CHUYÊN ĐÊ SÓNG CƠ HỌC - LTĐH

- T: 01689.996.187 Din n: http://lophocthem.net - vuhoangbg@gmail.
com
BI DNG KIN THC N, LUYN THI I HC VT L CHUYN SNG C HC
1

H v tn hc sinh:............................................Trng:...................................................

I. kin thc chung:
1. Sng c v s truyn sng c.
* Sng c: Sng c l dao ng c lan truyn trong mi trng vt cht.
+ Sng ngang l sng trong cc phn t ca mi trng dao ng theo phng vung gc
vi phng truyn sng.
Tr trng hp sng mt nc, sng ngang ch truyn c trong cht rn.
+ Sng dc l sng trong cc phn t ca mi trng dao ng theo phng trng vi
phng truyn sng.
Sng dc truyn c c trong cht kh, cht lng v cht rn.
Sng c khng truyn c trong chn khng.
+ Bc sng : l khong cch gia hai im gn nhau nht trn phng truyn sng dao
ng cng pha. Bc sng cng l qung ng sng lan truyn trong mt chu k: = vT =
f
v
.
+ Khong cch gia hai im gn nhau nht trn phng truyn sng m dao ng ngc
pha l
2
.
+ Nng lng sng: sng truyn dao ng cho cc phn t ca mi trng, ngha l truyn
cho chng nng lng. Qu trnh truyn sng l qu trnh truyn nng lng.
* Phng trnh sng
Nu phng trnh sng ti ngun O l u
O
= A
O
cos(t + ) th phng trnh sng ti M
trn phng truyn sng l: u
M
= A
M
cos (t + - 2
OM
) = A
M
cos (t + -
2 x
).
Nu b qua mt mt nng lng trong qu trnh truyn sng th bin sng ti O v ti
M bng nhau (A
O
= A
M
= A).
lch pha ca hai dao ng gia hai im cch nhau mt khong d trn phng truyn
sng: =
d 2
.
* Tnh tun hon ca sng
Ti mt im M xc nh trong mi trng: u
M
l mt hm bin thin iu ha theo thi
gian t vi chu k T: u
t
= Acos(
2
T
t +
M
).
Ti mt thi im t xc nh: u
M
l mt hm bin thin iu ha trong khng gian theo
bin x vi chu k : u
x
= Acos(
2
x +
t
).

I CNG V SNG C
13
- T: 01689.996.187 Din n: http://lophocthem.net - vuhoangbg@gmail.com
2

II. CC DNG BI TP
Dng bi tp 1: Xc nh cc i lng c trng ca sng

* Phng php :
+ tm cc i lng c trng ca sng ta vit biu thc lin quan n cc i lng
bit v i lng cn tm t suy ra v tnh i lng cn tm.
Lu : Cc n v trong cc i lng phi tng thch: nu bc sng, khong cch tnh
bng cm th vn tc phi dng n v l cm/s; nu bc sng, khong cch tnh bng m th
vn tc phi dng n v l m/s.

* Tc truyn sng : l qung ng x sng truyn c trong thi gian t.
v =
t
x

Tc truyn sng ph thuc vo mi trng truyn sng v
rn
> v
lng
> v
kh
* Tn s sng f : l tn s dao ng ca mi im khi sng truyn qua, cng l tn s
ngun gy ra sng.
Tn s sng khng ph thuc vo mi trng truyn sng.
* Chu k sng T : T =
f
1

s T
Hz f
:
:

* Bc sng :
+ Bc sng ( : m) l qung ng m sng truyn c trong mt chu k.
+ Bc sng l khong cch gia hai im gn nhau nht trn phng truyn
sng v dao ng cng pha nhau.
f
v
T . v = =
- Nhng im cch nhau x = k. trn phng truyn sng th dao ng cng pha nhau.
- Nhng im cch nhau x = ( k +
2
1
). trn phng truyn sng th dao ng ngc pha.

Ch :
Khong cch gia 2 gn li lin tip l bc sng .
Khong cch gia n gn li lin tip l : L= (n- 1) hoc t =(n-1)T.

* Phng trnh sng
Ti im O: u
O
= Acos(t + )
Ti im M cch O mt on x trn phng truyn sng.
* Sng truyn theo chiu dng ca trc Ox th
u
M
= A
M
cos(t + -
x
v
) = A
M
cos(t + - 2
x
)
* Sng truyn theo chiu m ca trc Ox th
u
M
= A
M
cos(t + +
x
v
) = A
M
cos(t + + 2
x
)
* lch pha gia hai im cch ngun mt khong x
1
, x
2

1 2 1 2
2
x x x x
v

= =
O
x
M
x
3
Nu 2 im nm trn mt phng truyn sng v cch nhau mt khong x th:
2
x x
v

= =
Lu :
- n v ca x, x
1
, x
2
, v v phi tng ng vi nhau
- Trong hin tng truyn sng trn si dy, dy c kch thch dao ng bi nam chm
in vi tn s dng in l f th tn s dao ng ca dy l 2f.
V D MINH HA:

VD1: Mt ngi ngi b bin quan st thy khong cch gia hai ngn sng lin
tip bng 10m. Ngoi ra ngi m c 20 ngn sng i qua trc mt trong
76s.
- Tnh chu k dao ng ca nc bin.
- Tnh vn tc truyn ca nc bin.
Gii
a) t =76s, 20 ngn sng, vy n = 19 d.
Chu k dao ng T =
19
76
=
n
t
= 4s
b) Vn tc truyn : = 10m = v.T
4
10
= =
T
v

= 2,5m/s.
VD2: Dao ng m c tn s f = 500Hz , bin A = 0,25mm, c truyn trong
khng kh vi bc sng = 70cm. Tm:
a. Vn tc truyn sng m.
b. Vn tc dao ng cc i ca cc phn t khng kh .

Gii
f = 500Hz , A = 0,25mm = 0,25. 10
-3
m , = 70cm = 0,7m. v = ? , v
max
= ?
a) =
f
v
v = f = 0,7.500 = 350m/s
b) v
max
= .A = 2f.A = 2500.0,25.10
-3
= 0,25 = 0,785m/s.

VD3: Mt ngi ngi b bin trng thy c 20 ngn sng qua mt trong 72 giy, khong
cch gia hai ngn sng l 10m.. Tnh tn s sng bin.v vn tc truyn sng bin.
A. 0,25Hz; 2,5m/s B. 4Hz; 25m/s C. 25Hz; 2,5m/s D. 4Hz; 25cm/s

Hng dn gii : Chn A.
Xt ti mt im c 10 ngn sng truyn qua ng vi 9 chu k.
( )
72
T 4 s
9
= = . xc nh tn s dao ng.
1 1
0, 25
4
f Hz
T
= = =
Xc nh vn tc truyn sng: ( )
10
=vT v= 2, 5 m/ s
T 4
= =

VD4. Trn mt mt cht lng c mt sng c, ngi ta quan st c khong cch gia 15
nh sng lin tip l 3,5 m v thi gian sng truyn c khong cch l 7 s. Xc nh
bc sng, chu k v tn s ca sng .
HD:
4
Khong cch gia 15 nh sng l 14 =
14
5 , 3
= 0,25 m; v =
7
5 , 3
= 0,5 m/s; T =
v
= 0,5 s;
f =
v
= 2 Hz.

VD5. Ti mt im trn mt cht lng c mt ngun dao ng vi tn s 120 Hz, to ra sng
n nh trn mt cht lng. Xt 5 gn li lin tip trn mt phng truyn sng, v mt
pha so vi ngun, gn th nht cch gn th nm 0,5 m. Tnh tc truyn sng trn mt
cht lng.
HD :
Khong cch gia 5 gn li lin tip l 4 =
4
5 , 0
= 0,125 m; v = f = 15 m/s.

VD6. Mt sng c tn s 500 Hz v tc lan truyn 350 m/s. Hi hai im gn nht trn
phng truyn sng cch nhau mt khong bao nhiu gia chng c lch pha
4
?
HD:
Ta c: =
f
v
= 0,7 m; =
d 2
=
4
d =
8
= 0,0875 m = 8,75 cm.

VD7. Mt sng m truyn trong thp vi tc 5000 m/s. Bit lch pha ca sng m
hai im gn nhau nht cch nhau 2 m trn cng mt phng truyn sng l
2
. Tnh bc
sng v tn s ca sng m .
HD;
Ta c: =
d 2
=
2
= 4d = 8 m; f =
v
= 625 Hz.

VD8. Mt ngun pht sng c dao ng theo phng trnh
4cos 4 ( )
4
u t cm
| |
=
|
\
. Bit
dao ng ti hai im gn nhau nht trn cng mt phng truyn sng cch nhau 0,5 m c
lch pha l
3
. Xc nh chu k, tn s v tc truyn ca sng .

HD :
Ta c: =
d 2
=
3
= 6d = 3 m; T =
2
= 0,5 s; f =
T
1
= 2 Hz; v =
T
= 6 m/s.

VD9. Mt sng ngang truyn trn si dy rt di c phng trnh sng l: u = 6cos(4t
0,02x). Trong u v x c tnh bng cm v t tnh bng giy. Hy xc nh: Bin , tn
s, bc sng v vn tc truyn sng.
HD :
Ta c: A = 6 cm; f =
2
= 2 Hz;
x 2
= 0,02x = 100 cm = 1 m; v = f = 100.2 = 200
cm/s = 2 m/s.

5
VD10. Mt si dy n hi, mnh, rt di, c u O dao ng vi tn s f thay i trong
khong t 40 Hz n 53 Hz, theo phng vung gc vi si dy. Sng to thnh lan
truyn trn dy vi vn tc v = 5 m/s.
a) Cho f = 40 Hz. Tnh chu k v bc sng ca sng trn dy.
b) Tnh tn s f im M cch O mt khong 20 cm lun lun dao ng cng pha vi
dao ng ti O.
HD :
a) Ta c: T =
f
1
= 0,025 s; = vT = 0,125 m = 12,5 cm.
b) Ta c:
OM . 2
=
v
OM f . 2
= 2k k =
v
OM f .
k
max
=
v
OM f
max
= 2,1;
k
min
=
v
OM f
min
= 1,6. V k Z nn k = 2 f =
OM
kv
= 50 Hz.
VD 11: Mt ngi quan st mt chic phao ni ln trn mt bin v thy n nh ln cao 6
ln trong 15 giy, coi sng bin l sng ngang. Tnh chu k dao ng ca sng bin?
A. 3(s) B.43(s) C. 53(s) D. 63(s)
Bi gii: Ch vi dng bi ny ta nn dng cng thc trc nghim:
1 n
f
t
= , trong t
l thi gian dao ng. Phao nh ln 6 ln trong 15 giy ngha l phao thc hin c 5 dao
ng trong 15 giy.
Vy ta c
1 6 1 1
( )
15 3
n
f Hz
t

= = =
suy ra
1
3( ) T s
f
= =

VD12 : Mt ngi quan st mt bin thy c 5 ngn sng i qua trc mt mnh trong
khong thi gian 10(s) v o c khong cch gia hai ngn sng lin tip l 5(m). Tnh
vn tc sng bin ?
A. 1(m) B. 2m C. 3m D.4m

Bi gii: Tng t nh trn ta c :
1 5 1 2
( )
10 5
n
f Hz
t

= = =
suy ra
2
. .5 2( )
5
v f m = = =
Ch khong cch gia hai ngn sng lin tip chnh l

VD13: (H 2007). Mt ngun pht sng dao ng theo phng trnh u = acos20t (cm).
Trong khong thi gian 2(s) sng truyn I c qung ng bng bao nhiu ln bc
sng?
A. 10. B. 20. C. 30. D. 40.
Bi gii: theo phng trnh trn ta thy 20 = nn suy ra
2 2
0,1( )
20
T s

= = =
Do c 1 chu k th tng ng 1 bc sng, nn trong khong thi gian t=2(s) sng truyn
c qung ng S. ta c t l
0,1(s)
Vy
2(s) S

6
Hay
0,1
2 S
= suy ra S=20
VD14: Mt sng c tn s 500Hz, c tc lan truyn 350m/s. Hai im gn nhau nht trn
phng truyn sng phi cch nhau gn nht mt khong l bao nhiu gia chng c
lch pha bng
3
rad ?
A. 0,116m. B. 0,476m. C. 0,233m. D. 4,285m.
Bi gii : Ta bit : trong sng c th lch pha l
2 .
3
d
= = Suy ra
6
d

=
Trong :
350
0, 7( )
500
v
m
f
= = = vy khang cch cn tm l
0, 7
0,116( )
6 6
d m
= = =
=>A.A

VD15: Mt sng m c tn s 450(Hz) lan truyn vi vn tc 360(m/s) trong khng kh.
lch pha gia hai im cch nhau d=1(m) trn mt phng truyn sng l :
A. 0, 5 ( ) rad = B. 1, 5 ( ) rad =
C. 2, 5 ( ) rad = D. 3, 5 ( ) rad =
Bi gii:
2 . 2. .1
2, 5
0, 8
d

= = = ( trong
360
0,8( )
450
v
m
f
= = = )=> A.C

VD16: Vn tc truyn m trong khng kh l 340(m/s) , khong cchgia hai im gn nhau
nht trn cng mt phng truyn sng dao ng ngc pha nhau l 0,8(m). Tn s m l:
A. f=85(Hz) B. f=170(Hz) C. f=200(Hz) D. f=225(Hz)
Bi gii: Ta bit 2 sng dao ng ngc pha khi lch pha
2 .
(2. 1)
d
k
= = +
Gn nhau nht th ly k=0 vy 2. 2.0, 85 1, 7( ) d m = = = hay
340
200( )
1, 7
v
f Hz
= = = =>A.C

VD 17: Khi bin ca sng tng gp i, nng lng do sng truyn tng bao nhiu ln.
A. Gim 1/4 B. Gim 1/2 C. Tng 2 ln D. Tng 4 ln
Bi gii: nng lng
2
.
2
k A
E Vy khi bin tng gp i th nng lng
2 2 2
. ' .4
' 4 4
2 2 2
k A k A KA
E E = = = = Tng 4 ln

VD18: Hiu pha ca 2 sng ging nhau phi bng bao nhiu khi giao thoa sng hon ton
trit tiu.
A. 0 B. /4 C. /2 D.

Bi gii: lch pha ca 2 sng ging nhau l : (2 1) k = + th khi giao thoa chng mi
trit tiu . Ly k=0 ta c =

7
VD19: Tm vn tc sng m biu th bi phng trnh: u = 28cos(20x - 2000t)
A. 334m/s B. 331m/s C. 314m/s D. 100m/s
Bi gii:
p dng phng trnh sng :
2
. . ( )
x
U Aco s t

= i chiu ln phng trnh trn ta thy

2
20
x
x
= suy ra
2
20 10

= = m
2000
. ( ) .( ) 100
2 10 2
v f

= = = = ( m/s) =>A.D

VD20: Mt mi nhn S c gn vo u ca mt l thp nm ngang v chm vo
mt nc. Khi u l thp dao ng theo phng thng ng vi tn s f = 100
(Hz), S to trn mt nc mt sng c bin a = 0,5 (cm). Bit khong cch gia
9 gn li lin tip l 4 (cm). Tnh vn tc truyn sng trn mt nc.
A. 100 cm/s B. 50 cm/s C. 100cm/s D. 150cm/s

Bi gii: p dng cng thc trc nghim khong cch gia n ngn sng lin tip l :

( 1) l n =
Trong n l s ngn sng : ta c

4
4 (9 1) 0, 5
8
= = =
(cm) Vy . 100.0, 5 50( / ) v f cm s = = =
Nhn vo hnh v ta thy t ngn sng th 1 n ngn sng th 9 cch nhau 8

VD21: (Bi tp tng t) : Ngun pht sng trn mt nc to dao ng vi tn s
f=100(Hz) gy ra sng trn mt nc . Bit khong cch gia 7 gn li (bng sng
lin tip) l 3(cm) . Tnh vn tc truyn sng trn mt nc ?
A. 50(cm/s) B. 25(cm/s) C.100(cm/s) D.150(cm/s)

Bi gii:
p dng cng thc trc nghim khong cch gia n ngn sng lin tip l :

( 1) l n =
Trong n l s ngn sng : ta c

3
3 (7 1) 0, 5
6
= = =
(cm) Vy . 100.0, 5 50( / ) v f cm s = = =
VD22: Mt ngun sng c dao ng iu ho theo phng trnh
|
\
|
+ =
2
10 cos

t A x .
Khong cch gia hai im gn nhau nht trn phng truyn sng m ti dao
ng ca cc phn t mi trng lch pha nhau
2
l 5 (m). Hy tnh vn tc truyn

sng.
A. 150m/s B. 120m/s C. 100m/s D. 200m/s

Bi gii:
lch pha gia hai phn t trn phng truyn sng l:
1 9

8
2 2 .5
2 2
d

= = =
Vy bc sng l: 20( ) m = suy ra vn tc truyn
sng :

10
. .( ) 20.( ) 200( )
2 2
m
v f
s

= = = =

VD23:
Cho mt mi nhn S chm nh vo mt nc v dao ng iu ho vi tn s f = 20
(Hz). Ngi ta thy rng hai im A v B trn mt nc cng nm trn phng
truyn sng cch nhau mt khong d = 10 (cm) lun dao ng ngc pha vi nhau.
Tnh vn tc truyn sng, bit rng vn tc ch vo khong t 0,8 (m/s) n 1
(m/s).
A. 100 m/s B. 90m/s C. 80m/s D. 85m/s

Bi gii: lch pha gia hai phn t theo phng truyn sng l:

2
(2 1)
d
k
= = +
(Do hai im dao ng ngc pha) vy ta c :
(2 1) (2 1)
2 2
k k v
d
f
+ +
= =
Suy ra :
2 2.0,1.20 4
(2 1) 2 1 2 1
df
v
k k k
= = =
+ + +
Do gi
thit cho vn tc thuc khong
0, 8 1( ) v m
nn ta thay biu thc ca V vo :

4
0, 8 1
(2 1)
v
k
=
+
gii ra : 2 1 4 k + Suy ra :
1, 5 k

4
2 1
0, 8
k + Suy ra
2 k

hay: 1, 5 2 k do k thuc Z nn ly k=2 v thay vo biu thc
4 4
0,8( )
2 1 2.2 1
v m
k
= = =
+ +

VD24: . Mt si dy n hi rt di c u A dao ng vi tn s f v theo phng
vung gc vi si dy. Bin dao ng l 4 (cm), vn tc truyn sng trn y l
4 (m/s). Xt mt im M trn dy v cch A mt on 28 (cm), ngi ta thy M
lun lun dao ng lch pha vi A mt gc (2 1)
2
k

= + vi k = 0, 1, 2, Tnh
bc sng . Bit tn s f c gi tr trong khong t 22 (Hz) n 26 (Hz).
A. 8 cm B. 12 cm C. 14 cm D.16 cm

Bi gii:
lch pha gia hai phn t theo phng truyn sng l:
9

2
(2 1)
2
d
k

= = +
(ch : bi ny ngi ta cho sn lch pha)
Tng t nh bi trn ta c :
(2 1) (2 1)
4 4
k k v
d
f
+ +
= =

Suy ra :
(2 1)
4
v
f k
d
= +
thay s vo ta c :
4 2 1
(2 1)
4.0, 28 0, 28
k
f k
+
= + =

Do
22 26( ) f Hz
nn ta c :
2 1
22 26( )
0, 8
k
Hz
+

Gii ra ta c :
2, 58 3,14 3 k k =
vy
2 1 2.3 1
25( )
0, 28 0, 28
k
f Hz
+ +
= = =

vy
4
0,16( ) 16
25
v
m cm
f
= = = =

VD 25: Mt sng c hc truyn trong mt trng n hi.Phng trnh dao ng
ca ngun c dng: 4 ( )
3
x cos t cm
| |
=
|
\
.Tnh bc sng . Cho bit vn tc truyn sng
v = 40 (cm/s) Tnh lch pha ca hai im cch nhau mt khong 40 (cm) trn
cng phng truyn sng v ti cng thi im.
A. /12 B. /2 C. /3 D. /6

1
( )
2 3.2 6
f Hz

= = =
Suy ra
2 2 2 .40
40.6 3
d df
v

= = = =

VD26: Mt sng c hc truyn trong mt trng n hi.Phng trnh dao ng ca
ngun c dng:
4cos ( )
3
x t cm

. Tnh lch pha ca dao ng ti cng mt
im bt k sau khong thi gian 0,5 (s).
A.
6
B. /12 C. /3 D. /8

Bi gii:
sau khong thi gian t=0,5 giy sng truyn c qung ng d:
Phng trnh dao ng ti M cch ngun mt khong d l :
2
4cos ( )
3
M
d
x t cm

Trong thi im (t) pha dao ng ca M l :
1
2
3
d
t

. Sau thi im t=0,5(s) th pha dao ng ti M lc ny l:
10
2
2
( 0, 5)
3
d
t

= +

Vy lch pha
2 1
2 2
( ( 0, 5) ) ( . )
3 3 6
d d
t t

= = + =

VD27: Mt ngi xch mt x nc i trn ng , mi bc i c 50(cm). Chu k dao
ng ring ca nc trong x l T=1(S) . Ngi i vi vn tc v th nc trong x b
sng snh mnh nht. Tnh vn tc v?
A. 2,8Km/h B. A. 1,8Km/h C. A. 1,5Km/h D. Ga tr khc

Bi gii:
theo gi thit th
50( ) cm =
m vn tc
50
. 50( / ) 0, 5( / ) 1, 8( / )
1
v f cm s m s km h
T
= = = = = =
=> A.B
VD28: Trn mt nc c mt ngun dao ng to ra ti im O mt dao ng iu ha c
tn s f= 50(Hz) . Trn mt nc xut hin nhng vng trn ng tm O, mi vng cch
nhau 3(cm). Vn tc truyn sng trn mt nc l :
A. 120(cm/s) B. 360(cm/s) C. 150(cm/s) D. 180(cm/s)

Bi gii:
Ch mi vng trn ng tm O trn mt nc s cch nhau 1 bc sng vy
3( ) cm =
hay
. 3.50 150( / ) v f cm s = = =

VD28: u A ca mt dy dao ng theo phng thng ng vi chu k T=10(s) . Bit vn
tc truyn sng trn dy l V=0,2(m/s) , khong cch gia hai im gn nhau nht dao ng
ngc pha l bao nhiu?
A. 1,5m B. 2m C. 1m D. 2,5m


2
(2 1)
d
k
= = +
(Do hai im dao ng ngc pha) vy ta c : khong cch
gn nhau nht gia hai im dao ng ngc pha l :
(2 1) (2 1) . (2.0 1)0, 2.10
1( )
2 2 2
k k v T
d m
+ + +
= = = =
Ch : gn nhau nht nn
trong phng trnh trn ta ly K=0)

11
VD30: Sng truyn t A n M vi bc sng
60( ) cm =
M cch A mt on d=3(cm)
. So vi sng ti A th sng ti M c tnh cht no sau y ?
A. ng pha vi nhau B. Sm pha hn mt lng
3
2

C. Tr pha hn mt lng l D. Mt tnh cht khc

Bi gii: Ta bit phng trnh sng cch ngun mt on l d l :

2
cos( )
M
d
U a t

=
nu im M nm sau ngun A
(M chm pha hn A)

2
cos( )
M
d
U a t

= +
Nu im M nm trc ngun A

Theo gi thit ta c lch pha
2 2 .30
60
d

= = =

Vy sng ti M tr pha hn sng ti A mt lng l

VD31: Khi bin ca sng tng gp i, nng lng do sng truyn thay i bao nhiu
ln?
A. Gi m B. Gi m C. Khng thay i D. Tng 4 ln
Bi gii: Nng lng sng:

A M
d
12

DNG BI TP 2: Vit phng trnh sng
PHNG PHP
+ Gi s biu thc sng ti ngun O l : u
0
=
A.cos t .
Xt sng ti M cch O mt on OM = x.
Tnh:
f
v
T . v = =
+ Phng trnh sng ti M do ngun O truyn n:

M
u A.cos( t-2 ) cos 2 ( )
x t x
A
T

= = vi k: t
v
x

Nhn xt : Dao ng M chm pha hn dao ng O mt lng 2
x

lch pha :
Ca im M so vi ngun: = 2
x
(1)
Ca hai im M, N so vi ngun:
2 1
2
| | x x
= (2)
Hai sng cng pha : = 2
k 2
x
= x = k.
Hai sng ngc pha : = 2
) 1 k 2 (
x
+ = x = (2k + 1)
2

Hai sng vung pha : = 2
4
) 1 k 2 ( x
2
) 1 k 2 (
x
+ = + =
Ch :
Khi M trc O th phng trnh sng ti M l:
M
u A.cos( t+2 ) cos 2 ( )
x t x
A
T

= = +

V D MINH HA

VD1. Mt mi nhn S c gn vo u mt l thp nm ngang v chm nh vo mt nc.
Khi l thp dao ng vi tn s f = 120 Hz, to ra trn mt nc mt sng c bin 0,6 cm.
Bit khong cch gia 9 gn li lin tip l 4 cm. Vit phng trnh sng ca phn t ti
im M trn mt nc cch S mt khong 12 cm. Chn gc thi gian lc mi nhn chm
vo mt thong v i xung, chiu dng hng ln.
HD:
Ta c: 8 = 4 cm =
8
4cm
= 0,5 cm. Phng trnh sng ti ngun S: u = Acos(t + ).
Ta c = 2f = 240 rad/s; khi t = 0 th x = 0 cos = 0 = cos(
2
);
v v < 0 =
2
. Vy ti ngun S ta c: u = 0,6cos(240t +
2
) (cm). Ti M ta c:
u
M
= 0,6cos(240t +
2
SM . 2
) = 0,6cos(240t +
2
- 48) = 0,6cos(240t +
2
) (cm).

