ZET Cabri-geometri program ilk kez Fransada 1994de tasarlanmtr.

Daha sonra Joseph Fourier niversitesi ve CNRS (Ulusal Bilimsel Aratrma Merkezi) tarafndan datlmtr. Program Cabrilog Firmas ad altnda retilmitir. Asl kurucusu CNRSnin aratrma mdr ve Cabrinin manevi babas olarak anlan Jean-Marie Labordedir. Dinamik programlar arasnda en n srada olup, hem retmenlere hem de rencilere hitap etmektedir. Her yata ve her seviyede rencinin kullanabilecei bir programdr. Programn hedefi kullanc ve program arasnda en st dzeyde iletiim kurmay salamaktr.Bir Cabri belgesi 1 sanal kattan olumaktadr.Ve bu kat zerinde her trl geometrik ekil, metin, grafik, belge oluturabiliriz. Kullanm kolay, dinamik ve ok ynl bir programdr. Kat, kalem, cetvel, pergel kullanlarak izilmesi saatler alan ekilleri bu programla kolayca yapmak mmkndr. Cabri programnda elde edilen ekillerin hareketi ve aralarndaki iliki Euclide geometrisine dayanr.

ERK Cabri 2 program ilk olarak 1994 ylnda Jean Marie Laborde tarafndan tasarlanmtr. Fransann Grenoble ehrindeki Joseph Fourier niversitesi ve CNRS(Ulusal Bilimsel Aratrma Merkezi)nin ortak almas sonucu 2000 ylnn mart aynda tasarlanp tm dnyaya datlmtr. Jean Marie Laborde CNRSnin aratrma mdrdr. Ve Cabrinin manevi babas olarak bilinir. CNRS tm dnya tarafndan tannm bir aratrma merkezidir. Cabri programnn su an tm dnyada 100 milyondan fazla kullancs bulunmaktadr. Programn yazlm olarak ngilizce, Franszca, talyanca, Japonca, spanyolca ve Almanca dilleri mevcuttur. Ayn zamanda Trke dil yamas da vardr. Matematik eitimi iin tasarlanp gelitirilen aktif renme ve yaplandrlmaclk ilkelerini izleyen dinamik bir geometri programdr. Cabri geometri ile program ile her trl geometrik ekil izilebilir ve her yne hareket ettirilebilir. izilen ekiller llebilir, hesaplanabilir, test edilebilir, silip saklanabilir ve renklendirilebilir. izilen btn ekiller her yne hareket ettirilebilir, boyutu deitirilebilir bu sayede de rencilerin dikkati ekilebilir dolaysyla da motivasyonlar arttrlabilir. renciye, kendisine yneltilen sorularn cevaplarn aratrma, birden fazla zm yolu bulma gibi alternatifler sunar. Cabri II dinamik programlar arasnda en n srada olup hem rencilere hem de retmenlere hitap etmektedir. Ayrca her yataki ve seviyedeki renci kullanabilir. Programn en byk hedefi kullanc ve program arasnda maksimum etkileimi salamaktr. Cabri program bunu yaparken hem teknolojiyi en etkili biimde kullanr hem de matematiin en uygun yollarn seer. Bir Cabri belgesi 1 lik sanal kattan oluur ve bu kat zerine geometrik ekiller, matematiksel simgeler, metinler, saylar, formller ve daha birok ey yazlabilir. Bu belge ayn zamanda makro oluumlarda ierebilir.Makro oluumlar bir eklin ara izimlerini kaydederek programn ilevini geniletme imkan salar.Programn en nemli zelliinden biri de birden fazla belge aarak bunlar arasnda kes, kopyala ve yaptr ilevleri yaplabilir. [1] Cabri II Plus salam bir eitim iin zel olarak pedagoji uzmanlar tarafndan da tannan bir bilgisayar yazlmdr. Kullanm kolay, pratik, ok ynl, retici ve dinamiktir. Kalem, kat, cetvel, pergel gibi geleneksel yntemlerle izilmesi ok zor olan ekillere yeni bir boyut kazandrr. Yaplan bir aratrmaya gre bu program kullanan rencilerin akl yrtme, ilikilendirme ve iletiim becerilerini gelitirdii ve kendi matematiksel yaplarn oluturduu gzlemlenmitir. rencilerin iletiim becerisi kapsamnda szel ve yazl ifadeleri glenmitir. Bu programn grsel zekaya daha ok hitap etmesi rencilerin daha ksa srede daha kalc olarak renmelerini salamtr. Programn bu dinamik yaps ile renciler ekiller ve konular arasndaki farkllklar, benzerlikleri daha kolay alglayabilir dolaysyla da etkileim kurabilir. Yenilenen ilkretim programnda baz temel ilkeler yer almaktadr. Bu ilkelerden biri de matematik eitiminde teknolojinin kullanlmas gerektiidir. nk bilim ve teknolojideki hzl geliim bunu gerektirmektedir. Aratrmalar da matematik retmenlerinin ders anlatmnda bilgisayar kullanlmasnn gereklilii nemle vurgulanmtr. Bu balamda da faydal bir ok bilgisayar program vardr ve bunlarn iinde en n srada olan Cabri IIdir. Dinamik geometri 2

