QUN TRIT KT LUN CA PH TH TNG TI HI NGH TRC TUYN TRIN KHAI CHIN LC DN S V SC KHE SINH SN GIAI ON 2011-2020

(24/12/2011)

I. Ba thch thc cn tp trung gii quyt 1. Cht lng dn s cn hn ch Ch s pht trin con ngi (HDI) tng bc c ci thin, nhng vn mc thp so vi cc nc ASEAN v th gii. Nm 2009, HDI ca Vit Nam l 0,593 im v xp th 128 so vi 187 nc tham gia xp hng trong khu vc ASEAN, ch ng trn Lo, Campuchia, ng Timo v Myanma (UNDP, Human Development Report 2011). Tuy tui th bnh qun kh cao ti 72,8 tui, nhng tui th bnh qun khe mnh li thp, ch t 66 tui v xp th 116 so vi 182 nc tham gia xp hng vo nm 2009. T l ngi b khuyt tt ti 7,8% dn s t 5 tui tr ln, trong t l ngi khng th nhn, nghe, vn ng, ghi nh l 4,9%. Sc khe v th lc ca ngi Vit Nam cn km so vi nhiu nc trong khu vc, c bit l chiu cao, cn nng v sc bn. C cu bnh tt ang c xu hng chuyn dn t cc bnh ly nhim l ch yu sang cc bnh khng ly nhim. T l tr em mi sinh b d dng, bnh, tt bm sinh v tnh trng tr em tha cn, ri nhiu tm tr, t k c xu hng gia tng. Nng cao cht lng dn s v th cht, tr tu v tinh thn l trch nhim ca mi c nhn, ca tng gia nh v ton x hi; ngnh DS-KHHG c trch nhim theo di, phi hp vi cc ngnh, on th, a phng trong vic t chc thc hin. Trong phm vi chc nng, nhim v v quyn hn ca mnh, ngnh DS-KHHG ch ng thc hin cc gii php sau: Vn ng cp y, ng, chnh quyn, cc ngnh, on th cc cp quan tm lnh o, ch o thc hin mc tiu, nhim v, gii php nng cao cht lng dn s. Truyn thng chuyn i hnh vi cc tng lp nhn dn hiu r li ch, ngha v tham gia thc hin cc hnh vi d l trc tip hay gin tip, d l trc mt hay lu di nng cao tng yu t ca cht lng dn s ph hp vi kh nng v hon cnh c th. Trc tip t vn, hng dn v gip nhn dn thc hin ch n ung, bo m dinh dng, phng chng bnh tt, rn luyn thn th, gi gn v sinh, bo v mi trng v thc hin ch hc tp, lm vic, sinh hot v ngh ngi khoa hc. M rng v nng cao cht lng cc hot ng can thip lm gim t l d dng, bnh, tt bm sinh n nm 2020, t l sng lc trc sinh t 50% s b m mang thai, t l sng lc s sinh t 80% s s sinh v t l cc cp v chng c t vn v khm sc khe tin hn nhn t 50%. Tip tc hon thin cc trung tm khu vc c nng lc chuyn giao cng ngh cho cc a phng v thc hin cc dch v sng lc trc sinh, sng lc s sinh ti cc trung tm, p ng tin m rng a bn sng lc trc sinh, s sinh n nm 2020. Nng cao cht lng hot ng sng lc, chn on trc sinh, s sinh ti cc a bn trin khai v t chc thc hin c hiu qu cc hot ng ti cc a bn m rng, bo m quy trnh, tiu chun k thut theo quy nh. Tip tc th im can thip lm gim t l mc bnh Thalassemia ti tnh Ha Bnh; nh gi, hon thin quy trnh, k thut chuyn mn, phng php iu tr m rng cho cc vng, min c nguy c cao. Sm nh gi, hon thin m hnh th im chm sc sc khe ngi cao tui da vo cng ng v m hnh nng cao cht lng dn s cc dn tc t ngi trin khai m rng, gp phn gim t l bnh, tt v nng cao tui th bnh qun khe mnh. Nghin cu bi hc, kinh nghim ca cc nc trn th gii xy dng v th nghim nhng m hnh, gii php can thip v k thut, x hi ph hp vi iu kin nc ta nhm nng cao cht lng dn s.

