You are on page 1of 70

jrefrmh'Drdkua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pkMunf\

66 ESpfjynfh arG;aeY trSwfw&

a':atmifqef;pkMunf\ ESv;kH om;yH&


k y
d r
f sm;
armifarmif0rf;

pmay ESifh tEkynm tiftm;pk

p m tk yf rS wf w rf ;
a':atmifqef;pkMunf\ ESvHk;om;yHk&dyfrsm;
armifarmif0rf;

xkwaf 0ESpf
2011 ckESpf? ZGefv 19 &uf

apmifa&
wefz;kd
xkwaf 0? jzefcY sd
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYU
rlydkif
armifarmif0rf;
rsufESmzHk;
atmifxuf
uGefysLwm eJY pmtkyftvS
]rsKd;qufopf} pmay ESifh tEkynm tiftm;pk

usaemf a':atmifqef;pkMunfukd ]tefwDpk} vkdYyJ ac:ygw,f/


olYukd owdpxm;rdwm 1980 ausmf umv0ef;usifavmufjzpfr,f xifyg&JU?
OD;atmifBuD;u ayzl;vTmr*Zif;uae tcef;qufawGukd a&;aeawmh
tefwDhtaMumif;ukd podcJhzl;ygw,f/
'DvkdeJY 1988 vlxk ta&;awmfykHBuD; ay:aygufvmawmh
tefwD vlxka&SUukdpxGufvmwm tm;vkH;vnf; todygyJ/
tJ'Dtcsdefu usaemf olYukd owdxm;rdwm
Akv
d cf sKyfatmifqef;&JU orD;wa,muftjzpfeyYJ J owdxm;cJrh w
d myg/
aemuf ygwD acgif;aqmifwa,muf jzpfcJhygw,f/
tJ'Dtxdvnf; usaemfh&ifxJrSm odyftav;eufBuD;awmh r&SdvSao;ygbl;?
'gayr,fh b,ftcsdefupNyD; owdxm;rdvmovJqkdawmh
usaemfhZmwdNrdKU a&eHacsmif;ukd pnf;kH;a&;c&D;pOftjzpf a&muf&SdvmwJh
1988 (Ekd0ifbmvrsm; jzpfrvm; rodbl;/)
tJ'DupNyD; tefwD&JU ESvkH;om;ykH&dyfawG[m usaemfh&ifxJ
xk;d azmuf0ifa&mufvmcJw
h myg/

jrefrmh'Drdkua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pkMunf\ 66 ESpfjynfh arG;aeY trSwfw&

usaemf wifjycsiw
f t
hJ aMumif;t&mu tefwpD &k UJ pdwaf epdwx
f m; (wenf;tm;jzif)h ESv;Hk om;
yk&H yd af wG taMumif;yg/ trSef ajym&&if tefwpD ek YJ usaemf xdawGzY ;l wJu
h mvu awmfawmf wkad wmif;
cJyh gw,f/ 'gayr,fh tJ'w
D adk wmif;wJh umvav;wcktwGi;f rSm usaemf tefwpD ek YJ Budrzf efrsm;pGm
MuHKcJzh ;l ygw,f/ pum;awG trsm;BuD; ajymjzpfczhJ ;l w,f? tvkyaf wG yl;aygif;vkyaf qmifczhJ ;l ygw,f/
tJ't
D csed u
f mvrsm;u usaemf[m tv,fyidk ;f jrefrmjynf (ajrvwfa'ou) ausmif;om;acgif;aqmif
wa,mufyg/ NLD ygwD0ifwa,muf r[kwyf gbl;/ tefwpD ek yYJ wfoufvYdk xdawGq
Y ufqzH ;l wJh
tcsdeaf wGupvkYd tefw&D UJ ESv;Hk om;ukd xk;d azmuf0ifa&muf avhvmaewm tckxyd q
J ydk gawmh/
wenf;tm;jzifh pdwaf epdwx
f m;aygh/ uk,
d Ehf idk if ?H uk,
d v
hf rl sKd;udk OD;aqmifr,fh ol&UJ pdwaf epdwx
f m;?
pku
d o
f iG jf yifvuPm? t&nftcsif;qkw
d mawG[m odxm;oifw
h t
hJ csufawGvYdk usaemf cH,yl gw,f/
'Dae&mrSm vufcEH idk w
f mawG&o
dS vk?d vufrcHEidk w
f mawGvnf; &Scd yhJ gw,f/ BudKufwmawG?
rBudKufwmawG? oabmwlwmawG? rwlwmawG pojzifh MuHKawGcY zYJ ;l ygw,f/ okaYd omfvnf; usaemfh
taeeJY tefwpD u
k dk vufcEH idk w
f t
hJ csufxrJ mS Akv
d cf sKyfatmifqef; orD;wa,muf? ygwD acgif;aqmif
wa,mufxufausmfveG w
f hJ rSwcf sufwcku usaemf&h ifxrJ mS &Sad evkyYd g/
usaemfvufcx
H m;wmu tefwpD [
k m 'DaeYtcsderf mS ]vlxk acgif;aqmifwa,muf} 'Dvydk J
vufcx
H m;w,f/ vlxak cgif;aqmif wa,mufqw
dk m vlxt
k wGuf tvkyv
f yk af e&awmh trSeaf wG
&So
d vkd trSm;qkw
d mvnf; MuHKawGEY idk w
f mygyJ? 'g obm0wckyg/ 'gukv
d nf; tefwu
D ,
dk w
f idk u
f
0efcaH jymqkcd w
hJ mawG &Syd gw,f/ 'Dae&mrSm usaemfh taeeJu
Y awmh wifjycsufrsm;ukd bmrSwcf suf
wpkHw&may;zkdYrS t&nftaoG; r&Sdygbl;? tefwDpk&JUESvkH;om;ykH&dyf (wenf;tm;jzifh) usaemfeJY
qkaH wGcY &hJ wJu
h mvrsm;rS wpdww
f a'oukd aumufEw
k w
f ifjyjcif;rQom jzpfygw,f/
usaemf&h UJ tawGt
Y MuHKrsm;ukw
d ifjy&mrSm jzpf&yfreS af wGjzpfw,fqw
dk mukad wmh &J&BJ uD; tmrcH
ajymEkid yf gw,f/ tefwpD k tygt0if b,fwpkw
H a,mufurdk S azmfvzH m; a&;oGm;rSmr[kwb
f ;l qkw
d mukd
vnf; BudKajymcsifygw,f/ a':atmifqef;pkMunf[m jrefrmjynfov
l x
l u
k dk OD;aqmifraI y;Ekid o
f v
l m;?
ray;Ekid o
f v
l m;qkw
d mukd ol&Y UJ ESv;Hk om;ukd 0ifa&mufMunf&h atmifyg/ tjynft
h pkrH [kw&f ifawmifrS
wpdwfwa'oavmufyJ jzpfjzpfaygh/
ESv;Hk om;yk&
H y
d f 'ki
d ,
f m&D (1)
tefwDpk ajrvwfc&D;pOf xGufvmcJhwJh 1988 Ekd0ifbmvavmufxJrSmyg/ 88 vlxk
ta&;awmfyBHk uD;uvnf; NyD;cgpqkad wmh Ekid if aH &; 'Da&t[keu
f vnf; wtkaH EG;aEG;? a'ocHvx
l u
k
tefwpD v
k mrSmukd tawmfav;ukd arQmfvifah eMuw,f/ olrY mS yg&rD ygvmvkv
Yd m; rodb;l / wkad wmif;
vSwEhJ idk if aH &;jzwfoef;rI cPav;rSm wEkid if v
H ;Hk vlx&k ifxJ xk;d azmufae&m,lEidk cf w
hJ ,f/ Akv
d cf sKyf
atmifqef;&JU &ifaoG;rkYd vlxu
k BudKqkrd w
d ,fq&dk if om;jzpfol OD;atmifqef;OD;vmcJ&h ifa&m 'Dvdk
arQmfvifBh udKqkEd idk rf vm;qkw
d ahJ r;cGe;f u ar;p&myg/
tJ't
D csdeu
f mvu tnma'orSmuvnf; aqmif;&eHo
Y if;wJt
h csdeq
f adk wmh tawmfav;ukd
aevkx
Yd idk v
f aYdk umif;wJh taetxm;yg/ a&eHacsmif;NrdKUe,f trsKd;om;'Dru
dk a&pDtzGcYJ sKyf&UJ tvkyt
f rI
6

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

a':atmifqef;pkMunf\ ESvHk;om;yHk&dyfrsm;

armifarmif0rf;

aqmif vlBuD;tcsKdUeJt
Y wl usaemfwaYdk usmif;om;tzGu
YJ tefwpD v
k mr,fh vrf;c&D;rSm oGm;a&mufBudKqkd
ay;&ygw,f/ tefwu
D ewfarmufuae a&eHacsmif;ukd ul;vmrSmyg/ tefwpD k um;wef;qku
d v
f mw,f
qk&d ifyJ cPav;&yfcidk ;f NyD; EIwq
f ufMuvkyaf ewJt
h csed rf mS usaemfu ausmif;om;wzGu
YJ dk ]]tefwv
D mNyD}}
qkw
d t
hJ aMumif;? vrf;c&D;rSm&Sad ewJh vlxu
k dk taMumif;Mum;zdYk vTwv
f u
dk yf gw,f/
tefwDwkdYum;wef; NrdKUxJukd0ifa&mufvmw,fqkd&ifyJ vrf;ab;0J,m wzufwcsufrSm
vlxak wG[m xGuv
f mMu? atmf[pfEw
I q
f ufMueJY tawmfu
h 0kd rf;ajrmufp&myg/
'Dvedk YJ tefwpD um;ajymr,fh NrdKUv,fu cef;rwckta&mufrmS awmh vlxBk uD;[m wa,mufeYJ
wa,muf vrf;avQmufvYdk r&Ekid af vmufatmif rsm;jym;vGe;f vSygw,f/ ygvmwJh ok;H a&mifjc,f
ausmif;om;vli,ftzGeYJ YJ a'ocHausmif;om;or*u ausmif;om;awG? NrdKUe,fygwDu wm0ef&o
dS al wG
0ef;&HNyD;? tefwpD u
k dk um;xJu ac:vmcJw
h ,fq&dk ifyJ
]]a':atmifqef;pkMunf ... usef;rmygap}}
]]a':atmifqef;pkMunf ... usef;rmygap}}
qkw
d Jh qkawmif;axmyemjyKwJt
h oHawG jrnf[;D xGuv
f m vku
d w
f m rk;d ,HyiG o
hf mG ;rwwfygyJ/
aemuf tefwDpk[m cef;rxJrSm yxr pum;ajymygw,f/ NyD;awmh cef;r jywif;aygufuae&yfNyD;
vlxu
k dk rdecYf eG ;f a`cGygw,f/ vufcyk o
f aH wG wajzmif;ajzmif;? qkawmif; oHawG tvDveD YJ a[majymyGJ
NyD;qkH;oGm;ygw,f/ a[majymyGJNyD;vkdY cef;ray:uae atmufukdqif;vm w,fqkd&ifyJ tefwDpk
xGuv
f rYdk &atmif vlxBk uD;u ydwq
f >Ykd ywfoyd af eygw,f/ ]]olu
Y jdk rifz;l csifvYdk - awGzY ;l csifvYdk ...}}
ponf ponfjzifah ygh/
usaemfwYdk u tefwpD u
k 0dk ef;&HNyD; um;&S&d mukad c:aqmif vmwJt
h csderf mS ...
]]tarpk ... tarpk? usaemf tarhuadk wGNY yD; vufaqmifay;csifvYdk &Gmuae tajy;vmwmyg
... 'Dvufaqmifav;vnf; ay;yg&ap ... NyD;awmh uefawmhvnf; uefawmhyg&ap}}
qkNd yD; vlwa,mufqu
D toHjymBuD;eJY atmf[pfo[
H m kww
f &uf pl;xGuv
f mygw,f/
usaemfww
Ydk awG owdxm;Munfv
h u
dk af wmh olyY u
Hk aus;vuf[eftjynf?h toufu 20 ausmft&G,/f
ykq;dk 0wfxm;yku
H vnf; yko
d yD wfoeD YJ tefwpD k kww
f &uf&yfNyD; vSr;f Munfv
h u
dk yf gw,f? tJ'v
D il ,fu
vlawGMum;uae ZGwaf &SUukd ke;f xGuv
f mNyD; txkww
f xkwu
f dk tefwpD q
k D vSr;f urf;vku
d yf gw,f/
tefwu
D vSr;f ,lvu
dk w
f ,fq&dk ifyJ usaemfu olq
Y u
D aewqifh csufjcif; vTaJ jymif;,lvu
dk f
w,f/ aoaocsmcsmMunfv
h u
dk af wmh uGwu
f Gwt
f w
d f tMunfa&mifav;eJx
Y w
k x
f m;wJh xef;vQuf
(wydmavmufawmh &Srd vm;rodb;l )? NyD;awmh tJ'v
D il ,fu tefw&D UJ ajctpkeH m;rSmxkid w
f NhJ yD; 3
Budrfwkdif OD;cs&Sdckd;cJhw,f/ rwfwyfx&yfawmh olY&JUrsuf0ef;tpkHrSm rsuf&nfawGeJY &TJepfaeNyD;
ikcd svku
d w
f ,f/ iko
d yH gtoHBuD;eJY ...
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

jrefrmh'Drdkua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pkMunf\ 66 ESpfjynfh arG;aeY trSwfw&

]]tar ... usKyfwkdYukd u,fyg ... usKyfwkdY iwfaeNyD}}


qkdNyD; csKH;yGJcsikdygawmhw,f/ vlxkBuD;crsm kwfw&uf tHhtm;oifhoGm;w,f xifygw,f/
toHawG[m csufjcif;qko
d vkd acwNidro
f ufomG ;w,f/ usaemf tefwu
D Mdk unfv
h u
dk af wmh tefw&D UJ
rsuf0ef;tpkrH mS aMuuGeJ rd w
d yf t
Hk csKdUukd awGv
Y u
dk &f ovkyd /J tefwpD u
k vlxq
k u
D v
dk n
S Nhf yD; pum;ajym
vku
d w
f ,f/
]]jynfov
l x
l Bk uD;ukd usr wckajymcsifygw,f ... 'Dvil ,fav;vkd 'kua wGa0aewJo
h al wG[m
jrefrmEkdifiHrSm oef;aygif;rsm;pGm &Sdaeygw,f ... 'g[m bmjzpfvkdY 'Dvkdjzpf&ovJqkd&if ... pepf
raumif;vkyYd g}}
(vufckyfoHrsm;) ... ...
'Dpepfukd usrwkdYjyKjyifzkdY vkdygw,f ... jynfolvlxkBuD;u usrwkdYukd 0kdif;0ef;ulnD
axmufyahH y;Muyg ...
]](ay;r,f ... ay;r,f)}}
vlxq
k u
D toHBuD;u aqmifx
h u
G v
f mygw,f/
]]usr toufecYJ Em&Sad eoa&GU jrefrmEkid if &H UJ Ekid if aH &;wm0efawG xrf;aqmif oGm;r,fqw
dk m
... uwday;ygw,f}} (vufcyk o
f rH sm;)
aemufyidk ;f usaemfow
d muawmh tJ'v
D il ,f[m NrdKUeJY odyrf a0;vSwhJ aus;&Gmw&GmujzpfNyD;
,mvkyu
f idk pf m;aewJh qif;&Jvw
S hJ vlwOD;jzpfaMumif;eJY tefwD jyeftoGm;NyD;rSmawmh &Jpcef;uae
ac:,lppfaq;ar;jref;aMumif; od&ygw,f/ 'gayr,fh axmifusoHawmh rMum;rdygbl;/
'Dvedk YJ tefwpD [
k m acsmufNrdKUukd qufvufc&D;ESicf yhJ gw,f/ acsmufu ausmif;om;tzGw
YJ zGu
YJ
a&eHacsmif;rSm vmBudKygw,f/ acsmufu ausmif;om;awGu usaemfu
h dk ajymvmygw,f/
]]acsmufrmS awmh jyem&Sad Mumif;? tkypf Ek pS t
f yk pf ek YJ trsKd;om;'Dru
dk a&pDtzGcYJ sKyf qkid ;f bkwf
ESpfck uGJaeaMumif;? wcku ausmif;om;vli,frsm; tygt0if NrdKUrdNrdKUz vlxk trsm;qkH;yg0ifwJh
(88 vlxt
k a&;awmfyu
Hk tkypf )k eJY aemufwtkypf u
k a&SUaer a':jrifjh rifah <u OD;aqmifwhJ tkypf q
k Ndk yD;
uGJaeaMumif;? jyemBuD;aMumif; ...}}
pojzifh ajymvmawmh usaemfvnf; acgif;awmfawmfpm;oGm;ygw,f/ tJ'o
D wif;pum;ukd
usaemfu rod* (tJ'u
D mvu tefwpD k teD;em;rSmaeol)ukd tMurf;ajymjyNyD; um;ay:rSm tefwpD u
k dk
ajymay;zkdY taMumif;Mum;cJhygw,f/ jzpfcsifawmh acsmufNrdKUa&mufw,fqkd&ifyJ nae 6 em&Dausmf
avmuf&SdNyD/ tkyfpk ESpftkyfpkrSm vlenf;pktkyfpkjzpfwJh a':jrifhjrifha<uwkdYtzGJY BudKqkdwJhae&mu
8

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

a':atmifqef;pkMunf\ ESvHk;om;yHk&dyfrsm;

armifarmif0rf;

trsm;pkBudKqkrd ,fah e&m&JUxdyrf mS &Sad eawmh tefwpD ;D eif;vku


d yf gvmwJh um;wef;BuD;u a':jrifjh rifh
a<uwkdY BudKqkdwJhae&mrSmyJ&yfNyD; um;ay:uvlawGqif;? pwifem;awmhr,fh t&dyfta&mifawG
awGaY e&awmh usaemf acgif;awGBuD;vmw,f/ jyemu pawmhr,f/ tefwu
D awmh a':jrifjh rifah <u
wkt
Yd rd t
f ay:xyfwufomG ;NyD; at;at;vlvl &Sad eNyD? usaemfph w
d x
f rJ awmh rod* rajymvko
Yd mjzpfr,f
qkdNyD; olYukd ar;Munfhawmh ...
]]olvnf; tefwu
hD adk jymxm;wmyJ ...}} wJ/h ]]tefwu
D b,fvdk pOf;pm;xm;ovJ? olvnf;
rodb;l ...}} ajymawmh usaemfvnf; bmvky&f rSe;f rodawmhb;l / tJ't
D csed rf mS ausmif;om;wa,mufu
usaemfu
h v
dk m ajymw,f/ ]]ausmif;om;vli,fawG ta,muf 100 avmuf 'Ducdk sDwufvmaeNyD ...}}
wJh ... .../
+++++
usaemfah cgif;awG awmfawmfBuD;oGm;w,f/ bmvky&f rSe;f rodawmhb;l / 'geJY tdrx
f u
J dk ajy;0if
oGm;awmh tefwu
D a':jrifjh rifah <ueJY pum;ajymaew,f/ usaemf xyfajym&aumif;? rajym&aumif;
pOf;pm;ae&if;u bBuD;rk;d (pma&;q&m armifr;dk ol) u ab;em;a&mufvmw,f/ taMumif;pku
H dk
bBuD;rk;d udk ajymjyvku
d w
f ,f/ ajymvkrYd rS qk;H cif ausmif;om;tkyBf uD;u a':jrifjh rifah <utdraf &SUukd
a&mufvmMuNyD; a'gooHawG? atmf[pfoaH wGeYJ vk;H axG;aewJt
h oHawGu rk;d rTev
f Ydk xGuv
f mvku
d w
f m
... .../
]]a':jrifjh rifah <u? cifAsm; vlyg;r0eJ?Y cifAsm;[m tcGiahf &;orm;? tefwDukd vrf;uae
jzwfvx
k m;w,f/ usKyfwYdk vk;H 0 rauseyfb;l }}
0ke;f ... 0ke;f ... 0ke;f qkd tdraf &SU0if;x&HBuD;ukd ku
d cf sKd;Muawmhw,f/ usaemfwaYdk usmif;om;
tzGJYeJY okH;a&mifjc,ftzGJYu (usaemfrSwfrdoavmuf) ukd0if;odef; (,ck aemfa0)? ukdrkd;ausmfol
(,ck qefz&ef ppudk - tar&dum;)? ukad usmfo&l uku
d ?dk aemuf tefwpD u
k m;armif;vku
d v
f mwJh
ukrd sKd;ode;f ygrvm; rodb;l ? ukyd gBuD;/ (ESpf 20 ausmf awmif&NdS yDqadk wmh vlawG a0a00g;0g;jzpfaevkYd
cGiv
hf w
T yf g) usaemfwYdk tm;vkH; 0kdif;zsefajzMuw,f/ a':jrifhjrifha<uu tdrfxJu rxGuf&J xGuf&JeJY
jyLwpfjyLwpfvyk &f if;u vSr;f atmfw,f/
]]ightrd u
f dk zsufp;D wm w&m;pGrJ ,f - w&m;pGrJ ,f}}
]]w&m;pGJ rHk uvkYd aoewfeyYJ pfowfvnf; *krpku
d b
f ;l ... .../ tefwhD ukd usaemfwq
Ydk D ck
vTwaf y;}}
]]tdrx
f J 0if&0J ifvmcJh - rif;wkt
Yd m;vk;H ukd ykid ef ufusL;vGerf eI YJ w&m;pGrJ ,f}}
]]aumifr ... vlyg;r0eJY - yg;wufudk u
dk Of ;D r,f ...}} qkw
d hJ rde;f uav;i,fawG&UJ toHuvnf;
pl;pl;&S&S/ usaemfu a':jrifhjrifha<uqDajy;oGm;&if; ...
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

jrefrmh'Drdkua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pkMunf\ 66 ESpfjynfh arG;aeY trSwfw&

]]tefwD jyefajymraeygeJ/Y tefwu


D vlBuD;yJ/ em;vnfay;vku
d yf g/ tefwD qufajymr,f
qk&d if jyemawG 'Dxuf ykq
d ;dk vmvdrrhf ,f/ NyD;awmh usaemfwaYdk 'owckv;Hk odum vnf; tzwfqnf
r&atmifusawmhr,f}}
a':jrifjh rifah <u bmrSjyefrajymEkid af wmhb;l / wcg usaemf ausmif;om;tkypf ak wGqD jyefajy;NyD;
ndEIdif;&awmhw,f ... .../
]]usaemf pum;enf;enf;avmufajymcsifygw,f - ajymcGijhf yKyg}}qkad wmh tm;vk;H acw
Nidro
f mG ;Muw,f/
]]cifAsm;wkYd bmjzpfcsifovJ/ jzpfcsifwq
hJ EawG usaemfu
h dk ajymjyyg/ usaemf nEd idI ;f vk&Yd r,f
qk&d if nEd idI ;f ay;csiyf gw,f/ tJ'v
D dk r[kwb
f J tk<H uaer,fq&dk if uk,
d ahf 'ouk,
d f tk;d rJow
k o
f vkjd zpfyg
vdrfhr,f/ tefwDpku 'Dae&mukd cPyJvmEkdifwmyg/ a&mufwJh tckdufav; pdwfcsrf;omygap .../
cifAsm;wkYd bmjzpfcsifovJ/ ajymyg}}
]]tefwu
hD Bdk udKqkzd Ydk usaemfwYdk tBuD;tus,f vkyx
f m;ygw,f.. vlxBk uD;uvnf; tefwv
D mrSm
ukd ckxdapmifhaeMuwkef;yg ../ tefwDpk tjrefvmyg .../ vlxkBuD; BudKaeygw,f}}
]][kwfygw,f ... [kwfygw,f ... ... tefwDvmcJhyg}} qkdwJh toHBuD;u wNydKifeufxJ
xGuv
f mw,f/
]][kwNf yD ... 'gqkd usaemf tefwpD u
k dk taMumif;Mum;ay;yghr,f}}
(taMumif;Mum;ay;yghr,fqkdwm wm0eft&omajym&wmyg/ toHawG 'DavmufnNH yD;
kwf w
k o
f o
J jJ zpfaewm tefwu
D odaeNyD;om;)
]]a[; ... ... ... a[;}}/ toHawGu qlnHqJ/
usaemf tefwhDqDukd cyfokwfokwf ajy;0ifoGm;awmh ... ...
]]om; ... tefwD tckyv
J mr,fvYdk ausmif;om; vli,fawGudk ajymvku
d yf g}}
tefwu
D usaemfbmrS rajym&ao;cif qkid ;f rqifh AkrH qifh ajymcsvku
d w
f ,f/ usaemfvnf;
bmrS apm'uwufraeEkdiftm;awmh bl;/ tajy;qif;oGm;&if; ... 0rf;omvkdufwJhjzpfjcif; ../
tm;&yg;&BuD; toHuek f atmfajymypfvu
dk w
f ,f/
]]tefwpD u
k usaemfu
h adk jymygw,f ... tckcsufjcif;yJ ol vmr,fw}hJ }
]]a[; ... a[; ... a':atmifqef;pkMunf ... usef;rmygap/ a':atmifqef;pkMunf ...
oufawmf&mausmf &Snyf gap}}
10

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

a':atmifqef;pkMunf\ ESvHk;om;yHk&dyfrsm;

armifarmif0rf;

]]ajzmif; ... ajzmif; ... ajzmif; ... ajzmif;}} eJY vufckyfoHawG qlnHoGm;awmhwmygyJ/
tefwDeJY a':jrifhjrifha<uwkdYESpfOD; pum;awG ajymaewmukd ta0;u vSrf;jrifae&w,f/ NyD;wmeJY
tefwu
D um;ay: csufjcif;wuf ... NrdKUxJbufudk OD;wnfarmif;ESiv
f mcJyh gw,f/ usaemfygvmwJh
um;u tefwu
D m;wef;&JUa&SUqk;H rSm armif;vmw,f? wae&m vnf;a&mufa&m apmapmu ausmif;om;
tkyBf uD;ukad wGv
Y u
dk af wmh usaemfu
h m;ukd t&Sed af v;avQmhNyD; vufraxmifjyvku
d w
f ,f .../
]]tefwD vku
d v
f mNyD}} ausmif;om;tkyBf uD; kwf w
k o
f o
J J jzpfomG ;NyD; ...
]]tefwDpk vmNyD ... ... ... tefwDpk vmNyD}}
]]tefwDpk ... usef;rmygap ...? tefwDpk ... usef;rmygap}}
toHawG xyfwcg qlno
H mG ;jyefw,f/ Nidro
f ufaewJh NrdKUv,fvnf; vIycf wfomG ;yk&H w,f/
tefwpD k um;ukMd unfv
h u
dk af wmh tefwu
D vltyk Bf uD;ukd tjyHK;eJY tm;yg;w& vufa0S,
Y rf; EIwq
f ufae
av&JU/ use;f rmygapqkw
d hJ toHawGu xyfcgxyfcg/ tJ'u
D srS usaemfvnf; oabmaygufawmhw,f/
vlxBk uD;BudKqkad eykrH sm; MuufysHvaYdk wmifrusqkw
d hJ trTe;f wifcsufeYJ trTe;f wifrrd ,fq&dk ifawmif
rvGeaf vmufygbl;? wu,fv
h x
l ek u
YJ ckraS wGw
Y muk;d /
apmapmu a':jrifjh rifah <utdrrf mS u {nfo
h nfwa,mufa&mufvmvkYd BudKwJt
h aexm;avmuf
yJ&Sdw,f/ tefwDvmwJh c&D;pOfwkdif; vlxkBuD;u vIdif;vkH;BuD;yrm BudKaewJhtcsdefrSm acsmufNrdKU
a&mufawmh b,fvkdrsm;jzpfoGm;wmygvdrfh ... qkd pdwfxJuawmif xifaerdao;w,f/ NrdKUv,frSm
tefwDpku vlxkukd rdefYcGef;awG ajymw,f/ tJ'D tcsdefrSm tvif;a&mifu awmfawmf aysmufaeNyD/
wcsdefu rD;rNidrf;NrdKUvkdY wifpm;ac:a0:cJhMuwJh ajrvwfa'o&JU acsmufNrdKUv,fu tvif;a&mif
cyfredS rf edS af tmufrmS rarmryrf; vlxBk uD;qDudk ta&mufvmcJw
h hJ tefwu
hD dk aus;ZlwifvYdk rqk;H ygbl;/
NyD;awmh NrdKUv,fwae&mu wkduftdrfjcH0if;BuD;twGif;rSm {nfhcHyGJvkyfcJhw,f/ wu,fhukd
BuD;rm;crf;em;xnf0gpGm jyifqifxm;wJh tcrf;tem;wckyg/ tefweD YJ NrdKUe,f NLD tvkyt
f rIaqmif
awG? NrdKUrd NrdKUzawG rdefYcGef;awGajym? npmukd tJ'Dae&mrSmyJ pm;cJhMuw,f/ tefwDvnf; acsmufrSm
ntdyrf ,fav/ xrif;vnf;pm;NyD;a&m rod*u
usaemfu
h dk ac:ajymw,f/
tefwD 'Dae&mrSm nrtdyb
f ;l wJ/h Mum;tdrw
f tdrf pDpOfay;ygwJ/h
usaemf tm;csif;pDpOf&awmhw,f/ tqifoifph mG yJ a&eHacsmif; NLD tvkyt
f rIaqmiftzG0YJ if
OD;aomif;&D qkw
d mu t&ifacsmufNrdKUom;? olygvmawmh olrY b
d tdru
f dk csufjcif;pDpOfay;vku
d w
f ,f/
tJ't
D rd u
f dk roGm;cif tefwu
D acsmufu ausmif;om;vli,fawGeYJ pum;awG azmifz/YJG qk;H rpum;awG
ajymMum;/ tefweD yYJ gvmwJh ok;H a&mifjc,ftzGeYJ YJ usefwo
hJ al wGu tJ'w
D u
dk rf mS yJ ntdyMf uw,f/
tefwu
D wjcm;wae&m a&TUvmcJw
h ,f/ trsm;pk&UJ qEuv
dk u
dk ef m tenf;pk&UJ qEudk av;pm;qkw
d m
'grsKd;rsm;vm;/ tefwD ntdyrf ,ft
h rd af &mufonftxd acsmufNrdKU ausmif;om;awGu ygvmw,f/
wcg tefwu
D pum;awG qufajymjzpfjyefa&m/ tefwaD jymoGm;wJt
h xJrmS rarhEidk w
f hJ pum;av;/
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

11

jrefrmh'Drdkua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pkMunf\ 66 ESpfjynfh arG;aeY trSwfw&

]]aumif;wmukv
d nf; todrw
S jf yK&J&r,f? qk;d wmukv
d nf; &J&0J 0hH hH xkwaf zmfajym&J&r,f/
tJ'g owyd J ...}} wJ/h
'Dpum;&yfuMdk unfrh ,fqdk odyq
f ef;jym;wm rygygbl;/ 'gayr,fh vufawGrY mS awmh usifMh uHzYdk
awmfawmfcufwu
hJ pd y g/ usaemf trSe0f efc&H &if 'Dpum;&yfudk touf 40 ausmfaewmawmifrS
usifMh uHzcYdk ufaeqJyg/ vl&Y UJ obm0uku
d qk;d wmqk&d ifawmif xkwaf zmfajymqkzd Ydk rcufwwfayr,fh
aumif;wmukd todrw
S jf yK? csD;usL;ajymqkzd u
Ydk adk wmh tawmf0efav;wwfMuygw,f/
usifMh uHtm;xkwzf Ydk qk;H jzwfvyk af qmifwt
hJ csderf sm;rSmawmifrS wcgw&H aumif;wmvkyw
f hJ
olrsm;qk&d if todrw
S jf yKxkwaf zmfzYdk 0efav;wwfwphJ w
d u
f arhavQmhNyD; ydwq
f x
Ykd m;qJyg/ owd
jyefvnfvmNyDqrdk S awmfawmf&u
S rf yd gw,f/ tJ'gbmvkv
Yd nf;qkad wmh owrd &Sv
d q
Ydk w
dk m aocsmygw,f/
'Dvedk pYJ um;awGajymae&if;u rod*u
usaemfu
h dk 'Dtrd &f UJ zke;f eHygwfvmawmif;vkYd (&efuek ef YJ
tqufo,
G v
f yk rf ,fxifyg&JU) usaemf awmif;ay;vku
d w
f ,f/ rod*v
nf; tqufo,
G &f oGm;ykaH y:w,f/
cPMumawmh ... rod*u
tefweD YJ ausmif;om;awG pum;ajymaewJh ae&ma&mufvmNyD; Mum;jzwf
arwm&yfc&H if; tefwu
hD dk ajymvku
d w
f ,f/
q&mrku
d u
f ,fqu
D zke;f vmvkYd ... wJ/h (tJ't
D csed u
f tefwhD cifyeG ;f rku
d u
f ,ft&J pf jrefrmjynf
rSm a&mufaevkv
Yd m;/ t*FvefuyJ qufwmvm;qkw
d mawmh usaemfvnf; rodb;l )
tefwu
D jyefajymvku
d w
f ,f/
]]vlxek pYJ um;ajymaevkYd rtm;bl;vkYd ajymvku
d yf g}} ... wJ/h
usaemfph w
d x
f J b,fvcdk pH m;oGm;rdreS ;f rodb;l / tJ't
D aMumif;ukd bBuD;rk;d (pma&;q&m
armifr;dk ol) u aemifqdk ajymvku
Yd dk rqk;H awmh bl;/ awmfawmfr;dk csKyfrS tefwD tdy&f m0ifomG ;w,f/
tJ'Dnuawmh usaemfwkdY wnvkH;avmufukd rtdyfjzpfMuygbl;/ bBuD;rkd;? a'gufwm pdef0if;
(0efBuD;csKyf - ta0;a&mufeG aYf ygif;tpk;d &) pwJh olawGeYJ pum;awGazmifzv
YJG u
dk Mf uwm/
ESv;Hk om;yk&
H y
d f 'ki
d ,
f m&D (2)
usaemf 1990 uae EkdifiHa&;rIeJY axmifusvkdufwm 1994 ESpfukefykdif;avmufrS jyefvGwf
vmw,f ('g yxrtBudryf g)/ tefwD vnf; aetdrt
f us,fcsKyfb0eJaY evmvku
d w
f m 1995 xJrmS
wcg yxrtBudrf aetdrftus,fcsKyfb0u jyefvGwfvmw,f/ tefwD rvGwfcifrSm usaemf
&efuek u
f q
dk if;vmNyD; ausmif;om;vIy&f mS ;rIawG jyefvyk jf zpfw,f/
tJ't
D csdeu
f mvrsm;u Ekid if aH &;vIy&f mS ;wJh ausmif;om; awmfawmfrsm;rsm; axmifxJ awmxJ
a&mufoal &muf? Ekid if jH cm; a&mufoal &muf? wcsKdUvnf; Nidro
f mG ;NyD; pD;yGm;a&;xJ epfoel pfeYJ enf;enf;
&Sm;oGm;wJu
h mvvkYd ajymvkrYd sm;&Ekid rf vm; rodb;l / ausmif;om;or*vyI &f mS ;rIawG vkyzf Ydk awmfawmf
BudK;pm;cJ&h w,f/ 'Dvedk YJ usaemfw,
Ydk MHk unfcsuw
f &l m ausmif;om;rsm; pk;Hk rdMuNyD; ausmif;om; or*udk
zGpYJ nf;cJMh uw,f/ wuov
dk af usmif;om;rsm;or*(wuo)ukd a&G;cs,fNyD; acgif;pOfwyfvu
dk w
f ,f/
12

