဴဟာသံုးျပိီး ေခ်မွဳန္းသြားႏိုင္တယ္ ဆိုတာ ၾကိဳတင္ခန္႕မွန္းႏိုင္ရင္ ကိုယ့္ဘက္က

ဟာကြက္ေတြကို ၾကိဳျဖည့္ထားႏိုင္ပါတယ္။

BARD O’NEILL’S FRAMEWORK

ဒီ Framework မွာ အေရးၾကီးဆံုး အခ်က္ကေတာ့ ေတာ္လွန္ေရးရဲ႕ သေဘာသဘာ၀ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးကို

နားလည္ဖို႕ ေတာ္လွန္ေရးရဲ႕ သေဘာသဘာ၀ကို နားလည္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးသေဘာသဘာ၀ကို နားလည္ဖို႕

ေတာ္လွန္ေရးရဲ႕ ပန္းတိုင္၊ အေျခခံရပ္တည္ခ်က္၊ သံုးသပ္စဥ္းစားခ်က္၊ ေတာ္လွန္ေရး ဗ်ဴဟာေတြကို တိတိက်က်

သတ္မွတ္ေဖာ္ထုတ္ျပီး၊ နားလည္သိရွိေနဖို႕ လိုပါတယ္။ အခုေဖာ္ျပမယ့္ Framework ဟာ ေလ့လာဆန္းစစ္သူေတြကို

ေတာ္လွန္ေရးရဲ႕ ပန္းတိုင္၊ လမ္းေၾကာင္း၊ ဗ်ဴဟာပိုင္းဆိုင္ရာေတြထဲက အားသားခ်က္၊ အားနည္းခ်က္ေတြကို

ေဖာ္ထုတ္ေထာက္ျပေပးရံုသာမက ေတာ္လွန္ေရးတခုရဲ႕ ေအာင္ျမင္မွဳ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ကိုပါ တြက္ခ်က္ေပးႏိုင္ပါတယ္။

ေတာ္လွန္ေရးဆိုတာ အုပ္ခ်ဳပ္သူနဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြကို ေတာ္လွန္တဲ့ အင္အားစုေတြအၾကားက Political Struggle တခုပါ။

ေတာ္လွန္တဲ့ အင္အားစုေတြဟာ အဖြဲ႕အစည္းပိုင္းဆိုင္ရာ က်ြမ္းက်င္မွဳ၊ ၀ါဒျဖန္႕ခ်ိေရးနဲ႕ လူထုလွဳပ္ရွားမွဳ စတဲ့ ႏိုငင

္ ံေရး

အရင္းအျမစ္ေတြနဲ႕ လက္နက္ကိုင္လွဳပ္ရွားမွဳေတြကို ေပါင္းစပ္အသံုးျပဳျပီး၊ အုပခ

္ ်ဳပ္သူေတြရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး မ်က္ႏွာစာေတြကို

ဖ်က္ဆီးတာ၊ ရပ္ဆိုင္းတာ၊ ေျပာင္းလဲတာေတြ ျပဳလုပ္ၾကပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ႏိုင္ငံေရးအရင္းအျမစ္နဲ႕

လက္နက္ကိုင္လွဳပ္ရွားမွဳ ေပါင္းစပ္အသံုးျပဳမွဳ လို႕ ဆိုထားပါတယ္။ လက္နက္ကိုင္လွဳပ္ရွားမွဳဆိုတာမွာ ေတာခိုျပီး

ပုန္ကန္လွဳပ္ရွားတာေတြအျပင္ ျမိဳ႕ျပပုန္ကန္မွဳေတြလဲ ပါ၀င္ပါတယ္။ ကမၻာတ၀ွမ္းက ေတာ္လွန္ေရးေတြမွာ

လက္နက္ကိုင္လွဳပ္ရွားမွဳ မပါပဲ ေအာင္ျမင္သြားတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးေတြလဲ ရွိတတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လွဳပ္ရွားမွဳေတြကို

လူထုတိုက္ပြဲပဲျဖစ္ရမယ္၊ လက္နက္ကိုင္လွဳပ္ရွားမွဳပဲ ျဖစ္ရမယ္ စသျဖင့္ ကန္႕သတ္လို႕ေတာ့ မရပါဘူး။ ေတာ္လွန္ေရး တခုမွာ

ပန္းတိုင္က တိက်ျပတ္သားရမယ္။ မဟာဗ်ဴဟာက စနစ္တက် ခ်မွတ္ရပါမယ္။ နည္းဗ်ဴဟာပိုငး္ က်ေတာ့ အသံုးျပဳလို႕ ရႏိုင္တဲ့

နည္းလမ္းမွန္သမွ်ကို အသံုးျပဳႏိုင္ရပါတယ္။ ဒီသေဘာတရားကို ေသြဖည္ျပီး ပန္းတိုင္က်ေတာ့ ဟိုလိုလို၊ ဒီလိုလိုနဲ႕ မသဲမကြဲ၊

မဟာဗ်ဴဟာက်ေတာ့ ေရွ႕တိုးမရ၊ ေနာက္ဆုတ္ခက္၊ နည္းဗ်ဴဟာက်ေတာ့ ဒါမွဒါ လုပ္လို႕ ေအာင္ပြဲနဲ႕ ေ၀းသြားခဲ့တဲ့

ေတာ္လွန္ေရးေတြ အမ်ားအျပားပါပဲ။ ဘာနဲ႕ တူလဲဆိုေတာ့ ဘယ္ပန္းတိုင္ကို ေရာက္ေအာင္သြားမယ္ဆိုတာလဲ မေရမရာ၊

ဘယ္လမ္းေၾကာင္းနဲ႕ သြားမယ္ဆိုတာကလဲ မတိမက်နဲ႕ ေလွေလွာ္ရင္ေတာ့ တက္ကို ဘယ္ဘက္မွာ မထားရဘူး။

ညာဘက္မွာပဲ ထားရမယ္လို႕ ကန္႕သတ္ေနတာနဲ႕ အတူတူပါပဲ။

ႏိုင္ငံေရးမ်က္ႏွာစာဆိုရာမွာ အုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့ အစိုးရရဲ႕ ယႏၱရားကို ဆိုလိုပါတယ္။ ဒီယႏၱရားမွာ မ်က္ႏွာစာ ေလးခုရွိပါတယ္။

ႏိုင္ငံေရးအသိုင္းအ၀ိုင္း၊ ႏိုင္ငံေရးစနစ္၊ အာဏာရွင္ေတြနဲ႕ မူ၀ါဒေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးအသိုင္းအ၀ိုင္းထဲမွာ အစိးု ရေရးရာ

ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြကို ေန႕စဥ္နဲ႕အမွ် ခ်မွတ္အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေပးေနရသူေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ထဲမွာ တန္ဖိုး၊

စည္းမ်ဥ္းဥပေဒနဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရား ဖြဲ႕စည္းထားပံုေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ ႏိုင္ငေ

ံ ရး စနစ္ဆိုတာမွာ ထံုးတမ္းစဥ္လာ

ေအာ္တိုကေရစီ စနစ္ (traditional autocracy)၊ ေခတ္မွီေအာ္တိုကေရစီစနစ္ (Modernizing autocracy)၊ အာဏာရွင္ စနစ္

(authoritarian) နဲ႕ Pluralistic စနစ္ေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။

ထံုးတမ္းစဥ္လာ ေအာ္တိုကေရစီ စနစ္ဟာ ေမြးရာပါအခြင့္အလမ္းနဲ႕ ဘာသာေရးယံုၾကည္မွုေပၚ မူတည္ျပီး အုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္တဲ့

ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ခြင့္ အခြင့္အလမ္းကို တန္ဖိုးထားပါတယ္။ ဥပမာ- ဘုရင့္သားက ဘုရင္ျဖစ္ခြင့္ ရွိတာမ်ိဳးေတြ၊

ႏိုင္ငံေရးမိသားစုကေန ေမြးဖြားလာျပီး ႏိုင္ငံေရးထဲ ေရာက္လာသူေတြအေနနဲ႕ ႏိင

ု ္ငံေရးေလာကထဲမွာ အခြင့္အာဏာ

ပိုရွိမွဳေတြနဲ႕ ဘာသာေရး ယံုၾကည္ခ်က္အရ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္အေနနဲ႕ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ပါ ျဖစ္လာတာ မ်ိဳးေတြ

ျဖစ္ပါတယ္။ ထံုးတမ္းစဥ္လာ ေအာ္တိုကေရစီ စနစ္ရဲ႕ တန္ဖိုးေတြကေတာ့ ေရေပၚဆီျဖစ္မွဳနဲ႕ ပုဂၢိဳလ္ေရး ကိုးကြယ္မွဳေတြ

ျဖစ္ပါတယ္။ ေခတ္မီွေသာ ေအာ္တိုကေရစီ စနစ္မွာက်ေတာ့ တန္ဖိုးထားမွဳက ႏိုငင

္ ံေတာ္အာဏာကို တည္ေဆာက္ရယူမွဳ

ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီမာွ ေမြးရာပါ အခြင့္အလမ္း၊ ေရေပၚဆီ ျဖစ္မွဳနဲ႕ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္အေနအထားေတြကို

အေၾကာင္းျပဳျပီး ႏိုင္ငံေတာ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာ တရား၀င္ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ဖို႕နဲ႕ အမ်ားျပည္သူေတြ အစိုးရထဲမွာ

မပါ၀င္လာႏိုင္ေအာင္ ထိန္းခ်ဳပ္ေရးေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ အာဏာရွင္စနစ္မွာက်ေတာ့ ႏိုင္ငံသားေတြရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊

လူမွဳေရးဘ၀ေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္မွဳကို တန္ဖိုးထားပါတယ္။ Pluralistic စနစ္မွာက်ေတာ့ တဦးခ်င္း လြတ္လပ္ခြင့္၊

ညွိႏွိဳင္းေဆာင္ရြက္မွဳ၊ အေပးအယူရွိမွဳ၊ ကိုယ့္ၾကမၼာကိုယ္ဖန္တီးခြင့္ စတာေတြကို တန္ဖိုးထားျပီး၊ ဒီတန္ဖိုးေတြကို ဒီမိုကေရစီ

အစိုးရသ႑ာန္နဲ႕ အေကာင္အထည္ေဖာ္ ျပီးေျမာက္ေစပါတယ္။

ႏိုင္ငံေရးရဲ႕ တတိယမ်က္ႏွာစာကေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြ ဆိုတာမွာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာကို

အမိန္႕ေပးက်င့္သံုးသူေတြ ပါ၀င္သလို၊ အာဏာကို အသက္၀င္ေစတဲ့ ေဒါက္တိုင္ေတြလဲ ပါပါတယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္ခံရတဲ့

ျပည္သူလူထုကေန အုပ္ခ်ဳပ္ေနသူေတြဟာ “လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမွဳေတြ ရွိတယ္၊ တိုင္းျပည္တိုးတက္ေရးကို

