EHU/UPVko XXVII.

Donostiako Uda Ikastaroak

Aniztasun berrien harira (I)

Hegemonia nortasun kolektiboen eraikuntzan

Mario Zubiaga
EHU

ATARIKOA
Ulises Moulines-en (2001) harira…

OBJEKTIBIZATZE ENPIRIKOA

Euskal… hizkuntza, kultura, etnia, nazioa

izan/egon badago,
anitza da,
lur anitzean…

ANIZTASUNA
AXIOLOGIA GISA

IABB (VIPS)
Izatearen anizatsunaren berezko balioa

Unibertsoaren desberdintzea

BELIKOA (Schmitt)
Gatazka Kudeaketa HEGEMONIKOA (Laclau)
moduak DELIBERATZAILEA (Habermas)

1. ANITZAREN KUDEAKETA ETIKOA

 HEGEMONIAZ… Zizek eta Laclau.
Gatazka belikoaren fetixetik honantzago, deliberazioaren ametsaz haratago, Hegemonia
(Laclau): “Parteak osotasun unibertsalaren hutsunea betetzeko burutzen duen
ahalegina….”

Ahalegin hori borroka diskurtsibo/sinbolikora eramango du Laclauk.

Eduki partzialaren batek hegemonizatuko du beti ustez unibertsala den nozio ideologiko
oro, bere unibertsaltasuna koloretuz, bere eraginkortasuna ahalbidetuz…partikular
guztiek dute beraien baitan unibertsaltasuna betetzeko joera, ez dago unibertsal
neutralik…

Kontzeptu ideologikoaren eduki tipikoa zein izango den, horretan datza borroka
ideologikoa.

Zizek… eta Guadalajarako artzaina…

“Vascos” “Gente brava la de

Rentería”

2. HEGEMONIAZ
Eduki tipikoa ez da inoiz bakarra, eta hortxe dago gakoa…
EDUKI TIPIKOEN EKIBALENTZIA KATEAK HEZURMAMITZEN DU HEGEMONIA

GALDERAK

1. Nolakoa izango da “Rajoy-ren euskal neskatila”?

2. “Vasco tipikoa” edo euskal herritarraren baitako kateatze

hegemonikoa, kementsua-abertzalea-euskalduna izango al da?

3. Neskatoa euskara duena izatea, helburu, kateatze alternatiborik

edo hobeagorik ba al dago?

4. Hortaz, neskatoa abertzalea ez bada, euskalduna izango al da?

Komunitate linguistikoa datu objektibo/enpirikoa da, baina gizartearen parte gisa

ez du muga politiko propiorik sortu: “abertzale-partearekin” kateatutako eduki
baliokide gisa azaldu da: onerako eta txarrerako? Beste kateatze hegemonikoetan
hizkuntzak duen/ez duen presentziak ziurtatu al dezake bere zentralitate soziala eta
iraupena? “AHTgelditu-korrika-presoak etxera” ekibalentzia kateatzeak, ziurtatuko al
du euskararen izaera hegemonikoa?
3.EKIBALENTZIA KATEAK
 Orain arteko
ARTIKULAZIO HEGEMONIKO ZIRKULARRA

“Euskal abertzale” unibertsalaren partikularra, euskalduna.

Barneratze identitarioa

Hegemonia
Euskal Euskal
Euskalduna
herritarra abertzalea
Euskal herritar
unibertsalaren
partikularra:
abertzalea

Barneratze politikoa
“Euskaldun” unibertsalaren partikularra, abertzalea
-“Euskaldun unibertsal” horren partikular hegemonikoa, “abertzalea” ote da, jada? “Kalaka
sindromea”
-“Abertzale unibertsal” horren partikular hegemonikoa, “euskalduna” ote da, jada? “Gure
hizkunzak” sindromea.
-Hortaz, “euskal herritar unibertsal” horren partikular hegemonikoa, “abertzalea” ote da, jada?
4. ARTIKULAZIO HEGEMONIKO HISTORIKOA
 NAZIOGINTZA POLITIKO GARAIKIDEAREN MOTOR HEGEMONIKOA, KRISIAN?

Boteretik Eraginera
Sinbiosi
liskartsua
Herri Erakunde
“Nazionalista” “Nazionalista”

HERRIGINTZA EH=“PTV” EH=“Euskal Gizartea”

ORUBEA
LOGIKA Utopiaren kudeaketa Ongizatearen kudeaketa
Mugimendu oldartsua Euste-horma
Populista (abertzalea) “Interes orokorra”
KRISIA Alternatibitatearen porrota Zentralitatearen porrota

DETONATZAILEAK
Atzera begira: ETA/EAJren garaitezintasunaren mitoaren haustura sinbolikoa;
anti-sistemikoa, sistemaren zutabe…Oreka galtzea.
Aurrera begira: Kultura berriak ekosisteman, barneratzeko/parekatzeko gaitasuna?
Euskal etnia mundu globalean, globala euskal lurraldeetan…
5. NAZIOGINTZA GARAIKIDEA
 Politika (abertzalearen) krisian, harekin kateatuta egon den
hizkuntza komunitatearen etorkizuna ere, krisian? Aitaren etxea utzita, plazara?
Kriseilua hartuta etxez etxe zabaldu amaren sua?
Edo Butler: “kode dominatzaileen desplazamendu performatibo” hori, NOLA?
OPERAZIO HEGEMONIKOA (Laclau eta MTT)