O
M
x
13
VD2. Mt sng ngang truyn t M n O ri n N trn cng mt phng truyn sng vi
vn tc v = 18 m/s. Bit MN = 3 m v MO = ON. Phng trnh sng ti O l u
O
= 5cos(4 t
-
6
) (cm). Vit phng trnh sng ti M v ti N.

HD:
Ta c: = vT =
2 . v
= 9 m. V M trc O theo chiu truyn sng nn:
u
M
= 5cos(4 t -
6
MO . 2
) = 5cos(4 t -
6
+
3
) = 5cos(4 t +
6
) (cm). N sau O nn:

u
N
= 5cos(4 t -
6
MO . 2
) = 5cos(4 t -
6
-
3
) = 5cos(4 t -
2
) (cm).

VD3: u A ca dy cao su cng c lm cho dao ng theo phng vung gc vi dy
vi bin 2cm, chu k 1,6s. Sau 3s th sng chuyn c 12m dc theo dy.
a)Tnh bc sng.
b) Vit phng trnh dao ng ti mt im cch u A 1,6m. Chn gc thi gian lc A bt
u dao ng t v tr cn bng.
Hng dn:
T = 1,6m, A = 2cm, t = 3s, x = 12m
a) Tnh = ?
b) u
M
= ? d
1
= 1,6m
ta c v =
3
12
t
x
= = 4m/s
Bc sng : = v.T =4.1,6 = 6,4m
b)

25 , 1
6 , 1
2 2
= = =
T
rad/s
Phng trnh dao ng ti A : u
A
= Acos.t = 2cos1,25.t (cm).
Phng trnh dao ng ti M cch A on x
1
= 1,6m.
u
M
= Acos(.t - 2 )
x
1
= 2cos(1,25.t - 2
4 , 6
6 , 1
)
u
M
= 2.cos(1,25 .t -
2
) (cm) iu kin t
v
x
1
, t
4
6 , 1
= 0,4s
VD4: Mt sng truyn trong mt mi trng lm cho cc im ca mi trng dao ng.
Bit phng trnh dao ng ca cc im trong mi trng c dng:
u = 4cos(
3
.t + ) (cm)
1.Tnh vn tc truyn sng. Bit bc sng = 240cm.
2.Tnh lch pha ng vi cng mt im sau khong thi gian 1s.
3.Tm lch pha dao ng ca hai im cch nhau 210cm theo phng truyn vo cng
mt thi im.
4.Ly ca mt im thi im t l 3cm. Tm ly ca n sau 12s.
Hng dn:
u = 4cos(
3
.t + ) (cm) A = 4cm, =
3
rad
1) = 240cm , v = ?
2)
1
= ? , t = 1s
14
3)
2
= ? , x= 210cm
4) u = 3cm , u
t = 12
= ?

1) Ta c:
3
2 2 2

= = = T
T
= 6s
= v.T v =
T
=
6
240
= 40cm/s
2) vi t
0
th
1
= (
3
.t
0
+ )
sau t = 1s th
2
= [
3
(t
0
+ 1) + ]
1
= ,
2
-
1
,= , {
3
.(t
0
+1) + ) - (
3
t
0
+ ) , =
3
rad.
3) lch pha:
2
=
4
7
8
7 . 2
240
210 . 2 x . 2
= = = rad.
4) u = 3cm , u
t = 12
= ? t = n.T n =
6
12
=
T
t
= 2d
Vy sau n = 2d im ny s trng thi nh thi im t, ngha l li c u = 3cm.

VD5: Mt qu cu nh gn vo m thoa dao ng vi tn s f = 120 Hz. Cho qu cu chm
nh vo mt nc ngi ta thy c mt h sng trn lan to ra xa m tm im chm O ca
qu cu vi mt nc. Cho bin sng l A = 0,5cm v khng i.
a) Tnh vn tc truyn sng trn mt nc. Bit rng khong cch gia10 gn li lin tip l
l = 4,5cm.
b) Vit phng trnh dao ng ca im M trn mt nc cch O mt on x = 12cm Cho
dao ng sng ti O c biu thc uO = Acos.t.
c) Tnh khong cch gia hai im trn mt nc dao ng cng pha, ngc pha, vung pha.
(Trn cng ng thng qua O).
Hng dn gii
Ta c f = 120Hz, A = 0,5cm
a) v = ? , Bit rng khong cch gia y = 10 gn li lin tip l l = 4,5cm.
b) u
M
(t) = ? x = 12cm
c) Tnh khong cch gia hai im trn mt nc dao ng cng pha, ngc pha,
vung pha.
----------------------
a) ta c: = 2f = 2.120 = 240 rad/s
Khong cch y = 10 gn li th c n = y - 1 = 9 d
l = n.
9
5 . 4
= =
n
l
= 0,5cm
= = = f v
f
v
. 0,5.120 = 60cm/s
b) Biu thc sng ti O : u
O
= Acos.t = 0,5cos240.t (cm)
Biu thc sng ti M cch O mt on x =12cm.
u
M
= Acos(.t - 2 )
x
= 0,5.cos(240t - 2
5 , 0
12
) = 0,5.sin (240t - 48)
15
u
M
= 0,5.cos 240 t (cm) iu kin s 2 , 0
60
12
v
x
t = =
Vy sng ti M cng pha vi sng ti O.
c) Hai sng cng pha : = 2
k 2
x
=
x = k. = 0,5.k (cm) vi k N
Vy hai im dao ng cng pha, khong cch gia chng bng mt s nguyn ln
bc sng.
Hai sng ngc pha : = 2
) 1 k 2 (
x
+ =
x = (2k + 1)
2
= (k +
2
1
) = 0,5.(k +
2
1
) (cm) vi k N
Hai im dao ng ngc pha c khong cch bng mt s l ln bc sng .
Hai sng vung pha : = 2
2
) 1 k 2 (
x
+ =
x = ( 2k + 1)
4
5 , 0
4
=
(2k + 1 ) = 0,125.(2k + 1 ) (cm) vi k N

Hai im dao ng vung pha c khong cch bng mt s l ln mt phn t bc
sng
VD6: Mt si dy n hi nm ngang c im u O dao ng theo phng ng vi bin
A=5cm, T=0,5s. Vn tc truyn sng l 40cm/s. Vit phng trnh sng ti M cch O
d=50 cm.
A. 5cos(4 5 )( )
M
u t cm = B 5cos(4 2, 5 )( )
M
u t cm =
C. 5cos(4 )( )
M
u t cm = D 5cos(4 25 )( )
M
u t cm =
Hng dn : Chn A.
Phng trnh dao ng ca ngun: cos( )( )
o
u A t cm =
Trong :
( )
a 5cm
2 2
4 rad/ s
T 0, 5
=

= = =
5cos(4 )( )
o
u t cm = .
Phng trnh dao ng tai M :
2
cos( )
M
d
u A t

=
Trong : ( ) vT 40.0,5 20 cm = = = ;d= 50cm 5cos(4 5 )( )
M
u t cm =

II. TRC NGHIM TNG HP:

Cu 1: Mt ngi quan st mt chic phao trn mt bin, thy n nh cao 10 ln trong
khong thi gian 27s. Chu k ca sng bin l
A. 2,45s. B. 2,8s. C. 2,7s. D. 3s.
Cu 2: Mt ngi quan st sng trn mt h thy khong cch gia hai ngn sng lin tip
bng 120cm v c 4 ngn sng qua trc mt trong 6s. Tc truyn sng trn mt nc l
A. 0,6m/s. B. 0,8m/s. C. 1,2m/s. D. 1,6m/s.
Cu 3: Ti mt im O trn mt nc yn tnh c mt ngun dao ng iu ho theo
phng thng ng vi tn s f = 2Hz. T im O c nhng gn sng trn lan rng ra xa
xung quanh. Khong cch gia hai gn sng k tip l 20cm. Tc truyn sng trn mt
nc l
A. 20cm/s. B. 40cm/s. C. 80cm/s. D. 120cm/s.
16
Cu 4: Mt sng m c tn s 510Hz lan truyn trong khng kh vi tc 340m/s, lch
pha ca sng ti hai im M, N trn cng mt phng truyn sng cch nhau 50cm l
A. rad
2
3
. B. rad
3
2
. C. rad
2
. D. rad
3
.
Cu 5: Mt sng c tn s 500Hz c tc lan truyn 350m/s. Hai im gn nht trn cng
phng truyn sng phi cch nhau mt khong l bao nhiu gia chng c lch pha
bng /3 rad.
A. 11,6cm. B. 47,6cm. C. 23,3cm. D. 4,285m.
Cu 6: Ngi ta t chm trong nc mt ngun m c tn s 725Hz v tc truyn m
trong nc l 1450m/s. Khong cch gia hai im gn nhau nht trong nc dao ng
ngc pha l
A. 0,25m. B. 1m. C. 0,5m. D. 1cm.
Cu 7: Ti im S trn mt nc yn tnh c ngun dao ng iu ho cng phng thng
ng vi tn s 50Hz. Khi trn mt nc hnh thnh hai sng trn ng to S. Ti hai
im M, N cch nhau 9cm trn ng thng ng i qua S lun dao ng cng pha vi
nhau. Bit rng, tc truyn sng thay i trong khong t 70cm/s n 80cm/s. Tc
truyn sng trn mt nc l
Cu 8: Ti im S trn mt nc yn tnh c ngun dao ng iu ho theo phng thng
ng vi tn s f. Khi trn mt nc hnh thnh h sng trn ng tm S. Ti hai im
M, N nm cch nhau 5cm trn ng thng i qua S lun dao ng ngc pha nhau. Bit tc
truyn sng trn mt nc l 80cm/s v tn s ca ngun dao ng thay i trong khong
t 48Hz n 64Hz. Tn s dao ng ca ngun l
A. 64Hz. B. 48Hz. C. 60Hz. D. 56Hz.
Cu 9: Mt sng c hc lan truyn trong khng kh c bc sng . Khong cch gia hai
im trn cng mt phng truyn sng dao ng vung pha nhau l:
A.
4
) 1 k 2 ( d

+ = . B.
2
) 1 k 2 ( d

+ = . C. + = ) 1 k 2 ( d . D. = k d .
Cu 10: Mt sng m c m t bi phng trnh y = Acos2(
x
T
t
). Tc cc i ca
phn t mi trng bng 4 ln tc truyn sng khi
A. = 4A. B. = A/2. C. = A. D. = A/4.
Cu 11: Trn si dy OA, u A c nh v u O dao ng iu ho c phng trnh u
O
=
5cos(5t)(cm). Tc truyn sng trn dy l 24cm/s v gi s trong qu trnh truyn sng
bin sng khng i. Phng trnh sng ti im M cch O mt on 2,4cm l
A. u
M
= 5cos(5t +/2)(cm). B. u
M
= 5cos(5t - /2)(cm).
C. u
M
= 5cos(5t - /4)(cm). D. u
M
= 5cos(5t +/4)(cm).
Cu 12: Sng c lan truyn t ngun O dc theo mt ng thng vi bin khng i.
thi im t = 0, ti O c phng trnh: t cos A u
O
= (cm). Mt im cch ngun mt khong
bng 1/2 bc sng c li 5cm thi im bng 1/2 chu k. Bin ca sng l:
A. 5cm. B. 2,5cm. C. 5 2 cm. D. 10cm.
Cu 13: Mt mi nhn S chm nh vo mt nc dao ng iu ho vi tn s f = 40Hz.
Ngi ta thy rng hai im A v B trn mt nc cng nm trn phng truyn sng cch
nhau mt khong d = 20cm lun dao ng ngc pha nhau. Bit tc truyn sng nm
trong khong t 3m/s n 5m/s. Tc l
A. 3,5m/s. B. 4,2m/s. C. 5m/s. D. 3,2m/s.
17
Cu 14: Trong thi gian 12s mt ngi quan st thy c 6 ngn sng i qua trc mt mnh.
Tc truyn sng l 2m/s. Bc sng c gi tr l
A. 4,8m. B. 4m. C. 6m. D. 0,48m.
Cu 15: Ngun pht sng S trn mt nc to dao ng vi tn s f = 100Hz gy ra cc
sng c bin A = 0,4cm. Bit khong cch gia 7 gn li lin tip l 3cm. Tc truyn
sng trn mt nc l
Cu 16: Mt ngun O dao ng vi tn s f = 25Hz to ra sng trn mt nc. Bit khong
cch gia 11 gn li lin tip l 1m. Tc truyn sng trn mt nc bng:
A. 25cm/s. B. 50cm/s. C. 1,50m/s. D. 2,5m/s.
Cu 17: Mt sng m c tn s 660Hz la truyn trong khng kh vi tc 330m/s, lch
pha ca sng ti hai im c hiu ng i t ngun ti bng 20cm l:
A. rad
2
3
. B. rad
3
2
. C. rad
5
4
. D. rad
4
5
.
Cu 18: Sng m c tn s 450Hz lan truyn vi tc 360m/s trong khng kh. Gia hai
im cch nhau 1m trn cng phng truyn th chng dao ng
A. cng pha. B. vung pha. C. ngc pha. D. lch pha /4.
Cu 19: Mt sng c hc c tn s dao ng l 400Hz, lan truyn trong khng kh vi tc
l 200m/s. Hai im M, N cch ngun m ln lt l d
1
= 45cm v d
2
. Bit pha ca sng
ti im M sm pha hn ti im N l rad. Gi tr ca d
2
bng
A. 20cm. B. 65cm. C. 70cm. D. 145cm.
Cu 20: Mt sng truyn trn mt nc bin c bc sng = 2m. Khong cch gia hai
im gn nhau nht trn cng phng truyn sng dao ng cng pha l
A. 2m. B. 1,5m. C. 1m. D. 0,5m.
Cu 21: Mt sng ngang c m t bi phng trnh u = Acos (0,02x 2t) trong x, y
c o bng cm v t o bng s. Bc sng o bng cm l
A. 50. B. 100. C. 200. D. 5.
Cu 22: Mt ngi quan st mt chic phao trn mt bin thy n nh ln cao 7 ln trong 18
giy v o c khong cch gia hai nh sng lin tip l 3(m). Tc truyn sng trn
mt bin l:
A. 0,5m/s. B. 1m/s. C. 2m/s. D. 1,5m/s.
Cu 23: Mt sng truyn trn mt nc bin c bc sng = 5m. Khong cch gia hai
im gn nhau nht trn cng phng truyn sng dao ng lch pha nhau 90
0
l
A. 5m. B. 2,5m. C. 1,25m. D. 3,75m.
Cu 24: Mt dy n hi di c u A dao ng vi tn s f v theo phng vung gc vi
dy, tc truyn sng trn dy l 4m/s. Xt im M trn dy v cch A mt on 28cm,
ngi ta thy M lun dao ng lch pha vi A mt gc = (k+/2) vi k = 0, 1,Bit
tn s f trong khong t 22Hz n 26Hz. Bc sng bng
A. 20cm. B. 25cm. C. 40cm. D. 16cm.
Cu 25: Gi s ti ngun O c sng dao ng theo phng trnh: t cos A u
O
= . Sng ny
truyn dc theo trc Ox vi tc v, bc sng l . Phng trnh sng ca mt im M
nm trn phng Ox cch ngun sng mt khong d l:
A. )
v
d
t ( sin A u
M
= . B. )
d
2 t cos( A u
M
+ = .
C. )
v
d
t ( cos A u
M
+ = . D. )
d
2 t cos( A u
M
= .
18
Cu 26: Mt sng c hc lan truyn trn mt phng truyn sng vi tc 40cm/s.
Phng trnh sng ca mt im O trn phng truyn l u
O
= 2cos2t(cm). Phng
trnh sng ti mt im N nm trc O v cch O mt on 10cm l
A. u
N
= 2cos(2t +/2)(cm). B. u
N
= 2cos(2t - /2)(cm).
C. u
N
= 2cos(2t +/4)(cm). D. u
N
= 2cos(2t - /4)(cm).
Cu 27: Mt sng c hc lan truyn trong mt mi trng vt cht ti mt im cch ngun
x(m) c phng trnh sng u = 4cos(
3
t -
3
2
x)(cm). Tc trong mi trng c gi tr
A. 0,5m/s. B. 1m/s. C. 1,5m/s. D. 2m/s.
Cu 28: Cho phng trnh u = Acos(0,4x + 7t + /3). Phng trnh ny biu din
A. mt sng chy theo chiu m ca trc x vi tc 0,15m/s.
B. mt sng chy theo chiu dng ca trc x vi tc 0,2m/s.
C. mt sng chy theo chiu dng ca trc x vi tc 0,15m/s.
D. mt sng chy theo chiu m ca trc x vi tc 17,5m/s.
Cu 29: Mt ngun sng c dao ng iu ho theo phng trnh: u = Acos(5t +
/2)(cm). Trong t o bng giy. Khong cch gia hai im gn nhau nht trn phng
truyn sng m pha dao ng lch nhau 3/2 l 0,75m. Bc sng v tc truyn sng ln
lt l:
A. 1,0m; 2,5m/s. B. 1,5m; 5,0m/s. C. 2,5m; 1,0m/s. D. 0,75m; 1,5m/s.
Cu 30: Mt sng c, vi phng trnh u = 30cos(4.10
3
t 50x)(cm), truyn dc theo trc
Ox, trong to x o bng mt (m), thi gian t o bng giy (s). Tc truyn sng bng
A. 50m/s. B. 80m/s. C. 100m/s. D. 125m/s.
Cu 31: Mt ngun O dao ng vi tn s f = 50Hz to ra sng trn mt nc c bin
3cm(coi nh khng i khi sng truyn i). Bit khong cch gia 7 gn li lin tip l 9cm.
im M nm trn mt nc cch ngun O on bng 5cm. Chn t = 0 l lc phn t nc
ti O i qua v tr cn bng theo chiu dng. Ti thi im t
1
li dao ng ti M bng
2cm. Li dao ng ti M vo thi im t
2
= (t
1
+ 2,01)s bng bao nhiu ?
A. 2cm. B. -2cm. C. 0cm. D. -1,5cm.
Cu 32: Mt ngi quan st mt chic phao trn mt bin, thy n nh cao 10 ln trong
khong thi gian 36s v o c khong cch gia hai nh sng ln cn l 10m. Tc
truyn sng trn mt bin l
A. 2,5m/s. B. 2,8m/s. C. 40m/s. D. 36m/s.
Cu 33: Mt sng c hc lan truyn trong khng kh c bc sng . Khong cch gia hai
im trn cng mt phng truyn sng dao ng ngc pha nhau l
A.
4
) 1 k 2 ( d

+ = . B.
2
) 1 k 2 ( d

+ = . C. + = ) 1 k 2 ( d . D. = k d .

Cu 34: Sng c l
A. s truyn chuyn ng c trong khng kh.
B. nhng dao ng c lan truyn trong mi trng.
C. chuyn ng tng i ca vt ny so vi vt khc.
D. s co dn tun hon gia cc phn t ca mi trng.
Cu 35: Tc truyn sng trong mt mi trng
A. ph thuc vo bn cht mi trng v tn s sng.
B. ph thuc vo bn cht mi trng v bin sng.
C. ch ph thuc vo bn cht mi trng.
D. tng theo cng sng.
19
Cu 36: Mt sng c hc lan truyn trong mt mi trng A vi vn tc v
A
v khi truyn
trong mi trng B c vn tc v
B
= 2v
A
. Bc sng trong mi trng B s
A. ln gp hai ln bc sng trong mi trng A.
B. bng bc sng trong mi trng A.
C. bng mt na bc sng trong mi trng A.
D. ln gp bn ln bc sng trong mi trng A.
Cu 37: Bc sng l
A. qung ng m mi phn t ca mi trng i c trong 1s.
B. khong cch gia hai phn t ca sng dao ng ngc pha.
C. khong cch gia hai phn t sng gn nht trn phng truyn sng dao ng
cng pha.
D. khong cch gia hai v tr xa nhau nht ca mi phn t ca sng.
Cu 38: Chn cu tr li ng. phn loi sng ngang hay sng dc ngi ta da vo:
A. tc truyn sng v bc sng.
B. phng truyn sng v tn s sng.
C. phng truyn sng v tc truyn sng.
D. phng dao ng v phng truyn sng.
Cu 39: Chn cm t thch hp nht in vo ch trng. Khi sng c truyn cng xa ngun
th cng gim.
A. bin sng. B. tn s sng.
C. bc sng. D. bin v nng lng sng.
Cu 40: Chn cu tr li sai. Nng lng ca sng truyn t mt ngun im s:
A. gim t l vi bnh phng qung ng truyn sng, khi truyn trong khng gian.
B. gim t l vi qung ng truyn sng, khi mi trng truyn l mt ng thng.
C. gim t l vi qung ng truyn sng, khi truyn trn mt thong ca cht lng.
D. lun khng i khi mi trng truyn sng l mt ng thng.
Cu 41: Chn cu tr li ng. Khi mt sng c truyn t khng kh vo nc th i lng
no sau y khng thay i:
A. Tc truyn sng. B. Tn s sng.
C. Bc sng. D. Nng lng.
Cu 42 : Chn cu tr li ng. Sng dc
A. ch truyn c trong cht rn.
B. truyn c trong cht rn, cht lng v cht kh.
C. truyn c trong cht rn, cht lng, cht kh v c trong chn khng.
D. khng truyn c trong cht rn.

Ngay c tr tu thng minh nht vn cn c iu phi hc
P N 13
1D 2A 3B 4A 5A 6B 7A 8D 9A 10B
11B 12A 13D 14A 15B 16D 17C 18B 19C 20A
21B 22B 23C 24D 25D 26A 27A 28D 29A 30B
31B 32A 33B 34B 35C 36A 37C 38D 39D 40B
41B 42B

20

H v tn hc sinh .................Trng:THPT...................................................

