Professional Documents
Culture Documents
Beyond The Elections by Nay Thwin
Beyond The Elections by Nay Thwin
a&G;aumufyGJtvGef
aeoGif
Nay Thwin
Beyond
The Elections
5
5 Beyond The Elections
More than Elections
a&G;aumufyGJtvGef aeoGif
rpOf;pm;bJ ,HkvG,folaygrsm;aomwkdif;jynfonf
atmufwef;usao;aom wkdif;jynfjzpfonf/
OD;oefY (1907-1974)
ukvor*¾taxGaxGtwGif;a&;rSL;csKyf (1961 - 1971)
7 7 Beyond
Beyond The
The Elections
Elections
a&G;aumufyGJtvGef aeoGif
aus;Zl;pum;
ààà
]]a&G;aumufyGt
J vGef}} onf atmufygyk*dK¾ vfrf sm;\ aphaqmf? tm;ay;?
yHhydk;rIrygbJ wnf&Sdvmrnfr[kwfyg/
à pmrlrsm;a&;jzpfatmif aphaqmfaom bGdKif;aumufpmapmif? bGdKif;
aumuf pmwnf;tzGJY/
àpmrlrsm;udk bavmhwiG f pdw&f Snv f uf&nS w
f ifay;cJhaom a'gufwm
vGPf;aqG/
à pmrlrsm;tay: pdppfa0zef tMuHjyKay;Muaom OD;Av? udkvrG ;f PD?
ukdaexl;/
à tcsdefuyfjyD;rS tonf;toef pmtkyfrsufESmzHk;qGJay;cJh&aom
udk0if;0if;/
àpmtkyw f tkyfvHk; tptqHk; jyifqifay;? pdwful;&ovdkjyifcsiforQ
udk rjiD;rnL txyfxyfvnf;jyifay;chJhaom atmifxuf/
à aemufqHk;qkdaomfvnf; tav;teuf aus;Zl;pum;qkd&rnfum
ouf&Sx d if&Sm; rdbESpfyg;ESifh ,aeYtxd MuHKqHkzl;aom ta0;teD;? ouf&Sd
oufrJh q&mtqlql/
à oajyndKpmtkyw f ku
d fwdkYudk rSwfwrf;wif? aus;Zl;pum;qkdyg&ap/
aeoGif
ÄÄÄ
av;pm;ojzihf
aeoGif
pufwifbm 30? 2010/
ààà
atmufajcrSwfpk/
tJAm;vkduf (Ever Life) - tjzLa&mif tudkut f cJaysmufaq;trIefY/
Mu,feiD ef;aq; - eDnKda&miftrIefY (aq;tmedoifudk rrSwfrdawmhyg/)
a&Teef;ya'om - eDnKda&mifaoG;aq;trIew fY rsKd;/
trSmpm
ààà
OD;Zifvif;\trSm
ààà
OD;Zifvif;
'kOuú|
jrefrmowif;or*¾
À
ZD0Zkd;\trSm
ààà
aumovwdkif;? auorkwåed*kH;ü umvmrEG,zf Gm; auorkweå d*kH;om;
wdkYtm; &Siaf wmfA'k a¨ [mMum;awmfrlonfh auorkwåokwfü ]]bmudk,Hk&rnf
enf;}} [k awGa0aeaom umvmrom;wdkYtm; Ak'¨&iS fawmfjrwfu ...
À wqifMh um;umrQjzifh rSefNyD[k r,lqoifh/
À tpOftvmpum;rsm;jzifh rSeNf yD[k r,lqoifh/
À onfvdkjzpfchJzl;onfqdk½kHjzifhvnf; rSefNyD[k r,lqoifh/
À usrf;tudk;tum;&Sdonf[lívnf; rSefNyD[k r,lqoifh/
À tcsif;t&mwdkYukdqifjcifaomtm;jzifhvnf; rSeNf yD[k r,lqoifh/
À t,ltqwlnDonf[lívnf; rSeNf yD[k r,lqoifh/
À rSefxdkufonfxifumrQjzifhvnf; rSeNf yD[k r,lqoifh/
À av;pm;tyfaomq&mhpum;[lívnf; rSefNyD[k r,lqoif[ h k a[m
Mum;NyD;? oifwkdYukd,w f ikd f ud,
k yf ikd Ó
f Pfjzifh tusKd;taMumif; tqk;d taumif;
trSm;trSefukd a0zefcGJjcm;um raumif;aomt&mrsm;udak &Smif? aumif;aom
t&mrsm;ukdaqmifí csOf;uyfjcif;jzifh aeuke&f m\[k qk;H rcJo h nfukd rSwo f m;
cJh&zl;onf/
vGefcJhaomESpfaygif; 2500 ausmfu umvmrom;wdkYMuKHawGUcJ&h onfh
enf;wl ,aeYouú&mZf 2010 ckESpf jrefrmEdkifio H m;wdkY\ ESvkH;onf;yGwfü
]]bmud, k &Hk rnfenf;}} [laom tar;ykpmä onf wzswfzswfwek [ f nf;aeonf/
2008 tajccHOya'udk toufoiG ;f rnfh 2010 a&G;aumufyJGonf 'Drkdua&pD
vdkvm;aom tzdESdyfcHwdkif;&if;om;vlrsKd;aygif;pkH jynfolvlxkBuD;twGuf
]]tqdyf}} avm? odkYwnf;r[kwf ]]tpm}}avm[lí 0d0g'uJGjym;aeonf/ a&G;
aumufyt GJ m;oydwaf rSmufrnfavm? odYk wnf;r[kwf a&G;aumufyGJwiG f yg0if
ywfoufrnfavm[lí a0cJGr&jzpfaeonf/ jrwfA'k ¨qdkqkH;rcJhonfhenf;wl
tqdk;taumif;trSm;trSefukd a0zefcjGJ cm;um raumif;wmudka&Smifí aumif;
wmukdaqmifEkdifa&;twGuf aeoGif jyKpka&;om;xkwfa0onfh ]]a&G;aumufyJG
tvGef}} aqmif;yg;pkonf jynfolvx l Bk uD;tm; twdik f;twmwcktxd rsufpd
zGifhay;aom (Instructive) pmpkrsm;jzpfonf[k ,kHMunfygonf/
ZD0Zdk;
a'gufwmvGPf;aqG
ÀÀÀ
ed'gef;
ààà
tmPm&Sif 10
ÄÄÄ
þpmpk\rl&if;rSm tar&duefp;D yGm;a&;wuúodkvfrS xif&mS ;aom
pD;yGm;a&;ygarmu© a*smhbDteft&pfaw; (George B.N. Ayittey) \ tqdk;
wumhxdyfacgifrsm; (The Worst of the Worst, Foreign Policy Magazine,
July/ August 2010) jzpfonf/ aqmif;yg;&Sifu urÇmay:u vlOD;a&
(2) bDvD,HeD;yg;udk zdESdyftkyfcsKyfxm;aom urÇmhtqkd;qHk; tmPm&Sif
(23) OD;udk pm&if;jyKpkxm;jcif;jzpfonf/ trSefrSm Freedom House \
rMumcifuxkwfjyefxm;aom tpD&ifcHpmt& urÇmhvlOD;a& pkpkaygif;\
(46) &mckdifEIef; (w0ufeD;yg;) onf tmPm&SifwdkYvufatmufwGif
usa&mufaeqJ jzpfonf/ þpmpkyg qkd;ayh (10) OD;rSm þpmtkyfESifh
wkduf½kdufoufqdkifaom tqkd;qHk;tmPm&Sifrsm;ESifh EdkifiHrsm;\ rdwf
qufjzpfonf/
1/ uif*sKt
H D
(ajrmufu&dk ;D ,m;? tm&S)
ÄÄÄ
Beyond
BeyondThe
TheElections
Elections 22
22
a&G;;aumuf
aeoGiif f a&G
aeoG aumufyyGJtGJtvG
vGeef f
2/ a&mbwfrkd*gbD
(ZifbmabG? tmz&du)
ÄÄÄ
23
23 Beyond
Beyond The
The Elections
Elections
a&G;aumufyGJtvGef aeoGif
3/ oef;a&T
(jrefrm? tm&S)
ÄÄÄ
Beyond
Beyond The
The Elections
Elections 24
24
aeoGif a&G;aumufyGJtvGef
4/ tkdrm t,fbm&Sm;
(ql'ef? tmz&du)
ÄÄÄ
5/ tmzmuD
(tD&x
D &D;,m;? tmz&du)
ÄÄÄ
Beyond
Beyond The
The Elections
Elections 26
aeoGif a&G;aumufyGJtvGef
6/ cg&Drdk
(Opbufumpöwef? tm&Stv,fyidk ;f )
ÄÄÄ
7/ rk[
d mruf trm'De*D suf
(tD&ef? tm&S)
ÄÄÄ
Beyond
Beyond The
The Elections
Elections 28
28
aeoGif a&G;aumufyGJtvGef
8/ rmvdpf ZDe0D
(tDo,
D ;dk yD;,m;? tmz&du)
ÄÄÄ
29
29 Beyond The Elections
a&G;;aumuf
a&G aumufyyGJt
GJtvG aeoGiif f
vGeef f aeoG
9/ [l*siaf wmif
(w½kw?f tm&S)
ÄÄÄ
31
31 Beyond The
Beyond The Elections
Elections
a&G;aumufyGJtvGef aeoGif
ukd;um; ...
1. KIM JONG IL of North Korea
9. HU JINTAO of China
jrefrmjynfzpUJG nf;yHq
k ikd &f m &ufpJrG sm;
(1 9 4 7 -2 0 0 8)
ààà
à 1947 azazmf0g&D
jrefrmjynf\ yxrqHk;ESifh taumif;qH;k [kowfrw S af om zGUJ pnf;
yHktajccHOya'udk Adv
k cf sKyfatmifqef;ESifh wkid f;&if;om;acgif;aqmifrsm;
a&;qGJonf/
à 1948? Zefe0g&D (4)
NAdwdoQvufatmufrS vGwfvyfaomEdkifiHjzpfvmNyD;aemuf 1947
zGJUpnf;yHk touf0ifvmonf/
à 1974 rwfv
'kwd,ajrmuf zGUJ pnf;yHkudk vlxkqE´cH,yl GJjzifh twnfjyKonf/
1962 ckESpfwGif tmPmodrf;aom awmfvSefa&;aumifpDvufxJrS tmPm
udk jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOfygwD (rqv) vufodkY vTJay;onf/
à 1988 pufwifbm (18)
&Spfav;vHk;vlxktHk<urIudk NzKdcGif;NyD;aemuf EkdifiHawmfNidrf0yfydjym;
rIwnfaqmufa&;tzGJU (e0w) onf tmPmt&yf&yfudk odrf;,lonf/
'kwd,ajrmuf zGJUpnf;yHkvnf; ysufjy,foGm;onf/
à 1990 arv (27)
a':atmifqef;pkMunfOD;aqmifaom trsKd;om;'Drkdua&pDtzGJUcsKyf
onf a&G;aumufyGJwGif ygvDreftrwfae&m (485) ae&mteufrS (392)
ae&mudktEdkif&onf/ OD;cGefxeG f;OD;acgif;aqmifaom &Srf;trsKd;om;'Drdk
ua&pDtzGJUcsKyfu 'kwd,vkdufonf/
à 1990 Zlvkdif (27)
e0wu trdefYtrSwf (1^90) udk xkwjf yefonf/ a&G;aumufcH
udk,pf m;vS,frsm;u zGJUpnf;yHkudk a&;qGJ&rnf[k jyXmef;onf/ (rSwfcsuf??