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

a':atmifqef;pkMunf\ ESvHk;om;yHk&dyfrsm;

armifarmif0rf;

tJ'x
D rJ mS ygvmwJh ausmif;om; awmfawmfrsm;rsm;u Ekid if aH &;vIy&f mS ;rIawGeYJ pdr;f aeao;w,fvYdk
ajymvk&Yd wJh vuf&adS usmif;wufaeMuwJh ausmif;om;awGyg/ wuo ukd A[kt
d vkyt
f rIaqmiftzGeYJ YJ
OD;aqmifcahJ yr,fh Ou|? twGi;f a&;rSL; qkw
d ahJ e&mawGeYJ rvkycf b
YJ ;l / pkaygif;OD;aqmifreI yYJ J vIy&f mS ;
cJMh uw,f/
tJ'u
D mvu usaemfwu
Ydk idk pf cJG w
hJ hJ Ekid if aH &;vkyif ef;pOfawGxrJ mS t"du tusqk;H trsKd;om;
jyefvnfoifjh rwfa&;ukd ta&;wBuD;vkyaf qmifzYdk av;av;eufeuf rlcsrSwcf w
YJ ,f/ 'Dupd u
dk wuo
taeeJY tifwu
dk t
f m;wku
d v
f yk zf Ydk qk;H jzwfcsufcscJw
h ,f/ odyrf MumcifrmS yJ tifrwefrS 0rf;omp&m
aumif;wJo
h wif;u xGuaf y:vmw,f/
tJ'gu tefwDpk aetdrftus,fcsKyfu vGwfajrmufvmNyDqkdwJh owif;yg/ usaemfwkdY
t&rf;ukd0rf;omMuw,f/ wqufxJygvmwJhowif;u (trsKd;om;jyefvnf &ifMum;apha&;)ukd
vkyfaqmifoGm;r,fvkdYqkdwJh tefwD&JUtrSmpum;u usaemfwkdY&ifxJukd ypf0ifvm apcJhw,f/
usaemfwv
Ydk yk cf sifw?hJ usaemfwjYdk zpfcsifwq
hJ EawGu tefweD aYJ wmh wom;wnf; usaeNyD/ tefweD YJ
t&rf;awGcY sifaeMuNyD/ 'gayr,fh tefwcD rsm vGwv
f mcgpqkad wmh b,fvrdk S tm;vyfcsderf &SEd idk f
avmufatmifudk tvkyaf wG qufwu
dk v
f yk af e&awmh usaemfwYdk csufjcif; rawGjY zpfcb
hJ ;l /
'Dvedk YJ aemufEpS yf wfavmufMumrS tefweD YJ awGq
Y jHk zpfcw
hJ ,f/ tJ'aD eYu ausmif;om; 20
avmuf ygr,fxifw,f/ tefwu
D usaemfwu
Ydk dk awGaY wGjY cif; tjyHK;awG? ESpv
f zdk ,
G &f mpum;awGeYJ
BudKqkv
d u
dk af wmh usaemfwYdk MunfE;l vku
d Mf uwm/ usaemf - OD;0if;xdef (Akv
d Bf uD;a[mif; 0if;xde)f
NLD - OD;wifO;D eJY aemuf (tefw&
D UJ teD;uyfwm0ef,l aqmif&u
G af y;aeol) eJY jyefq&Hk w,f/
OD;0if;xdeef YJ usaemfeu
YJ tif;pdeaf xmif BudK;wku
d x
f rJ mS cP twlwal ecJ&h ao;w,f/ aemuf
uGo
J mG ; vku
d w
f m usaemfu o&ufaxmifa&mufomG ;NyD; jyefvw
G ?f tckrS jyefawGY Muw,f/ tJ'aD eYu
ausmif;om;awGeYJ tefwD tBudKEIwq
f ufwhJ oabmav;avmufygyJ/ 'gayr,fh usaemfwu
Ydk
tefwaD jymMum;cJw
h hJ trsK;d om;jyefvnf&ifMum;apha&;yJ ac:ac: ... trsK;d om;jyefvnfoifh jrwfa&;vkyYd J
ok;H ok;H ... tJ'gukd t<uif;rJah xmufcaH Mumif;ajymawmh tefwu
D ,aeYtcsderf mS tefww
D EYdk idk if rH mS
wu,fvt
dk yfaewm trsKd;om;jyefvnf&ifMum;apha&;yJ ... wJ?h tefwu
D usaemfu
h v
dk n
S Nhf yD; ...
]]om;vnf; ... b0wuov
dk u
f ynmawGoifvmNyD;cgrS awmfawmf&ifu
h sufvmw,faemf}}
]][kwrf vm;awmh rodb;l tefw&D UJ ...? 'gayr,fh b0 wuov
dk u
f q&mawGu tku
d af wmh
Murf;w,f}}qkad wmh tefwD tygt0if tm;vk;H &,fvu
dk Mf uwm/ usaemfu wqufxJ tif;pdeaf xmif
wGi;f wke;f u tku
d cf &H wJt
h aMumif;ukd ajymjyw,f/ axmifxu
J adk &mufawmh b0rSm wcgrSvnf;
axmifqkdwm ra&mufcJhbl;? 'g yxrqkH; tawGYtMuHK? tJ'Dtcsdefu usaemfhtoufrS 20 ausmfyJ
&Sad o;w,f/ ajym&&if wku
d yf w
d x
f m;cH&wJt
h csdeaf wGrmS aygh/ tif;pdef axmifuadk &mufvYdk 3 &ufajrmuf
aeYrmS usaemfu aq;vdyf t&rf;BudKufw,f/ jyemu aeYcif;wef;ydwNf yDqdk aq;vdyf aomufcsi&f if
rD;jcpf r&Sb
d ;l / (tusOf;om;awGudk rD;jcpfuidk af qmifciG ahf y;rxm;bl;) aeYcif;tdycf sdeaf y;vkYd tcef;awG
ydwx
f m;NyDqdk awmfHk 0g'g0efxrf;awGuvnf; vk;H 0eD;yg;avmuf a&mufrvmwwfb;l /
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

13

jrefrmh'Drdkua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pkMunf\ 66 ESpfjynfh arG;aeY trSwfw&

'Dawmh aq;vdyf t&rf;iwfw,f/ 'geJY usaemfu bmvkyo


f vJqadk wmh usaemfu
h dk jcHKzkYd
ay;xm;wJh apmiftem;u pkwfaewJhtykdif;ukd xyfjzJwJhNyD; BudK;av;uspfvkdufw,f? NyD;awmh
wef;rydwcf ifa&mufvmwJh 0efxrf;qDu rD;jcpfawmif;NyD; aq;vdyrf ;D n/d tJ'aD q;vdyrf ;D uaerSwqifh
uspfxm;wJBh udK;pav;eJY rD;xyfn?d NyD;awmh tcef;axmifeh m;av;rSm qGx
J m;vku
d w
f ,f/ tdy&f m
wa&;Ek;d &if aomufr,faygh? arS;ceJ tdyaf ysmfr,fMuH&Hk adS o;w,f/ 0ke;f 'dik ;f MuJwhJ toHawG? rat
ESr ukid w
f w
k w
f hJ toHawGeYJ qlnv
H mwJh axmif0efxrf;awG toHMum;vku
d &f NyD;? a&mufwahJ eYwidk ;f rSm
'DtoHawGuvnf; tcsdeef t
YJ rQqko
d vkd Mum;ae&awmh odyx
f ;l qef;w,f ratmufarhawmhygbl;?
apmifjcHKauG;aewJhae&muawmif acgif;axmifrMunfhjzpfcJhbl;/ usaemfhtcef;a&SUem;avmuf
a&mufawmh ... ...
]]q&m ... 'Dtcef;u rD;ck;d pav;awG xGuaf ew,f}}
]]'gqkd zGifhMunfh ... [dwfaumif ... ... xprf;}}
usaemf odvu
dk Nf yD? usaemf nx
d m;wJBh udK;pu rD;ck;d uvnf; usaemfrh sufv;Hk eJaY wmh rD;ck;d p
xGuw
f ,fudk rxifryd gbl;/ aemuf tm;enf;csufwcku usaemfu teHo
Y yd rf &bl;/ (arG;&myg
tm;enf;csufaygh) tJ'Dawmh anmfeHYqkdwmukd owdrxm;rdcJhbl;/ tcef;aomhukdzGifhNyD; tcef;
ppfvu
dk af wmh rD;nx
d m;wJBh udK;p awGo
Y mG ;ygava&m/
]]axmifxrJ mS ... 'Dvrdk vky&f bl;qkw
d m ... rodb;l vm;}}
]]rodb;l }}
usaemfvnf; pdwOf ;D wnf&m ajzcsvku
d w
f ,f/
]]rod&if ... odatmifajymjyr,f ... 'Daumifhukd xkwfcJh}}
usaemfu
h dk csucf si;f acgif;pGyt
f jymBuD; pGyv
f u
kd w
f ,f/ aemuf b,fuadk c:xkwo
f mG ;rSe;f rodb;l ?
k;H cef;vkad e&ma&mufcgrS wcg a&SUbufudk vufxyd x
f yfcwfw,f/ NyD;vnf;NyD;a&m usaemfu
h dk
ZGwftwif;vSJcsNyD; ... axmifxJrSm ... rD; rokH;&bl;uG rSwfxm;}} qkd &mbmwkwfawGeJY acgif;u
vGv
J Ydk ausmjyifeaYJ ygifa&mufwt
hJ xd wef;pD ku
d v
f u
dk w
f m owdvpfomG ;rwwf cHpm;vku
d &f w,f/
arSmufvx
JS m;awmh vufEpS zf ufucdk yfxm;wJh vufxyd u
f &ifbwfMum;rSm emwmuvnf;
rajymygeJaY wmh? jyefrajzvkYd qufcg qufcgku
d w
f hJ tcsufaygif;uvnf; renf;bl;/ jyefajzzkYd
aeaeomom emusifru
I cdk pH m;&vkYd owdu vGwv
f w
G o
f mG ;wmeJY bmrSe;f ukrd odawmhb;l / tmkx
H rJ mS
tarSmifusoGm;vku
d /f jyefov
d u
dk ef /YJ aemufusrS usaemf jyefov
d u
dk &f wm usaemfu
h dk xkwf u
dk w
f m
tif;pdefaxmifavmurSm emrnfBuD;axmifrSL; bkdMunf/ trSefu usaemfhukd OD;csKd;vkdufwmyg/
tJ't
D aMumif; usaemfuajymjyawmh apmapmu &,fMuwJo
h al wG Nidraf ewmyJ/ tefw&D UJ rsufEmS u
csufjcif; tkdusoGm;w,f .../
14

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

a':atmifqef;pkMunf\ ESvHk;om;yHk&dyfrsm;

armifarmif0rf;

]]om;twGuf ... tefwD pdwrf aumif;bl; ... t&G,ef rYJ vku


d f atmifudk ESyd pf ufccH &YJ wmyJaemf}}
qkd tefwu
D OD;0if;xdeb
f ufvn
S hf ajymawmh ...
OD;0if;xdeu
f ]]wkid ;f jynftwGuf ay;qyfw,fvyYdk J oabmxm;vku
d yf g ... aooGm;wJo
h al wG
xufpm&if touf&iS af ewmuk,
d u
f uHaumif;aeao;w,f? Ekid if aH &;qufvyk v
f Ydk &ao;w,fvYdk
rSwv
f u
dk af yghumG }} wJ/h
wu,fqdk OD;0if;xdev
f nf; axmifxrJ mS awmfawmfccH &hJ wJo
h yl g/
usaemfu ]]usaemfwu
Ydk tckcsderf mS trsKd;om;jyefvnfoifjh rwf a&;ukd BudK;pm;csiaf ewJo
h al wG
qkad wmh 'Dvcdk pH m;rIawGudk c0gcsEidk yf gw,f}}
]]'gukad jymwmaygh/ uav;awGu vlBuD;pum;ajymNyD; ... vlBuD;awGu uav;pum;awG
ajymaeawmh cufawmhvnf; cufom;}} vkYd tefwu
D ajymvku
d af wmh usaemfwt
Ydk m;vk;H jyHK;vku
d Mf uyg
w,f/ aemufawmh usaemfwkdYausmif;om;awGeJY tefwD 8.8.95 aeY[m &Spfav;vkH; vlxk
ta&;awmfyaHk eYjzpfwt
hJ wGuf trSww
f & txdr;f trSwt
f jzpf awGq
Y aHk y;zku
Yd adk wmif;qkad wmh csujf cif;yJ
cGijhf yKcJyh gw,f/ tjyefvrf;c&D;rSmawmh tefwu
D ynm&Siw
f OD;&JUtqku
d dk uk;d um;ajymoGm;wJh ... ...
wJav;awG&UJ Mum;rSm ysOaf xmiftrd ef aYJ e&wm &Supf &myg/ ysOaf xmiftrd af wG&UJ Mum;rSm wku
d ef YJ
ae&wm &Supf &myg ... ... wJ/h tJ'pD um;&yfu usaemfwt
Ydk wGuf pOf;pm;p&myg/
+++++
1995 ckEpS f Mo*kwv
f 8 &ufaeY (&Spaf v;vk;H vlxt
k a&;awmfyHk ESpyf wfvnfaeY) tefwpD &k UJ
aetdrrf mS usaemfwYdk (wuo) ausmif;om;awGeYJ tefwaD wGq
Y NHk yD; &Spaf v;vk;H txdr;f trSwf pum;0kid ;f
av; usif;yMuw,f/ ausmif;om;awGu pkpak ygif; 30 avmuf &Srd ,f/ 'DxrJ mS xl;xl;jcm;jcm;
uae'gEkid if o
H m; ausmif;om;or* acgif;aqmifwa,mufvnf; ygoAs/ oluawmh usaemfwYdk
ajymqkad ewJt
h csed rf mS ab;em;rSmxkid Nf yD; em;rvnfonfw
h idk af tmif pdw&f n
S pf mG xkid af y;w,f/ tJ'aD eYu
wuo&JU Armvk?d t*Fvyd v
f dk aMujimcsufudk zwfjyw,f/ t*Fvyd v
f adk Mujimcsufudk OD;0if;xdeu
f
zwfjyw,f/ t"du tcsufukd xkwfjyygqkd&ifawmh ]trsKd;om;jyefvnfoifjh rwfa&;rSonf awGq
Y aHk qG;aEG;a&;qDo}Ydk qkw
d hJ OD;wnfcsufygyJ/
tJ'aD eYupvkYd ... usaemfwYdk ausmif;om;rsm;taeeJY tefwpD k tygt0if trsKd;om;'Dru
dk a&pD
tzGJYcsKyf acgif;aqmifrsm;eJYvufwGJNyD; 'DOD;wnfcsufukd taumifxnfazmfaqmif&GufzkdY oH"dXmef
csrSwcf yhJ gw,f/ tJ'aD qG;aEG;csuftacGudk toHzrf;xm;NyD; wdwaf cGu;l jzefcY w
hJ m awmfawmf jyefo
Y mG ;yg
w,f/ xGuv
f mwJah cGuvnf; kww
f &ufMunf&h if umAmykaH wG bmawGeYJ awmfawmf om;om;em;em;yg/
tefwpD ek YJ usaemfwaYdk usmif;om;awG pku
dk x
f m;wJyh u
Hk dk umAmvkyx
f m;wm/ trSeu
f tJ'u
D mAmu
"mwfykHukd wdwfacGeJY tHukdufvkyfNyD; acgufxnfhxm;wmyg/ tefwDawmifrS tJ'gukdawGYoGm;NyD;
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

15

jrefrmh'Drdkua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pkMunf\ 66 ESpfjynfh arG;aeY trSwfw&

awmfawmf tHt
h m;oifo
h mG ;w,f/ 'DtacGu awmfawmfjyefo
Y mG ;wmukd tefwv
D nf; odw,f/ 'geJY
tefwu
D usaemfu
h adk jymw,f?
]]aemufxyfwcg xyfvyk rf ,f..}} wJ/h
]]om;ar;csifwahJ r;cGe;f awGudk tefwu
hD dk BudKay;xm;/ aoaocsmcsm xyfvyk &f atmif ...}}
wJ/h
'gayr,fh ratmifjrifcyhJ gbl;/ bmvkv
Yd q
J adk wmh tefwu
D vnf; Mum;xJrmS rtm;? usaemfvnf;
odyfrMumcifyJ tzrf;cH&NyD; 'kwd, tBudrf axmifxJ0ifoGm;&vkdYyg/
ajymr,fqkd tJ'DwdwfacGukd aeYnrtm; ulnDaqmif&Gufay;&SmwJh (k&Sm;jyef - ukdapmEk)/
olu vSnf;wef;rSm tqkdoifwef;zGifhxm;wm? emrnfBuD;ygw,f/ emrnfausmf yef;csD ynm&Sif
acsmtdord ;f u qufo,
G af y;&if;u od&wm/ olu
Y dk t&rf;aus;Zl;wifygw,f/ olu b,favmuf
pdwt
f m;xufoefovJq&dk if olY oifwef;ay;a&; tvkyu
f adk wmifypfNyD; usaemfwu
Ydk u
dk n
l cD w
hJ m
b,fawmhrS rarhygbl;/
aemufwa,mufu vuf&t
dS ajctaexd ArmjynfrmS emrnfBuD;aewJh pwD&,
D dk tqkad wmfwOD;
(emrnfuadk wmh vkjH cHKa&;t& rajymawmhygbl;/) olqdk olyY u
dk q
f eH o
YJ l pku
d x
f w
k f ul;jzefY - tJovkd
vkyfcJhwmyg/ ol jzefYcJhwm tacGaygif;ukd renf;ygbl;? ajym&&ifawmh tao;tzGJu tp
ulncD w
hJ jhJ ynfoal wG trsm;BuD;yg/ aemuf ta&;BuD;wJo
h w
l a,mufu emrnfBuD; [pfa[mh tqkad wmf
bmbleYJ emrnfBuD; armf',f? okyaf qmif oEmvIid w
f &Ydk UJ taz a'gufwmvIid jf rifyh g/ ajym&&ifawmh
oleu
YJ saemf aemufyidk ;f vnf;usawmh trIwaJG wGjzpfcNhJ yD; axmifuscJyh gw,f/
tefwu
D vGwv
f mcgpqkad wmh tvkyv
f yk af qmifzYdk vkt
d yfcsufawG trsm;BuD;&Sv
d mygw,f/
ta&;wBuD; vkt
d yfaewm uGejf yLwmyg? tJ'o
D wif;ukd NLD vli,fwa,mufqu
D Mum;Mum;jcif;
usaemf q&m OD;vIdifjrifhukd ajymjycJhygw,f/ q&muvnf; rqkdif;rwGbJ olvSLr,fqkd qkH;jzwfNyD;
&ufyidk ;f tenf;i,ftwGi;f rSmyJ uGejf yLwmawG0,f? vkt
d yfwu
hJ eG jf yLwm tok;H taqmifypn;f awGudk
ode;f awmfawmf tukecf NH yD; awmifBuD;vTwaf wmfu,
dk pf m;vS,f OD;ausmfcif (,ck - axmifx)J u
wqifh tefwpD u
k dk vSLcJyh gw,f/ ausmif;om;vli,fawGuv
dk nf; awmfawmfucl w
hJ myg/
aemuf umvodyrf MumcifrmS yJ tJovkv
d yk &f yfrsm;twGuf taxGaxGNidK;csufrsm;eJY etz[m
tjypf&mS axmifcsypfvu
dk yf gw,f/ trIxrJ mS tefwaD [majymcsuf AG'D ,
D adk cGawGudk jzefcY sv
d Ydk (w&m;r0if
AG'D ,
D adk cGawG jzefjY cif;yk'rf eJ)Y axmifcswmvnf; ygygw,f/ tefwpD u
k dk 0ef;&Hcw
hJ o
hJ al wGtwGuf
'Dvv
dk nf; ESyd u
f yG cf cH &hJ ygw,f/ oabmuawmh r0ef;&H&aJ tmifaygh/ ajymr,fqdk q&mOD;0if;wif
ajymovkd ]tpmvnf;raMu - urmvnf;raMu} ygyJ/
tJ'u
D mvrsm;u tefwt
hD rd af &SUrSmusif;ywJh tywfpOfa[majymyGJawGuvnf; tawmfhukd
atmifjrifaewJhumvyg/ usaemfwkdYqkd wywfwywf pae we*FaEGa&mufzkdYukdyJ arQmfae&wm/
tJ'aD eYqdk tefwhD tdraf &SU (trSwf 54? wuov
kd &f yd o
f mvrf;)u vrf;ray:rSm vlawG jynfMh uyfaeNyD?
16

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

a':atmifqef;pkMunf\ ESvHk;om;yHk&dyfrsm;

armifarmif0rf;

wcsKdUqkd aeYvnf 1 em&D 2 em&DavmufuxJu BudKa&mufaewm/ tefwDhukd jrifzl;csifvkdYqkdwJh


olrsm;u olxufig a&SUqk;H rSm ae&mOD;MuawmhwmyJ/ olwYdk OD;xm;wJah e&m ... a,mifvYdk uk,
d af &muf
roGm;eJ/Y &efaxmifvw
T w
f m/
]]atmifrav;awmf ... ig pkpu
k dk awGcY sifveG ;f vkYd vIid o
f m,muae 12 em&DavmufuxJu
bwfpu
f m;MuyfMuyf wk;d pD;vmNyD; 'DrmS apmifah e&wm ... 'Dtcsdeu
f srS igYae&m vmrvkygeJY ... z,f
... z,f}} qkd armif;xkwaf wmhwmyJ/ a[majymyGu
J 4 em&DavmufrS pwmyg/ olwu
Ydk tapmBuD;
BudKvmMuwm/
tawGt
Y MuHKav;wck owd&aeao;w,f? tzGm;tkw
d a,muf &Sw
d ,f/ olu tywfpOf tefwhD
a[majymyGu
J dk tjrJrvGww
f rf;vmw,f/ a&SUqk;H rSm tjrJae&m,lNyD; tefwaD jymorQawGudk rsufawmif
rcyf? em;&Gurf vIyf em;axmifwm/ tefwu
D a[majymyGpJ cgeD;NyDqdk t&ifq;Hk ]][kd tar a&mufyvm;}}
qkd rku
d u
f kzd ek ;f ukid Nf yD; par;w,f/ rsufv;Hk uvnf; [k&d mS 'D&mS vku
d &f mS aygh? tJ'gqkd tJ't
D zGm;tku
d
vufaxmifjyw,f/ (ausmif;om;rsm;vkyd J ... a&mufygNyDaygh) tJ't
D cguscgrS tefwu
D a[majymyGJ
pw,f/
waeY ... usaemfu tefwDha[majymyGJtNyD; tzGm;tkdukd vufzuf&nfqkdifac:oGm;NyD;
rke0Yf ,fauG;&if; tifwmAsL;vkyrf w
d ,f/ tzGm;uajymjywmu
]]ol wJh ... 'Da[majymyGJudk rvm&&if ... aeukrd aeEkid w
f m}}... wJ/h olo
Y rD;awGu ]tartzrf;cH&vdrrhf ,f} vkYd ajymwmawmif wm;r&bl;/ toufu 70 ausmNf yD/ 'geJY usaemfu ]]tzGm; - NyD;cJw
h t
hJ ywfu tefwaD jymoGm;wJx
h rJ mS tzGm;BudKufwmav;&S&d if ajymjyprf;yg}}
vkYd ar;awmh ]]igh tJ'gawG rar;eJ/Y igvnf; rodb;l / ig tdrjf yefa&mufNyDqdk tdref m;eD;csif;awGuvnf;
ar;wmyJ .../ pkpk bmawGajymovJ .. bmvJaygh[,f ... igbmrS rajymwwfbl;/ ... rSwfvnf;
rrSwrf b
d ;l }}
]]'gqkd a[majymyGrJ mS tzGm;u bmawG vmem;axmifwmvJ}}
]]ighzmomig - bmem;axmifaxmifaygh[Jh ...? 'g 'Drkdua&pDyJ}} rJh&GJUoGm;NyD; ]]eifwu
Ydk pkaH xmufawGvm;}}
]][m ... r[kwyf gbl; tzGm;& ... om;wku
Yd ausmif;om;awGyg}}
]]at; ... 'gqkv
d nf;NyD;a&m}}
tJ't
D zGm;tku
d dk usaemfph w
d x
f J BudwNf yD; awmfawmf MunfnKd oGm;rdw,f/
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

17

jrefrmh'Drdkua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pkMunf\ 66 ESpfjynfh arG;aeY trSwfw&

]]igu t&yfxu
J aumifpaD wGvnf; tjywfajymxm;wm (trSeu
f awmh &-0-w ukd ajymwm
yg/) zrf;csifzrf; - usKyfuawmh oGm;r,f .../ pkprk sufEmS av; wywfwcg rjrif&&if raeEkid af ygif}}
omrefjynfow
l a,muf&UJ &ifxu
J k;d om;pGmxGuv
f mwJh toHawGyg/ aemuf olu 90
jynfEh pS af &G;aumufyu
JG mvu ol&UJ Edik if aH &; vIy&f mS ;rItaMumif;/ (pdw0f ifpm;zkYd aumif;ygw,f/)
olo
Y rD;u taMumfa&mif;w,f/ olq
Y idk u
f vrf;ab;rSmwJav;xk;d NyD; a&mif;&wJq
h idk yf g/ rdom;pk
ajyvnfyHk J 0ifygw,f/ 90 jynfEh pS f a&G;aumufyu
JG sif;ycgeD;awmh olu rJq,
G pf nf;k;H a&;vkyw
f ,f/
taMumfa&mif;aewJh olo
Y rD;ukd ajymvku
d w
f ,f/
]]igYudk a&G;aumufyJG rNyD;rcsif; rkezYf ;dk yku
d q
f H ray;eJaY wmh/ tJ't
D pm; ighudk taMumfyaJ y;}}
qkNd yD;? tJ't
D csdeu
f olu b,fvrdk q
J ,
G o
f vJqadk wmh olo
Y rD;qkid f taMumfvm0,fow
l idk ;f ukd
]]pkpyk gwDudk rJay;&if taMumfwck tykad y;r,f ...}}
qkNd yD; tJovkd rJq,
G cf w
hJ m/ (b,fou
l rS cefx
Y m;jcif;r&Sw
d hJ NLD &JU pnf;k;H a&;rSL;aumif;
wa,muf jzpfcyhJ gw,f)
(usaemfu
h dk 'Dwckawmh cGiv
hf w
T Mf uyg - tJ't
D zGm;tkd emrnf vk;H 0udk azmfvrYdk &vkyYd g)
tJ't
D csdeu
f tefwjhD cHa&SUa[majymyGaJ wGrmS tjrJa&mufaewJo
h al wG rSwrf Md urSmyg/ 'DtzGm;vkd
jynfolawG jrefrmEkdifiHrSm trsm;BuD; &Sdygw,f/ olwkdYEkdifiHa&;ukd em;rvnfbl;? ordkif;wifzdkYukd
pdwfr0ifpm;bl;? ppftmPm&Sifukd rauseyfcsuf - a':atmifqef;pkMunfukd cspfcifpdwf? av;pm;
kad opdwaf wGeYJ 'Dru
dk a&pDEidk if aH wmf azmfaqmifa&;ukd wwyfwtm; yg0ifMuw,f/ olwYdk cH,cl suf&yfwnfcsufu jywfom;w,f? ESpzf uf rcGb;l ? tusKd;pD;yGm; rarQmfvifb
h ;l ? pum;BuD;BuD;us,fus,f
awGeYJ q&mBuD;rvkyb
f ;l / k;d om;pGm Ekid if aH &;ukd ,kMH unfMuw,f/ odycf sppf &maumif;wJh jynfoal wGyg/
aemufwcku urmrSm b,forl rS Mum;zl;wJh jzpf&yfwckuvnf;&Sad o;w,fAs/ uk,
d f cspfcif
av;pm;kad owJo
h u
l dk ]use;f rmygap} qkd qkawmif;rdvYdk axmifEpS &f n
S v
f rsm; tcsc&H wm Mum;zl;Muvm;
rodbl;? jrefrmjynfrSm wu,fjzpfcJhwJh tjzpftysufyg/ tefwDhtdrfa&SU a[majymyGJrSm tefwDhukd
]]a':atmifqef;pkMunf ... usef;rmygap}} qkNd yD; a&SUuwkid af y;wJo
h al wGudk axmif 7 ESppf D wef;pDNyD;
csypfvu
dk w
f ,f/ pDrcH sufeu
YJ dk cswm/ tJ't
D rIwaJG wGudk axmifxrJ mS usaemfwYdk emrnfay;xm;wm
]use;f rmygap-trIwrJG sm;} qkNd yD;/ usaemf rSwrf o
d avmuf 'vu ukad bmhv;Hk ac: ukjd r[ef? uko
d efZY if
(,ck tar&dum;? wuqyfjynfe,f)? OD;aomif;at; (zsmyk)H pkpak ygif; 30 avmuf&rdS vm; rodb;l /
usaemf tJ't
D aMumif;ukd wjcm;olawGuakd jymjyawmh r,kMH ubl;? Ekid if jH cm;om;awGudk ajymjy&ifawmifrS
olwu
Ydk ppftpk;d &ukrd ek ;f vkYd vkyMf uHajymw,fyJ xifMuwm/
]]a':atmifqef;pkMunfudk usef;rmygap ... vkYd wkid rf d aHk v;eJY axmifcsw,fqw
dk muawmh
rjzpfEkdifygbl;/ b,fvkdrS rjzpfEkdifygbl;? wjcm;udpqkd&ifawmh [kwfcsif[kwfrSmaygh ...}} ponf
ponfjzifh awmfawmfrsm;rsm;u r,kHcJhMubl;/ trSefuawmh wu,fukd jzpfysufcJhwJhudpqkdwm
18

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

a':atmifqef;pkMunf\ ESvHk;om;yHk&dyfrsm;

armifarmif0rf;

um,uH&iS rf sm;eJY Ekid if aH &; tokid ;f 0kid ;f wckv;Hk odMuygw,f/ ppftpk;d &[m tJoavmuf &ufpufcyhJ g
w,f/ usaemf Zmwfematmif ajymjyaewm r[kwyf gbl;/ olwcYdk rsm rdom;pkb0awG ysuf? tdraf xmif
awGueJG YJ b0ukcd g;oD;pGm &ifqidk cf &hJ &Smw,f/
zsmyku
H OD;aomif;at;qkw
d hJ yk*Kd vfq&dk if pdwaf 0'em&Sif olY om;av;ukd aq;ukzYdk &efuek f
pdwaf &m*gukaq;ku
H dk vmykw
Yd m? tcsde&f ocku
d f tefwpD ak [majymyGu
J dk vmem;axmif&if; ]]a':atmif
qef;pkMunf usef;rmygap}}vdYk atmf[pfqak wmif;ay;kaH v;eJY axmif 7 ESpf tcscHvu
dk &f w,f/
usefcw
hJ o
hJ o
Yl m; pdwaf 0'em&Sif bmawGqufjzpfomG ;ovJqw
dk m usaemfvnf; rodawmhb;l /
ukad bmhv;Hk ac: ukjd r[efqo
dk el u
YJ usaemfeYJ tif;pdef wGb
J ufaxmifwu
dk cf ef;xJrmS twlae
cJhzl;w,f/ ol pdwftm;xufoefrIuvnf; txufrSmusaemfazmfjycJhwJh tzGm;tkdvkdyJ? tefwDpk
a[majymyGNJ yD;vkYd ]]bmawGajymcJo
h vJ}} ar;/ vk;H vk;H rodawmhb;l ? olu tefwahD [majymyGt
J NyD;
]]a':atmifqef;pkMunf ... usef;rmygap}} qkd a&SUu wkid af y;&wmukd pGv
J ef;aewm/ (acwfpum;eJY
ajym&&if Nidaewm/) olu
Y zdk rf;awmh t&ufenf;enf;vnf; rl;aew,f/ olt
Y rd jf yefa&mufonftxd
axmufvrS ;f a&;u aemufa,mifcv
H u
dk v
f mNyD; nawmfawmfav; rk;d csKyfrS 0ifzrf;w,f/ zrf;NyD;awmh
axmufvrS ;f a&;u ar;w,f/
]]rif; ... usef;rmygapukd b,fvkdwkdifvJ ... vkyfprf;ygOD; ... okyfjyav;}} qkdawmh ... ...
olu a&SUuwkid jf yw,f/
]]a':atmifqef;pkMunf ...}} aemufu b,foq
Yl u
D rS toHygrvmbl;/ (axmufvrS af &;awGy/J
b,fvv
dk yk f aemufuvku
d q
f ak wmif;ay;vdrrhf vJ/) aemuf wcg? ESpcf g ... ]]a':atmifqef;pkMunf
...}} vdYk 2 cgqufatmfvnf; aemufu b,forl v
S u
kd rf qdak wmh - tJ'aD wmh olu pdwrf &Snaf wmhb;l
xifyg&JU/
]][m ... q&mwku
Yd vnf;? usaemfua&SUuae a':atmifqef;pkMunfqdk wkid v
f u
dk &f if ...
]]usef;rmygap}} qkw
d mav; vku
d af xmufay;OD;av .../ 'grS yDjyifrmS aygh}}
qkNd yD; cyfaxGaxGav; jyefajymvku
d w
f meJY axmufvrS ;f a&;awGu ]]at; ... axmufay;rSmaygh?
vkyyf gOD; aemuf wacgufqadk wmh olu - ol vkyjf ywm oabmusw,fxifNyD; aemuf wacguf
xyfatmftNyD;rSmawmh ... axmufvrS ;f a&; vufo;D awG? wHawmifawG ... 'l;awG 0ifvmawmhwmyJ/
ukad bmhv;Hk &JUtjzpfu tJ'v
D ydk gqdNk yD; axmifxaJ &mufawmh olu usaemfwu
Ydk dk &Si;f jycJw
h m/
xl;jcm;csufwckuvnf; tefwhDtdrfa&SU a[majymyGJrSm twkduftcH EkdifiHa&;tiftm;pk
awmfawmfrsm;rsm;ukd jyefqaHk wG&Y jcif;ygyJ/ axmifxJ awmxJeYJ uG,v
f eG o
f mG ;wJo
h al wG Edik if &H yfjcm;
a&mufaewJo
h al wGuvG&J if awmfawmfrsm;rsm;avmuf qkjH zpfMuygw,f/ usaemfwYdk wuo ausmif;om;
awG[m ukrd ;dk BudK; (,ck-xkid ;f Ekid if H rJaqmufNrdKUu tvkyo
f rm;a&;awGvyk af ewJh JACDB tzGJY&JU
wm0efc)H eJY ukx
d uf&mZm (,cif DVB rJaqmufowif;axmufa[mif;)wkYd acgif;aqmifwhJ ArmEkid if v
H ;Hk
qkid &f m ausmif;om;vli,frsm; tpnf;tk;H (Auvp) eJY csdwq
f uf vufwEJG idk cf w
hJ ,f/
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

