SVODJENJE NA I KVADRAT

Kao to smo videli do sada, trigonometrijske funkcije uglova I kvadranta izraunavaju

se na isti nain kao trigonometrijske funkcije otrih uglova pravouglog trougla.
Pokazaemo da se preko formula, trigonometrijske funkcije proizvoljnog ugla mogu
izraziti preko trigonometrijskih funkcija odgovarajueg ugla I kvadranta. Taj postupak
se zove svodjenje na I kvadrat.

1) Iz II u I kvadrant
Vae formule za: 0 < <

sin + = cos
2

sin ( 900 + ) = cos

odnosno

cos + = sin odnosno

2

tg + = ctg
odnosno
2

ctg + = tg
2

cos ( 900 + ) = sin

tg ( 900 + ) = ctg
ctg ( 900 + ) = tg

odnosno

sin( ) = sin
cos( ) = cos
tg ( ) = tg
ctg ( ) = ctg
odnosno :
sin(1800 ) = sin
cos(1800 ) = cos
tg (1800 ) = tg
ctg (1800 ) = ctg

Primeri:

a) sin 115 o = sin(90 o + 25 o ) = cos 25 o a moe i:

sin115o = sin(180o 65o ) = sin 65o
Naravno, ve smo videli veze u I kvadrantu i znamo da je cos 25o = sin 65o . Tako da
moete upotrebiti bilo koju formulu iz ove dve grupe.
3

= cos = cos =
4
4
4
2

o
o
o
o
v) tg141 = tg 180 39 = tg 39

b) cos

g) ctg101 = ctg 90 + 11 = tg11o

o

2) iz III u I kvadrant

Opet imamo dve grupe formula:

sin
= cos
2

cos
= sin
2

sin( + ) = sin
cos( + ) = cos
tg ( + ) = tg
ctg ( + ) = ctg
to jest:

tg
= ctg
2

ctg
= tg
2

sin(1800 + ) = sin
cos(1800 + ) = cos
tg (1800 + ) = tg

tj. sin ( 2700 ) = cos

tj.

cos ( 2700 ) = sin

tj.

tg ( 2700 ) = ctg

tj

ctg ( 2700 ) = tg

ctg (1800 + ) = ctg

Primeri:
4

3
3

= sin
+ = sin + = sin =
3
3
3
2
3 3

b) cos 207 o = cos 180 o + 27 o = cos 27 o

a) sin

v) tg 263 = tg 270 7 = ctg 7 o

g) ctg
= ctg + = ctg = 3
6
6
6

3) Iz IV u I kvadrant

sin
+ = cos
2

cos
+ = sin
2

tg
+ = ctg
2

ctg
+ = tg
2

tj.

sin ( 2700 + ) = cos

tj.

cos ( 2700 + ) = sin

tj.

tg ( 2700 + ) = ctg

tj.

ctg ( 2700 + ) = tg

Ako posmatramo negativan ugao ( ) :

sin(- ) = - sin
cos(- ) = cos
tg(- ) = tg
ctg(- ) = -ctg
Ovo nam govori da je jedino cos parna funkcija (jer unitava minus a sve ostale su
neparne)
Primeri:

a) sin 307 o = sin 270 o + 37 o = cos 37 o

2

b) cos( 30 o ) = cos 30 o =
v) tg

3
2

11

3

= tg = tg =
6
6
3
6

3

g) ctg = ctg =
3
3
3
to se tie periodinosti funkcija sin x i cos x ve smo uoili da vai:

sin( + 2k ) = sin

odnosno

cos( + 2k ) = cos

odnosno

sin( + 3600 k ) = sin

cos( + 3600 k ) = cos

za k koji je bilo koji ceo broj.