tqdkygOya'onf rnfonfhtcgrS toufr0ifchJyg/)
à 1993 atmufwb
kd m (15)
vIy&f mS ;wuf<uol (12) OD;onf nDvmcHuakd 0zefojzifh zrf;qD;cH&
onf/ trsKd;om;nDvmcHudk qufvufusif;yaeonf/
à 1995 Zlvikd f (10)
a':atmifqef;pkMunfudk aetdrftus,fcsKyfrS jyefvTwfay;onf/
à 1995 Ed0k ifbm (28)
trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJUcsKyfrS udk,pf m;vS,frsm;u nDvmcHvyk f
xH;k vkyfenf;rsm;udk jyefvnfoHk;oyf&ef tqdkjyKonf/ nDvmcHtwGif;
vGwfvyfpmG aqG;aEG;jiif;ckHcGifh awmif;qdk&m tmPmykdifrsm;u vufrcH
ojzifh tzGUJ csKyu
f ,
kd pf m;vS,f (86) OD;pvH;k nDvmcHuo
kd ydwaf rSmufonf/
à 1995 Ed0k ifbm (29)
tJeft,fv'f Dudk nDvmcHrSxkwfypfvdu
k fonf/
à 1995 'DZifbm (23)
&Srf;trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJUcsKyfrS tqkdjyKcsufjzpfaom tcsKyft
jcmtmPmonf vlxx k rH q
S if;ouf&rnfqakd omtqku d kd tmPmykid rf sm;
u y,fcsonf/
à 1996 rwfv (31)
nDvmcHukd qkid f;iHx
h m;vku
d o
f nf/ 1994 rS 1996 nDvmcHtwGi;f
zGJUpnf;yHk\ ta&;BuD;aomtpdwftydkif; awmfawmfrsm;rsm;udk a&;qGJNyD;
pD;cJhonf[k ,HkMunf&onf/
à 1996 Zlvidk f (7)
nDvmcHuu kd muG,o f nfOh ya' (5 ^96) udk xkwjf yefonf/ nDvm
cHudk a0zefvQif? aESmifh,SufvQif axmif'Pf ESpf (20) uscH&rnf[laom
trdefYjzpfonf/
à 2003 arv (30)
a':atmifqef;pkMunf\ txufjrefrmjynfc&D;pOftwGif; 'DyJ
,if;vkyfMuHowfjzwfrIukd ppftpdk;&axmufcHaom MuHhzGHUrsm;u zefwD;
onf/ tEÅ&m,frvS Gwfajrmufaom a':atmifqef;pkMunfudk aetdrft
us,fcsKyfjzifh xdef;odrf;xm;vku
d fonf/
à 2003 Mo*kwf (30)
Adkvcf sKyfcifneT fYonf Edik fiHawmf0efBuD;csKyfjzpfvmNyD; ol\yxrqHk;
aom wkdif;jynfodkYrdefYcGef;wGif vrf;jyajryHk (7) csufudk rdwfqufay;
onf/ tqifh (1) rSm trsKd;om;nDvmcHudk jyefpa&;jzpfNyD;? aemufqHk;
tqihfrSm t&yfom;tpd;k &odYk tmPmtyfESif;a&;jzpfonf/
à 2004 ar (17)? Zlvikd f (9)
nDvmcHudk ukd,fpm;vS,f (1081) OD;jzifh jyefponf/ tJeft,fvf'D
uk,d fpm;vS,frsm; ryg0ifawmhyg/ 1990 a&G;aumufcu H dk,fpm;vS,f (13)
OD;om wufa&mufonf/
à 2004 atmufwkdbm (19)
Adv
k fcsKyfcifneG fYudk trdefYremcHrI? vmbfpm;rIjzifh zrf;qD;vdkuf
onf/ ol\aemufvdu k f waxmifausmfukdvnf; vmbfpm;rIjzifh pGcJ suf
wif zrf;qD;axmifcsonf/
à 2005 azazmf0g&D (17)? rwf (31)
nDvmcHudk ukd,fpm;vS,f (1075) jzifh jyefvnfusif;yonf/ xkd
tydkif;usif;yaepOftwGif; &Srf;trsKd;om;'Drkdua&pDtzGJUcsKyfacgif;aqmif
OD;cGefxGef;OD;udk zrf;qD;vkdufojzifh ol\tzGJUrS udk,fpm;vS,frsm;tm;vHk;
nDvmcHudk ausmckdif;oGm;Muonf?
à 2005 'DZifbm (5 -29)
nDvmcHpwkw¬ydkif;udk usif;yonf/
à 2007 Zlvikd f (18)? pufwifbm (3)
aemufqk;H tydkif;udk usif;yonf/
à 2007 atmufwkdbm (18)
OD;atmifwdk;OD;aqmifaom rlMurf; tacsmowfa&;aumfrwDudk
zGJUpnf;onf/
à 2008 azazmf0g&D (9)
arvqE´cH,lyGJESifh 2010 a&G;aumufyGJtpDtpOfudk w&m;0ifaMu
nmonf/
à 2008 azazmf0g&D (19)
zGJUpnf;yHktacsmowfa&;aumfrwDu tacsmNyD;aMumif; aMunm
onf/
à 2008 arv (5)
NrdKUe,faygif; (352) NrdKUe,fteuf (278) NrdKUe,fwGif qE´cH,lyGJ
usif;yonf/ vlodef;csDaoqHk;NyD;? oef;csD tdk;tdrfrJhjzpfcJhaom em*pf'Pf
oifha'orsm;jzpfaom &efukefwkdif;? NrdKUe,f (40) ESihf {&m0wDwkdif; (7)
NrdKUe,fwGif arv (24) odkY &ufa&TUxm;onf/
à 2008 arv (15)
vlxkqE´c, H lyGJwGif qE´rJay;cGif&h Sdol (22ç708ç434) OD;teuf
(22ç496ç660) OD;u vma&mufrJay;jyD;? (20ç786ç596) (92.4) &mckdif
EIef;u axmufcHaMumif; jynfvHk;uRwfqE´cH,lyGJusif;ya&; aumfr&Sifu
aMunmonf/
à 2008 arv (24)
{&m0wDwkid ;f rSm NrdKUe,faygif; (47) NrdKUe,fwiG f qE´c,
H yl JG quf
vufusif;yonf/
à 2008 arv (25)
aemufqufwGJ qE´cH,lyJG&v'fudkaMunm&m qE´rJay;cGifh&Sdol
(4ç580ç393) teuf? qE´rJay;ol (4ç280ç015) &SdNyD;? (3ç977ç528)
(92.93) &mckdifEIef;uaxmufcHaMumif; aumfr&Sifu xyfrHaMunmonf/
à 2008 arv (26)
wEdik fiHvkH; rJay;ydkicf Gif&h So
d l (27ç288ç827) OD;teuf? (26ç 776ç
675) OD; (98.12) &mckid fEIef;u rJay;cJhNyD;? axmufcHol (24ç 764ç124)
(92.48) &mcdkiEf Ief;u zGJUpnf;yHuk dktwnfjyKay;&ef axmufco H nf[k aumf
r&Sifu aMunmonf/
ÄÄÄ
a&G;aumufyGJonf 'Dru
dk a&pDr[kwyf g
ÄÄÄ
]or®woufwrf;wavQmufrmS tBu;D rm;qHk;trSm;u bmygvJ }
tar&duefor®w a*smh'AvsLbk&Sfudk owif;axmufawG tBudrf
aygif;rsm;pGm 'Dar;cGef; ar;cJhzl;ygw,f/ or®wBuD; wcgrS wdwdyyrajzchJ
ygbl;/ tifwmeufay:rSmvkdufMunfh&if; or®wbk&Sf wdwdyyrajzcJhwJh
BuD;rm;wJhtrSm;awGudk 0ufqkduw f ckrSm oGm;awGUygw,f/ (100) wdwd
pm&if;vkyfxm;ygw,f/ uwfo;D uwfowf pm&if;jyKpkxm;olawGuvnf;
acolawGr[kwfMuygbl;/ tzGJU&JU trIaqmift&m&SdcsKyfrSm or®wuvif
wefvufxufu tpdk;&tzGYJxJrSm trIxrf;zl;ol? or®weJY 'kor®w&JU
tMuHay;? tzGYJ0ifawGuvnf; yifw*GefrSmtrIxrf;zl;olawG? wjcm;e,f
y,fu tawGYtMuHK? tMum;tjrifrsm;olawGcsnf;yg/ trSm; (100) xJ
u w0ufausmfuawmh odawmfrlMuwJhtwkdif; tD&wfppfyGJeJYoufqkdif
wm csnf;ygyJ/
'Daqmif;yg;rSm t"duajymcsifwmu or®wbk&Sf&JU (101) ck
ajrmuf trSm;udpjö zpfygw,f/ b,foluajymovJqkd&if tar&duef
vuf&Sdor®w bm&wftkdbm;rm;u ajymygw,f/ 0g&Siw f efypYkd ef YJ tifwm
AsL; - 0g&SifwefydkYpfeJY (15) Budrfajrmuf pum;pjrnf (Zefe0g&D 19? 2009)
&ufpGJeJYyg/ t&omysufoGm;rSmpdk;vdkY tar;tajzudk rl&if;twkdif;yJ wifjy
yg&ap/
]a&G;aumufyrJG mS rJay;wJv
h al wGxuf? rJa&wGuw
f v
hJ al wGu tqH;k tjzwftc&m}
qkdaom pum;jzpfonf/
xdkYaMumifh a&G;aumufyGJ&Sd½HkESifhrNyD;/ a&G;aumufyGJonf vGwfvyf
NyD; w&m;rQwzdkYvdkonf[k ajymvmMuonf/ vGwfvyfNyD; w&m;rQwzdkY
&m tajccHtcsufwcsKdU&Sdonf/
(1) t&G,fa&mufolwkdif; rJay;ykdifcGifh? a&G;aumufyGJwGif
0if a&muf,SOfNydKifEdkifcGihf/
(2) vGwv f yfaom rD'D,mrsm;rS owif;tcsuftvufrsm;
&&SdcGifh/
(3) vGwfvyfpGm qE´xkwfazmfcGifh? pk½Hk;cGifh/
(4) vQKdU0SufrJay;pepfwGif rdrdoabmqE´twkdif; vGwfvyf
pGm rJxnfEh kdifjcif;/
(5) zdtm;ay; Ncdrf;ajcmuftusyfudkif? vSnfhzsm;cH&jcif;?
ravsmfMoZmoHk;jcif; tvsOf;r&Sd&/
(6) rJxnfhpOf? rJa&wGufpOf a&G;aumufyGJtmPmydkifrsm;\
ormorwfusrI/
(7) rJvdrf? rJckd;? rJ0,f? rJxyfjcif;wdkYrjzpfatmif Oya'jy
Xmef;xm;rI/
(8) bufrvku d faom a&G;aumufyaJG umfr&SiEf iS hf a&G;aumuf
yGJapmihfMunfha&;tzGJUrsm;xm;&Sdjcif;/
(1) e*do
k ufq;kd &Snf tmPm&Sipf epfuyJ Edik if w
H umtjrifwiG f w&m;0if
rI&&ef a&G;aumufyJv G kyfay;jcif;/
(Legitimizing Autocratic Regimes)
þenf;wGif a&G;aumufyGJyHkrSef&Sdaomfvnf; e*dktajctae
u rajymif;ay/ Legitimizing Status Quo [koHk;onf/ Oyrm-
ZifbmabG (tmz&duwkduf) wGif ygwDpHpk epf tESpf (20)
MumusifhokH;cJhaomfvnf; rk*d gbD\ ZANU ygwDom tjrJEkdif
onf/ tDauGwkd&D,m*DeDwGifvnf; (1996? 2002? 2009)
a&G;aumufyGJwdkYwGif 1979 ckESpfuwnf;u tmPm&
or®w oDtdk'dk½dktdkAsef;onf rJ (97) &mckdifEIef;0ef;usifjzifh
tjrJEdkifonf/
twdkuftcHu a&G;aumufyGJudk oydwfarSmufjcif;? tmPm
&Sifbufu twkduftcHuzdk dESdyfjcif;? a&G;aumufyGJwGif rJu
ukd;um; ...
