DI N BI N L M PHT VI T NAM V GI I PHP KI M CH LINH HO T

PGS.TS. Phan Th Cc Khoa Ti chnh Ngn hng - Tr ng H Cng Nghi p TP. HCM TM T T Vi t Nam, sau 12 nm ki m sot c l m pht (1995-2007), t thng 12 nm 2007, l m pht quay tr l i v i ch s CPI 2 con s . Gi c cc m t hng tiu dng thi t y u tng v t cc thng u nm 2008, Chnh ph th c hi n chi n l c ki m ch l m pht c gi v i 8 gi i php. Nh nh ng bi n php k p th i v linh ho t c a Chnh ph , tnh hnh l m pht cc thng cu i nm 2008 c ki m ch , tuy v y gi c v n m c cao v v n cn nhi u di n bi n ph c t p. L m pht l m t hi n t ng m c th gi i u quan tm, nghin c u v l m pht t rt ra nh ng bi h c v l lu n v th c ti n l nhi m v c a cc h c gi , cc nh nghin c u, c bi t l cc di n n nghin c u khoa h c c a chuyn ngnh Kinh t trong cc tr ng i h c. ti h th ng ha l lu n c b n v l m pht, v phn tch cc di n bi n th c t c a l m pht Vi t Nam qua ch s CPI, li su t ngn hng, t gi h i oi, t c gi m GDP.trong n c, ch s gi vng, USD trn th gi i trong giai o n t thng 12/2007 n 11/2008, v d bo r i ro, thch th c, xu t h gi i php trong th i gian t i v i k v ng tham gia ho ch nh chnh sch v m, b sung ki n th c v l lu n v th c ti n, nng cao ch t l ng gi ng d y, nghin c u, h c t p cho sinh vin v cc b n ng nghi p. ABSTRACT After 12 years of curbing inflation (1995-2007), Vietnam has seen inflation come back with the two-digit CPI (Customer Price Index) since December 2007. The prices of basic commodities sharply surged in the early 2008 when Vietnams government implemented a inflation-curbing strategy with a packet of 8 solutions. Through the governments promptly and flexible solutions, the inflation in the late 2008 has been under control; however, the prices have still been high and fluctuated. In fact, inflation is known as a big concern of the world where inflation researches have been done to take lessons, both theoretical and practical, by scholars, researchers, and especially science research forums of economics at universities. My research aims to systemize fundamental theories of inflation, and analyze the inflation situation in Vietnam through the CPI, banks interest rates, foreign exchange rates, the GDP contraction rate in the country as well as the prices of gold and US dollars in the world in the period from December 2007 to November 2008. In addition, the research makes predictions about the risks and challenges in the field of business. Then it will suggest a variety of solutions to deal with them. Hopefully, this research

could be considered as a contribution to the governments macro economic plans and a supplement to theoretical and practical knowledge of economics in order to enhance the quality of teaching, researches, and studies of my students and colleagues. I. M U L ch s ch ng minh r ng trong qu trnh pht tri n kinh t , cc qu c gia u t ng i m t v i l m pht, nhng khng ph i lc no l m pht cng gy ra nh ng tc ng tiu c c, trong n n kinh t th tr ng, nhi u qu c gia cn s d ng l m pht m t con s lm ng l c kch thch n n kinh t pht tri n. N c ta sau 12 nm ki m ch c l m pht (1995-2007) m t con s , trong th i gian ny chng ta ki m sot c l m pht. Nhng t thng 12 nm 2007, do tc ng c a tnh hnh pht tri n kinh t chung c a h i nh p khu v c v th gi i, ch s gi tiu dng cho n nay v n m c 2 con s , trong 8 thng u nm 2008, tnh hnh di n bi n h t s c cng th ng, Chnh ph k p th i a ra 8 gi i php c gi ki m ch l m pht. V v y, c th ni tnh hnh c ph n d u i nhng n n kinh t v n cha n nh, gi c v n m c cao v cha tr v m c khi cha c l m pht. Di n bi n c a tnh hnh l m pht Vi t Nam v n h t s c ph c t p, th m ch xu t hi n nh ng d u hi u gi m pht cu i nm 2008 cn r t nhi u r i ro, thch th c c n c a ln di n n nghin c u khoa h c cc ng nghi p cng nghin c u v c m t l lu n v th c ti n, t a ra nh ng gi i php can thi p m t cch linh ho t c hi u qu , tham gia cc ki n th c hi n cc chnh sch v m c a n c ta trong th i k h i nh p qu c t . cng chnh l l do tc gi l a ch n ti ny trao i cng cc b n ng nghi p. II. M C TIU NGHIN C U ti nh m m c ch h th ng ha cc ki n th c c b n v l m pht v cc ph m tr lin quan n l m pht, c bi t l l lu n v cc gi i php gi m thi u l m pht n nh v pht tri n kinh t c a m t qu c gia, c bi t l ti i vo th c ti n v l m pht Vi t Nam trong giai o n t thng 12/2007 n cu i nm 2008, t tm ra tnh quy lu t ph bi n c a di n bi n r t ph c t p c a l m pht trong m t qu c gia ang pht tri n nh l n c ta v cc bi h c kinh nghi m,cc gi i php can thi p v ki m ch l m pht trong n n kinh t c y u t h i nh p Vi t Nam. III. PHNG PHP NGHIN C U ti c th c hi n trn c s v n d ng phng php lu n c a ch ngha duy v t bi n ch ng v ch ngha duy v t l ch s v cc quan i m v l m pht c a cc nh kinh t hi n i c a n c ngoi v Vi t Nam, cc quan i m, ng l i chnh sch c a ng v Nh N c v ki m ch l m pht Vi t Nam phn tch, l gi i cc ch s v xu t cc gi i php can thi p thng qua cc phng php: Nghin c u ti li u, trao i, ph ng v n t i H i th o c a H i ng Khoa h c c s Ti chnh-K ton (c) v i lnh o Vi n Nghin c u th tr ng, gi c - B Ti Chnh

