You are on page 1of 9

Generated by Foxit PDF Creator Foxit Software

http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

7.6 Dng Ton phng


---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Trng i hc Bch khoa tp. H Ch Minh


B mn Ton ng dng
-------------------------------------------------------------------------------------

i s tuyn tnh

nh ngha
Dng ton phng trong Rn l mt hm thc f : R n R

x (x 1, x 2 ,..., x n )T R n : f (x ) x T A X
trong A l ma trn i xng thc v c gi l ma trn ca
dng ton phng (trong c s chnh tc)

V d. Cho

Chng 8: Dng Ton Phng

x
x 1
x2

2 3
A

3 4

Khi ta c dng ton phng trong R2

Ging vin Ts. ng Vn Vinh (1/2010)


dangvvinh@hcmut.edu.vn

xT Ax x1

2 3 x1
2
2
x2
2 x1 6 x1 x2 4 x2
3 4 x2

7.6 Dng Ton phng

7.6 Dng Ton phng

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Dng ton phng trong R3 thng c ghi dng

V d.

x1
x x 2 R 3 :

x
3

f (x ) f (x 1, x 2 , x 3 )

A x12

B x22

C x32

2 Dx 1x 2 2 Ex 1x 3 2 Fx 2 x 3

Ma trn ca dng ton phng lc ny l ma trn i xng

A
M D

Khi f(x) c th vit li

A
(x 1, x 2 , x 3 ) D

D E
B F

F C

f (x ) f (x 1, x 2 , x 3 )

D E x 1
B F x 2 x T M x

F C
x 3

f ( x) 3x12 2 x22 4 x32 4 x1x2 6 x1x3 2 x2 x3


Vit ma trn ca dng ton phng.
Gii

3 2 3
A 2 2 1

3 1 4

f ( x ) x Ax x1

x2

3 2 3 x1
x3 2 2 1 x2


3 1 4 x

Generated by Foxit PDF Creator Foxit Software


http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

7.6 Dng Ton phng

7.6 Dng Ton phng

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Cho dng ton phng f ( x) xT Ax, vi

x (x 1, x 2 , x 3 )T

V A l ma trn i xng thc nn A cho ha c bi ma


trn trc giao P v ma trn cho D: A PDP T
Khi :

f (x ) x T PDP T x (P T x )T D (P T x )

t y P T x x Py

Dng ton phng f ( y ) y T Dy c gi l dng chnh


tc ca dng ton phng f (x ) x T A x
Dng chnh tc l dng ton phng c cc s hng l cc bnh
phng.
Ma trn A l ma trn ca dng ton phng f (x ) x T A x trong
c s chnh tc.

Ta c f ( y ) y Dy

1 0
f ( y ) ( y 1 , y 2 , y 3 ) 0 2

0 0

nh ngha

0 y 1
0 y 2

3
y 3

f ( y ) f ( y 1, y 2 , y 3 ) 1y 12 2 y 22 3 y 32

Ma trn D cng l ma trn ca dng ton phng f (x ) x T A x


trong c s to nn t cc ct ca ma trn trc giao P.
Khi lm vic vi dng ton phng ta c th lm vic vi ma
trn A, cng c th lm vic vi ma trn D. Tt nhin ma trn D
c cu trc n gin hn.

7.6 Dng Ton phng

7.6 Dng Ton phng

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Dng ton phng f (x ) x T A x lun lun c th a v

a dng ton phng v dng chnh tc bng bin i trc giao

dng chnh tc f ( y ) y Dy bng cch cho ha trc giao

Bc 1. Vit ma trn A ca dng ton phng (trong chnh tc)

ma trn A ca dng ton phng.

