Professional Documents
Culture Documents
E drejta e UE është dege e re, dinamike dhe multidisiplinare. E drejta e UE është një sistem i
normave juridike. Këto norma nuk i nxjerr një shtet, por një entitet i përbëre prej disa shteteve.
E drejta e UE merret me studimin e :normave qe i nxjerrin organet dhe institucionet e UE dhe
vendimeve te Gjykates Evropiane te se drejtës.
INSTITUCIONET THEMELORE TE UE JANË:
Këshilli Evropian, Këshilli, Komisioni Evropian,Parlamenti Evropian,Gjykata Evropiane e se
Drejtës
TRAKTATET THEMELTARE TE UE (burimi kryesor i UE)
Janë pese traktate kryesore:Traktati i Parisit mbi Bashkimin Evropian për thëngjill dhe çelik –
1951
Traktati i Evropës mbi Bashkimin Ekonomik Evropian dhe mbi Euroatomin-1957
Traktati i Mastrihtit mbi Unionin Evropian- 1991, Traktati i Amsterdamit – 1997
Traktati i Nices – 2000., Prej këtyre traktateve burojnë dhe nxjerrën akte te tjera juridike te UE.
PROCEDURAT KRYESORE NE UE
Keshilli dhe Komisioni vepron vet. Sa i përket procedurës konsultative-Këshilli dhe
Komisioni veprojnë me bashkëpunim me Parlamentin Evropian. Sa i përket procedurës së
bashkepunimit-Keshilli dhe Komisioni veprojnë ne konsultim me parlamentin Evropian. Sa i
përket procedurës së bashkevendosjes-Keshilli dhe Komisioni dhe PE me bashkëvendësin; dhe
sa i përket procedurës së pëlqimit-Keshilli, Komisioni dhe pëlqimi i PE
KËSHILLI I EVROPES
Është krijuar pas luftës se dyte botërore me qellim qe te arrihet një unitet me i madh midis
shteteve anëtare me qellim te ruajtjes dhe realizimit te me tejme te drejtave dhe lirive te njeriut.
Qëllimet e tij janë: Te mbrojnë te drejtat e njeriut, demokracinë dhe sundimin e ligjit dhe Te
gjeje zgjidhje me te cilat ballafaqohet shoqëria Evropiane lidhur me diskriminimin e
minoriteteve, jotolerancen, sidën, drogën, krimin e organizuar.Veprimtaria e KE ka te beje me
mbrojtjen e te drejtave civile dhe politike; te drejtave ekonomike dhe sociale; mbrojtjen e
personave te privuar nga liria; mbrojtjen e minoriteteve; barazimin ne mes gruas dhe burrit etj.
ORGANET E KE-SE JANË: komiteti i ministrave i cili përbehet nga ministrat e jashtëm te 43
shteteve anëtare. Ky komitet siguron qe konventat dhe marrëveshjet midis shteteve anëtare te
zbatohen përveç komitetit te ministrave, organet tjera janë: asambleja parlamentare qe është
organ këshill dhënës. Dhe organi i trete është kongresi i autoriteteve rajonale dhe lokale te
Evropës.
1
Qe nga hyrja e konventës ne fuqi, janë miratuar 12 protokolle te saj.
PRANIMI I ANKESAVE NE KETË GJYKATE – Për tu pranuar një ankese ne ketë gjykate
duhet plotësuar këto kushte: te parashtrohet nga personi i autorizuar, te ketë te beje me çështjen
qe parashihet ne konvente, te ketë te beje me juridiksionin për te cilin shtrihet konventa, te
parashtrohet pas shterjes se te gjitha mjeteve juridike te brendshme dhe atë 6 muaj pas shterjes
se mjetit te fundit te brendshëm.