Xy dng, trnh cp c thm quyn ban hnh chnh sch, hng dn, quy trnh, tiu chun k thut v t chc kim tra, gim st, nh gi tnh hnh thc hin mc tiu, nhim v v gii php nng cao cht lng dn s ti cc ngnh, cc cp v c s. T chc vic cung cp trang thit b, vt liu tiu hao, thuc thit yu v tp hun chuyn mn k thut theo quy nh hin hnh. 2. T s gii tnh khi sinh bc vo ngng cao v tip tc tng Mt cn bng gii tnh khi sinh ti nhiu a phng din ra trong 5 nm gn y v c xu hng vn tip tc tng trong 10 nm ti. T tng iu tra dn s 1/4/2009 n iu tra bin ng dn s 1/4/2011, s tnh c t s gii tnh khi sinh rt cao (t 115 tr ln) tng t 10 tnh ln 28 tnh, s tnh c t s gii tnh khi sinh t mc cao (t 110 tr ln) tng t 35 tnh ln 36 tnh v s tnh c t s gii tnh khi sinh di mc 110 gim t 28 tnh xung cn 27 tnh. Sau khi bc vo ngng cao th t s gii tnh khi sinh tng vi tc nhanh, nu nh trong giai on 1979-1989 t s gii tnh khi sinh ch tng 0,1 im phn trm bnh qun mi nm th trong giai on 2006-2011 tng nhanh ti 0,4 im phn trm. T s gii tnh khi sinh tng t 105 nm 1979, ln 106 nm 1989, ln 107 nm 1999 v bc vo mc cao l 110 nm 2006, ln 111,0 nm 2007, t 110,6 (1/4/2009), ln 111,2 (1/4/2010) v 111,9 (1/4/2011). Nguyn nhn c bn ca tnh trng mt cn bng gii tnh khi sinh l tm l tp qun mun c con trai ni di tng ng, th cng t tin; cc nguyn nhn v kinh t, x hi vn cn nguyn gi tr trn thc tin (nam gii lm c cng vic nng nhc, i bin, vic lm c thu nhp cao hn v nui dng cha m khi v gi, bo m s an ton tt hn cho gia nh); khoa hc cng ngh pht trin nhanh v hin i tr gip cho vic la chn gii tnh ngay t khi chun b mang thai, xc nh gii tnh thai nhi sm v no ph thai. Xu hng mt cn bng gii tnh khi sinh vn tip tc tng trong 10 nm ti l do tm l, tp qun a thch con trai khng th gim nhanh trong mt thi gian ngn v do cc gii php can thip cha hiu qu, trong khi th mc sng v trnh hc vn c nng ln trong mt vi thp k ti s to iu kin kinh t tt hn c th chi tr dch v la chn gii tnh trc sinh. Nu khng thc hin cc gii php quyt lit th kh c th sm a t s gii tnh khi sinh tr li mc t nhin v do , c tc ng xu n cc ch bo nhn khu hc v vn kinh t, vic lm, trt t x hi. Mc tiu gii quyt mt cn bng gii tnh khi sinh l tng bc khng ch tc gia tng mt cn bng gii tnh khi sinh, tin ti gim dn v t mc cn bng t nhin, gp phn thc y bnh ng gii v thc hin thnh cng cc mc tiu pht trin bn vng t nc. t c mc tiu, trong phm vi chc nng, nhim v v quyn hn ca mnh, ngnh DS-KHHG ch ng thc hin cc gii php sau: Tuyn truyn rng ri chnh sch, php lut v kim sot mt cn bng gii tnh khi sinh, gii v bnh ng gii; Tuyn truyn lm chuyn i tm l tp qun da vo con trai, thc hin bnh ng gii trong i sng gia nh, trong cng ng v ton x hi; T chc tt vic gio dc dn s, gii, bnh ng gii trong h thng gio dc ph thng. Nng cao hiu lc ca php lut v cm la chn gii tnh trc sinh di mi hnh thc trong vic xy dng, kim tra gim st v t chc thc hin cc quy nh ca php lut nhm ngn chn cc hnh vi tuyn truyn, ph bin cc phng php sinh con theo mun, cc hnh vi chn on, siu m, lm dng k thut cao xc nh gii tnh thai nhi, cc phng php loi b, ph thai v l do la chn gii tnh. X l nghim cc vi phm trong vic tuyn truyn, sn xut cc sn phm, n phm v phng php sinh con theo mun, trong vic chn on, siu m, loi b, ph thai la chn gii tnh thai nhi. Nghin cu, th nghim v thc hin cc bin php kinh t, x hi, hnh chnh nhm khuyn khch, h tr ph n c c hi bnh ng trong gia nh v x hi. Ch ng tham mu vi cc cp c thm quyn, phi hp vi cc ngnh, on th u t xy dng c s sn xut, kinh doanh, dch v s dng nhiu lao ng n ti cc vng min m t l ph n tham gia hot ng kinh t cn thp (vng bin m thu nhp da vo nh bt hi sn l ch yu, vng khai thc khong sn, vng c nhiu nam gii lm ngh lu ng xa gia nh). Xy dng v th nghim mt