t i TP.Nha Trang, Khnh Ha vo thng 8 nm 2008, tc gi phn tch t ng h p t li u hon thnh ti. IV. N I DUNG NGHIN C U C u trc c a ti g m 5 v n l n: 1. Di n bi n l m pht Vi t Nam trong giai o n 1995-2007 2. Di n bi n l m pht Vi t Nam trong giai o n 2007-2008 3. Bi n php c gi v ch ng l m pht c a Vi t Nam t qu II nm 2008 4. D bo v l m pht Vi t Nam trong th i gian t i 5. Gi i php can thi p nh m ki m ch l m pht trong th i gian t i N I DUNG CHNH C A TI: 1. Di n bi n l m pht Vi t Nam giao o n 1995-2007 N c ta ki m sot c l m pht (giai o n 1995-2007), l m pht ch d ng l i 1 con tng GDP v t c tng CPI c th hi n qua bi u sau: s ,t c Bi u 1.1:
T c t n g GDP v CPI g i a i o n 1995-2007
14 12 10 8 %/n m 6 4 2 0 4.5 3.6 5.76 4.77 4.0 3.0 6.6 12.7 9.54 9.34 8.15 9.2 6.79 6.89 7.08 7.34 9.5 7.79 8.43 8.17 8.4 8.5 12.63

(Ngu n : Vi n NCKH th tr ng v gi c -BTC) Nhng n thng 12/2007 th l m pht tng ln 2 con s . i u cng c th hi n bi u trn. 2. Di n bi n l m pht Vi t Nam giao o n 2007-2008
1995 1996 1997 -0.6 1998 1999 2000 2001 0.1 0.8 2002 2003 2004 2005 2006 2007 -2 Tc t ng GDP (%n m) CPI (%/n m)

Bi u

2.1

Bi u

Ngu n: T ng C c Th ng K 2.2: Ch s gi tiu dng trong 10 thng

u nm 2008

Ngu n:www.tuoitre.com.vn B ng 2.1: Ch s gi tiu dng, ch s gi vng v ch s gi la M c n c thng 10 nm 2008 Ch s gi thng 10 nm 2008 so v i (%) Ch s gi 10 thng u nm K g c Thng Thng Thng 9 2008 so v i nm 10 nm 12 nm nm cng k nm 2005 2007 2007 2008 2007

CH S

GI TIU DNG

148,20 172,14 201,99

126,72 140,56 160,06 132,82 139,54 113,27 112,55 122,84 111,99 109,76

121,64 132,12 151,41 124,44 131,37 111,34 110,82 116,76 111,26 108,75

99,81 99,58 98,09 100,01 100,47 100,67 100,70 98,92 100,73 100,58

123,15 136,95 149,58 133,05 131,92 110,21 109,81 122,39 108,36 108,72

1. Hng n v d ch v n u ng Trong : 1- Lng th c

nh 2.

161,16 2- Th c ph m 3. n u ng ngoi gia 169,86 u ng v thu c l v v t li u xy d ng

(*)

128,32 126,05 148,40 125,94 123,00

3. May m c, m nn, gi y dp 4. Nh 5. Thi t b v dng gia nh

6. D c ph m, y t

7. Phng ti n i l i, bu i n Trong : Bu chnh vi n thng 8. Gio d c 9. Vn ho, th thao, gi i tr 10. CH S CH S dng v d ch v khc GI VNG GI LA M

138,44 83,46 115,02 115,74 132,35 206,76 104,45

124,82 89,21 106,71 109,50 114,65 125,15 102,46

119,56 90,39 106,56 109,30 111,69 112,53 102,95

99,06 99,82 100,69 100,38 100,85 103,21 99,95

116,66 88,44 103,63 105,03 113,11 137,43 101,71

(*) Nhm ny bao g m: nh , i n, n c, ch t t v v t li u xy d ng. Nh v y, sau 12 nm, tnh hnh l m pht l i bng pht Vi t Nam v c nguy c bng pht m nh m vo nm 2008, tnh hnh c th th hi n r bi u 2.1, bi u 2.2 v b ng 2.1. Ch s gi tiu dng m t s m t hng tng v t trong nm 2007: Nm 2007, gi lng th c, th c ph m (LT-TP) trn th tr ng Vi t Nam tng cao t m c 18.9%, cao hn nhi u so v i m c l m pht 12,63%, trong nhm lng th c tng 15,5%, th c ph m tng 21,16%. Ch s gi tiu dng m t s m t hng tng v t trong cc qu u nm 2008. Trong 4 thng u nm, gi LT-TP tng 18,01%, cao g p r i m c 11,6% c a l m pht CPI v cao tng ng b ng m c tng gi LT-TP c a c nm 2007, trong lng th c tng 25%, cn th c ph m tng 15,6%. Nguyn nhn c a tng l m pht: Ngy 22/5/2008, tng gi xng d u t 13.000 ln 14.500 (tng ng 11.5%). - Cu i thng 3 u thng 4, tnh tr ng thi u lng th c tr m tr ng trn th gi i lm cho gi g o trong n c tng nhanh c th i i m t 50% n 100%. - K t thng 5 gi g o c xu h ng gi m nhng m c tng v n 15%-20% so v i tr c khi s t g o. D bo t nay n cu i nm gi g o s bnh n v khng c s tng t bi n. Trong hai qu u nm, gi cc lo i nguyn v t li u tng m nh trn TG khi n n c ta nh h ng b i NK l m pht. N u gi d u n nh d i 150 USD/ thng, gi cc nguyn, v t li u s c xu h ng gi m v n nh trong giai o n cn l i c a nm. H u qu c a tng l m pht: - Gi m ch tiu tng tr ng t 8.5% xu ng 7% lm gi m t c pht tri n ti n m t trong XH khng a c vo u t gy ng v n nguy c gy ra l m pht cc chu k sau. Tuy nhin, trong tnh hnh hi n nay t c tng tr ng c th s c gi m xu ng 6%- 6.5%.