Democracy and Election in Africa by Almami I. Cyllah (24 March 2010)
ÄÄÄ
y#dyu©tvGef a&G;aumufyGJ
ÄÄÄ
y#dyu©tvGef a&G;aumufyGJrsm;udpöonf ½IyfaxG;onf/ y#dyu©
ajz&Si;f a&;wGif a&G;aumufy\ JG toH;k usrIukd rSwfausmufwifMunfhaom
tcg tajzESpfrsKd;xGufvmonf/ Oyrmtaejzifh 2005 ckESpf? vkdufab;
&D;,m; (tmz&dutaemufykdif;) a&G;aumufyGJonf (46) ESpftwGif;
yxrqHk;usif;yaoma&G;aumufyGJjzpfNyD; vGwfvyfrQwjcif;ESifhtwl Nidrf;
csrf;a&;udk aqmifMuOf;cJo h nf/ odkYaomf 1992 ckEpS f? tef*dv k m (tmz&d
uawmifykid f;) a&G;aumufyGJonf jynfwGi;f ppf&yfpJ&ef &nf&, G fcJhaomf
vnf;a&G;aumufyGJaMumifhyif jynfwGif;ppfonf aemufxyf (10) ESpf
oufwrf;ydMk umcJhonf[kqkdonf/
2007 ckESpf? uifnm (tmz&duta&SUykdif;) a&G;aumufyGJwGif tm
Pm&or®wu rJvrd fojzifh or®wtjzpf usrf;opömusdefqkdonfh em&D
ydkif;twGif; t"du½kPf;jzpfNyD; vlaygif; (1ç500) aoqHk;? (3) odef;ausmf
tdk;ypftdrfypf jzpfcJh&onf/ tvm;wl 2008 ckEpS ?f ZifbmabGor®wa&G;
aumufyw JG iG f tmPm&or®w a&mbwf rl*gbD (Robert Mugabe) u yxr
tausmhwGif twdkut f cH armf*ef&Sef*½kdif; (Morgan Tsvangirai) udk½HI;oGm;&m
'kwdtausmhwGif aocsmaygufEkdifatmif twkduftcHawGudk ESdyfuGyfojzifh
vl (100) cefYaoNyD; axmifcsD tdk;ypftdrfypfxGufajy;cJh&onf/
à aq;aMumifah v;
y#dyu©tvGef a&G;aumufyGJrsm;udpu ö dk 2004 ckESpf? ukvor*¾
wuúodv k f\pmwrf;wckwGif oD;oefYtcef;wcef;taejzifh azmfjyxm;
onf/ tcsKyfrSm þodkYjzpfonf/
]]a&G;aumufwckwnf;ESifh euf½diI f;aomy#dyu©rsm;? txl;ojzihf
y#dyu©aMumifh temw&jzpfaeaom vlYtzGJUtpnf;wck\jyóemudk r
ajz&Sif;Edkifyg/ EdkifiHrsm;\tawGUtMuHKrsm;t& rwnfNidrfaom EdkifiHa&;
à tajccHvt
kd yfcsuf (3) csuf
tcsdefudpöESihfywfoufí b,ftcsdefjzpfoifhonf[k oHrPdpnf;
rsOf; r&Sad omfvnf; a&G;aumufyJGpepfudkavhvmaom (International Foun-
dation for Election) u Eki
d fiHa&;tajctae wnfwnfNidrNf idrfjzpfNyD;aemuf
tenf;qH;k (2) ESpaf vmuf tcsde, f Nl yD;rS a&G;aumufyGv
J yk foihf onf[í
l
tMuHjyKonf/ trSefrSm tcsdefonf 'kwd,udpjö zpfNyD; a&G;aumufyGJrwkdif
cif tenf;qH;k vdt k yfcsuf (3) csufuakd xmufjyaompmwrf;wck Mo*kwf
vtwGif;uyif xGufcJhao;onf/
(1) vHkjcHKaomtajctaewGif t"duolykeftiftm;pktrsm;pk vuf
eufpGefYNyD; jzpf&rnf/ ppfwyfESifh&JwyfzGJY topfzGJYpnf;rI vHkavmufaom
wkd;wufrI&Sd&rnf/
(2) a&G;aumufyGJ usif;y½HkrQr[kwf/ a&G;aumufyGJqkdif&m pDrHcefYcGJ
a&;ESifh qufoG,fa&;udpt ö 00 (Oyrm - rJpm&if; jyKpkjcif;? a&G;aumufyGJ
ynmay;rIrsm;) pepfwusjzpf&rnf/
(3) w&m;a&;pepfESifh &JtzGJYonf rJrormrIrsm;? a&G;aumufyGJ
qkdif&m tjiif;yGm;rIrsm;udk ukdifwG,af jz&Sif;Ekdifaom tajctae&Sd&rnf/
r[kwv f Qif twkdutf cHygwDrsm;ESifh rJqE´&Sifrsm;onf a&G;aumufyGJudk
r,HkMunfvQif t"du½kPf;udk OD;wnfapEkdifonf/
à 7^11 a&G;aumufyJG
rMumcif usif;yawmhrnfha&G;aumufyGJonf jynfwGif;ppfESifh
vlrsKd;a&;y#dyu© ed*Hk;csKyf&ef apwemaumif;ESihfjyKvkyfonfh a&G;aumufyGJ
r[kwfay/ tqdk;qHk;rSm 2008 zGJUpnf;yHkjzpfonf/ xdkxufydkqdk;&Gm;onf
rSm zGJYpnf;yHkt& Oya'jyKvTwfawmftoD;oD;wGif ppfom;u (4) yHk (1)
yHk [kqdkaomfvnf; MuHhzGHYygwDay:vmaomtcg t&yfom;ppfppfrsm; (4)
yHk (1) yHkom yg0ifcGifh&onfhvTwfawmfodkY ajymif;oGm;onf/ xkdodkYjzpf
atmif a&G;aumufyGJaumfr&SifEiS fh ppfaumifpD\ Oya'? enf;Oya'rsm;
oH;k í zefw;D vku d o f nf/ xdkYaMumifh 7^11 a&G;aumufyJGonf ppftmPm
&Sifpepfukd aeom;wusjzpfatmifvkyfrnfh a&G;aumufyGo J mjzpfonf/
a&G;aumufyGJeD;vmav EdkifiHa&;jyóemrsm;? wkdif;&if;om;vlrsKd;pk
jyóemrsm;? vufeufudkify#dyu©rsm; jyif;xefvmavjzpfonf/ a&G;
aumufyGJudk yHkazmfMurnfholrsm;wGif EkdifiHa&;t"duZmwfaumifrsm; ryg
0ifay/ 1990 jynfhESpfa&G;aumufyGJwGif tEkdif& trsKd;om;'Drkdua&pDtzGJU
csKyf? &Srf;? &ckdif? rGef paomygwDwdkY ryg0ifay/
wdkif;&if;om;e,fajrrsm;wGif q,fpkESpfaygif;rsm;pGm wkdif;&if;om;
tcGifhta&;twGuf wpkdurf wfrwfBudK;yrf;vmMuaom u&if? &Srf;? &ckdif?
csif;? paom vufeufuikd t f iftm;pk w'gZifonf e,fpyfa'orsm;wGif
quf&daS eonf/ typft&yftzGJYrsm;wGif &Srf;jynfe,fwGif UWSA (]0} jynf
à rJ&SmyHkawmf
a&G;aumufyGJ&v'fudk vlxku yHkroGif;Edkifacs/ a&G;aumufyGJtvGef
tpdk;&tzGJYESifh vTwfawmfonf toihfxkyfydk;NyD;om;jzpfonf/ odkYaomf
rjzpfjzpfatmif taumiftxnfazmfay;&aom a&G;aumufyGJ tmPmykdif
tqifq h ifo h nf a&G;aumufyJG uvdeu f srIrsm;udk a&SmifvEJG ikd rf nf r[kw/f
xdkokdYjzpfvmvQif a&G;aumufyGJ tjiif;yGm;rIrsm;ESifh ywfoufí tmPm
ukefvTJxm;aom a&G;aumufyGJaumfr&Sifukd jynfou l tm;rudk;Ekdifovdk
ormorwfusaom cHk½Hk;wdkYvnf; &Sdrnfr[kwfay/
xdYkaMumifh a&G;aumufyNJG yD;vQif rJqE´&iS w f Ykdonf uk,d af y;xm;aom
rJ aysmufoGm;onfudk jyef&Sm&rnf/ aocsmonfu 2010 a&G;aumuf
yGJonf 1990 a&G;aumufyGJvdkrsKd;r[kwfay/ aqmif;yg;tpu Oyrmjzpf
aom 2005 vku d af b;&D;,m;a&G;aumufyv JG v
dk nf;rjzpfEikd af y/ xkYdaMumifh
1992 tef*dkvma&G;aumufyGJvkdvm;? 2007 ckESpf? uifnma&G;aumuf
yGJvkdvm; (odkYr[kwf) 2008 ckESpf? ZifbmabGa&G;aumufyGJvkd tmPmcGJ
a0a&;txd OD;wnfrvm;qdkonfrmS rJqE´&SifwdkYudk,w f kdif\ pdwfvIyf
&Sm;rItay:vnf; rlwnfonf/ a&G;aumufyGJudk yHkoGef;avmif;aomt
csuf (3) csufxJu a&G;aumufyGJZmwfaumifrsm;ESifh w&m;rQwaoma&G;
aumufyGJwckjzpfajrmufa&; apmihfMunfhaeaom jynfwGif;? jynfyrS tjcm;
ZmwfaumifwdkYtay:vnf; rlwnfonf/
pufwifbm 11? 2010/
ÄÄÄ
(1) a':atmifqef;pkMunfEiS hf Edik if aH &;tusO;f om; tm;vH;k udv k TwNf y;D 'Dru
kd a&pD
toGiu f ;l ajymif;a&;twGuf tav;teuf awGq U akH qG;aEG;&ef/
(2) Edik if aH &;trIEiS hf rw&m;tusOf;cscx H m;&aom a':atmifqef;pkMunfEiS hf wkid ;f
&if;om;acgif;aqmifrsm;tm;vHk;udk a&G;aumufyw JG iG f yg0ifciG jhf yK&ef/
(3) jynforl sm;udk a&G;aumufyEJG iS x hf u dk wf efaomtcGit fh a&;awG? Edik if aH &;tcGihf
ta&;awGay;&ef? vGwv f yfpmG qE´xw k af zmfciG ?hf pk½;kH cGi?fh toif;tyif;zGpUJ nf;cGirfh sm;
ay;&ef/
(4) zGUJpnf;yHt k ajccHOya'xJwiG f ppfwyftcef;ESiyhf wfoufonfh wkid f;&if;om;
tcGit hf a&;rsm;ESiyhf wfoufonfh rrQwonfrsm;udk jyefjyifay;&ef/
(5) a&G;aumufyGJOya'rsm;? vkyx f ;kH vkyef nf;rsm;udk jyefvnfo;kH oyfNy;D ygwrD sm;udk
vHak vmufaom tcsed af y;&ef? a&G;aumufyaJG umfr&Siu f v kd nf; twku d tf cHrsm;\
tMuHÓPfrsm;,lNy;D cef&Y ef/
August 2010.
oydwfarSmufjcif;ESifh tusyftwnf;
ÄÄÄ
ukd;um; ...