မေဆာင္က်ဥ္းေပးႏိုင္ဘူး၊ ျပည္သူလူထုကို ဖိႏွိပ္ေနတယ္” ဆိုျပီး စဥ္းစားလာတဲ့အခါေတြက်ရင္ အာဏာဖီဆန္မွဳနဲ႕

ပုန္ကန္ျခားနားမွဳေတြ ထြက္ေပၚလာႏိုင္ပါတယ္။

ႏိုင္ငံေရးရဲ႕ စတုတၱ မ်က္ႏွာစာကေတာ့ ေပၚလစီ မူ၀ါဒေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီမူ၀ါဒေတြထဲမွာ အစိးု ရရဲ႕ ပန္းတိုင္ေတြ၊

လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြ၊ စီမံခ်က္ေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒီေပၚလစီေတြဟာ လူမ်ိဳးေရး၊

ဘာသာေရး၊ အသားအေရာင္နဲ႕ စီးပြားေရး ရပ္တည္မွဳေတြမွာ မွ်မွ်တတ ေရးဆြဲထားျခင္း မရွိပဲ ခြဲျခားသတ္မွတ္ခံရတယ္လို႕

အုပ္ခ်ဳပ္ခံရတဲ့ ျပည္သူလူထုေတြထဲက လူထု လူတန္းစားေတြ၊ လူမ်ိဳးစုေတြက ယံုၾကည္လာတဲ့အခါ ေတာ္လွန္ေရးေတြ

စတင္ေပါက္ဖြားလာႏိုင္ပါတယ္။

ေတာ္လွန္ေရးေတြ ေပၚေပါက္လာတဲ့အခါ ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုေတြ သ႑ာန္အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႕ ထြက္ေပၚလာပါတယ္။

ႏိုင္ငံေရးပညာရွင္ေတြက ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစု အမ်ိဳးအစားေတြကို ခုနစ္မ်ိဳး ခြဲျခား ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ ပထမေလးမ်ိဳးျဖစ္တဲ့

anarchist, egalitarian, traditionalist, and pluralist သ႑ာန္ေလးမ်ိဳးရဲ႕ ပန္းတိုင္ကေတာ့ ရွိေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ကို လံုး၀

ေျပာင္းလဲဖို႕ ျဖစ္ပါတယ္။ Anarchist ေတြရဲ႕ ပန္းတိုင္ကေတာ့ institutionalized လုပ္ထားတဲ့ ႏိုင္ငံေရးအစီအမံေတြကို

ဖယ္ရွားပစ္ဖို႕ ျဖစ္ပါတယ္။ Egalitarian ေတြကေတာ့ distributional equality နဲ႕ ဗဟိုထိန္းခ်ဳပ္မွဳ ဖြဲ႕စည္းပံုကို အေျခခံျပီး

လူမွဳအဖြဲ႕အစည္းကို ေျပာင္းလဲႏိုင္မယ့္ ႏိုင္ငံေရးစနစ္သစ္ကို အစားထိုးဖို႕ ရည္ရြယ္ပါတယ္။ traditionalist ေတြကေတာ့

လက္ရွိက်င့္သံုးေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ကို အာဏာရွင္စနစ္နဲ႕ စစ္တပ္၊ ဘာသာေရး အသိုင္းအ၀ိုင္း၊ ေရေပၚဆီ လူတန္းစားေတြ

ေထာက္ခံတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႕ အစားထိုးဖို႕ ရည္ရြယ္ပါတယ္။ pluralist ေတြကေတာ့ လြတ္လပ္မွဳ၊ တရားမွ်တမွဳ၊

အေပးအယူရွိမွဳေတြအေပၚမွာ အေျခတည္တဲ့ ႏိုငင

္ ံေရးစနစ္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႕ ရည္ရြယ္ပါတယ္။ secessionists

ေတြကေတာ့ သူတို႕နယ္ေျမေဒသေတြကို တိုင္းျပည္ကေန လံုး၀ခြဲထြက္ျပီး သီးျခားႏိုင္ငံေတာ္နဲ႕ အစိုးရတည္ေထာင္ဖို႕

ရည္ရြယ္ပါတယ္။ reformists ကေတာ့ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမွဳေရး တိုးတက္မွဳနဲ႕ အခြင့္အလမ္းေတြ ရရွိဖို႕ပဲ

မူတည္ပါတယ္။ preservationist ေတြကေတာ့ ေတာ္လွန္ေရး လုပ္ေနေပမယ့္ လက္ရွိအေျခအေနနဲ႕ ႏိုင္ငံေရးစနစ္

ဆက္ျပီး တည္ရွိေနမွုကိုပဲ လိုခ်င္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ ႏိင

ု ္ငံေရး မတည္ျငိမ္မွဳ အေျခအေနေတြကေန

အက်ိဳးအျမတ္ ရေနလို႕ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးတခုမွာ ဒီလိုေတာ္လွန္ေရးအင္အားစု အမ်ိဳးအစားေတြ တခု (သို႕မဟုတ)္

တခုထက္ မက ပါ၀င္ႏိုင္ပါတယ္။ အမ်ိဳးအစားေတြ ကြဲျပားေလေလ၊ ပန္းတိုင္နဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္ေတြ ကြဲျပားေလေလ

ျဖစ္ပါတယ္။ ညီညြတ္မွဳ တည္ေဆာက္ေရးက အလြန္ခက္ခဲပါတယ္။ ပန္းတိုင္တခုမွာ ညီညြတ္ေရးရဖို႕ အခ်ိန္ေပး

တည္ေဆာက္ေနရတဲ့အတြက္ ေတာ္လွန္ေရးမွာ အင္အားေတြ စုစည္းျပီး အားမယူႏိုင္ပါဘူး။ အင္အားေတြ

ျဖာထြက္ေနတတ္ပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးမွာ အဲဒီလို အေျခအေနမ်ိဳးေတြျဖစ္ေနရင္ အာဏာပိုင္ေတြဘက္က

မဟာဗ်ဴဟာက်ြမ္းက်င္သူေတြအတြက္ အခြင့္အလမ္းပါပဲ။ အင္အားစုေတြကို စည္းရံုးသိမ္းသြင္းရန္ လြယ္ကူေသာအင္အားစု၊

အျမစ္ျဖတ္ ေခ်မွဳန္းရန္ လိုအပ္ေသာ အင္အားစု၊ ေခ်မွုန္းရန္ မလိုအပ္ပဲ အလိုလို ျပိဳကြဲသြားႏိုင္ေသာ အင္အားစု၊ ႏိင
ု ္ငံေရး

မတည္ျငိမ္မွဳကို အခြင့္ေကာင္းယူျပီး ကိုယ္က်ိဳးရွာေနေသာေၾကာင့္ ပြဲျပီးေအာင္ မတိုက္ပဲထားေနမည့္ အာဏာ တည္ျမဲေရးကို

တဘက္တလမ္းမွ ေထာက္ကူေပးႏိုင္ေသာ အင္အားစု စသည္ျဖင့္ ခြဲျခားသတ္မွတ္ျပီး ေတာ္လွန္ေရးကို

ျဖိဳခြဲခ်ပစ္ေလ့ရွိပါတယ္။ လူထုနဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးကို ကြင္းဆက္ျဖတ္ပစ္ေလ့ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အမ်ိဳးအစားသ႑ာန္နဲ႕

ရည္မွန္းခ်က္ ပန္းတိုင္ ကြဲျပားတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစု ေတြအၾကားမွာ တပ္ေပါင္းစု ညီညြတ္ေရး လုပ္ငန္း လုပ္တာဟာ

ေရေပၚမွာ အရုပ္ေရးတာနဲ႕ အတူတူပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရး လမ္းေၾကာင္းကို ခ်ျပျပီး ခ်ိတ္ဆက္လွဳပ္ရွားမွဳကေန တဆင့္

က်စ္လ်စ္ေအာင္ တည္ေဆာက္မွုအပိုင္းပဲ အျမင့္ဆံုးလုပ္လို႕ရႏိုင္ပါတယ္။

ညီညြတ္ေရးပဲ အာရံုစိုက္ လုပ္ေနတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးေတြ မေအာင္ျမင္ပဲ ၾကန္႕ၾကာတတ္ပါတယ္။ တဘက္က ညီညြတ္ေရးရဖို႕

ေခါင္းေဆာင္ေတြ ေဆြးေႏြးျငင္းခံုေနၾကတုန္းမွာ ေတာ္လွန္ေရးတကယ္ လုပ္ရမယ့္ အခ်ိန္အခါ၊ အခြင့္အလမ္းေတြကို

လက္လြတ္ဆံုးရွံဳးသြားတတ္လို႕ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ခ်ိတ္ဆက္လွဳပ္ရွားမွုကို အေကာင္အထည္ေဖာ္တာက အခ်ိန္အခါနဲ႕အညီ

ခ်ိန္ကိုက္လွဳပ္ရွားမွဳ လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ စစ္မဟာဗ်ဴဟာအရေတာ့ ဒါကို အန္စီဒဗလ်ဴ (Network centric Warfare) လို႕

ေခၚေ၀ၚ သံုးစြဲၾကပါတယ္။ ဒီသ႑ာန္ကေန Effects- Based Operations (EBO) ဆိုတဲ့ လုပ္ေဆာင္လိုက္တဲ့ လွဳပ္ရွားမွဳကေန

ထြက္ေပၚလာမယ့္ ရလာဒ္ကို ဦးစားေပးေသာ ေအာ္ပေရးရွင္းေတြ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္လာပါတယ္။ ညီညြတ္မွဳကို

ႏွဳတ္ကတိေတြ၊ ေၾကျငာခ်က္ေတြ၊ ညီလာခံၾကီးေတြနဲ႕ ရယူတာမဟုတ္ပဲ ေတာ္လွန္ေရး လွဳပ္ရွားမွဳ တခုခ်င္းဆီက

ထြက္ေပၚလာမယ့္ အက်ိဳးရလဒ္ကို အေျခခံျပီး case by case အေနနဲ႕ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွဳ ရယူျခင္းပါ။ အဲဒီကေန တဆင့္

ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္လို႕ ရလာတဲ့ အက်ိဳးရလဒ္ေတြအတြက္ ယံုၾကည္မွဳ တည္ေဆာက္မွဳ အဆင့္ကို ထပ္မံ တိုးတက္ေအာင္

လုပ္ယူသြားလို႕ ရႏိုင္ပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးနဲ႕ ညီညြတ္ေရးကို တျပိဳင္တည္း အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေဆာင္သြားမွဳ

ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီလိုနဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးလွဳပ္ရာွ းမွဳေတြ လုပ္တဲ့အခါမွာ အာဏာပိုင္ ယႏၱရားရဲ႕ မ်က္ႏွာစာေလးခုကို ဖယ္ရာွ းတိုက္ခိုက္တာ၊

အသြင္ေျပာင္းယူတာေတြ လုပ္ရပါမယ္။ ဒီလိုလုပ္ႏိုင္ဖို႕အတြက္ ႏိုင္ငံေရးစစ္မ်က္ႏွာနဲ႕ စစ္ေရး စစ္မ်က္ႏွာ ႏွစ္ခုကို