2
informuar menjëherë pas arrestit, e drejta për te dale sa me shpejte para gjyqit, si dhe e drejta
ne procedure. E DREJTA NE GJYKIM TE DREJTE dhe te paanshëm apo neni 6 – Kjo e
drejte garantohet si ne procedurën civile ashtu edhe ne atë penale. Kjo e drejte konsiston ne
gjykim te drejte, te paanshëm dhe publik, para gjykatës se pavarur dhe te paanshme, brenda
kohës se arsyeshme. Me kete te drejte garantohet edhe supozimi i pafajësisë; e drejta qe te
mbrohet personalisht ose me ndihme juridike; e drejta qe te ftoj dëshmitarë dhe e drejta qe te
ketë përkthyes pa pagese nëse është e nevojshme.
LIRIA E SHPREHJES, MENDIMIT, e ndërgjegjes dhe e religjionit apo neni 9 dhe10- Kjo e
drejte konsiderohet nje nder shtyllat kryesore te demokracisë. Gjykata Evropiane ka gjykuar
shume raste qe kane te bëjnë me kete te drejte. E DREJTA NE ARSIM – është po ashtu parim
me rendësi. Me ketë parim përfshihen: dhunën dhe zgjidhjen e konflikteve ne shkolla;
maltretimin ne shkolla; edukimin për tolerance; historinë pa urrejtje; gjuhet moderne për
komunikim, etj. E DREJTA NE SHFRYTËZIMIN E PAPENGUAR TE PASURISË – Me ketë
nen te konventës Evropiane per te drejtat e njeriut mbrohet e drejta e pronës dhe e drejta e
shfrytëzimit te papenguar te pasurisë te çdo njërit. E DREJTA NE ZGJEDHJE TE LIRA – ky
nen ka te beje me mbrojtjen e demokracisë pluraliste sepse pa zgjedhje te lira nuk mund te ketë
demokraci. Sipas këtij parimi është me rendësi qe zgjedhjet e lira te mbahen ne intervale te
arsyeshme dhe te jene me votim te fshehte. E DREJTA NE PUNE – ky nen ka për qellim
mbrojtjen e punëtoreve dhe te drejtave te tyre ne pune duke përfshire këtu edhe ndihmën për
ngritje profesionale. Ky nen përfshin: orët e arsyeshme ditore dhe javore te punës; festat
publike me pagese; pushimin vjetor minimum prej dy javësh; pushimin javor; etj. Pastaj
mbrojtja e posaçme e personave nën 18 vjeç, personave te hendikepuar; grave shtatezane;
pastaj pushimin e lindjes me pagese i cili prej 12 javësh është zgjatur ne 14 jave. Po ashtu
garanton edhe barazinë midis burrit dhe gruas. E DREJTA NE MBROJTJE SOCIALE – ky
parim përfshin te drejtën e sigurimit social; te drejtën ne mbrojtje shëndetësore; dhe te drejtën
ne ndihme sociale dhe shëndetësore.
3
Marrëveshjet konstitucionale paraqesin apo e kanë vlerën e njëjtë që e ka kushtetuta e një shteti
si akt më i naltë juridik d.m.th. marrëveshjet themelore për nga fuqia juridike barazohen me
kushtetutën e një shteti. Të gjitha aktet dhe organizimi i Unionit Evropian në përgjithësi është
në pajtueshmëri me marrëveshjet themelore ose konstitucionale. Me marrëveshjet themelore
harmonizohen edhe ligjet apo legjislatura e shteteve anëtare. Gjithashtu, në burimet primare
marrin pjese edhe: Akti Unik Evropjan 1986/87; Marveshja e Maastricht – it; Marrëveshja e
Amsterdamit; Konferenca e Nicës; Konferenca e Lisbonës …….etje.
Vend të posaçëm në burimet primare të Unionit Evropian marrinë marrëveshjet për anëtarësim
të shteteve të reja në UE. Të njëjta janë edhe marrëveshjet për asociim dhe marrëveshjet për
bashkëpunim ekonomik me vendet e treta. Principet e përgjithshme të së drejtës janë pjesë e së
drejtës jo të shkruar dhe paraqesin burim primar i së drejtës së UE-së. Vendimet e Gjykatës së
Drejtësisë si instancë më e lartë gjyqësore e cila ka për detyrë të bëjë implementimin, sqarimin
dhe zhvillimin e së drejtës së UE-së bëjnë pjesë në burimet primare të së drejtës së UE-së.
