GELMEKTE OLAN LKELERN PARA BRMLER (RUB, ZAR, KRW, BRL) LE STANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI ARASINDAK LKLER

Sosyal Bilimler Enstits TOBB Ekonomi ve Teknoloji niversitesi

ERKAM KIVRAK Yksek Lisans

LETME ANA BLM DALI TOBB EKONOM VE TEKNOLOJ NVERSTES ANKARA

Austos 2012

Bu projenin Yksek Lisans derecesi iin gereken tm koullar yerine getirdiini onaylarm.

________________________________________ Prof. Dr. Serdar Sayan Sosyal Bilimler Enstits Mdr

Bu projeyi okuduumu ve kapsam ve ierik olarak Sosyal Bilimler Enstits letme Ana Bilim Dalnda bir yksek lisans projesi olabilecek yeterlikte olduuna kanaat getirdiimi onaylyorum.

________________________________________ Yrd. Do. Dr. Atlm Murat Proje Danman

________________________________________ Prof. Dr. Ramazan Akta Proje Jri yesi ________________________________________ Yrd. Do. Dr. Hakk Arda Tokat Proje Jri yesi

Proje iindeki btn bilgilerin etik davran ve akademik kurallar erevesinde elde edilerek sunulduunu, ayrca tez yazm kurallarna uygun olarak hazrlanan bu almada her trl kaynaa eksiksiz atf yapldn bildiririm.

________________________________________ Erkam KIVRAK

ZET GELMEKTE OLAN LKELERN PARA BRMLER (RUB, ZAR, KRW, BRL) LE STANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI ARASINDAK LKLER Kvrak, Erkam Yksek Lisans, letme Blm Proje Yneticisi: Yrd. Do. Dr. Atlm Murat

Austos 2012

Bu alma; MKB ile gelimekte olan lkelerin kurlarnda ortak hareketin var olup olmadn incelemek ve eer var ise bu hareketliliin ynn belirlemek amacyla yaplmtr. Hareketlilikleri incelerken dikkat edilen nemli varsaymlarndan bir tanesi, bu drt gelimekte olan lkenin dvizlerinin MKB endeksini etkilediidir ve tersinin mmkn olmaddr. alma boyunca bu varsaym srekli olarak gz nnde bulundurulmutur. Aralarnda nasl bir iliki olduuna cevap bulmak amacyla korelasyon analizi ve regresyon modelleri kullanlmtr. Korelasyon analizinin sonucu, RUB/TRY, BRL/TRY, ZAR/TRY, ve KRW/TRY dvizlerinin MKB 100 ile ilikisinin negatif ve zayf olduu ynndedir. Korelasyon analizini desteklemek amacyla Regresyon analizi yaplmtr ve ilikinin zayf olduu bu analizde de ortaya kmtr. Dvizden yola klarak endekse bakmak her zaman lineer olmayabilir ve endeksin yerel para birimi ile ilikisine baklmaldr. MKB 100 ile USD/TRY arasndaki ilikiler incelendiinde ilikinin burada da zayf olduu tespit edilmitir. Bu nedenlerden dolay bir ilikinin varl tespit edilememitir. Anahtar Kelimeler: MKB 100, RUB/TRY, BRL/TRY, ZAR/TRY, KRW/TRY, USD/TRY, Logaritmik Getiri, Gelimekte Olan lkeler, Korelasyon

ABSTRACT

THE RELATIONSHIP BETWEEN EMERGING MARKET CURRENCIES AND THE ISTANBUL STOCK EXCHANGE 100

Kvrak, Erkam Master of Business Administration Supervisor: Yrd. Do. Dr.Atlm Murat

August 2012

The purpose of this study is to find the relationship, if any, between the ISE 100 index and the currencies of emerging markets. While analyzing the relationship, it is important to note that the currencies of the emerging markets are affecting the ISE 100 index not vice versa. This assumption has been kept in mind throughout the study. Correlation and regression analysis have been made in order to find out the relationship between the currencies and the ISE 100 index. The correlation results showed that RUB/TRY, BRL/TRY, ZAR/TRY, and KRW/TRY have a negative and weak relationship with the ISE 100 index. Regression models have been used to support the correlation results. The results also showed a weak relationship.

Key Words: ISE 100, RUB/TRY, BRL/TRY, ZAR/TRY, KRW/TRY, USD/TRY, Logarithmic Return, Emerging Markets, Correlation

TEEKKR

lk dersten beri keyife dinlediim, fnans alanna farkl bak alaryla bakmam salayan proje danmanm Sayn Yrd. Do. Dr. Atlm MURATa, pozitf dnceleriyle beni srekli motve eden Sayn Dr. Cahit SNMEZe, tm bu srecin przsz yrmesinde ok byk emei geen Sosyal Bilimler Enstts sekreteri Senem BUDAKa ve her daim yanmda olan aileme teekkr bir bor bilirim.

NDEKLER

ZET........................................................................................................................................ 6 ABSTRACT................................................................................................................................ 6 TEEKKR................................................................................................................................ 7 NDEKLER............................................................................................................................. 8 EKLLER LSTES...................................................................................................................... 9 EKL 1: Korelasyon Matrisi..................................................................................................... 9 EKL 2: MKB 100 ve RUB/TRY Basit Dorusal Regresyon Analizi...........................................9 EKL 3: MKB 100 ve ZAR/TRY Basit Dorusal Regresyon Analizi............................................ 9 EKL 4: MKB 100 ve BRL/TRY Basit Dorusal Regresyon Analizi............................................ 9 EKL 5: MKB 100 ve KRW/TRY Basit Dorusal Regresyon Analizi..........................................9 EKL 6: MKB 100, RUB/TRY, ZAR/TRY, BRL/TRY, ve KRW/TRY oklu Dorusal Regresyon Analizi...................................................................................................................................... 9 EKL 7: MKB100 ve USD/TRY Korelasyon Matrisi.................................................................. 9 EKL 8: MKB100 ve USD/TRY Basit Dorusal Regresyon Analizi ...........................................9 BRNC BLM..................................................................................................................... 10 GR.................................................................................................................................. 10 1.1Tanmlamalar................................................................................................................ 10 1.1stanbul Menkul Kymetler Borsas........................................................................... 10 1.2 Rus Rublesi.............................................................................................................. 11 1.3 Gney Afrika Rand................................................................................................. 11 1.4 Brezilya Reali........................................................................................................... 11 1.5 Gney Kore Wonu.................................................................................................. 11 KNC BLM........................................................................................................................ 12 2.1Aratrmann Amac...................................................................................................... 12 2.2Aratrmann nemi..................................................................................................... 12 NC BLM................................................................................................................... 13 METODOLOJ......................................................................................................................... 13 DRDNC BLM.............................................................................................................. 14 BULGULAR............................................................................................................................. 14 4.1Korelasyon Analizi........................................................................................................ 14 7

