БичÑ​Ñ​н: mongolchuudaa Saturday, 01 September 2007

Өнөөдөр ч гÑ​Ñ​Ñ​н зарим залуучууд

үндÑ​Ñ​ний Ñ​рх ашгаа хамгаалах нÑ​Ñ
€Ñ​Ñ​Ñ€ хүчирхийлÑ​л хийх тухай ил Ñ
‚од Ñ​риад Ñ​Ñ…Ñ​ллÑ​Ñ​.

ÐнÑ​ бүхний Ñ​цÑ​Ñ​Ñ‚ Ñ​мар ч Ñ​айн үр дүн

гарахгүй нь тодорхой. Ð¥Ñ​рвÑ​Ñ​ Ñ‚Ó©Ñ
€, заÑ​аг үндÑ​Ñ​нийхÑ​Ñ​ Ñ​рх ашигт
нийцÑ​Ñ​н бодлого Ñ​вуулж чадаж бÐ
°Ð¹Ñ​ан бол ийм нÑ​г арга Ñ​дÑ​ан гудÐ
°Ð¼Ð¶Ð½Ñ‹ бүлÑ​глÑ​лүүд Ò¯Ò¯Ñ​Ñ​хгүй байÑ​ан
юм. Ð​өгөө талааÑ​ манайхан муу л Ð
±Ð¾Ð»Ð±Ð¾Ð» хойд та лын хар овоохой
гÑ​гчÑ​Ñ​Ñ€ аль болж бүтÑ​хгүй Ð
±Ð¾Ð»Ð³Ð¾Ð½Ð¾Ð¾ Ñ…Ñ​тадууд руу чихдÑ​г Ð
±Ð¾Ð»Ñ‡Ð¸Ñ…жÑ​Ñ​. Замын-Үүд өдрөөÑ​ Ó©Ð
´Ó©Ñ€Ñ‚ доройтон ÐÑ€Ñ​Ñ​н хөгжөөд бÐ
°Ð¹Ð³Ð°Ð° нь Ñ…Ñ​тадуудааÑ​ болоод бÐ
°Ð¹Ð³Ð°Ð° гÑ​нÑ​. Ó¨Ñ​вер наÑ​ны охидууд Ð
±Ð¸ÐµÑ​ үнÑ​лÑ​Ñ… гÑ​Ñ​д Ð¥Ó©Ñ… хот, БÑ​Ñ​жинд
үүрлÑ​Ñ​д байгаа нь баÑ​ л Ñ…Ñ​тадуудаÐ
°Ñ​ болоод байгаа гÑ​нÑ​.

Туул гол бохирдоод УлаанбаатÐ

°Ñ€Ñ‹Ð½Ñ…ан цÑ​вÑ​Ñ€ уÑ​ны нөөцгүй Ð
±Ð¾Ð»Ð¾Ñ… гÑ​Ñ​д байгаа нь баÑ​ л Ñ…Ñ​таÐ
´ÑƒÑƒÐ´Ð°Ð°Ñ​ болоод байгаа гÑ​нÑ​. Ð​йлын Ð
°Ð²Ð³Ð°Ð¹ нар нөхрөөÑ​Ó©Ó© Ñ​алаад
Ñ​вчихÑ​ан, нөхөр нь архинд оÑ
€Ñ‡Ð¸Ñ…Ñ​он шалтгаан нь барилгачин
Ñ…Ñ​тад л гÑ​нÑ​. Хүн болгоны амнааÑ​
гарч байгаа үг болгон л Ñ…Ñ​тадууÐ
´Ð°Ð°Ñ​ болж байна гÑ​дÑ​г үг. ТÑ​д нарын
Ñ​анаагаар бол Ñ…Ñ​тадууд өөрийнх
Ó©Ó© ÐÑ€Ñ​Ñ​нийг нурааж хаÑ​ад Замын-
Үүдийг хөгжүүлÑ​Ñ… юм байна.
БÑ​Ñ​жин, Ð¥Ó©Ñ… хотод биеÑ​ үнÑ​лÑ​гч Ð
±Ð¾Ð»Ð¾Ñ… гÑ​ж байгаа охидод та нар Ð
±ÑƒÑ€ÑƒÑƒ замаар будаа Ñ‚Ñ​Ñ​Ñ​нÑ​Ñ​Ñ​ буцваа
гÑ​Ñ​д зардлыг нь өгөөд буцаах юм
гÑ​нÑ​.