Threaten but Participate:
a&G;aumufyGJoydwfarSmufjcif;ESifh 'Drkdua&pDtajymif;tvJ
(b*Fvm;a'h&SfrS oifcef;pm)
ÄÄÄ
(*) oifcef;pm
ààà
tif'kdeD;&Sm;'Drkdua&pDc&D;ukd jrefrmhEkdifiHa&;ay:wifMunfhjcif;
ààà
xkid ;f tMuyftwnf;ukd ausmv f Geí
f
ààà
'kwd,wef;pm;twku d t f cH
ààà
ppfwyftmPmodrf;jcif;ukd wjcm;½IUaxmifhrSMunfhjcif;
ààà
ZifbmabGvrf;aMumif;
ààà
ajrmufukd&D;,m; ypöKyÜef? jrefrmjynftem*wf
tif'kdeD;&Sm;'Drkdua&pDc&D;ukd jrefrmhEkdifiHa&;ay:wifMunfhjcif;
ÄÄÄ
jrefrmjynfolwkdY\ 'Drkdua&pDÓPf&nfonf tif'dkeD;&Sm;jynfol
awGxuf (10) ESpfwdwd apmonf/ odkYaomf jrefrmppfwyf\ 'Drkdua&
pDÓPf&nfonf tif'dkeD;&Sm;ppfwyfxuf tESpf (50) eD;yg; aemufus
aeonf/ jrefrmppfwyfonf tif'kdeD;&Sm;ppfwyfu trdIufawmif;xJ
xnfhvdkufNyD;jzpfaom ql[mwkdacwf (1967-1998) qDudk ,ckrS jyef
oGm;aeaomaMumifhjzpfonf/
rMumcifuyif ql[mwkdacwfu ppfom;BuD;wa,muf\ 0efcH
csufudk zwfvdkuf&onf/ tif'dkeD;&Sm;or®w qlpDvdkbefbrf; ,l'kd,dkEkd
uk,d fwdki0f efcHcsufjzpfonf/ ql[mwkad cwfu wkid f;jynfrmS wnfNidrNf yD;
pD;yGm;a&;vnf; wkd;wufaeonfhtwGuf pD;yGm;a&;wkd;wufrIESihf 'Drdku
a&pD b,f'if;udka&G;rvJ[k pOf;pm;NyD; pD;yGm;a&;wkd;wufrIudk a&G;cJhonf
[k0efcHonf/ xkdtcsdefu 'Drkdua&pDonf tif'dkeD;&Sm;,Ofaus;rIESifh r
oifhawmfbl;[k ,HkMunfchJonf[kqdkonf/
ukd;um; ...
- The Democratic Instinct in the 21st Century by Susilobambang
Yudhoyono
Mary P. Callahan
xkid ;f tusyt
f wnf;ukd ausmv
f Geí
f
ÄÄÄ
xkid ;f Edik if w
H iG f vuf&tdS mPm& 'Dru
dk &ufygwDonf 2006 {NyD? jynf
olYvTwaf wmfa&G;aumufyu JG kd w&m;rQwrI&rdS nfr[kwf? vlxkukd vrf;vTJ
onfudp[ ö kqdkum oydwaf rSmufcJhonf/ (a&G;aumufyaJG umfr&Siu f w&m;r0if
ygwDtjzpf raMunmchyJ g/ - pum;csy)f
xkdpOfu 0efBuD;csKyfoufqifrdom;pkonf &Sif;aumfydka&;&Sif; (Shin
Crop) udk xkdi;f bwfaiG (73) bDv, D HESihfa&mif;NyD; tcGefa&SmifcJhojzihf
vrf;ay:qE´jyrI? vTwfawmfwGif; t,HktMunfr&SdtqdkwdkYESifh &ifqkdifcJh&
ojzihf a&G;aumufyGJtNyD;? wESpftMumwGif aemufxyfMum;jzwfa&G;
aumufyGJvkyf&ef pDpOfcJh&onf/ okdYaomf twkduftcH 'Drdku&ufygwDESifh
wjcm;twkduftcHygwDBuD;ESpfygwDu a&G;aumufyGJudk oydwfarSmufo
jzifh a&G;aumufyGJwGif wcJeuftEdkif&cJhonfhwdkifatmif vTwfawmfrac:
Edkif? tpdk;&rzGJYEkdifbJ aemufxyfa&G;aumufyGJopfvkyf&ef pDpOf&jyefonf/
(xkdif;zGJUpnf;yHkt& rJqE´e,fwe,fwiG f ,SOfNydKifbuf&Sdonfjzpfap? r&SdvQifjzpfap? vTwf
awmfu, kd pf m;vS,af vmif;wa,mufonf tenf;qH;k ckid v f rkH J (20) &mckid Ef eI ;f &rS vTwf
awmfu, kd pf m;vS,jf zpfonf/ jrefrmppftpd;k &\ a&G;aumufyOJG ya'wGif rJqE´e,fwe,f
wGif NydKifbufr&Sv d Qif a&G;aumufyvGJ kyfp&myifrvkad wmhbJ tvdt k avQmuf vTwfawmfu, dk f
pm;vS,ftjzpf aumfr&SifuaMunm&rnf[k yg&Sdonf/ xkdif;&wfxkdif;ygwDu vTwfawmf
ae&m (460) wGif wcJeufEkdicf Jah omfvnf;? twku d tf cHygwDwd\ Yk tykid frq J E´e,fwGif
twku d t f cHw0Ykd ifrNyKd ifojzifh b,forl t S a&G;rcH&ay/ xdaYk Mumifh xkdi;f Edik if H jynfov Ul w
T f
awmfwiG f trwfae&m (500) &S&d m? (40) rSm vpfvyfaeojzifh vTwaf wmfrac:Edik ?f tpd;k &
rzGEUJ idk jf cif;jzpfonf/-pum;csy)f
à tpGef;ESpfyg;
xkdif;EkdifiHa&;taMumif;ajymvQif tpGef;ESpfyg;vGw&f ef cJ,Of;
onf/ rnfodkYqkdap? vlNAdef;BudKuf (ay:jyLvpf) EdkifiHa&;orm;ESihf bk&ifh
opömcHwdYk Mum;rS pvkdufaom trsKd;om;a&;aoG;uGJro I nf rsufarSmuf
xkdif;orkdif;wGif tqdk;qHk;taetxm;qkdonfudk rnfolrQrjiif ;ay/
vl&mcsDaoqH;k NyD;? axmifcsD'Pf&m&MuNyD;jzpfovd?k trsKd;om;aoG;uGrJ I
tajctae euf½Idif;oxuf euf½dIif;aeonf/
à [pfwvmvufopf
oufqif jynfajy;b0a&mufoGm;aomtcg bk&ifhtwkid fyifcH
aumifpD (Privy Council) OuúXu oufqifudk [pfwvmvufopf[k a0
zefonf/ 'Drkdua&pDa&G;aumufyGJrSwqihfwufvmaom tmPm&Sif[k
qdv
k &kd if;jzpfonf/ 2001-2005 ckEpS ?f tpk;d &oufwrf;wcktwGi;f ouf
qif\vkyaf qmifcsufrsm;wGifvnf; 'Drkdua&pDtifpwDusL;&Sif;rsm;udk
zsufqD;cJhonfhvuf&mrsm;&SdcJhonf/ awmaevlxkESihf qif;&Jom;rsm;udk
pnf;½k;H cJhNyD;? wjcm;wbufwiG f olYygwDtiftm;BuD;xGm;atmifvkyf? t
wduk ftcHygwDwcsKdUudk aiG? tmPmESihfrQm;NyD; cg;ydu
k fxJxnfhcJhonf/
à ppfwyftmPmodr;f wm aumif;ovm;
tmPmodrf;aomtcg xkdif;ppfwyfu 'Drkdua&pDudk umuG,faom
tm;jzif?h bk&ifu
h u
kd muG,af omtm;jzifh odr;f onf[q k o
dk nf/ tmPm&Sif
qefaom? 'Drkdua&pDpepfESifh tifpwDusL;&Sif;rsm;udk zsufpD;aomtpdk;&
udk tmPmodr;f jcif;onf w&m;onf[k 0g'jzefYonf/ aoewfwcsufr
azmuf? aoG;wpufrxGuaf omtmPmodr;f rIukd wcsKdUu yef;pnf;urf;
Muonf/ ppfom;rsm;? wifu h m;rsm;ESihf trSww
f &"mwfykH wG½J u
dk Mf uonf/
odYk aomf ,ckESpf Zlvdkifvxkwf Edik fiHwumy#dyu©avhvma&;tzGJUu
ppfwyf tmPmodr;f vkdujf cif;onf xkdif;Edik fiHukd pdw0f rf;uGJrIrsm;ukd
euf½Idif;oxuf? ydkeuf½Idif;atmif? tqdk;oHo&m (vicious cycle) xJa&muf
oGm;atmif wGef;ydkYvkdufjcif;rQomjzpfonf[k rSwfcsufay;onf/ a&G;
aumufyeJG nf;ESifw
h ufvmaomtpd;k &w&yf tmPm&Siqf efvmonfxm;
OD;? t*wdvku
d fpm;onfqdkvQif 'Drkdua&pDabmifwGif;uyJ ajz&Sif;oifh
onf[k qkdonf/
à xkdif;w&m;pD&ifa&;
oufqif\ xkdif;&wfxkdif;ygwDudk zsufodr;f NyD;? ygwDacgif;aqmif
w&mausmfukd Edik if aH &;vkyfcGifh (5) ESpf uefYowfvdkuaf om pD&ifcsufukd
tmPmodr;f ppfaumifpu D cefYaom w&m;olBuD;rsm;u csrSwfchJjcif;jzpf
onf/ xdkYaemuf a&G;aumufyGEJ iS w hf ufvmaom oufqif\ ½kyaf o;0ef
BuD;csKyfudk &mxl;csNyD;? nGefYaygif;tpdk;& ysufomG ;&avmufatmif nGefY
aygif;ygwDwcsKdUudk a&G;aumufyGrJ ormrIjzifh zsufodrf;vdkufonfrSm
vnf; xkdif;w&m;½Hk;rsm;yif jzpfonf/ xkdYaMumifh xkdif;&wfxdkif;ygwD\
ukd,fyGm;ygwD (yDyDyD) u xkdif;EkdifiHwGif w&m;½Hk;ESihftmPmodrf;rI (Judicial
coup) jzpfaeNyD;[k aMunmcsufxw k fNyD; a0zefcJhonf/ azazmf0g&Du
xkid f;Edik fiHawmf A[dkw&m;½Hk;csKyfu csdwfyw d fxm;aom oufqif\ydkif
qkdifrI (xkdif;bwfaiG 76 . 6 bDvD,HxJrS ) 46 bDvD,Hudk EkdifiHykdifodrf;
onfhtrdefYxkwfcJhonf/ oufqifudkaxmufcHaom &SyfeD0wfrsm;udk t
Murf;zuform;rsm;[k wHqdyfwyfpGJcsufwifaeaomwcsdefwnf;wGif
&Sy0f g0wfrsm;udk oufoufnm§ n§mukid w f ,G af eonf[qk u
kd m w&m;pD&if
a&;wGif pHEIef;ESprf sKd; (double standard) xm;onf[k &SyfeDawGbufu
a0zefrrI sm;vnf;&So d nf/
à trsKd;om;jyefvnfoifhjrwfa&;
xkdif;EkdifiHwGif vuf&SdtvdktyfqHk;t&monf trsKd;om;jyefvnf
oifhjrwfa&; jzpfonfudk b,fv*sD,HEkdifi?H b&ufqJvt f ajcpdkuf Edkiif Hw
umy#dyu©tajz&Sma&;tzGUJ (Internationa Crisis Group - ICG) u axmufjy
onf/ vGwfvyfNyD; w&m;rQwaoma&G;aumufyGJrsm;udk tjrefqHk;usif;y
&efjzpfaomfvnf; a&G;aumufyJGtvGew f Gif ay:aygufvmrnfhtpdk;&udk
buftm;vHk;u todtrSwfjyKvufcHEkdifaomtajctaejzpf&ef a&G;
aumufyGJtBudKumvrSmuwnf; n§Ed Idif;xm;Mu&efvdkonf[q k kdonf/
a&G;aumufyJGtvGef ay:vmaomtpd;k &uvnf; trsKd;om;jyefvnfoihf
jrwfa&;? 'Drkdua&pDpepf jyefvnfazmfaqmifa&;twGuf tiftm;pktm;
vH;k ESihf n§dEdIif;NyD;aqmif&Guf&ef ta&;BuD;onf[k tMuHjyKonf/ vuf
iif;vdktyfcsufwcsKdUrSm EdkifiHa&;vkyfcGifhydwfyifcHxm;ol (220) udk tjypf
rSvw G cf Gifah y;NyD;? {NyDESihfarvwdYk wGifjzpfcJah om aoG;xGuof ,
H drk Itay:
Edik fiHwumtultnD,lNyD; vGwfvyfyiG fhvif;aomaumfr&SifzGJUí pHkprf;
azmfxkwf&ef? xkdif;EkdifiH\ a&&SnfEkdifiHa&;jyKjyifajymif;vJ&mwGif bk&if?