19

jrefrmh'Drdkua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pkMunf\ 66 ESpfjynfh arG;aeY trSwfw&

vli,f ausmif;om;awG? wuf<uvIy&f mS ;olawGudk pnf;k;H vIaYH qmfNyD; Edik if aH &;vIy&f mS ;rIawG
wGe;f wGe;f wku
d w
f u
dk f vkycf w
hJ ,f/ tJ't
D csdeu
f Ekid if aH &;avmueJY pdr;f pdr;f taexm;uae wuo
ukd 0ifa&mufvyI &f mS ;cJw
h hJ ausmif;om;tcsKUd ,aeYxufwidk f jynfwiG ;f rSm trmcHvyI &f mS ;qJyg/ usaemfwYdk
t"duxm;vkyaf qmifcw
hJ muawmh trsKd;om;jyefvnfoifjh rwfa&;vrf;pOf .../ tefweD aYJ wGcY w
hJ t
hJ csdef
u tJ'o
D abmw&m;ukd usaemfu &Si;f &Si;f vif;vif; ar;cJw
h ,f/
]]trsKd;om;jyefvnfoifjh rwfa&;qkw
d m bmvJ? bmvkYd rjzpfrae vkt
d yfwmvJ}}
tJ'aD r;cGe;f &JUtajzukd tefwu
D 'Dvadk jymcJyh gw,f/
]]vGwv
f yfa&;r&cifa&m &NyD;a&mtcsdeu
f pvkYd wrsKd;om;vk;H &JUnDw
G af &; (wenf;tm;jzif)h
oifhjrwfa&;[m ,aeYxdwkdifatmif ajz&Sif;Ekdifjcif;r&Sdygbl; ... wJh? azaz (AdkvfcsKyfatmifqef;)
vufxufawmifrS tpGr;f ukeBf udK;pm;cJah omfvnf;yJ (Akv
d cf sKyf vkyMf uHcaH oqk;H oGm;awmh ykq
d ;dk oGm;awmh
wmaygh) aemufval wGrmS ykq
d ;dk vmwm tckxd ygyJ/ 'Dvo
kd ifjh rwfa&;r&Sb
d J wkid ;f jynfux
dk al xmifzYdk
qkw
d m cufcyJ gvdrrhf ,f/ (0efccH suf - tefwaD jymoGm;wm 'Doabmw&m;yg - pum;vk;H tm;jzifah wmh
wduscsifrw
S u
d sygvdrrhf ,f) 'Dupd u
dk cufcufccJ J BudK;pm; Mu&rSmyg/
]]b,foal wGeYJ b,fvo
dk ifjh rwf&rSmvJ}}
'g&JU tajzuawmh ... ,aeYwidk ;f jynfrmS vkt
d yfaewJh trsK;d om;jyefvnfoifjh rwfa&; qkw
d mtygt0if twku
d t
f cH tiftm;pkawG&,f/ vuf&dS etz ppfacgif;aqmifawG&,f/ wkid ;f &if;om;
vufeufuidk ef YJ Ekid if aH &;tiftm;pkawG&UJ nDw
G af &;? oifjh rwfa&;yg/

NLD

usaemfwt
Ydk zku
Yd awmh 'DavmufcufcNJ yD; ESpaf ygif;rsm;pGm ajz&Si;f cJw
h mawmif rajyvnfEidk cf w
hJ hJ
jyefvnfoifhjrwfa&;qkdwmukd BudK;pm;zkdYqkdwm tdyfrufwckukd rufae&ovkdygyJ/ 'gayr,fh
,kMH unfcsufwckawmh &Syd gw,f/ vufawGq
Y w
dk m pdwu
f ;l tdyrf ufawGu vmMuwmyg/ tefwpD v
k dk
vlxak cgif;aqmifwa,muf rm;rm;rwfrwf &yfwnfay;xm;wJt
h wGuf trsm;BuD;awmh tm;&Sad pcJyh g
w,f/ aemuf wcku 'Dupd u
adk qmif&u
G &f wm[m BudK;wef;ay: vrf;avQmuf&ovkd ygyJ/ tcsed rf a&G;
jyKwfusoGm;Ekid yf gw,f/
aocsmwmwckuawmh aemufq;Hk usaemf axmifxjJ yKwfus oGm;ygw,f/ wcsKdU k;d om;pGm
aqmif&u
G cf sufawGtay: BuD;rm;pGm txifrmS ;jcif;qkw
d hJ t&mawGeYJ &ifqidk jf cif;cHc&hJ ygw,f/ tJ'D
taMumif; qufvufwifjyay;ygOD;r,f/ 'gayr,fvYdk tefwpD &k UJ trSmpum;u usaemfwYdk ESv;Hk om;xJ
yJw
h ifoH xyfcg xyfcg ku
d cf wfapcJyY gw,f/
tJ'gu ...
]]EkdifiHa&;ukd ESvkH;om;eJYrvkyfygeJY/ OD;aESmufeJYvkyfyg ...}} wJh/
]]EkdifiHa&;ukd ESvH;k om;eJYrvkyfygeJY/ OD;aESmufeJYvkyfyg ...}} wJh/
+++++
20

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

a':atmifqef;pkMunf\ ESvHk;om;yHk&dyfrsm;

armifarmif0rf;

]]EkdifiHa&;ukd ESvkH;om;eJYrvkyfygeJY/ OD;aESmufeJYvkyfyg ...}} wJh/


usaemf pOf;pm;Munfhrdw,f? trdEkdifiH 'Drkdua&pDeJY vlYtcGifhta&;&&Sda&;? ppftmPm&Sif
pepfatmufu vGwaf jrmufrt
I wGuf wku
d yf 0JG ifwo
hJ rl sm;ukad vhvmMunfw
h t
hJ cg ESv;Hk om; cHpm;&wmawG
u ykrd sm;Muygw,f/ pepfuu
dk 'Dvjdk zpfatmif taMumif;zefvmwmqkad wmh bmyJjzpfjzpf jynfov
l x
l k
rSm cg;oD;wJ'h Pf&m'PfcsufawGu,
dk pf eD yYJ g/ cHpm;rIrygbJev
YJ nf; 'Dru
dk a&pD awmfveS af &; ay:ayguf
Ekid pf &m taMumif;r&Syd gbl;/
wcg tefwDpk&JU tJ'Dtcsdefumvu taexm;ukd okH;oyfMunfhr,fqkd&if ylylaEG;aEG;
tus,fcsKyfuvGwv
f mcgp? Ekid if aH &;vrf;aMumif;rSmqkv
d nf; trsKd;om;jyefvnfoifjh rwfa&;vrf;
ay:ukd OD;wnfaewJh tcsde?f rdr&d UJ emusifraI wG? cg;oD;rIawGudk c0gcsvkYd wkid ;f jynftwGuf vkt
d yfaewJh
tusKd;pD;yGm;rsufEmS wckxu
J ydk MJ unfNh yD; OD;aESmufeYJ awG;ac:qk;H jzwf vkyaf qmifcjhJ cif;yJ jzpfygw,f/
'gukd qkv
d w
dk myg/
usaemfw[
Ydk m omrefyx
k Zk Ofvo
l m;awGyg/ pdwq
f ;dk wwfygw,f/ aysmw
f wfygw,f/ cHpm;wwf
ygw,f? wkjHY yefwwfMuygw,f/ 'Dae&mrSm qk;H jzwfvyk u
f idk af e&wJh tefwpD w
k v
Ydk o
dk rl sm;twGuu
f awmh
OD;aESmufeJY awG;ac:vkyfukdifrI[m odyfta&;BuD;ygw,f/ ESvkH;om;cHpm;rIukd tom;oGm;ay;vkdY
r&Ekdifygbl;? (okdYaomf ypfy,fvkdYawmh r&aumif;bl;vkdY xifygw,f) cHpm;rIt& emusifaewJh
jynfoal wGtwGuu
f vnf; emusifrt
I wkid ;f wkjYH yefcw
hJ m trSew
f ckyg/ xkt
Yd wl cHpm;rIudk ab;rSmxm;?
vkt
d yfcsufudk a&SUwef;wifvyk af e&wJh tefwpD v
k adk cgif;aqmifrsm;&JU qk;H jzwfcsuf[mvnf; trSew
f ck
ygyJ/
usaemf axmifxrJ mS &Sad epOfumvu emrnfausmpf ma&;q&m rif;odcF ajymwmav;&Syd gw,f/
]]ig 'DtmPm&Siaf wGudk vSvyS y uvJph m;acscsiw
f ,fumG }} wJ/h
]]uvJph m;acsw,fqw
dk m odyt
f &om&Sw
d t
hJ vkyu
f G ...}} wJ/h
]]pdwu
f ;l eJaY wmif awmfawmfNrdew
f myJ}}
'Dvadk jymcJzh ;l ygw,f/ 'gu usaemfw&Ydk UJ ESv;Hk om; cHpm;csufawGyg? okaYd omf trsKd;om;
jyefvnfoifjh rwfa&;[m wkid ;f jynftwGuf ta&;BuD;qk;H vkt
d yfcsuf jzpfvmwJt
h cgrSmawmh ... .../
waeY tefwjhD cHa&SU a[majymyGrJ mS ar;cGe;f av;wck wufvmygw,f/ (tefwt
hD rd af &SUrSm
pmwku
d yf ;Hk av; xm;ay;ygw,f/ ar;cGe;f ar;vko
d rl sm;u pma&;NyD; tJ'x
D J xnfx
h m;? tJ'x
D u
J rS
oifah wmfwhJ ar;cGe;f awGudk tywfpOf pae? we*FaEGwidk ;f rSm tefwu
D jyefajzay;ygw,f)
]]ar;cGe;f av;wck usr vufc&H &Syd gw,f ... 'Dvdk ar;cGe;f rsKd; usr ajzcsifaewm MumygNyD
... ar;cGe;f u 'Dvydk g ... a':atmifqef;pk Munf wyfrawmftay:rSm b,fvo
dk abmxm;ygovJ ..
wJ}h }
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

21

jrefrmh'Drdkua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pkMunf\ 66 ESpfjynfh arG;aeY trSwfw&

]]ajzmif; ... ajzmif; ... ajzmif; ... ajzmif; ...}} (vufckyfoHrsm;)


]]usr&JU azaz[m wyfrawmf&UJ zcifyg...}} (vufcyk o
f rH sm;)
]]usru azazhorD; ... tJ'aD wmh wyfrawmfqw
dk m usr&JU arG;csif;armifErS awGyaJ v ...}}
(vufcyk o
f rH sm;)
tefwDpk&JUrsufESmoGifjyif[m jyHK;&Tifaeygw,f? ESpfvkdzG,f&m tjyHK;vkdY owfrSwfr,fqkd&if
rrSm;Ekid af vmufygbl;/
]]usr i,fpOfu ,leaD zmif;pdr;f pdr;f awG 0wfqifxm;wJh wyfrawmfom;awG&UJ Mum;rSm BuD;jyif;
vmcJ&h olwa,mufqadk wmh ... wyfrawmfom;awG[m usr tukad wG armifawG arG;csif;awGyaJ ygh
... usr rkef;vkdY &Ekdifrvm; ... pOf;pm;MunfhMuyg}}
vufcyk w
f ;D oHawG? Mobmay;oHawG qlno
H mG ;ygw,f/ 'g[m tefwpD &k UJ ESv;Hk om;Mum;u
,kpd rd x
hf u
G v
f mwJh tppfreS pf um;vk;H awGyg/
ykord Nf rdKU pnf;k;H a&;c&D;pOfrmS ppfom;awG&UJ aoewfarmif;usnfjzKwfvq
k q
J J ... 0kid ;f &HaewJh
Mum;u tjyHK;rysufxu
G v
f mEkid cf w
hJ yhJ *k Kd vf&ifxu
J ku
d cf wfvmwJh yk&H yd af wGyg/
waeY usaemfwYdk tefweD q
YJ aHk wGw
Y t
hJ cg ar;Munfrh yd gw,f/
]]tefwD ajymcJw
h phJ um;u wu,fyaJ ygh}} qkad wmh ... ]]wu,frv
Ydk Ydk tefwaD jymwmaygh ...}}
wJ/h ]]tefwahD b;rSm&Sad ewJh vlBuD;awGuydk J om;wkaYd vhvmvku
d Of ;D av? bb OD;atmifa&T? OD;Munf
armif? OD;wifOD;? OD;vGif ... tm;vkH;[m wyfrawmf acgif;aqmifawGcsnf;yJ/ bb OD;wifOD;qkd
wyfrawmfumuG,fa&; OD;pD;csKyfwm0efawmif ,lcJh&ao;wm/ aemufqkH; 'Dyk*dKvfukdyJMunfh/
(OD;0if;xdeu
f dk vSnNhf yD; nTejf yvku
d w
f ,f) wyfrawmfu t&m&Sad [mif;wOD;/ tefwD wyfrawmfom;awG
ukrd ek ;f wD;&if olweYdk YJ b,fvufwv
JG rd rhf vJ}}
odyrf eS w
f phJ um;yg ... / tefwu
hD dk 0ef;&HaeolawG? ygwDxu
J acgif;aqmifwcsKUd qkd ppfwidk ;f rSL;
a[mif;awGawmif ygygw,f/ usaemfwYdk ausmif;om;awGxu
J wa,mufu vuf&w
dS yfrawmftwGi;f
u atmufajcppfom;awG&UJ tcuftcJ? qif;&JMuyfwnf;rIawGudk ajymjywJh tcg tefw&D UJ &ifxJ
rGe;f MuyfomG ;yk&H ygw,f/ 'DwcgrSmawmh rsufEmS av;[m ndK;a&mfvYdk ... .../
]]vuf&pdS pfwyftwGi;f u wyfrawmfom;awG&UJ qif;&JMuyfwnf;rIawGudk aumif;aumif;
rajz&Sif;ay;wm[m ... raumif;bl;}}
tefwu
D OD;wifO;D bufudk vSnahf jymawmh ...
22

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

a':atmifqef;pkMunf\ ESvHk;om;yHk&dyfrsm;

armifarmif0rf;

OD;wifOD;u ...
]]wyf&UJ tBuD;tuJqw
dk m &JabmfawG&UJ rdbyJ ... tppt&m&m wm0ef&w
dS ,f ... rvkt
d yfbeJ YJ
wyfrawmfudk wk;d csJUaer,ft
h pm; .. vuf&t
dS aetxm;ukd t&nftaoG;jynfrh aD tmif vkyo
f ifw
h ,f?
acwfrDwyfrawmfjzpfzkdYqkdwm vlawG pkaekHeJYjzpfvmrSmr[kwfbl; ... tck[mu wyfu
acwfrw
D yfrawmfjzpfzaYkd eaeomom? pm;0wfaea&; zlvzHk aYdk wmif ... rvG,u
f w
l t
hJ ajcaeqkad wmh
pdwx
f rJ aumif;bl;}}
]]wyfrawmfom;qkw
d muvnf; ... jynfoal wGxu
J jynfoal wGyaJ v .../ Ekid if &H UJ ,k,
d iG ;f rIawGudk
jynfoel t
YJ wl olwv
Ydk nf; cg;pnf;cH&awmhrmS yJ}}
tefw[
D m wu,fawmh wyfrawmfom;awGtay: cspfcif? pmempdw&f o
dS w
l a,mufqw
dk m
aocsmygw,f/ ol[m wyfrawmfom;awGeyYJ wfoufvYdk pk;d &drcf w
hJ mtrSeyf g/
'Dvedk YJ &uftenf;i,ftMumrSmawmh tefw&D UJ &ifxu
J ku
d cf wfvmwJph um;vk;H awG[m etz
xdyw
f ef; tygt0if wyfrawmfom; awmfawmfrsm;rsm; em;xJudk pdr0hf ifomG ;apcJyh gw,f .../
odyrf Mumcif Akv
d cf sKyfBuD;cifeG &Yf UJ vlox
d if&mS ; xkwaf zmfajymqkrd eI YJ wkjYH yefou
H dk Mum;vm&
ygawmhw,f/
]]a':atmifqef;pkMunfudk ESrav;vkd oabmxm;ygw,f}} wJ/h
[kww
f ,f? r[kwb
f ;l qkw
d muawmh um,uH&iS u
f vGv
J Ydk b,foo
l Ed idk v
f rd rhf vJ/
trsKd;om;jyefvnfoifjh rwfa&;&JU jywif;wHcg;av;rsm; ][} vmava&mYovm;/ okaYd vm
okaYd vm pOfpm;p&mawGeaYJ ygh/
(usaemf axmifxrJ mS aecJ&Y wke;f u wyf&if;rSL;wa,mufvnf; jypfrw
I ckeYJ axmifusvmyg
w,f/ oleYJ usaemf cifrifomG ;wJt
h cg olu
Y waeY olMuHKawGcY &hJ wJh tawGt
Y MuHKawGxu
J wku
d w
f u
dk q
f idk f
qkid f wckudk ajymjyygw,f/ tefwu
D azmfjyygrdecYf eG ;f ukd wkid ;f od jynfod urmodajymMum;vku
d w
f t
hJ cg
wyfxrJ mS ... awmfawmf*,ufu
dk o
f mG ;aMumif;? ppfwyfacgif;aqmifyidk ;f awG[m wyf&if;toD;oD;ukd
a&muf&v
dS mNyD; a':atmifqef;pkMunf&UJ ajymMum;csurf ed cYf eG ;f ukd r,kMH unfMuzkYd pnf;k;H ajymqkcd w
hJ ,fvYdk
Mum;vku
d &f ygw,f/) rSef rrSef [kwf r[kwf qkw
d muawmh usaemfvnf; twwfrodygbl;/
waeYrSm a':atmifqef;pkMunf tygt0if OD;atmifa&T? OD;wifOD;? OD;Munfarmif? OD;vGif
pwJh acgif;aqmifyikd ;f awGeYJ usaemfwYdk ausmif;om;rsm;eJY awGq
Y cHk MhJ uygw,f/ usaemfwu
Ydk awGq
Y aHk y;zkYd
arwm &yfccH sufaMumifv
h nf; ygygw,f/ 'guawmh usaemfwaYdk usmif;om;awGtaeeJY trsKd;om;
jyefvnfoifjh rwfa&;vrf;aMumif;ukd pwif taumifxnfazmfaqmif&u
G &f ef tMuHPfawmif;cHjcif;yJ
jzpfygw,f/ b,fu pvkyfMurvJ/ wu,fawmh wzuf etzeJY oifhjrwfzkdYukd tomxm;vkdY ...
uk,
d cf sif;oifjh rwfa&;udk OD;pGm xnfo
h iG ;f pOf;pm;&ygawmhw,f/
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

23

jrefrmh'Drdkua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pkMunf\ 66 ESpfjynfh arG;aeY trSwfw&

trSew
f idk ;f xkwaf zmf0efc&H &if tJ't
D csdeu
f usaemfwt
Ydk wku
d cf H tiftm;pk tcsif;csif;Mum;rSm
awmifrS tqifrajy-racsmarGrY aI wG trsm;BuD;&Syd gw,f/ tefwpD t
k ay:rSmawmif rajyvnfraI wG?
rauseyfcsufawG &Sad eygw,f/ 'Dawmh 'gawGudk &Si;f xkwNf yD; yGiv
hf if;jrifomwJh oifjh rwfraI wGudk
pwifzYdk qk;H jzwfcsufcsrSwcf yhJ gw,f/
aemuf usaemfwYdk ausmif;om;rsm;taeeJu
Y vnf; wku
d w
f u
dk q
f idk q
f idk f oDwif;uRwfvjynfah eY
tcgor,eJu
Y vnf; eD;uyfaeawmh vlBuD;awGudk pkaygif;*g&0jyK&if; vkyaf qmifzu
Ydk dk tpDtpOf
csrSwcf yhJ gw,f/ ae&mukad wmh wuov
dk rf sm; "rmkrH mS vkyrf ,f ... vkYd ,m,Dtm;jzifh owfrw
S f
xm;cJw
h ,f/
'DvkdeJY yxrOD;qkH; usaemfwkdYausmif;om;rsm;[m 'Drkdua&pDeJY Nidrf;csrf;a&;tzGJY ('D^Nidrf;) eJY
t&ifq;Hk awGq
Y o
Hk abmwlncD suf&atmif BudK;pm;&ygawmhw,f/ waeY usaemfwYdk &Jabmfo;Hk usdy0f if
Adv
k rf LS ;atmiftrd u
f dk csDwufcMhJ uw,f/ Akv
d rf LS ;atmifev
YJ nf; tcefo
Y ifph mG yJ awGcY yhJ gw,f/
]]usaemfwu
Ydk ausmif;om;awGjzpfwt
hJ aMumif; ... usaemfw&Ydk UJ tpDtpOfawGudk csjycJyh gw,f/
Akv
d rf LS ;atmif&UJ rsufEmS [m csufjcif;qko
d vkd wif;rmoGm;ygw,f/
]]ig ... pkMunf&,f - NLD &,f awG&Y r,fqdk ... ig vk;H 0 rawGEY idk b
f ;l }}
usaemfwYdk aMumifomG ;Muw,f/ awmfawmfvnf; tMuyfu
dk o
f mG ;ygw,f/ bmvky&f rSe;f
rodawmhbl;/ usaemfwkdY trsKd;rsKd;ajzmif;zsMuw,f/
]]bb usaemfww
Ydk ifjycsufawGukd enf;enf;av;avmufawmh todrw
S jf yKay;yg ... 'DaeY
tcsed t
f cgrSm trsK;d om;jyefvnfoifjh rwfa&;qkw
d m t&rf;ukv
d t
dk yfaeygw,f? oifjh rwfzYkd vkyd gw,f...
bbwkv
Yd dk tpOfvm&Sw
d v
hJ Bl uD;awGeYJ tefweD rYJ S roifjh rwfMubl;qk&d if ... a&SUukd b,fvq
dk ufomG ;
MurvJ}}
]]tJ'gawG igrodb;l ? ig&Si;f &Si;f yJ ajymr,fumG ... ig vk;H 0 rawGcY sifb;l / olweYdk YJ wGNJ yD;vnf;
... igwkdYwzGJYvkH; bmrSrvkyfcsifbl;}}
usaemfwt
Ydk m;vk;H 0rf;enf;ovkd cHpm;oGm;ygw,f/ yxrOD;qk;H ajcvSr;f rSmwif OD;usK;d ovkrd sm;
jzpfaeNyDvm;? 'gayr,fv
h nf; bmyJjzpfjzpf pdw&f n
S &f r,f ... qkw
d hJ oabmw&m;uawmh &ifxrJ mS &Sad e
qJyg/
Akv
d rf LS ;atmifuawmh tqufrjywfqo
dk vkd acgif;ukd wGiw
f iG cf gqJygyJ/ usaemfwu
Ydk ajymvku
d f
... olu jiif;y,fvkdufeJY em&D0ufcefYavmufMumtNyD;rSmawmh ... usaemfuyJ qufNyD; ...
]]bb aemufq;Hk tcGiahf &;av;wckawmhay;yg ... bbwkYd bmawGrauseyfovJ? usaemfwu
Ydk dk
&ifx&J w
dS mawGajymyg ... usaemfwYdk nEd idI ;f vk&Yd r,fqdk tefweD YJ ned idI ;f csifygw,f}}
24

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

a':atmifqef;pkMunf\ ESvHk;om;yHk&dyfrsm;

armifarmif0rf;

]]tJ'v
D dk nEd idI ;f vkYd ... rif;wkt
Yd efwu
D a&m .. tqifajyr,fvYdk xifovm; ... a0;ao; ... ig
vk;H 0 rxif}}
]]bbajymovkad wmh [kwrf ,f rxifygbl; ... nEd idI ;f vku
d &f if tqifajyrSmyg}}
]]olY (a':atmifqef;pkMunf) oabmua&m tckvuf&dS tajctaerSm b,fv&dk v
dS }J }
Adv
k rf LS ;atmif taetxm;u apmapmuxuf enf;enf; aysmhajymif;vmwJh t&dyv
f uPm
w&yfudk usaemfwYdk pwifawGjY rifvm&ygw,f/ usaemfwYdk 0rf;omoGm;Muw,f/
]]tefwu
D tm;vk;H oifjh rwfa&;ukd tvk&d ydS gw,f .../ ,kyH g bb}}
]]igwkYd tm;vk;H vnf; Mum;ygw,f ... ... trsKd;om;jyefvnfoifjh rwfa&;qkw
d m 'kEYd idk if t
H wGuf
t&rf;ukd vkt
d yfygw,f .. 'gr&Sb
d eJ YJ wkid ;f jynfux
dk al xmifzq
Ydk w
dk m pdwu
f ;l ,Ofovkyd gyJ/ orifarG;&if;
... usm;pm;&if;jzpfaerSmyJ .../ qufrGJOD;rSmyJ}}
tJ'gaocsmw,f ... ...
]]tefwv
D nf; 'Doabmw&m;ukd ... vufcyH gw,f bb}}
AkdvfrSL;atmif cPNidrfoGm;w,f/ NyD;rS ... ...
]]ighw&Ydk UJ &ifxrJ mS pkMunf[m 'kaYd cgif;aqmif 'k&Yd aJ bmf Akv
d cf sKyf atmifqef;&JUorD; ... wenf;qkd
... igwkYd orD;uG}}
oufjyif;ukd tcgcgcs&if; ... wckcu
k dk wrf;w ai;armaeovkyd ?J wckcu
k dk av;av;eufeuf
pOf;pm;ae&if; ...
]]cufw,fumG ... ighapwemukv
d nf; ... em;rvnfb;l ... apmfum;w,f/ olwifurvm;uG
... olt
Y arqkd ykad wmif qk;d ao;w,f}} (a':cifMunfudk qkv
d &dk if;jzpfonf)
usaemfwt
Ydk m;vk;H pdw0f ifpm;oGm;Muw,f/ usaemfwYdk rodraD o;wJh orkid ;f qkid &f m udpa wGrsm;
jzpfaervm; ... .../
]]bb ... bmawGjzpfcJhvkdYvJ ... ajymjyvkdY&Ekdifrvm;}}
]]ajymr,f? 'Dvkd ... OD;apmu (AkdvfcsKyfatmifqef;tm; vkyfMuHowfjzwfcJholu) rif;wkdY
orkid ;f rSmodwt
hJ wkid ;f vufeufwu
dk u
f ae vufeufawG xkwo
f mG ;&mu tp ... ukad tmifqef;ukd
vkyMf uHr,f ... qkw
d o
hJ wif;ukd igwkYd twdtus&xm;w,fumG .../ 'DMum;xJrmS baqG (pma&;q&m
&efuek b
f aqG) uvnf; ukad tmifqef;tay:rSm odyu
f vdru
f saewJ?h remvkad ewJh OD;apmukd Munfrh &
jzpfNyD; (udak tmifqef;wdYk vkyMf uHrcH&cif vydik ;f avmufrmS ) aoewfeYJ oGm;ypfw,fumG .../ pOf;pm;Munfh
ayawmh .../ e*ku
d rS OD;apmu ukad tmifqef;ukd rvkad e&wJh txJ ykq
d ;dk oGm;NyDaygh/ taumufMuHNyDaygh/
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

25

jrefrmh'Drdkua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pkMunf\ 66 ESpfjynfh arG;aeY trSwfw&

'gawGudk igwku
Yd twdtus owif;&w,f/ 'geJY waeY rjzpfacsbl; ... qkNd yD; reufpmawmif
xrif;rpm;Ekid b
f ;l / ig ukad tmifqef;qD tajy;oGm;cJw
h ,f/ tJ'aD eYu ukad tmifqef;uvnf; tdrrf mS
tqifoifu
h /G b,frS roGm;bl;/ tdrrf mS tem;,laeyk&H ygw,f/ ig rSwrf ad o;w,f/ pGyu
f s,f
vufpuav;eJY/ iga&mufoGm;w,fqkd&ifyJ ... ... olu ...
]][m ... ukBd uD;atmif tarmwaumeJY bmawGjzpfvmvkv
Yd }J }wJ/h
ukad tmifqef;udk Munf&h wm at;at;aq;aq;yJ/
]]bmjzpf&rvJ ... cifAsm;ukd ... owfawmhr,f/ tJ'g ... *kpu
dk Of ;D ... usKyfvmowday;wm/
owif;awG twdtus &xm;NyD;NyD}}
udak tmifqef;u &,fw,f ... uG/ 'Dvu
l vnf; wrsKd;uGm/
]]'Davmufvnf; rpk;d &dryf geJY ukBd uD;atmif&m ... OD;av;apm (OD;apm) u ... usaemfu
h dk
owfavmufatmif rke;f r,frxifygbl; ..}}
]]rke;f wm rrke;f wmxuf cifAsm;ukd vkyMf uHzBYdk udK;pm;aewmawmh taotcsmyJ/ 'gqkv
d nf;
NyD;wmyJ ... usKyf wm0efausw,faemf ../
ighpw
d x
f J enf;enf;awmh uoduatmifjh zpfrw
d ,f ... trSeaf jymr,f? ig olaorSm aMumufwm
trSeyf u
J /G igao&rSmawmif igraMumufb;l ? olao&if Iyu
f ek rf mS awG wykBH uD;? oluvGv
J Ydk b,forl S
rvkyEf idk w
f mawG &Sw
d ,f/ tJ'g igodw,f/ (tJ't
D csed u
f Akv
d rf LS ;atmif[m Ekid if &H UJ tqifjh rifw
h m0efudk
,lxm;&olwa,mufyg/ vTwaf wmfOu| xifygw,f)
'Dtcsderf mS ig Aku
d u
f vnf; qmvdu
k w
f mrSumG .../ tJ'gukd ukad tmifqef;u &dyrf o
d mG ;ovm;
rodbl; .../
]]ukBd uD;atmif ... xrif;pm; rvm&ao;bl;xifw,f}}
]]b,fpm;&tkH;rvJ .... cifAsm; aorSmaMumufvkdY usKyf AkdufqmaewmawmifatmifhNyD;
cifAsm;qD tajy;vmcJw
h m}}
'geJY ukad tmifqef;u tdrx
f u
J dk [kMd unfh 'DMunfh vSr;f Munf&h if;u rcifMunfudk vSr;f ac:
w,f/
]]Munfa& ... Munf ...}}
rcifMunfu tdrcf ef;xJuaexGuv
f mNyD; ... ukad tmifqef; ab;em;a&mufvmawmh ...
26

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

a':atmifqef;pkMunf\ ESvHk;om;yHk&dyfrsm;

armifarmif0rf;

]]ukdBuD;atmif xrif;rpm;&ao;bl;/ jyifvkdufygOD;uG ...}} qkdawmh ... rcifMunfu


ukad tmifqef;ukd aoaocsmcsmMunfNh yD;rS bmajymw,fxifovJ/
]]usrwku
Yd wkid ;f csufxm;wmav ... rykad wmhb;l ...}} wJ/h
ig a'goxGuv
f u
dk w
f m rajymygeJaY wmh/ 'geJY iguvnf; ...
]]cifAsm;a,mufsm; aorSmaMumufvYdk usKyfu vmajymwm/ usKyfu tiwfr[kwb
f ;l ...}}qkNd yD;
ajymxGuv
f mcJw
h ,f/ ukad tmifqef;uawmh wm;w,f/ NyD;awmh w[m;[m; &,fw,fu/G
rif;wkYd pOf;pm;Munfu
h mG / igajymcJo
h vkyd /J igu apwemeJY olt
Y rd t
f xd vmajymukad wmifrS
igu tiwfMuaewmyJ/ xrif;ukd wkid ;f csux
f m;wm ... wJ?h roum xrif;wtk;d wnfawmha&m
b,favmuf MumrSmrkv
Yd /J
olo
Y rD;usawmhvnf; igwku
Yd dk olt
Y azeJY vkyaf zmfuidk b
f ufawGudk av;pm;kad o&rSe;f rod
.../ ajym&&if trsm;BuD;yguGm ...}}/
Akv
d rf LS ;atmif olajymcsifwmawGudk &ifziG ahf jymvku
d &f vkYd pdwcf pH m;rIawG ajyaysmufomG ;wJyh Hk
usaemfwaYdk wGv
Y u
dk &f wJt
h cg ... usaemfwYdk pdwo
f ufom&m&oGm;w,f/ ol&Y UJ &ifxJ tpdik t
f cJawG[m
xkwaf jymvku
d rf w
d hJ pum;vk;H awGet
YJ wl vGiyhf goGm;avovm; jzpfaecsderf mS ...
]]'gawG xm;vku
d yf gawmhumG ... rpk udk (tac:ta0:ajymif;oGm;wmukd usaemfwYdk owdxm;
rdvu
dk yf gw,f) rif;wkaYd jymvku
d yf g .../ orkid ;f eJY ,SOaf jymcsifw,f .../ ukad tmifqef;[m wkid ;f jynf
vGwv
f yfzeYdk YJ wk;d wufzu
Ydk vG&J if - olpY w
d x
f rJ mS bmrSudk wjcm;[mawG r&Sw
d m ... k;d om;w,f/
ow&d w
dS ,f? tarQmftjrifBuD;w,f/ olu
Y dk OD;apmu remvkjd zpfNyD; taumuftjrJMuHaewmukv
d nf;
ol odw,f/ 'gayr,fh ukad tmifqef;[m wkid ;f jynftusKd;pD;yGm;twGuf b,fawmhrS OD;apmukd
rvkdpum;? tjyKtrl rvkyfcJhbl;uG/ ac:wmawmif ... OD;av;apm vkdYac:wm? OD;apm&JU BudK;pm;
tm;xkwyf aHk wGudk tjrJcsD;usL;w,f? ukad tmifqef;u wkid ;f jynfrsufEmS ukMd unfNh yD; k;d om;pGm qufqcH hJ
w,f/ 'gayr,fh wzufu OD;apmuawmh olY tw wrsufEmS ukyd J Munfw
h ,f/ ol&Y mxl;? ae&m?
emrnfqw
dk hJ avmbukyd J Munfw
h ,f}}
]]ukdbaqG (&efukefbaqG)wkdY OD;apmukd aoewfeJYoGm;ypfawmh OD;apmu ... 'g ukad tmifqef; ckid ;f vkv
Yd yk w
f myJ ... vdYk wzufowf pGypf w
JG ,f/ wu,fawmh ukad tmifqef;[m 'Dvdk
taumufMuHwwfwo
hJ l r[kwb
f ;l qkw
d m ... wavmuvk;H odw,f/ OD;apmvnf; odw,f/ odudk
odw,f/ ig ajymEkid yf gw,f/ wrifvyk Mf uHowfjzwfcsifvYdk ,d;k pGyyf pfvu
dk w
f myguGm}}
]]orkid ;f oifcef;pmukd ,lyg/ rarhavQmhygeJY ...}} vkYd Akv
d rf LS ;atmif&UJ toHawGrmS qkeYd pfaMuuGJ
oHawG a&maESmxGufvmcJhw,f/ olY&JU rsufESmjyifay:rSm aqG;ajrUrIw0uf? ukPmw0ufu
xif&mS ;apcJw
h ,f/
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

27

jrefrmh'Drdkua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pkMunf\ 66 ESpfjynfh arG;aeY trSwfw&

