Professional Documents
Culture Documents
(2.8) (2.9)
thc hin chuyn i m gia cc mc FLC v b chuyn i PID, ta c th thit lp nhiu b iu chnh PIDi (i = 1,2... n) m mi b c chn ti u cht lng theo mt ngha no to ra c tnh tt trong 1 vng gii hn ca bin vo (hnh 2.21). Cc b iu chnh ny c chung thng tin u vo v s tc ng ca chng ph thuc vo gi tr u vo. Trong trng hp ny, lut chuyn i c th vit theo h m nh sau:
Nu (trng thi ca h) l Ei th (tn hiu iu khin) = ui
Trong i = 1, 2,..., n; Ei l bin ngn ng ca tn hiu vo, ui l cc hm vi cc tham s ca tc ng iu khin. Nu ti mi vng iu chnh, tc ng iu khin l do b iu chnh PIDi vi:
Nh vy, cc h s ca b iu chnh PIDi mi ph thuc cc tn hiu u vo tng qut hn l ph thuc vo trng thi ca h. Nu coi cc h s Kpi, KDi V Kli chnh l kt qu gii m theo phng php trung bnh trng tm t ba h m hm: H m hm tnh h s Kp vi h lut: Ru(i): if E is Ei and DE is DEi then Kp = Kpi. H m hm tnh h s KD vi h lut: Ru(i): if E is Ei and DE is DEi then KD = KDi. H m hm tnh h s K1 vi h lut: Ru(i): if E is Ei and DE is DEi then KI = KIi.
2.6. H IU KHIN THCH NGHI M 2.6.1. Khi nim a/ nh ngha: H iu khin thch nghi m l h iu khin thch nghi c xy dng trn c s ca h m
(2. 11)
(2. 12)
(2. 13)
46
So vi h iu khin thch nghi kinh in, h iu khin thch nghi m c min tham s chnh nh rt ln. Bn cnh cc tham s Kp, TI, TD ging nh b iu khin PID thng thng, b iu khin m ta cn c th chnh nh cc tham s khc nh hm lin thuc, cc lut hp thnh, cc php ton OR, AND, NOT, nguyn l gii m v.v... Trong thc t, h iu khin thch nghi c s dng ngy cng nhiu v n c cc u im ni bt so vi h thng thng. Vi kh nng t chnh nh li cc tham s ca b iu chnh cho ph hp vi i tng cha bit r a h thch nghi m tr thnh mt h iu khin thng minh.
b/ Phn loi
Mt cch tng qut, h iu khin thch nghi m c th phn thnh 2 loi: - B iu khin m t chnh l b iu khin m c kh nng chnh nh cc tham s ca cc tp m (cc hm lin thuc); - B iu khin m t thay i cu trc l b iu khin m c kh nng chnh nh li cc lut iu khin. i vi loi ny h thng c th bt u lm vic vi mt vi lut iu khin c chnh nh trc hoc cha cc lut.
c/ Cc phng php iu khin thch nghi m
Cc b iu khin thch nghi r v m u c mch vng thch nghi c xy dng trn c s ca 2 phng php:
Hnh 2.22. Cu trc phng php iu khin thch nghi trc tip Phng php trc tip (hnh 2.22) thc hin thng qua vic nhn dng thng xuyn cc tham s ca i tng trong h kn. Qu trnh nhn dng 47
thng s ca i tng c th thc hin bng cch thng xuyn o trng thi ca cc tn hiu vo/ra ca i tng v chn 1 thut ton nhn dng hp l, trn c s m hnh i tng bit trc hoc m hnh m; Phng php gin tip (hnh 2.23) thc hin thng qua phim hm mc tiu ca h kn xy dng trn cc ch tiu cht lng. Phim hm mc tiu c th c xy dng trn c s cc ch tiu cht lng ng ca h thng nh qu iu chnh, thi gian qu hay cc ch tiu tch phn sai lch... B iu khin thch nghi m c th chia thnh 2 loi:
Hnh 2.23. Cu trc phng php iu khin thch nghi gin tip
