Professional Documents
Culture Documents
Teknolojileri
Murat Yılmaz
22/11/10 1
Giriş
Amaç:
Cisco firması tarafından hazırlanan
dokümanlardan faydalanarak veri ağları
üzerinde ses teknolojilerini kullanmak
22/11/10 2
Öğrenci Sorumlulukları
Cisco cihazları ile ilgili temel network
bilgilerini tamamlamak
Konu ile ilgili yeteneklerini tanımlamak
Eğitime katılımcı olmak
22/11/10 3
Kurs Sonunda Elde Edilecek
Kazanımlar
Geleneksel telefon networkleri ile IP telefonlar
arasındaki benzerlikler ve farklılıkları
anlayabilme
Ses sayısallaştırması, sıkıştırma işlemleri,
sayısal işaretleşme ve standartlar hakkında bilgi
edinme
Cisco ses arabirimlerinin konfigürasyonu ve bu
arabirimlerin geleneksel telefon ekipmanları ile
birlikte kullanımını öğrenme
22/11/10 4
Setifika
Bu eğitimin içeriği ile ilgili, Cisco tarafından
hazırlanan sertifika programı CQS olarak
adlandırılmaktadır.
CQS = Cisco Voice Qualified Specialist
22/11/10 5
Kurs Plan
1. Gün
Kurs içeriği açıklanması
Geleneksel telefon sistemi anlatımları
Paket ses teknolojilerine giriş
Analog ve Sayısal (Digital) ses bağlantıları
22/11/10 6
Kurs Plan
2. Gün
Analog ve Sayısal bağlantılar – Devam
Ses arabirimlerinin konfigürasyonları
Dial Peers
22/11/10 7
Kurs Plan
3. Gün
DialPeers – Devam
VoIP
22/11/10 8
Kurs Plan
4. Gün
VoIP Sinyalleşmeleri
Ses kalitesinin iyileştirilmesi
Numaralandırma
22/11/10 9
Kurs Plan
5. Gün
Uygulama Çalışmaları
22/11/10 10
.
TRADITIONAL TELEPHONY
22/11/10 11
Telefon Şebekeleri için Temel
Bileşenler
Edge Devices
Analog Telephones
Digital Telephones
Local Loops
Private or Central Office (CO) Switches
Trunks
Tie Trunk
CO Trunk
Interoffice Trunk
22/11/10 12
Telefon Şebekeleri için Temel Bileşenler
10’s 10’s
100’s 100’s
PSTN
Edge Devices
Analog Telephones
Digital Telephones
Local Loops
Private or Central Office (CO) Switches
Trunks
Tie Trunk
CO Trunk
Interoffice Trunk
22/11/10 13
CO (Central Office) Switches
Başka bir telefona
Başka bir CO Switch’e
Bir Tandem Switch’e
Doğru anahtarlama işlemleri yapılır
22/11/10 14
PBX ve Key System
Çok fazla sayıda çalışanın birbirleri ile
ücretsiz görüşmelerini ve dış şebekelere
ulaşmasını sağlayan yerel anahtarlama
şebekesine PBX denir.
50’den az çalışanın ihtiyacını için yeterli
kapasiteye sahip basit anahtarlara Key
System denir.
22/11/10 15
Call Signaling
Local Signalling – Originating side
Çağrı başlatma
Network Signalling
Yön Seçimi ile beraber diğer Switch ile
sinyalleşme
Local signalling – Terminating Side
Çağrı sonlandırma
22/11/10 16
Call Signaling
Inter-Exchange
Carrier
22/11/10 17
Supervisory Signaling
On Hook
Ahizenin kapalı olduğu durum
Off Hook
Ahizenin kaldırıldığı durum
Ringing
Telefon çalma sinyalinin gönderilmesi
22/11/10 18
On Hook
Ahizenin kapalı olduğu durum
Off Hook
Ahizenin kaldırıldığı durum
Ringing
Telefon çalma sinyalinin gönderilmesi
Telefon
Ahize yerinde ve devre
açıktır. Bu duruma Anahtarı
on-hook adı verilir.
Switch
Local Local
Loop Loop
22/11/10 20
Address Signaling
770
4 5 6 Zamanlama:
852 60 ms Bırak
7 8 9 40 ms Tut
941 * 0 #
22/11/10 21
Informational Signaling
Dial Tone
Busy
Ringback
Congestion
Reorder Tone
Receiver Off Hook
No Such Number
Confirmation Tone
22/11/10 22
Dijital ve Analog Bağlantılar
Analog bağlantılarda sinyalleşme ve bağlantılar
genlik değişmeleri şeklinde yapılır
Dijital bağlantılarda sinyalleşme ve bağlantılar
için ayrı kanallar kullanılır.
Temelde T1 ve E1 kullanılır. Bu sinyalleşmelerin
üzerine R1, PRI veya Qsig sinyalleşmeler bindirilir.
T1 ve E1 CAS (Channel Associated Signalling)
PRI veya R1 CCS (Common Channel Signalling)
kullanır
22/11/10 23
Multiplexing
Time-Division Multiplexing
TDM – Zaman bölmeli çoğullama - PRI
Frequency-Division Multiplexing
FDM – Frekans bölmeli çoğullama - DSL
22/11/10 24
Time-Division Multiplexing
(TDM)
Conversion 1
Conversion 2
Conversion 3 ...
.
Conversion 4
.
.
Conversion 24/30
22/11/10 25
Özet
Geleneksel telefon şebekeleri, telefonlar, lokal Loop’lar, switch’ler ve
trunk’lardan oluşur.
