FRANCISCO DE GOYA E LUCIENTES ( 1746-1828) Viviu unha serie de acontecementos que marcaron a sa vida e que chegan ata os nosos

das: O estourido da Revolucin Francesa en 1789, iniciando o fin do absolutismo. A independencia das colonias espaolas en Amrica. A guerra da Independencia (1808-1814) fronte as forzas de ocupacin francesas Goya sentiuse moi vencellado ao movemento ilustrado: a razn como motor de tdolos actos, a busca da mellora material e intelectual do pobo. Grazas ao seu matrimonio con Josefa Bayeu, irm de dous pintores, Goya consegue entrar na Corte de Carlos III, onde grazas ao seu dominio do retrato vai ascendendo postos na corte; chea a ser Tenente Director de Pintura da Real Academia de San Fernando en 1785, en 1799 nomeado Primeiro Pintor de Cmara. Un acontecemento de 1792 marcou o resto dos seus das: unha grave enfermidade vaino deixar xordo. A guerra clleo en Madrid e vai ser o mellor cronista das crueldades do conflito; unha vez rematada, ter problemas ao ser acusado de afrancesado. Tralo fracaso do Trienio Liberal en 1823, que el apoiara, retrase a Francia onde morrer. Ideas de Goya sobre a pintura: algo mental, polo tanto unha arte liberal A pintura ten unha funcin didctica, isto encaixa no seu esprito ilustrado. A finalidade da pintura imita-la natureza e para isto non necesario ter regras ou copiar runas gregas. Buscar a imitacin cada vez mis veraz da natureza Etapas de Goya: 1. Predominio rococ (1775-1792) o reinado de Carlos III e polo tanto reflicte unha poca feliz 2. Predominio neoclsico (1792-1808). Despois da xordeira, quedar como aillado do mundo, amsase como un ilustrado pleno.

3. Predominio romntico (1808-1827), unha arte mis preto da natureza e mis expresionista Nel inflen pintores neoclsicos que estn na corte de Madrid: Mengs e Tipolo, pero tamn o Barroco italiano e Velzquez. Na sa pintura hai unha evolucin cara unha maior subxectividade, chegando a crear un mundo propio onde a fantasa, a crtica e a irona xogan un papel fundamental. Goya vai indo oscurecendo a sa paleta ata chegar s chamadas Pinturas negra. Sempre daralle prioridade cor sobre o debuxo; executa o cadro a base de manchas de cor e de pinceladas soltas e xustapostas. A cor ten unha finalidade expresiva. A sa obra non s unha crnica do seu tempo, responde tamn a criterios modernos onde o pintor ten unha postura crtica e independente ante os acontecementos. Influir en gran parte dos ismos do XIX e XX, tendo en Goya o seu punto de partida: nos impresionistas pola tcnica de manchas de cor, nos expresionistas pola expresin dos sentimentos a travs da cor A Real Fbrica de Tapices fora fundada en 1720 polo rei Filipe V e os tapices de Goya son unha crnica do que era a vida por aqueles anos, recollen escenas populares moi do gusto da clase alta a finais do sculo XVIII. O quitasol: pertence segunda entrega de cartns para tapices, realizada entre 1776 e 1778, para o comedor do pazo do Pardo. Usa unha composicin piramidal pero hai elementos perturbadores na composicin: a muller case invade o noso espazo e o muro demasiado diagonal contrasta coa dereita do cadro. Usa unhas core moi vivas, como a veneciana de Tipolo, iniciando o camio disolucin do debuxo. As sombras son luminosas (rostro da muller). A temtica nos leva a introducin do majismo. Baile na beira do Manzanares:o espazo o crean os elementos accesorios pero as figuras estn nun dobre crculo, que axudan a crealo. O cacharreiro: pertence terceira entrega realizada entre 1779 e 1780, o seu destino era o dormitorios dos Prncipes de Asturias no pazo do Pardo. O espazo xa o crean as figuras a partir da parte central. A sombra da carroza luminosa, o que fai que se proxecte cara o primeiro plano para contrarrestar isto coloca unhas figuras con cores chamativas diante. Hai un profundo estudo da cor e a verosimilitude que transmite vn dada por ser un acontecemento coti captado polo espectador nun momento concreto.