4.2Regresyon Analizi......................................................................................................... 14 4.2.1 MKB100 le RUB/TRY Paritesinin Tekli Regresyon Analizi.................................... 14 .................................................................................................................................. 14 4.2.2MKB100 le ZAR/TRY Paritesinin Tekli Regresyon Analizi...................................... 15 4.2.3MKB100 le BRL/TRY Paritesinin Tekli Regresyon Analizi...................................... 15 4.2.4MKB100 le KRW/TRY Paritesinin Tekli Regresyon Analizi.................................... 15 ................................................................................................................................... 15 4.2.5MKB100 le Tm Paritelerin oklu Regresyon Analizi........................................... 16 4.3MKB100 le USD/TRY Arasndaki liki.......................................................................... 16 BENC BLM..................................................................................................................... 17 SONU................................................................................................................................... 17 KAYNAKA............................................................................................................................. 18

EKLLER LSTES EKL 1: Korelasyon Matrisi EKL 2: MKB 100 ve RUB/TRY Basit Dorusal Regresyon Analizi EKL 3: MKB 100 ve ZAR/TRY Basit Dorusal Regresyon Analizi EKL 4: MKB 100 ve BRL/TRY Basit Dorusal Regresyon Analizi EKL 5: MKB 100 ve KRW/TRY Basit Dorusal Regresyon Analizi EKL 6: MKB 100, RUB/TRY, ZAR/TRY, BRL/TRY, ve KRW/TRY oklu Dorusal Regresyon Analizi EKL 7: MKB100 ve USD/TRY Korelasyon Matrisi EKL 8: MKB100 ve USD/TRY Basit Dorusal Regresyon Analizi

BRNC BLM

GR

Finans piyasalarnn serbest piyasa ekonomilerinde ok nemli fonksiyonlar vardr. Bu fonksiyonlarn en nemlisi; kaynaklarn ve tasarruflarn toplam fayday maksimum klacak ekilde yatrmlatrlmasn salamaktr. Son dnemlerde dnya ekonomileri ve finans piyasalar giderek daha da birbirine balanmtr. Bu balanmay kreselleme sreci hzlandrmtr. Bu yzden; global ada karlkl iliki halinde olan piyasalar analiz etmek hem portfy yneticileri hem de akademisyenler iin ehemmiyet tamaktadr. stanbul niversitesi letme Fakltesi Dergisi'nde yaynlanan ''MKB 100 Endeksinin Uluslararas Hisse Senedi Endeksleri le likisinin Ebtnleim Analizi le Belirlenmesi'' isimli makalede, gelimekte olan lkeler arasndaki bu ilikinin yatrmclar iin nemine yer verilmi; piyasalar s, ekonomileri istikrarsz, ekonomik etkinlikleri dk, oynak piyasa ve kur sistemine sahip olan gelimekte olan lkelerin, getiri potansiyelinin yksek olmas nedeniyle, yatrmclar kendilerine ekmekte olduklarnn altn izmitir. Gelimekte olan lkelerin kur politikalarnn 2000`li yllardan itibaren giderek daha da esneklemesi, hangi dinamiklerin kurlar zerinde etkili olduu sorusunu uyandrmtr. Fon girileri ve gelimekte olan lkelerde uygulanan mali politikalardaki paralelliin, kurlarda ve endekslerde de benzer hareketlilie neden olabilecei dnlmektedir. 13 Nisan 2011 tarihinde Trkiye Cumhuriyeti Merkez

10

Bankas- Ekonomi Notlar (TCMB) tarafndan yaynlanan ''Gelimekte Olan lkelerin Kurlarndaki Ortak Hareketin Analizi'' balkl makalede, bu analizin ehemmiyetine; son dnemde gelimi lkelerde aklanan niceliksel genileme tedbirleri ile birlikte gelimekte olan lkelere ynelik hzlanan sermaye girilerinin makro-finansal riskleri gndeme getirdiine ve bu nedenle olduka yakndan takip edilen bir konu haline geldiine dikkat ekilmitir. Piyasalar aras ilikilerin incelenmesi alannda birok alma yaplmaktadr. Bunlardan en nemlisi ise, lkelerin borsa endeksleri ile makroekonomik deikenler arasndaki iliki ile ilgilidir. Bu ilikileri inceleyen almalar izlendii takdirde genellikle dviz kuru olarak nominal dviz kurunun, yani almada kullanlacak olan yabanc parann milli para cinsinden fiyatnn, hesaplamada kullanlm olduu grlecektir. MKB 100deki yabanc yatrmc orannn %67 civarnda olduu bir dnemde, gelimekte olan lkelerin para birimlerinin getirilerindeki deiimin MKB 100 zerinde ne tr etkileri olduunun aratrlmas, eer arada iliki varsa, yatrmclarn MKB 100de yatrm karar alrken bu lkelerdeki olaylar dikkate alarak olas zararlardan saknma frsat veya kar frsatlarn deerlendirme ans elde etmelerini salayacaktr. Bu balamda, finansal piyasalarn birbirleriyle olan ilikisinin nemini gstermek amacyla, 23 Mart 2007- 23 Mart 2012 dnemi ierisinde drt nemli gelimekte olan lkenin (emerging markets) dvizlerinin logaritmik getirilerinin, MKB 100n logaritmik getirisi ile korelasyonu incelenecek, varsa yn tespit edilmeye allacaktr. Bu drt gelimekte olan lke Rusya Federasyonu (RUB), Gney Afrika Cumhuriyeti (ZAR), Brezilya Federal Cumhuriyeti (BRL) ve Kore Cumhuriyeti (KRW) olarak seilmitir. Bu seimdeki temel neden ekonomik konjonktrn benzerlik gstermesidir. Bu drt gelimekte olan lkenin para birimi
11

dnda bir de MKB 100 endeksi ile USD/TRY paritesi analiz edilecektir. Bunun nedeni ise, dvizden yola karak, endeks ile etkileimine bakmak her zaman lineer olmayabilir. O nedenle bir de Trk Lirasn inceleyerek lineer bir iliki kurulmaya allacaktr.