]]aumif;NyDav ... ig rpkeJYawGYr,f ... igwifrubl;/ 'DNidrf;wzGJYvkH;eJY awGYr,f/ rif;wkdY


pDpOfvkduf .../ ajymjyvkdufayghuGm}}
usaemfwYdk 0rf;omoGm;Muw,f/ Akv
d rf LS ;atmifudk tm;vk;H u 0kid ;f uefawmhMuNyD; usaemfww
Ydk awG
tefwjD cHudk tajy;ukd a&mufvmcJMh uawmhw,f/ tefwu
D wjcm;olawGeYJ awGaY evkYd MumaewJt
h csdef
awGawmifrS pdwrf &SnEf idk af wmhb;l ? wjcm;olawGeaYJ wGNY yD;vkYd ... xGuv
f mvmjcif;yJ usaemfw&Ydk UJ
yGJOD;xGufatmifjrifrIukd tm;yg;w& ajymjyvdkufawmh tefwD&JU rsufESmay:rSmtjyHK;awGeJY ... ... .../
usaemfwaYdk wGq
Y w
Hk ek ;f u rSww
f rf;wifvmwJh wdwaf cGudk tefwv
hD ufxJ tyfEcHS w
hJ ,f/ tefwu
D
csufjcif;yJ ...
]]bbwku
Yd dk ajymvku
d yf g ... vlBuD;awGu tefwq
hD D rvmygeJ/Y roifah wmfygbl;/ tefwu
D
ti,fy?J tefwu
D vlBuD;awG&&dS mukd ta&mufvmyghr,fvYdk ...}}
'geJY usaemfwYdk Akv
d rf LS ;atmifwq
Ydk u
D dk taMumif;jyef&jyefygw,f/ 'Dvedk YJ aeYwaeYudk oabmwl
cJNh yD; ... tefwu
D Akv
d rf LS ;atmiftygt0if 'DNidr;f tzG0YJ ifvBl uD;rsm;ukd oGm;a&muf *g&0jyKcJyh gw,f/
aemufxyfwcg usaemf Akv
d rf LS ;atmifeYJ awGq
Y w
Hk t
hJ cgrSawmh ...
]]ig toufvnf;BuD;NyD ... igaoonft
h csdex
f d rpkudk 0ef;&H ay;oGm;r,f ... ulno
D mG ;r,f}}
Akv
d rf LS ;atmif[m aemufq;Hk aoonftxd uwdwnfpmG tefwpD u
k dk 0ef;&Hay;cJyh gw,f/
tefweD YJ jyefqaHk wGw
Y t
hJ cgrSmawmh tefwu
D usaemfweYdk YJ Akv
d rf LS ;atmifawGq
Y cHk w
hJ hJ toHzrf;wdwaf cGudk
em;axmifNyD;NyDrkdY ... ...
]]vlBuD;awG pdwq
f ;dk Muwm wcgw&HMuawmhvnf; cspfp&mawmh taumif;om; ... olwrYdk mS
pdwef YJ tcefrY oifv
h o
Ydk m}}
waeY usaemfwYdk tefwpD ek aYJ wGMY uwJt
h cg ajymrdwmu ...
]]tefwD ...? tar&dueforw vifuGef;u ajymzl;w,f/ (The best way to destroy an
enemy is to make him your friend.) &efolukd tNyD;acsrIef;ypfzkdY taumif;qkH;enf;vrf;uawmh
rdwfaqGzGJYjcif; yJ ...}} wJh/
aemufNyD; ... q&mBuD; '*kefwm&muvnf; ajymzl;w,f/
]]Ekid if aH &;vkyw
f ,fqw
dk m &efou
l dk rdwaf qGjzpfatmifvyk w
f m}} wJ/h
]]'gayr,fh ... Akv
d cf sKyfatmifqef;[m OD;apmukd enf;rsKd;pkeH YJ rdwaf qGjzpfatmifBudK;pm;ayr,fh
aemufq;Hk vkyMf uHowfjzwfjcif;uko
d m cHvu
dk &f w,f/ rdwaf qGjzpf roGm;&Smbl;/ 'guku
d sawmh b,fvdk
28

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

a':atmifqef;pkMunf\ ESvHk;om;yHk&dyfrsm;

armifarmif0rf;

em;vnf&rvJ}} qkad wmh ... tefw&D UJ awmufywJrh suf0ef;tpkrH mS t"dym ,fawGeYJ ... cyfqw
d q
f w
d af v;
em;axmifae&Smw,f/
ab;rSm&Sw
d w
hJ yfrLS ;a[mif;BuD;awG&UJ &ifxrJ mS ya[Vdypk m wyk'f rsm; jzpfomG ;ava&mhovm;/
tefwpD t
k rd &f UJ ab;rSm&Sad ewJh tif;,m;uefudk jzwfwu
dk v
f mwJh avajynif;av;awG&UJ toHudk
Mum;ae&ovkdyJ ... ... .../
+++++
usaemfweYdk YJ awGq
Y aHk qG;aEG;cJw
h o
hJ al wGuawmh awmfawmfrsm;ygw,f/ 'DtxJu t"duuswJh
taMumif;t&mrsm;eJY tawGt
Y MuHK rsm;ukyd J OD;pm;ay;wifjyvkyd gw,f/
aemufxyfwcg 0d"&l ocifcspfarmifvYdk vlord sm;cJw
h hJ Ekid if aH &;acgif;aqmifBuD;wa,mufeYJ
usaemfwYdk awGq
Y cHk yhJ gw,f/ usaemfwYdk ocifcspfarmifeYJ awGq
Y zHk u
Ykd dk cGiahf wmif;awmh tqifajypGmyJ
awGcY iG ahf y;cJyh gw,f/ usaemfwu
Ydk dk olyY gwDu A[kt
d vkyt
f rIaqmif vlBuD;wcsKdUeJyY g awGq
Y aHk y;cJw
h ,f/
olwb
Ydk 0 olwt
Ydk awGt
Y MuHKawGu usaemfwt
Ydk wGuf pdw0f ifpm;zG,&f mawG trsm;BuD; ygcJyh gw,f/
ol ajymwmawGxJrSm oabmuswmav;u AkdvfcsKyfeJYywfoufwJh-vlrodao;wJhpum;awGeJY
taMumif;t&mav;yg/ (odyaf wmh rxl;qef;ygbl;) 'gayr,fh av;pm;p&maumif;ygw,f/ cspfp&m
aumif;ygw,f/
waeY Akv
d cf sKyfeYJ ocifcspfarmifwYkd 'dAYk rmtpnf;k;H k;H cef;rSmqkMH uawmh (tJ'w
D ek ;f u Akv
d cf sKyu
f
ocifaygufpb0yJ &Syd gao;w,f) Akv
d cf sKyfu pmtkyw
f tkyu
f dk aoaocsmcsm av;av;eufeuf
zwfae&muae rsupf ?d taMumawG anmif;vkx
Yd ifyg&JU/ xvmNyD; cg;ukd [kb
d ufcsK;d ? 'DbufcsK;d vky&f if;
...
]]ukdcspfarmifa& .. cifAsm;ukd usKyfar;cGef;wckar;OD;r,fAsm}} qkdawmh ocifcspfarmifu ...
]]ar;avAsm .. &ygw,f ... b,f EkdifiHa&; t,ltqtaMumif; aqG;aEG;csifvkdYvJAs ...}}
qkdawmh ... AkdvfcsKyfu ]]avmavmq,f ... tJ'gawG rygao;bl;As? usKyfar;csifwm usKyf 'DykHpHeJY rdef;ra&m
&Ekid yf ghrvm;Asm ...}} qkNd yD; qkid ;f rqifh AkrH qifh ar;vku
d af wmh ocifcspfarmifawmif kww
f &uf
tHt
h m;oifo
h mG ;w,f/
NyD;rS olu tvkdufoifhyJ ... ...
]]cifAsm; vkdcsif&if ... &wmayghAsm ... 'gayr,fh cifAsm;u rdef;rykd;csdefa&m &vkdYvm; ... }}
]]ajymvnf; cH&rSmyJAs ... tJ'b
D ufudk rvSnt
hf m;bl; ... wcgw&Husvnf; rdom;pkb0av;eJY
at;at;csrf;csrf;av; aeMunfch sifw,f ... b,fvadk ervJ rodb;l }}
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

29

jrefrmh'Drdkua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pkMunf\ 66 ESpfjynfh arG;aeY trSwfw&

ocifcspfarmif[m usaemfwu
Ydk adk jymjyaepOfrmS twdwu
f dk jyefvrG ;f qGwaf eykyH g/ NyD;rS oluyJ
qufNyD; ...
]]bb uk,
d cf sif;pmygw,f/ vlyaJ v ... vlb
Y 0&JUt&omukd cHpm;csifwmaygh ... 'gayr,fh
olrY mS Ekid if w
H m0efawGu 0efxw
k 0f efy;dk jzpfaeawmh vli,fb0 vli,ftvkyaf wGawmif rvkyEf idk &f mS bl;/
tdraf xmifusoGm;awmhvnf; tdraf xmif&UJ rdom;pkt&om b,favmufMumMum cHpm;oGm;&vkv
Yd /J
olcY rsm i,fi,fav;eJY toufq;Hk I;H oGm;&&Smw,f}}
ocifcspfarmif[m ajymajymqkq
d edk YJ olxidk af ewJah e&m&JU aemufbufrmS zefaygif;acsmifeYJ
xnfx
h m;wJh uk,
d w
f ykid ;f jywf Akv
d cf sKyf kyx
f ik ,fyaHk v;ukMd unfNh yD; vGr;f vGr;f qGwq
f w
G f ajymjyaepOfrmS
... usaemf rsufpdupm;Munfhvkdufawmh ... wzufrSmvnf; vDeif ukd,fwykdif;jywf kyfxkukd
zefaygif;acsmifav;eJY xnfx
h m;wmukd awGY vku
d &f w,f/ 'gawG[m ocifcspfarmif&UJ ,kMH unfcsufeYJ
av;pm;rIudk azmfusL;jyoaewJh oauFwawG jzpfaerSm taotcsmygyJ/
]]a':atmifqef;pkMunf[m zatwlorD;yg .../ zathajc&mukd eif;Ekid yf gw,f/ bb olu
Y dk
,kw
H ,f .../ trsK;d om;jyefvnfoifjh rwfa&;qkw
d hJ trsK;d om;vkt
d yfcsuv
f rf;pOfudk 'DuaeY taumiftxnf
azmfay;EkdifrSm ... a':atmifqef;pkMunfuvGJvkdY ... usefwJholawGtzkdY odyfrvG,fvSygbl; .../
bbwkdYvnf; BudK;pm;cJhwmygyJav .../ 'gayr,fh rjzpfxGef;cJhygbl; ... ...}}
usaemfwt
Ydk xJu wa,mufu ar;cGe;f wck ar;vku
d yf gw,f/
]]bb ... ppftpkd;&&JUaemufuG,frSm OD;ae0if; BudK;ukdifaew,fqkdwJh ajymqkdoHrsm;tay:
bb b,fvjdk rifygovJ ...}}
ocifcspfarmifu acsmif;wcsuf[efv
Y u
dk &f if; ab;em;rSm&Sad ewJh Iaq;Al;av;ukd aumuf
Iw,f .../
]]'guawmh om;&,f ../ bb twwfawmh rajymEkid b
f ;l aygh/ 'gayr,fh Oyrmay;&&if ...
acsmif;av;wacsmif;&Sw
d ,f/ acsmif;&JU 'DbufrmS vnf; orifajc&mukd awGaY e&w,f/ acsmif;&JU
wzufrmS vnf; ajc&mukad wGaY e&&if ... tJ'g bmjzpfvrd rhf vJ/ uk,
d u
f ,
dk w
f idk f rjrifonfw
h idk af tmif
... orif[m prf;acsmif;ukd ckefajy;oGm;w,fqkdwm ajymEkdifygw,f .../ 'DvkdygyJ}}
]]bb ... tefwDeJYawGYqkHr,fqkd&if .. bb oabmxm;b,fvkd&SdygovJ .../ aemufNyD;
trsK;d om;jyefvnfoifjh rwfa&;vrf;pOftay:rSm ... bb b,favmuf yl;aygif;yg0ifun
l ED idk yf govJ}}
qkdawmh ...
]]bb a':atmifqef;pkMunfeYJ awGq
Y cHk sifygw,f/ trsKd;om; jyefvnfoifjh rwfa&;vrf;pOf
ukv
d nf; bb t<uif;rJ,
h MHk unfw,f .../ bb toufecYJ Em&Sad eoa&GU twwfEidk q
f ;Hk yl;aygif;
yg0ifun
l yD ghr,f}}
30

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

a':atmifqef;pkMunf\ ESvHk;om;yHk&dyfrsm;

armifarmif0rf;

usaemfwkdY&ifxJrSm yDwdawG ukd,fpDeJY .../


0d"l& ocifcspfarmifvkdYvlodrsm;wJh EkdifiHa&;acgif;aqmifBuD;qDu rarhEkdifwJh pum;
vufaqmifav;wck rSwo
f m;rdcw
hJ ,f/ tJ'D pum;av;[m usaemfb
h 0rSm b,fawmhrS rarhEidk cf yhJ gbl;/
tJ'guawmh ... ]]vlxu
k dk b,faomtcgrS tjypfrjrifygeJY ... wJ/h b,fvdk taMumif;rsKd;eJrY S
vnf; tjypfrjrifygeJY ... wJh/ vlxk qkdwm EkdifiHa&;vkyfwJh trsKd;r[kwfbl;/ olwkdYukd EkdifiHa&;
em;vnfatmifvkyfay;zdkYom vkdw,f ... wJh/ ukd,fhbufukd ajcav;wacsmif; &yfay;w,fqkd&ifukd
wm0efausygw,f}} ... wJ/h
b,favmufaumif;vku
d w
f hJ pum;vJAsm/ (vlx[
k m ud,
k ahf emufu rygvdYk ... aemufu
rvdu
k v
f q
Ydk Ndk yD; a'gojyif;xefaeolrsm; rSwo
f m;oifw
h hJ tqkt
d rdew
Yf ckyg/)
wcgwkef;u usaemf zwfMunfhzl;wJh (Our daily bread) qdw
k hJ c&pf,mef bmoma&;pmtkyf
xJu tar&duef orwa[mif; a*smh0g&Siw
f ef ajymoGm;wJph mom;av;ukv
d nf; jyefajymif; owd&rd
w,f .../
]]oif rSew
f mvkyaf eorQumvywfv;Hk ... oif&h UJ ab;rSm vltyk Bf uD; rjrif&vkYd pdwq
f if;&Jae
ovm;? oif rjrif&wJh jzLpifwJhpdwf0dOfawG oifhrsufpdwqkH;rSm &Sdaeygw,f ...}} wJh/
usaemfwaYkd usmif;om;awG tukev
f ;Hk ocifcspaf rmifudk 0kid ;f uefawmhMuNyD; jyefvmcJMh uw,f/
aemuf&ufawGrmS awmh tefwpD [
k m ocifcspfarmif&&dS mtdru
f dk oGm;a&mufNyD; *g&0jyK awGq
Y Hk
cJyh gw,f/ tJ'jD zpfpOfudk AD'G ,
D dk u
dk Nf yD; ocifcspfarmifwt
Ydk zGYJ jzefcY w
hJ m tJ'u
D mvu awmfawmf
jyefYESHYcJhygw,f/
'Dvedk YJ usaemfwYdk ausmif;om;vli,fawG[m tpOfvm&Sw
d hJ Ekid if aH &;acgif;aqmifBuD;rsm;ukd
*g&0jyKzdYk tpDtpOfawGudk pwif&if;eJY qufvuf taumifxnfazmfcyhJ gw,f/
wu,fawmh *g&0jyKjcif;&JUaemufrmS nDw
G jf cif;? oifjh rwfjcif;? yl;aygif;aqmif&u
G jf cif;jzifh
Ekid if t
H usKd;ukd o,fy;dk Ekid jf cif;qkw
d hJ &nf&,
G cf sufrsm;vnf; yg ygw,f/
usaemfwYdk twku
d t
f cH Ekid if aH &;avmuxJrmS ukd wa,mufew
YJ a,muf rsufEmS csif;qkid v
f Ydk
r&atmif rke;f wD;jcif;awGeYJ &ifqidk af ewJo
h al wG &Syd gw,f/ tJ'v
D jdk zpf&yfawGukd ajyvnfzq
Ykd w
dk m
'Denf;vrf;u avsmfueftoifjh rwfq;Hk yJ ... vkYd usaemfwYdk qk;H jzwfcMhJ uygw,f/
usaemfwt
Ydk zGx
YJ u
J ausmif;om;awG[m wuov
dk rf sm;"rmku
H dk *g&0jyKyGt
J crf;tem; usi;f yzdYk
BudK;pm;cJah yr,fh ratmifjrifcyhJ gbl;/ oufqidk &f m wuov
kd f tmPmykid af wGu cGirhf jyKcJb
h ;l / usaemfwYdk
awmfawmfav; tMuHtu
dk o
f mG ;Muw,f/ bmqufvyk &f rSe;f rodatmifjzpfaecJ&Y mu usaemfwx
Ydk u
J
wa,mufu tMuHjyKvmygw,f/
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

31

jrefrmh'Drdkua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pkMunf\ 66 ESpfjynfh arG;aeY trSwfw&

]]a':atmifqef;pkMunfjcHxJ vkycf iG &hf &if raumif;bl;vm; ... wJ?h BudK;pm;MunfMh u&atmif}}


wJ/h
usaemfwYdk &ifxrJ mS tvif;pav;wcsuf vif;vufomG ;w,f/ jzpfaumif;jzpfEidk yf gw,f/
tefwDhukd wifjyMunfhr,fqkdNyD; ... waeYrSmawmh tefwDhudk ajymjyMuw,f/
tefwu
D csufcsif;yJ oabmaygufomG ;ovm; rodb;l / 'gayr,fh csufcsif;awmh rwkjYH yef
cJb
h ;l /
]]olwv
Ydk Bl uD;awG aqG;aEG;vku
d Of ;D r,f}} qkv
d Ydk usaemfwu
Ydk dk aemufxyf 3 &ufavmuf tapmifch idk ;f
cJw
h ,f/ usaemfwu
Ydk tefwu
hD dk wifjycJw
h m ... ]]tefwu
D om jcHxrJ mS vkycf iG ahf y;yg/ usefwhJ ukeu
f s
p&dwf usaemfwYdk cHyghr,f ...}} vkq
Yd adk wmh tefwu
D usaemfwu
Ydk dk cyfaxhaxhav; jyHK;Munfw
h ,f/
(tJ't
D jyHK;[m t"dym ,f&rdS eS ;f aemufro
S v
d u
dk &f ygw,f)
aemuf 3 &ufavmuftMumrSmawmh tefwu
D usaemfwu
Ydk dk oljY cH0if;twGi;f rSm tcrf;tem;
vkyzf Ydk cGijhf yKcJw
h ,f/ usaemfwYdk awmfawmfaysmfomG ;Muw,f/ tefwu
D usaemfwu
Ydk Mdk unfNh yD; jyHK;&if;
vSr;f ar;vku
d w
f ,f/
]]taqmuftODaqmuf&if yku
d q
f u
H awmfawmfuek rf mS / om;wkYd b,fvpdk pD Ofxm;ovJ ...}}
wJ/h
usaemfwt
Ydk m;vk;H kwcf eJ Nidro
f mG ;NyD; ... wa,mufew
YJ a,muf Munfah erdw,f/
]]tefwD oabmaygufNyD;om;yg .../ om;wkaYd usmif;om;awG b,fuvm 0ifaiG&rdS mS vJ/
tck taqmuftODu aqmufr,fqdk yku
d q
f u
H awmfawmfuek u
f srSmqkad wmh tefww
D yYdk J tukeu
f s
cHygr,f}}
usaemfwYdk t&Suaf jy k;d wk;d &Gw jzpfuek Mf uw,f/ tckrS oabmaygufrv
d u
dk w
f mu [kw
d aeYu
tefwD usaemfwu
Ydk dk cwfaxhaxhav; jyHK;Munfw
h m 'ghaMumifu
h ;dk / usaemfwt
Ydk aMumif;ukd tefwu
D
a&SUBudK awG;xm;NyD;om;/
wu,fawmh usaemfwu
Ydk vkycf sifaZmaMumifo
h m tmrbaEcNH yD; ajymcJMh uwm/ vufawGrY mS
'Duek u
f saiG&mS zdq
Yk w
dk m awmfawmfrvG,w
f u
hJ pd y g/
'Dvedk YJ usaemfwYdk oifjh rwfa&;vrf;pOfupd u
dk qufvufaqG;aEG;cJMh uw,f/ usaemfwYdk vkyaf qmif
cJhwJhudprsm;ukdvnf; vlBuD;awGeJY wkdifyifaqG;aEG;? tjrifawGzvS,f&if;u ... usaemfwkdYxJu
ausmif;om;wa,mufu wkid ;f &if;om;pnf;vk;H nDw
G af &;ygwD= wpn (8 av;vH;k ta&;awmfykH
aMumifh zsuford ;f ay;vdu
k &f wJh jrefrmhq&dk ,
S v
f pfvrf;pOfygwD = rqv rS emrnf ajymif;vku
d af om
ygwD) ukzd w
d af c:&efupd u
dk aqG;aEG;Muawmh ... tm;vk;H u oabmwlcMhJ uygw,f/
32

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

a':atmifqef;pkMunf\ ESvHk;om;yHk&dyfrsm;

armifarmif0rf;

aemufwa,mufu ar;cGe;f wck xar;vmygw,f/


]]'gqkd OD;ae0if;udpu
adk &m b,fvpdk Of;pm;rvJ}} qkad wmh .. 'Dar;cGe;f ukd usaemfwYdk &ifwek rf w
d m
trSeyf g .../ usaemfwYdk tqk;H tjzwf ray;&Jygbl; .../ 'Dtcsderf mS yJ bb OD;wifO;D u x ajymvmyg
w,f/
]]OD;ae0if;ukd zdwfac:zdkYudpu rlt& urf;vSrf;&rSmyJ .../ vufcHwm ... vufrcHwmu
olt
Y ykid ;f aygh}} qkad wmh OD;atmifa&Tu OD;wifO;D &JUtajzukd xyfqifah xmufccH yhJ gw,f/
tefwu
D awmh vlBuD;awG&UJ tMuHjyKcsufrsm;ukd cyfrqdwaf v;yJ em;axmifae&Smw,f/ bb
OD;wifOD;uyJ qufvufNyD; ... ...
]]trsKd;om;jyefvnfoifhjrwfa&;qkdwm [kdvlawmh vm? 'Dvlawmh rvmeJY ... vkdY cGJjcm;vkdY
r&aumif;bl; .../ OD;ae0if;[mvnf; orkid ;f rSm wm0ef&o
dS w
l a,mufy/J olu
Y kd urf;vSr;f oifw
h ,f/
aemufNyD; etzacgif;aqmifykdif;awGvnf; urf;vSrf;&rSmyJ .../ vufcHjcif; vufrcHjcif;u
um,uH&Sifrsm;&JU tcef;u@yJ ...}}
usaemfu bb OD;wifO;D ajymtNyD;rSm ar;cGe;f wck ar;rdw,f/
]]usaemfwYdk ausmif;om;rsm;taeeJY trsKd;om;jyefvnfoifjh rwfa&;rlt& tm;vk;H ukd urf;vSr;f
ygr,f .../ 'gayr,fh jyemu wpn ygwD&,f ... OD;ae0if;&,f ... etz ppfacgif;aqmifawG&,fudk
zdwfac:urf;vSrf;&r,fqkdwmukd ... usefwJh tiftm;pkawGu 0kdif;0ef;jypfwifMu&if ... usaemfwkdY
b,fv&dk ifqidk af jz&Si;f &rvJ ...}} qkad wmh OD;Munfarmifu pum;vk;H 0rajymbJ em;axmifae&muae
0ifaxmufay;vmw,f .../
]]rlt& vkyw
f u
hJ pd y J .../ tm;vk;H em;vnfvmrSmyg}}
usaemfw&Ydk ifxrJ mS awmh vlBuD;awG&UJ tm;ay;oHawGaMumifh vdyjf ymvkjH cHKcJyh gw,f/
tJ't
D csdef NidrNf idraf v;em;axmifaewJh tefwu
D ...
]]vky&f yfwidk ;f ... vky&f yfwidk ;f rSm &nf&,
G cf sufeYJ apwemrSezf Ykd t"duyg .../ txifrmS ;cJ&h if
vnf; wjznf;jznf;csif; em;vnfoabmaygufvmrSmyg}}
tm;vkH; puefYykdif;rQ NidrfoufoGm;Muw,f/ tawG;ukd,fpDeJY/ xkdifae&mu anmif;vkdY
[efcsufajymif;xkid w
f hJ toHrw
S yg; ... (wzswfzswfu
dk af ewJh uifr&m cvkwt
f oHav;awGu
tcef;wGif;rSm vl;vmajy;aeMuwmu vGJvkdY ...) wdwfqdwfoGm;aewJh tcsdefrSmyJ ... tefwDu
at;at;aq;aq; 0ifajymygw,f/
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

33

jrefrmh'Drdkua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pkMunf\ 66 ESpfjynfh arG;aeY trSwfw&

]]azazhwkef;uvnf; 'DvkdygyJ .../ olaqmif&GufcJhwJh vkyfief;pOfwkdif;tay: tm;vkH;u


wNydKifeufxJ axmufccH w
hJ mrS r[kww
f m .../ oabmuswJo
h al wG&o
dS vkd ... uefu
Y u
G w
f o
hJ al wG
&Sad erSmyJ .../ 'g jzpfpOfyaJ v .../ azazqkd b,favmuf &ifqidk cf &hJ ovJqw
dk m bbwkYd (OD;wifO;D ?
OD;atmifa&T? OD;Munfarmif? OD;vGiw
f u
Ydk dk &nfneT ;f jcif; jzpfonf) qkd todq;Hk yg/ tefwD rSwrf ad eao;
w,f ... tdrfrSmazazu pmwef;awmif csdwfqGJxm;wm .../ kd;kd;av;yg .../
]uk,
d af umif;&if acgif; b,frrS a&GUbl;} ... wJ}h }
tJ'DaeYu tefwD&JUjcHa&SU a[majymyGJvkyfr,fhaeYjzpfwJhtjyif a[majymyGJpzkdYuvnf;
tcsed u
f eD;uyfvmNyDrYdk usaemfwaYdk qG;aEG;yGu
J dk tqk;H owfcw
hJ ,f/ usaemfwYdk tefwt
Dh rd x
f u
J xGuv
f mawmh
tdraf &SUrSm a[majymyGu
J pcgeD;aeNyD? vlawmfawmfrsm;rsm; wHcg;aygufa&SUrSmydwaf evkYd awmif;yefNyD;
ausmfcx
G u
G v
f mcJ&h w,f/ rsufEmS csif;qkid f vrf;wzufrmS &Sw
d hJ tdrBf uD;xJrmS awmh axmufvrS ;f a&;rsm;
uvnf; ae&m,lvYdk pawmhr,fh a[majymyGt
J wGuf AG'D ,
D dk u
dk zf yYkd g/ vlawGu wzGzJ ?JG ,mOfxed ;f &JawGu
vrf;ab; wzufwcsuu
f dk oHq;l BudK;awGeYJ umxm;wJh twGi;f ykid ;f rSm ,mOfwef;awGudk vufjyaew,f/
tefwD xGufvmw,fqkd&ifyJ ... ...
]]a':atmifqef;pkMunf ... usef;rmygap ...}}
xyfcg ... xyfcg qkdwJh oHNydKif atmf[pf qkawmif;ay;oHawGu rkd;xd nHwufoGm;w,f/
tefwDu vufav;a0SY&rf;? tjyHK;awGeJY EIwfquf ... .../
acgif;ay:rSmvnf; yef;awG a0qmvkdY ... .../
ab;wzufwcsufrmS awmh wcsdeu
f jrefrmhwyfrawmf&UJ umuG,af &;ppfO;D pD;csKyfjzpfcw
hJ hJ
Akv
d cf sKyfBuD; ol&wifO;D ? aemufwa,mufu ppfwidk ;f rSL;wm0efu,
dk cl w
hJ hJ Akv
d rf LS ;BuD;Munfarmif ../
olwEYdk pS af ,mufu jcHpnf;k;d wHcg;ay:u aigxGuaf ewJh oHwidk af v;awGudk b,fnm qkyu
f idk f
xm;&if; ... rsufvkH;awGuawmh ... vlxkBuD;qDukd jzefY0JvkdY ... .../
]]usrukd ar;vmwJah r;cGe;f av;u ... a':atmifqef;pkMunf Ekid if aH &;vkyv
f Ydk tE&m,fawGeYJ
&ifqidk v
f m&wJt
h cg ... aMumuf&UHG pdwf jzpfay:wwfygovm; ... wJh / odyaf umif;wJh ar;cGe;f av;yg
.../
tefw[
D m ol zwfvu
dk w
f phJ m&Guaf v;ukd ukid x
f m;wJv
h ufudk ab;ukcd svu
dk &f if; ... y&dowfudk
jyHK;Munfv
h u
dk w
f ,f/ nmbufvufu rku
d u
f kzd ek ;f ukd uspfuspfygatmif qkyu
f idk x
f m;&if; ...
]]usr[m ... omrefvlom;yg .../ aMumufp&meJYawGY&if ... aMumufwwfwmaygh ...}}
(vufcyk o
f rH sm;)
34

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

a':atmifqef;pkMunf\ ESvHk;om;yHk&dyfrsm;

armifarmif0rf;

]]... ukd,f,kHMunfwJhtvkyfawGukdvkyfwJhtcg wcgwav .. aMumufaMumufeJYvkyf&wJh


tcgvnf; &Syd gw,f/ aMumufaew,fqw
dk m wcgwav tusifv
h nf; jzpfwwfw,f/ 'gayr,fh
tjrJwef; aMumufae&if tusifyY goGm;wwfw,f ...}} (vufcyk o
f rH sm;)
]]owt
d ppfreS q
f w
dk m aMumufvQufeYJ rSew
f mukv
d yk &f w
J myJ}}
y&dowfBuD;[m Nidro
f ufpmG eJY tefwpD &k UJ pum;vk;H awGMum;rSm epfarsmoGm;w,f .../
wcgw&H ukuKd if;vrf;rukd jzwfarmif;vmwJu
h m;awG&UJ [Ge;f oHawGxu
G x
f u
G v
f mwmuawmh
... pdwt
f mku
H dk taESmuft,Suf jzpfomG ;apcJw
h m trSeyf g .../ okaYd omfvnf; olwv
Ydk nf; olwcYdk &D;ukd
olwYdk oGm;Muwmqkad wmh ... em;vnfay;vdu
k Mf ujyefygw,f/
]]'DacwfrSmqkdvkdY&Sd&if rSefwmvkyfolawG trsm;BuD; tcsKyf taESmifcH&w,f .../ trsm;BuD;
'kutay;cH&w,f .../ 'gayr,fhvnf; rSefwmrkdYvkdYqkdNyD; ... vkyf&JwJhowd arG;zdkYvkdw,f ...}}
(vufcyk o
f rH sm;)
vufcyk o
f aH wGawmifrqk;H cifrmS um;wpD;u jzwfarmif;vm NyD; [Ge;f oHudk rem;wrf;ay;w,f/
vrf;ay:rSm um;awGu odyn
f yfaewmvnf; r[kwb
f eJ YJ ... tefwpD ek YJ rsufEmS csif;qkid ef m;avmuf
a&mufawmh um;ukd jznf;jznf;av; armif;vmNyD; [Ge;f oHudk vk;H vk;H r&yfb;l /
tefwDpkvnf; pum;qufajymvkdY r&awmhbl;/ em;axmifaewJh vltkyfBuD;u yGpdyGpd
jzpfuek af wmhrS um;ukad rmif;ajy;w,f/ rMumcifrmS yJ tvm;wl [Ge;f oH&n
S q
f v
JG mwJh um;wpD;?
aemufxyfwpD; ... aemufxyf ... aemufxyf .../
tm;vk;H twGuf pdwt
f aESmuf,u
S f jzpfapcJw
h mawmh trSeyf g/ 'gayr,fh tefwpD k tygt0if
vlxBk uD;u pdw&f n
S &f n
S ef YJ onf;cH&mS ygw,f/ tJ'v
D t
dk jzpfysuaf wGu a[majymyGu
J mvtcsed af wGrmS
aeYpOfeq
YJ o
dk vkd MuHKawGcY &hJ wmyg/
wcg ppfaxmufvrS ;f a&;awG[m wm0eft& vlawGudk t&ufr;l atmifwu
dk Nf yD; vltyk Bf uD;Mum;
xJ vTwv
f u
dk w
f ,f/ t&ufr;l orm;awGu vltyk Bf uD;ukd pdwt
f aESmih,
f u
S jf zpfatmif vkyaf wmhwmyJ/
okaYd omfvnf; NLD u vkjH cHKa&;,lay;aewJh vli,fawGu b,fawmhrS olwu
Ydk dk kid ;f kid ;f pkid ;f pkid ;f
rjyKrlcb
hJ ;l / tJ'v
D v
dk al wGudk tomyJac:NyD; vltyk Bf uD;eJaY 0;&mukd oGm;ykv
Yd u
dk w
f ,f/
pOf;pm;Munfhrdw,f/ wu,fvkdY 'Dae&mrSm etz&JU ppfAkdvfcsKyfwOD; rdefYcGef;ajymcJhcsdef
jzpfr,fqkd&if ... 'DvkdvkyfvkdY &Ekdifrvm; .../ csufjcif;ukd axmifxJykdYypfvkdufrSm trSefyg/
trSefw&m;wck&Sdw,f .../
]pdwfeJYwefaom b0} ... wJh/
]pdwaf umif;&if ... b0aumif;r,f/
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

35

jrefrmh'Drdkua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pkMunf\ 66 ESpfjynfh arG;aeY trSwfw&

pdwfjrifh&if ... b0jrifhr,f/


pdwf,kwf&if ... b0,kwfr,f/
pdwfaumuf&if ... b0aumufr,f}
'Dv,
dk w
k rf mrIawG&o
dS vkd tifrwefrS jrifjh rwfjzLpifwhJ ESv;Hk om;ykid &f iS rf sm;udv
k nf; a[majymyGJ
tNyD;rSm awG&Y ygw,f/ tJ'guawmh a[majymyGNJ yD;vkYd usef&pfcw
hJ hJ trIu
d o
f ku
d af wGudk vku
d v
f H
&Si;f vif;ay;wJh NLD ygwD0ifrsm; tygt0if vlyk*dKvftcsKdUyg/
olwu
Ydk dk b,fou
l rScidk ;f wm r[kwb
f ;l / uk,
d t
hf odpw
d "f mwfeu
YJ ,
dk f ulnMD uwm? bmtusKd;
pD;yGm;rS rarQmfvifb
h ;l / uk,
d phf &dwef u
YJ ,
dk v
f mw,f? olww
Ydk wfEidk w
f t
hJ m;eJY ulnMD uw,f .../
b,favmufcspfp&m ... av;pm;p&maumif;wJh aqmif&u
G rf aI wGvnf;qkw
d m ... pOf;pm;
Munf&h atmifyg .../
+++++
]]wkdif;jynfwjynfukd tkyfcsKyfwJhacgif;aqmif[m jynfolvlxk&JUaxmufcHrIeJY tkyfcsKyfwmyJ
jzpf&r,f/ vufeuftm;uk;d eJY tkycf sKyfw,fqw
dk m rjzpfoifb
h ;l qkw
d mukd arG;uwnf;u usrukd
oifxm;vkYd odcw
hJ hJ oifcef;pmygyJ}}
tefwaD jymcJw
h hJ pum;av;yg/
waeY tefweD aYJ wGMY uvkYd ajymcJw
h phJ um;awGuv
dk nf; em;xJMum;a,mifaeqJygyJ/ ]]tefwD
pOf;pm;Munfrh w
d ,f ... tefww
D v
Ydk rl sK;d awGu tmPmeJo
Y yd f t,Ofyg;rcHEidk b
f ;l .../ Ekid if aH wmftmPmu
pvkdY ... ao;ao;i,fi,ftqifhxd tmPmeJYxdawGYrdNyDqkd ysufpD;oGm;Muwm rsm;w,f .../ Oyrm
vlwa,muf wkwfukdifxm;w,fqkd&ifawmif ... olu wkwf&SdwJhtmPmeJY ,pfrl;oGm;csifwm ...
vlawGawGY&if kdufypf? ESufypfvkdufcsifwm ... tJ'gawGukd jyKjyifEkdif&r,f/
tJ'v
D adk jymawmh usaemfu tjzpftysufawGudk oGm;owd&rdw,f/ usaemfwaYdk usmif;om;
awGu tefwt
Dh rd u
f dk t0iftxGuf t&rf;rsm;awmh tefwt
hD rd af &SUrSm wm;qD;ppfaq;wJh axmufvrS ;f a&;
awGu awmfq
Hk dk odyrf ppfaq;rar;jref;awmhygbl;/ 'guvnf; wm0eft&uk;d /
tefwu
D ,
dk w
f idk u
f aetdrt
f us,fcsKyfu vGwv
f mawmh olY vkjH cHKa&;twGuf cGijhf yKxm;wm
qkad wmh olwrYdk mS wm0ef&w
dS ,f/ tefwt
hD rd u
f dk 0ifvmolreS o
f rQ tppfaq;cH&w,f/ "mwfyHk u
dk ,
f w
l ,f/
(wenf;tm;jzifh axmufvrS ;f a&;u tefweD q
YJ ufpyforl eS o
f rQ rSww
f rf; taotcsm,lwmvnf;
ygrSmyg/ vkjH cHKa&;t&qkad wmhvnf; b,foal jymomrSmvJ)/
waeY tJovkyd J usaemfwx
Ydk u
J ausmif;om;wa,mufudk ppfaq;? "mwfyHk u
dk af wmh olu
a'golyek x
f ygava&m .../
36

