Trang 1

LI GII THIU Sau khi c tp "Lun v Nhn Qu" ca Chn Quang, chng ti c gi v nhun li chnh xc ng vi lut Nhn Qu m chng ti nhn ra trong lc vt qua cc m. Kinh nghim thy bit Nhn Qu nh th no chng ti u gp nh th y lm sng t ng i li v ca n, gip mi ngi khng cn m h, m tn trong cuc sng gii thot khi nanh vut ca qu thn m t lu to s hi, kh au cho loi ngi. y, s gp ca chng ti khng tc chng bng mt php mn no, mt tn gio no hoc mt tng phi no, m ch bit nu ra mt s tht xc nh mc ch gii thot chn tht ca o Pht khng b nh hng ca bt c mt tn gio hoc mt s v thc no lm lch lc Pht Php. Nhn Qu l mt nh lut rt cng bng cho x hi, mt li ch ln lao cho th gian, mt o c su sc, mu nhim... Mi ngi chng ta cn thu hiu r rng, ly lm kim ch nam rn luyn cho mnh to mt i sng y chn hnh phc. c "Lun v Nhn Qu" qu v s thy r rng i sng ca mnh c hnh phc hay au kh u do chnh mnh to nn. c "Lun v Nhn Qu" chng ta s thy nhn u qu , do vy chng ta s hng tm mnh n chn thin m. c "Lun v Nhn Qu" chng ta s thy li ch thit thc bng cch vt qua tt c kh au, phin no thng xy ra trong cuc i. c "Lun v Nhn Qu" qu v s khng lm nhng iu c, lun lun tng trng nhng iu lnh, nh th cuc i ca qu v s t c an vui v hnh phc. c "Lun v Nhn Qu" qu v s khng cn s hi, lo ngi v th gii qu thn, v th gii ny l do tng m ca qu v lu xut, thm ch n cc ci tri, Atula, a ngc,... cng u do tng m m c. c "Lun v Nhn Qu" qu v s khng cn s hi trc ba ch, thn linh, php thut v s t tin hn chnh mnh khng cn b m m tm tr, b gt gm mt ca mt tin mt cch v ch. c "Lun v Nhn Qu" qu v s khng b lng gt bng cc tr xem qu coi tay, nhn tng, on vn mng, chn ngy tt xu, xem sao gii hn, cng bi qu thn, cu an, cu siu,... v Nhn Qu l nh lut cng bng nht ca mun loi cho nn nhng vic lm trn l phi Nhn Qu, phi l v khng cng bng.

Trang 2
R l Nhn Qu, qu v cn thn gi gn mi hnh ng v thn, khu, bi v mt hnh vi d v tnh cng khng thot khi qu bo, v bay ln tri hay chui xung t hay du cho thnh Pht th cng khng thot khi b n tr. Quyn sch c gi tr thc t cho i ln o, gip qu v nghin cu v l Nhn Qu Nghip bo mt cch c bn hn ng thi phn tch mt cch su sc hn v cc gio iu ngoi o, k c B La Mn gio, Tin o, Khng o v cc trit thuyt khc tn cng v xm nhp Pht gio i tha v mi pha. Gi tr ca tp sch l din t tin trnh ca Nhn Qu th gian, xut th gian v B tt o. Ni dung cn ch trng hp nht Nguyn thy v i tha ng thi chng minh Nguyn thy v i tha l mt. Quyn sch c mt gi tr tinh thn rt ln. Chn Quang c mt ngi bt nhn nh Nhn Qu su sc v t nh, nu cao ngn uc chnh kin Pht php lm sng t chn l Pht dy. c tp sch ny qu v c dp thng thc nhng cu chuyn y th v v Nhn Qu m Chn Quang kho lo trnh by, lun gii rt su sc v t m. Quyn sch ny dnh ring cho s phn on ca qu v. Ring phn chng ti khi c "Lun v Nhn Qu" thy c mt li ch thit thc cho mi ngi trong mi gii ca x hi xin gii thiu n qu v c gi. y khng phi l quyn sch c mt ln, cng c qu v cng thm tha su sc hn v nhn li cuc i mnh, cng c qu v cng thy cn to cho mnh mt li sng an vui v hnh phc chn tht, cng c qu v cng thy ng gii thot ca o Pht khng phi l kh i. Chn Nh, ngy 20 thng 10 nm 1988 T kheo Thch Thng Lc Knh ghi TA Lut Nhn Qu Nghip bo c ni n ti n trc khi c Pht ra i, v n tr thnh mt gio l quan trng ca o Pht. iu ny ni ln hai ngha: Mt, nhng c Pht qu kh, nhng v Bch Chi Pht tng tuyn ging v Nghip bo v gio l ny lan truyn n Pht Thch Ca. Hai, i vi nhng gio l c sn, nu l chn l, lun lun c o Pht chp nhn v pht huy, nu phi chn l, s b o Pht loi tr. y l tinh thn khch quan bao dung ca o Pht.

Trang 3
V nhn thy tm quan trng trong vic nhn thc ng i ca Nhn Qu cho o c ca x hi, nht l Pht t, nn chng ti chng ngi s thin cn ca mnh, c gng phn tch mi kha cnh ca lut Nhn Qu gp kin trong kho tng vn ha ca o Pht. Nhng d nhin s phn tch ny khng th no hon chnh, mong mi ngi th li cho chng ti. Chng ti bt u vit lun bn ny trc khi n nng vi thy tr tr tu vin Chn Nh Thch Thng Lc, v hon thnh lun bn ny ti y vi s dy bo gp rt nhiu ca Ngi. Chng ti xin cm n nhng tc gi m chng ti c trch nhng on vo lun bn mc d chng ti khng c iu kin tm gp trc tip, nht l Ha Thng Thch Minh Chu vi tng kinh Nikaya v gi. Cng c ny thuc v nhng v thy dy bo nui nng chng ti, thuc v nhng huynh yu mn chung sng m bc chng ti, thuc v cc o hu h tr chng ti, v thuc v tt c chng sinh trong php gii. Chn Nh, ng 1988. Chn Quang

LI TA Lut Nhn Qu Nghip bo c ni n ti n trc khi c Pht ra i, v n tr thnh mt gio l quan trng ca o Pht. iu ny ni ln hai ngha: Mt, nhng c Pht qu kh, nhng v Bch Chi Pht tng tuyn ging v Nghip bo v gio l ny lan truyn n Pht Thch Ca. Hai, i vi nhng gio l c sn, nu l chn l, lun lun c o Pht chp nhn v pht huy, nu phi chn l, s b o Pht loi tr. y l tinh thn khch quan bao dung ca o Pht. V nhn thy tm quan trng trong vic nhn thc ng i ca Nhn Qu cho o c ca x hi, nht l Pht t, nn chng ti chng ngi s thin cn ca mnh, c gng phn tch mi kha cnh ca lut Nhn Qu gp kin trong kho tng vn ha ca o Pht. Nhng d nhin s phn tch ny khng th no hon chnh, mong mi ngi th li cho chng ti. Chng ti bt u vit lun bn ny trc khi n nng vi thy tr tr tu vin Chn Nh Thch Thng Lc, v hon thnh lun bn ny ti y vi s dy bo gp rt nhiu ca Ngi. Chng ti xin cm n nhng tc gi m chng ti c trch nhng on vo lun bn mc d chng ti khng c iu kin tm gp trc tip, nht l Ha Thng Thch Minh Chu vi tng kinh Nikaya v gi. Cng c ny thuc v nhng v thy dy bo nui nng chng ti, thuc v nhng

Trang 4 huynh yu mn chung sng m bc chng ti, thuc v cc o hu h tr chng ti, v thuc v tt c chng sinh trong php gii. Chn Nh, ng 1988 Thch Chn Quang LUN V NHN QU I- M U: Ni n o Pht l ni n lut Nhn Qu Nghip bo, mt nguyn l m con ngi phi chu ly trch nhim hnh ng ca mnh. Khng phi thn linh no khc qui nh thng pht kip sng ca con ngi, chnh con ngi tht s l Thng ti cao ca h, h mun lm ch i sng hay mun mt quyn lm ch, h mun kh hay mun vui, hon ton bi h, khng do mt ai khc. Lut Nhn Qu l nn o c nhn bn cao c hn mi nn o c no khc, trong gi tr con ngi c nng cao khng cn gii hn. Cu chuyn v ng gi chn c truyn mi trong nh thin nh sau. " Thong nhn T B Trng bit y khng phi l ngi bnh thng trong khi ng gi chm chm tin v pha t. Nhng t khc u ra ngoi khi bui ging xong. - ng l ai? T hi. - Bch Ha Thng, con khng phi l ngi. Nguyn i c Pht Ca Dip con l tng. C mt t hi con "Bc i tu hnh c cn b Nhn Qu chi phi hay khng?" - Con p: "khng b Nhn Qu chi phi!" (Bt lc Nhn Qu) - Th l t con a lm thn chn n nay nm trm i. Khng bit ch sai u, con xin Ha Thng p li cho ng, con thot c thn chn. T B Trng bo: - By gi ng hi li ta. - Bch Ha Thng, bc i tu hnh c cn b Nhn Qu chi phi hay khng? T bo: - Khng cn m h v Nhn Qu! (Bt mui Nhn Qu) Ngay cu ni ng gi lin i ng, tha: - Th l t nay con thot c thn chn, dm xin Ha Thng ly theo l Tng cht tng tng cho con. Ni ri ng gi bin mt. T B Trng sai bch kin chy bo chng sau gi ng trai s a m mt v tng. Tng chng u ngc nhin v thy khng ai cht, nh bnh khng ai nm. Sau gi th trai, T dn chng tng vng qua sau ni n mt chic hang, ly gy bi ra xc mt con chn em v lm l tr t." Lc c hi cu , ng gi ang lm mt v tng thi c Pht Ca Dip, c c nh lc kh vng, nhng trong ci nh ng cha thy c ng i ca Nhn Qu nn tr li theo ch thy ca mnh, khng ng phm mt sai lm qu nng. Ton b gio l ca Pht u dng trn nn tng Nhn Qu, d l th gian, hay b tt o. Ph nhn Nhn

Trang 5 Qu tc l ph nhn ton b Pht php, v qu bo ca ti li l b a lm thn chn nm trm i. n lc ti mng, phc lm Tng lc trc khi dy, ng gp T B Trng h mt chuyn ng ph tan ci nh khng ng ca ng t nm trm i trc, khin ng nhn ra Bn th tr tu sng sut hng hin hu. Tr tu sn c ny tuy rt thanh tnh, nhng chng phi l h v, tri li rt tinh t nh nhim, bao hm trm khp, bit r tng tc ng v hu qu ca nghip khng cht lm ln. Nu cu cnh cng tt ca s tu hnh ch a n khng ng nh cy th o Pht qu l tai hi! Nhng s tht khng phi th, cu cnh cng tt ca o Pht l nhn ra Bn th sn c, y tr tu, y t bi, y d hot dng, nhng vng bng phin no kh au, khng mt s tri buc no cn tn ti. ch tht l s lm ch cho chnh mnh, khng b tham sn si chi phi thc y to nghip kh au, ch sng v lm v li ch cho nhng chng sinh khc. i vi o Pht, chng sinh c ba mc ch cn nhm n: Mt l sng trong lun hi bt kh au, c phc bo ci tri ci ngi. Hai l thot khi lun hi, chm dt sanh t, c c Nit Bn an vui. Ba l gio ha cho chng sinh cng c thnh tu tr tu gii thot, gi l hnh o B Tt. Tuy nhin mun thnh tu mc ch th phi bit Nhn Qu, bit nhn no s thnh tu c mc ch ny. L Nhn Qu l nn tng ca o Pht, nu cha hiu bit thm su v l Nhn Qu tc l cha hiu o Pht v cha thc hnh ng o Pht. Con ngi sinh ra khng ng nhau trn mi phng din nh giu ngho, mnh yu, tr ngu, dng tc, gia nh... Nhng thng trm may ri trn ng mu sinh li cng mun trng sai khc. Nguyn nhn ca s bt ng qu su kn, vt khi tm hiu bit ca ngi thng v h dng ln Thng , quy tt c cho Thng nh l mt ng sng to che du s m h ca mnh. H ng yn ni nim tin , tha mn vi s tin tng , v vi v truyn b thm quan nim cho con chu h. T nay con ngi tr thnh k n l cho chnh mt thn linh m h dng ln. Ch c chn l mi cu vt con ngi khi s sai lm ny, phc hi li quyn lm ch cho con ngi t h quyt nh cuc i h theo mun. Chn l chnh l lut Nhn Qu Nghip bo gip ngi thot khi hai quan nim sai lm v nhn sinh v v tr, mt cho Thng nh liu, hai cho mi vic ngu nhin. Nhng s kin gn gi quanh cuc sng u c nguyn nhn xa gn ca n, ch v khng thy c nhng nguyn nhn m mt s ngi kt lun vi vng l ngu nhin. Cng nh quan nim thin mnh, quan nim vn vt ngu nhin cng l biu l s d di ni tri thc ca con ngi m nhng ngi chn chn kinh nghim khng bao gi vp phi. Tuy nhin, v lut Nhn Qu chi phi qua nhiu kip sng qu kh n i sng hin ti v ko di mi n i sng v lai nn cp mt ca con ngi cn nhiu lon ng trong tm thc khng th no thy c. C nhng hin tng ti sinh c nhiu ngi bit n, c bo ch ng ti trn th gii khi mt ngi nh n i sng qu kh ca mnh v nhng ngi c trch nhim kim chng thy l ng khin nhiu ngi m h chp nhn c nhiu kip lun hi. Nhng ngi ch tin vo khoa hc th yn lng ch

Trang 6 i s chng minh ca khoa hc ri mi tin c lun hi t i sng ny sang i sng khc. Nhng khoa hc th phi tin b dn dn qua nhiu th k. C nhng iu lc trc cha c khm ph, nhng c khm ph thi gian sau v chc hn l tng lai v sau khoa hc cn khm ph thm nhng iu m by gi con ngi cha bit n. Cc nh khoa hc c gng gii thch v tm l v sinh l ca nhng a tr khi m n hon ton khng ging g vi mi trng chung quanh ca n. Trong gia nh nhng ngi con khc nhau n k l v ti nng v tnh kh. Ri nhng thn ng hc mt bit mt ngn hay cha hc bit. Nhng hin tng vn cn l b mt khi ngi ta ch c gng tm hiu bng tm suy ngh ca mnh. Thng ? Li thi qu! Ngu nhin ? D di qu! Di truyn ? Khp khing qu! Phi chng con ngi mang nhng khuynh hng, nhng tnh cm, nng khiu t i sng qu kh theo n i sng hin ti v tip tc gnh hnh trang ca i sng ny i v i sng v lai? Ti sao ngi em say m nghin cu khoa hc trong khi ngi anh ch th hn theo ting nhc du dng? Ti sao ngi cha k lng chi li trong khi ngi con th hi ht? Ti sao c cha m u l gio s dy sinh vt trng i hc Tng hp trong khi ngi con duy nht ca h khng th no nhai ni mn hc chn ngy ny? C i sng trc i sng ny chng, c s lun hi thay i t kip sng ny sang kip sng khc chng, v nu c th lm sao bit c, hay phi chp nhn iu ny bng nim tin? Chng ta chn ngn ci nim tin khng tr tu ny qu ri, by gi nu c phi tin, xin cho chng ta mt nim tin sau khi suy xt bng tr tu. Lut Nhn Qu Nghip bo khng phi l s i ph vi tnh trng x hi, m s tht lut Nhn Qu l mt chn l tn ti khch quan. Lut Nhn Qu nm trong su kn ca con ngi th gi l lng tm, trm ph chi phi tt c s vic ca con ngi th gi l bo ng. Tn trong thm tm chng ta ai cng ng rng ngi c cng ng c thng, k c ti ng b pht. Chnh v lng tm con ngi l lut Nhn Qu th nn ai pht trin lng tm n tt cng minh bch s tht ln cu: " KHNG CN M H V NHN QU " ng vi T B Trng mt ci nhn khch quan sng sut. Tht vy, ngi lng dng mi tm thc vng ng, tr tu sng t s thu hiu l Nhn Qu Nghip bo tinh vi hn bao gi ht. Lut Nhn Qu l nn o c cng bng hn mi nn o c no khc v chnh lut Nhn Qu cng chnh l lng tri ca nhn loi. V qu kh em li an vui cho ngi nn hin ti chng ta c hnh phc. V qu kh chu n ca ngi nn by gi phi nhn ngi sai khin. Nu lm l lm kh ngi th by gi nh chuc ly tai ng. Tuy nhin lut Nhn Qu khng c nh cng ngc, bin thin v cng phc tp, nu chng ta khng trm tnh sng sut d b kt lun vi vng thiu st. II- CHNG KIN V CHNG MINH Cc nh khoa hc tinh t chng kin nhng nguyn l ca thin nhin, suy din thnh

Trang 7 nhng nh l v p dng vo i sng con ngi c hiu qu gp vn ln hn trc. Ti khng ni l hiu qu li hay hi v o c cha c kt hp vo y. Khoa hc lun lun bt u bng s chng kin, chng kin nhng nguyn l khch quan c sn v pht trin thnh nhng nh l c chng minh. Nh vy nguyn l l do chng kin v nh l l do chng minh. - V d ngi ta chng kin c nguyn l Bo ton ng lng v chng minh c vn c th di chuyn ngoi lp kh quyn. Tuy nhin nu nhng nguyn l khch quan cha c chng kin y th chng ta ng i hi chng minh nhng nh l khc. Cn bn l chng kin, nu cha c s chng kin th cc vic khc b tc. Vi nhng nng lc tr tu thng minh khc mi ngi, cc nh khoa hc chng kin nhng nguyn l m ngi thng khng thy c. Nhng ngi khc ch p dng nhng iu khm ph ca khoa hc vo i sng ca mnh v c hiu qu hn. Nu mun t mnh chng kin khm ph cc nguyn l khoa hc h phi tri qua thi gian di mit mi hc tp. Sau y l mt cu chuyn khoa hc gi tng d dm. "Sau mt thi gian kh lu theo di quan st nhng sinh hot ca a cu, Zed cho i bay tr v hnh tinh mnh vi vn tc vt hn vn tc nh sng. vn tc ny, mi vt th u b trit tiu v kch thc v khi lng, nhng khng phi mt hn, ch cn cho mt giao ng c bit l con tu tr thnh tng hnh v lao i vt khi vn tc nh sng. Ch c phng php ny, v tr mi tr nn nh b li. Ti hnh tinh ca mnh, Zed trnh by mi d kin chng kin ti a cu cho hi ng khoa hc. V ni hnh tinh ca Zed khng c thc vt, khng c cy ci nn c s nghi ng xy ra. Zed ni: - hnh tinh (a cu) loi vt thng minh nht ly mt ht nh nh chic nt ny, vi xung t m, vi ngy sau ht ny mm thnh mt cy b xu, vi nm sau cy y ln, ln n ni c tng che kn c mt khong t rng. Chng gi vic l trng cy. Nhng ngi khc hi li: - Ti sao mt ht nh xu li bin thnh cy qu ln nh vy? Nhng sinh vt y c chng minh s kin ra sao khng? Nu c anh hy chng minh cho chng ti bit ti sao mt ht nh li bin thnh ci cy qu ln nh vy? Zed lng tng vi giy ri p: - Loi vt y khng c chng minh v vic , t ban s ca hnh tinh, s vic ny t nhin din tin. Loi vt kia ch chng kin nh mt nguyn l thng thng v p dng cho i sng ca chng. Chng ch chng kin ch khng chng minh v vic qu hin nhin v ph bin, chng khng cn g phi thc mc v iu . Cy c mc y c t lin v y bin, chng khng c chng minh ti sao cy li mc v l nguyn l t nhin qu r rt. - Cu tr li ca anh cha n tha. C khi v s theo di ca anh cn thiu st nn cha chng minh c vic . - Khng phi vy!" Cy ci mc y c a cu v chng ta khng c g thc mc. l mt nguyn l t nhin ri. Ch nhng ngi cha chng kin th i hi phi chng minh, cn ngi chng kin ri th bit l S THT. Cng vy, cy Nhn Qu bm r vo lng t qu kh, vn ngn ti bu tri v lai v

Trang 8 ri rng hoa qu trn mt t ca hin ti. Ngi cha chng kin th i hi phi chng minh, cn ngi c tm an nh lng l th chng kin r rng l mt nguyn l chn tht. ng i ca Nhn Qu tuy v hnh i vi ngi tm cn lon ng, nhng by hin r rng vi ngi c ni tm an tnh su xa, gic ng c t tnh chn tht. Nhng t ca Pht khi vo Thin nh chng c Thin nhn minh, c th thy r nhng nghip duyn, bo ng ca chng sinh, bit r do hnh nghip g t qu kh m chng sinh kia phi chu kh hay c vui, thy r chng sinh cht t ni ny v sang ni khc theo duyn nghip th no. Cc Ngi trng thy r rng nh chng ta ci nhn by kin b trn mt t. Cc nh khoa hc ch to c my bay di chuyn rt nhanh trn khng trung v by gi, hoc l bn tin tng mua v ra phi trng ln my bay i n ni mong mun, hoc bn i hc n khi no t chng minh c nhng nguyn tc hot ng ca my bay ri s chu du hnh bng my bay. Bn mun chn con ng no? Cc bc t o chng kin lut Nhn Qu Nghip bo, v by gi, hoc l bn tin tng p dng to nhng nhn lnh i v ni mong mun, hoc bn i tu cho n khi t chng kin c nhng tnh cch ca lut Nhn Qu ri mi chu sng o c gy to nhn lnh, sng v mi ngi, tn lc phng s qu hng t nc. Bn mun chn con ng no? Chng ta nn nh, lut Nhn Qu l mt nguyn l khch quan chng kin, khng phi chng minh. Nu bn chng kin c ng i ca Nhn Qu th khng cn g bn ci thm, ti xin chn thnh ci u nh l bn nh ti knh trng cc bc Thnh gii thot t trc. Nu bn cha chng kin c s chi phi trm khp ca lut Nhn Qu, nhng cng nhn l ng vi lng tri loi ngi, tht s tin tng v p dng cho cuc sng ca mnh, th ti xin chc mng cho bn v t y bn s l nim vui cho mi ngi, l cng dn tt cho t nuc, l c nhn tiu biu trong tp th, l con ngi ng knh trong gia nh. t nc chng ta ang cn nhiu nhng con ngi tin hiu Nhn Qu chuyn mnh pht trin, o c vn minh sng t trong lng ngi, trn ng ph, chn ng ngi, trong xanh ni i mt em th, cao c ni li ni c gi, tht th trong hnh vi ngi trai tr. Thiu hiu bit Nhn Qu, con ngi mu tm hnh phc cho mnh bng cch chim ot ca tha nhn, ca tp th, ca t nc. Tri li ngi hiu bit Nhn Qu s mu tm hnh phc cho mnh xuyn qua vic lm li ch cho tp th trc, t b cuc sng ch k ring mnh, ha vo i sng cng cng vui v v mi trng tp th l ni chng ta c dp phng s nhiu hn i sng c nhn. Chng ta cha trnh chng kin quy lut Nhn Qu Nghip bo chi phi nh th no, nhng khng thy u c ngha l khng c! c nhiu iu khoa hc cha khm ph, nhng n vn tn ti hin hu, v mi v sau khoa hc mi tm thy. Cng vy, d tr c con ngi suy lun khng ti, d chng ta khng sc nh tm chng kin nhng lut Nhn Qu vn trm ph chi phi mt cch khch quan. Lut Nhn Qu ph hp vi lng tm loi ngi, c tnh cch cng bng t nhin, t trch nhim ni chnh con ngi v vic lm ca h, khng c s n l ni mt thn linh bn ngoi, cng khng c

Trang 9 tnh cch v lun nh k ch trng ngu nhin ho phc. Chng ta ku go nh thc lng tm nhn loi trc ti li ang lan trn trn th gii, nhng nu khng nh thc s hiu bit Nhn Qu ca con ngi th s ku go ch l ting than van gia sa mc hoang vu. Lut Nhn Qu l mt quy lut khoa hc khch quan nh mi quy lut khoa hc khc ca t nhin, ch khc ch mun chng kin c ng i ca lut Nhn Qu th phi c mt trnh nh tm kh su. Cc t nc c nn vn minh pht trin cao bi do kho p dng cc khm ph ca khoa hc cho i sng con ngi lm tng thm hiu qu cc vic lm ca h. Cng vy, nu ai p dng c s hiu bit lut Nhn Qu th i sng h s tr nn tt p hn lc trc, ch li hn cho gia nh h, cho tp th v cho t nc h. Nu trong mt quc gia c i a s ngi hiu bit quy lut Nhn Qu mt cch thu o, quc gia s chuyn mnh pht trin khng bao lu. Bi v s p dng c mt quy lut t nhin u em n hiu qu ln lao hn trc. Nhng u vit hn nhng quy lut khoa hc khc ch em n cho con ngi hiu nng, lut Nhn Qu s em n cho con ngi o c chn tht. mc dao ng tm thc no gi, con ngi chng kin v chng minh nhiu quy lut khoa hc t nhin khc. mc lng nh tm thc su hn, con ngi s chng kin v chng minh nhiu quy lut ang cn gi l b n ca nhn sinh v v tr. Nu ch an nh tt cng ca tm thc, ngi ta cn s chng kin v s nhng quy lut v cng phong ph phc tp a dng ca con ngi v v tr m d cho mt k thng minh nht cng khng th no suy lun ni. tp hp N khng c cc con s m. tp hp Z khng c cc con s v t, v tp hp R khng c cc hnh thc s phc nh tp hp C. Cng vy, nhng quy lut khm ph c mc tm thc dao ng khng th no so snh c vi nhng quy lut c khm ph mc tm thc lng nh. Ngi ta by gi v mi mi, khng th no dng nhng kin thc khoa hc hin nay chng minh c lut Nhn Qu, ch bi v kin thc khoa hc hin nay thuc tp hp ca tm thc dao ng, cn lut Nhn Qu thuc tp hp ca tm thc an nh. Tht l qu ma nu chng ta i hi phi chng minh lut Nhn Qu bng nhng kin thc khoa hc hin nay. Ch c chng kin, khch quan chng kin, khi tm thc chng ta vo su trong an nh m thi. Ngi khn ngoan l ngi nhn thy r tnh cch hp l ca lut Nhn Qu v chp nhn nu h cha nh lc t chng kin s vn hnh ca n. III- MI TRNG CA NHN QU Mt hn rt xung h nc yn lng, th ri nhng vng sng ta i cng lc cng xa. Mt nc l mi trng cho sng lan ta sau khi nhn c kch ng bi s va chm ca hn . Khng kh l mi trng truyn i ca m thanh. Nc l mi trng sinh sng ca c. Vt trong sut l mi trng ca nh sng. Nhng g c bin thin thay i u c mi trng ca n v lut Nhn Qu cng vy, cng c mt mi trng cho mt tc nhn bin i thnh qu bo. Ch Chnh khc kh nhiu sau ci cht t ngt ca anh Chnh. Hm anh Chnh t nh

Trang 10 i b qua thm Bc Ba bn kia lng. Anh chn li i bn tri thay v li i bn phi v gia ng mt cnh cy kh gy ri xung trng vo u anh. Anh tt th khi c em n bnh vin. Tai nn ca anh c kt thnh bi hai iu kin, do tng ca anh chn li i bn tri (iu kin ni ti) v do cnh cy kh gy ng lc anh i ngang (iu kin ngoi ti). Lut Nhn Qu chi phi v tc ng khp ni, tn trong t tng v trm ph ni vn vt. Mi trng cho Nhn Qu vn hnh qu l ln lao v thu o, thm thu ni tm v vt, ng hin ni loi c tri gic v loi khng tri gic, r rng ni tng tm nim vi t v trm khp mnh mng trong v tr, nh nhim nh mi kim v thnh thang nh php gii. Mi trng ny mt khng th thy tai khng th nghe, r khng th chm, khng c hnh tng, rt l thanh tnh vng lng, nhng khi khi tc dng th ging bo quay cung, qu t rung chuyn, gi thi sng x, bn ma thay i. Tt p th ma gi thun ha, nng m xun sang, ma mng ti tt. Xu xa th ngp lt bo t, hn hn kh cn, cy trng tr tri. ng ni vn hu th gi tn l Php tnh, Chn nh, nu cn gi l Thng cng c nhng khng phi Thng theo quan nim sai lm t trc. ng ni con ngi cng thnh nhiu tn gi. Theo tnh cch bit r Nhn Qu th gi l lng tm, theo tnh cch bt sanh bt dit (khng c bt u, khng c chm dt) th gi l Chn tm, theo tnh cch sng sut liu tri th gi l Tr tu, theo tnh cch gii thot thanh tnh th gi l Nit Bn, theo tnh cch thng yu bnh ng vn loi th gi l Th i bi, theo tnh cch vt khi tm thc sinh dit th gi l V ng... Chnh v c mi trng k diu ny m c s vn hnh ca Nhn Qu Nghip bo. Nu khng c mi trng k diu ny th khng c s vn hnh ca Nhn Qu. Nu ngi no c th lng tm mnh n tt cng v gic ng c mi trng ny, th tnh ny s thy r s vn hnh ca Nhn Qu. C nhiu ngi tu tp Thin nh, tuy c phn nh tm nhng cha th gic ng ton trit th tnh k diu ny vn khng thy c ng i ca Nhn Qu. Phi l bc gic ng vin mn th tnh mi "KHNG M H V NHN QU". Thin s T Gic Hoa Nghim sau khi trit ng lm bi k: "Ra rng nh c vo bng hao (2 loi c) Li tri lng lng trn c no Ai tin nghip duyn khng th trn Tr v chng s li ni cao" Nu ng n ch thy khng lm Nhn Qu mi c th khng cn lng tng trc s gn hi ca ngi khc v thin o. Th tnh ny va trm khp khng gian, tuy c ni tm mt ngi m vn bao hm c php gii, tuy r rng ti mt st na m vn ph trn c ba i: qu kh, hin ti, v lai. Vi ngi cha gic ng th tnh ny, cn nhn vn hu theo tm thc dao ng, nhng kin thc hn ch trong tp hp ny th thy khng gian l sai khc. im A khng phi l im B, lc 5 gi khng phi l lc 6 gi. Nhng ngi c tm thc an nh, gic ng th tnh ny mt cch vin mn th khng phi vy. Th tnh ny hin hu ni im A nhng vn r rng ti im B, chng nhng ring ti A v B m cn y c php gii. Dng thi gian u n tri chy nhng khng tri chy khi th tnh ny, dng thi gian

Trang 11 v vng v tn vn nm gn trong th tnh k diu kia. y l iu m ngi cha gic ng khng th no thy c, khng th no tng tng suy ngh ti c. Bi v sao? Ch v tm suy tng qu nh hp v hn ch. Cng nh khng th tm thy s v t trong tp hp N ch gm cc s nguyn t nhin. Vi con mt phm tc y lon ng nh chng ta, qu kh l ci g qua mt khng cn tm thy c ni hin ti, v v lai l ci g cha n cng khng tm thy c ni hin ti. Nhng ngi gic ng li thy r c qu kh, hin ti v v lai u nm gn trong th tnh. Tc nhn t qu kh tri chy trong mi trng th tnh n hin ti v v lai, kt thnh qu bo khi duyn y . Chnh v mi trng th tnh thng t c tm v vt nn c nhng qu bo sinh ra ni tm nh c thng minh tr tu, hoc sinh ra ni vt nh ma mng thun li, hoc kt hp va tm va vt nh mt ngi d nh cng chuyn li c hon cnh may mn thnh cng. Ci dng ca th tnh rt ln ngi cha gic ng cn si m to cc nghip, n khi qu bo thnh c th lm t sp, ni l, cung phong, la chy. Hoc ngi to thin nghip n khi qu bo thnh c th gi yn sng lng, nng m tri trong, th d qui phc, cy tri tt ti, ma mng thnh mu. Khi c phc tm ngi ta d ng thnh nhng trc gic bn nhy quyt on cng vic mau l chnh xc, hoc on ra th on ca i phng i ph, hoc ng ra qui lut chinh phc lng ngi. Nhng nh lnh t chnh tr u c ci phc ny. Tuy nhin l dng lc theo nghip. i vi ngi gic ng t c qu bo ln lao, c th t ni th tnh ny khi ln nhng dng lc phi thng. y l dng theo nguyn. Nhng thn thng ca Pht v ch v t Alahn ghi y trong kinh in u l dng lc theo nguyn. Cc v c th mt thn ha thnh nhiu thn, dp tt mt cn chy rng, ha ra la chy, bin ra nc tri, thu ngn ko di khng gian thi gian... ty t ti rt l k diu. C nhiu th tnh hay ch c duy nht mt th tnh? y l cu hi t nh v cn thit. Th tnh ny l tch lng v v ng. Bn ng l ring nhng V NG th khng phi ring. Tt c nhng ai th nhp c th tnh ny th cng ha chung nhau trong tnh cht tr tu v t bi. Tt c u cm ng giao ha vi nhau khng cn ngn cch. Mt v khi dng th cc v khc u bit r. Trong th tnh ny, mi ci ring r u vng bng. Tuy nhin, nu mt v cht khi nim quan st, khi cng hnh t bi th vn l thuc v ring ca v m tt c v Alahn, tt c ch Pht u bit r v h tr. Th th khng phi ring, nhng dng v hnh th ring. Tt c ch Pht nhp Nit Bn u tr thnh duy nht. Chnh v tnh cht chung ca th tnh nn c hin tng cng nghip (nghip chung). Ngi dn Koweik cng sng trn ci ti du v chnh ph phi pht lng cho hc sinh v thu nhp qu nhiu. Cnh ng ph sa mu m, sng nc mnh mng nn ngi dn min nam b Vit Nam c d dng lng thc. Cn bo va ri lm ngp lt cun tri c lng ven bin v ph hoi cnh ng la ca huyn. Cn ng t Ty Ban Nha lm cht nhiu ngi v h hi ti sn kh nng ca dn

Trang 12 chng trong vng. Nhng trng hp tng t nh trn u l nghip chung ca nhiu ngi. Chnh v cc loi sng trn hnh tinh ny cng nghip nn trng quay quanh tri t hn 29 ngy mt vng, tri t quay quanh mt tri nghing nghing hn 365 ngy mt vng, cc ma thay i nh th, khng kh nhit nh th, bin tri my gi nh th. Tt c bin, tri, sng, ni, ghnh thc u do nghip chung ca chng sinh ni y m hin thnh, chng phi ngu nhin ba bi. Ci dng ca th tnh tht v hn. Ngi c th gic ng c th tnh ri th ng ni mnh c y lng tm, y tr tu, y t bi, c nim vui ca s gii thot ra khi mi rng buc ca kh au nhn th. Th tnh ny thnh thang nh bu tri t do m cuc sng tm thc xao ng hin ti ca chng ta nh ngc t nh b. Trong bi k Pli t nguyn thy (Tiu b kinh, XLH, DUK II 6, T 37) Pht xc nhn v th tnh ny vi nguyn vn: "Ny cc T kheo, c ci khng sanh, khng hin hu, khng tc thnh, khng lm ra (khng bi mt ci g lm ra ci ) (Asarkhatan). Ny cc T kheo, nu khng c ci khng sanh, khng hin hu, khng tc thnh, khng lm ra th y khng c vn xut ly khi sanh, khi hin hu, khi tc thnh, khi lm ra (nhng tng hu vi sanh dit). Do v, ny cc T kheo, c ci khng sanh, khng hin hu, khng tc thnh, khng lm ra nn mi c vn xut ly khi sanh, khi hin hu, khi tc thnh, khi lm ra." V nh nu khng c vng tri t do th khng th c vn ra khi nh ngc. Chnh v tht s c vng tri t do nn mi c th ra khi nh ngc. Nh ngc chnh l tm thc xao ng y dy nhng tham lam, sn hn, si m, kiu mn, ch k. Chnh nhng tm nim ny tri buc chng ta trong au kh v ti li t v lng kip n nay. S gii thot an vui ch tht s c khi chng ta m ca nh ngc tham sn si bc ra bu tri t do ca th tnh bt sinh bt dit kia. Ngi gic ng th tnh , kinh Nguyn thy gi l bc v sanh (Arhat) kinh i tha gi l bc Gic ng hu tnh (Bodhisatva), Thin tng gi l ng gic ng (Buddha). IV- MT S TRNG HP IN HNH V NHN QU Bi v k phm phu tm thc cn nhiu dao ng nh chng ta, b che m bi nhng tnh cm thng ght ch quan nn lng tm cha sng t minh bch, th nn chng ta khng bit s mt nhn ny s kt thnh qu bo nh th no, hoc mt qu bo ny phi bt u bng nhng tc nghip ra sao? Mun nh thc s hiu bit ca lng tm chng ta c th bin r ng i ca Nhn Qu, chng ta nn bt u bng cch tham kho li nhng trng hp Nghip bo c ging gii phn tch bi Pht v cc v Thnh t trc. Qua nhng trng hp in hnh c chng ta s c kinh nghim, lm sng dy s hiu bit ca lng tm v sau chng ta c th t mnh suy lun ly nhng trng hp Nghip bo khc bt sai st hn.

Trang 13 A- NHN QU TH GIAN I- THIN NHN CA ALAHN: (Trch trung b kinh I, kinh Randarara, B) ..."Vi tm nh tnh, thanh tnh, trong sng, khng cu nhim, khng phin no, nhu nhuyn, d s dng, vng chc bt ng nh vy, v y hng tm tr tu n sanh t ca chng sinh. V y vi thin nhn thun tnh, siu nhn, thy s sng v cht ca chng sinh. V y tu tri r rng chng sinh ngi h lit k cao sang, ngi p k th xu, ngi may mn k bt hnh u do hnh nghip ca chng. V y ngh rng tht s nhng chng sinh ny thnh tu nhng c hnh v thn, li ni, ngh, ph bng cc bc Thnh, theo t kin, to cc nghip theo t kin. Nhng ngi ny sau khi thn hoi mng chung, phi sanh vo ci d c th, a x, a ngc. Cn nhng chng sinh khc thnh tu nhng thin hnh v thn, li ni, ngh, khng ph bng cc bc Thnh, theo chnh kin, to cc nghip theo chnh kin. Nhng ngi ny, sau khi thn hoi mng chung, c sinh ln cc thin th (ch n), thin gii, ci i ny. Nh vy v y vi thin nhn thun tnh siu nhn, thy s sng cht ca chng sinh, v y tu tri r rng chng sinh, ngi h lit k cao sang, ngi p k th xu, ngi may mn k bt hnh u do hnh nghip ca chng." NHN XT: Trnh mt hnh gi thnh tu thin nhn siu nhin l T thin. Ngi nhp c T thin tm thanh tnh n ni hi th dng li. Thun thc T thin v ny hng tm v nhng i sng qu kh ca chnh mnh v nh li v lng i sng qu kh y. Kh nng ny gi l Tc mng minh. Ri v y hng tm quan st s lu chuyn sanh t ca chng sinh v thy chng sinh kh vui theo nghip thin c ca qu kh. Kh nng ny gi l Thin nhn minh. Ri v y hng tm v u mi ca sanh t trin phc, tm ra ngun gc ca kh, tm ra ngha ca gii thot v con ng a n gii thot. Lin v y thot khi mi lu hoc v minh, thnh tu Nit Bn an n. Kh nng ny gi l lu tn minh. ba minh ny, v y c gi l Alahn. Phi l ngi chng Thin nhn minh mi thy c ng i ca Nhn Qu. Chng ta ng dng mt tht nhn vo ci khng gian th thin ny m mong tm ng i ca Nhn Qu. Khoa hc cha kh nng khm ph nhng tng lp khng gian su thm hn, ch c ngi lng su trong Thin nh mi thy c iu ny. V y, ng i ca Nhn Qu Nghip bo l mt s tht c chng kin r rng. Mt ngi m t thu lt lng, d c nghe din t chng minh mi cch v mu sc, vn khng th no tin hiu c. Chng ta l nhng ngi m t thu lt lng, khng khai pht thin nhn, d c nghe din t chng minh cch v ng i ca Nhn Qu vn khng th no tin hiu c. Nhng hnh phc thay cho nhng ai nghe c lng tm mnh ln ting ni c th tin hiu l Nhn Qu Nghip bo rt l cng bng v mu nhim. Chng ta mun lm vic ngha, mun em nhit tnh, ti nng v bo lc thay i

Trang 14 hon cnh ca mi ngi, dnh ly ti sn ca ngi ny em phn pht cho ngi khc. Nhng iu ny khng phi l ngun gc cho hnh phc ca x hi. Chnh hnh nghip qu kh a n hon cnh i sng kh vui cho h nh hin ti. Nu chng ta thng yu h, nhng k khn cng, hy gio ha cho h bit thng yu gip mi ngi hn l phn n v tn c. K cng ngho cng d tr thnh ti li, v ti li lm cho h khn n hn. Con ngi phi chu trch nhim ly mi hnh ng ca mnh, khng phi thn linh qui nh cho h, nhng cng khng phi ngu nhin v c. Hai quan nim mt chiu cc oan v sai lm rt ph bin ni mi ngi. Mt, trt ht mi trch nhim cho mt thn linh tng tng, v mnh tr thnh k cu nguyn van xin. Hai, xem ha phc l vic ngu nhin ca hin ti, ch do ti nng t thnh v nh th h tr thnh k t cao c c. H phi can m nhn ly kh vui nh l hu qu ca chnh mnh v phi d dt cn thn trong tng hnh ng ca hin ti. Mt ngi nh th, mi ngi nh th, th gii ny bng tr thnh ci tnh lc vinh quang. Nhng cu ni mc mc ca ng b nh " hin gp lnh", "Gieo gi gt bo"... tun chy vo lng ngi Vit Nam thnh mt truyn thng o c tt p. nh mt truyn thng o c ny, nn o c ca th h tr Vit Nam s v sa a khng cn hn gn xy ng c na. Tng lai ca x hi ty thuc vo th h tr. Nu th h ny khng cn o c, trc mt chng ta l bui chiu m m bn cnh vc thm au thng. Cn phi dng li nn o c nhn bn ny nh sng ca tnh thng ph khp vo lng ngi mi mi. 2- P V GIU Khi cha tr thnh hong hu, Mallika (Mt Li) l c gi bn bnh v khng p. Mt ln cng dng bnh ln c Pht, c c Pht cho bit c s l hong hu. Sau ny tr thnh v vua Pasenadi, b n gp c Pht v hi v nguyn nhn ca giu ngho, p xu, c Pht tr li nh sau: (Xem Tng chi b kinh, 2A,17, tr264) - y, ny Mallik, c hng n nhn phn n, no hi nhiu, tuy b ni t, lin ni nng, ni gin, ni sn, sng s gy hn, biu l phn n, sn hn, bt mn, khng b th cho Sa Mn hay B La Mn, mn n vt ung, vi mc, xe c vng hoa, hng, phn sp, ging nm, tr x, n uc, tnh tnh keo kit. Thy ngi khc c li dng, cung knh, n ganh t tc ti, b tri buc bi ganh t. Ngi y sau khi t b i sng tr lui li trng thi ny, ti y n ti sanh h lit, dung sc xu, sc p xu, hnh dng h lit, ngho kh, ti sn t, s hu t, nh hng uy tn t. - y, ny Mallik, c n nhn phn n nhiu no hi,... gy hn, bt mn. N b th cho Sa Mn hay B La Mn..., tnh khng keo kit, thy ngi khc c li dng tn trng... n khng ganh t. Ngi y sau khi t b i ny, tr lui li trng thi ny, ti y, n ti sinh, dung sc xu, sc p xu, hnh dng h lit, nhng giu sang, ti sn ln, s hu ln, uy tn nh hng ln!"...(lt on mt - y, ny Mallik, c n nhn khng phn n, no hi khng nhiu, tuy b ni nhiu

Trang 15 khng c ni gin, ni nng, bt mn. N b th cho Sa Mn hay B La Mn mn n... n uc, tnh tnh khng keo kit. Thy ngi khc c li dng cung knh... n khng ganh t... ngi y sau khi t b i ny, tr lui li trng thi ny, ti y n ti sanh dung sc p, sc p tt, tnh tn, thnh tu vi dung sc th thng, giu sang, ti sn nhiu, s hu ln, nh hng uy tn ln". Sau nhng li gii thch ny, hong hu quy y c Pht. NHN XT: X hi n chia thnh bn giai cp, trong giai cp B La Mn c xem l ti thng, l giai cp lnh o tinh thn ca x hi. Mc d c qui nh bi dng tc huyt thng nhng nhng v B La Mn phi sng rt o hnh, trng trai, gi gii v Thin nh. Nhng gii lut dnh cho h khc khe hn nhng giai cp khc. H l tiu biu cho o c ca x hi. n khi lm trn bn phn ti gia, h c th la gia nh lm v Sa Mn n tu Thin nh chuyn ch. Chnh v o c ca giai cp ny (t ra trong thi c Pht) mc d khng hon ton, nhng cng khin cho ngi cng dng c nhiu phc bo. Nh th Pht ch ra rng sn hn l nguyn nhn ca xu x v t i l nguyn nhn ca p . Khi ngi ni cn thnh n, h th hin s tc gin bi nhng nt mt hung d, th bo, kh coi. Thng xuyn sn hn nh vy, nt mt y tr thnh tng trng c nh dnh cho h mai sau. Nu ngi c gng mt xu x i ny, h cng thng mang theo thi quen sn hn t i trc. Ngc li, ngi c li x s n ha v tm hn t i thng ngi, thng vt, h s cm thnh gng mt p du dng, nh mt bao dung xanh bic. Ngi c nt p ny cng vn cn mang theo c tnh hin lnh t qu kh. Tuy nhin trong cuc sng chng ta vn thng gp g nhng ngi xu x, khng sn hn thnh n, nhng ch k nh nhoi v thng phm c php. Nt xu x khng c gy bi nhn sn hn, nhng c gy bi nhn hp hi v ph gii. Ri cng c nhng ngi rt p v cng rt d, hoc rt p nhng cng rt hp lng c c. C mt cng c tc thnh s p l tng dng hoa cng Pht, t v hnh tng ch Thnh cu xin phc bo. C th h s tr thnh p nh nguyn, nhng trong nt p bn ngoi vn l ra vi nt khng hon ton m mt ngi c nhiu trc gic s c thy tnh cht en ti cn u un ng ngm. Hoc, mc d rt p nhng thnh thong i mt le ln tia hung quang, hoc i mt l nt nham him m thm. Nhng nghip thin c xen ln t qu kh nn chng sinh kh c hon ton mi mt. Tuy nhin Pht nu ra cng c t i hin lnh nh l mt nhn chn chnh hn nhng nghip gi tm bn ngoi no khc. Mi s giu sang u bt ngun t b th. Khng b th, vnh vin khng c s sung mn ti vt. Tuy Pht khen ngi hnh vi cng dng cho cc bc tu hnh c hnh nh l mt phc in ti tt khin cho th ch thu hoch c nhiu phc bo, nhng nu ngi c lng nhn i s khng b qua mt chng sinh khn kh no d l k ti li. B th l s biu hin chn tht ca tnh thng. Khng th c tnh thng u li m phi c tnh thng ni i bn tay dng tng. B th khng nhng em li phc bo c th

Trang 16 m n cn l mt phng php tu tp nhng c hnh khc. Bt u bng cng hnh b th, ngi ny s bung x nhng chp trc d hn, tm qung i thm ln, lng tham mng nht dn. Hy tp b th tng cht v bn s cm nghe tm hn mnh thay i. ng tiu xi ht nhng g mnh c, hy san s vi mi ngi, d ch l gi bnh ngt, a tri cy, hoc to tt nh li nhun thu c bi m hi nc mt. Ngi mi bit tu tc l bit trch ra 1/10 s tin kim c san s vi k khc. Ngi thun thc trong cng hnh b th s san s nhiu hn na. Ti vt v thng tm b, khng chc li lu di vi mnh. Mt cuc thay i thi th, mt cn ha hon ngp lt, mt ln b trm cp u c th ly i nhng g c tch ly t lu. Khi khng cn ti sn m mun b th cng dng cng khng c c hi lm. Chi bng trong tng gi pht hin ti va c li nhun hy chia st ngay cho ngi, ng c hi tri qua. Ngi tin hiu Nhn Qu s khao kht b th nh ngi m khao kht mt sng. B th l phc bo th gian, l cng c xut th gian, m cng chnh l mt hnh ca B Tt o. Khng c b th, nhng cng hnh khc cha ng tin tng. B th nh l s bo m gi tr cho nhng cng hnh khc. Chng ta c th tu hnh nhn nhc, tr gii, ty h, tinh tn, nhng thiu b th, nhng cng hnh kia cn phi xt li. B th l cnh ca u tin ca s tu tp, cha vt qua quan i ny, nhng quan i khc cha th cp n. Qu bo ca s b th cng n theo hai cch, hoc bn phi bn ba ra khi nh kim ti vt, hoc bn ti nh m cng vic ti lc n tn ni. Nu bn tng n tn ni gip mi ngi, hin i bn ti mt ch m vn c c hi lm n kh gi. Nu bn i ngi n yu cu mi gip th i ny phi bn ba ra khi nh mi c c hi lm n. Th nn th hin tnh thng trn vn hn na, chng ta hy n tn ni gip ngi. Ngi sng v tha th lun lun ngh n nhu cu ca ngi chung quanh gii quyt. Khng g vui sng bng m thm mong c cy vit tt lu, bng mt hm ngi thn em n tng ng nh s nguyn. i khi ngi chung quanh ta c nhng nhu cu m khng tin ni ra, chng ta giu lng thng ngi nhn xt thy c nhu cu su kn v gii quyt cho h. Ngi nh th i sau m c iu g u c nh . 3- HA HN: (Trch trong Tng chi b kinh 11 A trang 108) Tn gi X Li Pht hi Pht v nguyn nhn mt ngi bun bn thnh cng hay tht bi. Pht bo: - y, ny Sriputta, c hng ngi i n v Sa Mn hay B La Mn v ha hn nh sau: "Tha Tn Gi, hy ni ln iu Tn Gi cn gip ", nhng ngi y khng cho nh ha. Nu t ch y mng chung i n ch ny, du cho ngi y c bun bn g, bun bn y i n ch tht bi. ...V ngi y cho nh quyt nh ha cho,... nu bun bn g, bun bn y i n thnh tu nh mun. ...V ngi y cho nhiu hn nh quyt nh mun cho... nu bun bn g, bun bn y c thnh tu ngoi mun.

Trang 17

NHN XT: Nh a s nhng bi kinh khc, Pht khuyn khch s cng dng cho cc bc c hnh tu hnh. Chng ta c th hiu rng hn, ph cp n tt c hng chng sinh. Nh vy, vic thc hin li ha dng tng gip em li qu bo kinh doanh thnh cng. Khi mt ngi c ha gip , h s khc khoi trng ch, d l liu hay kn o, v s thc hin li ha ca ngi kia. Nu ngi ha khng thc hin, th ngi c ha s phi tht vng d nhiu hay t. To nim hy vng bng li ha ri gy ni tht vng bng tht ha, vic ny sn sinh mt qu bo tuyt vng mai sau. Chng ta phi tp cho mnh mt thi quen nghim khc l gi ng li ha. Trc khi ha hn hy xt k mnh c kh nng thc hin li ha hay khng. ng ha ly lng trong lc hng ch bng bt ri phi tht ha lm tht vng cho ngi. Ngc li, s thc hin ng nh ha hoc vt hn li ha khin cho ngi vui mng sung sng em li qu bo thnh cng mai sau. Tht l qu ha khi ha mt m s thc hin gp hai ba. Gi li ha l iu quan trng. Gi gii lnh th cng l mt hnh thc gi li ha vi Tam Bo, i vi chng sinh. Khi chng ta long trng tuyn b lnh th gii php, lc chng ta tr thnh nim tin cho mi ngi, chng ta ban cho h s tnh tn, ch nng ta, nim an i ni s thanh tnh ca chng ta. Nu chng ta tht ha, iu BAN CHO v, mi ngi mt tnh tn, mt ch nng ta, mt nim an i v tht vng, chng ta phi chu hu qu nng n v s tht ha ny. Ngc li, chng ta gi gii lnh th mt cch thun tnh, mi ngi c tnh tn, nung ta an i lu di, cng c ca chng ta khng nh. Cng c no cng u c thc hin bng dng lc. Khng c dng lc, khng c tc thnh cng c. Ngi dm san s ti sn, ngi kin tr gi gn li ha, u l nhng ngi c nhiu dng lc. 4 - SNG KHC KH H TIN: (Trch Tng ng b kinh 1 tr 110) Ri vua Pasenadi nc Kosala, gia tra i n Th Tn, sau khi n nh l Th Tn v ngi xung mt bn. Th Tn ni vi vua Pasenadi nc Kosala ang ngi mt bn. - Ny i Vng, i Vng i u gia tra th ny? - y, bch Th Tn c triu ph gia ch Svathi b mnh chung v con n xem ti sn ca v khng c con (tha t) y c ch vo ni thnh. Bch Th Tn, c n tm triu ng tin vng, khng ni n tin bng bc. Bch Th Tn, tuy vy n ca v gia ch y li ch gm c cho tm chua ngy hm qua li. Cn vi mc ch mang vi gai may thnh ba tm. Cn xe th i xe nh c k v h nt, c gn tn che bng l. - Tht nh vy. Ny i Vng! Tht nh vy, ny i Vng, v triu ph gia ch y thu xa b th thc n kht thc cho mt v Bch Chi Pht tn l Tayarasikkhi. V y ni: "Hy b th cho v Sa Mn", ni xong v y t ch ngi ng dy ri b i. Nhng sau y, v y tic r ni rng: "Tt hn, thc n ny dnh cho ngi phc dch hay lm cng" v hn na, v y ot mng sng a con c nht ca ngi anh v ti sn ca

Trang 18 n. - Ny i Vng, v ngi triu ph gia ch y c b th n kht thc cho v c Gic Pht tn l Tayarasikkhi. Do kt qu hnh ng y, v y sinh by ln ln thin th thin gii. Do kt qu d hng cn li, v y c lm nh triu ph by ln ti Svathi ny. - Ny i Vng, v ngi triu ph gia ch y sau khi b th, v sau li tic r ni rng:"Tt hn thc n ny dnh cho nhng ngi lm cng phc dch". Do kt qu ca tc tic r , tm n hng n cc mn n, mc khng c tt p, tm n hng n cc xe c, v s th hng nm dc khng c tt p. - Ny i Vng, v ngi triu ph gia ch y ot mng sng ngi con c nht ca ngi anh ginh ti sn. Do kt qu ca hnh ng y, n b nung a ngc nhiu nm, nhiu trm nm, nhiu trm ngn nm. Do kt qu d hng cn li, gia ti khng con tha t, by ln phi nhp vo cng kh ca vua. Ny i Vng, i vi ngi triu ph gia ch ny, cc cng c c b on dit v cng c mi cha c ct cha thm. V nay, ny i Vng ngi triu ph gia ch ang b nung nu trong a ngc Mahsoruva. - Bch Th Tn, nh vy ngi triu ph gia ch sanh vo a ngc Mahsoruva? - Ny i Vng, ng nh vy, ngi triu ph gia ch y sanh vo a ngc Mahsoruva!. "La, ti sn, vng bc, Hay mi vt s hu. N T v lao cng Cc mng sng ty thuc. Tt c n phi i Khng em theo c ai Tt c phi b li Khi n i mt mnh" "Ch c cc hnh ng V thn, ming v Mi tht thuc ca n Nh bng khng ri hnh "Do vy hy lm lnh Tch ly cho i sau Cng c cho i sau lm hu c cho ngi" NHN XT: Cu chuyn Nghip bo ny c nhiu im ng ch . Mt s cng dng vt thc cho mt v gii thot em n phc bo qu ln lao, by ln sinh ln ci tri, by ln sinh vo ci ngi lm k giu c. Hai, tm tic r l nhn kt thnh nhn h tin i sau. Ba, ph hoi s tha t ca ngi khc nn ti sn chnh mnh khng c ngi tha t.