s chnh sch h tr nng cao vai tr, v th ca ph n v tr em gi, u tin tr em gi ca cc gia nh sinh con mt b trong chm sc sc khe, hc tp, o to ngh, vic lm, an sinh tui gi. T vn, hng dn t chc khoa hc cng vic gia nh nhm tng cng s tham gia ca nam gii, chuyn nghip ha cc cng vic ni tr, chm sc tr em, nui dng ngi gi ti cng ng lao ng c thu nhp v ph n c thi gian tham gia hot ng x hi. B Y t c chng trnh lm vic c th vi tnh y, thnh y v y ban nhn dn 10 tnh, thnh ph c t s gii tnh khi sinh cao nht (t 115 tr ln) thng nht ch trng, mc tiu, bin php v hnh ng sm khc phc tnh trng mt cn bng gii tnh khi sinh 10 tnh trng im ny. Hng nm, cc tnh, thnh ph bo co kt qu thc hin, B Y t tng hp bo co Th tng Chnh ph v kt qu gii quyt tnh trng mt cn bng gii tnh khi sinh ni chung, trong c kt qu ca 10 tnh trng im. S Y t cc tnh, thnh ph c trch nhim tham mu vi tnh y, thnh y v y ban nhn dn ch o cc ban, ngnh, on th xy dng v t chc thc hin thng nht hnh ng theo k hoch ra. 3. C s chnh lch bt li v mc sinh gia cc a phng Ti nhiu a phng c mc sng thp th mc sinh cn cao, cn ti cc a phng c mc sng cao th mc sinh li xung thp hn mc sinh thay th. Thc trng v xu hng ny s gy ra s bt li v nhn khu hc trong tng lai, cng lm gia tng khong cch giu ngho gia cc a phng v to ra s khng ng hng trong vic qun l, iu hnh chng trnh mc tiu quc gia DS-KHHG. V vy, cn tip tc nghin cu, xut cc phng n iu chnh mc sinh ph hp vi thc t ca tng a phng v bo m mc bnh qun ca c nc l duy tr mc sinh thp hp l n nm 2020, s con trung bnh ca mt ph n trong tui sinh (TFR) l 1,8. i vi 24 tnh c TFR di 2,0 cn gim s lng a bn t chc chin dch truyn thng lng ghp vi cung cp dch v KHHG; gim nhanh t l cung cp bin php trnh thai min ph v tng t l tip th x hi v mua t do phng tin trnh thai; tp trung y mnh v m rng a bn trin khai cc nhim v, hot ng nhm gim tnh trng bnh, tt bm sinh v gii quyt tnh trng mt cn bng gii tnh khi sinh v cc nhim v, hot ng nng cao cht lng dn s. B Y t ch tr, phi hp vi cc c quan c lin quan nghin cu, xut vi Th tng Chnh ph v chnh sch duy tr mc sinh thp hp l (TFR khong 1,8-1,9 con) i vi cc tnh c mc sinh di 2 con v c iu kin nui dy con tt ch ng trnh tnh trng mc sinh gim xung qu thp. Thc hin kin ch o ca Ph Th tng, B Y t giao Tng cc DSKHHG xy dng chnh sch ny v d kin bo co Th tng Chnh ph vo thng 6 nm 2012. i vi 20 tnh c 2,0 TFR 2,3 th cn r sot mc sinh ca tng huyn, x v tp trung hot ng vo cc a bn x cn kh khn gim nhanh mc sinh cao ti cc a bn ny, ng thi tng bc trin khai m rng cc gii php theo nh hng nh 24 tnh c mc sinh thp i vi nhng huyn x c mc sinh thp nhm tip tc gim sinh hp l n nm 2020, TFR t c khong 1,8-1,9. i vi 19 tnh c mc sinh cao, TFR 2,3 th cn tng cng hn na vic t chc thc hin cc mc tiu, nhim v, gii php ca chng trnh DS-KHHG, phn u mc gim sinh trung bnh hng nm ca mi tnh trong khong 0,3 n 0,7. Ngn sch trung ng u t u tin gim nhanh mc sinh i vi 19 tnh c mc sinh cao. II. Gii quyt cc vn thch ng vi s chuyn i nhn khu hc 1. Pht huy li th ca c cu dn s vng C cu dn s vng hin ang l mt li th ca nc ta, cung cp ngun lao ng di do cho pht trin kinh t x hi ca t nc. Cn pht huy li th c cu dn s vng. ko di giai on c cu dn s vng trong 10 nm ti, tip tc duy tr mc sinh thp hp l. Sau nm 2020, phn u mc tiu trung bnh mt ph n sinh 2 con. T nm 2007, dn s nc ta bc vo giai on c cu dn s vng vi t l ph thuc t di 50%, hay ni cch khc, c 2 ngi trong tui lao ng tham gia hot ng kinh t th