Praktika e Gjyqit gjithashtu bën pjesë në burimet primare të së drejtës së UE-së.
BURIMET SEKONDARE, paraqiten kur çështjet apo ndonjë situatë e krijuar nuk mund të
rregullohet me burimet primare. Ato ndahen në burime sekondare obligative dhe jo-obligative.
Rregullorja (dekreti) është akti më i rëndësishëm obligativ të cilin e sjellin institucionet e
Unionit Evropian. Karakteristikë themelore e rregullores është ajo se ajo është obligative për të
gjitha shtetet anëtare të UE-së. Nëse krahasohet rregullorja me një akt juridik të një shteti
atëherë mund të konstatohet se ajo e ka fuqinë e një ligji.
Si akt i përgjithshëm juridik, rregullorja publikohet në gazetën zyrtare të Unionit Evropian.
Udhëzimi është akt i dytë për nga fuqia juridike të cilin e sjellin institucionet e UE-së. Dallohet
nga rregullorja në disa aspekte: udhëzimi mund tu adresohet vetëm disa shteteve anëtare; nuk
ka efekt të drejtpërdrejtë juridik dhe është obligative vetëm në pjesën e qëllimeve që duhet të
arrihen, ndërsa forma dhe mjetet me të cilat duhet të realizohen u lihen organeve të shteteve të
cilave u adresohen.
VENDIMI ËSHTË AKT JURIDIK I INSTITUCIONEVE TË UE-së e cila është obligative për
shtetet të cilave u adresohet. Me vendimet rregullohen të drejtat dhe obligimet individuale.
Këto u adresohen deri tek personat privat fizik dhe juridik si dhe të shteteve anëtare. Mendimet
dhe rekomandimet janë akte të cilat i sjellin institucionet e Unionit Evropjan të cilat nuk janë
obligative për shtetet anëtare. Edhe pse nuk janë obligative, është e pëlqyeshme që shtetet ti
zbatojnë të njëjtat.
4
Detyrat e Unionit Ekonomik Evropian janë disa: nëpërmjet krijimit të një pazari të përbashkët
dhe nëpërmjet harmonizimit të politikës ekonomike të shteteve anëtare të sigurojë një zhvillim
të ekonomisë në suaza të krejt Unionit Evropian, zhvillim permanent dhe të barabartë të
ekonomive, rritjen e stabilitetit të Unionit Evropian, rritjen e standardit jetësor si dhe zhvillimin
e marrëdhënieve ndërmjet shteteve .
Në nenin 3 të kësaj marrëveshjeje janë përcaktuar instrumentet nëpërmjet të cilave realizohen
këto qëllime:
HEQJA E DOGANAVE NË MES SHTETEVE ANËTARE, d.m.th. heqja kuantitative dhe
ndalesave të tjera gjatë importit dhe eksportit të mallrave;Krijimin e një politike të përbashkët
në fushën e komunikacionit dhe bujqësisë; Vendosjen e një regjimi i cili do të sigurojë
konkurrencë të lirë në pazarin e përbashkët;Përshtatjen dhe barazimin e juridiksioneve të
brendshme të shteteve në masë që është e nevojshme për funksionimin e pazarit të
përbashkët;Krijimi i një Fondi Social Evropian për përmirësimin e çështjes së punësimit etj..
5
LËVIZJA E LIRË E KAPITALIT
Me këtë nënkuptojmë: investimet direke, aprovimin e kredive, garancat, të drejtën e pronës
mbi sendet e pa luajtshme, investime të letrave me vlerë etj. Do te thotë. nuk bëhet fjalë vetëm
për kapitalin me para por edhe me pronë.