yazlmlarnn ilki olduu bilinmektedir. Geometri retimi iin etkileimli bir karalama defteri olarak tanmlanr. Cabri II hem hesap makinelerinde hem bilgisayar ortamnda etkili bir ekilde kullanlabilecek ekilde tasarlanmtr. Bir mikro dnya olarak tanmlanan Cabri baka bir ortamda grlemeyecek birok matematiksel kavramn somutlatrlmasn salar. zellikle daha st dzeydeki rencilerin anlamakta ve zmekte zorlandklar geometrik yer problemlerinin anlamlandrlmasnda yeni ve farkl imkanlar sunar .Ayn zamanda ispat yaparken varsaymlar oluturmay ve bunlar test etmeyi kolaylatrr.

Gerek Dnya KONULAR (Karmak Konularn Sistemi)

Oluturma Kullancnn grd tek blm

Mikro Dnya (Cabri Geometri) KONULAR-LKLERLEMLER (Cabri Dnyas)

Modelleme
Model klid Geometrisindeki Teoremler KONULAR-LKLER (Biimsel Sistem)

Somutlatrma

ekil 1.renme Ortam ve Mikro Dnyalar

Laborde ve Labordeun gelitirdii ema ile Cabri geometri renme ortam klid geometrisi temel alnarak kavramlarn modellendii, ilikilerin ve ilemlerin somutlatrld doal bir ortam olarak betimlenmektedir.Bu ekilde Cabri rencilerin inceleme etkinliklerinin artmasna, aratrmaya, kefetmeye, yarglamaya, ispat yapmaya, uygulamaya ve karmak geometrik ekilleri hareket ettirmeye olanak salar. Nokta, gen, ember gibi temel geometrik kavramlardan yararlanarak yeni geometrik ekilleri ve orijinal sorular yaratma olana sunar. Dinamik men sayesinde eklin zellikleri bozulmadan yeri deitirilebilir, boyutunda deiiklik yaplabilir. Ayrca uzunluk, alan, a, koordinat lleri hesaplanarak farkl ilemler yaplabilir. Btn bu imkanlar ve zellikler grsellik, kefetme ve deneyim alarndan renci iin ilgi ekici olduu kadar, etkinliklerinin seimi ve snf uygulamalarnda retmene geni bir kullanm alan ve farkl aktiviteler sunar. Bilgisayarlarn renciler tarafndan sayma, hesaplama, basit matematiksel ilemler, grafik izme gibi zihinsel bakmdan dk dzey uygulamalar iin kullanlmas, rencinin dnmesini snrlamakta ve onu tembellie srklemektedir. nk yaplan aratrmalar bu ynde sonu vermitir.Oysa ki aratrma,karlatrma,varsaymda bulunma,genelleme gibi yksek dzey zihinsel beceriler zerine odaklanmaldr. Farkl bilgisayar yazlmlarnn ortak amac genel olarak rencilerin dnme becerilerini gelitirmektir fakat asl ama ise renciye matematiki gibi dnme frsat tanmaktr. Bu nedenle de rencinin bir forml, teoremi renip kullanmas deil, bu kurallar aama aama test etmesi ve bulunan sonularla ilgili fikir sahibi olmasdr. Eer ama renciye forml retip soru zdrmekse bu bilgisayar yazlmlarna ok da gerek kalmaya bilirdi nk iyi bir retmen bu kurallar rencilerine retebilir. Cabri ile renciye matematik yeteneinin retilmesi ok kolay olacaktr. nk renci sonulara ularken kendi admlaryla yrmesini ve kendine has dnme tarznn gelimesini salar. Bu yolla da matematikilerin yapt matematikle rencilerin yapt matematik arasndaki byk uurum azalacaktr. Cabrinin getirdii yeni yaklamlardan biri de sabit olan nesneleri bilgisayar ekrannda hareket ettirebilmektir. Matematikte yap ierisindeki deimeyen ilikileri aratrmak gelitirilen birok teoremin temelini oluturur. Matematiksel dncenin en nemli zellii yap ierisindeki sabit ilikileri soyutlayabilmektir. Bununla birlikte yap ierisindeki deimeyen ilikileri ortaya karabilmek iin, bir deiime ihtiya vardr. Bu deiim Cabrinin hareket zellii ile kolayca salanabilir. Kullanc yap ierisindeki baz geometrik nesneleri serbeste hareket ettirerek bu nesneye bal olan yapnn dier elemanlardaki deiimini kolayca gzlemleyebilir. Bu hareket sonucunda yazlm geometrik yapnn grntsn deitirse de nesneler arasndaki matematiksel ilikiyi korur. Bu ise yapnn altndaki matematiksel ilikiyi soyutlayabilmek iin ok elverilidir. Yani renci eklin bir takm zelliklerini deitirirken deimeyen matematiksel ilikileri gzleyerek kefedebilir. Bu keif renciye ok gl bir varsaymda bulunmasn salar. Ardndan renci bu varsaym birok rnekle ksa srede destekleyebilir ya da reddedebilir. Cabri ile geleneksel olarak oluturulamayan birok iliki, zellik genelleme kolayca oluturulabilir. Geometri ve matematikte baz terimler deiken bazlar deimez olarak nitelendirilir. Bu 4