CO switch’leri lokal loop’ları sonlandırır, elektrik sağlar, hatta akım
olup olmadığını kontrol eder, dial tone - zil sesi üretirler ve numara
kayıt ederler
PBX’ler yerel kullanıcılar arasında bağlantı oluşturur ve voice mail
gibi ek servisler sağlarlar. Trunk hatları ile CO switch’ler ile bağlantı
sağlarlar.
Supervisory, address ve informational olarak üç ayrı çağrı
sinyalleşmesi türü vardır.
TDM ve FDM olarak iki çeşit çoğullama şeması kullanılabilir
22/11/10 26
.
PACKETTELEPHONY
NETWORKS
22/11/10 27
Packet Telephony Networks
Bandgenişliği ve ekipmanların verimli
kullanılması
Düşük iletişim maliyetleri
Data ile birlikte kullanıldığında network
maliyetlerini azaltma
Yeni servisler elde etme
Yeni iletişim cihazları ile birlikte çalışma
22/11/10 28
Call Control (Çağrı Yönetimi)
Çağrı başlatma
Çağrıyı düzenli tutma
Çağrıyı sonlandırma ve kaynakları serbest
bırakma
22/11/10 29
Distrubuted ve Centralized Call
Control
PSTN
Gateway
V PBX
C3600
Network
Network
V
Distrubuted C2600
22/11/10 30
Distrubuted ve Centralized
Call Control
Directory Voice Mail
LDAP Fax Mail
Email Geotel ICR
Intelligent Call Router
Centralized UM
Applications
PSTN Server
Call Manager
IP IP
Router Data Router
IP Network IP
22/11/10 31
Distributed Call Control
H.323 veya SIP çalışan router’ların yerine
getirmesi gereken işlemler
Servisin gereksinimlerini yerine getirme
Çevrilen numaraları işleme
Çağrıyı yönlendirme
Çağrı boyunca izleme / yönetme
Çağrıyı sonlandırma ve kaynakları serbest
bırakma
22/11/10 32
Centralized Call Control
MGCP ve Cisco Call Manager
Çağrı başlatma ve bitirme merkezden kontrol edilir
Çağrı sonlandırıldığı zaman router’lar sonraki çağrılar için
hazırlanır
Çok sayıdaki uç noktanın bulunduğu networklerde merkezileştirme
sayesinde maliyetlerde azalma ve yönetim kolaylığı sağlanır
Uç noktalarda kontrolü kolay ve dağıtıl yönteme göre daha ucuz
cihazlar kullanılabilir
22/11/10 33
Paket Telefon Bileşenleri
IP Phone
Gatekeeper
Gateway
Multipoint Control Unit
Call Agent
Application Servers (Voice Mail, Unified Messaging)
Videoconference Station
22/11/10 34
Özet
Paket ses teknolojileri, daha iyi band genişliği
kullanımı, düşük maliyetler, yenilikçi hizmetler ve
ciroya olumlu etkiler sağlarlar
Dağıtıl uygulamalarda birçok cihaz tarafından
kontrol edilen ses taşıma işlemlerinden merkezi
uygulamalarda ağdaki tek cihaz sorumludur.
Paket ses ağlarının temel bileşenleri, IP
telefonlar, yönlendiriciler, gatekeeper’lar,
MCU’lar, call agent’lar, uygulama sunucuları ve
video konferans cihazları olarak sıralanabilir.
22/11/10 35
.
IP TELEPHONY APPLICATIONS
IP TELEFON UYGULAMALARI
22/11/10 36
Analog Interfaces
FXS – Foreign Exchange Station
Bir telefon veya faks makinesinin doğrudan bağlandığı arabirime
FXS interface adı verilir. Telefon tarafından bakıldığında FXS bir
bir switch’e benzer. Çünkü line power (hat elektiriği), ring voltajı
ve çevir sesi sağlar. Ses destekli ağ cihazlarında, analog ses
dalgasını dijital formata dönüştürmek için codec barındırırlar
FXO – Foreign Exchange Office
PBX veya CO’ya bağlanan arabirime FXO Interface adı verilir.
Analog FXO arabirimi bir telefon gibi davranır. PSTN
terminolojisinde bir FXO ile bir FXS bağlantısına FX trunk adı
verilir.
E&M
Earth and Magneto, recEive and transMit. Analog trunk’larda
kullanılır. Bu devreler PBX’ler ile CO’ların bağlanmasında
kullanılır.
22/11/10 37
Voice port Voice port
1/0/0 1/0/1
FXS
V V
PBX V V PBX
22/11/10 38
Digital Interfaces
T1
24 adet eş zamanlı görüşmeye kadar destekleyen T1 iki çift
kablo üzerinden taşınır. CAS kullanıldığında her bir kanaldan bir
çalma metoduyla sinyalleşme yapılır. Fakat T1 üzerinde PRI
çalıştırılırsa 23 kanal görüşme bir kanal sinyalleşme için ayrılır
ve bu metoda CCS adı verilir.
E1
32 kanala sahip arabirim üzerinden 30 tane eşzamanlı görüşme
gerçekleştirilebilir. Genellikle CCS kullanılır. 0. ve 17. kanallar
sinyalleşme için ayrılır.
BRI
Bu arabirim 2x64 kbps B görüşme kanalı ve 1 adet 16 kbps D
işaretleşme kanalı bulundurur. Q.931 sinyalleşmesi kullanılır.
22/11/10 39
IP Telefonlar: Fiziksel bağlantı seçenekleri
Tek Kablo ile Bağlantı
Telefon bilgisayara gelen bağlantıyı kullanır. Bu yöntemde
kullanılan telefonlarda iki portlu bir switch vardır. Merkez
switch’den gelen bağlantı telefona girer, telefondaki diğer port
bilgisayar için kullanılır. Böylece her iki cihaz da networke
erişebilir
Ayrı Kablolarla Bağlantı
Merkezi Switch’den hem bilgisayara hem de IP telefona ağ
kablosu çekilir.