Trang 19 Bn, git ngi phi a a ngc. Nm, khng tch ly thm cng c l iu nguy him. Chng ta phn tch tr li tng vn . Ti sao cng dng cho bc Thnh gii thot li c phc bo qu ln lao nh vy! Qu bo i ch cho chng ta ty thuc vo phc lc m chng ta em n cho ngi. Chng ta b th vt thc cho mt phm phu sng qua mt ngy. Nhng mt ngy ca k phm phu l mt ngy tham lam, th hn, mt ngy kh sng bun vui. V phc lc ca h qu t i nn qu bo dnh cho ngi b th cng hn ch. Ngc li, mt ba n dnh cho bc t o sng qua mt ngy thnh thang phc lc mt ngy bt ngt tr tu t bi, nn qu bo tr li cho ngi th ch cng l v bin v lng. Ti t vn ny nhng ngi th th hy c gng tu hnh c lc cho th ch c nhiu phc bo ch khng phi ni cho ngi b th ch la ngi tu hnh m b qua nhng chng sinh khn kh chung quanh. Ngi b th ch nn v t bi m b th, ng b th bng cch la chn mong cu phc bo cho mnh. c s hng dn ca t bi, s b th khng cn phn bit, khng phi l vic kinh doanh phc bo cho mnh. T bi l ngun mch ca cng c, th nn chng ta hy san s ti vt trong u i thng yu i vi mi ngi. Nhng bc Thnh gii thot thng giu mnh trong mt hnh thc tm thng gin d. Trong nhng ngi tm thng gin d m chng ta gp g b th, bit u cng c ngi phi phm vt th. Ch mt ln dng tng n ngi nh th, phc lc ch i cho chng ta l v hn mai sau. Tm tic r tc l khng mun cho k khc c th hng ti vt. Kt qu ca n l ngi s t mnh khng mun mnh c th hng ti vt, t mnh khc nghit hn ch vi mnh. Chng ta cng d thy iu ny trong i sng, khi ngi no bn xn khng mun k khc dng mt ba cm trong nh mnh, n khi l ng gp ba, h rt ngng ngng y ny bt an khi phi dng cm ni nh k khc. Ngc li, ngi ho phng rng ri n cn tip n chiu i tn khch, n khi gp ba ch l, h vn dng mt cch t nhin thoi mi. Tm tic r ca ngi triu ph gia ch bin thnh tm h tin y a ng qua nhiu i mt mi vt v, tuy giu m sng lam l nh ngi ngho. Chng ta khc nghit vi chnh mnh v chng ta khc nghit vi mi ngi. Chng ta phi xa sch tm tic r v tm h tin ni cuc sng ny chng ta khng lm kh mnh v khng lm kh ngi. Tuy nhin, tm tic r v thc tit kim khc nhau rt xa d hai trng thi m h tng t. Tm tic r l khng mun cho ngi khc c th hng ti vt. Tm tit kim l khng mun cho ti vt b h hao v c, ch nn cho ngi th hng. V d, mt ngi ci xung nht ly tng chic inh ri vi trn t, nhng sn sng b th c nghn ng cho k khc kh khn. Ngi ny tit kim nhng qung i, khng phi l k h tin hp hi. Cn mt ngi ky cp tng cht khng mun mt mt cht g vi ai, l ngi bn xn h tin. H tin, hoc b th m tic r l nhn a n au kh. Tit kim v rng lng l nhn a n an vui. Tuy nhin, chng ta phi tinh t ng t la di chnh mnh,

Trang 20 ng gi tm h tin m li cho l tit kim, cng ng phung ph m li t cho l rng ri. Phung ph l tiu xi ti vt khng ng cch, khng hp l, l mt bt thin nghip ch khng phi l thin nghip. V d c mt s tin cn xy dng li nh cho thn quyn, nhng chng ta em vo mt cuc vui tm thi. Nh th l phung ph khng hp l ch khng phi rng lng. Tng k nh bc vi nghn ng l phung ph, trong khi tng ngi i rch s tin y l rng lng. Biu vi lt ru, i mt tic nhu say sa l hnh vi phung ph ti li trong khi c nhiu ngi thiu thn khc cn cm go i qua mt ngy i km. Chng ta phi b i tm h tin, nhng cng ng phung ph, phi cn nhc cn thn khi s dng ti vt s hu ca mnh. Ngi gia ch git con ca anh mnh ot ly ti sn, va git ngi va cp ca. ng ta n tr ti li y bng nhiu nm a ngc, nhng cht nghip tha ri rt cng khin cho ng khng bao gi c con tha t ti sn, ni au kh gh gm ca nhng ngi giu c! Nhng v vua khng con ni ngi cng c lit vo loi Nghip bo tng t. Tuy nhin quan nim ny cng khng th nhn mt chiu. Ngi Trung Hoa tng quan nim ng con l c phc. H v ba ng gi Phc Lc Th lm biu tng cho ba nim sung sng ca h, trong ng gi Phc bng b nhiu a con trai. Quan nim ny khin ngi Trung Hoa tng vt dn s khng khip v khin gii lnh o phi bn tm rt nhiu. Nhng gia nh ng con thng l nhng gia nh ngho kh, khng c vn ling tch ly, v phi gii quyt cm n o mc hng ngy. i vi ngi giu c, ng con cng l mt vn phc tp khi phi chia x gia ti. Khng ngi tha t ti sn l ni au kh ca ngi ch k, nhng ng con cng l ni lo lng ca mi ngi. Th gian vn mu thun v khng hon ho nh vy. Git vi con vt nh a n qu bo t tay try chn hoc bnh hon vi trn. Git th ln a n qu bo tai nn v bnh hon nng n hn nhiu. Cn git rt nhiu th vt mi ngy kinh doanh th khng trnh khi qu bo a ngc. Tuy nhin, git th khng nng ti bng git ngi. Git ngi tranh ot ti sn a ng gia ch chu hnh pht a ngc nhiu nghn nm. Chng ta khng so snh nhng trng hp phi git ngi trong mt cuc chin u gi gn b ci. y chng ta ch cp n trng hp git ngi v c tm v nhng mc ch v k. Ti li ca hnh vi ny rt l nng n nghim trng. Bn cht ca chng sinh, d loi no cng u ham sng s cht. Ngi t t cng l ngi ham sng, h tm ci cht trnh mt cuc sng qu au kh tuyt vng. Git hi chng sinh tc l gy cho chng sinh mt s au n v thn v mt s tuyt vng khi lng ham sng b xm phm. Hn na, ci cht ca mt chng sinh lun lun ng ngha vi s bit ly thn quyn. Mt ngi cha mt i cng c ngha l v con li ri vo tng qun ngho i. Mt ngi m mt i cng c ngha l nhng a con cn li sp phi chu cnh b v, khng c bn tay du dng chm sc ca me - thm kch mun i ca nhn loi. Nhng k quen tay git hi th vt nh s d dng git hi th vt ln, v k quen tay git hi th vt ln s d dng git hi con ngi. Th nn ngn chn nghip git ngi t ban u, chng ta phi d dt ng xm phm tnh mng tng sinh vt nh, qu trng s sng ca mi loi nh nht. Trong i sng thng ngy, chng ta cng thng gp nhng k giu sang d d, nhng

Trang 21 h ch hng th qua mt i v v m khng bit to tc tch ly thm cn lnh cho i sau. Nhng nghip thn khu hng ngy, d t hay nhiu, cng u tr thnh bt thin nghip. Ni mt li hn hc, bc tc mt iu g cng u l nhng bt thin nghip nho nh cht cha dn dn theo nm thng. Nu khng c nhng thin nghip ln lao ha gii, chc chn b thn ny, chng ta s i v mt i sng thp km kh s hn. ng triu ph gia ch khng tch ly thm thin nghip, m gi ba nghip theo s chi phi ca tm h tin bn xn, v kt qu l b nung nu a ngc Mahsoruva. 5 - B TH TRN TRNG (Trch Kinh Trng B III, kinh T Tuc, tr 316) Bi kinh kh di, chng ti khng th trch li ton b bi kinh T Tc, ch tm tt phn u v nhn mnh phn sau. Ngi c mun nghin cu k xin tm c nguyn bn kinh T Tc. Vua Paysi c t kin tin khng c lun hi, khng c cc loi ha sanh, hnh vi thin c khng c qu bo. Nghe tin Tn Gi Kumra Kassapa n gn tr x, vua cng ty tng n tham vn v a ra quan im ca mnh. S tranh bin l lun qua li rt l di dng v l th. Vi nhiu lun c xc ng v c o, cui cng Tn Gi Kumra Kassapa chit phc c vua Paysi. Vua xin quy y v xin Tn Gi hng dn mt cuc t n b th rng ri cho mi ngi thc n v qun o. Tn Gi cn dn vua ch c git tht mt th vt no. Vua m mt cuc th n vi nhng thc n bng cho, ph thi, cc loi vi th xu. C mt thanh nin tn Uttra, b b qun, ni ln li ngo sau khi th n chm dt: - Vi cuc b th ny, ti c gp tn ch Paysi trong i ny, nhng khng cn gp li trong i sau. Li ngo ny n tai vua Paysi, vua vi Uttra n hi nguyn do ca cu ni. Uttra p: - Ny tn ch, trong cuc b th ca Ngi, cc mn n nh th ny c em cho nh cho, n ph thi. Cc mn ny, Ngi khng mun ly bn chn ng n hung na l n. Vi th xu ny Ngi khng mun ly chn ng n hung na l mc. Tn ch, Ngi l ngi thn v knh mn ca chng ti. Nh th no, chng ti c th phi hp ci g thn yu v knh mn vi ci g khng thn yu? - Vy ny thn hu Uttra, hy em phn pht cc mn n nh ti n, hy phn pht cc vi mc nh ti mc. - Xin vng, Tn ch V Tn ch Paysi b th khng c hon b, v b th khng t tay mnh lm, v b th khng c suy t, v b th cc vt ph thi, sau khi thn hoi mng chung c ln ci tri T Thin Vng (tng tri thp nht) trong cung in trng khng ca Serisaka. Cn thanh nin Uttra, b b qun trong cuc b th ny, v b th mt cch hon b, v b th t tay mnh lm, v b th c suy t, v b th cc c gi tr, sau khi thn hoi mng chung, c sanh ln thin th, ci tri Thch. Lc by gi tn gi Gavampati (Kiu Phm Ba , Ngu ch, v thng ng ci tri

Trang 22 hn nhn gian) hay i ngh tra cung in trng khng ca Serisaka, thin t Payasi i n tn gi Gavampati nh l ngi v ng mt bn. - Hin gi, ngi l ai? Tn gi hi. - Bch tn gi. Con l tn ch Payasi - Ny hin gi, c phi ngi c t kin nh sau; Khng c lun hi, khng c cc loi ha sinh, hnh vi thin c khng c qu bo? - Bch tn gi, con c t kin nh vy, nhng nh tn gi Kumara Kassapa, con thot ra khi c kin y - Ny hin gi, cn thanh nin Uttara b b qun trong cuc b th , c thc sinh u? - Bch tn gi, v Uttara b th mt cch hon b trn trng nn c sinh ln ci tri Thch. Mong tn gi hy i n th gii loi ngi ni ln s sai bit ny gia con v thanh nin Uttara. NHN XT: Cng nh ci a ngc, ng qu khng th trng thy bng mt tht, cng vy, nhng ci tri vi diu phc bo ch c nhn bit bi mt trnh cng c hoc tm linh tng ng. on kinh ny ni ln qu bo sai bit gia hai trng hp b th. Vua Payasi b th mt cch hi ht, xem thng ngi th th, b th nhng vt th xu, b th khng trn trng. Tuy c sinh ln ci tri nhng ch l mt ci tri thp nht, trong mt cung in trng tri thiu thn. Tri li thanh nin Uttara bit r kt qu ca Nghip nn dm ni li ngo v th n ca vua Payasi v v ch n km ci do vic lm a n. Khi c quyn b th, Uttara b th mt cch trn trng, b th nhng phm vt c gi tr, b th tn tay, qu trng ngi th th, nn sinh ln ci tri Thch, ci vui nht trong cc ci tri dc gii. Tuy ng l hnh vi b th, nhng hai ngi mang hai tm trng khc nhau. Vua Payasi b th vi tm ch k, mong cu phc bo cho mnh, khng c tnh nhn i. S b th mt cch hi ht ni ln tm trng thiu lng thng ca vua Payasi. Tri li Uttara vi lng thng ngi nn b th mt cch trn trng k lng. Ngun gc ca cng c l tm t i. Thiu tm t i, phc nghip khng vin mn v lu di. Chng ta cng d c tm trng ging vua Payasi khi b th vi ng vo ci nn lt nga ca ngi n my bn ng. Nhng ng xu ri lnh lng kh khan v ngi b th i qua vi vng khinh khnh, phc ca vi ng b th khng b p ni ci ti khinh thng k ngho. B c ti thng dy m ti lc nh phi a hai tay khi b th vi bt c ai. Chng ta phi b th trong thng yu v trn trng. V khi thng yu qu mn, chng ta s b th nhng phm vt c gi tr tt p. B th nhng phm vt gi tr v b th mt cch trn trng mi l s b th ng ngha. D nhin ty s hu ca chng ta m mc gi tr c khc. i vi ngi giu th tm o la l gi tr, i vi ngi ngho th tm o vi l gi tr. Ngi giu c th c gng b th n vi ngn, vi trm ngn, nhng ngi ngho ch c th c gng b th n vi mi ng, vi trm ng. Tuy s tin sai bit nhng s c gng c xem l tng ng, v chnh s c gng ny em

Trang 23 li phc bo ln lao cho th ch. 6 - LM TRN BN PHN. (Trch Tng Chi B Kinh 8a, tr 239) Mt thi Th Tn tr Kosambi, ti khu vn Ghosita. Lc y gi tn gi Anuruddha ang i ngh ban ngy, ngi Thin nh. Ri rt nhiu thin n vi thn kh i i n tn gi Anuruddha, nh l v ng mt bn, tha vi tn gi: - Chng con l nhng thin n vi thn kh i. Trn ba a ht chng con c quyn lc v c t ti. Tha Tn gi, chng con mun c hnh sc nh th no, chng con lin c hnh sc nh th y ngay lp tc. Chng con mun c m thanh nh th no, chng con lin c m thanh y ngay lp tc. Chng con mun c lc th nh th no, chng con lin c lc th y ngay lp tc. Tha Tn gi Anuruddha, chng con l nhng thin n vi thn kh i. Trn ba a ht, chng con c quyn lc v c t ti. Ri tn gi Anuruddha suy ngh:"Mong rng cc thin n ny u tr thnh xanh," Cc thin n lin bin thnh xanh, dung sc xanh, y o xanh, trang im xanh. Tng t nh vy vi hng, trng. Ri cc thin n y, mt ngi ht, mt ngi ma, mt ngi v tay. V nh nm loi nhc kh kho ha iu, kho chi, kho nh, bi ngi thin xo th ting pht ra c ng yu, kh lc, kh dc, m ly. Cng vy, nhc ca cc thin n y ting c ng a, kh lc, kh dc, kh i, m ly. Nhng tn gi Anuruddha gi cc cn nhip phc. Cc thin n y ngh rng:"Tn gi Anuruddha khng c thng thc." Lin bin mt ti ch. V bui chiu Tn gi n thut li cho Th Tn v hi: - Bch Th Tn, thnh tu bao nhiu php, n nhn sau khi thn hoi mng chung, c sinh cng tr vi cc thin n c thn kh ? Pht bo: - Ny Anuruddha, y tm php, n nhn sau khi thn hoi mng chung, s sinh cng tr vi cc thin n c thn kh . Th no l tm? - y, ny Anuruddha, n nhn i vi ngi chng no cha m g cho, v mun li ch, v tm hnh phc, v lng thng tng, v lng t mn khi ln. i vi ngi y, n nhn dy trc, i ng sau, vui lng nhn mi cng vic, x s p lng, li ni d thng. Nhng ai c ngi chng knh trng nh m, cha, Sa Mn, B La Mn, n nhn y cung knh tn trng nh l, cng dng v khi h n s dng hin ch ngi v nc. Phm c nhng vic trong nh, hoc thuc v len hay vi bng, y n nhn thng tho, khng bing nhc, t tm phng php lm, va t mnh lm, va sp t ngi lm. Trong nh ngi chng phm c n t no, hay ngi a tin no, hay ngi cng th, n nhn bit cng vic ca chng vi cng vic lm, bit s thiu st ca chng, vi cng vic khng c lm tt, bit sc mnh hay sc khng mnh ca nhng ngi au bnh, bit chia cc n loi cng v loi mm cho mi ngi ty theo tng phn ca h. Phm c tin bc, la go, vng bc do ngi chng em v, n nhn y phng h, bo v, gn gi khi b n trm, n cp. K ung ru, k ph hoi. N c s quy y Pht, quy y Php, quy y Tng. N c s gi gii, t b ly ca khng cho, t

Trang 24 b t hnh trong cc dc (ngoi tnh), t b ni lo, t b m say men ru nu. N c s b th, sng gia nh vi tm t b cu u ca sn tham, b th rng ri, vi bn tay ci m, vui thch t b, sn sng p ng cc yu cu, vui thch chia x cc vt dng b th. Thnh tu tm php ny, n nhn sau khi thn hoi mng chung, c sinh cng tr vi ch thin c thn kh i. NHN XT Chng ta tm lc tm php cn thit cho mt n c s ti gia sng c gia nh nh sau. 1, Thng qu v lo lng cho chng. 2, Tn trng thn quyn v s trng ca chng. 3, Qun xuyn cng vic trong nh. 4, Qun l v i x thch hp vi ngi gip vic. 5, Bo qun ti sn k cng. 6, Quy y Tam Bo. 7, Gi gn nm gii. 8, B th rng ri. y tm php ny, sau khi mt n nhn s sinh ln ci tri dnh cho cc thin n c quyn lc v t ti trn ba a ht dung sc, m thanh v lc th. Trong tm php trn, chng ta cng nhn thy chia lm hai phn r rt. Nm php u l bn phn i vi gia nh, i vi lin h x hi. Ba php sau l nhng cng c trong Pht Php. Ba cng c cn bn trong Pht Php s c nhc nh nhiu v sau. By gi chng ta s nhn xt nm php ni v bn phn i vi gia nh, x hi ca mt ngi v. Nm php c Pht nu ra c hai tnh cht ni bt, l tri tim thng yu qu knh v khi c sng sut m ang. Ngi v s phi thng yu qu knh chng, qu knh thn quyn s trng ca chng, qu mn nhng ngi gip vic. Ngi v s phi sng sut m ang sn sc cho chng, tip i n cn vi thn quyn s trng ca chng, i x thch hp vi ngi gip vic, bit v sp t cng vic, bo v ti sn chu o. Mt ngi v mun c cng c ln trong bn phn i vi gia nh cn phi c hai iu kin, ti nng v lng lng. Cha ni n cng c trong Pht Php. Ch y bn phn i vi gia nh m hai iu kin ny cn phi c. Cng c c tng trng khi ngi v, vi ti nng v lng lng lm trn bn phn ca mnh trong lnh vc gia nh. Chng ta suy rng ra vi mi ngi trn mi lnh vc. Bt c ai cng v no, nu ti nng v lng lng lm trn bn phn u s c tng trng cng c. Chng ta khng i hi phi c nhng hon cnh thun tin lm nhiu phc nghip rng ln, ch cn c gng, vi tnh thng v s tho vt, lm trn bn phn khim tn ca mnh cng u l nhn lnh cho mai sau. D l ngi chng, ngi con trong gia nh, d l vin chc trong mt c quan x nghip, d l mt thy gio, thm ch ch l mt hc sinh, nhng nu bn phn c lm y vi ti nng v tri tim t i, ngi ny s gt hi nhng phc lc xng ng. Trc ht lng thng qu mi ngi hng dn li ni, vic lm v ngh ca chng ta i v hng thin, ch ct lm sao em li an vui hnh phc cho mi ngi chung

Trang 25 quanh m khng mong cu t li cho mnh. Ngi c lng thng ngi s khng n ni nng ai li no. Ai sng cng cn vt cht, nhng cng rt cn tnh thng. Chng ta phi bit ban pht tnh thng cho mi ngi trong nhng mn ti vt dng tng, trong nhng cu ni u i, trong nhng c ch sn sc, trong nhng nh mt n cn. Lch s chnh l th hin tnh thng qu i vi mi ngi. Tuy nhin, c khi v thi quen, chng ta lch s mt cch my mc m thiu mt tri tim nng chy tnh ngi bn trong. Lch s l biu hin vn minh ca mt x hi. Khi nn vn minh tin b mc cao, con ngi tr nn lch s vi nhau hn. Nhng quc gia giu c v c vn ha u c li sng rt m tnh ngi. Bn phn con ngi, d mi trng no, cng u phi ban pht tnh thng cho nhau qua s quan tm sn sc ca mnh. Mt bn phn ca ngi v c c Pht nu ra chnh l th hin tnh thng qu i vi chng qua s lo lng sn sc, th hin s qu knh i vi thn quyn v s trng ca chng qua s n cn tip i, th hin s qu knh i vi ngi gip vic qua s quan tm chm sc h. Tnh thng khng c th hin l mt th tnh thng rng. Gi tr ca tnh thng nm ch th hin qua c ch n cn, li ni u i, ti vt dng tng. y l mt trong nhng bn phn thing ling ca con ngi vi nhau. iu kin lm trn bn phn k l kh nng. C c kh nng cng l do phc i trc. Tuy nhin d kh nng t hay nhiu, chng ta cng u phi c gng qun xuyn cng vic ca mnh mt cch tng tn. Pht nu nhng im cn bn mt ngi v c gi l qun xuyn nhng vic trong gia nh. Ngi c lng nhn t tc l ngi sing nng. Khng th gi l nhn t ni mt ngi li bing. khng v i hi s hy sinh phng s ca ngi khc i vi mnh, r rng l ngi thiu lng nhn o, nu khng mun ni l ngi c. Chng ta phi sing nng lm trn bn phn ca mnh, c ngha l sing nng phng s cho mi ngi chung quanh. Ngi cng nhn tn tm thc hin v chm sc k cng vic ca mnh, ngi thy gio tn tm dy d v kim sot hc sinh ca mnh... u l cng c cho i sau. Ngi cng c kh nng nm vng thu o v tho vt thc hin l cng em li hiu qu cho li ch chung. Ngi thiu kh nng, khng nm vng vn , d c nhit tnh cng khng em li li ch ln. Th nn ngi ti gii, nu bit s dng, d tc thnh phc nghip hn ngi km ci. Phn cn li, Pht nu ba tiu chun cng c cn bn trong Pht Php, quy y Tam Bo gi gn nm gii v b th rng ri. Ngi thc hin ba iu ny, li ch l v hn mai sau. Qu phc ti thng t mt nim tin ti thng. Khi mt ngi t nim tin knh ni Tam Bo, h t c nim tin ni thing ling ti thng v ty theo s tu tp v sau, h ng ca no c, m ca ng thin i v ci phc lc v bin. Phn u ca s tu tp l gi nm gii khng mt thn ngi. K h phi chc mt b th thng xuyn v cng c lnh no cng bt ngun t hnh vi b th. 7- DNG TM KHI B TH (Trch Tng Chi B kinh, 3A, tr 60) "Mt thi Th Tn Canys, trn b h Gaggara.. Ri nhiu c s Canys i n Tn Gi Sariputta nh l v tha vi Tn Gi rng lu h khng nghe thuyt php t

Trang 26 ming Th Tn. Tn Gi hn h hy n vo ngy trai gii (Upasatha) khi h n vo ngy trai gii, Tn Gi hng dn h n nh l Th Tn v tha hi: - C th no, bch Th Tn, y c hng ngi b th (nhng ti vt) nh vy nhng khng c qu bo ln, khng c li ch ln. Bch Th Tn, c th c hng ngi b th (cng nhng ti vt) nh vy, nhng c qu bo ln?. - y, ny Sariputta c ngi b th vi tm trng mong cu, b th vi tm tri buc (v kt qu) b th vi tm mong cu c cht cha. B th vi ngh:"Ti s hng th ci ny trong i sau". V y b th nh vy cho cc Sa Mn, B La Mn, b th n, ung, vi mc, xe c, vng hoa, hng thm, hng liu, ging nm, tr x, n uc... (vi s dng tm nh trn) v y khi thn hoi mng chung c sanh cng tr vi ch thin T Thin Vng. V khi nghip c on tn (ht), thn lc y, danh ting y, uy quyn y chm dt, v y lui tr li trng thi ci i ny. - y, ny Sariputta, c ngi b th nh vy cho cc Sa Mn, B La Mn,...khng vi mong cu, khng vi tm tri buc, b th khng vi ngh:"Ta s hng th ci ny trong i sau"; khng vi ngh "lnh thay s b th"; khng vi ngh:"Ci ny c cho trong i qu kh, c t tin lm trong i qu kh. Ta khng xng ng nu truyn thng gia nh ny b b qun", khng vi ngh:"Ta nu n, cc ngi ny khng nu n ta khng xng ng nu ta l ngi nu n li chng b th cho ngi khng nu n (tu s)"; khng vi ngh:"Nh cc v n s thi xa c nhng n th ln nh: Atthaka, Vmaka, Vmadeva, Vessmita, Yamataggi, Angira, Bhradvja, Vsettha, Kassapa, Bhagu, cng vy, ta s l ngi san s cc vt b th. Khng vi ngh:"Do ta b th ti vt ny, tm ta c tinh tn, h duyt khi ln".Nhng v y b th vi dng tm nh vy, sau khi thn hoi mng chung c sanh cng tr vi ch thin Phm Chng Thin. V khi nghip c on tn, thn lc, danh ting, uy quyn chm dt, v y vn khng tr lui li trng thi ci i ny"... NHN XT: Trong tng i chng ta nh ngha hai danh t thng dng nh sau: - Phc l lm cho ngi c ch li. - c l ci tt ca t tm. Qu bo tr li do s y c hai mt Phc v c. trong hai trng hp c nu ra, hai ngi u ng nhau v Phc, tc l nhng ti vt cng dng cho cc v c hnh, nhng sai bit v c, tc l s dng tm khi b th. Ngi th nht dng tm mt cch ch k, b th v mong cu qu bo, b th v truyn thng gia nh, b th v bt chc nhng ngi xa, b th v tm vui thch. Do s dng tm hp hi, qu bo a h v tng tri thp nht l ci T Thin Vng. H b th v chnh h. Ngi th hai dng tm chn chnh hn, b th dit tr cu u ca bn xn, b th v tm t i vi mi ngi, bit r Nhn Qu Nghip bo ca hnh vi b th nhng vn khng mong cu qu bo. Do s dng tm cao thng nh vy nn qu lnh a h v ci Phm Thin. Ci cai qun cc tng tri khc v khng cn tr li trng thi thp km ca ci ngi bt an ny. T ci Phm Thin, nu thng duyn c ni tip, h s tin tu th nhp Nit Bn.

Trang 27 Chng ta cn thc hin y c Phc v c, phi lm li ch cho ngi v phi trang nghim t tm bi nhng tm hnh cao c. C th c ngi gt ra tm mnh nh bt nhng ch k, him hn, tham lam, tt , khoe khoang... nhng vn cha em li ch nhiu cho ngi khc bng ti vt v gio l, ngi ny cha cn xng Phc c. V khuyt mt trong hai kha cnh ny, qu bo tu thnh khng c th thng. Tuy nhin Phc v c khng phi l hai iu hon ton tch ri. Ngi c tm hn cao c mi c th san s b th, v ngc li, ngi c san s b th mi khin tm hn cao c hn. Chnh v s lin h hu c ny m Pht nhn mnh ngha b th trang nghim tm. Chnh t hnh vi b th, tm bn xn c gii tr, tm tham lam c ty xa, tm t i c tng trng, tm lng c pht huy, tm bung x c chi sng. Nhng tm hnh cao c ny l nhng iu kin a ngi vo Thnh v. Tht vy, nu kho dng tm th hnh vi ca bn l mt nhn lnh gip s bung x vng tng d dng trong khi tu tp Thin nh v sau. Ngi bn xn gi cht ti sn s tip tc gi cht nhng vng tng v kin chp. Ngi tham lam ti sn s tip tc tm cu vng tng v kin chp. Cn ngi b th vi dng tm chn chnh s tip tc bung x d dng nhng s chp vng tng c tch t t lu. Khng th tin mt ngi c gi l vo su Thin nh khi ngi ny cn i bn tay nm li. Pht Php ch c mt v l v gii thot, cng nh i dng ch c mt v l v mn. D l hnh vi b th, mt cng c hu vi, nhng Pht vn dng n trang nghim tm, chun b cho mt cuc vt thot v i v sau. 8 - BNH NG (Trch Tng Chi B kinh 1, tr 68) "Ri mt B La Mn i n Th Tn, cho hi v ngi xung mt bn. - Do nhn g, tha Tn Gi Gotama, do duyn g, y mt s chng sinh sau khi thn hoi mng chung phi sanh vo ci d, c th, a x, a ngc? - Do nhn hnh phi php v hnh bt bnh ng, ny B La Mn, mt s chng sinh sau khi thn hoi mng chung, sanh vo ci d, c th, a x, a ngc. - Do nhn g, tha tn gi Gotama, do duyn g, y mt s chng sinh sau khi thn hoi mng chung, sinh vo ci thin, ci tri, ci i ny? - Do nhn hnh ng php v hnh bnh ng, ny B La Mn, mt s chng sinh sau khi thn hoi mng chung, c sinh ln ci thin, ci tri, ci i ny. B La Mn hoan h tn thn v xin quy y vi Th Tn." NHN XT y chng ta khng cp n yu t hnh phi php hay ng php l g, ch cp n yu t bnh ng v bt bnh ng. Chn l khng bao gi l mt chiu, ngi ch nhn mt chiu khng bao gi thy chn l. Ngi ni nhiu v bnh ng, nhng s chnh lch v quyn li v a v vn mi mi xy ra. Nu bn mun san phng mi chnh lch trong x hi bng mt cuc ci thin no , bn l ngi khng tng. Vnh vin khng bao gi c s ngang bng

Trang 28 phng phiu v quyn li gia mi ngi v phc nghip ca h khng th no hon ton ging nhau. Ni t thn con ngi khng bng nhau v th cht, tr tu v tnh tnh, v sau ny ni quyn li, h s khng th no hon ton ngang bng vi nhau. y l mt tin u tin, rt r rng v thc t m chng ta phi chp nhn. D mt ch thuyt ku gi bnh ng th no, h vn phi chp nhn c quyn c li cho mt nhm ngi c trch nhim v kh nng chng mc no . Nu mun dng bo lc v quyn hnh p t s ngang bng v quyn li cho mi ngi, chng ta phm mt sai lm rt ln. Th nht, l sai vi lut Nhn Qu Nghip bo. Ngi c cng v ngi khng c cng chng th bng nhau v quyn li. Th hai l a n hu qu tai hi, khng cn ai c gng phn u lp cng trng g na, h s lm vic trong tnh trng cm chng. Th nn, s san bng quyn li l mt iu khng tng, thiu thc t, cc oan mt chiu v phi chn l. Tuy nhin nu chp nhn s chnh lch quyn li cng l mt sai lm cc oan khc. Nu chp nhn s chnh lch qu ng, s c u tranh gia giai cp t quyn li v giai cp nhiu quyn li. Giai cp c li s bo th v v vt mt cch tn nhn v quyn li ca h c ngang nhin cng nhn. S bo th v v vt s chm n quyn li ca giai cp thiu li, u tranh s bng n. Chnh v ch lt lo ny m s bnh ng c ca ngi t nghn xa n nghn sau. Ngi ta m tng v mt x hi m ai cng ng u vi nhau v quyn li, ai cng thng nhau v em ht cng sc phng s cho nhau. Tuy nhin ngha cao siu t nh ca bnh ng phi c hiu cch khc, khng phi s bnh ng do quyn lc san bng ti sn. Bnh ng l tnh cht o c ni mt con ngi. Ngi c tnh bnh ng l ngi khng mun tri vt hn ai v quyn li. V bnh ng l o c nn n l s t gic, khng phi l s p t. Trong mt tp th no , nht l trong chng tng, v d c mt ngi, do phc qu kh, c ngi thn em n tng nhiu thc phm bnh tri. Nu ngi ny khng c o c bnh ng v gi ly tng phm dng mt mnh, mi ngi xung quanh s t him bc bi. Khng phi mi ngi t him v h khng c chia phn, m h t him v ngi kia thiu lng nhn i, thiu c bnh ng. Chnh ci thiu lng nhn i, thiu c bnh ng khin cho s chia r v u tranh xy ra. Nu ngi kia c c bnh ng, c lng thng ngi, s em tng phm chia u trong tp th v mi ngi s vui v vi nhau nhiu hn. Khng phi mi ngi vui v h c chia phn m h vui v ngi kia th hin c bnh ng v lng nhn i. S bnh ng l mt l tng tt p m ai cng m c, nhng n phi c th hin bi s t gic ca mi ngi. C hai cc oan m chng ta phi trnh, mt l ch trng san bng quyn li bng bo lc. Hai l chp nhn s chnh lch quyn li. Hai cc oan ny khng bao gi a n tt p. Cn chn l th trung dung, kho lo, t gic, uyn chuyn v t bi. Nu chn l d thc hin th cuc i ny c l khng cn au kh. Chn l lun lun kh nm bt, n tim n ngoi ci thy bit ca tai mt, ngoi nhng kt lun mt chiu. Ngi ta ch thc hin c chn l khi h c s hng dn ng n v c khuyn khch thng xuyn. R rng hnh ng em phm vt ca mnh chia u cho anh em l mt s

Trang 29 t gic v t i, khng ai c quyn bt buc v iu ny, nhng chnh lng nhn i v c bnh ng khin h c hnh ng tt p y. Nu bn hng th ht mi s hu ca mnh d bn tp th hay ring r, lc bn khng phi l ngi bnh ng v t bi. D ti sn bn ang c khng ai hay bit, nhng bn hy mnh dn san s cho ngi khc, ng s dng ht nhng g mnh c. C l chng ta cng tng gp nhng trng hp mt ngi, nht l tu s, b k ganh t khi h mc chic o p, khi h s dng ti sn vt tri hn ngi xung quanh, nhng cng c ngi khng b ganh t khi s dng nhng th . Ngi b ganh t v trc h khng b th nhiu, khng ty h khi ngi khc c li. B th cng c ngha l mun cho ngi khc c li, b th cng mang ngha ty h trong ri. Cng nh mi tnh cht o c khc khng th vng bng trn cuc i ny, nhng cng khng th cng bc p t, bnh ng cng vy, khng th vng bng trong tng quan gia mi ngi, nhng cng khng th cng bc p t. N l s t gic v s t gic hnh bnh ng s a ngi thc hnh i v ni trn y phc lc. Nu chng ta cng bc s ngang bng v quyn li, chng ta sai v Nhn Qu. Mt ch khu phn xt xao khin cho khng ai c th b th vi ai, v nh th phc h gim dn cho n khi h phi b i km th thm trong hin i. l sai v nhn, khng to iu kin d d h c th thc hnh b th. K , nu ngi no trong s , khng th lm phc bng cch b th, lm phc bng cch em sc lao ng ra phc v nhiu hn qui nh. n khi qu bo tr li h vn phi c quyn li tri hn mi ngi. Nhng s san bng quyn li ph nhn qu bo ca h. y l sai v qu. Bnh ng khng phi l s p t cng bc bi quyn lc m ch l s t gic cao thng trong tm hn ca con ngi. 9- NH HNG CA VN HA (Trch trong truyn ngn Vit Nam (1945-1985) cu chuyn Bt Mu ca nh vn V Hnh, chng ti c vit lc vi on, ngi c c th tm xem nguyn bn k lng hn). . "Lng Sinh ngi Mn Chu, con nh th phit, ni ting thng minh nh ng t khi tc tri o. Ln tm gii th ca, t ph, ai cng ngi khen l bc thn ng. Nm ln mi hai, gp thi lon ly, cha m u b gic git. Sinh su thm my thng lin, mt n, mt ng, li thm cn tng yu ui nn lm bnh nng, thn kinh ht hong, lun lun git mnh, nm m thy ton mu la, s xng. May c ngi cu em v sn sc m ngy. Sau nh o s h Trnh ni Hoa Dng dng bit dc tr liu nn c lnh bnh, tm thi tr li an tnh iu ha. Khi ln mi lm, Sinh c ngi cu gi n L Cng, mt quan th hiu bi chc t lu nh m trng dy v. Sinh hc rt chng, na nm lu thng c mi hai mn v b truyn ca nh h L. L Cng qu mn, mt hm ly thanh bo kim ca my mi i h L lp cng trao cho luyn lp. Gia bui Sinh ang ma kim, bng dng pht li, a kim ln ngi ri cao

Trang 30 my, ku ln: - Mu ngi tanh qu! on em thanh kim np tr, co t m v. n nh, ly cu tha ln: - V ngh khng phi l con ng chu nn theo. Mu ngi chy trong c th qu v cng nhng dnh ra ngoi li qu hi tanh. K cm li dao trn i sao cho khi mu ngi! iu tn nhn y chu khng lm c. Ngi cu gin lm, bo rng: - My thc cn ngh, ph c lng ta trng i lu nay. nh rng mu ngi l qu, nhng mu y chy trong u bn c nhn th cng c hi cho ngi, li cng c ti! Lng Sinh ci tha: - Ai cng cho mnh l phi, ly u ni tt xu r rng? Lm thin mt cch hm h m khng ng rng y l iu c, li cng c ti v la mnh, la ngi. Trm ngh binh ao l iu dt khot, chu cha dt khot trong ngi, t thy khng dm theo ui. Cu ni: - Hoi nghi nh th, e ri khng kho my t mu thun vi my. Khng phn bit c gi, chn, thin, c, lm sao c th t tin m sng trn i! X hi cha u c th gi l chn thin ng, bn cnh nh trng cn c nh ngc, bn cnh ngi bt cn c li ao, khng th ch ly mt chiu, ch yu mt cnh. V tt nh trng khng ti li, ngi bt khng oan khin! Ta khng c con, t lu k vng ni my, nhn thi tao lon, nhng mong cho my ma gm trn a hn l ma bt rng vn. By gi, th thi l ht. T nay ty my nh ly i my, ta khng ni na. T y, Lng Sinh sn c np nh giu , chuyn ngh th vn, tiu dao ngm vnh thng ngy. Li th cng gm, th cng hoa, ting n lan xa, lan rng nh sng trn bin chiu ni gi. Quan lnh trn mi i n a phng vn ngi hm m vn chng, cho vi Sinh n. Thy Sinh tng mo khi ng, lng cm mn, tip i ht sc trng hu. Sau , quan lnh mn nhng thi tuyn ca Sinh trong mt thng trng. Khi quan giao tr, Sinh thy c nhng bi th hay ha li nhng bi c nht ca mnh di k tn Tuyt Hng, con gi ca vin quan. Sinh vui mng ngh rng gp c ngi hp . Sau quan lnh ng li kn Sinh lm giai t. Sinh sung sng nhn li. Sau l hn phi, Sinh mi ng ngng bit rng Tuyt Hng khng p, cng khng bit lm th. Cng ngy Sinh cng chn nn khn khuy, o tng v tan, tng nh tuyt vng tnh i. Thiu thn hnh nh giai nhn, cuc sng t nhin cn ci. Nhn tt nguyn n, Tuyt Hng v thm song thn, Sinh bn tha dp, noi gng T Trng ngy xa phim du xun thy. Sinh chn ng ven theo sui p, i mi mi ngy, tin lng mun cn, th chng y, cht n mt min tiu iu, dn c tha tht, Sinh chn nn nh quay v, nhng rut i li kh, bn i tm mt tu qun ngh chn. Qua ba dm ng tr tri vn cha thy bng mt ngi hi thm ni. Bng nghe phng pht ting trng, ting chung ln ting reo ci. D theo m thanh vng li, ln bc n ni, thy m hi trc cha, bn vo qun nh gn y n ung. Ch qun cho bit, my nm ri y

Trang 31 mi c mt ngy hi ln, v quan khm sai triu nh sp v a phng nn quan tng trn h L by ra tr vui cho dn chng tha thu t ba. Cht c ting h ht v mi ngi s hi dt ra, t xa l chic kiu hoa ca tiu th L Duyn Hng, con quan Tng c. Ngi p va kiu hnh va sc xo khin Sinh ngy ngt, nhn n qun ly ru trong tay ri xung v toang. Ngi p quay nhn thy, nhon ming ci. N ci lng ly nh h sng mt tri tnh. Sinh lo o ng ln tr tin ri theo chic kiu chen vo cha. Vo trong thy L tiu th thnh knh m o vi my v Tng gi ri ln chnh in l Pht. Sinh n phng k ly bt v giy hoa tin theo phng my cu: Tin hoa gi mng, vn vng n Pht bng khung. ng bic, thong ci tin n Ru xanh, ngn li Lu thn Mt nc h in, xao ng bn ma sng gi Bng m hang thm, long lanh mt v giai nhn Ri b cnh hoa kp vo. Khi L tiu th l xong, khoan thai xung thm, mi ngi s hi bt ra hai bn th Sinh vi v i theo. n lc nng va ln kiu, Sinh nm cnh hoa ln ch nng ngi. Lnh hu thong thy ku ln: - C ngi m hi tiu th. Lp tc mi li gm di vung ln, lnh hu vy ly Lng Sinh. Nhng ngi xem hi tht sc li li, dn dp y vo nhau ku la no ng. Tiu th ngi trn, vn rm nhn xung khng ni mt li. V mt ht sc kiu k. Lng Sinh toan m li khng ch, nhng lnh xng vo tri chng. m ng c ting th tho. - Anh ta ch nm mt cnh hoa thi y. - By nhiu cng ho cuc i ri. - Qua dinh Tng trn khng ly nn xung l bay u, ni chi xc phm tiu th vng ngc! V n nha mn, lnh dn Lng Sinh nht vo tri giam, ri tu trnh ln Tng trn. Lng Sinh nm ru r trong bn bc vch , e phi mang nhc phen ny. ang m mng v th gii bn kia, cht nghe ting ngi gi dy, lp tc c lnh dn n cng ng. Tng trn ngi gia, vc dng phng phi, hm n ru hm, trn tay cn cm tang vt l mnh hoa tin. Sinh cui u thi l, toan tm li ku oan g ti th quan ra lnh m tri. Trc s kinh ngc ca Sinh, quan bc xung thm, dt Sinh vo trong, ko gh bo ngi, Sinh t chi hai ba ln khng c. Quan ni: - Ta thng c ao gp c mt ngi ti c, nay bit ngi l danh s nn thc ht lng hm m. Lnh hu s xut phm iu v l va ri, ta s nghim tr. Gc ng thun no gi a, ngi hy cng ta y hng my ngy xun vui cu xng ha, cho tha tnh ta khao kht lu nay. on truyn em ru ngon tht bo ra tht i nng hu. Lng Sinh thch th ung ru ngm th sut ngy. Tng trn c v c bit knh trng ti nng ca sinh. ch hm sau, quan t chc cuc du xun, a Sinh i xem cnh tr trong min. Ni no quan cng cho thy k cng i lc ca quan to lp cho dn. Kia l dng sui quanh co quan

Trang 32 khai thng dn ly nc cy cy, n l ng rung bao la trc kia ton l rng rm hoang vu quan tn cng khai ph cho dn trng trt. Ngi trn kiu cao, Sinh nhn theo ngn tay quan tr pha xa xa, m h thy sui thy ng nhiu v khc nhau, ming khng ngng tn tng. Hi men nng nn, lng Sinh cha chan nhit tnh i vi nhng bc "Dn chi ph mu " m xa nay Sinh thng t r khinh. n u quan cng xin Sinh lu bt cho khc vo bia , ct ng. Sinh phng bt thao thao bt tuyt. Mc thm bt qu, li li chu ngc, hng hng gm thu. Trc khi gi t. Sinh cn lu li bi tn tng kt cng c ca quan khc vo chn cng ng v bi minh, k ghi tc vo my c hng chung ti cc thp n quy m trong ht. Quan n cn tin Sinh ra khi nha mn, a tng mt c nga bch, my nn vng, nhng Sinh mt mc chi t khng nhn gi vn lng thanh khit. Gia ma xun y Sinh lm bnh nng, nm lit sut mt thng lin, Tuyt Hng ht sc sn sc thuc thang, nhiu m khng ng. Bnh c nh mun ti pht, thn kinh ro rc khng yn, gic ng chp chn c mng. My ln chng tay ngi dy, nhng li bn rn nm xung, hi th nng ran nh la. Mt sm ang nm, nghe ting chim hong anh ht ngoi vn vt tt, thy mt tia nng lt qua khe ca cht tn. Sinh ht hong tng chng ma xun b mnh m i, bn gng ngi ln x mnh ca s. My n hoa thm ci duyn trc thm, l xanh ti mu nha mi. Sinh gi em nghing bt v tp hoa tin. Va cm bt ln, Sinh bng kinh ngc. Nghing mc ti sc mu. Th chm bt vo, ln trn ngn bt a ln, bng thy nh xung tng git, tng git thm hng nh r chy t tim. Khip m, Sinh ngi sng s, tm thn thc lon. C vit i ch ln giy, nt ch qunh li, ln cn nh vt huyt kh trn ct. Sinh vi bung bt, tng chng bn tay cng thm mu y. a ln ngang mi, mi tanh khng khip. Qut tay vo o, au nhi trong ngi. Sinh nm vt xung m man bt tnh. Sau my ngy, Sinh tnh dy, lng li khao kht cm bt. Nhng nh hnh nh va qua, t nhin m ra e ngi Sinh c tp trung thn lc, men n n th va cm bt li thy lng vng sc mu, khng sao c can m vch c nt no. Sinh nm bt, ht giy,v cng khip s, tng nh xn xao chung quanh v s hn oan i mng. T Sinh gy rc hn, liu khng sng thot. Ngi cu ca Sinh t lu vo trong ni Hoa Dng vi o s h Trnh, mt hm tt v thm nh thy chu suy nhc, rt l lo lng. Sau khi nghe Sinh thut ht nhng iu qui d va qua, ng suy ngh hi lu ri ni: - Ta tng bo chu ngi bt khng phi khng c oan khin. Li gm tuy c m trch nhim r rng, li lm tc hi cng trong gii hn. Mn s huyn hoc ca vn chng m gy iu thit hi cho con ngi, ti c ca k cm bt xa nay k bit l bao, nhng chng qua v m mt h o nn khng thy r hay klhng mun r m thi. Lm cho thiu n bn khon su mun, lm cho thanh nin khinh bc hoi nghi, gi cho ngi ta ngh vt dc m qun nhn i, khu cho ngi ta tic ti li m xa o ngha, hoc ci trn o ngha ca tha nhn, ht trn bi cnh ca ng loi, em s ph phim thay cho thc dng, ly vic thin cn qun iu su xa, xuyn tc chn l, che lp bn hn, ca ngi quyn lc, b qun con ngi, vn chng h chng lm nhng iu v o? Ti

Trang 33 c vn chng xa nay nu em phn tch bit u chng dn thnh ngn dy Thin Sn! Thn tng ca chu kinh ng tht thng, nhng m bn cht huyn diu c th cm ng vi ci v hnh, chc chu lm iu tn c kh nng nn mu oan mi ui theo nh vy. Hy xem c l hng bt i lch ng chng? Sot li cho mau, sot li cho mau, ch chm thm ngy no! Lng Sinh nghe xong bi hi tc d, tr tu xem nh minh mn hn nhiu, cn bnh do lui c kh xa. Sinh em my tp thi tuyn ca mnh c li tng cu, d li tng ch, thy ton l bm tnh hoa, pht trin cm xc m xao lng tr tu, tn tng thin nhin m b mt cnh i, trn trnh thc ti, t chi tng lai, nhng ngh k vn cha d c li mu t u. Bng sc nh n nhng li phng bt vit cho quan Tng trn, khng ghi li trong thi tuyn, tm no tr nn bng hong. ng thi bao nhiu gng mt hc hc trong ngy hi cha li hin r, my cnh ng tr tri, nhng ting th thm hai bn kiu hoa, v ngi nhn nhc s hi, nhng n dy tri, my dy nh giam, ln lt nh sng li trc mt. Nhng cnh y tht tri ngc vi nhng bi tn bi minh vit. M hi tot ra nh tm, Sinh ng ln c, quyt nh tr li chn c tm hiu s tht. Sinh n chn c vo mt bui chiu nng vng th lng ph trn cnh vt tiu iu x xc. Qua khi dng sui cn, Sinh bc vo mt thn trang vng v, tha tht nhng mi tranh ngho, khng mt bng ngi thp thong. n mt g c a ho cht thy mt ngi nng phu r trc nm m mi hiu hiu my nn hng tn, Sinh dng bc, li gn ngi mt bn, kh hi: - Bc khc thng thn quyn no vy? Ngi kia ngc ln khng ni, ngm nhn li bi ng trng bc thch trn qun o ca Sinh, du i mt xung: - Ngi nm di m khng phi l b con quen thuc ca ti. Sinh ngh:"Chng l ngi ny cng l mt k thi nhn khc thng cho kip hng nhan bc mnh no chng?" Cha kp d , ngi kia cht hi, ra v hoi nghi: - ng t u m n y? - Ti chn xa, nhn bc ng phiu lu gh tt qua thi. Bun thy min ny c v tiu iu hn cc ni khc. Ngi nng phu bng long lanh i mt nh khng dn c tm lng dn nn bt ln nhng ting cm hn: - Ni cho mun ngn khch qua ng cng cha h c d ny. V d phi cht ngy nay thn ny chng tic, min sao bc bch cho c s tht ut hn t lu. bao nm ri, sng di nanh vut ca tn Tng trn h L c d hn hm beo, ng rung gy kh, dn lng i rch. u xun ny c khm sai i v, c thn trng ca chng ti mc d gi yu cng quyt v dn lm bn trn tnh, cn u nga, nu bnh xe m t by s tht. Th nhng khm sai i khp mi ni, ch no cng thy bia ct ng y li hoa m tn dng cng c Tng trn ca thng danh s n mt no nn nm bn trn tnh, khng xt, bo rng:"Mun ngn li ni ca l dn en v hc u bng my vn t iu cao xa ca k danh nho. Danh s bao gi cng bit t trng. Tng trn c hng y tn xng, hn khng phi bt ti". Th thi u, khm sai i ri, Tng

Trang 34 trn phi sai nha v trc n nhng ngi u n t co n. Bao ngi phi cht v ni cc hnh thm khc, v ga con ci, mt tri nc mt, rung ng t y nh nui loi c di m thi! Sinh cht ing c ngi, giy lt mi gng go hi. - Chng hay bc c bit... danh s y tn g khng? Ngi nng phu trn trng cp mt, go ln: - Lm g m bit! M bit lm g? Nhng hng hiu li hiu danh, trn trong t chng tip sc cho k c m c tng mnh thanh cao, hng y th u chng c! Dn lng y ai cng nguyn ra hn m hn no c bit u! Ngh thng cho c trng ti my ln ng ra chu nhn ti cu bao ngi m bn chng chng chu tha, c vic tn st thng tay, li i lp ngi ny ri n lp ngi khc, nn khi b dn qua y c t mc hng cho tro mu ra m cht khi b y a. Trc khi nhm mt c cn gng ni:"c cht trn cnh ng m m hi ta, th l qu ri. Chn ta y cho ta gn gi vi cc ngi". Hi th gn tn c ni tip:"Ti c l l vua quan. Tn danh s kia ch l ci c chng vin vo m che lp s tht. ng on hn tn danh s. ng thng cho n! Ngi nng phu dng li nghn ngo ri tip: - Nhng bao nhiu ngi kh y, bao k cht ni kia, ngh cn ng thng xt gp trm ngn ln! on gc u trc m khc than thm thit. Sinh cng sp xung ha ting khc theo. Bng m xa nha, gi lnh nh t ci m thi v rung ng b lau bi c. Sinh c cm gic nh theo cn gi, oan hn ca ngi khut hin v chng kin cho nhng git l chy ra t mt tm lng hi hn chn thnh. NHN XT: Cu chuyn ny c nhiu im ng ni. T bui ban u Sinh hoi nghi gia ranh gii ca thin c, khng nghin cu minh nh r rng chn ngy ca cuc i. Tuy c tc duyn lm ngi giu sang p l do i trc tm hn rng lng chnh nhn qun t, nhng i ny say sa hoa nguyt thi ca, tri theo cm xc ca tri tim m qun tuyn dng o ngha. Nhng cm hng ngh s nung nu Sinh tr thnh k si tnh bng bt v tr tu khut lp, khng nhn ra s li dng ca quan Tng trn man tr c c kia. Tuy khng c tm, nhng trong m m bi tnh si men ru, Sinh dng ngi bt git hi bao nhiu ngi, gy bit ly au thng cho bao nhiu gia nh khn kh. Ci cht chn chnh nhn ngha trong Sinh khng suy gim, ngha l c khng thiu, nhng tc hi nng n cho nhiu ngi nn phc tiu tan. Ngi bt ca Sinh git hi nhiu hn li gm h L. Ti li oan khin ngt tri ny khin Sinh tc khc lm bnh, v s on hn cm hn bi thit kia cm ng dng mc thnh dng mu ti. Chng ta cha cp n nhng k bit l sai, nhng v quyn li a v m vn dng ngi bt gy chia r u tranh au kh cho ng loi, chng ta ch cp n trng hp

Trang 35 Sinh khng bit mnh sai, lm tng quan tng trn l cao c xng ng ca ngi n ni gy nn mu u ri. Nhng ti sao Sinh khng nhn xt ra con ngi ca vin quan h L trong khi Sinh vn thng minh nh ng! C mt l do ni bt m o Pht thng nhc nh:"Tnh sanh, tr cch". Khi tnh cm che ph th tr tu b khut lp. Nt p ca L tiu th lm Sinh chao o, d dng b qua v kiu hnh cn in m ni nh mt dng nhn. Ri cng vi ru nng tht bo lm Sinh say sa ly ty, s si quan st cnh ng rung kh khan, dn tnh bc nhc. S ca ngi knh trng gi to ca quan Tng trn lm Sinh sng vui ngy ngt. Nhng khoi lc ca ng dc dm Sinh trong hn n m m. Qu tht, s th hng khoi lc trn gian lun lun chc ch x y con ngi vo ti li v kh au. Hnh phc tm b nng bng m con ngi tm cu ni ng dc th nguy him v mong manh. Xa nay bit bao ti c xy ra ch v tnh, v tin, v danh vng! Cha cn ni nim vui ca s gii thot thanh khit nh th no, nhng trc ht n khng cn ti li v bt an. Sinh vn khng phi ngi xu, th m giai nhn, tic ru v li khen a Sinh n oan nghit ph phng. c Pht ch nm gii hn ch bt s th hng sa a ca ngi c s, tc l hn ch ti li v bt an cho h. Ru l thm cnh cho v s nhng gia nh xa nay. Nhiu nc trn th gii ang tm cch u tranh chng nn nghin ru. Nc mt ca ngi v, ca nhng a con y p trong cuc i khi m ngi chng, ngi cha ca h l tay bm nhu say sa. i nay cng vy, nhiu k tr thc cng v khng nhn nh k ng sai thin c, ri v s mua chuc bi tnh, tin v a v dng ngi bt gieo rc sai lm cho nhiu th h mai sau. Nhng ngi bt ca h l ging bo quay cung, thc dc chin tranh th hn, l thuc c gh gm git cht ngha nhn thin lc, l m ti mt m che ph lng tri nhn sinh. H khng dng ngi bt ku gi thng yu thng cm gia con ngi, gii ta chia cch th on gia cc quc gia, cao s thanh khit an tnh ca tm hn, tri li, ngi bt ca h vit ln th hn, tham lam, o ra h su chia r, khuy ng dc vng i nhim vo lng mun ngi. Nhng k di kh tin theo h u phi i vo ni ti tm au kh. Ngi cu ca Sinh c ci nhn minh trit thy c nguy him v ti li ca ngi bt t ban u, v cng chnh ng gi gip Sinh tm ra nguyn nhn ca ngi bt mu v sau. ng kt ti vn chng chng cht hn ngn dy ni, iu ny khng ngoa. Qu tht, li gm git cht mt ngi, ko theo s au n ca mt gia nh, mt dng h. Nhng mt cun sch t kin ph bin ra l ko theo s a lc tm hn ca v s ngi hm nay v mai sau, v chnh s a lc tm hn s lm h v thn quyn h au n nhiu ln hn th na. Trng hp ca Sinh ch l gy nn cnh cht chc mu tht ri, nhng trng hp khc, ngi bt dn dt mi ngi i ngc li chn l mi l nguy him gp bi ln. Nu b git, h ch au n mt ln. Nhng nu i ngc li chn l ca t bi, tr tu, h s phi chu au n trm nghn ln sau na. Mt cun sch, mt b phim, khch ng i tnh dc vng lm hoang mang xao xuyn tm hn bao ngi, ti li ca tc gi khng th m xu. Ngoi nhng s n tr a ngc v sc sanh, nu c lm ngi, h s l ngi tm thn xao ng bt an v dc tnh ly lng. Ri dc tnh ly lng li a h tr v a x.