ch gnh mt ngi ngoi tui lao ng ph thuc. Li th ca c cu dn s vng c th hin l c ngun lao ng di do (t l ngi trong tui lao ng t mc cc i). Li th ny cng c ngha trong iu kin hin nay l nhiu nc trn th gii ang thiu ngun nhn lc. Li th th hai l lc lng lao ng tr, khe chim t l cao trong lc lng lao ng. Lao ng trong nhm tui 25-44 chim ti 48,7% nm 2009 v hng nm s ngi bc vo tui 25 lun ln hn s ngi bc sang tui 45, nn s lng v t l lao ng trong nhm tui 25-44 tip tc tng trong 10 nm ti ln 52,6% nm 2019. y l nhm lao ng tr, c sc khe, c trnh hc vn cao, c kh nng tip thu nhanh nhng tin b ca khoa hc cng ngh v tch ly c kinh nghim trong chuyn mn, trong cuc sng, nn nhm ny c nh gi l lc lng ch yu to ra sn phm x hi. Li th th ba l c kh nng tng t l qu tch ly ti mc cc i. Tch ly u t ti sn xut m rng s to ra s pht trin nhanh v bn vng trong tng lai. Hi ngh quc t v s chuyn i nhn khu hc xc nhn Nht Bn, Hn Quc, Singapore.... pht huy tt nhng li th ca c cu dn s vng v do , s chuyn i nhn khu lm nn tng cho s pht trin thn k v cc nc ny tr thnh nhng con rng chu v kinh t sau khi bc vo giai on chuyn i nhn khu hc. Pht huy li th ca c cu dn s vng l trch nhim ca cc cp, cc ngnh v ton x hi. Trong phm vi chc nng, nhim v, quyn hn ca mnh, ngnh DS-KHHG c trch nhim tuyn truyn, cung cp thng tin v c bit l t chc thc hin c cht lng h c s d liu in t DS-KHHG x l v cung cp cc bin dn s cho vic lng ghp dn s trong hoch nh chnh sch, lp quy hoch, k hoch pht trin theo cc c trng v tiu ch m cc cp, cc ngnh, cc n v sn xut, kinh doanh, dch v yu cu nhm p ng nhu cu ca ngi dn v li ch ca h. 2. Thch ng vi giai on gi ha dn s Tui th bnh qun tng nhanh v mc sinh gim, nn s lng v t l ngi cao tui trong dn s tng ln r rt, vi 7% dn s 65 tui tr ln nm 2011 th nc ta bc vo giai on gi ha dn s. S lng ngi cao tui s tng nhanh trong 20 nm ti, t khong 11 ngi dn mi c 1 ngi cao tui nm 2010 ln 6 ngi dn c 1 ngi cao tui nm 2029 v thi gian qu t giai on gi ha dn s sang dn s gi ch khong 16-18 nm, ngn hn nhiu nc trn th gii. Nm 2011 mi l nm u tin nc ta thot khi nhm nc c thu nhp thp, cha c s chun b v c s vt cht, chnh sch an sinh x hi i vi s ng ngi cao tui th vic p ng nhu cu sng vui, sng khe, sng c ch ca ngi cao tui l thch thc ln i vi nn kinh t. Tc gi ha dn s nhanh s tc ng ti nhiu lnh vc ca i sng x hi nh h thng dch v chm sc sc khe, quan h gia nh, tm l, li sng, h thng an sinh x hi v pht huy tt kinh nghim ca ngi cao tui trong i sng x hi. Bo m cho ngi cao tui sng vui, sng khe, sng c ch l trch nhim chung ca ng, chnh quyn, cc ngnh, on th v ton x hi. Trong phm vi chc nng, nhim v, quyn hn ca mnh, ngnh DS-KHHG c trch nhim: - Phi hp vi cc ngnh, on th y mnh tuyn truyn, gio dc nng cao nhn thc v thc hin hnh vi c trch nhim ca ton x hi i vi ngi cao tui vi tinh thn knh trng, bo m iu kin, gip , chm sc, phng dng v pht huy kinh nghim ca ngi cao tui. - Ch ng gii thiu, cung cp thng tin, s liu v s lng v t l ngi cao tui theo cc c trng v nhn khu hc, kinh t, x hi cho cc c quan, t chc lp k hoch sn xut, pht trin dch v nhm p ng nhu cu n, mc, , i li v cc loi hng ha, dch v ph hp vi nhu cu, nguyn vng ca ngi cao tui v gia nh. - Tip tc th nghim m hnh t vn v chm sc sc khe ngi cao tui da vo cng ng ti 7 tnh v m rng dch v chm sc sc khe ngi cao tui ti nh. Sm tin hnh s kt, nh gi v hon thin m hnh trin khai m rng trong thi gian ti n cc tnh, thnh ph.