Bc 2. Cho ha A bi ma trn trc giao P v ma trn cho D

Php bin i ny c gi l php bin i trc giao a dng


ton phng v dng chnh tc.
Cn c nhiu phng php a dng ton phng v chnh tc
khc nhau: v d php bin i Lagrange (hay l php bin i
s cp)
Php bin i trc giao phc tp nhng c u im l ta vn cn
lm vic vi c s trc chun (c s t cc ct ca ma trn P)

Bc 3. Kt lun
Dng chnh tc cn tm l: f ( y ) y T Dy
Vi D l ma trn ca dng ton phng ban u trong c s
trc chun t cc ct ca ma trn trc giao P.
Php bin i cn tm: x = Py

Generated by Foxit PDF Creator Foxit Software


http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

7.6 Dng Ton phng

7.6 Dng Ton phng

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2. Cho ha A bi ma trn trc giao P ( lm v d trc)

V d
a dng ton phng sau v dng chnh tc bng php bin
i trc giao. Nu r php bin i.

f ( x1, x2 , x3 ) 3x12 6x22 3x32 4x1x2 8x1x3 4x2 x3


1. Ma trn ca dng ton phng l ma trn i xng:

1
2
0
1
2

1
2
18 3

4
1/ 3

18

2
1

18 3

7 0 0
D 0 7 0

0 0 2

2
2
2
3. Dng chnh tc cn tm l: f ( y 1, y 2 , y 3 ) 7 y 1 7 y 2 2 y 3

3 2 4
A 2 6 2

4 2 3

Php bin i cn tm: x Py

x1
y1

x2 P y2


x
y
3
3

7.6 Dng Ton phng

7.6 Dng Ton phng

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

a ton phng v dng chnh tc bng bin i Lagrange.

a ton phng v dng chnh tc bng bin i Lagrange.


2
Bc 1. Chn mt tha s khc khng ca h s x k

Php bin i x = Py c gi l php bin i khng suy bin


nu ma trn P l ma trn khng suy bin.

Lp thnh hai nhm: mt nhm gm tt c cc h s cha x k ,


nhm cn li khng cha s hng ny.

Ni dung ca phng php Lagrange l s dng cc php bin


i khng suy bin a dng ton phng v dng chnh tc.

Bc 2. Trong nhm u tin: lp thnh tng bnh phng.


Ta c mt tng bnh phng v mt dng ton phng khng
cha h s x k .

Php bin i ny rt d thc hin v ch dng cc php bin


i s cp, khng cn tm TR, VTR ca ma trn.
Nhc im ca php bin i ny l ta s lm vic vi dng
chnh tc trong mt c s thng l khng trc chun.

Bc 3. S dng bc 1, v 2 cho dng ton phng khng


cha h s x k .
2
Ch : Nu trong dng ton phng ban u tt c cc h s x k

u bng 0, th ta chn tha s khc 0 ca h s x i x j


i bin: (k i , j ) : y k x k ;

x i y i y j ;x j y i y j

Generated by Foxit PDF Creator Foxit Software


http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

7.6 Dng Ton phng

7.6 Dng Ton phng

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

V d
a dng ton phng sau v dng chnh tc bng php bin
i Lagrange. Nu r php bin i.

f ( x1, x2 , x3 ) 3x12 6x22 3x32 4x1x2 8x1x3 4x2 x3

2
4
14
28
7
f 3( x1 x2 x3 ) 2 ( x22 x2 x3 x32 )
3
3
3
3
3
Lp li t u cho dng ton phng:

14 2 28
7
x2 x2 x3 x32
3
3
3

14 2
x2
3
28
14 2
7
14
7
x2 x3 x32
Lp 2 nhm: x22
x 2 x2 x3 x32
3
3
3
3 2
3

Chn tha s

1. Chn tha s 3x 12
Lp thnh hai nhm:

f ( x1, x2 , x3 ) (3 x12 4 x1 x2 8 x1 x3 ) (6 x22 3 x32 4 x2 x3 )

4
8
f ( x1 , x2 , x3 ) 3( x12 x1 x2 x1 x3 ) (6 x22 3 x32 4 x2 x3 )
3
3

Lp thnh tng bnh phng nhm u.

Lp thnh tng bnh phng nhm 1.