1.1 Tanmlamalar

1.1

stanbul Menkul Kymetler Borsas

Dnyada borsann tarihine baktmzda, balangc ok eski tarihlere kadar uzanmaktadr. Daha sonrasnda arac kurumlarn da iin iine girmesiyle piyasa gelimi ve menkul deerlerin alnp satld meknlara dnmtr. Osmanlda borsa tarihine baktmzda, ilk bata gayri resmi olarak Galata Bankerleri tarafndan yneltilmekteydi. MKB, 1870li yllarda Dersaadet ve Tahvilat Borsas Nizamnamesi ile daha resmi bir kurulu haline gelmitir. Cumhuriyetin kurulmasyla birlikte ise; ismi stanbul Menkul Kymetler Kambiyo Borsas olarak anlmaya balanmtr. Bu borsann kalbi Eminnnde yer alan IV. Vakf Han da atmaktayd. Burada kapal kaplar ardnda hisse senetleri alnp satlyordu. MKBnin bugnk durumuna ulamas ise 1980li yllara rastlar. O yllardaki ekonomi politikalar piyasa ekonomisini n plana kartmak zerineydi. MKBnin 20 Aralk 1985 te al yaplm ve 3 Ocak 1986 tarihinde faaliyete gemitir (Aykut Durda, 2011).

12

1.2

Rus Rublesi

RUB kodlu Rus Rublesi, Rusya Federasyonunun para birimidir. Gemite, Rusya mparatorluunda ve dalmadan nce Sovyetler Birlii tarafndan kullanlmtr ki, bu da 500 yla yakndr kullanld anlamna geliyor. Beyaz Rusya Cumhuriyeti tarafndan ayn isimle kullanlan bir para birimi daha vardr. Rus Rublesini temsil eden herhangi bir sembol bulunmamaktadr ancak almalar devam etmektedir. Rus Rublesine ''Ruble'' isminin verilmesi mantkl bir etimolojiye dayanmaktadr. Bu etimolojiye gre; ''rouble'' kelimesinin doramak anlamna gelen ''rubit'' kelimesinden tremitir. Gemite bu terimin Altnn doranm belli bir arlna da verilmi bir ad olmas, Rusya mparatorluundan beri para birimi olarak kullanlmasna neden olmutur.
1.3

Gney Afrika Rand

ZAR kodlu Rand, Gney Afrika'nn para birimidir. Bu para biriminin ismi; ''beyaz sular tepesi'' anlamna gelen, Johannesburg ehrinin zerinde kurulu olduu ve Gney Afrika'nn altn madenlerinin bulunduu tepenin ad olan ''witwatersrand'' isminden gelmektedir. ''ZAR'' kodu ise Felemenke ''Zuid-Afrikaanse rand'' anlamna gelen ''Gney Afrika Rand'' kelimelerinin ba harflerinden olumaktadr. 1983 yl ncesinde Felemenke, Gney Afrikann resmi dillerinden biriydi. Rand'n sembol ''R'' dir ve 1 Rand 100 cent'ten olumaktadr. Rand, 1961 ylnda tantld ve kullanlmaya baland.

13

1.4

Brezilya Reali

BRL kodlu Real, Brezilya'nn resmi para bririmdir. Sembol olarak ise R$ kullanlmaktadr. 1 Brezilya Reali 100 ''centavos'' (Yzdelik)'dan olumaktadr. Real, modern anlamda ilk defa 1994 ylnda 3 sene sren ve ar boyutlara varm enflasyonun nne gemek amacyla yaplm parasal reform paketi olan ''Plano Real'' ile tantlmtr. lk tantldnda Amerikan Dolar ile 1:1 bir parite oran amalanmt. Nitekim; ciddi bir devalasyon geirmi ve bu parite oran 1999 ylnda 2:1, 2002 ylnda ise neredeyse 4:1 seviyelerine gelmitir. Daha sonra toparlanm ve 2006 ylndan beri parite 2:1 dzeylerinde kalmtr. Portekizcede ''Real'' kelimesi, 'saltanatl' veya 'sahici' anlamna gelmektedir. Real, Brezilya dnda, Brezilyadan her yl milyonlarca turistin alveri iin gittii BreziyaUruguay snrnda da ok yaygn bir ekilde kullanlmaktadr.

1.5

Gney Kore Wonu

KRW kodlu won, Gney Kore'nin para birimidir. Sembol olarak kullanlr. 1 , 100 adet Jeon'a eittir. Jeon, gnlk ilemlerde kullanlmamakla birlikte sadece dviz kurlarnda kullanlmaktadr. Gney Kore Wonu, in Yuan ve Japon Yeni ile isim olarak ayn kkten gelmektedir. Her kelime de 'yuvarlak cisim', 'bronz/bakr ake' ve 'para' anlamna gelen ''Hanja'' kelimesinden tremitir. Smrge dnemi srasnda won, itibari deerinden kore yen'i ile deitirilmitir. 2. Dnya Savandan

14

sonra 1942 ylnda Kore Gney ve Kuzey Kore olmak zere ikiye blnmtr. Her iki lke de para birimini itibari deerinden won'a evirmitir ancak; isimleri benzer olmasna ramen birbirlerinden farkl para birimleridir. Gney Kore Wonu ilk kez piyasaya srldnde, 1 Amerikan Dolar 15 Gney Kore Wonuna eitti. Daha sonra Kore savalar nedeniyle birok defa devalasyona uramtr. Bank of Korea, Gney Kore'nin madeni para ve kat para basmak ile yetkilendirilmi tek kuruluudur. Kat ve madeni paralar Bank of Korea denetiminde, devletin tekelinde olan KOMSCO adndaki firma tarafndan baslmaktadr. Madeni ve kat paralar retildikten sonra Bank of Korea'nn merkezine gtrlr. Her yl, Gney Kore'nin iki resmi bayram olan Seollal ve Chuseok bayramlarnda, Bank of Korea, ticari bankalara byk miktarlarda para nakli gerekletirir. Bu ticari bankalar, mteri talepleri dorultusunda paralar datrlar.

15

KNC BLM

2.1 Aratrmann Amac

lkelerin hisse senetleri endekslerindeki hareketliliklerin genellikle o lkenin ekonomik durumu hakknda bilgi verdiine inanlr. Ancak; endeksler, hem o lkeye has durumlar hem de global piyasalarda yaanan durumlar fiyatlamaktadr. Gelecekte uluslararas sermaye akmlarnn devam edecei dnlrse, piyasalar aras analiz, finans evresini megul etmeye devm edecek ve yeni gstergeler arayna srkleyecektir. Bu almann; yeni araylara bir nebze de olsa nc olacak ekilde hazrlanmas amalanmtr. Bu almann en temel amac, MKB ile gelimekte olan lkelerin kurlarnda ortak hareketin var olup olmadn incelemek ve eer var ise bu hareketliliin ynn belirlemektir. Hareketlilikleri incelerken dikkat edilmesi gereken nemli varsaymlarndan bir tanesi, bu drt gelimekte olan lkenin dvizlerinin MKB endeksini etkilediidir ve tersinin mmkn olmaddr. alma boyunca bu varsaym srekli olarak gz nnde bulundurulmutur. Aralarnda nasl bir iliki

16

olduuna cevap bulmak amacyla korelasyon analizi ve regresyon modelleri kullanlmtr.