nitelemeyi Cabri ile yaparken terimleri deitirerek veya hareket ettirerek geometriyi dinamik olarak incelememizi salar.[3] Bilgisayar ve teknoloji ile eitim yapmann nemini syledik. Aratrmalarn, bulgularn bunu desteklediinden bahsettik. Bunlarn yannda bilgisayar destekli eitimin negatif taraflar da olmutur. Bu ekildeki yazlmlarn snf ortamnda kullanlmas retmenlerin ilerinin kolaylatna, bilgisayar yardmyla daha az almalar gerektiine inanmalarna neden oldu. Bilgisayarn, snflarda aklama sunan, altrma zen, gerektiinde geri dnt veren bir ara olarak kullanlmas geleneksel retimi deitirmedi sadece bilgisayara retmenin geleneksel roln stlendi. te bu nedenlerden dolay bilgisayar destekli eitimde istenilen baar ilk etapta tam olarak elde edilememitir. Fakat gn getike baar seviyesine ulamaktadr. Cabri II ile matematik eitiminde retmen geleneksel eitim ortamndaki gibi bilgi verici rolnde deil renmeyi kolaylatran bir rehberdir. Snf ortamnda bir aratrmac gibi davranmaldr. retmen rencilerin kullandklar bilgisayarlar bir ayna gibi grr ve bu sayede onlarn dorularn ve yanllarn annda belirler. Cabri IInin renmeye etkilerinde ise renci pasif olarak deil aktif olarak renir. Kendine ait yntemler gelitirir ve analiz eder. renci bilgiye kendisi ulaabilir, bilgiyi dzenleyebilir, gerektiinde deitirebilir ve dzenli bir ekilde geri sunabilir. Geometrinin bilimsel dnyaya ve hayata yapm olduu katklarndan dolay matematik ierisinde farkl bir neme sahiptir. Tarih ierisinde birok hareketliliin aklamasnda ve birok bilim, sanat dalnda kullanlmtr. Ancak yaplan aratrmalar geometride rencilerin gncel kavramsal anlaylar gelitiremedikleri ortaya konulmutur. nk okullarmzda okutulan klid geometrisi bugnk haliyle rencilere zengin deneyimler salayamamakta, aratrma, kefetme ortam sunamamaktadr. Kendilerini byle zengin bir ortam ierisinde bulamayan renciler ise kurallar, ilikileri, rnekleri, ispatlar ezberlemektedir. Birok retmen klid geometrisindeki ilikileri kefetmek iin kalem ve kat yardmyla ekilleri oluturma ve lmeden kanr. nk bu ekilleri oluturmak ok zaman alr, yaplan lmler doru sonu vermez. Cabri ve benzeri yazlmlarn oluturduu dinamik ortamlarda yeterli problem zme ve aratrma deneyimine sahip olan bir renci geometriye ve kendi iin yeni olan matematiksel sorunlara cesaretle yaklaabilir. Bu teknolojiyi kullanarak retmenlerimiz snflarn kaliteli geometri programlar ile uyandrabilir. Bu tasarm ile birlikte tmdengelimci bir yap ierisinde allan ve yaplan birok aratrma ile rencilerin baarsz olduklar konulara retmenlerin devrim niteliinde yenilikler getirecei sylenebilir. rencilerin ders esnasnda anlamadklar yerleri derslerin sonunda snf tartmas yaparak veya evde ayn almalar yaparak renmesi salanabilir. retmen bunlar yaparken rolnn aktarcdan daha ok bir rehber ve dzenleyici olduunu unutmamaldr. retmenlerin tm geometri konular iin tasarm yapmalar hem ok zaman alc hem de yorucu olabilir fakat evrelerindeki dier meslektalaryla dei toku yaparak hem zaman kazanr hem de bu yntem ksa srede daha ok retici tarafndan uygulanr. Bunun 5