2
4
16
4
16
f 3( x1 x2 x3 )2 x2 x3 x22 x32 (6 x22 3x32 4 x2 x3 )
3
3
3
3
3

14
14
7
x2 x3 2 x32 x32
3
3
3

14
x 2 x 3 2 7x 32
3

7.6 Dng Ton phng

7.6 Dng Ton phng

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

2
4
14
2
f 3( x1 x2 x3 )2 x2 x3 7 x32
3
3
3

y1

t: y2
y
3

2
4
x1 x2 x3
3
3
x2 x3

x3

Vy dng chnh tc cn tm l:

(*) l php bin i cn tm.

V d
a dng ton phng sau v dng chnh tc bng php bin
i Lagrange. Nu r php bin i.

f ( x1, x2 , x3 ) 4x1x2 4x1x3 4 x2 x3


(*)

1. Trong dng ton phng khng c h s cha x k2


Chn mt h s ty cha xmxn, v d: 4x1x2

3 y12

14
y22 7 y32
3

i bin:

x1 y1 y2

x2 y1 y2
x y
3
3

f 4 y12 4 y22 4( y1 y2 ) y3 4( y1 y2 ) y3

Generated by Foxit PDF Creator Foxit Software


http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

7.6 Dng Ton phng

7.6 Dng Ton phng

------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

f 4 y12 8 y1 y3 4 y22 f (4 y12 8 y1 y3 ) 4 y22

f 4( y12 2 y1 y3 ) 4 y22 f 4( y1 y3 )2 4 y22 4 y32


i bin:

z1 y1 y3

z2 y2
z y
3
3

Dng chnh tc cn tm l: f ( z1 , z2 , z3 ) 4 z12 4 z22 4 z32

x1 z1 z2 z3
Php bin i cn tm:
x2 z1 z2 z3

x3 z3

nh ngha
Dng ton phng f (x) = xTAx c gi l:
1. xc nh dng, nu (x 0) : f (x ) 0
2. xc nh m, nu (x 0) : f (x ) 0
3. na xc nh dng, nu

(x ) : f (x ) 0 v

(x 1 ) : f (x 1 ) 0

4. na xc nh m, nu

(x ) : f (x ) 0 v

(x 1 ) : f (x 1 ) 0

5. khng xc nh du, nu (x 1, x 2 ) : f (x 1 ) 0 & f (x 1 ) 0

7.6 Dng Ton phng

7.6 Dng Ton phng

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Gi s dng ton phng a v chnh tc c:

f ( y ) 1 y 12 2 y 22 ... n y n2

Gi s dng ton phng a v chnh tc c:

f ( y ) 1 y 12 2 y 22 ... n y n2
S cc h s dng c gi l ch s dng qun tnh.
S cc h s m c gi l ch s m qun tnh.

1. Nu (k 1,.., n ) : k 0, th dng ton phng x dng.


2. Nu (k 1,..., n ) : k 0 , th dng ton phng x m.
3. Nu (k 1,..., n ) : k 0 v k 0, th na x dng.
4. Nu (k 1,..., n ) : k 0 v k 0, th na x m.
5. Nu 1 0; 2 0, th dng ton phng khng xc nh du

Tn ti rt nhiu phng php a dng ton phng v dng


chnh tc. Cc dng chnh tc ny thng khc nhau.
C im chung ca cc dng chnh tc l: s lng cc h s m
v s lng cc h s dng l khng thay i.
Lut qun tnh
Ch s dng qun tnh, ch s m qun tnh ca dng ton
phng l nhng i lng bt bin khng ph thuc vo cch
a dng ton phng v dng chnh tc.

Generated by Foxit PDF Creator Foxit Software


http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

7.6 Dng Ton phng

7.6 Dng Ton phng

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

nh ngha
Cho ma trn thc A vung cp n.
Tt c cc nh thc con to nn dc theo ng cho chnh
c gi l nh thc con chnh cp 1, 2,, n.

a11
a
21
A a31

a
n1
1

a13 a1n
a23 a2 n

a33 a3 n

an 3 ann

a12
a22
a32

an 2

nh l (Tiu chun Sylvester)


Cho dng ton phng f (x) = xTAx.