2.2 Aratrmann nemi

Bu alma iin seilen konu finans alan iin byk nem arz etmektedir. Finansal piyasalarn gn getike daha entegre hale gelmesi, karlar drd gibi kar elde etmek iin kullanlacak yeni aralarn kefini de zorlatrd. Entegrasyonun artmasyla klasik aralar dnda yeni nc gstergelere ihtiya duyulmaya balanmtr. Bu nc gstergelerin tamam almann kapsamn aacandan dolay, sadece gelimekte olan lkelerin para birimlerinin logaritmik getirileri ile MKBnin logaritmik getirileri arasndaki ilikiler regresyon modeli ve korelasyon hesaplamalaryla aklanmaya allmtr. Gelimekte olan lkeler olarak Rusya Federasyonu, Gney Afrika Cumhuriyeti, Brezilya Federal Cumhuriyeti ve Kore Cumhuriyeti seilmitir. Seilen bu lkelerin Trkiye Cumhuriyeti ile ekonomik anlamda benzerlikler gstermesi en nemli seim nedenidir. Ayrca, MKBdeki yabanc sermaye orannn yksek olduu bir dnemde Trkiye ile karlatrabileceimiz lkelerin dvizlerinin getirilerindeki deiimin MKB zerinde nasl etkileri olduunu tespit etmek, yatrmclarn MKBde yatrm karar alrken daha temkinli davranmalarn salayacaktr. Yatrmclar, bu ilikileri, zararlarn minimize ve karlarn maksimize etmekte yardmc bir gsterge olarak kullanabileceklerdir.

17

NC BLM

METODOLOJ

Uygulamada veri seti 23 Mart 2007 'den 23 Mart 2012'ye kadar gnlk kapan verilerinden olumaktadr. MKB100 baml deiken olarak kullanlmtr.

Bamsz deiken olarak; RUB/TRY, ZAR/TRY, BRL/TRY ve KRW/TRY deerleri alnmtr. Veriler, Trkiye Cumhuriyeti Merkez Bankas web sayfasndan ve Bloomberg veri terminalinden temin edilmitir. Kullanlan verilerin gnlk kapanlarnn logaritmik getirileri forml kullanlarak hesaplanm ve Gretl program ile analiz edilmitir. almada, testler korelasyon analizi ve dorusal regresyon modeli ile yaplmtr. Korelasyon, iki rassal deiken arasndaki dorusal ilikinin ynn ve gcn belirten bir aratr. Bu ynleri ve glerini belirlerken korelasyon katsaylar kullanlr. Bu katsay, (-1) ile (+1) arasnda bir deer alr. Negatif katsaylar ters ynl dorusal iliki olduunu gsterirken, pozitif katsaylar direkt ynl dorusal iliki olduunu gsterir. Katsaylar (-1) veya (+1)' e yaklatka dorusal ilikinin kuvveti artar. Ayn ekilde bu katsaylar (0)'a yaklatka ilikinin kuvveti azalr. Farkl durumlarda kullanlmak zere deiik tipte korelasyon katsaylar

18

gelitirilmitir. Bunlardan en bilineni ve kullanm olarak yaygn Pearson arpmmoment korelasyon katsaysdr. Bu katsay; iki deikenin kovaryansnn, yine bu deikenlerin standart sapmalarnn arpmna blnmesiyle elde edilir. Ksaca belirtmek gerekirse; eklinde formle dklebilir.

Sklkla kiiler iki deiken arasnda bir iliki kurulunca birinin sebep dierinin sonu olduuna ve birinin dierine neden olduuna inanm grnrler. Gerekten nedensellik ve korelasyon birbirine bal kavramlardr: nedenselliim ispat edilmesi iin korelasyonun bulunmas gereklidir ama bu nedensellik gstermek iin yeterli deildir. (Akay, 2009) rnein; Bir gsteriye mdahale eden polis memurlarnn says ile gsteri neticesinde ortaya kan maddi hasar birbirleri ile yakn korelasyon gsterirler. Bu demek deildir ki polis memuru saysndaki art daha ok maddi hasar kmasna neden olur. Asl aklama olaylarn bykl ve iddetine dayaldr; byk gsteriler daha ok polis mensubu gerektirir ve daha ok hasar dourur ve aksi de dorudur. Regresyon analizi ise istatistik biliminde verileri farkl ekillerde analiz edebilmemizi ve modellememizi salayan ok nemli bir aratr. statistik ve ekonometri bilimlerinin en nemli konularndan birisini regresyon analizi oluturmaktadr. Regresyon analizi, risk ynetimi, pazar aratrmalar, matematik, finans, ekonomi, tp gibi alanlarda youn olarak kullanlmaktadr. Bu alanlarda yaplan uygulamalarda incelenmek istenilen, bir deikenin baka deikenlere, olaylara hangi oranlarla bal olduunun bilinmesidir. Bu olaylar bir veya birden ok olaca gibi dolayl veya direkt etkileniyor olabilirler. Regresyon analizi yaplrken, gzlem deerlerinin ve etkilenilen olaylarn, bir matematiksel gsterimle, yani bir

19

fonksiyon yardmyla, ifade edilmesi gerekmektedir (Blgn, 2009). Kurulan bu modele '' Regresyon Modeli'' denilmektedir. Basit dorusal regresyon analizinde bir baml, bir de bamsz deiken yer almaktadr. Regresyon denklemi yardmyla, bamsz deikenin baml deikeni ne oranda etkiledii anlalabilmektedir. Birok pratik regresyon uygulamalarnda kullanlan modeller basit dorusal regresyon modelinden daha karmaktr. Bu nedenle birden fazla deikene bal olan konularda ''oklu Regresyon Analizi'' kullanlmaktadr. Bu almann kapsam gerei dorusal regresyon analizi hem basit hem de oklu ekilde olacaktr. ki deiken arasndaki ilikiyi dorusal varsayarak aklayan regresyon modeline '' basit dorusal regresyon'' denir ve eklinde ifade edilebilir. Bu formlde denklemin sol

tarafnda bulunandeikenine ''baml deiken'' denir. Dolaysyla bu almada baml deiken MKB 100 olduu iin denklemin sol tarafnda yer alr. ile ifade ettiimiz ve denklemin sanda yer alan deikene ise ''bamsz deiken'' veya ''aklayc deiken'' denilmektedir. Burada bamsz deikenlerimiz srasyla RUB/TRY, ZAR/TRY, BRL/TRY, KRW/TRY ve USD/TRY olarak tanmlanacaktr. Bu formlde yer alan VE deerleri ise modelin parametrelerini oluturmaktadr. sabit parametre veya katsay olarak adlandrlr ve matematiksel olarak dorunun Y eksenini kestii noktay ifade eder. Ekonometrik adan ise, X iktisadi deikeni sfr deerini aldnda Y iktisadi deikenin alaca deeri gsterir. rnein; X geliri, Y tketimini ifade ediyor ise, gelir sfr olduunda tketim kadar olacaktr (ncilay Sava- smail Can, 2011).