Ayrı Switch’lerle Bağlantı
Bilgisayar ve IP telefon farklı switchler’den networke erişirler
22/11/10 40
Cisco IP Phone
Cisco IP telefonlarında üç portlu bir switch
bulunur. Portlardan biri merkezi switch’e,
ikincisi PC için diğeri de kendi işlemlerini
yapabilmesi içindir. Fiziksel olarak iki
tanesi dışarıdan görülüp kullanılabilir.
Kaliteyi sağlamak için Vlan desteği
bulundurur
22/11/10 41
Kampüs LAN Bileşenleri
IP Phone
Cisco Call Manager Cluster
Gateway
Multipoint Control Unit
Application Server
22/11/10 42
Enterprise Bileşenleri (Centralized)
IP Phone
Call Manager Cluster
Gateway
MCU
Application Server
Unity Server
Survivable Remote Side Telephony IOS (SRST)
IP WAN
22/11/10 43
Enterprise Bileşenleri (Distrubuted)
IP Phone
Call Manager Cluster
Gateway
MCU
Application Server
IP WAN
22/11/10 44
Service Provider Gereksinimleri
Carrier Class Performance
Müşterilerin devre anahtarlamalı servislerden IP tabanlı
servislere geçmesi için iyi bir ses kalitesi kazandırmaya yönelik,
minimize edilmiş gecikme ve jitter değerleri ile çalışmak
gereklidir
Scalability
Büyümeye uygun altyapı ve stratejiler kurulmalıdır
Call Record Support and Flaxible Pricing
Detaylı çağrı kayıtları ve buna dayanan esnek ücretlendirme
politikaları dizayn edilmelidir
SS7 Interconnect Capabilities (Softswitch)
Yüksek kapasiteli ses networklerinde ISDN tabanlı ekipmanlara
göre daha ucuz olan Inter-Machine Trunk’lar (IMTs) kullanmak
daha uygun olmaktadır.
22/11/10 45
Özet
FXS arabirimler analog aygıtlara bağlanmakta kullanılır (Telefon,
Fax)
FXO arabirimler PSTN veya PBX’lere bağlantı için kullanılır
E&M arabirimler PBX ve CO’lar arasındaki bağlantılarda analog
trunk için kullanılır
T1 24 kanala kadafr sayısal ses kanalı sağlar
E1 30 kanallı sayısal ses kanalı sağlar
BRI arabirim iki kanal sayısal ses kanalı sağlar
IP Telefonlar RJ-45 Konnektör ile switch’e bağlanır
Kampüs ortamlarında Cisco Call Manager, IP Telefonlar, Router’lar,
ve voice mail gibi servisler için Uygulama Sunucuları bulunur
Enterprise ses networkleri dağıtıl veya merkezi olarak dizayn
edilebilir.
Service Provider’lar yüksek performanslı, ölçeklenebilir, çağrı
kayıtlarını tutabilen ve SS7 bağlantı kapasitesine sahip networklere
ihtiyaç duyarlar
22/11/10 46
.
Analogand Digital Voice
Conections
22/11/10 47
Analog Ses Temelleri
Local-Loop bağlantıları
Bir çift kablo ile switch ve telefonun bağlantı yoludur. Kablolardan biri TIP diğeri
RING olarak adlandırılır.
Local-Loop sinyalleşme tipleri
Supervisory (Denetimsel) Sinyalleşme
Telefon hattının kullanıma hazır olup olmadığı, telefonun on hook veya off hook
konumunda olmasının denetlendiği, ring voltajı ve ringback tonunun üretildiği
sinyalleşmelerdir
Adres Sinyaleşmesi
Pulse dialing ve Tone dialing olarak ulaşılmak istenen numaranın switche kayıt
edilmesi
Bilgilendirme Sinyalleşmesi
Dial Tone
Busy
Ringback
Congestion
Reorder Tone
Receiver off Hook
No Such Number
Confirmation Tone
22/11/10 48
Analog Ses Temelleri - Devam
Trunk bağlantıları
Özel Trunk Hatları (Tie Trunks)
CO Trunk Hatları (PSTN Trunk)
Interoffice Trunk Hatları ( CO’lar arası Trunk Hatları)
Trunk sinyalleşme tipleri
Loop Start (Karışıklık önleme)
Ground Start
E&M Wink Start
E&M Immediate Start
E&M Delay Start
Hat kalitesi
Empedans Uyumsuzluğunun Giderilmesi
Echo Yönetimi
Akustik ve Elektriksel Yankı Giderilmesi (bastırma ve iptal etme yöntemleri)
22/11/10 49
Telefon şirketi
Intermediate CO
Trunk bağlantıları
Özel Trunk Hatları (Tie
Trunks)
CO Trunk Hatları (PSTN Interoffice
Trunk) Trunk
Interoffice Trunk Hatları CO
( CO’lar arası Trunk
Hatları) Interoffice CO
Trunk
CO Trunk
CO Trunk
PBX PBX
Private Trunk Line
22/11/10 50
Özet
Local-Loop bir çift kablo kullanır
Supervisory, Address ve Informational olarak üç çeşit sinyalleşme
vardır
Çağrı başlangıcı, sürdürülmesi ve sonlandırılması sırasında çağrının
durumu hakkında sinyalleşme yapılmaktadır
Trunk’ların asıl görevi iki Switch’i bağlamaktır
Çakışmaları önlemek için çeşitli trunk sinyalleşmeleri kullanılır.