6
detyrën e re të të dërguarit të lartë për politikë të përbashkët të jashtme dhe të sigurisë dhe i
ndihmon Këshillit në hartimin, përpilimin dhe zbatimin e vendimeve politike.
Risi në këtë marrëveshje është “raporti për planifikim dhe vërejtje të hershme” në kuadër të
Këshillit. Detyra e saj është t’i monitoroj dhe analizojë proceset e PPSM, të jep mendime dhe
paralajmëroj për raste të cilat mund të ndikojnë në politiken e përbashkët të jashtme dhe të
sigurisë.
POLITIKA E PËRBASHKËT NË ÇËSHTJET E BRENDSHME DHE JURISPUNDENCËS
Qëllimi i bashkëpunimit mes organeve policore dhe atyre gjyqësore të shteteve anëtare të
unionit Evropjan është sigurimi i lirisë dhe drejtësisë për qytetarët nëpërmjet të luftës së
përbashkët kundër kriminalitetit (veçanërisht kundër terrorizmit, trafikimit me njerëz, drogës,
armëve, korrupcionit etje) si dhe kundër racizmit dhe ksenofobisë.Mes tjerash, janë ndërmarrë
dy hapa të rëndësishme në drejtim pozitiv në lidhje me zgjidhjen e këtyre problemeve: sjellja e
direktivës kundër larjes së parave dhe krijimi i Policisë Evropjane – EUROPOL, e cila
funksionon që nga viti 1998.Në suaza të bashkëpunimit në sferën e jurispundecës bëjnë pjesë:
lehtësimi dhe përshpejtimi i bashkëpunimit në proceset gjyqësore, lehtësimin e e procedurës së
ekstradimit, vendosjen e rregullave minimale për dënimin e veprave penale si dhe vendosjen e
dënimeve për aktet e terrorizmit, krimit të organizuar dhe trafikimin e drogës dhe substancave
tjera të ndaluara. Bashkëpunimi në këtë sferë realizohet jashta procedurave te UE-se.
E DREJTA E UNIONIT EVROPIAN
NË PËRGJITHËSI MBI SUPERNACIONALITETIN JURIDIK
Periudha pas luftës së Dytë Botërore në Evropë nxori në sipërfaqe një fenomen të ri juridik:
supranacionalitetin legal. Filloi të krijohej dhe të funksiononte një e drejtë që dallonte nga e
drejta klasike shtetërore sepse ajo as nuk krijohej as nuk implementohej vetëm nga shteti por
nga një organizatë mbishtetërore në krijim. Filloi të zbatohet një legjislacion i ri dhe të
funksionojë një gjyqësi e re brenda kornizës evropiane. Fillimisht Konventa Evropiane për të
Drejtat e Njeriut (e Keshillit të Evropës) inauguroi jo vetëm katalogun e të drejtave dhe lirive
të garantuara të njeriut por edhe mekanizmin e mbrojtjes së tyre kundër shtetit qe i shkel ato.
Kështu periudha deklarative e mbrojtjes ndërkombëtare e të drejtave të njeriut u pasua edhe
nga periudha përmbaruese. Edhe shtetet-deri në subjekte të pacënueshme të së drejtës
ndërkombëtare –filluan të nxirren para gjyqësisë ndërkombëtare për çështjet të cilat deri dje
konsideroheshin “të brendshme” dhe zgjidheshin brenda juridiksionit gjyqësor vendas.
Më vonë, në vitin 1963, me rastin e parë gjyqësor “VAN GEND EN LOSS”, Gjykata
Evropiane e së Drejtës, një gjykatë tjetër supranacionale, filloi një praktikë tjetër gjyqësore
brenda së cilës edhe shtetet anëtare të Unionit Evropian mund të ishin subjekte te vendimeve të
saja gjyqësore. Ky fenomen i ri juridik evropian me kohë krijoi standarde të caktuara juridike
për vendet që donin t’u bashkoheshin këtyre strukturave integruese evropiane. Disa shtete
madje dokumentet e tilla juridike evropiane filluan ti inkorporojnë edhe si pjesë të sistemit të
tyre juridik të brendshëm, me çka filloi i ashtuquajturi “internalizim” i së drejtës evropiane.