Trang 36 Mt tc phm, mt ch thuyt khch ng chin tranh, ph nhn Nghip bo, gieo rc c tm cho bao nhiu lp ngi qua cc th h, ph b s b th, pht sinh s bn xn... Ti li ca tc gi vc su ni cao khng cha ht. H phi n tr ti nghip ny, nhng ng thng cho nhng ngi theo h cng chm vo kh cnh. Ngi cm vit phi thy trch nhim nng nh ni ca mnh, trc ht phi tm nguyn em nh sng ca tnh thng v chn l thp sng gia nhn sinh, quyt khng v tin bc a v m ni sai l phi. K phi nghin cu tm ra ci g l l phi, ci g l o c chn tht, ci g l hnh phc vnh cu, l nhng iu cn phi tuyn dng vi trn tm huyt v lng qu cm ca mnh. Nu trn i bn thp sng ngn la thing ling ca l phi, s ch i dnh cho bn l phc lc v i lu di mai sau. Thng th chng ta tm hnh phc trong vt cht, trong quan h tnh cm vi mi ngi, trong vinh quang ca danh vng, chng ta cha bao gi ng rng c mt hnh phc chn tht, cao c, thanh khit, v i hn mi hnh phc kia, l s an nh ca tm hn, l s lng su trong Thin nh. Tt c nhng nim vui thng thng ch bt ngun t suy t, xao ng v ko theo sau n l lo lng bt an, cn hnh phc chn tht th n gin v an tnh. Tm khng suy ngh thnh thang nh my tri, trong vt nh h khng, nh nhng nh gi thong, an lc nh v bin. T tm khng suy ngh ny pht sinh tnh thng ngi rt qung i t i, khng phi kh khan nh cy , pht minh tr tu nhn thc sng sut r rng, khng phi ngu ng nh rong ru. Tm khng xao ng l hnh phc cn phi tuyn dng, l o c cn phi ph bin, l chn l cn phi truyn t. Cn nhng trit thuyt cc oan mt chiu a n bt an th hn th khng th so snh cht no. Hu ht nguyn nhn ca ti li u c gy nn bi dc vng. Con ngi v dc vng ring mnh nn mi tc hi cho tha nhn. Trng hp ca Sinh khng phi v mong cu dc vng ring mnh, nhng r rng dc vng v tnh ca n sc, ru tht, li khen a Sinh vo oan tri. Mun c sc tnh to sng sut nhn nh ng l phi, chng ta cn c mt cuc sng thanh khit n gin, ng dc vng chi phi. Thot c gng km ca dc vng, c c ni tm an tnh thnh thang, ngi bt ca chng ta s vit thnh thin trng ca ca l phi lm ti mt tm hn ca mun ngi vn b thiu t bi tham lam th hn. Ti ca ngi bt rt trm trng, nhng cng ca ngi bt rt ln lao. Nhng c c cng c to ln ny, ngi cm vit phi tm thy l phi v dng c cuc i mnh sng cho l phi . Sc mnh ca ngi bt ti sc sng ca tc gi. Ngi sng c vi l phi, nhng li vit ra c sc mnh tc ng cho ngi c rt nhiu. Cn nhng ngi cha tng rn luyn mnh trong mi ngh su kn, cha thanh lc mnh trong mi hnh vi nh nht, vn ca h cha c sc mnh chuyn ha tm hn ca ngi xem. Cng c ca vn chng rt ln, nhng mun thc hin c cng c ny, tc gi phi dn tm hn mnh trong an nhin v cao thng. i sng ca Victor Hugo kt tinh thnh "Les Misrable". T cch ca Lon Totstoi un c thnh "Chin tranh v ha bnh", "Cha Sergius"..., cuc sng gii thot ca Ksishnasmurti mi to thnh "The first and last freedom", "Commentary on living". Chnh cuc sng ca chng ta s lm cho ngi bt chng ta c cng hay c ti.

Trang 37 10 - QU BO RT NH (Trch Tng Chi B kinh 3 A, tr 230) - Ny cc T Kheo, st sanh c thc hin, c tu tp, c lm cho sung mn, a n a ngc, a n loi bng sanh, a n ci ng qu. Qu d thc ht sc nh ca st sanh l c lm ngi vi tui th ngn. - Ny cc T Kheo, ly ca khng cho c thc hin, c tu tp, c lm cho sung mn, a n a ngc. Qu d thc ht sc nh ca ly ca khng cho l c lm ngi vi s tn hi ti sn. - Ny cc t kheo t hnh trong cc dc c thc hin,... a n a ngc, bng sanh, ng qu. Qu d thc ht sc nh ca t hnh trong cc dc l c lm ngi vi s on th ca k ch. - Ny cc T Kheo, ni lo c thc hin,... a n a ngc, bng sanh, ng qu. Qu d thc ht sc nh ca ni lo l c lm ngi, b vu co khng ng s tht. - Ny cc T Kheo, ni hai li c thc hin, a n a ngc, bng sinh, ng qu. Qu d thc ht sc nh ca ni hai li l c lm ngi vi bn b b v. - Ny cc T Kheo, ni c khu c thc hin..., a n a ngc, ng qu, bng sanh. Qu d thc ht sc nh ca s ni c khu l c lm ngi vi b nghe nhng ting khng kh . - Ny cc T Kheo, ni li ph phim... l c lm ngi nghe nhng li kh chp nhn. - Ny cc T Kheo, ung ru ln men, ru nu... l c lm ngi vi tm in lon." NHN XT: y l nhng lm li cn bn ca ngi ti gia c s m c Pht cp n rt nhiu. y nu ln tm iu, nhng gom li ch trong nm iu Pht ch thnh ng gii. Ng gii l hng ro gn gi chng sinh c c thn ngi khng ri vo ba ng c qu au kh. Thi nay c nhiu ngi tu thin, nghe ni:"Tm bnh h lao tr gii, hnh trc h dng tu thin", h c quan nim xem thng gii lut. H cho rng gi gii l g b v ph gii l... t ti! C ngi sau mt thi gian dng cng, c sc tnh gic rng rang ca chnh nim, th ung ru, vn thy cn gi c tm tnh gic ny, lin cho mnh t ti khng cn b vn gi gii phm gii chi phi. Hng t kin ny khng bao lu s phm nhng trng gii ri a vo ng ma. Phi bit rng ngi t ti l ngi sc gi gii. Cha sc gi gii tc l cha t ti. Ph gii l chuyn d lm ca k phm phu, u phi l chuyn cao siu kh khn g. Tu mt thi gian ri sc... ph gii, hng ngi ny l g, nu khng l hiu sai? C th chng ta ung vi chung ru, ly ln vi mn m trnh cng phu no gi vn khng thi tht. Nhng chng ta ng xem thng, phm vi ln na s b thoi tht cng phu. Hn na chng ta cn phi gi gii lm gng cho ngi khc. Chng ta

Trang 38 phi qu knh gii lut nh l s th hin chn chnh ca tm hn gii thot. Tm hn thnh thang gii thot c th hin ni gii lut k lng, khng phi th hin ni s ba bi phng tng. Chng ta s tr li vn ny ni phn phn tch Nhn Qu xut th gian. S vi phm qu ng nhng gii cn bn nu trn u a n a ngc, sc sanh v ng qu. y c Pht cho bit qu bo rt nh ca c nghip l nhng nghch cnh ni thn ngi. S d c trng hp qu bo rt nh ny l do ngi kia c th tng to nhng cng c khc ln lao hn chn ng c s a vo ba c o. Tuy nhin ni thn ngi. H vn phi gp nghch cnh tng xng vi c nghip gy. St sinh tc l trit mt th mng ca chng sinh. S n tr tng xng dnh cho h l bnh hon v yu mnh. Sau khi nghe tin bo l thiu my vn qun ch trong hang ni, Khng Minh than th rng ng s gim th mt k (mi hai nm). Qu bo hin i nh vy l qu nh. C th do cng c trong i qu kh ca ng rt ln chng? c thy cho bit rng mnh s chm dt th mng trong by ngy na. ng Sa Di xin v thm nh. Gia ng ng vt mt kin to tri theo nc l. Cng c ny ko di th mng ca ng thm mt thi gian na. Nh ni, st sinh lun lun l mt bt thin nghip. Tuy nhin mt bt thin nghip c th c ha gii bi mt i thin nghip. i thin nghip c nhc n y l chin u bo v s bnh yn cho nhn dn bn trong lnh th. Nu ngi chin s phi chin u ngn chn s xm lng t bn ngoi, gi cho phn t bn trong c yn n, cho em b ngy ngy ti trng, cho m gi say gic ng tra, cho cnh ng xanh mu la mi, cho chung cha vng vng xa a... th s chin u ny l mt thin nghip ln lao ha gii bt bt thin nghip ca s st sinh. Chnh s cao thng ni lng hy sinh cuc sng ca mnh em li yn n cho nhng ngi khc l mt cng c ln. Ngc li, nu y l s xm lng ng vi bn cht ca n, c th n c che y bi nhng chiu bi kho lo v l tng, nhng n dy ln khi la lon lc, dy ln tung te kinh hong, th s st sinh ny a nhng ngi chin u i v c o lu di v sau. Qua vn trm cp. Khi ti cn l mt Sa Di, ni chic tht nh trn cnh ng vng, ti quen vi mt thanh nin hin lnh t ni v ngho kh nhn dng ch "Tha ph ngy..." c xm ni bp chn ti chng hiu g. Sau ny anh v ca thanh nin l mt pht t cho ti bit thanh nin kia tng t ti nh lao Tha ph Hu, v ti trm cp. V chng kin mt qu bo hin i m anh tr nn tin lut Nhn Qu Nghip bo. C mt ln anh cum mt ci gi xch tay ca mt thiu ph chun b c i nh bo sanh v cn au xut hin. Mt gi , ngi thiu ph khc ht nc mt. Sau ny anh vo Nam lp gia nh. m trc ngy a v i sanh, cp vo nh ly ng ci gi xch ng c em i nh bo sanh. V anh khc ht nc mt cn anh th ngm ngi thng hi n nn. Bit chuyn nh vy ti thng khuyn anh rng em cng sc p li nhng on ng h trong xm lng. C khi chnh ti phi tm on ng cn p v r anh cng lm. Sau ny ti ri vng i v ni khc, mi chuyn chm vo qun lng theo thi gian phi pha. Cht ngi anh v n tm ti, trao ti mn qu ca ngi thanh nin nm no, v cho bit v chng anh ta tr nn kh gi rt nhiu.

Trang 39 S mt mt c khng ch n thun l thiu thn, n cn l ni b tc tuyt vng trong i sng ca con ngi. Bn c th tng tng ra s au kh tuyt vng ca mt ngi ti ngy sanh b ly mt ht c. y l mt trng hp, cn v s nhng trng hp au n hn nhiu. C khi ngi b mt phi dng n bin php t vn. V k trm cp ly i cht ti sn nng ta cui cng trong i h. C khi v mn b mt, v chng cha con nghi k chia r vi nhau, y s trm cp tc thnh s bt ha. Mn b mt khng ch a n s gim thiu ti sn m tht s a n nhiu v tinh thn ca mi ngi. S au kh do trm cp gy nn nhiu nh ni nh bin. V vy, qu bo ch i cho k ti li ny l hnh pht v kh cnh ni a ngc, ng qu v sc sanh. Nu s n tr vi, hoc nu k kia to c nhiu cng c to ln vn c thn ngi, th qu bo rt nh ch i cho y l ti sn b tn hi. Nu i ny chng ta thnh thong b mt trm, hy thn nhin chp nhn mt cch vui v v tin rng y l nghip qu t thu lu xa no ri rt n tn hm nay. Ac nghip th ba l t dm, tc l ngoi tnh. Sinh ra gia cuc i cu u ny, chng ta c mt trong vng bn dm dc. Bn cht ca chng sinh l i dc. V th ht lp ngi ny ni tip lp ngi kia u phi ln qun trong i dc ca i sng v chng. Tuy nhin khoi lc trn gian lun lun l s chc ch ca bt an v ti li. K tha mn ph ph mi dc vng ca mnh, chc chn l k tm mnh trong ti li, khng c o c v bnh an ni mt k tha mn dc vng ly lng ca mnh. Ch c bt i dc vng, ngi ta mi trnh c bt an v ti li. Trong mt chng mc c l no , sinh hot tnh dc c chp nhn gia hai v chng chnh thc khng c lin h v huyt thng. Nu sinh hot tnh dc xy ra gia hai ngi khng phi v chng chnh thc, y l ngoi tnh; nu xy ra gia hai ngi c lin h huyt thng, y l lon lun; nu xy ra gia ngi v th, y l cung dm; nu xy ra gia hai ngi cng phi, y l bnh ng tnh; nu xy ra gia ngi trng thnh v a tr cha pht trin, y l bo dm... Chung quanh khoi lc trn gian u l ti li ging ba! Bnh AIDS ang honh hnh lm in u cc c quan y t, chung quy cng xut pht t nhng k hng th qu ng khoi lc xc tht v sai lm trong quan h tnh dc. Khi h thng thn kinh c rung ng theo khoi cm, n t nh mt kh nng khng ca c th. Khng phi virus no gy thnh bnh AIDS, m chnh khoi cm ca h gy thnh tnh trng mt kh nng min nhim ni chnh h. K no tip tc tm kim khoi cm - qu ng v sai lm - s khng bao gi thot khi nanh vut ca hi chng AIDS. Th nn, quan h tnh dc sai lm tc l gy m mui nhim cho mnh v ngi. Ring vn ngoi tnh khng phi n thun l ln lt th hng khoi cm tnh dc, m n l s cp mt hnh phc ca ngi khc. Khng th c s thng yu sn sc y i vi v con khi m ngi chng cn phi chia x tnh thng v khoi lc vi tnh nhn khc. S trm cp ti sn gy nn au kh th no th tng t v hn th, ngoi tnh l s trm cp hnh phc gn b ca gia nh ngi ta. Hnh phc vng bng c ngha l au kh lp y. Nhng iu c th tm thy sau s v ca hnh phc gia nh l ghen tung, hn gin, mng nhic, nh p v ngho nn. Trong tt c s th hng khoi lc

Trang 40 ca trn gian th tnh dc (sex) l s th hng thp hn nht. l l do ti sao con ngi bit t trng phi sinh hot tnh dc ni kn o. Ch c ngi mt ht nhn cch, gn gi vi th tnh mi l liu phi by nhng sinh hot ca tnh dc ni cng cng hoc trn mn nh v sch v. Tn trong lng tm ca con ngi, khoi cm tnh dc lun lun i km vi s xu h. Chnh v s thp hn qu ng ca khoi lc tnh dc m ngi th hng n - qu ng v sai lm - u b tn phc v ti li. Nu lit k nhng hng th t thanh bai n th tc ca con ngi th nhc khng li l s thng thc thanh bai nht, k l hi ha phi tnh dc. Cn th tc nht l hng th tnh dc. Nhng d thanh bai hay th tc th n vn cn nm trong gii vc ca khoi cm trn gian. Ngi tu hnh cu gii thot phi t chi mi khoi cm ny, ch c tm hn an tnh su xa, khng bt an xao ng, mi l hnh phc chn tht v vnh cu. Nu vt qua c qu bo ni a ngc, ng qu v sc sinh, ngi t hnh trong i dc phi gp g s on th ca k ch, hnh phc gia nh b v, khng tm c s chung thy chn thnh. Ac nghip th t l ni lo. ngha ni lo y l kt ti ngi khc sai s tht, hoc khen ngi ngi khc sai s tht. Khen sai s tht c cp bi "Bt Mu", y chng ta phn tch s kt ti sai s tht v c tm. Tuy nhin, ni lo c ngha rng hn nhiu, c ni khng, khng ni c, trnh by sai s tht, lm ngi khc hiu lm. Nhng s tc hi ca vic ni lo khng dng ngang ch khin cho ngi khc hiu lm, pha sau s hiu lm l mu tht ri, l nh tan ca nt. "Khng c Nhn Qu Nghip bo!" Pha sau li tuyn b sai s tht ny l ti phm lan trn khp ni. Nh t khng sc gio dc con ngi tr thnh o c. Victor Hugo ph phn iu ny gay gt qua tc phm v i "Nhng ngi khn kh". Khi con ngi khng t kim sot nhng hnh vi thin c ca mnh bng nguyn l Nhn Qu, th khng cn c th c mt bin php no ngn chn ti li ca h c thc hin qua nhiu cch tinh vi. Lch s cng ghi y nhng trng hp vu co sai lm bi nhng k tranh ginh quyn li vi nhau, v sau l git hi th on l th. Chnh v tc hi ca s ni lo nng n nh th nn a ngc, ng qu, sc sinh l qu bo dnh cho h. Cn qu bo rt nh thn ngi l b vu khng oan c kh t by. Ac nghip th nm l ni li hai li ngha l gy chia r mi ngi vi nhau. Ngi ny dng li khch ng s t i ca i bn i bn cm tc nhau, hoc hn dng ng nhng s kin khng c tht i bn hiu lm nhau. Vi mi th on thm c, hn lm i bn nghi k, th hn vi nhau. Pha sau s v on kt l u tranh tn hi, l ca mt nh tan, l la khi iu tn. Th gii ngy nay chia r qu nhiu bi v s l thuyt. Trong tt c nguyn nhn a n chia r, th anh hng c nhn l mt nguyn nhn ng k. Ai cng mun mnh l lnh t duy nht, mun mnh l ngi c cng u, mun mnh l v sao chi sng. tr thnh anh hng gia mun ngi, chng ta phi ph nhn nhng ci hay ca ngi khc, tiu dit phe phi khc, cng kch nhng ngi sao khc. Nhiu ngi rt s trng v mn ny. H rt thng minh ti gii nhng khng th hp

Trang 41 tc vi nhau mt cch lu di v ai cng mun mnh tr thnh nhn vt s mt. Ch khi no h bit v li ch chung m b i ch ngha anh hng c nhn th ti nng ca h mi c th gp li to nn nhng thnh tch phi thng. Ai cng tuyn b ng li mnh l ng v cc lc cng kch tt c ng li khc. S c tn ny a n t nht hai iu tai hi: - Mt, gy s chia r vi mi ngi. - Hai, lm cho nhng ngi tin theo mnh c mc cm t cao, v t cao l iu sai lm trc ht. Cc tn gio c tn v ph nhn tn gic khc. Ri trong mt tn gio cc tng phi c tn v ph nhn tng phi khc. iu chng ta c th khng nh l s chia r ch xut pht t mt quan im sai lm. Ngi c quan im chn chnh khng bao gi a thch s c tn v chia r c th h chng nghim mt chn l tuyt vi ni t thn, nhng nu n l chn l, n lun lun a n s khim h v dung ha. Khim h v dung ha l s th hin ca nhng tm hn chn chnh. Ch Thnh tng n vo cc ni gio ha. Ty theo cn c tm tnh ca mi hng ngi m ch Thnh lp by nhng phng tin sai bit a ln v mt chn l chung duy nht. Nu chng ta c tn phe nhm ca mnh, cng kch phe nhm ngi, c th chng ta s cng kch nhm nhng bc Thnh cao c. iu ny a n a lc nng n. Chng ta mun tnh thng yu chan ha gia mi ngi, mun th gii ny khng c on th, ganh ght hy cn thn d dt v s phn xt i vi bt c ai. Khi no c s khim h v dung ha, lc chng ta gn gi vi chn l. Chng nhng chng ta khng gy nn s chia r mi, m cn phi tch cc hn gn nhng chia r c sn gia mi ngi. Nhng chia r c sn l g, l bc tng v hnh gia cc tn gio, gia cc trit thuyt. Mun nh nhng bc tng ngn cch gia cc ch thuyt, chng ta c hai phng php p dng ty theo mi trng hp. Nu cc ch thuyt c ch ging nhau, hy khai thc trit iu ny. V d bt s him khch gia Thin cha gio v Pht gio, chng ta dn chng li cha Jsus: - Thin quc khng bn ny, khng bn kia, m ngay trong chnh chng ta. Nh th th Thin Quc chnh l chn tm, l Nit Bn ca Pht gio. Krishnamurti cng ni: - Ci m Pht gi l Nit Bn, Jsus gi l thin quc, th ci ti gi l cuc sng. (What The Buddha called Nirvana, Jsus called The Heaven, I call it the living) - Nu cc ch thuyt c gi nhng quan im tri ngc ln nhau, hy ph nhn tt c. Chnh l tnh khng Trung Qun ca B Tt Long Th, ph nhn mi quan im ng thi, th m xa sch hai mi b phi a Pht gio qui v mt mi. Krishnamurti ph nhn mi gi tr ca tt c tn iu, trit thuyt, th m ci b mi c chp ca con ngi, a h li gn vi nhau hn. ..... Mi v sau ti c vit nhng dng th ni S chng ni ln ca ngi tnh yu V tnh yu l hnh nh bui chiu

Trang 42 Tuy m i nhng s vo m ti. Mi v sau ti c vit nhng dng th ni. S ch ni ln ca ngi tnh thng Ca nhng ngi v nhn loi qu hng Ca hnh phc thot ra ngoi ti li. Mi v sau ti c vit nhng dng th ni S ni ln ca ngi s an nhin Hnh phc no thong th t thn tin Rt thanh thot ung dung v nh c. Mi v sau ti c vit nhng dng th ht S on kt mi ngi trong mt tri tim chung Hnh phc thing ling v v i v cng Mt l tt c v tt c mi ngi ch l mt. Trong i sng gn gi hng ngy, hy sn sng hn gn nhng chia r t him gia cc c nhn. on kt thng yu l mt trong nhng hnh phc ca con ngi. Th nn hnh vi ly gin chia r l mt ti li. Ty theo mc nghim trng ca ti li ny m k to nghip s phi chu kh bo a ngc, ng qu v sc sanh. Nu c lm ngi, y s l ngi vi ni c c, c n, bn b v. Mi b st i, chia i cng l hin tng ca li ni chia r trong qu kh. c nghip th su l c khu. Ngha l chi ra nhc m qu ng. Dn chng t Kosambi nghe li xi gic ca th hu Magandiya, v vua Udena, ni nhng li c khu nng n vi c Pht. Vi tm hn nhn nhc bao dung, cui cng c Pht cm ha nhng k sai lm y. c khu cn l nhng li e da gh gm i git i nh hoc nhng ting chi th km nhn cch.Nhng li c khu nh vy ch xut pht t nhng tm hn thp km, thiu gio dc. Ca dao Vit Nam c cu: "Kim vng ai n un cu Ngi khn ai n ni nhau nng li" Tht vy, ngi khn ngoan sng sut khng bao gi bung ra nhng li c khu b i dnh cho ngi khc. Tr nhng ngi thun thc trong Thin nh mi khng b au kh bi nhng li c khu, cn nhng chng sinh khc u b mt bnh tnh, au n, t i, kh s, nhc nh khi b xc phm bi nhng li c khu. y, au kh gy ra khng bi nh p, git hi, mt mt, ngoi tnh nhng bi s nhc nh t c khu. Kinh Hin Ngu v lut Sa Di ca Pht Gio Bc phng c ghi li trng hp mt ch Sa Di v v tnh ch mt v Alahn tng kinh ging ting ch sa. Do bit sm hi nn ch Sa Di thot c qu bo a ngc nhng vn phi th thn ch nm trm i. Ph bng ngi thng ti nh hn ph bng bc Thnh. Ph bng bc Thnh th khng lng c nhng hu qu gh gm ca n. trc ht, h phi b mt ht danh d ang c trong hin i, mt ht a v quyn chc, tut xung ch tm thng h lit. Ngi c lm Tng, nu l cng kch nhm bc Thnh s mt phc lm Tng, b thoi

Trang 43 chuyn tr li th tc. Ngc li vi c khu l li ni nhu ha, kh i, khen ngi dnh cho nhau. Trong quan h giao tip gia con ngi, hnh phc n vi nhau t nhng li ni l , tn trng, nhu ha, kh i. Ngi c c i ng nh th tc l c mt li kh ban pht hnh phc cho mi ngi chung quanh mnh. Ai cng cn c tn trng, v th hy em s tn trng n vi mi ngi bng li ni v c ch. Lch s cng chnh l hnh thc i ng ca ngi vn minh. ng em li th l cc cn xc phm n vi nhau lm cho nhau au kh. S au kh ca mi ngi hin ti s bin thnh s au kh cho chnh mnh a ngc, ng qu v sc sinh mai sau. Nu c lm ngi, s phi chu ng nhng li ni nhc m cay chua. c nghip th by l ni li ph phim (theo tng Pli) nhng theo Hn tng li l ng c hm khoe khoang ph trng. Chng ta c th kt hp c hai tng nh ngha cho trng hp ny l: Ni li v ch v khoe khoang. Ni li v ch a ct lm lon ng tm ngi, khng a n s tng trng ca thin php. Nhng li ny thng c nghe t cc k n khng ngi ri bn chuyn th phi, ni chuyn tiu lm, ci ct v ngha. Nhng li xu xa d bn, nhng ting chi m theo cu ni cng l ni ph phim. Nhng cu chuyn huyn hoc m tn, nhng li n nhm cng l ni ph phim . Cu chuyn ph phim lm mt th gi, tng trng c php, ri lon tm ngi, gy nh hng xu cho nhng ngi chung quanh. Mt ngi cha c thi quen vng tc th kh c nhng a con ng hong. Hu nh khng tm thy ngi ng n trong m ngi ni chuyn c qu nhiu ting tc tu km theo. Ngi t trng khng bao gi ming mnh pht ra nhng ting d bn nh vy. Ch c tm hn thp km mi ri rt nhng ting th tc bn thu m thi. L t Pht c tm hn chn chnh khi gp nhau, chng ta ch nn bn su v o l sch tn nhc nh nhau p dng tu hnh trong i sng hng ngy. ng mt thi gi v nhng cu chuyn v ngha trng rng vu v. Nu cu chuyn o l lm tng trng thin php bao nhiu th cu chuyn ph phim lm tng trng c php by nhiu. Nh vy, ti v phc cng theo lp thnh. Cn li khoe khoang th lm tn c ngi ni. Khi gp mt ngi thng k v nhng ci hay ca h, bn c th nh gi lp tc m t sai lm l ngi ny cha tht l ngi tt. Thin s Zenzetsu (Nht) cn dn t " ng ni cho ngi chung quanh bit v con trc khi t h khm ph ra con." Tht vy, ngi chn chnh khng ni v ci hay ca mnh, nhng trong i sng, t ni h tot ra mi s tt p n vi mi ngi. Mi ngi ch bit ci hay ca mt ngi chn chnh do hnh vi ca ngi y, ch khng phi do s k l thnh tch ca ngi y. Chng ta c l tng chng kin vi trng hp, khi mt ngi khoe ra ci hay ca h ri t lu sau ci khng hay hin by tri hn vi li khoe khoang hm trc. "Ti c sc nhn nhc su xa, khng bao gi sn hn." Vi ba sau, ngi ni li ny gp chuyn phi mt ta tai mt t ch. Mt o s n tuyn b ng ta c kh nng i c trn mt nc. Th ri khi rt nhiu ngi n n ko ti chng kin thy ng o s ri tm xung h.

Trang 44 Li ni khoe khoang lm tn phc l nh vy. Ring c Pht trong nhng bi kinh Nguyn thy thng nu ra Lc thng nh l mt ch y c ngi tu bit mnh vin mn Nit Bn hay cha. C th v ny nhn r chn tm, kh nng s dng thin ng ti tnh, nhng nu cha Lc thng, th c ngha l v minh cha ht, Nit Bn cha vin mn. Th nn nu ra Lc thng, c Pht khng lm cng vic khoe khoang thng tnh nhng mun lp ra mt tiu chun ngi sau t nh gi ch tu tp ca mnh m khng ri vo ch quan t mn. Lc thng l: 1. Thin nhn thng: Thy c nhng ni rt xa, nhng vt rt nh, nhng ci gii khc vi ci gii ny, s lu chuyn ti sinh ca chng sinh. 2. Thin nh thng: Nghe c nhng ting rt xa, nhng ting rt nh nh ting chn ca con kin, nhng ting ca chng sinh trong ci gii khc. 3. Tha tm thng: Bit c tm suy ngh ca chng sinh, bit ch chng c ca thin gi, bit c d rt xa. 4. Tc mng thng: Nh li v lng kip qu kh vi tng chi tit nh ca chnh mnh hoc ca ngi khc. 5. Thn tc thng: C kh nng phi hnh bin ha, hin thn, n thn, phn thn ra nhiu ni, thn lc phi thng. 6. Lu tn thng: Chm dt mi V minh, lu hoc khng cn tha, Nit Bn hin l vin mn, hp nht vi ch Pht, tm chp th s c tan bin, t bit khng cn b sinh t lun hi chi phi. Lc thng ni trn, v ny l bc Alahn, gii thot t ti, thng tr sng ngi, i bi vin mn. Qu bo rt nh ca vic ni li v ch v khoe khoang l c lm ngi nghe nhng iu kh chp nhn, km uy c, t c knh trng, ming xu. Ac nghip th tm l ung ru say sa. Hin nay khp trn th gii ang u tranh chng nn nghin ru, mt t nn gy au kh cho con ngi t rt lu. Ru lm say sa m lon cho ngi ung n ni khin h li xe tng vo nhng ngi i ng v ti, khin cho h nh v, p con, t nh, gy ra hnh vi cng bc v lun. Ung ru cn a n ngho nn tng thiu. Trc ht ung ru c v khng c c nh git ngi, khng xu xa nh trm cp, khng bn thu nh t dm, khng him tr nh vu khng... Chng nhng th n cn c v l ngha theo phong tc chu: "V tu bt thnh l", n ch c mt tc hi n gin l lm say sa, khin ngi ung tr nn cung nhit, khng cn phn bit phi tri, khng kim sot c hnh vi v li ni ca mnh. Pha sau s si m ny, n a ngi n nhng ti c ty tri nguy him nht, cng c c nh st sinh, cng xu xa nh trm cp, cng bn thu nh t dm... Nu gia nh bn c mt ngi nghin ru, bn s cm thy ni kh tm kh by t ca mnh, va h hao trong gia nh, va nhc nh vi hng xm. Khng g chn nn bng s chng kin mt ngi trong cn say sa nh mt mi t cch ca mnh.

Trang 45 70% tai nn giao thng u do say ru. Ru lm thn kinh ca ngi li xe khng quan st tinh anh, khng phn ng kp thi. Ch cn chm mt giy, tai nn xy ra ri. Nhan nhn trong x hi, nhng ngi say ru v hnh h v con, cha m rt l t bc. Tin bc trong gia nh khng c dng vo vic no cm m o, sn xut, hc hnh, m ch phung ph vo ly ru nng nn, a tht bo ngy ca c nhn ngi nghin. Hn bc lt gia nh mt cch v trch nhim. V trong cn say sa hn gy phin h cho lng ging bng li ni xng by n no, bng c ch khim nh th bo. Ru cn lm kch thch tnh dc hn bnh thng, lc ung ru say, ngi ny d c hnh vi dm bo, xc phm n ph n, ri mang ting khng tt v sau. Trong nhiu ln nghin cu, cc bc s c xc nhn rng nhng a con c th tinh khi cha m ang nghin ru u l nhng a con n n, km ci v th cht v tr tu. H gi l nhng a con ca chiu th by (The children of Saturday evening) v ngi c thng ung ru thoi mi vo chiu th by. Nhiu ngi t cho mnh khng thot khi t tng nn chn ru nh l mt ch bm tai hi hn ba th kia. Chiu bi t an i ny rt l gng go v lp lim, ri sau h s thy h lm kh bn thn v gia nh qu ng. C nhng hnh phc cao thng hn, thanh bai hn cc khoi cm th tc, l m nhc, hi ha, th thao. Chng ta c th tm kim nim vui trong cc mn ngh thut vn ha th thao ny hn l tm nim vui trong ru nng tht bo. Nhng tm hn hng thng th thch nhng gii tr thanh bai, cn nhng tm hn thp km th thch nhng khoi lc h lit. Nhn s gii tr ca mt ngi, chng ta c th nh gi t sai v tm hn ca ngi . Ngi Nht Bn c tm hn kh thanh bai nn h tm c nim vui t nh trong hng v ca tr theo tr o, trong chic hoa cm ni c bnh theo hoa o... nhng lnh vc phc tp nht nh kinh doanh, bn vn thy ngi Nht c phong cch ung dung, nh nhng im m. Chnh s thanh khit ca tm hn vn thm nhun Thin o Pht gio, ngi Nht leo n nh cao ca vn minh v ngh thut nh hm nay. Tp ch Sng Hng u nm Mu Thn c dch mt on vn Nht "Ting xc xc trong m khuya" din t mt tr chi tm thng nh vic gieo xc xc, nhng qua con ngi Mitiko, tr chi ny tr thnh mt phng php nhip tm k diu. Nu cn phi gii tr, chng ta hy tm s gii tr trong nhng hnh thc ngh thut thanh khit hn l tm trong th vui hn km. Tuy nhin, vt hn mi s gii tr ca th gian, ta thin chnh l nim vui ti thng v o c, v s n gin, v s cao c, v tr tu v phc lc. giai on u, ta thin gn nh mt cc hnh v chn b au trong th ngi kit gi, tm b lon v cha quen iu phc. Nhng cng v sau, mt gi ta thin l mt gi an vui hnh phc. Nhiu c s ti gia can m vt qua giai on u vt v ri hm nay h bt u tm thy nim an lc v i thanh khit ni php mn ta thin ny. Ci vui ca ta thin khng nng nhit nh men ru, khng xao ng nh i dc, khng khoi tr nh thng li trong mt cuc chi. Nhng ngn t ca th gian no gi khng din t nim vui ca Thin nh, ch nhng ngi tht s tm thy mi t bit rng khng mt tr vui no ca th gian c th so snh c. Thin nh l mt hnh phc v cng l con ng pht trin tr tu. Cng thm nhp Thin nh, ngi ny

Trang 46 cng tr nn thng minh nhy bn. Khi nhng suy lun quanh co dng lng th trc gic pht sinh. H khng cn bit bng t duy l lun, nhng h bit trc tip thng vo s kin ca vn . Ai tu tp Thin nh u nhn thy r rng mnh tr nn sng sut hn ngy xa. Cn ru bia nng nc, ngc li, em li s si m trong hin i, em li kh bo trong a ngc, ng qu, trong i sau, v cng em li in lon thn ngi sau na. Nu ln kh bo ca tm c nghip ny, Pht gin tip ca ngi gi tr ca s tr gii. Ngi Pht t ti gia cn phi gi gn Nm gii mt cch chu o, phi xem gii lut nh l mt biu hin thing ling ca o Pht, ng khinh thng gii lut nh mt t cch v phc lc ca chnh mnh. Gii lut c gn gi bi ba iu kin: - Mt, bng s nhn nh ng n v gi tr v li ch ca gii lut. - Hai, bng tc dng mnh quyt tm cao , c mt thi dt khot vi nhng hnh vi phi gii lut. - Ba, bng nh lc su xa bi cng nng ta thin. Hi ba iu kin ny, gii lut c gi l vin mn. Cn nhng c s ti gia khng may mn, khng gn c nhng bc xut gia tr gii vin mn nn t c nghe nhng li nhc nh chn thnh, tr nn ph gii, ung ru, lm mt t cch ca chnh mnh. D nhin chng ta cng quy mt phn trch nhim ni v thy km gii, nhng hn tt c, ngi c s phi nhn ly trch nhim v chnh mnh. Gii lut v gio php ca chnh c Pht (nht l c Pht Nguyn thy) mi tht l bc thy vng chc cho chng ta nng ta. ng v s s xut ca vi v xut gia m chng ta t nh mt cng c ca mnh qua hnh vi ph gii. 11- I X VI TNG (Trch kinh b Tng chi 2, tr 246) " Khi no, ny cc T kheo, cc ngi xut gia gi gii i n vi gia nh c s, ti y, do nm trng hp, cc ngi c s c nhiu cng c. Th no l nm? Khi no, ny cc T kheo, cc ngi xut gia gi gii i n vi gia nh c s, khi trng thy nhng v xut gia gi gii ny tm h c tnh tn. Ny cc T kheo, nh vy trong lc y gia nh kia t chn ln con ng n ci tri. Khi no, ny cc T kheo, cc ngi xut gia gi gii i n vi gia nh c s. Khi trng thy nhng v xut gia gi gii ny, h ng dy nh l v mi ngi. Ny cc T kheo, nh vy trong lc y gia nh kia t chn ln con ng a n s cao sang. Khi no, ny cc T kheo, cc ngi xut gia gi gii i n gia nh c s. Khi trng thy nhng v xut gia gi gii ny, h t b cu u ca xan tham. Ny cc T kheo, nh vy trong lc y, gia nh kia t chn trn con ng a n i uy lc. Khi no, ny cc T kheo, cc ngi xut gia gi gii i n gia nh c s. Khi trng thy... h ty theo kh nng, ty theo nng lc, lin san s vt b th. Ny cc T kheo, nh vy trong lc y, gia nh kia t chn trn con ng a n ti sn ln. Khi no, ny cc T kheo, cc ngi xut gia gi gii i n vi gia nh c s, khi trng thy... h tha hi nhng cu hi (v gio php), lng nghe chnh php. Ny ccT kheo,

Trang 47 nh vy trong lc y, gia nh kia t chn trn con ng a n i tr tu. Khi no, ny cc T kheo, cc ngi xut gia gi gii i dn vi gia nh, ti y do nm trng hp, h c nhiu cng c." NHN XT: Trong bi kinh ny, c Pht nu ra nm trng hp dng i x vi mt v xut gia khi h c v ny n thm ti gia nh. Tuy nhin, nhn mnh nhiu ln, Pht ch cp n ngi xut gia xng ng l ngi gi gii thanh tnh. Ch khi no h vin mn v gii lut, h mi tht s l phc in chn tht cho chng sinh gieo trng cn lnh ln . Nu ngi xut gia km khuyt v gii lut, h khng phi l mnh rung tt cho chng sinh nng ta. Ni ln iu ny, Pht mun nhc nh bn phn ca ngi xut gia trc khi dy c s cch thc i vi ch Tng. Chng ti s phn tch v vn tr gii ca ch tng trong phn ni v Nhn Qu xut th gian pha sau. y, chng ti ch ni ln iu ny ngi c s lm trn trch nhim h tr Tam bo ca mnh, ngha l h phi nh gi ng ai l ngi xut gia gi gii thanh tnh, ai cha gi gii thanh tnh, bit rng s h tr ca h phi hng v cho bc tr gii, v ch c bc tr gii mi tht s l ngi duy tr Pht php. c nhiu c s v lng tin m qung, khng nh gi ng s quan trng ca vn "Tng gi gii", tin tng theo mt s t s km gii lut ging nhng gio l huyn hoc sai lm. Nhng t s ny bin minh cho s km gi tr ca mnh bng nhng l lun cao siu dng nh hp l. Ngi c s v km hiu bit chp nhn nhng tn iu sai lm ny, t cuc i mnh theo t s c gii tc l t on mt nhng thin cn qu gi ca mnh. c Pht dy: "Hy nhn bc o s theo ci nhn ca tai mt" (Tng ng b kinh) Ngha l nh gi bc thy theo nhng gii lut oai nghi c th hin ra bn ngoi. Tht l kh khi mun tm hiu ch n trong Thin nh ca mt ngi. Hng c s ti gia ch vic tm n nhng ngi thanh tnh trong gii lut nng ta cng c nhiu cng c. Bi v ch c nhng ngi gi gii v ngi tinh tn Thin nh mi mnh dn rn nhc s tu hnh cho ngi khc. Cn nhng k gii i v khuyt gii thng trnh n ni v o l. n lc chng ta phi khi phc li gi tr ca gii lut nh l mt nn tng vng chc cho s tu hnh. Tuy cch Pht xa, hon cnh v tm tnh bin i, tp qun v sinh hot sai bit, c nhng gii lut khng cn thch hp, nhng nhng gii cn bn cng c gi nhiu chng no th Pht Php cng c hng thnh chng ny. Hng c s ti gia phi phn xt v gii lut t s tn trng ca mnh, cng c ngha l khuyn khch nhng ngi xut gia c gng h tr gii lut. Ri mt ngy p tri, mt v Sa Mn trang nghim o mo n ving gia nh bn v mt duyn s no . Khi trng thy v Sa Mn thanh tnh trong gii lut kia, bn v gia nh pht khi nim knh tin thun tnh. Gia nh bn c Pht cng nhn l t chn ln con ng a n ci tri. Nh vy lng tnh tn i vi ch tng tnh gii l nhn lnh sinh thin. Ch c nghip n gin l pht khi nim knh tin i vi bc tnh gii, mt nhn lnh ln lao xut hin. Tht ra vic sinh thin khng d. Nhng ci gii

Trang 48 khc vi ci ngi c lin h vi nhau theo chiu su tm linh. Nhng tc nghip ca tm l nhng yu t quan trng chng sinh thay i ci gii. Nu c tm thun thc, chng sinh chuyn v a ngc, ng qu. Nu thin tm thun thc, chng sinh chuyn v cc ci tri. l kt qu ca nghip. phn sau chng ta s gp g trng hp Nhn Qu c chng sinh qun t bi c sinh v ci tri Phm thin. nghip lm thay i ci gii ca chng sinh cn khu nghip v thn nghip to nn hon cnh trong ci gii . V d ngi c thin tm c sinh v ci tri, nhng ngi ny t c dp b th, thuyt php, in kinh, p ng, phng sinh... th tuy c thn thin t nhng l mt thin t tm thng khng bng cc thin t khc c thn nghip tt v phng din tr tu, quyn lc, ti sn, dung mo... Trong trng hp i x vi tng, Pht nu ln nghip ban u l nim knh trng tin tng ca c s i vi ch Tng, v nghip ny a h v Thin gii. Tm knh trng xut hin tc l tm ng mn bin mt. Khi nhn mt ngi ti gia n cha vi cung cch thiu s knh trng, phi bit ngi ny cn c ng mn n np trong tm. Khng g a chng sinh n ch thp hn mnh bng tm nim ng mn. Nhng k sinh vo ni h lit thp km, hu ht u do tm nim ng mn chi phi. i tr vi tm nim ng mn l tm khim h, nhng tm khim h c hnh thnh do lng knh trng i vi bc ng knh. Khng gi l tm khim h nu lng knh trng vng bng. May mn hn na l bn bit t lng tnh tn vo bc xut gia thanh tnh trong gii lut. Ch vi nghip n gin ny, l pht lng tnh tn vi v Sa Mn tnh gii, mt cng c ln thnh tu cho bn ri. K n, gia nh c s ny vui mng ng dy, l bi v mi ngi, ngha l tip n n cn khi c bc xut gia tnh gii n thm. y l thn nghip th hin lng tnh tn ca h. Khng g xu h bng s th lnh nht ca ch i vi khch. Ngi khch gp phi s lnh nht th ny s cm thy ngng ngng h thn v ri phi ra v trong hiu qunh bun ti. Nu ch nh dng li i x nh th ngha l dnh cho khch mt v tr thp km, qu bo s tr li vi h tng t l h s tr thnh k hn km trong tng lai. D khng phi l bc Sa Mn n nh, chng ta u nn c gng dng li i tip n cn dnh cho ngi, tc l t cho h vo a v sang trng. Qu bo tr li t s i x l a v cao sang v lai. Trong cc mu chuyn trong quyn "1001 m", ti nh gi cu chuyn "Hong mt ngy" rt l ph hp vi lut Nhn Qu Nghip bo (bn dch ca L Hoa xut bn 1963). Nhn vt Thanh Lam c cha li mt gia ti s. Chng chia lm hai phn, mt l nhng ti sn c nh sinh li hng nm nh rung vn, hai l vng bc tiu xi. Chng dng trn vn phn th hai tip i b bn. H ko n rt ng th hng yn tic linh nh do Thanh Lam t chc. n khi vng bc ht, Thanh Lam khng cn t chc yn tic nh xa na th bn b cng xa lnh. Thanh Lam bun b v bt mn, xin m cho php t nay ch tip i nhng khch l gh ngang mt m duy nht, khng lu li ngy th hai. T , mi chiu chng n khch l ti u cu mi h v nh, nh m nu nng cc mn n, n cn tr chuyn tht i h, sp xp ch ngh qua

Trang 49 m, ri tin h ra i vo sng hm sau, km theo li yu cu h ng tr li ln th hai na. Thi gian tri qua cho n mt hm Thanh Lam gp ngi khch li bun mang tn Quc Anh, chnh l hong ng triu ang ci dng thm d dn tnh cng vi mt th v khe mnh. Nh vua t m theo Thanh Lam v nh c tht i, chuyn tr v nhn tnh th thi. Sau khi bit lng tt ca Thanh Lam, nh vua hi chng c mong mi iu g khng. Thanh Lam t chi ni rng ch thch sng nh vy tip i khch phng xa v khng mang mt c vng no c. Cht Thanh Lam nh ti my ng thy tu v bn ng lo gn nh chuyn hp nhau ni chuyn th phi ca thin h. Chng buc ming ni: - c g ti c lm vua mt ngy, ti s trng pht l thch ng. Nh vua cht ny sinh mt sng kin k l, bn chuc thuc m vo ly ru ca Thanh Lam ri sai th v vc chng vo hong cung. Vua cn dn tt c mi ngi cung phi m n, b quan phi xem Thanh Lam nh chnh nh vua. Sng hm sau khi c cung n lay thc dy, Thanh Lam v cng ngc nhin trc s kin l lng ny, gia cung vng in ngc vi cc cung tn quan tng m ai cng xng tng mnh l ng kim hong . Ban u chng ci chnh mnh m, nhng cc quan khoc o long bo, i m thin triu v hng dn chng ra sn chu ln ngai vng phn xt cng vic. Trong tm trng na thc na h , chng nhanh nhn xt on cng vic do cc quan bo co mt cch sng sut phn minh, khin cho nh vua np sau rm cng phi tm tc khen ngi. Cht chng gi quan hnh cnh n ra lnh n bt ti my ng thy tu v bn ng lo nh cho mi ngi mt trm roi v ch ln lng la diu qua cc ph cho mi ngi lm gng v ti ngi l i mch ni chuyn th phi. Quan hnh cnh vng lnh ra i. Chng sai quan gi kho cho xut nghn ng tin vng dn em cho m Thanh Lam di ph. Quan gi kho vng lnh thi hnh. Sau khi gii quyt mi vic triu nh quc s xong, cc cung n a chng v vui vy yn tic, nhc v xnh xang khin cho chng sung sng khn xit. Chiu n, Thanh Lam li b nh thuc m v c cng v ch c. Sng dy, chng cn mang mc cm hong hm qua, ln ging nt n m mnh, v hn th na nh m v ti khi qun, dm coi chng l con! Khi c bit rng my ng thy tu v bn ng lo b trng pht ng nh lnh v m chng c tng nghn tin vng, chng cng on chc mnh chnh thc l vua. Hng xm ko n tri chng v ti nh m v dm nhn l hong , bo chng in v a n nh thng in trn lng mt con la. Dc ng chng b nhiu ngi m ti bi. Thi gian ti nh thng in, chng cn b qut nm mi roi gn b in hn trn lng. Sau mt thi gian ngui ngoai chng t b mc cm hong v nh m xin cho v. Chng cho chuyn va ri l qu m do ng li bun kia ra i ng ca khng k. Chng tr li th vui tip khch mt m nh trc. n mt hm th v tnh nh bun Quc Anh gp li. Chng quay mt khng tip. Nhng nh vua n vn v hi thm. Chng bun ru k li mi vic khin nh vua thng xt v xin theo chng v nh m nay. Bt

Trang 50 c d chng li ti din s tht i nh ln trc v cng b chuc thuc m cng vo ni cung. Sng ra khi trng thy cnh lng ly ca hong cung, chng s hi v nhm mt ng tip cho qua cn c mng. Nhng ri cc cm d khoi lc ca cung n, by ti, yn tic, nhc v li chng vo thng thc m ly. Cht nh vua ph ci bc ra v mi chuyn c gii p tha ng. Sau vua kt ngha anh em vi Thanh Lam v dnh cho chng trn i giu sang quyn qu. Thi quen ho phng i trc a chng n s tha hng gia ti hm nay. S tip i n cn vi mi ngi a chng n ngi v Hong "nh tht" trong hin i. Nhng ch tip mt m nn ch c lm vua mt ngy. V ra lnh nh nhng tu s v my ng gi nn chng cng b nh p tr li. S bu riu my ng gi trn lng la cng a chng ln lng la nhiu qua ng ph. Nhng d sao thin nghip ca chng cng khin chng c giu sang quyn qu trn i cn li. im ng ch ca cu chuyn ny l s tip i n cn ca Thanh Lam a chng dn s cao sang ging nh c Pht cho bit qua bi kinh ny.Nhng khc i mt cht, Pht nhn mnh s tip i dnh cho nhng v xut gia trong sch ni gii lut s a n phc bo th thng hn vi nhng k khng c tnh gii. Thin nghip th ba l do c ch tng tnh gii n ving, ngi c s t b cu u ca xan tham. C nhng chng sinh tng tc tu tp nhiu i, by gi d cha c nghe ging dy gio php, ch cn trng thy bc chn tu, lng tm h lin tri dy bit phn bit thin c, bit t b xan tham, bit thc lim trong gii lut. iu ny khng phi l chuyn huyn thoi. a s nhng t sng gn chn s thng c s tinh tn hn nhng t xa thy. Cng c gn gi chn s quan trng l nh vy. Nhng khng phi ai cng c c n . Pht khen ngi hng c s khi c ch Tng tnh gii n ving lin pht sinh s tm qu v t b cu u ca xan tham. S t b xan tham ny s a n thnh tu i uy lc. Uy lc ngha l c ngi khc khm phc knh trng. Ngi khng xan tham tc l ngi khng cn nh mn ch k, c tm hn rng ri bao dung i vi mi ngi. Chnh s thanh khit ca khng xan tham khin cho h tr nn ng knh; chnh tm hn rng ri bao dung khin cho h tr nn ng c khm phc. Nhng s kh knh trong trng hp ny c th thng hn bi s hin din ca v Tng tnh gii, v knh trng tin tng ni v xut gia tnh gii ny m ngi c s t b xan tham, th nn uy lc thnh tu v sau c gia tng gp bi. Thin nghip th t tip theo l sau khi t b xan tham, h bit san s cng dng. Nu s khng xan tham thnh tu cho gia nh c s i uy lc, mt gi tr tinh thn, th hnh vi cng dng thnh tu cho gia nh i ti sn, mt gi tr vt cht. D nhin Pht bo ty kh nng m ngi c s san s, khng phi h san s qu ng a n thiu ht cho gia nh h trong hin ti. Tuy nhin s thanh tnh trong gii lut lm cho phc bo ca c s th thng gp nhiu ln hn s b th cho ngi phm phu tm thng. Gi tr cng dng cho mt bc chn tu c cp nhiu phn trc, khng cn phi nhc li, v cng dng c ngha l gip cho ch Tng sng qua mt

Trang 51 ngy, mt ngy thc lim trong gii lut, chuyn ch trong Thin nh, sng sut trong tr tu, an lc trong gii thot, khc vi mt ngy ca phm phu y tham lam th hn, ch k, on hn. Chnh gi tr sng cao qu ca ch tng khin cho ngi san s c phc bo v cng th thng. Thin nghip th nm l bit tha hi v lng nghe gio php. Bn thin nghip trc c mt trnh t r rng. Trng thy v xut gia tnh gii i n, trc ht gia nh c s pht sinh lng tnh tn; k tip n n cn bng hnh vi ng dy, nh l, mi ngi; k l hnh nh v chn tu khin h bit t b xan tham; ri sau h san s vt thc cng dng. Tuy nhin nhng cng c cha cho h c c li ch ln lao cho i ny v nhng i sau nu h cha bit tha hi v lng nghe gio php. Chnh v bit tha hi v lng nghe gio php, ngi c s s p dng o l vo cuc sng mt cch st sao hn. Gio php s dy h bit nghim tr gii cm, bit t i vi mun loi, bit chit phc sn hn, bit ty h vi ngi, bit tu tp Thin nh. V s nhng khc mc o le trong i sng s c o l soi sng khin cho h thy manh mi gii quyt mt cch thch ng hi ha. Khng c o l, h d gii quyt cng vic mt cch cc oan mt chiu, m cc oan th lun lun a n sai lm v. V d khi con ci phm li, hoc h ch trng trng pht bng roi vt mt cch khc nghit n s hi ng ti phm, hoc h ch trng th lng n t thc, hoc h ch trng dng thun li ni nhc nh. D nhin s dy d bng li ni vi s phn tch ku gi l xng sng ca s gio dc, nhng nu thiu uy lc, li ni khng chuyn ha tm hn a tr. S s hi v hnh pht cng kh ging nh s s hi v kh bo ca mt ngi am hiu ng i ca Nhn Qu, khin cho a tr rt r trc hnh vi phm ti. Tuy nhin, phi l li ni n tn phn tch v gi tr o c su xa mi nh sch mm mng phm ti ca a tr. Bc cha m khng nn ch nhn mt chiu, phi trang b cho mnh mt lng bao dung t i i vi con ci, trang b s nghim khc v k lut i vi hnh vi phm ti, trang b nhng li ni su sc v o c nht l o l Nhn Qu Nghip bo. y c ba mt ny, s gio dc trong gia nh c gi l hon chnh. Gio php s cho ngi c s ci nhn minh trit ton din trn mi vn h gii quyt cc cng vic trong cuc sng c sng sut hn. H c li ch v li sng trong hin ti gieo trng nhng thin cn cho v lai, v nu thun duyn tng trng, h vn c th tu tp Thin nh chng t qu v Tu Hon, T Hm v A Na Hm. trng hp ny c Pht tn thn gia nh c s t chn ln con ng a n i tr tu. Tht vy, nhng c s n vi pht php, m t chu tha hi lng nghe gio php, ch n v hnh thc l bi tn tng, ch n v tm cu phc bo hu vi, ngi ny khng c tng trng tr tu trong chnh php. Cn nhng c s bit tha hi v lng nghe, sinh ra trong i no h cng u l nhng ngi tu cn minh mn. V nu h kho p dng tu tp th li ch ca chnh php n vi h tht l v hn v bin. Nm trng hp thnh tu cng c ni trn hnh thnh t hai iu kin: Mt, ngi xut gia l v trong sch ni gii lut. Hai, nm thin nghip sinh khi ti gia nh c s. Nu thng tin hn, ngi c s chu kh n vi ch Tng ni Tinh x v cng sinh khi

Trang 52 c nm thin nghip nh trn. S khc bit ny cng a n s khc bit v qu bo. Nu i ch tng n tn nh ri ngi c s mi tc thnh nm thin nghip, v sau h phi ri khi tr x mi c hng qu bo. l trng hp nhng ngi phi i y kia kinh doanh, tranh u, hc hi. v c thnh cng. Nu h n tn ni tha s tha hi vi ch tng ni tinh x, v sau h yn ti tr x m vn hng c qu bo. l trng hp nhng ngi c iu kin kinh doanh, hc hi ti nh v c thnh cng. 12 - GI DNG (Gp chung Nam Hi D Nhn v Thin S Vit Nam) " Thin s T o Hnh vn l con nh nho tn T Vinh. T Vinh c s tri vi Din Thnh Hu, Hu nh php s i in nh cht. S mun tr th cho cha, nh sang An hc thut linh d git i in. Nhng khi i ti x mi rng vng, v thy ng x him tr s nh tr v vo n trong hang T Sn chuyn tr i Bi Tm La Ni. S thnh tu i nh v thn thng, tr v tm n i in nh ng ta mang bnh ri cht. T y, oan nghip xa tr, cc vic i lng nh tro lnh, s tri khp tng lm tm hc php thin. Sau ny s c ng t thin s Sng Phm cha Php Vn. S trc c kt bn vi Minh Khng (Nguyn Minh Khng) v Gic Hi, c ba u thnh tu thn thng diu dng phi thng. C mt ln, o Hnh a ct n ng Minh Khng v Gic Hi, ha thn thnh cp gm ln d di nhy ti da chp hai ngi bn ny. Minh Khng bit qu: - Mun lm h th s c! n khi o Hnh sp tch, tm ra sch s, thay i y phc, gi cc mn n dy: - Tc nhn ca ta cha ht, phi cn sinh li th gian lm tm v quc vng. Sau mng chung ta li sinh ln ci tri Ba Mi Ba (Ba Mi Ba l mt danh t ring, khng phi th bc) lm thin ch. Nu thy thn ta b h hoi th ta mi tht vo Nit Bn, chng cn tr trong vng sinh dit ny na. Mn nghe li dy ny ai y u bun thm ri l. S cng dn d Minh Khng. - thn quc vng ti y ti s b ch tt, nh huynh lo liu gim. S an nhin ngi tch nhc thn n tn sau ny (i gic Minh sang t nhc thn ca s tan mt), ri sinh vo cung vua tr thnh vua L Thn Tng. Nm vua L Thn Tng 21 tui (1148) bng nhin mc bnh bin thnh cp, gm tht sut ngy, ngi xm chp ngi, cung lon ng s. Triu nh phi lm ci vng nht vua trong . Khi y c a b tn Chn nh ht rng: "Nc c L Thn Tng triu nh mun vic thng mun cha bnh thin h cn c Nguyn Minh Khng."