- Phi hp vi cc ngnh, on th nghin cu, xy dng chnh sch h tr an sinh x hi v bo him, tr cp x hi i vi ngi cao tui thuc nhm gia nh ngho, cn ngho v ch ng gp khi cn tr v c quyn li khi v gi nh kinh nghim ca mt s nc trn th gii. III. Tranh th ba c hi thc hin cng tc dn s 1. C hi th nht: Phng tin thng tin truyn thng rt phong ph, a dng, cn tranh th tuyn truyn, gio dc nng cao nhn thc. Cn gn kt vic tuyn truyn vi gio dc dn s, sc khe sinh sn trong nh trng. Huy ng cc ngnh, on th v cc c quan thng tin i chng tham gia tuyn truyn, gio dc nng cao nhn thc v chuyn i hnh vi v DS-KHHG. iu ny va c ngha x hi ha cng tc DS-KHHG nhm tc ng n mi i tng trong x hi d h tham gia hot ng cc ngnh, on th khc nhau v d h s dng cc phng tin truyn thng hng ngy khc nhau, va to d lun x hi rng ri ng h vic thc hin hnh vi DS-KHHG m tm l tp qun cha ng thun cn n su trong tim thc ca ngi dn. Tng cc DS-KHHG lm vic vi cc ngnh, on th v k vn bn lin tch vi y ban Trung ng Mt trn T quc Vit Nam, Trung ng Hi Lin hip Ph n Vit Nam, Trung ng on thanh nin Cng sn H Ch Minh v cc c quan lin quan trong vic phi hp tuyn truyn, vn ng nhm nng cao nhn thc v dn s, chm sc sc khe sinh sn theo kin ch o ca Ph Th tng. ngh S Y t (chi cc DS-KHHG) phn b kinh ph v k chng trnh phi hp vi cc ngnh, on th ca a phng thc hin chng trnh mc tiu DSKHHG nm 2012 v giai on 2012-2015. tn dng c hi h thng vin thng v internet pht trin nhanh v c ng o thanh nin, v thnh nin s dng, Tng cc DS-KHHG ang tin hnh th nghim xy dng Tng i t vn nhm cung cp thng tin, t vn v hng dn v DS-KHHG. 2. C hi th hai: Vit Nam c rt c nhiu bi hc, kinh nghim qu bu ca cc nc trong vic thc hin chnh sch dn s, sc khe sinh sn. Vic iu chnh tc pht trin dn s v kim sot t s gii tnh khi sinh lin quan rt nhiu n yu t vn ha, cn y mnh cng tc tuyn truyn gio dc ng thi thc hin nhng ch ti i vi cc vi phm v la chn gii tnh trc sinh. Trong trin khai thc hin, cn tn dng kinh nghim v cng ngh, song cn trnh nhng sai lm ca cc quc gia tri qua. Xy dng, t chc thc hin n khu kim tra, gim st, nh gi tnh hnh thc hin chnh sch, quy hoch, k hoch v cc chng trnh, n, d n lin quan n dn s v sc khe sinh sn. Vic vn dng bi hc, kinh nghim thnh cng ca cc nc trong vic iu chnh mc sinh, kim sot t s gii tnh khi sinh, tm sot d dng, bnh, tt bm sinh cn phi cn nhc k cho ph hp vi cc yu t vn ha, iu kin kinh t, x hi ca nc ta. 3. C hi th ba: Phng tin k thut, trang thit b, cng ngh, kh nng t chc dch v y t (v k hoch ha gia nh, sng lc trc sinh v s sinh, chm sc sc khe b m v tr em) ngy cng phong ph, a dng. Nghin cu pht hin bnh mi v iu tr sm nhm hn ch cc d dng, bnh, tt bm sinh khi sinh, khi trng thnh v gim t l tn tt ca dn s. IV. Mt s nhim v c th 1. B Y t c vn bn hng dn cc a phng trong vic xy dng K hoch hnh ng giai on 2011-2015 thc hin Chin lc Dn s v Sc khe sinh sn; hng dn cc a phng trong vic kim sot dch v la chn gii tnh khi sinh. ngh cc a phng khn trng hon thin, ban hnh vn bn theo kin ch o ca Ph Th tng. 2. B Y t ph duyt Chng trnh hnh ng Truyn thng chuyn i hnh vi v dn s v k hoch ha gia nh giai on 2011-2015 v tip tc xc nh mc tiu v i tng ch cn truyn thng, c ch bo kim sot tc ng ca truyn thng v cung cp cho B Gio dc v o to v nhng thng tin, ti liu v dn s v sc khe sinh sn phc v cng tc gio dc trong h thng gio dc ph thng theo kin ch o ca Ph Th tng.

