Professional Documents
Culture Documents
สารสนเทศเพื่ อ
การศึกษา
เทคโนโลยีสารสนเทศเพือ
่
การศกึ ษา
การใชใ้ น
บทบาทครู สถานศกึ ษา
การประยุกต์
ใช้
ความหมายของเทคโนโลยีสารสนเทศเพือ่ การศึกษา
เทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการศึกษา หมายถึง การนำเอาเทคโนโลยี
สารสนเทศ ซึ่ งประกอบด้วยเทคโนโลยีทางคอมพิวเตอร์ และเครื อ
ข่ายโทรคมนาคมที่เชื่อมต่อกันสำหรับใช้ในการส่ งและรับข้อมูล และ
สื่ อประสมเกี่ยวกับความรู้ โดยผ่านกระบวนการประมวลผลหรื อจัด
ให้อยูใ่ นรู ปแบบทีมีความหมายและความสะดวกมาใช้ประโยชน์
สำหรับการศึกษาในระบบ การศึกษานอกระบบ และการศึกษาตาม
อัธยาศัย เพื่อให้ผเู ้ รี ยนสามารถเรี ยนรู้และพัฒนาตนเองได้อย่างต่อ
เนื่องตลอดชีวติ
บทบาทของเทคโนโลยี
ึ ษา
สารสนเทศต่อการศก
เทคโนโลยีสารสนเทศได้เข้ามามีบทบาทต่อการศึกษาอย่างมาก
โดยเฉพาะเทคโนโลยีทางด้านคอมพิวเตอร์และการสื่ อสาร
โทรคมนาคมมีบทบาทที่สำคัญต่อการพัฒนาการศึกษา ดังนี้
1. เทคโนโลยีสารสนเทศเข้ามามีส่วนช่วยเรื่ องการเรี ยนรู ้
2. เทคโนโลยีสารสนเทศเข้ามาสนับสนุนการจัดการศึกษา
3. เทคโนโลยีสารสนเทศถูกนำมาใช้เป็ นเครื่ องมือสำหรับการ
สื่ อสารระหว่างบุคคล
เทคโนโลยีสารสนเทศเพือ
่ การ
สอน
ในยุคสังคมข้อมูลข่าวสารในปัจจุบนั ครู จำเป็ นต้องปรับบทบาทให้เป็ น
นักจัดและออกแบบระบบการเรี ยนการสอน ข้อมูลสารสนเทศ ออกแบบและ
จัดแหล่งสื่ อการศึกษา ออกแบบสภาพแวดล้อมทางการศึกษา และเป็ นนัก
แนะแนวและอำนวยความสะดวกในการเรี ยน บทบาทดังกล่าวมีรายละเอียด
ดังนี้
1. ครู ในฐานะนักจัดระบบและออกแบบระบบการเรี ยนการสอน
2. ครู ในฐานะนักจัดการสารสนเทศ
3. ครู ในฐานะนักออกแบบและจัดการแหล่งสื่ อการศึกษา
4. ครู ในฐานะนักออกแบบและจัดสภาพแวดล้อมทางการศึกษา
5. ครู ในฐานะนักแนะแนวและอำนวยความสะดวกการเรี ยน
การนำเทคโนโลยีสารสนเทศมา
ใชใ้ นหน่วยงานการศก
ึ ษา
การนำระบบเทคโนโลยีสารสนเทศมาใช้ในหน่วยงานการศึกษา
หรื อหน่วยงานใดๆจะประสบผลสำเร็ จได้ จะต้องพิจารณาแนวทาง
ที่เหมาะสมในการนำเทคโนโลยีมาติดตั้ง และความสัมพันธ์
ระหว่างองค์กร การจัดการ และเทคโนโลยีสารสนเทศนั้นๆซึ่ งมี
รายละเอียดต่างๆที่ตอ้ งพิจารณา
การนำเทคโนโลยีสารสนเทศมาติดตงั้
• แนวทางด้านเทคนิค(Technical Approach) แนวทางนี้จะให้ความสำคัญด้าน
เทคนิคเป็ นหลักมุ่งความสำคัญที่การใช้เทคโนโลยีเป็ นตัวผลักดันการดำเนิน