(loop-start, ground-start)
Hat kalitesine bağlı Gecikme ve Genlik değişimleri yankı oluşmasına
sebep olabilir
Yankıyı ortadan kaldırmak için Yankı Bastırma (Echo Suppression)
ve Yankı İptali (Echo Cancellation) yöntemleri kullanılabilir. Echo
Cancellation yönteminde her iki tarafta da gerekli ayarlamaların
yapılması gerekir
22/11/10 51
.
AnalogdanSayısala Ses
Kodlaması
22/11/10 52
Analog Sinyallerin
Sayısallaştırılması
Periyodik Analog sinyal örnekleri almak
Quantize (Bir skalada zamana bağlı genlik
değeri ile numara eşleştirmesi yapılır)
Değerleri ikili (binary) ifadelere kodlama
Örnekleri sıkıştırarak bandgenişliğini
verimli kullanma
22/11/10 53
Nyquist Teorisi
İnsan kulağı 20 ile 20.000 Hz arası aralığı
hisseder
İnsan konuşması 200 ile 9.000 Hz aralığındadır
Telefon kanalları 300 ile 3400 Hz arasında
çalışır
Nyquist tarafından 4000 Hz’lik bir örnekleme ile
telefon kanallarının yüksek frekanslı sesleri de
yakalayarak taşıyabileceğine karar verilmiştir.
4000 Hz veya saniyede 8000 örnek yeterli bir
değer olarak 125 mikro saniyede bir örnek
alınmasına müsaade eder
22/11/10 54
Ses’in digital hale getirilmesi
(Nyquist Teoremi)
Codec
PCM
64 kbps
= DS0
22/11/10 55
Quantization
Analog sinyal örneklemesi zamana bağlı
olarak genlik değerine karşılık 16
segmente bölünür. Voltaj değeri genliğe
göre belirlenir. İnsan kulağı logaritmik
olarak duyar. Düşük voltaj değerleri daha
sık aralıklarla değerlendirilir, yüksek
gürültülere tekabül eden yüksek voltaj
değerleri daha uzun aralıklarla
numaralandırılır
22/11/10 56
Voltaj
Quantize etme
Segment 2
Segment 1
Segment 0
22/11/10 58
Ses Sıkıştırma Teknikleri
Dalga Şekli Algoritmaları (Waveform)
PCM
ADPCM
Saniyede 8000 analog sinyal örneği alınır, bandgenişliğini
azaltmak için öngörülü metotlar kullanılır, badgenişliğini azaltmak
ses kalitesini yüksek oranda etkiler ve konuşma
karakteristiklerinin avantajları kullanılmaz
Kaynak Algoritmaları (Source)
LDCELP
CS-ACELP
Vocoders olarak adlandırılırlar, kod kütüphanelerinden
faydalanırlar ve konuşma karakteristiklerinin avantajlarından
faydalanırlar.
22/11/10 59
Örnekler
PCM ve ADPCM için standartlar
G.711 = 64 kbps Pulse Code Modulation ve
G.726 = 32 kbps Adaptive Differential Pulse Code
G.726 = 24 kbps Modulation
G.726 = 16 kbps
22/11/10 61
Özet
Analogdan Dijitale çevrimde, sampling,
quantization ve encoding aşamaları vardır
Dijitalden Analoga çevrimde decode ve filtreleme
işlemleri yapılır
Waveform ve Source compression olarak iki
çeşit ses sıkıştırma tekniği vardır
PCM, ADPCM ve CELP olarak üç ayrı sıkıştırma
standardı vardır
22/11/10 62
.
Signaling Systems
İşaretleşme Sistemleri
22/11/10 63
Channel Associated Signaling
Syatem : T1 Bir T1 çerçevesi 193 bit uzunluğundadır
8 bit x 24 time slot + 1 frame bit
24 Time Slots
.... F
DS-0 1 DS-0 2 DS-0 3 DS-0 4 DS-0 24
Frame No: 1
…. F
DS-0 1 DS-0 2 DS-0 3 DS-0 4 DS-0 24
Frame No: 2
…. F
DS-0 1 DS-0 2 DS-0 3 DS-0 4 DS-0 24
Frame No: 3
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
…. F
DS-0 1 DS-0 2 DS-0 3 DS-0 4 DS-0 24
Frame No: 12
22/11/10 64
Robbed-Bit Signaling
T1 de tüm DS0 kanalları 64 kbps taşıdığından
sinyalleşme için yer kalmamıştır. Her 6 frame’de bir
DS0’lardan son bit çalınır (LSB). Bu metoda RBS
(robbed-bit signaling) denir. Bir superframe’de 6.
frame’den çalınan bit A, 12. frameden çalınan bit B
olarak adlandırılır.
A ve B bitleri ile bazı kontrol işlevleri yerine getirilir.
(On/off hook, idle, busy, ringing and addressing)
ESF kullanıldığı zaman, 6,12,18 ve 24. frame’lerden bit
çalınacağından ABCD şeklinde 4 bitlik bir sinyalleşme ile
daha çok eklentiye sahip kontrol ve sinyalleşme
yapılabilmektedir.
22/11/10 65
Channel Associated Signaling
Syatem : E1
E1 32 adet 64kbps’lik kanallardan oluşur.
1. ve 17. (0. ve 16.) kanallar işaretleşme için
kullanıldığından 30 adet kullanılabilir kanal kalmaktadır.
Frame bilgileri 1., sinyalleşme bilgileri ise 17. kanaldan
taşınmaktadır.
E1 sinyalleri ses kanalından gönderilmemektedir. Yine
de bu metod CAS olarak adlandırılır. Çünkü 17. time slot
içindeki bitler, her ilgili kanal için sinyalleşme bilgisini
taşıması için ayrılmıştır.