Trang 53 Li c tng truyn bi khc rng; "Tp tm vng C nguyn Minh Khng tr vua khi ha Tp tm v mun vua khi ha c Nguyn Minh Khng." Triu nh sai quan ch huy n s Minh Khng. n am, s ci bo: - y khng phi l vic cu cp ? Quan ch huy hi: - Sao thy bit trc? S bo: - Ta bit vic ny trc ba mi nm. S n cung vua sai nu mt cho du b mt trm cy kim vo, dng tay khng thc vo cho du nng ly kim ghim vo thn vua (chm cu), ni: - Qu vi thin T nhin lng, mng, rng u rng ht, thn vua hon phc nh c. Vua t n s mt ngn cn vng, mt ngn khonh rung hng ha cho cha, rung ny khng c ly thu, v tn Minh Khng lm quc s. NHN XT Phc bo ca s o Hnh rt ln, c lm vua ci ngi v li c lm vua ci tri. Nhng trong truyn s khng ghi r s gy to nhng cng c ln lao trong i ra sao. C l S cng tc thnh rt nhiu thin nghip trong i v nhiu i trc na, cng vi cng c tu tp Thin nh nn a n phc nghip nh vy. Tuy nhin, trong phm vi in tch ny chng ta ch xt n qu bo ha h mt thi gian ngn trong i vua L Thn Tng. nh cht php s i in tr th cho cha cng vi mt ln a ct hin hnh h da hai ngi bn o. D sao hai ngi ny, Minh Khng v Gic Hi, u l nhng v tu hnh c lc nu khng mun ni vo hng hin thnh. Hai tc nghip ny khin cho vua L Thn Tng ang thn ngi phi chu a lm h mt thi gian. Khi con cp o hnh gm ln nhy ti, S Minh Khng lin bit l ngi bn mnh a ct v cng bit lun qu bo ca hnh ng v ny ra sao nn ngi qu "mun lm h th s c!" Qu nhin 30 nm sau li qu trch kia bin thnh s tht. Trong tt c ti liu v y khoa ca ng Ty kim c khng bao gi cp ti chng bnh ha thnh cp nh trng hp trn y. Bnh l c rt nhiu dng sai khc bi v nghip qu ca chng sinh sai khc. Tr bnh tc l tr nghip. Khng tr c nghip th bnh khng bao gi ht. D cho y hc hin i tin b n u vi v s dng c thuc men ti tn n u nhng, khi chng sinh cn gy nghip th s lun lun c nhng chng bnh mi m y hc hin i khng th

Trang 54 no tr ni. Nu y hc c kh nng iu tr c bnh th bnh khc s xut hin cho th gian ny lun lun tn ti hai ting "nan y". Nu chng sinh t b mi c nghip, gi gn gii cm, b th li ch, h s c xa la ci ngi kh au bnh hon ny sinh v sng chung vi ch thin khng mang thn tt ch bnh kh. Theo truyn s, khi b ha thnh h, vua L Thn Tng nghe trong mnh au nhc gh gm (qu bo git hi i in) nn m ming rn la, nhng ting rn la kia li ging nh ting gm tht ca loi h. D c phc bo lm vua, nhng hai bt thin nghip kia vn cn ri li nh hng rt mnh khin cho vua Thn Tng phi n tr sng phng m khng ha gii ht hn c. Nu l ngi tm thng khng bit tu tp, c l s o Hnh phi chu hn my i lm cp nhng v s l ngi c tc phc v t o, d cha chng Nit Bn vin mn nh Alahn nhng cng nng ca thin nghip cng c kia gip cho s ch phi tr kh bo trong thi gian ngn. S gi dng hnh h da ngi a n qu bo th ly thn h. Nu gi dng cu ngi th khng sao, nhng gi dng ph ngi t b c bo. C ngi gi dng lm ma nht khch qua li trn ng vng, hoc thc hin nhng m mu en ti no khc, u s a lm ng qu c hn sau khi mt thn ngi. C ngi gi ting chut ku, mo gi hn h t dm, s c lm thn mo thn chut i sau . Nhng cng c ngi gi dng nh s uy nghi o mo kim sng, hoc la gt, h s a thn g? D nhin nh th l c cht chng t lm thy tu, nhng trc ht ngi ny phi a a ngc, sc sinh, ng qu v lm nhn hnh tng ca bc tr gii thanh tnh. Ch c bc tr gii thanh tnh mi c quyn khoc ly chic y casa ca c Pht truyn li. Lm nhn hnh thc ny m tm hn en ti, nhn ly s cung knh cng dng m nhn phm hoen khng xng ng, s au kh v hn h l s ch i dnh cho h mai sau. 13- PH BNG BC THNH (Trch Tng Chi B kinh 3B, tr 163) " Ri T kheo Kokalika i n Th Tn, nh l v ngi xung mt bn. Kokalika bch Th Tn: - Bch Th Tn, Sariputta v Moggallana l c dc, b c dc chinh phc. - Ny Kokalika, ch ni vy, ny Kokalika, ch c ni vy. Hy tm tnh tn i vi Sariputta v Moggallana, hin thin l Sariputta v Moggallana! Ln th hai Koakalika bch Th Tn: - Du Th Tn c lng tin tng, i vi con, Sariputta v Moggallana l c dc, b c dc chinh phc. Ba ln Kokalika cng kch, ba ln c Th Tn ci chnh. Ri t kheo Kokalika t ch ngi ng dy, nh l Th Tn, thn bn hu hng v Th Tn ri ra i. Kokalika ra i khng bao lu, ton thn ni ln nhng ht to bng ht ci, ri ln bng ht u, ln bng ht si, ht to, tri cau, tri da (da hng), tri da chn. Ri chng b nt n, m v mu chy ra. Ti y Kokalika nm trn l chui nh con c n phi c.

Trang 55 Ri Phm Thin c gic Tudu (Tudu l bn s ca Kokalika. Khi Tudu mnh chung, c Th Tn ni l chng c Nht lai) hin trn h khng ni vi Kokalika: - Ny Kokalika, hy t tm tnh tn ni Sariputta v Moggallana. Hin thin l Sariputta v Moggallana! - Ngi l ai? - Ta l c gic Phm thin Tudu. - Tha hin gi, c phi hin gi l ngi c Th Tn cng nhn chng Bt lai. Sao ngi li n y? Phi chng ngi khng tht chng Bt lai? Phm thin Tudu tht ln bi k: "Con ngi c sinh ra vi chic ba trong ming Ngi ngu ni iu xu l t chm vo mnh Ai khen ngi ng ch ai ch ngi ng khen u cht cha bt hnh do t ming to thnh v bi bt hnh y nn khng c an lc ................................. Ai ch trch bc Thnh Vi li, vi c . Tri qua trm ngn thi Vi a ngc Nirab cn thm ba mi su vi ngc Abuda phi sanh vo a ngc chu kh au ti y." Ri T Kheo Kokalika do chng bnh y mnh chung v sanh vo a ngc sen hng (Padina) v tm khi c i vi Sariputta v Moggallana. Ri Phm Thin Sahampati, sau khi m gn mn, vi dung sc th thng chi sng ton vng Jetavana hin thn trc Th Tn nh l v ng mt bn, bch Th Tn, thut li s kin Kokalika sinh v a ngc, ri nh l bin mt. Ri Th Tn, sau m qua, bo cc T Kheo v vic Phm Thin Sahampati thut li. Mt T Kheo hi Th Tn v thi gian ca a ngc Padma. Th Tn dng mt th d cc T Kheo hnh dung thi gian khng th tnh k ca a ngc ny (xin xem nguyn bn). NHN XT: Kokalika phi chu mt bt hnh ln v ph bng cc bc Thnh, nht l v Thnh ny li chnh l hai i t ca ng Chnh ng Gic. c tm ca Kokalika nng n n ni chnh Th Tn ba ln ci chnh m Kokalika vn khng thay i quan nim ca mnh.

Trang 56 c i vi hai i tn gi Sariputta v Moggallana khin Kokalika mt ht thin cn, hin i cm bo bnh hon d dy, khn kh. Ri thm mt ln chnh bn s ca Kokalika l Phm thin Tudu, v vo qu v, hin n khuyn bo m Kokalika vn khng i quan nim li cn ch Tudu cha phi vo v Thnh. Nh ngi b t xung hm phn khng cn mt ch sch s no trn ngi cho ngi trn c th nm ly ko ln, Cng vy c tm ca Kokalika che ph ht mi thin cn c th c ngi khc cu vt. Cui cng Kokalika qua i v sinh v a ngc Padma vi thi gian dng nh v hn. Nhng v Thnh gii thot ging nh tha rung mu m tt ti, ngi gieo trng ht l s nhn ly mun nghn thm ngt, Kokalika gieo vo tha rung Sariputta v Moggallana ht ging ph bng, ganh ght ri phi nhn ly kh bo trong hin i bu gh au n, nhn ly kh bo trong i sau ti a ngc m s au kh mun vn ln bi thm hn khng th din t ht c. S ph bng nhng v Thnh gii thot, nhng v Tng gi gii thanh tnh s a ngi ny n a ngc l iu khng th trnh khi. Tuy nhin trong hin i, y s b la khi a v cao sang tr thnh thp hn h lit. Ngi lm tng s mt phc lm tng, ngi uy quyn s bi hoi danh vng. Khi ch thin sp mnh chung t b ci i sinh xung ci nhn gian, cc v ny c nm tng xu hin ra bo trc, trong , h khi tm nhm chn thin s hin ti ca mnh. Chnh nghip tc ng n tn trong tm thc ca chng sinh. Cng vy, ngi xut gia cht khi tm nhm chn a v lm tng ca mnh, thch sng i c s, c khi t bin h bng nhng l l siu thot rng o vt ngoi hnh tng tng tc, ri ci o casa khoc th y. Phi bit trng hp ny nghip xen vo tc ng trong v thc. V mt l do no , phc lm tng ca ngi ny ht v tng bt thng khi ln. Trong nhiu nguyn nhn mt phc lm tng, c mt nguyn nhn l ch trch, khinh thng, ganh ght bc Thnh. Ngi ang a v cao sang, nu khi ba nghip bt knh i vi bc Thnh, y s nh mt a v ca mnh khng lu lui li v tr thp km. Nhng qu bo nng hn pha sau khi mnh chung l a ngc, ng qu v sc sinh. Ngi ph bng chnh php, ch trch bc Thnh, qu bo t nht trong hin i l nhng khuyt tt v ming. Ming mo, st mi, cm, ngng,... l s th hin ca nghip ph bng ny. V nhng kip c lm ngi v sau, h thng b cng kch nhc m ch bai. Chng ta d mc c nghip ny trong trng hp bnh vc tn gio mnh v cng kch tn gio khc, tn vinh gio ch mnh v hy bng gio ch khc. C mt thi gian Kit gio v Hi gio cng kch nhau kch lit. Ngi Kit gio theo s xi gic ca Euloge (th k 4) ni ln cng kch Mahomet l "tn gian dm, bp bm v i c" l "tay sai ca qu Satan". Ngc li sau ny, Alibm Hazm (994 - 1064) vit trong cun "Tn gio v Tha phi" ph bnh: "Chng ta khng nn ngc nhin v c m tn ca con ngi. Nhng dn tc ng ngi nht v vn minh nht cng khng thot khi tt m tn. S tn Kit gio nhiu v k, ch Thng mi m ni, v h c th t ho rng c nhng ng vua sng sut, nhng

Trang 57 trit gia danh ting. H tin rng Cha Kit chnh l ng sng to, b qut, bt tai, ng inh ln Thp t gi v trong ba ngy v tr khng c ai lm ch". Kokalika c sinh ra vi ci ba trong ming, d dng bt tn v ch trch mi ngi. Ngay c khi nghip qu bu gh ni ln, c bn s t ci tri thng xt hin n nhc nh, Kokalika vn pht l li cn hch sch ti sao Tudu chng Bt lai cn tr li y, phi chng iu ny khng ng! Qua s kin ny chng ta hiu thm mt iu. Qu v ca o Pht l nng lc t ti i vi sinh t, khng phi l s g b bt buc. Mt v chng Bt lai c ngha l khng cn b nghip li ko tr li ci i ny, nhng v ny vn c th ty nguyn tr li lm li ch chng sinh. Cng vy, Nit Bn Alahn l v sinh, khng cn b nghip li ko th thn trong tam gii, nhng v ny vn c th ty nguyn tr li lm li ch chng sinh. Nit Bn khng phi l s km ta trong kh tch m phi l nng lc i t ti nn bc Alahn c kh nng i vo sinh t ha chng sinh m khp tri, ngi, ma, phm khng tm thy du vt. Chng ta cha thc chng Nit Bn, theo ngn t trong sch v, chia i Nit Bn Tiu tha i tha, ri bnh vc Nit Bn ny, cng kch Nit Bn kia, khng ng l gy to mt bt hnh ln cho mai sau m B tt Long Th cnh co: "... v cng kch qu v Alahn, k ny b a vo a ngc." Chng ta thng c tn ni c nhn mnh, ch thuyt mnh i theo, tn gio mnh quy hng, gio ch mnh phng th, tng phi mnh chn la ri cng kch t1t c mi phe nhm khc. Chin tranh tn khc mu tht ri cng ch v khuynh hng c tn sai lm ny. Bit bao nhiu triu i qua trong lch s, cng cng kch ch d ca triu i trc chng no th h cng vi phm sai lm nhiu hn ch th ca h nhiu chng ny. Nhng s d chng ta thch cng kch hn ca ngi ch v chng ta c cm tng k khc b ng qu tc l chng ta vinh quang hn, ti gii hn, chng ta thy c ci d ca ngi khc tc l chng ta gii hn ho. V ngh vy nn chng ta ch trch thng xuyn. Mun mt mnh p bng cch bi nh ln mt ngi khc m khng bit t sa son li chnh mnh, mun tng phi mnh ni bt bng cch ch bai tng phi khc m khng bit hon thin li chnh tng phi mnh. Pht dy chng ta phi bit n c dng thin ng bu ci xu ca ngi ra, ch nn a ci tt ca h ra m thi. Lng t bi khng cho chng ta thy ngi khc mt danh d. Tuy nhin iu ny khng nn c chp mt chiu. Ri mt ngy p tri no , ngi anh em ca chng ta mun n th gio vi mt ng o c nhiu quyn nng php l, t xng l Pht xut th, l gio ch ra i, phong thnh cho ngi ny ngi kia, nu chng ta khng kp thi ngn chn ch trch cho ngi anh em chng ta lc vo ng t, chng ta cng c li ln. "Khng khen ngi ng ch khng ch ngi ng khen." t ngc vn ph bng, nu tn thn bc thnh s a n qu bo ra sao? Thin gii, vinh quang v hnh phc l s ch i dnh cho nhng ngi khi tm tnh tn v tn thn i vi bc Thnh. Nu chng ta knh trng ai v u im no, chng ta s thnh tu v u im .

Trang 58 Nu chng ta knh trng thnh Francisco bi nhn cch ngho nn n gin, bi lng thng yu phng s mi ngi, chng ta s dn dn tr nn thnh tu nhng nhn cch . S d chng ta kht khao s gii thot trong khi chng ta cha tng nm qua mi v gii thot, bi v trong qu kh, c mt bc thnh gii thot no lm cho chng ta knh phc. S knh phc phong cch, oai nghi, dung mo, tm hn ca v thnh gii thot m thnh nim kht khao gii thot cho chnh ta. ri i ny, chng ta chp nhn bao nhiu kh nhc, bao nhiu gii cm v tin tu Thin nh mi mi. 14 - TU TP T TM. (Trch Tng Chi B kinh 3a, tr 146) " Nh vy ti nghe, mt thi Th Tn tr Svathi, ti Jetavana, khu vn ng Anthapindika. Ti y, Th Tn gi cc T kheo. - Ny cc T kheo! - Tha vng, bch Th Tn! - Vi T tm gii thot, ny cc T kheo! c s dng, c tu tp, c lm sung mn, c lm nh c xe c lm nh cn c a, c ty tr, c tch tp, c kho tc thnh, s ch i l tm li ch. Th no l tm? - Ng c an lc, dy c an lc, khng thy c mng, c ngi i m, c phi nhn i m, ch thin h tr, la hay thuc c hay kim khng gia hi, nu khng thng t thng v s t c Phm thin gii. Vi T tm gii thot... s ch i l c tm li ch ny. Ai tu tp T tm V lng, thng c nim Cc kit s yu dn Thy c sanh y dit Vi tm khng c c T mn mt chng sinh Do vy v y thnh Bc thun nht ch thin Vi tm t mn i vi mi chng sinh Bc Thnh kho thc hin Nhiu cng c tt lnh Sau khi chinh phc Rt ng o loi ngi Cc n s, vua cha Theo nghi l t t L t nga t ngi L ung nc thng trn L nm cu may ri

Trang 59 L rt lui kha ca Khng c phn mi su Bc kho tu T tm Nh nh sng mt trng i vi cc qun sanh Khng git, khng bo git Khng thng, khng bo thng T tm mi chng sinh Khng hn th vi ai." NHN XT: Pht cho bit nu ngi tu tp T tm mt cch thun thc s t c tm li ch. Trc ht chng ta nh ngha T tm l g. T tm l lng thng yu khng iu kin. Thng thng chng ta thng yu ai v ngi c s tng quan no vi mnh. Hoc h l cha, l m, l anh ch, b con, thn quyn, hoc h l bn b i x u i vi mnh, v m tha thit hn c nu h l tnh nhn hay v chng vi mnh. Lng thng yu ca chng sinh c chi phi thc y bi nghip c iu kin hn hoi. Chng ta thng yu cha m v ngi nui nng sinh dng sn sc cho chng ta t th u, v c khi cn li c gia ti s sn v sau. Chng ta thng yu bn b v h p ng nhng nhu cu giao tip vui chi, n qua li vi chng ta; chng ta thng yu tnh nhn v h em li cho chng ta khoi lc ca nhc dc; chng ta thng yu con ci v chng n l s ko di hnh nh, tn tui, dng h ca chng ta li vi cuc i khi chng ta nhm mt. Tnh thng c iu kin nh th, b chi phi bi nghip nh th lun lun ko theo nhim, bt an v phin ng. N lun lun i hi s p ng tr v cho t ng. Nu khng c p ng tr li, tnh thng s bin mt v i khi s c thay th vi th hn. Lch s chng minh v tiu thuyt din t kh nhiu v loi tnh thng c iu kin ny vi kt qu sau cng l s chim ch ca th hn. Tnh thng c iu kin rng buc nhau, l s i hi nhau. Cha m thng con cng vn i hi mt s hiu tr li, con thng cha m cng vn i hi s chm sc chu o. V chng thng nhau cng vn i hi s p ng v xc tht. C khi ch v khng tha mn nhc dc, h sn sng ngoi tnh v b nhau. Tnh thng yu nh th khng phi l T tm c Pht tn thn. Vy T tm l g? Bn c th kim nghim nh sau: Mt, bn hy hng tm n bt c mt chng sinh no, khng c cht lin quan g vi mnh v tc khi ln lng yu mn i vi chng sinh . Trong lng yu mn hng v chng sinh , bn khng nghe lng mnh i hi ni h bt c s p ng no, cng khng cn h bit rng bn ang thng mn h. Ch mt s thng yu tru mn, u i, cha chan thm thit ca bn dnh cho h mt cch thun khit v nhim m thi. Hai, bn hng tm n nhng ngi quen bit trong cuc i m t lu bn vn pht l i x hi ht vi h, tri lng thng mn vi h.

Trang 60 Ba, bn hng tm n tng ngi t lu c cm vi bn, hoc mu hi bn. Phi khi tm chn thnh bnh ng i vi h nh nhng chng sinh khc. Thot u bn s nghe tnh thng mi ny ng chm vi nim th hn by lu, nhng sau giy pht tnh gic, nim th hn c s tan nhng ch cho tnh thng ng tr. Bn, bn hng tm n nhng th vt ln, nhng cn trng nh, nhng ng qu v hnh, nhng chng sinh a ngc. Khi khi tm thng mn nhng chng sinh bt hnh ny, lin c nim xt xa thng hi km theo. T sinh ra bi. Thng yu sinh ra thng xt. T l thng yu mi loi mt cch bnh ng khng iu kin. Bi l thng xt khi thy chng sinh au kh. Nm, bn li tm nguyn rng bt c ni no c s hin din ca chng sinh, ni c tnh thng ca bn ban pht. Bng nhin mt cch khng c , bn thy lng t bi ca mnh trm ph v hn trong php gii. Nu mi ban u chng ta qun tng T tm trm khp v lng, T tm ny ch c chiu rng m khng c chiu su. Phi i qua nm giai on va k, T tm mi c y b su v b rng. Thng xuyn tri lng thng yu nh vy - tu tp T tm - cho n thun thc, sung mn nh c xe, nh cn c a, ngi ny thnh tu tm li ch. - Ng, thc th c yn vui, khng c c mng. - c ngi yu mn, i m. iu ny d hiu v T tm lan ta t nhin cm ng vi tm chng sinh. - c ch thin tr. Nhng thin t l nhng v tng vun bi T tm nhiu i, tch ly thin cn nhiu kip nn rt qu mn nhng chng sinh i theo con ng cao c ny. Vi nng lc ca thin gii h s th h gn gi ai tu tp T tm thot khi nhng chng nn trn ng tu, bo v s tu tp v ny n vin mn. - La, thuc c, ao kim khng gia hi. Thuc c y bao gm nhng c trng nh rn, rt, b cp... Nhng him nn trn y cm ng vi tm c c, khng cm ng vi T tm. C th trong qu kh v ny tng to nghip ng b qu bo la, ao, c dc, nhng vi i ny tu tp T tm thun thc, qu bo kia c ha gii qua hnh thc khc nh hn. - Nu khng chng qu Thnh s sinh v ci tri Phm thin. Ci tri Phm thin dnh cho nhng chng sinh tu tp sung mn T tm v gi gn phm hnh, ng thi c s c trong Thin nh. - Tu tp T tm tr gip rt nhiu cho Thin nh gii thot. "Cc kit s yu dn Thy c sanh y dit" Tu tp T tm c cng nng ph dn cc kit s che tm. Kit s tan n u, Thnh v tng n , cho n tn cng th sinh y u chm dt, c vin mn Nit Bn. Th Nit Bn l th ca i bi (Kinh i Bt Nit Bn, h Pht gio pht trin). Th nn ai gieo nhn i bi s c qu Nit Bn. V khi thnh tu Nit Bn tc l vin mn i bi v thng tr, v ny s ra vo tam gii ha chng sinh m khng ai thy c

Trang 61 du vt. V sao tu tp T tm c cng c nh vy? Nh chng ta phn bit gia phc v c. Phc l do li ch chng sinh. c l do ci tt ca t tm. Tu tp T tm tc l tng trng c bn trong. c l ci gc vng bn cho mi phc nghip bn ngoi, l vn ling tu thnh v lng cng hnh khc. Ngi thun thc T tm l ngi c sn kho tng v gi, cng c ca T tm sc ph tan dn cc kit s, tr duyn ln lao cho Thin nh gii thot. Trong Php C truyn tch c thut rng mt s T Kheo trong rng tu tp b cc thn cy ph phch khng yn. Pht dy cc v khi T tm i vi chng sinh. Sau , ch thin h tr s yn n cho cc v tin tu. Lng T cm ng s h tr ca ch Thin, hiu qu hn li cu nguyn t mt tm hn ch k. K ch k mun c s h tr ca ch Thin bng li cu nguyn, vn khng thnh tu bng mt ngi tri T tm cho tt c chng sinh. C hai nguyn nhn mt ngi gip k khc. Hoc do l tr phn bit thin c, nn ngi ny c gng lm iu thin, trnh iu c. Hoc do T tm thng yu chng sinh, nn ngi ny c gng hy sinh gip cho k khc. Nhng trong hai trng hp tc thin nh vy, mt do l tr, mt do T tm, th hnh vi bi T tm vn lm ti mt lng ngi hn c. Chng ta khng ph nhn vai tr quan trng ca l tr trong vic phn bit thin c, nhng cng cn c T tm nh dng sui trong mt ma h, nh tia nng m p ma xun mt cch t nhin thoi mi. Ngi thun l tr s i x tt vi mi ngi nhng vn c v kh khan cng ci. Cn ngi thun thc T tm s i x tt vi tt c mi ngi trong v bao dung u i, v ai cng thch trng hp th hai ny. 15- KHINH B. (Trch php c truyn trch, tr 81) " Mt ngi mang bnh ci, b mi ngi gh tm xa lnh, nghe oai danh ca c Pht i t, ng tm n. Trong mt thi nghe php, ng c qu Tu Hon. Nhng bt hnh thay, lc tr v, ng b mt con nga hc vo ngi v ng ra cht. Cc T Kheo em chuyn ny hi c Pht v c gii thch rng. V y mang bnh ci v trong mt tin kip c ln nh nc ming vo mt v Pht c gic, b nga hc cht v git mt c gi giang h. NHN XT: Ngi bnh ci c trch dn ra trong y bt u bng mt nguyn nhn tm l: Khinh b mt v Pht c gic bng hnh vi nh nc bt vo v ny. Pht c gic l nhng v ra i khng gp Pht, khng gp thin tri thc, nhng c sc hun tu t qu kh rt mnh lit v thun thc, i ny sc t tu c vin mn o

Trang 62 qu Nit Bn. Ni qu v Nit Bn ny khng sai khc vi cc v Alahn, v minh lu hoc utan bin, tam minh lc thng u thnh tu, khng cn mt sc mnh no li ko v ny vo tam gii tr khi chnh v ny t nguyn tr li gio ha chng sinh. Nhng v c gic Pht c tn thn nhiu hn bi khng cn s hng dn nh Thanh vn, Alahn. Cng c qu kh v ny t i mt mnh. Hnh vi ph nh vo v c gic Pht s a n qu bo nm trm i mang bnh hi. Bnh hi l loi bnh lm mi ngi gh tm lnh xa. Gh tm v s ly v gh tm v s l li k d ca n. Gh tm xa lnh l hnh thc ca s khinh b, tt ca s khinh b. S khinh b bc Thnh em li qu bo gh tm xa lnh cho k ny. Nu khinh b ngi phm phu, qu bo ch b thp hn khinh b tr li, khng n ni b bnh ci, b mi ngi gh tm xa lnh nh th. C khi chng ta khng khinh b ph nh bc Thnh, nhng v s t kiu ni dng tc, gia th, danh vng, chng ta sut i khinh b nhng tng lp khc, i x ht hi t bc vi nhng giai cp khc. Qu bo cng tng t s xy n bng s ngho kh thp hn, bnh hon l li, nt n, hi hm mi ngi phi gh tm lnh xa. Mun ha gii c nghip ny, chng ta phi hng tm v c Pht m khi ln nim tn knh v bin. Ln lt chng ta hng tm v ch v B tt Alahn vi tm tn knh tt nh vy. Chng ta li tm nguyn cung knh thng yu i vi tt c chng sinh. Mi khi nhn thy bt c ai trong ngy, u pht khi nim cung knh n vi h. Hnh tu ny gi l ph knh, cung knh tt c. Khi hnh ph knh ny thun thc, tm cung knh sung mn th c nghip ca s khinh b bt u b y lui. Bnh hon s chuyn bin dn i n bnh phc. Hnh ph knh cng ging nh t bi, phi bt u bng s t k m th ri dn dn mi thun thc tr thnh sui ngun tun tro t nhin v tn. Khi ngi ni vng v, tm chng ta t nhc nh rng: "Tt c mi chng sinh u l nhng ngi ti thng yu v knh trng". Hoc khi i vo ni ng ngi, ni tha ngi, nhn thy h, chng ta lin khi tm rng: "y l nhng ngi ti ht lng thng yu v knh trng" Phi thng xuyn hun tp nhc nh nh vy mi, chng ta s thnh tu hnh ph knh v t bi. V git mt c gi giang h nn i ny b nga hc cht. iu ny d hiu, v c th chnh con nga l hu thn ca c gi giang h no chng? Tuy nhin, do mt duyn c bit no khng c Th Tn gii thch, ng gp Th Tn c chng qu Tu Hon. qu v Tu Hon ny, mt chng sinh khng cn a vo ba c o na, hoc h sinh thin, hoc h sinh lm ngi, min sao qua vi nghn nm. C th c vn nm nhiu ln sinh li ci ngi, s chng Nit Bn vin mn. D nhin khng phi v c ng c nhn duyn ng o nh th. Nu khng nh s ha gii kho lo no , nu ng khng hi ci tha thit t hnh vi khinh b kia, nu ng khng qui hng mt v Thnh no, th i ny ng khng th gp Pht nghe php v lt vo dng Thnh (Nhp lu).

Trang 63

16 - V KCH (Trch Tng ng B kinh 4, tr 307) " Mt thi Th Tn tr Rajagaha (Vng X) ti Trc Lm, ch nui dng cc con sc. Ri Talaputa, nh v kch s (Natagmani) i n Th Tn. Sau khi n, nh l Th Tn ri ngi xung mt bn, bch Th Tn: - Con c nghe, bch Th Tn, cc v o s ni v cc nh v kch, ni rng: "Ai l nh v kch trn sn khu gia kch trng vi cc iu b gi s tht, lm qun chng vui ci thch th, ngi ny sau khi thn hoi mng chung s sinh cng tr vi ch thin hay ci (Pahasa deva). y Th Tn ni nh th no?" - Thi va ri, ny thn trng, hy dng y, ch c hi ta v iu ny! Ba ln v kch s Talaputa hi, ba ln Th Tn t chi tr li. Cui cng Th Tn bo: - Tht s ta khng chp nhn tr li. Tuy vy, ta s tr li cho ngi. Ny thn trng, i vi nhng loi hu tnh t trc cha on tr tham, sn, si, cn b tham sn si tri buc, nu nh v kch trn sn khu hay trong kch trng, tp trung nhng php hp dn khin tham sn si ca h tng thnh. Ngi y t mnh m say, phng dt, cng lm ngi khc m say phng dt, sau khi thn hoi mng chung b sinh trong a ngc H tiu (pahaso). Cn ngi ch cn c t kin rng ngi v kch lm qun chng vui ci thch th s c sinh thin, ta ni rng k t kin y ch c mt trong hai sinh th: a ngc v sc sinh. Khi nghe nh vy, v kch s Talaputa pht khc, l m a. - Chnh v vy m lc u ta t chi tr li cu hi ca ng. - Bch Th Tn, con khc khng phi v Th Tn ni nh vy, nhng bch Th Tn, v con b cc o s, cc t s v kch thi trc la di con, di tr con trong c thi gian di.Tht l vi diu, bch Th Tn, nh ngi dng ng li nhng g b qung ng xung, phi by nhng g b che kn, ch ng cho k b lc hng, em n sng vo trong bng ti nhng ai c mt c th thy sc. Cng vy, chnh php c Th Tn dng nhiu phng tin trnh by gii thch. Bch Th Tn, con nay xin quy y Pht, Php v Chng Tng. Mong Th Tn cho con c xut gia vi Th Tn, v c th i gii. Th Tn chp nhn. Th i gii khng bao lu, tn gi Talaputa chuyn cn tinh tn v tr thnh mt v Alahn na." NHN XT: ng i ca Nhn Qu Nghip bo rt l t nh v phc tp, nu khng suy xt mi kha cnh ca vn rt d b lm ln. T s ca mn v kch da vo lut Nhn Qu an i nhng ngi theo mn ngh thut sn khu rng lm cho qun chng vui ci thch th s c sinh thin. Nhng c Pht nhn thu sut vn ch ra rng nu mn ngh thut sn khu lm tng thnh tham sn si ca qun chng, qu bo chi i l a ngc h tiu. Thng th tm tnh ca qun chng d b nh hng hng dn, t ai c

Trang 64 kh nng t ch trc s hp dn ca ngh thut ph phn n. Nhng phim nh u tranh tn bo, rng rn, nhng ngi hng nh hay git gii... nh hng mnh m vo tm hn bao nhiu thanh thiu nin gy cho h s si sc, d man, hng say v hiu chin. Vn khng dng ngang ! Cc thanh thiu nin b phim nh kch ng, mun mnh tr thnh ngi hng ca thi i, kt b tp nhm nh u, chm git nhau. Nhng khu ph ng ngi vi ng hm quanh co cc thnh ph th x u tng b tnh trng hn lon nh vy trong mt thi gian kh di. n 30/4/75 tnh trng hn lon mi lng du. C nhng nc phng Ty cng bo ng v tnh hnh thiu nin phm php. C a b thn nhin git bn mnh, khi c hi cung ch tr li vn vn rng th xem git ngi c kh khng! T hn c l nhng phim nh khiu dm. K lm phim bn ng lng tm ca mnh, dng nhng cnh dm dc th b tr trn thu vo ng knh. Phng tin vido cassette hin nay tr nn thun li cho vic chiu phim khiu dm ln lt, lm bng hoi tm hn ca bao nhiu ngi. Tham dc ca con ngi vn y trn, gi y cn c kch thch mnh lit. V khi lng tham dc si sc th khng c ti li no k y t chi, mi lun thng o l s b ph v! Nhng kch bn tnh yu lng mn, nhng khc ht n tnh say dm vi tri tim ai trong bng khung m mng. Khi khi tnh si hin hu th mt tri tr tu b khut che u m. S cao thng ca con ngi phi vng mt khi nhng tnh cm v k chim ch. Hn phn na nhng thi phm, nhc phm ca nhn loi ch ni v tnh yu. C th bn trch ti qu kht khe vi quan h tnh yu ca nam n ging nh my ng b gi xa thng ngn cm con ci mt cch li thi. Bn c th cho rng thi i vn minh by gi ngi ta cn cng khai t vn tnh yu c s gio dc hn hi, hn l che y b c ch. Tht ra o Pht khng ngn cm ngi c s c tnh yu v lp gia nh, nhng h cn nhiu mc ch cao c hn trong i sng. Tm con ngi th d dng bung th v yu ui, khuyn khch mt h s lm n mi. H cn cn tri tim tri tnh thng yu mi ngi, h cn cn nng lc hy sinh gip chng sinh, h cn cn hnh phc ca tm hn thanh thn. Cn nhng cm xc si ng bng chy ca cm tnh th d tm v cng thng ko theo bt an phin mun. i ngi qu ngn ngi h vi mnh mi trong cc cuc truy hoan tm b. H cn cn nhiu thi gian tc thnh phc nghip cho mai sau. Bn s ni u phi kch bn no cng kch ng hn th v tham lam, cng c nhng kch bn c ni dung xy dng gio dc rt tt. Ti khng ph nhn iu ny, nu kch bn c ni dung gio dc tm hn qun chng tr nn cao thng hn, y l iu ng mng. Tuy nhin, gi l mt kch bn hp dn, li cun ngi xem, th nhng pha hi hp, cng thng, m ly cn phi c. Ai chu trch nhim s bt an ny ca qun chng. Bnh thn kinh tng nhanh trn th gii v ngy nay sn khu in nh gy cho h qu nhiu stress. H khng tm gii tr trong s th gin tm hn, trong bung x nhng suy t, tri li, h trnh n cuc sng mt mi ny tm qun trong cuc sng gay cn c dn dng trong phim trng, ri sau khi gii tr, u c h cn cng thng hn lc trc. Ngy ny qua ngy kia, no b qu ti th bnh tm thn xut hin. Qu bo ca nhng ngi thc hin kch bn kch thch tng thnh tham sn si, c Pht

Trang 65 cho bit l a ngc h tiu. Chng ta khng c nghe din t v a ngc lai ny, ch bit rng h ni a ngc th ch c kh chu v au kh. Pht cng cnh co, ch cn c t kin cho rng gy cho qun chng khn gi vui ci thch th s c sinh thin, t kin y a ngi ny vo c o. Qua iu ny chng ta thy sng thm mt kha cnh ca Nhn Qu Nghip bo, ch cn c t tng sai lm cng th kh bo. Do , khi mt ngi tu tp T tm v ph knh nh trc ni, s kt thnh phc lc v lng mai sau, sinh v ci tri Phm thin th lc bo. Khng tin hiu Nhn Qu Nghip bo cng l mt t kin. Gieo rc s bt tn i v Nhn Qu Nghip bo li cng l c nghip nng n hn. 21 - MUI V NC (Trch Tng Chi B kinh, tr 284) "- Ai ni nh sau, ny cc T Kheo, ngi no lm nghip g s phi chu qu bo c nh nh vy. Nu s kin ng nh vy th khng c i sng phm hnh, khng c c hi au kh c on dit. - V ny cc T Kheo, ai ni nh sau, ngi gy nghip th no tc l c ti nh vy. Nu s kin l nh vy th c i sng phm hnh, c c hi au kh c on dit. - y, ny cc T Kheo, c ngi khng tu tp v thn, v gii, v tm, v tu, hn hp, v k, nh nhen. Ngi nh vy, ny cc T Kheo c lm nghip c nh mn cng a n vo a ngc. - y, ny cc T Kheo, c ngi tu tp v thn, v gii, v tm, v tu rng ri khng v k, sng i v lng. Ngi nh vy c lm nghip c nh mn tng t, ngay trong hin ti mt cht t kh bo cng khng xy ra, ni g l nhiu. - V nh ny, cc T Kheo, c ngi b mt nhm mui vo trong mt chn nc nh. Cc ng ngh th no, ny cc T Kheo nc trong chn nh y c v nhm mui ny m tr thnh mn v khng ung c chng? - Tha c vy, bch Th Tn - V sao? - V nc trong chn nh t, nhm mui lm cho mn khng ung c. - Ny cc T Kheo, v nh c ngi b mt nhm mui vo sng Hng cc ng ngh th no, sng Hng c v nhm mui y tr thnh mn v khng ung c chng? - Tha khng, bch Th Tn - V sao? - V ln thay l nc sng Hng, nhm mui khng khin cho nc y tr thnh mn! - Cng vy, ny cc T Kheo, hng ngi lm c nghip nh mn khng c tu tp v thn, v gii, v tm, v tu, hn hp, v k nh nhoi, a n vo a ngc, ngc li... ngay trong hin ti mt cht t kh bo cng khng xy ra, ni g l nhiu. S kin l nh vy, ny cc T Kheo, thi c i sng phm hnh, c c hi au kh c on dit."

Trang 66 NHN XT: Bi kinh ny ni v tnh cch linh ng ca Nhn Qu Nghip bo. Nu ngi cho rng gy nghip no c nh phi tr qu , th vnh vin khng ai c th tu gii thot. Nhng c nghip nho nh trong i sng u phi tr sng phng th d tu tp th no cng phi lun hi ti sinh tr cho ht. V trong i sng ti sinh mi , h li c c hi to nghip v s phi ti sinh th bo tip tc, c th n v cng. Ngay c i sng phm hnh cng khng th vin mn v trong nhiu kip qu kh luyn i tnh dc, duyn n n i phi n tr, va tr n c cho nhau m cng va to thm duyn mi cho nhau. S lin quan chng cht lm cho khng ai c th thot ra, nu Nhn Qu c nh nh vy. Bng tr tu thu sut s l ca tam gii, c Pht ch ra tnh cch linh ng ca lut Nhn Qu Nghip bo. Qu d thc s thay i ty theo cng hnh ca mi ngi. Ngi to nghip th no, s c ti th y, nhng c ti khng hn l phi tr qu nu ngi ny c cng c phc lc ln lao sc ha tan ha gii nhng c nghip nh mn kia. Vi ngi khng tng tu tp nhng cng c khc, tm nh nhoi v k, th mt c nghip nh cng a h vo a x. H khng c cht nc phc lm long i nhm mui ti. H phi nm tr y s mn ng ca cht ti li gy. Ngc li, ngi tng hun tu cc cng c v hnh vi, v gii lut, Thin nh, tr tu, tm hn qung i, t i, nu c l phm cht c nghip, ao nc phc ca h s v hiu ha cht ti li kia. Nghip ny khng sc kt thnh qu bo. Tn gi Angulimala tuy tng git nhiu ngi nhng ch b n tr qu bo trong hin i mt cch s si, b nh p, nm , x y o, b bt. V sau ny tn gi vn chng qu Alahn. Mt Tn gi trc khi xut gia, v ngu si ly m v ch lm v, nhng t khi xut gia, v ny tinh tn v kh hnh ri cng chng Alahn (trong Trng Lo Tng K, Tiu B). Khng phi tt c v Alahn khi cha xut gia u thun thin trong sch, c v cng tng gy to c nghip, nhng cng c tu tp gii nh tu khin cho nhng nghip kia tr thnh v hiu qu. ng i ca Nhn Qu linh ng uyn chuyn nh vy nn mi c s ha gii nghip lc, c c hi gii thot au kh. D th no th trong mun kip si m chng ta tng to ra rt nhiu c nghip. Bn phn t hm nay l hy to cha dng sng phc c ha gii nhng thng mui mn ng cn nm nguyn vn trong kho ti li kia. Dng sng phc c s pht ngun t gii lut, t tm, b th, thin nh v tr tu, tng qut l nhng iu ny. Tuy nhin trong i sng chng ta ty duyn khi hnh. Nui con chim non mt m; ngn cn ngi git th; tn thn ngi to phc; hng dn ngi quy y; cho ngi mn cun kinh; ch ng cho ngi lc li; biu thuc cho ngi bnh; bnh vc ngi th c; nht ca ri em tra, dnh s d dng cho ngi (nu mnh l vin chc hnh chnh); sng kin nng cao i sng cho mi ngi, ngn chn vn ha i try; truyn b t tng cao thng; ha gii nhng cuc tranh chp vn vn... u l nhng cng hnh phi tch ly qua thi gian di trong cuc sng. C khi chng ta c c hi to nhng cng c nh vy, nhng khi c hi n, chng ta khng l tr phn bit thin c, khng T tm hy sinh gip ngi, v c hi i qua. iu cn thit l chnh chng ta phi lun lun sng ngi T tm v l tr,

Trang 67 khng l mt c hi gy to cng c no khi c hi xut hin. Cng c nhng ngi ni vng v, t giao tip vi i sng bn ngoi, t c c hi gip ai. Ngi ny phi tu tp T tm v Thin nh tht nhiu lm tng trng cng c ca tm. Cng c ln lao ca t tm cng l mt dng sng ha tan mt nhng thng mui mn ng, t nhiu i ca h. 18 - VUA V T NC (Trch Tng Chi 2a, tr 99) "- Khi no, ny cc T Kheo, cc vua phi php c mt, khi y cc i thn phi php ca vua c mt. Khi no cc i thn phi php ca vua c mt, khi y cc B La Mn gia ch phi php c mt. Khi no cc B La Mn gia ch phi php c mt, khi y dn chng th thnh v dn chng cc lng tr nn phi php. Khi no dn chng th thnh v cc lng l phi php, khi y mt trng mt tri i sai qu o. Khi no mt trng mt tri i sai qu o, khi y thng v na thng i sai qu o, khi no thng v na thng i sai qu o, khi y thi tit v nm i sai qu o. Khi no thi tit v nm i sai qu o, khi y gi thi sai lc tri ma. Khi no gi thi sai lc tri ma, khi y ch thin bc mnh. Khi no ch thin bc mnh, khi y tri ma khng c iu ha. Khi no tri ma khng c iu ha, khi y la chn tri ma. Ny cc T Kheo, khi no la chn tri ma, khi y loi ngi nui sng vi loi la y th th mng s ngn, dung sc xu, yu sc v nhiu bnh. - Khi no, ny cc t Kheo, cc vua ng php c mt, khi y cc v i thn ng php c mt (Din dch ngc vi on trn.... ... Ny cc T Kheo, khi no la chn ng ma, khi y loi ngi nui sng vi loi la y, th mng s di, dung sc p , c sc mnh v khng c nhiu bnh. " Khi n b li sng n u i sai lc C on u i sai V hng dn sai lc Cng vy trong loi ngi V c xem ti thng Nu s hnh phi php Cn ni g ngi khc C nc b au kh Nu vua sng phi php Khi n b li sng n u i ng hng C n u ng hng V hng dn ng ng Cng vy trong loi ngi V c xem ti thng Nu s hnh ng php

Trang 68 Cn ni g ngi khc C nc c an vui Nu vua sng ng php." NHN XT: Bi kinh ny c Pht ni v Nghip bo chung ca c quc gia. D nhin khng phi v c m nhng ngi dn sinh ra cng mt t nc chu chung mt hon cnh, mt hin php, mt nn vn minh. Cng khng phi v c m mt ngi tr thnh vua ca quc gia y. Cng c ring ca v ny v s lin h nhiu i vi nhn dn a v y tr thnh vua ca t nc . Lch s ng ng ca loi ngi chng t rng khng phi v vua no cng l hn qun v o, cng khng phi v vua no cng l minh qun diu c. D l cng mt th ch phong kin, nhng c khi vua l chnh trc, c khi vua l hn m. V thi ca vua nh hng n vn mnh t nc. Bi kinh din dch rt l tai v nhng s i lch qu o ca mt trng mt tri, cc thin h tinh t, nm thng khng chnh xc, ch thin bc mnh, thi tit ma mng thay i, nhng c mt im mc quan trng l: "Khi no dn chng th thnh v lng mc tr thnh phi php..." Nh vy khng phi vua l nguyn nhn a n au kh an lc cho t nc, m chnh s phi php ca dn chng a n bt hnh cho h. Vua ch l ci c ban u dn n thi phi php hay ng php ca dn chng m thi. Nu dn chng hu ht tr thnh bng hoi o c, phong ha suy i, c gii lng thnh, lp ng b th, m li ch k, th t nhng sinh ha ca thin nhin i dn v pha bt li cho cuc sng con ngi. Ma gi s tht thng khng thun li cho vic trng ta; su b cn trng sinh si ny n ph hoi hoa mu; ng t rung chuyn sp l lm cht ngi h vt; bo t lt li s thng xuyn tn ph xm lng th trn; sng thn tri dy cun tri lng mc ven bin, bnh dch pht khi lan trn gieo rc cht chc tc tang. Nhng "cn thnh n" ca thin nhin rt tn khc v vn nm ngoi tm tay kim sot ca con ngi. Trong cc hnh thc nghip, o Pht c ni n cng nghip - nghip chung. Do cng nghip ny m nhng ngi cng chung trong mt iu kin, mt x s, mt a phng, mt lng xm, mt tp th, mt chuyn xe phi chu chung mt bt hnh hay mt may mn. Nhng ngi dn rp sng chung trn nhng ti du ha. Nhng ngi Eskimo sng chung ni vng bc cc lnh lo hoang vng. Nhng ngi Nht Hiroshima v Nagasaki chu chung hai tri bom nguyn t. Nhng hnh khch trn chuyn xe hm qua chu chung tnh trng lt. Nhng gia nh bn kia chu chung mt quyt nh di nh trong khu qui hoch. C l do s to nghip tp th no , do tm trng thin c tng ng no , a nhng ngi ny nhn chung s phn vui kh ging nhau. D nhin trong cng nghip vn c bit nghip ca tng ngi. Tri n n tung, khi bi mt m, hai ba ngi lnh khng cn tm thy xng tht nguyn vn, nhng c mt ngi ch b chy nm s s. Chic xe n bnh trc lt nho xung rung, hnh khch b mt phen kinh hong, nhng ch c hai ba ngi cht. Mt thnh ph ti tn giu c, nh ca cao ln chc tri, sinh hot tp np thnh vng, nhng vn c nhng ngi ngho kh sng

Trang 69 kham kh thiu o, thiu nh. Tuy nhin nghip thin c tng ng trn ton th vn em li cho h mt sc thi vui kh chung chung. Bi kinh ny Pht nhn mnh n trch nhim ca ngi lnh o t nc l phi lm sao cho dn chng sng ng php. Khi h sng ng php ri th nhng k hoch n nh trt t, xy dng kinh t, nng cao i sng, d dng thc hin. Nu ngi dn sng phi php, d c gng ti a, v nguyn th vn khng thnh cng trong vic em li cho h mt i sng m no hnh phc. Trch nhim nng n ca v vua nm ch ny, l gip h c mt i sng chn chnh o c. Thng th v vua lnh o t nc ch t nng kh nng t chc, thit k sch lc, sp xp k hoch, b dng nhn s, m qun i ci gc nm ti thi sng ca ngi dn. V vua chn chnh no cng mun cho dn c hnh phc m no, nhng nu ngi dn thiu phc th khng mt sch lc no thnh tu. Th nn trn tt c k hoch, v vua phi c mt k hoch xy dng thi sng cho dn chng. K hoch ny l nn tng ca mi k hoch kinh t, quc phng, gio dc, cng nghip, no khc. Nhng mun xy dng thi sng ca ngi dn th v vua phi chn thi sng ca chnh mnh trc ht, v chnh thi sng ca vua s nh hng ti cc v i thn, ti dn chng. Chng ta ni v vua nh hng ti vn mnh t nc ngha l nh vy. T thi sng ca vua nh hng ti dn chng, v t thi sng ca dn chng nh hng n i sng kh vui ca h. Trong kinh cu c ca Thin Cha gio c mt huyn thoi v s tiu dit thnh Sodoma. Dn thnh Sodoma sng try lc, c c v ch k. Cha tri Jhova quyt nh tiu dit ton b thnh ny. Abraham xin cha tha th nu cn mt s ngi c thin tm. ng Jhova ng tha th thnh ny khi b hy dit nu cn n mi ngi c thin tm. Nhng tic thay, c thnh ch cn gia nh ca Lott c thin tm. Thin s hin ra a gia nh Lott ra khi thnh, sau mt cn ma dim sanh v la t tri ging ph tiu dit ton b thnh Sodoma v Gomose. Hai thnh ny b sp xung thnh T Hi cho n hm nay. Chng ta b qua nhng chi tit huyn thoi ny, ch hiu n gin rng do thi sng phi php qu ng ca dn chng hai thnh ny, nn thin nhin xut hin thin tai, s ng t sp l cng vi ma la - ma la c th hiu ging nh ma acid by gi. Tht ra chng ta kh nh gi Nhn Qu ca mt quc gia v s lun hi ti sanh chuyn ngi dn nc ny tr thnh ngi dn nc khc. Ti nc Nht, Pht gio c xem l quc gio cng vi truyn thng v s o ti y. Trong mt chiu ch ban cho ton dn. Thnh c Thi T vit: "Ton dn Nht phi knh th o Pht" V th l o Pht nhanh chng xm nhp vo cuc sng ngi dn Nht. H sng thanh thn, thnh thin v bnh thng cho n khi ngi u chu t chn n t nc h. Minh Tr Thin Hong sng sut tip nhn vn minh k thut Ty phng vo t nc mnh. Tr tu ca Thin t lu n np trong phong cch mc mc ca dn chng Nht, by gi tri dy tip thu v pht huy nhng k thut ca Ty phng mt cch sc