ဖြင့္ရပါမယ္။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးစစ္မ်က္ႏွာမွာ ႏိုင္ငံတကာပံ့ပိုးေထာက္ကူမွဳကို စစ္မ်က္ႏွာတခုအေနနဲ႕ ထည့္သြင္း

ေျပာဆိုတတ္ပါတယ္။ စစ္ေရးစစ္မ်က္ႏွာမွာလဲ ျမိဳ႕ျပေျပာက္က်ားအသြင္နဲ႕ အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားကို တတိတိ ျဖိဳခ်မွဳေတြ၊

ေတာေတာင္လွ််ိဳေျမာင္မွာ လက္နက္လူသူ စုေဆာင္းျပီး ေျပာက္က်ားပုန္ကန္မွဳေတြကေန တပ္ရင္းတပ္ဖြဲ႕ေတြ ဖြဲ႕စည္းျပီး

အာဏာပိင
ု ္ တပ္ေတြနဲ႕ ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ထိေတြ႕မွဳေတြ ဆိုျပီး လူအင္အား၊ လက္နက္အင္အား၊ အေျခစိုက္စခန္း တည္ေနရာ

စတာေတြေပၚ မူတည္ျပီး အမ်ိဳးမ်ိဳး ကြဲျပားပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ထိေရာက္တဲ့ အမိန္႕ေပးစနစ္နဲ႕ ထိန္းခ်ဳပ္မွဳေတြ၊

logistics ေရးရာေတြကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ လွဳပ္ရွားမွဳေတြမွာ အမိန္႕ေပးစနစ္ ဖရိုဖရဲျဖစ္ရင္

ဟန္ခ်က္ပ်က္ပါတယ္။ ပစ္မွတ္ကို မထိရင္ က်ည္ဆံ တေတာင့္သံုးသံုး၊ အေတာင့္တရာသံုသံုး အတူတူပဲ ျဖစ္တာမို႕

ေငြအင္အား၊ လူအင္အားေတြ သံုးႏိုင္ေပမယ့္ အမိန္႕ေပးစနစ္ မေကာင္းလို႕ အင္အားက်ဆင္းသြားတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးေတြ

အမ်ားၾကီးပါပဲ။
ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုေတြဟာ ေတာ္လွန္ေရးပန္းတိုင္ေတြ ခ်မွတ္ျပီးတဲ့အခါ (သို႕မဟုတ္) ရလဒ္အေျချပဳ

ေအာ္ပေရးရွင္းေတြ အေကာင္အထည္ေဖာ္မယ္လို႕ စဥ္းစားျပီးတဲ့အခါ စစ္မ်က္ႏွာေတြ ဖြင့္ပါတယ္။ ဒီလိုဖြင့္ၾကျပီးတဲ့အခါမွာလဲ

ေအာင္ပြဲရဖို႕အတြက္ ဘယ္လို မဟာဗ်ဴဟာေတြ ခ်မွတ္မလဲ ဆိုတာက အေရးၾကီးပါတယ္။ မဟာဗ်ဴဟာ မဲ့ေနတဲ့

ေတာ္လွန္ေရးတခုဟာ ေတာင္ယိမ္းေျမာက္ယိမ္း၊ ေရွ႕ယိမ္း၊ ေနာက္ယိမ္းနဲ႕ လမ္းေလွ်ာက္ရင္း လမ္းေပ်ာက္သလို

ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ မဟာဗ်ဴဟာဆိုတာက လွဳပ္ရာွ းမွုကို ၾကိဳးကိုင္ေပးႏိုင္တဲ့ လမ္းညြန္ခ်က္ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ Dr. Bard

O’Neill ရဲ႕ Framework ထဲမွာ မဟာဗ်ဴဟာ ေလးမ်ိဳးကို ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ပထမ မဟာဗ်ဴဟာက conspiratorial

strategy ျဖစ္ပါတယ္။ ေသးငယ္၊ လွ်ိဳ႕၀ွက္ျပီး စည္းကမ္းနဲ႕ စနစ္တက်ရွိတဲ့ အုပ္စုငယ္ေလးတခုကို အသံုးျပဳျပီး

ႏုိင္ငံေတာ္အာဏာကို သိမ္းယူတာျဖစ္ပါတယ္။ ပ႗ိပကၡျဖစ္မွဳ၊ ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ရမွဳေတြ နည္းပါးပါတယ္။ စစ္အာဏာရွင္

ႏိုင္ငံေတြမွာ တပ္တြင္း အာဏာျပန္သိမ္းျပီး မွ အာဏာသိမ္းအစိုးရသစ္က အတိုက္အခံေတြနဲ႕ ေဆြးေႏြးမွဳေတြ လုပ္ဖို႕

အေကာင္အထည္ေဖာ္တတ္တာေတြ ရွိပါတယ္။ ေသြးထြက္နည္းေစတဲ့ ေတာ္လွန္ေရး မဟာဗ်ဴဟာ တရပ္ပါ။

ေနာက္ထပ္ မဟာဗ်ဴဟာ တမ်ိဳးကေတာ့ protracted popular war strategy ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီမဟာဗ်ဴဟာက

လူထုေထာက္ခံမွဳကေန ေတာ္လွန္ေရးစစ္ပြဲဆီကို ဦးတည္ေစပါတယ္။ ဒီမဟာဗ်ဴဟာမွာ အဆင့္သံုးဆင့္ရွိပါတယ္။

ပထမအဆင့္ျဖစ္တဲ့ strategic defensive မွာ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြဟာ လူထုေထာက္ခံမွု ရယူျခင္း၊ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား

တည္ေထာင္ျခင္း၊ ရန္သူေခ်မွဳန္းေရးစတင္ျခင္းနဲ႕ လွဳပ္ရာွ းမွဳ ခိုင္မာေအာင္ တည္ေဆာက္ျခင္းေတြ ျပဳလုပ္ၾကပါတယ္။

ဒုတိယအဆင့္ျဖစ္တဲ့ strategic stalemate ကေတာ့ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး ဆင္ႏႊဲျပီး အစိုးရကို ေတာ္လွန္တာ

ျဖစ္ပါတယ္။ ေအာင္ပြဲေတြ၊ အဖြဲ႕အစည္း တိုးခ်ဲ႕မွဳေတြ၊ အေျခစိုက္စခန္း တည္ေဆာက္မွဳေတြ၊ ေလ့က်င့္သင္တန္းေပးမွဳေတြ

ျပဳလုပ္တာေၾကာင့္ ၾကာရွည္တည္ေဆာက္ရတဲ့ အဆင့္တခုပါ။ အဲဒီကေနမွ strategic offensive အဆင့္ကို တက္ပါတယ္။

ဒီအဆင့္မွာ ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုေတြက open war ဆင္ႏႊဲတာ ျဖစ္ျပီး ႏိင

ု ္ငံေရး ဦးတည္ခ်က္ကေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့

အစိုးရယႏၱရားကို ျဖဳတ္ခ်ျပီး အစားထိုးတာျဖစ္ပါတယ္။ စစ္ေရးဦးတည္ခ်က္ကေတာ့ တဘက္ရန္သူရဲ႕ စစ္တပ္ေတြကို

ေခ်မွုန္းတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီမဟာဗ်ဴဟာကို ေမာ္စီတုန္းက က်င့္သံုးေဖာ္ေဆာင္ခဲ့တာျဖစ္ျပီး အဆံုးသတ္ ေအာင္ပြဲကို

ရရွိခဲ့ပါတယ္။

ေနာက္ထပ္ မဟာဗ်ဴဟာ တခုကေတာ့ military-focus strategy ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီမဟာဗ်ဴဟာကေတာ့ စစ္ေရးအရ ေခ်မွဳန္း

တိုက္ပြဲ၀င္ႏိုင္ေရးကိုပဲ ဦးစားေပးပါတယ္။ protracted popular war strategy နဲ႕ မတူညီတဲ့အခ်က္ကေတာ့

လူထုေထာက္ခံမွုရဖို႕ စနစ္တက် စဥ္ဆက္မျပတ္ ၾကိဳးပမ္းအားထုတ္မွုမရွိပါဘူး။ လက္ရွိေထာက္ခံမွဳဟာ လံုေလာက္ျပီလို႕

ယူဆျပီး၊ စစ္ေျမျပင္မွာ ေအာင္ပြဲရေရးကိုပဲ ဦးတည္ေဆာင္ရြက္ပါတယ္။ အေမရိကန္ ျပည္တြင္းစစ္တုန္းက Confederacy

က ဒီမဟာဗ်ဴဟာကို က်င့္သံုးခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ မဟာဗ်ဴဟာ တခုကေတာ့ urban-warfare strategy ျဖစ္ပါတယ္။

ျမိဳ႕ျပမွာ ေျပာက္က်ားလွဳပ္ရွားမွဳေတြ၊ ပုန္ကန္ျခားနားမွဳေတြနဲ႕ အစိုးရယႏၱရားကို တိုက္ခိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေတာ္လွန္ေရးအမ်ားစုမာွ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြဟာ ဒီမဟာဗ်ဴဟာေလးခုလံုးကို ေပါင္းစပ္အေကာင္အထည္

ေဖာ္ေလ့ရွိၾကပါတယ္။ အေပ်ာ့အမာလိုင္း၊ အေအး အပူလိူင္းေတြ ကြာျခားေပမယ့္ ေပါင္းစပ္ႏင
ို ္မွုကေတာ့ အေရးၾကီးပါတယ္။

အခုဆက္လက္ျပီး ေတာ္လွန္ေရးေအာင္ပြဲ ေသာ့ခ်က္မ်ားကို တင္ျပပါမယ္။

ေတာ္လန
ွ ေ
္ ရး ေအာင္ပြဲ၏ ေသာ့ခ်က္မ်ား

Bard O’Neill ရဲ႕ Framework မွာ ေတာ္လွန္ေရး ေအာင္ပြဲကို ဆန္းစစ္ႏိုင္မယ့္ ေသာ့ခ်က္ ေျခာက္ခ်က္ကို ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

လူတေယာက္ကိုပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ အဖြဲ႕အစည္း တရပ္ကိုပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ေတာ္လွန္ေရး တခုကိုပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ေအာင္ျမင္ႏိုင္မယ့္ ရာခိုင္ႏွုန္းကို

ဆန္းစစ္ႏိုင္မယ့္ စံႏွဳန္းစံထားေတြ၊ တြက္ခ်က္ တိုင္းတာမွဳေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါေတြကို အသံုးျပဳျပီး ဆန္းစစ္ေလ့လာလို႕

ရပါတယ္။ အလုပ္လုပ္ေနတိုင္း ထိေရာက္မွဳ ရွေ

ိ နတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ထိေရာက္ႏိုင္တဲ့ အလုပ္ေတြကို လုပ္မွ ထိေရာက္တာ