I. Kin thc chung:
Giao thoa ca hai sng pht ra t hai ngun sng kt hp S
1
, S
2
cch nhau mt khong l:
Xt im M cch hai ngun ln lt d
1
, d
2

Phng trnh sng ti 2 ngun
1 1
Acos(2 ) u ft = + v
2 2
Acos(2 ) u ft = +
Phng trnh sng ti M do hai sng t hai ngun truyn ti:
1
1 1
Acos(2 2 )
M
d
u ft
= + v
2
2 2
Acos(2 2 )
M
d
u ft
= +
Phng trnh giao thoa sng ti M: u
M
= u
1M
+ u
2M

1 2 1 2 1 2
2 os os 2
2 2
M
d d d d
u Ac c ft

+ + ( (
= + +
( (

Bin dao ng ti M:
1 2
2 os
2
M
d d
A A c

| |
= +
|
\
vi
1 2
=
Ch : * S cc i: (k Z)
2 2
l l
k

+ < < + +
* S cc tiu:
1 1
(k Z)
2 2 2 2
l l
k

+ < < + +
1. Hai ngun dao ng cng pha (
1 2
0 = = )
* im dao ng cc i: d
1
d
2
= k (kZ)
S ng hoc s im (khng tnh hai ngun):
l l
k

< <
* im dao ng cc tiu (khng dao ng): d
1
d
2
= (2k+1)
2
(kZ)
S ng hoc s im (khng tnh hai ngun):
1 1
2 2
l l
k

< <
2. Hai ngun dao ng ngc pha:(
1 2
= = )
* im dao ng cc i: d
1
d
2
= (2k+1)
2
(kZ)
S ng hoc s im cc i (khng tnh hai ngun):
1 1
2 2
l l
k

< <
* im dao ng cc tiu (khng dao ng): d
1
d
2
= k (kZ)
S ng hoc s im cc tiu (khng tnh hai ngun):
l l
k

< <
Ch : Vi bi ton tm s ng dao ng cc i v khng dao ng gia hai im M, N
cch hai ngun ln lt l d
1M
, d
2M
, d
1N
, d
2N
.
t d
M
= d
1M
- d
2M
; d
N
= d
1N
- d
2N
v gi s d
M
< d
N
.
+ Hai ngun dao ng cng pha:
Cc i: d
M
< k < d
N

Cc tiu: d
M
< (k+0,5) < d
N

+ Hai ngun dao ng ngc pha:

GIAO THOA SNG C
14

S1 S2

21
Cc i:d
M
< (k+0,5) < d
N

Cc tiu: d
M
< k < d
N

S gi tr nguyn ca k tho mn cc biu thc trn l s ng cn tm.

II. CC DNG BI TP.

Dng 3: Vit phng trnh giao thoa sng

Xt hai dao ng S
1
& S
2
ti pht ra hai sng kt hp
cng pha (S
1
& S
2
l hai ngun kt hp).
Gi s phng trnh sng ti ngun:
2 1
S S
u u =

=
Acost
* Phng trnh sng ti M do S
1
truyn n:
1
u = Acos (t - )
1
v
d
= Acos(t - )
1
v
d
= Acos |
\
|

1
d . . 2
t . (*)
* Phng trnh sng ti M do S
2
truyn n:

2
u = Acos(t - )
2
v
d
= Acos(t - )
2
v
d
= Acos |
\
|

2
d . . 2
t . (**)
lch pha ca hai sng:
2 1
| d d |
2

=

d
2 =
vi d =
1 2
d d : l hiu s ng i.
* Phng trnh dao ng ti M do sng t S
1
& S
2
truyn n : u
M
= u
1
+ u
2

Vy u
M
= Acos(t - )
d . . 2
1
+ Acos(t - )
d . . 2
2
= A[cos (t - )
d . . 2
1
+ cos(t -
)
d . . 2
2
]
u
M
= 2Acos
(d
2
- d
1
).cos[ .t -
(d
1
+ d
2
)]
+ Bin sng ti M :
2 1
A 2A|cos | || 2 | cos |
2
M
d d A

= =
+ Pha ban u ti M:
1 2
( ) = +
M
d d

a) Nhng im c bin cc i :
A
max
= 2A d =
1 2
d d = k d
2
- d
1
= k (vi k ,.... 2 , 1 , 0 = )
Cc i giao thoa nm ti cc im c hiu ng i ca hai sng ti bng mt
s nguyn ln bc sng:
b) Nhng im c bin bng 0 :
A
min
= 0 d
2
- d
1
= (k +
2
1
) = (2k +1)
2
(vi k ,.... 2 , 1 , 0 = )
Cc tiu giao thoa nm ti cc im c hiu ng i ca hai sng ti bng mt
s na nguyn ln bc sng:
Ch :
Nu phng trnh sng ti Mdo O truyn n l: cos 2 ( )
M
t d
u A
T
= vi d=MO
S
1
S
2
d
2
d
1
M

22
th Phng trnh sng phn x ti M l :
'
'
cos 2 ( )
cos 2 ( )
M c nh
Khi M t do
M
M
t d
Khi u A
T
t d
u A
T

Hai ngun dao ng ngc pha:

Bin dao ng ca im M: A
M
= 2A,cos(
1 2
2
d d
+ ),

V D MINH HA
VD 1: Trn mt thong ca cht lng c hai ngun kt hp A, B c phng trnh dao ng
l:
A B
u u 2cos10 t(cm) = =
. Vn tc truyn sng l 3m/s.
a) Vit phng trnh sng ti M cch A, B mt khong ln lt d1 = 15cm; d2 = 20cm
b) Tnh bin v pha ban u ca sng ti N cch A 45cm v cch B 60cm
Hng dn:
a) Bc sng:
v 2 v 2 .3
0, 6m 60cm
f 10

= = = = =

Phng trnh sng ti M do A truyn n:
1
AM
2 d
u 2sin(10 t ) 2sin(10 t )(cm)
2

= =

Phng trnh sng ti M do B truyn n:
2
BM
2 d 2
u 2sin(10 t ) 2sin(10 t )(cm)
3

= =

Phng trnh sng ti M l:
M
u =
AM
u +
BM
u =2sin(10 t )
2
+
2
2sin(10 t )
3

=
7
4cos sin(10 t )(cm)
12 12

.
b) Bin sng ti M. A
M
= 2A,cos(
1 2
d d
|=
60 45
2.2 | 2 2
60
os|

= c cm
Pha ban u ca sng ti M
M 2 1
7
(d d ) (60 45) (rad)
60 4

= + = + =
im M chm pha
hn hai ngun mt gc
7
(rad)
12

VD2. Trong th nghim giao thoa sng ngi ta to ra trn mt nc 2 ngun sng A, B dao
ng vi phng trnh u
A
= u
B
= 5cos10t (cm). Vn tc sng l 20 cm/s. Coi bin sng
khng i. Vit phng trnh dao ng ti im M cch A, B ln lt 7,2 cm v 8,2 cm.
HD:
Ta c: T =
2
= 0,2 s; = vT = 4 cm;
u
M
= 2Acos
) (
1 2
d d
cos(t -
) (
1 2
d d +
) = 2.5.cos
4
.cos(10t 3,85)
=> u
M
= 5 2 cos(10t + 0,15)(cm).

23

BI TON:
XC NH BIN CA PHN T M TRONG GIAO THOA SNG TNG
HP.

PP: TH1: Hai ngun A, B dao ng cng pha
T phng trnh giao thoa sng:
2 1 1 2
( ( )
2 . . .
M
d d d d
U Acos cos t

+ ( (
=
( (

Ta nhn thy bin giao ng tng hp l:
2 1
( )
2 . cos(
M
d d
A A

=
Bin t gi tr cc i
2 1
2 1
( )
1 2
M
A
d d
cos d d k A

= = =

Bin t gi tr cc tiu
2 1
2 1
( )
(2 1
2
0 )
M
A
d d
cos o d d k

= = + =
Ch : Nu O l trung im ca on AB th ti 0 hoc cc im nm trn ng trung trc
ca on A,B s dao ng vi bin cc i v bng: 2
M
A A = (v lc ny
1 2
d d = )

TH2: Hai ngun A, B dao ng ngc pha
2 1
( )
2 . cos(
2
M
d d
A A

=
ca on A,B s dao ng vi bin cc tiu v bng: 0
M
A = (v lc ny
1 2
d d = )

TH2: Hai ngun A, B dao ng vuong pha
2 1
( )
2 . cos(
4
M
d d
A A

=
ca on A,B s dao ng vi bin : 2
M
A A = (v lc ny
1 2
d d = )

V D MINH HA:

VD1 : (H 2008). Ti hai im A, B trong mi trng truyn sng c hai ngun kt hp dao
ng cng phng vi phng trnh ln lt l : . ( )( )
A
U a cos t cm = v . ( )( )
B
U a cos t cm = + .
Bit vn tc v bin do mi ngun truyn i khng i trong qu trnh truyn sng. Trong
khong gia Av B c giao thoa sng do hai ngun trn gy ra. Phn t vt cht ti trung
im O ca on AB dao ng vi bin bng :
A.
2
a
B. 2a C. 0 D.a
Bi gii :
Theo gi thit nhn vo phng trnh sng ta thy hai ngun dao ng ngc pha nn ti O
l trung im ca AB s dao ng vi bin cc tiu 0
M
A =

24
VD2 : (H2007). kho st giao thoa sng c, ngi ta b tr trn mt nc nm ngang
hai ngun kt hp A, B. Hai ngun ny dao ng iu ha theo phng thng ng, cng
pha. Coi bin sng khng thay i trong qu trnh truyn i. Cc im thuc mt nc
nm trn ng trung trc ca on AB s :
A. Dao ng vi bin cc i
B. Khng dao ng
C. Dao ng vi bin bng na bin cc i
D. Dao ng vi bin cc tiu.

Bi gii : Do bi ra cho hai ngun dao ng cng pha nn cc im thuc mt nc nm trn
ng trung trc ca AB s dao ng vi bin cc i.

VD3: Trn mt nc c hai ngun A, B dao ng ln lt theo phng
trnh . ( )( )
2
A
U a cos t cm
= + v . ( )( )
B
U a cos t cm = + . Coi vn tc v bin sng khng i
trong qu trnh truyn sng. Cc im thuc mt nc nm trn ng trung trc ca on
AB s dao ng vi bin :
A. 2 a B. 2a C. 0 D.a
Bi gii : Do bi ra cho hai ngun dao ng vung pha (
2 1
2 2

= = = )nn cc
im thuc mt nc nm trn ng trung trc ca AB s dao ng vi bin
2
M
A A = (v lc ny
1 2
d d = )

Bi : Hai sng nuwosc c to bi cc ngun A, B c bc sng nh nhau v bng 0,8m.
Mi sng ring bit gy ra ti M, cch A mt on d
1
=3m v cch B mt on d
2
=5m, dao
ng vi bin bng A. Nu dao ng ti cc ngun ngc pha nhau th bin dao ng
ti M do c hai ngun gy ra l:
A. 0 B. A C. 2A D.3A

Bi gii: Do hai ngun dao ng ngc pha nn bin dao ng tng hp ti M do hai
ngun gy ra c biu thc:
2 1
( )
2 . cos(
2
M
d d
A A

= thay cc gi tr cho vo biu thc

ny ta c :
(5 3)
2 . cos( 2
0, 8 2
M
A A A

= =

Bi : Hai ngun sng kt hp A v B cng tn s, cng bin v cng pha. Coi bin
sng khng i. im M, A,B, N theo th t thng hng. Nu bin dao ng tng hp ti
N c gi tr l 6mm, th bin dao ng tng hp ti N c gi tr:
A. Cha d kin B. 3mm C. 6mm D. 3 3 cm
Bi gii : Ta c : MA MB NA NB AB = =

Bin tng hp ti N c gi tr bng bin dao ng tng hp ti M v bng 6mm

M A B
N
25
BI TON :
Xc nh khong cch ngn nht v ln nht t mt im M bt k n hai ngun
tha mn iu kin u bi ( l cc ai, cc tiu, cng pha, ngc pha, lch pha...so vi
ngun)

V d minh ha :

VD1 : Trn b mt cht lng c hai ngun kt hp AB cch nhau 40cm dao ng cng pha.
Bit sng do mi ngun pht ra c tn s f=10(Hz), vn tc truyn sng 2(m/s). Gi M l
mt im nm trn ng vung gc vi AB ti A dao ng vi bin cc i. on
AM c gi tr ln nht l :
A. 20cm B. 30cm C. 40cm D.50cm
Hng dn :

Ta c
200
20( )
10
v
cm
f
= = = . Do M l mt cc i giao thoa nn on AM c gi tr ln
nht th M phi nm trn vn cc i bc 1 nh hnh v v tha mn :
2 1
1.20 20( ) d d k cm = = = (1). ( do ly k=+1)
Mt khc, do tam gic AMB l tam gic vung ti A nn ta c :

2 2 2 2
2 1
( ) ( ) 40 (2) AM d AB AM d = = + = + Thay (2) vo (1) ta c :
2 2
1 1 1
40 20 30( ) d d d cm + = = => p n B
VD2 : Trn b mt cht lng c hai ngun kt hp AB cch nhau 100cm dao ng cng
pha. Bit sng do mi ngun pht ra c tn s f=10(Hz), vn tc truyn sng 3(m/s). Gi M
l mt im nm trn ng vung gc vi AB ti A dao ng vi bin cc i.
on AM c gi tr nh nht l :
A. 5,28cm B. 10,56cm C. 12cm D. 30cm
Hng dn

Ta c
300
30( )
10
v
cm
f
= = = . S vn dao ng vi bin dao ng cc i trn on AB
tha mn iu kin :
2 1
AB d d k AB < = < . Hay :
100 100
3, 3 3, 3
3 3
AB AB
k k k

< < < < < < . Suy ra : 0, 1, 2, 3 k = . Vy on AM c
gi tr b nht th M phi nm trn ng cc i bc 3 nh hnh v v tha mn :
2 1
3.30 90( ) d d k cm = = = (1) ( do ly k=3)

A
B
M
K=0
d1
d2
K=1

A
B
M
K=0
d1
d2
K=33
26
Mt khc, do tam gic AMB l tam gic vung ti A nn ta c :

2 2 2 2
2 1
( ) ( ) 100 (2) AM d AB AM d = = + = + Thay (2) vo (1) ta c :
2 2
1 1 1
100 90 10, 56( ) d d d cm + = = p n B

VD3: Trong th nghim v hin tng giao thoa sng trn mt nc hai ngun kt hp Av
B dao ng vi tn s f=13(Hz) . Ti 1 im M cch ngun AB nhng khong d
1
=19(cm) v
d
2
=21(cm) , sng c bin cc i. Gia M v ng trung trc ca AB khng c cc i
no khc. Tnh vn tc truyn sng trn mt nc?
A. 10(cm/s) B. 20(cm/s) C. 26(cm/s) D. 30(cm/s)

Bi gii:
do d
1
<d
2
nn trn hnh v M nm lch v bn tri ca AB . Ti M sng c bin cc i ,
gia M v ng trung trc ca AB khng c cc i no khc vy tt c ch c 1 cc i.
Hay k=-1( K: l s cc i) ch : bn tri ng trung trc ca AB quy c k m v bn
phi k dng

Hiu ng i ti sng c bin cc i l :
1 2
19 20 1. 2( ) d d k cm = = =
( do thay k=-1)
Vy vn tc truyn sng l :
. 2.13 26( / ) v f cm s = = =

VD4: Trong th nghim v hin tng giao thoa sng trn mt nc hai ngun kt hp Av
B dao ng vi tn s f=13(Hz) . Ti 1 im M cch ngun AB nhng khong d
1
=16(cm) v
d
2
=20(cm) , sng c bin cc i. Gia M v ng trung trc ca AB c 3 dy cc i
khc. Tnh vn tc truyn sng trn mt nc?
A. 26,7(cm/s) B. 20(cm/s) C. 40(cm/s) D. 53,4(cm/s)

Bi gii:
Tng t M l mt cc i giao thoa v gia M vi ng trung trc ca AB c thm ba
cc i khc tng cng c 4 cc i, v d
1
<d
2
nn trn hnh v M nm lch v bn tri ca
AB. V tng ng K=-4 ( Do k l s cc i giao thoa)

M
A B
d
19
20
K=o
K=-1
27
Hiu ng i ti sng c bin cc i l :
1 2
16 20 4. 1( ) d d k cm = = =
( do thay k=-1)
Vy vn tc truyn sng l :
. 20.1 20( / ) v f cm s = = =

VD5. Trong hin tng giao thoa sng trn mt nc vi hai ngun cng tn s 50 Hz. Bit
khong cch gia hai im dao ng cc i gn nhau nht trn ng ni hai ngun l 5
cm. Tnh bc sng, chu k v tc truyn sng trn mt nc.
HD:
Ta c:
2
= 5 cm = 10 cm = 0,1 m; T =
f
1
= 0,02 s; v = f = 5 m/s.

VD6. Trong th nghim giao thoa sng, ngi ta to ra trn mt nc hai ngun sng A, B
dao ng vi phng trnh u
A
= u
B
= 5cos10t (cm). Tc truyn sng trn mt nc l 20
cm/s. im N trn mt nc vi AN BN = - 10 cm nm trn ng dao ng cc i
hay cc tiu th my, k t ng trung trc ca AB?

HD:
Ta c: = vT = v
2
= 4 cm.
BN AN
= - 2,5 AN BN = - 2,5 = (-3 +
2
1
).
Vy N nm trn ng ng yn th 4 k t ng trung trc ca AB v pha A.

DNG BI TP 4: TM S CC I CC TIU TRN S
1
S
2
,
(DNG BI TP XC NH S IM CC I, CC TIU TRN ON
THNG AB)

TH1: Nu 2 ngun AB dao ng cng pha
2 1
2 k = = hoc hiu l:
1 2
=

Theo l thuyt giao thoa s gn sng quan st c trn on AB tng ng s im dao
ng vi bin cc i trn on AB . V vy hiu khong cch gia chng phi l
2 1
d d k =
Mt khc c bao nhiu ng hypepol th tng ng trn on AB c by
nhiu gn sng. Hay ta c th a im M xung nm trn on AB v lc ny ta c
1 2
d d AB + =
Vy ta c h :

2 1
d d k =
(1) ly (1) +(2) v theo v ta c
2
2 2
k AB
d

= +

1 2
d d AB + =
(2) do M thuc on AB nn
2
0 d AB < <
Thay vo ta c
M
A B
A B
M
1
d
2
d
28

2
0
2 2
k AB
d AB
< = + <
V rt ra
AB AB
K

< < y chnh l cng thc trc

nghim tm s im dao ng vi bin cc i trong giao thoa sng

Tng t s im dao ng vi bin cc tiu trn on AB tho mn:
2 1
2 1
(2 1)
(3) 2
(4)
d d k
d d AB

= +
+ =
lm tng t nh trn ta c :
1 1
2 2
AB AB
K

< < . y chnh l cng
thc trc nghim tnh s im dao ng cc tiu (ng yn) trn on AB.

TH2: Nu hai ngun AB dao ng ngc pha:
2 1
(2 1) k = = + hoc hiu l:
2 1
= th cng thc s im cc i l:
1 1
2 2
AB AB
K

< <
V cng thc s im cc tiu l:
AB AB
K

< < ( Ngc vi cng pha)

Ch nu cc t s trn nguyn th ta ly du = . VD : 2 2 K cn khng nguyn th
khng ly du =.
TH3: Nu hai ngun AB dao ng vung pha:
2 1
(2 1)
2
k

= = + th s im cc i
v cc tiu trn on AB l bng nhau v bng:
1 1
4 4
AB AB
K

< <

S im dao ng cc i trn S1S2 giao ng cng pha nhau(s gn li) :
Gi M trn S1S2 l im dao ng cc i.
Ta c
( )
( )
1 2 1 2
2 1
d d S S L 1
d d k 2
2
+ = =

(1) + (2)
2d2 = L + k.
V tr cc im dao ng cc i : d2
2 2
L
k

= + .(3)
Ta c iu kin : 0 < d2 < L (tr S1 v S2)
0 <
2 2
L k
+
< L
k
L L

< <

Cc im dao ng cc i tho mn:
k
L L
k Z

< <
(4)
C bao nhiu
k Z
tha mn (4) th c by nhiu im cc i trn S1S2 = S gn li(s
ng hyperbol dao ng cc i trn vng giao thoa)
Ch :
Khong cch gia hai hyperbol cc i cch nhau
2
.
Khi k = 0 th cc i dao ng l ng thng l trng trc ca S1S2.
Khi 2 ngun S1, S2 cng pha nhau th ti trung trc l cc i giao thoa.
S
1
S
2
M
d
1
d
2
L
29
Khi 2 ngun S1, S2 ngc pha nhau th ti trung trc l cc tiu giao thoa, khi s im
cc i tho mn phng trnh
1 1
k
2 2
< <
L L
k Z

Khi hai ngun ngc pha (
(2 1) K = +
) im cc i c d2 d1 = K
/2
Khi hai ngun vung pha (
2
K
= +
/4
Khi hai ngun lch pha
3
(
2
3
K
= +
/6
S im dao ng cc tiu trn S1S2 dao ng cng pha nhau (s im khng dao ng) :
Gi M trn S1S2 l im khng dao ng .
Ta c
( )
( )
1 2 1 2
2 1
d d S S L 1
1
d d (k ) 2
2 2
+ = =
= +

(1) + (2)
2d2 = L + (k+
1
2
).
V tr cc im dao ng cc i : d2 =
1
( ).
2
2 2
k
L
+
+
(3)
Ta c iu kin : 0 < d2 < L (tr S1 v S2)
0 <
1
( ).
2
2 2
k
L
+
+
< L

1
k +
2
L L

< <

1 1
k
2 2
L L

< <

Cc im dao ng cc i tho mn:
1 1
k
2 2
L L
k Z

< <
(4)
C bao nhiu
k Z
tha mn (4) th c by nhiu im khng dao ng trn S1S2 = s
ng hyperbol ng yn trn vng giao thoa.
Ch :
Khong cch gia hai hyperbol cc tiu cch nhau
2
.
Khi 2 ngun S1, S2 ngc pha nhau th ti trung trc l cc tiu giao thoa, khi s im
khng dao ng tho mn phng trnh
k

< <
L L
k Z
.