22/11/10 66
Common Channel Signaling
Systems
E1
Time Slot 1 Time Slot 17
{
Audio
Address Supervision Address Signaling
Signaling On/Off-Hook (Dial Pulse)
(DTMF)
22/11/10 67
CCS Örnekleri
Özel Uygulamalar
Bazı PBX üreticileri, kendi PBX’lerini haberleştirmek için, kendi
CCS sistemlerini kullanırlar. Cisco Transparent-CCS
kullanmalıdır
ISDN – Q.931 olarak adlandırılır
DPNSS - Sayısal Özel Network Sinyalleşme Sistemi –
British Telekom tarafından geliştirildi.
Q Signaling – QSIG – ISDN benzeri CCS sistemi
Signaling System 7 – Telefon şirketleri arasında
kullanılmaktadır.
22/11/10 68
ISDN
Network mimarisinin bir parçasıdır
Birden fazla servisin tek erişimle
kullanılması desteklenir
Data, Ses ve Video için kullanılır
22/11/10 69
ISDN Network Mimarisi
Common Channel
Signaling Network and
Database
Public Packet
Network
22/11/10 70
Q.931 Mesajları
Çağrı Kurma
Çağrı başlatma, alarmlar, çağrı işleme, bağlantı ve
onaylar
Çağrı Bilgilendirme
Çağrı tutma ve devam ettirme gibi bilgiler
Çağrı Temizleme
Çağrının sonlandırılması
Çeşitli Mesajlar
Tıkanıklık kontrolü, kayıt etme ve durum bilgileri
22/11/10 71
QSIG
Cisco cihazlar PBX’lere QSIG ile
bağlanırlar
PBX yeteneklerinin cisco cihazlara
taşınması gerçekleşir
QSIG ISDN temelli olarak çalışır
QSIG PRI arabirimlerine uygulanabilir
22/11/10 72
SS7
Out-of-band sinyalleşme ile;
Çağrı kurma
Ücretlendirme
Yönlendirme
Bilgi değiştokuşu
22/11/10 73
SS7 Faydaları
Hızlı çağrı başlatmalı hızlı devre anahtarlamalı
bağlantılar
PBX özelliklerini taşıma
Bütün sinyalleşmeler için ayrılmış kontrol kanalı
Ses iletişimi sinyalleşme için aksamaz, çünkü out-
of-band sinyalleşme kullanılır
Kontrol kanallarına kullanıcılar tarafından
ulaşılamaz
Çoklu switch sistemlerinde kurulumu kolaydır
22/11/10 74
Özet
PBX’ler ve Cisco cihazları T1 ve E1 bağlantılar
kullanırlar
CCS’e örnek olarak ISDN, DPNSS ve QSIG
verilebilir
ISDN PRI ve BRI olarak kullanılabilir
Telefon şirketleri arasında SS7 sinyalleşme
kullanılabilir
Sinyalleşme tipleri arasında çevrim gereklidir.
Örnek olarak SS7 ve T1 arasında sinyal çevrimi
yapılır
22/11/10 75
.
FAX ve Modem over VoIP
22/11/10 76
Cisco Fax Relay
Cisco cihazları arasında fax gönderme işlemi
yapılırken, Cisco cihazı bir fax gibi davranarak
64 kbps ile fax cihazından gelen tonu karşılar, IP
ağı üzerinden 9.6 kbps bir band genişliği ile
sayısal bilgiyi karşı tarafa gönderir. Diğer
taraftaki Cisco cihazı FXS portuna bağlı fax
cihazı ile 64 kbps ile bağlantı kurar ve bir fax
cihazı gibi davranarak bilgiyi gönderir
22/11/10 77
T.37 Fax store and forward
Cisco AS5300 On-Ramp cihazlar
kullanılarak bir fax cihazından gelen bilgi
router üzerinde TIFF formatında saklanır
ve SMTP sunucu kullanılarak PC
networküne gönderilir
22/11/10 78
FAX Passtrough
H.323, SIP ve MGCP çalışan sistemlerde
istenilirse herhangi bir sıkıştırma
yapmadan fax verisi karşıdaki fax’a
gönderilebilir
22/11/10 79
Modem Passtrough
Bir router’a gelen analog modem sinyalleri
herhangi bir sıkıştırma yapılmadan karşı
router’a bağlı modeme gönderilir. SIP,
H.323 ve MGCP tarafından desteklenir.
Bu yöntemde mecburen 64 kbps
bandgenişliği kullanılır
22/11/10 80
Modem Relay
Relay metodunda modem sinyalleri router
tarafından karşılanır. Analog sinyaller
dijitale dönüştürülür ve UDP protokolünü
kullanan Simple Packet Relay Transport
(SPRT) sayesinde karşıya gönderilir.
Tekrar analog sinyallere çevrilen modem
verisi modeme gönderilir.
22/11/10 81
Özet
Cisco cihazları üzerinden fax ve modem
sinyalleri taşınabilir
T.38 fax için bir standarttır
T.37 fax dokümanlarını e-mail eklentisi olarak
göndermek için standarttır
Fax passtrough ve Modem passtrough
işlemlerinde uçtan uca bağlantı gerçekleştirilir
Modem relay SPRT kullanarak sinyalleri
router’lar arasında taşır
22/11/10 82
.