ျဖစ္ပါတယ္။ သင္ရိုးစာအုပ္တခုလံုးကို အာဂံုေဆာင္ထားတဲ့ ေက်ာင္းသားတိုင္း စာေမးပြဲေအာင္မယ္လို႕ မဆိုႏိုင္ပါဘူး။

စာေမးပြဲကို ေအာင္ျမင္ေအာင္ ေျဖတတ္မွ စာေမးပြဲေအာင္ပါမယ္။ အဂၤလိပ္ - ျမန္မာ အဘိဓာန္ၾကီးကို

အလြတ္က်က္ေနသူေတြလဲ ေတြ႕ဖူးပါတယ္။ အက်ိဳးမရွိမဟုတ္ပါ။ တစံုတရာေတာ့ အက်ိဳးရွိပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္

ႏိုင္ငံတကာက က်င္းပတဲ့ အဂၤလိပ္စာ စာေမးပြဲေတြကို ၀င္ေျဖရင္ေတာ့ မေအာင္ဖို႕က မ်ားပါတယ္။ အခ်ိန္ကုန္၊ လူပမ္းရံုပဲ

ရွိမွာပါ။ တကယ္အေရးၾကီးတဲ့ အေျခအေနနဲ႕ အခ်ိန္အခါ တခုမွာ ဘာကို လုပ္သင့္သလဲ၊ ဘာကို ဦးစားေပးသင့္သလဲ ဆိုတာ

ေရြးခ်ယ္ဆံုးျဖတ္ႏိုင္ဖို႕ လိုအပ္လွပါတယ္။ ကိုယ္လုပ္ေနတာေတြ ထိေရာက္မွဳရွိမရွိ သိႏိုင္ဖို႕ ျပန္လည္ဆန္းစစ္ခ်က္

လိုအပ္ပါတယ္။ Bard O’Neil ရဲ႕ ေသာ့ခ်က္ ေျခာက္ခ်က္ဟာ ကမၻာတ၀ွမ္းမ်ား ေအာင္ျမင္ခဲ့တဲ့ ေတာ္လွန္ေရးေတြကို

ေလ့လာဆန္းစစ္ျပီး အႏွစ္သာရေတြကို ျပန္လည္စုစည္း ေပးထားတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ေတာ္လွန္ေရးတရပ္ရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး

ထိေရာက္မွဳနဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာ ထိေရာက္မွဳေတြကို ျပန္လည္ဆန္းစစ္ အကဲျဖတ္ရာမွာ အသံုး၀င္တဲ့ စံညႊန္းေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

(၁) လူထုေထာက္ခံမွဳ

ေတာ္လွန္ေရးတခု ေအာင္ျမင္မွဳလမ္းေၾကာင္းေပၚမွာ ရွိေနလား၊ မရွိေနဘူးလား ဆိုတာ ဆန္းစစ္တဲ့အခါ ေတာ္လွန္ေရးနဲ႕

လူထုၾကီးနဲ႕ ဘယ္ေလာက္အထိ နီးကပ္မွဳ ရွိေနလဲ ဆိုတာ ဆန္းစစ္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ဘယ္ေတာ္လွန္ေရးေခါင္းေဆာင္မဆို

ပထမဆံုးစဥ္းစားရမယ့္ အခ်က္က လူထုေထာက္ခံမွဳကို ဘယ္လိုရေအာင္ ယူမလဲ ဆိုတာပါပဲ။ အာဏာပိုင္ အစိုးရဘက္မွာ

စစ္တပ္၊ ရဲ၊ ေဒါက္တိုင္အင္အားစု၊ သတင္းေပးေတြနဲ႕ တိုင္းျပည္ဘ႑ာေတြကို လိုသလို အသံုးျပဳႏိုင္မွဳ စတဲ့

အားသာခ်က္ေတြ ရွိပါတယ္။ ဒီအားသာခ်က္ေတြကို ပါ၀ါခ်ိန္ခြင္တဘက္ကေန ထိန္းညွိႏိုင္ဖို႕က လူထုေထာက္ခံမွဳပဲ

ျဖစ္ပါတယ္။ လူထုေထာက္ခံမွဳ ဆိုရာမွာ လူထုေထာက္ခံမွဳ အမ်ိဳးအစားေတြ၊ ပညာရွင္ေတြနဲ႕ ျပည္သူလူထုရဲ႕

အခန္းက႑ေတြနဲ႕ လူထုေထာက္ခံမွဳ ရဖို႕အတြက္ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြ အသံုးျပဳရမယ့္ နည္းလမ္းေတြကို နားလည္ဖို႕

လိုအပ္ပါတယ္။
လူထုေထာက္ခံမွဳ အမိ်ဳးအစားမွာ တိုက္ရိုက္ေထာက္ခံမွဳနဲ႕ သြယ္၀ိုက္ေထာက္ခံမွဳဆိုျပီး အမ်ိဳးအစားႏွစ္မ်ိဳး ရွိပါတယ္။

တိုက္ရိုက္ေထာက္ခံသူေတြက ေတာ္လွန္ေရးအတြက္ဆိုရင္ အသက္ေတြ၊ ဘ၀ေတြနဲ႕ ရင္းျပီး စြန္႕စားဖို႕အထိ အဆင္သင့္

ရွိေနသူေတြျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႕ေတြဟာ ေတာ္လွန္ေရးအတြက္ လိုအပ္မယ့္ ေထာက္လွမ္းေရးသတင္း အခ်က္အလက္ေတြ၊

ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြ ပုန္းခိုႏိုင္ဖို႕ ၀ပ္က်င္းေတြ၊ ေထာက္ပံ့ေၾကးေတြ၊ ေျမေအာက္လွဳပ္ရွားမွဳ ေနရာထိုင္ခင္းေတြကို

ပံ့ပိုးေပးတတ္ပါတယ္။ တခါတရံမွာ ေတာ္လွန္ေရးသမားအခ်င္းခ်င္း ခ်ိတ္ဆက္လွဳပ္ရွားမွဳေတြအတြက္

ဆက္သားတာ၀န္ေတြကို ထမ္းေဆာင္ေပးတတ္ပါတယ္။ သြယ္၀ိုက္ေထာက္ခံသူေတြကေတာ့ ေတာ္လွန္ေရးရဲ႕

ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြရဲ႕ လွဳပ္ရွားမွဳေတြ၊ စြန္႕လႊတ္ေပးဆပ္ရမွဳေတြကို ကိုယ္ခ်င္းစာနာျပီး

ေတာ္လွန္ေရးကို စိတ္ထဲက ေထာက္ခံေနသူေတြျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႕တေတြဟာ ေတာ္လွန္ေရးကို တိုက္ရိုက္ပံ့ပိုးမွဳ မရွိေပမယ့္

အာဏာပိင
ု ္ေတြနဲ႕ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွုေတြကိုလဲ တတ္ႏိုင္သမွ် ျငင္းဆန္ေလ့ရွိပါတယ္။

ဒီလိုတိုက္ရိုက္ေထာက္ခံသူေတြနဲ႕ သြယ္၀ိုက္ေထာက္ခံသူေတြ ေတာ္လွန္ေရးနဲ႕အတူ ရွိေနတာဟာ အာဏာပိုင္ေတြရဲ႕

ေတာ္လွန္ေရး ျဖိဳခြင္းမွဳေတြကို ထိေရာက္မွဳမရွိေအာင္ တားဆီးႏိုင္ပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးတရပ္မွာ

တိုက္ရိုက္ေထာက္ခံမွဳေကာ၊ သြယ္၀ိုက္ေထာက္ခံမွဳပါ အေရးၾကီးတယ္ဆိုတာကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖို႕ လိုပါတယ္။

တိုက္ရိုက္ေထာက္ခံမွဳမရွိေသးပဲ သြယ္၀ိုက္ေထာက္ခံေနသူေတြကို ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြက မေစာ္ကားမိေစဖို႕

အထူးသတိထားရပါလိမ့္မယ္။ လူထုေထာက္ခံမွဳဆိုတာ စည္းရံုးေရးနဲ႕ ၀ါဒျဖန္႕ခ်ိေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြကို စနစ္တက်

အေကာင္အထည္ေဖာ္ျပီး ရယူရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အတင္းအၾကပ္ေထာက္ခံမွဳ ယူလို႕ ရတာမ်ိဳး မဟုတ္ပါ။ လူထုရဲ႕

တိုက္ရိုက္ေထာက္ခံမွဳ၊ သြယ္၀ိုက္ေထာက္ခံမွဳေတြ ရရွိဖို႕နဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးသမားအျဖစ္ တက္တက္ၾကြၾကြ ပါ၀င္လာဖို႕အတြက္

လူ႕အဖြဲ႕အစည္းထဲမွာ လက္ရွိျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ယံုၾကည္မွဳေတြ၊ တန္ဖိုးေတြ၊ အျမင္သေဘာထားေတြ၊ စိတ္ခံစားမွဳေတြကို

ေလ့လာဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြဟာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္းမွာ အျမစ္တြယ္ေနတဲ့ အယူအဆေတြ၊ ဘ၀

အျမင္ေတြ၊ ရည္မွန္းခ်က္ေတြကို ေလ့လာဖို႕လဲ လိုအပ္ပါတယ္။

ေတာ္လွန္ေရးမွာ ပညာရွငေ
္ တြနဲ႕ အမ်ားျပည္သူေတြရဲ႕ အခန္းက႑ေတြက အေရးၾကီးတဲ့ အခ်က္ေတြ ျဖစ္တာမို႕

ေတာ္လွန္ေရးအတြက္ စည္းရံုးမွဳမွာ intelligentsia နဲ႕ masses ဆိုျပီး ႏွစပ

္ ိုင္းခြဲ စည္းရံုးဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ကမၻာတ၀ွမ္းက

ေတာ္လွန္ေရးေတြမွာ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြဟာ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားေတြနဲ႕ အစိုးရယႏၱရားအတြင္းက

အလယ္အလတ္ ရာထူးအဆင့္ရွိသူေတြကို intelligentsia အခန္းက႑အေနနဲ႕ စည္းရံုးေလ့ရွိၾကပါတယ္။ သူတို႕တေတြဟာ

ေတာ္လွန္ေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြကို မဟာဗ်ဴဟာ အျမင္၊ အဖြဲ႕အစည္းေရးရာ အေတြ႕အၾကံဳနဲ႕ ပညာရပ္ပိုငး္ ဆိုင္ရာ

က်ြမ္းက်င္မွဳေတြ ပံ့ပိုးေပးႏိုင္သူေတြ ျဖစ္တာမို႕ သီးျခားပေရာဂ်က္နဲ႕ စနစ္တက် စည္းရံုးသိမ္းသြင္းမွဳ လုပ္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။

Masses ဆိုတဲ့ အမ်ားျပည္သူေတြကို စည္းရံုးတဲ့အခါမွာလဲ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြအေနနဲ႕ စနစ္တက် ေလွကားခ်ျပီး