2.6.2. Tng hp b iu khin thch nghi m n nh a. C s l thuyt
Xt 1 h phi tuyn SISO c m t bi phng trnh: y(n) = f(y, y,, y(n-1)) + bu; y = x l bin trng thi. y(n) = f(y) + bu (2.14)
Trong u l u vo, y l u ra, hm phi tuyn f(.) v hng s b c gi thit cha bit, y = [y, y,... y(n-1)]T. Mc tiu l thit k b iu khin m to ra tn hiu iu khin u sao cho tn hiu ra y(t) ca h thng bm theo qu o yd cho trc no . Nu bit trc f(y) v b, ta c th tng hp c b iu khin theo cc phng php kinh in [9], [55], b iu khin c tn hiu u ra l:
48
Cc h s k1, k2, kn c chn sao cho tt c cc nghim ca phng trnh: pn + knpn-1 +... + k1 = 0 nm na tri mt phng phc. Tc l cc nghim pk c phn thc m:
Ta thy rng bi ton tng hp trn ch c ngha khi bit chnh xc m hnh ton hc ca h thng, hay ni cch khc l trong (2.1) ta bit f(y) v b. iu ny khng ph hp vi nhiu bi ton thc t. V vy mc tiu iu khin ra l phi xc nh b iu khin m u = u(x, ) v lut iu khin vct tham s sao cho tho mn cc iu kin sau: - H kn phi n nh ton cc trong phm vi ca cc bin y(t), u(x, ). (t) ) v
Tc l: |x(t)| Mx < ; | (t)| M0 < ; |u(x, )| Mu < vi mi t 0. Trong Mx, M0, Mu l cc tham s do ngi thit k t ra. - sai lch e = yd - y cng nh cng tt. Khi f(.) v b bit th ta d dng tng hp c b iu khin: 49
Trong , u* c coi l ti u. Nhng v f(.) v b cha bit nn u* khng th thc hin c, ta s thit k b iu khin m xp x ho iu khin ti u ny. Gi thit b iu khin u l t hp 2 b iu khin: B iu khin m uf(x, ) v b iu khin gim st us(x): u = uf+ us (2.20)
= (x1, x2,, xn)T Rn v y R). nh ngha Nj tp m Ai jj vi cc hm lin thuc A j bao ph min xc nh ca cc bin ngn ng u vo (j = 1,, n
ij
if e1 = Ai11 and e2 = Ai2 andand = Ain then u = Bi1 ...in (2.21) 2 n trong i1 = 1, 2..., N1;... in = 1, 2,..., Nn l s hm lin thuc cho mi bin u vo, Bi1 ...in l tp m u ra. S dng lut hp thnh PROD, m ho theo ng singleton v gii m bng phng php trung bnh trng tm, ta thu c b iu khin m:
50
y(n) = -bu* + yd(n) + KTe + b[uf(x, ) + uS(x)]. Sau khi bin i ta c: e(n) = -KTe + b [u* - uf(x, ) - us(x)]. Hoc vit di dng phng trnh trng thi: = Ae + B[u*-uf(x, ) us(x)] Trong : (2.27) (2.26)
Chn hm Lyapunov V =
(2.29)
ta cn phi tm hm us sao cho V 0. Gi thit ta xc nh c hm fu (x) v hng s bL tho mn iu kin: |f(x)| fu (x) v 0 < bL < b th hm iu khin gim st us(x) c xy dng 51
nh sau:
Trong :
( l 1 hng s c chn bi ngi thit k). V b > 0, sugn(eTPB) c th xc nh, hn na tt c cc thnh phn trong (2.32) c th xc nh c, v vy b iu khin gim st us l hon ton xc nh. Thay (2.32) v (2.19) vo (2.31) v xt cho trng hp I1* = 1 ta c:
vy s dng us theo (2.32) ta lun nhn c V V . T (2.32) ta thy rng us ch xut hin khi khng tho mn iu kin: V
V.
Do vy trong khong sai s nh (ngha l V V ) th ch c b iu khin m uf lm vic cn b iu khin gim st khng lm vic (us = 0). Khi h thng c khuynh hng mt n nh (V > V ) th b iu khin gim st bt u lm vic hng cho V V .