20

DRDNC BLM
BULGULAR

4.1 Korelasyon Analizi

Korelasyon analizi ile iki farkl deiken arasndaki ilikinin yn ve iddeti hakknda bilgi edinebiliriz. Ancak daha nce de belirttiimiz gibi korelasyon, nedensonu ilikisinin gstergesi deildir. ekil 1'e bakldnda bir korelasyon matrisi grlmektedir. Burada 5 deikenin birbirleri ile olan ilikisinin yn ve iddeti hesaplanmtr. Data setimiz 23 Mart 2007 'den 23 Mart 2012'ye kadar olan 1248 gnlk kapan verilerinden olumaktadr. Korelasyon matrisimizde yer alan

sonular ( 1) ile (+ 1) arasnda bir deer alr. Burada ilikinin ynn sonucun iareti, derecesini ise katsaynn bykl belirler. Negatif deerler bir deiken artarken dierinin azaldnn, pozitif deerler ise her iki deikenin ald deerlerin birlikte art ve azal gsterdiinin gstergesidir. Buna gre, drt deiken arasnda MKB ile en kuvvetli iliki ierisinde olan -0.4385 yani % - 43.85'lik korelasyon ile RUB/TRY'dir. likinin negatif deerde kmas, MKB artarken RUB/TRY'nin dt veya MKB derken RUB/TRY'nin artt anlamna gelir. Dier deikenler iliki sralamasna gre, KRW/TRY %-20.41, BRL/TRY %-6.16, ve %-1.17'lik korelasyon ile ZAR/TRY eklindendir. Bu katsaylarda grld zere her bir deiken MKB ile negatif ilikide olmakla beraber, ayn zamanda ok dk

21

korelasyon sonular vererek ilikinin zayfln gstermektedir. Bir ilikinin tespiti iin korelasyon katsaysnn en az %70 ve zeri olmas beklenmekle birlikte duruma gre bu deiiklik gsterebilir. Bu nedenle, katsaynn dk olduu durumlarda farkl enstrmanlar (rnein regresyon analizi) kullanlarak, ilikinin varl desteklenmelidir. Aldmz sonulara gre anlamllk dzeyimiz %5.55 oran ile %5'lik dilimin zerinde kalmaktadr yani bu ilikide anlamlandramadmz birok etken var. Buna gre sadece bu korelasyon matrisine bakarak bir sonuca varacak olsaydk, hipotezimizi reddetmemiz gerekecekti. Bu nedenle, korelasyon sonularn destekleyecek bir alternatif metod olarak, MKB ile paritelerin ilikilerinin olup olmadn tespit etmek amacyla regresyon analizi yaplmtr.

ekil Sonular incelendiinde ilikilerin negatif ynl ve %70 korelasyon dzeyinin altnda kaldklar iin bamsz deikenlerin MKB 100 ile ilikileri ok zayftr.

4.2 Regresyon Analizi

almada regresyon analizi yaplrken, ncelikle deikenlerin logaritmik getirileri, MKB'nin logaritmik getirileri ile ayr ayr basit dorusal regresyon analizine tabi tutulmutur. Daha sonra ise deikenlerin logaritmik getirilerinin tamam MKB'nin logaritmik getirileri ile oklu dorusal regresyon analizine

22

sokulmutur. ekil 2, 3, 4 ve 5 bu basit dorusal regresyon analizi sonularn gsterirken, ekil 6'da tm deikenlerin dahil edildii oklu dorusal regresyon analizi sonular gsterilmektedir. Tm bu sonular, ak kaynak olarak sunulan Gretl istatistik program yardmyla elde edilmitir. ekiller incelendiinde almay ilgilendiren veri R-squared (R-kare), P-value (P-deeri) ve deikene yldz kullanlarak ''*'' eklinde verilen anlamllk dzeyleridir. yldz ''***'' %1 dzeyinde anlaml anlamna gelirken iki ''**'' ve bir ''*'' yldz ise srasyla %5 ve %10 dzeyinde anlamll ifade etmektedir. R-kare deeri 0 ile 100 arasnda bir deer alr. R-karenin 100 deerini almas MKB 100'deki hareketlerin tamamnn deiken paritedeki deiimden kaynakland anlamna gelmektedir. Eer ki regresyon analizi neticesi yksek (85 ile 100 aras) Rkare ile sonulanyorsa MKB 100 ile parite arasnda bir ilikinin varlndan bahsedilebilir. Ancak sonu dk (70 ve alt) bir R-kare ile neticeleniyorsa aralarnda kuvvetli bir ilikinin olmad kansna varlr. P-deeri, bir dier anlamyla istatistiksel anlamllk olarak da kullanlr. Bir sonucun istatistiksel anlamll, rneklemdeki gzlemlenen iliki (deikenler arasnda) veya farklln (ortalamalar hakknda) sadece ans eseri olumas ihtimalidir. Bir dier ifadeyle, bir sonucun istatistiksel anlamll (P-deeri), bize sonucun doru olarak kabul edilme derecesini syler. Yani P-deeri kldke, bulgularn geerli olma olasl o derecede artar. P-deeri gzlemlenen sonucumuzun geerli olduu grn, yani sonucun poplasyon temsilcisi olduunu ieren hata ihtimalini gsterir. rnek verecek olunursa eer P-deeri 0.05 ise, deikenler arasndaki ilikinin ans eseri olma ihtimali % 5tir (Yani deikenler aras iliki % 95 orannda ans eseri deildir). Birok aratrma alannda 0.05lik bir P-deeri kabul edilebilecek snr hata seviyesi olarak almtr. Bu almada da P23

deeri olarak %5 yanlma payna baklr eer ki %5'in altnda kalyorsa, %1 dzeyinde yanlma payna baklr. %1 yanlma pay, %5 yanlma payndan daha iyi olduu iin bunlar test etmek nemlidir (M.Y. PARMAKSIZ, 2006).
4.2.1 MKB100 le RUB/TRY Paritesinin Tekli Regresyon Analizi