စည္းရံုးဖို႕ လိုပါတယ္။ လူထုရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးေရခ်ိန္ေပၚ မူတည္ျပီး အခ်ိန္အခါနဲ႕အညီ ခ်ိန္ကိုက္လွဳပ္ရွားဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။

လူထုေထာက္ခံမွဳ ရရွိဖို႕နဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြ ေပၚထြက္လာဖို႕ စည္းရံုးလွဳပ္ရွားမွဳေတြမွာ နည္းလမ္းအမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိေပမယ့္

ေအာင္ပြဲအတြက္ အသံုး၀င္ႏိုင္မယ့္ နည္းလမ္းေျခာက္ခုရွိပါတယ္။

Charismatic attraction ဆိုတဲ့ နည္းလမ္းကေတာ့ ေခါင္းေဆာင္ရဲ႕ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြးကို အသံုးျပဳျပီး စည္းရံုးေရး

ျဖစ္ပါတယ္။ ေခါင္းေဆာင္ဟာ လူထုနဲ႕ တသားတည္း ရွိႏိုင္ဖို႕ လိုပါတယ္။ လူထုရဲ႕ အေတြး၊ လူထုရဲ႕ အျမင္နဲ႕ တထပ္တည္း

က်ေနရပါမယ္။ လူထုထဲမွာသာ ေတာ္လွန္ေရးရဲ႕ အဆံုးသတ္ေအာင္ပြဲကို ရယူႏိုင္မယ့္ အင္အားရွိေနတယ္ဆိုတာ

နားလည္ေနရပါမယ္။ ေခါင္းေဆာင္နဲ႕ လူထုအၾကားမွာ ကြင္းဆက္မျပတ္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။

လက္ဆင့္ကမ္းေခါင္းေဆာင္မွဳကို အေကာင္ အထည္ ေဖာ္ႏိုင္ရမယ္။ ဒီလိုမဟုတ္ရင္ ကြင္းဆက္ျပတ္သြားျပီး ေတာ္လွန္ေရး

ခါးဆက္ျပတ္ပါလိမ့္မယ္။ ေနာက္ထပ္နည္းလမ္းတခုကေတာ့ Esoteric appeals ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီနည္းလမ္းက ပညာတတ္

လူ႕အဖြဲ႕အစည္းကို အာရံုစိုက္စည္းရံုးမွဳ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုစည္းရံုးတဲ့အခါမွာ သီအိုရီသေဘာတရားေတြနဲ႕ အယူအဆ၊

အေတြးအေခၚေတြ၊ အေျခအေနေတြကို သပ္သပ္ရပ္ရပ္နဲ႕ တိတိက်က် ရွငး္ လင္းေဖာ္ျပဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။

Exoteric appeals ဆိုတာကေတာ့ လူထုထဲမွာ အမွန္တကယ္ ခံစားေနရတဲ့ ဘ၀အေျခအေနေတြကို မီးေမာင္းထိုးျပျပီး

စည္းရံုးလွံဳ႕ေဆာ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ လူထုကို စည္းရံးု လွံဳ႕ေဆာ္မွဳမွာ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္ေတြျဖစ္တဲ့ စား၀တ္ေနေရး၊

က်န္းမာေရး၊ အလုပ္လက္မဲ့ျပႆနာ၊ လာဒ္ေပးလာဒ္ယူမွဳေတြ၊ ေျမယာပိုင္ဆိုင္မွဳေရးရာေတြကို အာရံုစိုက္ရပါမယ္။

intelligentsia စည္းရံုးမွဳမွာေတာ့ အလုပအ

္ ကိုင္အခြင့္အလမ္းရွားပါးမွဳ၊ အာဏာပိုင္ေတြရဲ႕ ပညာတတ္ေတြကို တန္ဖိုး

မထားမွဳ၊ အသိအမွတ္ မျပဳမွဳ စတာေတြကို အာရံုစိုက္ေဖာ္ျပရပါမယ္။

စတုတၱနည္းလမ္းကေတာ့ လွဳပ္ရွားမွဳေတြကို ေျပာက္က်ားတိုက္ပြဲေတြ အေနနဲ႕ အေကာင္ အထည္ေဖာ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

အာဏာပိင
ု ္ေတြအေနနဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးလွဳပ္ရွားမွဳေတြကို အျမစ္ျဖတ္ ႏွမ
ိ ္နင္းလို႕ မရႏိုင္ဘူးဆိုတာကို လူထုၾကီးကို

အသိေပးႏိုင္ဖို႕လိုအပ္ပါတယ္။ ပဥၥမ နည္းလမ္းကေတာ့ အာဏာပိုင္ေတြရဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးအေပၚ ဖိႏွိပ္မွဳေတြကို

မီးေမာင္းထိုးျပတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးနည္းလမ္းျဖစ္တဲ့ demonstration of potency ကေတာ့ အေရးၾကီးဆံုး

အခ်က္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြဆီမွာ တိုင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မယ့္ အရည္အခ်င္းနဲ႕

အလားအလာ ရွိတယ္လို႕ လူထုက မယံုၾကည္ရင္ လက္ရွိႏိုင္ငံေရးစနစ္ကို မေက်နပ္ေပမယ့္ ေတာ္လွန္ေရးအေပၚမွာ

စိတ္ေရာကိုယ္ပါ ေထာက္ခံမွဳ မလုပ္ၾကပါဘူး။ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြဘက္က ဒီလိုအရည္အခ်င္းနဲ႕ အလားအလာကို

လူထုကို ျပႏိုင္ဖို႕ လိုပါတယ္။

(၂) ပတ္၀န္းက်င္အေနအထား

ေတာ္လွန္ေရးေအာင္ျမင္မွဳရဲ႕ ဒုတိယ ေသာ့ခ်က္ကေတာ့ ေတာ္လွန္ေရးလွဳပ္ရွားမွု အေျခတည္ေနတဲ့

ပတ္၀န္းက်င္အေနအထားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီမွာ physical aspect နဲ႕ human dimension ဆိုျပီး ႏွစမ
္ ်ိဳးရွိပါတယ္။ physical
aspect အေနနဲ႕ နယ္ေျမအေနအထား၊ ရာသီဥတုအေျခအေန၊ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး၊ ဆက္သြယ္ေရးစနစ္ ေတြ ပါ၀င္ျပီး၊

human dimension ကေတာ့ လူဦးေရ၊ လူမွဳအေဆာက္အအံု၊ စီးပြားေရး၊ ႏိုင္ငံေရးယဥ္ေက်းမွဳ စတာေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။

လူမွဳအေဆာက္အအံုဟာ ေတာ္လွန္ေရးရဲ႕ အသက္ေသြးေၾကာျဖစ္ပါတယ္။ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းမွာ ေဒါင္လိုက္စုဖြဲ႕မွဳနဲ႕

အလ်ားလိုက္ စုဖြဲ႕မွဳ သ႑ာန္ႏွစ္မ်ိဳး ရွိပါတယ္။ ေဒါင္လိုက္အေနနဲ႕မွာ လူမ်ိဳးစုနဲ႕ ဘာသာေရးကြဲျပားမွဳေတြ ရွိျပီး၊

အလ်ားလိုက္ စုဖြဲ႕မွဳမွာ လူတန္းစားအလႊာ အမ်ိဳးမ်ိဳး ကြဲျပားမွဳေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒီလိုကြဲျပားမွဳေတြနဲ႕ Societal cleavages

ေတြဟာ ေတာ္လွန္ေရးေတြ ထြက္ေပၚလာရျခင္းရဲ႕ ပင္မအေၾကာင္းတရားေတြပါ။ ၀ါဒျဖန္႕ခ်ိေရးနဲ႕ အိုငဒ

္ ီေယာ္ေလာ္ဂ်ီေတြ

လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္းမွာ စတင္တဲ့အခါ ဒီလိုကြဲျပားမွဳေတြကို တခုခ်င္း အာရံစ

ု ိုက္ျပီး သီးျခား၀ါဒျဖန္႕ခ်ိေရး အစီအစဥ္ေတြ

လုပ္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ အုပ္စုခြဲျပီး ၀ါဒျဖန္႕ခ်ိေရး မလုပ္ပဲ အားလံုးကို ျခံဳငံုလုပ္လို႕ မရပါဘူး။ လူေတြရဲ႕ စိတ္ခံစားမွဳနဲ႕

တုန္႕ျပန္မွဳေတြကို နားလည္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။

အီသီးယိုးပီးယားမွာ လူေတြငတ္ေသတာ ၾကားရရင္ က်ြန္မတို႕ ျမန္မာေတြရဲ႕ စိတ္ထဲမွာ သနားသလို ခံစားရေပမယ့္

အကူအညီေပးဖို႕ စိတ္၀င္စားခ်င္မွ ၀င္စားပါမယ္။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာကေလးေလးတေယာက္ ေတာင္းစားေနတဲ့

ဓာတ္ပံုတပံုေၾကာင့္ ရင္ထဲမွာ ဆို႕နင့္ျပီး ေတာ္လွန္ေရးသမား ျဖစ္လာသူေတြလဲ အမ်ားအျပားပါ။ Human touch ျဖစ္မွ

၀ါဒျဖန္႕ခ်ိေရးယႏၱရား ေအာင္ျမင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၀ါဒျဖန္႕ခ်ိေရးယႏၱရားဆိုတာ စနစ္တက် အေကာင္အထည္ေဖာ္ရတာပါ။

ဒီက႑အားနည္းေနတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးေတြကေတာ့ မလြဲမေသြ ေႏွာင့္ေႏွးၾကန္႕ၾကာမွာ အမွန္ပါပဲ။ Physical aspect

တခုျဖစ္တဲ့ ဆက္သြယ္ေရးစနစ္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႕ပဲ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြက အားသန္ေလ့ရွိပါတယ္။

ဆက္သြယ္ေရးစနစ္ရွိျပီး ကိုယ္ေျပာခ်င္တာေတြပဲ စြပ္ျပီးေျပာေန၊ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ ေပးေနရံန

ု ဲ႕ ေအာင္ျမင္မွာ

မဟုတ္ပါ။ အိုင္တီ နည္းပညာေခတ္မွာ အီးေမးလ္အုပ္စုေတြ၊ ဘေလာ့ေတြ နဲ႕ လူထုၾကီးကို သတင္းေတြေပးဖို႕

အလြန္အားသန္ၾကပါတယ္။

ဒီသတင္းစကားေတြဟာ လူဦးေရရဲ႕ ရာခိုင္ႏွုန္း ဘယ္ေလာက္ကို စီးဆင္းသြားႏိုင္မလဲ ဆိုတာရယ္၊ သတင္းစကားကို

လက္ခံရရွိသူေတြဆီက active support, passive support ဘယ္ေလာက္ထိ ရႏိုင္မလဲဆိုတာရယ္ကို တြက္ခ်က္ဖို႕

လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ပဲ ၀ါဒျဖန္႕ခ်ိေရးနဲ႕ သတင္းစကားေပးတာေတြက ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြအၾကားမွာပဲ ျပန္ျပီး

