AMBIDAT

Investment Services BV

Nieuwsbrief
Bodegraven, oktober 2008

Onorthodoxe financile problemen en markten vragen om onorthodoxe oplossingen.

Het keerpunt kan komen als de overheid actief tussenbeide komt. Het verleden leert dat bij de
bankencrisis in Japan en Scandinavi en de spaarbankcrisis in de VS de oplossing kwam tot
stand doormiddel van overheidsingrijpen. Nu is er de meest krachtige financile partij ter
wereld betrokken bij de huidige mondiale financile problemen. Of dit uiteindelijk de
oplossing zal blijken te zijn is nu nog te vroeg om te beantwoorden. Dat het voor een aantal
partijen in de markt wel als een belangrijk signaal wordt gezien mag uit het volgende citaat
blijken. Hiermee is natuurlijk niet gezegd dat met de nu recent aangekondigde maatregelen in
de VS de problemen zijn opgelost. Wel helpt het om het vertrouwen in de markt weer te
herstellen.

BUFFETT: No, it would get worse. Last week will look like Nirvana (laughs) if they don't
do something. I think they will. I understand where they're very mad about what's happened
in the past, but this isn't the time to vent your spleen( je gemoed luchten ) about that. This is
the time to do something that gets this country back on the right track. What you have, Joe,
you have all the major institutions in the world trying to deleverage. And we want them to
deleverage, but they're trying to deleverage at the same time. Well, if huge institutions are
trying to deleverage, you need someone in the world that's willing to leverage up. And there's
no one that can leverage up except the United States government.

Interview met Warren Buffet gepubliceerd 25 September jl. naar aanleiding van de deal met Golman Sachs.

Het kan soms verhelderend zijn eens terug te kijken en uit te zoeken hoe de verschillenden
beleggingscategorien gepresteerd hebben in markten zoals we deze de laatste tijd meemaken.
In de tabel hieronder vindt U een overzicht van index rendementen, met daarin ook een
indicatie van het gelopen risico. De periode waarover wordt gerapporteerd is gemeten vanaf
het begin van 2008 tot nu.

Categorie rendement/risico gebruikte index

Cash/deposito 3,15%- zeer laag Citi Euro 1 maands

depot
Obligaties staat 3,09% - laag Iboxx Staatsl. Euro
Obligaties bedrijven -4.24% - gemiddeld Iboxx Corp. Euro
Hedge funds -7.6% - gemiddeld HFRX Gl.Hedge
Fund EUR Ind.
Aandelen -20,9% - hoog MSCI Wereld
Funds -22,5% - hoog Aand. Wereldwijd
gem. Morningstar
Onroerend goed -17% - gem. hoog Epra/Nareit Europa
in Euros
Ethische beleggingen 4,5%-6% Geen index
AMBIDAT
Investment Services BV
Afgezien van de geheelonthoudende beleggers alles staat op deposito heeft nagenoeg elke
beleggingsportefeuille kleerscheuren opgelopen in 2008. De index met het risicoprofiel markt
neutraal, wat een evenwichtige verdeling inhoudt van de verschillende beleggingscategorien,
laat een verlies zien tot nu toe van 9,4%. Deze index bestaat voor 50% uit aandelen en 50%
obligaties. Een klein onderzoek onder fondsen die deze strategie als kern gebruiken levert
verassende resultaten op.
Grote verschillen van -5% als verlies bij de beste fondsen, tot 26,5% van de slechtst
presterende.

Waarschijnlijk zal als gevolg van de wel heel erg hectische periode opnieuw blijken dat het
beleggen in fondsen niet altijd meer rendement oplevert dan wanneer er via de index wordt
belegd. Belangrijk bij deze exercitie is de vraag in hoeverre fondsen die een grote
outperformance hebben laten zien dat hebben kunnen bereiken door het nemen van of grotere
risicos, of een superieur marktinzicht. Als er naar bij voorbeeld obligatiefondsen wordt
gekeken, dan kan er niet altijd worden vastgesteld waar de grote risicos te vinden zijn. Een
probleem daarbij is wel dat er niet altijd gedetailleerd wordt gerapporteerd, zodat een goede
analyse niet kan worden gemaakt. Uit het recente verleden was vrij snel duidelijk dat er
enorm veel belegd is in obligaties uitgegeven door financile instellingen. Deze sector is altijd
al de grootste uitgevende categorie geweest, dus het is niet zo verwonderlijk dat daarin dan
ook wordt belegd. Als dan blijkt dat er ook nog in achtergestelde leningen is belegd, ( omdat
het rendement zo hoog was ) wordt binnen zon fonds wel een erg groot risico gelopen. Bij de
huidige stand van zaken zullen dergelijke fondsen dan ook een underperformance laten zien.
Een aantal grote en bekende fondsen, ook Nederlandse, hebben volgens recente berichten in
de media verliezen geleden. De reden daarvoor is het vaak te vinden in het wat eenzijdig
positioneren t.o.v. een benchmark of een index. Te veel exposure in de financile sector of
naar fondsen van bij voorbeeld Lehman Brothers.