Trang 70 bn khng ng. Nn vn minh c kh vt cht vt ln cao , nhng phng tin xe c, my bay, tu thy, in t, h tr nn cng quc trong mt thi gian khng lu. Khi s vinh quang ca vt cht c tn sng th s cao c ca Thnh trit b b qun. Tinh thn v s o truyn thng ca Nht c pht tit vo qun i. ng Hc Long ra i vi ch thuyt i ng , mu thn tnh cc nc ng ven Thi Bnh Dng. Tinh thn Pht gio nhng ch cho ch ngha qun phit (Militarism). Nhng chin thng lin tip t Mn Chu, lc a Trung Hoa, Vit Nam, M Lai, Phi Lut Tn, Nam Dng, lm cho Nht tr thnh b ch nh ch trng ca h. Nhng xc ngi li bn cuc xm lng, hai triu ngi Vit Nam cht i v chnh quyn Nht ra lnh ph la trng ay, cn l ni thng tm kh xa nha. V ri qun i ng minh phn cng mnh m, chim li dn dn nhng vng t b chim. Qun i Nht yu th t t. Hoa K t chn cng lc cng gn ni lnh th Nht. Trong lc en ti tuyt vng nh vy, nhng nh qun i lnh o ca Nht cn hi thc cc nh bc hc ch ra bom nguyn t hy vng chuyn bi thnh thng (k hoch Ni). Nhng cui cng, ma thu nm 1945, Hoa K chm dt cuc chin tranh Thi Bnh Dng ny bng hai qu bom nguyn t ti hai thnh ph Hiroshima v Nagasaki. Nht u hng v iu kin. Khi s vinh quang ca quyn uy v vt cht b p v, ngi Nht tr v tm s an i trong i sng Thin nh c hu ca h. Hoa K thay th chnh quyn Nht bi nhng phn t n ha, gii tr ton b qun i Nht. Ngi Nht ch cn lo xy dng kinh t. S thng minh do Thin nh em li gip cho ngi Nht tr thnh sc so trong lnh vc khoa hc k thut v s thnh cng v phng din ny khin th gii khm phc h. Phc do li sng Pht gio lun lun sn sng em li s thnh cng cho h, nhng nu h hng s thnh cng v chin tranh git chc, h phi chu hu qu tc th. Nu so snh cc loi ng vt th con ngi c phc hn cc loi th khc. D to ln nh voi, hung d nh cp, con ngi vn c kh nng khng ch nh thng. Nghim nhin con ngi tr thnh ch nhn gia cc loi trn mt t. Ni nh vy khng c ngha chng sinh khng c quyn t lm ch v phc nghip l sc mnh bn ngoi. Chng sinh c quyn lm ch t ban u khi h quyt nh to thin hay c. Khi nghip thin hay c c to ra ri th h tr li b nghip lm ch. Chnh chng sinh to ra ch nhn ca mnh. Nu l ch nhn thin, chng sinh c nhiu t do v may mn. Nu l ch nhn c, chng sinh chu nhiu rng buc v bt hnh. Nu ngi c tm t i tt lnh, sc mnh ca phc s a thn thc h v mt x s c nhiu ngi t i thn thin. Nu ngi c tm v k ganh t, sc mnh ca nghip s a thn thc h v mt x s c nhiu ngi hay u tranh bn xn. Ni x s tng xng , h s nhn c s i x thch hp ca mi ngi chung quanh. Tuy nhin trong ci chung cng c v vn d bit, nhng ngc li trong ci d bit vn c nt chung. Bi kinh trn, Pht t trch nhim chnh ni v vua, v vua phi sng chn chnh hng dn dn chng cng sng chn chnh. l ni v vua bit v dn v nc, Trong trng

Trang 71 hp khc, c nhng bo cha khng c mt cht v dn v nc, tri li cn y a p bc dn chng, i x tn bo vi dn chng nh k th; c nhng tp on vua quan ch xm nhau h hip bc lt dn chng. Vua Nron gii tr bng cch t chy nh dn chng ri ng trn i cao ngm la chy mt cch vui sng. Hitler vi ch ngha quc x vt cn sc lc ca ton dn cho mu b ch. Polpot chp m phn ng p b u gn ht dn Campuchia. Chng ta khng hiu ni mi th truyn kip no a n tnh trng o le nh vy, nhng r rng c mi th gia tp on thng tr v dn chng. Vua Asoka trong giai on ban u cng l bo cha, i x tn bo v khc nghit vi mi ngi. Vua cn em qun tn ph thn tnh cc ni m rng quc. Ngi dn gi vua l c A dc. n khi c o Pht khai m ci lng, vua bng tr thnh minh qun, sng sut, sut i hng dn ton dn sng theo chnh php v h tr s pht trin ca o Pht. Vua cn cho c cng cha xut gia sang truyn gio ti Tch Lan (XriLanca). quc ca vua tri qua mt thi gian di thnh vng. Tm li, trn bnh din quc gia, vua l ngi nh hng ln ti vn mnh t nc. Nu vua l nguyn nhn khin cho o c dn chng suy i, t nc s iu linh kh s. Nu vua l nguyn nhn khin cho o c dn chng tng trng, t nc s thi bnh thnh vng. V vua phi thy c ba mt ca vn o c. Mt, ngnh t php hu hiu c kh nng ch ti nhng k phm php, khng cho k phm ti tip tc phm ti, rn e nhng k mun phm ti. Hai, ngnh gio dc o c hu hiu nh thc lng tm phn bit thin c ca mi ngi, em li s t gic cho h. Trong tt c, s hiu bit v ng i ca Nhn Qu Nghip bo l o c cn bn hn ht. Ba, gung my kinh t hu hiu khng cho ngi dn tr thnh bn cng sinh o tc. H cn d d b th v s b th l iu kin mu cht tng nhanh s giu mnh cho t nc. Cc t chc tn gio ca nhng nc phng Ty thng lp nhiu hi t thin cu t cho nhng ni b ngho i, chin tranh v tai nn. Hu ht cc gia nh giu c u ng gp cho hi t thin v nh vy s giu c ca h cn ko di rt lu. c ba ngnh hu hiu - T php, gio dc o c, kinh t - ngi dn s tr nn hon thin hn v o c, t nc s bt nhng thin tai, ma mng s ti tt, nhng k hoch xy dng s thnh cng, ci i bt i kh au v thm nhiu vui sng. B- NHN QU XUT TH GIAN Chng ta bn v Nhn Qu th gian ca c nhn v ca t nc, by gi s bn qua Nhn Qu xut th gian, con ng ca nhng ngi mun vt ngoi tam gii. Nhiu ngi cho rng mt v gii thot th khng cn b lut Nhn Qu chi phi, c lm g cng khng to thnh nghip. y l mt kin chp sai lm. ng gi chn mang kin chp ny m phi a thn chn nm trm i. C nhng hc gi l lun rng: Do HOC a n to NGHIP. Do NGHIP a n th BO. BO. NGHIP HOC Chng sinh do si m lu hoc nn to nghip, v c to nghip nn phi th bo. Chng sinh b lu hoc che ph nn khng bit r hu qu ca nghip nh th no, ri

Trang 72 to nhng c nghip a n au kh. Bc Alahn tri li, v ht lu hoc nn bit r ng i ca lut Nhn Qu Nghip bo, to nhng B Tt nghip gieo duyn gio ha chng sinh v c vin mn Pht qu. Nu ht Hoc l ht nm trong lut Nhn Qu th B Tt vnh vin khng thnh tu Pht qu d c gio ha chng sinh trong v lng kip. Nhng chnh v ht lu hoc ngha l bit r Nhn Qu Nghip bo hn bao gi ht nn bc B Tt chn nhng nhn thch hp i v qu cn thit. V th, T B Trng tr li cho ng gi chn rng bc i tu hnh l ngi: "Khng cn m h v Nhn Qu" Cu tr li ngn gn c ng ny chuyn hn thc h chp khng t bao i qua ca ng gi chn v trong chp mt ng nhn ra Bn th tr tu lng tm sn c rt l linh hot hin hu. Chng ta nghin cu Nhn Qu xut th gian xt xem do nhng nhn no to ra s thun tin hay tr ngi cho mt ngi mun i n gii thot. 1- NGUYN NHN CA AU KH (Trch Tng ng B kinh 4, tr 328) " Mt thi Th Tn tr gia dn chng Malla ti Uruvelakappa, ri thn trng Bhadraka i n Th Tn, nh l v ngi xung mt bn, bch Th Tn: - Lnh thay, bch Th Tn, nu Th Tn thuyt cho con v s tp khi v chm dt ca kh. - Ny thn trng, nu y c vo qu kh hay v lai ni v nguyn nhn (S tp khi) v s chm dt ca au kh, ng s c phn vn nghi ng. Nhng ngay chnh ti y, vi s c mt ca ng, ta s thuyt v nguyn nhn v s chm dt ca au kh. Hy lng nghe v suy nghim, ta s ni. - ng ngh th no, ny thn trng, nu ti Uruvelakapapa ny c nhng ngi b git, hoc b t, b thit hi, b ch trch, ng c khi ln lo lng bun kh khng? - Bch Th Tn, vi nhng ngi ny con c khi ln lo lng bun kh v vi nhng ngi khc con khng c khi ln lo lng bun kh. - V sao c s sai khc nh vy? - Bch Th Tn, vi nhng ngi m con khng c thng mn th d h c b git... con khng c khi ln lo lng su mun. Nu vi ngi m con c thng mn th khi h b git, con c khi ln lo lng su mun. - Nh vy, chnh ng xc nh do c thng mn mi c lo lng su mun. Cng vy, d qu kh hay v lai, nu c kh no khi ln, u t i dc lm cn bn, t i dc lm s nhn. i dc l cn bn ca kh." NHN XT: Bi kinh ny c v trit l hn l Nghip bo. Tuy nhin n cng l chui Nhn Qu c lin quan vi nhau. Thay v ging T Diu cho thn trng Bhadraka, c Pht t vn thc t hin ti ng t xc nhn bng suy nghim ca chnh mnh rng v c i dc nn c au kh. Pht h thng iu ny trong gio l T Diu - Bn S Tht

Trang 73 mu nhim - rng c kh vi tm loi v i l nguyn nhn ca kh, c Nit Bn chm dt kh v i, v c con ng a n Nit Bn . Trong gio l Mi hai nhn duyn, i l mt mc xch quan trng tc ng n vng lun hi v tn. V thng con m cha m phi lo lng cch cho i sng v tng lai ca n. Nu sau ny n t v rung ry s si, cha m s tht vng au kh v cng. Ai cng bit tnh yu a n hn nhn v hn nhn a n v s trch nhim, bt an v phin mun. Tht ra,i khng n gin l tnh thng yu gia ngi ny vi ngi kia, n cn l lng ham mun i vi ng dc. Ngi tham sc, k ham danh, ngi a n, k thch ng, ngi tham tin, k ly tnh. Nu c thng yu ai, tt c u bt ngun t ham mun khoi lc ca chnh mnh. Chng ta ch yu mn ngi no em li vui th cho chng ta, v chng ta s on hn k no em li au kh cho chng ta. Tnh yu thng ch l chiu bi che y cho s ham mun ca t k. Khng c ham mun ca t k, tnh yu thng bin mt. Bn s nu ln rng au kh khng ch n thun l ni lo lng, phin mun, bn khon, tht vng, ngha l nhng trng thi ca tm, nhng n cn l nhng hon cnh bt nh nh i km, tai nn, b nhc m, lm n tht bi. Tht ra ngi khng ham giu th ngho khng l ni kh, khng thng yu th xa nhau khng tic nh; khng ght nhau th gn nhau khng bc bi, khng t i th b nhc m khng kh chu, khng cn danh vng th mt chc khng l ni bn tm. C cu chuyn v ngi lc quan "A cheerful man" (ca M) nh sau: " C mt ngi ti x li xe la lc quan n k l, bt c mt s kin g xy ra, anh u nhn thy kha cnh tt ca n vui mng m khng bao gi quan tm n kha cnh xu ca n. Bn b anh va ngc nhin va thn phc c tnh l lng ny. Mt hm xe la i trt ng ry, xe cu thng a anh vo bnh vin. Cui cng anh b ca mt mt chn, bn b anh n thm, sau khi an i chia bun xong h ni: - Chng ti ngh rng trong trng hp ny anh khng th tm thy mt kha cnh tt no c, phi khng, ngi bn thn mn ca chng ti? Anh ci bo: - C ch, t nay ti ch tn tin mua mt chic giy m thi! R rng i vi ngi nh th ny, tai nn cng khng l ni kh. Anh khng qu yu thn th ca mnh nn khi b h hao, anh khng tic r. i vi mi s kin khc, v khng bao gi bun nn anh mi bnh tm nhn ra kha cnh tt ca n ch cho mi ngi cng thy. Nu bun kh v nhng kha cnh xu, chng ta khng bao gi nhn ra kha cnh tt ca chnh s kin y. Tuy nhin y chng ta khng i tm kha cnh tt ca vn b p cho kha cnh xu, chng ta ch on tr c i dc th au kh s vng bng. La th ngoi o Kasspa n hi Pht v nguyn nhn ca au kh theo quan nim Nghip bo, rng kh do chnh ngi y gy ra (thn i trc v thn i ny l duy nht). Hoc kh do ngi khc gy ra (Thn i trc v thn i ny khc hn).

Trang 74 Hoc kh va do ngi y va do ngi khc gy ra (kt hp c hai). - Hoc khng c kh. - Hoc c kh m Pht khng thy. Trng hp no c Pht cng khng ng . Cui cng ngoi o Kasspa yu cu Pht ni v nguyn nhn ca au kh. Pht bo: "Ta ni n con ng trung o rng do v minh duyn hnh... do i duyn th... nn thnh ton b i kh m ny" Nguyn nhn ca au kh l i dc, mt nguyn nhn tm l hn l Nghip bo.Tuy nhin n cng c nh hng Nghip bo. Nu chng ta tng rng buc ngi khc trong tnh yu v tnh dc ca chng ta, ngha l gy cho h nhim trong i dc, th duyn i dc ny s tr li tri buc chng ta trong v lai, khin cho chng ta kh c mt i sng thanh thn gii thot v th mt ngi mun gii thot th khng c quan h i dc vi bt c chng sinh no, v cng khng c lm mai mi tc hp cho nhng chng sinh khc quan h i dc vi nhau. Nu c iu kin ch nn ci m lm nh bt i dc ca chng sinh, khuyn h tm hnh phc trong nhng mc tiu cao thng hn l m mnh mi trong vng bn i dc m khng c ngy ra khi D nhin trong v lng kip qu kh, chng ta tng l v, l chng vi bit bao ngi. Nu Nghip bo ny c nh th chc chn chng ta phi b i dc ko nu v khng th gii thot. Nhng may mn thay, Th Tn c con ng Bt chnh o on tr mi i dc m chnh nh l ct ty. Ngi quyt tm tu Bt chnh o, thnh tu chnh nh th i dc bin mt mi kh no sp , nhng duyn n qu kh ct t. T S T thn nhin a u cho vua chm. Thin s Tm o ( Vn th) ngi ch gic n ly gio m vo tim, mu chy ra thnh dng sa trng. Khai ng xong cho Thin Hi ( Gip Sn), thin s Hoa nh Thuyn T lt p thuyn ra i... Nhng v thnh tu chnh nh, on dt i dc th khng cn ci g khin cho cc ngi au kh. Nu chng ta quan nim au kh l nhng hon cnh bt nh do Nghip bo em li, chng ta s ri vo t kin ca ngoi o. " Mt ln Th Tn i n nhng ngoi o kh hnh, trong thy h hnh kh hnh bng nhiu cch qui l, nh ng mt chn, phi nng chng tay chi chn ln tri, n c, b lt nh ch, nm trn tro v gai... Pht hi h lm nh th a n mc ch g. H p: - Tha hin gi Gotama, tn s ca chng ti t xng l ngi c tri kin trong lc ng cng nh lc thc. Ngi bo rng do nghip qu kh nn c au kh. C au kh tc l khng gii thot. Nu ai thc hnh kh hnh vin mn, nghip qu kh ht, s c gii thot an vui. - Nhng cc ng c t bit qu kh to nghip nhiu t m mi ngi phi thc hnh kh hnh loi no trong bao lu mi ? - Tha hin gi Gotama, chng ti khng bit! - Cc ng thc hnh da trn s khng bit, lm sao cc ng c th bit kt qu s ra sao? - Tha, cn hin gi ni th no v nguyn nhn ca au kh v s chm dt ca au kh?

Trang 75 - Ta ni c tham, c sn, c si l c au kh. Khng tham, khng sn, khng si th khng c au kh." Ngoi o quan nim au kh l hon cnh bt nh do nghip qu kh em li, h t nguyn tr trc bng cch t y a thn xc mnh cho n cng cc ca au kh. Trong ch chu ng kh hnh , i khi h xem thng t Pht, khng thc hnh kh hnh nh h, c v sng d di hn. H khng nhn thy bn cht gi di ca au kh ch l nhng tm trng ph o c xy dng t iu kin tham sn si. ng Chnh ng Gic nhn thy r au kh ch l mt o tng c iu kin, khi nhng iu kin ny b on tr, au kh bin mt. Do nhn r iu ny nn ng li tu hnh ca o Pht khng thin v kh hnh hay hng th, ch sng th no thun tin cho vic on tr tham sn si, h phi gi gii v sng i n gin khng tng trng lng tham, nhng h cng cn n ung sc khe tr gip cho vic ta thin khuya sm, v chnh ni cng vic Thin nh ny h on tr c tham i. Tm li, nguyn nhn ca au kh c v thuc v trit l hn l thuc v Nghip bo. Tuy nhin, Nghip bo cng d phn rt nhiu trong i sng tu hnh ca mt ngi, m nu h khng thu o v Nghip bo loi ny, h s gp nhiu tr ngi. 2 - GII NH TU (Trch Kinh B Tng Chi 2, tr352) " Vi cn khng phng h, ny cc T Kheo, ngi ny i n gii b hy hoi. Vi gii khim khuyt, ngi ny i n chnh nh b hy hoi. Vi chnh nh khim khuyt, ngi ny i n tri kin nh tht b hy hoi. Vi tri kin nh tht khim khuyt ngi ny khng cn nhm chn ly tham. Thiu nhm chn ly tham, ngi ny i n gii thot tri kin b hy hoi." V nh, ny cc T Kheo, mt cy, vi cnh v l khim khuyt thi cc chi non khng i n vin mn, v cy khng i n vin mn, gic cy khng i n vin mn, li cy khng i n vin mn. Cng vy, ny cc T Kheo, vi cc cn khng phng h... gii thot tri kin b hy hoi. Ngc li, ny cc T Kheo, vi cc cn c phng h.... gii thot tri kin c y ." NHN XT: C s lin h logic t gii n nh v hu n ni Pht gi ba mn ny l v lu hc hc ca gii thot. Nu thiu mt trong ba mn ny, s gii thot khng c gi l vin mn. Do nh sinh tu, iu ny d hiu. Khi tm suy ngh lng yn, ci bit vn khng mt m khi ci bit khng cn b s suy ngh b cong, vo trn, n s bit c s tht ca vn hu. V d c ngi khng qun cc php tng sinh dit v thng, do mt phng tin khc nh qun s tc hoc tri vng c nh.T tm an nh ny h s t thy s sinh dit v thng ca cc php m khng cn hc trc. Bnh thng ngi ny sng lng l khng khi qun st, bt ng c duyn s cm d, tranh ginh ko ti, t trong tm

Trang 76 tnh gic lng l khi ln nim "ph phn" mi trn cnh ch l tr h o la gt, ri h khng b duyn theo ngoi cnh . nh sinh hu l nh vy. Ring gii sinh nh c nhiu kha cnh t nh, thng th chng ta quan nim tr gii trnh s nhim cho tm. Do tm khng b nhim nn ta thin d c nh. Nu ch hiu nh vy th cha hiu ht ngha ca gii. Gii c mt ngha rt ln lao n ni ngi tr gii k lng c uy c rt nhiu. Cc Ha Thng Tn Tc trong cuc chn hng Pht gio va qua khng phi l nhng v t o, nhng bi cng nng tr gii m lm c i s. - nh thnh tu do ph c nm trin ci. - Qu v thnh tu do ph c cc kit s. Chng ta s ni v nm trin ci trc l tham dc, sn nhu, hn trm, tro c, v nghi. Nhng trin ci ny, thot nghe c v ch l nhng tm nim sinh dit lng xng nu kho lng ng s bin mt. Nhng ngi c thc hnh Thin nh s thy vn khng n gin nh vy. Nm trin ci (che ph) ny qu tht l lp my m che ph tm. Khi lp my m ny cha tan, ngi tu thin d b hn trm tn lon, thy tm mnh nh hp u m. Mt hm lp my trin ci ny cht tan, hn trm tn lon bin mt tm tr nn khong t sng t. Nh vy ngi hnh gi bt u c nh, tham sn mng nht, t tin chc chn vo s tu hnh gii thot. Tm thy nim an vui thanh thn hn mi tr vui th gian no khc. Nhng do u trin ci b ph v? D nhin ai cng thy rng do phng php nhip tm tu tp Thin nh nn trin ci c ph v. Vn khng n gin nh vy! Chnh do cng c tr gii gp phn ln lao trong vic ph v trin ci. Nh th phng tin tu thin v cng c tr gii hp li ph v trin ci. Bo rng do phng tin tu thin ph c trin ci, chng ta d chp nhn, v iu ny c th suy lun c. Cn cng c tr gii l ci g nghe m h kh thy. Tht vy, s gp phn ca cng c tr gii kh thy nh chng ta vn thng kh thy cc hin tng Nhn Qu Nghip bo khc. Ti sao ngi lm n tht bi, ti sao ngi kinh doanh thnh cng, phc lc chi phi hu ht m khng ai nhn thy. Cng vy, cng c tr gii rt l mu nhim v cng rt l kh thy. Ti sao cng c tr gii ln lao nh vy? Chng ta khng th ch ra mt cch c th ch cao c ca cng c tr gii ny, ch c mt v d lm sng t vn . Mt hm Ajatasattu n hi Pht v qu bo hin ti ca Sa Mn. Pht nu ra mi ba li ch, nhng y chng ta trch li ch u tin (Trng B Kinh 1. Kinh Sa Mn Qu). Pht bo: "- i Vng ngh sau, nu i vng c mt ngi n bc dy sm thc khuya, thi hnh mi mnh lnh ca i vng mt cch chu o, ngi y t ngh do cng c qu kh nn i vng c a v nh hin ti, v ngi y mun i tm cng c, nn co b ru tc, khoc o casa, t b gia nh, sng khng gia nh, xut gia tu o. Sau khi xut gia nh vy, ngi y sng vi s ch ng thn, li ni, ngh bit vi nhu cu ti thiu v n ung, y phc, hoan h sng an tnh.. .Bit iu ny i vng c bo ngi tr li lm n bc cho i vng nh trc chng? - Bch i c (Lc ny, vua cha quy y, ch mi gp Pht ln u), khng nh vy. Tri li chng con knh l ngi y, ng dy khi trng thy ngi y, mi ngi y ngi

Trang 77 xung gh, cng dng ngi y cc dng c nh y phc, tc x, thuc men tr bnh v chng con s ra lnh bo v, che ch ngi y ng theo php lut. - Ny i Vng, i Vng ngh th no, nu tht nh vy th c phi chng l kt qu thit thc hin ti ca hnh Sa Mn? - Bch i c, nh vy chnh l kt qu thit thc hin ti ca hnh Sa Mn." Nu so v phc ca th gian th ngi n bc kia km xa vua A X Th. Nhng nu hnh tr cng c xut th gian, bng nhin ngi y ng vo a v cao c hn nh vua m chnh nh vua phi cng nhn. Khi tr gii mt cch thm lng, dng nh v ny ch c t li, nhng trong ci t li thm lng ring mnh, v ny lm gng mu, lm nim tin cho mi ngi v nh thc o c lng tm ca h. S thanh tnh trong gii lut ca mt v Tng khin cho mi ngi tin rng tu hnh l vic c th lm c. Phi cng nhn rng khi s chn hng Pht gio trong thi k phi thai, gio l cha c ph cp, th t cch ca phi kht s do c Minh ng Quang dn o gy c nim tin rt nhiu cho qun chng min Ty. Trong s tu hnh gii thot vic t li lun lun ta ra s li tha mt cch t nhin. Cng c tr gii c tn thn v c thm iu ny. Hn na, xt theo tng quan tm l, nu ch gi gii, ngi ny sc dt khot vi vng tng. Ngi tu thin kh tin v khng dt khot vi vng tng, li hay dy da nh nhng vi n. ch dt khot rt cn thit cho vic tu thin tp nh. ch ca quyt tm tr gii a n ch dt khot vi vng tng, v nh vy NH l kt qu tip theo . Gii l c ca t tm, phm gii l lm chuyn tht c. Hnh vi git ngi l hnh vi c c bc pht bi trin ci sn hn qu ng. Dm dc l hnh vi nhim bc pht bi trin ci tham dc. Trm cp l hnh vi m m bc pht bi trin ci tham lam. Ni di xng mnh chng Thnh - l hnh vi lng gt tham cu li dng. Nhng c gii nh vy t trin ci pht khi, nui dng tr li trin ci. V khi trin ci nng n vy ph th cha c s c s khng c s c, c s c s mt s c. Chng ta phi bit nhng li dy ca Pht xut pht t kinh nghim gio ha chng sinh trong v lng kip. Pht bit r ch u ch khuyt ca tng phng tin, bit mt tri mt phi ca tng ng i nn dng cn bn gii, nh, hu lm ch cho chng sinh y c. Khi nghe ni v lng bn tay, chng ta phi hiu rng c lng bn tay. Khi nghe ni v ch rt ro KHNG, chng ta phi hiu rng c y gii, nh, hu. Thiu gii nh hu, li v Nit Bn bt lp, d c ng c cht g th vn khng th tin thm v c khi b thi tht. Bi vy, chng ta mun tu hnh gii thot phi nghin cu k v gii bn Patimokkha. Phi thy r thm t nh ca Pht trong tng gii nh nht v c gng GI - GII - T - XA, ngha l trnh rt xa nhng duyn s c th a n nhim. Ngoi ngha gi gn s v nhim cho mnh gii cn c ngha quan trng th hai, l trnh s nghi ng ca ngi khc. Cn rt nhiu t hnh m chng ta phi kho lo gi gn gi nim tin ca pht t i vi ch Tng. Mt nim tin i vi ch Tng h s gp nhiu bt hnh. Chnh v li ch ca chng sinh m v xut gia tu hnh cn phi gi

Trang 78 gii, v gi trn trn hai ngha. "S v nhim cho chnh mnh v s khng nghi ng ca Pht t." 3 - CNG HOA THP PHT (Trch Trng Lo Tng K, tr 65) " Khandasumana Trong thi c Pht ti th, Ngi ti sinh trong gia nh ca vua Malla, lm v hong t. Ngi c t tn l Khandasumana. (Bng li), v khi Ngi sanh, bng li quanh vn tr hoa rc r thm ngt. Ln ln, Ngi tm n c Pht thuyt php ti rng xoi ca Cunda Rava, bn xut gia v chng c su tr thnh. Vi tc mng minh, Ngi nh n cng c qu kh khi cng mt nhnh bng li ti thp ca c Pht Kassapa. Trong khi tt c bng hi c u thuc v ca Vua. Nhn thy bi hnh ng ny gip Ngi chng c qu Nit Bn, Ngi ni ln bi k nh sau: Do mt bng t b c hng tm c nm Sng trong cnh ci tri Cn s nm cn li Ta c sng tch tnh" NHN XT: Khi ni n o qu thnh tu, ai cng thy ngay bi do s tinh tn tu tp mnh m trc . Bt chnh o l ng a n Nit Bn, T Thin Cu nh l phng tin ct li, Tht gic chi l nhng giai on cn thit. Nhng nguyn nhn no a n s kht khao gii thot ri t s kht khao ny v T Kheo tinh tn v i n khi chng Nit Bn? Chnh tm trng cung knh bc gii thot bin thnh tm trng kht khao gii thot cho chnh chng ta. Tht vy, chng ta knh phc phong cch im m v bin ca bc gii thot, chng ta xc cm trc lng t v hn, ngng m trc tr tu su thm, nghing mnh trc s v nhim thun tnh ca bc thnh no . Chnh s knh trng tt ny xut khi thnh s kht khao gii thot tha thit cho chng ta. Nu mc knh trng t n tuyt i, ngha l khng cn cht nghi ng, chng ta s thnh tu qu v Alahn vin mn. Nu mc knh trng va phi, trong ci tin cn c cht nghi, chng ta s thnh tu nhng qu v thp hn l A Na Hm, T Hm v Tu Hon. Ri t ba qu v ny chng ta mi t c nim knh tin tuyt i bt thi chuyn ni Tam Bo, v nim tin tuyt i ny ha hn qu v Alahn v lai. Nhng nu tht s l nim knh ngng, tt n s biu hin ra ngoi bi bn hnh vi: - nh l. - Tn thn. - Cng dng. - Lm theo li dy. y bn hnh vi cng c ny, s knh tin c gi l vin mn. Hnh vi cng hoa ni thp Pht Kassapa, ca tin thn Ngi Khandasumana l mt trong bn hnh vi cng

Trang 79 c. Chng ta s ngc nhin ti sao hnh vi cng hoa bnh thng d lm nh vy li c cng c qu ln lao, tm c nm ni ci tri v qu v Alahn sau ! iu chc chn l Khandasumana thun thc trong thin nghip, nh mt ly y nc ch nh thm t nc vo lp tc trn ra ngoi, cng vy Ngi ch thm mt cng c nh lin thnh tu i phc bo. Hn na, Ngi gan d bt chp lnh cm ca Vua khng cho ai hi hoa, hi cnh hoa li cung knh t ni thp Pht. S gan d ny ni ln lng knh trng tt ca Ngi i vi ng Chnh Gic Kassapa. Nim knh trng tuyt i qu tht ha hn qu v Alahn cho Ngi vo hm nay. Hn na, mt phc bo ph by t khi Ngi sinh ra l hoa li quanh vn tr rc r thm ngt! nh l l hnh vi cng c n gin u tin ni ln lng knh trng. Chng ta qu xung ci u di chn bc Gic ng t ra rng v y l ng cao c cn chng ta th nh b nh ct bi di chn. Ni hnh vi ny chng ta xut hin c hai li ch. Mt l s kht khao gic ng, hai l dit tr c ng mn. Ngoi phc bo tm linh, i sau chng ta s c thn tng cao ro. Tn thn l dng li ni, vn chng, hoc m nhc ca ngi s cao c ca ng gic ng cho nhng ngi khc c bit. Qua hnh vi ny, chng ta lan truyn nim knh trng ca mnh sang nhng chng sinh khc. V khi nim knh tin ng Gic ng gieo vo lng h, s bt hnh ca h s c y li nhng ch cho phc lc hin hu. Cn ni chng ta xut hin mt c tnh qu bu: Tm ty h. K bit tn thn tc l bit vui mng trc s thnh tu ca ngi khc. Cn k tt s im lng khi nghe ngi khc thnh cng. Ngoi phc bo tm linh, i sau chng ta s c nhng nt kh i ni ming v ni li ni. Khng cn gi l knh trng nu chng ta khng tun th trit nhng li dy ca chn s. Tt c nhng nghip cng c t trc nh nh l, tn thn, cng dng ch chun b cho nghip cng c th t: Lm theo li dy. V chnh hnh vi th t ny quyt nh o qu ca chng ta. Trong mt php hi, ngi t lm ng hon ton theo li dy ca chn s rt t, a s s st im ny im khc. Nu ai gng lm trn li dy ca chn s, o qu th diu l kt qu gn k. 4 - THOI THT O QU (Trch s 33 v T Thin Tng, tr. 111) " T X D a (Lajarta) thng lnh chng du ha cc nc, ln lt n thnh La Duyt, gp s tng chng hc o vi s lnh o ca Ngi B Tu Bn u (Vasubandhu). Ngi Bn u tu kh hnh rt chuyn cn vt v. T bit nhn duyn, mun khai th nn ni li ch bai s tu hnh ca Ngi. Cui cng qua mt bi k, Ngi ng o, trnh k tn thn T. T hi: - Ta ni tri ng, tm ng c chng ng chng? Bn u tha:

Trang 80 - u dm ng tm. Con nh by i v trc sinh ci an lc, v m o nn th tr gi Nguyt Tnh lm thy.Thy Nguyt Tnh dy con: "Khng bao lu na, ngi s chng qu T Hm, nn sing nng tinh tin. Phm tu hnh nh tro ln cao, phi c gng tin dn ln khng cho st xung. Nu l c st, mun tro ln li cng kh". Lc con 80 tui, nng gy mi c th i c. Khi y gp B Tt i Quang Minh xut th, con mun n l Ngi, bn i n Tinh X, l bi xong tr v cht gp thy Nguyt Tnh qu trch: " Dt qu, ti sao ng li khinh cha trng con? Hm trc ta thy ng sp c chng qu, hm nay mt". Con nghe ng ngc cu xin Thy Nguyt Tnh ch li. Thy Nguyt Tnh dy: "Va ri ngi n nh l B Tt i Quang Minh, ti sao li dng cy gy vo mt Pht v trn vch, ngi do li ny nn st qu v". Con nh k li, tht ng nh li thy Nguyt Tnh qu. T v sau, phm c nghe li no chng dm khng tin..."A1 NHN XT: Chng ta khng tm thy nc An Lc l ch no v B Tt i Quang Minh l ai, ch bit rng by i trc Ngi Vasubandhu trong mt x s c Pht gio. C l Ngi gp Pht Php ng tui nn n tm mi mi c ha kh sp chng T Hm. Tic thay, do mt hnh vi s xut bt knh ni hnh tng Pht bng cch dng cy gy vo y nn Ngi tn phc, o qu sp n lin bin mt. Qua cu chuyn ny chng ta thy ti v phc nh hng rt ln n o qu, khng phi l chuyn tm thng. Nu ngi Khandasumana thnh tu Nit Bn bi hnh vi cng hoa cung knh ni thp Pht th tin thn Ngi Vasubandhu thoi tht o qu bi hnh vi ta gy c v bt knh ni hnh tng Pht. S bt knh i vi Thnh tng, thp miu khin cho mt ngi sp chng o qu b thoi tht, cn ni g n vic bt knh i vi Thnh th ca bc Gic ng khi cn ti th. Trong gii v lut ca ngi xut gia c rn ch rt k lng nhng hnh vi t v bt knh ni Thnh tng v thp miu. Chng ta khng c tiu i; khng c khc nh; vt rc ri xung quanh thp miu v Thnh tng. Khng nn i nn i ngang tng thp; nn kh ci u khi i ngang tng thp; khng nn ngi nm a chn v tng thp; khng nn n mc h hang ni tng thp; khng nn bi tr Thnh tng qu thp; nn gi oai nghi nghim chnh ni tng thp. Ni chung chng ta phi th hin s knh trng ni tng thp, d dt nhng hnh vi v l i vi ni tng thp gi gn phc c tr gip cho s tu hnh v sau. Ngoi ti do s bt knh i vi tng thp, kinh in, cn c nhng ti thuc v th gian cng khin ngn tr o qu. Trong ln u n gp c Pht, Vua Ajatasattu (A X Th ) c c Pht u i dnh cho mt thi php di (Kinh Sa Mn Qu) sau khi ng nh l lui ra, c Pht ni vi chng T Kheo rng: "- Ny cc T Kheo, tm ca v vua y rt n nn, tm ca v vua y rt hi qu. Nu v Vua y khng hi mng ca vua cha, mt v vua rt chn chnh, th ngay ti ch ny, vua y chng c php nhn khng trin cu, khng cu u." Nh th ti git cha nh mt c hi chng o qu Tu Hon ca Vua A X Th.

Trang 81 Chng ta bit php nhn khai m do trin ci tan v, m trin ci l duyn hp gia si m v ti li. Mun trin ci tan v phi do cng nng i tr ca tr tu v phc c. Tr tu i tr si m, phc c i tr ti li. hai iu kin ny, trin ci sp , ci tm m ra thnh thang khong t sng t. Ngi thng to ti tc l trin ci tham dc v sn nhu c duy tr cng c. S git hi vua cha ca A X Th xut pht bi lng tham a v qu v tm a c c th hn. Bi hai trin ci ny kin c nn d c Th Tn nh thc tr tu, n vn khng tan cho vua chng t Php nhn Tu Hon ngay lc y. Chng ta cng d thy ngi thng to nghip nhiu qu rt kh tin tu Thin nh, v trin ci hin hu tc l hn trm tn lon hin hu. Th nn trong phn ni v tu tp T tm c Pht cho bit vi phng php qun tng pht trin T tm tr gip rt nhiu cho Thin nh gii thot l ny. Khi T tm c khi xut, c duy tr, c thp sng th tham dc v sn nhu b y li v tiu dit. Tham dc v sn nhu vng bng th ba trin ci cn li hn trm, tro c, nghi - rt d b ph v bi sc qun chiu ca tr tu. Nu va tu tp T tm va lm li ch chng sinh theo chnh php th phc c i tr vi ti li qu kh, ngi ny ch cn tin hnh dng cng thin qun i ht con ng cn li. Nhng trng hp Angulimala th th no, mt k mn tm ngn tay t gn nghn ngi b hnh, ti sao li chng c Nit Bn vin mn ca Alahn? D nhin ch da vo nhng s kin trong mt i th khng th nh gi Nghip bo Nhn Qu ca mt ngi. Chng ta khng nghe nhc n nhng cng hnh qu kh ca Tn Gi Angulimala ch bit v tn gi vi nhng nt trong i cui cng y nh sau: Thu cha gp Pht, Tn Gi theo hc o vi mt ngi B La Mn. Tn gi l ngi t thng minh, nghim ngh, gii hnh y , dung mo p khi ng, v nhng yu t ny lm thn thc tri tim ngi v ca ng thy. Sau mt ln g gm t tnh v b t chi dt khot, t i b va chm nng n, lng say m bin thnh nim th hn, b th th vi chng rng Angulimala ln tn tnh b v b c tuyt. B yu cu chng ng nng ny t thi v ku la cht vn, hy tng k tu k a Angulimala vo cc hnh v t ti. ng thy B La Mn gin tm gan nhng nn xung, n cn gi chng n khen ngi iu.Cui cng ng cho bit c mt b quyt tu tp mu nhim cn phi truyn dy cho Angulimala nu chng tm u c mt ngn ngn tay t bn phi. Nghe ni chng chong vng, nhng ng thy trn an, gii thch, ha hn mi vic tt p vinh quang ca b quyt v sau thc y chng hnh ng. T kin cn vy ph, chnh kin cha tri dy, tm mn o tha thit, v th l Angulimala vng li cm gm ra i. Phn sau cu chuyn rt cm ng m c l ai cng bit qua. Nh th Angulimala hon ton khng phi l ngi c c, ch v lng mn o qu tha thit nn Tn Gi tr thnh tn tng cp k cc, khng ly bt c ti vt no, ch xin ngn tay t bn phi ca k l hnh no i ngang, kt thnh xu chui eo quanh c. Tn gi tr bo rt nh trong mt ln i kht thc, v tm thit tha mn o a Tn gi n giy pht vinh quang khi mi v minh lu hoc hon ton chm dt. 5 - QU V D LU (Trch Tng ng B kinh 5, tr 398)

Trang 82

Lc by gi Th Tn tr gia dn chng Sakka, ti Kapilavathu, khu vn cy bng. Ri Th Tn vo bui sng p y cm bt, i n nh ca Thch n Kligodh v ngi trn ch son sn. Ri Thch N Kligodh nh l Th Tn v ngi xung mt bn. Th Tn bo vi Thch n Kligodh: - Thnh tu bn php, ny Godh, v n Thnh t l bc D lu, khng cn b thi a, quyt chc chng o qu gic ng. Th no l bn? y, ny Godha, v n Thnh t thnh tu lng tnh tn bt ng i vi c Pht: y l Th Tn, bc Alahn, Chnh ng gic, bc Minh hnh tc, Thin th, Hiu bit th gian, bc V thng, bc iu ng nhng ai ng c iu ng, bc o s loi tri v loi ngi, Pht Th Tn. V y c lng tin bt ng i vi php. Php do Th tn kho thuyt, thit thc hin ti, c hiu qu tc thi, n m thy, c kh nng hng thng, ch c ngi thy t mnh gic hiu V y c thnh tu lng tin bt ng i vi chng Tng. Diu hnh l chng t ca Th Tn. Trc hnh l chng t ca Th Tn. ng l hnh l t ca Th Tn. Chn chnh hnh l t ca Th Tn. Tc l bn i tm chng t ca Th Tn l ng cung knh, ng cng dng, ng tn trng, ng c chp tay, l phc in v thng i V y thnh tu cc gii c cc bc Thnh i knh, khng b ph hoi, khng b m ct, khng b vt d, khng b i nhim, em li gii thot, c ngi tr tn thn, khng b chp th, a n Thin nh. V ny tr gia nh, tm thot khi cu u ca xan tham, b th d dng, bn tay rng m, thch th t b, p ng iu yu cu, thch th chia x vt b th, khng c i bn tay nm li. Ny Godh, thnh tu bn (hoc nm) php ny, mt n thnh t l bc D lu, khng b thi a, quyt chc chng qu B . Bn (hoc nm) D Lu phn c Th Tn thuyt ging ny, bch Th Tn, chng u c trong con. Con thc hin y nhng php ny. Bch Th Tn. Con thnh tu lng tnh tn bt ng i vi Pht, Th Tn,... i vi Php... i vi chng Tng....Phm nhng vt g ca gia nh dnh cho vic b th, tt c u c phn pht cho nhng ngi c gii v nhng ngi lm thin! - Li c thay cho ngi, ny Godha! Tht kho li c thay cho ngi, ny Godha! Godha, ngi tuyn b v D lu qu. NHN XT: D lu ngha l d vo dng Thnh. y l tng bc Thnh u tin ca bn Thnh v

Trang 83 gii thot. Ngi n c qu v ny s khng cn thoi a vo ba c o, s tng tin mi cho n khi chng o qu Nit Bn Alahn. H thng Bc Tng, Ahm cho qu D Lu l Tht Lai, by ln ti sinh ci ngi s chng Alahn. H Nam Tng Nikaya khng k hn thi gian, ch nh ngha rng: "Khng cn a c o, nht nh i n gii thot" V s tht th h Nam Tng Nikaya ng hn. C ngi chng qu D Lu t thi c Pht ri mi n nay, qua rt nhiu ln ti sinh, vn cha chng Alahn. C ngi cn phi i mi n i Pht Di lc sau mi chng Alahn. Nhng cng c ngi chng qu D Lu xong ri chng Alahn khng bao lu. Ty nhn duyn v sc tinh tn ca mi ngi. Ni n qu v l ni n trnh ca tm linh. Phi mc tm linh no mt v mi c gi l Tu Hon. Mc , bi kinh khc, Pht gi l c Php nhn thanh tnh, khng trn cu. Nhng bi kinh ny, Pht a ra bn (hoc nm) biu hin bn ngoi nh gi mt ngi vo qu v D Lu. Nhng qu v ny xut pht t mt s c tm linh tht s, khng phi xut pht t hnh thc hi ht bn ngoi. Do c s c tm linh , v ny tin c c Pht l ng Chnh ng Gic. Tht vy, ai cng ci u nh l di chn c Pht, nhng nim knh tin vn khc nhau. Ngi cha t c li ch thit thc ca tm linh s c mt mc knh tin va phi. Ch c ngi t c li ch thit thc mi c nim knh tin c Pht mt cch trn vn v thy rng qu tht ch c ng gic ng ti thng trn i mi em n ch li vi diu ca s gii thot vt hn mi tr vui cu u ca th gian. Hn na, s c tm linh khin cho v ny nhn thy rng li dy ca Th Tn khng ha hn mt vin nh m h no, rt l thit thc trong tng pht giy hin ti, n thy bit ch khng phi tin sung, v ngi c tr u c th gic hiu khng khc nhau d h khc nhau mi thi v mi x. T ch an lc ca mnh, v ny tin c rng chng Tng theo s hng dn ca Th Tn t qu v theo bn i tm chng u l nhng bc c c hnh thanh tnh, chn chnh, cht trc, ng php, l phc in v thng cho chng sinh gieo trng thin cn ln . Tht vy, ngi gian tr th hay nghi ng k khc, ngi ni di th t tin li ca ai, tm l khch quan l nh vy. Cn ngi chn tht th d tin. Chng ta vn thng suy bng ta ra bng ngi. B Tt Thng Bt Khinh sau khi n ng c tri kin Pht, t thy ai cng c Pht tnh, nu kho tu tp u c th tr thnh Pht, nn Ngi c nim tin tng mnh lit rng: "Ti khng dm khinh cc Ngi v cc Ngi u s thnh Pht." (Kinh Php Hoa) Trong mt on vn ng trn bo gic ng, s c Thun Chnh din t ny rt kho rng thu nh c khng tin ai v chnh c thng hay qua mt ngi ln. Sau ny ln ln, mt ln ngi ch nh c ly gim cun nht k v dn ng xem. C gi li ha, trao tp nht k cho ngi ch vi i mt nhn thng khng h thn "T ti tin cuc i". Khi chnh mnh c php nhn thanh tnh, nhng tham, sn bt u c kim sot (ch cha ht) v ny tin ni chnh mnh v tin nhng v c thc hnh nh mnh hoc hn mnh rng h cng l nhng ngi thanh tnh trong gii c. Cn tm trng h nghi th phi bit n c xut pht t ni tm phin ng bt an.

Trang 84 Li na, s c tm linh ny v y phn bit thin c r rng, thy c s cn thit ca gii cm v k lng gn gi. Tht ra khng phi ngoi o khng c s c tm linh, nhng s c ca h khng v khng ng khin cho h xem thng gii lut. H thng t cho d c ph gii vn khng lay ng n ch tm chng ca h. Quan nim ny gip chng ta khng ln ln gia ngoi o v o Pht. V D lu ny gi nhng gii m ch Thnh i knh, gi mt cch hon ho khng t vt v thy ch li ca n r rng. Do thnh tu gii php nn v ny vnh vin khng a vo c o v cng c tin su vo Thin nh. Mc tm linh ca v D Lu khin v ny xa ri tm bn xn, cht cha, ch k, tr nn rng ri, khong t, ci m v v tha. V ny thy r tnh cch tm b ca th gian, ti vt khng cn ng qu nh trc khi m nim vui ca tm bt u ta sng. Do khng cn ch k, khng cn xem nng ti vt, v ny bng nhin m rng bn tay, "khng c i bn tay nm li". Khng th no tng tng mt bc Thnh li khng thun thc trong hnh vi b th. B th l phc nghip ca th gian, cng l cng c xut th gian, v cng l mt hnh ca B Tt o. B th l cnh ca m ra khi ngc t tam gii. Do s khong t ca tm nn v D Lu d dng b th, nhng cng chnh hnh vi b th - bung x - ny gip cho v y sm bung x nhng vng chp trong tm. Ngi bn xn, bung x ti vt mt cch kh khn cng l ngi bung x vng tng mt cch cc kh. Nm iu trn - knh Pht, tin Php, tin Tng, tr gii v b th - l nm biu hin ca mt v vo qu D Lu, l nm tia sng xut pht t Php nhn thanh tnh khng trn cu. Nhng c im no khin cho mt ngi c s c tm linh nh vy phi tr li nhiu ln (Tu Hon) hoc mt ln (T Hm) hoc khng tr li ci ngi (A Na Hm) hoc ngay y c Nit Bn vin mn (Alahn)? Chng ta c th t xem nhn ra sao s a n qu v nh vy. Khng phi c Php nhn ri l trn cu hon ton khng cn ri vo tm. Trn cnh ri vo tm c ngha l nhng hnh nh cn ng li ko di trong tm, nhng cng c ngha l mt tai c phn no ch khi nhn, khi lng nghe. Khi nhn, khi nghe chng ta cn c cht phn ch m cha th hon ton bnh thn lnh nht th phi bit rng duyn vi trn gian ny cha ht. Chng ta cn thy trn gian c phn quan trng. Nhn nh th l kt qu l s cn tr li trn gian ca chng ta. Bc A Na Hm th ct hn duyn vi trn cnh, tm ti tm, cnh ti cnh, cnh khng n tm, tm khng n cnh. Nhn nh th l kt qu l s khng cn tr li trn gian ny na. Ring bc Alahn th siu thot hn c tm v cnh, trn gian khng cn l ch m luyn hay ri b, s c chm dt, tht s v ng, m tht s v ng tc l tm v tha vin mn hin by. V ny thnh tu i bi tm v diu thng tr. Tam gii khng cn rng buc c na, tr phi v ny khi nguyn lc vo sanh t ha chng sinh. Chng ta cng nn bit v ng cng chnh l v php. Ng v php do i nhau m lp, ng khng th php cng mt. Nu ai ni, tuy v ng m vn cn php, phi bit l khng ng. Php cn th ng cn. Ng hon ton ht th php hon ton khng. mt nh ngha khc ca h phi Bc Tng, qu v D Lu c xem l ph xong ba

Trang 85 kit s: gii th, nghi v thn kin. Gii th l gi gii m tch ri gii khi ngha gii thot, nn tr thnh c chp k l. Cn mt nh ngha khc l chp vo s king c ca ngoi o. Nghi l cha trn tin Tam Bo. Thn kin l ch k. Ngi vo qu v D Lu c cuc sng rt v tha t i mc d cha chm dt c cc phin no i nhim khc. 6 - HAI HNG NGI SAI KHC (Trch Tng Chi B kinh 2A, tr 164) "- C bn hng ngi c mt, hin hu i. Th no l bn? y ny cc T Kheo, c hng ngi ly dc, ly php, bt thin, chng t v an tr thin th nht, mt trng thi h lc do ly dc sanh c tm, c t. V y nm c v ngt ca thin y, i luyn thin y v do vy tm c an lc. V y an tr trn y, ch tm trn y, sng phn ln vi thin y, khng c thi a. Khi thn hoi mng chung c sinh cng tr vi ch thin Phm chng thin. Tui th v lng ca Ch Thin Phm Chng l mt kip (theo chu k tng gim ca a cu). Ti y k phm phu sau khi an tr cho n ht tui th y, sau khi sng trn vn tui th ca ch thin y, i n a ngc, bng sanh, ng qu. Cn t Nh Lai ti y, sau khi an tr cho n ht tui th y, sau khi sng trn vn tui th ca ch thin y, nhp Nit Bn trong hin hu y. Ny cc T Kheo, y l s c th, y l s th thng, y l s sai khc gia Thnh t c nghe Php v k phm phu khng nghe php v vn sinh th. Li na, ny cc T Kheo, y c hng ngi lm cho tnh ch tm v t, chng t v an tr thin th hai, mt trng thi h lc do nh sinh, khng tm, khng t, ni tnh nht tm. V y... sinh v ci Quang m Thin th hai kip... C hng ngi ly h tr x, chnh nim tnh gic, cm th diu lc... ca thin th ba... sinh v Bin Tnh Thin... sng bn kip... Thin th t, khng kh khng lc, x nim thanh tnh... sinh v Qung Qu Thin... sng nm kip..." NHN XT: Nhng tng bc Thin nh t S thin n Phi phi tng khng phi ch ring ca o Pht m ngoi o cng n rt nhiu. Bi kinh ny c c Pht dn ring bn bc thin u so snh s sai khc v sau ca hng t Pht v phm phu bn ngoi. Nu mt v gi gn rt k khng cho gin on mc thin chng t, sau khi thn hoi mng chung s sinh v cc ci tri tng ng sng ht tui th ni . Tuy nhin, v l do no , k khng phi t Pht, khi ht th mng ti ci tri s tr li, khng c lm thn ngi, li a vo ba c o. Ch duy t Nh Lai, khi ht th mng ci tri, lin th nhp Nit Bn. S sai bit qu ln lao n k l khin chng ta ngc nhin nu khng tm thy manh mi. Chng ta s i chiu s sai khc v nhn c th tm thy s sai khc v qu.