yannda retmenlerin bu alanda dzenlenen konferans, kitap ve makaleleri de takip etmeleri faydal olacaktr. Eitim eyleme dayanr. Bilgi, yaant ve deneyimler yoluyla kazanlr. nsan bedenini ve zihnini ie komadan bir deneyim kazanamaz. Bir bilginin iselletirilmesi, o bilgi zerinde dnmek ve dnmek ve uygulama yapmak ile gerekleir. Eitim uygulamaya dayanmaldr. renenlerin bilgiyi almalar kendi yaptklar uygulamalar ile salanr. Bu nedenle, renenlere, renme retme srecinde eitli materyaller ile gerek bir renme ortamlar oluturulmaldr. Teknoloji temelli etkinlikler, zellikle rencilere kendi yaantlar yoluyla matematik renmelerine olanak salar. Matematik yazlmlar ile desteklenen eitim durumlar, renmeye yardmc zelliklerinin yan sra, rencinin matematik bilgileriyle ilikilendirerek iselletirmesini salar. Soyut kavramlarn oluturulmasnda nemli rol oynar. zellikle soyut ilemsel dneme gememi veya yeni gemi ocuklar soyut olan matematik ve geometriyi renmeye tam hazr deildir, zorluk ekebilir. Bu nedenle bu dnemdeki ocuklara Cabri II ile birok bilgi somut hale gelebilir. renme hzlar ve verimleri artabilir. Bu ekilde ocuklar her zaman olduu gibi matematii korkulan ve yaplmas imkansz bir ders olarak deil mantkl, zevkli, ve renilebilir olarak greceklerdir.

PROGRAMIN ARA YZ

1) Balk ubuu 2) Men ubuu 3)Ara ubuu 4)Simge ubuu

5)eklin Tanm Penceresi 6)izim Alan 7)Yardm Penceresi 8)Durum ubuu

Yukardaki, ekilde programn ana penceresi ve blmleri gsterilmitir. Ancak program ilk aldnda simge ubuu(4), yardm penceresi(7) ve eklin tanm penceresi(5) grlmez. Balk ubuu : allan dosyaya henz bir isim verilmemise belge #1,2.. olarak belirtir. Men ubuu : Programn komutlarnn yer ald ksmdr. Baka programlarn komutlarna benzer. Dosya, dzen, seenekler, oturum, pencere ve yardm butonlar vardr. Bunlar da kendi iinde ksmlara ayrlr. Ara ubuu : ekli oluturup hareket ettirmek iin gerekli aralar salar, ve ubuk zerinde birer simge (ikon) olarak grntlenen aralar ieren birok ara kutusundan oluur. Seili olan ara bask ekilde ve ak renk arka plan ile grntlenir. Ara ubuunda grntlenen bir dmenin zerine ksa bir tklama, ilgili arac etkin hale getirir. Bir dmenin zerine uzun sreli bir tklama ara kutusuna amay ve buradan bir ara semeyi salar. Seilen ara etkin halde olmann yan sra simgesi,ara kutusunun grntlenen arac halini alr. Program boyunca ara ubuundaki simgelerin bykl ve kkl ayarlanabilir. Bunu imleci 11.simgenin stne getirip sa tklayarak yapabiliriz.