* Nu chn I1 1 th t (2.33) ta cn phi m bo khng ch gii hn ca
vct trng thi m cn phi m bo cho e hi t v 0. Ta khng chn phng n ny v us thng rt ln. Tht vy, t (2.33) ta thy us t l vi gii hn trn ca fu m gii hn ny thng rt ln. Tn hiu iu khin ln c th gy phin phc do c lm tng 52
thm chi ph ph. Bi vy ta chn us lm vic theo kiu gim st. tm lut iu khin thch nghi vct tham s ta thay uf (x, ) =
(x). t * l vct tham s ti u:
Vi l mt hng s dng, ta c:
53
th (2.38) tr thnh:
tng hp b iu khin m thch nghi, ta c th tin hnh theo 2 bc: Bc 1 l chn cu trc ca b iu khin m, bc 2 l xc nh thch nghi cc vct tham s.
+ Chn cu trc ca b iu khin m
Cu trc ca b iu khin m thch nghi nh hnh 2.24. trong i tng iu khin l 1 h phi tuyn bt k c m t tng qut bng biu thc (2.1). B iu khin m thch nghi c th c nhiu u vo gm sai lch v cc o hm ca chng. Mc ch ca vic thit k b iu khin m l to ra tn hiu iu khin u, sao cho qu o u ra ca i tng (y) bm theo qu o cho trc (yd), cho d c s thay i thng s v cu trc ca i tng.
54
Trong trng hp tng qut, b iu khin m c n u vo, thut ton tng hp c tm tt theo cc bc sau: - Bc 1. Xc nh hm lin thuc ca cc bin ngn ng u vo.
hm lin thuc
ca cc tp m c th chn l hnh tam gic, hnh thang, hm Gaus, hm sigmoid v.v... Chn hm lin thuc kiu hnh tam gic v hnh thang c u im l n gin, song c nhc im l iu chnh khng trn. Hnh 2.25 l v d v hm lin thuc kiu Gaus gia v kiu sigmoid 2 bn i vi 1 bin ngn ng u vo.
55
Lut Ru i1 ...in if e1 = Ai1 and e2 = Ai2 andand en = Ain then u = Bi1 ...in (2.44) 1 2 n Trong i1 = 1, 2..., N1;... in = 1, 2,..., Nn l s hm lin thuc cho mi bin u vo
yi1 ...in l im trng tm ca Bi1 ...in chng s c chnh nh theo lut thch
nghi cho ph hp vi i tng. 56
Trong l 1 hng s dng xc inh tc ca thut ton cn pn l ct cui cng ca ma trn P, vi P l nghim ca phng trnh Lyapunov. ATP + pa = -Q trong Q l ma trn dng xc nh tu , A l ma trn (n x n) (2.50)
57
T cc tp m u vo (2.41)... (2.43) v cc thng s . Pn c xc nh trn ta tin hnh xy dng b iu khin m theo trnh t sau: - nh ngha cc hm lin thuc (2.41)... (2.43). - Xy dng hm m c s s (2.47). - Xc inh lut thch nghi - Xy dng b iu khin (2.46).
Ch :
- H s y trong (2.49) ni ln tc hi t ca thut ton thch nghi. N c chn v sau c kim nghim thng qua m phng, nu y chn qu nh thut ton thch nghi hi t chm, y chn ln, qu trnh hi t nhanh nhng nu y chn qu ln h thng s mt n nh. - Cc gi tr P1, P2 c Xc nh t phng trnh Lyapunov (2.40), Tuy nhin ln ca n cng nh hng ng k n cht lng ca h thng. V vy sau khi thit k xong cn chnh nh li cc gi tr ca chng sao cho m bo cht lng tt trong ton di thay i ca cc thng s ca i tng.
2.7. TNG HP B IU KHIN M THCH NGHI TRN C S L THUYT THCH NGHI KINH IN 2.7.1. t vn
Mt cu trc thng dng nht ca h iu khin logic m (FLC - Fuzzy Logic Control) l cu trc kiu phn hi sai lch. S nh hnh 2.27. Trong k1, l cc h s khuch i u vo, K l h s khuch i u ra. Thc tin cho thy vic chnh nh FLC kh khn hn nhiu so vi chnh nh b iu khin kinh in, mt trong nhng l do chnh l tnh mm do ca vng nhn bit c bn ca b iu khin m v s mc ni cc thng s ca chng. Tuy nhin khng c mt cch h thng ho no a ra tt c nhng thng s ny.