S
1
S
2
M
d
1
d
2
L
30

V D MINH HA
VD 1: Hai ngun kt hp A, B cch nhau 10cm dao ng cng pha cng tn s 20Hz.
Vn tc truyn sng trn mt cht lng l 1,5m/s.
a) Tnh s gn li trn on AB
b) Tnh s dng dao ng cc i trn mt cht lng.
Hng dn:
a) Bc sng:
v 0, 3
0, 015m 1, 5cm
f 20
= = = =
Ta c:
1 2
1 2
d d 10
d d 1, 5k
+ =
m
1
0 d 10 < <
1
0 d 5 0, 75k 10 < = + <
6, 6 k 6, 6
k Z
< <

chn k 0; 1; 2; 3; 4; 5; 6 = :
Vy c 13 gn li
b) S ng dao ng cc i trn mt cht lng l 13 ng (12 ng hyperbol v 1
ng trung trc ca AB)

VD2 Hai ngun kt hp A, B cch nhau 10cm dao ng cng pha cng tn s 20Hz. Vn
tc truyn sng trn mt cht lng l 1,5m/s.
a) Tnh s im khng dao ng trn on AB
b) Tnh s ng khng doa ng trn nmt cht lng.
Hng dn:
Ta c
1 2
1 2
d d 10
1
d d (k )1, 5
2
+ =
= +

1
1
d 5 0, 75(k )
2
= + +
m
1
0 d 10 < <
1
0 5 0, 75(k ) 10
2
< + + <
7,1 k 6,1
k Z
< <

chn k 0; 1; 2; 3; 4; 5; 6; 7 = :
Vy c 14 im ng yn khng dao ng.
b) S ng khng dao ng trn mt cht lng l 14 ng hyperbol

VD3: Trn mt nc c hai ngun sng nc ging nhau cch nhau AB=8(cm). Sng truyn
trn mt nc c bc sng 1,2(cm). S ng cc i i qua on thng ni hai ngun l:
A. 11 B. 12 C. 13 D. 14

Bi gii:
Do A, B dao ng cng pha nn s ng cc i trn AB tho mn:
AB AB
K

< <
thay s ta c :
8 8
6, 67 6, 67
1, 2 1, 2
K k
< < < <

Suy ra ngha l ly gi tr K bt u
t 6, 5, 4, 3, 2, 1, 0 . Kt lun c 13 ng
31

VD4: Hai ngun sng cng bin cng tn s v ngc pha. Nu khong cch gia hai
ngun l: 16, 2 AB = th s im ng yn v s im dao ng vi bin cc i trn
on AB ln lt l:
A. 32 v 33 B. 34 v 33 C. 33 v 32 D. 33 v 34.
Bi gii:
Do hai ngun dao ng ngc pha nn s im ng yn trn on AB l :

AB AB
K

< < Thay s :

16, 2 16, 2
K

< < Hay : 16,2<k<16,2. Kt lun c 33 im

ng yn.
Tng t s im cc i l :
1 1
2 2
AB AB
K

< <
thay s :
16, 2 1 16, 2 1
2 2
K

< <
hay
17, 2 15, 2 k < <
. Kt lun c 32 im

VD5 : (H 2004). Ti hai im A,B trn mt cht lng cch nhau 10(cm) c hai ngun pht
sng theo phng thng ng vi cc phng trnh :
1
0, 2. (50 ) u cos t cm = v
1
0, 2. (50 ) u cos t cm = + . Vn tc truyn sng l 0,5(m/s). Coi bin sng khng i. Xc
nh s im dao ng vi bin cc i trn on thng AB ?
A.8 B.9 C.10 D.11

Bi gii: nhn vo phng trnh ta thy A, B l hai ngun dao ng ngc pha nn s im
dao ng cc i tho mn :
1 1
2 2
AB AB
K

< <

Vi
2 2
50 ( / ) 0, 04( )
50
rad s T s

= = = = Vy : . 0, 5.0, 04 0, 02( ) 2 vT m cm = = = =
Thay s :
10 1 10 1
2 2 2 2
K
< <
Vy
5, 5 4, 5 k < <
: Kt lun c 10 im dao ng
vi bin cc i

VD6 : Trn mt nc c hai ngun kt hp A,B cch nhau 10(cm) dao ng theo cc
phng trnh :
1
0, 2. (50 ) u cos t cm = + v :
1
0, 2. (50 )
2
u cos t cm
= + . Bit vn tc truyn sng

trn mt nc l 0,5(m/s). Tnh s im cc i v cc tiu trn on A,B.
A.8 v 8 B.9 v 10 C.10 v 10 D.11 v 12

Bi gii :
nhn vo phng trnh ta thy A, B l hai ngun dao ng vung pha nn s im dao ng
cc i v cc tiu l bng nhau v tho mn :
1 1
4 4
AB AB
K

< <

32
Vi
2 2
50 ( / ) 0, 04( )
50
rad s T s

= = = = Vy : . 0, 5.0, 04 0, 02( ) 2 vT m cm = = = =

Thay s :
10 1 10 1
2 4 2 4
K
< <
Vy
5, 25 4, 75 k < <
: Kt lun c 10 im dao
ng vi bin cc i v cc tiu
VD7. Hai ngun kt hp A v B cch nhau mt on 7 cm dao ng vi tn s 40 Hz, tc
truyn sng l 0,6 m/s. Tm s im dao ng cc i gia A v B trong cc trng hp:
a) Hai ngun dao ng cng pha.
b) Hai ngun dao ng ngc pha.
HD:
Ta c: =
f
v
= 0,015 m = 1,5 cm.
a) Hai ngun cng pha: -
AB
< k <
AB
- 4,7 < k < 4,7; v k Z nn k nhn 9 gi tr, do
s im cc i l 9.
b) Hai ngun ngc pha: -
AB
+
2
< k <
AB
+
2
- 4,2 < k < 5,3; v k Z nn k nhn 10
gi tr, do s im cc i l 10.

VD8 : b mt mt cht lng c hai ngun pht sng kt hp S
1
v S
2
cch nhau 20 cm.
Hai ngun ny dao ng theo phng thng ng c phng trnh sng l u
1
= 5cos40t
(mm) v u
2
= 5cos(40t + ) (mm). Tc truyn sng trn mt cht lng l 80 cm/s. Tm
s im dao ng vi bin cc i trn on thng S
1
S
2
.
HD:
Ta c: = vT = v.
2
= 4 cm;
2
2 1

+
S S
< k <
2
2 1

+
S S
= - 4,5 < k < 5,5; v k Z nn
k nhn 10 gi tr => trn S
1
S
2
c 10 cc i.

33

DNG BI TP 5:
XC NH S IM CC I, CC TIU TRN ON THNG CD TO VI
AB MT HNH VUNG HOC HNH CH NHT
PP: Vi dng bi tp ny ta thng c 2 cch gii. Sau y ta tm hiu 2 cch gii ny.

TH1: Hai ngun A, B dao ng cng pha.

Cch1: Ta tm s im cc i trn on DI.
=> S im cc i trn on DC l: k=2.k+1
( do DC =2DI, k c ng trung trc ca CD)
t
1
DA d = ,
2
DB d =
Bc 1: S im cc i trn on DI tho mn :
2 1
2 1
d d BD AD
d d k k

= = = Vi k thuc Z.
Bc 2 : Vy s im cc i trn on CD l : k=2.k+1
S im cc tiu trn on CD : k=2.k
Cch 2 : S im cc i trn on CD tho mn :
2 1
2 1
d d k
AD BD d d AC BC
=
< <

=> AD BD k AC BC < < Hay :
AD BD AC BC
k

< < . Gii suy ra k.

S im cc tiu trn on CD tho mn :
2 1
2 1
(2 1)
2
d d k
AD BD d d AC BC

= +
< <

Suy ra : (2 1)
2
AD BD k AC BC
< + < Hay :

2( ) 2( )
2 1
AD BD AC BC
k

< + <

TH2: Hai ngun A, B dao ng ngc pha ta o li kt qu.
t
1
AD d = ,
2
BD d =
TM S IM CC I TRN CD

Cch 1 : S im cc i trn on CD tho mn :
2 1
2 1
(2 1)
2
d d k
AD BD d d AC BC

= +
< <

Suy ra : (2 1)
2
AD BD k AC BC
< + < Hay :

2( ) 2( )
2 1
AD BD AC BC
k

< + <
TM S IM CC TIU TRN ON CD

Cch 2 : S im cc tiu trn on CD tho mn :
2 1
2 1
d d k
AD BD d d AC BC
=
< <

Suy ra : AD BD k AC BC < < Hay :
AD BD AC BC
k

< < . Gii suy ra k.

A
B
D
C
O
I
34

V D MINH HA
VD1 : Trn mt nc, hai ngun kt hp A, B cch nhau 40cm lun dao ng cng pha, c
bc sng 6cm. Hai im CD nm trn mt nc m ABCD l mt hnh ch nht,
AD=30cm. S im cc i v ng tiu trn on CD ln lt l :
A. 5 v 6 B. 7 v 6 C. 13 v 12 D. 11 v 10

Bi gii :

2 2
50 BD AD AB AD cm = = + =
Cch 1 :
S im cc i trn on DI tho mn :
2 1
2 1
50 30
3, 33
6
d d BD AD
d d k k

= = = = = Vi k thuc Z ly k=3
Vy s im cc i trn on CD l : k=2.k+1=3.2+1=7

S im cc tiu trn on DI tho mn :
2 1
2 1
2( ) 2( ) 2(50 30)
(2 1) 2 1 6, 67
2 6
d d BD AD
d d k k

= + + = = = = . Gii suy ra k=2,83 (Vi
k thuc Z) nn ly k=3 ( v 2, 83 2, 5 k = > ta ly cn trn l 3)
Vy s im cc tiu trn on CD l : k=2.k=2.3=6

Cch 2 :
Do hai ngun dao ng cng pha nn s im dao ng vi bin cc i trn on CD
tho mn :
S im cc i trn on CD tho mn :
2 1
2 1
d d k
AD BD d d AC BC
=
< <

Suy ra : AD BD k AC BC < < Hay :
AD BD AC BC
k

< < . Hay :
30 50 50 30
6 6
k

< <

Gii ra : -3,3<k<3,3 Kt lun c 7 im cc i trn CD.

S im cc tiu trn on CD tho mn :
2 1
2 1
(2 1)
2
d d k
AD BD d d AC BC

= +
< <

Suy ra : (2 1)
2
AD BD k AC BC
< + < Hay :

2( ) 2( )
2 1
AD BD AC BC
k

< + < . Thay s :

2(30 50) 2(50 30)
2 1
6 6
k

< + < Suy ra : 6, 67 2 1 6, 67 k < + < Vy : -3,8<k<2,835. Kt lun c 6
im ng yn.

A
B
D
C
O
I
35

DNG BI TP 6:
XC NH S IM CC I, CC TIU TRN ON THNG L NG
CHO CA MT HNH VUNG HOC HNH CH NHT

V D MINH HA
VD1 : (H-2010) mt thong ca mt cht lng c hai ngun kt hp A v B cch nhau
20(cm) dao ng theo phng thng ng vi phng trnh 2. (40 )( )
A
U cos t mm = v
2. (40 )( )
B
U cos t mm = + . Bit tc truyn sng trn mt cht lng l 30(cm/s). Xt hnh
vung ABCD thuc mt cht lng. S im dao ng vi bin cc i trn on BD l :
A. 17 B. 18 C.19 D.20
Bi gii:
2 2
20 2( ) BD AD AB cm = + = Vi
2 2
40 ( / ) 0, 05( )
40
rad s T s

= = = =
Vy : . 30.0, 05 1, 5 vT cm = = =

Vi cch gii nh trnh by trn nhng ta ch lc ny l tm s im dao ng vi
bin cc i trn on DB ch khng phi DC.
Ngha l im C lc ny ng vai tr l im B. Do hai ngun dao ng ngc pha nn s
cc i trn on BD tho mn :
2 1
2 1
(2 1)
2
d d k
AD BD d d AB O

= +
< <
(v im D B nn v phi AC thnh AB cn BC thnh B.B=O)

Suy ra : (2 1)
2
AD BD k AB
< + < Hay :

2( ) 2
2 1
AD BD AB
k

< + < . Thay s :

2(20 20 2) 2.20
2 1
1, 5 1, 5
k
< + < Suy ra : 11, 04 2 1 26, 67 k < + < Vy : -6,02<k<12,83.

v k Z nn k nhn 19 gi tr => c 19 im cc i.

DNG BI TP 7:
XC NH S IM CC I, CC TIU TRN ON THNG L NG
TRUNG TRC CA AB CCH AB MT ON x

V D MINH HA
VD 1: Trn mt nc c hai ngun kt hp AB cch nhau mt on 12cm ang dao ng
vung gc vi mt nc to ra sng vi bc song 1,6cm. Gi C l mt im trn mt nc
cch u hai ngun v cch trung im O ca on AB mt khon 8cm. Hi trn on CO,
s im dao ng ngc pha vi ngun l:
A. 2 B. 3 C. 4 D. 5

Hng dn :

Do hai ngun dao ng cng pha nn n gin ta
cho pha ban u ca chng bng 0.
C
A B O
M
1
d

A
B
D
C
O

36
lch pha gia hai im trn phng truyn sng:
2 d
= . Xt im M nm trn ng trung trc ca AB cch A mt on d

1
v cch B
mt on d
2
. Suy ra d
1
=d
2
. Mt khc im M dao ng ngc pha vi ngun nn
1
2
(2 1)
d
k
= = + Hay :
1
1, 6
(2 1) (2 1) (2 1).0,8
2 2
d k k k
= + = + = + (1)
. Theo hnh v ta thy
1
AO d AC (2). Thay (1) vo (2) ta c :
2
2
(2 1)0, 8
2 2
AB AB
k OC
| |
+ +
|
\
(Do
2
AB
AO = v
2
2
2
AB
AC OC
| |
= +
|
\
)
Tng ng:
4
6 (2 1)0, 8 10 3, 25 5, 75
5
k
k k
k
=
+

=
Kt lun trn on CO c 2 im
dao dng ngc pha vi ngun.

VD 2: Trn mt nc c hai ngun kt hp AB cch nhau mt on 12cm ang dao ng
vung gc vi mt nc to ra sng vi bc sng 1,6cm. Gi C l mt im trn mt nc
cch u hai ngun v cch trung im O ca on AB mt khon 8cm. Hi trn on CO,
s im dao ng cng pha vi ngun l:
A. 2 B. 3 C. 4 D. 5

Hng dn : Do hai ngun dao ng cng pha nn n gin ta cho pha ban u ca chng
bng 0. lch pha gia hai im trn phng truyn sng:
2 d
= . Xt im M nm trn ng trung trc ca AB cch A mt on d

1
v cch B
mt on d
2
. Suy ra d
1
=d
2
. Mt khc im M dao ng cng pha vi ngun nn
1
2
2
d
k
= = Hay :
1
1, 6 (1) d k k = = . Theo hnh v ta thy
1
AO d AC (2). Thay (1) vo
(2) ta c :
2
2
1, 6
2 2
AB AB
k OC
| |
+
|
\
(Do
2
AB
AO = v
2
2
10( )
2
AB
AC OC cm
| |
= + =
|
\
)
Tng ng:
4
6 1, 6 10 3, 75 6, 25 5
6
k
k k k
k
=

Kt lun trn on CO c 3 im dao dng cng pha vi ngun.

C
A B O
M
1
d

37

DNG BI TP 8:
XC NH S IM CC I, CC TIU TRN NG TRN TM O L
TRUNG IM CA AB.

Phng php : ta tnh s im cc i hoc cc tiu trn on AB l k. Suy ra s im cc
i hoc cc tiu trn ng trn l =2.k . Do mi ng cong hypebol ct ng trn ti 2
im.
V D MINH HA
VD1 : Trn mt nc c hai ngun sng nc A, B ging ht nhau cch nhau mt khong
4, 8 AB = . Trn ng trn nm trn mt nc c tm l trung im O ca on AB c bn
knh 5 R = s c s im dao ng vi bin cc i l :
A. 9 B. 16 C. 18 D.14

Bi gii : Do ng trn tm O c bn knh 5 R = cn 4, 8 AB = nn on AB chc chn
thuc ng trn. V hai ngun A, B ging ht nhau nn dao ng cng pha. S im dao
ng vi bin cc i trn AB l :
AB AB
K

< < Thay s :

4, 8 4, 8
K

< < Hay : -4,8<k<4,8 . Kt lun trn on AB c 9 im dao ng vi bin

cc i hay trn ng trn tm O c 2.9 =18 im.

Cu 1: Hai ngun kt hp A, B cch nhau 10cm c phng trnh dao ng l u
A
= u
B
=
5cos20t(cm). Tc truyn sng trn mt cht lng l 1m/s. Phng trnh dao ng tng
hp ti im M trn mt nc l trung im ca AB l
A. u
M
= 10cos(20t) (cm). B. u
M
= 5cos(20t - )(cm).
C. u
M
= 10cos(20t- )(cm). D. u
M
= 5cos(20t +)(cm).
Cu 2: Trn mt thong ca cht lng c hai ngun kt hp A, B c phng trnh dao ng
l u
A
= u
B
= 2cos10t(cm).Tc truyn sng l 3m/s. Phng trnh dao ng sng ti M
cch A, B mt khong ln lt l d
1
= 15cm; d
2
= 20cm l
A. u = 2cos
12
.sin(10t -
12
7
)(cm). B. u = 4cos
12
.cos(10t -
12
7
)(cm).
C. u = 4cos
12
.cos(10t +
6
7
)(cm). D. u = 2 3 cos
12
.sin(10t -
6
7
)(cm).

A
B
O
38
Cu 3: Ti hai im A, B trn mt nc c hai ngun dao ng cng pha v cng tn s f =
12Hz. Ti im M cch cc ngun A, B nhng on d
1
= 18cm, d
2
= 24cm sng c bin
cc i. Gia M v ng trung trc ca AB c hai ng vn dao ng vi bin cc i.
Tc truyn sng trn mt nc bng:
Cu 4: Trong mt th nghim v giao thoa sng trn mt nc, hai ngun kt hp A, B dao
ng vi tn s f = 15Hz v cng pha. Ti mt im M trn mt nc cch A, B nhng
khong d
1
= 16cm, d
2
= 20cm sng c bin cc tiu. Gia M v ng trung trc ca AB
c hai dy cc i. Tc truyn sng trn mt nc l
Cu 5: Hai ngun kt hp A, B cch nhau 10cm dao ng theo phng trnh u =
Acos100t(mm) trn mt thong ca thu ngn, coi bin khng i. Xt v mt pha
ng trung trc ca AB ta thy vn bc k i qua im M c hiu s MA - MB = 1cm v
vn bc (k+5) cng tnh cht dao ng vi vn bc k i qua im N c NA NB = 30mm.
Tc truyn sng trn mt thu ngn l
Cu 6: To ti hai im A v B hai ngun sng kt hp cch nhau 8cm trn mt nc lun
dao ng cng pha nhau. Tn s dao ng 80Hz. Tc truyn sng trn mt nc l
40cm/s. Gia A v B c s im dao ng vi bin cc i l
A. 30im. B. 31im. C. 32 im. D. 33 im.
Cu 7: To ti hai im A v B hai ngun sng kt hp cch nhau 10cm trn mt nc dao
ng cng pha nhau. Tn s dao ng 40Hz. Tc truyn sng trn mt nc l 80cm/s.
S im dao ng vi bin cc tiu trn on AB l
A. 10 im. B. 9 im. C. 11 im. D. 12 im.
Cu 8: Trong mt th nghim giao thoa sng trn mt nc, c hai ngun kt hp A v B
dao ng cng pha vi tn s f = 20Hz, cch nhau 8cm. Tc truyn sng trn mt nc v
= 30cm/s. Gi C v D l hai im trn mt nc sao cho ABCD l hnh vung. S im dao
ng vi bin cc i trn on CD l:
A. 11 im. B. 5 im. C. 9 im. D. 3 im.
Cu 9: Hai ngun kt hp A, B cch nhau 50mm, dao ng cng pha theo phng trnh u =
Acos(200 t )(mm) trn mt thu ngn. Tc truyn sng trn mt thu ngn l v = 80cm/s.
im gn nht dao ng cng pha vi ngun trn ng trung trc ca AB cch ngun A l
A. 16mm. B. 32cm. C. 32mm. D. 24mm.
Cu 10: Trn mt cht lng c hai ngun sng kt hp A, B cch nhau 10cm, cng dao
ng vi tn s 80Hz v pha ban u bng khng. Tc truyn sng trn mt cht lng l
40cm/s. im gn nht nm trn ng trung trc ca AB dao ng cng pha vi A v B
cch trung im O ca AB mt on l
A. 1,14cm. B. 2,29cm. C. 3,38cm. D. 4,58cm.
Cu 11: Hai ngun kt hp A v B cch nhau 50mm ln lt dao ng theo phng trnh u
1

= Acos200t(cm) v u
2
= Acos(200t +)(cm) trn mt thong ca thu ngn. Xt v mt
pha ca ng trung trc ca AB, ngi ta thy vn bc k i qua im M c MA MB =
12mm v vn bc (k +3)(cng loi vi vn bc k) i qua im N c NA NB = 36mm. S
im cc i giao thoa trn on AB l
A. 12. B. 13. C. 11. D. 14.
Cu 12: Trong th nghim v giao thoa sng trn mt nc, hai ngun kt hp A, B dao
ng cng pha vi tn s 28Hz. Ti mt im M cch cc ngun A, B ln lt nhng
39
khong d
1
= 21cm, d
2
= 25cm. Sng c bin cc i. Gia M v ng trung trc ca AB
c ba dy cc i khc. Tc truyn sng trn mt nc l
A. 37cm/s. B. 112cm/s. C. 28cm/s. D. 0,57cm/s.
Cu 13: Trong th nghim v giao thoa sng trn mt nc, hai ngun kt hp A, B dao
ng cng pha vi tn s 16Hz. Ti mt im M cch cc ngun A, B ln lt nhng
khong d
1
= 30cm, d
2
= 25,5cm, sng c bin cc i. Gia M v ng trung trc ca
AB c hai dy cc i khc. Tc truyn sng trn mt nc l
A. 24m/s. B. 24cm/s. C. 36m/s. D. 36cm/s.
Cu 14: Trong th nghim giao thoa trn mt nc, hai ngun A, B dao ng cng pha vi
tn s f. Ti mt im M cch cc ngun A, B nhng khong d
1
= 19cm, d
2
= 21cm, sng c
bin cc i. Gia M v ng trung trc ca AB khng c dy cc i no khc. Tc
truyn sng trn mt nc l v = 26cm/s. Tn s dao ng ca hai ngun l
A. 26Hz. B. 13Hz. C. 16Hz. D. 50Hz.
Cu 15: Hin tng giao thoa sng xy ra khi c
A. hai sng chuyn ng ngc chiu giao nhau.
B. hai sng chuyn ng cng chiu, cng pha gp nhau.
C. hai sng xut pht t hai ngun dao ng cng pha, cng bin giao nhau.
D. hai sng xut pht t hai tm dao ng cng tn s, cng pha giao nhau.
Cu 16: Khi mt sng mt nc gp mt khe chn hp c kch thc nh hn bc sng th
A. sng vn tip tc truyn thng qua khe.
B. sng gp khe v phn x li.
C. sng truyn qua khe ging nh khe l mt tm pht sng mi.
D. sng gp khe s dng li.
Cu 17: Trn mt nc ti A, B c hai ngun sng kt hp c phng trnh u
A
= Acost v
u
B
= Acos( t + ). Nhng im nm trn ng trung trc ca AB s
A. dao ng vi bin ln nht. B. dao ng vi bin nh nht.
C. dao ng vi bin bt k. D. dao ng vi bin trung bnh.
Cu 18: Trong hin tng giao thoa sng c hc vi hai ngun kt hp A v B th khong
cch gia hai im gn nhau nht trn on AB dao ng vi bin cc i l
A. /4. B. /2. C. . D. 2.

Cu 19: K hiu l bc sng, d
1
d
2
l hiu khong cch t im M n cc ngun sng
kt hp S
1
v S
2
trong mt mi trng ng tnh. k = 0, 1; 2,im M s lun lun dao
ng vi bin cc i nu
A. d
1
d
2
= (2k + 1) .
B. d
1
d
2
= .
C. d
1
d
2
= k, nu 2 ngun dao ng ngc pha nhau.
D. d
1
d
2
= (k + 0,5) , nu hai ngun dao ng ngc pha nhau.

