2011-12 Bahar

ELN 3402 Haberleme

Tuncay ERTA

Ders Notlar-2

dev
g ( ) d j 2f G( f ) +
Temel Bilgiler
Olduunu gsteriniz.
t

G ( 0) ( f ) 2

pucu:

g ( ) d integralini, g(t) nin birim basamak

fonksiyonu u(t) ile konvolsyonu olarak dnnz.

ELN3402 Haberleme

1-1

2011-12 Bahar

dev zm

Temel Bilgiler
t

g ( ) d =

g ( ) u (t ) d = g (t ) * u (t )
1

u()

1 1 U( f ) = + ( f ) j 2f 2
g (t ) * u (t ) G ( f )U ( f ) 1 1 G( f ) + ( f ) j 2f 2
0

g()

t
g()

1 G (0) g ( ) d G( f ) + (f ) j 2f 2

u(t- ) 0 t

dev
t 2 t x(t ) = 3 + 2 10

Temel Bilgiler

Sinyalinin Fourier transformunu bulunuz.

ELN3402 Haberleme

1-2

2011-12 Bahar

dev zm
x(t )

Temel Bilgiler

t 10

t 2 3 2

t 2 t x(t ) = 3 + 2 10
t

-5

0 1

X ( f ) = 6 sinc(2 f ) e j 4f + 10 sinc(10 f )

dev
g p (t ) sinyalinin Fourier transformunu bulunuz.
g p (t )
1

Temel Bilgiler

T 4

T 4

ELN3402 Haberleme

1-3

2011-12 Bahar

dev zm
g(t) sinyalinin Fourier transformu G ( f ) = T sinc f T 2 2 g (t ) g (t )
p

Temel Bilgiler

T T 2 4

T T 4 2

T0 = T

g p (t )

1 To

n =

G T

n n f To o

Gp ( f ) =

1 n n sinc f 2 n = 2 T

Blm I Sinyaller ve Sistemler

Spektral Younluk z ve apraz linti Fonksiyonlar Dorusal Sistemler Hilbert Transformu ve zellikleri n zarf, Kompleks Zarf Bant Geiren Sinyal ve Sistemler Faz ve Gurup Gecikmesi

ELN3402 Haberleme

Temel Bilgiler

1-4

2011-12 Bahar

Enerji Spektral Younluu

E=

2
2

g (t ) dt

Temel Bilgiler

E=

g (t ) dt =

G ( f ) df

Rayleigh Enerji Teoremi Enerji Spektral Younluu (J/Hz)

g ( f ) = G( f )
rnek

g (t ) = A sinc (2Wt )

E = A2

A sinc 2 (2Wt ) dt = 2W

f rect 2 df 2W
df = A2 2W

A = 2W

G Spektral Younluu
G sinyalinin periyodik olduunu farz edersek, P = 1
1 P= T0

Temel Bilgiler

T0 / 2

T0 / 2

1 g p (t ) T0
*

n j 2nt G exp T dt n = T0 0

T0

T0 / 2

T0 / 2

g p (t ) dt
2

g p (t )

n 1 P = 2 G T0 n = T0

j 2nt 1 g * (t ) exp T dt = T 2 0 0

n =

G T

n n G 0 T0
2

Parseval g t P l teoremi i
1 2 T0
2

P=

1 T0

T0 / 2

T0 / 2

g p (t ) d = dt

1 2 T0

n G T n = 0

S gp ( f ) =

n n G T f T n = 0 0

G Spektral Younluu (W/Hz)

ELN3402 Haberleme

1-5

2011-12 Bahar

z linti Fonksiyonu
z ilinti fonksiyonu, bir sinyalin belli bir miktar geciktirilmi hali ile kendisi arasndaki benzerlik veya uyumun bir lsdr. Enerji Sinyalleri iin:
Rg ( ) =
Rg ( ) =

Temel Bilgiler

g (t )g (t ) dt
*

g (t + )g
2

(t )dt

zellikleri

* Rg ( ) = Rg ( )

Rg (0) =

g (t )

dt

Rg ( ) Rg (0 ) , btn ' lar iin

Rg ( ) g ( f )

z linti Fonksiyonu
Rgp ( ) = 1 T0

T0 / 2

T0 / 2

g p (t ) g * (t ) dt p

Temel Bilgiler

G Sinyalleri iin (periyodik) zellikleri:

* Rgp ( ) = Rgp ( )

Rgp (0 ) =

1 T0

T0 / 2

T0 / 2

g p (t ) dt
2

Rgp ( ) Rgp (0), btn ' lar iin

Rgp ( ) = Rgp ( nT0 ), n = 1, 2,...