Ara ubuu 7

Durum ubuu : Pencerenin en altnda bulunur ve o anda etkin olan arac gsterir. Simge ubuu : Nesnelerin niteliini (renkler, biimler, boyutlar) deitirmeyi salar. Seenekler butonuna tklayp simgeleri gster dediimizde simge ubuu grntlenir. F9 tuuyla da tekrar gizlenir. Yardm Penceresi : Seilen ara hakknda ksa bir yardm iletisi salar.aracn kullanm iin gereken nesneler ve aracn oluturaca nesneleri belirler.Yardm penceresi F1 tuuyla grntlenir ya da gizlenir. eklin Tanm Penceresi : Bir eklin tanmlanmasn metin olarak verir;izilmi olan btn nesneleri ve izim yntemlerini ierir. Seenekler butonundan eklin tanm penceresini gster komutuyla grntlenir, eklin tanm penceresini gizle komutuyla da gizlenir.F10 tuuyla da gizlenebilir. izim Alan : Sayfann mevcut alannn bir ksmn temsil eder ve geometrik izimler bu alanda yaplr.

Farenin Kullanm:

:Var olan bir nesne seilebilir.

:Var olan bir nesne seilebilir, hareket ettirilebilir veya bir izimde kullanlabilir.

:Bir nesnenin zerine semek ya da bir izimde kullanlmak amacyla tklaynca belirir.

:Ziyaretinin bulunduu alanda birden fazla nesne seilebilecei durumlarda belirir. Tklandnda seilebilecek nesneleri grntleyen bir listeden istenilen nesne seilir.

:Bir nesne hareket ettirilirken belirir.

:Ziyareti sayfann bo bir ksmnda bulunduunda belirir. Tklayp srkleyerek dikdrtgen alan seilebilir.

:Grntlenen izim alannn hareket ettirilebileceini belirtir.

:izim alan hareket ettirilirken belirir.

:Tklandnda sayfada yeni bir bamsz nokta oluturulacan belirtir.

:Tklandnda var olan bir nesne ya da var olan iki nesnenin kesiminde yeni bir nokta oluturulacan belirtir.

:Tklandnda iaretinin gsterdii nesnenin seili olan renk ile doldurulacan belirtir.

:Tklandnda iaretinin gsterdii nesnenin niteliinin ( renk, biim, kalnlk) deitirileceini belirtir.

10

1)Temel Kavramlar:
1.Hareket :

Hareket ara kutusunda bulunan iaret dernei arac Cabri ile alrken en ok kullanlacak aralardan birisidir. Bu ara nesneleri semeye ve hareket ettirmeye yarar. a)aret Denei b)Dndr c)Klt d)Dndr ve Klt Seilen bir nesneyi silmek iin geriye doru sil(backspace) tuu kullanlr. 2.Noktalar :

Noktalar ara kutusunda nokta oluturmaya yarayan 3 tane ara bulunmaktadr. a)Nokta:Herhangi bir yere nokta koymaya yarar. b)Nesnedeki Nokta:Seilen bir nesnenin zerinde nokta koymaya yarar. c)Kesiim Noktas:Seilen iki nesnenin kesiim yerlerine nokta koymaya yarar. 3.Dorular : Ara kutusunda dorusal geometrik nesneleri oluturabileceimiz aralar ierir.

11

Doru Parasnn izimi(Fareye sa tklayarak bir notla koyuyoruz ve fareyi srkleyerek istediimiz yerde brakyoruz.)

a)Doru:Getii iki noktay belirttiimiz doruyu oluturur. b)Doru Paras:ki u noktasnda setiiniz doru parasn oluturur. c)gen:

ke noktasn belirleyerek olutururuz. d)okgen:Kenar saysn kendimiz belirlediimiz okgeni oluturabilirsiniz.okgeni oluturmak iin baladnz noktaya geri dnmeniz gerekir.