Cu 20: Trn mt thong cht lng c hai ngun kt hp A v B. Phng trnh dao ng ti
A, B l u
A
= cost(cm); u
B
= cos( t +)(cm). Ti O l trung im ca AB sng c bin
A. 0cm. B. 2cm. C. 1cm. D. 2 cm.
Cu 21: Trn mt thong cht lng c hai ngun kt hp A v B. Phng trnh dao ng ti
A, B l u
A
= cos100t(cm); u
B
= cos(100t)(cm). Ti O l trung im ca AB sng c bin

40
A. 1cm. B. 2cm. C. 0cm. D. 2 cm.
Cu 22: Chn cu tr li ng. Hin tng giao thoa l hin tng
A. giao nhau ca hai sng ti mt im trong mi trng.
B. tng hp ca hai dao ng kt hp.
C. to thnh cc vn hnh hyperbol trn mt nc.
D. hai sng khi gp nhau ti mt im c th tng cng nhau, hoc trit tiu nhau,
tu theo l trnh ca chng.
Cu 23: Chn cu tr li ng. Hai sng kt hp l cc ngun sng c
A. cng tn s.
B. cng bin .
C. lch pha khng i theo thi gian.
D. cng tn s v lch pha khng i theo thi gian.
Cu 24: Chn cu tr li ng. Hai sng no sau y khng giao thoa c vi nhau
A. Hai sng c cng tn s, cng bin .
B. Hai sng c cng tn s v cng pha.
C. Hai sng c cng tn s, cng bin v hiu pha khng i theo thi gian.
D. Hai sng c cng tn s, cng nng lng v hiu pha khng i theo thi gian.
Cu 25: Trong hin tng giao thoa sng ca hai ngun kt hp. Hai im lin tip nm
trn on thng ni hai ngun trong mi trng truyn sng l mt cc tiu giao thoa v mt
cc i giao thoa th cch nhau mt khong l
A. /4. B. /2. C. . D. 2.
Cu 26: Trong hin tng giao thoa sng, hai ngun kt hp A v B dao ng vi cng tn
s v cng pha ban u, s ng cc tiu giao thoa nm trong khong AB l
A. s chn. B. s l.
C. c th chn hay l tu thuc vo tn s ca ngun.
D. c th chn hay l tu thuc vo khong cch gia hai ngun AB.
s v c lch pha khng i theo thi gian, s ng cc i giao thoa nm trong khong
AB l
A. s chn. B. s l.
C. c th chn hay l tu thuc vo lch pha gia hai ngun.
D. c th chn hay l tu thuc vo khong cch gia hai ngun AB.
Cu 28: Hai ngun sng kt hp A, B cch nhau 20cm c chu k dao ng l 0,1s v dao
ng cng pha nhau. Tc truyn sng trong mi trng l 40cm/s. S cc tiu giao thoa
nm trong khong gia AB l
A. 6. B. 10. C. 9. D. 7
Cu 29: Trong mt th nghim v giao thoa sng trn mt nc, hai ngun kt hp A v B
dao ng vi cng tn s 50Hz, cng bin dao ng, cng pha ban u. Ti mt im M
cch hai ngun sng nhng khong ln lt l d
1
= 42cm, d
2
= 50cm, sng ti c bin
cc i. Bit tc truyn sng trn mt nc l 80cm/s. S ng cc i giao thoa
nm trong khong gia M v ng trung trc ca hai ngun l
A. 2 ng. B. 3 ng. C. 4 ng. D. 5 ng.
Cu 30: Trong mt th nghim v giao thoa sng trn mt nc, hai ngun kt hp A v B
dao ng vi cng tn s, cng bin dao ng, cng pha ban u. Ti mt im M cch
hai ngun sng nhng khong ln lt l d
1
= 41cm, d
2
= 52cm, sng ti c bin
trit tiu. Bit tc truyn sng trn mt nc l 1m/s. S ng cc i giao thoa nm
41
trong khong gia M v ng trung trc ca hai ngun l 5 ng. Tn s dao ng ca
hai ngun bng
A. 100Hz. B. 20Hz. C. 40Hz. D. 50Hz.
Cu 31: Gi s phng trnh sng ti hai ngun kt hp A, B l: t cos A u u
B A
= = . Xt mt
im M trn mt cht lng cch A, B ln lt l d
1
, d
2
. Coi bin sng khng thay i khi
truyn i. Bin sng tng hp ti M l:
A.
=
1 2
M
d d
cos A 2 A . B.
+
=
1 2
M
d d
cos A 2 A .
C.
v
d d
cos A 2 A
1 2
M

= . D.
=
1 2
M
d d
cos A A .
s, cng bin A v cng pha ban u, cc im nm trn ng trung trc ca AB
A. c bin sng tng hp bng A.
B. c bin sng tng hp bng 2A.
C. ng yn khng dao ng.
D. dao ng vi bin trung bnh.
s, cng bin A v dao ng ngc pha, cc im nm trn ng trung trc ca AB
A. c bin sng tng hp bng A.
B. c bin sng tng hp bng 2A.
C. ng yn khng dao ng.
D. c bin sng tng hp ln hn A v nh hn 2A.
Cu 34: Hai ngun im pht sng trn mt nc c cng bc sng , cng pha, cng
bin , t cch nhau mt khong = 5 , 2 D . S ng dao ng vi bin mnh nht l
A. 3. B. 4. C. 5. D. 10.
Cu 35: Hai ngun im pht sng trn mt nc c cng bc sng , cng pha, cng
bin , t cch nhau mt khong = 5 , 2 D . V mt vng trn ln trn mt nc bao c hai
ngun sng vo trong. S im cc tiu trn vng trn y l
A. 10. B. 4. C. 8. D. 6.
Cu 36: Trong th nghim giao thoa trn mt nc, hai ngun kt hp dao ng vi tn s
80Hz v lan truyn vi tc 0,8m/s. im M cch hai ngun nhng khong ln lt
20,25cm v 26,75cm trn
A. ng cc tiu th 6. B. ng cc tiu th 7.
C. ng cc i bc 6. D. ng cc i bc 7.

S thnh cng l tch s ca s lm vic, may mn v ti nng

P N 14
1C 2B 3A 4A 5B 6B 7A 8B 9C 10B
11A 12C 13B 14B 15D 16C 17B 18B 19D 20A
21B 22D 23D 24A 25A 26A 27C 28B 29C 30D
31A 32B 33C 34C 35C 36B

42

H v tn hc sinh :..Trng:THPT.....................................................

I. KIN THC CHUNG:
1. iu kin c sng dng trn si dy di l:
a) Khi vt cn c nh(hai u dy AB c nh)

.
2
S b b k
S n 1
A,B u l n t s ng
AB k
=s ng sng =
t sng = k
+ =
+ +

b) Khi vt cn t do (dy c u A c nh, du B dao ng)

, .
1
( )
2 2
S b n k
S n s b k 1
A l n t s ng B l bng s ng
AB k
nguy
t sng ng sng
+ = +
+ =
+ = = +

c) Khi hai u u l bng sng(giao thoa trong ng so)

, .
k
4
k
s n s s b
2
k
s b s 1
2
A B u l bng s ng
AB
t ng sng
ng ng
+ =
+ = =
+ = +

Mt s ch
* u c nh hoc u dao ng nh l nt sng.
* u t do l bng sng
* Hai im i xng vi nhau qua nt sng lun dao ng ngc pha.
* Hai im i xng vi nhau qua bng sng lun dao ng cng pha.
* Cc im trn dy u dao ng vi bin khng i nng lng khng truyn i
* Khong thi gian gia hai ln si dy cng ngang (cc phn t i qua VTCB) l na chu
k.

2. Phng trnh sng dng trn si dy CB
(vi u C c nh hoc dao ng nh l nt sng)
* u B c nh (nt sng):
Phng trnh sng ti v sng phn x ti B: os2
B
u Ac ft = v
' os2 os(2 )
B
u Ac ft Ac ft = =
Phng trnh sng ti v sng phn x ti M cch B mt khong d l:

PHN X SNG. SNG DNG
15

A
Bng
Nt
B
43
os(2 2 )
M
d
u Ac ft
= + v ' os(2 2 )
M
d
u Ac ft
=
Phng trnh sng dng ti M: '
M M M
u u u = +
2 os(2 ) os(2 ) 2 sin(2 ) os(2 )
2 2 2
M
d d
u Ac c ft A c ft

= + =
Bin dao ng ca phn t ti M: 2 os(2 ) 2 sin(2 )
2
M
d d
A A c A

= + =
* u B t do (bng sng):
Phng trnh sng ti v sng phn x ti B: ' os2
B B
u u Ac ft = =
Phng trnh sng ti v sng phn x ti M cch B mt khong d l:
os(2 2 )
M
d
u Ac ft
= + v ' os(2 2 )
M
d
u Ac ft
=
Phng trnh sng dng ti M: '
M M M
u u u = +
2 os(2 ) os(2 )
M
d
u Ac c ft
=
Bin dao ng ca phn t ti M: 2 cos(2 )
M
d
A A
=
Lu : * Vi x l khong cch t M n u nt sng th bin : 2 sin(2 )
M
x
A A
=
* Vi x l khong cch t M n u bng sng th bin : 2 cos(2 )
M
d
A A
=
V D MINH HOA
VD 1: Sng dng xy ra trn dy AB = 11cm vi u B t do, bc sng bng 4cm.
Tnh s bng sng v s nt sng trn dy lc .
Hng dn gii:
V B t do nn
1
AB (k )
2 2
b ng k 1 nt

= +
= = +
2AB 1
k 5
2
= =

Vy c 6 bng v 6 nt.
VD 2: Trn si dy OA di 1,5m, u A c nh v u O dao ng iu ho c phng
trnh
O
u 5sin 4 t(cm) = . Ngi ta m c t O n A c 5 nt.
Tnh vn tc truyn sng trn dy
Hng dn gii:
V O v A c nh nn
OA k
2
n t k 1 5 k 4

=
= + = =

v v
k k
2f

=

.OA 4 .1, 5
v 1, 5m/ s
k 4

= = =

VD3: Mt dy dn di 60cm pht ra m c tn s 100Hz. Quan st trn dy n ta thy c
3 bng sng. Tnh vn tc truyn sng trn dy.
A. 4000cm/s B.4m/s C. 4cm/s
44
D.40cm/s
Hng dn gii : Chn A.
V hai u si dy c nh:
( )
l n Vi n=3 bung song.
2
2l 2.60
= 40 cm,s
n 3
=
= =

Vn tc truyn sng trn dy: ( )
3
v
v f 40.100 4.10 cm/ s
f
= = = =
VD4: Mt dy n di 0,6 m, hai u c nh dao ng vi tn s 50 Hz, c mt bng c
nht gia dy.
a) Tnh bc sng v tc truyn sng.
b) Nu dy dao ng vi 3 bng th bc sng l bao nhiu?
Hng dn:
a) Dy dao ng vi mt bng, ta c l =
2
. Suy ra =2l =2.0,6 = 1,2 m.

Tc truyn sng: v=f= 1,2. 50 = 60 m/s.
b) Khi dy dao ng vi 3 bng ta c:
'
'
l 1, 2
0, 4m
2 3 3
= => = = .

VD5: Mt nam in c dng in xoay chiu tn s 50Hz i qua. t nam chm in pha
trn mt dy thp AB cng ngang vi hai u c nh, chiu di si dy 60cm. Ta thy trn
dy c sng dng vi 2 b sng. Tnh vn tc sng truyn trn dy?
A.60m/s B. 60cm/s C.6m/s D. 6cm/s
Hng dn: Chn A.
V nam chm c dng in xoay chiu chy qua ln n s tc dng ln dy mt lc tun
hon lm dy dao ng cng bc. Trong mt T(s) dng in i chiu 2 ln nn n ht dy
2 ln . V vy tn s dao ng ca dy = 2 ln tn s ca dng in.
Tn s sng trn dy l: f = 2.f =2.50 =100Hz
V trn dy c sng dng vi 2 b sng nn: AB = L =2. 60
2
L cm
= =
v = . 60.100 6000 / 60 / f cm s m s = = =
VD6. Trn mt si dy n hi c chiu di 240 cm vi hai u c nh c mt sng dng
vi tn s f = 50 Hz, ngi ta m c c 6 bng sng. Tnh vn tc truyn sng trn dy.
Nu vn tc truyn sng l v = 40 m/s v trn dy c sng dng vi 12 bng sng th chu
k sng l bao nhiu?
HD:
Ta c: l = 6
2
=
3
l
= 80 cm = 0,4 m; v = f = 40 m/s;
Trn dy c sng dng vi 12 bng sng th: l = 12
2
'
=
6
l
= 40 cm = 0,4 m; T =
'
'
v
=
0,01 s.
VD7 : Trong mt ng thng di 2 m, hai u h c hin tng sng dng xy ra vi mt m
c tn s f. Bit trong ng c hai nt sng v tc truyn m l 330 m/s. Xc nh bc
45
sng, chu k v tn s ca sng.
HD:
Trong ng c hai nt sng cch nhau
2
; hai u h l hai bng sng cch nt sng

4
nn: l
= = 2 m;
T =
v
= 0,00606 s; f =
v
= 165 Hz.

VD8 :
Mt si dy AB di 100 cm cng ngang, u B c nh, u A gn vi mt nhnh ca m
thoa dao ng iu ha vi tn s 40 Hz. Trn dy AB c mt sng dng n nh, A c coi
l nt sng. Tc truyn sng trn dy l 20 m/s. Tm s nt sng v bng sng trn dy, k
c A v B.
HD:
Ta c: =
f
v
= 0.5 m = 50 cm. Trn dy c: N =
2
AB
=
AB 2
= 4 bng sng.
V c 4 bng sng vi hai nt hai u nn s c 5 nt (k c hai nt ti A v B).

VD 9: Mt si dy AB di 50 cm. u A dao ng vi tn s f = 50 Hz. u B c nh.
Trn dy AB c mt sng dng n nh, A c coi l nt sng. Tc truyn sng trn dy
l 1 m/s. Hi im M cch A 3,5 cm l nt hay bng th my k t A v trn dy c bao nhiu
nt, bao nhiu bng k c A v B.
HD : Ta c: =
f
v
= 0,02 m = 2 cm; AM = 3,5 cm = 7
4
= (2.3 + 1)
4
nn ti M l bng
sng v l bng sng th 3 k t A.Trn dy c N =
2
AB
= 50 bng sng v c N = N +1
= 51 nt k c hai nt ti A v B.

BI TP VN DNG

Cu 1: Hai ngi ng cch nhau 4m v quay mt si dy nm gia h. Hi bc sng ln
nht ca sng dng m hai ngi c th to nn l bao nhiu ?
A. 16m B. 8m C. 4m D.12m
Bi gii: p dng cng thc tnh chiu di dy cho sng dng c c nh 2 u ;
2
k
l

= suy ra
2l
k
=
vy c
max
th k=1 Vy
max
2 8( ) l m = =
Cu 2: Mt sng dng c phng trnh : (x , y ( cm), t(s))
ngi 1
ngi 2
46
khong cch t mt nt sng , qua 4 bng sng , n mt nt sng khc l :
A.10cm B. 20cm C. 30cm D. 40cm
Bi gii: Bc sng : D a v o phng trnh trn ta thy
2
0, 2 .
x
x
=
Khong cch t mt nt sng , qua 4 bng sng , n mt nt sng khc l :

Cu 3: Trn mt si dy di 1m (hai u dy c nh) ang c sng dng vi tn s 100Hz.
Ngi ta thy c 4 im dao ng rt mnh. Vn tc truyn sng trn dy l:
A. 50(m/s) B. 200(m/s) C. 25(m/s) D.100(m/s)
Bi gii: Trn dy c 4 im dao ng mnh nn trn dy c 4 bng sng v di dy
bng 2 ln bc sng.
Bc sng : Vn tc truyn sng :
Chn p n A.
Cu 4: Trn mt si dy di 1,4m c cng ra , hai u c nh. Ngi ta lm cho si dy
dao ng vi tn s 10Hz th thy trn dy c 8 im lun ng yn (k c 2 u dy). Vn
tc truyn sng trn dy l :
A. 1,5(m/s) B. 2,4 (m/s) C.4(m/s) D. 3,2(m/s)
Bi gii: Trn dy c 8 im ng yn k c 2 u dy nn s bng sng l : 8 - 1 = 7 bng
sng.
di dy : bc sng : Vn tc truyn sng :

Chn p n C.
Cu 5: Ti mt dao ng cho mt dy n hi theo phng vung gc vi si dy vi tn s
3Hz. Sau 3 giy chuyn ng truyn c 12m dc theo si dy. Bc sng to ra trn si
dy :
2 l =
nt
nt
bng
47
A. 2,33(m) B. 2(m) C.3,33 (m) D.3(m)
Bi gii: Vn tc truyn sng trn si dy l : Vy bc sng to ra l :
Chn p n C
Cu 6: Mt dy AB di 120cm , u A mc vo mt nhnh m thoa c tn s f = 40 Hz, u
B c nh.Cho m thoa dao ng , trn dy c sng dng vi 4 b sng. Vn tc truyn sng
trn dy l :
A.20(m/s) B. 15(m/s) C. 28(m/s) D. 24(m/s)
Bi gii: Trn dy c sng dng vi 4 b sng , hai u c nh nn dy di 2 ln bc
sng.
Vn tc truyn sng :
Vy chn p n D.
Cu 7: Nhng c im no sau y khng thuc v sng dng :
1/ Sng c cc nt v cc bng c nh trong khng gian.
2/ ng dng ca sng dng l xc nh vn tc truyn sng trn dy.
3/ iu kin c sng dng khi hai u dy l nt l chiu di dy phi bng n ln bc
sng vi n l s nt sng.
4/ Khong cch gia hai bng sng bng na ln bc sng.
A.1v 2 B. 2 v 3 C. 3 v 4 D. 2 v 4
Bi gii: Theo nh ngha sng dng l : Sng c cc nt v cc bng c nh trong khng
gian. nn (1) ng
ng dng ca sng dng l xc nh vn tc truyn sng trn dy. (2) ng
iu kin c sng dng khi hai u dy l nt l chiu di dy phi bng n ln bc sng
vi n l s nt sng.(3) sai v iu kin xy ra sng dng khi :
Khong cch gia hai bng sng bng na ln bc sng. (4) sai v phi l khong cch gia
hai bng sng lin tip nhau
Cu 8 : Mt ng so di 80cm, h hai u, to ra mt sng dng trong ng so vi m l
cc i hai u ng, trong khong gia ng so c hai nt sng. Cho vn tc truyn m
trong khng kh l 340m/s, tn s m do ng so pht ra l:
48
A.2120,5(Hz) B 425(Hz) C. 850(Hz) D. 800(Hz)
Bi gii: Theo bi ra: ta coi ng so c hai u l nt c s ng dng x y ra th chiu d
i ng so ph i tha m n :

Chn B
Cu9 : Mt nhc c pht ra m c tn s m c bn l f = 420 Hz. Mt ngi c th nghe
c m c tn s cao nht l 18000 Hz. Tn s m cao nht m ngi ny nghe c do
nhc c ny pht ra l :
A.17850(Hz) B. 17640(Hz) C. 42,857142(Hz) D. 18000(Hz)
Bi gii: (B)
Cu 10: Mt ngun m O xem nh ngun im, pht m trong mi trng ng hng v
khng hp th m. Ngng nghe ca m l . Ti mt im A ta o
c mc cng m l L = 70 dB. Cng m I ti A c gi tr l:
A.
7
2
W
10
m
B.
7
2
W
10
m
C.
5
2
W
10
m
D.
2
W
70
m

Bi gii: Xt ti im A ta c: L = 10 = 70. => = 7 => = => I =

Vy chn C.
Cu11: to hay nh ca mt m m tai cm nhn c s ph thuc vo
A. cng v bin ca m B. cng ca m v vn tc m
C. cng v tn s ca m. D. tn s ca m v vn tc m
chn C.
Cu 12: Pht biu no sau y khng ng ?
A. Dao ng m c tn s trong min t 16Hz n 20kHz
B. V bn cht th sng m , sng siu m , sng h m u l sng c
C. Sng siu m l nhng sng m tai ngi khng th nghe thy c
49
D. Sng m l sng dc
Bi gii: Sng m l sng dc c tn s t 16Hz n 20KHz.
Nhng sng c tn s di 16Hz gi l sng h m v trn 20KHz gi l sng siu m.
Tai ngi khng th nghe c h m v siu m.
Chn p n C.
Cu 13 : Pht biu no sau y l sai:
A. Sng c hc l s lan truyn ca trng thi dao ng trong mi trng vt cht.
B. Sng ngang c phng dao ng vung gc vi phng truyn sng.
C. Qu trnh truyn sng l qu trnh truyn nng lng.
D. Sng c hc dc khng truyn c trong chn khng nhng sng c dc ngang truyn
c trong chn khng.
Bi gii: Sng c truyn c trong khng gian l do s n hi ca mi trng vt cht.
Trong khng gian ko c vt cht nh trong kh quyn Tri t nn sng c hc khng th
truyn c vy D sai. Chn D.
Cu 14: Mt sng c hc c phng trnh sng:
Bit khong cch gn nht gia 2 im c lch pha i vi nhau l 1m. Vn tc truyn
sng l :
A.2,5(m/s) B. 5(m/s) C.10(m/s) D.20(m/s)
Bi gii: lch pha ca 2 im trn phng truyn sng l :
lch pha ca hai im cch nhau 1m l , ta c: Chn D
A.2,5(m/s) B. 5(m/s) C.10(m/s) D.20(m/s)
Cu 15: Hiu pha ca 2 sng ging nhau phi bng bao nhiu khi giao thoa sng
hon ton trit tiu.
A. 0 B.
4
C.
2
D.

Bi gii: Trong sng giao thoa 2 sng trit tiu nhau th
50
vi k = 0, 1 ,2 ,................ n nh vy vi k = 0 th
chn cu D l ng
Cu 16: Mt sng ngang tn s 100Hz truyn trn mt si dy nm ngang vi vn tc
60m/s. M v N l hai im trn dy cch nhau 0,75m v sng truyn theo chiu t M ti N.
Chn trc biu din li cho cc im c chiu dng hng ln trn . Ti mt thi im
no M c li m v ang chuyn ng i xung. Ti thi im N s c li v chiu
chuyn ng tng ng l :
A. m, i xung B. m, i ln C. d ng, i xung D. d ng, i ln
Bi gii: Bc sng : lch pha gia M v N :
dao ng ti M v N vung pha .
Do ti thi im N ang c li m v chuyn ng i ln.
Chn p n B. Nhn ln hnh v ta thy
M v N dao ng vung pha th khi M
i xung th im N phi i ln v
v c hai u ang nm di trc OX nn
lc ny c hai u ang c li
Hoc ta c th biu din qua chuyn ng trn u :
Khi M i xung N i ln trn ng trn th tng ng
lch pha ca M v N l gc MON gc ny vung
Cu 17: Mt sng c hc truyn t im O ti M . O v M cch nhau mt on bng 5 ln
bc sng . Dao ng ti O v M :
A. Cng pha B. Vung pha C. Ng c pha D. l ch pha
3
4

Bi gii: M v O cch nhau mt s nguyn ln bc sng nn dao ng cng pha .
Chn p n A.
Cu 18: Thc hin giao thoa trn mt mt cht lng vi hai ngun ging nhau, cch
nhau 13cm cng c phng trnh dao ng l U = 2sin t. Vn tc truyn sng trn mt
cht lng l 80cm/s. Xem bin sng khng gim khi truyn i t ngun. S im ng
M
N
O X
+

M N
O
51
yn trn on l:
A. 4 B. 8 C. 5 D. 7
Bi gii: Bin dao ng tng hp ca im M bt k thuc l:

trong ln lt l di v
Gi s im M ng yn, ta c A=0, suy ra (1)
Li c cm
Vy (1) tng ng vi (k thuc Z)
Hay
M M thuc nn cm
T rt ra v 0< <13 nn -3,75<k<2,75 m k thuc Z
nn k=-3,-2,-1,0,1,2. Vi mi k th c 1 im M xc nh, vy c 6 im ng yn.
Chn C
Cu 19: Hai ngun sng c AB cch nhau dao ng chm nh trn mt cht lng, cng tn
s 100Hz, cng pha theo phng vung vung gc vi mt cht lng. Vn tc truyn sng
20m/s.S im khng dao ng trn on AB=1m l :
A.11 im B. 20 im C.10 im D. 15 im
Bi gii:
Bc sng
20
0, 2
100
v
m
f
= = = : Gi s im khng dao ng trn on AB l k , ta c :
Suy ra 5, 5 4, 5 k < < vy k = -5;-4;-3;-2;-1;0;1;2;3;4 .
Hay C 10 im . Chn p n C.
Cu 20: Hai ngun sng c dao ng cng tn s, cng pha .Quan st hin tng giao thoa
thy trn on AB c 5 im dao ng vi bin cc i (k c A v B). S im khng
dao ng trn on AB l:
A. 6 B. 4 C. 5 D. 2
Bi gii:
52
Trong hin tng giao thoa sng trn mt cht lng , hai ngun dao ng cng pha th trn
on AB , s im dao ng vi bin cc i s hn s im khng dao ng l 1.
Do s im khng dao ng l 4 im.Chn p n B.
Cu 21: Ti im M cch ngun sng v , sng c bin cc i.
Bit rng gia M v ng trung trc ca c mt ng dao ng mnh, tn s ca
sng l f=15Hz. Tnh vn tc truyn sng trn mt nc.
A. 18 (cm/s) B. 24(cm/s) C. 36(cm/s) D. 30(cm/s)
Bi gii:
=> Chn B.