ppfwyf? tpdk;&wkdY rnfodkYpcef;oGm;rvJqkdonfudk us,fus,fjyefYjyefY
eufeuf½Idif;½Idif;pOf;pm;&efvkdovdk? buftm;vHk;yg0ifEdkifaom? yGifhvif;
aom 'Drkdua&pDenf;us toGifajymif;jcif;uom jyóem\aomhcsuf
jzpfojzihf vuf&dStpdk;&taejzifh tmPm&SifqefaomtjyKtrlrsm;udk pGefY
ypf&efvkt d yfonf[k tkdifpD*sDutMuHjyKonf/
pufwifbm (16)? 2010/
ÄÄÄ
'kw,
d wef;pm; twku
d t
f cH
ÄÄÄ
tppftrSef twkduftcHygwD (Genuine Opposition) onf tpdk;&udk
xdef;aMumif;&ef jzpfonf/ 'Drkdua&pDESifh tom;usaeaom EdkifiHrsm;wGif
twku d t f cHygwDonf tpd;k &avmif;vsm (government-in-waiting) odYk r[kwf
,SOfNydKiftpdk;& (alternative government) jzpfonf/ wm0efcHrIESifh yGihv
f if;jrif
omrI tm;enf;ao;aom w0ufwysuftmPm&Sif (hybrid regime) tkyfpkd;
aomwkdif;jynfrsm;wGif 'Drdu k a&pDtkwfjrpfcsEkid f&ef ta&;tBuD;qH;k rSm
vnf; twkduftcHwdkYtm;aumif;a&;yifjzpfonf/
tmPm&SifBuD;pdk;aom EkdifiHrsm;wGifrl (strong opposition) tm;
aumif;aomtwku d ftcHr&SdbJ? 'kwd,wef;pm;twku d ftcH (second class
opposition) ESifh tvH½LS ;twdkuftcH (phony opposition) [lí ESpr f sKd;om&Sd
onf/ tvH½SL;twdkuftcHrSm tmPm&Sifcg;ydkufxJrS twdkuftcHjzpfNyD;?
rsKd;wdkYjzpfonf/
(2) yk*¾KdvfrpGJ
vlwa,mufwnf;udk A[djk yKrIonf 'Drdkua&pDpepfESio fh bm0csif;
qefYusifbufjzpfonf/ aemufwcsufrmS vly*k K¾ v d w
f a,muftay: A[dk
jyKNyD;? qHk;jzwfcsufutp A[dkOD;pD;pepfjzpfvGef;vQif ygwDwGif;rS aemuf
acgif;aqmifopfrsm;ay:xGufvmNyD; ygwD tpdwfpdwftrTmrTm uGw J wf
onfhtEå&m,f&Sdonf/ ygwDrsm;rIdvkdaygufNyD; rnDnGwfjcif;usdefpmqD
wywfvnfoGm;wwfonf/
(3) ay:vpDtopf
'Drkdua&pDtoGiful;ajymif;aomEkdifiHrsm;wGif twdkuftcHygwDwkdY
\ aemufjyóemrSm rJqE´&Sifrsm;udk rl0g'opfawG rcsjyEkdijf cif;jzpf
onf/ olwYkd ygwDacgif;aqmifonf wkid ;f jynfukd vuf&tdS aetxm;xuf
aumif;atmif vkyfEkdifygonfqdk½kHavmufESifh *dwfqHk;aevQif tcsdefMum
vmav usqHk;avjzpfwwfonf/
(7) 'dkemowdxm;
qif;&Jaomwkid ;f jynfwiG f twdu k tf cHygwDwcktwGuf aiGupd o ö nf
jyóemtwufqHk;ESifh tjiif;tyGm;&qHk;jzpfonf/ tmPm&ygwDu wkdif;
jynft&if;tjrpfudk a&mif;pm; aiG&mS Ekdiaf omfvnf; twkduftcHwdkYu ygwD
0ifaMu;? ygwDpD;yGm;a&;vkyfief;? ygwDykEH Syd fjzefYcsda&;? or*¾rsm;? woD;
yk*¾tvSL&SifwdkYxHrS&aom &efyHak iGEiS hf vnfywf&onf/ Ekid fiHjcm;tvSL
&SifwdkYxHrSaiGuvnf; taumif;ESifhtqdk; wGJaeonf/ EdkifiHjcm;rSaxmuf
yHhaiGonf jyifywEdik fiHrS vTrf;rd;k rI? aESmifBuKd;[laom ½IUaxmifhrS 'Drdku
a&pDtajccHrEl Sihf 0da&m"djzpfaeonf/ aemufwcsufrSm Ekid fijH cm;rSaiGudk
rSDcdv
k Gef;tm;BuD;vQif rdrrd q
J E´&iS rf sm;ESifh uif;uGmoGm;wwfonf/ 'dek m
xHuaiGuv kd ufcoH rl mS ygwDacgif;aqmifqv dk Qif rMumcif xkad cgif;aqmif
onf ta0zefrcHonfh tmPm&SifjzpfvmzG,f&Sdonf/ aemufwcsufrSm
ygwDaxmifvQif aiG&onfqdkNyD; udk,fusKd;&Smvdkorl sm;vnf; e*dkygwDrS
ygwDcGJaxmifojzifh 0g;tpnf;ajyovdkjzpfrnf/ csKyfvkdufvQif e*dkqif;&J
aom twkduftcHygwDtaejzifh pdwu f ;l pHt& udk,ft h m;udk,fudk;yg/ odkY
ZifbmabGvrf;aMumif;
ààà
à oef;<u,firGw
J dkY wkdif;jynf
oef;<u,fawmif olaX;rjzpfbJ irGJjzpfaeonfrSm ZifbmabGom;
rsm;yif/ wv wv xrif;eyfrSef&ef vlwa,mufvQif ZifbmabG
a':vm (22) oef;vdktyfonf/ ZifbmabGpm;oHk;olrsm;aumifpD (Con-
sumer Council of Zimbabwe) u vGefcJhaom (2) ESpfu tpD&ifcHcsufjzpfonf/
à ZifbmabGppfwyf
rl*gbDESifh rwdrf;r,drf; touf (80) 0ef;usifAdkvfcsKyfBuD;rsm;u
jc,fvS,yf gonf/ olwdkYu rkd*gbDxufyif acgif;rmao;onf/ 2008
or®wa&G;aumufyGJwGif rkd*gbDu yxrtausmhwGif½IH;oGm;&m twkduf
tcH trf'DpD (Movement for Democratic Change -MDC) ygwDESifh aphpyfcsif
aomfvnf; Akdvcf sKyfBuD;rsm;u vufrcHyg/ trf'DpDacgif;aqmif armf*ef
&Sef*½kid f;u (50) &mckdifESkef;ausmfESifhEkdifaomfvnf; AdkvfcsKyfrsm;u rJu
vdefusNyD; (40) &mckdifEIef;ausmf[k aumfr&SifudkaMunmckdif;NyD;? 'kwd,t
ausmha&G;aumufyGJvkyfckdi;f onf[k qkMd uonf/
rkd*gbDudkvnf; a&G;aumufyGJxyf0ifvQif ppfwyftm;ESifh Ekdifatmif
vkyfay;r,f/ r0ifvQif tmPmodrf;r,f[k tMuyfudkifonf/ rkd*gbD
tmPmvufrhJoGm;vQif olwdkYusL;vGefxm;orQ w&m;pD&ifcH&rnfudk
AdkvfcsKyfBuD;rsm;u pdk;&drof nf[kqko d nf/
à twku
d t
f cHacgif;aqmif &Se*f ½kid ;f
EkdifiHa&;b0tprSm rkd*gbDudkav;pm;NyD;? ZefEl;yDtufzfygwD0if
jzpfcJhzl;onf/ owåKwGif;tvkyform;b0u aemufcH&Sdonfhtwkid f; t
vkyof rm;or*¾acgif;aqmiftjzpf atmifjrifvmjyD;aemuf ygwDEiS hfquf
qHa&;ysufvmonf/
1999 wGif 'Drdkua&pDtajymif;tvJ vIyf&Sm;rItzGJUudk zGJUpnf;
onf/ vlxktzGJUtpnf;rsm;? tvkyform;or*¾rsm;? ausmif;om;rsm;?
awmu qif;&Jom;rsm;u axmufcHMuonf/ ZefEl;yDtufzf\ t"du
twkduftcHjzpfvmNyD; &Sef*½kdifvnf; tBudrfBudrf toufvkyfMuHcH&
onf/ uHaumif;axmufrojzifh vTwaf jrmufcJhonf/ tBudrfBudrf zrf;
qD;cH&? owdarharsmonftxd ½kdufESufcH&? EdkifiHawmfykefuefrIESifh w&m;
pGJcH&? axmifcscH&onf/
à 2000 = 2008
ZifbmabGEidk if aH &;wGif twkud t
f cHygwD tm;aumif;vmoavmuf
zdESdyfrIrsm; t&Sdef&vmaomumvvnf; jzpfonf/ wkdif;jynfpD;yGm;a&;
cRwfjcHKusaeojzifh twkduftcHudk ydktm;aumif;vmonf/
2000 ckEpS f zGUJ pnf;yHkvx
l kqE´cH,yl Gw
J iG f vlxu
k uefYuu G rf aJ y;
vkduo f jzifh twkduftcHwdkY\ Ekdiif Ha&;vIyf&Sm;rIrsm; ydkEdSyu
f Gyfc&H onf/
2008 rwfv (29) &ufaeY orwa&G;aumufyGJwGif rkd*gbDu (43.2)?
&Sef*½kid ;f u (47.2) [k w&m;0ifaMunmonf/ orwavmif;wa,muf
rQ (50) &mckdifEeI f;rausmfojzifh ZGev f (27) &ufaeYwiG f 'kwd,tausmh
jyefvky&f efpDpOfonf/
xdkwBudrfwGif aocsmaygufEkdif&ef tpdk;&u wjynfvHk;tESHY enf;
aygif;pHkoHk;onf/ wvtwGif;rSm &Sef*½kdif;ESifh acgif;aqmif'gZifcsD tzrf;
cH&NyD;? ppfaxmufvrS f;a&;u &Sef*½kid f;udk vkyfMuHowfjzwf&ef MuHpnf
onfqkdaomudpv ö nf; ay:cJhonf/ ygwDXmecsKyf 0ifpD;cH&onf/ trf'DpD
ygwD0ifrsm;ESifh axmufcHoltenf;qHk; (70) towfcH&NyD;? axmifaygif;
rsm;pGm tdk;tdrfpGefY xGufajy;cJh&onf/
aemufqHk;wGif trf'DpDudk rJay;rnfhvlrsm;udk Ncdrf;ajcmuftusyf
ukdifNyD;? touftEå&m,f&SdaeaomaMumifh[kqkdum a&G;aumufyGJ (3)
&uftvdkwGif &Sef*½kdif;u a&G;aumufyGJr0ifawmhbJ oydwfarSmufcJhonf/
à jrefrmjynfESifhuGmjcm;csuf
ZifbmabGwGif ZefE;l yDtufzfygwDu tESpf (30) tkycf sKyfcJhaomf
vnf; tvkyform;or*¾rsm;? ausmif;om;or*¾rsm;? trsKd;orD;or*¾
rsm;? vlUtcGifhta&;tzGJUrsm;ESifh vlxktajcjyKtzGJUrsm;udk zGJUpnf;vIyf&Sm;
cGifhjyKxm;onf/ &Sef*½kid f;\ trf'DpDygwDyifvQif vlxktajcjyKtoif;
tzGJUrsm;\aemufcHzdtm;aMumifh twkduftcH EdkifiHa&;ygwDtjzpf a&SU
xGufvmjcif;jzpfonf/
vlxt k zGJUtpnf;rsm;taejzifh tpd;k &ay:vpDrsm;udk rBudKufvQif
qE´jycGifh&Sdonf/ bmoma&;toif;tzGJUrsm;vnf; EkdifiHa&;vIyf&Sm;cGifh
&Sdonf/ tpdk;&ESifh twkduftcHMum;wGif ormorwfusus n§dEIdif;ay;
Ekdifonfh tmz&dua'ozGHYNzKd;a&;tokduft0ef; (Southern African Devel-
opment Community) uJhodkY a'otzGJUtpnf;&Sdonf/
à wk;d wufrI
trsKd;om;tpdk;&tkyfcsKyfaom ESpfESpftwGif; pD;yGm;a&;wkd;wufvm
onf/ q,fESpftwGif; yxrqHk; twufjyonfhtaejzifh 2009 ckESpfwGif
pD;yGm;a&;wkd;wufrI (4.7) &mckdifEIef;&Sdonf/ ausmif;rsm; jyefzGifhEkdif?