1. f (x ) xc nh dng khi v ch khi (i 1, n ) : i 0

2. f (x ) xc nh m khi v ch khi (i 1, n ) : ( 1)i i 0

7.6 Dng Ton phng

7.6 Dng Ton phng

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

V d

V d

Vi gi tr no ca m th dng ton phng sau y xc nh


dng.

Tm m dng ton phng khng xc nh du

f ( x1, x2 , x3 ) x12

4x22

mx32

f ( x1, x2 , x3 ) x12 5x22 mx32 4x1x2 6x1x3 2 x2 x3

2x1x2 8x1x3 4 x2 x3
a dng ton phng v chnh tc bng bin i Lagrange.

1 1 4
Ma trn ca dng ton phng l: A 1 4 2

4 2 m

Dng ton phng xc nh dng khi v ch khi cc nh thc


con chnh u dng.

1 1 4
3 1 4 2 0
1 1
2
3 0
4 2 m
1 4
1 a11 1 0

m 28

f (x 12 4x 1x 2 6 x 1x 3 ) (5x 22 mx 32 2 x 2 x 3 )

f (x 1 2x 2 3x 3 )2 x 22 14x 2x 3 (m 9)x 32
f (x 1 2x 2 3x 3 )2 (x 2 7x 3 )2 (m 58)x 32
Dng ton phng khng xc nh du khi v ch khi c t nht
mt h s m v mt h s dng

m 58

Generated by Foxit PDF Creator Foxit Software


http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

V d

7.6 Dng Ton phng

7.6 Dng Ton phng

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

V vy ta cn php bin i trc giao c c s trc chun:

Trong h trc ta 0xy cho ng cong c phng trnh

3 1
A

1 3

3x 2 2xy 3 y 2 4 2x 2 0
Nhn dng v v ng cong ny.

V ng cong trong h trc 0xy l


lm vic vi c s chnh tc ca R2.

1 2; 2 4

C s trc chun ca cc khng gian con ring:

Xt dng ton phng f ( x, y ) 3 x 2 2 xy 3 y 2

Phng trnh c trng: 2 6 8 0

1/ 2
1/ 2

1 2 : x1

a dng ton phng ny v dng chnh tc kh i h s 2xy.


Nu a dng ton phng v chnh tc bng bin i Lagrange th
ta ch c th nhn dng c ng cong ny, cn kh v hnh c
v lc ta s lm vic vi c s (thng l) khng trc chun.
C ngha l v hnh trong h trc ta khng vung gc!

Php bin i:

hay

x
y

u
v

2
2

1/ 2

1/ 2

1 4 : x2

u 1/ 2 1/ 2 u

P v

1/ 2 1/ 2 v

u
v

2
2

7.6 Dng Ton phng

Ni dung n tp

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

ng cong cho c phng trnh trong h trc ta 0uv l:


2

3x 2 xy 3 y 4 2x 2 0

II) Ma trn: 1) Cc php ton: bng nhau, cng, tr, nhn,


bin i s cp; nng ln ly tha.

v
u
2u 4v 4 2

2 0
2
2
2

1
2u 2 4u 4(v 2 v ) 2 0 2(u 1)2 4(v )2 5
y
2
v

1
1
M
,

2
2

2) Tm hng ca ma trn; 3) Tm ma trn nghch o.


III) nh thc: 1) Cch tnh nh thc cp 4,5 (dng BSC)
2) Tnh nh thc cp n bng qui; 3) Khai trin Laplace.

IV) H phng trnh: Cch gii h phng trnh AX = b.


x

1 1
N
,
2 2

I) S phc: Dng i s; dng lng gic; nng ln ly tha;


khai cn s phc; gii phng trnh trong C.

V) Khng gian vct: 1) Tm c s chiu ca khng gian con

2) Tm tng, giao ca hai khng gian con, tng trc tip.


u

3) Tm c s v chiu ca khng gian nghim ca h thun nht

Generated by Foxit PDF Creator Foxit Software


http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Ni dung n tp

Ni dung n tp

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

VI) nh x tuyn tnh. Cho nh x tuyn tnh f :V W


C 3 cch cho: 1) bit f(x)
2) bit nh ca c s (tp sinh) ca V.
3) bit ma trn ca f trong cp c s E, F.
Trong khi n tp chng ta phi bit cch lm cc cu hi sau:
1) Tm nh ca mt phn t cho trc f (v 0 ).