E DREJTA E UNIONIT EVROPIAN është një degë e re specifike dhe interdisiplinare e së
drejtës. Sipas doktrinës klasike mbi të drejtën, sistem rregullash shoqërore të sanksionuara nga
ana e shtetit, e drejta e UE-së nuk do të mund të quhej e drejtë, sepse atë nuk e nxjerr dhe nuk e
sanksionon shteti, por një organizatë mbishtetërore. Mirëpo, siç do të shihet në shtjellimet
vijuese, pikërisht institucionet ligjëvënëse dhe procedurat legjislative, vërtetë specifike,
përbëjnë themelet e ligjvënes në UE . Folsom me te drejtë tërheqë vërejtjen se “pa njohjen e
këtyre dy themeleve ligjëvënse te UE-se , është e pamundur formësimi i juristit të UE-së.
Si një sistem i qeverisjes shumështresore, brenda të cilit vendimmarrja siç u tha varet nga
shumë akterë dhe nga shume nivele te vendosjes (jo vetëm atij shtetëror, por edhe atij
mbishtetëror) edhe e drejta e cila nxirret në këtë proces inicues ligjëvënës dallon nga e drejta
klasike shtetërore. Duke u nisur nga kjo veçanti e së drejtës së UE-së, disa autorë edhe e
kontestojnë legjimitetin kushtetues dhe ligjor te kësaj të drejte me të ashtuquajturin “deficit
7
demokratik”, sepse ajo nuk nxirret nga organet shtetërore demokratikisht të zgjedhura. Nga ana
tjetër, normat e së drejtës së UE-së nuk janë të detyrueshme vetëm për individët, por edhe për
vet shtetet sovrane, që e bën edhe me te vështirë shpjegimin e kësaj të drejte me termet e së
drejtës klasike .Mirëpo, përkundër vërejtjeve të klasikëve të së drejtës, ne mendojmë se e drejta
e UE-se është një degë e së drejtes, ç’është e vërteta shumë specifike me elemente të shumë
degëve të tjera të ndërthurura të së drejtës dhe me lëndë dhe me metodë të veçantë të studimit
që e bën specifike edhe vetë natyrën e saj juridike dhe që pastaj përcakton edhe parimet e saj
specifike dhe burimet e posaçme. Si e tillë, lënda e saj si disiplinë shkencore është pranuar në
mënyrë solide nga gjeneratat e para të studentëve të fakulteteve juridike ku ajo mësohej. Ky
specifitet i së drejtes së UE-së shprehet në dallimet e saj me degët e tjera të së drejtës për nga
natyra e saj juridike, lënda e studimit, metodat dhe parimet, burimet e së drejtës..
Supranacionaliteti apo mbishtetërorja, si një realitet ndërkombëtar që mund tua imponoj
vullnetin e tij edhe shteteve sovrane dhe të pavarura, mbeti njëra ndër çështjet më të diskutuara
në teorinë e së drejtës së UE-së. Autoret ishin të ndarë sa i përket (mos) ekzistimit të së drejtës
së UE-së, si një e drejtë supranacionale.
8
legjislacioni i tyre penal të heqin dënimin me vdekje.
Pra të gjitha shtetet thonë se janë sovrane brenda territorit të vet se e kanë edhe sovranitetin
legjislativ, mirëpo njëkohësisht të gjitha shtetet anëtare i nënshtrohen kësaj urdhërese
denacionalizuese legjislative për të fshirë nga ligjet e veta penale dënimin me vdekje, duke e
internalizuar këtë normë juridike ndërkombëtare si pjesë e legjislacionit kombëtar pozitiv.