A cuarta entrega de tapices entre 1786 e 1787 e estaba destinada cmara nupcial do Infante Don Gabriel. A quinta entrega de 1789 son cartns con xogos para o dormitorio dos Infantes no Escorial. Haber unha sexta entre 1791 e 1792 destinada ao despacho de Carlos IV. Goya foi un gran retratista, sempre dixo que nisto os seus mestres eran Velzquez, Rembrandt e a natureza, nos seus retratos sempre quere marcar o carcter humano, incluso marcando os defectos; cando aparece a paisaxe, sobre todo nos primeiros retratos, concbese como un teln de fondo: falta unin entre paisaxe e figura. A medida que avanza, o fondo deixa de interesar, os accesorios xa non marcan o carcter da figura e abandoa a minuciosidade para centrarse na cor, unha cor que se sinte, matrica, destacando os negros ou os salmns. Na marquesa de Chinchn, por exemplo, a silla a que marca o espazo, transmite unha frialdade que se relaciona co personaxe. Milagre de San Antonio (1798): a mis destacadas das obras relixiosas, as pinturas feitas para San Antonio da Florida foron un encargo da monarqua. Por primeira vez, o pintor non est condicionado polos gustos do Cabido ou da Academia. O tema un milagre de San Antonio: cando o seu pai acusado dun asasinato, el presntase no xuizo en Lisboa para o denfender, como non lle fan caso, fai resucitar ao asasinado para que diga que o seu pai non foi e despoi volve morrer. A escena pasa a un exterior (mis propio para unha cpula) e traslada o feito ao sculo XVIII espaol. Cambia a orde normal, a escena terrestre vai cpula en os anxos e as escenas celestiais nos arcos. Marca a horizontalidade fronte composicin clsica que marcaba as verticais, e faino coa baranda e a renuncia aos fortes escorzos. Aqu hai diversos focos de atencin, atendendo reaccin das figuras segundo a sa proximidade ao milagre. Utiliza a tcnica do fresco. A familia de Carlos IV 1800-01: o retrato de Carlos IV e da familia real e , en clara alusin a Velzquez, o propio pintor aparece nun segundo termo. Elementos plsticos: pincelada solta, o debuxo a lia- queda relegado a un segundo plano. Busca a harmona de cores, os brancos e dourados cos vermellos, azuis e negros. A luz iumina a parte dereita do cadro, deixando en penumbra a esquerda o que acenta o brillo de xoias e condecoracins.

Composicin: hai semellanzas coas Meninas pero amosa rasgos dos retratos colectivos neoclsicos: ordenacin vertical das figuras, ausencia de movemento pero non pode ser clasificado como un cadro neoclsico xa que renuncia ao debuxo, centrndose na cor e no estudo psicolxico dos personaxes. Frmanse tres grupos ben definidos: A raa (M Lusa) o rei e os dos fillos pequenos (M Isabel e Francisco de Paula Na esquerda, o futuro rei Fernando VII, a sa dona (agacha a sa faciana porque anda non se saba quen a ser), o infante Carlos M Isidro e a irm do rei. Aparece tamn medio oculto, Goya. A dereita, o irmn do rei, das fillas do rei ( Carlota Xoaquina e M Lusa Xosefina) a segunda co seu home, Lus de Borbn e o recn nacido Carlos Lus. A sensacin de falta de espazo ven dada pola pouca profundidade dada escena e pola gran cantidade de personaxes. Contido: cal foi a intencin do pintor? Caricaturiza-la realeza espaola?, criticala? Ou s retratar aos seus integrantes tal como eran, sen adulacins? Algns autores defenden o primeiro, mis a tea foi admitida polo rei sen problemas. En todo caso destaca o realismo e a penetracin psicolxica dos personaxes. ( o escritor Theophile Gautier dixo respecto a este cadro: O panadeiro da esquina e a sa muller, despois de ter gaando lotara) As majas: un dos enigmas saber quen a retratada, a mediados do sculo XIX lanzouse a idea de que poda ser a duquesa de Alba, outros falan da amante de Godoy, Pepita Tud, en todo caso foi Goya o que intencionadamente non quixo que identificramos retratada. Outra posible interpretacin sera que cando vemos na arte do XVIII un espido feminino hai que pensar en Venus e se hai dous hai que pensar en Platn e as Venus xemelgas: a vulgar e a Celeste (lembrade o cadro de Tiziano, Amor sacro e amor profano). A Cronoloxa tamn discutida, incluso ponse en dbida que foran pintadas simultneamente (a na ten unha tcnica similar ao retrato da familia do duque de Osuna, sera de 1790-95, non hai un forte contraste co fondo; a espida ten unha tcnica mis libre e a luz mis viva e con mis contrastes, sera de 1803-1804) que defende a mesma cronoloxa, sobre 1800 ou 1805, din que a diversa tcnica para resaltaar o carcter dispar das das Venus. O coloso: o tema unha multitude de xentes, carros, animais e caravanas que fuxen ante a presenza dun xigante espido. A