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

a':atmifqef;pkMunf\ ESvHk;om;yHk&dyfrsm;

armifarmif0rf;

]]usKyfwu
Ydk tefwu
D cGijhf yKxm;vkYd vmMuwmAs? cspfvYdk av;pm;vkYd tvkyaf wG twlww
l JG
vkyzf Ykd vmMuwm/ owfzYkd vmwmr[kwb
f ;l }} qkad wmh vkjH cHKa&;wm0ef&o
dS u
l ...
]]cifAsm; ... a':atmifqef;pkMunfudk rvkyMf uHygbl;vkYd b,fvdk taxmuftxm;eJY ...
,kHMunf&rvJ/ wckckjzpfoGm;&if usKyfwkdYu b0eJY&if;&rSm .../ wm0eft& ppfaq;rIukd rcHEkdif&if
... r0ifygeJ}Y }
pum;vk;H vSvaS v;eJY [efw
Y m;vku
d jf cif;yg/ usaemfuyJ Mum;u 0ifNyD; ... tarmifausmif;om;
ukd arwm&yfc&H awmhw,f/ usaemfwx
Ydk u
J ausmif;om;uvnf; ... rvkt
d yfbeJ YJ rajymyavmufwhJ
yg0gukd xkwo
f ;Hk csifw,f/ (olu
Y dk ,k,
H MHk unfMunf 0ifciG ahf y;xm;wJh yg0gaygh)/ wzufuvnf;
apmapmuajymwJhpum;awGukd wzufom;vufcHcsifvmatmif rajymbJ? txuft&m&Sdu
atmufvufi,fom;ukd aigufwJhavoHeaYJ jymawmh ... rvkt
d yfwjhJ yemukd &Si;f &awmhwmygyJ/
tao;pm;udpa v;qkad wmh tmPmvkYd rjrifMubl;/
wu,fawmh tmPmqkdwm vkyyf idk cf iG yhf /J t*Fvyd v
f rdk mS awmh (Power)aygh/ tJ'gukd oGm;
owd&rdw,f/ tefwjDh cHa&SU t0ifwcH g;eJu
Y yfvQufem;rSm taqmuftODi,fav;wvk;H ukd vkjH cHKa&;
t&qkNd yD; axmufvrS ;f a&;u wm0efay;xm;wJo
h al wGaezdYk tefwu
D cGijhf yKxm;w,f/ tJ'aD b;bufem;
rSmawmh vufeufuidk f tapmift
h a&Smuf &JabmfwcsKdUaeMuw,f/
olwu
Ydk adk wmh jrifuiG ;f rSmraezkYd tefwu
D arwm&yfcx
H m;ovm; rodbl;/ vljrifuGif;a&SUrSm
odyfraeMubl;/ tJ'DxJrSmawmifrS oabmxm;aysmhajymif;olawGygovkd wif;rmolawGvnf;
ygMuw,f/ wcgw&H tefwDhqDvmMuwJholawGukd (vkHjcHKa&;bef;jyNyD;) awmfawmf rzG,fr&m
jyKrIqufqHwmawGeJY qkH&ygw,f/ tJ'Dvkdjyemu cPcPqkdovkd jzpfwm/
aemufawmh tefwu
D vkjH cHKa&;wm0efcH Akv
d rf LS ;ol& (oluvnf; axmufvrS ;f a&;u t&m&Sd
wOD;ygyJ) eJY nEd idI ;f vku
d rf S aemufyidk ;f awmfawmftqifajyoGm;awmhw,f/ tefwu
D c&D;pOfwck
oGm;awmhr,fqdk yxrOD;qk;H ... apmapmuajymwJh axmufvrS ;f a&;rSL; (od)Yk vkjH cHKa&; t&m&Sad ygh/
olu
Y dk ajym&w,f/ olu vrf;aMumif;pDpOf vkjH cHKa&;ay;aygh/ (usaemfjrifoavmufajym&&if tJ't
D csed u
f
tefwt
hD aexm;u yko
H @mef 2 rsKd;vkd jzpfaew,f) wrsKd;u b,foGm;oGm;- tus,fcsKyfykHpHeJY
oGm;vm&wmrsKd;jzpfNyD;? aemufyo
Hk @mefwrsKd;u vuf&t
dS mPm& Ekid if t
H BuD;tuJ ykpH rH sKd;? tefweD YJ
oGm;av&m ygoGm;wwfwJhvli,ftcsKdU ajymjywmuawmh tefwDc&D;pOfoGm;NyDqkd vrf;aMumif;
&Sif;xm;wmrsKd;? rD;yGdKifhawG eDxm;wmrsKd;awG vkyfw,f/
'gayr,fh tefw[
D m b,fawmhrS b,fou
Yl rdk S armufarmufrmrm txufp;D uae qufqw
H ,f
qkw
d mawmh usaemfwYdk rMuHKzl;bl;/ oljY cHxrJ mS vmaewJh ppfom;awG? &JawGuadk wmifrS av;av;pm;pm;
qufqHwwfw,f/ aemufwcku tefwDa[majymyGJrSm ajymwJhpum;awGukd awmfawmfrsm;rsm;
Xmeqkid &f m tBuD;tuJawGqdk &ifwek pf mG em;pGiahf eMu&wm/ (Oyrm) ae&mwck? Xmewck&UJ rrSerf uef
jzpfysufaewJh taMumif;t&mawGudk vlxu
k wifjyar;cGe;f ar;vkYd tefwu
D xifjrifcsufay;jyef
ajzrdNyDq?dk tJ'o
D ufqidk &f myk*Kd vfawG tedrq
hf ;Hk ppfaq;ar;jref;cH&r,f? wcsKdUqkd ta&;,lc&H wmawG
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

37

jrefrmh'Drdkua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pkMunf\ 66 ESpfjynfh arG;aeY trSwfw&

awmif&w
dS ,fqw
dk m jyefo&d ygw,f/
'gayr,fh tefwpD [
k m tJ'gawGtay:rSm auseyfaewm (vkycf iG o
hf mwke;f zdaxmif;vku
d rf ,f
qkw
d mrsKd;) b,fawmhrS r&Scd b
YJ ;l / tJ'o
D abmukMd unf&h ifawmifrS yg0g&JUoabmukd cHEidk &f nf&o
dS el YJ
r&So
d l &JUjcm;em;rIudk odEidk yf gw,f/ 'guawmh tefwpD &k UJ ESv;Hk om;yk&H yd f wpdww
f a'oukd avhvmEkid zf Ykd
wifjyay;wmyg/
'Dvedk YJ tefwpD &k UJ jcH0ef;twGi;f rSm tcrf;tem;vkyzf Ykd taqmuftODudk trsKd;om;'Dru
dk a&pD
tzGcYJ sKyf0ifrsm;? vli,frsm; pkaygif;aqmufvyk v
f u
dk w
f m taumifxnfay:oGm;ygw,f/ olwcYdk rsm
awmfawmf yifyef;&Smygw,f/ ajrBuD;awG &Si;f &wmukd awmfawmf cufcufccJ J vkycf &hJ ygw,f/
pdw"f mwfaMumifo
h m vmvkyt
f m;ay;Muwmyg/ awmfq
Hk dk odyrf vG,af vmufygbl;/ tJ't
D csed u
f mvu
tefwpD u
k dk 0ef;&Hay;cJw
h hJ vli,ftiftm;pkawGxrJ mS usaemfwYdk wuo tygt0if - ausmif;om;awGeYJ
NLD vli,ftzGt
YJ iftm;u twkid ;f wmwckxd tiftm;aumif;cJyh gw,f/
usaemfwkdY ausmif;om;rsm;taeeJYuawmh rlvupDpOfxm;wJhtwkdif; trsKd;om;jyefvnf
oifjh rwfa&;vrf;aMumif;ukd taxmuftyHjh zpfapEkid rf ,fh aqmif&u
G cf sufrsm;ukd qufvuf vkyu
f idk f
cJyh gw,f/ 'Dvedk YJ usaemfw[
Ydk m 0g&ifEY idk if aH &;orm;BuD;rsm; tygt0if wkid ;f &if;om;Ekid if aH &; ygwD
acgif;aqmifawG? woD;yk*v
Ekid if aH &;acgif;aqmifBuD;awGeYJ aqG;aEG;wkid yf if nEd idI ;f csufawGudk
tqufrjywf vkyaf qmifcyhJ gw,f/
wkdif;&if;om;ygwD acgif;aqmifxJuqkd&if &Srf;trsKd;om;rsm; 'Drkdua&pDtzGJYcsKyf
acgif;aqmifawGjzpfMuwJh OD;cGex
f eG ;f OD;? OD;pkid ;f Gev
Yf iG w
f Ydk tygt0if ajray:Ekid if aH &;ygwD acgif;aqmif
vlBuD;rsm;eJYawGYNyD; oabmwlnDcsufawG &,lEkdifcJhygw,f/ &Srf;trsKd;om;rsm; 'Drkdua&pDtzGJYcsKyf
(SNLD)qk&d if 1990 a&G;aumufyrJG mS uk,
d pf m;vS,af wmfawmfrsm;rsm; tEkid &f cJw
h hJ ygwDwckvnf;
jzpfygw,f/ usaemfwYdk OD;cGex
f eG ;f OD;&,f? OD;pkid ;f Gev
Yf iG &f ,fudk waeYrmS awmh awGq
Y cHk yhJ gw,f/
tJ'Dtcsdefu olwkdYuvnf; olwkdY&ifxJrSm&SdaewJh rauseyfcsufawG? rGef;MuyfrIawGukd
twkid ;f twmwckxd zGichf scw
hJ ,f/ OD;cGe;f xGe;f OD;qk&d if tJ't
D csed u
f trsK;d om;nDvmcH wufa&mufaeol
wOD;yg? olw&Ydk ifxrJ mS a':atmifqef;pkMunfuadk wmh vlxak cgif;aqmifwa,mufrYdk olwv
Ydk nf;
av;pm;rI&ydS gw,f/ 'gayr,fh NLD ygwDtay:rSmawmh 1990 jynfEh pS f a&G;aumufyu
JG mvu
MuHKcJ&h wJh txpftaighav;awGaMumifh pdwx
f rJ mS awmh zkww
k yk gyJ/ usaemfwu
Ydk dk ajymwJt
h cgwkid ;f rSm
vnf; ArmawGu ArmawGu qkw
d t
hJ ok;H ukd cPcPok;H awmh usaemfwx
Ydk u
J ausmif;om;wa,mufu
...
]]tefu,f .. wu,fawmh jrefrmEkdifiHrSm&SdwJh wkdif;&if;om; rsKd;EG,fpkawGukd ... zdESdyfwm?
tcGifhta&;awGukd uefYowfwm? wef;wlnDrQa&; r&Sdwm ... tJ'gawGukdvkyfwm usaemfwkdY Arm
jynfoal wG r[kwyf gbl; ... ppftmPm&Sif tpk;d &tqufqufu vkyw
f myg.../ usaemfwYdk tjrift&
ajym&&if ... ArmvlrsK;d trsm;pk[m ... b,fwidk ;f &if;om; vlrsKd;EG,pf u
k rdk S tJ'v
D v
dk yk w
f m &Srd ,frxifygbl;
... ... &SdcJh&ifvnf; tenf;pkyJ jzpfygvdrfhr,f ...}}
38

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

a':atmifqef;pkMunf\ ESvHk;om;yHk&dyfrsm;

armifarmif0rf;

'Dpum;&yftay:rSmawmh OD;cGex
f eG ;f OD;u bma0zefaumufcsurf S ray;cJb
h ;l ? OD;pkid ;f nGev
Yf iG u
f
kww
f &ufMum;uae pum;ukd 0ifaxmufvu
dk w
f ,f .../
]]r[mArm vlrsKd;BuD;0g'uawmh awmfawmf pufqyk pf &m aumif;w,fAs .../ tenf;pk
wkid ;f &if;om;vlrsKd;pkawGtay: usifo
h ;Hk wJh .. r[mArm vlrsKd;BuD;0g'ukad wmh usaemfwYdk qefu
Y sif
&vdrrhf ,f}}
usaemf aomufvufp aumfzcD u
G af v;ukd pm;yGaJ y: tomwifvu
dk &f if;u ...
]]r[mArmvlrsKd;BuD;0g'rS r[kwfygbl; .../ r[mu&if? r[m &Srf;? rGef? &ckdif? ucsif?
u,m;? csif; pwJh b,fr[m vlrsKd;BuD;0g'rqkd usaemfwu
Ydk awmh qefu
Y sifomG ;r,f ...}}
tdrf&JUjyifyu wkdufcwfaewJhavoHawGukd Mum;ae&w,f? eH&Hay:u wkdifuyfem&D&JU
puforH w
S yg; ... OD;cGex
f eG ;f OD;uawmh rsufv;Hk av;udak rS;NyD; wckcu
k adk jymzdYk pOf;pm;aeyk&H w,f/
usaemfwx
Ydk u
J ausmif;om;wa,muf&UJ 0ifa&mufajymqkrd u
I Nidro
f ufjcif;ukd NzdKcGi;f ypfvu
dk w
f ,f/
]]ighvrl sKd;omvQif jrifjh rwfw,f? ighvrl sKd;omvQif t&m&mukd vTr;f rk;d &r,f? csKyfuidk &f r,f..
qkdwJh r[mvlrsKd;BuD;0g'[m 21 &mpk 'DaeYurmBuD;rS acwfrrDawmhygbl; .../ wu,fawmh
jrefrmjynfrSm wkdif;&if;om;vlrsKd;awGqkdwm &meJYcsD&SdaewmyJ .../ tm;vkH; wef;wltcGifhta&;&SdzdkYukd
usaemfwv
Ydk nf; axmufcw
H ,f ...}}
qkdzmcHkay:rSm tm;&yg;& rSDxkdifae&if;u OD;cGefxGef;u kef;xvkdufNyD; ...
]]trsKd;om;nDvmcHrmS vnf; - wkid ;f &if;om;awG[m uk,
d yf idk v
f w
G v
f yfciG ehf YJ tJ'w
D ef;wl
tcGifhta&;twGuf usaemfwkdYwifoGif;cJhwmyJ .../ 'gayr,fh rvG,fygbl;Asm .../ vuf&Sd etz u
olY oabmxm;awGuydk J ZGwt
f wif; tm;xkwBf udK;pm;aewm .. awG&Y awmh .. trsK;d om; nDvmcHuv
dk nf;
tm;uk;d vkYd r&ygbl; ...}}
OD;cGex
f eG ;f OD;&JUpum;vk;H awGu ol&Y ifxrJ mS &Sad ewJh cHpm;csuf tuket
f pif r[kwaf o;bl;qkw
d m
usaemf em;vnfvu
dk w
f ,f/
]]tefu,f&m ... trsKd;om;nDvmcHqkdwm .. tppftrSefrS r[kwfwmyJ ../ twkta,mifyJ
../ 'gukd tm;vk;H odygw,f ../ wurmvk;H vnf; odygw,f ../ usaemfwv
Ydk cdk sifwm .. 'DaeYtcsderf mS
trsKd;om;jyefvnfoifjh rwfa&;ygyJ}}
]]rSew
f mayghAsm .. / odyv
f dk tyfwmaygh .../ cufwmu etzbufuusawmh olwaYdk jymxm;
w,fr[kwv
f m; ../ awGq
Y aHk qG;aEG;a&;eJY trsKd;om;jyefvnfoifjh rwfa&;ukd tvk&d w
dS ,fq&dk if ..
nDvmcHxJ 0ifvmcJyh g ... qkw
d mav ../ trsKd;om;nDvmcHrmS aqG;aEG;ygqkw
d mav}}
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

39

jrefrmh'Drdkua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pkMunf\ 66 ESpfjynfh arG;aeY trSwfw&

]]wu,fa&m ... trsK;d om;nDvmcHuae .. trsK;d om;jyefvnfoifjh rwfa&;eJY awGq


Y aHk qG;aEG;a&;
ukd vkyaf qmifEidk yf gw,fqw
dk mukd .. tefu,f ,k&H UJ vm;}}
OD;cGe;f xGe;f OD;u rsuaf rSmifwcsuf usKUH oGm;w,f/ NyD;rS azsmah wmhawmh tjyHK;wcsuef YJ acgif;ukd
av;wGpYJ mG &rf;vku
d &f if; ... tjyifuw
dk csufMunfv
h u
dk af wmh awmfawmfawmif arSmifaeNyD/
]]tefu,f ... tck tefwD aetdrt
f us,fcsKyfuvGwv
f mawmh trsKd;om;jyefvnfoifjh rwfa&;
twGuf tpGr;f ukev
f yk af qmifaewmukd awG&Y ygw,f .. tJ'g tefu,f oabmxm;ukd odyg&ap}}
qkdawmh OD;cGefxGef;OD;&JUrsufESmjyif[m tjyHK;awGeJY 0if;vufoGm;w,f .../
]]BudKqkd&rSmayghAsm ... usaemfwkdY axmufcHw,f ... ... vufwGJvkyfr,f}}
usaemfwaYdk usmif;om;rsm;eJY &Sr;f trsKd;om;rsm;'Dru
dk a&pDtzGUJ csKyf(SNLD)&JUwm0ef&o
dS l 2 OD;eJY
tem*wfEidk if aH &;twGuf aqG;aEG;wkid yf ifwu
hJ pd N yD;vkYd tvGwo
f abmajymqkw
d t
hJ cgrawmh tm;ygvSwhJ
OD;cGex
f eG ;f OD;eJY OD;pkid ;f Gev
Yf iG w
f &Ydk UJ wkid ;f &if;om;a&;&m cHpm;csuaf wGuvnf; usaemfw&Ydk UJ ESv;Hk om;xJudk
pl;pl;&S&SjzpfapcJhwm trSefyg/
aemufrMumcif &ufykdif;twGif;rSmyJ OD;cGefxGef;OD;wkdY
acgif;aqmifyidk ;f awGeYJ awGq
Y cHk ahJ Mumif;ukd od&ygw,f/

SNLD

eJY tefwDpk tygt0if NLD

][ift
h if;ukd ausmfjzwfjcif;} qkw
d x
hJ u
J pmom;av;wckuo
dk mG ; owd&rdygw,f/ ]nEd idI ;f
aqG;aEG;jcif;qko
d nfrmS aeYpOf&ifqidk Mf u&onfh udpj zpfonf} jyemt&yf&yf&rdS ,fq&dk ifawmifrS
nEd idI ;f aqG;aEG; tajz&Smr,fq&dk if ... qk;H I;H epfemrItm; ykrd oufomvmEkid b
f ;l vm;.. qkw
d t
hJ odu
&ifxrJ mS pGeJ pfvQuf .../
usaemfww
Ydk awG waeYrmS awmY OD;ae0if; (Akv
d cf sKyfBuD;a[mif; ae0if;- jrefrmhq&dk ,
S v
f pf
vrf;pOfygwD(rqv) Ou|a[mif; - ,ck uG,v
f eG )f qD oGm;a&mufurf;vSr;f cJw
h ,f/ vlcsif;awmh
rawGq
Y cHk yhJ gbl;/ 'gayr,fh taMumif;jyefMum;csufawmh &cJw
h ,f/
]]ausmif;om;awG ckvv
dk ma&muf urf;vSr;f wmukd BudKqkw
d t
hJ aMumif;? 0rf;omwJt
h aMumif;?
'gayr,fh ol&Y UJ usef;rma&;t& rvma&mufEidk w
f mukd em;vnfay;zd}Yk }pojzifh taMumif;jyefcyhJ gw,f/
tckvdk usaemfwYdk oGm;a&mufurf;vSr;f wmukd Ekid if aH &;tiftm;pkwcsKdUodomG ;wJt
h cg usaemfwu
Ydk dk
0kid ;f aqmfyavmfw;D MuawmhwmyJ/ usaemfwYdk 'Dtvkyu
f dk ck;d aMumifc;dk 0Suv
f yk cf w
hJ m r[kwaf vawmh
(aqmfyavmf 0kid ;f wD;vnf; cHzu
Ykd vGv
J Ydk bmwwfEidk rf mS vJ)/ tefwD usaemfwu
Ydk dk ajymMum;cJw
h hJ ...
]&nf&,
G cf sufeYJ apwemrSe&f if em;vnfvmMurSmyg} qkw
d phJ um;ukd em;xJMum;&if; ... &ifxrJ mS awmh
usdwNf rdKcJ&h ygw,f/
aemuf wpn ygwD (wkid ;f &if;om; pnf;vk;H nDw
G af &;ygwD) qDuo
dk mG ;awmh usaemfwu
Ydk dk
40

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

a':atmifqef;pkMunf\ ESvHk;om;yHk&dyfrsm;

armifarmif0rf;

yxrawmh cyfprd ;f pdr;f ? cyfweG w


Yf eG yYf J qufqcH w
hJ ,f/ usaemfw&Ydk UJ vky&f yfeYJ oabmxm;trSeu
f dk
em;vnfomG ;wJt
h cgrawmh oufqidk &f mwm0ef&o
dS u
l aEG;aEG;axG;axG; ajymqkd aqG;aEG;cJyh gw,f/
]]olwaYdk qG;aEG;NyD; taMumif;jyefMum;ay;ygr,f...}} qkw
d phJ um;ukd &&Scd yhJ gw,f/
wzufrmS trsKd;om;jyefvnfoifjh rwfa&;twGuf tefwpD k tygt0if ygwDacgif;aqmifawG
usaemfwaYdk usmif;om;vli,fawG[m tonf;toef BudK;pm;aeayr,fh wzufu ESyd u
f yG rf aI wGuawmh
avQmrh oGm;ygbl;/ txl;ojzifh tefwpD q
k u
D dk vma&mufawGq
Y w
Hk o
hJ al wGudk 'kur sK;d pkaH y;wm cH&ygw,f/
ygwD0ifeYJ Ekid if aH &;tokid ;f t0kid ;f u vlawGudk t"du ypfrw
S rf xm;bJ? omrefjynfox
l u
J jynfoal wGudk
enf;aygif;pkHeJY zdESdyfvmw,f/
Oyrm - omrefjynfow
l a,mufu tefwq
hD v
D mawGNY yD;wmeJY aemufyidk ;f *,ufawGu
ku
d af wmhwmyJ/ pD;yGm;ysuaf tmifvyk w
f mwk?Yd tokid ;f t0kid ;f tjyifbuf a&mufomG ;atmif vkyw
f mwkaYd ygh?
tJ'u
D pd a wG u awmfawmfpw
d yf suzf aYkd umif;ygw,f/ (tJ'x
D u
J emrnfausmf tqkd awmf ukw
d ifvidI w
f ?Ydk
pD;yGm;a&;vkyif ef;&Six
f u
J qkd OD;ode;f a&T (pma&; q&mr rarNidr;f zcif)wkYd tygt0if awmfawmfrsm;rsm;
cH&w,f)
usaemfukd,fwkdifawmif &efukefNrdKUBuD;rSm aep&mae&mawG trsm;BuD;&Sdyg&JUeJY aevkdY
r&avmufatmifudk jzpfc&hJ w,f/ usaemf aewJt
h rd w
f idk ;f ukd npOf {nfph m&if;ppfw,f/ bm&,fvnf;
r[kwb
f ;l ? NyD; jyefomG ;w,f/ tJ'grsKd; aeYpOfvyk af wmh usaemfaewJt
h rd af wGu aMumufvmMuw,f/
(usaemfn
h rD t&if;acgufacguf tygt0ifaygh)
aemuf ausmif;taqmifrmS oGm;aeawmh taqmifyidk &f iS af wGudk oufqidk &f m tmPmykid af wGu
zdtm;ay;vmjyefa&m/ aevkdYr&jyefbl;/ 'DvkdeJYyJ [kda&TUvkduf - 'Da&TUvkduf ae&maygif;rsm;pGm
ajymif;aecJ&h wmyg/ 'DMum;xJrmS uk,
d 'hf rD u
dk a&pDbufawmfom;rsm;&JU zdtm;ay;rI? qefu
Y sifw
I cf srI?
uvdru
f srIawGeYJ &ifqidk &f wJt
h cgrawmh Ekid if aH &;ukd tawmfudk pdwu
f ek cf rf;rwwf jzpfcyhJ gw,f/
waeY tefweD q
YJ w
Hk t
hJ cg usaemf&h ifxrJ mS rGe;f MuyfaewmawG pdwyf suf? pdwu
f ek cf ef;rwwf
jzpfaewmawGukd zGifh[ajymjyawmh ... tefwDu ]]EkdifiHa&;qkdwm 'DvkdyJom;&JU ../ ukd,fu b,favmufyJ rSefwm vkyfvkyf .../ trSefw&m;
qkdwm ray:aygufao;oa&GU ... cg;pnf; cH&wmyJ .../ tJ'gukd pdwfysuf? pdwfukefvkdY r&bl; .../
uk,
d &hf nfreS ;f csuf yef;wkid u
f &Sad o;w,f r[kwv
f m;}}
]]azazhwek ;f uqkd ... om;wkpYd Of;pm;Munfv
h u
dk yf g/ atmifqef;-tufwvDpmcsKyfeYJ vGwv
f yfa&;
t&,lzdkY vufwurf;tvkd ... t*Fvefuac:vkdY azazwkdYoGm;Muw,f .../ [kda&mufrS .. ygoGm;wJh
olawGxJu vufrSwfrxkd;MuvkdY ... (AkdvfcsKyftm; vkyfMuHowfjzwfol OD;apmeJY usefwa,mufu
ocifbpdefukd &nfTef;jcif;jzpfonf) t&rf;udk Asmrsm;cJh&wm ... b,favmuf pdwfaomu
a&mufvkdufrvJ .../ cHpm;Munfhvkdufyg .../ ESpfaygif;rsm;pGm BudK;yrf;tm;xkwfvmwJh vGwfvyfa&;
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

41

jrefrmh'Drdkua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pkMunf\ 66 ESpfjynfh arG;aeY trSwfw&

ukd .. vufwurf;tvku
d srS .. 'Dvjdk zpfw,fqadk wmh ../ 'gayr,fv
h nf; tqk;H rawmh .. atmifjrifomG ;
ygw,f}}
tefw&D UJ pum;oHawGxrJ mS ... oHa0*oHawG a&maESmygaew,fqw
dk mukd usaemfwYdk owdxm;
rdvu
dk Mf uw,f/ usaemfwYdk uk,
d cf sif;pmEkid yf gw,f/
]]tefwD rSwrf ad o;w,f/ azaz t*Fvefujyefvmawmh ... tdrrf mS pmwef;wck xyfuyfxm;
w,f .. ]avScu
G cf snf;usef tvHrvS}J wJh .../ 'Dvydk gyJ ../ tefwD tygt0if tefww
D yYdk gwDqv
dk nf;
om;wkYd odwt
hJ wkid ;f bufaygif;pku
H wku
d v
f u
dk Mf uwm ... rm;rm;rwfrwf &yfcH &wmyJ ../ tJ'h gukd
pdwyf suftm;avQmh aemufqw
k o
f mG ;vku
d rf ,fq&dk if ... bmjzpfrvJ ... pOfpm;MunfMh uaygh ...}}
tefwD&JUtm;ay;pum;awGu usaemfhtzkdY tm;wufapcJhwm trSefyg/ ukefcrf;oGm;wJh
pdw"f mwfawG topfjyefarG;zGm;vmapcJw
h ,f/ cGet
f m;opfawG jzpfvmw,f/ tu,fvYdk tJ'w
D ek ;f u
tefwDom ckvkd tm;ay;pum; rajymcJhbl;qkd&if ... usaemf &efukefuae ZmwdNrdKUrSmyJ jyefNyD;
at;at;aq;aq;oGm;aezdkY qkH;jzwfcsufcsvkeD;yg; jzpfaeygNyD/ (cHEkdif&nfenf;w,fajymvnf;
cH&rSmygyJ)? 'grsKd;jzpfpOfrsm;ukd OD;aqmifvyk w
f hJ ausmif;om;awmfawmfrsm;rsm; cHc&hJ zl;ygw,f/
wqufwnf;wifjyvkdwmu ,aeY 'Drkdua&pDvGwfajrmufa&;wkdufyGJtwGuf BudK;pm;
aqmif&u
G af ewJh ausmif;om;vli,frsm;ukd usaemfwt
Ydk awGt
Y MuHKawGxu
J ta&;BuD;wJh tcsKdUukd
aumufEIwfwifjyyg&ap/
vky&f yfwcktwGuf taumifxnfazmf aqmif&u
G w
f ahJ e&mrSm tJ'v
D yk &f yf[m atmifjrifrI
a&mifjcnfawGjrifvm&NyDqdk BuD;pGmaom taESmuft,Su?f t[eft
Y wm;awG? wku
d cf u
dk rf aI wG 0ifvmrSm
rvGb
J ;l ... qkw
d m rSwx
f m;apvkyd gw,f/ odyq
f ef;jym;wJjh zpf&yfawG r[kwaf yr,fh ,aeYtxdawmh
tok;H wGiaf eqJyg? bmjzpfvv
Ydk nf;qkad wmh ppftmPm&Sirf sm;&JUvufuidk w
f w
k f axmufvrS ;f a&;Xme
toD;oD;&JU pdw"f mwfa&;&mppfqifru
I dk tvl;tvJ cH&ygvdrrhf ,f/ jynfy Ekid if aH &;vIy&f mS ;rIa&m?
jynfwiG ;f rSmyg tawmfudk ta&;yg c&D;a&mufvyS gw,f/
axmufvrS ;f a&;tiftm;pkawGqw
dk m Ekid if aH wmfb@mukd a&vkd ok;H vkyaf ewJh tzGt
YJ pnf;awG
qkdawmh pdwf"mwfeJYvkyfaewJY usaemfwkdY 'Drkdu&ufwpftiftm;pkawG tvl;vl; tvdrfhvdrfh?
tNydKNydKtuGJuGJjzpfatmif vkyfEkdifcJhwm trSefyg/
usaemfh tawGt
Y MuHKt&ajym&&if ... yxr OD;aqmifvyk w
f o
hJ al wGudk orkid ;f tGeu
Yf sKd;atmif
t&ifcsK;d ygw,f/ 'grSvnf; usew
f o
hJ al wGu OD;aqmifaewJo
h al wGudk t,kMH unfuif;rJo
h mG ;apwmuk;d /
'gukdvnf; olwkdYarG;xm;wJh owif;ay;awGuwqifh wGifwGifus,fus,fjzpfatmif pDrHcsufcs
vkyMf uwmyg/
'DvkdvlrsKd;awGu tefwDpkvkdvlrsKd;ukd olwkdYavmuf rcspfbl;vkdY xif&avmufatmif
[efaqmifrIawGeJY pdrfh0ifvmMuw,f/ vufoD;vufarmif;ukd olrsm;awGxuf ykdwef;w,f/
42

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

a':atmifqef;pkMunf\ ESvHk;om;yHk&dyfrsm;

armifarmif0rf;

a<u;aMumfou
H dk olrsm;awGxuf yku
d s,af vmifapw,f/ 'Dvdk t,ko
H iG ;f NyD;NyDqu
dk mrS olw&Ydk UJ pDrcH suaf wG
ukd wqifch sif; taumifxnfazmfawmhwmygyJ/
rdrd 'Drkdu&ufwpftiftm;pkawGjzpfvifhupm; ukd,feJYtqifrajywJh tiftm;pkawGqDukd
olwx
Ydk u
J owif;ay;rsm;u csOf;uyfr,f/ rdrt
d iftm;pkxrJ mS vnf; owif;ay;rsm;ukd xnfo
h iG ;f
xm;r,f/ owif;vkdcsifwmxuf NzdKcGJzkdYAsL[mukd ykdtom;ay;ygw,f/ OD;aqmif? acgif;aqmif
vkyaf ewJo
h al wG&UJ orkid ;f tGeaYf wGudk wppDacaG wmhwmyJ/ tJovkjd zpfNyDqdk rdred t
YJ qifrajy jzpfaewJh
'Dru
dk &uftiftm;pk rsm;bufuv
dk nf; pdr0hf ifaoG;xk;d vku
d af wmh ... axmufvrS ;f a&;&JU enf; pepfawG[m
wckNyD;wck atmifjrifawmhwmyJ/
odyu
f adk tmifjrifcyhJ gw,f ../ tckvnf; atmifjrifqyJ gyJ .../ aemifvnf; qufatmifjrifaeOD;
rSmyg? (tJ ... 'gayr,fh `cGif;csufwckawmh &Sdygw,f/ ukdrif;udkEkdifwkdY? ukdukdBuD;wkdY axmifxJu
vGwfvmNyD; 88 rsKd;qufausmif;om;rsm;qkdNyD; vIyf&Sm;rIawGvkyfMuawmh olwkdY[m tJ'DtcsdefrSm
rsm;pGmaom tawGt
Y MuHKawG? oifcef;pmawG&aeolawG jzpfaeMuawmh ... tJovkv
d yk zf Ydk awmfawmf
tcufawGyY gvdrrhf ,f/
wcsdeu
f wzufew
YJ zuf (Auo eJY ruo) tjyif;txef wku
d cf u
dk v
f mwJo
h al wG[m ckcsderf mS
aoG;pnf;nDw
G pf mG eJY vufwJG vkyaf qmifEidk Nf cif;tay: ... Mum;0if oyfvQKdNzdKcGv
J rYdk &wJh tqk;H rSmawmh
axmifxq
J x
JG nfh ypfvu
dk w
f mygyJ/
aoG;uGaJ tmifNzdKcGjJ cif;jzifh orkid ;f tGeu
Yf sKd;atmif vkyaf qmifjcif;qkw
d hJ etz vufuidk w
f w
k f
axmufvrS ;f a&;rsm;&JUAsL[m[m olwt
Ydk zkYd odyw
f u
G af jcuku
d yf gw,f/ arsmuftjrnf;eJY arsmufudk
csnjf cif;yg? ukeu
f sp&dwf oufomwJt
h jyif zrf;qD;axmifcsjcif;aMumifh jzpfay:vmr,fh aemufqufwJG
etzukd emrnfysufapEkid rf ,fh trnf;pufuv
dk nf; umuG,Nf yD;om; jzpfomG ;ygw,f/
'Dvedk YJ Ekid if aH &;ZmwfcaHk y:uae vGipYf ifomG ;olawG? ab;a&mufomG ;olawG[m ('Dru
dk &ufwpf
tiftm;pkrsm;tzkYd ...) tifrwefrS 0rf;enf;p&maumif;vSygw,f/ ESajrmp&m aumif;vSygw,f/
ppftmPm&Sif awmfveS af &;acwftqufqufrmS b,fawmhrS wdraf umroGm;wJ?h b,fawmhrS
vnf; aysmufroGm;bJ? xyfcgxyfcgtok;H cswkid ;f atmifjrifaewJh axmufvrS ;f a&;rsm;&JU rm,m
ausmhuiG ;f AsL[mrsm;[m ,aeYxufwidk f acwfraD eqJyg/
Oyrmjy&&if tefwpD u
k dk 0ef;&Haeaom ausmif;om;vli,frsm;? ygwDvli,frsm;? vkHjcHKa&;
teD;uyfwm0ef,al eolrsm;udk olwYdk owif;ay;rsm;rSwqifh wD;wk;d 0g'jzefyY gw,f/ tJ'v
D al wGudk
axmufvrS ;f a&;uyJ vpmyku
d q
f aH y;xm;ovkv
d ?dk tusKd;pD;yGm;awG ykaH tmay;xm;ovkv
d ?dk tefwDh
teD;em;uku
d yfvmNyD; tJ'v
D al wGuyJ Ekid if t
H usKd;ukd ysufp;D atmifvyk af wmhr,fo
h al wGvv
dk ?dk tefwD
usqkH;oGm;atmif? emrnfysufoGm;atmifvkyfawmhr,fh olawGvkdvkdjzpfatmif wD;wkd;vIHYaqmf
jzefYygw,f/
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