à tcuftcJ
AdkvfcsKyfBuD ;rsm;u &Sef*½kdi f;udk a&G;aumufyGJrSmtEdkif&vnf;
tmPmrtyf[k ajymaewkef;yif/ &Sef*½kdif;wGif awmfvSefa&;aemufcH
r&Sdqdkaom tjrifwzuf? yk*d¾Kvfa&; rvdrk kef;xm;pdwfvnf; &Sad eonf/
tcsdefra&G; tmPmodrf;Ekdifonf/
xkdYaMumifh Adkvcf sKyfBuD;rsm;udk yifpif,Ml u&ef? aemiftcg ta&;r
,lyg[k tmrcHEkdifrnfh vGwfNid rf;csrf;omcGifhay;aomOya' jyXmef;
ay;&rvkv d dk wcsKdUtzGJUrsm;u tMuHjyKonf/ odkYaomf vlom;rsm;tay:
usL;vGefaom &mZ0wfrIESifh vlrsKd;wHk;owfjzwfrIvdk EkdifiHwum &mZ0wf
rIajrmufaomudpörsm;rS vGwfNidrf;cGifhray;oifh[kvnf; axmufjyMu
onf/
à jrefrmjynf aoNyD
vuf&Sd jrefrmjynfpD;yGm;a&;u ZifbmabGavmuf rqkd;onfhwkdif
ZifbmabGvrf;aMumif;udk OD;wnfaeonfrmS xif&mS ;onf/ ZifbmabG
u rk*d gbDacwfukd OD;wnfaeonf/ tif'ekd ;D &Sm; ql[mwdak cwfEiS vhf nf;
EIdif;,SOfEkdifao;onf/ ygwDpHktrnfcHaom tif'dkeD;&Sm;u *dkumacwfESifh
ZifbmabG ZrfEl;yDtufzfacwfwdkU ratmifjrifcJhyg/
tif'dkeD;&Sm; uHaumif;onfrSm ql[mwdktvGefwGif ppfwyfu
EdkifiHa&;rS jrefjrefqkwfoGm;ojzifh (10) ESpftwGif; wkdif;jynf evHx
aeNyD/ ZifbmabGwGif 2009 ESpfqef;u trsKd;om;tpdk;&ay:vmaomf
vnf; ppfwyfu EkdifiHa&;rS rqkwfao;ojzifh pD;yGm;a&;? w&m;Oya'
ukd;um; ...
1. A Way Forward for Zimbabwe (ICG report, March 2010)
à vlxv
k nf;Munfyh gOD;
ajrmufukd&D;,m; ppfwyftiftm;rSm tar&duefppfwyfESifh rwdrf;
r,drf;&Sdonf/ vl (24) oef;&Sdaomwkdif;jynfwiG f tjrJwrf;ppfwyf (w
oef; 2 odef;) qkad om t"dyÜg,frSm usef;rmoefpGrf;aomt&G,f touf
(17-54) tMum; vlOD;a&\ (5) yHkwyHkonf ppfonfawmfrsm;jzpfae
onf/ xkdYtjyif (6) oef;udk t&Htiftm;tjzpfxm;onf[k qkdonf/
xkdrQBuD;aomppfwyftwGuf ppfwyftoHk;p&dwfonf wkdif;jynf"e\
à tzEkid fiu
H muG,fa&;avm
ajrmufu&kd ;D ,m;umuG,af &;0efBuD;u tcrf;tem;wckwiG f ]]&Jabmf
wdkY oMum;vHk;r&SdbJ aevdkY&w,f/ usnfqHr&SdbJeJYawmh toufr&SifEkdifbl;}} [k Mo
0g'acRonf/ trSefrSm xkdtawG;tac:onf ajrmufudk&D;,m;wEkdifiH
vH;k u jynfoal wGtwGuf Mo0g'vnf;jzpfonf/ jynfy&ef umuG,af &;
twGuf ppfwyfukd tiftm;&S&d efvo dk nfqrdk mS vnf; jynfov l xl u k kd tm½Hk
vTJjcif;omjzpfonf/ obm0ab;tEå&m,fESifh wvGJpDrHcefYcGJrIrsm;aMumifh
wkdif;jynfpD;yGm;a&; usyfwnf;vmaomtcsdefwGif wwkdif;jynfvHk;udk
tmcHrvmatmif ppfZmwfoGif;cJhjcif;rQomjzpfonf/ tmPmjrJa&;t
wGuf ppfwyfut kd ykid u
f ikd x
f m;a&;onfuif*sH KtD\ r[mAsL[mjzpfonf/
tvkyform;ygwD (Workers' Party of Korea) \ taxGaxGtwGif;a&;rSL;?
cspfaomacgif;aqmifBuD; (Dear Leader)? zGJYpnf;yHkt& ppfOD;pD;csKyfjzpf½HkESifh
tm;r&ao;bJ? ol\twGif;pnf; (38) a,mufwGif (17) a,mufonf
AdkvfcsKyfBuD;rsm;ESifh wyfykdif;&mxl;vufukdif&dSaom ygwDacgif;aqmifrsm;
jzpfonf[k ajrmufukd&;D ,m;rS oHwrefa[mif;wOD;uzGichf sonf/ rMum
cifuyif touf (27) ESpft&G,f? uif*sHKtD\om;ti,fudk ygwD\
ay:vpfjAL½kd0if? AdkvfcsKyfBuD;&mxl;wef;ay;NyD;? wkdif;jynf\ tmPmt&Sd
à ed*;Hk
ajrmufukd;&D;,m tajccHOya'wGif EkdifiHom;wkdY\ vlYtcGifhta&;
udkav;pm;a&;qkdaomtcsuf txift&Sm;ygaomfvnf; vuf&Sd ajrmuf
udk&D;,m;wGif Ekdiif Ha&;tusOf;om; ESpo f ed f;&Sdaeonf/ xkdtajccHOya'
wGifyif qGef*efay:vpDukd vHkYvpkdufygqkdaomtcsufvnf;yg0ifonf/
jrefrmjynftajccHOya'wGif avmuygvw&m;xGef;um;a&;ESifh ppfwyf
u tem*wfEkdifiHa&;OD;aqmifrItcef;wGif tpOfwpkdufyg0ifa&;qkdaom
tcsuf (2) csufvHk;yg0ifaeonf/ xkdYjyif ajrmufudk&D;,m;yHkpHtzGJY0if
(11) a,mufygaom ppfaumfr&Siv f nf; 2008 zGJYpnf;yHkwGif ygaeao;
onf/ wyfyidk ;f tkycf sKyfr?I pDrHcefYcrJG ?I wyfom;pkaqmif;a&;udpöt00wGif
t&yfbufu 0ifpGufzufcGifhr&Sday/ odkYESifh waeYom;wGif AdkvfcsKyfrSL;BuD;
oef;a&Tu olYom; (odkYr[kwf) ajr;jzpfoludk EkdifiHawmforwcefY? (11)
OD;ygaom wkdif;jynf\tjrifhqHk;aumifpDudk uGyfuJckdif;? oef; (60) aom
uREkfyfwdkY\uHMur®mudk rprf;oyfckdif;[k rnfolajym&Joenf;/
atmufwdkbm 5? 2010/
ÄÄÄ
ukd;um; ...
Kim Jong il’s military-first policy a silver bullet
(i) tawGt
U MuKH
ààà
trfpwm'rfrmS wn
ààà
e,fomvefa&G;aumufyGJ
trfpwm'rfrmS wn
ÄÄÄ
ygwDukd rJay;cJo
h nft h aMumif; ajymjyvmonf/ wu,fawmh olwYkd qu D
qif;&Jcsrf;omuGm[csufu bmrSajymyavmufonfr[kwf/ ygvDref'Drkd
ua&pDpepfusio fh ;kH cJo
h nfyif usaemfwYkdvw
G v
f yfa&;ESihf ESpw
f &mwdwd apm
aomEkdifiH/ bmrSEIdif;,SOfp&mr&Sd/ okdYwap EIdif;,SOfpOf;pm;aerdonf/
jynfwGif;ppf? qkd&S,fvpftrnfcH wygwDtmPm&Sif? ppftmPm&Sif?
,ckwcg pnf;urf;jynfh0aom 'Drkdua&pDtrnfcH ppftmPm&SifpepfESifh
&ifqkdif&rnfhud, k fhEdkifiHudk owdr&bJraeEdkif/
]]qkd&S,v
f pfygwD&JUtpuawmh e,fomvef uGefjrLepfygwDaygh
uGm/ rmhufpf-vDeif0g'udk tajccHcJhwmyJ/ 1970 avmufusrS qkd&S,f
vpfygwDqkdNyD; emrnfajymif;cJw
h ,fav}}
]]'Da&G;aumufyGJtay: rif;b,fvkdoabm&vJ}}
u uaeMuonf/
]]a[h ... 'g igwdkYrJqE´e,fu trwfyJ/ Kri Sta Van Velzen reuf
u olYudk ig rJay;cJhwm}}
vTwfawmftrwfqkdaomfvnf; t0wftpm;? ajymyHkqdyk Hku bmrS
qdk&,
S fvpfygwD0ifrsm;pk½k;H aeonfhcef;ru y&ihfpefu&mhvrf;rESifh
eD;onfhtwGuf tefz&efYwdkYtdrfudMk unfh&ef wl;ajrmif;awGab;vrf;t
wkid ;f vrf;avQmufjyefcMJh uonf/ tefz&efYwYkd trd u
f awmh ckawmh jywku
d f
jzpfaeNyD/ 'kwdurÇmppftwGif;u emZDawG trfpwm'rfNrdKUudkodrf;xm;
wkef; tefz&efYwdkYrdom;pk xkdtdrfxJrSm (2) ESpfMum ykef;aecJhzl;onf/
e,fomvefa&G;aumufyGJ
ÄÄÄ
u t&ifjzpfoifhoenf;[k awG;aerdonf/
]]uJ ... a&mufNyD}}
um;u taqmuftOD;wckab;rSm &yfoGm;onf/ taqmuftOD;
pBuFefav;twkid f;oGm;NyD; b,fbufodYk csKd;0ifvkdufaomtcg pmMunfh
wku d fwckjzpfaeonf/
]]rJ½Hku 'Dae&mrSmyJ}}
nae (3) em&DausmfaeNyD/ rJ½Hkqdkojzihf rJay;rnfholrsm; wef;pD
apmihaf eMurnf[k xifxm;onf/ uifr&mwjyifjyifEiS v hf mcgrS b,fem;
oGm;½kduf&rSef;rod/ pm;yGJ&SnfwvHk;a&SUcsNyD; vl (4) a,muf at;at;
oufomxkdifaeMuonf/ rJ½kHrSL;awGaygh/ tv,fu trsKd;orD;BuD;w
a,mufqDoGm;NyD; tJvfbufu rdwfqufonf/ rJ½HkxJ "mwfyHk½dkufcGifh
awmif;aomtcg ½kdufcsifovdk½kdufyg/ vQKdU0SufrJay;pepfjzpfonfht
wGuf rJay;aomae&mukd csefxm;&ef arwÅm&yfcHonf/
wa,mufp? ESpfa,mufp rJay;&efvmaeMuonf/ wcsKdUu
uav;rsm;yg ac:vmonf/ tdrfta&mufydkYxm;aom rJay;cGifhrSwfyHkwif
u'fjyav;jy? rJ½HkrSL;awGu rJpm&Gufxkwfay;? a&SUajcvSrf; (10) avmuf
rJay;aomae&mudkoGm;NyD;? vQKdU0SufrJay;? jyefvSnfhvm? rJyHk;xJ rJpm&Guf
av;xnfh? NyD;NyD/
rJay;ola&m? rJ½HkrSL;rsm;yg at;at;oufom? &,f&,farmarm/
pmMunfhwu dk x
f w
J iG f pmtkyMf unfo
h luawGuvnf; yHrk eS ?f uav;awGu
vnf; ajy;ajy;vTm;vTm;/ rJvmay;olawGuvnf; aps;0,fxGuf&if;?