- S c tiu th hng ha trong n c ang c d u hi u y u d n, s n xu t cng nghi p b c vo thng u qu 4 nm nay l i tng ch m hn cc thng tr c, y l m t xu h ng ng c l i quy lu t m i nm. Gi tr s n xu t cng nghi p 10 thng c tnh t 330.121 t ng tng 12,1% so v i cng k 2007, th p hn m c tng trung bnh c a 9 thng u nm l 12,4%. - Chnh sch th t ch t ti n t lm cho th tr ng ch ng khon v th tr ng b t ng s n s t gi m m nh s nh h ng n v n n ng, tnh thanh kho n v an ton c a h th ng ngn hng. - Do n i l ng t gi h i oi c th d n n ng ti n Vi t Nam (VN ) b nh gi qu cao. 3. Bi n php c gi v ch ng l m pht c a Vi t Nam t qu II nm 2008 Nh chng ta bi t Chnh ph ban hnh cc bi n php c gi v ch ng l m pht c a Vi t Nam t qu II nm 2008 l: Th c hi n chnh sch ti n t ch t ch . - Ngn hng pht hnh tri phi u kho b c trong 2008: 20.300 t VN - Thay i li su t huy ng ti n g i thu ht ti n trong lu thng 3.1: Chnh sch li su t c a NHNN Vi t Nam t thng t nm 2003 n thng 6 Bi u nm 2008
Chnh sch li su t c a NHNNVN
16.00 14.00 12.00 10.00 8.00 6.00 4.00 2.00 0.00 3.00 3.50 5.00 5.50 6.00 4.50 8.25 7.50 7.80 6.50 8.75 7.50 13.00 12.00 11.00 15.00 14.00 13.00

April 1, 2003 7.50 3.00 5.00

May19.200 June11.200 February 1, Dec1.2005 Feb1.2008 2005 8 8 7.80 3.50 5.50 8.25 4.50 6.50 8.75 6.00 7.50 12.00 11.00 13.00 14.00 13.00 15.00

LS c b n LS ti chi t kh u 3.00 LS ti c p v n 5.00

Ki m sot ch t ch , nng cao hi u qu chi tiu cng T p trung s c pht tri n s n xu t cng nghi p, nng nghi p v d ch v b o m cn i cung c u v hng ha. y m nh xu t kh u, ki m sot ch t ch nh p kh u v gi m nh p siu. Tri t th c hnh ti t ki m trong s n xu t v tiu dng. Tng c ng cng tc qu n l th tr ng ch ng u c bun l u v gian l n thng m i, ki m sot vi c ch p hnh php lu t v gi. Tng c ng cc bi n php h tr n nh i s ng v s n xu t c a nhn dn, m r ng vi c th c hi n cc chnh sch v an sinh x h i. y m nh cng tc thng tin v tuyn truy n.

(Theo ngh quy t 10/2008/NQCT-17/04/08 Ngh quy t v cc bi n php ki m ch l m pht, n nh kinh t v m b o m an sinh x h i v tng tr ng b n v ng). 4. D bo v l m pht Vi t Nam trong th i gian t i - Trong giai o n cn l i trong nm, gi lng th c v d u th gi i hi n bi n ng m nh lm cho gi trong n c s bi n ng, chnh v v y l m pht s di n bi n h t s c ph c t p(c d u hi u gi m pht). - Nhi u y u t cho th y l m pht trong nh ng thng cu i nm s gi m khi cc bi n php ti chnh ti n t c p d ng c tc d ng ng k : +NHNN ch o ho t ng tn d ng c a cc NHTM ph i ph h p v i m c tiu ki m sot l m pht. +T p trung v n cho cc d n c hi u qu cao v kh nng tr n ng h n. -T nay n cu i nm, n u m i thng, CPI gi n nh m c tng 1,1% th cu i nm con s ny vo kho ng 25%. Tuy nhin, n u gi xng d u TG ti p t c tng cao th m c tiu 25% ny s b ph v . -N u CPI ch tng trung bnh 1% so v i thng tr c th l m pht thng 12/2008 so v i cng th i i m nm 2007 ch tng 25%. -N u CPI m i thng tng 1,2% so v i thng tr c th thng 12/2008 so v i 2007 s tng kho ng 27,25%. -N u CPI m i thng tng 1,5% th l m pht c th ln t i 30%.
B ng 4.1: Th ng k v d bo ch s l m pht nm 2008

Thng CPI

1 2.44

2 6.2

3 9.19

4 11.6

5 15.4

6 17.6

7 19.2

8 21.1

9 22.6

10 23

11 22.5

12 23.2

B ng 4.2 : T c

(Ch s ph n trm so v i cu i nm 2007) tng c a ch s CPI trong cc thng so v i thng tr c nm 2008