လည္ပတ္ေနတာဆိုရင္ေတာ့ အားနည္းခ်က္ရွိေနပါျပီ။ ျဖည့္ဆည္းရမယ့္ အခ်က္ျဖစ္ေနျပီဆိုတာ နားလည္ရပါမယ္။ Human

Dimension ျဖစ္တဲ့ လူမွဳအေဆာက္အအံုကို ထည့္သြင္း မစဥ္းစားရင္ ေတာ္လွန္ေရး ေႏွာင့္ေႏွးပါလိမ့္မယ္။

(၃) အဖြဲ႕အစည္း

ေတာ္လွန္ေရးေအာင္ျမင္မွဳရဲ႕ တတိယေသာ့ခ်က္ကေတာ့ ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြမွာ ဖြဲ႕စည္းမွုေရးရာအရ structural dimension ေတြျဖစ္တဲ့ Scope နဲ႕ Complexity ဆိုတာ

ေတြရွိပါတယ္။ Scope ဆိုတာက ႏိုင္ငံေရးလွဳပ္ရွားမွဳေတြထဲမွာ အေရးပါတဲ့ ေနရာေတြကေန တက္တက္ၾကြၾကြ

လုပ္ေနသူေတြျဖစ္တဲ့ ေကဒါေတြ၊ ေျမေအာက္ယူဂ်ီအုပ္စုေတြ၊ ေတာခိုပန

ု ္ကန္ေနသူနဲ႕ လွဳပ္ရွားမွဳရဲ႕ active supporters

ေတြပါ။ Complexity ဆိုတာကေတာ့ ေတာ္လွန္ေရး အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ စုဖြဲ႕မွဳ သ႑ာန္ organizational structure

ျဖစ္ပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးေခါင္းေဆာင္တေယာက္ဟာ organizational structure နဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ အရည္အခ်င္းေတြ

ရွိေနဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ လူမ်ားေအာင္ လိုက္စည္းရံုးေနရံုနဲ႕ အလုပ္လုပ္လို႕ ရတာ မဟုတ္ပါ။ ရွိတဲ့ လူကို ဘယ္က႑ေတြမွာ

ဘာလုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြအတြက္ ဘယ္လိုတာ၀န္ေတြေပးမွာလဲ ဆိုတာက အဓိက က်ပါတယ္။ တိုက္ခိုက္ေရးတာ၀န္၊

ျမိဳ႕ျပေျပာက္က်ားတာ၀န္၊ ဆက္သားတာ၀န္၊ သယ္ယူပို႕ေဆာင္ေရးတာ၀န္၊ ေထာက္ပံ့ေရးတာ၀န္၊

သတင္းရယူစုေဆာင္းေရးတာ၀န္၊ ျပန္ၾကားေရးတာ၀န္၊ ၀ါဒျဖန္႕ခ်ိေရးတာ၀န္၊ ကြန္ယက္ခ်ိတ္ဆက္ လွဳပ္ရွားမွဳ တာ၀န္၊

မဟာဗ်ဴဟာနဲ႕ စီမံကိန္းေရးဆြဲေရး တာ၀န္၊ ဘ႑ာေရး တာ၀န္၊ တည္ေဆာက္စည္းရံုးေရး တာ၀န္၊ ႏိုင္ငံျခားဆက္ဆံေရး

တာ၀န္ေတြမွာ ဘယ္လိုတာ၀န္မွာ ဘယ္သူေတြနဲ႕ သင့္ေတာ္လဲဆိုတာ ခြဲျခားဆံုးျဖတ္ႏိုင္စြမ္း ရွိရပါမယ္။

ဒီေနရာမွာ ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ အရည္အခ်င္းကို သိသိသာသာ ေတြ႕ျမင္ႏိုင္ပါတယ္။ ေခါင္းေဆာင္တေယာက္ရဲ႕

စီမံခန္႕ခြဲႏိုင္တဲ့ အရည္အခ်င္းကို သူဦးေဆာင္ေနတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းမွာ ဘယ္လိုရည္မွန္းခ်က္ ပန္းတိုင္ေတြ ခ်မွတ္ထားျပီး၊

ဘယ္လို မဟာဗ်ဴဟာေတြနဲ႕ ခ်ဥ္းကပ္ေခါင္းေဆာင္ေနတယ္ဆိုတာ အကဲျဖတ္ေလ့လာၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။ မဟာဗ်ဴဟာ

အခင္းအက်င္းနဲ႕ ေခါင္းေဆာင္မွဳမလုပ္ရင္ ေအာင္ျမင္မွဳအတြက္ အားနည္းခ်က္ေတြ ရွိပါတယ္။ urban-warfare strategy

နဲ႕ conspiratorial strategy ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြအတြက္ Organizational complexity က

နည္းႏိုင္သမွ် နည္းရပါမယ္။ ေသးငယ္ျပီး လွ်ိဳ႕၀ွက္တဲ့ အစုအဖြဲ႕ေလးေတြကို ျဖန္႕က်ဲဖြဲ႕စည္းေပးရတဲ့အတြက္ပါ။ Protracted

popular နဲ႕ military-focus strategies ေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းက ေခါင္းေဆာင္ေတြကေတာ့

အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ သေဘာသဘာ၀အရ Organization structure ကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုငရ

္ ပါမယ္။

ဒီေနရာမွာ မဟာဗ်ဴဟာ မ်ိဳးစံုကို ကိုင္စြဲေနတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ အားလံုးမေရာယွက္ပစ္မိေစဖို႕ သတိထားရပါမယ္။

ဥပမာ- Protracted popular strategy ကို ကိုင္စြဲမွဳမွာ ျပည္သူ႕ဆက္ဆံေရးယႏၱရားေတြ အသံုးျပဳရပါတယ္။ နည္းပညာေတြ

တိုးတက္လာေတာ့ မီဒီယာေတြကို အသံုးျပဳရပါတယ္။ အဲဒီလို အသံုးျပဳမွဳဟာ ကိုယ့္အဖြဲ႕အစည္းက

အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ေနတဲ့ urban-warfare strategy နဲ႕ conspiratorial strategy အရ ေဖာ္ေဆာင္မွဳေတြကို

အေႏွာင့္အယွက္၊ အဟန္႕အတားေတြ မျဖစ္ေစဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ မီဒီယာနဲ႕ ေျမေအာက္လွဳပ္ရွားမွဳကို ေရာစပ္လို႕ မရပါ။

ေပါင္းစပ္လိုက္တာနဲ႕ သတင္းလံုျခံဳေရး ထိခိုက္ပါတယ္။ မလိုလားအပ္တဲ့ ဆိုးက်ိဳးေတြ အမ်ားၾကီး ထြက္လာတတ္ပါတယ္။

လူအမ်ားက စိတ္ဓာတ္တက္ၾကြ ေထာက္ခံျပီး ေတာ္လွန္ေရးထဲ ပါ၀င္လာဖို႕ အတြက္ သတင္းတခုကို ထုတ္ျပန္တဲ့အခါနဲ႕

လွဳပ္ရွားမွဳဓာတ္ပံုတပံုကို ထုတ္တင္ေပးတဲ့အခါ ဒီသတင္းနဲ႕ ပံုေတြထဲမွာ တျခားမဟာဗ်ဴဟာ ေဖာ္ေဆာင္ေရးကို

ထိခိုက္ေစမယ့္ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ ပါသြားႏိုင္မလားဆိုတာကို သတိျပဳစဥ္းစားျပီးမွ လုပ္သင့္ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ဟာ

ေခါင္းေဆာင္ေတြအတြက္ အလြန္အေရးၾကီးတဲ့ စည္းတခုပါ။ ဒီစည္းကို ေက်ာ္ျပီး ေခါင္းေဆာင္မွဳ ရွိတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးတိုင္းမွာ

strategic conflict ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတြျဖစ္လာရင္ ေတာ္လွန္ေရး ထိေရာက္မွဳမွာ အားနည္းတတ္ပါတယ္။

ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြအတြင္းမွာ သေဘာသဘာ၀ ကြဲျပားမွဳ ရွိေနတဲ့ အခါမွာေတာ့ တပ္ေပါင္းစုသ႑ာန္

ကြန္ယက္ခ်ိတ္ဆက္လွဳပ္ရွားမွဳနဲ႕ စုေပါင္းေခါင္းေဆာင္မွဳကို အေကာင္ အထည္ေဖာ္ရပါတယ္။

ကြန္ယက္ခ်ိတ္ဆက္လွဳပ္ရွားမွဳလို႕ ဆိုထားပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရး အဖြဲ႕အစည္းေတြ စုေပါင္းျပီး လွဳပ္ရွားမွဳ

လမ္းေၾကာင္းတခုေပၚမွာ ရလဒ္အေျချပဳ လွဳပ္ရွားတာကို ဆိုလိုတာပါ။ အဖြဲ႕ေတြစုျပီး လုပ္ငန္းေဖာ္ေဆာင္မွဳမပါတဲ့ ႏွဳတ္ကတိ၊

ေၾကျငာခ်က္ အေျချပဳ ညီညြတ္ေရး လွဳပ္ရွားမွဳကို ဆိုလိုတာ မဟုတ္ပါ။ ညီညြတ္ေရးဆိုတာ တိုက္ပြဲရွိမွ ေပၚထြက္လာမွာ

ျဖစ္ပါတယ္။ တိုက္ပြဲမေဖာ္ေဆာင္ပဲ ညီညြတ္ေရးပဲ လုပ္ေနရင္ ေခါင္မိုးတခုေပၚမွာ ေခါင္မိုးတထပ္ ဆင့္ရင္းဆင့္ရင္း

ေခါင္မိုးဒဏ္ပိျပီး အေဆာက္အဦး ျပိဳက်တတ္ပါတယ္။ ေခါင္မိုးေတြနဲ႕ အုတ္ျမစ္ေတြအၾကားမွာ တည္ေဆာက္ထားတဲ့

framework ကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖို႕ လိုပါတယ္။ ေခါင္မးို ေရာင္စံုေတြပဲ ရွိရံုနဲ႕ အလုပ္ျဖစ္မွာ မဟုတ္တာကေတာ့

အေသအခ်ာပါပဲ။ ကြင္းလယ္ေခါင္မွာ ထီးထီးၾကီးရွိေနတဲ့ အိမ္ၾကီး တလံုးေပၚမွာ ေခါင္မိုးေတြ တဆင့္ျပီးတဆင့္ ထပ္ဖို႕

ၾကိဳးပမ္းမွဳထက္ ေျမလြတ္တဲ့ ေနရာေတြမွာ အုတ္ျမစ္ေတြ ခ်ျပီး၊ အေဆာက္အဦးေတြ လိုက္တည္ေဆာက္ေပးျပီးမွ

ေခါင္းမိုးသစ္ေတြ တင္ေပးတာ၊ ေခါင္မိုးေတြအခ်င္းခ်င္း ခ်ိတ္ဆက္ေပးတာက လက္ေတြ႕မွာ ပိုအသံုး၀င္ႏိုင္ပါတယ္။

ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ ေနာက္ထပ္ အေရးပါတဲ့ အခ်က္တခုကေတာ့ အစိုးရယႏၱရားအတြင္းကို

ထိုးေဖာက္၀င္ေရာက္မွဳပါပဲ။ ရန္သူရဲ႕ အလယ္အလတ္ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႕ ေဒါက္တိုင္ေတြကို ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္မွဳေတြ

လုပ္တာထက္ အခြင့္သာသလို စည္းရံုးသိမ္းသြင္းျပီး သူ႕လူ ကိုယ့္ဘက္သားျဖစ္ေအာင္ စည္းရံုးႏိင

ု ္မွဳဟာ အခရာက်ပါတယ္။

ေတာ္လွန္ေရးအတြက္ အဖိုးမျဖတ္ႏိုင္တဲ့ critical information ကို ရႏိုငပ

္ ါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီသတင္းအခ်က္အလက္ေတြကို

ဘယ္လို စီမံခ်က္ေတြအတြက္ အသံုးျပဳမွာလဲ ဆိုတာက အေရးၾကီးပါေသးတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးဆိုတာ “နင္က ငါ့ကို ဖြက္ျပီး

လုပ္ေနတယ္ေပါ့ေလ။ ဘယ္ရမလဲ။ နင္လုပ္တာ ငါသိတယ္။ ငါဘယ္ေလာက္ထိ သိထားလဲ ေျပာရမလား” ဆိုျပီး

ရန္ျဖစ္ေနၾကတဲ့ ေလးတန္းေက်ာင္းသား ကစားပြဲ မဟုတ္ပါဘူး။ သတင္းအခ်က္အလက္ဆိုတာမွာ ျပည္သူကို

ထုတ္ျပန္ေပးရမယ့္ သတင္းအခ်က္အလက္၊ မဟာဗ်ဴဟာ ဆံုးျ့ဖတ္ခ်က္အတြက္ အေရးပါတဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္၊

လွဳပ္ရွားမွု အေကာင္အထည္ေဖာ္ေရး စီမံခ်က္ေတြမွာ ထည့္သြင္းေရးဆြဲရမယ့္ သတင္းအခ်က္အလက္ဆိုျပီး

သီးျခားရွိပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြမွာ Strategic Intelligence Process နဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ မူ၀ါဒေတြ မရွိပဲ

ထင္ရာျမင္ရာ လုပ္ေနၾကရင္ ရန္သူအင္အားစုေတြအၾကားမွာ ေရရွည္ျမွဳပ္ႏွံထားတဲ့ ကိုယ့္လူေတြကို ထိခိုက္ေစႏိုင္ပါတယ္။

ဒီလို ထိခိုက္မွဳေတြ မ်ားလာရင္ ေတာ္လွန္ေရးနဲ႕ ပူးေပါင္းခ်င္တဲ့ ရန္သူ႕ လူေတြက ယံုၾကည္စိတ္ခ်မွဳ မရွိေတာ့ပဲ

ေရွာင္ဖယ္မွဳေတြ လုပ္သြားတတ္ပါတယ္။ သတင္းအခ်က္အလက္ကို မဟာဗ်ဴဟာ သတင္းအခ်က္အလက္၊ နည္းဗ်ဴဟာ

သတင္းအခ်က္နဲ႕ မီဒီယာသတင္းအခ်က္အလက္ ဆိုျပီး ခြဲျခားႏိုင္ဖို႕က သတင္းနဲ႕ နည္းပညာေခတ္မွာ အေရးၾကီးဆံုး

ပညာတရပ္ပါ။
သတင္းအခ်က္အလက္ တင္ျပမွဳမွာ Source Reliability နဲ႕ Data Validity ႏွစ္ခ်က္ကိုပဲ အာရံုစိုက္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။

Intelligence Process မွာ

A. Reliable

B. Usually Reliable

C. Fairly Reliable

D. Not Usually Reliable

E. Unreliable

F. Cannot be Judged

ဆိုတဲ့ သေကၤတ အေကာင္အထည္ေဖာ္မွဳ သ႑ာန္ေတြနဲ႕ Source Reliability ကို သံုးေလ့ရွိပါတယ္။

Data Validity ကိုေတာ့

1. Confirmed

2. Probably True

3. Possibly True

4. Doubtfully True

5. Improbable

6. Cannot be Judged

ဆိုတဲ့ သေကၤတေတြနဲ႕ သတင္းတင္ျပမွု လုပ္ေလ့ရွိၾကပါတယ္။

သတင္းတင္ျပမွဳမွာ

(၁) သတင္းအမွတ္စဥ္

(၂) Source

(၃) သံုးသပ္ခ်က္

(၄) အေၾကာင္းအရာ

(၅) ေဖာ္ျပခ်က္

ျပီးဆံုး

ဆိုတဲ့ အခ်က္အလက္ပံုစံနဲ႕ သတင္းေပးမွဳ၊ သတင္းတင္ျပမွုေတြ လုပ္ၾကရပါတယ္။ ဒီေတာ့ သတင္းကို

လက္ခံရရွိသူတေယာက္ဟာ သတင္းသံုးသပ္ခ်က္မွာ 1 (2) ဆိုတဲ့ စာေၾကာင္းေလးတခုကို ေတြ႕တာနဲ႕ ဒီသတင္းကို ရရွိတဲ့

source က ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရတယ္၊ သတင္းအခ်က္အလက္ကေတာ့ မွန္ကန္ႏိုင္ေခ်မ်ားတယ္ ဆိုတာ ခ်က္ခ်င္းသိသြားမွာ

ျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္က ဘယ္လိုရတယ္၊ ဘယ္သူက ေျပာတယ္၊ ဘယ္လိုအေျခအေနမွာ ေျပာတယ္ ဆိုတာေတြကို critical

information ေတြအတြက္ အသံုးမျပဳသင့္ပါဘူး။ သတင္းနဲ႕ပတ္သက္တဲ့ မူ၀ါဒကို စနစ္တက် မခ်ရင္ ရန္သူယႏၱရားမွာ

ကိုယ္ျမွဳပ္ႏွံထားသူေတြကို ကိုယ္ကျပန္ျပီး ေဖာ္ေကာင္လုပ္ေပးသလို ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ရန္သူယႏၱရားထဲက ေတာ္လွန္ေရးကို

ပူးေပါင္းလိုသူေတြက ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြအေပၚ ယံုၾကည္စိတ္ခ်မွဳ မရွိပဲ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ သိတာကို သိတယ္လို႕

ထားျပီး မိနစ္ မဆိုင္းခင္ ေမ့သြားမယ့္ အေျခအေနတခုအတြက္ ေပးဆပ္ရမယ့္ ေနာက္ဆက္တြဲတန္ဖိုးေတြကို

မထုတ္ျပန္ခင္မွာ သတိထားဖို႕ လိုအပ္လွပါတယ္။

(၄) ကြင္းဆက္မျပတ္မွဳ

ေတာ္လွန္ေရးရဲ႕ စတုတၱ အခ်က္ကေတာ့ ကြင္းဆက္ မျပတ္မွဳပါ။ လူထုနဲ႕ ေခါင္းေဆာင္အၾကား၊ ေတာ္လွန္ေရးဦးေဆာင္မွဳနဲ႕

လွဳပ္ရွားမွဳအဖြဲ႕ေတြအၾကား၊ လူထုနဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးအၾကားမွာ ကြင္းဆက္ျပတ္ရင္ ေတာ္လွန္ေရး ခါးဆက္ ျပတ္ပါလိမ့္မယ္။

ကြင္းဆက္ျပတ္ျပီး လွဳပ္ရွားလိုင္းေတြ ပူးတာဟာ တပ္ေပါင္းစု ခ်ိတ္ဆက္လွဳပ္ရွားမွဳမွာ အလြန္ေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ့

အေျခအေနတခုပါ။

ေျမေအာက္လွဳပ္ရွားမွဳ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္တဲ့အခါ ကိုယ္နဲ႕ လွဳပ္ရွားေနသူထဲက ေနာက္ထပ္မ်ိဳးဆက္တခုကို

သိထားရပါတယ္။ တိုက္ရိုက္ခ်ိတ္ဆက္သူ အဖမ္းခံရရင္၊ ေပ်ာက္ဆံုးသြားရင္ ခ်က္ခ်င္းအေၾကာင္းၾကားျပီး လိုအပ္တာေတြ

ဆက္ျပီး လုပ္ရပါမယ္။ ဒီလိုမဟုတ္ရင္ ၾကားက ကြင္းဆက္ေတြ ျပတ္သြားတဲ့အခါ ကြန္ယက္ေတြ ပ်က္ကုန္ပါတယ္။

လွဳပ္ရွားေနသူေတြကိုလဲ ကိုယ္နဲ႕ ဆက္သြယ္လို႕ မရေတာ့တဲ့အခါ၊ ကိုယ္က ဖမ္းဆီးခံရတဲ့အခါ ေနာက္က မ်ိဳးဆက္တခုကို

ခ်ိတ္ဖို႕ ေျပာထားသင့္ပါတယ္။ မဟုတ္ရင္ ၾကားထဲမွာ ကြင္းဆက္ျပတ္ျပီး တျခားလွဳပ္ရွားမွဳလိုင္းေတြကို

သြားခ်ိတ္တတ္ၾကပါတယ္။ လိုင္းေတြပူးျပီး ေရွာ့ခ္ေတြ မိတတ္ပါတယ္။ ရန္သူရဲ႕ ေထာင္ေခ်ာက္ထဲ တပံုတပင္ၾကီး

က်သြားတတ္ပါတယ္။ ကြင္းဆက္မျပတ္ဖို႕က ေတာ္လွန္ေရးမွာ အလြန္အေရးၾကီးပါတယ္။ ကြင္းဆက္ျပတ္ျပီး

လိုင္းပူးတတ္မွဳက ေတာ္လွန္ေရးၾကီး တခုလံုးကို ဖ်က္ဆီးပစ္တတ္ပါတယ္။ တဘက္က လိုင္းပူးလာရင္လဲ အပူးမခံဖို႕

အေရးၾကီးပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ေျမေအာက္လွဳပ္ရွားမွဳကို တာ၀န္ယူေနတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြ သတိျပဳရပါမယ္။

ေျမေအာက္လွဳပ္ရွားမွဳ လုပ္ေနတာဟာ ရုပ္ရွင္မင္းသား လုပ္ေနတာ မဟုတ္ပါ။ မိတ္ဆက္လာသမွ် ေအာ္တိုျပန္ေရးေပးေနလို႕

မရသလို၊ စာနယ္ဇင္းအင္တာဗ်ဴးပြဲမွန္သမွ် လက္ခံေနလို႕ မရပါ။ အထူးသတိျပဳရမယ့္ အခ်က္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

(၅) ျပည္ပေထာက္ခံမွဳ

ေတာ္လွန္ေရးတခုရဲ႕ ေအာင္ျမင္မွဳေသာ့ခ်က္ေတြထဲမွာ ႏိုင္ငံတကာေထာက္ခံမွဳက အေရးၾကီးပါတယ္။