3. B Y t trnh Th tng Chnh ph ph duyt Chng trnh mc tiu quc gia DSKHHG giai on 2012-2015 v s ph duyt cc n, d n thnh phn ca Chng trnh. 4. B Y t giao Tng cc DS-KHHG ch tr, phi hp vi cc c quan lin quan nghin cu, xut vi Th tng Chnh ph v chnh sch duy tr mc sinh thp hp l (tng t sut sinh khong 1,8-1,9 con) i vi cc tnh c mc di 2 con v c iu kin nui dy con tt ch ng trnh tnh trng mc sinh gim xung qu thp. 5. B Y t giao Tng cc DS-KHHG ch tr, phi hp vi B Ti chnh, B K hoch v u t nghin cu, iu chnh nh mc chi trong Chng trnh mc tiu quc gia DS-KHHG trnh Lnh o cc B ban hnh thng t lin tch hng dn theo kin ch o ca Ph Th tng. 6. B Y t giao Tng cc DS-KHHG ch tr, phi hp vi B Ni v, B Ti chnh tip tc hng dn cc a phng trong vic cng c t chc b my, b tr cn b lm cng tc dn s v sc khe sinh sn cc cp. 7. B Y t giao Tng cc DS-KHHG ch tr xy dng b ch s gim st thc hin cng tc dn s v sc khe sinh sn, bo co Th tng Chnh ph trong qu II nm 2012. 8. ngh cc S Y t trnh y ban nhn dn cc tnh, thnh ph trc thuc Trung ng thc hin mt s nhim v c th theo kin kt lun ca Ph Th tng nh sau: Trong thng 2 nm 2012, ban hnh K hoch hnh ng giai on 2011-2015 thc hin Chin lc. Khi xy dng K hoch hnh ng, cn lu ba thch thc v ba c hi nu trn, pht huy li th ca c cu dn s vng. i vi cc tnh c tng t sut sinh (s con trung bnh ca mt cp v chng trong tui sinh ) trn 2,1 con, cn c gii php quyt lit sm t mc sinh thay th. i vi cc tnh c tng t sut sinh khong 2 con (mc sinh thay th), cn c gii php quyt lit duy tr. i vi cc tnh c tng t sut sinh di 2 con (di mc sinh thay th), theo hng dn ca B Y t, cn c gii php quyt lit mc sinh thp hp l (tng t sut sinh khong 1,8-1,9 con) v khng mc sinh gim xung mc qu thp. Cc tnh cn c gii php mnh t s gii tnh khi sinh khng tng vt mc 105/100. y ban nhn dn 10 tnh, thnh ph c t s gii tnh khi sinh cao nht (t 115 tr ln/100) phi xy dng k hoch giai on 2011-2015 vi cc gii php t ph, quyt lit nhanh chng thot khi tnh trng mt cn bng nghim trng v t s gii tnh khi sinh; hng nm, c bo co v t s ny gi B Y t tng hp bo co Th tng Chnh ph. R sot thc trng bnh, tt bm sinh, t l t vong b m lin quan n thai sn, t l t vong tr s sinh xy dng ch tiu v gii php khc phc ty theo iu kin ca a phng: quan tm chm sc sc khe b m v tr em, thc hin lng ghp gia cc chng trnh c lin quan trn a bn. Ngun: Tng cc DS-KHHG, qun trit kt lun ca Ph Th tng Nguyn Thin Nhn ti Hi ngh trc tuyn trin khai Chin lc DS-SKSS giai on 2011-2020.