Thng 1 CPI 2.44

2 3.76

3 2.99

10

11

12

2.41 3.8 2.2 1.6 1.9 1.5 0.4 -0.5 0.7 Ngu n: Vneconomy.com.vn Cu h i t ra l: Vi t Nam nn ch n ci no gi a l m pht v tng tr ng. Vi c u tin ci no v hi sinh gi a ci g v i ci g c n ph i r t linh ho t. M t khi l m pht qu cao th r rng c n ph i p d ng cc bi n php ki m ch l m pht v t t nhin khi , tng tr ng s b ch m l i. cc n c ang pht tri n, t c tng tr ng cao bao gi cng km theo ch s l m pht tng cao. D bo, tng tr ng GDP s s t gi m ng k trong nm nay v nm 2009. C th , m c d bo l n l t l 7,3% v 7,8% (m c tng tr ng nm ngoi l 8,5%). Con s ny cng kh ph h p v i s i u ch nh ch tiu tng tr ng nm 2008 c a Qu c h i m i y, v i m c tiu tng tr ng GDP c nm s l 7%. T 2001 n 2004, nh ng nm u khi m c tng tr ng c a chng ta m c th p d i 7%, ch s l m pht ch l 3-4%. Nhng n 2004 c m c tng tr ng 8%, ch s gi tng ln n m c 9,5%. n 2005, khi t c tng tr ng c a chng ta t m c

8,43% ch s gi c a chng ta l 8,40%. Do v y, l m pht th hi n khi chng ta b t u tng tr ng cao, km theo tng gi. M c d Vi t Nam c nh ng b c c i thi n v cc ch s th ng k trong th i gian v a qua, tuy nhin nh ng ti n b ny cha ph i t c trn m i lnh v c. V i t l l m pht cao th Vi t Nam c n ph i m t m t th i gian di a t l l m pht ny v khu v c an ton m c 1 con s . Nhn vo cc bi h c l ch s pht tri n kinh t t tr c t i nay, cha c qu c gia no v a mu n ki m sot c l m pht, ki m sot c thm h t thng m i m l i v a thc y c tng tr ng kinh t . y r rng l m t s nh i. Chnh ph nn t ra m c tiu tng tr ng th p trong nm 2009 gi m l m pht v nh p siu, t o tng tr ng cao hn vo cc nm ti p theo. Bn c nh vi c gi m d bo tng tr ng cho Vi t Nam nm 2008 v 2009, Bo co C p nh t Tri n v ng Pht tri n Chu (ADO) cn d on l m pht trong nm 2008 v 2009 theo th t s l 25,0% v 17,5%, so v i m c d bo 18,3% v 10,2% c a ra trong Bo co ADO 2008 cng b h i thng 4 nm nay. Thm h t ti kho n vng lai nm 2008 c d bo m c 13,5% GDP, tng so v i d bo 10,3% GDP theo bo co ADO 2008. Thm h t ti kho n vng lai nm 2009 c d bo m c 7% GDP, th p hn so v i m c d bo 9,4% GDP tr c y. C th d dng nh n th y r ng, tuy t c tng gi ch ng l i nhng h u h t nh ng m t hng ph c v s n xu t v i s ng u ng m c cao, n n kinh t VN c d u hi u tch c c song cha th n nh, v v y c n ti p t c duy tr chnh sch th t ch t ti n t , ki m sot ho t ng thng m i, s n xu t kinh doanh ni chung v cc t p on, t ng cng ty l n ni chung. C th tham kh o m t s ch tiu kinh t - x h i do Cng ty Business Monitor International Ltd t ng h p v d bo nh sau: B ng 4.3: T ng h p v d on cc ch tiu kinh t - x h i t nm 2005-2012 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Ch tiu GDP danh ngha 53,05 60,99 71,38 77,69 95,75 118,98 144,39 (t USD) T l tng GDP 8,4 8,2 8,5 5,5 7,0 8,5 8,5 th c (%) Dn s (tri u 85,02 85,90 87,00 88,20 89,50 90,84 92,00 ng i) GDP theo u 638 710 821 881 1.070 1.310 1.569 ng i (USD) T l th t nghi p 5,3 4,8 4,5 5,0 4,8 4,4 4,3 (% l c l ng lao ng) Ngu n: Business Monitor International Ltd. 4.1: T l tng GDP th c t nm 2003 -2012 Bi u

2012 172,58 8,2 93,10 1.854 4,3

10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Ngu n: Business Monitor International Ltd. B ng 4.4 : D on cc ch tiu kinh t - x h i t nm 2010-2017 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Ch tiu GDP danh ngha (t 118,98 144,39 172,58 200,19 232,22 269,38 USD) T l tng GDP th c (%) 8,5 8,5 8,2 8,0 8,0 8,0 Dn s (tri u ng i) 90,84 92,00 93,10 94,20 95,30 96,47 GDP theo u ng i 1.310 1.569 1.854 2.125 2.437 2.792 (USD) T l tng gi tiu dng 7,8 5,2 5,3 4,6 4,8 4,5 (%) Ti kho n vng lai ( -7,56 -4,85 -2,90 1,5 2,15 3,34 %GDP) T gi h i oi 15.500 14.700 14.200 14.000 13.500 13.000 (VND/USD) Bi u
10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

2016 312,48 8,0 97,6 3.202 4,0 4,48 12.000

2017 362,47 8,0 98,7 3.672 3,7 4,69 11.000

4.2 : T l tng GDP th c t nm 2010 -2017

Ngu n: Business Monitor International Ltd.