12

e)Dzgn okgen:

lk nce bir merkez noktas belirleyerek bir ember izeriz ve emberin ortasnda oluan komuta gre ekli tamamlarz. 4.Eriler : Erisel geometrik nesneleri oluturabileceiniz aralar ierir. a)ember:

nce merkezi sonra ember zerinde bir nokta ile belirleyeceiniz emberi izebilirsiniz.

b)Yay:

Bir balang noktas,yay zerinde bir nokta ve bir bitim noktas ile tanmlanan bir ember yay oluturur.

13

c)Konik:

Be nokta ile tanmlanan bir konik(elips,parabol veya hiperbol) oluturmak iin kullanlr. 5.Oluumlar : Geometrik zellikler kullanarak yaplacak izimlerde yararlanlacak aralar ierir.

a)Dik doru:

Bir noktadan geen ve dorusal bir nesneye dik olan doruyu oluturur.

14

b)Orta nokta:

Seilen iki noktann,bir doru parasn ya da okgenin bir kenarnn orta noktasn oluturabilirsiniz. c)Aortay:

nokta ile tanmlanan bir ann aortayn oluturur.rnein A,B ve C noktalaryla tanmlanan bir B asnn aortayn oluturmak iin srasyla A,B ve C noktalarn semelisiniz. d)Bileke Vektr:

ki vektrn toplamn oluturur.Arac etkin hale getirdikten sonra iki vektr sein ve bileke vektrn balang noktasnn nerede olmasn istiyorsanz oraya tklayn. 6.Dnmler : Ara kutusunda bulunan aralar ile bir nesnenin bir geometrik dnme gre grntsn dorudan elde edebilirsiniz.

15

a)Yanstma:

Seilen bir nesnenin dorusal bir nesneye gre yansmasn oluturur.

b)Simetri:

Noktaya gre simetri dnmndeki grntsn oluturur.arac etkin hale getirdikten sonra nce nesneyi sonra simetri merkezini belirleyen noktay semelisiniz. c)Dndrme:Bir nesnenin,bir dnme dnmndeki grntsn oluturur.arac etkin hale getirdikten sonra nce nesne,sonra dnme merkezini belirleyen noktay ve bir say ya da 3 nokta ile tanml bir a semelisiniz. 7.Makrolar : Ara kutusunda bulunan aralardan yararlanarak bir marka oluum tanmlayabilirsiniz. a)lk nesne(ler):Bir makro oluumun balang nesnesini semeye yarar. b)Son nesne(ler):Bir makro oluumun sonu nesnelerini semeye yarar. c)Makro tanmlama:lk ve son nesneleri seilmi bir makro oluumu onaylamak ve kaydetmek iin kullanlr.

16

8.zellikler : Ara kutusu izim alanndaki nesneler arasnda baz geometrik zelliklerin bulunup bulunmadn Cabri-Geometriye sormaya yarayan aralar ierir. a)Paralel:Arac ile dorusal iki nesnenin paralel olup olmadn renebilirsiniz.Bunun iin,arac etkin hale getirdikten sonra,nce paralel olup-olmadklarn renmek istediiniz iki dorusal nesneyi sein daha sonra cevab renmek iin izim alannda bo bir yere tklayn.

9.lmler :

Ara kutusunda bulunan aralar ile temel lmleri yapabilir,cebirsel ifadeler ile alabilirsiniz. a)Alan:

genlerin,okgenlerin,dairelerin ve elipslerin alanlarn hesaplamak iin kullanlr.Bir okgenin alann hesaplayabilmeniz iin okgeni okgen aracn kullanarak oluturmu olmanz gerekir. b)A lm:

nokta ile ya da bir a iareti ile tanmlanan bir ann lsn hesaplar.rnein A,B ve C noktalaryla tanmlanan bir B asnn lsn renmek iin srasyla A,B,C nokalarn semelisiniz.

17

c)Hesap makinesi:

ekildeki deikenlerle ya da klavyeden girilen saylarla hesap yapabilen bilimsel hesap makinesini gsterir 10.Metin ve Semboller : Metinler, saysal deerler, cebirsel ifadeler oluturmaya yarayan aralarn yan sra izimlerin grsel eleri ile ilemler yapmay salayan baz aralar ierir. a)Etiket:

Nesneleri isimlendirebilirsiniz.