Cu 1: Trn mt si dy di 1,5m, c sng dng c to ra, ngoi 2 u dy ngi ta thy
trn dy cn c 4 im khng dao ng. Bit tc truyn sng trn si dy l 45m/s. Tn
s sng bng
A. 45Hz. B. 60Hz. C. 75Hz. D. 90Hz.
Cu 2: Mt si dy n hi AB di 1,2m u A c nh, u B t do, dao ng vi tn s f
= 85Hz. Quan st sng dng trn dy ngi ta thy c 9 bng. Tc truyn sng trn dy
l
A. 12cm/s. B. 24m/s. C. 24cm/s. D. 12m/s.
Cu 3: Mt si dy di 120cm u B c nh. u A gn vi mt nhnh ca m thoa dao
ng vi tn s 40 Hz. Bit tc truyn sng v = 32m/s, u A nm ti mt nt sng dng.
S nt sng dng trn dy l
A. 3. B. 4 C. 5. D. 6.
Cu 4: Mt dy thp AB di 60cm hai u c gn c nh, c kch thch cho dao ng
bng mt nam chm in nui bng mng in thnh ph tn s f = 50Hz. Trn dy c sng
dng vi 5 bng sng. Tc truyn sng trn dy ny l
A. 18m/s. B. 20m/s. C. 24m/s. D. 28m/s.
Cu 5: Sng dng xy ra trn dy AB = 11cm vi u B t do, bc sng bng 4cm th
trn dy c
A. 5 bng, 5 nt. B. 6 bng, 5 nt. C. 6 bng, 6 nt. D. 5 bng, 6 nt.
Cu 6: Mt si dy mnh AB khng dn, c cng ngang c chiu di l = 1,2m, u B c
nh, u A dao ng theo phng thng ng vi phng trnh u
A
= 1,5cos(200t)(cm).
Tc truyn sng trn dy l 40m/s. Coi bin lan truyn khng i. Vn tc dao ng
cc i ca mt bng sng bng
A. 18,84m/s. B. 18,84cm/s. C. 9,42m/s. D. 9,42cm/s.
Cu 7: Mt si dy mnh AB khng dn, c cng ngang c chiu di l = 1,2m, u B c
nh, u A dao ng theo phng thng ng vi phng trnh u
A
= 1,5cos(200t)(cm).
Trn dy c sng dng, b rng mt bng sng l
A. 1,5cm. B. 3cm. C. 6cm. D. 4,5cm.
53
Cu 8: To sng ngang trn mt si dy AB = 0,3m cng nm ngang, vi chu k 0,02s, bin
2mm. Tc truyn sng trn dy l 1,5m/s. Sng lan truyn t u A c nh n u B
c nh ri phn x v A. Chn sng ti B c dng u
B
= Acost. Phng trnh dao ng
tng hp ti im M cch B 0,5 cm l
A. u = 2 3 cos(100t- 2 / )(mm) B. u = 2cos100t(mm)
C. u = 2 3 cos100t(mm) D. u = 2cos(100t- 2 / )(cm).
Cu 9: Mt si dy di 5m c khi lng 300g c cng ngang bng mt lc 2,16N. Tc
truyn trn dy c gi tr l
A. 3m/s. B. 0,6m/s. C. 6m/s. D. 0,3m/s.
Cu 10: Sng truyn trn mt si dy. u dy c nh pha ca sng ti v ca sng phn
x chnh lch nhau mt lng bng bao nhiu ?
A. k 2 . B. +
k 2
2
3
. C. + ) 1 k 2 ( . D. +
k 2
2
. ( k:
nguyn).
Cu 11: nh mt ting n ln dy n c chiu di l , trn dy n c th c nhng sng
dng vi bc sng no ?
A. Duy nht = l . B. Duy nht = 2l .
C. = 2l , 2l /2, 2l /3, D. = l , l /2, l /3,
Cu 12: Mt dy n chiu di l , bit tc truyn sng ngang theo dy n bng v. Tn
s ca m c bn do dy n pht ra bng
A. v/ l . B. v/2l . C. 2v/ l . D. v/4l .
Cu 13: Mt sng dng trn mt si dy c m t bi phng trnh
u = 4cos )
2 4
x
(

+
cos(20t -
2
)(cm), trong x o bng cm v t o bng giy. Tc truyn

sng dc theo dy l
Cu 14: Mt si dy di l = 2m, hai u c nh. Ngi ta kch c sng dng xut hin
trn dy. Bc sng di nht bng
A. 1m . B. 2m. C. 4m. D. 0,5m.
Cu 15: Mt si dy di 120cm u B c nh. u A gn vi mt nhnh ca m thoa dao
ng vi tn s 40Hz. Bit tc truyn sng v = 32m/s, u A nm ti mt nt sng dng.
S bng sng dng trn dy l
A. 3. B. 4. C. 5. D. 6.
Cu 16: Mt si dy n hi di 100cm, c hai u A, B c nh. Mt sng truyn vi tc
trn dy l 25m/s, trn dy m c 3 nt sng, khng k 2 nt A, B. Tn s dao ng
trn dy l
A. 50Hz. B. 100Hz. C. 25Hz. B. 20Hz.
Cu 17: Mt si dy n hi AB di 1,2m u A c nh, u B t do, dao ng vi tn s f
v trn dy c sng lan truyn vi tc 24m/s. Quan st sng dng trn dy ngi ta thy
c 9 nt. Tn s dao ng ca dy l
A. 95Hz. B. 85Hz. C. 80Hz. D. 90Hz.
Cu 18: Mt dy st c chiu di 60cm, khi lng m = 8g. Mt nam chm in c vng st
non c dng in xoay chiu 50Hz chy qua. Nam chm in t i din vi trung im
ca si dy. Nam chm in kch thch dao ng trn dy v to sng dng vi mt b sng.
Tc truyn sng trn dy l
A. 60m/s. B. 30m/s. C. 120m/s. D. 240m/s.
54
Cu 19: Chn cu tr li ng. ng dng ca hin tng sng dng
A. xc nh tc truyn sng. B. xc nh chu k sng.
C. xc nh tn s sng. D. xc nh nng lng sng.
Cu 20: Trong h sng dng trn mt si dy, khong cch gia hai nt lin tip bng
A. mt bc sng. B. na bc sng.
C. mt phn t bc sng. D. hai ln bc sng.
Cu 21: Mt si dy n hi c chiu di l , hai u c nh. Sng dng trn dy c bc
sng trn dy c bc sng di nht l
A. 2l . B. l /4 . C. l . D. l /2.
Cu 22: Mt dy AB treo l lng, u A gn vo mt nhnh ca m thoa ang dao ng vi
tn s f = 100Hz. Bit khong cch t B n nt dao ng th t k t B l 14cm. Tc
truyn sng trn dy l
A. 7m/s. B. 8m/s. C. 9m/s. D. 14m/s.
Cu 23: Mt si dy di 2m, hai u c nh v rung vi bn mi sng th bc sng trn
dy l
A. 1m . B. 0,5m. C. 2m. D. 0,25m.
Cu 24: Chn cu ng. Ti im phn x th sng phn x
A. lun ngc pha vi sng ti.
B. ngc pha vi sng ti nu vt cn c nh.
C. ngc pha vi sng ti nu vt cn t do.
D. cng pha vi sng ti nu vt cn l c nh.
Cu 25: Chn cu ng. Trong h sng dng trn mt si dy, khong cch gia mt nt v
mt bng lin tip bng
A. mt bc sng. B. hai bc sng.
C. mt phn t bc sng. D. mt na bc sng.
Cu 26: Chn cu tr li ng. Ngi ta ni sng dng l mt trng hp c bit ca giao
thoa sng v
A. sng dng l s giao thoa ca cc sng trn cng mt phng truyn sng.
B. sng dng xy ra khi c s giao thoa ca sng ti v sng phn x trn cng mt
phng truyn sng.
C. sng dng l s chng cht ca cc sng trn cng mt phng truyn sng.
D. sng dng l s giao thoa ca cc sng trn cng mt phng truyn sng.
Cu 27: Mt si dy n hi di 100cm, c hai u A, B c nh. Mt sng truyn c tn s
50Hz, vi tc truyn sng l 20m/s. S b sng trn dy l
A. 500. B. 50. C. 5. D. 10.
Cu 28: Mt si dy AB di 1,25m cng ngang, u B c nh, u A dao ng vi tn s f.
Ngi ta m c trn dy c ba nt sng, k c hai nt hai u A, B. Bit tc truyn
sng trn dy l 20m/s. Tn s sng bng
A. 8Hz. B. 16Hz. C. 12Hz. D. 24Hz.
Cu 29: Mt si dy cao su di 3m, mt u c nh, u kia cho dao ng vi tn s 2Hz.
Khi trn dy c sng dng vi 5 nt sng, k c hai nt hai u dy. Bit lc cng dy
l 0,36N v tc truyn sng trn dy lin h vi lc cng dy bi cng thc = / F v ; vi
: khi lng dy trn mt n v chiu di. Khi lng ca dy l
A. 40g. B. 18,75g. C. 120g. D. 6,25g.
Cu 30: Mt on dy di 60cm c khi lng 6g, mt u gn vo cn rung, u kia treo
55
trn mt a cn ri vt qua mt rng rc, dy b cng vi mt lc F
C
= 2,25N. Tc
truyn sng trn dy l
A. 1,5m/s. B. 15m/s. C. 22,5m/s. D. 2,25m/s.
Cu 31: Qu cu khi lng m = 0,625kg gn vo u mt l xo c cng k = 400N/m
treo thng ng, qu cu c ni vo u A ca mt dy AB cng ngang. Gi s lc cng
dy khng lm nh hng n chuyn ng ca qu cu. Kch thch cho qu cu dao ng t
do theo phng thng ng, ta thy trn dy c sng dng vi 6 b sng. Bit dy AB di
3m. Tc truyn sng trn dy l
A. 2m/s. B. 4m/s. C. 6m/s. D. 3m/s.
Cu 32: Mt dy thp AB di 120cm cng ngang. Nam chm in t pha trn dy thp.
Cho dng in xoay chiu tn s f = 50Hz qua nam chm, ta thy trn dy c sng dng vi
4 mi sng. Tc truyn sng trn dy l
A. 30m/s. B. 60cm/s. C. 60m/s. D. 6m/s.
Cu 33: Khi c sng dng trn mt dy AB cng ngang th thy c 7 nt trn dy, tn s
sng l 42Hz. Vi dy AB v tc truyn sng nh trn, mun trn dy c 5 nt th tn s
phi l
A. 30Hz. B. 28Hz. C. 58,8Hz. D. 63Hz.
Cu 34: Dy n di 80cm pht ra m c tn s 12Hz. Quan st dy n ta thy c 3 nt v
2 bng. Tc truyn sng trn dy n l
A. 1,6m/s. B. 7,68m/s. C. 5,48m/s. D. 9,6m/s.
Cu 35: Quan st sng dng trn mt si dy n hi ngi ta thy khong thi gian gia
hai thi im gn nht m dy dui thng l 0,2s, khong cch gia hai ch lun ng yn
lin nhau l 10cm. Tc truyn sng trn dy l
Cu 36: tng gp i tn s ca m do dy n pht ra ta phi
A. tng lc cng dy gp hai ln. B. gim lc cng dy hai ln.
C. tng lc cng dy gp 4 ln. D. gim lc cng dy 4 ln.
Cu 37: Dy AB di 21cm treo l lng, u trn A gn vo m thoa dao ng vi tn s
100Hz. Tc truyn sng trn dy l 4m/s, ta thy trn dy c sng dng. S nt v s
bng trn dy ln lt l
A. 10; 10. B. 11; 11. C. 10; 11. D. 11; 10.
Cu 38: Dy AB di 21cm treo l lng, u trn A gn vo m thoa dao ng. Tc
truyn sng trn dy l 4m/s, ta thy trn dy c sng dng vi 8 bng sng. Tn s dao
ng ca m thoa bng
A. 74,1Hz. B. 71,4Hz. C. 47,1Hz. D. 17,4Hz.
Cu 39: to ra sng dng trn dy ngi ta b tr th nghim
nh hnh v. Cho dy c chiu di AB = l = 1m, khi lng dy m
0

= 50g, qu cn c khi lng m = 125g. Ly g = 10m/s
2
. Cho bit
tn s dao ng trn dy l 10Hz. S mi sng quan st c trn
dy khi c sng dng bng
A. 3. B. 6. C. 5. D. 4.
Cu 40: to ra sng dng trn dy ngi ta b tr th nghim nh hnh v. Cho dy c
chiu di AB = l = 1m, khi lng dy m
0
= 50g, qu cn c khi lng m = 125g. Ly g =
10m/s
2
. Cho bit tn s dao ng trn dy l 10Hz. S mi sng quan st c trn dy khi
c sng dng bng 4. Gi l v f khng i. dy rung thnh 2 mi th phi
A. thm vo a cn 375g . B. bt ra khi a cn 375g.
B
A

56
C. bt ra a cn 125g. D. thm vo a cn 500g.
Cu 41: Mt si dy AB c chiu di 60cm c cng ngang, khi si dy dao ng vi tn
s 100Hz th trn dy c sng dng v trong khong gia A, B c 2 nt sng. Tc truyn
sng trn dy l
A. 40cm/s. B. 20m/s. C. 40m/s. D. 4m/s.
Cu 42: Mt dy cao su di 1m cng ngang, mt u gn c nh, u kia gn vo m thoa
cho dao ng, trn dy hnh thnh h sng dng c 7 nt khng tnh hai u. Tc truyn
sng trn dy l 36km/h.. Tn s dao ng trn dy l
A. 20Hz. B. 50Hz. C. 30Hz. D. 40Hz.
Cu 43: Cho mt si dy n hi c mt u c nh v mt u t do. trn dy c sng
dng th chiu di si dy phi tho mn iu kin
A. l= m . B. l =
2
m
. C. l =
2
) 1 m 2 (

+ . D. l =
4
m
. (m =
1,3,5,...)
Cu 44: Mt si dy di 2 m, hai u c nh. Kch thch c sng dng trn dy vi 4
mi sng. Khong cch ngn nht gia hai im khng dao ng trn dy bng
A. 1m. B. 0,5m. C. 0,25m. D. 2m.
Cu 45: Mt si dy di 2 m, hai u c nh. Kch thch c sng dng trn dy vi 4
mi sng. Khong cch ngn nht gia im khng dao ng v im dao ng cc i trn
dy bng
A. 1m. B. 0,5m. C. 0,25m. D. 2m.
Khng kho bu no bng hc thc hy tch lu ly n lc bn cn sc

P N 15
1C 2B 3B 4C 5C 6A 7C 8A 9C 10C
11C 12B 13A 14C 15A 16A 17B 18C 19A 20B
21A 22B 23A 24B 25C 26B 27C 28B 29C 30B
31B 32C 33B 34D 35B 36C 37B 38B 39D 40A
41C 42D 43D 44B 45C

57

H v tn hc sinh :.Trng:THPT.

I. KIN THC CHUNG:
1. Cng m:
W P
I = =
tS S

Vi W (J), P (W) l nng lng, cng sut pht m ca ngun
S (m
2
) l din tch mt vung gc vi phng truyn m (vi sng cu th S l din
tch mt cu S=4R
2
)
2. Mc cng m

0
( ) lg
I
L B
I
= Hoc
0
( ) 10.lg
I
L dB
I
=
Vi I
0
= 10
-12
W/m
2
f = 1000Hz: cng m chun.
* Tn s do n pht ra (hai u dy c nh hai u l nt sng)
( k N*)
2
v
f k
l
=
ng vi k = 1 m pht ra m c bn c tn s
1
2
v
f
l
=
k = 2,3,4 c cc ho m bc 2 (tn s 2f
1
), bc 3 (tn s 3f
1
)

* Tn s do ng so pht ra (mt u bt kn, mt u h mt u l nt sng, mt
u l bng sng)
(2 1) ( k N)
4
v
f k
l
= +
ng vi k = 0 m pht ra m c bn c tn s
1
4
v
f
l
=
k = 1,2,3 c cc ho m bc 3 (tn s 3f
1
), bc 5 (tn s 5f
1
)
3. Nhc m v tp m
- Nhc m l nhng m c tn s xc nh v th dao ng l ng cong hnh sin - Tp
m l nhng m c tn s khng xc nh v th dao ng l nhng ng cong phc tp.
4. Ha m
Mt m khi pht ra c tng hp t mt m c bn v cc m khc gi l ha m
m c bn c tn s f
1
cn cc ha m c tn s bng bi s tng ng vi m c bn.
Ha m bc hai c tn s f
2
= 2f
1

Ha m bc ba c tn s f
3
= 3f
1

Ha m bc n c tn s fn = n.f
1

=> Cc ha m lp thnh mt cp s cng vi cng sai d = f
1

5. Ngng nghe, ngng au, min nghe c

SNG M . HIU NG DOPPLER
16
58
Ngng nghe : l gi tr nh nht ca mc cng m m tai con ngi c th nghe
c
Ngng au : l gi tr ln nht ca mc cng m m tai con ngi c th chu ng
c
Min nghe c : l gi tr ca mc cng m trong khong gia ngng nghe v
ngng au.
V. HIU NG P-PLE
1. Ngun m ng yn, my thu chuyn ng vi vn tc v
M
.
* My thu chuyn ng li gn ngun m th thu c m c tn s: '
M
v v
f f
v
+
=
* My thu chuyn ng ra xa ngun m th thu c m c tn s: "
M
v v
f f
v
=
2. Ngun m chuyn ng vi vn tc v
S
, my thu ng yn.
* My thu chuyn ng li gn ngun m vi vn tc v
s
th thu c m c tn s:
'
S
v
f f
v v
=

* My thu chuyn ng ra xa ngun m th thu c m c tn s: "
S
v
f f
v v
=
+

Vi v l vn tc truyn m, f l tn s ca m.
Ch : C th dng cng thc tng qut: '
M
S
v v
f f
v v
=
m

My thu chuyn ng li gn ngun th ly du + trc v
M
, ra xa th ly du -.
Ngun pht chuyn ng li gn ngun th ly du - trc v
S
, ra xa th ly du +.

CC DNG BI TP BI TP

* Phng php: tm mt s i lng lin quan n sng m ta vit biu thc lin quan
n cc i lng bit v i lng cn tm t suy ra v tnh i lng cn tm.
* Cc cng thc:
+ Mc cng m: L = lg
0
I
I
.
+ Cng m chun: I
0
= 10
-12
W/m
2
.
+ Cng m ti im cch ngun m mt khong R: I =
2
4 R
P
.
Cng m chun: I
0
= 10
-12
W/m
2
.
1) Mc cng m ti mt im L:
+ Khi tnh theo n v Ben:
( )
0
lg
B
I
L
I
=
+ Khi tnh theo n v xiBen:
( )
0
10lg
dB
I
L
I
=
n v mc cng m l Ben(B) hoc xiben(dB)
Trong thc t ngi ta thng dng l xiben(dB)
2) Cng m ti mt im M (
M
I ):
a) Khi cho mc cng m L:
( )
( )
( )
10
0 0
.10 .10
dB
B
L
L
M
I I I = =
59
b) Khi cho cng sut v khong cch t ngun n im ta xt:
Khi ngun m pht ra sng cu c cng sut P th:
+ Nng lng sng phn b u trn b mt din tch mt sng: S=
2
4 R
+ Cng sut ca ngun sng .
M
P I S =
Cng m ti M cch S mt on R l:
2
4
M
P P
I
S R
= =
n v cng m l W/m
2
Ch :
Lg(10
x
)

= x
a =lgx x=10
a

lg(
a
b
) = lga-lgb
V D MINH HA
VD1. Mt ngi p tai vo ng ray tu ha nhe ting ba g vo ng ray cch 1 km.
Sau 2,83 s ngi nghe ting ba g truyn qua khng kh. Tnh tc truyn m trong
thp lm ng ray. Cho bit tc m trong khng kh l 330 m/s.
HD:
Ta c: t =
kk
v
d
-
th
v
d
v
th
=
t v d
dv
kk
kk

= 4992 m/s.

VD2: Sng m truyn trong thp vi vn tc 5000(m/s) . Hai im trong thp dao ng lch
pha nhau 90
0
m gn nhau nht th cch nhau mt on 1,5(m). Tn s dao ng ca m l :
A. 833(Hz) B. 1666(Hz) C. 3,333(Hz) D. 416,5(Hz)
Bi gii:
lch pha
2
2
d
= = Suy ra bc sng
2 .1, 5
6
2
m
= = m
5000
833( )
6
v
f Hz
= = =
VD3: Hai m c mc cng m chnh lch nhau 20 dB. T s ca cng m ca
chng l bao nhiu?
* Hng d:
p dng cng thc tnh mc cng m ta c:

Vy t s cng m ca hai m l 100 ln.
VD3: Mt ngi ng cch ngun m mt khong d th cng m l I. Khi ngi tin
ra xa ngun m mt on 40m th cng m gim ch cn I/9. Tnh khong cch d.
Hng dn gii: Ta c:
60

VD4:
1) Mc cng ca mt m l ( ) dB L 30 = . Hy tnh cng ca m ny theo n
v
2
/ m W Bit cng m chun l ( )
2 12
0
/ 10 m W I

= .
2) Cng m tng 100 ln th mc cng m tng bao nhiu dB?
3) to ca m c n v o l phn, c nh ngha nh sau: Hai m lng hn km
nhau 1 phn ( ) ( ) phn 1
1 2
= I I tng ng vi 1 lg 10
1
2
=
I
I
. Ngoi ng ph m c to
70 phn. trong phng m ny ch cn c to 40 phn. Tnh t s cc cng m
hai ni .
Gii:
1) Mc cng m tnh theo n v (dB) l:
( )
2 9 3 12 3
0
3
0 0
/ 10 10 . 10 10 . 10 30 lg 10 m W I I
I
I
I
I
L

= = = = = = .
2) Mc cng m tnh theo n v (dB) l: ( )
0
lg 10
I
I
dB L =
+ Khi cng tng 100 ln tc l bng 100 I th ( )
0 0
lg 10 20
100
lg 10 '
I
I
I
I
dB L + = = .
+ Vy mc cng m tng thm ( ) dB 20 .
3) Hai m lng hn km nhau 1 phn ( ) ( ) phn 1
1 2
= I I tng ng vi 1 lg 10
1
2
=
I
I
.
+ Hai m hn km nhau 30 phn tng ng vi: 1000 30 lg 10
1
2
1
2
= =
I
I
I
I

V d 5: Ti mt im A nm cch xa ngun m O (coi nh ngun im) mt khong
( ) m OA 1 = , mc cng m l ( ) dB L
A
90 = . Cho bit ngng nghe ca m chun
( )
2 12
0
/ 10 m W I

= .
1) Tnh cng
A
I ca m ti A
2) Tnh cng v mc cng ca m ti B nm trn ng OA cch O mt khong
( ) m 10 . Coi mi trng l hon ton khng hp th m.
3) Gi s ngun m v mi trng u ng hng. Tnh cng sut pht m ca ngun O.
Gii:
1) Mc cng m ti A tnh theo n v (dB) l:
9
0 0
10 90 lg 10 = = =
I
I
I
I
L
A

( )
2 3 9 12 9
0
/ 10 10 . 10 10 . m W I I

= = =
2) Cng sut m ca ngun O bng cng sut m trn ton din tch mt c u bn knh OA
v bng cng sut m trn ton din tch mt cu bn knh OB tc l: ( ) 1
0 B B A A
S I S I W = =
Trong
B A
I I , l cng m ti A v B;
B A
S S v l din tch cc mt cu tm O bn knh
OA v OB. ( t v hnh )
61
+ T rt ra: ( )
2 5
2
2
3
2
2
/ 10
10
1
. 10
. 4
. 4
m W
OB
OA
I
S
S
I I
A
B
A
A B

= = = =

+ Mc cng ca m ti B l: ( ) dB
I
I
L
B
B
70
10
10
lg 10 lg 10
12
5
0
= = =

.
3) Cng sut ca ngun m tnh theo (1), bng nng lng truyn qua din tch mt cu tm O
bn knh OA trong 1 giy ( ) W OA I S I W
A A A
3 2 3 2
0
10 . 6 , 12 1 . 4 . 10 . 4

= = =
VD6: Mc cng m ti mt v tr tng thm 30dB. Hi cng m ti v tr tng
ln bao nhiu ln?
A. 1000 ln B. 10000 ln C. 100 ln D. 10
ln
Hng dn gii : Chn A.
L
2
L
1
=30dB suy ra 10
3 2 1 2 2
0 0 1 1
10lg 10lg 30 lg 3 10
I I I I
I I I I
= = =

VD7: Mt ci loa c cng sut 1W khi m ht cng sut bit cng m chun
I
0
= 10
-12
W/m
2
. Hi
a) Cng m ti dim cch n 400cm l bao nhiu.
b) Mc cng m ti l bao nhiu.
Hng dn gii:
a) Ta c Nng lng sng phn b u trn b mt din tch mt sng: S=
2
4 R
M cng sut ngun pht l : P =I.S
Cng m ti im cch n 250 cm l:
2
2 2
1
0, 013 /
4 4 2, 5
M
P P
I W m
S R
= = = =
b) Mc cng m ti :
( ) 12
0
0, 013
10lg 10lg 101,14
10
dB
I
L dB
I

= = =

VD8: Mc cng m do ngun S gy ra ti im M l L, khi cho S tin li gn M mt
on 62m th mc cng m tng thm 7dB.
a) Tnh khong cch t S n M.
b) Bit mc cng m ti M l 73dB Tnh cng sut ca ngun pht.
Gii:
Cng m lc u:
2
4
P P
I
S R
= = (1)
Cng m sau khi tin li gn S mt on d:
2
'
4 ( )
P P
I
S R d
= =
(2)

Ta c:
( )
0 0
'
' 10lg 10lg
dB
I I
L L L
I I
= =
=
2
2 0
2
0
'
' 4 ( )
10lg 10lg 10lg 10lg( ) 20.lg( )
4 ( )
I P
I I R R R d
I P
I R d R d
I R
= = = =

62
0,35
7 20.lg
62
lg 0, 35 10 2, 24 112
62 62
R
R
R R
R m
R R
=
= = = =

b) ta c
( )
0
10lg
dB
I
L
I
=
( )
73
( )
12 5 2
10
0
.10 10 .10 2.10 W/
B
L
M
I I m

= =
Khi cng sut ca ngun pht l:
.
M
P I S = =
2
4 R .I
M
=4 (112)
2
.2.10
-5
= 3,15W.
VD9. Loa ca mt my thu thanh c cng sut P = 2 W.
a) Tnh mc cng m do loa to ra ti mt im cch my 4 m.
b) ti im y mc cng m ch cn 70 dB, phi gim nh cng sut ca loa bao
nhiu ln?