Cn bo kh ng ho ng kinh t M ang ti p t c lan nhanh ra ton c u. Vi t Nam tuy khng ch u nh ng tc ng tr c ti p, nhng gin ti p li u c b nh h ng t cu c kh ng ho ng ny? Li su t vay qu c t tng cao s nh h ng t i cc kho n n n c ngoi ng n h n c a cc NHTM v DN Vi t Nam. Cc kho n cho vay v u t c a cc NH, t ch c ti chnh qu c t t i cc NH, DN trong n c s g p kh khn, c bi t l v xu t nh p kh u. 5. Gii php can thi p nh m ki m ch l m pht trong th i gian t i M t l, c n th c th c hi n chnh sch ti chnh - ti n t nng ng v hi u qu trong giai o n h i nh p kinh t qu c t . + H li su t cho vay khuy n khch cc doanh nghi p s n xu t trong n c v xu t nh p kh u, cung c p hng ha cho n n kinh t ngh cc NH, Cty CK t m ng ng gi i ch p, ti p t c + H n ch gi i ch p CK , gia h n ho c NHNN h tr ti chnh thng qua ho t ng ti chi t kh u t o thanh kho n cho cc NH + X l c u u t n c ngoi: Gi t l tham gia c a bn n c ngoi vo TTCK VN nh hi n nay (49%- i v i CP cc ngnh khc, ring CP ngnh NH l 30% ) nhng tho g th t c hnh chnh. +M r ng i t ng ki u bo n c ngoi mua nh Vi t Nam: Hi n nay, Qu c H i ang d th o ngh nh cho ng i VI T NAM nh c n c ngoi mua nh VN. y l m t gi i php t t p ng c nguy n v ng c a b con xa x nhng cng l m t bi n php c u c s ng bng c a th tr ng b t ng s n. ngh Qu c +Ti p t c si t ch t chi tiu cng i v i cc d n khng hi u qu : H i v Chnh ph ti p t c c t gi m t p trung vo u t xu t kh u gp ph n thng b ng cn cn thng m i. +Phng ch ng gi m pht. xu t v i Chnh ph thnh l p qu kch c u kch thch tiu dng Hai l, kch thch n n kinh t pht tri n trnh xu h ng gi m pht trong th i gian t i. Tr c th c tr ng n n kinh c d u hi u gi m pht, c n ph i gi m t c tng li su t huy ng c a ngn hng, duy tr t c c tng tr ng 7% l h p l. Bn c nh , Chnh ph c n ph i b tr ngn sch qu kch c u kch thch tiu dng kch thch n n kinh t pht tri n trnh xu h ng gi m pht trong th i gian t i. Tr c m t c n y m nh s n xu t hng ho, tng nng su t lao ng lm cho gi tr c a n n kinh t th t khng b thot li gi tr c a n do n n kinh t o (cc hng ha c a n n kinh t o l cc ch ng t c gi: ch ng khon, quy n ch n mua, quy n ch n bn) Ba l, ti t ki m chi ph s n xu t x h i v chi tiu cng v t Gi m m c tng chi ph ph i th c hi n ti t ki m trong s n xu t x h i. lm c i u ny, b n thn cc doanh nghi p c n tng c ng qu n l s n xu t theo nh m c, ki m tra ch t ch cc y u t u vo theo ng quy cch, ph m ch t, ch ng

nghin c u tm v t t thay th v i chi ph th p, nh t l i v i v t t nguyn li u nh p kh u. M t gi i php gi m m c tng chi ph khc c th p d ng l hon thi n cng ngh , i m i cng ngh , c i ti n t ch c qu n l nh m tng nng su t lao ng. ng th i ti t ki m chi tiu cng c a nh n c, t ng gia nh, c nhn. B n l, tng c ng ki m tra, gim st pht huy tnh cng khai minh b ch c a chi tiu cng.. C n sot xt l i cc chng trnh, d n u t, ho t ng chi tiu c trung ng v a phng, u t c a cc thnh ph n kinh t , ki m tra ti n th c hi n cc d n, cc cng trnh u t. Kh n trng hon thnh cc d n, cc cng trnh, c bi t l nh ng cng trnh tr ng i m, hon thnh d t i m cc cng trnh dy da ko di chng s m pht huy tc d ng. Ch ng i u ch nh k ho ch tri n khai cc d n u t, t p trung ngn sch vo nh ng cng trnh c p thi t, nh ng chng trnh khng c p thi t nn chuy n vo nh ng nm sau. Cng khai minh b ch, thng qua s gim st chi tiu cng c a cc t ch c phi Chnh ph , cc on th chnh tr x h i v t ch c qu n chng. Nm l, ph i qu n l ch t ch ho t ng chi tiu thu i ngo i t trn th tr ng. Tch c c thu ht ngo i t trong dn b ng vi c khuy n khch g i ti t ki m ngo i t v i li su t h p d n; th c hi n t gi h i oi linh ho t gi a ti n Vi t v i m t s ngo i t , nh t l ngo i t m nh chi ph i ho t ng xu t nh p kh u c a Vi t Nam nh USD, EURO, Yn, Nhn dn t ... m b o tc ng khch quan vo xu t nh p kh u, khng gy thi t h i chung cho n n kinh t . Khuy n khch chi tiu khng dng ti n m t, c bi t l khch n c ngoi, c n t o c ch nhm khch ny c th giam gia, nh t l i v i th tr ng ch ng khon, th tr ng b t ng s n. Su l, Chnh ph nn th c hi n bn tri phi u chnh ph , tn phi u kho b c cho dn, thu h i ti n m t. Ho t ng ny c tc d ng r t tch c c lm gi m nhanh l ng ti n m t trong lu thng v tc ng tr c ti p t i gi m l m pht. Trong tr ng h p c p bch hi n nay, khng nn u th u tri phi u v tn phi u qua trung gian. Ngn hng Nh n c, Kho b c Nh n c nn tri n khai bn tr c ti p cho dn. Bn tr c ti p s trnh c cc khu trung gian nn m c li su t i v i ng i mua s cao hn, thu ht c nhi u ng i tham gia. C th t ch c thnh nh ng chi n d ch phn ph i tn phi u, tri phi u trong th i gian c th v i c ch thu n l i k t h p v i s tuyn truy n c ng m nh m ng vin m i t ng l p nhn dn, m i t ch c x h i tham gia. B y l, y m nh phong tro s n xu t cung c p s n ph m d ch v cho x h i, h n ch nh ng t n n x h i, gi i quy t cc v n thu c an sinh x h i cho ng i ngho, i t ng chnh sch trong x h i. L m pht nm 2007 v t m c hn 12%/nm, ch s gi tiu dng ch trong 2 thng u nm phi m t i hn 6% so v i cu i nm ngoi. Cho n thng 11 nm 2008, l m pht l i di n bi n ph c t p sang chi u h ng c nh ng u hi u gi m pht, v v y