VII) Dng ton phng:


1) a dng ton phng v dng chnh tc bng hai cch:
a) Bin i trc giao;

b) Bin i Lagrange (bin i s cp)

2) Phn loi dng ton phng: c 5 loi. Cch phn loi: a v


dng chnh tc hoc dng tiu chun Sylvester.

2) Tm f (x ).

3) S dng v ng cong bc hai, mt cong bc hai.

3) Tm c s v chiu ca nhn ker f ca nh x tuyn tnh.

Ch : Trn y l nhng phn chnh. Ngoi ra cc em phi bit


cch gii mt s bi ton dng khc.

4) Tm c s v chiu ca nh Im f ca nh x tuyn tnh.


5) Tm ma trn ca nh x tuyn tnh trong cp c s cho trc.
6) Gi s V = W. Tm tr ring, vct ring ca nh x tuyn tnh.

Ni chung 8 phn trn l ton b cc kin thc yu cu trong


mn hc ton 2 ny. Tuy nhin c im ti a cc em phi
bit cch gii thm mt s dng bi tp khc.

7) Gi s V = W. Cho ha nh x tuyn tnh (nu c).

mu cui k
------------------------------------------------------------------------------------------------

Hnh thc thi: t lun, thi gm 8 cu, tgian thi: 90 pht.


Cu 1. Tnh

10

z , bit z

1 i
1 i 3

4 2
3

Cu 2. Tnh A2008, bit A


1

Cu 3. Trong khng gian R3 cho hai khng gian con

F {(x 1, x 2 , x 3 ) | x 1 2x 2 - x 3 0 }; G (1,1,1);(1,0,1)
Tm c s v chiu ca (F G )

Cu 4. Trong khng gian P2 [x] , vi tch v hng


1

( p , q ) p (x )q (x )dx cho khgian con F {p (x ) | p (1) 0}


0

Tm c s v chiu ca F
Cu 5. Cho nh x tuyn tnh f : R 3 R 3 , bit

f (1,1,1) (2,1,3); f (1,0,1) (3,0,5); f (1,1,0) (40, 41, 2)


Vi gi tr no ca m th vct x (2,1, m ) l VTR ca f.
Cu 6. Cho nh x tuyn tnh f : P2 [x] P2 [x]
'
bit p (x ) P2 [x ]: f ( p (x )) p (x ).

Tm tr ring v c s ca cc khng gian con ring.

Generated by Foxit PDF Creator Foxit Software


http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

p n
34 14
Cu 7. Tm ma trn vung B cp 2, sao cho B

105 43
3

Cu 8. Trong h trc ta 0xy cho ng cong c phng


trnh 5x 2 8xy 5 y 2 4 2x 6 2 y 2 0.
Nhn dng v v ng cong ny.

------------------------------------------------------------------------------------------------

7
7

- 2k
- 2k
2
12
12
i sin
cos
Cu 1. z k
; k 0,...,9.
2
10
10

2008

1
1
2
0
2
/
3
1/
3

2008

Cu 2. A

2008
1 2 0
5
1/ 3 1/ 3
10

Cu 3. C s: {(1,0,-1); (0,1,0)}; chiu: 2


Cu 4. C s:{p(x) = 10x2 - 8x + 1}; chiu: 1
Cu 5. m = 0.

HD. f (2,1,0) (2,1,0) suy ra h pt.

Cu 6. TR: 1 2 3 0. C s ca E : {p (x ) 1}
1

p n
------------------------------------------------------------------------------------------------

34

14

Cu 7. t A

105 43

14 1 1 0 3 / 7

1/ 7

Cho ha A ta c: A

35 3 0 8 35 / 7 14 / 7
Khi ma trn B cn tm l:

14 1 1 0 3 / 7 1/ 7
B

35 3 0 2 35 / 7 14 / 7
Cu 8. Gii tng t v d v ng cong trong bi ging!

You might also like