งานต่างๆ เน้นเทคโนโลยีที่ทนั สมัย
• แนวทางด้านพฤติกรรม(Behavioral Approach) แนวทางนี้จะเน้นที่
พฤติกรรมของคนในองค์การเป็ นหลักการจะนำเทคโนโลยีใดๆมาใช้จะต้อง
พิจารณาถึงความพร้อมของบุคลากรและความสอดคล้องกับวัฒนธรรม
องค์การ
• แนวทางการผสมผสานด้านเทคนิคและสังคม(Sociotechnical System)
แนวทางนี้เป็ นการผสมผสานทั้งด้านเทคนิคและพฤติกรรมของบุคลากร โดย
การนำเทคโนโลยีมาติดตั้งจะให้ความสำคัญกับสิ่ งแวดล้อมต่างๆประกอบ
และเลือกใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสม
ความสมพั ันธ์ระหว่างองค์การ การ
จ ัดการ และเทคโนโลยี
ความสำเร็ จของการนำเทคโนโลยีสารสนเทศมาติดตั้งนอกจากขึ้นอยูก่ บั การ
เลือกแนวทางที่เหมาะสมดังได้กล่าวข้างต้นแล้ว การออกแบบให้สอดคล้อง
กับลักษณะขององค์การหรื อมีการพิจารณาปัจจัยด้านองค์การประกอบด้วย
และหากมีการจัดการที่ดีในการนำระบบเทคโนโลยีสารสนเทศมาใช้ใน
องค์การก็จะเป็ นปัจจัยสำคัญอย่างยิง่ ต่อประสิ ทธิภาพและประสิ ทธิผลของ
ระบบเทคโนโลยีสารสนเทศ และขณะเดียวกันหากองค์การมีลกั ษณะเปิ ด
กว้างในการยอมรับการนำระบบเทคโนโลยีสารสนเทศมาใช้ประสบผลสำเร็ จ
ได้เช่นกัน ปฏิสมั พันธ์ระหว่างเทคโนโลยีสารสนเทศกับองค์การ และการ
จัดการค่อนข้างจะมีความสลับซับซ้อน
การประยุกต์ใชเ้ ทคโนโลยี
สารสนเทศเพือ่ การศก ึ ษา
การนำเทคโนโลยีสารสนเทศมาใช้กบั การศึกษานั้น ปั จจุบนั ได้
มีการนำเทคโนโลยีสมัยใหม่หลายอย่างมาใช้ในการเรี ยนการสอน
ทำให้เกิดการเรี ยนการสอนด้วยอุปกรณ์ที่ทนั สมัย ห้องเรี ยนสมัย
ใหม่มีการติดตั้งเครื่ องฉายภาพวีดีทศั น์ เครื่ องคอมพิวเตอร์ รู ป
แบบของสื่ อที่นำมาใช้ในการเรี ยนการสอนก็มีให้เลือกหลากหลาย
ขึ้นอยูก่ บั ความเหมาะสมในการนำมาใช้
ใชเ้ ทคโนโลยีสารสนเทศเพือ
การประยุกต์
การสอน ่ อิ
การศ
น ึ เษา
ก
เทอร ์ น็ ต
ส ่ ื ประสม
อ
ทางไกล กับการศก ึ ษา
การสอนบน ื
หนังสอ การประชุมทาง
เว็บ อิเล็กทรอนิ กส ์ ไกลผา่ นจอภาพ
วีดิทัศน์
ตามคำขอ
เทคโนโลยีสารสนเทศก ับระบบ
การเรียนการสอนทางไกล
ความหมายของการเรี ยนการสอนทางไกล
องค์ประกอบของระบบการเรี ยนการ
สอนทางไกล
กระบวนการเรี ยนการสอน
ความหมายของการเรียนการสอน
ทางไกล
การเรี ยนการสอนทางไกล หมายถึง การเรี ยนการสอนที่ผเู ้ รี ยนและ
ผูส้ อนอยูไ่ กลกันใช้วธิ ีการถ่ายทอดเนื้อหาสาระ และประสบการณ์