DESOVRANIZIMI LEGJISLATIV ( Doktrina e efektit direkt )
Një fenomen tjetër i natyrës supranacionale ndodhi në vet gjirin e Unionit Evropian. Për dallim
nga shtetet anëtare të Këshilli të Evropës, në Unionin Evropian, 27 anëtarët e saj heqin dorë
nga një pjesë e sovranitetit të vet shtetëror duke e ceduar atë në organizimin supranacional në
krijim, në UE. Ferry e quan fenomenin e tillë edhe si ’’postnacionalja’’, pra si një parim të
krijimit të një entiteti të ri politik komunitar, me qytetarët evropian, konform idesë mbi ’shtetet
e bashkuara të Evropës’. Ideja e komunitarizmit evropian si një ide postnacionale apo edhe
supranacionale krijoi kështu substratin e nevojshëm akademik për aksionet e mëvonshme
politike të krijimit te modelit integrues evropian.
Krijohet kështu për të parën herë në historinë juridike një sovranitet mbikombëtar apo
supranacional, të cilit i nënshtrohen detyrimisht shtetet anëtare të tij.
(Vazhdim i DESOVRANIZIMIT)
ME FJALË TË TJERA, TRAKTATET THEMELORE TË UE-SË, si burime kryesore juridike,
janë direkt të zbatueshme në territorin e shtetit anëtarë, pa asfarë masash administrative
plotësuese. Ato bëhen pjesë e së drejtës kombëtare të atij vendi me faktin e nënshkrimit dhe të
ratifikimt të traktatit. Kështu, e drejta e Unionit Evropian bën një përjashtim nga doktrina
klasike e sovranitetit shtetëror duke krijuar procedurën e një “sovraniteti mbishtetëror“. Siç
vërejnë shumë autorë, rregulloret e UE-së aplikohen direkt në shtetet anëtare edhe nëse ato nuk
i kanë aprovuar nga parlamentet e tyre kombëtare. UE-ja ka aftësinë e anashkalimit të
parlamenteve kombëtare në disa fusha me çka “cenon“ idenë tradicionale të sovranitetit, si një
çështje të hapur midis fiksimit të burimit unik të sovranitetit dhe realitetit ndërkombëtarë të
marrëdhënieve ndërkombëtare. Shembulli i Britanisë së Madhe është mjaft ilustrativ. Sado që
ky fenomen është relativisht i ri dhe ky proces i ndërtimit të këtij sovraniteti supranacional
ende i brishtë, ai shpjegon thelbin e natyrës juridike të së drejtës së UE-së. Pra, mund të thuhet
së Unioni Evropian, në përgjithësi dhe e drejta e tij, në veçanti, paraqesin shembullin madhor
të tërheqjes së sovranitetit të shteteve kombëtare.
9
Nëse shtetasit e tyre, bazuar në këtë dispozitë të traktatit të BEE-së, mund të kërkojë mbrojtje
gjyqësore të të drejtave të tyre para GJED -së?
Gjykata Evropiane e së Drejtës, në vendimin e saj lidhur me këtë rast kishte konstatuar se: BEE
po konstituonte një rend të ri juridik të së drejtës ndërkombëtare, i cili ua kufizonte sovranitetin
shteteve anëtare të saj;Subjekt i këtij rendi të ri juridik nuk janë vetëm shtetet anëtare, por edhe
individët e tyre;
Pavarësisht nga legjislacionet kombëtare, e drejta e BEE-së imponon detyrime për individët,
por edhe i mbron të drejtat e tyre;Traktati i BEE-së prandaj imponon detyrime si për shtetet
anëtare, ashtu edhe për individët dhe institucionet e BEE-së.Prandaj mund të thuhet se rasti
gjyqësor „Van Gen en Loos „ ishte kthesa që e promovoi konceptin e aplikimit direkt të
normave juridike të BEE-së në shtetet anëtare dhe përgjithësisht për ngritjen e një sistemi sui
generis juridik të BEE-së. Së bashku me rastet tjera pasuese gjyqësore, doktrina e efektit direkt
të së drejtës së BEE-së në territorin e shtetit të saj anëtar kumtoi dy mesazhe të rëndësishme
politike:
Së pari, internalizoi aplikimin direkt të traktateve themeltare të BEE-së në nivel kombëtar,
duke fuqizuar kështu drejtpërdrejt normën e traktatit të BEE-së në shtetet anëtare dhe
Së dyti, kjo doktrinë e efektit direkt të së drejtës së BEE-së po ashtu forcoi tendencat
federaliste brenda BEE-së.