ekil 2 'de MKB 100 ve RUB/TRY paritesinin basit dorusal regresyon sonucu gsterilmektedir. Burada baml deikenimiz olan MKB 100 deki deiimlerin ne kadarnn, bamsz deiken olan RUB/TRY 'deki deiimler tarafndan akland gzlenmeye allmtr. Yukarda belirttiimiz gibi P-deerimizi %5 olarak kabul ettiimizde sonucumuz olan 1.07e-59, %5'in hatta %1'in de altnda kalmaktadr. Ayn zamanda bu sonucun yldz ''***'' ile ifade edilmesi, %1 yanlma paynn olup olmadn gstermekte kolaylk salamaktadr. Dolaysyla, MKB 100 ve RUB/TRY paritesinin regresyon sonucu %1 yanlma payyla anlamldr. R-kareye baktmz zaman, RUB/TRY'deki fiyat deiimleri, MKB 100'deki fiyat deiimlerinin %19'unu (0,192278) aklyor. Yukarda da belirtildii gibi R-karenin %70'in altnda bir deerde olmas dk ilikinin varlna iaret eder. Bu nedenle, %1 yanlma pay dahilinde RUB/TRY'deki deiimler tek bana MKB 100'deki fiyat deiimlerinin sadece %19'unu aklamaktadr. Buna bal olarak pek aklayc olduu yorumu yaplamaz. Buna ramen, basit dorusal regresyon yaplm bu drt paritenin arasnda en yksek R-kareye sahip olan RUB/TRY'dir.

24

ekil Sonuca gre, %1 yanlma pay dahilinde RUB/TRY'deki deiimler tek bana MKB 100'deki fiyat deiimlerinin sadece %19'unu aklamaktadr. Dolaysyla aklayc olduu yorumu yaplamaz. Buna ramen, 4 paritenin arasnda en yksek R-kareye sahip olan RUB/TRY'dir.

4.2.2 MKB100 le ZAR/TRY Paritesinin Tekli Regresyon Analizi

ekil 3 incelendiinde ise, MKB 100 ve ZAR/TRY paritesinin basit dorusal regresyon sonucu gsterilmektedir. Burada baml deikenimiz olan MKB 100 deki deiimlerin ne kadarnn, bamsz deiken olan ZAR/TRY 'deki deiimler tarafndan akland gzlenmeye allmtr. ekil 3'te P-deeri incelendiinde deerin 0,678985 (%68) yani bu regresyon sonucu %67 yanlma payyla anlamldr. Bu deer hem %1 hem %5 hem de %10'luk P-deeri standartlar dndadr. Dolaysyla bu sonucun anlaml olmad kansna varlr. ekil 3'te Rkare incelendiinde ise sonucun 0,000138 olduu grlmektedir. Yani, R-kareye baktmz zaman, ZAR/TRY'deki fiyat deiimleri, MKB 100'deki deiimlerinin %1'ini fiyat

bile aklayamyor. %70'in altnda kalmas nedeniyle

ZAR/TRY paritesinin MKB 100 ile ilikisinin olmad sonucuna varlabilir ancak %67 yanlma pay gzard edilmemelidir.

25

ekil P-deeri incelendiinde regresyon sonucunun %67 yanlma payyla anlaml olduu grlmektedir. R-kareye baktmz zaman, ZAR/TRY'deki fiyat deiimleri, MKB 100'deki fiyat deiimlerinin %1'ini bile aklayamyor. Ancak %67 yanlma pay gzard edilmemeli.

4.2.3 MKB100 le BRL/TRY Paritesinin Tekli Regresyon Analizi

ekil 4'teki sonularda, MKB 100 ve BRL/TRY paritesinin basit dorusal regresyon sonucu gsterilmektedir. Burada baml deikenimiz olan MKB 100 deki deiimlerin ne kadarnn, bamsz deiken olan BRL/TRY 'deki deiimler tarafndan akland gzlenmeye allmtr. ekil 4'te P-deeri incelendiinde deerin 0,02956 (%3) yani bu regresyon sonucu %3 yanlma payyla anlamldr. Bu deer %5 P-deeri standartlar iinde olup iki yldzdan ''**'' da grld gibi anlamldr. ekil 4'te R-kare incelendiinde ise sonucun 0,0038 olduu

grlmektedir. Yani, R-kareye baktmz zaman, BRL/TRY'deki fiyat deiimleri, MKB 100'deki fiyat deiimlerinin %1'ini bile aklayamyor. %70'in altnda kalmas nedeniyle BRL/TRY paritesinin MKB 100 ile ilikisinin olmad sonucuna varlabilir.

26

ekil P-deeri incelendiinde regresyon sonucu %3 yanlma payyla anlamldr. Rkareye baktmz zaman, BRL/TRY'deki fiyat deiimleri, MKB 100'deki fiyat deiimlerinin %1'ini bile aklayamyor. %70'in altnda kamas nedeniyle BRL/TRY paritesinin MKB 100 ile ilikisinin olmad sonucuna varlabilir.

4.2.4 MKB100 le KRW/TRY Paritesinin Tekli Regresyon Analizi

ekil 5'teki sonularda ise; MKB 100 ve KRW/TRY paritesinin basit dorusal regresyon sonucu gsterilmektedir. Burada baml deikenimiz olan MKB 100 deki deiimlerin ne kadarnn, bamsz deiken olan KRW/TRY 'deki deiimler tarafndan akland gzlenmeye allmtr. ekil 5'te P-deeri incelendiinde deerin 3.46e-13 olduu grlmektedir yani bu regresyon sonucu %1 yanlma payyla anlamldr. Bu deer hem %5 hem de %1 P-deeri standartlar iinde olup yldzdan ''***'' da grld gibi anlamldr. ekil 5'te R-kare incelendiinde ise sonucun 0,04167 (%4) olduu grlmektedir. Yani, R-kareye baktmz zaman, KRW/TRY'deki fiyat deiimleri, MKB 100'deki fiyat deiimlerinin %4'n aklyor. Burada da %70'in altnda kamas nedeniyle KRW/TRY paritesinin MKB 100 ile ilikisinin olmad sonucuna varlabilir.

27

ekil P-deeri incelendiinde regresyon sonucunun %1 yanlma payyla anlaml olduu grlmektedir. R-kareye bakld zaman, KRW/TRY'deki fiyat deiimleri, MKB 100'deki fiyat deiimlerinin sadece %4'n aklyor.