HD :
a) Ta c: L = lg
0
I
I
= lg
12 2
0
2
10 . 4 . 4
2
lg
4

=
I R
P
= 10 B = 100 dB.
b) Ta c: L L = lg
0
2
4 I R
P
- lg
0
2
4
'
I R
P
= lg
' P
P

' P
P
= 10
L - L
= 1000. Vy phi gim nh
cng sut ca loa 1000 ln.

VD10. Mc cng m do ngun S gy ra ti im M l L; cho ngun S tin li gn M
mt khong D th mc cng m tng thm 7 dB.
a) Tnh khong cch t S n M bit D = 62 m.
b) Bit mc cng m ti M l 73 dB. Tnh cng sut ca ngun.
HD :
a) Ta c: L L = lg
0
2
) ( 4 I D SM
P

- lg
0
2
4 I SM
P
= lg
2
2
) ( D SM
SM

2
) (
D SM
SM
= 10
L L
= 10
0,7
= 5 SM =
1 5
. 5
D
= 112 m.
b) Ta c: L = lg
0
2
4 I SM
P

0
2
4 I SM
P
= 10
L
P = 4SM
2
I
0
10
L
= 3,15 W.

VD11. Mt sng m truyn trong khng kh. Mc cng m ti im M v ti im N
ln lt l 40 dB v 80 dB. Bit cng m ti M l 0,05 W/m
2
. Tnh cng m ti
N.
HD ;
Ta c: L
N
L
M
= lg
0
I
I
N
- lg
0
I
I
M
= lg
M
N
I
I
I
N
= I
M
.10
M N
L L
= 500 W.

VD12. Ba im O, A, B cng nm trn mt na ng thng xut pht t O. Ti O t mt
ngun im pht sng m ng hng ra khng gian, mi trng khng hp th m. Mc
cng m ti A l 60 dB, ti B l 20 dB. Tnh mc cng m ti trung im M ca on
AB.
HD:
63
Ta c: L
A
= lg
0
2
. 4 I OA
P
; L
B
= lg
0
2
. 4 I OB
P
L
A
L
B
= lg
2
|
\
|
OA
OB
= 6 2 = 4 (B) = lg10
4

2
|
\
|
OA
OB
= 10
4
OB = 100.OA. V M l trung im ca AB nn:
OM = OA +
2
OA OB
=
2
OB OA+
= 50,5.OA; L
A
L
M
= lg
2
|
\
|
OA
OM
= lg50,5
2

L
M
= L
A
- lg50,5
2
= 6 - 3,4 = 2,6 (B) = 26 (dB).

VD13 : Mt ngun m S pht ra m c tn s xc nh. Nng lng m truyn i phn phi
u trn mt cu tm S bn knh d. B qua s phn x ca sng m trn mt t v cc vt
cn. Tai im A cch ngun m S 100 m, mc cng m l 20 dB. Xc nh v tr im B
ti mc cng m bng 0.
HD :
L
A
= lg
0
I
I
A
= 2; L
B
= lg
0
I
I
B
= 0 L
A
L
B
= lg
B
A
I
I
= 2
B
A
I
I
= 10
2
;
B
A
I
I
=
2
2
4
4
B
A
d
P
d
P
=
2
|
|
\
|
A
B
d
d
= 10
2
d
B
= 10d
A
= 1000 m.

VD14. Mc cng m ti v tr cch loa 1 m l 50 dB. Mt ngi xut pht t loa, i ra
xa n th thy: khi cch loa 100 m th khng cn nghe c m do loa pht ra na. Ly
cng m chun l I
0
= 10
-12
W/m
2
, coi sng m do loa pht ra l sng cu. Xc nh
ngng nghe ca tai ngi ny.
HD:
Ta c: I
1
=
2
1
4 R
P
; I
2
=
2
2
4 R
P

|
|
\
|
=
2
1
1
2
R
R
I
I
= 10
-4
I
2
= 10
-4
I
1
.
L
2
= lg
0
2
I
I
= lg
0
1
4
10
I
I
= lg
0
1
I
I
+ lg10
-4
= L
1
4 = 5 4 = 1 (B) = 10 (dB).

VD15. Hai ha m lin tip do mt dy n pht ra c tn s hn km nhau 56 Hz. Tnh tn
s ca ha m th ba do dy n ny pht ra.

HD:
Ta c: kf (k 1)f = 56 Tn s m c bn: f = 56 Hz Tn s ha m th 3 l: f
3
= 3f =
168 Hz.

VD16:. Mt nhc c pht ra m c bn c tn s f = 420 Hz. Mt ngi nghe c m c
tn s ln nht l 18000 Hz. Tm tn s ln nht m nhc c ny c th pht ra tai
ngi ny cn nghe c.
HD:
Cc m m mt nhc c pht ra c tn s f
k
= kf; (k N v f l tn s m c bn). tai
ngi ny c th nghe c th f
k
= kf 18000 k =
f
18000
= 42,8. V k N nn k = 42.
64
Vy: Tn s ln nht m nhc c ny pht ra tai ngi ny nghe c l f
k
= 42f = 17640
Hz.

VD17: Trong ng so mt u kn mt u h c sng dng vi tn s c bn l 110 Hz.
Bit tc truyn m trong khng kh l 330 m/s. Tm di ca ng so.
HD:
Ta c: =
f
v
= 3 m. u kn ca ng so l nt, u h l bng ca sng dng nn chiu
di ca ng so l: L =
4
= 0,75 m.

DNG BI TP HIU NG P - PLE

PHNG PHP
tm cc i lng lin quan n hiu ng p-ple ta vit cc biu thc lin quan n
i lng cn tm v cc i lng bit (ch n vic ly du trc vn tc ca ngun
v ca my thu, cn tn s m do vt phn x pht ra chnh l tn s m do vt phn x thu
c) t suy ra v tnh i lng cn tm.
Hiu ng p Le : l hin tng tn s ca my thu thay i khi c s chuyn ng
tng i gia my thu v ngun m.
Cng thc tng qut: '
M
S
v v
f f
v v
=
m
.
My thu chuyn ng li gn ngun th ly du + trc v
M
, ra xa th ly du -.
Ngun pht chuyn ng li gn ngun th ly du - trc v
S
, ra xa th ly du +.
a) Khi ngun m ng yn pht ra tn s f, ngi quan st chuyn ng vi tc v
M
.
+ Khi ngi chuyn ng li gn ngun m vi tc
M
v , ngi thu c tn s f
M
v + v
f' = f
v
, v l tc truyn sng trong mi trng.
+ Khi ngi chuyn ng ra xa ngun m vi tc
M
v , ngi thu c tn s f
M
v - v
f' = f
v
, v l tc truyn sng trong mi trng.
b) Khi ngun m chuyn ng vi tc v
s
pht ra tn s f, ngi quan st ng yn.
+ Khi ngun chuyn ng li gn ngi quan st vi tc
S
v , ngi thu c tn s f.
S
v
f' = f
v - v

+ Khi ngun chuyn ng ra xa ngi quan st vi tc
S
v , ngi thu c tn s f.
S
v
f' = f
v + v

Ch :
Khi sng phn x th tn s sng khng thay i.
Khi gp vt cn c nh th sng phn x tr thnh ngun m mi c tn s bng tn
s khi n vt cn nhn c.

65

V D MINH HA

VD1. kim chng hiu ng p-ple, ngi ta b tr trn mt ng ray thng mt ngun
m chuyn ng u vi tc t 30 m/s, pht ra m vi tn s xc nh v mt my thu m
ng yn. Bit m truyn trong khng kh vi tc 340 m/s. Khi ngun m li gn th my
thu o c tn s m l 740 Hz. Tnh tn s ca m m my thu o c khi ngun m ra
xa my thu.

HD:
Ta c: f =
S
v
v v
f; f =
S
v
v v +
f f =
340 30
' .740
340 30
S
S
v v
f
v v

=
+ +
= 620 (Hz).

VD2. Mt ngi cnh st giao thng ng mt bn ng dng ci in pht ra m c tn
s 1020 Hz hng v mt chic t ang chuyn ng v pha mnh vi tc 36 km/h.
Sng m truyn trong khng kh vi tc 340 m/s. Xc nh tn s ca m ca ting ci
m ngi ngi trong xe nghe c v tn s m ca ci phn x li t t m ngi cnh
st nghe c.
HD:
Tn s m ca ci m ngi ngi trn t nghe c: f =
M
v v
v
+
f = 1050 Hz.
Tn s m ca ci phn x t t m ngi cnh st nghe c: f =
S
v
v v
f = 1082 Hz.

VD3. Mt ngi cnh st giao thng ng bn ng dng mt thit b pht ra m c tn
s 800 Hz v pha mt t va i qua trc mt. My thu ca ngi cnh st nhn c m
phn x c tn s 650 Hz. Tnh tc ca t. Bit tc ca m trong khng kh l 340
m/s.
HD
m phn x t t c: f =
t
v v
v
f. m my thu, thu c c: f =
t
v
v v +
f =

t
t
v v
v v
+
f
v
t
=
( '')
''
v f f
f f
+
= 35,2 m/s = 126,6 km/h.

VD4. Mt ngi cnh st ng bn ng dng sng bn tc pht ra mt n hiu dng
sng m c tn s 2000 Hz v pha mt t ang tin n trc mt. My thu ca ngi
cnh st nhn c m phn x c tn s 2200 Hz. Bit tc m trong khng kh l 340
m/s. Tnh tc ca t.
HD:
m phn x t t c: f =
t
v v
v
+
f. m my thu, thu c c: f =
t
v
v v
f =

t
t
v v
v v
+
f
v
t
=
( '' )
''
v f f
f f
+
= 16,2 m/s = 58,3 km/h.

66
VD5. Mt ngi ang ngi trn t khch chy vi tc 72 km/h nghe ting ci pht ra t
mt t ti. Tn s m nghe c khi hai t chuyn ng li gn nhau cao gp 1,2 ln khi
hai t chuyn ng ra xa nhau. Bit tc ca m thanh l 340 m/s. Tnh tc ca t
ti.
HD: Khi hai t chuyn ng li gn nhau: f =
k
t
v v
v v
+
f. Khi hai t chuyn ng ra xa

nhau: f =
k
t
v v
v v
+
f

'
''
f
f
= 1,2 =
( )( ) 360.340 360
( )( ) 320.340 320
k t t
k t t
v v v v v
v v v v v
+ + +
=

v
t
=
320.340.1, 2 360.340
360 1, 2.320
+
= 10,97 (m/s) = 39,5
(km/h).

VD6. Mt con di ang bay vi tc 9 km/h th pht ra sng siu m c tn s 50000 Hz.
Sng siu m ny gp vt cn ang ng yn pha trc v truyn ngc li. Bit tc
truyn m trong khng kh l 340 m/s. Tnh tn s sng siu m phn x m con di nhn
c.
HD:
Tn s sng siu m phn x: f =
d
v v
v
+
f.
Tn s sng siu m di thu c: f =
d
v
v v
f =
d
d
v v
v v
+
f = 50741 Hz.
VD7. Mt my o tn s m chuyn ng vi vn tc u n gn mt ngun m ang pht ra
m c tn s f
0
i vi t, my o o c m c tn s l f
1
= 630 Hz. Khi my o chy ra
xa ngun m vi vn ttc trn th tn s o c l f
2
= 560 Hz. Tnh u v f
0
. Ly vn tc
truyn m trong khng kh l 340 m/s.
HD:
Khi my o chuyn ng li gn: f
1
=
v u
v
+
f
0
. Khi my o chuyn ng ra xa: f
2
=
v u
v
f
0
.

1
2
f
f
= 1,125 =
v u
v u
+
u =
(1,125 1)
1,125 1
v
+
= 20 m/s; f
0
=
v
v u +
f
1
= 595 Hz.

VD8: Mt ci ci pht sng m c tn s 1000Hz chuyn ngi ra xa bn v pha mt
vch vi tc 10m/s, bit tc truyn m trong khng kh l 340m/s. Hi
a) Tn s m bn nghe c trc tip tip t ci?
b) Tn s m phn x t vch m bn nge c?
HD:
a) Ngun m chuyn ng ra xa bn, nn tn s m m bn nghe trc tip t ci l:
340
.1000 971
340 10

+
S
v
f' = f =
v + v
Hz
b) Ngun m chuyn ng l gn vch , nn tn s vch nhn c l:
340
.1000 1030, 3
340 10

S
v
f'' = f =
v - v
Hz
Khi tn s ngi nhn c l tn s phn x t vch
f'''=f''=1030,3Hz
67
VD9: Mt my d tc ang ng yn pht sng m c tn s 150KHz v pha mt tto
ang chuyn ng li gn n vi tc 45m/s, bit tc truyn m trong khng kh l
340m/s. Hoit tn s m my d tc nhn c l bao nhiu?
HD:
Khi xe chuyn ng li gn ci, tn s m xe nhn c l:
v + v
M
f' = f
v

m ny n xe b phn x trn xe c tn s f
1
= f ' tn lc ny f
1
ng vai tr l ngun m
chuyn ng li gn my d vi tc v
S
= v
M
. Khi tn s my d thu c l:
2 1 1
S
v
f = f ( )
v - v
+
= =

M
M M
v v v v
f f
v v v v v

=
340 45
.150 195, 8
340 45
+ +
=

M
M
v v
f KHz
v v

III. TRC NGHIM TNG HP:
Cu 1: Khi cng m tng gp 10 ln th mc cng m tng 10 dB. Khi cng
m tng 100 ln th mc cng m tng
A. 20dB. B. 50dB. C. 100dB. D. 10000dB.
Cu 2: Cng m ti mt im trong mi trng truyn m l 10
-5
W/m
2
. Bit cng
m chun l I
0
=10
-12
W/m
2
. Mc cng m ti im bng
A. 50dB. B. 60dB. C. 70dB. D. 80dB.
Cu 3: Ti mt im A nm cch ngun m N (ngun im) mt khong NA = 1 m, c mc
cng m l L
A
= 90 dB. Bit ngng nghe ca m l I
0
= 0,1 nW/m
2
. Cng ca
m ti A l
A. 0,1nW/m
2
. B. 0,1mW/m
2
. C. 0,1W/m
2
. D. 0,1GW/m
2
.
Cu 4: Hai m c mc cng m chnh lch nhau 20 dB. T s cng m ca chng
l
A. 10. B. 10
2
. C. 10
3
. D. 10
4
.
Cu 5: Mt ngi g mt nht ba trn ng ray v cch 528m, mt ngi p tai vo
ng ray nghe thy ting g sm hn 1,5s so vi ting g nghe c trong khng kh. Tc
m trong khng kh l 330m/s. Tc m trn ng ray l
A. 5100m/s. B. 5280m/s. C. 5300m/s. D. 5400m/s.
Cu 6: Tc m trong khng kh v trong nc ln lt l 330m/s v 1450m/s. Khi m
truyn t trong khng kh vo nc th bc sng ca n tng ln bao nhiu ln ?
A. 6ln. B. 5ln. C. 4,4ln. D. 4ln.
Cu 7: Mt ngi ng gn chn ni ht ln ting th sau 7s nghe thy ting vang t ni
vng li. Bit tc m trong khng kh l 330m/s. Khong cch t chn ni n ngi
bng
A. 4620m. B. 2310m. C. 1775m. D. 1155m.
Cu 8: Mt ng so h hai u to sng dng cho m cc i hai u so, gia c hai
nt. Chiu di ng so l 80cm. Bc sng ca m l
A. 20cm. B. 40cm. C. 80cm. D. 160cm.
Cu 9: Ct khng kh trong ng thu tinh c cao l c th thay i c nh iu chnh
mc nc trong ng. t mt m thoa trn ming ng thu tinh . Khi m thoa dao ng,
n pht ra m c bn, ta thy trong ct khng kh c mt sng dng n nh. Khi cao ct
68
kh nh nht l
0
= 13cm ta nghe c m to nht, bit u A h l mt bng sng, u B l
nt, tc truyn m l 340m/s. Tn s m do m thoa pht ra l
A. 563,8Hz. B. 658Hz. C. 653,8Hz. D. 365,8Hz.
Cu 10: Mt ngi ng im M cch ngun m S
1
mt on 3m, cch ngun m S
2

3,375m. Bit S
1
v S
2
dao ng cng pha. Tc ca sng m trong khng kh v = 330m/s.
Ti im M ngi quan st khng nghe c m thanh t hai loa S
1
, S
2
. Bc sng di nht
ca m l
A. 1,25m. B. 0,5m. C. 0,325m. D. 0,75m.
Cu 11: Tai con ngi c th nghe c nhng m c mc cng m trong khong
A. t 0dB n 1000dB. B. t 10dB n 100dB.
C. t 0B n 13dB. D. t 0dB n 130dB.
Cu 12: Hp cng hng c tc dng
A. lm tng tn s ca m. B. lm gim bt cng m.
C. lm tng cng ca m. D. lm gim cao ca m.
Cu 13: i vi m c bn v ho m bc 2 do cng mt dy n ghi ta pht ra th
A. ho m bc 2 c cng ln hn cng m c bn.
B. tn s ho m bc 2 gp i tn s m c bn.
C. tn s m c bn ln gp i tn s ho m bc 2.
D. tc m c bn gp i tc m bc 2.
Cu 14: S phn bit m thanh vi h m v siu m da trn
A. bn cht vt l ca chng khc nhau.
B. bc sng v bin dao ng ca chng.
C. kh nng cm th sng c ca tai ngi.
D. mt l do khc.
Cu 15: cc rp ht ngi ta thng p tng bng cc tm nhung, d. Ngi ta lm nh
vy lm g ?
A. m c to.
B. Nhung, d phn x trung thc m i n nn dng phn x n tai ngi c
trung thc.
C. m phn x thu c l nhng m m tai.
D. gim phn x m.
Cu 16: Pht biu no sau y khng ng ?
A. Dao ng m thanh c tn s trong min t 16Hz n 20kHz.
B. V bn cht vt l th m thanh, siu m v h m u l sng c.
C. Sng m c th l sng ngang.
D. Sng m lun l sng dc.
Cu 17: Pht biu no sau y l ng ?
A. C nh sng v sng m u c th truyn c trong chn khng.
B. C nh sng v sng m trong khng kh u l sng ngang.
C. Sng m trong khng kh l sng dc, trong khi sng nh sng l sng ngang.
D. C nh sng v sng m trong khng kh u l sng dc.
Cu 18: tng gp i tn s ca m do dy n pht ra ta phi
A. tng lc cng dy gp hai ln. B. gim lc cng dy hai ln.
C. tng lc cng dy gp 4 ln. D. gim lc cng dy 4 ln.
Cu 19: Khi truyn m t khng kh vo trong nc, kt lun no khng ng?
A. Tn s m khng thay i. B. Tc m tng.
69
C. Tc m gim. D. Bc sng thay i.
Cu 20: Chn kt lun ng. Tc truyn m ni chung ln nht trong mi trng
A. rn. B. lng. C. kh. D. chn khng.
Cu 21: Nng lng sng truyn trong mt n v thi gian qua mt n v din tch nh S
1