43

jrefrmh'Drdkua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pkMunf\ 66 ESpfjynfh arG;aeY trSwfw&

'Dvil ,fawG[m wzufrmS rdru


d ,
dk u
f sKd;ukpd eG NYf yD;vnf; vky&f ao;? vlxek YJ rdrd 'Dru
dk &ufwpf
tiftm;pkawG&UJ rsuv
f ;Hk pdr;f awG? wHawG;pufawGMum;rSmvnf;ae&ao;qkad wmh pdw"f mwfa&;&mtwGuf
awmfawmfu
h dk MuHUMuHUcHc&hJ ygw,f/ tefwpD ek v
YJ Bl uD;rsm;uom em;vnfrrI ay;Ekid b
f ;l qk&d if .. Ekid if aH &;udk
woufv;Hk rvkycf sifawmhavmufatmif pdwu
f ek o
f mG ;rSmtrSeyf g/
'Dru
dk a&pDvw
G af jrmufa&;twGuf wku
d yf 0JG ifr,fh rsKd;qufopfvil ,frsm; oifcef;pm,lEidk zf Ykd
vkyd gvdrrhf ,f/ pma&;q&m q&matmifoif; pum;eJaY jym&&if .. ]vlvrd m qkw
d m olrsm;trSm;ay:rSm
oifcef;pm,lEkdif&yghr,f}/
'Dae&mrSm usaemf&0J phH mG tm;remwrf; ajymEkid w
f m&Syd gw,f/ tefwpD [
k m b,faomtcgrS
tJovkd atmufwef;uswJh vky&f yfrsm;ukrd S vkyzf aYdk eaeomom pOf;awmif rpOf;pm;ygbl;? rdrv
d cdk sifwhJ
yef;wkid u
f dk k;d om;ajzmifrh wfpmG oGm;ygw,f/ jzLpifwt
hJ usifu
h ydk J usifyh gw,f/ y&d,m,fv?dk rm,mvkd
enf;pepfawG? AsL[mawGudk b,faomtcgrS rusifo
h ;Hk ygbl;? tjyHK;eJY ckw;Hk vkyf rqufqyH gbl;/
'gukad wmh &J&BJ uD;ajym&Jygw,f/ wcgu tefwD usaemfwu
Ydk kd ajymcJzh ;l ygw,f .../
]]wkid ;f jynfacgif;aqmifvyk rf ,fo
h q
l w
dk m ... k;d om;ajzmifrh wfzYdk vkw
d ,f ... ...}} wJ/h
b,foal wG b,fvydk J vkyv
f yk ?f ajymajym? aoG;cGaJ eygap/ tefwpD k tygt0if vlBuD;rsm;&JU
em;vnfraI y;wwfjcif;awGtay:rSmawmh usaemfw
h oufrmS b,faomtcgrS arhomG ;rSmr[kwyf g?
usaemfwYdk awGMY uHKcJ&h wJjh zpfpOfawGxrJ mS awmifrS &if0ukd vufo;D eJY ypfx;dk vku
d o
f vkrd sKd; cHpm;cJ&h wJh
jzpfpOfrsm;vnf; qkaH wGcY zhJ ;l ygw,f/
usaemfw&Ydk UJ trsKd;om;jyefvnfoifjh rwfa&;vrf;pOfudk BudK;pm;aqmif&u
G af epOfrmS wcsKdU
EkdifiHa&;orm;BuD;rsm;&JU ouFmruif;tMunfhawG? &doJhoJhtajymawGaeeJY &ifqkdifcJh&ygw,f/
usaemfwv
Ydk yk af ewJh trsK;d om;jyefvnfoifjh rwfa&; vkyif ef;pOftay: rauseyfv?Ydk 'grSr[kwf tefwpD k
tay: tpmraMuvkdY wkYHjyefwmrsKd;ukd udpr&Sdygbl;/ cHEkdifygw,f/ b,fvkd ykHo@efrsKd;eJYyJjzpfjzpf
atmifjrifatmifausmfjzwfzYdk usaemfwrYdk mS qk;H jzwfxm;wmawG&ydS gw,f/ b,fvydk J atmufuscH&
cH& usaemfwYdk vkyaf qmifyghr,f/ 'gayr,fh tJovdrk [kwb
f ;l .../
usaemfwu
Ydk yJ etz vufuidk w
f w
k f ausmif;om;awGvv
dk ?dk axmufvrS ;f a&; BudK;qGo
J rQ
vku
d v
f yk af e&wJo
h al wGvv
dk dk qufqcH &H wJt
h cgrawmh ... usaemfwYkd vli,fausmif;om; ti,fawGuyJ
atmift
h ;D onf;cHay;vku
d &f ygw,f/
usaemfwkdYeJY aqG;aEG;zkdY pawmifrp&ao;cif ...
]]Akv
d cf ifeG u
Yf ... bmrSmvku
d v
f }J } qkw
d mrsKd;[m odyu
f dk cH&cufwphJ um;awGyg/ vlBuD;awGu
oabmxm;tjrifrBuD;Ekid b
f ?J vli,fawGu em;vnfay;&wm tawmfuoduatmifEh idk af pcJyh gw,f/
]trSefw&m;u zdeyfpD;zdkY usefaewkef; .. rkom;u urmukd ywfNyD;NyD ...} qkdwJh pum;ukd
oGm;owd&rdw,f/ etz vufukdifwkwf axmufvSrf;a&;awG&JU aoG;cGJoyfoQKd? tGefYcsKd;
44

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

a':atmifqef;pkMunf\ ESvHk;om;yHk&dyfrsm;

armifarmif0rf;

enf;AsL[mrsm;[m atmifjrifygayw,f/ 'Drkdu&ufwpftiftm;pkawG wzGJYeJYwzGJY? wa,mufeJY


wa,mufMum;rSm oHo,awGymG ;atmifvyk w
f mvnf; olwv
Ydk ufcsuyf gyJ/ tefwpD v
k ydk *k Kd vrf sK;d tem;rSm
0ef;&Hoal wG uif;rJo
h mG ;atmif? txD;usefatmif trsKd;rsKd;vkyaf qmifcw
hJ mvnf; olwYdk vufcsufygyJ/
wu,fawmh jrefrmEkid if H ppftmPm&Sit
f qufqufrmS ppfacgif;aqmifawG[m olw&Ydk UJ
qefYusifbuf twkduftcHvkdYyJ ac:ac: &efolvkdYyJ okH;okH; tJ'Dvlyk*dKvfawG? acgif;aqmifawG?
tiftm;pkawGudk Ijrifo;Hk oyfvyk af qmif&mrSm ppftjrif? ppfaI xmifu
h aeyJ vkyaf qmifwm rsm;w,f/
ppfyaJG wGrmS taumif;qk;H ppfy[
JG m bmvJqadk wmh rwku
d b
f eJ EYJ idk w
f phJ pfqw
dk hJ Oya'owck
&Sw
d ,f? tJ'OD ya'oukd etzu ajray:ajratmuf usifo
h ;Hk w,f/ (avmavmq,f tJ'OD ya'oeJY
ywfoufvYdk jrifomwmuawmh e,fjcm;apmifw
h yf tzGcYJ v
H u
dk &f wJh wkid ;f &if;om;vufeufuidk af wGyg)
xkeYd nf;wlpmG ygyJ ajray:Ekid if aH &; tiftm;pkrsm;ukv
d nf; 'Doabm usifo
h ;Hk w,f/ olwYdk wku
d pf &mrvkd
awmhb;l ? zrf;NyD; axmifxx
J nfph &m rvkad wmhb;l / (tJovkd vkyaf e&&if olwt
Ydk zkYd odyw
f u
G af cs
ruku
d b
f ;l xifyg&JU ysufvufpemrnfu ykyd sufvmOD;r,f) 'Dtqifeh rYJ &rS axmifxx
J nfah ygh/
tcsif;csif;awG &efwu
dk af y;vku
d w
f ,f? OD;aqmifaeolawG orkid ;f tGeu
Yf sKd;atmif zefw;D
ay;vku
d w
f ,f? emrnf rysufysufatmif AsL[mawG? r[kwrf rSef wD;wk;d 0g'jzefrY aI wGeYJ trsm;pkudk
t,ko
H iG ;f NyD; tJ'o
D al wGudk ,kMH unfwo
hJ al wG r&Sad tmif? Ekid if aH &;? vlraI &;? pD;yGm;a&; avmuygrusef
ab;a&muf ...? tm;vk;H eJY txD;usefjzpfatmif wGe;f ykaYd y;vku
d w
f ,f? tJovkd tajctaew&yfudk
a&mufatmif ppftmPm&Siv
f ufuidk w
f w
k f axmufvrS ;f a&;awGu a&vmajrmif;ay; enf;enf;av;
avmuf zefw;D ay;vku
d f q
Hk dk vkaH vmufygNyD/ usefwt
J ykid ;f ukd rdrd 'Dru
dk &uftiftm;pk bufawmfom;
rsm;u qufvyk Mf uawmhw,f/ olwu
Ydk use&f t
dS ykid ;f ukd qufweG ;f Muw,f/ wcsKUd uk,
d t
hf iftm;pkawGqdk
axmufvSrf;a&;u tJovkdcif;ay;vkdY olwkdYqufavQmufaewmawmif qufavQmufrSef;rod&
avmufatmif axmufvrS ;f a&;awGu yg;eyfygw,f/ uRrf;usifygw,f/
wcgu eykv
d ,
D aH jymcJw
h phJ um;ukd zwfz;l rdw,f/ ]&efol avQmufapcsiw
f v
h J rf;ukd avQmufrw
d m
avmuf rSm;wJt
h rSm;r&Sb
d ;l .. wJ}h qifjcifEidk pf &mpum;av;yg/
88 rsKd;qufausmif;om;rsm;tzGu
YJ xif&mS ;aewJh ausmif;om; acgif;aqmif rif;aZ,swk?Yd
uku
d Bdk uD;wkq
Yd dk .. 'Dvdk atmufwef;uswJh axmufvrS ;f a&;rsm;&JU AsL[matmufrmS umvwckxd
vl;vdrahf eatmif cHc&hJ ygw,f/ rdrt
d iftm;pkrsm;&JU txifrmS ;jcif;? 0kid ;f usOfjcif;ukd cHchJ &ygw,f/
trSew
f &m; urmywfryS J oufom&m&cJw
h m r[kwv
f m;/
'ghaMumifh trsKd;om;jyefvnfoifjh rwfa&;qkw
d m tajymvG,o
f avmuf atmifjrifatmif
vkyaf qmifEidk zf Ykd tawmfcufcw
J ,fqw
dk mukd tawGt
Y MuHKawGu oufaocHaeygw,f/
wu,fvo
Ydk m tefwpD k tygt0if vlBuD;rsm;&JUtm;ay;rIr&Sb
d ;l qk&d if usaemfwv
Ydk yk if ef;pOfrsm;
[m wvufrawmif a&GUEkid pf &mtaMumif; r&Scd yhJ gbl;/
+++++
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

45

jrefrmh'Drdkua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pkMunf\ 66 ESpfjynfh arG;aeY trSwfw&

]usaemfwdkYwawG ]n} qdkwJh umvwckudk tcsdeftm;jzifh t"dym,ftm;jzifh


vdkovdk qGJ,lvdkY r&Edkifawmhbl;vm;/ n[m aeY &JU a&SUawmfajy;?
avajyavnif;uav;aum rjzpfEdkifbl;vm;/ n[m tEIwfvuPmr[kwfbJ
taygif;vuPm&JUrdciftjzpf
usaemfwdkY ajymif;,lvdkY r&Edkifawmhbl;vm;/}
uAsmq&m Nidr;f a0
trdjrefrmEkdifiH&JU 'Drkdua&pDeJY vlYtcGifha&;&&Sda&;? trsKd;om;vGwfajrmufrIwkdufyGJ[m odyf
Murf;wrf;vSygw,f/ cufceJ ufev
J yS gw,f/ tarSmifxk tm;BuD;vGe;f vSygw,f/ ay;qyfraI wGvnf;
rsm;vGe;f vSygw,f/
tzk;d wefaomt&mrSeo
f rQ cufcufccJ v
J yk ,
f rl S &wwfw,f ... qkw
d hJ Oya'ouvnf;
&Sad ew,f r[kwv
f m;/ tarSmifq;Hk aom oef;acgif[m tkPOf ;D zkt
Yd wGuf edrw
d v
f uPm&yfawGrsm;
jzpfvmavvdrrhf vm;/
'DvkdeJY ... waeY usaemftdrfukd jyefta&mufNyD; rMumcifrSmyJ tdrfa&SUukd axmufvSrf;a&;u
um;wpD; xkd;qkdufvmw,f/ um;ay:uae vl 3 OD;qif;vmNyD; tdrfxJukd0ifvmw,f/ usaemfu
odvu
dk yf gw,f/ olwYdk b,foal wGvq
J w
dk m/
usaemfu tdrfa&SU{nfhcef;rSm vlrI0w&m;t&{nfhcHvkdufawmh olwkdYxJu wa,mufu
rdwq
f ufay;w,f? wa,mufu Akv
d Bf uD; tqif&Y o
dS ?l aemufwa,mufuawmh 'kwyfMuyf wa,muf?
usaemfu
h dk rdwq
f ufay;aeolu usaemfaexkid &f mt&yfrmS wm0efusaewJh e,fajrcH axmufvrS ;f a&;
wyfMuyfBuD;/
usaemf enf;enf;awmh oabmaygufvu
dk w
f ,f/ 'g vmzrf;wmawmh rjzpfEidk af o;bl; ...
qkNd yD; (bm&,fvaYdk wmh r[kwyf gbl;/ cefrY eS ;f Munfrh w
d myg/) tBuD;qk;H tqifh jzpfwhJ Akv
d Bf uD;qko
d u
l
p ajymvmw,f .../
]]reufjzefrSm usaemfwkdY vlBuD;u cifAsm;wkdYausmif;om;awGeJY awGYcsifw,fqkdNyD; ...
taMumif;Mum;vmvkYd usaemfwYdk cifAsm;qD vmcJh wmyg}} ajymajymqkq
d edk YJ ol&Y UJ vufuu
dk rf;ay;awmh
usaemfvnf; ... vufqGJEIwfquf&if;uae ... ...
]]b,fov
l J .. cifAsm;wkv
Yd Bl uD;qkw
d m b,fov
l }J } qkad wmh ...
]]tJ'gawmh usaemfvnf;rodb;l .. usaemfww
Ydk yfrLS ; (axmufvrS ;f a&; 16-awmifOuvmy)
uae vTwNf yD; taMumif;Mum;ckid ;f vku
d v
f Ydk vmajymwmyg}}
]]'gqkd .. cifAsm;wkaYd xmufvrS ;f a&;wyfrLS ;awmh r[kwEf idk b
f ;l }}
46

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

a':atmifqef;pkMunf\ ESvHk;om;yHk&dyfrsm;

armifarmif0rf;

]]olawmh r[kwyf gbl; ... vlBuD;wa,mufawmh vlBuD; wa,mufy}J }


usaemf oabmaygufvu
dk Nf yD? vGecf w
hJ hJ 2 &ufu etzqD taMumif;Mum;pmukd usaemfwYdk
wawG tefwt
D rd x
f rJ mS vkjH cHKa&;wm0ef,x
l m;wJh axmufvrS ;f a&;awGuaewqifh ykcYd idk ;f vku
d w
f m
tJ'u
D pd y J jzpfEidk af vmufr,f/ pdwx
f rJ mS aumufcsufcsae&if;u ...
]]tJ'g ... cifAsm;wkaYd usmif;om;awG pkpak ygif; 5 a,mufuae 10 a,mufxufrykb
d J
awGYcsifw,fwJh ... jzpfEkdif ... rjzpfEkdif usaemfhukd tcktaMumif;jyefvkdY &Ekdifrvm;}}
rkd;utawmfukd csKyfaeNyD? pDpOfzdkYqkdwm b,fvkdrS rjzpfEkdif/ awGY&rSmu reufjzefqkdawmh
odyfawmhvG,fvdrfhr,fvkdY usaemf rxifrd/
]]reufjzefawGY&r,fqkdwmawmh ... odyfvG,fr,f rxifbl;As/ usaemf usefwJholawGukd
vku
d t
f aMumif;Mum;&OD;rSm}}
]]'gqdk b,faeYavmuf jzpfEidk rf vJ ... odyaf wmh rcGmeJaY yghAsm}}
usaemf pOf;pm;Munfrh w
d ,f/ 'Dupd u
dk ayghayghvyk v
f rYdk jzpf? usaemf vlBuD;awGeYJ wkid yf ifrS
jzpfrnf/ odrYk [kwb
f ;l qk&d if usaemfwo
Ydk rkid ;f ukd xdcu
dk Ef idk o
f nft
h &mjzpfae&if b,fvv
dk yk rf vJ?
olweYdk YJ qufq&H wm enf;enf;awmh vefo
Y nf/ tzrf;cH&rSmukd vefw
Y mawmh r[kwyf g? usaemfwYdk
orkid ;f ykwaf jrmif;xJ xk;d usomG ;rSmukd pk;d &drrf o
d nf/ axmufvrS ;f a&;awG vkyw
f wfonfh tusiq
hf ;dk awG
ukd awGYMuHKzl;olwa,muftaejzifh vG,fvG,feJY rqkH;Nzwf&J .../
]]usaemf tqkH;jzwfay;vkdY r&Edkifbl;As .../ wkdifyif&OD;r,f/ 'gawmh cGifhjyKyg}}
axmufvSrf;a&;t&m&Sd enf;enf;awmh pdwfIyfoGm;[ef&Sdw,f/ NyD;rS olu ...
]]aeOD; ... usaemf vlBuD;qD vSr;f owif;ykYd ar;MunfOh ;D r,f}}
qkNd yD; usaemfw
h t
Ydk rd x
f u
J ae um;&yfxm;wJah e&mukd xGuo
f mG ;NyD; zke;f wvk;H eJY tquftoG,f
oGm;vkyaf ewmukd jywif;aygufuae vSr;f jrifae&w,f/ enf;enf;awmhMumw,f/ 15 rdepfavmuf
&Srd ,fxifw,f/ tdrx
f J usef&pfcw
hJ o
hJ al wGuawmh zGix
hf m;wJh wDAu
DG Mdk unf&h if; apmifah eMuw,f/
aemufjyef0ifvmNyD; ...
]]obufcgavmufawmh jzpfatmifvyk af y;yg ... wJ}h }
]]usaemf BudK;pm;Munfyh ghr,f ../ 'gayr,fh tmrawmh rcH&b
J ;l / awGYr,f .. rawGYbl; ..
qkw
d m/ usaemfww
Ydk idk yf ifcsifygao;w,f ../ wu,fvYdk taMumif;jyefMum;r,fq&dk if .. b,fvdk
vky&f rvJ}}
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

47

jrefrmh'Drdkua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pkMunf\ 66 ESpfjynfh arG;aeY trSwfw&

]][kwNf yDav ... usaemfwYdk cifAsm;qDudk vmqufo,


G yf ghr,f/ usaemfwq
Ydk u
D dk tjrefq;Hk
taMumif;jyefay;yg}}
ajymajymqkq
d edk YJ t&m&Sv
d yk o
f u
l xNyD; usaemftygt0if tdrrf mS &Sad ewJo
h il ,fcsif; rdom;pkrsm;
ukEd w
I q
f ufNyD; xGuo
f mG ;awmhw,f/ usaemfu oli,fcsi;f vkyo
f el rYJ o
d m;pkukd rSmxm;&w,f/ wu,fvYdk
olwYdk 'Duv
dk mNyD; aqG;aEG;wmwkYd ... pum;ajymwmwku
Yd dk rSwx
f m;ay;zd?Yk tJovkrd [kw&f if olwu
Ydk
jyifyrSm r[kwrf [wfawG ajymqkv
d m&if tcufMuHKrSm aMumuf&vkYd oufaoxlxm;wmyg/
'Dvedk YJ aemuf&ufrmS yJ usaemfwaYdk usmif;om;rsm;eJq
Y aHk wGNY yD; etz axmufvrS ;f a&;t&m&S&d UJ
urf;vSr;f csuu
f dk wifjywkid yf if aqG;aEG;Muw,f/ tm;vk;H uawmh oGm;a&mufawGq
Y zHk u
Ykd dk oabm
wlcMhJ uNyD; qufvufNyD;awmh tefwpD t
k ygt0if vlBuD;awGeYJ qufvufwidk yf ifzu
Ykd dk ygpDpOfcMhJ uw,f/
tefwpD k tygt0if NLD u vlBuD;awGeaYJ wGq
Y aHk wmh tm;vk;H u oGm;a&mufawGq
Y zHk u
Ykd dk tm;ay;cJw
h ,f/
tefwpD u
k awmh ...
]]tefwDwkdYawmif awGYqkHaqG;aEG;zdkY tjrJawmif;qkdaewmyJ .../ tckvkd om;wkdYukdawGYzdkY
urf;vSr;f csuftwGuf oGm;oifyh gw,f .../ bmyJjzpfjzpf tusKd;taMumif; od&wmaygh}}
usaemf naebuf aeawmfawmfapmif;vkdY tdrfjyefoGm;awmh e,fajrcHaxmufvSrf;a&;
wyfMuyfBuD;u tdrrf mS tqifoifah pmifah ew,f .../ usaemfu tusKd;taMumif;uk&d iS ;f jyNyD; usaemfwYdk
ausmif;om;rsm; vmac:zdkYukdygpDpOfckdif;awmh olu .. ]tm;vkH;pDpOfay;r,fhtaMumif;} ajymNyD;
jyefomG ;cJw
h ,f/
usaemf&h UJ pdwx
f rJ awmh r,k&H ,
J &Hk eJ YJ taumif;bufjzpfygapvkyYd J arQmfvif&h if; ../
aemufwaeYrmS awmh usaemfwu
Ydk dk owfrw
S x
f m;wJah e&mrSm olwYdk um;ESppf ;D eJY vmBudKw,f/
wpD;u usaemfwu
Ydk dk ac:oGm;wJu
h m;jzpfNyD; aemufwpD;uawmh axmufvrS ;f a&;trSwf (16) u
wyfrLS ; pD;vmwJu
h m;/ olu usaemfwu
Ydk m;&JUa&SUbufuaearmif;&if; .. oGm;aewmuawmh NrdKUxJ
bufyJ .../ b,fuo
dk mG ;aewmvJqw
dk m usaemfwv
Ydk nf; wdwu
d sus rodb;l ../ aemufawmhrS ..
0efBuD;rsm;k;H xJ ukd xk;d 0ifomG ;w,f/ tJ'0D ef;xJa&mufawmh axmufvrS ;f a&; bmk;H vJ rodb;l /
enf;enf;awmh taqmuftODu BuD;w,f ../ usaemfwYdk ukd um;ay:uqif;ckid ;f NyD; .. ]ygvmwJh
tdwaf wG? pmtkyaf wGudk tjyifrmS xm;cJzh }Ydk ajymw,f/ aemuf tpnf;ta0;cef;rvkd (tcef;ukd
av;axmifh pm;yGyJ pHk H ywfvnfcif;xm;) ae&mukd a&mufawmh usaemfwu
Ydk dk xkid cf idk ;f vku
d w
f ,f/
usaemfwu
Ydk dk pm;yG&J UJ wzufrmS wef;pDNyD;xm;w,f/ NyD;awmh axmufvrS ;f a&; Akv
d Bf uD;vkyo
f u
l
usaemfwx
Ydk u
J ygvmwJh olawG&UJ emrnfudk wa,mufcsif;pD vku
d af r;NyD; ... ol&Y UJ rSwpf pk mtkyf
av;xJrSm a&;rSwfw,f .../
odyrf MumcifrmS yJ .. t&yf0wf t&yfpm; vl 5 a,mufavmuf0ifvmNyD; tat;ykvif;awGe?YJ
udwrf ek aYf wG o,fvmNyD; .. usaemfwu
Ydk dk wnfcif;auR;arG; .. olwt
Ydk m;vk;H uvnf; usaemfwu
Ydk dk
jyHK;jyHK;&Tif&TifeJY qufqHaeavawmh .. usaemfhpdwfxJrSm ]tajctaeuawmh odyfrqkd;bl;} vkdY
48

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

a':atmifqef;pkMunf\ ESvHk;om;yHk&dyfrsm;

armifarmif0rf;

aumufcsufcsrdw,f .../ usaemfu ab;em;rSm&Sw


d hJ ausmif;om; cifarmifoed ;f (NLD-uku
d ;kd uGe;f
vTwaf wmfu,
dk pf m;vS,f OD;vSoef; om;) ukd wk;d wk;d av; uyfajymw,f .../
]]a[Yaumif ... tukefpm;uG / axmufvSrf;a&;u 'DvkdauR;wm pm;&cJw,f}}qkdawmh
ab;wzufu ausmif;olwOD;u vufnKd ;av;ukd yg;pyfem;rSmuyfNyD; ... ...
]]I; .. wk;d wk;d .. tcef;xJrmS toHzrf;pufawG wyfxm;&ifwyfxm;rSm/ odypf um;rajymeJY
awmh}} qkad wmhrS usaemfwv
Ydk nf; csauR;wmawGukd pm;aecsderf mS yJ .. uifr&mawGuidk v
f mwJv
h w
l csKdU
tcef;xJ 0ifvmw,f .../
usaemfwpYdk m;aomufaewJyh aHk wGudk ... wzsef;zsef;eJY "mwfyHk ku
d ,
f al wmhwmyJ .../ bmawG
vkyfMurSef;awmh rodao;bl;/ "mwfykHkdufolawGxGufoGm;NyD; cPav;tMumrSmyJ tcef;xJukd
,leaD zmif;eJY vlBuD;vkYd ajymwJo
h l 0ifvmw,f/ axmufvrS ;f a&;wyfrLS ;&,f? Akv
d Bf uD;&,fu x
tav;jyKaecsderf mS ... usaemf tuJcyfvu
dk af wmh .. tqifu
h Akv
d rf LS ;BuD;tqif/h usaemfu vly*k Kd vfudk
aoaocsmcsm rodb;l / olu pm;yGx
J yd f wnfw
h nfrh mS ae&m,ltNyD; axmufvrS ;f a&;u Akv
d Bf uD;
u usaemfww
Ydk a,mufcsif;pD&UJ emrnfuadk c:NyD; tJ'AD v
dk rf LS ;BuD;eJY rdwq
f ufay;w,f/
usaemfwu
Ydk dk rdwq
f ufay;NyD;rS oluyJ ... ]]'guawmh Akv
d rf LS ;BuD;oef;xGe;f yg}}
qkad wmhrS usaemfvnf; odawmhw,f/ Akv
d cf sKyfcifeG Yf &JUvuf;Hk (ol&Y mxl; wdwu
d susawmh
usaemfvnf; rodb;l ).. NyD;awmh ol&Y UJ &ifbwfrmS vnf; trsK;d om;nDvmcH uk,
d pf m;vS,q
f w
dk mBuD;vnf;
wyfvmao;w,fAs/ oabmuawmh 0wfpjHk ynf?h wm0efjynfo
h abm/ usaemfwt
Ydk m;vk;H ukd wcsuf
a0SYMunfhNyD; .. jyHK;jyw,f/ NyD;rS olYa&SUrSm wifxm;wJh ,lvmwJh rSwfpkpmtkyfav;ukdzGifh&if; ...
]]usaemf zwfjywmav; aoaocsmcsmem;axmifay;ygaemf}} qkdNyD; ... ...
]]rMumao;rDu ausmif;om;rsm;&JU urf;vSr;f zdwaf c:csufudk od&&dS wJt
h aMumif; ...? tqkyd g
urf;vSr;f csufudk vufc&H efrmS tcsdeu
f mvtm;jzifh apmaeao;aMumif; ...? tajctaew&yfudk
apmifMh unf&h efvadk eao;aMumif; ...}} pojzifh pmtkyaf v;ukMd unfNh yD; zwfjyygw,f/
]]usaemf ajymwm&Si;f &JUvm; rodb;l }} qkad wmh usaemfwt
Ydk m;vk;H u ]&Si;f wJt
h aMumif;}
jyefajymvku
d w
f ,f/ pdwx
f rJ awmh ]'gav; zwfjywmrsm; pmtkyzf iG zhf wf vkyaf e&ao;w,f? 'Dtwkid ;f
yg;pyfu ajymvnf; &ae&JUom;eJY} vdkY ajymrdw,f/
NyD;rS Akv
d rf LS ;BuD;oef;xGe;f u usaemfwu
Ydk dk .. ]]bmrsm;ajymcsiaf o;vJ}} qkad wmh .. usaemfwv
Ydk nf;
wa,mufcsif;pD ajymawmhwmyJ/
usaemfwv
Ydk yk af qmifaewJh trsKd;om;jyefvnfoifjh rwfa&;vrf;pOfudk usaemfu &Si;f jyw,f
.../ usaemfwx
Ydk u
J ausmif;ol cifav;i,feYJ at;at;ckid w
f u
Ydk vnf; tefwpD &k UJ ,aeY &yfwnfcsuf?
oabmxm;awGudk yGiyhf iG v
hf if;vif;csjyMuw,f/ oluawmh odyjf yefrajymygbl;? em;yJaxmifaew,f/
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

49

jrefrmh'Drdkua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pkMunf\ 66 ESpfjynfh arG;aeY trSwfw&

usaemfwYdk Akv
d rf LS ;BuD;oef;xGe;f eJY pkpak ygif;aqG;aEG;csdef em&D0ufomomygyJ/ aemufawmh jyefvmcJMh u
w,f/
usaemfwu
Ydk jdk yefyaYdk wmh axmufvrS ;f a&; Akv
d Bf uD;vkyo
f u
l vku
d yf aYdk y;w,f/ olu usaemfwYdk
oabmraemukd odaevkv
Yd m; rodb;l / ]]tefwpD t
k rd b
f uf vku
d yf aYdk y;&rSm r[kwv
f m;}} qkad wmh ...
usaemfwu
Ydk wNydKifeufxJ acgif;ndwv
f u
dk Mf uw,f/
tefwDpktdrfa&mufawmh tqifoifhyJ usefwJhvlBuD;awGjzpfwJh ... OD;atmifa&T? OD;wifOD;?
OD;MunfarmifwkdYeJYygawGYawmh tusKd; taMumif;ukd wifjyMuw,f/ tefwDuawmh ...
]]om;wkt
Yd aeeJY vkypf &m&Sw
d mawG vkycf NhJ yD;NyDyJ ... uk,
d w
hf m0ef auswmaygh ... uk,
d u
f vnf;
uk,
d v
f yk pf &m&Sw
d m qufvyk af ygh}}
usaemfh&ifxJrawmh enf;enf; pkd;xdwfrdwm &Sdw,f .../ txl;ojzifh usaemfwkdY EkdifiHa&;
avmurSmu tJovkd etz u yk*Kd vfawGeYJ xdawGq
Y ufqv
H mNyDqdk 0kid ;f aqmfyavmfw;D cH&wmawGu
a&SUrSm oifcef;pmawGu&Sad eavawmh ... usaemfu zGiahf jymrdw,f/
]]tefwD tygt0if .. bbwku
Yd dk usaemfwYdk today;xm; csifygw,f ../ tJ'gbmvJqadk wmh
usaemfwYdk tckvyk af qmifaewJh udp& yfwidk ;f ukd k;d om;yGiv
hf if;pGm vkyu
f idk af eygw,f ... qkw
d t
hJ aMumif;
ukd vlBuD;awG oufaoxm; today;xm;csifygw,f}} ../
OD;wifOD;u csufcsif;yJ ... ... ]]bbwkdY odygw,f ... om;wkdY pdwfrylygeJY}}
'Dvadk jymvku
d af wmhrS usaemfwpYdk w
d o
f ufom&m&cJw
h ,f/ yGiyhf iG v
hf if;vif;ajym&&if ... usaemfu
h dk
rauseyfvYdk etzu axmifcsypfvu
dk rf mS xuf ... rdrd 'Dru
dk a&pDtiftm;pkawGu txifrmS ; qefu
Y sif
rSmudk taMumufq;Hk yg/ wu,fvnf;MuHKawG&Y wmygyJ? aemuf&ufrmS yJ pmawGjzefw
Y ,f? tJ'pD mawGu
]usaemfwYdk vkyaf qmifaewJu
h pd a wG[m opmazmufvyk &f yfawG jzpfaMumif;? usaemfwu
Ydk dk 0kid ;f 0ef;
qefYusifMuzkdY} qkdNyD; vkyfaqmifvmawmh usaemfwkdY awmfawmfpdwfraumif; jzpfcJh&ygw,f/
bmwwfEkdifrSmvJav ... tefwDajymcJhwJhpum; twkdif;yJ ...
]&nf&,
G cf suef YJ vkyaf qmifcsuaf umif;rGe&f if waeYawmh em;vnfvmMurSmyg} qkw
d phJ um;ukyd J
ESv;Hk oGi;f &if; ajzodrchf &hJ ygw,f/
+++++

50

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

a':atmifqef;pkMunf\ ESvHk;om;yHk&dyfrsm;

armifarmif0rf;