Configuring Voice Interface
SesArabirimlerinin
Konfigürasyonu
22/11/10 83
Voice Port Uygulamaları
Local Calls
Yerel aramalar için router portları arasındaki aramalar
On-Net Calls
WAN bağlantısı üzerinden router portları arasındaki aramalar
Off-Net Calls
Router portuna bağlı bir cihaz üzerinden, Network’e çıkmadan PSTN’e doğru
yapılan aramalar (Lokalden PSTN’e)
Private Line Automatic Ringdown Calls
PLAR – Çevir sesi almadan, otomatik olarak önceden belirlenmiş bir numarayı
arama işlemi
PBX-to-PBX Calls
Geleneksel Tie Trunk’ların IP üzerinden yapılması işidir
Call Manager-to-Call Manager Calls
Cisco’ya özel IP üzerinden Trunk işidir
On-Net to Off-Net Calls
Aradaki WAN bağlantılarında sorun oluştuğu zamanlarda ses taşımasının PSTN
üzerinden gerçekleşmesi durumudur
22/11/10 84
FXS Ports
FXS ses portu konfigürasyonu parametreleri
Signal – loop start, ground start
Cptone – TR, US, FR
Description - Tanım
Ring frequency
Ring cadence – çalma tipi
Busyout -
Station id name
Station id number
22/11/10 85
Örnek
Router# conf t
Router (config)# voice port 1/0
Router (config-voiceport)# signal loop-start
Router (config-voiceport)# cptone US
Router (config-voiceport)# ring cadence pattern01
22/11/10 86
FXO
Signal – PBX tarafında kullanılan sinyalleşme
(loop or ground start)
Ring number – cevap vermek için çalma sayısı
Dial-type – DTMF veya Pulse tone
Description – tanımlama
Supervisory disconnect – PBX dedect edemezse
disable edilmelidir
22/11/10 87
FXO Voice Port Konfigürasyonu
Router# conf t
Router (config)# voice port 1/0
Router (config-voiceport)# signal loop-start
Router (config-voiceport)# ring number 3
Router (config-voiceport)# dial-type dtmf
22/11/10 88
E&M
Signal
Wink-start
Delay Start
Immediate-start
Operation
2-tel
4-tel
Type
I, II, III, IV..
Autu-cut-trough
Karşılıklı start mesajı beklemeden dijitlerin gönderilmesi ayarı
Description
tanımlama
22/11/10 89
Örnek
Router# conf t
Router (config)# voice port 1/0
Router (config-voiceport)# signal wink-start
Router (config-voiceport)# operation 2-wire
Router (config-voiceport)# Type 1
22/11/10 90
Timers and Timing
Timeouts initial – ilk dijit bekleme süresi
Timeouts interdigit –dijitler arası bekleme süresi
- 10 sn
Timeouts ringing – ring çalma süresi – 180 sn
Timing digit – DTMF dijit sinyal tonunun
anlaşılabilir sürece gönderilmesi
Timing interdigit – DTMF dijit sinyalleri
arasındaki bekleme süresi
22/11/10 91
Örnek
Router# conf t
Router (config)# voice port 1/0
Router (config-voiceport)# timeouts initial 15
Router (config-voiceport)# timeouts interdigit 15
Router (config-voiceport)# timeouts ringing 60
22/11/10 92
Digital Voice Port
E1 ve T1 Controller’ler için bazı konfigürasyon
parametrelerine ihtiyaç vardır
Framing
T1 için SF veya ESF (default=SF)
E1 için CRC4, no-CRC4 veya Australia (default=CRC4)
Linecode
T1 için AMI veya B8ZS (default=AMI)
E1 için AMI veya HDB3 (default=HDB3)
Clock source
Her iki sayısal taşıyıcı için de LINE veya INTERNAL olabilir
(default=LINE)
22/11/10 93
Örnek
Controller T1 1/0
Framing esf
Clock source line
Linecode B8ZS
D0-group timeslots 1-12 type E&M-Wink-Start
22/11/10 94
ISDN Konfigürasyonu
Global Konfigürasyonu
Isdn switch-type
T1/E1 Konfigürasyonu
Pri-group
D-Channel Konfigürasyonu
Incoming voice configuration
QSIG Konfigürasyonu
QSIG signaling
22/11/10 95
Örnek
ISDN Konfigürasyonu
22/11/10 96
Verifying and Troubleshooting
Voice Ports (hata bulma)
FXS’lerde dial tone kontrol edilir
FXS’lerde DTMF tone kontrol edilir
Konfigürasyon kontrolü için “show voice port”
komutu kullanılır
Portun kullanılabilir olup olmadığı kontrol edilir
PBX konfigürasyonu voice port konfigürasyonu
ile uyumlu olmalıdır
Fiziksel bağlantılar kontrol edilir
22/11/10 97
Troubleshooting için komutlar
22/11/10 98
Özet
Voice port uygulamaları, local, on-net, off-net, PLAR, pbx-to-pbx,
CCM-to-CCM ve on-net to off-net olarak sıralanır
FXS port için, signal, cptone, description, ring frequency, ring
cadence ve station id gibi parametreler konfigüre edilebilir
FXO portu için, signal, ring number, dial-type gibi parametreler
konfigüre edilebilir
E&M port için signal, operation ve type gibi parametreler konfigüre
edilebilir
Timer ve Timing için initial digit, interdigit timing, ve digit duration gibi
parametreler konfigüre edilebilir
Dijital voice portları ds0-group komutu ile birlikte controller içinde
oluşturulur
ISDN konfigürasyonu yaparken pri-group komutu ilgili ses timeslot ve
sinyalleşme timeslotunun belirtilmesine ihtiyaç vardır
Show, debug ve test komutları ile monitoring ve troubleshooting
yapılabilir
22/11/10 99
.
Ses Kalitesi
22/11/10 100
Voice Kalitesi için Komutlar
imput-gain – desibel cinsinden giriş kazançları ile
oynanabilir
no echo-cancel enable – Yankı iptalini kaldırır. Default
olarak yankı iptali vardır
impedance – bağlanılan donanımla aradaki
empedansın uyumluluğu için kullanılır
output-attenuation – PSTN’e doğru geçen sinyalin
kayba uğramaması için kullanılır
22/11/10 101
Özet
Ses kalitesi için yapılan ayarlar ilgili portta
geçerlidir
Empedans yanlış ayarlanırsa yankı oluşur.