tvkyfjyef&if;? uav;ausmif;BudK&if; rJay;aeMuyHk&onf/
]]t&ifwkef;uawmh b,folu b,frJ½HkrSm rJay;&r,fvdkY owf
rSwfxm;w,f/ t&rf;wif;usyfvGef;tm;BuD;awmh aemufydkif; udk,feJY
tqifajywJhqDrSmyJrJay;qkdNyD; vkyfvku d fwmav/ {&d,mwckrSm rJ½Hk (2)
½Hk (3) ½Hk&Sdw,fav/ udk,ftqifajywJhqDoGm;ay;aygh/ rJ½Hkw0kdufrSm
EkdifiHa&;pum;awmh rajym&bl;/ ygwDwckckudkrJay;zdkY pnf;½Hk;wmrsKd;
rvky&f bl;}}
]tMurf;y&rf;enf;awGukd uREyfk u f ,
kd w
f idk f r,HMk unfvYkd roifay;Ekid yf g
bl;/ 'gayr,fh ud,
k t
hf oufq;kH wJt
h xdawmh vlwa,muf&aJU &SrU mS acgif;iHYk
rcHygeJYqkdwm wckawmh oifMum;ay;csifygw,f}
ÄÄÄ
oefvsuEf iS hf apmOr®m
ÄÄÄ
(1)
1932/
ArmjynfwGif e,fcsJUqefYusifa&; 0HomEkvIyf&Sm;rIrsm; pwifNydKuGJ
umptcsdefjzpfonf/ Armjynfudk tdEd́,rS cGJxkwfrvm;? wGJxm;rvm;qdk
aom cGJa&;-wGJa&;tay: 0HomEkrsm; pdwf0rf;uGJaeMuonf/ 0d0g'uGJjym;
rIonf 0HomEkrsm;wGifomru wuúodkvfy&0kPftwGif;odkY ul;puf
vmonf/ w&ufwGif wuúodkvfausmif;om;or*¾taqmuftODt
wGif;? cGJa&;axmufcHaom 0HomEkrsm;ESifh wGJa&; axmufcHaom0HomEkrsm;
pum;ppfxkd;aeMuonf/ ociftrnfcH vli,fwOD;onf tjyeftvSef
jiif;ckefcsufrsm;udk twefMum em;axmifaeao;onf/ xkdYaemuf
obmywdxHcGifhyefum Mum;jzwfrdeYf cGef;a>cavawmhonf/
]]wdkYArmtpnf;t½kH;taejzifh cGJa&;a&m? wGJa&;yg rnfonfhbuf
udkrS raxmufcHyg/ cGJa&;jzpfap? wGJa&;jzpfap t*Fvdyfe,fcsJUorm;
vufatmufcHcsnf; jzpfonf/ 'DcGJa&;-wGJa&;jyóem\t"dyÜg,frSm
t*FvdyfEdkifiHcsJUorm;\ b,fbufzdeyfatmufaervm;? nmbufzdeyf
atmufaervm; ar;onfhoabmjzpfonf/ þudpt ö wGuf ocifrsm;\
oabmudkajym&vQif tif;0acwfu emrnfausmf olcdk;BuD;iwufjym;
udkzrf;rdojzifh owdk;rif;zsm;bk&ifu armifrif;udk tckowfr,f/ oef
vsufjzifh ckwfowfwmBudKufovm;/ vSHjzifhxd;k owfwm BudKufovm;
[kar;aomtcg iwufjym;u usKyftBudKufukdajym&vQif oHvsufa&m?
vSyH g b,ft&mrSrBudKufyg/ t&Sirf if;BuD;ab;u apmOr®mudo k m BudKuf
ygonfvdYk ajymcJo h vdk cGJa&;vnf;rBudKuf? wGaJ &;vnf;rBudKuf t*Fvdyf
e,fcsJUorm;vufatmufu vHk;0vGwfvyfa&;udkomBudKufygonf/}}
vufckyfoHrsm; rpJawmhyg/ txufyg orkdif;0ifrdefYcGef;udka>ccJhol
rSm aemiftcg e,fcsJUtpdk;&u taMumufBuD;aMumufcJh&aom wdkYArm
(2)
cGJa&;-wGaJ &;twGuf rJcGMJ uaomtcg wGaJ &;bufuEdik o f nf/ odYk
aomf tpuwnf;u cGJa&;twGuf tpDtpOfcsxm;NyD;aom t*Fvdyftpdk;
&onf rlvtpDtpOftwkdif; cGaJ &;udkom twnfjyKcJah vonf/ cGJa&;-
wGJa&;jyóemaMumifh 0HomEkrsm;tMum; pdwf0rf;uGJcJh&ojzifh e,fcsJUwdkY
\aoG;cGJenf;onf atmifjrifonf[k qdk&rnf/
cGJa&;-wGJa&;wGif tjiif;oefchJaom 0HomEkrsm;onf 1923 ckEpS f
uyif 'dkiftmcDaMumifh (2) jcrf;uGJcJhzl;onf/ [kr®½l;udk tjrifhqHk;&nfrSef;
csufxm;aom *sDpDbDattoif;BuD; (2) jcrf;uGJ&onfhtaMumif;rSm
r[mAsL[m (Strategy) jyóem[k a,bk,sqdkEdkifonf/ OD;baz? 0wf
vHak wmf& OD;ykESihf OD;xGef;atmifausmfwdYk OD;aqmifaom ynmwwf (21)
OD;tkyfpku 'dkiftmcDudkvufcHNyD; ygvDreftwGif;rS wqifhNyD; wqihf
wdkufyG0J ifa&; (Evolution) AsL[mudkcif;onf/ OD;cspfvIid fOD;aqmifaom
trsm;pkBuD;u 'dkiftmcDudk oydwfarSmuf (Boycott) onf/
aemufydkif;wGif OD;cspfvIdiftkyfpktwGif;rS e,fcsJUtpdk;&tay: o
abmxm;wif;rmaom OD;pdk;odPf;tkyfpk cGJxGufoGm;onf/ OD;pdk;odPf;
onf tar&duefrsKd;cspfrsm;\ e,fcsJUawmfvSefa&; (Revolution) yHpk Hudk
oabmusol jzpfonf/ v,form;olyek facgif;aqmif q&mpHonf OD;pd;k
odPf;tkyfpkrS acgif;aqmifwOD;yif jzpfonf/ OD;pd;k odP;f tkypf krSvnf;
tv,ftvwfoabmxm;&SdolwcsKdU aemufydki;f wGif cGJxu G fukefjyefo
jzifh 0HomEkwdkY\vIyf&Sm;rIonf q,fpk (2) ck tMumwGif tpdwfpdwf
t`rTm`rTmjzifh Zmwfodrf;raumif;cJhay/
(3)
ocifrsm;onf tpOftvmvrf;a[mif;rsm;rS azmufxGufcJhMu
(4)
wkdYArmocifrsm;\ wkdufyJGyHkpo H nf pepfwusESihf wDxGifrI&SdvS
onf/ (91) XmetkyfcsKyfa&; a&G;aumufyJG rJqG,fyJGrsm;ukd (91) Xme
tkyfcsKyfa&; qefYusifa&;? vHk;0vGwfvyfa&;w&m;yJGrsm;tjzpf ajymif;vJ
ypfvkdufonf/ EkdifiHw0ef;wGif w&m;yJGaygif; (500) ausmf jyKvkyfEkdif
onf/ ygvDreftwGif;ü [kr®½l;tpm; (4) axmifpm;? (5) axmifpm;
tdyfrufrufaeMuaom Evolution orm;qkdolrsm;xHrS oifcef;pm,lMu
onf/ ukd,fhrif;ukd,fcsif;trwfrsm; vpmr,l&/ tpnf;½kH;XmecsKyf\
ñTeMf um;csuftwkid ;f woa0rwdr;f vku d ef m&rnf[k pnf;urf;owfrw S f
onf/ (91) XmetkyfcsKyfa&; wESpfjynfhaom (1937) ck? {NyD (1) &uf
wGif &efuek Nf rdKUwGif ukdvedk D tkycf sKyfa&;opfqefYusifyGJBuD; jyKvkyfonf/
]]awmif;,lvkdY r&? wku d f,lrS &rnf}} [k pJGNrJ,HkMunfMuonfht
wkid f; aemufqHk;wGif ukd,frif;ukd,fch sif; trwf (2) OD; (ocifjr? ocif
tHhBuD;) wkdY &mxl;rS EkwfxGufvkdufMuonf/
(5)
'kdiftmcDacwf? (91) XmeacwfwGif 0HomEkrsm;\ EkdifiHa&;onf
ygvDreftwGi;f tcsif;csif; cGufapmif;ckwf? ae&mvkjcif;jzifhom tcsdef
ukefcJhonf/ wukd,fawmfaumif;pm;a&;? rdrdtkyfpkaumif;pm;a&;om
tjrifhqHk;&nfrSef;csufjzpfvmonf/ Evolution orm;rsm;onf jynfol
wkdYESihf vHk;0uif;uGmum tvkad wmf&drsm; jzpfrSef;rod jzpfuek fMuonf/
0HomEkrsm;tay:tm;ukd;cJhMuaom jynfolrsm;onf ocifvli,f
rsKd;qufopfrsm;tay: arQmfvihfcsufBuD;cJhMuonf/ wkdYArmtpnf;t½kH;
twGif;okdY ocifukd,af wmfrIdif;? xdyfwifukd,fawmfBuD; paom rsKd;cspf
rsm;ESihf wuúokdvfausmif;om;rsm; 0ifa&mufvmaomtcg ykdíawmifh
(6)
trsKd;rsKd;aom zdESdyfrIatmufwGif wkdYArmtpnf;t½kH;BuD;vnf;
(2) jcrf;uJGcJh&onf/ xkdpOfu acgif;aqmif (2) OD;jzpfaom ocifApdefESifh
ocifodef;armifwkdYtMum; yk*¾dKvfa&;rausvnfrIrSpaom Zmwfvrf;
jzpfonf/ ocifukd,fawmfrIdif;u xkt d uJGtNyJukd AkdvfvkyJG[k uifyGef;
wyfchJonf/ xdYk aemuf ocifuk, d fawmfrdIi;f OD;aqmifaomtkypf Ek iS fh ocif
ApdeOf D;aqmifaomtkypf k[í l twdtvif;uJo G mG ;awmhonf/ (rSwcf suf/
xdktuJGtNyJonf aemufydkif;tvGrf;Zmwf\tpyif/)
ajray:vIyf&Sm;rIrsm; ESdyfuGyfcH&ojzihf ocifrsm;\ vufeufukdif
wkdufyJGvrf;pOfonf ckdifrmvmonf/ wkdYArmtpnf;t½kH;BuD;onf (2)
jcrf;uJGNyD; wESpftMumwGif jyefvnfpkpnf;&ef orkdif;uawmif;qkdvm
(7)
*sDpDbDatacwfrS zqyvacwftxd vGwfvyfa&;tBudKumv
wavQmufvHk;wGif ruJGzl;aomtoif;tyif;[lí r&Sdoavmufyif/ EkdifiH
a&;&moDOwkESihf EkdifiHa&;orm;rsm;\a&csdeft& tuJGtNyJvIdif;wHykd; xef
cJhonfcsnf;yif/ okdYaomf 1930 aemufykdif;tjzpftysufrsm;udk jyefMunfh
vQif rlv&nfrSef;csufEiS fh bHk&efoludk rsufajcrysufchJMuaMumif; awGU&
rnfjzpfonf/ t*Fvdyfe,fcsJUukdwkduf&ef ESpfjcrf;uJGaeaom wkdYArmt
pnf;t½kH;BuD;onf jyefvnfaygif;pnf;oGm;onf/ *syefukdwkdufaom
tcg Auy (uGefjrLepf)? jynfolYta&;awmfyHk (qkd&S,fvpf) ESifh Armhwyf