]arQmfvifhcsufqdkonfrSm b,fawmhrS tcsnf;tESD;rjzpf/ reufjzeftxd


qufvuf touf&SifEdkifzdkY vlwa,mufudk t"du wGef;tm;ay;onfhcGeftm;rSm
arQmfvifhcsufomjzpfonf r[kwfvm;}
pma&;q&mr *sL;
tJ'aD eYu 1995 ckEpS f atmufwb
dk mv 10 &uf? oDwif;uRwfvjynfah eY/
jrefrm"avhxkH;vrf;pOfvmrSmawmh teaEm teE 5 yg; tygt0if vlBuD;olr
q&morm;rsm;ukd vufq,fjzmrk;d &Scd ;dk uefawmh MuwJah eYvnf; jzpfw,f/ 'Dvdk &Scd ;dk uefawmhMujcif;[m
jrefrmhkd;&m tpOftvmyg? vufeufcsjcif; r[kwf? tnHhcHjcif; r[kwf? atmufuscHjcif;rsKd;vnf;
r[kwfyg/ usaemfwkdY pDpOfcJhwJh *g&0jyKyGJqkdwm omrefMunfhr,fqkd 'DavmufygyJ/
'gayr,fh &ifxJrSm&SdaeMuwJh &nf&G,fcsufawGvnf; &Sdaeygao;w,f/ 'guawmh
oifhjrwfjcif;rSonf yl;aygif;aqmif&Guf vkyfukdifEkdifaom trsKd;om;jyefvnfoifhjrwfa&;qDukd
OD;wnfygw,f/ tefwpD k jcH0ef;twGi;f rSm NrdKUe,ftoD;oD;u vli,fawGaqmufvyk af y;xm;wJh
r@yfBuD;uawmh tJ'aD eYrmS wifw
h ifw
h ,fw,f <um;<um;0H0h /hH
yxrOD;qk;H usif;yjyKvkycf w
hJ hJ tcrf;tem;qkv
d nf; rSeyf gw,f/ usaemfwt
Ydk m;vk;H wwfEidk f
oavmuf wm0efausyGepf mG zdwaf c:cJyh gw,f/ yxrOD;qk;H usif;yr,fh tcrf;tem;qkad wmh enf;enf;
awmh &ifckefygw,f/ bmjzpfvkdYvJqkdawmh 'Dtcrf;tem;ukd atmifatmifjrifjrif jzpfapcsifwm
trSefyg/ tJ'Dumvu tajctaeuvnf; odyftaumif;csnf;r[kwfao;awmh ... &efpG,f
tE&m,fawGuv
dk nf; pk;d &dr&f ygw,f/
tefwDhjcH0ef;xJrSmusif;yr,fh yxrqkH;tcrf;tem;ukd rysufysufatmif vmzsufEkdifr,fh
t&mawGuv
dk nf; BudKawG;NyD; BudKpDpOfEikd af tmif zefw;D xm;&ygw,f/ vkjH cHKa&;ukd ygwDvil ,fawGeYJ
usaemfwkdY ausmif;om;awGyJ ,lcJhygw,f/ tefwDpkjcH0ef; wHcg;aygufBuD;ukd 'kd;,kdayguf
zGifhvkdufygw,f/ tefwDpkvkHjcHKa&;udk wm0ef,lay;aewJh axmufvSrf;a&;awGukd tJ'DaeYrSmyJ
arwm&yfcNH yD; ]waeYwmtwGuf usaemfwYdk wm0ef,al y;r,ft
h aMumif;} ukd oabmwlncD suf&atmif
aqG;aEG;cJw
h m tqifajycJyh gw,f/ (tefwu
D axmufcaH jymqkw
d mvnf; ygwmayghav)
tcrf;tem; usif;yr,fh cef;r&JUa&SUbufrmS awmh BudKqkad &;eJY rSww
f rf;Xme zGix
hf m;ygw,f/
rSwrf w
S &f & usaemf&h ifxrJ mS rarhEidk w
f hJ rSww
f rf;av;wckuawmh ... q&marmifvif;,kef (&Sr;f jynf)
a&;ay;oGm;wJh q&mBuD; rif;ok0Pf&JU uAsmav;yg .../
]a'gif;ysKdx;dk qGw?f b,fnmcGy
f
vGwv
f yf&av? wkw
Yd awGonf
tkd;a0 aus;Zl;ygwum;} ... .. wJh?
wufa&mufvmMuwJh vlBuD;awmfawmfrsm;rsm; rSww
f rf;awG a&;ay;Muygw,f/ (tefwpD k
tygt0ifayghav) wufa&mufvmMuwJh vlBuD;awG awmfawmfrsm;rsm;&Syd gw,f/ rSwrf o
d avmufqdk
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

51

jrefrmh'Drdkua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pkMunf\ 66 ESpfjynfh arG;aeY trSwfw&

ta,muf 60 eD;yg;awmh&rdS ,f xifygw,f/ xl;jcm;wmu xif&mS ;wJh pma&;q&m BuD; eef;GeaYf qG?
jroef;wifeh YJ q&matmifoif;udyk g zdwMf um;cJyh gw,f/ q&mBuD;awGuvnf; wufa&mufay;ygw,f/
trsKd;orD;xJuawmh vlBuD;ykid ;f u q&mrBuD; a':MunfO;D (ukZd m*emhtar)eJY a':MunfMunf &,f/
aemufEpS af ,mufuawmh tefwpD k eJY a':csKdcsdKausmfNidr;f aygif; av;OD;yJ &Syd gw,f/
&moDOwkuvnf; tJ'aD eYu awmfawmhu
f dk omom,m,m&Scd w
hJ m qkawmif;jynfch o
hJ vm;
xif&avmufatmifyg? ukudKif;vrf;rBuD;ay:u tefwDpk&JU jcH0ef;a&SUrSma&m? jcHwGif;rSma&m
y&dowfawGtjynfh/ um;awG tpDt&D? jyefpOf;pm;Munfhrdwkdif; atmufarhowd&p&mawG ...
&ifx0J ifa&mufvmygw,f/ tckcsderf mS tJ'v
D Bl uD;awGxu
J wcsKdUqkd uG,v
f eG o
f mG ;MuygavNyD/
pdwrf aumif;p&m jrifuiG ;f wckuvnf; &Sad o;oAs/ tefwDh jcH0ef;xdyef m;u taqmuftODi,f
av;rSm tjrJae&m,lxm;wJh axmufvrS ;f a&;awGu olwx
Ydk idk af eusae&mav;rSm ikww
f w
k u
f av;awG
xkid af eMuawmh .. 0ifvmMuwJh y&dowfwikd ;f u olwu
Ykd kd Munfo
h mG ;Muavawmh .. y&dowf&UJ tMunfu
h kd
olwYdk tMunfrh cHEikd af vmufatmif xdwv
f efo
Y mG ;cJyh &kH ygw,f/ aemufq;Hk b,fvrdk aS evkrYd &avmuf
atmifudk jzpfvmMuvkYd xifw,f/ axmufvrS ;f a&;awG[m olwYkd tdrif ,fav;xJ ajy;0ifomG ;
&avmufatmifygyJ/ (wlaom tusKd;ay;qkw
d m 'grsKd;rsm;vm;)
OD;cGex
f eG ;f OD;uawmh olw&Ydk UJ k;d &m wkid ;f &if;om;0wfpt
Hk jynfeh YJ vmwmukd awGv
Y u
dk &f w,f/
wkid ;f &if;om;rsm; 'Dru
dk a&pDtzGcYJ sKyfu vlBuD;awGvnf; toD;oD;? Akv
d cf sKyf&UJ tyg;awmfjrJ (Akv
d x
f eG ;f vS
(wuov
dk af e0if;) &,f ... Akv
d rf if;vGif &,f?) 2 OD;vk;H a&mufvmw,f/ trsK;d om;'Dru
dk a&pDtzGcYJ sKyfu
ygwD0ifawGeYJ vli,fawGuvnf;tjynf?h olwu
Ydk awmh aysmfaeMuw,f/ aemifqdk tcrf;tem;awG?
EkdifiHa&;yGJawGukdvkyfr,fqkd ylp&mrvkdawmhbl;av? tefwhDjcH0ef;twGif;rSm tqifajyoGm;NyD?
Ekid if aH &;avmurSm twefi,faysmufaewJo
h al wGuv
dk nf; jyefawG&Y w,f/
tcrf;tem;pawmh vlBuD;awGu pifjrifhay:rSm ae&m,lay;w,f/ tefwD&,f? a':csKdcsKd
ausmfNidr;f &,f ESpaf ,mufuawmh usaemfwYdk ausmif;om;? vli,fawGet
YJ wlyaJ e&m,lNyD; vlBuD;awGudk
uefawmhw,f/ NyD;rS ausmif;om;awG? vli,fawGu olwEYdk pS Of ;D ukd uefawmhMuw,f/ pdwcf sr;f ajrUp&m
taumif;qk;H eJY aysmfp&mtaumif;qk;H jrifuiG ;f wcku .. usaemfu vlBuD;awG wa,mufcsif;pDudk
emrnfac: rdwq
f ufay;awmh wa,mufac:vku
d w
f idk ;f ... rwfwyf&yfjywJv
h Bl uD;u rwfwyf&yf
jy? xkid &f mu vufaxmifjywJv
h Bl uD;u vufaxmifjyaygh/
q&mBuD;rif;ok0Pfukd emrnfac: rdwq
f ufay;awmh q&mBuD;u od[efrwlb;l / tJ'g
ab;rSm&Sw
d hJ Akv
d rf LS ;atmifu vufwv
Ydk u
dk rf S vufnKd ;av; axmifjyw,f/ (twef;xJrmS q&mru
emrnfac:vkYd vufnKd ;axmifjywJh yko
H @mefrsKd;av;) vlxu
k oabmusvGe;f vkYd &,fvu
dk Mf uwm?
wcg AkdvfrSL;atmifukd rdwfqufay;jyefawmh AkdvfrSL;atmifu rodvkdufjyefbl;/ ab;uvlu
vSr;f ajymrS vufaxmifjyw,f/ vlBuD;awGtm;vk;H vnf; aysmf&iT af eyk&H w,f/ ocifcspfarmifu
qkawmif;pum;ukd jyefvnfajymMum;ay;w,f/
rSwrf w
S &f & jzpfomG ;wmav; wckvnf;&Sad o;w,f .../ 'gu q&matmifoif; ukd usaemfwu
Ydk
52

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

a':atmifqef;pkMunf\ ESvHk;om;yHk&dyfrsm;

armifarmif0rf;

pum;ajymay;zkdY arwm&yfcHvkdY q&m u pum;ajymay;w,f .../ ppcsif; bmajymovJ qkdawmh ...


]]ig vli,fawG? ausmif;om;awGukd oem;w,fuGm .../ wu,fawmh rif;wkdYwawG[m ...
pmoif&r,fhtcsdefrSm pmroifEkdif .../ wkdif;jynfwm0efawGukd rEkdifhwEkdifxrf;ykd; .. axmifawG
wef;awGusMu? tESdyfpufawGcH& .. igh&ifxJ rcsdbl; .../ tJ'gbmjzpfvkdY .. 'Dvkdjzpf&wmvJ ..
odvm; .. rSwfxm;uG .. ig tygt0if (pifjrifhay:u vlBuD;awGukd vufndK;xkd;jyNyD;) 'DvlBuD;awG
raumif;cJhvkdY ... nHhcJhMuvkdY 'DvkdjzpfwmuG}} qkdawmh pifjrifhay:rSm&SdaewJh vlBuD;awG kd;wkd;&Gw ...
vIyfpdvIyfpdawG jzpfukefw,f/ aemuf qufajymao;w,f .../
]]&Sib
f &k ifqw
dk mvnf; ... &Sib
f &k iftvkyu
f dk vky&f w,f ... waeY oufO;D qHyidk b
f &k ifwyg;u
wkid ;f cef;vSnv
hf mawmh trsKd;orD;wa,mufu refusnf;yifay:rSm t&GuEf ak v;awG wufc;l ae
w,fav .../ tJ'gukd wa,mufu vSrf;ajymw,f ../ ][Jh .. &Sifbk&if <uvmNyD? opfyifay:u
qif;} qkdawmh .. olu ajymw,f ... ]&Sifbk&if .. &Sifbk&if tvkyfvkyf .. rusnf;&Gufonfu
rusnf;&Gufonftvkyf vkyfr,f ...} wJh/
em;axmifaeMuwJh y&dowf vufckyfoHawG nHoGm;w,f/ (aemiftcgrSawmh q&m
atmifoif;u usaemfeJYawGYwJhtcg ajymygw,f .../ ]]ighukd 'Dvkdtcrf;tem;awGrSm pum;ajym
rckdif;ygeJYuGm ... wJh/ .. iguvnf; rSefwmawGajymrd&if .. ighukd tawmftjrifuyfMurSmuG ...}} wJh)
wu,fvnf; tjrifuyfccH &hJ ygw,f../ usaemf vlBuD;tcsKdUeJY awGw
Y t
hJ cgrSawmh ]aemufwcg
... q&m atmifoif;vkv
d rl sK;d awGudk tcrf;tem;zdwaf c:r,fqdk olwYdk rvmEkid b
f ;l ....} qkNd yD; jyif;xefpmG
uefu
Y u
G yf gawmhw,f .../
tefwu
D awmh vli,fawG&UJ tcef;u@ukyd J a&SUwef;wif ajymqko
d mG ;ygw,f/ ]vli,fawG[m
wkid ;f jynfrmS ta&;BuD;wJt
h aMumif;? olt
Y aeeJY vli,fawGudk tm;uk;d wJt
h aMumif;} ajymoGm;w,f/
tcrf;tem;NyD;wJt
h csderf mS awmh q&matmifoif;u usaemfu
h dk ajymw,f ../
]]a[haumif .. ig rpkeYJ awGcY sifw,fumG }} qkv
d Ydk usaemf tefwpD k &S&d mukd q&mhuakd c:oGm;NyD;
awGq
Y aHk y;awmh ...
]]rpk ... usaemfhukd odvm;}} q&matmifoif;u olY&JUrsufrSefukdif;av;ukd rwif&if;
ar;vku
d w
f ,f/
]]q&mhvv
dk rl sKd;ukd usr rodvYdk b,fjzpfrvJq&m .. odyo
f w
d maygh ... q&mu emrnfausmfy}J }
qkad wmh q&matmifoif;&JUrsufEmS jyif 0if;vufomG ;wmukd awGv
Y u
dk &f w,f/
]]usr rdwaf qGwOD;u jrefrmpmoifay;r,fh q&mwa,mufvv
dk q
Ydk dk ajymwke;f u usr
q&mhuadk wmif ajy;owd&rdao;w,f}}
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

53

jrefrmh'Drdkua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pkMunf\ 66 ESpfjynfh arG;aeY trSwfw&

q&matmifoif;eJY tefwpD k &,f&,farmarmeJY tdraf &SUu qif0ifatmufem;av;rSm&yfNyD;


pum;awG azmifzMYJG uawmhw,f/ usaemfvnf; usefwu
hJ pd & yfawGuvnf; &Sad eao;wmrkYd tem;u
cGmvmawmh bmawGqufajymMuvJ rodawmhb;l /
aemuf&ufrsm; rMumcifrSmawmh q&matmifoif;a&m ... q&mBuD; jroef;wifha&m
ESpfa,mufvkH;udk pmaya&;om;cGifh? pmaya[majymyGJawGrSm a[majymcGifh ydwfvkdufw,fvkdY
Mum;&awmhwmygyJ/ wu,fawmh usaemfwYdk 'Dtcrf;tem;ukd usi;f y&jcif;&JU t"du &nf&,
G cf suu
f u
dk
oifjh rwfapcsiw
f &hJ nf&,
G cf suyf g? 'gayr,fv
h nf; twku
d t
f cHtiftm;pkbufrmS awmh twkid ;f wmwckxd
oifjh rwfr?I nDw
G rf ?I vufwv
JG yk af qmifrq
I w
dk hJ tusKd;&v'faumif;awGudk ay:xGuv
f mapcJyh gw,f/
etzbufuawmh oifjh rwfzaYdk eaeomom/ ESyd u
f yG rf aI wG&UJ t&Sed u
f avQmYusroGm;cJyh gbl;/
'g tawmfu
h dk kyq
f ;dk tusnf;wefvw
S hJ udpy g/
q&matmifoif; usaemfu
h dk ajymcJw
h hJ pum;av;&Syd gw,f .../
]]wkid ;f jynfudk cspfw,fqw
dk m .. vlawGudk cspfwmukad jymwm/ vlawGudk cspw
f m wdik ;f jynfudk
cspw
f myJ/ wkid ;f jynfucdk spw
f ,fqNdk yD; .. EkdifiH&JUajrBuD;udk ukef;erf;aevkdY r&bl; .../ wjcm;wzufu
pOf;pm;r,fqkd&if .. vlawGukd rkef;wm[m .. wkdif;jynfukd rkef;wmyJ ...}} wJh/
usaemfwt
Ydk m;vk;H auseyfygw,f/ 'Dtcrf;tem; usi;f yay;cJ&h jcif;tay: yDwad wG jzpfcw
hJ ,f/
bmyJajymajym ... 'Drkdua&pDtiftm;pkawGbufrmS awmh twkid ;f wmwckrmS nDw
G af &;jzpfapcJNh yD
r[kwyf gvm;/
wkwaf cgif;aqmifBuD; wdeaf &Smifzed af jymcJw
h hJ pum;wcGe;f &Sw
d ,f .../
]aMumifjzL? aMumifeD? aMumif0g cGJzdkYrvkdbl; ... <uufckwfwwfzdkYyJ vkdw,f ...} wJh/
+++++
]]usr trsK;d om;&ifMum;apha&;udk usr tjrJ ,HMk unfygw,f/ usrwd[
Yk m jynfo&l UJ tiftm;udk
tm;ud;k NyD;awmh tvkyv
f yk af ewmvdYk tBudrBf udrt
f cgcg ajymcJNh yD;ygNyD/ jynfo&l UJ tiftm;ukd pepfwus
oHk;rSyJ xda&mufrSmyg/ jynfolawGudk xyfNyD;rSmyg&ap/ udk,fvdkcsifwmudk arQmfvifhaeHkeJY
ratmifjrifygbl;/ udk,fvdkcsifwmudk&atmif vkyfMurS? vkyf&JrS? vkyfEkdifrS &r,f/ taumif;qHk;
enf;vrf;udk &Sm&r,f}}
(a':atmifqef;pkMunf\ rdecYf eG ;f aumufEw
k cf sufwckrS -)
wcgu usaemfhNrdKUrSmyg .../
usaemfwt
Ydk aygif;oif;awG 0kid ;f zGNYJ yD;pum;ajymaewJt
h csderf mS NrdKUay:u enf;enf;yku
d q
f H
csrf;omw,fvYdk ajymvk&Yd wJo
h w
l a,muf 0ifvmw,f/ NyD;awmh tqufrjywfqo
dk vkd ...
54

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

a':atmifqef;pkMunf\ ESvHk;om;yHk&dyfrsm;

armifarmif0rf;

]olpY ;D yGm;a&;ukd b,ftmPmykid af wGu b,fvEdk ydS pf ufvYdk b,fv'dk u


k a &mufwt
hJ aMumif;?
pD;yGm;a&;vkyyf idk cf iG rhf sm;ukv
d nf; b,fvdk uefo
Y wfyw
d yf ifwt
hJ aMumif;} awGudk cko
d yH gatmifnnf;&if;
ajymaevku
d w
f m? usaemfwaYdk wmif yku
d q
f pH Nk yD; olu
Y 0dk idk ;f ulay;&r,fyh /Hk
'geJY wa,mufu pvmw,f .../
]]'g .. pepfaMumifah ygh .. pepfudk jyKjyif&r,f}}vdaYk jymawmh tJ'v
D u
l xkid &f muae xoGm;
ra,mifawmif jzpfomG ;w,f/
]]cifAsm;wkYd Ekid if aH &;taMumif;ajymr,fqdk .. usaemf em;raxmifcsifb;l Asm .. Ekid if aH &;ukd
usaemf pdwrf 0ifpm;bl; ...}}vkYd qkv
d mawmh? usaemfu ... ...
]]tckcifAsm; nnf;aewmawG[m Ekid if aH &; r[kwb
f ;l vm; ... tJ'g cifAsm; Ekid if aH &;taMumif;
ajymaewmyJ}}
]][m .. rvkyfygeJYAsm .. usaemfu ukd,fhpD;yGm;uvGJNyD; bmrS pdwrf 0ifpm;bl;As .. yku
d q
f &H zdyYk J
odw,f? uk,
d v
f yk rf S uk,
d pf m;&wmygAsm}}
acgif;ukw
d iG w
f iG u
f w
k &f if; usaemfwpYdk um;awGudk ZGwjf iif;csuf xkwaf wmhw,f ../ 'Dvel aYJ wmh
cufNyD .../
]]aeygOD; .. cifAsm; apmapmu ajymoGm;wJh .. ukd,fvkyfrS .. ukd,fpm;&w,fqkdwm ...
wu,fvm;}}
usaemfu 'Dvadk r;vku
d af wmh olu ayapmif;apmif;MunfNh yD; .. rauseyfwahJ voHeYJ ...
]]uav; oGm;ar;awmif ... odygw,fAsm}}
]]uk,
d v
f yk rf S .. uk,
d pf m;&w,fq&dk if .. cifAsm; apmapmu bmvkn
Yd nf;wmvJ .. uk,
d v
f yk w
f idk ;f
.. uk,
d f wu,fpm;&vkv
Yd m;}}
olpY w
d x
f rJ mS awmfawmfyI af xG;oGm;[ef &Sw
d ,f/
]]rodbl;Asm .. usaemfu ykdufqHcsrf;omzdkYyJ odw,f ../ usefwm usaemf rodbl; ../
cifAsm;wkv
Yd dk Ekid if aH &;vkyv
f Ydk yku
d q
f &H vmrSmrS r[kww
f m}}
'geJY usaemfwkdYxJu wa,mufu Mum;jzwfNyD; ...
]]'gqk d .. cif A sm; b,f a vmuf c srf ; omaeNyD v J / Ek d i f i H a &;uvG J v k d Y bmrS r vk y f w J h
a':atmifqef;pkMunfavmuf csrf;omvm; .../ tck a':atmifqef;pkMunfrmS Ekb
d ,fvq
f ek w
YJ if
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

55

jrefrmh'Drdkua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pkMunf\ 66 ESpfjynfh arG;aeY trSwfw&

a':vmoef;csD &aeNyD/ cifAsm; olYavmuf csrf;omaeNyDvm;}} ... qkdawmh 'Dvl awmfawmf


awGa0oGm;w,f/
]]usaemf trSefajym&&if .. a':atmifqef;pkMunfukdawmh av;vnf; av;pm;w,f ..
cspv
f nf;cspw
f ,f ../ 'gayr,fh usaemf Ekid if aH &;rvky&f b
J ;l As ../ aMumufw,f ../ usaemf 'Dvadk jymwm
b,forYl S avQmufrajymeJaY emf ..}} (rsufv;Hk u ab;bD0,
J m usD;uef;awmif;arSmufMunf&h if; pk;d &draf eykH
...)
]]wu,fygAsm .. usKyfwkdYEkdifiHukd 'Drkdua&pDEkdifiHjzpfapcsifwm trSefyJ .. usaemfuawmh
rvkyf&Jbl;As .. aMumufw,f}}
]]cifAsm; Ekid if aH &;rvkycf sifb;l qkv
d nf; aevk&Yd ygw,f .../ 'gayr,fh Ekid if aH &;ukad wmh rodvYdk
rjzpfbl;As ... EkdifiHa&; rodbl;qkd&if tkyfcsKyfwJholawGu .. vkyfcsif&m vkyfoGm;rSmyJ ... ...}}
usaemfh&ifxJrSm wcgu tefwDpk xyfcgxyfcgajymcJhwJhpum;ukd oGm;owd&rdw,f/
tjrJwrf;vnf; ajymw,f .../
]]ud,
k v
f ckd sifwmudk arQmfvifah eHek YJ ratmifjrifygbl;/ ud,
k v
f ckd sifwmudk &atmifvyk Mf urS?
vky&f rJ S vkyEf idk rf S &r,f}}
]]vkcd sifwmukd arQmfvifh ykH aJ rQmfvifNh yD;? &atmifvyk ,
f zl Ykd cufcaJ ewJo
h al wGuv
dk nf; awGMY uHK
cJzh ;l ygw,f}}
'Dvadk jymcJw
h hJ tefw&hD UJ pum;awG[m usaemf&h ifxrJ mS pGaJ ew,f/ usaemf trsKd;om;jyefvnf
oifjh rwfa&;ukd ,kw
H ,f/ waeYrmS jzpfujdk zpf&r,fqw
dk hJ ,kMH unfcsufu tckxd zsufvrYdk &Ekid yf gbl;?
trsKd;om;jyefvnfoifjh rwfa&; r&Sb
d eJ YJ wkid ;f jynfxal xmifzq
Ykd w
dk m orifarG;&if; usm;pm;&if;jzpfrmS
trSefyJ/
taumif;qk;H ygqkw
d phJ epfeo
YJ mG ;vnf; ratmifjrifEidk yf gbl;? bmjzpfvv
Ydk q
J adk wmh usaemfw
h Ydk
Ekid if &H UJ trsKd;om;pnf;vk;H nDw
G af &;u NydKuGaJ ewm r[kwv
f m;?/
usaemfwaYdk usmif;om;vli,fawG tpGr;f &So
d avmuf BudK;pm;tm;xkwcf w
hJ m twkid ;f twm
wckxdawmh atmifjrifcJhygw,f/ 'gayr,fh tm;&avmufatmiftqifhxdawmh ra&mufcJhygbl;?
'Dvdk twkid ;f twmwckxd a&mufzq
Ydk w
dk mawmif .. wu,fawmh ... tefwpD k tygt0if vlBuD;awG&UJ
ausmaxmufaemufcHay;vkdYqkdwm trSefygyJ/ usaemfwkdYcsnf; 'Davmuf c&D;raygufEkdifygbl;/
'ghtwGuf tefwpD u
k dk txl; aus;Zl;wifryd gw,f/
tefwpD [
k m usaemfw&Ydk UJ rdbqkv
d nf; rrSm;avmufygbl;? usaemfwt
Ydk ay: rdbarwmvkd
arwmawGay;cJyh gw,f/ om;orD;awGvdk oabmxm;cJyh gw,f .../ usaemfweYdk YJ qufq&H ifawmifrS
56

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

a':atmifqef;pkMunf\ ESvHk;om;yHk&dyfrsm;

armifarmif0rf;

b,fawmhrS ]]rif;wkYd ... igwkYd ...}} rok;H bl;/ ]]om;wkYd .. orD;wkYd ...}} qkNd yD; ok;H w,f/ olu
Y ,
dk o
f u
l awmh
tefwv
D yYdk J ok;H w,f/
usaemfrSwfrdao;w,f ../ tefwDpk&JU ]rdbarwm tvif;pav;} wcsufaygh .../
waeY usaemfwYdk ausmif;om;awGtygt0if vlBuD;awGyg (pkpak ygif; ta,muf 30 avmuf
awmh &Srd ,fxifw,f ..) tefwjDh cH0ef;xJu tcrf;tem;wckusi;f ycJw
h hJ taqmuftODrmS .. trsK;d om;aeY
twGuf tpnf;ta0;vkyaf eMuwm ../ ('guvnf; tefwu
D vlBuD;awGuadk rwm&yfcNH yD; usaemfwu
Ydk dk
tpnf;ta0;wufciG ahf y;cJw
h myg)
trsKd;om;'Drkdua&pDtzGJYcsKyfu OD;Munfarmif u OD;aqmifyg0ifNyD; wkdif;&if;om;tzGJYawG?
usaemfwaYdk usmif;om;awGxrJ mS ukrd if;aZ,sm (88 - ruo ausmif;om;acgif;aqmif) uvnf;
axmifxu
J ylyal EG;aEG; vGwv
f mwJt
h csde/f olvnf; tpnf;ta0;ukd a&mufvmcJw
h ,f/
aemuf ukad usmfaX;OD;? ukad v;vGif (88 rsKd;quf ausmif;om;acgif;aqmifrsm;)? trsKd;om;
'Drkdua&pDtzGJYcsKyfygwDxJuqkd rSwfrSwf&& bBuD;rkd; (pma&;q&m armifrkd;ol)? OD;odef;wif
(axmifwiG ;f uG,v
f eG )f ? a'gufwm a':ar0if;jrif?h ukcd eG jf rifx
h eG ;f (NCGUB 0efBuD;) olwv
Ydk nf;
ygMuw,f/
'Dvedk YJ tpnf;ta0; usif;yaepOf rxifrw
S w
f jhJ rifuiG ;f wcku usaemfrh sufv;Hk xJ 0ifa&muf
vmcJhw,f/ usaemfwkdYeJY cyfvSrf;vSrf;u jrufcif;jyifeJY tvSyef;yifcsKHav;awGem;rSm tefwDpku ..
Ekid if jH cm;om; uav;aygufpav;wOD;eJY aysmf&iT jf rL;xl;aewJh jrifuiG ;f yg/ uav;av;u t&rf;cspfzYkd
aumif;w,f? 2 ESpo
f m;avmufyJ &Srd ,fxifw,f? (ykMH unf&h wm awmh ... oHwrefwa,mufa,muf&UJ
&ifaoG;rsm;vm; rodb;l ) qHyifav;awGu a&Ta&mifoef;NyD; aysmYpif;aewmyJ? avav;wcsuf
a0SYvkdufNyDqkd .. zGmceJ .. zGmceJeJY odyfMunfhvSw,f/ vrf;avQmufykHuvnf; qwfawmuf ...
qwfawmufe?YJ tefwpD q
k D ajy;vmvku
d f ... ywfvnf ajy;oGm;vku
d ef YJ vkyaf ew,f? aemufawmh
uav;av;u tefwDpkqD wcgajy;vmawmh tefwDpku a&SUuae raES;rjrefav; ajy;w,f?
uav;av;u qwfawmuf qwfawmufeYJ vku
d w
f ,f/
usaemf tpnf;ta0;udk pdwrf 0ifpm;awmhb;l ? ab;em;rSm&Sw
d hJ ausmif;om;acgif;aqmif
ukad v;vGiu
f dk vufwNYdk yD;jyvku
d w
f ,f ../ tm;vk;H uvnf; owdjyKrdomG ;ovm; rodb;l / vSr;f Munfh
vkdufrdw,f xifw,f .../
tefwDpku a&SUwnfhwnfhuae vufckyfwD;NyD;ac:aeawmh ... uav;av;uvnf;
ajy;vmw,f/ aemufawmh tefwD owdjyef0ifvmvm; rodb;l / uav;av;ukd rcsDNyD; tdrx
f J
ajy;0ifomG ;w,f ../
usaemf xifygw,f/ tJ't
D csderf mS tefw[
D m vlxak cgif;aqmif? ygwDacgif;aqmifqkdwJh
tawG;xuf ... rdcifwa,muf&UJ pdwaf wG ude;f 0yfomG ;yk&H w,f ../ tifrwefrS cspfp&maumif;wJh
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

57

jrefrmh'Drdkua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pkMunf\ 66 ESpfjynfh arG;aeY trSwfw&

jrifuiG ;f yg ../ usaemfw


h oufrmS 'DjrifuiG ;f [m b,fawmhrS rarhEidk yf gbl;/ aemifvnf; 'Dv[
dk mrsKd;
awGjY rifEidk zf Ykd tvGerf S cufomG ;avmufygNyD/
'Dvedk YJ trsKd;om;aeYtcrf;tem;ukd tefwjDh cH0ef;xJrmS usif;yawmh wufa&mufvmMuwJo
h al wG
tawmfu
h dk rsm;ygw,f/ 'Dtcrf;tem;u 'kw,
d ajrmuf tcrf;tem;aygh .../ wkid ;f &if;om;tppfawGu
olw&Ydk UJ k;d &mtuawGeYJ azsmfajzMuw,f/ aemuf oDcsif;awGqedk YJ tawmfrS pnfum;vSygw,f?
trsKd;om;atmifyaJG eYuv
dk nf; atmifjrifpmG usif;yEkid cf yhJ gw,f/
tefwt
hD rd af &SUu w&m;yGu
J awmh pae? we*FaEGqdk xk;H pHtwkid ;f pnfum;vQufygyJ/
'gayr,fh waeYrSmawmh vkyfMuHpmwapmif wufvmw,f ../ ('g aocsmw,f ..
wrifoufouf vkyfMuHvkdufwm .. 'Dpmu ..)
]]vIid o
f m,mNrdKUe,frmS xrif;&nfyv
k if;awGawmif 0,faomufae&ygw,f ...}} wJh ../
]]xrif;&nfyv
k if;awGa&mif;vkYd ravmufb;l jzpfaeygw,f ...}} wJ/h
tJ'pD mukd tefwu
D jyefajzvku
d w
f ,f ../ 'gayr,fh pum;vk;H awG usaemf rrSwrf ad wmhb;l
../ pdwfraumif;jzpfNyD; *kPmoufpGm jyefajzvkdufwmawmh odvkdufw,f .../
'g[m axmifacsmufqifxm;wJph mvkyYd J trsm;u ,kMH unfMuw,f .../
aemuf rsm;rMumcif&ufyidk ;f rSmawmh owif;pmxJrmS tBuD;tus,f a&;vmawmhwmyJ ../
]xrif;&nfqkdwm .. wu,fawmh pm;p&mr&SdvkdY 0,faomufMuwm r[kwfbl; ..} wJh .../
]rD;aoG;trIefYawGazQmfNyD; rD;aoG;tvkH;awG vkyfzdkY a&mif;Mu? 0,fMuwm ..} wJh ../ 'gukdrodbJeJY
tpk;d &ukd wrifepfematmif ... tefwpD u
k ... tykwcf sovkv
d dk ... bmvkv
d edk YJ wkjYH yefa&;om;vmwmukd
awmfawmfrsm;rsm; rSwrf Md uOD;rSmyg? wu,fawmhvnf; .. tefwpD u
k tJ'aD e&m a&mufz;l wmrS
r[kww
f m ../ pmukd wifay;wJo
h u
l vnf; wifay;vku
d af wmh ... &ifxrJ mS olou
l u
dk dk cHpm;oGm;rSmaygh/
vlawG pm;p&mcsKdUwJu
h ek v
f Ydk ... xrif;&nfy0J ,faomuf Ekid af wmhw,f .. qkad wmh? (usaemf xifygw,f
..) odoBd uD;eJY vkyMf uHvu
dk w
f phJ myg? 'Dvdk tvkyrf sKd;awGuv
dk nf; rormolrsm;u tefwpD t
k ay:
txifrmS ; tjrifrmS ;jzpfatmif vkyMf uHwwfygw,f/ (bmr[kww
f u
hJ pd u
dk etzu a&;BuD;cGiu
f s,f
vkyw
f mukv
d nf; aemufyidk ;f wifjyay;ygOD;r,f)
odyfrMumcifrSmawmh usaemfwkdYynmqnf;yl;&m &efukefwuodkvf&JU 75 ESpfajrmuf
pde&f wkobif tcrf;tem;uvnf; eD;uyfvmw,f/ usaemfwaYdk usmif;om;rsm;vnf; pde&f wkobifyJG
tcrf;tem;ukEd zJT Ykd pkumk;H Muaygh/
tJ't
D csed rf mS Akv
d cf sKyfcifeG u
Yf &efuek w
f uov
kd 0f if;twGi;f rSm&Sw
d hJ taqmifawGrmS usi;f ywJh
58

