ΦΥΣΙΚΗ Β’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Πώς ορίζουμε τη θέση ενός αντικειμένου που κινείται πάνω σε μια ευθεία
γραμμή ;

χ
χ’’

_ +5
+

Τοποθετούμε μια κλίμακα πάνω στην ευθεία και

ορίζουμε ένα σημείο ( αναφοράς) Ο σαν αρχή των
μετρήσεων. Η επιλογή του σημείου αναφοράς Ο είναι
αυθαίρετη. Μπορούμε να πάρουμε σαν σημείο
αναφοράς οποιοδήποτε σημείο πάνω στην ευθεία .

Η κατεύθυνση της Οχ καθορίζεται ως θετική και η αντίστοιχη της Οχ’ ως

αρνητική . (προσανατολισμός )
Για να βρούμε τώρα τη θέση του αντικειμένου πάνω στη γραμμή (άξονα)
χρειαζόμαστε :
Α) την απόσταση από την αρχή Ο
και Β) την κατεύθυνση , αν δηλαδή είναι δεξιά ή αριστερά από το σημείο
αναφοράς . Η κατεύθυνση δηλώνεται με το πρόσημο + ή - .
=+145 m
Το αυτοκίνητο βρίσκεται στη θέση χ=+145

Το διάνυσμα θέσης του αυτοκινήτου έχει ως αρχή το σημείο αναφοράς και ως

τέλος το σημείο στο οποίο βρίσκεται το αυτοκίνητο.

x= 0 m
x=+100m

ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΟ
Η θέση είναι διανυσματικό μέγεθος , διότι καθορίζεται από την απόσταση του
αντικειμένου από το σημείο αναφοράς και από την κατεύθυνσή του , αν είναι
δεξιά(+) ή αριστερά (-) από το σημείο αναφοράς .

Η απόσταση είναι πάντοτε θετικός αριθμός που φανερώνει μόνο πόσο απέχει το
σώμα από το σημείο αναφοράς .

-1-
 ΦΥΣΙΚΗ Β’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Χρονική στιγμή και χρονικό διάστημα { πότε , πόσο διαρκεί ; }

Η χρονική στιγμή έχει να κάνει με το πότε ,
ενώ η χρονική διάρκεια με το πόσο διαρκεί ένα φαινόμενο .

Τροχιά είναι το σύνολο των θέσεων από τις οποίες περνάει το κινούμενο σώμα .
Είναι μια γραμμή , ευθύγραμμη ή καμπυλόγραμμη κλειστή ή ανοικτή. Το μήκος
της τροχιάς λέγεται διάστημα s (space) και παίρνει μόνο θετικές τιμές .

Η μετατόπιση

Είναι η μεταβολή ( αλλαγή ) της θέσης ενός κινούμενου σώματος και συνεπώς
είναι διανυσματικό μέγεθος . Παίρνει θετικές ή αρνητικές τιμές ή την τιμή μηδέν.

500m
100m

µείο
Σηµ
αναφοράς

r r r r
Η μετατόπιση συμβολίζεται με ∆χ και ισούται με ∆χ = χ 2 − χ1 .
Αυτό το διάνυσμα έχει ως αρχή την αρχική θέση του σώματος και ως τέλος την
τελική θέση του σώματος.
r r r
Στις ευθύγραμμες κινήσεις μπορούμε να γράφουμε τη σχέση ∆χ = χ 2 − χ1 με τη
μορφή Δχ=χ2-χ1 δηλαδή χωρίς βελάκια , αλλά στη θέση των χ1 και χ2 βάζουμε τις
τιμές με τα πρόσημά τους.
Στο παράδειγμα , το αυτοκίνητο μετατοπίστηκε από τη θέση χ1=100m στη θέση
χ2=500m , άρα Δχ=500-100=400m , δηλαδή 400m προς τον θετικό ημιάξονα
(προς τα δεξιά )
Η μετατόπιση είναι σχεδιασμένη με το κόκκινο διάνυσμα .
Η μετατόπιση είναι ανεξάρτητη από το ποιο σημείο επιλέξαμε σαν σημείο
αναφοράς .

-2-