4.2.5 MKB100 le Tm Paritelerin oklu Regresyon Analizi

Basit dorusal regresyon sonularnn tatmin edici olmamas nedeniyle bir de tm deikenlerin dahil edildii oklu dorusal regresyon analizi yaplmtr. ekil 6'da deikenler birlikte regresyon analizine alndklar takdirde ayr ayr P-deerleri grlmektedir. Bu deerler basit dorusal regresyona tabi tutulduklar P-deerleri ile karlatrldklarnda deiikliklerin olduu grlmektedir. RUB/TRY paritesinin MKB 100 endeksi ile olan regresyon sonucunun P-deeri %1 yanlma payyla oklu dorusal regresyon sonucunun P-deerine gre deiim gstermemitir. ZAR/TRY buna karlk, basit dorusal regresyonunun P-deeri olan %67 yanlma payyla, oklu dorusal regresyon sonucuna gre %1 yanlma payyla ciddi bir deiim gstererek anlamllk dzeyine ykselmitir. BRL/TRY'nin P-deerine bakldnda ise %5 yanlma payyla anlamllk dzeyiyle deiim gstermedii grlmektedir. Bir dier deikenimiz olan KRW/TRY'nin MKB 100 ile olan ilikisinin basit dorusal regresyon analiz sonularna gre P-deeri %1 yanlma payyla

28

anlamlyken, oklu dorusal regresyon analizi sonularnn P-deerine gre %5 yanlma payyla anlamllk dzeyine dmtr. oklu dorusal regresyon analizinin genel P-deerine bakldnda, 1.07e-61 (%1) yanlma payyla anlamllk

dzeyindedir. Buna karlk R-karesi incelendiinde 0,208718 (%21) dzeyinde olduu grlmektedir. Yani, R-kareye baktmz zaman, tm deikenlerdeki fiyat deiimleri, MKB 100'deki fiyat deiimlerinin %20'sini aklyor. Burada da %70'in altnda kalmas nedeniyle toplu halde RUB/TRY, ZAR/TRY, BRL/TRY ve KRW/TRY paritelerinin MKB 100 ile ilikisinin olmad sonucuna varlabilir.

ekil Bu sonular, basit dorusal regresyona tabi tutulduklar P-deerleri ile karlatrldklarnda deiikliklerin olduu grlmektedir. Analizinin genel Pdeerine bakldnda, %1 yanlma payyla anlamllk dzeyindedir. R-kareye baktmz zaman, tm deikenlerdeki fiyat deiimleri, MKB 100'deki fiyat deiimlerinin %20'sini aklyor.

4.3 MKB100 le USD/TRY Arasndaki liki

Bu almada asl ama gelimekte olan lkelerin para birimlerinin getirileri ile MKB100 endeksinin getirisi arasndaki ilikiler incelenmeye allmtr. Ancak, dvizden yola karak bir endeksi incelemek her zaman lineer olmayabilir. O nedenle

29

bir de Trk parasna, yani, Trk Lirasyla ilikisine bakmakta fayda grlmtr. Bu amala Trk Lirasnn benchmark olarak USD/TRY paritesi kullanlmtr. likinin varlnn tespiti iin korelasyon analizi, ve sonular desteklemek amacyla regresyon analizi, dier dvizlerde olduu gibi burada da yaplmtr. ekil 7'deki korelasyon matrisi incelendiinde, korelasyon sonucunun %7 olduu grlmektedir. Bu korelasyon sonucuna gre iliki pozitiftir ancak, ok zayf olduu iin ilikinin var olduu sylenemez.

ekil 7 Korelasyon matrisinde grld gibi korelasyon sonucu %7 kt iin MKB 100 ile USD/TRY arasnda her hangi bir iliki bulunmamaktadr.

ekil 8'de grlen regresyon analizi sonularna gre ise, P-deeri 0,0100 olduu grlmektedir. Buna gre bu sonu %5 yanlma payna sahiptir. Bamsz deikenin baml deikeni etkileme orann gsteren R-kare ise 0,0053 olarak tespit edilmitir. Bunun anlam USD/TRY, MKB 100 endeksindeki deiimlerin sadece %0,5lik bir blmn aklayabiliyor. Sonucun bu kadar dk kmas, regresyon analizimizin %5 yanlma payyla anlamsz olduu anlamna gelmektedir.

30

ekil 8 Regresyon sonucuna gre yanlma pay P-deerinde grld zere %5dir. USD/TRY paritesinin, MKB 100 endeksini etkileme oran R-karede de grld gibi % 0,5 olarak sonulanmtr.

31

BENC BLM SONU

Son yllarda iletiim alannda gelimeler, global dzeyde ekonomik ve finansal liberalleme ve entegrasyon srecini hzlandrmtr. Sz konusu bu srece kaytsz kalamayan gelimi ve gelimekte olan lkeler, finansal sistemlerini liberalletirme eilimine girmilerdir. Bunun neticesi olarak sermaye, serbeste lkeler aras dolar hale gelmitir. Finansal liberallemeye paralel olarak, ulusal piyasalarn ou, para swaplarndaki ve faiz oranlarndaki hzl artlar nedeniyle, global piyasalara daha fazla entegre olmulardr (Bayri-Glolu, 2005). Buna bal olarak, dviz kuru piyasas da hzl bir ekilde gelimitir (Atteberry, W.L. ve Swanson, P.E., 1997). Bu balamda, makroekonomik veya iletme dzeyinde kararlar verilirken ulusal deil, Uluslararas boyutlarda dnmek gereklidir. Bu nedenle, bu aratrmada deikenler, 23 Mart 2007 ile 23 Mart 2012 dnemini kapsayan gnlk kapan verilerinin logaritmik getirileri kullanlarak ele alnmtr. Bu deikenler, gelimekte olan lkelerden Brezilya, Rusya, Gney Kore, Amerika Birleik Devletleri, Gney Afrika'nn para birimleri ve MKB 100 endeksidir. Bahsi geen bu lkelerin para birimlerinin logaritmik getirileri ile MKB 100 endeksinin logartimik getirileri arasndaki ilikiye baklmtr. likileri tespit etmek amacyla korelasyon matriksi ve regresyon analizleri kullanlmtr. lk olarak korelasyon matriksi sonular incelenmitir. Korelasyon matriksine gre anlaml bir korelasyon dzeyi

32

yakalanamamtr. Dolaysyla alternatif olarak veriler regresyon analizi ile desteklenmeye allmtr; ancak burada da anlaml bir iliki bulunamamtr. Korelasyon matriksi ve Regresyon analizinin sonular incelendiinde ilikinin varlnn ok dk olduu kansna varlmaktadr. alma sonular;

deikenlerin, 23 Mart 2007 ile 23 Mart 2012 dnemleri arasnda uzun dnem ilikisinin zayf olduunu gstermektedir. Bu sonulara gre MKB 100 endeksi; Brezilya, Rusya, Gney Kore ve Gney Afrikann para birimlerine olan arz veya talepten kuvvetli bir ekilde etkilenmemektedir. Dviz kurundan yola klp endekse bakmann her zaman lineer sonulanmayacandan dolay, bir de endeksin, kulland para birimi ile ilikisi incelenmitir. MKB 100 endeksinde kullanlan para birimi Tk Liras olduu ve Amerikan Dolarnn Trk Lirasn daha iyi yanstt iin Benchmark olarak USD/TRY paritesi kullanlmtr. Ancak, burada da her hangi bir ilikiye rastlanmamtr. Bu almada 5 yllk gnlk kapan fiyatlar zerinde logaritmik getiriler hesaplanarak analizler yaplmtr. zm olarak, bu Gnlk kapanlar yerine haftalk, aylk veya yllk kapanlar kullanlarak analiz yaplrsa sonularda belki bir deiim gzlemlenebilir. Sonular etkilemi olabilecek bir dier etken ise, analizde kullanlan drt gelimekte olan lkenin nemli emtia ya da dvizlerinin dnya apnda likiditesi yksek para birimleri olarak kullanlmas olabilir. Bu para birimleri yerine, ekonomik bykl ve emtia itibari ile Trkiyeye eit lkeler tercih edilerek tekrar analiz yaplabilir.