Trang 86 Ngi t Nh Lai l ngi c quy y Tam Bo, c ci u qu knh trc ng Chnh ng Gic. M nh ni, knh tin bc gii thot l chnh nhn thnh tu s gii thot cho chnh mnh. t Pht l ngi c c chnh nhn nh th m ngoi o khng c. Ri khi qu knh Nh Lai, ngi ny s lng nghe hc hi gio l do Nh Lai tuyn thuyt, mt gio l khng phim din mt chiu, khng lc vo t kin, khng dng gia ng, ch a n tn cng mc tiu gii thot, nhng thn thng php l c t chi, mc ch trng sinh mnh khe c b li, nhng i kin ng chp c dt sch. Nng ni gio l ti thng ny, v Thnh t xa la nhng t kin th gian, khng nm gi nhng nhn sinh quan, v tr quan mt cch lch lc, khng t mn vi nhng thnh qu gia ng, thy r kh v nguyn nhn ca au kh, tin hiu Nit Bn vt kh v Con ng a n Nit Bn vt kh y. D khi c sinh v ci tri tng ng, v Thnh t khng xem y l cu cnh, khng KIU MN ni cnh gii y, khng thnh lp ng chp ni cnh gii y, tip tc tu tp thun thc nhng giai on cn li. V nh vy, sau khi mn tui th ca thin gii, v y nhp Nit Bn trong hin hu y. Ngc li, k ngoi o phm phu dng nhng phng tin nhip tm ri cng chng c nhng tng bc Thin nh tng t, sau khi thn hoi mng chung cng sinh v nhng ci tri tng t nhng tc ban u khc hn. H khng bit r th no l kh. C khi h cho c bo l kh nhng thin bo l vui, hoc cho ci ny l kh v ci khc l vui, hoc cho xc no th gian l kh nhng cm th trong Thin nh l vui. H dng lp nhng quan nim v v tr mt cch sai lm thin lch, hoc do Thng sinh ra v tr, hoc cho t nhin sinh ra, hoc cho hu bin, v bin, thng, on. H khng c nhn thc v hang ng chp su kn. H d c nhng mc ch v thn thng php l, v trng sinh mnh kho. Do thiu chnh kin nn h khng hng v mc ch Nit Bn cu cnh. Hn na h thng kiu mn ni cnh gii ch Thin. Khng g tn phc cho h hn t cho mnh gii thot Nit Bn trong khi tht s h cha h c gii thot Nit Bn. Vi nhng t kin lch lc nh vy, vi mc tiu hn hp nh vy, vi s kiu mn nh vy, chng nhng h khng n c Nit Bn li cn a tr vo ba c o sau khi hng ht phc bo ci tri do Thin nh em n. Chng ta phi phn bit s sai khc gia tng bc Thin nh v th bc o qu. Nhng tng bc Thin nh c nh gi theo mc lng su ca nim tng. Nim tng lng su chng no, tng bc Thin nh tng theo chng ny. Cn th bc ca o qu c nh gi theo mc on tn kit s. Trong bi kinh c ng tnh (Tng Chi 1 tr 207) c Pht cng phn bit hai hng ngi cng t Phi phi tng nh. Mt ngi cha dt nm h phn kit s th cha phi t qu vi Anahm, cn phi tr li ci ngi. Mt ngi dt c nm h phn kit s, t qu v Anahm, khng tr li ci ngi, s thnh t Nit Bn trong cnh gii . Chng ta cng thng nghe thy cc Yogi, Fakir (thut s), thy ph thy, c nh lc rt su, c th khi pht thn thng php l, nhng h vn l nhng ngoi o khng t mt Thnh qu no c. Th nn nhng tng bc Thin nh v nhng o qu Sa Mn khc

Trang 87 hn vi nhau, tuy c tng quan. T thin l ni rt gn vi Bn th Nit Bn. Nu v ny pht khi Tam minh, thy c T diu , lin thnh tu qu v Alahn. 7 - XUT GIA (Ly trong Php C truyn tch) " Sumangala, l mt nng dn ngho kh c c. Ti sn ca chng ch l cy cuc mn, manh o v chic chi vi t vt dng s si. C nhng ln trng thy cc T Kheo i kht thc c s i x u i ca cc c s, chng c nh i ngh, bn gn gi tm hiu v xin xut gia. Chng c Trng lo chp nhn cho vo Tng on v c th gii. Nhng khng ng i sng xut gia qu nhiu gii lut rng buc, vt thc xin c ba nhiu ba t tht thng, nhng cn ta thin ng ng au chn qu . Sau nhiu ln chn nn, chng hon tc. i sng c s ngho kh tr li vi chng cng nhng ni lo u tnh ton bt an khin chng nh n i sng xut gia tuy thanh bn nhng m th thi. Chng xin xut gia nh trc. Cc tm trng mu thun c ko chng vo ri li ko chng ra n ln th su. Sau khi nhn thc ni kh ca trn gian, tnh cch v thng ca dc lc, chng tm tr li Tinh X, va i va t duy v gio l. Va n cng Tinh x th chng c Php nhn thanh tnh, chng qu D Lu. Trong ln xut gia th su ny, chng chuyn cn tinh tn ta thin, nng theo sc ng, chng t c tam thin. Thch th vi thnh qu, chng thng xen vo l lun v s tu tp vi cc v trng lo. Cc trng lo c trch chng th cc T Kheo tr khc bnh vc. - Tn gi Sumangala c quyn trnh by nhng kinh nghim c. Mt trng lo ln ting: - Nhng s c ca Sumangala cha hn gi ngi ny li y lu Qu nhin trong mt ln bin ng, Tn Gi Sumangala li hon tc. Nhng ri Tn Gi cng tr li Tng on n ln th by, v ni ln cui cng ny, Tn Gi chng qu Alahn. Khi Th Tn xc nhn v thng tr ca Tn Gi, cc T Kheo khc ngc nhin hi Pht v nguyn c. c Pht cho bit, i c Pht Kassapa, Sumangala cng l ngi xut gia. Mt huynh chn nn mun hon tc n tm s, Tn Gi ng khuyn khch cho ngi kia hon tc. V th trong i sng cui cng ny, trc khi chng t Nit Bn, Tn Gi phi chu hn su ln hon tc. NHN XT: Theo li Pht, i sng xut gia l iu kin th thng nht mt ngi c th chng t qu v Alahn. i sng cc T Kheo thi c Pht ti th rt l n gin v thnh thin, p nh chuyn thn thoi v cao c nh trng ma thu. Nhng gii lut c gi gn chu o bo v cc Tn Gi ra ngoi nhng bn tm lo lng. iu kin v t l tng khng lm cho nhng kit s tri dy v pht trin. Kit s thc y chi phi chng sinh to nghip, nhng cng chnh nhng tc nghip tr li cng c v pht trin

Trang 88 cho kit s. i sng gia nh vi v s rng buc v i trc, vi v s trch nhim phi lo u, vi v s bt an v phin mun, khin cho kit s mt ngi c iu kin khi ln v pht trin. Cn i sng xut gia thi c Pht c qui nh sp xp cn k gi mt v T Kheo trong thnh thang tr tri vi tm y hoi sc pht ph bay theo gi sm, vi i tay m bnh bt nh b n s, vi bc i gia trn gian ung dung phi phi. Kit s ca v ny khng b khi ng, tri li, cng nng ca thin qun su xa tng bc ph tan nhng rt ri cn li. i sng xut gia l tng nh vy, tuy nhin khng phi ai cng duyn c c i sng . i sng xut gia c thnh tu bi hai iu kin, phc duyn t qu kh v nguyn lc ca hin ti. Tht vy, nu khng c duyn phc t qu kh, mt ngi khng th c xut gia lm Tng. V nu i ny thiu nguyn lc mnh m, vic xut gia cng khng thnh tu. C ngi i trc lm Tng, khng phm gii trng, nhng gii khinh c phm u c sm hi, th i ny s c lm Tng tr li. Nhng thn Tng i ny l cao Tng hay lit Tng th ty theo cng nng tu hnh ca i trc. Ngoi vic tr gii chu o, c tu nh, tu tu, tu phc, th thn sau l v Tng c uy c ln. Ngc li nu ngi tuy c tr gii nhng thiu tu nh, tu tu, tu phc th thn sau lm Tng tm thng. l ni theo phng din lm Tng ni tip. C ngi cha tng lm Tng, nhng do bit knh trng Ch Tng, bit gi nm gii chu o, cng c phc s c lm Tng. Nhng khi phc lm Tng, mun tr thnh mt v Tng kh knh, c uy c th nhng khi cn l c s h phi tu thm v Thin nh, tr tu, thn cn cng dng hc hi vi nhng v Thnh Tng. Khng g thnh tu Tng phc nhanh chng v ln lao bng thn cn cng dng hc hi vi bc chn s t o. Ngi no tng c c duyn hi ng vi bc Thnh v bit em trn lng tin knh, ngi ny s nhanh chng c phc lm Tng. Do gii hnh trong hin ti nn mt v xut gia c s cung knh cng dng ca c s. Tuy nhin a v kh knh cng xut pht t cng c cung knh mi ngi, cung knh bc Thnh no trong qu kh. Do phc ph knh nn ngi ny thnh tu v tr ca v Tng ng knh. Nhng nu ai ch lo gieo phc ph knh m thiu gii hnh chn tht s ch c phc m km c. c ca v Tng chnh l gii hnh trong i sng hin ti. Khi c lm Tng ri, nu v ny vung trn gii hnh, tin tu nh tu su xa, nhng cu u ca tham, sn, tt , kiu mn, ch k,... c kim sot t b dn dn, v ny l v Tng sng chi uy c, o qu ang i ch, no c ng li, li thin rt thnh thang. Ngc li, nu ang c lm Tng, nhng v ny khng hc tp gii hnh k lng, khng kim sot t b nhng cu u ca tham, sn... li c thi quen cng kch k ny, ch trch k kia, c khi ch quan ph lun nhng bc tu hnh chn chnh. Ngi nh vy c th mt phc lm Tng trong hin i, bng nhin t khi nim hon tc. Khi hi v Bnh th gi,Thin s Minh An (cng thi vi Ngi Phn Dng Thin Chiu) ch vo tim ni "V trong ny khng tt", ri ly tay ch vo h khu lng bn tay "nn v sau s cht ti ch ny." Trc khi tch, Minh An li ni "Ta mt n mi nm khng c

Trang 89 vic g, qua mi nm s c Thi Dng Sn nh ta." Minh An mt, Thi Dng Bnh th gi k tip tr tr. Mi nm sau, Bnh i qut m Minh An ln. Chng ht sc ngn cn, Bnh quyt thc hin. Khai quan ti ra th thi th Minh An ti tn hng ho nh cn sng, du v ci t mi khng chy. Bnh t tay cm ba ch v u Minh An, thm du vo t cho k c. Chng phn ut n bo quan trn s ti. Quan truyn ui Bnh ra khi vin, ci php phc bt lm ngi thng. Bnh i tn l Hong T Ti, i u cng khng c ai trng dng. Mt hm Bnh n ng ba ng b cp v cht ng nh li Minh An sm k. Bnh th gi c kin gii v thin o rt sc bn khin cho cc bn ng mn phi n phc v c v sau uy tn ni tip tr tr. Nhng Bnh khng bit dng sc sng t tnh gic ca tm xoay li tr dit nhng cu u ca tm. Tri li, dng s c ca tm tranh hn vi mi ngi. Tm trng tranh hn cng d di khi Bnh mun gt b thp ca Minh An ra khi t vin. c tm qu mnh khin Bnh ang tm cm ba chm v u ca thy mnh khi m thn th ca Ngi Minh An sau mi nm vn ti tn khng hoi. Ngi Minh An thy trc s kin ny my mi nm v n khi xy ra mi ngi mi hiu r. Bnh th gi lm vic tn phc nng n nn phc lm Tng b on dt lin ngay sau . Qung thng ngy cn li l c c tht thi b cp v cht ni u ng cui ng. C mt s ngi tu thin c mt cht phn trin ci tan v, ng c mt cht phn tm sng t rng rang. Nhng h khng kho dng sc tnh gic kim sot nhng tp kh tham lam, sn hn, hn thua v on tr ht hn, tri li, h dng sc tnh gic ph by, i p thin ng tranh hn, tranh thua. Cha c s c th cn d thng, khi c cht s c ri th ng mn khng ai chu ni ngi nh vy, s khng c lm Tng, v nu c lm tng c khi phi lui li th tc. Ring Ngi Sumangala chng qu D Lu, t n tam thin, th m vn thm mt ln hon tc. Tn gi khng ri vo trng hp ni, ch b mt qu bo t qu kh xa xi l tn ng khi mt huynh mun t b Tng on tr v th tc. tr qu bo ny, trong i sng cui cng Tn gi phi hn su ln hon tc. Qua s kin ny chng ta thy chng phi nghip ch n thun chi phi hon cnh hoc thn th,m cn chi phi hng dn c tm nim ca chng ta. Mt ngi chng D Lu, t T Thin m cn khi nim hon tc l iu ngoi sc tng tng ca chng ta, th m iu vn c. Nu chng ta to c nghip th by gi phi chu hu qu, iu ai cng chp nhn. Nhng do u chng ta li khi tm nim mun to c? Do thi quen to c i trc chng? Do mi th vi i tng thu xa chng? C th nh vy, nhng cn mt nguyn nhn khng km phn quan trng, l ch trch k c qu ng! Tht vy, nu chng ta ch trch li lm ca ai mt cch qu ng, v sau chng ta s mc phi nhng li lm ging ht nh th. Ngc li cng vy, nu chng ta thng tn thn ca ngi s cao thng Thnh thin ca

Trang 90 bc v nhn no , chng ta s ln lt thnh tu nhng c tnh ng qu kia. Tn Gi Sumangala tn ng hnh vi hon tc ca ngi huynh nn i ny t mnh khi nim hon tc. Nhng cng do cng c tu tp su dy ca qu kh nn Tn Gi chin thng c nim trc v xut gia n by ln ln cui cng on tn kh au. Tuy nhin vn cn phi t li, o Pht khng bao gi c nh mt chiu. Nu mi tm nim u l sn phm ca nghip qu kh m hin ti chng ta nh xui tay chp nhn th khng th c s tu hnh gii thot. Ai qu kh s tip tc sinh ra i hin ti v ni tip mi n v lai. Nhng duyn n v chng rng buc, nhng th hn u tranh s mi mi ti din chng ta phi chm su trong vng bn sinh t. Nhng may mn thay, nguyn nhn ca au kh thuc v trit l ch khng hn thuc v Nghip bo. Nghip qu kh c th tri dy chi phi tm nim chng ta, nhng chng ta c sc mnh ca gio l, c sc mnh ca chnh t duy, ca chnh kin, chnh nh, c th T TI lm ch tm nim . Gp li k th tin kip, tm nim sn hn v ganh ght s tri dy ng tr tm chng ta, nhng cng nng ca Thin nh khin chng ta sc ch ng n, kim sot n v ha gii n. Gp li ngi mn thng nhiu i tm chng ta s tri dy nim u i quyn luyn kh xa. Nhng sc mnh ca chnh kin, chnh tinh tn, chnh nh, s sc gip chng ta vt b n, chin thng n. Nh th, ni tm nim, gio l c th thng c Nghip bo, v phi nh vy mi c s tu hnh gii thot. 8 - HA HP TNG (Trch Tng Chi 33, tr 76) "- Bch Th Tn, ph hoi ha hp Tng em li kt qu g? - Ny Ananda, em li ti c ko di n mt kip. - Bch Th Tn, Ti c g ko di mt kip? - Ny Ananda. b nung nu trong a ngc mt kip. K ph ha hp Tng: B ri vo a x B ri vo a ngc Ko di n mt kip a thch s bt ha An tr trn phi php An n cc kh ch Li xa la, t b Ai ph s ha hp Ca Tng chng T Kheo Trong mt kip ngi y B nung nu a ngc. -Bch Th Tn, vi chng tng b ph, lm cho ha hp li, em n kt qu g? - Ny Ananda, em n Phm cng c! - Bch Th Tn th no l Phm cng c? - Ny Ananda, trong mt kip, c sng hoan h Thin gii.

Trang 91 Sng an lc l ngi Lm ha hp chng Tng Sng an lc l ngi Gip chng Tng ha hp a thch s ha hp An tr trn chnh php Ai khin cho chng Tng c sng trong ha hp Trong mt kip ngi y Sng hoan h Thin gii." NHN XT: Tng l on th t xut gia trong o Pht. Cng quy y Pht php, cng gi chung gii bn v sng theo tinh thn lc ha. Thn ha ng tr Khu ha v trnh ha ng duyt Gii ha ng tu Kin ha ng gii Li ha ng qun T nhng ngun gc sai bit v giai cp, dng di, gia nh, nhng khi bc vo i sng xut gia, cc T Kheo u phi ha hp vi nhau nh nc vi sa. S ha hp ca chng T Kheo l iu kin v cng quan trng Tng bo tn ti lu di trong th gian, m Tng bo tn ti tc l Tam bo tn ti. Nh th, s ph ha hp Tng ng ngha vi ph hoi Tam bo, v qu bo ca vic ph hoi Tam bo th kh lng ht ni th thm ca n. K ph ha hp Tng c th dng th on ni hai lui, n ni ny ni th ny, n ni kia ni th khc gy s hiu lm c cm gia chng Tng vi nhau. Rt nhiu nhng th tht gy ly gin chia r ni mt on th ng ngi. Cn B t a cng kch Pht, tn xng mnh li ko mt s T Kheo v phe ca mnh. Cng vi ti lm thn Pht chy mu, Devadatta b a a ngc ngay trong hin i. Tuy nhin tt c nhng li chia r chng Tng nh th khng c nguy hi v nh hng lu di bng s c tn v php mn. Thi c Pht ti th, nhiu php mn tu hnh c chnh Pht hng dn nn s sai khc v php mn, khng a n s chia r. Sau khi Pht nhp dit, t c tn php mn cng lc cng tr nn gay gt. Ai s trng php mn no th ch tn dng php mn mnh v cc lc bi xch php mn ca ni khc. Mnh chng bng ngi th ngi chng bng mnh, cui cng Tng on chia nm x by vi s c cm i vi nhau. Qun chng pht t bnh vc theo thy t ca mnh nn cng chia r chng bng ln nhau. S chia r bi c tn php mn li nguy hi v nh hng lu di hn c. Nu chng ta trch h ti sao c tn php mn th h s chng minh cch v s hp

Trang 92 l cao siu ca h v v s v l km ci ca cc php mn khc. Ngy nay c li cc lun bn ca cc v i s ca mt s tng phi, chng ta cng cn thy li lp lun khen mnh ch ngi nh th. Pht gio v th nhum mu sc chia r phn ha lu di. y cng ri vo li ph ha hp tng m khng hay bit. Chng ta s trng php mn tu hnh ca mnh nhng phi c gng thng cm cc php mn khc, tm ra im tng ng vi cc php mn khc gi gn s ha hp on kt trong chng tng Pht gio vi nhau. Nu ngay trong Pht gio m s on kt cn lng lo ri rc th lm sao chng ta c th t cho mnh l con ng cu tt c chng sinh. Tuy ch trng ha hp v thng cm php mn, nhng khng c ngha chng ta chp nhn nhng php mn ca t gio ngoi o xen ln vo lm mt i tnh cch gii thot ca o Pht. "i dng ch c mt v duy nht l v mn. Chnh php ca Nh Lai ch c mt v duy nht l v gii thot" Tt c php mn no thc t, t trn cn bn gii nh hu, khng mang v thn b huyn hoc, hng v s gii thot, u c chng ta chp nhn l ca o Pht. Cn nhng php mn no bc l r tnh cht m tn, khng t trn nn tng gii nh hu, khng ch trng gii tr tham sn si, khng hng v s gii thot, chng ta khng xem l ca o Pht. Nhng php mn tu hnh trong o Pht rt nhiu, thch hp vi cc cn c sai bit ca chng sinh, u v kha cnh ny m khuyt kha cnh khc. Khng bao gi c mt php mn y mi u im. Ai xng tn mt php mn no l ton vn v mi cng nng, l k cn ct th thin. ng p t ngi khc, vi cn c sai bit ca h, li phi thc hnh theo php mn ca mnh. Chng nhng chng ta khng chng bng m cn phi c tm ty h vi php mn khc khi thy h gio ha c thnh hnh. S chia r a s u bt u bng s ganh t. Nu t ngi nghe theo s gio ha ca ta th chng ta phi xt li mnh. C khi v c mnh cha . C khi v trong nhiu i chng ta t duyn vi chng sinh. Tuy chng ta khng c duyn gio ha chng sinh, nhng ngi khc lm c vic th cng qu tt ri. Ti sao chng ta pht nguyn tt c chng sinh cho chng sinh bt kh, m khng vui v khi chng sinh c ha d bi bt c v Tng no khc? u phi s gio ha l c quyn ca chng ta. Nu chng ta khng gn lc bn cht anh hng c nhn th th no chng ta cng s tr thnh th phm chia r trong Pht gio. Pht gio Vit Nam ang c s i din ca hai h thng ln: Nguyn thy v i tha. Nguyn thy cng kch i tha l ngoi o B La Mn, i tha cng kch nguyn thy l tiu tha, l ht ging lp. S phn ha ln lao ny ko di ngt my nghn nm lch s m cha c gii quyt. Hin nay nhiu hc gi Pht gio ang tm cch hn gn li s phn ha ny. Tht ra y dy nhng bng chng chng ta c th chng minh s duy nht ca hai h thng nu chng ta c thc hnh tu tp, c c gng khch quan thng cm ln nhau. Cc v Nguyn thy trung thnh vi kinh in chnh thng t thi Pht ti th cng nn khch quan thng cm nhng ng gp ca gio l i tha nh l s pht trin v l lun ca Pht gio. C nhng s tht m Pht khng cn ni trc, ch ai chng n s t bit, v d nh tm i bi ca v gii thot, hoc nh cng hnh i vo sanh t gio ha chng sinh sau khi vic mnh xong. Sau ny cc

Trang 93 t i tha tit l v tn dng cc lc nhng nt tch cc ca mt v t n Nit Bn. Nt tch cc ca kinh in i tha v phong thi trm mc ung dung ca kinh in Nguyn thy ch l hai kha cnh ca mt vn duy nht: Nit Bn. Ch c ngi cha thc chng mi phn i thy c sai bit m thi. Nu ai c gng ng h s thng nht ca hai h thng ny, ngi c c cng c v i v vic lm thnh ha hp Tng. S on kt ha bnh lun lun c nhng ngi c lng tm ca ngi trn khp th gii. Chng ring g o Pht m c loi ngi u cn c on kt ha hp vi nhau. Ngi no on kt mi ngi vi nhau s cm bo quyn thuc ng vy, nim vui thng hin hu. Pht biu tng nim vui l sng Thin x lu di. Nhng ngi u tranh tm ha bnh cho th gii, d tht bi hay thnh cng, cng u l nhng ngi ng knh. S phn bit chng tc cng l iu chia r ln lao ca loi ngi, v nhng k c lng tm u au lng v vic ny. "Stop apartheid" (Chm dt phn bit chng tc) l ting ku gi thng thit t lu. Ri cc tn gio v lng cung nhit vi nim tin ni gio ch ca mnh cng tng l ni au n cho lch s nhn loi. Nhn danh tn gio h git hi ng loi khng thng tic. H bo v ci thin "ca tn gio h" bng cch lm vic cc c. Ngy nay chng ta cn bnh tnh khch quan nhn li mi vn , ng qu c tn ni tn gio mnh v mt st tn gio ngi. Bn no cng c nhng im hay ca n. Ngy xa nhm Soufi ca o Hi tm cch ni gio l o Hi vi gio l o Pht. ng Eckhart ngi c tm cch gii thch Thin Cha theo quan im T Tnh ca ng phng. Thin tng Trung Hoa Vit Nam c gng dung ha Pht, Lo, Khng. Ni chung nhng ai c lng tm u yu qu s on kt ca con ngi. S chia r gy ra au thng mt mt nhiu qu. c bo ch i cho nhng ai mun tip tc o thm h su chia r gia nhn loi, v ngc li, hnh phc sn cho nhng ai hn gn c tnh thn i gia mi ngi. 9 - D NG (Trch Tng Lm tuyn tp) " Di php hi ca Ngi Tr Khi c mt v c s cng qu nu cho cho i chng. Mt hm ngi nhn la chy bp bng v ci tn li dn dn, ng suy nghim v l v thng, thot nhin ng n ng v ngi nhp nh lun ti y ngt hai ngy. Sau khi xut nh ng n trnh s c vi Ngi Tr Khi. Trong khi ang trnh by th s chng li vt cao hn trc . Ngi Tr Khi bo: - ng ni on u th ging ch ta n. Cn phn sau th ta khng bit. Nhng hy gt li, ng c c tc mng chng? - Bch Ha Thng, c m khng su. - ng c bit v tc duyn no m i ny d ng nhng li phi hu chng chng? - Bch Ha Thng, i trc con ly rau ca chng Tng em cho khch, nn i ny phi lm ngi hu chng n tr. Nhng cng phu tu hnh lun gng gi gn khng mt, nn i ny con d ng.

Trang 94

NHN XT: Ni ng c s ny chng ta bt gp hai nhn duyn i theo hai hng khc nhau. Mt thuc v Nghip bo th gian, hai thuc v nhn duyn xut th gian. V ng ly trong chng Tng em cho khch nn tr li lm ngi thp km hu h chng Tng n tr qu trc. Chng ta khng bit r ng lm vic ny rt nhiu ln hay ch mt ln, ch bit rng xm phm ti vt ca chng Tng th b tn phc rt nhiu. C ngi thiu cng c Thin nh tr tu, xm phm ti vt chng Tng lin a vo c o mt hn thn ngi. ng c s ny c cng c Thin nh tr tu nn khng b a vo c o. Ring ng c s thc lim tu hnh khng li lng nn nhn duyn Thin nh rt su dy, i ny ch qua mt lc qun v thng lin c s c su xa. Vi s kin ny chng ta cng gii p c v sao mi n th k th 6 (hn mt ngn nm sau Pht nhp Nit Bn) mi bt u thnh hnh li trc ch ca Thin tng Trung Hoa. Cc thin khch l nhng ngi tng c s c nhiu i, i ny gp thin s gi chp nhong lin thy li trnh qu kh. T y ch vic tinh tn i tip on ng cn li. Chng nhng Thin tng c phng tin hay hn cc tng phi khc, ch v ngi hc thun thc nhiu i. Nu li trc ch l hay th ti sao p dng cho ngi ny c kt qu m p dng cho ngi khc li khng c kt qu? Cng cng mt v thy, nhng t th ngi ng ngi khng. Nu i ny chng ta tu tp d dng, tm sm vo nh c ng, th phi bit do nhn duyn tinh tn ca i qu kh v nhng thin nghip trong lnh. Chng ta ng theo on kin (thy c mt khc ngn) ri cho rng phng tin ny hn, phng tin kia km, c tn ni mnh m chng bng ni ngi. D chng ta thnh tu nh php mn ny, nhng cng ng cho l tuyt i. Php mn chng ta tu tp l nhn duyn ring ca chng ra, khng phi ca tt c mi ngi. S c lp v Nghip bo th gian v Nghip bo xut th gian c th hin r ni trng hp ng c s ny. C th c ngi phc tng p trang nghim, t c nhng danh vng a v ng k, nhng cha chc l s d dng thnh tu Thin nh tr tu. Ngc li, ngi dung mo tm thng xong xnh, danh vng uy quyn t i, nhng vn c th l ngi mau chng vo su cc tng bc Thin nh v qu v. V khi ngi ny t c qu v th bt hnh cho nhng k no ly dung mo bn ngoi xem thng v y. Ngi trong chng Tng c gi a v ln tc l ngi tng lm li ch cho chng Tng vi nhiu cch thc ca vt cht v tinh thn. Ngc li ngi lm tn hi chng tng th s tr thnh k c a v nh. Nhng a v ln hay nh ca ngi ny khng lin h g n cng phu Thin nh bn trong. Nu chng ta bit knh trng mt i c vi phc v uy quyn ca v y th chng ta cng phi bit knh trng mt v khc vi cng c tu hnh n mt bn trong. Chng ta d b hnh tng chinh phc t n nim knh trng nng ni hn l tm hiu cng phu ni ti gi gm mt nim tin bn vng lu di. Tuy nhin trong tt c, chng ta kho lo va lm li ch chng Tng, va tinh tn Thin

Trang 95 nh th phc tu cng thnh, thn sau ra i d gio ha chng sinh. c Pht l mt tm gng tiu biu v s c tc vin mn c phc v tu. 10 - S DNG KHNG NG (Trch Kho bu nh thin) Nhn Thin Bo Gim chp. " Thin s Tr ni Vn Ci, H Nam, ban m ngi trong phng trng, bng nghe mi chy kht v ting gng xing, lin thy mt ngi mang gng c la. La cn chy bp bng khng dt. Ci ui gng ta vo then ca. Tr kinh s hi: - ng l ai m phi kh s th ny? Ngi mang gng p: - Ti tn Th Ngung, trc kia ng ni ny.V khng bit nn ti em vt n vit cng chng tng ra to tng ng m nay ti phi chu ci kh ny. Tr hi: - Lm th no c khi? Ngung p: - Xin ng v ti thit trai cng dng chng Tng bng gi tng ng th chng ti c th khi. Tr em ca ci mnh bi thng ng nh li Ngung ni. Mt m Tr nm mng thy Ngung n ni: - Nh sc ca thy ti c khi kh a ngc v sanh vo tri ngi. Ba i sau ti s c lm Tng! Ngy nay ci then ca hy cn vt chy. NHN XT: Cu chuyn ny cnh gic chng ta v ti vt ca Tam Bo thng tr. Th Ngung, c l lm chc tr tr, tri s trong tu vin. Khng bit trc khi s dng sai lm nh cu chuyn, Ngung c s dng sai nhiu ln nho nh khc hay khng. V s tin xy dng mt tng ng th khng phi nh cho nn lm sai phm ny rt nng n khin Ngung phi a a ngc. Nhng cng c khc m Ngung lm li ch cho chng Tng th cn cha mt. Trong lut T Phn rn nhc rt k v iu ny. Ngi n vit cng dng theo mc ch no th phi s dng ng mc ch . Nu h cng tng qut cho Tam Bo th ngi tr tr ty nghi chia ra s dng rng ri mi vic. Nu tng chng thiu thn th thin v lo cho i sng ca Tng hn l tu sa phng x, kinh sch. Nu Tng chng y ri m in cc xiu lch th thin v tu sa c s kin trc hn. Nu h cng lm tng Pht th khi tr tr nhn li phi thc hin cho ng. Khng c nhn li ri sau li em tin lm vic khc. Cn nh thy khng cn to tng Pht th cho h bit khi lm, hoc ngh h i qua mc ch khc. Trng hp kh x nht cho qu thy l c ngi em vt thc ngon qu n cng dng

Trang 96 chng tng trong dp l. ng thi cng c nhiu khch n ving cha li cm. Nu theo s yu cu ca th ch th thc n ngon qu ca h ch dnh cho qu Thy m khch c s ch c nhng phn n bnh thng. Nhn vo ngi ta s nh gi c s phn bit giai cp v thiu lch s. Mm qu Thy th h mn ngon vt l, cn mm khch th lng chng tng da. Chu th ch th qu thy b ph bnh, khng chu th ch th lm sai mc ch ca h. Mong sao cc th ch cng dng qu thy, thc iu ny. Tuy mang vt thc n cng dng chng Tng, nhng hy hoan h ng chia s vi khch thp phng v tnh c mt cho qu thy khng b ph bnh v thm tnh thn i gia Tng v tc, V c ca chng Tng m n vit dng cng qu knh, nhng c l ci g nu khng phi l bit nhng nhn san s? Th nn qu thy hng trn vn vt thc m khng san s vi khch th cng c phn s st. Chng ta trnh c ci ti lm sai mc ch th ch nhng mc ci ti qu thy b ph bnh. nhng t vin lm nng th chng tng phi vc cuc lao ng. S dng sc lao ng ca chng tng cn nguy him hn s dng ti vt Tam bo. Nu ngi tri s sp xp vng v, cho chng Tng cc nhc qu ng m hoa li t i th s b tn phc nng n. Chng tng rt cn sc khe tu v hc. Cng vic ng ng chim nhiu th gi s nh mt hiu qu tu hc ca chng tng. Mt qu th khng th ta thin nghim chnh iu thn, iu tm chu o, v cng khng th xem kinh dch sch g c. Lm mt hiu qu tu hc ca h, ngi dn chng s a lc rt nhiu i kip v lai. Mc d h phi lao ng nhng tri s phi p dng thm khoa hc k thut hin i, phi nghin cu k phng php h tn rt t cng m t kt qu rt cao. ng lm chuyn rm r chng Tng phi bn rn nhiu qu, th h bt n bt mc m c th gi tu hc vn qu hn. Nn ch vn thu vn cng vic gn gng li, n gin li bt i s nhc nhn ca chng. Th Ngung nh Tr ly tin ring thit trai cng dng chng Tng bng vi s tin s dng sai nn c thot kh a ngc, sinh v ci tri ci ngi v s tr li lm Tng ba i sau. Nh vy Ngung ht ti i vi chng tng, c hng nhng cng c bi to t trc, nhng ch n ring vi Thin S Tr m thi. iu ny d gii quyt. Cng c thit trai cng dng chng tng, nht l chng Tng thanh tnh tu hnh, khng phi l iu v ch. Ngung d ang a a ngc m vn c i n gp Thin S Tr. Nu ngi hon ton khng cn phc, s rng buc ca a ngc khng cho h t do nh vy. Nhng cng c to gp phn gii quyt cho mt ngi, khng h phi chu kh hon ton theo c nghip. Chng ta khng bit mnh to c nghip g, ch lm sao tng pht giy hin ti gng bn mt tng cht cng c lm hnh trang cho mai sau. 11- CNG C CHNG NG (Trch Trng B kinh 3, 144) ..."Th Tn ni vi i c Ananda ang ngi mt bn: - Thi va ri, Ananda, ch c bun ru, ch c khc than. Ny Ananda, Ta tuyn b trc vi ngi rng mi vt i luyn tt p u phi sinh dit, t bit v d bit. Ny

Trang 97 Ananda, lm sao c c s kin ny. C php sinh tr, hu vi, bin hoi ng c bi tiu dit! Khng th c s kin nh vy c ny Ananda lu ngy ngi i vi Nh Lai, vi thn nghip y lng t i, li ch, an lc, c mt khng hai, v lng, vi khu nghip y lng t i, li ch an lc, c mt khng hai, v lng. Vi nghip y lng t i, li ch, an lc, c mt khng hai, v lng. Ny Ananda ngi l ngi tc thnh cng c. Hy c gng tinh tn ln, ngi s chng bc v lu khng bao lu u"... NHN XT: Sau khi c Pht cho bit. Ngi s nhp Nit Bn, Tn Gi Ananda i vo trong Tinh x, da trn ct ca v ng khc than. c Pht cho gi Tn Gi vo an i nhng li nh trn. Cng c hu h Pht trn ba mi nm sp Tn gi chng qu v Alahn. Chng ta c bit sau khi Pht nhp dit, cc v Alahn tp hi di s ch tr ca tn gi Maha Kassapa ti hang Tt Bt La. Tn gi Maha Kassapa khng ng cho tn gi Ananda ng ra trng tuyn li li Pht dy ch v tn gi cha chng Alahn. Tn gi ra i, tinh tn ta thin v kinh hnh sut m y. n lc toan ng ngi nm ngh th tn gi ht nhin n chng Alahn! Tn gi dng thn thng i xuyn qua ca hang b ng kn, ng b n trc ch v Alahn trng tuyn kinh in trc s tn thn ca mi ngi. Ti sao tn gi phi i qua s tc thnh cng c hu Pht hn ba mi nm ri mi c th chng ng trong khi cc T Kheo khc ch t lo tu tp ly phn mnh cng chng ng rt sm t bao gi? Nhn duyn nhiu i ca v Alahn khng d dng nh gi mt chiu. y chng ta ch xt n thun trong hin i nhn thy mt s tnh cht chung chung nh sau. Cc v T Kheo kia chuyn nht Thin nh tu tp nn sm thnh tu qu v gii thot. Tn gi Ananda phi lo hu Pht v hc hi (a vn) nn cng phu ca t thn khng th chuyn ch c. Cng c hu Pht qu ln lao khin cho Tn gi ch cn tinh tn mt m lin chng ng. Sau khi chng ng ri, s nghip hong dng chnh php ca Tn gi l c nht v nh trong lch s Pht gio. Ngi a vn thng chm chng ng, nhng mt khi ngi ny chng ng ri th vic gio ha rt rng ri. c Pht khen ngi Tn Gi chu o, n cn trong vic hu h Ngi vi trn lng u i, qu knh. S u i trn y trong hnh vi li ni v ngh. Dng nh khng mt ai cng dng c Pht nhiu hn Tn gi Ananda vi ba mi nm gn gi hu h nh th. Cng c m Tn gi tc thnh khng cn ai c th lm theo c na. Theo tng truyn ca Thin tng Trung Hoa th Tn gi l v t th nh c truyn tha y v bt ca c Pht sau t Ca Dip. Ngay c khi c Pht cn ti th, khi cha chng ng, Tn gi c mi ngi qu mn. Tn gi tng thuyt php khin cho cc T Kheo khc c chng qu v Alahn, m u cho ngi n c xut gia, kho tha hi Pht ni ln nhng bi php gi tr mun i. Khng c s hin din ca Tn gi, chng ta khng tng tng c b mt ca Pht gio ngy nay ra sao! Cng c ca Tn gi Ananda tht ra chng phi ch chng ng m cn tc thnh nhiu

Trang 98 iu khc na! Tn gi va hu Pht, va lm li ch chng sinh, va nghe nhiu hc rng. Nhng ci tch ly a n nh cao chng ng khi c duyn y . Khi mt ngi mun tu tp c gii thot gic ng. Nu h khng nhng cng c cn thit, h s gp nhiu trc tr ni ni tm v ngoi cnh. C mt giai on cng qu tc thnh cng c, s tu tp s d dng hn v sau. Cng qu y l s hu h nhng bc trng thng, qun mnh phng s cho i chng, ng h nhng Pht s ca v khc, nghin cu hc hi kinh lun. Cng c v tha chn tht khin mt ngi tm thy chn l. Khi no cn phi gy to cng c, chng ta hy lm ht sc mnh. Ri n khi no cn phi tu tp, hy tu tp quyt lit. Nhng s tu hnh phi lun lun c mt trong bt c pht giy no ca cuc sng d l giai on u cn phi gy to cng c. 12 - BY NM TRONG BNG M (Trch Bn Sanh 1, tr 319) " Cng cha Suppavs, con gi Vua Koliya, mt n c s, mang thai by nm, au n by ngy. Trong thi gian y nng chu ng vi tm nim hng v Pht, Php, Tng. Nng gi chng n nh ng yt kin c Pht nh l v trnh by tnh trng ca nng. Nghe nh vy c Pht ch nguyn cho Suppavs. Ngay lc y Suppavs lin sinh c mt a con trai khe mnh t tn l Svali. Ngi chng tr v thy nh vy ht sc khm phc i thn lc ca c Nh Lai. Sau Suppavs t chc cng dng c Pht v chng Tng lin tc trong by ngy. n ngy th by, Suppavs mc o p cho a con, a n n nh l bc o s v chng T Kheo Tng. Tun t th lp, a con c a n trng lo Sariputta. Trng Lo thn mt n tip a tr v hi: - Ny Sivali, mi vic u tt p vi con chng? a tr tha: - Tha Tn gi, lm sao con c th an lc c, trong by nm con sng trong bnh mu! Suppavasa nghe vy ht sc hoan h ni rng: - Con ti, mi c by ngy, tho lun vi bc Tng Qun Chnh Php v vn gic ng... Thiu nin Sivali, vo nm th by hin tm mnh cho o, xut gia, khi tui c y , th i gii, lm cc cng c, t c li c cao nht trn qu t tc l qu Alahn, v khin qu t vang ln ting ng. Khi c cc T Kheo hi v nhn duyn ca Sivali, c Th Tn k li cu chuyn qu kh. Thu xa, khi vua Brahmadatla tr v ti Ba La Ni, B tt u thai trong bng b Hong Hu ca vua, n tui trng thnh, hc tt c hc ngh, sau khi ph vng mt, tr v vng quc ng php. Lc by gi, vua Kosala i n vi mt sc mnh ln, chim ly Ba La Ni, git vua Ba La Ni, ly Hong Hu ca vua lm Hong Hu ca mnh. Hong t con vua ba La Ni, khi cha b cht, chy trn ngang qua cc ng cng, tp hp lc

Trang 99 lng, i n Ba La Ni, cm tri khng xa, gi tin ni: - Hy trao thnh hay nh? Vua gi tin tr li sn sng nh. M Hong t nghe vic nh vy, nhn tin cho con: - Ch c nh. Hy ct t giao thng t mi pha, bao vy thnh Ba La Ni, ch cho khi no ci, nc,go khnh kit mi ngi mt mi, khng cn nh s ly c thnh! Hong t nghe li khuyn ca b m, trong by ngy ct t giao thng, vy cht thnh ph. Dn thnh ph khng nhn c tip vin n by ngy. Ngy th by h ly u vua em np cho Hong t. Hong t i vo thnh ly li Vng Quc, cui cng i theo nghip ca mnh. Hong t v ct t ng giao thng, vy hm thnh by ngy. Do kt qu hnh ng y. Phi sng by nm trong bnh mu, by ngy chu cn au . Nhng v rng Hong T ci u nh l chn c Pht Padumuttara cu nguyn vi b th ln v hng v qu v ti thng. Li na, trong thi c Pht Vipassi (T B Thi) Hong T vi th dn b th ng, sa, kem.v.v... tr gi ngn ng vng, cng ni ln li cu nguyn nh vy. Do vy, vi uy lc ca mnh, Hong t chng c qu ti thng! V rng Suppavasa gi tin bo ngi con vy v chim thnh, do vy, nng phi mang thai by nm v chu cn au by ngy. Bc o s, sau khi k li php thoi ny, nhn din bn sanh nh sau: Lc by gi, Hong t Sivali, ngi m l Suppavasa, ngi cha, vua Ba La Ni l ta vy!" NHN XT: Mt v ra i xut gia, chng qu, nhng cng mang theo Nghip bo th gian t qu kh. Tn gi Sivali do nhng cng c cng dng cc v Pht v li pht nguyn t c qu v ti thng nn i ny thnh tu kt qu . Nhng Tn gi cng phi tr qu bo vy thnh by ngy bng ni kh trong bng m by nm v chu cn au by ngy. Vic ny thuc v Nghip bo th gian, cn qu v t c thuc v Nghip bo xut th gian. Nhng v sao Tn gi phi tri qua mt thi gian qu di, t thu Pht Pudumuttara n Pht Vipassi v n tn i Pht Thch Ca mi vin thnh kt qu xut th gian ny? Tht ra Nhn Qu xut th gian tuy c tnh cch Nghip bo, nhng phn ln c tnh cch trit l - hiu theo ngha rng. S tin o ca mt ngi ty thuc vo cng nng tu tp gii nh tu ca ngi . D ngi ny c pht nguyn t qu v, c cng dng ch Pht, b th chng sinh, nhng thiu cng nng tu tp gii nh tu th qu v xut th gian vn cha hin hu. Phi i n khi ngi ny tinh tn tu tp gii nh tu th nhng cng c cng dng trc s tri dy tr duyn cho h c thun tin d dng. Hn na d h c bt u tu tp vin ly theo hnh xut th gian, nhng nhng nghip th gian chng cht trc , nhng thi quen sng chm theo ng dc t lu vn cn tr h rt nhiu. Nu ngi khng c ch phi thng, nu h khng ngng tc thnh cng c th nghip th gian s thng th. Qua rt nhiu i kip h b thng trm mi trong s tu tp. Khi th cng hnh xut th gian vt ln, khi th nghip th gian chim u th. S dng co dai dng gia hai th lc lm cho mt ngi t s pht tm, tin n qu v phi

Trang 100 tri qua thi gian rt lu. Nu h dng mnh phi thng th thi gian mi c th rt ngn hn c. Nh mt ngi chng Tu Hon, phi tri qua nhiu ln tr li ci ngi mi chng Alahn. Thi gian ny c khi chim ngt mi my nghn nm. Ngi m m mu vi Hong T trong vic vy hm thnh nn chu mang nng by nm, au by ngy. Khi qu bo xy ra lin h n nhiu ngi trong , chng ta phi bit rng h c hp tc vi nhau trong lc to nghip. Vua Asoka c ngi bn thn lm i thn ch v thu qu kh h cng nhau to nhiu cng c. 13 - KHOE KHOANG (Trch Ta thin ch qun tr 8) "....Ngi Tr Khi t bit t Nam Nhc cng vi huynh 27 ngi n Kim Lng. Lc u cha ai bit Ngi nn khng c ngi thnh php, khi y c v Tng hiu Php T, t khoe thin hc, gp Ngi n, nm da gh hi: - C ngi trong nh nghe t ni rng ng, bit c v Tng qun l v thng, y l nh g? Ngi p: - L bin nh cha su, l t chng m nhp. Nu chp, nu ni, th nh y chc chn phi mt. Php t nghe ni kinh hi ng dy tha: -Ti thng c ci nh ny, v ni cho ngi nghe nn mt. T y, ting tm Ngi n khp. Vua quan cho n dn d u rm r tm n cu php quy y..." NHN XT: Ngi Tr Khi l mt nhn vt lng ly ca Pht gio ng phng. Cuc i Ngi y nhng huyn thoi huy hong v chi ngi nh sng chng ng. Va nghe Php T trnh by s c, Ngi lin bit ch su cn ca v ny v cng bit lun ci nguy him ca s khoe khoang . Php T ni ra cnh gii n c ny cho ngi bit nn b thoi tht lp tc. S ni ra y mang theo hai ngha: Mt, chp cnh gii l tht. Hai, c khoe khoang. Hai ngha ny b gy cng c c. i khi phc qu kh cn nhiu th d ngi ny c khoe khoang vn khng b thoi

Trang 101 tht ngay sau . Nhng khoe thm vi ln na th chc chn mt lin. Ai c kinh nghim tu hnh iu ny th bit r. C ngi khoe rng mnh t bnh, t no, vi hm sau bnh p ti. C ngi khoe mnh gi gii trong sch, t lu lin b khuyt trong gii bn. C ngi khoe mnh ngi thin khng b hn trm, chng bao lu cn bun ng ph quy thi ta thin ca h. C ngi khoe mnh c gic ng thanh tnh, k t tm khi sinh lon tng phin mun th. C khi khoe mnh ngi thin c lu gi, ln sau khin c duyn s ni thn phi gim gi ngi thin li. Mun nh gi mt ngi tu hnh cn b trc tr hay khng, ta c vic xem ngi ny cn c nhng li ni khoe khoang hay khng. Nu h chm dt mi hnh thc khoe khoang th i tu ca h bt u n nh. Nu h vn cn khoe khoang d th hay t, th cng phu ca h vn cn b tng gim bt thng. Nhng bc c cng phu Thin nh su xa thng rt kn o, khng bao gi tit l v mnh. Nhng bc t o vin mn nh c Pht v ch v Alahn th i khi c ni ln s c ca mnh gy nim tin cho chng sinh n lc tu tp, nhng vnh vin khng cn b thoi tht na d c ni ra. Nhng s trnh by s c ca h rt l hin lnh, khim h, ng i tng v ng lc, khng phi lun lun tit l. C nghe cc Ngi trnh by nhng mu nhim tu chng, chng ta vn nhn thy v im m, hin hu v khim cung.Ngy nay c rt t ngi t o vin mn, v vy chng ta nn cn thn. Gn y c ngui dy mn rng hy tin chnh mnh l Pht, ng cu nguyn bn ngoi na. Thot u ngi mn thy ng ng kh chp nhn, "ta c phi l Pht khng, sao ta khng bit?". Lu ngy b thy m th mi nn h bt u chp nhn "ta l Pht". K t khi chp nhn l Pht, h pht ngn cao vt tn my xanh, nh "Phin no vng tng ch l ci bng h di, khng lin quan n t tnh. T tnh vn l thanh tnh v y diu dng, khng cn tu chng thm na. Mi hnh vi ni nng c ng u t t tnh lu xut, nhn c ch ny th Pht hin hu t lu.".... Mc d h l gii rt cao siu, nhng ci nhn khch quan bn ngoi thy h cng lc cng mt dn t cch, ngng nghnh, ngo mn, ba bi v tranh hn thua trong tng cu ni vi mi ngi. Thm ch h i dn n ph hoi gii bn na. H cho rng gii l dy nhng k tiu cn tiu tr, cn ngi n ng ti thng tha th khng cn gi gii, v d c hnh cc dc lc vn khng mt t ch. Ngi c duyn lnh chnh kin th trnh xa h. Ngi c chng t t kin th i theo h ri vo h su ti li. Ti sao li c hin tng l nh vy? Nu ch hiu bit ca h l ng th c sao h mt dn c hnh nh th? Cn nu kin gii ca h l sai th sai ch no? Ci sai th nht ca h l c khoe khoang v lm nhn T TNH, mc d h cha tng sng trn vn nh t tnh, ci sai th hai l, nhng kin gii ca h ri hn vo t kin on thng m thi ti th c Pht khng bao gi ni ti. Chnh v t kin on thng ny nn h i vo ti tm ti li. Tm v nh nc bin c mnh mng, cha quyt nh l ng hay tnh. Nu ai chp tm vn tnh l sai v t v thy c sng v minh nhp nh mi. Nhng nu ai chp tm ng vnh vin cng sai v nu nhn duyn tu tp th tm s an nh, sng thc s dng. Ni tm khng ng khng tnh, chng c ngha l tm c mt cnh gii no khc siu vit ngoi ng tnh, m ch c ngha tm khng c nh, cha nht nh l ng hay

Trang 102 tnh. Nu tm k phm phu khi sng chp chng v ngi ny kho dng phng tin tu tp nhp nh th sng tm dng li. Nhng do nhn duyn ti sinh (Nhp c nh nhng cha rt ro) sng tm s khi dy tr li on u ca thn k tip. Chng t tu tp i trc s gip h an tm mau chng hn ngi thng. Cng ci tm ch khng ci tm no khc, s a n tai ha, au kh lun hi nu n s lm cho phin ng lng xng. Cng ci tm ch khng ci tm no khc, s a n bnh an, hnh phc, gii thot, tr tu nu n c lm cho an tnh tch nhin. Ai cho rng tm vn tnh l ri vo thng kin m Trung Qun Lun nh ngha r rng. Thng l ci g c sn v ko di n hm nay mai sau. Ai cho rng vng tng khng dnh dng g vi t tnh th ri vo on kin ging nh tch i sng v nc. Nu t tnh khng lin quan vi phin no th t tnh khng th khi dng ph tr phin no gii thot. C ngi li cho rng ci tnh t ca nc vn khng c tng ng hay tnh. D nhin ci tnh khng ni ng tnh, nhng c g l mu nhim ch li nu tm vn chp chng lon tng. Ci tnh ch pht huy c tc dng ch li nu ci tng ca n l tnh. Hi: Nhng chng ta ch cn nhn ra tnh sng th thot ngoi tng ng tnh. p: Nhn ra tnh ri cn vng tng chng? Hi: Tuy cn vng tng m khng dnh dng g n t tnh. p: Nu cn mt cht vng tng th c quyt ng cha bit t tnh l g. C khi ng ch bit c mt cht tm rng rang sng t m lm nhn l ng c t tnh. y l li Tng thng mn lm tn nhiu cng c. Hi: Vng tng ging nh hnh nh trn mn nh, ch ti ngi s hi ch n u c tc dng g! p: Nu ng cho rng vng tng khng c tc dng, bit ng ri vo chp KHNG. C th ng c sc tnh gic kim sot vng tng d dng, nhng nu v th m ng cho rng vng tng khng c tc dng th ri vo t kin chp khng. Khi sng ln tn th ta cho sng khng c tc dng, nhng nu n vng dy th c th lt p thuyn b, cun tri nh ca. Khi tm nh nhim th dng nh khng c tc dng, nhng nu n vng dy th chng chuyn g m khng lm, git ngi, t nh, cp ca... l chuyn d dng. Nu chp khng nh ng th nh mt s tinh tn ca mi ngi. Thi ti th Nguyn thy, c Pht cao s tinh tn v Ngi thy c tnh cch trung o khng c nh ca TM. Nu kho tu th tm c an tnh. Nu vng tu th tm lng xng, v nu tm lng xng th sinh ra si m m mt, nu tm an tnh th hin thnh tr tu t bi. Hi: Ti sao Lc T Hu Nng khi ng tht ln cu no ng t tnh mnh vn thanh tnh? p: Th tnh th vn thanh tnh, trm khp v v ng, khng ca ring ai. Ch t trong t tnh ca Lc T vn cn hm ring r, d lm ngi sau hiu lm. Bn ng phin ng l ring, nhng th tnh thanh tnh th khng ring. Ch c nhng ngi nhp chnh nh, ha chung vi Ch Pht mt Bn th duy nht, cm ng kh hp vi tt c ch Thnh, mi gi l ngi bit r th tnh . Phi trng hp ny, d c c tm rng rang thanh tnh vn cha phi l th tnh.

Trang 103 Tm thc ca phm phu th phin ng lng xng, khng sn thanh tnh. Phi nh nhn duyn tu tp rt nhiu mi dng lng c tm thc, ph ht v minh, on tr bn ng. Gn p tm thc l sn thanh tnh lin ri vo thng kin ca ngoi o. c Pht khng ni tm sn thanh tnh v n cn ty duyn tu tp, khng c nh. Nhng k c kin gii dng nh cao vt, khng ng ri vo h on thng nn kt qu ca t kin l mt dn dn c hnh v tip theo l c o i ch. Cc thin s hay dng cc thin ng l nhng cu ni ngn gn nhng rt c ng ngha, rt b him v c o. V d: * Tng hi: - Th no l T s? Cu Phong p: - Mt tc lng ra nng chn cn. * Tng hi: - Th no l T s? Triu Chu p: - Chn rng mc lng (Khng cc tp) * Tng hi: - Th no l trn trn tam mui? Vn Mn p: - Cm trong bt, nc trong thng. i nay cc thin gi cng bt chc cc thin s dng thin ng i p, nhng khng ng b sai s bi tm khoe khoang v hn thua vi t trong. Ngi khn ngoan c khi b gn hi bng thin ng, vn lm b khng bit g trnh c ci li khoe khoang v hn thua. Chng ta tu tp gii thot theo con ng Pht dy hy c gng kim sot trong tng c ch li ni ng l s khoe khoang ra ngoi. c nh vy th cng phu t b thoi lui. Hn na, trong tin trnh tu tp Thin nh, ngi sp nhp nh u phi tri qua mt quan i nguy him do tng m bin hin. hnh thc qui d s xut hin trong giai on ny. C ngi thy mnh xut hn i vn du cc ci; c ngi xut hin thn nhn thy xa ngn dm; c ngi thy ho quang, hoa sen...; c ngi bit c tm nim k khc; c ngi bit chuyn qu kh v lai; hoc nghe bn tai c ting ni vng vng ging gii o l; hoc thy Pht n xoa u th k khen ngi; hoc thy ch Pht tu tp ngi y c bu tri; hoc tay chn cng nh sp cht. Hoc dui tay ra la chy phng phng; hoc ch tay ln tri lin ma xung..., rt nhiu nhng tng l la gt ngi tu thin i ma ca qu ny. Ngi tu thin khng bit dng phng tin ph tan nhng qui trng trn s lt vo ng t, vng tng cha ht m c thn thng. Rt nhiu ngi tu n giai on ny lin t xng l thnh Pht thnh T. Php T ang trong tnh trng ny nn b Ngi Tr Khi qu l "T chng, m nhp" Phi ph tan cc qui trng mi c th vo su trong chnh nh c. Ngi m ui theo cc qui trng s pht in.

Trang 104

14 - PHP MN THCH HP (Trch Bn Sanh 1, tr 21) " Mt con gi ca ngi triu ph thng dm vi n l trong nh v cng nhau trn i bit tch. H sng vi nhau v h sinh hai ngi con trai. a ln tn Maha Panthaka v a nh tn Culla Panthaka. Cui cng hai a nh c giao li cho ng ngoi theo s yu cu. Maha Panthaka thng i vi ng ngoi nghe c Pht thuyt php v ri xin xut gia. Sau khi xut gia, y tui th i gii, lm trn cc bn phn, Maha Panthaka chng qu Alahn. Tn gi lin tm v cho Culla Panthaka c xut gia v th gii Sa Di. Nhng Sa Di Culla Panthaka t ra rt m n, trong bn thng khng th hc thuc lng mt bi k ngn. C l thc y ngi em mnh mt ln quyt lit, tn gi Maha Panthaka ui Culla i v. l ngy c ngi c s Jivaka Kmarabhaca thnh c Pht v nm trm T Kheo n nh th thc, nhng Maha Panthaka t chi s c mt ca Culla. Culla Panthaka bun b khi tng tr v th tc lm cc cng c nh b th.v.v... Trn ng i ra khi Tinh x, Culla gp c Pht nh l v c hi i u, Culla tha li mi chuyn. c Pht em Culla v hng phng, giao cho mt ming vi c to bng thn thng, bo rng: - Ny Culla Panthaka, hy hng v pha ng, dng ming vi ny lau qua lau li v ni: " vt lau bi, vt lau bi. Sau , c Pht ng gi, cng cc T Kheo i n Jivaka cn li Culla Panthaka ngi lau cho n khi ming vi b nhp. Culla suy ngh: "Va ri, tm vi ny l rt sch s, nhng nay v ta, n tr thnh nhp nha. Tht s cc hnh l v thng!" Culla an tr trn on dit, thin qun c tng trng. Bc o s bit tm thin qun ca Culla t c vin mn nn phng ho quang, phn thn ngi trc mt Culla ni ln bi k rng:Tham sn si mi l bi cu ca tm cn phi tr b. Cui bi k Culla Panthaka chng qu Alahn vi v ngi gii thu sut ba tng kinh in. Sau c Pht bin mt. Khi y Jivaka dng vt thc n, c Pht ly tay ngn bnh bt khng nhn, hi: - Ny Jivaka, trong Tinh X cn T Kheo hay khng? Maha Panthaka tha: - Bch Th Tn, trong Tinh x khng cn T Kheo no. Nhng c Pht ni: - Ny Jivaka, cn c T Kheo. Jivaka lin sai mt ngi i xem th. Ti Tinh x Culla Panthaka hin ra c ngn T Kheo y c rng xoi, tt c u khc nhau v lm cc cng vic khc nhau. Ngi kia thy vy tr v bo vi Jivaka. Trng lo Panthaka ha mnh thnh ngn ln Ni rng xoi xinh p ch thi c gi n.