Rgp ( ) S gp ( f )

ELN3402 Haberleme

1-6

2011-12 Bahar

apraz linti Fonksiyonu

Bir sinyal ile, baka bir sinyalin belli bir miktar geciktirilmi hali arasndaki benzerlik veya uyumun bir lsdr. Enerji Sinyalleri iin:
R12 ( ) =
R21

Temel Bilgiler

g1(t )g 2 (t )dt ( ) = g (t ) g (t )dt

*
2 * 1

R12 ( ) = 0 , eer

g1(t ) g 2 (t )dt = 0
*

* R12 ( ) = R21 ( ) , dolays ile R12 ( ) R21 ( )

* R12 ( ) G1 ( f ) G2 ( f )

apraz linti Fonksiyonu

G Sinyalleri (periyodik) iin:
R12 ( ) = lim i 1 T 2T dt T g1 (t ) g 2 (t ) d
* T

Temel Bilgiler

Sinyallerin periyodu ayn ise ( T0 ) :

R12 ( ) =
R12 ( )

1 T0
1 T02

T0 / 2

T0 / 2

g p1 (t ) g * 2 (t ) dt p
n * n n G2 f T T0 0 0

n =

G T
1

ELN3402 Haberleme

1-7

2011-12 Bahar

Dorusal Sistemlerden letim

x(t)
Impuls Cevab

y(t)

h(t)

Temel Bilgiler

Zaman ortam h(t)

Frekans ortam H( f )

h(t ) =

H ( f )exp( j 2ft )df

H(f )=

h(t )exp( j 2ft )dt

y (t ) =

x( )h(t ) d

Y ( f ) = H ( f )X ( f )

H ( f ) = H ( f ) exp[ j ( f )]
Genlik cevab Faz cevab
2

Y ( f ) = H ( f ) X ( f )

Giri-k Enerji Spektral Younluklar

Dorusal Sistemlerden letim

|H( f )| |H(0)|
H (0) 2

Alak geiren sistem Bant genilii=B Hz f

Temel Bilgiler

-B

H ( fc ) 2
fc

|H(fc)|

|H( f )|

Bant geiren sistem Bant genilii=2B Hz

fc 2B

Genlik cevabnn sfr frekanstaki deerinin 1 / 2 sine dt frekans aralna 3dB bant genilii denir.

ELN3402 Haberleme

1-8

2011-12 Bahar

Bozulmasz letim
y (t ) = K x(t to )
Temel Bilgiler
Y ( f ) = K X ( f )exp( j 2ft o )
H (f )= Y(f ) = K exp ( j 2 ft 0 ) X (f )

Daha genel olarak, SONU: 2 art salanmaldr.

H ( f ) = K exp[ j ( 2ft o n )]

H(f ) = K

( f ) = 2fto n
letimde iki tr bozulma olabilir: 1. Genlik bozulmas 2. Faz bozulmas

deal Alak Geiren Szge

|H( f )|

( f )
f B -B

Eim=

2t 0

( f )
0
B f

Temel Bilgiler

-B

-B

-n

exp( j 2ft0 ), B f B H( f )= f >B 0,

H( f ) nin ters dnm alnrsa (

K=1, n=0
h(t) 2B

h(t ) = exp[ j 2f (t t0 )]df

B B

Nedensel deil!
t

h(t ) =

sin[2B(t t0 )] = 2 B sinc(2 B(t t0 )) (t t0 )

t0
1 /B

ELN3402 Haberleme

1-9

2011-12 Bahar

rnek
|H( f )|

( f )
f B -B

Giri sinyali

x(t)
1

Temel Bilgiler

-B

-T/2

T/2

y (t ) = x( ) h(t ) d

y(t) B=2/T

y(t) B=1/T

y(t) B=1/4T

t
0 0

t
0

Hilbert Transformu
(Ters HT)

g (t ) g (t )
g ( ) d t
g (t )

(HT)

Temel Bilgiler

g (t ) =
g (t )

g (t ) =

t
1 t

g ( )

h(t ) = 1 /( t )

g ( t ) = g (t )

G( f )

H ( f ) = j sgn( f ) g (

G( f )
H( f ) nin as

G ( f ) = j sgn( f )G ( f ) g

90o 0 -90o
f

ELN3402 Haberleme

1-10

2011-12 Bahar

rnek
g (t ) = cos (2f c t )
G ( f ) = j sgn ( f )G ( f ) =

Temel Bilgiler

j [ ( f f c ) + ( f + f c )]sgn( f ) 2 1 [ ( f f c ) ( f + f c )] = 2j = sin (2f c t )

g (t ) = cos (2f c t )

Ayn ekilde,

g (t ) = sin(2f c t )

iin

Hilbert Transformunun zellikleri

Temel Bilgiler
(t g (t ) ve g (t ) nin spektral younluklar ayndr g (t ) ve g (t ) ayn z ilinti fonksiyonuna sahiptir g (t ) ve g (t ) birbirine diktir (ortogonal)

( g (t ) nin Hilbert Transformu g (t ) dir

ELN3402 Haberleme

1-11

2011-12 Bahar

n Zarf
g + (t ) = g (t ) + j g (t )

|G( f )|
G(0)

Temel Bilgiler

G+ ( f ) = G ( f ) + j [ j sgn ( f )] G ( f )
2G ( f ), G+ ( f ) = G (0 ), 0, f >0 f =0 f <0

-W

2G(0)