18

b)Metin:

izim alan zerine metin yazmay salar. c)z:Nesnenin hareketi srasnda brakt izi izer.Arac etkin hale getirdikten sonra izini brakmasn istediiniz nesneyi sein.Bu zellik iptal edilmedii srece etkindir.ptal etmek iin iz aracn etkin hale getirdikten sonra ilgili nesneyi tekrar semelisiniz. 11.Simgeler : Nesnelerin grsel zelliklerini deitirmenizi salayan aralarn yan sra koordinat sistemi oluturmanz ve bu sistemde uygulamalar yapmanz salar. a)Sakla/Gster:izim alannda bulunan nesneleri gizler ya da gizlenmi nesneleri gsterir.Arac etkin hale getirildikten sonra gizlemek istediiniz nesneyi sein ve iareti aracn etkin hale getirin;nesne artk izim alannda grnmeyecektir.Gizlenmi bir nesneyi tekrar gstermek iin yine ayn ilemler uygulanr. b)Renk:

izim alanndaki nesnelerin istenen bir renk ile renklendirilmesini salar.

19

c)Eksenleri Gster:

Koordinat sistemindeki eksenleri gizler ya da gsterir. d)Izgara:Seilen bir koordinat sistemi zerine noktalardan oluan bir a oluturur.Arac etkin hale getirdikten sonra koordinat sistemini oluturan eksenlerin seilmesi gerekir.

20

Uygulamalar 1) (2004-DPY 7.SINIF)

Verilen bir dikdrtgenin kenarlarnn uzunluklarndan birisi orannda bytlp dieri orannda kltlerek yeni bir dikdrtgen oluturuluyor.yeni dikdrtgenin alan iin ne sylenebilir?

Alan 10 cm2 azalmtr.

21

2)A(3,2) noktasnn,y eksenine paralel olan bir doruya gre simetrii B noktasdr.B noktasnn
denklemi y=-1 olan doruya gre simetrii C(-5,-4) noktasdr.buna gre B noktas aada denklemleri verilen hangi doruya gre,A noktasnn simetriidir?

3)Bir drtgenin kenarlarnn orta noktalarn birletirince ortaya kan yeni ekil paralelkenardr
teoreminin ispatn Cabri 2 kullanarak yapalm.

22

4)2005-DPY-5.SINIF
30 cm uzunluundaki dz bir tel ubuun prta noktas iaretleniyor.bu ubuun;bir ucundan 1/5i dier ucundan 1/6s kesiliyor.kalan tel ubuun orta noktas daha nce iaretlenen noktaya ka cm uzaklktadr?

1:ilk orta nokta 2:yeni orta nokta

5)(2007-DPY-7.SINIF)

ekilde verilen yeil ile taranm alan hesaplaynz? Tm Alan=10.6=60 byk yarm ember=3.3.3/2=27/2 kk yarm ember=3.3/2.3/2=27/4 Alan=60-27/2-27/4=39,75

23

KAYNAKA
[1] YAVUZ,lyas.(2011)Matematik Eitiminde Teknoloji Kullanm. Erol Karakrk (Ed). Ankara : Nobel Yaynlar, s.157.

[2] YAVUZSOY,Nilfer.(2008)lkretim 5.Snf rencilerinin Dinamik Geometri Yazlm Cabri Geometriyle Simetriyi Anlamlandrmalarnn Belirlenmesi. <WWW.ebe.anadolu.edu.tr/ebe.anadolu. edu.tr/egitim/index.php?r=tezarama/66..> (12 Eyll 2008)

[3] BAK,Adnan,B.Gven ve .Karata. Dinamik Geometri Yazlm Cabri le Kefederek renme. <http://www.fedu.metu.edu.tr/ufbmek5/b_kitabi/pdf/matematik/minisempozyum/t199.pdf>

[4] GVEN,Blent,.Karata. Dinamik Geometri Yazlm Cabri ile Oluturmac renme Ortam Tasarm:Bir Model. <http://ilkogretim-online.org.tr/vol4say1/v04s01m6.pdf>

[5] TUTKUN mer F,ztrk Betl,Demirta Zeynep.(2011).Matematik retiminde Bilgisayar Yazlmlar ve Etkililii. <http://www.iconte.org/FileUpload/ks59689/File/127..pdf> (27-29 Nisan 2011).

24