interpretacin variada: Napolen ou Prometeo. Pode ser tamn unha alegora do prncipe ignorante do que todos fuxen ags un burro, smbolo da ignorancia. Tcnicamente, usa a esptula, creando un relevo nas cores, a pincelad moi solta, suxeridas s as formas mediante sombras. Unha zona de nubes serve de transicin entre o protagonista e a zona baixa, moi realista no seu dinamismo Os displicentes e o Enterro da sardia son tboas encargadas pola Academia de San Fernando, algns autores danlles unha cronoloxa posterior a 1808. o contido de stira evidente, critica Espaa negra, a da Inquisicin. Deixa fragmentos sen rematar, a forma inacabada mais dramtica ca minuciosamente descrita. Todas teen un contido poltico, por exemplo, no enterro, a sardia substituda por un retrato seguramente do rei. O 3 de maio de 1808 ou Os fusilamentos da Moncloa (1814): ao rematar a guerra, e para resarcirse do seu apoio ao rxime afrancesado, pintar dous cadros de contido patritico: o primeiro e o levantamento da poboacin fronte os franceses o dos de maio A carga dos mamelucos, e este cadro, cando os franceses executraos aos civs sublevados. A composicin organzase a partir da iluminacin, cunha funcin dramtica: a luz emanda dunha lanterna no chan deixando a zona en luz para os condenados e a penumbra para os soldados; a camisa blanca parece absorber toda a luz cunha enorme carga emotiva e simblica. O pelotn de fusilamento forma unha diagonal pechada que obriga ao espectador a ver a escena desde o seu punto de vista, ao non ver os seus rostros, os despersonaliza, son unha mquina de matar. O home da camisa lembra a Cristo crucificado e a muller co neno, Virxe con Xesus. O cadro convrtese as nun berro contra a irracionalidade da guerra. Todo est ao servizo da expresin: reducin da gama de cores: ocres, negros, branco da camisa e vermello do sangue), escorzos dinmicos que potencian o dramatismo, igual que fai a linguaxe das mans (puos crispados). Na tcnica, son manchas de cor, cunha pincelada solta, creando o ambiente a partir do contraste entre luminosidade e sombras. Series de gravados: en 1799 publica Os caprichos, son oitenta gravados en augaforte que teen a sa orixe nuns anteriores que a titular Os soos (ttulo socorrido cando se quere evitar a censura en sociedades represoras). Son gravados que responden mentalidade ilustrada de Goya: critica os malos mtodos educativos, a prostitucin, a costume das casamenteiras ou a incapacidade e

inutilidade das persoas que ocupan os postos mis altos da escala social. Nos ltimos critica anomalas sociais, as superticins e o abuso que delas fai a igrexa, aparecen bruxos, ananos e monstros. Despois de 1808 volve aos gravados con tres series: Os desastres da guerra, a Tauromaquia e Disparates. Os desastres da guerra (82 gravados) divdense en catro partes: 1. os horrores da guerra (violacins, mutilacins, execucins) 2. o caos da guerra, a presenza francesa e a fame 3. os culpables da guerra, cun forte sentido anticlerical 4. a paz, cunha visin optimista. O carcter moderno da serie non pola crueldade que recollen, senn polo carcter de reporteiro grfico que ten Goya, limtase a representar os feitos, sen enfatizar culpabilidades. Cando estes gravados non puideron ser publicados, Goya dedcase a outros sen contido poltico, a tauromaquia, pense venda en 1816 e son 33 lminas, carecen de contido folclorista, incle taamn gravados que falan do desenvolvemento histrico do toreo. Tcnicamente, o clarescuro marca a loita entre o home e o touro, cun debuxo vigoroso Os derradeiros gravados son os Disparates, 18 lminas que s se publicaron 36 anos despois de morto Goya. Aqu enfrntase aos abusos do seu tempo: destilan horror, figuras en primeiros planos con forte contraste das zonas claras e escuras. Pinturas negras: se fixeron para a casa de campo de Goya, que se chamaba a Quinta do Xordo; fai 14 lenzos para os dous pisos; foron interpretadas de xeitos diversos: gusto de Goya polas escenas de supersticins, forte verismo as cores son terrss, brancos e negros. Reduce os recursos pictricos e os elementos accesorios e anda as consegue reflictir o seu pesimismo, o dramatismo da vida e no fondo o terrible e trxico da existencia. A leiteira de Burdeos: das derradeiras obras, retirado a Francia atopa a paz e isto recllese na sa obra: pinceladas soltas, con grandes trazos e entonacins suaves a base de azuis ou verdes moi brillantes.