Ð​йлын авгай нар хувцÑ​аа тайлаад

өвөрт ороод ирÑ​Ñ…Ñ​Ñ​Ñ€ нөхрөө Ð
±Ð¸Ñ‚гий архи уулгаарай гÑ​Ñ​д амьдрÐ
°Ð»Ñ‹Ð³ нь дÑ​мжиж таван төгрөг
өгөөд ариун журам Ñ​ахин гÑ​Ñ€ лүү
нь Ñ​вуулах гÑ​нÑ​. Монголчуудаа та
нар нийÑ​лÑ​лийнхÑ​Ñ​ ганц голыг Ð
±Ð¾Ñ…ирдуулж болохгүй гÑ​Ñ​д өч Ñ
‚өчнөөн авлигад өгÑ​өн мөнгөөÑ
€Ó©Ó© шатаад бизнеÑ​Ñ​Ñ​ зогÑ​оох юм
гÑ​нÑ​. Ð¥Ñ​тад ч байна уу, ороÑ​ ч байна
уу хүн гÑ​Ñ​ч амьтан өөрийнхөө Ñ…
Ñ​Ñ€Ñ​гцÑ​Ñ​, Ñ…Ñ​Ñ€Ñ​глÑ​Ñ​нÑ​Ñ​Ñ​ Ñ…Ñ​зÑ​Ñ​ ч буцдÐ
°Ð³Ð³Ò¯Ð¹. Ñ…Ñ​тадуудыг ойлгох л Ñ…Ñ​Ñ€Ñ​гÑ
‚Ñ​й юм. Ðнд үнÑ​ндÑ​Ñ​ Ñ…Ñ​тадуудыг үзÑ​н
Ñ​дах шалтгаан ердөө алга. Харин Ñ
‚Ó©Ñ€Ó©Ó© Ñ‚Ó©Ñ€ шиг байлгаж чаддаггүй,
Ñ​мÑ​ охидоо журамтай байлгаж чаÐ
´Ð´Ð°Ð³Ð³Ò¯Ð¹, улÑ​ үндÑ​Ñ​тнийхÑ​Ñ​ Ñ​рх Ð
°ÑˆÐ³Ð¸Ð¹Ð³ хамгаалж чаддаггүй
монгол хүнийг, монголчуудыг
үзÑ​н Ñ​дах шалтгаан л байна.
Монгол орныг шоргоолж шиг Ð
±Ò¯Ñ‡Ñ‡Ð¸Ñ…Ñ​Ñ​д байгаа хар Ñ…Ñ​тадуудыг
Ñ…Ñ​н оруулж ирÑ​Ñ​д байгаа юм бÑ​?

Монгол хүн, Монголын төр. Тийм

болохоор өнөөдөр Монголын Ñ
‚уÑ​гаар тогтнол, Ñ​рх ашгийн нÑ​г
номерийн дайÑ​ан нь Ñ…Ñ​тадууд биш
монголчууд бид Ó©Ó©Ñ€Ñ​дөө юм. Ð​Ñ​г Ñ…
Ñ​Ñ​Ñ​г нь архинд толгойгоо мÑ​Ð
´Ò¯Ò¯Ð»Ñ​н амь амьдрал, Ñ​хнÑ​Ñ€ хүүхÐ
´Ñ​Ñ​ Ñ…Ó©Ñ​рий хаÑ​н арчаагаа алдаж
нөгөө Ñ…Ñ​Ñ​Ñ​г нь Ñ…Ñ​Ñ‚Ñ​вчÑ​Ñ​ зузаалах
ын төлөө хуулийг гууль болгож
гуравдахь Ñ…Ñ​Ñ​Ñ​г нь Ñ‚Ó©Ñ€ заÑ​гаа Ñ…Ð
°Ñ€ захын наймааны газар болгоод
байхад Ñ​аж Ñ​нÑ​ улÑ​ орон Ñ​Ñ​Ñ…Ñ​л авÐ
°Ñ… билÑ​Ñ​ дÑ​Ñ​. Ðрт цагт ЧингиÑ​ хаан
өглөө боÑ​оод өмнө зүгт Тангад
улÑ​ байдгийг Ñ​анаж Ñ​в гÑ​ж Ñ…Ñ​лÑ​Ñ​н гÑ​Ð
´Ñ​г. ÐнÑ​ үгийг мÑ​дÑ​хгүй монгол хүн
нÑ​г ч байхгүй.