Empedans ayarları porta bağlı olan ekipmanın
ayarları ile uyumlu olmalıdır
Yankı iptali için echo-cancel enable default
olarak çalışmaktadır. Eğer yankı iptali
görüşmelerde sorun oluşturuyorsa kaldırılabilir
22/11/10 102
.
22/11/10 103
Call Legs
Call Leg 1 for POTS Call Leg 2 for
Dial Peer 1 VoIP Dial Peer 2
Source Destination
IP
Cloud
Dial Peer 1 Dial Peer 3 Dial Peer 2 Dial Peer 4
22/11/10 104
Dial Peer
Bir dial peer adreslendirilebilen çağrı ucudur
Dial peer’ler sayesinde call leg’ler arası
bağlantılar kurularak uctan uca görüşme
sağlanır
Cisco voice router’ları iki çeşit dial peer kullanır
POTS – Geleneksel telefon şebekesi veya telefonlar
için
VoIP – Paket network üzerindeki çağrılar için
22/11/10 105
POTS
Plain Old Telephone Service
router# conf t
router(config)# dial-peer voice 1 pots
router(config-dialpeer)# destination-pattern
777
router(config-dialpeer)# port 1/0/0
22/11/10 106
VoIP dial peers
router# conf t
router(config)# dial-peer voice 2 voip
router(config-dialpeer)# destination-
pattern 888
router(config-dialpeer)# session target
ipv4:10.0.0.1
22/11/10 107
Dial peer ve uyumluluk
dial-peer voice 1 voip
destination-pattern .T
session target ipv4:10.1.1.1
22/11/10 108
Hunt Group Komutu
prefence – dial-peer komutu
Hunt group içindeki hangi dial peer’in kullanılacağını
belirlemek için kullanılır
huntstop – dial-peer komutu
Dial-peer hunting işlemini uyumsuz durumlarda
durdurur
dial-peer hunt – global komut
Bütün Hunt grouplar için geçerli komutları belirler
22/11/10 109
Hunt Group Konfigürasyonu
dial-peer voice 2 voip VoIP dial peer 2 ilk uyumlu olandır çünkü
destination-pattern 5558888 preference 0 girilmiştir.
session target ipv4:10.4.4.4
preference 0
22/11/10 111
.
Requirements of Voice in an IP
Network
22/11/10 112
IP Network
IP Networkü bağlantısızdır
(Connectionless)
22/11/10 113
Paket kaybı, Delay ve Jitter
Packet Loss
Paket kayıpları voice uygulamalarını çok etkiler
Delay
150 milisaniyeye kadar olan gecikmeler VoIP tarafından
tolere edilebilir, daha yükseği sorunlar oluşturur
Jitter
Aynı ses görüşmesinde farklı gecikme hızları ile paketler
gelirse sıralamada sorunlar yaşanır
22/11/10 114
Tutarlı Voice işlemleri
Throughput : Verilen periyotta iki node arasındaki taşınan
data miktarıdır
Voice Throughput’un artırılması için;
Queuing - (önceliklendirmeye göre sıralamak- LLQ)
Congestion avoidance - (problem oluşmadan önce çarpışmalardan
kaçınmak için kullanılan yöntem)
Header Compression – (Paket başlıklarının sıkıştırılarak
bandgenişliğinden tasarruf etmek)
RSVP – Resource Reservation Protocol – (QoS kullanılarak ses
trafiğinin garanti edilmiş bir bandgenişliği ile gönderilmesi. Bu
protokolü networkteki tüm routerlarda kullanmak gereklidir.)
Fragmentation – ( Büyük paketler daha küçük çerçeve parçaları
içinde taşınarak servis kalitesi yükseltilir)
22/11/10 115
Güvenilir ve sürekli hazır bir
Network için;
Geleneksel telefon networkleri % 99.999’luk çalışma
zamanına sahiptir
Data netwokleri de ses taşıyabilmek için daha hazır ve
güvenilir olmalıdır
Hazır olmayı (availability) artırmak için;
Yedekli ve birlikte çalışan donanım
Yedekli hatlar
UPS
Önkestirimlerde bulunmaya müsait network yönetimi
gereklidir
22/11/10 116
Özet
IP networkleri VoIP uygulamalarına destek verebilmek
için QoS parametrelerine ihtiyaç duyarlar
IP networklerde paket kaybı, delay ve jitter yüzünden
problemler oluşmaktadır
Throughput değerleri queuing, congestion avoidance,
header compression, RSVP ve fragmentation
kullanılarak artırılabilir
RTP, (real time transfer protocol) IP networklerinde data
kimliklendirme, sıralama, zaman damgası vurma ve
dağıtım izleme için kullanılır
Yedekli donanım ve hatlar, UPS ve proactive network
yönetimi sayesinde IP networklerde ses iletimi için daha
iyi ortamlar oluşturulur
22/11/10 117
.