โดยอาศัยสื่ อประสมในหลายรู ปแบบ ได้แก่ สื่ อที่เป็ นหนังสื อ สื่ อ
ทางไปรษณี ย ์ ไปรษณี ยอ์ ีเล็คทรอนิคส์ วิทยุกระจายเสี ยง
โทรทัศน์ การประชุมทางวีดีทศั น์ (Vedeoconference)
อินเทอร์เน็ต เป็ นต้น ช่วยให้ผเู้ รี ยนที่อยูต่ ่างถิ่นต่างที่กนั สามารถ
ศึกษาความรู ้ได้
องค์ประกอบของระบบการเรียนการสอน
ทางไกล
ผูเ้ รี ยน เน้นผูเ้ รี ยนเป็ นศูนย์กลางที่มีอิสระในการกำหนดเวลา สถานที่และ
วิธีเรี ยน
ผูส
้ อน เน้นการสอนโดยใช้การสื่ อสารทางไกลแบบสองทาง และอาศัยสื่ อ
หลากหลายชนิด
ระบบบริ หารและการจัดการ จัดโครงสร้างอื่นๆเพื่อเสริ มการ
้ ่อ
การใชส ื ์ ระกอบของส่อ
องคป ื
ประสม ประสม
การใชส้ อ
ื่ ประสมเพือ
่ การเรียนการสอน
การใช้ระบบสื่ อสาร
เหมือนกระดานข่าว
ส่ วนบุคคล
ส่อ
ื ที่ใชบ
้ น ขอ
้ ดีของการ
เว็บ สอนบนเว็บ
ขอ
้ จำกัดของการ
สอนบนเว็บ
ความหมายของการสอนบนเว็บ
การสอนบนเว็บ เป็ นการประยุกต์ใช้ยทุ ธวิธีการสอนด้านพุทธ
พิสยั (Cognitive) ภายใต้สภาพแวดล้อมทางการเรี ยนรู้ที่ผเู ้ รี ยนเป็ นผู ้
สร้างองค์ความรู ้ และการเรี ยนแบบร่ วมมือกัน(Collaborative
Learning) การเรี ยนแบบนี้ ผเู้ รี ยนเป็ นผูค้ วบคุมการเรี ยนด้วยตัวเอง
เน้นผูเ้ รี ยนเป็ นสำคัญ(Child Center) และเรี ยนด้วยการมี
ปฏิสมั พันธ์กบั ผูอ้ ื่น(Learner Interaction)
องค์ประกอบของการเรียนการสอน
ระบบการเรี ยนการสอน มีการจัดการและออกแบบภายใต้วธิ ีการของระบบ
คือ จะต้องมีปัจจัยนำเข้า(Input) กระบวนการ(Process) และ
ผลลัพธ์(Output)
ความเป็ นเงื่อนไข เงื่อนไขถือว่าเป็ นสิ่ งสำคัญอย่างยิง่ สำหรับการสอนบน
เว็บ
การสื่ อสารและกิจกรรม การสื่ อสารเป็ นส่ วนของการสร้างปฏิสม ั พันธ์ส่วน
กิจกรรมจะเป็ นตัวกระตุน้ ให้ปฏิสมั พันธ์เกิดขึ้นเพื่อไม่ให้ต่างไปจาก
ห้องเรี ยนปกติ
สิ่ งนำทางค้นคว้า เป็ นการกำหนดแหล่งความรู ้ภายนอกที่เกี่ยวข้องกับบท
เรี ยน โดยกำหนดด้วยสิ่ งนำทางการค้นคว้า
ื่ ทีใ่ ชบนเว็
สอ ้ บ
เวิลด
์ ไวด์ เว็บ(World Wide Web) ใช้สำหรับเป็ นแหล่งความรู้พ้ืนฐาน
ไปรษณี ยอ ์ ีเล็คทรอนิกส์(e-Mail) ใช้ติต่อสื่ อสารระหว่างกับผูส้ อนหรื อเพื่อนร่ วมชั้น
ด้วยกันใช้ส่งการบ้านหรื องานที่ได้รับมอบหมาย
กระดานข่าว(Webboard) ใช้ติดต่อสื่ อสารระหว่างผูเ้ รี ยน ผูส ้ อน และผูเ้ รี ยนเป็ นกลุ่ม
ใช้กำหนดประเด็นหรื อกระทูต้ ามที่ผสู ้ อนกำหนด