G+ ( f )

g + (t ) = 2

G ( f ) exp( j 2ft ) df

Bant Geiren Sinyallerde Zarf

Dar bantl bir g(t) sinyalinin n zarfnn temel bant ekli ~ Kompleks Zarf g (t ) olarak adlandrlr. Dolays ile, p y ,

Temel Bilgiler

~ g + (t ) = g (t )exp( j 2f c t ) veya
~ g (t ) = Re[g (t )exp( j 2f c t )]
~ g (t ) = g c (t ) + jg s (t )

~ g (t ) = g + (t )exp( j 2f c t )
Gerel deerli alak geiren

g (t ) = Re{ g + (t ) } olduundan
g c (t ) : E fazl bileen g s (t ) : Dik fazl bileen

~ g (t ) = a(t )exp[ j (t )]

g (t ) = a(t )cos[2f c t + (t )]
Kanonik form

g (t ) = g c (t ) cos (2 f c t ) g s (t )sin (2 f c t )

a(t): zarf veya doal zarf

ELN3402 Haberleme

1-12

2011-12 Bahar

E ve Dik Fazl Bileenler

1 g c (t ) 2

Temel Bilgiler

AGS

g c (t )

cos(2f c t )
g (t )
90o faz kaydrc

cos (2f c t )
90o faz kaydrc

g (t )

sin (2f c t )
X AGS

1 g s (t ) 2

sin (2f c t )

g s (t )

rnekler
G( f ) G(0)

2G(0)

G+( f )

Alak Al k geiren n zarf i f

0
W f

Temel Bilgiler

-W

G+( f ) G( f ) G( fc ) -fc f

2G( fc )

Bant geiren n zarf

fc
2W

fc

~ G( f )

2G ( f c )

Kompleks zarf
0
W f

-W

ELN3402 Haberleme

1-13

2011-12 Bahar

rnek
t g (t ) = A rect cos(2f c t ) T
,
AT sinc[T ( f f c )] , G( f ) 2 AT sinc[T ( f + f c )] , 2 f >0 f <0

Temel Bilgiler

AT sinc[T ( f f c )] G+ ( f ) = 0
f cT >> 1
g(t)
A

f >0 f 0

t g + (t ) = A rect exp( j 2f ct ) T
t ~ g (t ) = A rect t T

1 fc

t ~ a(t ) = g (t ) = A rect T

Zarflar Hakknda
n Zarf Temel Bilgiler
g + (t ) = g (t ) + j g (t )

Alak veya bant geiren olabilir Kompleks deerlidir

Kompleks Zarf

~ g (t ) = g + (t ) exp( j 2f c t )

Genellikle kompleks deerlidir Alak geiren bir sinyaldir n zarfn telenmi bir versiyonudur

Doal Zarf

~ a(t ) = g (t ) = g + (t )

Kompleks veya n zarfn genliidir Her zaman gerel deerli ve alak geirendir

ELN3402 Haberleme

1-14

2011-12 Bahar

Bant Geiren Sistemler

Bant geiren sistemler de, bant geiren sinyaller gibi kanonik formda veya kompleks zarf cinsinden temsil edilirler edilirler.
h(t ) = hc (t )cos(2f c t ) hs (t ) sin (2f c t )

Temel Bilgiler

~ h (t ) = hc (t ) + jhs (t )
~ h(t ) = Re h (t )exp( j 2f c t )

]
y (t )

Bant B t geiren bi sistemin, b t geiren bir sinyale cevab i bir i t i bant i bi i l b

x(t )
y (t ) =

h(t)

h( ) x(t )d

Bant Geiren Sistemler

veya daha basit olarak kompleks zarflar kullanp,

Temel Bilgiler

~(t ) x

~ h (t )

~ (t ) y

~ ~(t ) = 1 h (t ) ~ (t ) y x 2
k

y (t ) =

1 Re[~ (t ) exp( j 2f c t )] y 2

eklinde kolayca bulunur.

ELN3402 Haberleme

1-15

2011-12 Bahar

rnek
deal bant geiren szgecin RF darbesine cevabn bulunuz.
x(t)
A

1 fc

A
t

~ (t ) x
2B
1

|H( f )|

Temel Bilgiler

-T/2 y(t)
2A
0

T/2

fc

( f )
0

f
c

t x(t ) = A rect cos (2f c t ) T ~(t ) = A rect t x T

-2A

2 exp( j 2ft o ), B < f < B ~ H(f )= 0, f >B

~ h (t ) = 4 B sinc[2 B(t to )]

y (t ) = ~ (t ) cos(2f c t ) y

~ (t ) = 2 A Si 2B t + T t Si 2B t T t y o o 2 2

Gurup ve Faz Gecikmesi

Faz ( f ) dorusal olmayan bir sistem dnnz.

H ( f ) = K exp[ j ( f )] p

Temel Bilgiler

p =

( fc ) 2f c
1 (f ) 2 f

Faz gecikmesi Gurup gecikmesi

f = fc

g =

x(t ) = xc (t )cos (2f c t )

x(t )

y (t ) = K xc (t g )cos 2f c (t p )
H( f )
y (t )

ELN3402 Haberleme

1-16