ႏိုင္ငံတကာေထာက္ခံမွဳဆိုတာမွာ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေထာက္ခံမွဳ (Moral Support) ၊ ႏိုင္ငံေရးေထာက္ခံမွဳ (Political

Support)၊ ရုပ္၀တၳဳပစၥည္းေထာက္ပံ့မွဳ (Material Support) နဲ႕ နယ္ေျမေဒသ၊ အေျခစိုက္ စခန္း ပံ့ပိုးေပးမွဳ (Sanctuary

Support) ေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ Moral support ဆိုတာက ႏိုင္ငံျခားအစိုးရ(သို႕မဟုတ္) ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္းေတြက ဒီ

ေတာ္လွန္ေရးကို ေထာက္ခံမွဳကို စတိတ္မင့္ေတြ၊ ေၾကျငာခ်က္ေတြ တရား၀င္ ထုတ္ျပန္ေၾကျငာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ Political

support ဆိုတကာကေတာ့ ႏိုင္ငံရပ္ျခား အစိုးရေတြက ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုေတြရဲ႕ ႏိုင္ငံတကာ ရည္မွန္းခ်က္ေတြကို

ျပည့္မွီလာေအာင္ အကူအညီ ေပးတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ- ကုလသမဂၢမွာ ေဆြးေႏြးပြဲေတြ ျဖစ္လာေအာင္ ကူညီေပးတာမ်ိဳး

စတာေတြပါ။ Material support ဆိုတာကေတာ့ ေတာ္လွန္ေရးအတြက္ ေငြေၾကး၊ လက္နက္ပစၥည္းနဲ႕

ေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးမွေ
ု တြကို ပံ့ပိုးေပးတာပါ။ Sanctuaries ဆိုတာကေတာ့ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြကို

ေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးေရး၊ လက္နက္မ်ား သိုေလွာင္သိမ္းဆည္းေရး၊ ေအာ္ပေရးရွင္းမ်ား စီမံေရးဆြဲေရးနဲ႕

ေခတၱဆုတ္ခြာလာႏိုင္မွဳေတြအတြက္ လိုအပ္မယ့္ နယ္ေျမေဒသ ပံပ

့ ိုးေပးထားျခင္းပါ။

ေတာ္လွန္ေရးတခုမွာ ဒီလိုႏိုင္ငံတကာေထာက္ခံမွဳက အေရးၾကီးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ႏိင

ု ္ငံတကာ ေတာ္လွန္ေရးရဲ႕ ေအာင္ပြဲကို

ႏိုင္ငံတကာ ေထာက္ခံမွဳတခုတည္းနဲ႕ ယူလို႕ မရပါ။ ႏိုင္ငံတကာ ေထာက္ခံမွဳေနာက္ တေကာက္ေကာက္လိုက္ရင္း

လူထုေထာက္ခံမွဳနဲ႕ ေ၀းကြာသြားလို႕ က်ရွံဳးေနတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးေတြ အမ်ားအျပားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဟင္းတခုမွာ

အစပ္အဟပ္တည့္ဖို႕ လိုပါတယ္။ ဆားမပါတဲ့ ဟင္းကို အရသာမရွိဘူးဆိုျပီး ဆားေတြအမ်ားၾကီး ျဖဴးလိုက္ေတာ့ စားလို႕

မရေတာ့တဲ့ ဟင္းပဲ ထြက္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာေထာက္ခံမွဳကို မရွိမျဖစ္ဆိုျပီး၊ ေနရာတကာမွာ ႏိင

ု ္ငံတကာကင္ပိန္းပဲ

လုပ္ေနၾကရင္ေတာ့ က်န္တဲ့က႑ေတြမွာ ဟန္ခ်က္ပ်က္ျပီး၊ ၾကန္႕ၾကာေနတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးပဲ ထြက္လာမွာ အေသအခ်ာပါ။

(၆) အာဏာပိင
ု ္ေတြရဲ႕ တုန္႕ျပန္မွဳေျခလွမ္းမ်ား

ေတာ္လွန္ေရးတခုရဲ႕ ေအာင္ျမင္ေရးေသာ့ခ်က္မွာ ေနာက္ဆံုးအေရးၾကီးတဲ့ အခ်က္ကေတာ့ အာဏာပိုင္ေတြရဲ႕

တုန္႕ျပန္မွဳေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ တဘက္ရဲ႕ ေျခလွမ္းေတြကို ၾကိဳျပီး သံုးသပ္ေလ့လာေနရပါမယ္။ သားေကာင္နဲ႕ မုဆိုး

အျပန္အလွန္ ေခ်ာင္းေနၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ သားေကာင္ျဖစ္လိုက္၊ မုဆိုးျဖစ္လိုက္၊ ေျပးလိုက္၊ လိုက္လိုက္နဲ႕ အသက္နဲ႕

ဘ၀ေတြကို ထပ္ျပီး ကစားေနၾကတဲ့ ပြဲပါ။ ေတာေခ်ာက္တာကို ထေျပးျပီး ေထာင္ေခ်ာက္ထဲ တိုး၀င္တဲ့ သားေကာင္ေတြလို

ျပဳမူလို႕ မရပါဘူး။ ဆိုင္းတီးေပးတိုင္း ထကၾကရမယ့္ ေမ်ာက္ကပြဲလဲ မဟုတ္ပါဘူး။ ရန္သူရဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာ၊ နည္းဗ်ဴဟာေတြ၊

ပရိယာယ္ေတြ၊ ေျခလွမ္းေတြကို ေသခ်ာသံုးသပ္ျပီးမွ ေျခလွမ္းတလွမ္းခ်င္းကို သတိနဲ႕ တိုးဖို႕ လိုအပ္လွပါတယ္။ ရန္သူရဲ႕

တုန္႕ျပန္မွဳေတြ၊ ေျခလွမ္းေတြကို အကဲမျဖတ္ႏိုင္တဲ့ ေတာ္လွန္ေရးဟာ က်ဆံုးေလ့ရွိပါတယ္။

ရန္သူကို တိုက္မယ္၊ တိုက္မယ္နဲ႕ အလံေထာင္ေနရင္း ေနာက္လွည့္ၾကည့္လိုက္ေတာ့ လူထုေထာက္ခံမွဳရေအာင္လဲ

ျပည့္ျပည့္၀၀ မလုပ္ထား၊ ပတ္၀န္းက်င္ အေနအထားကလဲ မဟန္၊ စနစ္တက် စုဖြဲ႕ထားမွုေတြကလဲ မရွိ၊ ကြင္းဆက္ေတြကလဲ

ျပတ္ေတာက္၊ ႏိုင္ငံတကာ ေထာက္ခံမွဳ ဆိုတာကလဲ ဟန္ျပေထာက္ခံမွဳဆိုသလို ျဖစ္ေနတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးေတြ

ကမၻာတ၀ွမ္းမွာ အမ်ားၾကီးပါပဲ။
နိဂးံု

နိဂံုးခ်ဳပ္ဆိုရရင္ အခုဒီေဆာင္းပါးဟာ ေတာ္လွန္ေရးေတြရဲ႕ အလားအလာ၊ ေအာင္ျမင္မွဳ အတိုင္းအတာေတြကို

ဆန္းစစ္ဖို႕အတြက္ စစ္ဦးစီးတကၠသိုလ္ေတြ၊ စစ္မဟာဗ်ဴဟာေလ့လာေရး သင္တန္းေက်ာင္းေတြ၊ စစ္ေရးေလ့လာတဲ့

သုေတသန အဖြဲ႕အစည္းေတြမွာ အသံုးျပဳတဲ့ BARD O’NEILL’S FRAMEWORK ကို အေျခခံျပီး၊ ေတာ္လွန္ေရးေတြမွာ

ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထရွိတဲ့ အေျခအေနေတြ၊ ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္ေတြ၊ သင္ခန္းစာယူစရာ အခ်က္အလက္ေတြကို ေယဘုယ်အေနနဲ႕

ေပါင္းစပ္တင္ျပ ထားတာျဖစ္ပါတယ္။ မည္သည့္ ေတာ္လွန္ေရးကိုမွ ဆန္းစစ္ေလ့လာခ်က္ ျပဳလုပ္ထားျခင္း မရွိပါဘူး။

ဆန္းစစ္ေလ့လာခ်က္ေတြလုပ္တဲ့အခါ အားသာခ်က္၊ အားနည္းခ်က္ေတြကို ေဖာ္ထုတ္ျပီး အလားအလာကို

ေကာက္ခ်က္ခ်မွတ္ခ်က္ေပးရပါတယ္။ ဒီမွတ္ခ်က္ေတြ မေပးလိုပါ။ မတရားတဲ့ စနစ္ကို တိုက္ဖ်က္ေနတဲ့

ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုေတြအတြက္ တစံုတရာအက်ိဳးေက်းဇူး ရွိေစရန္သာ ေမွ်ာ္လင့္မိပါေၾကာင္း။

ခင္မမမ်ိဳး (၁၀၊ ၁၊ ၂၀၁၀)

-ရည္ညန
ႊ း္ ကိးု ကား-

Applegate, Melissa (2002) Preparing for Asymmetry: As Seen Through the Lens of Joint Vision 2020 . Carlisle,

PA: Strategic Studies Institute.

Dubik, James M. (2003) “Effects-based Decisions and Actions.” Military Review, 83: p. 33-36. (January-

February 2003.)

Gurr, Ted Robert. (1970) Why Men Rebel. Princeton, NJ: Princeton University Press.

Hatch, Mary Jo.(1997) Organization Theory: Modern, Symbolic, and Postmodern Perspectives. Oxford:

Oxford University Press

Mann, Edward C., Endersby, Gary and Searle, Thomas R.(2002) Thinking Effects: Effects-Based Methodology

for Joint Operations. Maxwell Air Force Base, AL, Air University Press. (CADRE paper, no. 15).
Mintzberg, Henry. (1994) The Rise and Fall of Strategic Planning. New York: The Free Press.

O’Neill, Bard E. (1990) Insurgency and Terrorism: Inside Modern Revolutionary Warfare. Dulles, VA:

Brassey’s Inc.

O’Neill, Bard E., William R. Heaton, Donald J. Alberts, Vincente Collazo-Davila, Richard MacLeod, Don

Mansfield, James Miller, and Paul Viotti. (1980) Insurgency in the Modern World. CO: Westview Press, 1980.

Roper, Daniel S. (2004) A Dual-edged Sword: Operational Risk and “Efficiency”-Based Operations (EBO) . Fort

Leavenworth, KS, School of Advanced Military Studies, 2004, 62 p.

Tse-Tung, Mao. (1961) On Guerilla Warfare. New York, NY: Fredrick A. Praeger Inc., 1961.

U.S. Department of Defense (2003) Military Transformation: A Strategic Approach. Washington, DC: Office of

the Secretary of Defense. Fall 2003.

(ပိုစတာ- ထိုက္မင္း)