rawmfwdkY pnf;vHk;nDñGwfcJhMuonf/ *syefacwfwGif Armhacwfopfxl
axmif&ef[kqkdum wavQmufvHk; tvkdawmf&d EkdifiHa&;orm;vkyfcJhaom
a'gufwmbarmfESihfyif ,m,Daygif;pnf;cJhao;onf/ zwyvtvHawmf
atmufwGif trsKd;om;tiftm;pkrsm;tm;vHk; pnf;vHk;um zufqpfukd
trdajrrSarmif;xkwfcJhovkd? ppfBuD;NyD;aomtcg zqyvtvHvTifhum
wausmhjyef ukdvdkeDjyKrnfh puúLjzLpDrHudef;ukd qefYusifonf/ þokdYjzihf
vGwv f yfa&;acwfO;D umvu Ekdiif aH &;ZmwfuGurf sm;onf oJxw d &f ifzdk
uJGNyJcef;rsm;&Sdvifhupm; vGwv f yfa&;twGuf nDnw G cf hJMuojzihf Zmwf
odrf;aumif;cJhonf[kqkd&rnf/
ÄÄÄ
pmñTef;
wkdYArmtpnf;t½kH;orkdif; (y? 'k wJG)
tmqD,'H rD u
dk a&pD aemufaMumif;jyefjcif;
ÄÄÄ
vuf&Sd 'Drkdua&pDvIdif;onf 1974 ckESpfu pcJhNyD;? wurÇmvHk;
twkdif;twmjzifh Ekdiif Haygif; (80) ausmfwGif 'Drkdu&ufwpf tajymif;
tvJrsm;udk o,faqmifay;cJhonf/ tm&SwGifvnf; 1990 tvGefESpfrsm;
twGif; odomaom 'Drkdu&ufwpftajymif;tvJrsm;udk aqmifMuOf;
ay;cJhonf/ zdvpfydkif (1986)? jrefrm (1988)? tif'kdeD;&Sm; (1998)
wdkYwGif 'Drkdua&pDawmif;qkdaom vlxkqE´jyyGJrsm; jzpfay:cJhonf/ rm;
udkYpf? ae0if;? ql[mwdkwdkY jyKwfusoGm;onf/ uarÇm'D,m;vnf; jynf
wGif;ppfwGif;rS½kef;xGufchJNyD; 1990 vGefESpfrsm;wGif a&G;aumufyGJrsm;
usif;yEkdifcJhonf/
rMumcifEpS frsm;txd tmqD,Ha'owGif xkdi;f ESifh zdvpfykdifonf
'Drku
d a&pDpjH yEkid if rH sm; jzpfonf/ 'Drdkua&pDaemufaMumif;jyefaomtcg
pHjyESpfEkdifipH vHk; cyfqifqifwlaejyefonf/ 'Dru kd a&pDenf;us a&G;aumuf
yGJESifhwufvmaom EdkifiHacgif;aqmifESpfa,mufpvHk; t*wdvdkupf m;rI
aMumifh vlxkqE´jyyGJrsm;? w&m;½Hk;trdefYwdkYjzifh ta&;,lcH&onf/ t*wd
vkdupf m;aom yk*¾Kdvf (2) a,mufudk qufcHaom aemufacgif;aqmifESpf
a,mufpvHk;\ ½Hk;cef;rsm;udk qE´jyorm;rsm; 0ifpD;jcif;cHcJh&onf/ xkdif;
wuúov kd w
f cku ynm&Siw f a,mufu ]xkid ;f 'Drukd a&pD b,fu b,fvkd 'Dtajc
taea&muf&w,f rodygb;l Asm} [k nnf;wGm;onf/
zdvpfydkifwGif a&G;aumufyGJtopf usif;ycJhNyD;pD;í zdvpfykdifjynfolY
tcspfawmf jynfolYpGrf;tm;vIyf&Sm;rI\acgif;aqmif ud&k mZeftuGDEdk\
om;jzpfol EdKG ifEikd tf uDEG kd ZGev
f u or®wjzpfvmonf/ odYk aomf jyóem
aemufqufwGJ
ààà
2008 zGJUpnf;tkyfcsKyfykHtajccHOya'ukd tay:pD;rSMunfhjcif;
ààà
2010 a&G;aumufyGJtvGef vTwfawmftcif;tusif;
ààà
[Hom0wDOD;0if;wif\ trSmpmrl&if;
'kumuG,af &;OD;pD;csKyf
EkdifiHjcm;
a&;
0efBuD;
0efBuD;Xmersm;
jynfxJa&;0efBuD;
w&m;ol
Bu;D csLyf
e,fpyfa&;&m0efBuD;
or®wa&G; cs,fa&;
'kor®w (1) tzGJU 'korw (2)
'kor®w
ppfbufu,
kd fpm;vS,ftpktzGJU
(4) umuG,fa&;OD;pD;csKyf
(5) 'kumuG,fa&;OD;pD;csKyf
umuG,af &;Xmeonf Ekid if OH aoQmifjzpfaom or®w\ vufatmufcjH zpf&rnfjzpf
aomfvnf; ,ckzpUJG nf;ykt
H & umuG,af &;OD;pD;csKyOf ;D aqmifaom umuG,af &;Xmewckv;Hk
onf oD;jcm;vGwv f yfaeonf/
(10) EdkifiHawmfw&m;olBuD;csKyf
tmPmok;H &yfteuf w&m;pD&ifa&;tmPmonf oD;jcm;vGwv f yfae&rnf jzpfaomf
vnf; ,ckzUpGJ nf;ykHt& EkdifiHawmfw&m;olBuD;csKyfukd or®wujzKwfEkdif? cefYEkdifonf/ qkdvkd
onfrmS w&m;pD&ifa&;Xmeukd or®w\vufatmufco H abmxm;&Sjd cif;jzpfonf/ ykt H &
or®w\tmPmukd trsKd;om;umuG,af &;ESihf vkjH cKH a&;aumifpu D uefo Y wfxm;Ny;D trsK;d
om;umuG,af &;ESihf vkjH cKH a&;aumifpuD v
dk nf; umuG,af &;OD;pD;csKyfu xde;f csKyx
f m;ojzifh
Ekid if Hawmfw&m;pD&ifa&;pepfonf umuG,af &;OD;pD;csKy\ f vufatmufct H jzpf oabm
oufa&mufonf/ (yku H Mdk unfyh g)
à zGJpU nf;ykt
H cef; (1) tyd'k f (20)
(c) wGiv f nf; wyfrawmfonf wyfyidk ;f qkid &f mudpötm;vkH;ukd vGwf
vyfpGm pDrHcefYcGJ pD&ifaqmif&Gucf Gif&h Sdonf/
(C) wGiw f yfrawmfonf Ekid fiaH wmfvHjk cHKa&;ESihf umuG,af &;wGif jynf
olw&yfvHk;yg0ifa&;twGuf pDraH qmif&Gucf Gifh&dSonf/
(i) wGif jynfaxmifprk NyKu
d aJG &;? wkid ;f &if;om;pnf;vk;H nDnw
G rf I rNyKu
d JG
a&;ESifh tcsKyftjcmtmPmwnfwHhckdifjrJa&;twGuf wyfrawmfwiG f
t"duwm0ef&Sdonf/
(p) wyfrawmfonf Ekid if aH wmfzUJG pnf;ykt H ajccHOya'ukd umuG,fapmifh
a&Smuf&ef t"duwm0ef&Sdonf[k azmfjyxm;onf/
txufygtcsurf sm;t& wyfrawmfonf wyfwGi;f w&m;pD&ifa&;tygt0if ppftokH;
p&dw?f wyftiftm;pkaqmif;rI? wyfae&mcsxm;rI paomudptö m;vk;H wGif pdww f idk ;f usvyk f
aqmifciG ahf y;xm;onfo
h abmjzpfonf/ rnfonft h ajctaewGirf qkd tyk'd cf JG (i) ESihf (p)
ukd taMumif;jyum ppfwyfu tmPmodrf;cGifh tyfESif;xm;onf/
à tcef; (11)
ta&;ay:umvjyXmef;csufrsm;wGiv f nf; or®wonf trsK;d om;um
uG,af &;ESihf vkjH cHKa&;aumifpw
D ckv;kH \ tMuHjyKcsuf (okYd ) umuG,f
a&;OD;pD;csKyf? 'kumuG,fa&;OD;pD;csKyf? jynfxJa&;0efBuD;? umuG,fa&;
0efBu;D XmewkYd\ oabmwlncD sujf zifh ta&;ay:trdeYfxw k jf yefEidk o
f nf/
txufygtajctaet& or®wu t"dutMuHjyKcsufawmif;cH&rnfholrSm umuG,f
a&;OD;pD;csKyyf ifjzpfonf/ or®wuk,
d w f idk Ef iS hf trsK;d om;umuG,af &;ESihf vkjH cKH a&; aumifpD
wckv;kH u oabmrwlonft h ajctaewGiv f nf; umuG,af &;OD;pD;csKyt f aejzifh tcef;
(1) tyk'f (20) (i) ESihf (p) uko
d ;Hk um tmPmodr;f Ekid yf gonf/
ààà
Z,m; (1)
jynfolYvTwfawmf trsKd;om;vTw fawmf
trsKd;om;'Drdu k a&pDtiftm;pk 107 35
&Srf;wkdif;&if;om;rsm;'Drdku&ufwpfygwD 45 15
'Drkdu&ufwpfygwD (jrefrm) 23 10
&ckdifwkdif;&if;om;rsm;wdk;wufa&;ygwD 12 8
csif;wd;k wufa&;ygwD 9 12
'Drduk a&pDEiS fh jidrf;csrf;a&;ygwD 8 1
jynfaxmifp'k Dru dk a&pDygwD 2 1
pkpkaygif; 206 82 (pkpkaygif; 288)
Z,m; (2)
jynfolUvTwfawmf trsKd;om;vTwf awmf
wkdif;&if;om;pnf;vHk;nDnGwfa&;ygwD 295 194
jynfaxmifpMk uHhckid fa&;ESihf zGHYNzKd;a&;ygwD 295 194
(rSwcf su=
f tenf;qH;k cefrY eS f ;ajcomjzpfygonf)
tjcm;r[mrdwfrsm; 100 50
(rSwcf su=
f tenf;qH;k cefrY eS f ;ajcomjzpfygonf)
pkpkaygif; 690 438 (pkpkaygif; 1128)
aemufxyfxnfhoGif;pOf;pm;p&mtcsufwcsKdUvnf; &Sdonf/
(u) ,cka&G;aumufyGJonf jynfaxmifpkvTwfawmf\ (4) yHk (3)
yHktwGufom ,SOfNydKifonfha&G;aumufyGJjzpfonf/
(c) a&G;aumufyGJrwkdifcifuwnf;u NydKifbufr&Sdaeojzifh tenf;
qH;k (52) ae&mwGif jynfaxmifpkMuHhckdifa&;ESifhzHGYNzKd;a&;ygwDu ukd,f
pm;vS,frsm;tEdkif&NyD;jzpfonf/
(*) wjynfv;kH jynfaxmifpv k wT af wmfrq
J E´e,f tenf;qH;k (135)
wGifvnf; wpnESihjf ynfckdifNzdK;uvGJí wjcm;ygwDrsm;0ifrNydKifEikd fay/ xdkY
aMumifh xkdrJqE´e,ftwGuf rNydKifcifuwnf;u olwYkdtykid fjzpfonf/ (w
jynfvHk;wGif vTwfawmftm;vHk;twGuf ESpfygwDwnf;NydKif&rnfh rJqE´e,f
ajr 300 ausmf[q k o
dk nf/ rJqE´e,fajrtm;vH;k \ 3 yHk 1 yHjk zpfonf/)
usrf;ukd;pm&if;
ààà
pma&;ol
ààà
aeoGif
(1 9 8 0 - .. ... .. ..)