Trang 105 c Pht bo cho gi Culla Panthaka. Ngi kia tr li hi th tt c u tr li: - Ti l Culla Panthaka! Ngi y v thut li. c Pht bo hy nm tay v mi ngi xng danh u tin. Ngi y lm ng nh vy. Ngay lc y, c ngn T Kheo bin mt. Sau thi th thc, c Pht khuyn khch Tn gi Culla Panthaka rng ting s t lm cho sng ng ba tng kinh in trong li ni cm n ca mnh. Chiu n c Pht tr li v nguyn c c bit ca Tn gi Culla Panthaka cho cc T Kheo. Trong thi c Pht Kassapa, Culla Panthaka xut gia, c tr tu, ci khinh b mt T Kheo m n ang c gng hc thuc lng mt on kinh. T Kheo y h thn v ci ci y nn ng tm khng th nh v c ln c on kinh. Do kt qu nghip y, i ny Culla xut gia tr thnh m n, nhng cu mi hc lm Tn gi qun ngay nhng cu hc. V trong thi qu kh, Ngi lm vua khi ang i b hnh xung quanh thnh ph, m hi chy ra t trn, Ngi ly mt ming vi sch lau trn. Ming vi tr thnh nh nhp. Ngi suy ngh "Do thn ny, ming vi sch b nguyn trng trc v tr thnh nh nha. Tht s cc hnh l v thng." Ngi nm c t tng v thng. y l s lin quan n s tu tp hin ti. NHN XT: Bn cht Tn gi Culla Panthaka l ngi tr tu bin ti, ch v ci khinh b mt v T Kheo m n nn Tn gi cm qu bo m n mt thi gian. Phi qua mt ln au kh tuyt vng cng cc Tn gi mi tr xong c nghip u m kia. T trng hp Tn gi, chng ta c th nh gi rng i khi mt ngi ngu si m n, khng phi v bn cht ngui ny l thiu tr tu, c khi ch v l khinh ch s dt nt ca ngi khc nn i ny cm bo u ti. Cn ngi c thng minh tr tu l do kho gi gn khng khinh ch ngi khc, li hay hng dn gio ha lm li ch cho ngi. Cu chuyn v Tn gi cho chng ta thm nim knh phc o nhn phi thng ca c Pht. Ngi bir r mt tc qun v thng ca Tn gi khi nhn ming vi b nhp lc Tn gi lm vua trong i qu kh xa xi no . c Pht dng ng li s kin lm mc thin qun cho Tn gi, v hiu qu xy ra tc th. Sau khi nhn xung khn b nhp, Tn gi cht nghim ra l v thng. Lin Tn gi thm nhp su vo cc bc Thin nh. c Pht phn thn n nh thc Tn gi ln cui cng bng mt bi k, v ngay Tn gi thot ra khi s rng buc ca Tam gii. Ai c thc hnh Thin nh u c kinh nghim rng, vi php mn ny mnh d nhip tm hn l vi php mn khc. Php mn thch hp vi mnh cng c nhn duyn t nhiu i qu kh. Mt ngi thnh tu cng phu Thin nh bng php mn ty tc. C th trong i qu kh h tng tu tp theo php mn ny, hoc tn thn s ty tc. Ngi thnh tu bng cng phu Thin nh bng php mn qun st l v ng, v thng, nhn duyn, bi v trong i qu kh h ni nhiu, suy ngh nhiu v gio l y. Tuy nhin iu cng khng c nh. C khi h c duyn vi php mn ny, nhng li gp v thy ch dy duy nht php mn kia theo s trng ca ng. Lc u h kh p

Trang 106 dng, nhng hun tp mi ri cng tr thnh quen thuc, mc d s khng thun li bng s p dng mt php mn c duyn t trc. Ngi im m t kin gii th thch hp vi li tu ch. Ngi lanh li th thch hp vi li tu qun. Tuy nhin ngi tu ch d ri vo si nh nu khng c duyn (t mnh hay nh thin tri thc) vt qua. Ngi tu qun d ri vo bnh kin gii v ng mn. trnh hai ci nhc im ca hai hng ngi ny, i khi v thy sng mt i ngc hai php mn li. Vi ngi d ri vo si nh th cho tu qun hoc nghin cu cng n. Vi ngi kin gii qu ng th cho tu ch dng tm li. Php mn s trng ca mi ngi vn c th xut hin nhng khuyt im ca n, m nu hon ton ty thuc vo n, chng ta c th mc nhng thin kin ch quan, nht l vn c tn php mn. Chng ta c duyn vi php mn ca mnh nhng phi khch quan thy nhng u im ca php mn ngi khc. ng vi vng ch quan mt chiu. c Pht vin mn tr tu nn s dng mi php mn mt cch linh hot ti tnh. Bi kinh gio gii La Hu La, chng ta thy, ban u bui sng c Pht dy La Hu La qun s v thng ca Nm m. Chiu n Ngi li dy La Hu La dng php Anban (Anpan) mt php mn ty tc. Ni php Anban ny, Tn gi chng qu Alahn. Php mn qun Nm m cn cho Tn gi ban u, nhng php Anban s cn cho Tn gi v sau. Cc v chn s v sau thng em php mn s trng ca mnh ra gio ha, t c thng cm rng ri vi cc php mn khc trong o Pht. iu ny a dn n thm kch chia r trong Pht gio v sau. 15 - TRNG LO LOSAKA (Trch Bn Sanh 1, tr 158. Chng ti trch bi ny v ni y c nhiu ngha v Nghip bo) ' Ai l trng lo Losaka? l mt ngi x Kosala, con mt ngi nh c, mt tai ng cho gia nh, mt T Kheo khng nhn c vt thc. N u thai trong gia nh nh c, trong mt lng nh c gm mt ngn gia nh Kosala. Trong ngy n u thai, c lng khng nh c con c nh. T tr i lng nh c gp nhiu tn hi. Khi n cn trong thai, lng ca chng b la t by ln, b vua x pht by ln. Dn dn h ri vo tng thiu. H suy ngh: "Gia chng ta phi c mt ngi xi quy". H chia lng thnh hai. Bn no c Losaka th tip tc b tn hi, cn bn kia th tng thnh. H li chia nhm tn hi lm hai, lm hai na, lm hai na, v cui cng tm dc gia nh ca a b bt hnh, gia nh y b nh ui khi lng. Ngi m phi tm sng mt cch kh nhc, bng mang thai, v sau sinh a con trai. a b c sinh trong i sng cui cng, do khng th b git hi. Nh ngn n trong chic gh, iu kin thnh Alahn chy trong tim ca n. Ngi m nui dng n, tp n i ng vng vng, t trong tay n mt bt i xin, bo n i n cc nh, ri b trn! T , n sng mt mnh, tm n ti ch ny, nm ng ti ch khc, khng tm ra thn th, v tm sng mt cch cc kh. N dn dn ln ln c by tui, lm tng ming cm tha ni sn nc ra bt ca cc gia nh.

Trang 107 Ri bc tng qun Chnh php (Sariputta) ang i kht thc Savathi, thy a b ng thng, khi lng t bi vi n, gi n hi han. - Tha Tn gi, con sng khng ni nng ta. Cha m v con sng qu mt mi, nn b ri con ri trn i. - Con c mun xut gia khng? - Tha Tn gi, con mun xut gia nhng ai s xut gia cho k khn cng nh con? - Ta s xut gia cho! - Lnh thay! Hy xut gia cho con! Trng lo Sariputta em n v sn sc, tm ra cho n ung v th pht. Khi y tui n c trao i gii. Khi ln tui c gi l trng lo Losakatissa. Trng lo Losakatissa t phc, t nhn c cng dng. Ai mun t thc n vo bt ca trng lo th bng thy bt nh trn y. Cn ai st cht cho vo bt ca Ngi, th ni da ca h, phn cho cn li bin mt. Sau mt thi gian di, thin qun c tng trng, trng lo chng qu Alahn ti thng. Tuy nhin trng lo vn c n t oi. Th hnh trng lo dn dn gim thiu v ngy nhp Nit Bn n. Tng qun Chnh php bit iu ny, mun trng lo c no bng mt ln cui, a trng lo cng vo thnh Savathi kht thc. Nhng hai v khng nhn c mt ci x cho hung na l ming thc n! Sariputta bo Losakatissa v ngi ti php ng ch i, cn Ngi xin c thc n gi v nhng nhng ngi c giao em v u qun a li cho trng lo. Khi Tn gi Sariputta tr v hi li bit c s tnh th bng mt tri bt u chch v pha ty. Tn gi ch thn nhanh chng (dng thn lc) n cung vua Kosala. Nh vua dng ln cc loi bnh ngt n phi thi. Tn gi tr v bo Losakatissa hy dng bnh, trong khi Tn gi cm bt ng mt bn. Losakatissa v lng knh trng khng dm n trong tnh trng . Tn gi bo: - Ny hin gi hy dng. Ta s cm bnh bt v ng y. Nu ta ri bnh bt ny th bnh s bin mt V th trng lo Losakatissa an tr chnh nim thong th dng bnh. Do thn thng ca bc ti thng th tng qun chnh php, bnh y khng bin mt. Hm y, trng lo Losakatissa c n nh , y , no bng. Ngy hm y Losakatissa nhp Nit Bn V D Y. c Pht ng mt bn v chng kin thn c ha tng, cc x li c thu nhn v in thp c dng ln trn. c Pht k li bn sanh nh sau: - Thi c Pht Kassapa, Tn gi Losaka lm mt T Kheo tr tr mt Tinh x nh ni ngi lng v c mt in ch h tr. T Kheo y tnh tnh bc trc, hn nhin, gi gii v chuyn tu tp thin qun. Cht c v trng lo chng Alahn t u i n ngi lng gp v in ch. V in ch hoan h knh phc phong cch ca trng lo nn n tip mi mc, cng dng, nghe php, nh l v tha:. - Tha Tn gi, hy i n ngi Tinh x trong lng, chng con s n yt kin Tn gi vo chiu nay. V trng lo Alahn i n Tinh x, nh l T Kheo tr tr v sau khi xin php, ngi xung mt bn, v tr tr thn mt hi han. - Tha hin gi, hin gi th thc cha?

Trang 108 - Tha, c ri - c ti du? - Ti nh ngi in ch trong lng ca tn gi. Trng lo hi ch ngh ca mnh, sau ngi ta thin yn n n chiu mi xut. Vo bui chiu, ngi in ch em theo hng hoa, n du n hi v tr tr v trng lo lc sng. Ri ng n nh l, ngi xung mt bn nghe thuyt php. Sau khi nghe thuyt php, ng mi hai v n nh vo ngy mai. V T Kheo tr tr suy ngh "in ch ny b phn tn. Nu T Kheo ny cn y, in ch y s khng cn m xa n ta mt cht no na. Ta phi lm th no v y khng c trong tinh x ny!" V trng lo bit tm nim ca v tr tr nn lui v phng ta thin. Hm sau, v tr tr gi khch bng ci g nh ni ca phng v ra i mt mnh n nh ngi in ch. Ngi in ch n tip v tr tr v hi thm v khch. - Ti c gi ng ta, nhng ng ta ng say cha dy. C l v ba n ti nh ng hm qua cha tiu ha nn ng mt. Tinh x, v trng lo Alahn n gi kht thc, cm bt p y bay ln h khng n mt ni khc. Sau khi cng dng cc mn n thng v ln tr tr xong, ngi in ch gi thc n v cho v tng khch. V ngang gia ng, v tr tr ht thc n y vo mt ng than ang chy bn ng. n Tinh x, khng thy v khch u, v tr tr suy ngh: "C l T Kheo y on tn lu hoc, bit c nh ca ta nn b i ri chng? i! Ta v s ch k lm mt vic khng thch ng." Vi u su ray rt, v y bng nh k khng hn v khng bao lu mnh chung sinh vo a ngc. Trong nhiu ngn nm, n b thiu t a ngc. Ht thn a ngc li lm thn qu i nm trm nm khng ngy no c no bng. Ch c mt ngy duy nht n c n no bng bi u nhim ca thai. Ht thn qu i, n sinh lm ch ngt nm trm i. Trong thi gian ny, n ch c mt ngy duy nht c n no bng bi thc n ma ra. B thn ch cui cng, n sinh lm ngi trong mt gia nh ngho i nc Kasi. T khi n sinh ra, gia nh cng tr thnh ngho i cng cc. N khng bao gi c hp n na bt cho chua. Cha m n khng th chu c s i kh qu ng ny, ui n i. Khng ni nng ta, n i lang thang v n ti Balani. Lc by gii B tt (tin thn Pht Thch Ca) sinh lm v gio s ni ting dy ngh nghip cho nm trm thanh nin. Dn Balani tr cp i sng cho nhng hc sinh ngho. N tn Mitavindaka vo hc ngh v nhn tr cp. Nhng tnh n c c, kh dy hay nh by v i chi. c B tt khuyn dy, n vn khng nghe theo. Trong mt ln gy g vi bn b, n trn i lang thang n mt lng bin a, lm thu sinh sng. Ti y n sng vi mt ngi n b ngho kh v sinh c hai a con. Ngi lng thu n dy h vi nhng kin thc trc , tr tin v cho n mt ci chi ti ca lng. T khi Mitavindaka n, dn lng b vua x pht by ln, nh ca b chy by ln, h cha nc b cn by ln. tha cho n, h ui n v v con i. N em v con i lang thang lc vo mt khu rng phi nhn b phi nhn n tht c v v con, n mt mnh chy thot. Ngy kia n n bn tu, xin lm thu trn mt chic tu i bin. Khi chic tu i bin c by ngy, bng nhin tu dng hn li nh c ai nm gi. Chng rt

Trang 109 thm xem ai l ngi xui xo. By ln th ri vo Mitavindaka. Chng th n xung bin cng vi chic b, v tu li tip tc ra i. N nm trn b tre tri lang thang trn bin. Do kt qu gi gii trong thi c Pht Ca Dip, n gp mt lu i bng pha l vi bn tin n. N sng hng lc th trong by ngy. N li ln b tre i ch khc v gp tm tin n trong lu i bng ngc. N li i v gp 32 tin n trong 16 lu i bng vng. Sau n ra i v gp thnh d xoa gia hn o. C mt n d xoa sng vi hnh thc con d. Mitavindaka khng bit, bt ly con d n tht. Con d xoa n y dng uy lc nhc bng n ln nm n bay qua khi bin ri xung mt bi gai ti ci ho kh nc, ln trn ri ng trn y. Lc by gi ti ci ho y, n trm thng hay n git d ca vua. Cc ngi chn d ng np rnh n trm. Mitavindaka b cc ngi chn d ta ra bt kt ti trm d, nh n, tri n v dn n v cho vua. Lc by gi B tt vi nm trm thanh nin, i ra khi thnh tm. Thy Mitavindaka b bt, B tt lin xin nhn em v cho lm ngi n l tip tc hc hi v sng vi B tt". NHN XT: Cuc i cui cng ca trng lo qu thng tm, ai nghe n u cm thy bi ngi bi ly. Ci i kht eo ui tn gi Losaka sut bao nhiu kip qu kh v cn bm theo n tn nhng gi pht cht. Ch v b phn n cng dng cho mt v Alahn m tn gi phi chu ng s thiu km cng cc kh tng tng nh vy! Tn gi vn l ngi hin lnh bc trc, nhng tm k cha c dit tr, hy cn ng ngm trong gc ti ca tm thc. V i khi cm thy c ngi chia bt quyn li ca mnh, tm k khi ln mnh m. Khng ng tn gi k vi mt ngi m khng mt lc th no ca Tam gii c th rng buc c. Ri trong cuc i chng ta s phi i din vi nhng trng hp tng t. S c nhng ngi tinh tn hn ta, ti gii hn ta, c hnh hn ta, c s cung knh cng dng hn ta. Lc ta s c dp nhn thy mt my ca s k xut hin. Nu t by gi chng ta khng chun b dn lng mnh thot khi s rnh rp ca tm k, th s c mt lc no ta phi tc thnh nhiu ti li. K t by gi chng ta phi thng t nhn nh vi lng mnh l s hoan h vui mng khi thy c ngi vt tri hn ta v cc phng din. Tm ty h s em n cho chng ta rt nhiu cng c m chng ta khng phi tn mt cht sc lc ti sn no c. Nu chng ta ty h vi ngi gii hnh, chng ta s thnh tu gii hnh. Nu chng ta ty h vi ngi ti ba, chng ta s thnh tu ti nng. Nu chng ta ty h vi ngi c nh, chng ta s su vo Thin nh. D nhin ngoi s ty h, chng ta vn phi thc hnh cc iu kin khc v y, tm ty h, l s h tr ln lao cho kt qu. Ti sao s bt hnh ca Tn gi li ly sang nhng dn lnh sinh sng chung quanh mt cch khc nghit nh vy? l ci duyn c Tn gi b h xua ui i lang thang v chu ng nhng khn n khc. Nhng t ra trong v lng i sng qu kh, h chung nhau to nhng c nghip no ri, v ci xui cho Tn gi l khi Tn gi hin din, qu bo ca h tr ra. Qua qu nhiu thi gian ba ng c, Tn gi c sinh lm ngi, mt ngi c c, kh dy, hay gy g. Nhng thi xu ca mt ngi thng c ngun gc t mt i

Trang 110 sng sc sinh ng qu no trong qu kh. Ngi hin lnh tt bng l ngi c c thn tri ngi lin tc nhiu i trc y. S chuyn i nghip th sinh ca mt ngi phi bt u bng s chuyn i tm hn ca h. S thay i tm hn l gc a h n nhng ci gii khc hn. Nu khng kim sot v chuyn ha tm hn ca chnh mnh, vc thm a lc lun lun l s ch n gn k. Cng c tr gii t thi c Pht Kassapa, thay v em n qu bo xut th, li em n cho Tn gi lc th trn gian ni cc lu i v tin n trn bin. Ch v qua nhiu i kip lu xa sinh trong c o, Tn gi nh mt s th hng v mc tiu gii thot. V nh vy, qu bo ca cng c c i lc sang ng khc. Cng mt hnh vi cng dng, nhng ngi th hng n lc th i sau, ngi th hng n qu v gii thot. Qu bo s ty theo s th hng ca h m tr ra thch hp. Th th qu v Alahn i ny ca Tn gi do u m c? D nhin cng bt ngun t thu lm T Kheo thi c Pht Kassapa, v s nht nha theo dng thi gian v tn, nu khng c s khm ph ca B tt Thin Tu, tin thn Pht Thch Ca. Chnh v khm ph ra ht ging t i cn b vi dp ni con ngi Mitavindaka khn kh v c c ny nn B tt chu kh nhip th v gio ha dn dn. Cu chuyn bn sinh trn, khng k tip on sau na, nhng chng ta phi hiu rng nhng i sau Mitavindaka tip tc c B tt nhip ha mi. Nhng o trng n tu Thin nh ca B tt nhiu ln xut hin ti Tuyt sn lm sao khng c mt Mitavindaka! B tt kho lo v kin nhn khi li ht ging gii thot ca Mitavindaka, chm bn gi gn cho n tng trng khng dng ngh. V cui cng ht ging vn cao sum xu cnh l ch i mt thi tit quyt nh cn thit. Thi tit chnh l lc B tt ra i thnh tu Pht qu v Mitavindaka vo thai ni lng nh c. "Nh ngn n trong chic gh, iu kin thnh Alahn chy trong tim ca n." Cu ni ny c mt gi tr c bit. Mt ngi ra i thnh tu qu v, hon ton khng phi l chuyn ngu nhin trng hp, m iu c quy nh r rng ri. D a b sng vt vng kh s nh "con qu n bn", d n phi lang thang y a t khi va bit i, th n vn phi tr thnh mt v Alahn ti thng. Ngi thn ti hu thnh Alahn th khng ai c th lm tn hi c na. Tht vy d Tn gi b ght b n cng cc, nhng khng mt ai c nh git cht Tn gi, v nu c nh, h cng khng th thc hin c. Tuy qu v xut th ti thng vin mn ri nhng Nghip bo vn cha chu bung tha Tn gi. Tn gi vn sng mt i cn li trong s kh khn i km. Nhng iu ny khng c ngha Tn gi b au kh. Khng cn c au kh ni mt v chng Alahn. Mc d v y c gp nhiu chng ngi ni hon cnh. Chng ta thy Nhn Qu th gian v Nhn Qu xut th gian tuy c h tr nhau, nhng vn c lp vi nhau m Tn gi Losaka Tissa l mt bng chng r rt. Cc v Alahn bnh ng nhau trn o qu, nhng vn sai bit nhau trn phc nghip th gian. C. NHN QU B TT O

Trang 111 Chng ta nhng phn nh ngha thut ng cho cc v hc gi, ch hiu n gin rng B tt hnh l s nghip gio ha chng sinh ca mt v gic ng gii thot. Ch bi s chng ng vin mn ca mnh, mt v B tt mi o nhn quan st cn c chng sinh, tr tu c nhng phng tin gio ha thch hp. Cha chng ng vin mn, vic lm li ch chng sinh cha hon ton ng ngha B tt. B tt l g? Tht ra danh t ch l h rng, tm t bi tm l ca con ngi. Chng ta d b danh t che mt s tht ri lp ra nhng nh kin trn . Hu ht quan nim ca Pht gio i tha u cao B tt v m ch bai qu v Alahn l tiu cc th ng. Nhng vn ny phi c tm hiu s lc trc khi chng ta bc vo nghin cu Nhn Qu B tt o. Chng ta s nghin cu k v gi tr, vai tr ca B tt trong mt lun bn khc. Tnh cht ca mt v B tt l Tm i bi vin mn. Chnh bi tm i bi ny m B tt th hin vo sinh t ha chng sinh khng mt mi. Cng mt vn , khi ni phng din tiu cc, chng ta gi l V NG, khi ni phng din tch cc, chng ta gi l I BI. Mt bc gii thot tan v Ng chp hon ton, ngay khng phi l on dit h v (Trung Qun lun). Khi khng cn ch k, th tm v tha t nhin trn y v hn. Khi chp ng ht th i bi tm hin l khng b bn. Nu chng ta ch hc hiu trn vn t ngn ng, nghe ni v ng lin ch bit v ng m khng bit v ng chnh l i bi, nghe ni i bi ch bit l i bi m khng bit i bi chnh l v ng. o Pht l o ca s tht tu tht chng, khng phi mt trit thuyt bn lun sung, suy t rng nh v s cc trit thuyt khc. V ch bi s thc tu thc chng, chng ta mi c ci nhn thu trit mi vn m ngn ng ni cha ht. Nu khng thc tu thc chng, vn t ng ngn s l mt ngc t giam hm tm thc chng ta. Nu mt v ht sch ng chp, chng t Alahn, ngay tm i bi hin hu v bin. Thi ti th Nguyn thy, c Pht khng tit l v cng hnh B tt o ca mt v Alahn bi v l vic lm ca mt ngi chng ng t bit, khng phi vic lm ca phm phu. K phm phu nghe ni v cng hnh B tt s khi sinh vng tng v chp trc, qun i vic t li trc mt ca mnh, t cho l gn gi ha chng sinh, khng ng b danh li cun mt. Nu v ny gii thot gic ng, d khng cn dy bo, v y t bit bn phn ca mnh i vi nhng chng sinh si m cn li. Ch l cc ngi khng bc l thn th, khng khoe khoang vic lm ca mnh nn chng ta lm tng Nit Bn v d y ca cc ngi l s chm dt vnh vin. Nit Bn l sng sut bit r, khng phi l m mt si m, Nit Bn l khng s c, chng phi l c s c nh chng ta gn p. Nit Bn l linh hot, chng phi l kh cng. Nit Bn l c nng lc t ti, chng phi l s g b cu thc. Nit Bn l cm ng v bin, chng phi l s ng khung mt mnh mt ci. Ch Thnh trong Nit Bn rt sng sut, bit r tnh trng ca Pht php, ca chng sinh v cm ng vi nhau khng th ngh bn. Khi thy cn phi xut hin mt ni no gio ha, cc ngi lin m thm th thn sinh t n vi chng sinh m chng sinh khng h hay bit. V s v Alahn th thn sinh t tr li vi chng sinh m chng ta u hay bit g, c ng cc ngi ra i ri l ht hn.

Trang 112 Mc d o qu Alahn c nh ngha nh l "khng tr lui li trng thi ny na" theo Nikaya hoc "khng th thn i sau" theo A hm, nhng ch l khng tr li theo nghip. Khng nghip no c th li ko mt v Alahn tr li sinh t c na nhng v ny t c nng lc lm ch, vn c kh nng ty nguyn tr li gio ha chng sinh. Nu cho rng, d mun tr li m mt v Alahn trong Nit Bn vn khng th tr li, ti gi Nit Bn ny l mt s tri buc mi, khng phi l gii thot t ti. Nhng chnh v Nit Bn l gii thot t ti nn mt v Alahn hon ton t do trong vic hin thn vo sinh t gio ha chng sinh. No gi chng ta ch hiu trn ngn t, nghe ni v Alahn nhp v d y Nit Bn khng th thn i sau, lin cho rng Alahn l tiu cc, l cy kh mng lp, khng li ch cho Pht php v chng sinh. Chng ta khng ng rng ng sau phong thi ung dung trm mc li l s hot dng tch cc v bin. Ci hot dng tch cc ca mt v Alahn, c du k trong phong cch im m h v n ni tri ngi khng th nhn thy. Khc vi k phm phu tch cc nng n hin tng m mi ngi u nhn thy. Ti sao chng ta li lm bn v Nhn Qu ca B tt o nu khng phi l cng vic ca chng ta? Chnh v hai l do: Mt, v cng hnh B tt b kinh i tha tit l qu nhiu. Chng ta bn v Nhn Qu B tt o tng thm nim tin i vi Pht php. Hai, bit c Nhn Qu B tt o, chng ta s kho x s vi mi ngi khng tr ngi vic t li ca mnh v gy c s thun tin cho vic gio ha v sau. 1 - NG S NHIP (Trch Bn Sanh 1, tr 81) " Lc by gi, cc T kheo sau khi tm ti h Nalakapna, bo cc Sa Di ly nhng ng cy lau lm ng kim, thy cc cng lau u trng bng hon ton, i n Th Tn v hi: - Bch Th Tn, chng con cho ly cc cng lau lm ng kim. Nhng t gc cho n ngn cc cng lau y u trng bng hon ton. V sao li nh vy? Bc o s ni: - Ny cc T kheo, y l do i nguyn xa ca ta vy. Ni xong, Bc o s k cu chuyn qu kh. Thu xa, ti y c mt ci h trong khu rng rm. Trong h y c mt qu La st nc n tht nhng ai xung nc. Lc by gi B tt sinh lm kh cha, to ln nh mt con nai mu , oanh vy vi tm chc ngn con kh, che ch on kh sng trong rng. B tt khuyn n kh. - Ny cc con thn, trong rng ny c nhng cy tri c, c nhng h nc m phi nhn ang sng. Nu cc con mun n nhng loi tri cha tng n v ung nhng ch nc cha tng ung, hy hi ta ! n kh vng li. Mt hm n kh tm n mt h nc l, chng ngi trn ch B tt n, B tt n hi:

Trang 113 - Ti sao cc con khng ung nc? - Chng con ch ngi n! - Tt lm! B tt i vng b h, thy c du chn i xung m khng c du chn i ln, bit rng khng cn nghi ng g na, h ny c phi nhn n tr. - Ny cc con, cc con lm mt vic rt tt l khng ung nc, v h ny c phi nhn n tr. Con qu la st bit c n kh khng xung ung nc lin hin ra hnh th gh tm vi bng xanh, mt trng vng, tay chn mu , r nc ni ln hi: - Sao cc ngi khng ung nc? B tt hi: - C phi ngi l la st sinh ra trong nc khng? - Phi. - C phi ngi bt nhng ai xung ung nc chng? - Phi. Ta bt cho n t con chim nh xung ung nc y. Ta s khng tha mt ai! Ta s n tht tt c bn ngi. - Chng ta s khng ngi n tht. - Nhng hy ung nc i! - c, chng ta s ung nc, khng cn phi i xung m bng nhng cng lau. Ngi s khng lm g c. Thy du chn i xung khng thy du i ln Ung nc vi cng lau ngi khng git ta c. Ni vy xong, B tt em li mt cng lau, hi tng li nhng hnh Ba la mt, pht li chn ngn, ly ming thi cng lau, cng lau tr thnh trng khng hon ton, khng mt khc mc no cn tn ti trong. Nhng B tt khng th lm nh th cho tng cng lau cho c on kh tm chc ngn con. B tt i vng quanh h v ra lnh. - Tt c cng lau u trng bng ht! Do li hnh rng ln t trc ca cc v B tt, mnh lnh c thnh tu. T y tr i, tt c cng lau xung quanh b h u tr thnh rng sut ht. Trong kip ny,c bn thn thng c tn ti lu di. Mt, tng con th trong mt trng s tn ti trong sut kip ny. Hai, a im m la c dp tt (Bn sanh Vattaka) s khng b la chm n trong sut kip. Ba, ti ch ngi nh ca ngi lm gm Ghatiraka khng bao gi b ma ri xung trong sut kip ny. (xem Trung B kinh 2, tr 344) Bn, cc cy lau mc quanh b h ny s rng trn kip ny. Ri B Tt v n kh u ly cng lau thng xung h ht nc v ngi yn n trn, con qu la st bun ru bin mt. Bc o s ni rng: - Ny cc T Kheo, nhng cy lau hon ton rng sut chnh do li pht nguyn ca ta

Trang 114 thu trc. Khi y con qu la st chnh l Devadatta, tm mui ngn con kh chnh l hi chng ca c Pht. Cn con kh cha kho dng phng tin chnh l Th Tn. NHN XT: B Tt, tin thn Pht Thch Ca, hin thn vo loi kh che ch hng dn cho n kh v kt duyn gio ha lu di v sau. Tht l kh khn cho vic gn gi gio ha nu khng c s tng ng ln lao no . Mt cng hnh ni bt ca B Tt l th hin ng s tng ng vi chng sinh, chng sinh c nhng hnh dng, tp qun, tm tnh, s thch... ra sao, u c b tt ha ng theo gn gi gio ha. Chng ta c th bt chc B Tt ha ng gn gi gio ha chng sinh, nhng chng ta d nhim theo h v nh mt li ch ca i bn. B Tt tuy ng s tng vi chng sinh nhng vn biu hin c s thanh khit, lng, cao c v phong cch c lp ca mnh. Nh hin trit Socrate c th nhp nh trong t th ng bt ng mt ngy mt m. Anh hng ca ng trong nn trit hc Ty phng cn ko di n hm nay v li trong lng ngi nim knh thng su m. ng c mt tr tu phi thng, mt tm hn lng nhn nhc, mt i sng thnh thin v mt phong cch t ti trc ci cht oan c n vi ng. Mc ch ca cng hnh ng s l kt duyn gio ha chng sinh, nhng khng c ci g ng tuyt i. C nhng trng hp mt v xut gia cch bit hn vi th gian, khng ngi chung bn ru vi ngi th tc, khng mc ng chic o, khng ngh chung mt ging khng chung mi tc, sng khc kh m bc, nhng hnh nh ny li khin chng sinh vng phc knh tin hn c. B tt bit r khi no phi ng s, v khi no phi cch bit. C nhng ngi c s hiu khng ht cng hnh ng s ca B tt ri ch bai ngi xut gia l thin kin, mt chiu g b. Nhng k ny cha tr tu ca B tt. Phm Ph Mn trong kinh Php Hoa, din t cng hnh ca B tt Qun Th m th hin v s ng thn n vi chng sinh ty theo chng sinh ng c dng loi ng thn no. Hoc thn cn gn gi nh hnh nh c s, trng gi, ng nam, ng n hoc c lp siu thot nh hnh nh T kheo, T kheo ni, Thanh vn, Bch chi, Pht ... ng s gio ha, m khng ng s cng gio ha. ng chp mt chiu! Chng sinh ch vng li ch dy ca ngi no m h cm thy knh v thng. B tt khi dy nim thng knh ca chng sinh i vi mnh bng hnh ng s v ban pht n ngha. B tt Thin Tu (tin thn Pht Thch Ca) th hin vo loi kh v lm con kh cha to ln vi tr tu v quyn nng phi thng. ng s vi tm chc ngn con kh v che ch hng dn cho n kh , B tt ban pht n ngha bng mi kh nng v tr tu ca mnh em li s an vui cho n kh. V s i sau gp li nhau thn ngi, h s d dng nghe theo s dy bo ca B tt. T nhip php trong o Pht gm c: B th, i ng, Li hnh, ng s. Trong b th v li hnh thuc v ban pht n ngha, i ng v ng s thuc v gn

Trang 115 gi thng yu. y ng s v n ngha, chng sinh s dnh nhiu knh thng vi B tt. Thn lc ca mt v B tt cn ty thuc vo cng c qu kh, mc d Bn th gii thot bnh ng sut t Alahn n ch Pht. Bn th gii thot th bnh ng nhng tr tu thn lc li l thuc v cng c. Cng l Alahn nhng tn gi Mc kin lin th thn thng nht; tn gi X li Pht th tr tu nht. Mun dng thn lc lm rng sut cng lau, B tt hi tng li nhng hnh Ba la mt qu kh, s dng cng c thnh tu mt php l cho hin ti l lm thng sut cng lau. Nhng cha , B tt i quanh b h v ra lnh tt c cng lau u tr thnh rng sut, lp tc cc cng lau u tr thnh rng sut nh mnh lnh ca B tt. V thn lc tn ti sut kip ny (mt kip l mt chu k thnh hoi ca a cu). Chuyn ny tng t vi php l m v Thnh da en Martin de porres Pru thc hin. Thnh l thy dng thuc dng tu a Minh. Sut i Thnh em li an vui li ch cho v s ngi v vt. Nhng php l ca Thnh th tng ng vi php l ca Cha Jsus v c hnh ca Thnh th chu ton tuyt diu. Nm 1634, nc sng Lima b ma l trn ngun ang dng ln nhanh chng, c th cun tri thnh ph Lima bn cnh. Dn chng lo ngi cho tng lai en ti! Thnh Martin cng c mt ti ni chng kin. Thnh chy ra b sng ly ba hn nm vo ch xoy nc mnh nht ri qu xung cu nguyn trc mt mi ngi. Khi Thnh va cu nguyn xong th nc sng rt xung tr li bnh thng. ng trc hin tng phi thng va xy ra, ton dn sung sng hoan h Thnh cu h khi s e da ny. H ngh ct mt thnh ng bn cnh k nim, nhng Thnh khng ng v gn c sn nh th c B. V Thnh cn tuyn b rng vnh vin s khng c nn lt ti vng Lima na. n hm nay, sp sang th k 21, my trm nm tri qua, li tuyn b trn vn cn gi tr chn tht. Vi li hnh rng ln t qu kh kt nn cng c su xa, thn lc ca B tt tn ti rt lu di. S xut hin ca Devadatta l iu lm chng ta ngc nhin. Devadatta l k th, l i th gy tr ngi tai ha cho B tt vi nhng hnh tng v hnh vi c c. n tn i cui cng hin thn lm Pht ca B tt, m Devadatta vn cha chm dt s th ch vi Ngi. Nhng chng ta t vn nu Devadatta ch thun l k c c trong nhiu kip, lm sao ng c th phc sinh cng vi Pht trong hong tc v c dung mo kh p , cng i sng vng gi sung sng nh vy? Cng c t u m c? Mc du kinh Php Hoa xut hin khong 700 nm sau khi c Pht nhp dit, ngha l thi ti th nguyn thy c Pht khng ging kinh Php Hoa cng nh cc kinh i tha khc, nhng kinh Php Hoa tit l rng Devadatta l v B tt nghch hnh, theo ph hoi c Pht Thch Ca Ngi thnh tu i hng i lc v hnh nhn nhc v bin. ng l ch c nghch cnh mi th thch v gip mt ngi pht khi c ch dng mnh. C th nh th, rng Devadatta l v B tt chn tht, chu tn phc lm nghch hnh tr duyn cho cng hnh ca B tt Thin Tu sm c vin mn. V l B tt nn Devadatta lm nghch hnh vi B tt Thin Tu, nhng lm li ch chng sinh nhng ch khc to cho mnh mt h nc phc v i nhm ha gii nm mui ti kia. Th

Trang 116 nn ng phc bm theo c Pht t i ny sang i khc. Tr li vn ng s, B tt th hin ng s tng vi chng sinh v khi dy c ni chng sinh nim thng knh i vi mnh. Sau khi c chng sinh thng knh hoc hin i hay i sau, B Tt mi em chnh php gio ha. Nu chng sinh cha nim thng knh m chng ta vi em chnh php ra gio ha, h s ph bng chng ta ln chnh php. iu ny khin cho h b bt hnh nhiu hn. Phi i nim thng knh ca h thun thc B Tt mi dy h nhng gio l mu nhim khc. C th trong nhng trng hp no , chng ta phi ng s vi mi ngi, nhng lm sao a h n nim thng knh ch khng a h n s khinh thng. Nu vic ng s ca chng ta khng gy c nim knh thng ca mi ngi, tri li, a n s coi thng, tt hn chng ta nn cch bit quay li lo tu cho chnh mnh i n khi chng ta tr tu v uy c hy thc hnh ng s. 2 - TO C HI CHO CHNG SINH TC PHC. ( Trch T Bi Thy Sm, ta) " Thu xa v triu Vua ng Tn c mt v quc s hiu l Ng t, tn l Tri Huyn. Lc cha hin t. Ngi thng gp g mt nh s t kinh s trong mt ngi cha. Nh s y mc bnh ci, ai cng gh tm lnh xa, ch c ngi Tri Huyn khi lng thng cm n chm sc hu h tn tnh. n lc nh s sp ra i mi dn Tri Huyn rng: - Sau ny ng c nn chi nn qua ni Cu Lng ti Bnh Chu t Ty Thc tm ta, v nh trn ni y c hai cy tng lm du ch ta tr ng. Sau ngi Ng t cng di n cha An Quc th o c ca Ngi vang khp. Vua Tn thn hnh n Php Tch nghe Ngi ging o v phong lm quc s. Vua dng cng Ngi ci php ta bng g trm hng. Mt hm ngi ngi mt mnh trn chic ta y, tm khi nim mn nguyn hi lng trc s thnh t ca mnh, ht nhin Ngi nghe au nhi tt ni u gi mun xu. Khi xem li th u gi xut hin mt mt gh mt ngi. Ni au honh hnh Ngi v tn m khng mt danh y no cha ni. Ngi cht nh li cn dn nm xa ca v s nn sm sa i v Ty Thc. Trn ng i tri m ti, trong khong m u my bay khi ta mt m Ngi nhn xem bn pha bng thy dng hai cy tng. Ngi mi tin rng li c hn khng sai. Ngi lin i ngay n ch , qu nhin thy lu vng in ngc lng ly nguy nga, nh quang minh chi ri khp ni. Trc ca, nh s ang ng ch n Ngi mt cch thn mt. li m, Ngi Ng t m t ht tm s au kh ca mnh. Nh s ni: - Khng h g u, di ni ny c mt ci sui, sng ngy ra, mn gh y khi ngay. M sng hm sau mt ch tiu ng dn Ngi ra ngoi sui. Ngi va bm nc ln ra th mt gh ku ln: - ng ra vi! ng hc nhiu bit rng, kho cu cc sch c kim m c tng c n chuyn Vin n, Triu Th chp trong b Ty Hn cha? Kinh ngc v cng, Ngi p: - Ti c c.

Trang 117 - ng c ri c l no li khng bit chuyn Vin n git Triu Th! Triu Th b chm ch pha ng oan c bit dng no! Vin n l ng. Triu Th l ti. i i ti tm cch bo th ng, song mi kip ng lm bc cao Tng, gii lut tinh nghim nn ti cha tin b bo on c. Nay v ng c nh vua qu yu chung nn khi tm danh li lm tn gii c, ti mi bo th ng c. Nay nh tn gi Ca Nh Ca ly nc php tam mui ra on cho ti ri, t y tr i ti khng cn bo on ng na. Ngi Ng t nghe qua hong s lin vi vng bm nc di ra. Nc va chm vo th cn au xy ra kch lit Ngi bt tnh hi lu. Khi tnh li th khng thy mn gh y na. Ngi mi bit thnh hin n du B Tt th hin, k phm phu khng th lng c. Ngi mun tr ln ly t v s, nhng ng li th in cc uy nghi bin mt t bao gi. Ngi bn lp mt ci tho am ngay ch y v sau tr thnh mt ngi cha. n nm Ch o i Nh Tng mi sc hiu l "Ch c Thin T" c mt v cao Tng lm bi k s ghi chp vic ny r rng. NHN XT: Khng bit c ai c truyn Ty Hn ra sao cn ti khng c c c ct truyn y nn khng r ht s tnh, ch theo ch dn trn hiu rng Vin n m mu git Triu Th mt cch rt oan c. L ra Ngi Ng t s n tr ti nghip ny mt cch au n a ngc, ng qu hoc sc sinh. Nu Ngi khng c cng c ln lao trong Pht Php. y ta thy cng lao tu hnh chn chnh ca mt ngi ha gii kh nhiu trng ti ca h. Sau i git oan Triu Th, Vin n lin tip mi i lm cao Tng tr gii nghim chnh. Khng th c s kin ny nu nhiu i trc na Vin n khng tng kt duyn tu tp su dy trong Pht Php. Cng c trc v sau s kin Triu Th, Vin n cm ng c s cu ca B Tt. V B Tt xut hin y chnh ming mn gh cho bit l Tn gi Ca Nh Ca. Tn gi Ca Nh Ca l ai, chng ta cng khng bit r rng, ch chim ngng phng tin thin xo ca Tn gi ni cu chuyn ny. V ti sao Triu Th bit c iu ny, li ni rng Tn gi gii oan cho ng ri? S lin h ring gia Tn gi Ca Nh Ca v Triu Th cn nm trong b mt. Ch c s lin h gia Tn gi Ca Nh Ca v Ngi Ng t c biu hin c th ni y. Thu cn l sa di, Ngi Ng t ni ting thn ng, tng ng n thuyt php cho Tng chng T Kheo. Ngi c L Thng n th khen tng. Sa Di mi bn gii ging kinh Tui nh nh ng ch cm bnh Sa Di thuyt php Sa Mn thnh Chng bi tui cao, trng tnh linh (Thp T Sa Di nng ging kinh

Trang 118

T s nin k ch hu bnh Sa Di thuyt php Sa Mn thnh Bt ti nin cao ti tnh linh) Nhng chng nhng Ngi thng minh tr tu thi m c hnh cng rt chu ton c bit. Nh s bnh ci b mi ngi gh tm xa lnh, th m Ngi li n cn chm sc tr liu chu o. Khng ng Ngi tc thnh phc duyn to ln l hu h mt bc B Tt siu phm. Chnh tn gi c th hin bnh nng to c hi cho Ng t lm phc. V ri chnh phc nghip s ha gii oan c v sau m tn gi bit trc Ng t khng th no vt qua ni. Tn gi l ngi chng ng, thu sut ng i phc tp ca Nhn Qu Nghip bo nn khng dng thn thng php l chn ng Nghip bo ca Ng t. Tn gi ch dng thn thng to c hi cho Ng t tc phc v c l trong ci gii khc khuyn bo Triu Th kh nhiu. B Tt lm li ch cho chng sinh khng ch bng cch em ti vt b th cho h, m phi bit to iu kin cho h tc phc, s th nhn ti vt gip h qua cn thiu thn nht thi nhng li tip tc tn phc v sau. Cn s chu kh to phc mi em li cho h an vui lu di. Nhng khi B tt ra i lm vua, quan, hng dn s... u dng uy lc ca mnh khuyn bo nhn dn tu hnh thp thin, khuyn h vui v cng nhau p ng, sa , o kinh, ct trng hc, m bnh vin, trng rng... Nhng cng trnh phc li cng cng l c hi nhiu ngi to phc. N khc vi nhng cng trnh bt dn xu dch kh s kin to in i cho tp on thng tr phong kin. Nu chng ta c tm t i vi chng sinh no, hy kho lo to iu kin cho chnh h tc phc. iu kin l nhng li khuyn bo n cn, l kin ch v phng php, l phng tin ti vt c th. V nh ta khuyn h hy p li on ng trong lng, ta s bo h c gng ln, ch h cch thc tu sa ng s, cp cho h thc n v dng c. Lm c iu ny, h s bt kh v sau. Chng ta cng thy cng c tr gii tinh nghim c nng lc chn ng nghip lc qu kh. Mi i lm cao tng khin cho oan hn Triu Th khng c c hi t nhp ph tn Vin n. Nu chng ta pht tm tu hnh chn chnh, tr gii cn trng, Thin nh chuyn cn th nhng nghip lc c b chn li. Nh vy chng ta c yn n thun tin tin tu o nghip cho n vin mn. Ti khi o nghip vin thnh, qu bo c xut hin, chng ta khng cm thy au kh. Tn gi Ca Nh Ca thy trc ci lc vinh quang trong i Ng t v bit c hi cho nghip c s n nn n cn dn d mi iu. Khi nn xy ra, Ng t tm n ni hn c th trng thy cnh cha vin nguy nga, lu vng in ngc, nh sng chi li giao xen rc r. Sng hm sau khi bnh c cha xong, th tt c bin mt, ch cn li ni rng tnh mch hoang vu nh thu no. Do cng c v i t nhiu kip, mt v B tt c ty nguyn to thnh nhng Tnh

Trang 119 theo mun gio ha chng sinh. Tn gi Ca Nh Ca th hin mt cht Tnh ca mnh qua mt m lm ch tr ng cho Ng t v cng an i gy thm nim tin sc mnh cho Ngi. Khi cng vic xong, Tn gi thu hi thn lc, tr li ni rng cnh c ngi xa. Tnh khng phi l cu cnh ca ch Pht. N ch l huyn cnh c dng nn tm thi gio ha chng sinh. Cu cnh m ch Pht, ch B tt nhm n l lm sao cho chng sinh thnh tu gii nh tu gii thot. Cn tnh ch l vic bn ngoi khng chn tht. Nu chng sinh ngay ni t tm c thanh tnh gii thot th Tnh l tha. 3 - NHN NHC (Truyn v v Tin nhn v Ca li Vng, chng ti c dp cp trong tp bt Cui Hng Dng. y xin php c lp li.) " Thu xa c mt v Tin nhn tu tp Thin nh trong rng vng. Mt hm vua Ca li (Kali) dn cung phi i vo rng do chi. on ngi ng o chia nhau tn mc khp ni. C mt s cung n vo su gp v Tin nhn ang ta thin trn b di hng cy. H sinh lng cung knh lin em hoa qu dng cng v ngi quanh tha hi. V Tin nhn v h thuyt php. Cht vua Ca Li xut hin trng thy cnh tng mt g n ng ngi gia m cung phi xinh p ca mnh, bt gic sinh lng tc gin, n hi - Ngi trong rng ny lm g? V Tin nhn tha: - Tha, ti tu hnh nhn nhc. - Ngi nhn nhc c cha? - nhn nhc c. Vua lin ly gm ct t cnh tay ca v Tin ri hi: - Ngi nhn nhc c chng? - Ti nhn nhc c. Vua li ly gm cht t cnh tay cn li v hi: - Ngi nhn nhc c chng?