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

a':atmifqef;pkMunf\ ESvHk;om;yHk&dyfrsm;

armifarmif0rf;

yG J w k d i f ; eD ; yg;avmuf rvG w f w rf ; wuf a &muf a ewJ h t csd e f / (wenf ; tm;jzif h pnf ; k H ; a&;
toGio
f @mefawGyg ygaew,f) (axmufvrS ;f a&;u kycf yfajzmifah jzmifh ppfAv
dk af wGeYJ Zmwfysuf
ausmif;olawGuvnf; wke;f ke;f eJY "mwfyaHk wG wGJ u
dk af eMuwJt
h csdeaf ygh)
&efuek w
f uov
kd [
f m ,m,Dtm;jzifh ppfa&mifvrT ;f oGm;cJw
h ,f/ Akv
d cf sKyfcifeG Yf qkw
d hJ yk*Kd vfu
qufqHa&; pum;ajymnufw,fvkdY Mum;zl;xm;w,f/ taqmifa[majymyGJawGrSm oGm;a&muf
pum;ajymNyDqkd .. olYykHpHu EkdifiHa&;orm;wa,muf [eftwkdif;vdkY ajymMuw,f/ (ppfAkdvf
toGijf yifvuPmrsKd; r[kwb
f ;l vkaYd wmif ajymMuw,f)
usaemfaecJhwJh tif;0aqmifrSm ola&mufvmwJhtcg ausmif;om;awGu rMum;wMum;
vSr;f NyD;awmh .. ]]a,murBuD; ... a,murBuD;}} vdaYk tmfawmh ... ol tcrf;tem;rSm pum;ajymwJt
h cg
xnfah jymoGm;w,f/ ]]tif;0aqmifu ausmif;om;awGu awmfawmf vufaES;wJh ausmif;om;awG
.../ tefu,fhorD;u a,mufsm;&oGm;NyD}} ... wJh/ ... ... ... pojzifhaygh/ tJovkd ausmif;om;awGeJY
0ifa&mwm/ ausmif;om;awGeYJ w0g;0g; w[m;[m; vufqMHk uvk/Yd
'gayr,fh wzufrmS awmh Ekid if aH &;tajctae[m wif;rmrIqu
D dk OD;wnfomG ;apwJh udpw
ck
uvnf; ay:aygufvmcJhw,fav/ 1995 Edk0ifbm 22 ... tifeft,fvf'D owif;pm&Sif;vif;yGJrSm
a':pku .. ]trsKd;om;nDvmcHuaeNyD; jrefrmjynf&JUEdkifiHa&; tajz&SmEdkifzdkY rvG,fbl;? vGwfvyf
yGifhvif;rIawG r&Sdbl; ..} vdkY a0zefaxmufjyw,f/ ]xGufr,f}vdkY rajymcJhbl;/? Edk0ifbm 27 rSm
trsK;d om;nDvmcH jyefpw,f xifw,f/ tJonfrmS OD;atmifa&Twu
Ykd trsK;d om;nDvmcHuae Ed0k ifbm
29 rSm EIwfxGufvdkufw,f/
'gu tifet
f ,fv'f D ygwDacgif;aqmifawG? vTwaf wmf ud,
k pf m;vS,af wG tjyifrmS &So
d avmuf
awGq
Y aHk qG;aEG;NyD;rS xGuv
f mwJ&h v'fvYkd jrifygw,f/ ('D nDvmcHu EIwx
f u
G w
f mu oabmxm;
wif;rmwmudk jywmvnf; r[kwb
f ;l ? &efvw
dk mvnf; r[kwb
f ;l vdYk ajymcsifygw,f) nDvmcHu
27 rSm pygw,f/ ygwDuaeNyD; nDvmcHaumfr&Siu
f kd wifjyxm;wmawG? awmif;qdx
k m;wmawG&w
dS ,fvYkd
od&w,f/ ppftpk;d &u nDvmcHrmS 'gawGukd jyefvnf taMumif;jyefjcif; r&Sb
d ;l / 'gawGukd ppftpk;d &
rD',
D mawGu rajymcJb
h ;l / jynfwiG ;f u jrefrmjynfoal wGrmS vnf; aoaocsmcsm em;vnfEikd zf Ykd
tajctae r&cJb
h ;l / vlawGu wzufowfajymaewmawGuykd J Mum;ae&wmud;k / tJ't
D ajctae
ay:rSm etzu vufcHEkdifpGrf;r&Sdawmhbl;? tckduftwefY ajyavQmhaewJhoabmxm;awG[m
(taMumif;wckaMumifh ajycsifa,mifaqmifwmvnf; jzpfEidk yf gw,f) csufjcif;qko
d vkd etzbufu
ajymif;vJwif;rmvmawmhw,f/ twku
d t
f cH 'Dru
dk &ufwpftiftm;pkrsm;ukd ESyd u
f yG af &;awG wzef
jyefO;D armhvmjyefw,f/
waeYrmS awmh usaemfw
h a,mufwnf;ukd axmufvrS ;f a&;u vmac:oGm;w,f/ 'DwcgrSmawmh
axmufvrS ;f a&; 16 rSmyg? tJ'rD mS Akv
d rf LS ;BuD;oef;xGe;f eJY wcg xyfqyHk gw,f/
usaemfeaYJ wGq
Y aHk wmh t&ifwcgwke;f uvkd yko
H @efr[kwaf wmh bl;/ olu
Y Mdk unf&h wm wckcu
k dk
tpmraMuwJhykHrsKd;/
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

59

jrefrmh'Drdkua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pkMunf\ 66 ESpfjynfh arG;aeY trSwfw&

]]usaemf ... cifAsm;wku


Yd dk t&ifwacguf awGcY w
hJ ek ;f uajymcJw
h mawG rSwrf Od ;D rSmyg}}
]][kwu
f hJ ... rSwrf yd gw,f}}
usaemfuvnf; at;at;oufomyJ jyefajzvku
d w
f ,f/
]]usaemfwYdk apmifMh unfOh ;D r,fajymwm .. rrSm;avmufygbl;/ ckyJ tajctaeawGu wrsKd;
ajymif;vJvmw,f ... 'gawmif umvu b,favmufrS Mumao;wm r[kwb
f ;l }}
ajymaewJph um;oHawGxrJ mS rauseyfoaH wG ygaew,fqw
dk mukd usaemf owdxm;rdw,f/
usaemf qufem;axmifawmh ...
]]cifAsm;wkdYukdvnf; .. usaemf wckajymr,f .. jzpfEkdif&if ausmif;om;udpyJvkyfyg ..
ausmif;om;udpy J vkyrf ,fqdk .. usaemfwYdk ulnED idk w
f ,f .. Ekid if aH &; a&mpGuv
f mw,fq&dk ifawmh
raumif;bl;/ausmif;om;ta&;yJ vkyrf ,fh ... usaemfwu
Ydk dk rqefu
Y sifr,fh ausmif;om;or*qdk
usaemfwYdk ulnrD ,f ...}}
]]'gawmh tmr rcHEidk b
f ;l .../ usaemfwYdk vufcx
H m;wm ausmif;om;ta&;[m Ekid if aH &;yJ/
usaemfwkdY[m xm0& qefYusifa&;orm;awG r[kwfbl; ../ vufcHEkdifwm&Sd&if .. axmufcHrSm
jzpfovkd .. vufrcHEkdifwm&Sd&if .. ajym&rSmyJ ../ 'g[m qefYusifwJh ykHo@mefjzpfoGm;cJh&if ..
usaemfwYdk rwwfEidk b
f ;l }}
usaemf at;at;aq;aq;yJ ajymvku
d w
f ,f .../
]]cifAsm;wku
Yd dk tcsderf a&G; ta&;,ltjypfay;vk&Yd w,fqw
dk m odw,fr[kwv
f m;}}
ol&UJ pum;vk;H awGrmS a'gooHawG a&maESmygvmw,f/
]]odygw,f ... 'gu AkdvfrSL;BuD;wkdYtykdif;yg ... usaemfwkdY tMurf;zufvkyf&yf vkyfaewm
r[kwyf gbl; ...}}
]]'gayr,fh .. Oya'abmifudk ausmfveG af ew,fqw
dk mukad wmh owdxm;zdYk vkv
d rd rhf ,f .../
aemufNyD; cifAsm;wkYd tefwu
D vnf; .. wavmu .. vIid o
f m,mrSm xrif;&nfyv
k if;awG 0,faomuf&
avmufatmifudk jynfoal wGiwfaeNyD ... qkw
d m vlxak &SUrSmajymwm raumif;bl;/ (wu,frmS awmh
tefwDu jynfolawGiwfaeNyD .. vkdY rokH;EIef;cJhygbl;) ... taMumif;ZpfjrpfrSefukd rodbJ ..
tJovkad jymwm raumif;bl; ../ usaemfwt
Ydk pk;d &ukd tykwcf sovkd jzpfaew,f}}
]]tJ'guawmh .. tefweD aYJ jymyg .. usaemfweYdk YJ rqkid yf gbl;/ 'g ajymyg ../ 'g rajymygeJY
.. vkdY usaemfwkdYvkyfEkdifwJholawG r[kwfygbl; .../ t"du usaemfhukdac:&wJhtaMumif;&if;ukd
odcsifygw,f}}
60

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

a':atmifqef;pkMunf\ ESvHk;om;yHk&dyfrsm;

armifarmif0rf;

xkid af ewJh ukvm;xkid af emufru


DS dk tm;yg;w& rSx
D ikd v
f u
dk &f if; .. pm;yGaJ y:ukd vufEpS zf uf
qefw
Y ifxm;&if;u ...
]]cifAsm;wkYd .. a':atmifqef;pkMunfudk r0ef;&HygeJY ../ ausmif;om;awG[m .. ausmif;om;udpy J
vkyyf g ../ aemufNyD; &efuek f wuov
kd f pde&f wkobifyu
JG dk raESmuf,u
S yf geJ}Y }
c&m;a&vTwf awmufavQmuf rem;wrf;ajymvku
d w
f ,f .../
]]Akv
d rf LS ;BuD;ukd usaemfajymEkid w
f muawmh .. pde&f wkobifyu
JG dk aESmuf,u
S rf ,fqw
dk t
hJ &m
pOf;awmifrpOf;pm;rdbl; .../ 'g[m usaemfwkdYeJYvnf; oufqkdifaeawmh .. usaemfwkdYvnf;
qifEcJT sifw,f ../ aemuf a':atmifqef;pkMunfudk r0ef;&HygeJY ... qkw
d u
hJ pd u
awmh .. Akv
d rf LS ;BuD;wkYd
eJY roufqidk b
f ;l vkYd xifygw,f}}
tajctaeuawmh wif;rmvmwJo
h abm &Sw
d ,f/
]][kwNf yDav ... usaemfwu
Ydk vnf; vkypf &m&Sw
d m qufvyk f oGm;r,f .. tkad uaemf}} qkNd yD;
axmufvrS ;f a&; 16 wyfrLS ;ukd vSnNhf yD; ajymw,f/
]]olu
Y dk jyefvu
dk yf v
Ydk u
dk yf g}}
usaemfu
h dk jyefvu
dk yf w
Ydk ,f/ aemuf&ufrmS awmY tusK;d taMumif;awGut
dk m;vk;H ukd wifjycJw
h ,f/
aemufx;l jcm;wmwcku usaemfwYdk 0kid ;f pOf;pm;Muw,f/ &efuek w
f uov
kd f pde&f wkobif tcrf;tem;
rSm Akv
d cf sKyfcifeG pYf um;ajymr,fph ifjrifu
h dk wuov
kd pf mwku
d 0f if;twGi;f rSm crf;crf;em;em; jyifqif
xm;w,f/ tJ'gukd usaemfwaYdk usmif;om;awGu pifjrifah y:wufNyD; ausmif;om;or*uusif;ywJh
.. pdef&wkobifyGJvkyfzdkY vQKdU0SufpDpOfcJhw,f/
'Dowif; aygufMum;oGm;yk&H w,f/ aemuf&ufrmS awmh tJ'pD ifjrifu
h dk oHq;l BudK;awG ywfvnf
um&Hxm;NyD; ppfom;tapmifah wGyg csxm;vku
d w
f ,f/ tJ'aD wmh tpDtpOfawGudk usaemfwYdk ajymif;vJ
pDpOf&awmhw,f/
usaemfwYdk ae&mwckrmS pDpOfcw
hJ ,f/ yxr tif;,m;uefapmif;ab;u bke;f awmfBuD;ausmif;rSm
(tefwt
hD rd ef YJ odyrf a0;bl;/) qGr;f uyfr,f? NyD;rS pDpOfxm;wJah e&mukd pkomG ;NyD; tcrf;tem; usif;y
Mur,f ... qkNd yD; vkyMf uawmh? tefwt
hD rd ef YJ odyrf a0;wJh Joy pm;aomufqidk rf mS tcrf;tem;wckvyk zf Ykd
qkH;jzwf ... tpDpOfawG qGJcJhMuw,f/
usaemfwYdk rlvqk;H jzwfcsufu tif;,m;uefapmif;ab;u bke;f BuD;ausmif;rSm qGr;f uyfzYkd
oufoufygyJ? tJ'aD eYu bke;f BuD;ausmif;rSm tzGt
YJ pnf;awmfawmfrsm;rsm;u vlawG awmfawmfrsm;rsm;
vmMuw,f? owif;rD',
D mu vlawGvnf; vmMuw,f/
usaemfwkdY&JUtpDtpOfxJrSm txl;tpDtpOfwcku ... &efukefwuodkvf pdef&wkobifyGJ
tcrf;tem;uae Akv
d cf sKyfatmifqef;ukd ]*kPx
f ;l aqmifausmif;om;}tjzpf tyfEiS ;f zdYk tpDtpOfygw,f/
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

61

jrefrmh'Drdkua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pkMunf\ 66 ESpfjynfh arG;aeY trSwfw&

(usaemf wkq
Yd v
dk cdk sufu Akv
d cf sKyf[m usaemfwYdk &efuek w
f uov
kd &f UJ *kPu
f dk xl;jcm;ajymifajrmufatmif
pGrf;aqmifEkdifcJhol ausmif;om;wa,mufjzpfaevkdY .. 'Dvkd tyfESif;*kPfjyKcsifwmyg) 'gukdvnf;
tefwDhukd zGifhajymjyxm;cJhw,f/
usaemfwYdk qGr;f uyfyt
JG crf;tem; rpwifrrD mS yJ bke;f BuD;ausmif;jyify vrf;ray:u ppfum;
awGay:rSm ppfom;awGtjynfeh YJ um;ok;H pD; &yfxm;w,f? axmufvrS ;f a&;awGqw
dk muvnf; ajccsif;
vdrfaewmyJ/
'gawGudk *krxm;ygbl;/ usaemfwv
Ydk yk pf &m&Sw
d m qufvyk Mf uw,f ../ aemuf ausmif;om;
wpkudk tcrf;tem; t"duusif;yr,fah e&mqDudk vTwv
f u
dk af wmh jyemu pwufawmhwmyJ/
jzpfyu
Hk 'Dvydk g/ tpu usaemfwYdk tcrf;tem;BuD; b,frmS usi;f yr,fqw
dk m axmufvrS ;f a&;
u rodb;l / zdwMf um;xm;wJh vlBuD;awGavmufuydk J vQKdU0Suaf jymjyxm;w,f/
tcrf;tem;rvkycf ifrmS usaemfwx
Ydk u
J wa,mufu zdwpf mukd rSww
f rf;wif AG'D ,
D dk u
dk zf Ydk
tcef;wGif;rSmvkyfaewkef; owif;ay;wa,mufu 0ifvmNyD;? zdwfpmukdukdifay;ovkd bmvkdvkd
vky&f if;u aygufMum;oGm;NyD; axmufvrS ;f a&;qDudk csufcsif; owif;oGm;ykw
Yd ,f? tJ'geJY ae&mukd
odomG ;awmh tJ'rD mS ppfom;awGtjynfeYJ ydwx
f m;vku
d w
f ,f/ usaemfvw
T v
f u
dk w
f hJ ausmif;om;
tkypf v
k nf;vma&m pD;zrf;awmhwmyJ .. ausmif;om;awGu uk,
d v
f w
G f ek ;f xGuaf jy;Muw,f ../
usaemfwq
Ydk rG ;f uyfr,fh bke;f BuD;ausmif;qD tarmwaum ajy;vmNyD;ajymawmh .. tpDtpOfawGukd
ajymif;vku
d &f awmhw,f? bke;f BuD;ausmif;ay:rSmyJ wqufwnf; tcrf;tem; usif;yvku
d Mf uw,f/
bke;f BuD;ukd yxravQmufxm;wm qGr;f auR;zdYk oufoufygyJ/ tajctaet& tcrf;tem;
usif;yMuawmh .. q&mawmfbkef;BuD;uvnf; awmfawmfaMumufvefYoGm;w,f ../ usaemfwkdY
tcrf;tem; usif;yaepOfrmS yJ .. q&mawmfu ausmif;atmuf vrf;ray:rSm&yfxm;wJh ppfum;awG
oGm;Munfv
h u
dk f .. tcrf;tem;usi;f yaewJh ae&mjyefvmvku
d f ../ tcrf;tem;rSL;vkyaf ewJh ukx
d uf&mZm
ukd vmajymvkdufeJYaygh/
]]'umBuD;wkdY rNyD;ao;bl;vm; ../ ausmif;atmufrSm ppfum;awG a&mufaeNyD ../ bkef;BuD;
pk;d &drw
f ,f}}qkad wmh &mZmu ...
]]NyD;awmhrmS yg .. bke;f bke;f / wynfah wmfwYdk cPygyJ}}
'Dvedk YJ vl;vmacgufwjYHk yefvyk af ewJh q&mawmfuMdk unfNh yD; usaemfwv
Ydk nf; tm;emMuw,f/
wcgwavusawmhvnf; .. ikt
d m;xuf &D(&,f)tm;oeftjzpfvydk /J
tcrf;tem;usif;yaepOfrmS yJ tifrwefx;l jcm;wJh orkid ;f jzpf&yfav;wcku ay:aygufvmcJh
w,f/ ukdjrifhaqG (,ck? azmh0ef;NrdKU - tif'D&m;em;jynfe,f? tar&dum;) uae pmtdwf&SnfBuD;
wapmifukdukdifNyD; ausmif;ay: tajy;wufvmw,f/ usaemfhukd vmay;&if;u ..
62

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

a':atmifqef;pkMunf\ ESvHk;om;yHk&dyfrsm;

armifarmif0rf;

]]'DrmS ausmif;om;awGusif;ywJh &efuek w


f uov
kd f pde&f wkobif tcrf;tem;twGuf ..
tefwpD ak y;ykv
Yd u
dk w
f hJ o0PfvmT ../ tefwu
D tm;csif; pDpOfay;vku
d w
f m}}
qkv
d Ydk zGiMhf unfv
h u
dk af wmh tefwu
D ,
dk w
f idk f vufrw
S af &;xk;d xm; wJo
h 0PfvmT ../ tJ'gukd
usaemfu zwfjyvku
d w
f ,f../ vlxu
k oabmawGus? tm;&auseyfjcif;awGeYJ vufcyk o
f aH wG wajzmif;
ajzmif;aygh .../
ay;ykdYvkdufwJh o0PfvTmrSm ... tefwD a&;ay;xm;wmuawmh kd;kd;av;ygyJ ../
rSwrf &d oavmuf .. ]ausmif;om;vli,fawG tckvdk pnf;vk;H nDw
G pf mG eJY tpOfvmBuD;rm;wJh
&efuek w
f uov
kd &f UJ pde&f wkobifyJG tcrf;tem;ukd usif;yjyKvkycf w
hJ mukd 0rf;ajrmuf0rf;ompGm
*kPf,laMumif;? orkdif;tqufqufrSm a&SUaqmifwkdufyGJ0ifcJhaom? 0ifaeaom ausmif;om;
taygif;wku
Yd v
dk nf; av;pm;,kMH unfaomtm;jzifh o0PfvmT ukd ay;ykt
Yd yfygaMumif; ...} yg&Syd gw,f/
tefwt
hD aeeJY tcrf;tem;ukad wmh wufa&mufEidk jf cif; r&Syd gbl;? wufa&mufEidk zf Ykd tcGit
hf a&;
ray;cJw
h mvnf; ygwmayghav? tefwaD y;ykw
Yd hJ o0PfvmT aMumifv
h nf; cyfredS rf edS f usif;yjyKvkycf &hJ wJh
pdef&wkobif tcrf;tem;[m urmod? wkdif;odjynfod jzpfoGm;cJhwm trSefyg/ (tJ'D o0PfvTm
pm&Guu
f dk usaemfu
h zdk rf;awmh odr;f NyD; oufaocHtjzpf wifoiG ;f cHc&hJ ygw,f)/
usaemfwkdY&JU &efukefwuokdvf pdef&wkobif tcrf;tem;usif;yjyKvkyftNyD;rSmawmh
ausmif;om;rsm;u Akv
d cf sKyfatmifqef;ukd ]wuov
dk f *kPx
f ;l aqmifausmif;om;} tjzpf *kPjf yKcs;D jriw
hf hJ
rSww
f rf;ukd tefwq
hD D oGm;ykaYd y;vku
d yf gw,f/
aemufw&ufrmS yJ usaemfu
h dk owif;wyfzYJG (SB) u vma&muf ac:aqmifomG ;w,f/ zrf;qD;
wmawmh r[kwaf o;ygbl;/ olwYdk ;Hk csKyfrmS owif;wyfzrYJG LS ; Akv
d rf LS ;BuD; A[de;f eJY awGq
Y yHk gw,f/
olu usaemfu
h dk pm&Guw
f &Gux
f w
k Nf yD; zwfjyygw,f/ usaemf[m b,fvdk trIawGeYJ NidpeG ;f aeaMumif;/
jypf'Pfcsr,fq&dk if axmif'Pf b,favmufusEkid af Mumif; ... pojzifh ajymMum;cJyh gw,f/ wjcm;
xl;xl;axGaxGawmh bmrSr&Syd gbl;? jyefveS f ar;cGe;f xkw?f ajymqkcd iG v
hf nf; r&Scd yhJ gbl;/
'DvkdeJY usaemf tefwDhukduefawmhNyD; ... ZmwdNrdKUudk cPqkd jyefoGm;ygw,f/ ZmwdNrdKU
(a&eHacsmif;rSm) yJ usaemfhukd vmzrf;ygw,f/ tJ'Duae csufjcif; &efukef tif;pdefaxmifukd
ykyYd gw,f/
&efuek f tif;pdeaf xmifa&mufawmh a&SUrSm BudKzrf;xm;wJh OD;0if;xdef (tefwpD k vufaxmuf)?
OD;at;0if; (tefwhD tuk0d rf;uGJ - ta0;a&muf GeaYf ygif;tpk;d &tzGYJ 0efBuD;csKyf a'gufwmpde0f if;\
tukd - tmZmenfacgif;aqmif OD;b0if; om;)? pma&;q&m armifrkd;ol? armif0Ho? Adokum
OD;ausmfrif;? OD;ode;f wif (axmifwiG ;f uG,v
f eG )f ? ukcd eG jf rifx
h eG ;f (,ck NCGUB 0efBuD;)? a'gufwm
vIdifjrifh? OD;ausmfcif (awmifBuD;NrdKU? vTwfawmfukd,fpm;vS,f)? aemuf NLD u vli,fawGeJY
awGq
Y yHk gw,f/
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

63

jrefrmh'Drdkua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pkMunf\ 66 ESpfjynfh arG;aeY trSwfw&

usaemfu
h dk rMumcifrmS yJ tif;pdeaf xmifwiG ;f txl;w&m;k;H uae ta&;ay: Ekid if aH &;yk'rf
5(n) tygt0if w&m;r0if oif;yif;zGpYJ nf;rI? w&m;r0if AG'D ,
D adk cGrsm; (tefwpD k a[majymyGJ
tacGawGyg) jzefcY sdrI awGeYJ axmifEpS &f n
S cf srSwjf cif; cHc&hJ ygw,f/ tJ'u
D pvkYd usaemf tefwpD ek YJ
a0;oGm;cJw
h m ,cktcsdex
f yd gyJ/
usaemf axmifujyefvw
G v
f mawmh tefwpD u
k aetdrt
f us,f csKyf jyefcv
H u
dk &f ygNyD/
+++++
]ed*;Hk }
usaemf a':atmifqef;pkMunfudk yk*Kd vfa&;oufouf uk;d uG,frjI zifh qnf;uyf,MHk unfrI
rvkycf w
hJ m ajym&Jygw,f/ Akv
d cf sKyaf tmifqef;orD;rkYd .. qkw
d hJ taMumif;jycsufeYJ ajymvmr,fqv
dk nf;
... bmhaMumifh OD;atmifqef;OD;ukdusawmh rcsOf;uyfMuwmvJ? rav;pm;MuwmvJ .. vdkY ar;cGef;
xkwfp&myg .../
ESvkH;om;ykH&dyfawG uGmygw,f ... odyfukd uGmygw,f/ tefwDpk awmfjcif; rawmfjcif; ...
txl;taxG bmrSrajymvkad yr,fh ajymEkid w
f muawmh .. wkid ;f jynfw;dk wufcsrf;omvkw
d hJ pdwcf eG t
f m;
jyif;jyNyD;? xm;wJh apwem rSew
f ,f? k;d om;rI tjynf&h w
dS ,fqw
dk muawmh taotcsm ajymEkid yf gw,f/
aemuf &Snv
f Qm;vmwJh awmfveS af &;&JUjzpfpOfatmufrmS pGev
Yf w
T t
f epfemcHraI wGuyg a&m`yGr;f vmcJh
ygw,f/
usaemf odoavmuf &mpkEpS t
f wGi;f rSm jrefrmvlx&k UJ axmufcrH ?I av;pm;rI? MunfnKd rIawG
aMumufcref;vdv&d &So
d El pS Of ;D ukd axmufjyygqk&d if Akv
d cf sKyfatmifqef;eJY orD; a':atmifqef;pkMunfu
vGv
J Ydk b,fo&l EdS idk rf mS vJ/ orkid ;f qkw
d m zefw;D ,lvrYdk &yg? vky,
f v
l Ydk r&yg? vky&f yfeYJ jzpfpOfawGu
jyXmef;jcif;jzifo
h m wkid ;f wmEkid yf gvdrrhf ,f/
tarSmifxk &Snv
f Qm;vSaom jrefrmjynfudk oluvGv
J Ydk b,fol OD;aqmifEidk rf mS vJ/ OD;aqmif
Ekid rf ,fq&dk ifawmifrS olv
Y dk vlxak xmufcrH &I Ekid yf gr,fvYdk tmrcHEidk yf govm;/ ar;cGe;f xkwpf &myg/
usaemf 'D ]a':atmifqef;pkMunf\ ESv;Hk om;yk&H yd rf sm;} qkw
d hJ &oaqmif;yg;awG a&;aeqJ
tcsderf mS yJ tefwpD k aetdrt
f us,fcsKyfu vGwaf jrmufvmwmeJY wku
d q
f idk af eygw,f/ ody0f rf;omrd
ygw,f? yDwdjzpfrdygw,f/ ajymrjywwfavmufatmifygyJ/
'Dru
dk a&pD vGwaf jrmufa&;wku
d yf u
JG awmh rNyD;ao;ygbl;/ Murf;vGe;f wJch &D;ukd quf&OD;rSmyg/
... tefwpD k pdwaf &m? uk,
d yf g usef;rmcsrf;ompGmjzifh usaemfwYdk trdjrefrmEkid if H 'Dru
dk a&pDeYJ vlt
Y cGiu
hf dk
jynfh0pGm&&Sdonftxd qufvufvkyfaqmifEkdifygap ... vkdY qEjyK&if; uAsmq&m armifwifopf
a&;om;wJh ]'DaeY[m tpjzpfw,f} qkdwJh uAsmav;eJY *kPfjyKvkdufyg&ap/

64

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

a':atmifqef;pkMunf\ ESvHk;om;yHk&dyfrsm;

armifarmif0rf;

'DaeY[m tpjzpfw,f
uAsmq&m armifwifopf
yifv,fujdk zwfvmwJh rk;d eHyY gwJah vvkd
NrdKUBuD;xJ igwkdY0ifa&mufMuygpkdY/
aea&mif[m tke;f vufuidk ;f rsm;eJY tdrrf ;dk pGe;f ukjd zef;NyD;
uaewJh a'gif;ysKdawGvdk tpdr;f a&mifyyG G vSvBS uD;jzpfaew,f/
tdraf &SUvrf;ray:u armfawmfum;awG[m BudKwifwidk yf ifxm;Muovkyd J
0;00 em&DrSm [Gef;awG wNydKifeufxJ wD;vkdufMuukef/
'g[m tpyJ ...
t&mtm;vk;H tpu jyefpr,fh
tpyJ .../
avni;f [m t&yfrsufEmS toD;oD;u wvSnNhf yD;wvSnhf wku
d af ew,f
igwk[
Yd m avni;f eJt
Y wlygvmwJh t&yfrsuEf mS toD;oD;u yef;&eHaY wGvdk
'Dae&mukd pka0;a&muf&v
dS mMuw,f ...
orkid ;f 0if "mwfyx
Hk u
J
rsufEmS awGeYJ tm;vk;H [m wnfNidrcf efjY im;vkaYd ygh/
NrdKUtESu
YH acgif;avmif;awG[m
tESpEf pS t
f vvu xpftoGm;cJw
h hJ
olwt
Ydk oH olwjYdk yef&vkYd 0rf;omrqk;H jzpfvYdk
tjyHK;rsufESmawG[m jyefNyD; wnfvkdYr&awmhovkdrsKd;/
uefa&jyif[m olu,
dk w
f idk f uke;f ay:wufvmNyD;
yGaJ wmfrmS ETcJ sifaew,f
vufcyk o
f aH wGu wdusw,f
tykt
d vkrd &Sb
d ;l
ky&f iS rf ku
d b
f ;l
Zmwfwu
dk rf xm;bl;
wmxGuaf wmhr,fh tm;rmefawG[m tcsufay;oHudk apmifah eMuNyD/
usm;awGtwGuf awmxJrmS vrf;cif;rxm;bl;
acsmif;awG&Y if ckeaf usmfomG ;zkyYd J
acsmif;us,f&if azmifzrYJG ,f ...
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

65

jrefrmh'Drdkua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pkMunf\ 66 ESpfjynfh arG;aeY trSwfw&

t&mtm;vk;H tpujyefpr,fh tpjzpfw,f/


'DaeY[m urmay:u tvSq;Hk aeYawGxu
J waeYjzpfw,f ...
'DaeY[m ppfypJG wifwahJ eY r[kwb
f ;l
'DaeY[m ppfyaJG tmifEidk w
f ahJ eY r[kwb
f ;l ...
'DaeYrmS ppf;HI olr&Sb
d ;l ppfEidk o
f rl &Sb
d ;l
'DaeY[m Nidr;f csrf;rI pwifwahJ eY
Nidrf;csrf;rIatmifEkdifwJhaeY jzpf&JU/
'DaeY[m arwmpwifwahJ eY ...
arwmatmifEkdifwJhaeYjzpf&JU ...
'DaeYtaMumif; uAsmwyk'f a&;&ayvdrrhf ,f ...
'DaeYtaMumif; uAsmwyk'rf a&;cJb
h ;l qk&d if ... ig[m
bmrSra&;cJw
h v
hJ w
l a,mufeYJ bmxl;OD;awmhrmS vJ .../

(tefwDpk 13. 11. 2010 wGif vGwfajrmufvmjcif;twGuf *kPfjyKpyfqdkaom uAsmtm;


aumif;uif0ufbq
f 'dk rf S ul;,lazmfjyxm;ygonf)
tm;vk;H ukd av;pm;pGmjzifh
armifarmif0rf;
maungmaungone@gmail.com

66

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJYu xkwfa0 jzefYcsdygw,f

]]rdk;rc 0dkif;awmfom;rsm;u
SUU66 arG;aeYpmtkyef YJ
*kPfjyKvkdufygw,f ...}}

rd;k rc uGe,
f uf
rd;k rc\ *kPx
f ;l aqmifrsm;
2011 rd;k rcrdwaf qGrsm; = tifet
f ,f'aD xmufuo
l nfh Edik if aH &;tusO;f om; 600
2010 oufBuD;pmayynm&Sif - armifom&? OD;0if;az? armifpGrf;&nf? a':rmrmat;
2009 ckESpf rdk;rccspfolrsm; - tifeft,f'DygwD? vlxk pdef0if;? armif0Ho? tawG;tjrif r*Zif;
2008 ckESpf - rdk;rccspfolrsm; - [Hom0wD OD;0if;wif
tMuHay;tzGJY
wifrdk; (2003-2006)? armifpGrf;&nf (2003 rS)? rmrmat; (2006 rS)? OD;0if;az (2006 rS)?
aMu;rkHOD;aomif; (2007 - 2008)
t,f'w
D m tzGYJ
armif&pf (2003)? Zmenf0if; (2004)? rsKd;atmifvif; (2009)? udkOD; (2010)
pmapmif ESihf 'DZi
kd ;f
udOk ;D +roEm (2005)? atmifxuf (2010)
toH
a&'D,ckd spo
f rl sm; (qpf'eD) - OD;yefwsm(2006)?
(eef;azmaq;? apmt,faum? ar&D? cifoufyef? ESif;jrwfcdkif? oHpOf&wem)
owif; ESifh jyefMum;a&; tzGJY (2004)
rdk;rc taxmufawmfrsm;
0ki
d ;f awmfom;rsm;
jrefrmtdkiftufpfyD (2006)? Mo&o (2007)? aumif;uifjym (2008)? rdk;rc0if; (2007)? atmifa0; (2008)?
nGefYaxG; (2008)? aZrdIif; (2008)? oef;pdk;vIdif (2008)? rdk;csKdoif; (2008)? a[refoZif (2008)?
opfaumif;tdrf (2009)? rdk;pJae (2009)? 0if;jrwf (2009)? avmt,fpdk; (2009)? cdkifrmausmfaZm (2009)?
*spfwl; (rkH&Gm) (2009)? yef;csDatmifvwf (2009)? umwGef; apmidk (2010)? umwGef; bDkrm (2010)? yef;csD
atmifxuf (2010)? umwGef; aZmfrIdif;(OuvH) (2010)? &ef0if; (awmifwHcg;) (2010)? cifvGef; (2010)?
Zm0g&D (r,f&Dvef;) (2011)? udkwifat; (2011)? au (2011)? yGifhjzLeEm (2011)? rkd;,Hrc (2011)?
cifEiS ;f vGif (2011)? ol&ed x
f uf (2011)? oef;0if;vIid f (2011)?

rdk;rc rD'D,m u xkwfa0cJhonfh pmtkyfeSifh rSwfwrf;rsm; pm&if;

(1) rdk;rc a&'D,dk - wifrdk;eJY 12 v&moD cHpm;rIrsm;? toHoGif;tifwmAsL; pkpnf;rIrsm;? 2004


(2) rdk;rc a&'D,dk - 2004 ckESpf tywfpOf tpDtpOfrsm; toHzdkifaygif;csKyf? 2005
(3) Zm*em - oD;av;oD;eJY aq;a&mifpkHtNidrfh? 'DAD'D &kyfoHacG? 2006
(4) rdk;rc rD'D,m - vpOfowif;v$mrsm; 2006 aygif;csKyf? yD'Dtufzf pD'D? 2007
(5) Zm*em - 1990 oBuFef oHcsyfrsm; - pD'D &kyfoHacG ? 2007
(6) 2007 oHCmhoydwf ta&;awmfykH "mwfykHrSwfwrf;rsm; - yD'Dtufzf pD'D ? 2007
(7) 2007 oHCmhoydwf ta&;awmfykH trSwfw& aw;oDcsif;? uAsm rSwfwrf;rsm; - 'DAD'D &kyfoHacG? 2007
(8) uAsmq&mBuD; OD;wifrdk; uG,fvGefjcif; 1 v jynfh? zvfrD;tdrfodkY tvGrf;pm pmpkrsm; - pmtkyf? 2007
(9) uAsmq&mBuD; OD;wifrdk; uG,fvGefjcif; 6 v jynfh? pmayaqG;aEG;yGJ txdrf;trSwf - pmtkyf? 2007
(10) rdk;rc rD'D,m - aMu;rkH OD;aomif; (atmifAv) uG,fvGefjcif; - trSwfw& pmpkrsm; - pmtkyf? 2008
(11) oD;av;oD;eJY aq;a&mifpkH tNidrfh? uefawmfBuD; arQmfpifuRef;yGJ 2007 - 'DAD'D &kyfoHacG? 2008
(12) rdk;rc rD'D,m - a':atmifqef;pkMunf 63 ESpfajrmufarG;aeYyGJ a':rmrmat; *kPfjyKtpDtpOf - 'DAD'D
&kyfoHacG? 2008
(13) rdk;rc rD'D,m - [Hom0wD OD;0if;wif ESifh pme,fZif;aqmif;yg;rsm; - pmtkyf? 2008
(14) rdk;rc rD'D,m - rmrmat; azmif;a';&Sif;&efyHkaiG - oDcsif;pD'D ? 2008
(trsKd;om;a&;oDcsif;opfrsm; ESifh EdkifiHawmfoDcsif; jyefvnfxkwfazmfrI)
(15) rdk;rc rD'D,m - wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm; - pmtkyf? 2009
(16) uAsmq&mBuD; (OD;) wifrdk; - jrefrmhb0? jrefrmh0ef;usifESihf jrefrmhuAsm pmwrf;? 2010
(17) atmifa0; - ta&;awmfykH&ifckefolrsm; tm&ftufzfat a&'D,dk aqmif;yg;rsm;? 2010
(18) rdk;rcrD'D,m - [Hom0wD OD;0if;wifeJY ar;cGef;rsm;? 2010
,ck
(19) a':atmifqef;pkMunf\ ESvHk;om;yHk&dyfrsm;

You might also like