DN S V PHT TRIN
Gii thiu tng quan
Cc con s gn y nht cho thy dn s Vit Nam hin t gn 85 triu ngi, mc d s tng trng dn s ang din ra chm dn, con s ny c kh nng vn mc cao trong hai thp k sp ti. Vit Nam l quc gia c dn s tr. Tui trung bnh l di 30 v nhm ny chim t trng ln trong dn s. Vic ny c nh hng trc tip ti vic lp k hoch cho pht trin.

Cc i tc chnh ph chnh ca UNFPA l B y t, Tng cc thng k (GSO), Quc hi, v ng cng sn Vit Nam. Cc thnh t quan trng trong cng tc ca UNFPA v dn s v pht trin c nu trong Chng trnh quc gia 7. Ba kt qu u ra ch yu c ra l:

Tng cng nng lc ca c quan trung ng trong vic r sot v xy dng cc chnh sch dn s v chm sc SKSS nhm thc hin v tuyn truyn cho tinh thn Hi ngh quc t v dn s v pht trin (ICPD), cc Mc tiu pht trin Thin nin k (MGDs), Cng lnh hnh ng ca Hi ngh th gii v ph n v Cng c xa b mi hnh thc phn bit i x i vi ph n CEDAW. Tng cng nng lc ca c quan trung ng v mt s tnh trong vic cung cp v s dng thng tin, s liu v dn s, sc khe sinh sn v gii phn theo gii tnh. Tng cng nng lc cc c quant trung ng v mt s tnh trong vic qun l, iu phi v thc hin cc chng trnh v chnh sch dn s, SKSS/KHHG c lien quan n gii

Cc vn cn gii quyt trong lnh vc dn s v gia nh

T s gii tnh khi sinh bnh thng l 105 tr em trai trn 100 tr em gi. Tuy nhin, theo Tng cc thng k (GSO), nm 2006, t s gii tnh khi sinh l 110 tr em trai trn 100 tr em gi Vit Nam. V theo s liu ca B Y T, n nm 2007, t s ny tng ln cao hn, con s 111 tr em trai trn 100 tr em gi. S liu cng cho thy s mt cn bng t s gii tnh khi sinh hin thy 30 trn tng s 64 tnh thanh trong c nc. C 4 nguyn nhn chnh dn n s mt cn bng ny: vic no thai d dng, truyn thng thch con trai, p lc t chnh sch gia nh hai con v s c sn ca cc cng ngh siu m xc nh gii tnh thai nhi. bit thm thng tin, xin mi xem Thc trng dn s Vit Nam 2006: S liu mi: T s gii tnh khi sinh (xut bn nm 2007). Di c cng l mt vn ni cm v s c nh hng tng t ti chnh sch. Vi vn th ha, nhiu ngi ang la chn lng cao hn v nhiu c hi hn thnh ph, v theo mt cch t nhin, vic ny s thay i bin ng dn s. min Nam, ngi di c i ti cc tnh cng nghip nh Bnh Dng v ng Nai. Mt xu hng tng t cng ang xy ra min Bc vi ngi di c ti H Ni. Vic di c trong nc hay di c t do c xu hng cao hn i vi i tng l ph n tr v dng ngi v thnh ph gy ra p lc i vi h thng dch v khi h thng ny cha c thit k p ng tnh hnh. V d, chnh sch ng k h khu hin nay khng cho php ngi di c c tip cn hon ton ti gio dc v y t, to ra s phn bit i x. UNFPA cung cp h tr thng qua vic h tr cc hi tho truyn thng chnh sch dnh cho cc cn b qun l cp cao v cc vn di c, nh hng ca cc chnh sch hin nay i vi vic thc hin quyn ca ngi di c v cc mi lin h gia di c v gim ngho. Xin mi bm chut vo y bit thm thng tin v hot ng ca UNFPA trong lnh vc SKSS dnh cho ngi di c trong nc.