Dakle: osnovni period finkcija sin x i cos x je T = 2 odnosno T = 360 o

Primeri:
a) sin 1170 o = (oduzmimo od 1170 o po 360 o dok se ne dodje ispod 360 o )
1170 o 360 o = 810 o
810 360 o = 450 o
450 o 360 = 90 o
Pa je: sin 1170 o = sin 90 o = 1 ili moemo zapisati: sin 1170 o = sin(90 o + 3 2 ) = sin 90 o

b) cos 780 o = (slian postupak)

780o 360 o = 420 o
420 o 360o = 60 o
Pa je cos 780 o = cos 60 o =

1
1
tj. cos 780 o = cos(60 o + 360 o ) = cos 60 o =
2
2

Za tangense i kotangense vai:

tg ( + k ) = tg

odnosno

tg ( + k 1800 ) = tg

ctg ( + k ) = ctg

odnosno

ctg ( + k 1800 ) = ctg

Dakle: osnovni period funkcija tgx i ctgx je T = odnosno T = 180 o

Primeri:
a) tg 750 o = (odavde od 750 o oduzmemo po 180 o dok se ne spustimo ispod 180 o )
750 o 180 o = 570 o
570 o 180 o = 390
390 o 180 o = 210 o
210 o 180 o = 30 o
3
3
o
b) ctg ( 1110 ) = ctg1110o = ctg 30 o = 3
tg 750 o = tg 30 o =

jer je

1110 o = 6 180 o + 30 o

ZADACI:
sin 750 cos 390 tg1140 o
1) Uprostiti izraz:
ctg 405o sin 1860 o cos 780o
o

Reenja: Najpre emo upotrebom formula sve prebaciti u I kvadrant!

1
2
3
cos 390o = cos(30o + 360o ) = cos 30o =
2
o
o
o
o
tg1140 = tg (60 + 6 180 ) = tg 60 = 3

sin 750o = sin(30o + 2 360o ) = sin 30o =

_________________________________________________________

ctg 405o = ctg (45o + 2 180o ) = ctg 45o = 1

3
2
1
cos 780o = cos(60o + 2 360o ) = cos 60o =
2

sin1860o = sin(60o + 5 360o ) = sin 60o =

Vratimo ova reenja u poetni zadatak:

sin 750 cos 390 tg1140
=
ctg 405o sin1860o cos 780o
o

1
3

3
2 2

= 3

3 1
1

2 2

2) Uprosti izraz:
17
7
17
sin
tg
6
3
4
10
7
8
ctg
cos
sin
3
4
3

cos

Slino kao u prethodnom zadatku, sve prebacujemo u I kvadrant.

cos

17
17 180o
3
= cos
= cos 510o = cos150o = cos(180o 30o ) = cos 30o =
6
6
2

sin

7
6
= sin +
3
3 3

tg

17
16
= tg +
4
4
4

o
= sin + 2 = sin = sin 60 =
3
2

o
= tg + 4 = tg = tg 45 = 1
4

_________________________________________________________________________

ctg

10

3
9

o
= ctg +
= ctg + 3 = ctg = ctg 60 =
3
3
3
3 3
3

7
7 180o
2
= cos
= cos 315o = cos( 45o ) = cos 45o =
4
4
2
8
2
2 180o
2 6
2

sin
= sin
+
=
sin
+
2
=
sin
=
sin
= sin120o = sin(90o + 30o ) =

3
3
3
3
3
3

cos

= cos 30o =

3
2

Zamenimo ove vrednosti u zadatak:

3
3
17
7
17

1
sin
tg
3
3
2
3 2
2
2
6
3
4 =
=
=

=
10
7
8
2
2
2 2
3
2
3
ctg
cos
sin

3
4
3
3
2
2
3) Dokazati indetitet:
cos

sin 2 sin( ) 1
= tg
cos( ) cos 2
Kod indetiteta krenimo od jedne strane i transformiemo je, dok ne dodjemo do druge
strane.

Vai:
sin( ) = sin
cos( ) = cos
sin 2sin( ) sin 2 sin
sin
=
=
=
cos( ) cos cos cos 2 cos
1 sin 1
=
= tg
2 cos 2

4) Dokazati indetitet:
3

cos
ctg + cos( )
2
2

= sin
cos(2 + )tg ( )
Vai:

= sin
cos

ctg + = tg
2

cos( ) = cos
cos(2 + ) = cos
tg ( ) = tg
Pa je:

cos
ctg + cos( )
( sin ) (tg ) (cos )
2

=
= sin
cos(2 + )tg ( )
(cos ) (tg )