ki m sot l m pht l m t nhi m v m c tiu hng u c a Chnh ph v ton dn t c Vi t Nam. V. K T QU TH O LU N 1. ngha c a ch s o l ng l m pht Vi t Nam (CPI-Consumer Price Index) V n ra ch s o l ng l m pht Vi t Nam r t khc bi t so v i cc n c trong khu v c: t tr ng nhm hng lng th c, th c ph m trong r hng ha tnh ch s gi tiu dng chung Vi t Nam chi m trn 48%, ch ng t n n kinh t n c ta v n cn ph thu c nhi u vo s n xu t nng nghi p, nng su t lao ng th p, gi tr hng ha th p, c bi t trong xu t kh u, v v y l m pht v a nh hng n kinh t v an sinh x h i. V v y trong gi i php can thi p c n c nh ng gi i php v kinh t ( ti chnh, ngn hng, xu t kh u,) v a ph i c nh ng gi i php v an sinh x h i (h tr ng i ngho, nng lng cho cn b v hu, tng ch tr c p cho i t ng chnh sch, ) 2. Nh ng thnh cng trong th c hi n chnh sch v m ki m ch l m pht c a Chnh ph : M t l, ti t ki m chi th ng xuyn g n 3 nghn t ng Cc ngnh, cc c p, cc doanh nghi p nh n c th c hi n nghim ch oc a Chnh ph v ti t ki m 10% chi th ng xuyn trong nm 2008 (tr cc kho n lin quan n ng i lao ng). n nay, theo bo co c a cc B , ngnh, a phng s ti t ki m c kho ng ng, b ng 25% t ng d phng ngn sch Nh n c 2008, trong cc B , 2.700 t ngnh ti t ki m c kho ng 700 t ng, cc a phng ti t ki m kho ng 2 nghn t ng. S ti n ti t ki m ny c b sung vo ngu n th c hi n chnh sch an sinh x h i; phng, ch ng, kh c ph c thin tai, d ch b nh v cc nhi m v c p bch khc. Hai l, nh hon, gin ti n g n 2 nghn d n, cng trnh T ng s cng trnh, d n nh hon, ng ng tri n khai th c hi n v gin ti n ng. th c hi n trong k ho ch nm 2008 l 1.736 d n, v i t ng s v n l 5.625 t Trong , t ng s d n i u ch nh gi m c a cc t p on, t ng cng ty nh n c l 290 d n v i t ng s v n l 4.775 t ng. Ba l, ki m sot ch t ch nh p kh u, gi m nh p siu V i u hnh xu t kh u, cc B , ngnh ch c nng th c hi n cc chnh sch tng t ng kim ng ch xu t kh u, trong ti p t c xu t kh u g o nh m b o m an ninh lng th c v bnh n gi g o th gi i. Cn c vo kh nng cn i th c t v b o m an ninh lng th c trong n c, nm nay n c ta c th xu t kh u g o t 4 n 4,5 tri u t n. Do tc ng tr c ti p c a m t s chnh sch h n ch nh p kh u nh tng thu nh p kh u t, linh ki n t...; ki m sot ch t ngu n ngo i t cho nh p kh u nn nh p kh u ang c xu h ng gi m d n, c bi t l nh p kh u nh ng m t hng khng thi t y u (qu I/2008 nh p siu b ng 62,7% kim ng ch xu t kh u, qu II b ng 39,2%, ring thng 6 b ng 23,6% kim ng ch xu t kh u).