33

KAYNAKA
Attebery W.L., Swanson E.P.(1997) Equity Market Integration: The Case Of North America,North American Journal of Economics and Finance 8(1), s.23-27. ABDALLA, Issam S. A. ve MURINDE, V. (1997). Exchange Rate and stock Price Interactions in Emerging Financial Markets: Evidence on India, Korea, Pakistan and the Philippines. AppliedFinancial Economics, 7 (1), 2535. AGENOR, P. R. (2003).Benefits and Cost of International Financial Integration: Theory And Facts. The World Economy, Vol. 26, No: 8, 1089118. AJAYI, Richard A. ve MOUGOU, M. (1996). On The Dynamic Relation Between Stock Prices and Exchange Rates. The Journal of Financial Research. 19 (2). 193 207. ALTUN, Ouz ve MUTAN, O. C. (2007). Kresel Fon Akslarnn Gelismekte Olan Ekonomilere ve Trkiye Ekonomisine Etkisi (Trkiye' ye Ynelik Sermaye Akslarna likin Ampirik alma). Sermaye Piyasas Kurulu, Aratrma Raporu. BAYR, O. ve B. GLOLU (2005).Hisse Senedi ve Yabanc Para Piyasalarnn Entegrasyonu: Trkiye, AB ve ABD rnei. ktisat, letme ve Finans Dergisi, s.234, 1334. BEKAERT, G. (1995).Market Integration and Investment Barriers in Emerging Equity Markets. The World Bank Economic Review, Vol. 9, No:1, 75107. BEKAERT, G.; HARWEY, CAMPBELL R. ve CHRISTIAN T. L. (2003).Equity Market Liberalization in Emerging Markets. The Journal of Financial Research, Vol. 16, No.3, 275299 BERUMENT HakanveOnur INCE (2005). Effect of S&P500s return on emerging markets: Turkish experience. Applied Financial Economics Letters, (1), ss. 5964. BHATTACHARYA, B. ve MUKHERJEE, J. Causal Relatonshp Between Stock Market And Exchange Rate, Foreign Exchange Reserves And Value Of Trade Balance: A Case Study For India. Erisim Tarihi: 24.06. 2009. http://www.igidr.ac.in/~money/mfc_5/basabi.pdf Chadwick M.G., Fazilet F., Tekatl N.(2011). Gelimekte Olan lkelerin Kurlarndaki Ortak Hareketin Analizi. TCMB: Ekonomi Notlar Say:2011-06 AKAR, B. (2005). Makroekonomik Deiskenlerin Hisse Senedi Getirileri zerindeki Etkisi: Panel Veri Analizi. Yaynlanmams Yksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe niversitesi Sosyal Bilimler Enstits. ELEB, A. (2001). Hisse Senedi Piyasalarndaki Bilimsel Gelimeler ve Hisse Senedi

34

Getirileriyle Makroekonomik Gstergeler Arasndaki likiler: Trkiye rnei. Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi. Eskiehir: Anadolu niversitesi Sosyal Bilimler Enstits. ITAK, L. (2003). Para ve Maliye Politikalarnn MKB Endeksi zerindeki Etkilerinin ncelenmesi: MKB, Makroekonomik Politikalar Asndan Bilgi Etkin Midir? Dumlupnar niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, Say: 9. ITAK, Levent ve Onur GZBAI (2007). MKB le Baz nde Gelen Gelimi ve Gelimekte Olan lke Borsalar Arasndaki Btnlemenin Temel Endeks ve Ana Sektr Endeksleri Temelinde Analizi. Dokuz Eyll niversitesi ktisadi ve dari Bilimler Fakltesi Dergisi, 22(2), ss. 103-125. DEMRCOLU, . T. (2002). Hisse Senetleri Endeksi (MKB 100) Ve Makroekonomik Deikenlerle likisi. Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi. zmir: Dokuz Eyll niversitesi Sosyal Bilimler Enstits. ERBAYKAL, E. ve OKUYAN, H. A. (2007). Hisse Senedi Getirileri ile Dviz Kuru likisi: Gelimekte Olan lkeler zerine Ampirik Bir Uygulama. BDDK Bankaclk ve Finansal Piyasalar Dergisi,1 (1), 77 89. ERDEM, Eylem. (2002). Makroekonomik Deikenlerin MKB Endeksi zerindeki Etkilerinin statiksel ve Ekonometrik Adan rdelenmesi. Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi. stanbul: Marmara niversitsi Bankaclk ve Sigortaclk Enstits. GAN, C. Et al. (2006). Macroeconomic Variables and Stock Market Interactions: New Zealand Evidence. Investment Management and Financial Innovations, 3(4), 89 101. KAR, M. ve M. A. KARA (2001). Finansal Entegrasyon ve Sermaye Akkanl Trkiye rnei. ktisat, letme ve Finans Dergisi, s. 180, 6272. KASMAN, S. K. (2006). Hisse Senedi Getirileri ve Makroekonomik Deikenler Arasnda Bir liki Var m? ktisat letme ve Finans Dergisi, 21(238), 88 99. KORAJCZYK, R. (1996). A Measure of Stock Market Integration for Developed and Emerging Markets. The World Bank Economic Review, Vol. 10, No:2, 267289 TABAK, B. M. (2006). The Dynamic Relationship Between Stock Prices And Exchange Rates: Evidence For Brazil. International Journal of Theoritical and Applied Finance, 9(8), 1377 1396. TAI, Chu-Sheng; (2007). Market Integration and Contagion: Evidence from Asian Emerging Stock and Foreign Exchange Markets. EmergingMarkets Review. 8(4), ss. 264-283. United States. Dept. of State.Office of Public Communication.Editorial Division, 2010. Background Notes on Countries of the World: Russia. p6-6, 1p

35

Vuran, B. (2010). IMKB 100 Endeksinin Uluslararas Hisse Senedi Endeksleri le likisinin Ebtnleim Analizi le Belirlenmesi, stanbul niversitesi letme Fakltesi Dergisi Cilt:39, Say:1, 154-168.

36