Өнөөдөр харин манайхан Ñ​нÑ​

үгийн Ñ​Ñ​Ñ€Ñ​г буюу үдÑ​ш унтахдаа Ñ​аж
нÑ​г баÑ​н хужааг өөд нь татаж Ñ…Ñ​Ð
´Ñ​н цааÑ​тай болох вÑ​ гÑ​ж боддог Ð
±Ð¾Ð»Ñ‡Ð¸Ñ…оод байгаа юм. ТÑ​гÑ​Ñ​д
зогÑ​охгүй нөгөө Ð¥Ñ​таддаа Ñ​аж Ð
´Ð¾Ð»Ð³Ð¸Ð½Ð¾Ñ… тухай төлөвлөгөөгөө
нарийвчлан боловÑ​руулдаг Ð
±Ð¾Ð»Ñ‡Ð¸Ñ…оод байгаа юм. ÐœÑ​дÑ​Ñ​ж юун Ñ
‚үрүүнд гохи дарÑ​, зугаа цÑ​нгÑ​л, Ñ…
үүхÑ​н шуухан өгье л гÑ​ж бодож бÐ
°Ð¹Ð³Ð°Ð°. ГÑ​вч олигтойхон шиг Ñ…Ñ​таÐ
´ÑƒÑƒÐ´ нь монгол архийг тех
никийн Ñ​пирт гÑ​Ñ​д тоож уухгүй. ХоÑ
€Ñ…ог, боодогных нь махыг чоно
нохой шиг зулгаахыг Ñ…Ò¯Ñ​Ñ​хгүй.
ОймÑ​, гуталнааÑ​ Ñ…Ñ​мдхан хүүх
нүүдтÑ​й нь Ñ​нгÑ​Ñ€ зөрүүлье гÑ​ж боÐ
´Ð¾Ñ…гүй учрааÑ​ манайханд Ñ‚Ñ​дÑ​нд
өгөх юм бараг л байхгүй болчих
жÑ​Ñ​.

ИнгÑ​Ñ​д л нөгөө үндÑ​Ñ​ний Ñ​траÑ

‚егийн чухал Ñ…Ñ​Ñ​Ñ​гт тооцогддог Ð
°ÑˆÐ¸Ð³Ñ‚ малтмалын орд газрууд Ð
°Ð²Ð»Ð¸Ð³Ð°Ð´ барих хадаг Ñ​амбай нь Ð
±Ð¾Ð»Ñ‡Ð¸Ñ…оод байгаа юм. БаÑ​ нÑ​гÑ​н
жишÑ​Ñ​ татахад монголд өрнөөд бÐ
°Ð¹Ð³Ð°Ð° барилга тойрÑ​он Ñ…Ñ​тадууÐ
´Ñ‹Ð½ аÑ​уудал. ÐнÑ​ баÑ​ л монголчуудтÐ
°Ð¹ холбоотой. Монголд Ñ​Ñ€Ñ​лт ихÑ
‚Ñ​й байгаа орон Ñ​ууцны барилгын Ð
±Ð¸Ð·Ð½ÐµÑ​ийг Ñ​рхлÑ​гч компаниуд Ñ​Ð
°Ð¹Ð½Ð´Ð°Ð° ч биш харьцангуй Ñ…Ñ​мд
үнÑ​Ñ‚Ñ​й, илт чадвар илүүтÑ​й, хулгай
зÑ​лгий хийгÑ​Ñ​д байдаггүй Ñ…Ñ​тад баÑ
€Ð¸Ð»Ð³Ð°Ñ‡Ð´Ñ‹Ð³ олноор нь оруулж иÑ
€Ñ​н ажиллуулдаг болчихож.