B n l, y m nh s n xu t v b o m cn i cung c u Cc ho t ng s n xu t kinh doanh c duy tr t t, gi cc m t hng tr ng y u trn th tr ng v c b n c bnh n, c bi t l k p th i h nhi t gi g o v xi mng; c b n b o m cung - c u cc m t hng trn th tr ng; gp ph n a GDP t m c tng tr ng kh trong 6 thng u nm (6,5%) trong b i c nh tnh hnh kinh t th gi i g p nhi u kh khn. Nm l, c p hn 7.300 t ng th c hi n chnh sch an sinh x h i Trong th i gian qua, cc B , ngnh, a phng kh n trng, tch c c, k p th i gi i quy t tnh tr ng thi u i, h tr s n xu t, sinh ho t v i s ng cho cc h ng bo dn t c thi u s , h thu c di n chnh sch, kh khn; gi n nh m c thu h c ph, vi n ph; ti p t c cho sinh vin, h c sinh i h c, cao ng, h c ngh c hon c nh kh khn c vay v n h c t p; tng m c h tr mua b o hi m y t cho ng i ngho; b o m cung - c u nh ng m t hng thi t y u ph c v nhn dn. n nay, ngn sch Trung ng c p hn 7.300 t ng th c hi n cc chnh sch an sinh x h i. 3. Nh ng t n t i trong th c hi n chnh sch v m ki m ch l m pht c a Chnh ph : M t l : Do n i l ng t gi h i oi c th d n n ng ti n Vit Nam (VN ) b nh gi qu cao. Hng xu t kh u tng gi s nh h ng n xu t kh u v 90% hng xu t kh u c a n c ta c thanh ton b ng la M . Nh p siu tng theo B Ti Chnh 7 thng u nm 2008 cn cn thng m i thm h t, m c nh p siu tng cao t i hn 15 t USD b ng g n 70% kim ng ch xu t kh u. Ngn hng Nh N c 7 thng qua t ra lng tng trong i u hnh qu n l ngo i t v trong khi ch o b t bu c cc ngn hng thng m i ch c mua vo USD v i gi sn cao hn nhi u so v i gi trn th tr ng duy tr t gi danh ngha th ngn hng nh n c l i khng mua l i s ngo i t ny theo gi sn ch o khi n cc ngn hng thng m i t ch i mua USD. i u ny gy ra tc ng ng c chi u: l m pht ti n VN b y cao trong khi cc nh u t n c ngoi thi u VN nhng l i th a USD, trong khi d tr ngo i t c a nh n c ta v n cn m ng. Hai l: Li su t Vi t Nam l li su t th c m. ch ng c l m pht th m t trong cc nguyn t c cn b n l ph i th c hi n li su t th c dng( t c l li su t ti n cho vay c a cc ngn hng ph i cao hn li su t huy ng v li su t huy ng ph i cao hn l m pht, trn th c t t nm 2007 n nay cc ngn hng c a n c ta ch m b o 1 chi u l li su t ti n cho vay cao hn li su t huy ng cn li su t huy ng l i th p hn h n so v i m c l m pht. i u ny d n t i chnh sch li ti n g i th c m (ch khng ph i th c dng), khi n ng ti n Vi t Nam b m t gi v ko di tnh tr ng th a ti n trong lu thng, tnh thanh kho n c a cc ngn hng y u, ho t ng cho vay t c ngh n v li su t huy ng (kho ng 18-19%) <

m c l m pht (d ki n 25%) VND b m t gi v ko di tnh tr ng th a ti n trong lu thng, tnh thanh kho n c a cc NH y u, ho t ng cho vay t c ngh n. Tuy r ng hi n nay NHNN c nh ng i u ch nh: khng kh ng ch li su t ti n g i m kh ng ch tr n li su t cho vay nhng vi c vay v n c a cc doanh nghi p v n h t s c kh khn. Ba l: H i ch ng l p ngn hng m i gy nn tnh tr ng tng v n i u l , gia tng phng ti n lu thng khng ki m ch c l m pht. Cc cng ty ti chnh cc t ng cng ty nh n c v cc ngn hng c ph n,cc gy nn tnh tr ng cc n v m i ua nhau tng v n i u l v pht hnh cc lo i ch ng khon m i a gi ln cao m t cch thi u c s , cc ho t ng cho vay cho gia tng, tn d ng ch y theo b r ng, cc nh u t khng chuyn v u t m ch y u u c lm gia tng phng ti n lu thng, lm gia tng thm l m pht, n n kinh t v ng i dn thi t h i trong khi ngn hng h ng li su t cao. V v y, bn c nh cc tc ng thu n chi u cc chnh sch ti n t c a NHNN trong th i gian qua cng gy nn nh ng tc ng ng c chi u khi n ho t ng c a cc Ngn hng , ang v s h n ch tch c c ch ng l m pht trong th i gian t i. B n l: Chnh sch th t ch t ti n t lm cho TTCK v TTB S s t gi m m nh s nh h ng n v n n ng, tnh thanh kho n v an ton c a h th ng NH. Nm l:Gi m ch tiu tng tr ng t 8,5% xu ng 7% lm gi m t c pht ng v n nguy c tri n, ti n m t trong x h i khng a c vo u t gy gy ra l m pht cc chu k sau ch ng l m pht, tng tr ng kinh t c a Vi t Nam s ph i tr m t ci gi nh t nh. QH ng h ch tiu tng tr ng nm 2008 xu ng cn 7% (GDP trong 6 thng u nm 6,5%). y l m t gi i php b t c d ki m ch l m pht trong th i gian tr c m t nhn v lu di y l i chnh l nguyn nhn ti m n c a l m pht v ngu n g c gy ra l m pht do s n xu t kinh doanh km pht tri n khng tng ng v i nhu c u x h i. M t khc s n xu t khng pht tri n ko theo th t nghi p, khng gi i quy t c vi c lm cho x h i v gy nn tc ng ng c chi u trong ki m ch l m pht. 4. D bo v l m pht VN trong th i gian t i Vi c d on di n bi n tnh hnh kinh t v m, c bi t l cc ch tiu l m pht, t nay n cu i nm c ngha s ng cn v i cc ho t ng u t, thng m i, ti chnh trong th i gian t i. Nguyn nhn gy ra l m pht c xc nh, nhi u bi n php ki m ch cng a ra song cu h i l n nh t v n l: nh ng thng cn l i c a nm ch s CPI s d ng ng ng no. Trong giai o n cn l i trong nm, gi lng th c v d u th gi i hi n cao hn Vi t Nam, v v y gi trong n c s tng ln. L m pht, do v y, s cn m c cao. Tuy nhin, nhi u y u t cho th y l m pht trong nh ng thng cu i nm m c d v n cn cao nhng s gi m khi cc bi n php ti chnh ti n t c p d ng. Vi c Ngn hng Nh