Tng iu tra dn s v nh nm 2009

Cuc tng iu tra dn s v nh l mt trong cc lnh vc hot ng h tr ca UNFPA trn ton cu. UNFPA h tr cc cuc tng iu tra dn s v nh nm 1989 v 1999 Vit Nam v chng ti s tip tc h tr cuc tng iu tra dn s v nh tip theo vo nm 2009. Mc tiu l gip m bo cht lng ca vic thu thp d liu cho vic lp k hoch v pht trin. Nm 2007, vi s h tr cht ch ca UNFPA, Tng cc thng k tin hnh ba chng trnh th nghim cui cng trc khi cuc Tng iu tra dn s v nh nm 2009 chnh thc c thc hin. Cuc tng iu tra ny l ct li ca vic thu thp d liu Vit nam v s cung cp thng tin quan trng cho cc chin lc pht trin.

Xy dng nng lc o to ti cc trng i hc ca Vit Nam

UNFPA h tr cc trng i hc kinh t ca Cn Th v Nng trong vic lng ghp vn dn s v pht trin vo chng trnh o to ca cc trng i hc ny. Trong 2 nm ti, UNFPA cng ang xem xt kh nng nhn rng qu trnh. Vic ny s nng cao nng lc k thut trong cc gio vin v s cp nht thng tin o to.

H tr k thut cho chnh ph v chnh sch giai on 2010-2020

Hai ch s mi:

1. 2.

Tng t sut sinh ang gim Vit Nam Tui th trung bnh khi sinh tng

Da trn hai ch s ny, Vit Nam s tr thnh quc gia c dn s gi. Mc d tng t sut sinh (TFR) gim, nhng dn s Vit Nam vn s tip tc tng trong vng 50 nm ti, v cui cng s t mc tng dn s vi 120 triu ngi.

Xy dng chnh sch quc gia v an ninh phng tin trnh thai giai on 2006-2010
Bin php trnh thai, c bit l cc phng php trnh thai hin i gp phn ln trong vic gim mc sinh. UNFPA h tr vic xy dng chnh sch ti Vit Nam v an ninh phng tin trnh thai. bit thm thng tin, xin hy xem phn v an ninh phng tin trnh thai.

Chng trnh truyn thng ca UNFPA

Mt lnh vc hot ng chnh khc ca UNFPA l tng cng truyn thng cho chnh ph v i thoi chnh sch i vi cc vn dn s ang ni cm. Mc tiu l m bo vic thc hin ng n chnh sch dn s, v UNFPA truyn thng cho phng php tip cn ly quyn sinh sn ca mi c nhn lm trng tm.

La chn t do ca mi c nhn v quy m gia nh mnh l la chn thc t nht lm chm qu trnh tng trng dn s. trch t T thng tin chung ca UNFPA, K hoch ha gia nh v mi trng: n nh dn s s gip duy tr hnh tinh

Xy dng nng lc qun l v iu phi chng trnh

Mt kt qu u ra c bn ca Chng trnh quc gia 7 l cng c nng lc ca cc c quan trung ng trong vic r sot v xy dng cc chnh sch sc khe sinh sn nhm nhm thc hin v tuyn truyn cho tinh thn Hi ngh quc t v dn s v pht trin (ICPD), cc Mc tiu pht trin Thin nin k (MGDs), Cng lnh hnh ng ca Hi ngh th gii v ph n v Cng c xa b mi hnh thc phn bit i x i vi ph n CEDAW. Vic ny bao gm c h tr cho Tng cc dn s v k hoch ha gia nh (trc kia l y ban quc gia v dn s, gia nh v tr em - VCPFC) k hp ng ph vi cc c quan c lp nghin cu cc vn ni cm, nh gi vic thc hin chin lc sc khe sinh sn, v gip B y t xy dng chin lc quc gia v nhiu vn trong c an ninh phng tin trnh thai. Cc hot ng chnh bao gm cc hi tho truyn thng, din n v o to cng nh h tr k thut v iu tra ti by tnh la chn trong chng trnh quc gia. UNFPA cng s lm vic cht ch vi C quan iu phi vin tr chnh ph (GACA) trong Chng trnh quc gia 7 CP7 m bo rng s h tr ca cc nh ti tr c iu phi c hiu qu v tin c phn b hiu qu, v B k hoch v u t ng vai tr l u mi trong cng tc h tr.