ТÑ​дний буруу биш. Ð¥Ñ​тад барилгачÐ

´Ñ‹Ð½ оронд монголчуудыг Ð
°Ð¶Ð¸Ð»Ð»ÑƒÑƒÐ»Ð±Ð°Ð» барилгын бизнеÑ​ Ñ​рх
лÑ​гчдÑ​д бөөн дарамт. Монголчууд
архи дарÑ​ уун ажлын цаг Ñ​үйд хийн
нөхөгдөшгүй хохирол учÑ
€ÑƒÑƒÐ»Ð½Ð°. Барилгын материалуудыг
нь шөнө орой хуйвалдан хулгÐ
°Ð¹Ð»Ð½Ð°. Гаргаж байгаа бүтÑ​Ñ​гдÑ​Ñ…
үүнийх нь чанар чанÑ​аа илт муу,
олигтойхон шиг нохойн үүрнÑ​Ñ​Ñ​
ч дор. ДÑ​Ñ​Ñ€ нь Ñ…Ñ​Ñ€ Ñ…Ñ​мжÑ​Ñ​гÑ​Ñ​ мÑ​дÑ​Ñ…
гүй Ñ…Ñ​рүүл Ñ‚Ñ​мцÑ​л хийн Ñ​ул цалин Ð
°Ð²Ð°Ñ…ыг бодно. ИнгÑ​хлÑ​Ñ​Ñ€ Ñ​аж ч боÐ
´Ñ​он Ñ…Ñ​тад барилгачид нь дÑ​Ñ​Ñ€ бÐ
°Ð¹Ð³Ð°Ð° юм. Монгол барилгачид олигÑ
‚ойхон байдаг бол Ñ…Ñ​н гаднааÑ​ бÐ
°Ð°Ñ…ан Ñ…Ñ​тадууд чирч авчрахыг Ð
±Ð¾Ð´Ð¾Ñ…ов дÑ​Ñ​.

Харин үүн дÑ​Ñ​Ñ€ төрийн Ñ…Ñ​налт, Ñ‚Ó©Ñ

€Ð¸Ð¹Ð½ бодлого илт дутаад байгаа
юм. Ð​аад зах нь ихÑ​нх Ñ…Ñ​тадууд
нь визний зөрчилтÑ​й байдаг гÑ​Ñ​Ñ​н. Ð
¢Ó©Ñ€ олиггойхон шиг ажиллаад
визгүй Ñ…Ñ​тадуудыг байршуулÑ​ан
компаниудыг боÑ​ч ирÑ​хгүй болÑ
‚ол нь торгоод болохгүй бол Ñ​Ñ
€Ñ…ийг нь хаах Ñ…Ñ​Ñ€Ñ​гтÑ​й шүү дÑ​Ñ​. Ð​Ñ​г
Ñ‘Ñ​ондоо Ñ…Ñ​тад барилгачид Ð
°Ð¶Ð¸Ð»Ð»ÑƒÑƒÐ»Ð¶ байгаа компаниудын Ð
´Ð¾Ñ‚оод Ñ…Ñ​налт, зохион байгуулÐ
°Ð»Ñ‚ыг Ñ​айжруулбал нөгөө нÑ​г гÑ​мт
Ñ…Ñ​Ñ€Ñ​г, авгай хүүхнүүдийнх нь Ð
°Ñ​уудал хумигдах юм. Замын аÑ​ууÐ
´Ð°Ð» ч гÑ​Ñ​Ñ​н Ñ​г л ийм байгаа.

ИнгÑ​Ñ​д үзÑ​Ñ…Ñ​Ñ​Ñ€ Ñ…Ñ​тадуудтай холÐ

±Ð¾Ð¾Ñ‚ой бүх Ñ​өрөг аÑ​уудлууд
Ñ​цÑ​ийн цÑ​г дÑ​Ñ​Ñ€Ñ​Ñ​ очихоор
монголчуудтай холбоотой болж
таарч байгаа юм. ТÑ​гÑ​Ñ​д өөрийнх
Ó©Ó© толгой дÑ​Ñ​рх Ó©Ñ‚ хорхойг хаÑ
€Ð°Ñ…гүй байж хүний толгой дÑ​Ñ​рх
өвÑ​ийг харах үлгÑ​Ñ€Ñ​Ñ​Ñ€ бүх буÑ
€ÑƒÑƒÐ³ гадныхнааÑ​ хараад байгаа
юм. ҮнÑ​ндÑ​Ñ​ ертөнц дахины Ñ…
өгжил, Ñ​оёлын зах зухыг амÑ​чихÑ​Ð
°Ð½ хүмүүÑ​Ñ‚ Монголд амьдрах аÑ
€Ð³Ð° зам үнÑ​ндÑ​Ñ​ алга. Гудамжны Ñ…Ó©Ð
´Ó©Ð»Ð³Ó©Ó©Ð½Ó©Ó©Ñ​Ó©Ó© Ñ​хлÑ​Ñ​д л хүний Ñ​Ñ​Ñ
€Ñ​г. ӨлÑ​гөлөн араатан шиг нүдтÑ​й Ñ…
ир даг болÑ​он залуучууд машины
Ñ​Ñ​г уначихаад нийгмийн тав тух, Ñ…
үний Ñ​рүүл мÑ​нд, Ñ​Ñ​тгÑ​л зүйд алхам Ð
±Ò¯Ñ€Ñ‚Ñ​Ñ​ хөнөөл тарина.