Mirëpo, a do të thotë se kjo doktrinë e efektit direkt mund të aplikohet në çdo situatë,apo për
zbatimin e saj duhet plotësuar disa parakushte ?
10
edhe të ashtuquajturat “shtylla binjake” të rendit juridik evropian, të cilat përbëhen nga efekti
direkt dhe supremacia e të drejtës së UE-së ndaj të drejtave kombëtare.
Nëse i kthehemi edhe njeherë zhvillimit historik të UE-së nga Bashkësia Evropiane e
Thëngjillit dhe Çelikut, Traktati i Parisit i vitit 1951 e pastaj deri te dy të tjerat që u krijuan me
Traktatin e Romës së vitit 1957 , do të shihet se deri në Traktatin e Mastrihtit më tepër kishim
një bashkësi ekonomike evropiane se sa një union politik evropian. Traktati i Mastrihtit i vitit
1991(1993) mbi Unionin Evropian vetëm hapi një faqe të re të një integrimi më të avancuar
institucional të ish BEE-së me elemente të edhe një unioni të mundshëm politik e të sigurisë,
kurse këtë proces e thelluan edhe më tutje edhe Traktati i Amsterdamit i vitit 1997(1999) dhe
ai i Nicës (2001). Me dy traktatet e fundit të UE-së vetëm u formalizua procesi i unifikimit
juridik të BEE-së, i filluar në vitin 1986-87 me Aktin Unik Evropian. Revidimi më radikal
juridik i Traktatit të Romës së BEE-së u bë me Traktatin e Mastrihtit , me të cilin ishin shtuar
autorizimet e UE-së ndaj shteteve anëtare, ishin forcuar tendencat federaliste në UE dhe ishin
zgjeruar fushat për të cilat UE-ja kishte kompetencë ekskluzive, siç ishin politika sociale,
zhvillimi, mbrojtja e ambientit jetësor,hulumtimi shkencor-teknik, aftësimi i kuadrove, politika
e vizave, arsimi, mbrojtja e konsumatorëve,infrastruktura,komunikacioni,energjetika, kultura
dhe industria. Pra, me sa mund të kuptohet nga shtjellimet e mësipërme, me këto traktate
themeltare të UE-së ishte krijuar një sistemi veçantë juridik evropian i bazuar në
supranacionalitet. Mirëpo edhe përkundër kësaj, kundërshtarët e idesë së kundërshtimit të
sistemit jurdik të UE-së paraqesin argumentin se UE-ja megjithatë ende nuk e ka cilësinë e
personit juridik.
11
“Regjistër Të Klauzolave Të Ndaluara “, që nuk lejohen të përdoren nga shtetet anëtare, nëse
me to cënohen parimet dhe dispozitat e traktateve të UE-së dhe janë në dëm të konsumatorëve,
apo me to krijohen pozita monopoliste në tregun e përbashkët evropian. Kjo ndalesë e
përgjithshme që nga Traktati i Romës mbi BEE-së ishte operacionalizuar më tutje gjatë tri
dekadave pasuese 1957–1987 me të ashtuquajturit “Regjistra të Tip-Përjashtimeve “, që
botoheshin në Fletoren zyrtare të BEE-së, me të cilët eliminohej mundësia e shkeljes së
traktateve të BEE-së apo e interesit për qarkullim të lirë në tregun evropian.
12