Voice
over IP, Voice over
Frame Relay and Voice over
ATM
22/11/10 118
IP ile F/R – ATM arasındaki fark
IP: Çok Erişim Yolu
Avantaj: Şebekede bir yolda
oluşacak hata durumunda başka
yoldan hedefe erişilebilir
Dezavantaj: Paketler gecikme ve
sıralama sorunları yaşarlar
22/11/10 119
VoFR QoS
Queuing
Fragmentation (for link speeds < 1.5 M)
Bandwidth
Traffic shaping
22/11/10 120
VoFR Bangenişliği Hesaplaması
Frame
FRF.11
Flag CRC Voice/Fax Payload Relay Fields
Header Header
22/11/10 121
Payload ebatlarına göre VoFR
Bandgenişliği gereksinimleri
Codec Codec Bandwith Voice Frame Required Bandwith per call
Payload Size
22/11/10 122
ATM Bandwith Hesaplama
8-byte 7 bytes 30-byte 3-byte 5-byte
AAL5 trailer padding voice payload VoX header ATM header
Toplam 53 byte
22/11/10 123
Payload ebatlarına göre VoATM
Bandgenişliği gereksinimleri
Codec Codec Bandwith Voice Payload Required Bandwith per call
Size
22/11/10 124
Özet
Tek data hattı ile çalışan sistemlerle çoklu
data hattı kullanan sistemlerin birbirlerine
göre avantajları ve dezavantajları vardır
22/11/10 125
.
Gateways
22/11/10 126
Analog - Digital
Analog Trunk
IP Packet FXO
V
PSTN
PRI
or
T-1 CAS
Digital Trunk
22/11/10 127
Bir Gateway Seçerken Göz
Önünde bulundurulması gerekenler
Analog mu Dijital mi olacak?
İhtiyaç duyulan kapasite nedir?
Gateway hangi tip bağlantı kullanacak? FXO, FXS, E&M,
T1, E1, PRI, BRI
Hangi sinyalleşme kullanılacak? H.323, MGCP, SIP
Ses sıkıştırması kullanılacak mı?
DID, Modem relay veya Fax relay’a ihtiyaç var mı?
Sadece Gateway olarak mı çalışacak yoksa hem router
hem de switch olarak mı çalışacak? IP Telefonlar için in-
line power gerekli mi?
Yedekleme gerekli mi?
Gateway nereden alınacak?
22/11/10 128
Cisco Router’lar
1700
2600
3600
5300
7200
22/11/10 129
Özet
Bir voice gateway IP ses paketlerini
analog veya dijital sinyallere dönüştürür
Bir Gateway seçerken desteklenecek
protokoller ve hangi tip portlar
kullanılacağı temel alınmalıdır
22/11/10 130
.
Encapsulation Voice in IP Packet
22/11/10 131
En Bilinen VoIP Protokolleri
H.323
MGCP
SIP
RTP
RTCP
22/11/10 132
OSI Modelinde VoIP Protokolleri
Application Softphone / Call Manager app.
Presentation Codecs
Session H.323 / SIP / MGCP
Transport RTP /UDP (media) / TCP/UDP (signal
Network IP
Data- Link FR, ATM, Ethernet …
Phsical
22/11/10 133
RTP
Voice ve Video gibi gecikmeye karşı hassas
gerçek zamanlı servislere uçtan uca network
işlevleri sunar
Voice trafiğinin diğer data trafiklerine karşı
önceliklendirilerek kuyruğa atılması için çalışır
Servisler aşağıdaki işlevleri içerirler
Paket içinde taşınan verinin tipi
Sıralama için numaralandırma
Zaman damgaları
Dağıtım izleme
22/11/10 134
RTCP – Real Time Transport
Control Protocol
Data taşıma işleminin kalitesini izler ve kontrol
bilgileri sağlar
Networkün durumu konusunda bilgi verir
(Feedback)
RTP ile haberleşen hostlar arasında izleme ve
kontrol bilgileri aktarır
RTP kullandığı UDP kanalından farklı bir akış
kanalı kullanır
RTCP paketleri her 5 sn’de bir gönderilir
22/11/10 135
RTP başlığını sıkıştırma
22/11/10 136
RTP Başlık Sıkıştırma Ne Zaman
Kullanılmalıdır?
2 Mbit’ten daha yavaş netwoklerde
Hızlı olsa bile bangenişliğinin daha verimli
kullanılması gereken networklerde
(ethernet)
22/11/10 137
Özet
En bilinen VoIP protokolleri H.323, SIP, MGCP uçtan uca
ses taşınması için kullanılır
RTP ile paketlenmiş sesin taşınması gerçekleştirilir
RTCP ile ses kalitesinin iyi seviyede tutulması için geri
bildirimler gönderilir
RTP başlık sıkıştırması sayesinde 40 byte
uzunluğundaki başlık 2 veya 4 bayta kadar düşürülebilir
Ethernet gibi hızlı ağlarda işlemci gücünü daha az
yormak amacıyla RTP Header Compression
kullanmayabiliriz
22/11/10 138
.
Bandwidth Requirements
Bandgenişliği İhtiyaçları
22/11/10 139
Codec’lerin Bandgenişliği
64 32 24 16 16 8 6.3 5.3
Bandwidth kbps kbps kbps kbps kbps kbps kbps kbps
22/11/10 140
Data Link Başlıkları
22/11/10 141
Toplam Bangenişliği İhtiyacı
Codec Codec Sample F/R Ethernet
Speed Size With CRTP With CRTP
G.711 64000 240 56133 58000
22/11/10 142
VAD Kullanılırsa BW etkisi
Codec Codec Sample F/R F/R
Speed Size With VAD
G.711 64000 240 76267 49573
22/11/10 143
Özet
Farklı codec’lerin farklı bandgenişliği ihtiyaçları
vardır
Ses örneklerinin paket içinde taşınma
büyüklükleri bandgenişliği ihtiyacına etki eder
2. Katman protokollerinin başlıkları kullanılan
bandgenişliğini artırır
Bandgenişliği ihtiyaçları hesaplanırken VAD
hesaba dahil edilmelidir
VAD bandgenişliği ihtiyacını % 35’e kadar
azaltabilir
22/11/10 144