58
nghi trc tuyn, hoc dng lm c s cho vic tng hp b iu khin m thng thng. n gin ta tin hnh xy dng c ch thch nghi cho b iu khin m hai u vo t kt qu c th d dng m rng cho nhng b iu khin m c nhiu u vo khc. Cu trc ca cc b iu khin m thch nghi da trn c s l thuyt Lyapunov v phng php Gradien kinh in.
2.7.2. M hnh ton hc ca b iu khin m
Xt b iu khin m hai u vo nh hnh 2.27. xy dng m hnh ton hc ca n ta thc hin theo cc bc sau:
a/ Chn cc hm lin thuc
Cc tp m u vo c chn m ho l E v R. Ta chn s lng cc tp m vo v ra bng nhau v bng N, cc hm lin thuc s b chn hnh tam gic vi mi hm lin thuc bao ph khng gian trng thi 2A cho mi u vo v 2B cho u ra. Gi s chn j hm lin thuc m cho E, R, U, chn j hm lin thuc dng cho E, R, U v 1 hm lin thuc bng zero cho E, R, U (hnh 2.28). Nh vy s lng cc hm lin thuc ca mi bin vo/ra l: N = 2j + 1. n gin cho vic xy dng lut hp thnh, thay v s dng cc ngn ng nh "m nhiu", "dng nhiu" v.v... ta s dng cc ch s l s, v d -1 (x), -2(x), -0(x), 1 (x) Ta thy rng, mc du s dng cc hm lin thuc ging nhau m t 2 tp m u vo nhng thng qua cc h s k1 v (hnh 2.27) chng thc s l cc hm lin thuc khc nhau.
Vi b iu khin m 2 u vo, mi u vo c N tp m ta s c N2 lut iu khin miu t tt c cc kh nng kt hp ca Ei v Rj Dng tng qut ca lut hp thnh l:
Nu E = Ei v R = Rj th U = uk Vi k = f(i, j) nh ngha 1: Cc lut iu khin ca mt b iu khin m c gi l tuyn tnh nu f(i,j) l 1 hm tuyn tnh i vi i v j.
V d: f = i + j; f = I + j + 1 vv
Trong f(i, j) l quy lut sinh ra cc lut iu khin. Vi cc f(i, j) khc nhau s cho cc lut iu khin khc nhau. Vic chn lut iu khin c th coi l mt ngh thut v ph thuc rt nhiu vo kin thc v kinh nghim ca cc chuyn gia. Trong mc ny tc gi cp n vic chun ha v n gin ha vic chn lut iu khin nhm to iu kin thun li cho ngi thit k h iu khin m.
Hnh 2.29 minh ho lut iu khin tuyn tnh vi f(i,j) = i +j cho b iu khin m 2 u vo 1 u ra vi 7 hm lin thuc cho mi bin vo v ra. Bng 2.1 v Hnh 2.30 l quan h vo-ra ca lut hp thnh tuyn tnh.
Bng 2.1
I+j Uk-l -3 3 -2 2 1 -1 0 0 1 1 2 2 3 3
inh ngha 2: B iu khin m c s (Basis Fuzzy Controll - BFC) l b iu khin m c 2 u vo v 1 u ra, s tp m ca cc u vo v u ra bng nhau, lut hp thnh c s dng l lut hp thnh tuyn tnh c/ Phn tch lut c s thnh suy lun
61
Cc lut c s chia vng lm vic ca b iu khin m c bn thnh nhiu vung, vi u ra ca lut trn 4 gc nh hnh 2.29. V tt c cc thao tc m u c th c tnh ton trn cc ny nn chng c gi l suy lun [33], [55]. Mt cch tng qut ta c th chn suy lun IC(i, j) phn tch. ny c to bi cc hm lin thuc i(E), i+1(E), j(R) v j+1(R) cc ng cho ca chia chng ra thnh 4 vng (ICI... IC4) (hnh 2.3 l). Vi tr tuyt i ca 1 suy lun IC(i, j) trong lut c bn l t [iA, jA] n [(i+1)A,, (j + 1)A], v tr tng i ca mi vng trong IC(i,j) l t [0, 0] n [A, A]. Cc d liu vo (E, R) trong lut c bn lun lun c nh x n d liu vo tng i (e*, r* trong IC(i, j) theo cng thc [22]:
Tt c nhng thao tc m bao gm "M ho", "suy din m" v "gii m" u c th c thc hin trong suy lun IC.
62