n c ch o ho t ng tn d ng c a cc ngn hng thng m i ph i ph h p v i m c tiu ki m sot l m pht, t p trung v n cho cc d n c hi u qu cao v kh nng tr n ng h n cng c tc d ng ng k . T nay n cu i nm, n u m i thng, CPI gi n nh m c tng 1,1% th cu i nm con s ny vo kho ng 25%. Tuy nhin, n u gi xng d u th gi i ti p t c tng cao th m c tiu 25% ny s b ph v . N u CPI ch tng trung bnh 1% so v i thng tr c th l m pht thng 12/2008 so v i cng th i i m nm 2007 ch tng 25%. CPI m i thng tng 1,2% so v i thng tr c th thng 12/2008 so v i 2007 s tng kho ng 27,25%. CPI m i thng tng 1,5% th l m pht c th ln t i 30%. Cu h i t ra l: Vi t nam nn ch n ci no gi a l m pht v tng tr ng. Vi c u tin ci no v hy sinh gi a ci g v i ci g c n ph i r t linh ho t. M t khi l m pht qu cao th r rng c n ph i p d ng cc bi n php ki m ch l m pht v t t nhin khi , tng tr ng s b ch m l i. cc n c ang pht tri n, t c tng tr ng cao bao gi cng km theo ch s l m pht tng cao. D bo, tng tr ng GDP s s t gi m ng k trong nm nay v nm 2009. C th , m c d bo l n l t l 7,3% v 7,8% (m c tng tr ng nm ngoi l 8,5%). Con s ny cng kh ph h p v i s i u ch nh ch tiu tng tr ng nm 2008 c a Qu c h i, v i m c tiu tng tr ng GDP c nm s l 7%, g n y ch cn 6-6,5%. T 2001 n 2004, nh ng nm u khi m c tng tr ng c a chng ta m c th p d i 7%, ch s l m pht ch l 3-4%. Nhng n 2004 c m c tng tr ng 8%, ch s gi tng ln n m c 9,5%. n 2005, khi t c tng tr ng c a chng ta t m c 8,43% ch s gi c a chng ta l 8,40%. Do v y, l m pht th hi n khi chng ta b t u tng tr ng cao, km theo tng gi. M c d Vi t Nam c nh ng b c c i thi n v cc ch s th ng k trong th i gian v a qua, tuy nhin nh ng ti n b ny cha ph i t c trn m i lnh v c. V i t l l m pht cao th Vi t Nam c n ph i m t m t th i gian di a t l l m pht ny v khu v c an ton m c 1 con s . Nhn vo cc bi h c l ch s pht tri n kinh t t tr c t i nay, cha c qu c gia no v a mu n ki m sot c l m pht, ki m sot c thm h t thng m i m l i v a thc y c tng tr ng kinh t . y r rng l m t s nh i. Chnh ph nn t ra m c tiu tng tr ng th p trong nm 2009 gi m l m pht v nh p siu, t o tng tr ng cao hn vo cc nm ti p theo. Bn c nh vi c gi m d bo tng tr ng cho Vi t Nam nm 2008 v 2009, Bo co C p nh t Tri n v ng Pht tri n Chu (ADO) cn d on l m pht trong nm 2008 v 2009 theo th t s l 25,0% v 17,5%, so v i m c d bo 18,3% v 10,2% c a ra trong Bo co ADO 2008 cng b h i thng 4 nm nay. Thm h t ti kho n vng lai nm 2008 c d bo m c 13,5% GDP, tng so v i d bo 10,3% GDP theo bo co ADO 2008. Thm h t ti kho n vng lai nm 2009 c d bo m c 7% GDP, th p hn so v i m c d bo 9,4% GDP tr c y.

5. Gi i php can thi p - Chnh sch ti chnh - ti n t nng ng v linh ho t - Ti p t c hi sinh tng tr ng kinh t u tin ki m ch l m pht - H n ch tng chi ph s n xu t c a doanh nghi p, x h i - Qu n l ch t ch chi tiu cng - Qu n l ch t ch ho t ng chi tiu thu i ngo i t trn th tr ng - Chnh ph nn bn tri phi u Chnh ph , tn phi u kho b c cho dn, thu h i ti n m t. - Th c hnh ti t ki m. VI. K T LU N NGHIN C U mang tnh ch t v Gi m thi u cc tc ng tiu c c c a l m pht l m t v n m, c bi t i v i m t n n kinh t m i b c vo ng ng c a c a h i nh p kinh t nh n c ta. S hi sinh tng tr ng nm 2008 ki m ch l m pht nh quy t sch c a ni ln t m quan tr ng c a v n . Trong th i gian t i, n n Chnh ph Vi t Nam kinh t c a n c ta cng ang c nh ng thch th c, kh khn c n ph i v t qua, v v n l m pht v n cn ti p t c di n bi n h t s c ph c t p. Nhi m v nghin c u nh ng l lu n cng nh nh ng tr i nghi m v l m pht n c ta t ra cho chng ta nh ng trch nhi m n ng n , nh ng d bo v tnh hnh, nh ng gi i php can thi p m tc gi a ra trong ti l nh ng g i m cho chnh b n thn tc gi v cc ng nghi p nh ng di n n nghin c u xy d ng, ng gp nh ng chnh sch c a t n c ng th i cng c ngha thi t th c l nng cao ki n th c ph c v cho cng tc gi ng d y trong Nh tr ng. V v y, tc gi r t mong nh n c s quan tm, ng gp c a cc b n ng nghi p ti ti p theo c thnh cng hn n a. VII. TI LI U THAM KH O. [1]. Ngh quy t 10/2008/NQCT-17/04/08 v cc bi n php ki m ch l m pht, n nh kinh t v m b o m an sinh x h i v tng tr ng b n v ng) c a Chnh ph . [2]. C ng thng tin i n t Chnh ph , K t qu th c hi n 8 nhm gi i php: Nh ng chuy n bi n b c u. [3]. UBTV QHB th o lu n v KT-XH 2008 v k ho ch nm 2009, Ti p t c u tin ki m ch l m pht, www.laodong.com.vn s 235/2008, ngy 11 thng 10 nm 2008. [4]. Http:// www.gso.gov.vn [5]. Http://www.tuoitre.com.vn