DESBERDINTZEA BERDINTZEA DESBERDINTZEA

Identitatea Boterea Eragina

Herrigintza: Parteak
Muga sortu, partea unibertsalaren Partea
“identifikatu” eta aurpegi tipikoa izateko lehian. besteen artean kokatu,
bereiztu interes orokor
Homogeneotik, Logika populista: gisa ari den
Politikaren sorrera “plebs (nazioa)/demos(herria)”: parte baten
hegemoniapean
1. Ekibalentzia/artekaritza
2. Antagonismoa/polarizazioa
3. Heldulekua/orubea: diskurtsoa,
hizpide
eta praxi sozio-politiko gisa

Jarduera-paradigma gisa…
6. OPERAZIO HEGEMONIKOA
 H.1. GIZARTE MUGIMENDUEN LOGIKAK

LOGIKA ANTAGONIKOA

DEMOKRATIZAZIOA AUTONOMIA

BOTERE IDENTITATE
POLITIKA POLITIKA

WUNC

ERAGINAREN POLITIKA

LOGIKA SISTEMIKOA

7. GIZARTE MUGIMENDUEN LOGIKAK

 ALTERNATIBAK ULERTZEKO… lehen aipatu
dugun sailkapena jasoko dugu (Cohen & Arato):

LELO DISKURTSIBOAK: “Gurea egin, haiek egin ez

BOTERE-POLITIKA dezaten”, betoa/alternatiba, liskarra/protesta, gizarteak
(AITAREN ETXEA) Estatua menpeko, gizarte zibilaren autonomiarik ez,
erradikalismoa, botere-alternatiba,
Kontra-boterea: (Alter)Politics community.

LELO DISKURTSIBOAK: “Guk eragin haiek aldatu

ERAGINAREN POLITIKA daitezen/dezaten”, gizarte zibilaren autonomia eta eragina
(SEME-ALABEN gizarte politikoan. Liskar irekirik ez.
LOBBYING-A) Partehartzea: issue/policy network.

LELO DISKURTSIBOAK: “Guk geure izaerari eutsi, haiek

IDENTITATE-POLITIKA egin dezatela nahi dutena”. Gizarte zibilaren autonomiara
(AMAREN SUA) itzuli, identitateren aldarrika, liskar mugatua, gizarte
zibilaren aldaketarako lekukotasun garbia.
Nortasun borobila: Policy community

8. JARDUERA PARADIGMAK
 Zein jarduera “hegemoniko” euskal “tribua” bizi dadin? (M.Irizar)
Atzera begira

Botere paradigma zaharra: Naziogintza historikoa.(60. Hamarkadatik)

-Artekaritza mugatua eta barne “hegemonismoa”(aita/semea lehian).
-Polarizazio eremu antzuak.
-Diskurtso eta praxi zaharkituak.
Aurrera begira
Identitate/Eragin paradigma berria: Eredu multi-kultural liberala.
-Artekaritza/ekibalentzia unibertsala:“Euskal Herririk”ez euskal identitaterako.
-Polarizazio eza. Mitxelena…
-Diskurtso/praxi neo-instituzionalak: Lobbying. (Amaren sua, etxez-etxe).

KRITIKA: Politika non?/Artikulazio kate objektiboegia: hizkuntza. Helduleku

errazagoen beharra: abertzalea, aurrerakoia, Athletikekoa…/errealitatea…

Botere-paradigma (populismo) berria (aita/amaren etxe berria), politikoki nola?

Artikulazio/Artekaritza Antagonismo/Polarizazio
Diskurtso eta praxi
eredu berriak. Zein da Egokia. Zein modutan
Berritzaileak. Zein da
Nazioa garatzeko adierazi behar da
“lokarri/helduleku”
Ekibalentzia katerik antagonismo
egokia?
egokiena? sortzailea? (barne-kanpo)

9. ALTERNATIBEI BURUZ
 Hizkuntza Nazio kulturala Nazio politikoa Estatua
etnia

Hala, Euskal NAZIOAK euskal HERRIA (nazio politikoa) behar du, alabaina,
batetik, “GU” horien mugak etengabean ari dira
definitzen eta birdefinitzen… eta, bestetik, nazio kultural eta politiko horrek gaur
behar duen tresna juridikoa ezin daiteke aurrez definitu, baina ezta aurrez
mugatu ere…
Hortaz, AMAITZEKO, APALTASUNA:
GIZARTEAREN ZAURIA SENDAEZINA DA…

UTOPIA: Euskal
DISTOPIA: Euskal
Nazio Totala (nazio=herri=estatu)
erlijio pribatua.
Praxi modernoa A: edota Praxi modernoa B:
“ezina ekinez egina” EUTOPIA “eginez ekina ezin”.
(ez nekea, ezta bide txarra, posmodernoa, Pixkanakako
gu euskaldunak gara, Ironikoa, Politika (Popper).
Euskal Herrikoak), Lakaniarra:
“ekina ezinez Zinikoak
Inozoak egina…” (jakin badakigu ezin dela,
(ez dakigu ezin dela, Adibidez: eta horregatik ekiten diogu),
eta horregatik ekiten diogu), Independentziaz
seduzitu.
10. MUGAK