กระดานพูดคุย(Chat) ใช้ติดต่อสื่ อสารระหว่างผูเ้ รี ยน โดยการสนทนาแบบเวลาจริ ง
ไม่สอดคล้องกับวัฒนธรรมการเรี ยนการสอนของสังคม
ขาดการสนับสนุนและปฏิรูปการจัดการศึกษา
ื อิเล็คทรอนิกส ์
หนังสอ
หนังสื ออิเล็คทรอนิกส์(e-book) นับเป็ นพัฒนาการอีกด้านหนึ่ง ของการ
เก็บข้อมูลจำนวนมากด้วยซีดีรอม ซีดีรอมหนึ่งแผ่นสามารถเก็บข้อมูลตัว
อักษรได้มากถึง 600 ล้านตัวอักษร ดังนั้น ซีดีรอมหนึ่งแผ่นสามารถเก็บ
ข้อมูลหนังสื อ หรื อเอกสาร ได้มากกว่าหนังสื อหนึ่งเล่ม และที่สำคัญคือการ
ใช้กบั คอมพิวเตอร์ ทำให้สามารถเรี ยกค้นหาข้อมูลภายในซีดีรอมได้อย่าง
รวดเร็ ว โดยใช้ดชั นีสืบค้น หรื อสารบัญเรื่ อง ซีดีรอมจึงเป็ นสื่ อที่มีบทบาท
ต่อการศึกษาอย่างยิง่ เพราะในอนาคตหนังสื อต่างๆจะจัดเก็บอยูใ่ นรู ปซีดีรอม
และเรี ยกอ่านด้วยเครื่ องคอมพิวเตอร์ที่เรี ยกว่าหนังสื ออิเล็คทรอนิกส์ ซีดี
รอมมีขอ้ ดีคือ สามารถจัดเก็บข้อมูลในรู ปของสื่ อประสม และเมื่อนำซีดีรอม
หลายแผ่นใส่ ไว้ในเครื่ องอ่านชุดเดียวกัน ทำให้ซีดีรอมสามารถขยายการเก็บ
ข้อมูลจำนวนมากยิง่ ขึ้น
การประชุมทางไกลผ่านจอภาพ
การประชุมทางไกลผ่านจอภาพ(Videoteleconference) เป็ นระบบการประชุมทาง
ไกลผ่านจอวีดีทศั น์ โดยใช้เทคโนโลยีการสื่ อสารที่ทนั สมัย เป็ นการประชุมร่ วม
กันระหว่างบุคคล หรื อคณะบุคคลที่อยูต่ ่างสถานที่ และห่างไกลกันคนละซีก
โลก ด้วยสื่ อประสมที่ให้ท้ งั ภาพเคลื่อนไหว ภาพนิ่ง เสี ยง และข้อมูลตัวอักษร
ในการประชุมเวลาเดียวกัน และเป็ นการสื่ อสาร 2 ทาง จึงทำให้ดูเหมือนว่าได้
เข้าร่ วมประชุมกันตามปกติ การนำมาใช้กบั การศึกษานั้นจะช่วยให้ผเู้ รี ยนและผู้
สอนสามารถติดต่อสื่ อสารกันได้ผา่ นทางจอภาพ โทรทัศน์ และเสี ยง ผูเ้ รี ยนใน
ห้องเรี ยนที่อยูห่ ่างไกลสามารถเห็นภาพและเสี ยงของครู สามารถเห็นอากัปกิริยา
ของผูส้ อน เห็นการเคลื่อนไหวและสี หน้าของครู ในขณะเรี ยน
ในระบบของการประชุมทางไกลผ่านจอภาพ มีองค์ประกอบพื้นฐานประกอบ
ด้วย 2 ส่ วน คือ เครื อข่ายโทรคมนาคม และ อุปกรณ์เชื่อมต่อ
วีดท
ี ศ
ั น์ตามคำขอ
วีดีทศั น์ตามคำขอ(Video on Demand) เป็ นระบบใหม่ที่กำลังได้รับความนิยม
มาใช้ในหลายประเทศ เช่น ญี่ปุ่นและสหรัฐอเมริ กา โดยอาศัยเครื อข่าย
คอมพิวเตอร์ความเร็ วสูงทำให้ผชู ้ มตามบ้านเรื อนต่างๆ สามารถเลือกรายการ
วีดีทศั น์ที่ตนเองต้องการชมได้ โดยเลือกตามรายการและเลือกชมได้ตลอด
เวลา