ДÑ​лгүүрт ороход Ñ…Ñ​тадын хог заÑ

€Ð¶ байгаа хүйтÑ​н хүүхнүүд хаÑ
€Ð¸ÑƒÐ»Ñ‚ мөнгө өгөхдөө аль муухÐ
°Ð¹ үрчгÑ​Ñ€, үнгÑ​лдÑ​Ñ​н уранхайгааÑ​
нь түүж нүүр Ñ€Ò¯Ò¯ шиднÑ​. Төрийн нÑ​Ñ
€ барьÑ​ан луйварчид нь татвар Ñ
‚өлөгчдийн мөнгөөр харийн кÐ
°Ð·Ð¸Ð½Ð¾Ð´ тоглон Ñ​үйрÑ​л авчирна. Ð
¥Ð¾Ð³Ð¸Ð¹Ð½ цÑ​г дÑ​Ñ​Ñ€ амьдрагчид нь Ñ​Ñ
€Ñ…Ñ​Ñ​ хамгаалж байгаа нÑ​Ñ€Ñ​Ñ​Ñ€ гудÐ
°Ð¼Ð¶ талбайд хөдөлгөөн хаан
нийгмийн амьдралын горимыг Ñ​вÐ
´Ñ​нÑ​. Төрийн нÑ​Ñ€ барьÑ​ан хууль Ñ​Ð
°Ñ…иулагчид нь алхам бүртÑ​Ñ​ Ñ…
Ó©Ñ​өрдүүлÑ​н хогийн Ñ​аванд чихнÑ​.
Ð​ийгмийн шаар шавхруунууд нь Ð
°Ð»Ð±Ð°Ð½ байгууллага, иргÑ​дийн Ñ​Ñ​Ñ€Ñ​г
хором бүхÑ​нд гÑ​мт Ñ…Ñ​Ñ€Ñ​г үйлдÑ​нÑ​.

Ð​Ñ​г Ñ‘Ñ​ондоо Монголд амьдрагчид

гÑ​Ñ€Ñ​Ñ​Ñ​Ñ​Ñ​ гарангуут л нийгмийн Ñ…
үчирхийлÑ​лд автана. Ийм болох
оор монголчуудын уршгаар хил Ð
´Ð°Ð²Ð°Ð½ орж ирÑ​Ñ​н Ñ…Ñ​тадуудыг үзÑ​н Ñ​дÐ
°Ñ… биш Ñ​ргÑ​н тойрондоо байгаа Ñ…
орт нÑ​н Ñ‚Ñ​Ñ​Ñ​Ñ​н монгол хүмүүÑ​Ñ​Ñ​
үзÑ​н Ñ​дах Ñ​Ñ​тгÑ​лгÑ​Ñ​гÑ​Ñ​Ñ€ өвчилмөөр
байна. ÐнÑ​ нийгÑ​мд ноёлоод байгаÐ
° үзÑ​н Ñ​далт нь Ñ…Ñ​тадууд руу биш Ñ…
Ñ​тадуудын гай хөнөөлийг нÑ​г Ñ…
Ñ​Ñ​гÑ​Ñ​ болгочихоод байгаа
монголчууд руу чиглÑ​мÑ​Ñ​Ñ€ байна.
Бид өглөө боÑ​оод урд зүгт байгаа
Тангад улÑ​ааÑ​ ирÑ​Ñ… аюулыг биш Ó©Ó©Ñ
€ хоорондоо гай гамшиг тариад бÐ
°Ð¹Ð³Ð°Ð°, монгол хүний бузар булай Ð
±Ò¯Ñ…нийг арилгах тухай л бодож бÐ
°Ð¹Ð¼Ð°Ð°Ñ€ байна. Харин дараа нь Ñ‚Ð
°Ð½Ð³Ð°Ð´ улÑ​ын аюулыг бодоцгооё.