Trang 120

- Ti nhn nhc c. n y vua Ca Li kinh hong trc thi hin lnh bt ng ca Tin nhn, qung gm xung cu xin sm hi. Tin nhn bo: - i vng, ti khng h on hn i vng, vn thng yu i vng nh ti vn thng yu tt c chng sinh khc. Ti nguyn n khi thnh Pht, s i vng trc ht. Vua Ca Li chnh l tin thn ca tn gi Kiu Trn Nh, v t u tin chng Alahn ca c Pht. NHN XT: Nhn nhc l mt trong nhng cng hnh ni bt ca B tt. D nhin s nhn nhc ca B tt khc ngi phm phu vi nhng nn c ch. B tt nhn nhc bng nh lc su xa ca mnh. Khng mt s sn hn no c th khi ln trong tm th thnh thang ca B tt. T nhiu kip si m cha thng t chnh php, B tt vn tng gy oan tri vi chng sinh. Ri n khi t o gii thot, nu B tt an tr Nit Bn th oan tri ngy xa khng nh hng ti c. Nhng v i bi tm thc y, B tt (tc l v Alahn tam minh) khng bao gi ri b chng sinh. Trong Nit Bn tch tnh, B tt bit r tnh trng ca chng sinh, ca th gian, ca Pht php. Khi thy cn phi tr li gio ha, B tt lp tc th thn sinh t vo ni thch hp. Mt khi th thn sinh t th oan tri xa phi gp li. B tt s nhn nhc tr xong nhng tin khin tc tri v lun tin kt duyn gio ha cho k th. Th hn cng khng c nh. Cha tr c hn th th chng sinh tc gin cm hn. Khi tr xong ri th c khi khi lng thng hi. Vua Ca Li cng vy, cha tr c mi th trc th hm hc d dn, sau khi tr th xong th hi hn s hi. Thi nhn nhc hin lnh ca B tt Tin nhn lm tng ni hi hn ca vua thm bi phn. Ni hi hn gip cho B tt d dng kt duyn gio ha v sau. C l nhng i kip tip theo, vua Ca Li c B tt nhip ha mi ri vua tr thnh tn gi Kiu Trn Nh, v t chng ng u tin ca c Pht, nh li Pht ha. Nhng sc nhn nhc ca B tt khng phi ch dng tr nghip xa m cn ha chng sinh. B tt mun em t bi ba khp chng sinh th cn phi c sc nhn nhc v bin v chng sinh vn cang cng kh bo. D c gip h mt trm ln, ch cn mt ln tri h l h lin qun ht n xa v t thi th on. Thiu kin nhn B tt khng th vin mn s nghip sinh. Ch T biu tng ngha ny khi v hnh tng b tt Quan m dng cnh dng mm mi (tng trng hnh nhn nhc) ri nc cam l (tng trng hnh t bi). Phi c nhn nhc mi t c t bi. Kt duyn gio ha chng sinh khng phi l chuyn trong mt i hai i. B tt phi kin nhn i theo h mi t i kip ny sang i kip khc. H a lm thn th th B tt th thn th; h sinh lm ngi th B tt th thn ngi; h sinh ci tri th B tt hin thn thin ch. Nhng trong mi thn n vi h, B tt lun lun mt a v cao

Trang 121 qu khin h phi knh phc vng li (d nhin khng phi lun lun nh vy). Sc kin nhn ca B tt i theo chng sinh gio ha tht l khng b khng bn. 4 - T TRANG NGHIM BNG CNG C (Trch phm Ph Hin, kinh Hoa Nghim) "... Nu ai mun thnh tu cng c v tn nh th cn phi tu theo mi hnh nguyn rng ln sau y: Mt l l knh Ch Pht Hai l xng tn Nh Lai Ba l qung tu cng dng Bn l sm hi nghip chng Nm l ty h cng c Su l thnh chuyn Php lun By l thnh Pht tr th Tm l thng ty Pht hc Chn l hng thun chng sinh Mi l ph giai hi hng NHN XT: B tt l nhng bc thu r ng i ca Nhn Qu Nghip bo hn ai ht. Cc Ngi bit gy to v lng thin nghip tp hi c cng c v i cho t thn. Khc vi chng sinh phm phu ch i tm hnh phc cho hnh phc ca ring mnh, B tt tch ly cng c uy lc gio ha chng sinh. Khng cn ng chp v k, mi cng hnh ca B tt u hng v s nghip li ch chng sinh. Phm Ph Hin a ra mi phng php tiu chun mt B tt thc hnh hu tch ly v lng cng c. Th nht, l knh Ch Pht. Trong Nhn Qu xut th gian chng ta xem cng c l knh bc Gic Ng l ci mm u tin gip mt ngi i dn n vi s gic ng ca chnh mnh. Nhng trong Nhn Qu B tt o, B tt l knh Ch Pht thnh tu qu bo KH KNH cho mnh. Khi thnh tu s kh knh ny, B tt xut hin gia th gian rc r nh nh mt tri sng chi, khin chng sinh trng thy u sinh tm knh ngng thit tha. V khi tm knh ngng pht khi ri, h s d dng tip nhn s dy bo

Trang 122 ca B tt. Th nn mun nhip ha chng sinh, B tt phi thnh tu s kh knh bng cng c l knh ch Pht. Th hai, xng tn Nh Lai Cng nh hnh l knh a n nim qu knh ca chng sinh, hnh xng tn Nh Lai khin cho B tt th hin i khng b chng sinh ch bai bim nh. Khng g nguy him cho h hn s ch bai nhm mt v B tt, v cng khng g li lc cho h hn s khen ngi ng bc siu phm. trnh cho chng sinh ti li hy bng Thnh hin v cng gi cho chng sinh cng c tn dng bc thnh, B tt phi thnh tu cho mnh qu bo "ng c khen ngi". B tt thnh tu cng c nh th s d dng gio ha chng sinh m t b cng kch t him. "Nh bin c m vang do dt sng rt nhim mu con khi nhng ngn t t nghn xa v mi n nghn sau ngi ca Pht, bin mun trng cng c" Th ba, Qung tu cng dng. Mun gieo duyn lnh vi chng sinh, B tt thng dng hnh b th ti vt. Chng sinh lun lun tr nn nhu thun vng phc vi mt ngi ban n cho h m b th ti vt l hnh thc ban n c th nht. Th nn B tt phi thnh tu ti sn ln lao mi c th thc hin cng hnh rng ri ny. thnh tu ti sn , B tt phi cng dng ln Ch Pht mt cch trn vn, chn thnh v v i. Tuy nhin, phm Ph Hin thng hoa ngha cng dng tr nn cao c hn nh sau: "Thin nam t! Trong cc cch cng dng th Php cng dng l tuyt vi hn c. l: Tu hnh theo li Pht dy cng dng, lm li ch cho chng sinh cng dng, chp nhn gi gn chng sinh cng dng, chu kh thay cho chng sinh cng dng, sing nng tu tp cn lnh cng dng, khng b hnh B tt cng dng, chng ri tm B cng dng." Th t, Sm hi nghip chng. Tht ra cng c ca mt v i B Tt nh bin ln m nghip chng t lu ch nh nm mui nh. Nu ra hnh sm hi ny, Phm Ph Hin mun lm gng cho chng sinh hn l dnh cho bc gic ng. C th mt v B tt c nhng c duyn vi vi chng sinh khc khin cho sau ny gp li h s c thi chng i. Nhng sc nhn nhc v lng t i ca B tt s dn dn cm ha tt c. Th nm, Ty h cng c. Mt v B tt th vnh vin khng cn k vi bt c ai na. Tm ty h s hin hu t nhin khng cn c gng. Qu bo ca cng c ty h ny khin cho B tt t b t him ganh ght, ngha l bt i s sa a cho chng sinh. Th su, Thnh chuyn php lun. Khi c Th Tn va thnh Chnh ng Gic, tm Ngi hng v th ng (kinh

Trang 123 Nikaya) th c tri Phm Thin hin thn thnh Ngi tuyn ging Chnh Php cho tt c chng sinh. c Pht chp nhn li thnh cu ny v bt u s nghip gio ha v i ca mt c Nh Lai. Cng c ca v Phm Thin kia kh th ni cho cng tn. i khi B tt th hin nhng cng v khng th trc tip thuyt php cho chng sinh, nhng lun lun kho thnh php t nhng php s xng ng khin cho mi ngi c nghe nhng gio l qu gi. Qu bo tr li cho B tt l tr tu thm vi diu v c nhiu c hi gio ha chng sinh. Th by, Thnh Pht tr th. B tt thnh Pht tr th lu di cho chng sinh c nhiu li lc v cng kt thnh th mng lu di cho chnh mnh Pht qu mai sau. Th tm, Thng ty Pht hc. Bn th gii thot ca mt v Alahn - B tt th khng khc vi Pht, nhng tr tu thn lc th km xa. Chnh v tr tu cha bng Pht nn phng tin gio ha chng sinh ca B tt khng hon b nh c Pht. V d cng tt nghip bng bc s y khoa, nhng mt s bc s mi ra trng v mt bc s lo thnh vn c trnh cha bnh khc nhau mc d kin thc c bn th khng khc. B tt cng vy, cn phi tham kho nhiu ni phng tin gio ha ca c Pht. Chng ta cng d thy iu ny xuyn qua lch s ca Pht gio. Th chn, Hng thun chng sinh. Hng thun chng sinh c ngha l phng s chng sinh. Hnh nguyn ny khin chng ta nh n li kinh cu ca thnh Francisco. "Ly Cha T Nhn, xin cho con bit mn yu v phng s Cha trong mi ngi...." v phm Ph Hin gii thch: ... "i vi tt c chng sinh nh th ta u dng n mi iu hu h, mi th cng dng nh ta knh trng cha m ta, nh ta tn th s trng ta, nh ta phng s cc bc Alahn, cc ng Nh Lai khng h khc bit. Vi ngi bnh kh ta s l lng y; vi ngi lc li ta s ch ng v; vi ngi trong m ta s lm nh sng; vi ngi ngho kh ta gip c kho tng..." Hnh nguyn th chn ny l hnh nguyn cn thit nht B tt c th kt duyn gio ha tt c chng sinh v thnh tu cng c cho chnh mnh. Th mi, Ph giai hi hng. Ng chp tan bin, ni Bn th bnh ng khng cn phn bit, mt l tt c, tt c l mt, B tt khng cn thy nhng cng c nh th ch thuc v ring mnh m thuc v tt c chng sinh. Cng hnh Ph giai hi hng ny t nhin thnh tu vin mn. B tt lun lun tch ly cng c trang nghim t thn, m s trang nghim t thn ny ch v s nghip cu gip chng sinh trong cc ci. 5 - NGHCH HNH Trong sut nhng bi kinh Bn sinh, Devadatta lun lun xut hin nh mt chng ngi quy ph B tt. n khi B tt ra i thnh tu o qu v thng, Devadatta vn cn

Trang 124 eo ui gy tr ngi cho Ngi. Devadatta chia r li ko tng chng v phe vi mnh, cu kt vi vua Ajatasattu th voi say toan dm p c Pht, x t ni cao lm thn Pht chy mu. Cui cng trong hin i, Devadatta b a vo a ngc Avici (A t). Nhng k l thay, v sau kinh Php Hoa ca ngi Devadatta ht li v cn th k cho Devadatta s thnh Pht hiu Thin Vng Nh Lai! Cho n hm nay th ai ai cng r rng tt c kinh i tha khng phi do chnh c Pht thuyt khi cn ti th. C nhng v T v danh no m thm bin son v a vo kinh tng dn dn. Kinh i Bt Nh (600 quyn) xut hin sm nht vo khong 200 nm sau Pht nhp dit. a phn cc kinh cn li xut hin vo thi ngi Long Th. Cc kinh Mt tng xut hin tr nht. Cng c vi bn kinh xut hin Trung Hoa m trong tng Sancrit khng c nh i tha Kim Cang kinh lun, Tam Th Nhn Qu kinh... Tuy nhin, khng phi v kinh i tha khng c chnh c Pht tuyn thuyt m chng ta ph nhn gi tr . Kinh i tha c mt gi tr ln trong nn vn hc ca Pht gio. Chng ta s bn k vi nhau v ngha v vai tr ca kinh i tha trong mt chuyn khc sau ny, ta s thy rng kinh Nguyn thy l ci ngun vng chc m kinh i tha l s trnh by mt cch hiu v kinh Nguyn thy. Hon ton khng c hai Pht gio ring r. y kinh Php Hoa nu ra mt hnh ca B tt Devadatta! ng vy, ch cn vi i quy ph B Tt Thin tu, mt k phm phu s a vo c o kh c ngy ra khi. Nhng Devadatta c nhng ngun phc v hn no khin ng sc eo ui c Pht t i ny sang i khc v lun lun vo mt v tr tng ng vi Pht. B tt sinh lm ngi th ng cng sinh lm ngi, B tt sinh lm th th ng cng sinh lm th, B tt sinh vo a v vua cha th ng cng sinh vo a v vua cha. Trong i sng cui cng B tt sinh vo cung thnh Kapilavathu vi 32 tng tt, Devadatta cng sinh vo y lm anh em ch bc vi Thi t v cng c mt dung nghi p v cng d khng bng Pht. Devadatta tr duyn cho c Pht t v lung kip, khng phi bng s cung knh tha s, s tn dng tn vinh, nhng bng s chng i quy ry, s mu hi c c. Mt c Pht vt hn mt v Alahn v phng din hng lc v tr tu. Khi mt v Alahn i vo sinh t hnh B tt o, th nhng s chng ngi chng i l iu kin cn thit cc Ngi tng trng i hng i lc, v vin mn cng c nhn nhc Ba la mt. Devadatta can m chp nhn tn phc gy chng ngi cho B tt, gip B tt vt ln trn phng din hng lc ny. n khi c Pht thnh tu Pht qu th nghch hnh ca Devadatta c cng nng lm tng thm gi tr cho nhn cch siu phm ca Pht. i vi nhng v Alahn cn phi tu tp, nu thiu nhng tr ngi trn ng tu, h s tt mt ch. y l mt qui lut khch quan. Chnh v mun gip cho mt hnh gi tng trng ch nn nhng bc i B tt lun lun tm cch gy ra nhng tr ngi cho h. i din vi nhng tr ngi, hnh gi c khi dy sc tinh tn mnh m hn. V B tt cng bit khi no phi tm dng nghch hnh cho hnh gi thun tin tin nhanh

Trang 125 trn ng tu tp. Mun th hin nghch hnh, B tt phi hai iu kin: Bit kh nng chu ng ca hnh gi n mc no. Chnh mnh c ngun phc v hn ha gii qu bo do nghch hnh gy ra. D nghch hnh xut pht t mt tm i bi, nhng trn hin tng n vn c qu bo tng ng. Bc nghch hnh B tt c phc rt ln. C khi ang th hin nghch hnh vi ngi ny, nhng B tt vn ang dng thun hnh vi nhng chng sinh khc phc khng b vi. C nhng giai on Pht gio c xem l cc thnh ti cc quc gia nh Trung Hoa, Vit Nam, Triu tin, Nht bn, Min in, Campuchia... Khi Pht gio c tn trng qu sc th bt u xut hin t kiu tng! S c nhng k xut gia khng cu gii thot m ch cu li dng danh vn. Khi ch nguyn gii thot vng bng th tm tham dc khng b on tr. Khi tm tham dc khng b on tr th nhng li lm v gii lut c mt, d l liu hay kn o. Lc s c nhng i B tt th hin vo ngi quc vng, i thn thng tay ra lnh n p tiu dit Pht gio. Cha b p ph, Tng b ci y, kinh sch b t... Nhng k ngy tm xut gia s l lng gi bit Pht php. n khi nghch hnh tm , v vua lin hin tng bnh hon ri mt, li trch nhim khi phc cho nhng v chn tu v sau.B p cho mt nghch hnh kinh khng ny, B tt phi tch ly v vn cng c ni khc. Tuy nhin bn ng tng tng rng mi vic p ph u l tc phm ca B tt. B tt p ph xy dng, cn ma vng p ph hy dit. Nu B tt th hin thun hnh th mi dng n hnh tng T Kheo. Nu dng nghch hnh c c ngang tng th B tt khng bao gi dng n hnh tng T Kheo. Nu v T Kheo no dng nghch hnh ph hy gii cm th hy t bit mnh cha phi B tt, m c cp bng khen danh d bi ma vng. 6 - CC V B TT TRONG KINH I THA. L ra chng ti dnh ti ny cho lun bn Nguyn Thy v i Tha. Nhng y ang bn v Nhn Qu B tt o, nu khng nu r vai tr ca i B tt quen thuc nh Quan m, Vn Th, Ph Hin... th khng gii quyt c cc nghi vn hin nay. Chng ti theo li dy ca thy tr tr, thng Thng h Lc, t vn ny ha gii nhng thin kin ca nhng v hc gi Nguyn Thy v hc gi i Tha. Chng ti mun nhn mnh t ng hc gi xc nhn rng ch c nhng bc hnh gi chng ng mi hiu ng gio l ca c Pht thi Nguyn Thy. Thiu s chng ng vin mn, ngi Nguyn Thy s hiu gio l theo ngoi o. Qu v Alahn c c Pht xc nhn l v minh ht, lu hoc sch. Nu ngi no nghe nh vy lin hiu rng ht v minh ch l ht v minh, khng cn c g na, phi bit ngi nh vy cha chng ng nh m cn km ci v l lun trit hc. Khi bng m qua ngha l nh sng trm chiu, khi v minh ht c ngha l tr tu vin mn. Th nn mt s chng Alahn khc, c Pht gi l "khi ln thng tr", hoc gi l "minh sanh". Nh vy d ni l ht v minh, hay ni l " tr tu", cng

Trang 126 ch l hai cch ni ca mt vn duy nht nh lng v lng ca mt bn tay khng th tch ri. "Tm ta nay sng chi hn ngn nh mt tri" (Tiu B Kinh) Ai bo rng qu v Alahn l trm khng tr tch k hiu lm rt ln. Tn gi Cullapanthaka va mi chng Alahn xong lin lp tc c th ha hin thnh mt ngn thn khc nhau y c vn xoi. Diu dng v i nh th khng th xut pht t mt ni tm trm tr c, m phi xut pht t mt ni tm chn khng diu hu cng cc phi thng. Cc thin s t nhn ng c Pht tnh diu hu ti thng tha, tht ra vn cha nng lc th hin ch diu hu siu vit nh cc v Alahn. Li na, qu v Alahn c Pht n chng l v ng hon ton, trong khi cc v i Tha kch Alahn tuy khng cn chp ng nhng vn cn chp php, cha thnh tu i bi tm. Li kch nh th ch xut pht t mt tm hn thiu bao dung, cha chng ng v km l lun. Ng v php l hai s kin i lp vi nhau, ci ny lp nn cc kia lp. Ng ht th php cng khng. Ch cn ni ht chp ng tc l ngm ni ht chp php. Ai hiu rng v ng ch l v ng m php vn cn, k cn c chnh n li kin gii. V ng cng c ngha l khng cn v k, m khng cn v k tc l tm v tha trn y. Ch cn ni khng v k, chng ta phi hiu l v tha trn vn, ch cn ni v ng, chng ta phi hiu l i bi v bin. Nh vy ni v ng hay ni i bi cng ch l hai cch ni khc nhau ca mt vn duy nht nh lng v lng ca mt bn tay khng th tch ri. Trong kinh Nguyn Thy c Pht ni rng v Alahn nhp Nit Bn khng cn tr lui li trong trng thi ny na. Cc v hc gi i Tha (C l c Nguyn Thy) lin hiu rng Nit Bn nh l mt cnh gii t tng mi, giam cht v Alahn y trong h v bun t khng cn hay bit g na. Hiu nh vy tht l ng thng! Nit Bn l gii thot, khng phi l rng buc. Nit Bn l c nng lc lm ch, khng phi khng c nng lc lm ch. Nit Bn l tr tu sng sut, khng phi l h v m mt. Nit Bn l i bi, khng phi l v k. "Mt v trong Nit Bn vn bit r tnh trng ca Pht php, ca th gian v khi cn phi th lp tc tr li lin" (Li ca thy Chn Nh) Pht khng mun tit l cng hnh B tt ca mt v Alahn, ngi chng sinh nghe ri t im tng tng, ch cho ai n ri s t bit. Cng hnh B tt ch l giai on pha sau ca mt v Alahn, t lu vn c du kn. Mi n my trm nm sau Pht nhp dit, kinh i Tha ln lt xut bn, th cng hnh B tt mi c tit l iu trn Bn th gii thot th Alahn v Pht hon ton ng nhau vi tam minh lc thng. Cn s sai bit s c cp mc k tip. Chng ta trch cc hc gi i Tha hiu khng trn vn li dy ca c Pht thi Nguyn Thy ri ch bai ch trch cch, v v tnh ch bai lun nhng v B tt ca

Trang 127 mnh ang tn th v cc v B tt y khng ai khc hn chnh l nhng i t Alahn thi c Pht. Chng ta cng trch cc nh hc gi Nguyn Thy khng nhn thy cng hnh B tt ca mt v Alahn nn vi vng ph nhn s c mt ca cc B tt trong kinh in i Tha! H b danh t che y khng thy c thc cht giu ng sau nhng danh t y. H ch bit X Li Pht m khng bit g n Vn Th S Li. Hai tn gi khc nhau khin h cho rng mt l thc v mt l ba t. H ch bit T Kheo ni i i o (Kiu m Di mu) l i Ai o m khng bit g n Qun Th m. H cho rng mt l thc v mt l ba t. Nu h khng nhn thc r cng hnh B tt ca Alahn, h cng ging nh cc hc gi i tha khng hiu su sc li dy Nguyn thy ca c Pht. C mt cu hi: - Khng tham lam ngha l g? Mt ngi p lp tc: - L khng xm phm n ti vt ca ngi khc. Mt ngi trm ngm giy lu ri p: - L rng ri b th. Cng mt cu ni ban u "khng tham lam", nhng ngi hiu cn, ngi hiu su. Chng ta nu mc ny ra ni rng: - S hin din ca cc v B tt trong kinh i tha nh Qun Th Am, Vn Th, Ph Hin, Di Lc khng phi l v l. i khi cc Ngi bc l thn phn nh B i Ha Thng, Hn Sn, Thp c.. Hoc du dim thn phn nh b lo bn bnh cho c Sn, ng gi Ng i Sn (xem Thin S Trung Hoa, HT Thch Thanh T). - V B tt c ngha l HNH ca mt v Alahn m thi. ng trn kha cnh gii thot th gi l Alahn, ng trn kha cnh li ch chng sinh th gi l B tt. D ni Alahn hay B tt th cng ch l hai kha cnh ca mt vn duy nht nh lng v lng ca mt bn tay khng th tch ri. 7 - PHT QU Khi mt v Alahn vin mn B tt o ri th thnh tu Pht qu. V ny hin thn ti hu, xut gia, ta thin, thnh o, thuyt php v nhp dit. a v Alahn ban u, v ny khng b nghip li ko tr li tam gii, nhng s theo nguyn lc i bi m i vo tam gii lm li ch chng sinh. Cn mt v Pht nhp Nit Bn ri th vnh vin tr li theo nghip hay nguyn na, ch yn trong Nit Bn tr duyn cho cc B tt khc lm Pht s m thi. Ni Bn th gii thot, mt v Alahn bnh ng vi c Pht nh Tam minh Lc thng. Nhng c Pht c cng dc v i t v lng kip gio ha chng sinh nn sai khc vi v s a Alahn trn nhng phng din: Tr tu - Hng lc - Thn lc - Uy c Dung mo. Tr tu ca Pht vt xa mt v s a Alahn. Pht thu r mi nguyn l vn hnh ca v tr, thu r cn c sai bit ca chng sinh, kho khi nhng phng tin gio ha c li ch ti a m tai hi ti thiu. Mt thin s, i khi ni mt li lm li ch cho

Trang 128 ngi trc mt, nhng li tai hi cho ngi sau. Cn c Pht c nhng gio php ch li cho ngi trc mt m vn ch li cho ngi v sau. Mt v Alahn khng th bit c hnh trng ca cc c Pht qu kh, nhng c Pht th bit r iu c Pht Thch Ca c th bit c trong qu kh khi tn gi Culla Panthaka ang lm vua khi mt nim nhn thc l v thng, dy Culla mt php mn tu hnh thch hp. iu ny cc v Alahn khc khng tm thy. Phn tch ch vi diu ca Pht tr th sut i khng th ht. Bn mi chn nm (hoc 45 nm) gio ha ca Pht chng t mt tr tu phi thng m mi tnh t (adjective) ca ngn ng th gian khng din t trn vn. ABHIBH (Tng Chi B kinh 1, 259) Ri tn gi Ananda i n Th Tn nh l v ngi xung mt bn, bch Th Tn: - Con tng c nghe Th Tn ni rng Abhibhu, t c Pht Sikhi, ng Phm Thin gii, c th lm cho ngn th gii nghe ting ca mnh. Nhng bch Th Tn, Th Tn, bc Alahn Chnh ng Gic, c th lm cho ting nghe xa nh th no? - N ch l mt t, ny Ananda, cn cc Nh Lai l v lng. Tn gi Ananda ba ln mun tm hiu v thn lc ca Pht. c Pht bn hi: - Ny Ananda, ngi c c nghe ni n Tiu thin th gii khng? - Nay n thi, bch Th Tn! Nay n thi, bch Thin Th! Th Tn ni v vn ny. Sau khi nghe Th Tn, cc T Kheo s th tr. - Vy ny Ananda, hy nghe v kho tc , ta s ni! - Tha vng, bch Th Tn! - Xa cho n mt trng, mt tri chy trong qu o ca chng v chi sng khp bn phng vi nh sng ca chng, xa nh vy l mt ngn th gii. Trong y c 1000 mt trng, 1000 mt tri, 1000 ni Sineru (Tu di), 1000 Jambudipa (Dim ph ), 1000 Apatagoyana (Ty ngu ha chu), 1000 Utarakura (Bc cu l chu), 1000 Pubhavideh (ng thng thn chu), 4000 bin ln, 4000 i dng, 1000 ci tri T thin vng, 1000 ci tri Ba mi ba, 1000 D ma thin, 1000 Tusita (u xut), 1000 Ha lc thin, 1000 Tha ha t ti thin, 1000 Phm thin. Ny Ananda y gi l mt tiu thin th gii. Ny Ananda cho n mt ngn ln Tiu thin th gii c gi l hai Trung thin th gii. Cho n mt ngn Trung thin th gii c gi l ba i thin th gii. Ny Ananda, Nh Lai c th lm cho ting mnh nghe xa n ba ngn i thin th gii hay xa hn na nu mun. - Lm sao, bch Th Tn, Th Tn c th lm cho ting mnh nghe xa cho n ba nghn i thin th gii hay xa hn na nu mun? - y, ny Ananda, Nh Lai chiu nh sng cho n ba ngn i thin th gii, cho n khi cc chng sinh nhn thc c nh sng y. Ri Th Tn pht m v lm cho ting mnh c nghe rn vang nh sm lan vo v tn. - Nh vy, Ny Ananda, Nh Lai lm cho ting mnh c nghe, xa cho n ba ngn i thin th gii, hay xa hn na nu mun.

Trang 129 Khi nghe nh vy, Tn gi Ananda ni vi Tn gi Udayi: - c li thay cho ti! c li thay cho ti! C c bc o s c thn lc nh vy, c uy lc nh vy! Tn gi Udayi ni: - Ny hin gi Ananda, y bn thn hin gi c c g nu bc o s ca hin gi c i thn lc nh vy, c i uy lc nh vy? Th Tn bo Udayi: - Ch c ni vy, ny Udayi! Ch c ni vy, ny Udayi! Nu d rng Ananda cha on tn v minh v mnh chung, nhng vi tm tnh tn ca mnh (v thn lc ca Nh Lai). Ananda c th by ln ng tr trn th gii Ch Thin, c th by ln ng tr trn ci Jambudipa ny. Nhng ny Udayi, Ananda ngay trong hin ti s c Bt Nit Bn on kinh ny ni ln s sai bit mun trng gia thn lc ca mt v Alahn v mt c Pht. ng l Alahn m Tn gi X Li Pht th tr tu nht, Tn gi Mc Kin Lin th thn thng nht. Dng lc khc nhau bi v tc nhn khc nhau. Nhiu i Tn gi X Li Pht thng dng tr tu lm li ch chng sinh, Tn gi Mc Kin Lin thng dng thn thng lm li ch chng sinh nn qu bo v dng lc th thng khc nhau. Cn mt c Pht th vin mn trn mi phng tin ha chng sinh nn tt c dng lc u tu thnh v hn. thn ti hu thnh Chnh ng Gic, c Pht chi ngi uy c nh ngn nh mt tri. Uy c ca Pht va th hin mt cch hu hnh, va cm ng mt cch v hnh. Mi nh mt, c ch, dng i, iu ng ca Pht u tot ra v trm hng ng b khin cho chng sinh trng thy u pht tm knh mn. Ngoi ra uy c v hnh ca c Pht lun lun trm ph mi loi, thm thu trong tm t thm kn ca chng sinh. Uy c ny tn ti lu di cho nhng t Pht v sau lun lun c cng dng cung knh (d nhin kt hp vi cng c ring ca mi ngi). Khi c Pht va mi n sinh, ph vng Tnh Phn (Sudodana) nhn thy dung nghi ca Ngi rc r nh c ta ni chu bu, bt gic khng km mnh c ci xung ly Ngi. Mt ln Ngi i ra ngoi chi, ngi ngh tra di bng cy trong t th kit gi v tm nhp vo S thin. Mt tri ng dn v ty m ni ch Ngi ngi bng rm khng x dch nh che mt cho Ngi. Trng thy cnh tng l thng v hnh dng ta thin uy nghi ca Ngi, Ph vng li sp xung ly Ngi ln na. Khi o Pht lan sang cc quc gia khc, ty theo phong tc tp qun ca a phng m o Pht cng thay i cho ph hp vi hon cnh c th gn gi gio ha qun chng. Vic ny c hay m cng khng hay. S ty thun nhn tnh c th gy c tnh cm vi dn bn x nhng lm long mt phong thi siu thot ca o Pht. Nhng nghi l tng tn rm r ca tp qun a phng xm nhp dn dn vo sinh hot ca o Pht khc vi mt o Pht thu ban u rt n s bnh d. o Pht chinh phc qun chng nhng cng b tp qun ca qun chng chinh phc tr li. S d nh vy v ngi truyn b gio php khng uy c cun ht qun chng theo mnh trn vn, phi ty thun tm tnh ca h ri mi a km theo Pht php. V nh vy o Pht ti y pha ln nhiu hnh thc ca ngoi o a phng. Cn c Pht vi uy c v tr tu

Trang 130 trm ph gi vng phong thi c lp siu thot trc ton th An . Ngi gi vng phong thi c lp ca mnh m vn cm ha c qun chng ngoi o. Chng ta ngy nay phi ty thun nhn tnh mi a Pht php n vi h c th bit rng chng ta km uy c v tr tu so vi c Pht v cc T Kheo ngy xa thi Nguyn thy. Uy c rng ln ca Pht c kt thnh bi cng c lm li ch chng sinh trong v lng kip. Cng c v hn ca c Pht cng a n mt dung nghi tuyt diu ni c Pht m cc kinh thng din t bng 32 tng tt v 80 v p. "c Pht ngi lng l m uy nghi nh chi ngi nh sng. Gng mt Ngi sng t p nh nh trng rng r gia tri khng. Dng Ngi tot ra s bnh an v hn, tng ngn tay si tc cng gii thot mnh mang. Ln da Pht t u n chn u bng sng nh mu hong kim. i tai to v tri tai di bung thng n gn vai. Nhng k diu nht vn l i mt. i mt Pht du dng t i, xanh bic nh bin c, lp lnh nh sao tri, im m nh h v, nh bao ph v thu sut tm hn ngi i din" (trch Tp bt Cui Hng Dng) m thanh Pht vang vang nh sng bin, thanh tao nh chung ngn, trong vt nh ngc v, m i m xc quyt, thong th m tung bay, khin chng sinh mt ln nghe qua lin cm thy hn hoan an lc. Chng sinh ci ngi trng thy ho quang Pht ta xa mt tm m trn ci i ny khng ngi no c c. Ch thin t c ho quang sng chi li trng thy ho quang ca Pht vt hn mnh gp bi ln. Nhng Thin t cc tng tri cao hn, c ho quang rc r hn, vn trng thy ho quang Pht th diu hn mnh nhiu ln. Mc d c Pht hin thn thnh Chnh ng Gic ci ngi, nhng uy c v dung mo ca Ngi vt thng mi chng sinh trong tam gii. B tt (ngha l v Alahn on tn lu hoc) t s a ln n thp a ri thnh tu Pht qu khng c thm g ni Bn th gii thot, ch c nm iu trn (Tr tu, Hng lc, Thn lc, Uy c, Dung mo) tng trng m thi. Trong , ni Pht qu, nm iu trn c xem l v hn. SUY LUN NHN QU Chng ta i qua nhng trng hp in hnh ca Nhn Qu vi ba giai on, Nhn Qu th gian, Nhn Qu xut th gian v Nhn Qu B Tt o. Nh vy tm chng ta c kinh nghim phn no v ng i ca Nhn Qu Nghip bo. By gi chng ta t suy lun ly nhng trng hp Nhn Qu khc bi lng tm v tr tu ca chnh mnh. Chng ta cn phi lun lun suy nghim ly ng i ca Nhn Qu Nghip bo lng tm c c hi tri dy v ng tr ni ci lng thnh thin ca chng ta. Hi: Mt thin s gic ng th khng cn lm v Nhn Qu. Th ti sao Nam Tuyn li chm mo? p: Lc i chng ca hai nh ng v Ty ginh nhau con mo, trn hin tng h

Trang 131 ang b mt chnh nim. Nam Tuyn mun nghim xem trong nhng ngi ny c ai ang a m vn khng b tht nim, v mun cnh tnh i chng ra khi s tranh ginh nhng ci bn ngoi, cn xoay li bn trong tnh gic tu hnh. Nu vt h ang ginh l mt ci bnh tch, mt l hoa, mt chic tch, th Nam Tuyn s hi: "Ni c th khng p" Khng ai p c, ngha l h u b tht nim, Ngi s p v chic bnh cnh tnh h. Nhng khng may cho Ngi, vt l con mo! chm mo cnh tnh i chng, Ngi mang ting st sanh n tn hm nay. D nhin Ngi phi chp nhn ly qu bo ca vic lm ny, nhng c ca T tm th khng mt v Ngi khng c c tm i vi con mo, ch v T tm mun rn dy t m thi. Hi: Ti sao n H bt tai khng nghe Thch u thuyt gii, phi chng bc ng o khng cn gi gii? p: n H l mt con ngi xut cch, m thm cng qu nh bp ba nm v thu trit ngun tm. Khi Thch u ni chung chung gia i chng: "Ngy mai ct c trc in Pht" Ch c n H trc gic hiu Thch u mun lm l th pht cho mnh. Ngy hm sau ton chng em lin, cuc loay hoay lm c trc sn chnh in th n H mang chu nc v dao co n qu trc Thch u. Thch u ci co tc cho v sau thuyt gii. n H bt tai i ra. Ngi bt tai i ra khng phi v ch gii lut m biu th rng vi sc gic ng ca t tm, Ngi KHNG TH NO PHM GII na! Sc thanh tnh tinh gic ca tm ngn chn mi sai lm t trong tm thc su kn, cn u lt ra ngoi thnh li ni v vic lm. Chng ta hiu iu ny, bc i tu hnh l ngi sc gi gii, khng phi l ngi gii lut li thi. C nhng ngi t nhn tu theo T s thin, ng c tm tnh gic, th phm gii ung ru hnh dc, thy vn khng mt ch ng, lin ln ting tuyn b rng ngi ng l Ti Thng Tha khng cn tr gii (!). Tht ra ci khng mt chng c g cao siu. Thi c Pht ti th, tn n Visakha lc cn thiu n n nghe Pht thuyt php lin chng qu D lu. Sau , c cng c chng c con bnh thng nh mi ngi mc d ang qu v D lu. Chng nhng qu v D lu, m ngay c ngoi o c Thin nh ri vn c th khng b mt d c phm mt s gii, bi v phc tu tp i trc cn tha. Khi no phc tu tp qu kh ht vic phm gii hin ti nhiu, h mi b thi tht Thin nh v a vo c o. Nh vy cc v " Ti- thng- tha- ph- gii" hy cnh gic li mnh, ng xem thng gii lut ca Pht va hi mnh v hi lun nhng ngi khc. Gi tr v sc mnh ca ngi gic ng l khng cn b phm gii ch khng phi ph gii "mt cch t ti"! Hi: Ngi thng minh tr tu l do nhn g? p: C nhiu loi thng minh. Loi th nht l do hc nhiu ri ni li nhng iu mnh hc m khng c sc sng to. Loi th hai c sc nhn thc sc bn hn trong mt s lnh vc gii hn nh ch trong ngnh y khoa, in t... l do tng dng ngh nghip phc v x hi c lc. Hoc c ngi do cng c n tng kinh in, cng n du cho chng tng, ct trng hc cho tr em... cng c qu bo sng sut thng minh. Nhng

Trang 132 c mt loi thng minh phi thng, trc gic nhy bn, sc sng to v hn l do cng nng tp nh nhng i trc. C khi i ny h cha tm li trnh nh lc ca i trc, nhng h c tr tu phi thng. Khi nhn n bt c lnh vc no h u c s nhn thc sc bn v c o. Cc v Alahan v cc thin s khi cha chng ng u biu l sc tr tu c bit ny. Th nn, mt quc gia mun c nhiu nhn ti cn phi p dng tu tp Thin nh cho sinh vin v hc sinh. Nht Bn ang khai thc trit v im ny nn h vt xa cc nc v ngh thut v k thut. Hi: Ti sao c nhng ngi cng sng bng ngh vit lch, gio dc, hi ha... nhng k th giu m ngi th ngho? p: Ngi c giu c t s nghip vn ha l bi hai l do. Hoc h bit b th t nhiu bng ng tin kim c. Hoc h dng phng tin vn ha ku gi mi ngi sng o c, thng yu, hy sinh, phng s. Nu thiu hai nguyn nhn ny, b th v gio ha, ngi cm bt s chn i mnh trong kh ngho hiu qunh. Thnh thong chng ta c vi tc phm vn chng cng nhn thy rng c nhng tc phm khng chuyn ha tm hn ngi c tr nn thnh thin cao c, ch vi h trong m mng, bng qu, ch k, hn th. Tc gi ca nhng tc phm ny i dn vo khn n kh s. Ngc li, nhng tc phm chuyn ha tm hn con ngi tr nn thun lng o c s a tc gi ca n i v ni hnh phc lu di. Nhng mun to c nhng tc phm c tc dng gio dc mnh m nh vy th chnh tc gi phi t gt ra tm hn mnh trong sch trc . Hi: C nhng ngi qu ngho khng th b th, lm cch no h c th chuyn nghip ngho kh c? p: Khng cn con ng no khc hn na! H phi chp nhn kh khn hn na, thiu thn hn na san s tng nm go, tng mung ng, tng ng t i cho ngi c gii v ngi lm thin. S c gng qu d s tr thnh cng c ln lao cho h v p v thi quen bn xn t nhiu kip trong tm h. Nu khng bit b th tng cht nh vy, h s mi mi chm su trong ngho nn tng thiu. Ngi hiu o s kht khao b th nh ngi m kht khao c mt sng. Ngoi vic b th ti vt ra, h cn phi dng cng sc p ng cho ngi i, o ging ni cng cng cho ngi dng. Nu h l cng nhn, h phi lao ng tch cc vi ngh v xy dng t nc. Tht vy cng lm tm ting ng h trong mt x nghip, nhng mt ngi ch hng n mc ch kim tin lng v cho bn thn v gia nh, cn mt ngi bit hng n mc ch xy dng t nc. Phc ca hai ngi ny khc nhau rt xa. Do mc ch khc nhau nn thi lm vic cng khc nhau. Ngi v k s lm vic mt cch u oi thiu trch nhim (i khi tng thu nhp bng s khng thnh tht). Ngi v tha, yu t nc s lm vic mt cch nhit tnh v k lng. Mi ngy tri qua l mi ngy h cch xa nhau trn phng din phc c. Hn na, ngi ngho tc l phc rt t. H cn phi gi gii lut tht k lng, khng st sinh hi vt, khng t dm, khng trm cp... v s vi phm mt gii nh cng a h v a ngc. Hi: Ngi ny lm phc ri ch nguyn cho ngi kia c chng? p: c! V d trong gia nh c ngi bnh nm mt ch khng th t lm phc

Trang 133 chuyn nghip. Thn quyn ca ngi y c th lm cc cng c nh phng sinh, b th, p ng, in kinh... hi hng ch nguyn cho ngi y khi bnh. Nhng d sao th ngi t tay lm vn hng c phc nhiu hn ngi c ch nguyn. Mt ngi o hu phng sinh ch nguyn cho ngi cha mnh qua khi bnh huyt p cao v tai bin mch mu no. Trong cn bnh ng la ht, p tay chn, chi mng mi ngi. Ngi o hu ngng thc n huyt nhc, cho ng n chay ng thi mua chim c phng sinh ch nguyn cho ng. ng gim bnh mt cch r rt v bt u bnh tnh, tr dy i ng bnh thng. Hi: An chay v n mn nh hng khc nhau ra sao? p: Theo y hc th thc n ng vt c nhiu cht b dng cn thit cho c th hn thc n thc vt. Nhng th tnh n tng trong xc tht ca ng vt, ni au kh hn th khi b git hi ca con vt dn dn ha tan vo mu huyt tim c ca ngi dng khin cho ngi ny tng trng nhiu phin no si m. Nu h pht tm tu tp Thin nh th s b tr ngi c hai phng din thn v tm. Thn th au nhc kh ta thin; tm th lon ng hn trm kh lm ch. Thi Nguyn thy c Pht cho php t kht thc c th g th dng th ny, v nu hn ch vi thc n chay h s gp kh khn rt nhiu. Cc c s ti gia u phi lun lun c sn thc n chay cng dng khi cc T kheo bt ng i ngang qua ngng ca. Tuy nhin tn trong thm tm ai cng bit dng thc n ng vt c lin h hoc trc tip hoc gin tip vi s git hi. Nhiu v s danh ting nh Ha Thng Narada, Ha Thng Minh Chu... u sut i dng chay. Nhiu v s Bc tng n chay cng vn khe mnh hng ho. Chng ta tu tp T tm v lng th nn n chay bi p lng T ngy cng thm ln v cng chiu tp rt nhiu phc cho mai sau. C mt vi ngi may mn k l, xng pha gia ln tn mi n vn khng b thng tch. l do phc n chay t i trc cn nh hng n hm nay. Hi: C phi nhng ngi gip nhau hay hi nhau l do tng gip nhau hay hi nhau t qu kh? p: Khng hn nh th! Bn th bao hm trm khp khng ring ai. ng A gip ng B nhng s c gip li bi ng C. B E hi b D, nhng s b hi li bi b F. Cn tng gip hay hi nhau th khi gp li s khi sinh thng hay ght m thi. Ngi gieo duyn vi v Pht ny, nhng s c tip bi v Pht khc; gieo duyn vi v Alahn ny, nhng vn c tip bi v Alahn khc. Hi: Nhng khuyt tt v mt l do nhn g? p: Mt qu bo khng phi sinh ra t mt nhn duy nht. Trc ht, mt l c quan nhn thy mi vt. Nu cn tr s nhn thy ca mi ngi, chng ta s cm bo b khuyt tt v mt. S cn tr c th l ly mt n uc ni cng cng; hoc ch dn ng li sai lm; hoc gieo rc t kin lch lc; hoc giam hm cng sinh trong ti tm, hoc bit l sai m vn nhm mt lm ba, hoc thy ngi khc kh m lm ng... Mun chuyn nghip ny chng ta phi lm ngc li, ngha l cng n uc thp sng ni cng cng. Ch ng dn li cho chnh xc. n tng kinh sch o c Nhn Qu;

Trang 134 phng sinh th vt khi ch ti tm t tng. Gi gii cm mt cch k lng. Thc hin c nh vy mt s kh hn, nu nh s ht hn. Hi: Nhng khuyt tt v chn l do nhn g? p: Chn l c quan di chuyn. Lm tr ngi s di chuyn ca chng sinh, ngi ny s b khuyt tt v chn. Nhng tr ngi c xem l ph ng, lp ng, d cu. hoc giam cm th vt chim chc, hoc b gy i ch, ct nhng b. Nu cht chn ngi th a a ngc. Mun chuyn nghip ny, chng ta cn phi lm ngc li ngha l p ng, bt cu ni cng cng. Nu gn nh bn c i thi cng lm ng, bn hy ng gp bng cch bi dng thc n ung cho anh em cng nhn. Cng p ng bt cu rt ln v giao thng l iu kin quan trng trong i sng x hi. Ngoi vic gii nhng c nghip v thn th, ngi to cng c ny s c khe mnh, giu c, y phng tin di chuyn nh c nhiu xe c. Ti c nghe mt ngi b bi chn, sau khi b tin p li on ng trong lng i ng bnh thng. Hi: Ti sao c nhng ngi giu c m khng g n o c? p: D hin ti h dng nh khng bit n o c, nhng trong qu kh h tng lm c nhng cng c ln lao. V d ngi thanh nin xung phong v bn phn tham gia o thnh con knh di dn nc ti my ngn hecta rung la. Qu bo khch quan phi n vi nhng ngi ny l s sung mn vt cht, u cng c nc xi khng b kh hn. Hoc h l cng nhn p ng bt cu; hoc h l chuyn vin nghin cu pht trin nng nghip, cng nghip, kinh t cho quc gia; hoc h tng v tnh cng dng phi bc Alahn... H khng nghin cu v o c, nhng tht s h lm c nhng cng c ln lao. Hi: Nhng nhn vin cng lc cnh st giam cm bt b ti nhn l ti hay phc? p: Trc ht chng ta i hi nhn vin an ninh phi c lng thng yu tt c mi ngi ri s nh gi ti phc ca h v vn ny rt rc ri. Trn hnh thc cn ct, chng ta d cho rng nhn vin an ninh i x tn nhn vi ti nhn nh cng tri, giam gi, i khi phi qut ng h. Nhng nhn trn bnh din x hi th vic lm bt gi ti nhn c hai ci li. Th nht l gi gn an ninh cho x hi. Th hai l buc ti nhn trong tnh trng khng th gy thm ti li trong i h na. Trn hai nga ny th vic lm ca nhn vin an ninh c xem l cng c. Tuy nhin chng ta mong mi h vn c lng thng yu ti nhn mc d bt c d phi i x cng rn. Hi: Ti sao c nhng dng tc ni truyn nhiu i v lun lun t c sung tc, nguyn nhn l g? p: Bi hai nguyn nhn. Mt, v t tin ban u l ngi c phc ln. Hai, dng tc ny c mt truyn thng o c dy bo cho con chu. Dng tc nhiu i ph qu thnh t c ngha l nhng v t tin ban u lun lun c nhc nh tng nim, cng th chu o. c qu bo ny, nhng v phi l ngi c phc ln. Nhng triu i vua cha l mt bng chng c th. C nhng triu i ni tip my trm nm v v vua khai sng ban u c knh th nh thn Thnh.

Trang 135 Hn na nu dng tc ny c mt nn o c tt p dy bo cho con chu th s thnh t ca h khng th nh c gii hn cui cng. Th nn t nay mi gia nh u phi lp cho mnh mt truyn thng o c nht l nh thc s hiu bit v ng i ca Nghip bo cho mi ngi. Trong nhng bui hp mt gia nh, bc cha m hy t nhng cu hi v Nghip bo cho cc con chu t suy gm tr li, hoc k nhng mu chuyn lin quan n Nhn Qu v bo mi ngi rt ra mt nhn xt. Nhng bui sinh hot o c nh vy dn dn to cho con chu mt lng tm sng t. Chng s t bit trnh c lm lnh v dng h s tr nn ph qu thnh t. Hi: Ti sao c nhng ngi va gp nhau em lng qu mn hoc c cm? p: Khi lun v ng i phc tp ca Nhn Qu Nghip bo, chng ta khng th b qua s lin quan - DUYN - ca cc chng sinh t qu kh vi nhau. Khng phi ngu nhin khi gp nhau, hai ngi c thin cm t bui u, cng khng phi ngu nhin khi gp nhau, vi k sinh c cm t s ng. S i i n on vi nhau t qu kh s bin thnh thi trong hin ti. Nu i ny gp li, mt k tr nn knh phc, thng mn, vng li, hu h cho ngi khc, phi bit do n nn n ngha qu kh thc y chi phi. S th n khin mt ngi tr thnh k thuc h, v s ban n khin mt ngi tr thnh th lnh. Trong gia nh, ngi lm anh lm ch l ngi ban n v ngi lm em lm t l ngi th n. S ban n lun lun a mt ngi n a v quan trng. Bit c nguyn l ny, chng ta s d dt khi th n ngi khc. Nu n nhn l ngi chn chnh qung i, chng ta c th th cht n cng khng n ni nguy him v tr thnh ngi di tay ca mt chnh nhn qun t cng tt thi. Nu th n ca ngi c, sau ny chng ta phi chu h sai s to nhiu c nghip ri theo h vo a x. i vi k xu, B tt thng rng ri ban n to thnh thin duyn v sau c th nhip ha h, khc vi chng ta thng rung ry k xu. Tuy nhin vic gio ha k c tm khng n gin mt chiu v phi va cng rn va mm do. Luyn i l mt duyn mnh m d c lp i lp li nhiu ln. tng thng yu nhau trong qu kh, i ny gp li, tnh yu d pht sinh. Cc vn s thi v ha s kin ny v gi l ting st i tnh. Va gp nhau ln u tri tim hai bn nghe bi hi xao xuyn nh tng thng yu nhau t lu lm. Tuy nhin mt i ngi thng hay tri qua nhiu mi yu ng ch v trong nhiu kip lun hi h gp g rt nhiu ngi yu, nhiu t duyn v chng khc nhau. Nhng ngi tng lm vua quan trong x hi phong kin vi l th t thip, cc di v sau h phi nhn ly cung mng o hoa lng nhng tnh i. Tuy nhin, nu bung th phng tng h s a vo c o. D nhin s tng duyn Nghip bo khng c tnh cch c nh nh khi nim s mnh. N c th c chuyn i bi ch ca con ngi. V d khi gp li ngi nghch duyn, ngha l s i ti ch c cm ganh ght, nhng nu chng ta kho lo nhn nhc, rng ri b th ban n, dng li i ng du dng, th nghch duyn ngy xa s chuyn thnh thin duyn ngy mai. V d mt ngi pht tm tu gii thot, bt cht gp li ngi v trong tin kip. iu chc chn l ngi ny s nghe lng bn tm, u t, xao xuyn. Nu bung th theo tnh cm, h s lui li s rng buc trong luyn i. Nu h pht tm mnh m, dng ch st gan d vt qua th duyn xa cng c ha gii.

Trang 136 Nu c gng, chng ta u c th chuyn i tng duyn ngy xa i theo mt chiu hng khc. Hi: V sao mt ngi c tm hn t b xao ng hoc nhiu xao ng? p: Nu h hay lm bn tm ngi khc v s hin din ca h, h s cm qu bo tm hn thng xuyn xao ng kh yn.Vic lm ngi bn tm c hiu nh ni nng n no gia chn ng ngi; hoc gieo tnh cm ni ngi no khin h thng nh khn ngui; hoc ni nng li khin ngi au kh nhc nh; hoc dng vn th nhc kch kch ng tnh cm hn th ni mi ngi; hoc ku gi u tranh chm git ln nhau; hoc tuyn ging t kin phi chn l; hoc lm mai mi hp tc ci g; hoc t chc chi g; u v i... Lm bn tm ngi th tm ta khng th no an n c. Mun trnh qu bo bt an ni tm, chng ta nn d dt ng lm lon tm ngi d vi bt c cch no. Ch nn sng i thm lng t ni bt duyn. Nu phi trnh by vi mi ngi, ch nn em lut Nhn Qu v Thin nh khuyn ha h tu tp. Lm sao cho s hin din ca chng ta khin mi ngi cm nghe an n thanh lng thoi mi v pht khi tinh tn tu hnh. Hi: Do u mt ngi tu thin khng b chm trong nh khng ng? p: Pht bo ngi tng khi qun T tm trm ph chng sinh s khng b chm trong nh khng ng (Nikaya). Hn na, phng php dng cng no cng cn phi c s tnh gic - BIT- r rng. Hi: Nhng c hnh nh hng ti vic tu tp Thin nh ra sao? p: Pht bo: "Khi ta thy mt ngi cn mt phn Hc php, ta bit k y trong i ny cha th c Nit Bn vin mn. Khi ta thy mt ngi ht Hc php, ta bit k y ngay i hin ti c vin mn Nit Bn." Hc php m Pht ni ln y ngha l nhng thi h tt xu nh tham lam, sn hn, k, c chp, hn thua, khoe khoang, t cao, nhu nhc, ch k, hp hi, Nu nhng Hc php ny cn tn ti, ngi ny cha th chng Nit Bn vin mn trong hin i. Th nn ngi mun tin tu gii thot phi t duy rt k v c hnh, phi kim sot loi tr nhng tnh xu cn tim n trong ngi. Khng cn phi i i duyn tip cnh nhng phin no tri dy, m bnh thng chng ta phi t duy v s loi tr tham lam, k, dng lp tm qung i, ty h t trc. Khi c hnh thun thc th cng phu Thin nh bt b chng ngi, c th tin rt xa. Hi: C mt s ni ni rng B tt cch m - vo thai- b v minh mt thi gian, ng chng? p: Nu ng l B tt vin mn o qu Alahn th sut t lc on tn v minh n lc thnh Pht qu, trong khong khng mt st na gin on chnh nim, ang lc vo thai hay xut thai, hin thun hnh hay nghch hnh, thn ngi hay thn th. V ny l nhng bc thn ng phi thng, cha hc bit ht mi chuyn tr phi cc Ngi giu gim. Trng hp Ti Tng o gi l mt in hnh. T o Tn mun truyn Y bt cho Ti Tng o gi v thy ng vin mn Nit Bn, nhng ngi ng qu gi s khng gio ha c lu, nn khuyn ng i thn tr li, T s ch. ng n b sng gp c gi

Trang 137 git qun o, hi: - Ti mun ngh nh nh c mt m c chng? - D, con khng t quyt nh c, s hy n hi cha m con. - Nhng ring c th c ng khng? - D, phn con th c. o gi lin i n gc cy ngi kit gi b thn, g vo thai c gi. C gi ly lm l v no gi khng gn gi ai, ti sao c mang. Cha m c gin lm ui c ra khi nh. C phi sng vt vng xin n ch ngy sinh n. n khi sinh Ngi, c cho l qui d nn th xung sng. Sng hm sau thy a b ngi kit gi ni trn mt nc, v mt im nhin bnh thng, c bn em v nui. Khi Ngi c by tui th T o Tn tm n. T hi: - Ngi tnh g? (Nh h tnh? C hai ch tnh ng m. Mt ch tnh l h, mt ch tnh l tm tnh. y T dng thut chi ch nghim a b.) a b p: - Tnh th c m khng phi tnh thng!(Tnh tc hu nhi phi thng tnh) - L tnh g? (Vi h tnh?) - L Pht tnh. (Vi Pht tnh) - Ngi khng tnh ? (Nh v tnh a?) - V tnh y l khng (D k tnh th v c) T o Tn nhn nhng th tng bo: - a b ny khng phi hng tm thng, sau ny s lm Pht php hng thnh. a b tr thnh ng T Hong Nhn. T Hong Nhn ng ngha l B tt ti lai khng b cch m v minh. Cn nhng o qu thp hn t Anahm tr xung, khi vo thai lin b m mt v minh. Nhng v ny thn sau rt l thng minh tr tu, c trc gic nhy bn, sc sng to di do v kin gii linh li. Hi: Trong mt gia nh, ti sao c nhng c con d dy, hiu hnh, lm p lng cha m, nhng li cng c nhng ngi con kh dy, ng nghch, lm bun lng cha m? p: Cng do nhiu nguyn nhn. Nu nhng i trc cha m thng dy con ci o c th i ny tr li gp nhau, cha m c hng qu bo vui sng p lng khi c nhng ngi con ngoan ngon. Nu i trc cha m khng bit dy con o c, li hay xi gic, ng cho con ci gy g ph phch ngi khc, th i ny tr li gp nhau, cha m s b qu bo au kh bun lng v nhng a con ng nghch. Cng c khi bc cha m thu trc l nhng ngi con bt hiu ng nghch, i x t bc vi cha m mnh, sau ny chnh mnh phi gp nhng a con t bc tr li. Hoc bc cha i trc qut n ca ai mt s tin ln. Sau ny ch n tr li lm con nhn s chm sc n b. Mc d lm con nhng nim hn th cha ngui nn a con ny thng hay ni nng li v ht hi cha m n. Mun ha gii ni kh tm ny, bc cha m phi n tng truyn b nhng kinh sch v Nhn Qu Nghip bo tch ly cho mnh mt ngun phc ln. T ngun phc ln

Trang 138 ny h mi sc cm ha nhng ngi con ng nghch kia hi tm thun tho. H phi tr gii, phi thng ngi, b th rng ri lm gng cho con ci, phi nhn nhc tr nghip vi n v khi no thun tin, uy c mnh s khuyn bo chuyn ha n dn dn . Nhng bc cha m km o c ni nng th l, lm nhiu vic c th khng th c nhng ngi con hiu hnh c. Con ci s khinh b bc cha m thiu nhn cch. Bc cha m phi hon chnh nhn cch o c ca mnh trc ri mi chuyn tt p s dn dn xut hin sau. Hi: Ngi c danh ting vang lng l do nhn g? p: Hoc h l nhng ngi tng rng ri b th, o c thnh thin, T tm v bin. Hoc h tng bit ty h khen ngi nhng bc ng ca ngi, bit tn trng ti nng v o qu ca nhng ngi khc. h s c danh ting vang lng. Nhng vn ngh s ni danh c nhiu ngi i m cng v tng dng ti ngh ca ngi nhng bc Thnh ng knh v bit sng i rng ri. Hi: C nhng ngi pht tm tu hnh tr gii, ta thin, b th lin gp hon cnh kh khn khn n. Cn nhng k lm c, git hi sc sinh, la lc li sng nhn nh thoi mi. v sao nh vy? p: Ngi ny tch cha c nghip nng n ng l s phi n tr ba c o. Nhng nh pht tm hnh thin nn c nghip vi bt, ch dn tr trong hin i ni thn ngi m thi. Ngi lm c mt cch thun thc th sinh th k l a ngc. V th bao nhiu phc qu kh s hin ra h hng cho ht. Chnh v ch lt lo ny m ngi phm phu khng nh gi c hiu qu ca Nghip bo ri cho rng khng c Nhn Qu. Hi: V sao mt ngi i n t st? p: H tng bc ngt oan c ai qu ng. Phng tin h dng t st cng l phng tin h dng st sinh. KT LUN Khi m khoa hc vn ln n nh cao tt nh hin nay th nhn loi bt u hong s. Hnh tinh dn b ca con ngi bng tr nn mong manh d v v my tri bom ht nhn ang nm sn trn dn ch mt k bm nt. Mt s nc u M cho php mua bn sng n t do v mng sng con ngi tr nn hi hp u lo. Phim nh khiu dm, bo lc lan trn trong mi ng ngch ca cuc sng v tm hn con ngi tr nn bng hoi. Nhng ngi c lng tm ang khc khoi suy t v nn o c ca th gii, mun tm mt gi tr o c chn chnh v vng chc chuyn ha tm hn con ngi khi nhng kht vng in cung hin nay. Nhng gi tr o c da vo thn quyn sp v s cng ph tn bo ca khoa hc. Nhng gi tr o c da vo s ph phn ca d lun cng o ut v s du dim tinh vi ca ti phm. Cn phi c mt nn o c da vo chnh con ngi, bi con ngi v khng n l ni mt ai khc. Phi ku gi

Trang 139 lng tm ca con ngi thc dy sau thi gian di yn ng t n phn xt ly mi hnh vi thin c ca n. Ch khi no lng tm con ngi ln ting ni v bc ln ng tr trn nh cao ca tm hn th con ngi s tr nn thnh thin, th gii s tm thy ha bnh v cuc i s trn y hnh phc. Lng tm chnh l tr tu hiu bit ng i ca Nhn Qu Nghip bo. Tht vy, khng mt nn o c no gn gi vi con ngi hn l s hiu bit Nhn Qu. Con ngi khng phi s hi mt thn linh no khc, khng phi du dim mi d lun no khc, m ch t bit r thin c ni mnh b c lm thin. H ch t phn xt ly ni tm ca h v trnh xa nhng ngh ch k thp hn tri tnh thng n mun loi yu mn. H khng cn phi m c v mt thin ng xa vng m ch cn sng ni mnh t ny vi trn vn tnh ngi. Cuc i ang cn i tay, khi c v tri tim ca h ng gp xy dng. H s tm thy hnh phc v ngha ca cuc sng ngay ni ci trn gian bi bm ny khi m h bit dng trn cuc i mnh thng yu v phng s. Hnh phc s vng bng ni nhng ngi c i bn tay nm li v ch hin hu ni nhng tm hn rc sng thng yu. Lut Nhn Qu cho con ngi quyn lm ch ti cao ni cuc i h. H s a cuc i mnh i theo mun khi h c trong tay chic cha kha vn nng ca lut Nhn Qu. Nu c Thng th Thng chnh l h ch khng phi mt ng gi ru di ng trn ngi cao ca tng tri xa thm. Chnh h s em n kh au hay hnh phc cho h bi hnh vi thin c. Vinh quang hay ti nhc, sung tc hay kh khn, t do hay ngc t u l sn phm ca h m khng mt thn linh no lm gip. n lc chng ta phi tm li quyn lm ch ca mnh hn l n l vo thn linh, th tri theo ngu nhin v an phn theo s mnh. Chng ta c lng tm v c quyn lm ch. o c s c dng lp bi lng tm v quyn lm ch t nay chng ta bit em c cuc sng mnh v mi ngi ni th gian thc ti ny. D nhin quyn lm ch phi c hiu theo ngha rt rng ri l lm ch trong phm vi th gian, xut th gian hay B tt o.

C bao gi em thy lng khc khoi Khi con ngi cha ha hp vi nhau V cuc i cn ray rt kh au Khi c php vn lan trn gieo rc C bao gi em nghe lng thn thc V quanh em l s sng ua tranh

Trang 140 Sui tnh thng khng tun chy an lnh tt nghn bi tham lam th hn C bao gi em c m v vn V qu hng ngp nh sng tnh thng Ci nhn gian hin bng thin ng V thin php ging y trn mi li i nhn th s khng cn u ti Nu ng i ca Nhn Qu nghip duyn c tuyn dng thp sng khp mi min Trong em b, c gi, trong tt c. Vit xong ti Chn Nh, 10/10/1988 Thch Chn Quang