vung gc vi phng truyn sng bng W
1
. Nu trong din tch S
1
xt mt din tch S
2
=
S
1
/4 v cho bin sng tng gp i th nng lng sng truyn trong mt n v thi gian
qua S
2
bng bao nhiu ?
A. W
1
/2
.
B. W
1
. C. W
1
/ 2 . D. 2 W
1
.
Cu 22: Chn cu tr li khng ng trong cc cu sau:
A. Ngng nghe thay i tu theo tn s m.
B. i vi tai con ngi, cng m cng ln th cm gic m cng to.
C. to ca m t l thun vi cng m.
D. Tai con ngi nghe m cao cm gic to hn nghe m trm khi cng cng
m.
Cu 23: to ca m thanh c c trng bng
A. th dao ng. B. bin dao ng m.
C. mc cng m. D. p sut m thanh.
Cu 24: m sc l
A. mu sc ca m.
B. mt c tnh ca m gip ta nhn bit c cc ngun m.
C. mt tnh cht vt l ca m.
D. c tnh sinh l ca m c hnh thnh da trn tn s v mc cng m.
Cu 25: Hai m c cng cao, chng c c im no trong cc c im sau?
A. cng bin . B. cng bc sng trong mt mi trng.
C cng tn s v bc sng. D. cng tn s.
Cu 26: Tn s do dy n pht ra khng ph thuc vo yu t no sau y ?
A. bn ca dy. B. Tit din dy.
C. cng ca dy. D. Cht liu dy.
Cu 27: Cm gic v m ph thuc nhng yu t no sau y ?
A. Ngun m v mi trng truyn m.
B. Ngun m v tai ngi nghe.
C. Mi trng truyn m v tai ngi nghe.
D. Tai ngi nghe v thn knh thnh gic.
Cu 28: cao ca m ph thuc vo yu t no sau y ?
A. n hi ca ngun m. B. Bin dao ng ca ngun m.
C. Tn s ca ngun m. D. th dao ng ca ngun m.
Cu 29: Mt my o su ca bin da vo nguyn l phn x sng siu m, sau khi pht
sng siu m c 0,8s th nhn c tn hiu siu m phn x li. Bit tc truyn m
trong nc l 1400m/s. su ca bin ti ni l
A. 560m. B. 875m. C. 1120m. D. 1550m.
Cu 30: m thanh do ngi hay mt nhc c pht ra c th c biu din theo thi gian
c dng
A. ng hnh sin. B. bin thin tun hon theo thi gian.
C. ng hyperbol. D. ng thng.
Cu 31: Cng m thanh nh nht m tai ngi c th nghe c l 4.10
-12
W/m
2
. Hi
mt ngun m c cng sut 1mW th ngi ng cch ngun xa nht l bao nhiu th cn
70
nghe c m thanh do ngun pht ra. B qua mi mt mt nng lng, coi sng m l
sng cu.
A. 141m. B. 1,41km. C. 446m. D. 4,46km.
Cu 32: Mc cng m do mt ngun m S gy ra ti mt im M l L. Nu tin thm
mt khong d = 50m th mc cng m tng thm 10dB. Khong cch SM l
A. 73,12cm. B. 7,312m. C. 73,12m. D. 7,312km.
Cu 33: Mt ngi ng cch mt ngun m mt khong l d th cng m l I. Khi
ngi tin ra xa ngun m thm mt khong 20m th cng m gim ch cn bng I/4.
Khong cch d l
A. 10m. B. 20m. C. 40m. D. 160m.
Cu 34: Mt l thp mng, mt u c nh, u cn li c kch thch dao ng vi
chu k khng i v bng 0,08s. m do l thp pht ra l
A. siu m. B. nhc m. C. h m. D. m thanh.
Cu 35: Trong cc nhc c, hp n c tc dng
A. lm tng cao v to ca m.
B. gi cho m pht ra c tn s n nh.
C. va khuch i m, va to ra m sc ring ca m do n pht ra.
D. trnh c tp m v ting n lm cho ting n trong tro.
Cu 36: Mt ngun m c coi nh mt ngun im c cng sut 3W. Bit cng m
chun l I
0
= 10
-12
W/m
2
. Ti mt im M cch ngun 5m mc cng m c gi tr l
A. 39,8dB. B. 39,8B. C. 38,9dB. D. 398dB.
Cu 37: Mt cn ng t pht ng thi hai sng trong t: sng ngang(S) v sng dc(P).
Bit rng vn tc ca sng S l 34,5km/s v ca sng P l 8km/s. Mt my a chn ghi
c c sng S v sng P cho thy rng sng S n sm hn sng P l 4 pht. Tm ng t
cch my ghi l
A. 25km. B. 250km. C. 2500km. D. 5000km.
Cu 38: Chn cu tr li khng ng. Mt m LA ca n dng cm (pian) v mt m
LA ca n v cm (violon) c th c cng
A. cao. B. cng . C. to. D. m sc.
Cu 39: Hy chn cu ng. Hai m R v SOL ca cng mt dy n ghi ta c th c
cng
A. tn s. B. cao. C. to. D. m sc.
Cu 40: Hy chn cu ng. Ting n oocgan nghe ging ht ting n pian v chng c
cng
A. cao. B. tn s. C. to. D. cao v m sc.
Cu 41: m sc ca mt m l mt c trng sinh l tng ng vi c trng vt l no di
y ca m ?
A. Tn s. B. Cng . C. Mc cng . D. th dao ng.
Cu 42: Hy chn cu ng. m do hai nhc c khc nhau pht ra lun lun khc nhau v
A. cao. B. to. C. m sc. D. mc cng m.
Cu 43: Ting ci c tn s 1000Hz pht ra t mt t ang chuyn ng tin li gn bn
vi tc 10m/s, tc m trong khng kh l 330m/s. Khi bn nghe c m c tn s
l
A. 969,69Hz. B. 970,59Hz. C. 1030,30Hz. D. 1031,25Hz.
Cu 44: Mt ci ci ng yn pht ra sng m c tn s 1000Hz, ly tc truyn m trong
khng kh l 330m/s. Mt ngi chuyn ng li gn ci ci vi tc 36km/h. Tn s m
71
ngi ny nghe c trc tip t ci pht ra l
A. 1030,3Hz. B. 970Hz. C. 1031,25Hz. D. 970,6Hz.
Cu 45: Hiu ng Doppler gy ra hin tng g sau y ?
A. Thay i cng m khi ngun m chuyn ng so vi ngi nghe.
B. Thay i cao ca m khi ngun m chuyn ng so vi ngi nghe.
C. Thay i m sc ca m khi ngi nghe chuyn ng li gn ngun m.
D. Thay i c cao v cng m khi ngun m chuyn ng.
Cu 46: Trong trng hp no sau y th m do my thu ghi nhn c c tn s ln hn
tn s ca m do ngun m pht ra ?
A. Ngun m chuyn ng ra xa my thu ng yn.
B. My thu chuyn ng ra xa ngun m ng yn.
C. My thu chuyn ng li gn ngun m ng yn.
D. My thu chuyn ng cng chiu v cng tc vi ngun m.
Cu 47: Ting ci c tn s 1000Hz pht ra t mt t ang chuyn ng tin ra xa bn vi
tc 10m/s, vn tc m trong khng kh l 330m/s. Khi bn nghe c m c tn s l
A. 969,69Hz. B. 970,59Hz. C. 1030,30Hz. D. 1031,25Hz.
Cu 48: Mt ci ci ng yn pht ra sng m c tn s 1000Hz, ly tc truyn m trong
khng kh l 330m/s. Mt ngi chuyn ng ra xa ci ci vi tc 36km/h. Tn s m
ngi ny nghe c trc tip t ci pht ra l
A. 1030,3Hz. B. 969,7Hz. C. 1031,25Hz. D. 970,6Hz.
Cu 49: Mt ngi cnh st giao thng mt bn ng dng ci in pht ra mt m c
tn s 1000 Hz hng v mt chic t ang chuyn ng v pha mnh vi tc 36 km/h.
Sng m truyn trong khng kh vi tc 340 m/s. Tn s m phn x t t m ngi
nghe c l
A. 1060 Hz. B. 1030 Hz. C. 970 Hz. D. 1300 Hz.

Cn phi hc nhiu nhn thc c rng mnh bit cn t
P N 16
1A 2C 3C 4B 5B 6C 7D 8C 9C 10D
11D 12C 13B 14C 15D 16D 17C 18C 19C 20A
21B 22C 23C 24B 25D 26A 27B 28C 29A 30B
31D 32C 33B 34C 35C 36A 37C 38D 39C 40D
41D 42C 43D 44A 45B 46C 47B 48B 49A

72

SNG C HC
THI AI HC + CAO NG CC NM

Cu 1.( thi H _2001)Ti im S trn mt nc yn tnh c ngun dao ng iu ho
theo phng thng ng vi tn s f. Khi trn mt nc hnh thnh h sng trn ng
tm S. Ti hai im M, N nm cch nhau 5cm trn ng thng i qua S lun dao ng
ngc pha vi nhau. Bit tc truyn sng trn mt nc l 80cm/s v tn s ca ngun
dao ng thay i trong khong t 48Hz n 64Hz. Tn s dao ng ca ngun l
A. 64Hz. B. 48Hz. C. 54Hz. D. 56Hz.
Cu 2.( thi H _2003)Ti im S trn mt nc yn tnh c ngun dao ng iu ho
theo phng thng ng vi tn s 50Hz. Khi trn mt nc hnh thnh h sng trn
ng tm S. Ti hai im M, N nm cch nhau 9cm trn ng thng i qua S lun dao
ng cng pha vi nhau. Bit rng, tc truyn sng thay i trong khong t 70cm/s n
80cm/s. Tc truyn sng trn mt nc l
Cu 3.( thi H _2005)Ti mt im A nm cch ngun m N (Ngun im )mt khong
NA = 1 m, c mc cng m l L
A
= 90 dB. Bit ngng nghe ca m l I
0
= 0,1n
W/m
2
. Cng ca m ti A l:
A. I
A
= 0,1 nW/m
2
. B. I
A
= 0,1 mW/m
2
.
C. I
A
= 0,1 W/m
2
. D. I
A
= 0,1 GW/m
2
.
Cu 4.( thi C _2007)Khi sng m truyn t mi trng khng kh vo mi trng nc
th
A. chu k ca n tng. B. tn s ca n khng thay i.
C. bc sng ca n gim. D. bc sng ca n khng
thay i.
Cu 5:.( thi C _2007)Trn mt nc nm ngang, ti hai im S
1
, S
2
cch nhau 8,2
cm, ngi ta t hai ngun sng c kt hp, dao ng iu ho theo phng thng ng
c tn s 15 Hz v lun dao ng ng pha. Bit vn tc truyn sng trn mt nc l 30
cm/s, coi bin sng khng i khi truyn i. S im dao ng vi bin cc i trn
on S
1
S
2
l
A. 11. B. 8. C. 5. D. 9.
Cu 6(C 2007): Trn mt si dy c chiu di l , hai u c nh, ang c sng dng. Trn
dy c mt bng sng. Bit vn tc truyn sng trn dy l v khng i. Tn s ca sng l
A. v/l. B. v/2 l. C. 2v/ l. D. v/4 l
Cu 7.( thi H _2007) kho st giao thoa sng c, ngi ta b tr trn mt nc nm
ngang hai ngun kt hp S
1
v S
2
. Hai ngun ny dao ng iu ha theo phng thng
ng, cng pha. Xem bin sng khng thay i trong qu trnh truyn sng. Cc im
thuc mt nc v nm trn ng trung trc ca on S
1
S
2
s
A. dao ng vi bin bng na bin cc i B. dao ng vi bin cc
tiu
C. dao ng vi bin cc i D. khng dao ng
Cu 8:.( thi H _2007)Mt ngun pht sng dao ng theo phng trnh u =
acos20t(cm) vi t tnh bng giy. Trong khong thi gian 2 s, sng ny truyn i c
qung ng bng bao nhiu ln bc sng ?
A. 20 B. 40 C. 10 D. 30
73
Cu 9:.( thi H _2007)Trn mt si dy di 2m ang c sng dng vi tn s 100 Hz,
ngi ta thy ngoi 2 u dy c nh cn c 3 im khc lun ng yn. Vn tc truyn
sng trn dy l :
A. 60 m/s B. 80 m/s C. 40 m/s D. 100 m/s
Cu 10.( thi H _2007)Mt sng m c tn s xc nh truyn trong khng kh v trong
nc vi vn tc ln lt l 330 m/s v 1452 m/s. Khi sng m truyn t nc ra khng
kh th bc sng ca n s
A. gim 4,4 ln B. gim 4 ln C. tng 4,4 ln D. tng 4
ln
Cu 11.( thi H _2007)Trn mt ng ray thng ni gia thit b pht m P v thit b
thu m T, ngi ta cho thit b P chuyn ng vi vn tc 20 m/s li gn thit b T ng yn.
Bit m do thit b P pht ra c tn s 1136 Hz, vn tc m trong khng kh l 340 m/s. Tn
s m m thit b T thu c l
A. 1225 Hz. B. 1207 Hz. C. 1073 Hz. D. 1215 Hz
Cu 12(C 2008): n v o cng m l
A. Ot trn mt (W/m). B. Ben (B).
C. Niutn trn mt vung (N/m
2
). D. Ot trn mt vung (W/m
2
).
Cu 13:.( thi C _2008)Sng c truyn trong mt mi trng dc theo trc Ox vi
phng trnh u cos(20t 4x) = (cm) (x tnh bng mt, t tnh bng giy). Vn tc truyn sng
ny trong mi trng trn bng
A. 5 m/s. B. 50 cm/s. C. 40 cm/s D. 4 m/s.
Cu 14:.( thi C _2008)Sng c c tn s 80 Hz lan truyn trong mt mi trng vi vn
tc 4 m/s. Dao ng ca cc phn t vt cht ti hai im trn mt phng truyn sng cch
ngun sng nhng on ln lt 31 cm v 33,5 cm, lch pha nhau gc
A.
2
rad. B. rad. C. 2 rad. D.

3
rad.
Cu 15:.( thi C _2008)Ti hai im M v N trong mt mi trng truyn sng c hai
ngun sng kt hp cng phng v cng pha dao ng. Bit bin , vn tc ca sng
khng i trong qu trnh truyn, tn s ca sng bng 40 Hz v c s giao thoa sng trong
on MN. Trong an MN, hai im dao ng c bin cc i gn nhau nht cch nhau
1,5 cm. Vn tc truyn sng trong mi trng ny bng
A. 2,4 m/s. B. 1,2 m/s. C. 0,3 m/s. D. 0,6 m/s.
Cu 16.( thi H _2008)Mt sng c lan truyn trn mt ng thng t im O n
im M cch O mt on d.
Bit tn s f, bc sng v bin a ca sng khng i trong qu trnh sng truyn. Nu
phng trnh dao ng ca phn t vt cht ti im M c dng u
M
(t) = acos2ft th
phng trnh dao ng ca phn t vt cht ti O l
A.
d
u (t) acos (ft ) = = = =
0
2 B.
d
u (t) acos (ft ) = + = + = + = +
0
2
C.
d
u (t) acos (ft )
= = = =
0
D.
d
u (t) acos (ft )
= + = + = + = +
0

Cu 17:.( thi H _2008)Trong th nghim v sng dng, trn mt si dy n hi di
1,2m vi hai u c nh, ngi ta quan st thy ngoi hai u dy c nh cn c hai
im khc trn dy khng dao ng. Bit khong thi gian gia hai ln lin tip vi si
dy dui thng l 0,05 s. Vn tc truyn sng trn dy l
A. 8 m/s. B. 4m/s. C. 12 m/s. D. 16 m/s.
74
Cu 18. ( thi H _2008)Ngi ta xc nh tc ca mt ngun m bng cch s dng
thit b o tn s m. Khi ngun m chuyn ng thng u li gn thit b ang ng yn
th thit b o c tn s m l 724 Hz, cn khi ngun m chuyn ng thng u vi
cng tc ra xa thit b th thit b o c tn s m l 606 Hz. Bit ngun m v
thit b lun cng nm trn mt ng thng, tn s ca ngun m pht ra khng i v
tc truyn m trong mi trng bng 338 m/s. Tc ca ngun m ny l
A. v 30 m/s B. v 25 m/s C. v 40 m/s D. v 35 m/s
Cu 19.( thi H _2008)Ti hai im A v B trong mt mi trng truyn sng c hai
ngun sng kt hp, dao ng cng phng vi phng trnh ln lt l u
A
= acost v
u
B
= acos(t +). Bit vn tc v bin sng do mi ngun to ra khng i trong qu
trnh sng truyn. Trong khong gia A v B c giao thoa sng do hai ngun trn gy ra.
Phn t vt cht ti trung im ca on AB dao ng vi bin bng
A.0 B.a/2 C.a D.2a
Cu 20.( thi H _2008)Mt l thp mng, mt u c nh, u cn li c kch thch
dao ng vi chu k khng i v bng 0,08 s. m do l thp pht ra l
A. m m tai ngi nghe c.B. nhc m. C. h m. D. siu m.
Cu 21(C - 2009): Mt sng truyn theo trc Ox vi phng trnh u = acos(4t 0,02x)
(u v x tnh bng cm, t tnh bng giy). Tc truyn ca sng ny l
A. 100 cm/s. B. 150 cm/s. C. 200 cm/s. D. 50 cm/s.
Cu 22( CD_2009)Mt sng c c chu k 2 s truyn vi tc 1 m/s. Khong cch gia hai
im gn nhau nht trn mt phng truyn m ti cc phn t mi trng dao ng
ngc pha nhau l
A. 0,5m. B. 1,0m. C. 2,0 m. D. 2,5 m.
Cu 23.( CD_2009)Trn mt si dy n hi di 1,2 m, hai u c nh, ang c sng dng.
Bit sng truyn trn dy c tn s 100 Hz v tc 80 m/s. S bng sng trn dy l
A. 3. B. 5. C. 4. D. 2.
Cu 24.( CD_2009) mt nc c hai ngun sng dao ng theo phng vung gc vi mt
nc, c cng phng trnh u = Acost. Trong min gp nhau ca hai sng, nhng im m
cc phn t nc dao ng vi bin cc i s c hiu ng i ca sng t hai
ngun n bng
A. mt s l ln na bc sng. B. mt s nguyn ln bc sng.
C. mt s nguyn ln na bc sng. D. mt s l ln bc sng.
Cu 25.( H_2009)Trn mt si dy n hi di 1,8m, hai u c nh, ang c sng dng
vi 6 bng sng. Bit sng truyn trn dy c tn s 100Hz. Tc truyn sng trn dy l :
A. 20m/s B. 600m/s C. 60m/s D. 10m/s
Cu 26.( H_2009)Mt sng m truyn trong khng kh. Mc cng m ti im M v
ti im N ln lt l 40 dB v 80 dB. Cng m ti N ln hn cng m ti M.
A. 10000 ln B. 1000 ln C. 40 ln D. 2 ln
Cu 27. ( H_2009): Bc sng l khong cch gia hai im
A. trn cng mt phng truyn sng m dao ng ti hai im ngc pha.
B. gn nhau nht trn cng mt phng truyn sng m dao ng ti hai im cng
pha.
C. gn nhau nht m dao ng ti hai im cng pha.
D. trn cng mt phng truyn sng m dao ng ti hai im cng pha.
Cu 28( H_2009): Mt ngun pht sng c dao ng theo phng trnh
75
4cos 4 ( )
4
u t cm
| |
=
|
\
. Bit dao ng ti hai im gn nhau nht trn cng mt phng
truyn sng cch nhau 0,5 m c lch pha l
3
. Tc truyn ca sng l :
A. 1,0 m/s B. 2,0 m/s. C. 1,5 m/s. D. 6,0 m/s.
Cu 29.( H_2009) b mt mt cht lng c hai ngun pht sng kt hp S1 v S2 cch
nhau 20cm. Hai ngun ny dao ng theo phng trng ng c phng trnh ln lt l u1
= 5cos40pt (mm) v u2 = 5cos(40pt + p) (mm). Tc truyn sng trn mt cht lng l 80
cm/s. S im dao ng vi bin cc i trn on thng S1S2 l:
A. 11. B. 9. C. 10. D. 8.
Cu 30.( H_2009): Mt sng m truyn trong thp vi vn tc 5000m/s. Nu lch ca
sng m hai im gn nhau nht cch nhau 1m trn cng mt phng truyn sng l
/ 2 th tn s ca sng bng:
A. 1000 Hz B. 1250 Hz C. 5000 Hz D. 2500 Hz.
Cu 31.( H_2010) Mt si dy AB di 100 cm cng ngang, u B c nh, u A gn vi
mt nhnh ca m thoa dao ng iu ha vi tn s 40 Hz. Trn dy AB c mt sng dng
n nh, A c coi l nt sng. Tc truyn sng trn dy l 20 m/s. K c A v B, trn
dy c
A. 3 nt v 2 bng. B. 7 nt v 6 bng. C. 9 nt v 8 bng. D. 5 nt v 4 bng.
Cu 32.( H_2010) Ba im O, A, B cng nm trn mt na ng thng xut pht t O.
Ti O t mt ngun im pht sng m ng hng ra khng gian, mi trng khng hp
th m. Mc cng m ti A l 60 dB, ti B l 20 dB. Mc cng m ti trung im
M ca on AB l
A. 26 dB. B. 17 dB. C. 34 dB. D. 40 dB.
Cu 33.( H_2010) iu kin hai sng c khi gp nhau, giao thoa c vi nhau l hai
sng phi xut pht t hai ngun dao ng
A. cng bin v c hiu s pha khng i theo thi gian
B. cng tn s, cng phng
C. c cng pha ban u v cng bin
D. cng tn s, cng phng v c hiu s pha khng i theo thi gian
Cu 34.( H_2010) Ti mt im trn mt cht lng c mt ngun dao ng vi tn s 120
Hz, to ra sng n nh trn mt cht lng. Xt 5 gn li lin tip trn mt phng truyn
sng, v mt pha so vi ngun, gn th nht cch gn th nm 0,5 m. Tc truyn sng
l
A. 12 m/s B. 15 m/s C. 30 m/s D. 25 m/s
Cu 35 H_2010): mt thong ca mt cht lng c hai ngun sng kt hp A v B cch
nhau 20cm, dao ng theo phng thng ng vi phng trnh u
A
= 2cos40t v u
B
=
2cos(40t + ) (u
A
v u
B
tnh bng mm, t tnh bng s). Bit tc truyn sng trn mt cht
lng l 30 cm/s. Xt hnh vung AMNB thuc mt thong cht lng. S im dao ng vi
bin cc i trn on BM l
A. 19. B. 18. C. 20. D. 17.
Cu 36( CD 2010): Khi ni v sng m, pht biu no sau y l sai?
A. cng mt nhit , tc truyn sng m trong khng kh nh hn tc truyn
sng m trong nc.
B. Sng m truyn c trong cc mi trng rn, lng v kh.
C. Sng m trong khng kh l sng dc.
76
D. Sng m trong khng kh l sng ngang
Cu 37( CD 2010):: Mt si dy AB c chiu di 1 m cng ngang, u A c nh, u B gn
vi mt nhnh ca m thoa dao ng iu ho vi tn s 20 Hz. Trn dy AB c mt sng
dng n nh vi 4 bng sng, B c coi l nt sng. Tc truyn sng trn dy l
A. 50 m/s B. 2 cm/s C. 10 m/s D. 2,5 cm/s
Cu 38( CD 2010): Mt sng c truyn trong mt mi trng dc theo trc Ox vi phng
trnh u=5cos(6t-x) (cm) (x tnh bng mt, t tnh bng giy). Tc truyn sng bng
A.
1
6
m/s. B. 3 m/s. C. 6 m/s. D.
1
3
m/s.
Cu 39( CD 2010): Ti mt v tr trong mi trng truyn m, khi cng m tng gp 10
ln gi tr cng m ban u th mc cng m
A. gim i 10 B. B. tng thm 10 B. C. tng thm 10 dB. D. gim i 10 dB.
Cu 40( CD 2010): mt thong ca mt cht lng c hai ngun kt hp A v B dao ng
u ha cng pha vi nhau v theo phng thng ng. Bit tc truyn sng khng i
trong qu trnh lan truyn, bc sng do mi ngun trn pht ra bng 12 cm. Khong cch
ngn nht gia hai im dao ng vi bin cc ai nm trn on thng AB l
A. 9 cm. B. 12 cm. C. 6 cm. D. 3 cm.
Cu 41( CD 2010): Mt si dy chiu di l cng ngang, hai u c nh. Trn dy ang c
sng dng vi n bng sng , tc truyn sng trn dy l v. Khong thi gian gia hai ln
lin tip si dy dui thng l
A.
v
.
nl
B.
nv
l
. C.
2nv
l
. D.
nv
l
.

P N: SNG C THI H C
1D 2A 3C 4B 5D 6B 7C 8A 9D 10A 11B
12D
13A
14B 15B 16B 17A 18A 19A 20C 21C 22B
23A 24B 25C 26A 27B 28D 29C 30B 31D 32A

CHUYÊN ĐÊ SÓNG CƠ HỌC - LTĐH

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

CHUYÊN ĐÊ SÓNG CƠ HỌC - LTĐH

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

- T: 01689.996.187 Din n: http://lophocthem.net - vuhoangbg@gmail.

= 0,0875 m = 8,75 cm.

. Xc nh chu k, tn s v tc truyn ca sng .

= i chiu ln phng trnh trn ta thy

l 5 (m). Hy tnh vn tc truyn

) (cm). Vit phng trnh sng ti M v ti N.

) (cm). N sau O nn:

(2k + 1 ) = 0,125.(2k + 1 ) (cm) vi k N

= thay cc gi tr cho vo biu thc

< < y chnh l cng thc trc

< < ( Ngc vi cng pha)

< < < <

< < Thay s :

< < Hay : 16,2<k<16,2. Kt lun c 33 im

= + . Bit vn tc truyn sng

< + < Hay :

< + < Hay :

< + < Hay :

(v im D B nn v phi AC thnh AB cn BC thnh B.B=O)

< + < Hay :

< + < . Thay s :

< + < Suy ra : 11, 04 2 1 26, 67 k < + < Vy : -6,02<k<12,83.

= . Xt im M nm trn ng trung trc ca AB cch A mt on d

= . Xt im M nm trn ng trung trc ca AB cch A mt on d

< < Thay s :

< < Hay : -4,8<k<4,8 . Kt lun trn on AB c 9 im dao ng vi bin

. Suy ra =2l =2.0,6 = 1,2 m.

; hai u h l hai bng sng cch nt sng

)(cm), trong x o bng cm v t o bng giy. Tc truyn

f. Khi hai t chuyn ng ra xa

rad. B. rad. C. 2 rad. D.

You might also like