Er is heel lang gediscussieerd door klimaat deskundigen over de effecten die condensstrepen
van vliegtuigen hebben op de grondtemperaturen. Er is op een geweldige manier
gespeculeerd en gepubliceerd en getheoretiseerd over de effecten die deze condensstrepen
hebben op het feitelijk tegenhouden van het zonlicht op de onderliggende luchtlagen. Het is
natuurlijk zo dat elke individuele condensstreep van een vliegtuig een kleine schaduwrand
creert op de grond, maar dat het totale effect van alle condensstrepen samen vrij moeilijk te
bepalen was, tenzij er op grote schaal een paar dagen lang niet meer gevlogen zou worden.
Dit is natuurlijk precies wat er gebeurd is in 2001. Direct na 11 september is er een aantal
dagen helemaal geen vliegverkeer geweest in de VS en daar hebben meteorologen en andere
AMBIDAT
Investment Services BV

wetenschappers gebruik van gemaakt om juist in die periode metingen te verrichten. Wat
bleek was een stijging van de variatie tussen de hoogste en laagste temperaturen. Volgens een
CNN rapport steeg het gemiddelde verschil tussen de hoogste en laagste temperatuur in de VS
tijdens deze verplichte luchtblokkade ongeveer 1,1% Celsius 2 graden Fahrenheit.

Eenzelfde soort discussie is er nu gaande over de effecten van de recent aangekondigde

maatregelen om short selling tegen te gaan. Vrij algemeen is de visie van toezichthouders dat
in dit soort gevallen de volatiliteit op de markten zal worden beperkt. Dat er recent voor
gekozen is om tot deze maatregel over te gaan is begrijpelijk, maar hopelijk is het van
tijdelijke aard. Er is in 2004 een studie gepubliceerd door Arturo Bris, William Goetzmann,
and Ning Zhu van de Yale Universiteit, waaruit blijkt dat met het invoeren van genoemde
beperkingen in vijf landen de efficiency van deze markten en een van de karakteristieken van
de markt opbrengsten duidelijk afnamen.
We find significant increases in efficiency, and in the negative skewness of market returns,
once short sales are allowed and practiced in these countries.

Brengt deze wel heel erg turbulente tijd ook nog wel eens iets goeds? Het zal ongetwijfeld
leiden tot een wat bescheidener opstelling van alle financieel deskundigen. Het zal ook leiden
tot een wat meer verantwoorde omgang met risicos. Het allerbelangrijkste wat de markten nu
nodig hebben is vertrouwen. Zonder vertrouwen bestaat er geen markt meer. Dit proces zal
zeker niet van de een op de andere dag zijn voltooid, het heeft immers jaren geduurd om het
op te bouwen en zal ook niet zomaar zijn hersteld. Belangrijke stappen zijn er nu wel gezet.

Partijen die nu in de markt kunnen stappen, zoals Warren Buffet hebben een belangrijke
voorbeeldfunctie en velen kunnen zich daar ook door laten leiden. Deze periode zal ook van
grote invloed zijn op de mondiale verdeling van beleggingsmiddelen. Een afnemend belang
van de Amerikaanse bijdrage aan de wereldeconomie kan de inleiding zijn van een grote
herverdeling van assets, met alle daaraan verbonden consequenties.

Afsluitend nog een kleine traditie: de stemmingsindex

Het zal niet verbazen dat alle stemmingsindexen erg laag staan. Onderstaand een door mij
vaak geraadpleegde index van de ECB tot en met Augustus. Het September cijfer zal
ongetwijfeld veel lager zijn dan de 88,8 van Augustus
AMBIDAT
Investment Services BV

Europese sentiments index

120

100

80
index

60

40

20

0
03 0 3 0 3 0 3 t-04 -0 4 -0 4 -0 4 t-05 -0 5 -0 5 -0 5 t-06 -0 6 -0 6 -0 6 t-07 -0 7 -0 7 -0 7 t-08 -0 8
rt- ju n- ep- ec - r ju n ep ec r ju n ep c r ju n ep ec r ju n ep ec r ju n
m s d m s d m s de m s d m s d m

Mocht U na het lezen van deze nieuwsbrief vragen/opmerkingen hebben over een van de
behandelde onderwerpen dan verneem ik die graag. Als U er geen prijs meer op stelt om deze
brief te ontvangen kunt U mij dat natuurlijk melden.

Met vriendelijke groet,

Bodegraven, oktober 2008

Ambidat Investment Services BV

J. Fred A. Voortman