Professional Documents
Culture Documents
Xulythso 9682
Xulythso 9682
tn hiu s
http://www.ebook.edu.vn
Chng
1
Tn hiu v h thng ri rc
I. M u
Tn hiu s l tn hiu c biu din bng mt dy s. X l tn hiu s bao hm
mi php x l cc dy s c c cc thng tin cn thit nh phn tch, tng hp, m
ho, c bit l loi b giao thoa tn hiu, loi b nhiu, nhn c ph tn hiu, bin i
tn hiu sang dng mi ph hp hn. Nhn chung, cc h thng x l tn hiu phc tp u
da trn cc php x l c bn sau:
1. Tch chp.
2. Tng quan, bao gm hai loi: t tng quan v tng quan cho. Hm tng
quan cho dng o mc tng t nhau gia hai tn hiu. N c dng phn tch
ph cho, pht hin tn hiu trn mt nn nhiu nh vic pht hin tn hiu phn hi
trong k thut rada, tm mu tng ng nhau trong nhn dng, o tr.
3. Lc s: l mt thao tc c bn, thng c s dng nhm kh nhiu, chn bng
thng.
4. Cc php bin i ri rc: cho php biu din tn hiu ri rc trong khng gian
tn s hoc chuyn i gia thi gian v tn s. Ph ca tn hiu c th nhn c bng
cch phn nh n thnh cc thnh phn tn s.
5. iu ch. Tn hiu s thng khng c truyn i trn ng di hoc lu tr
vi s lng ln. Tn hiu thng c iu ch lm cho c tnh tn s ca n ph hp
vi cc c tnh ca ng truyn hoc ca phng tin lu tr nhm lm gim ti thiu
mo, nhm s dng bng tn mt cch c hiu qu hoc nhm m bo tn hiu c mt s
tnh cht mong mun.
X l tn hiu s ngy cng c s dng trong nhiu lnh vc m trc y tn
hiu tng t c dng l chnh; ngay c trong nhng lnh vc rt kh hoc khng th p
dng vi tn hiu tng t. X l tn hiu s c nhng im u vit sau:
1. chnh xc cao: chnh xc ph thuc vo s bits dng biu din tn hiu
s.
2. Sao chp trung thc nhiu ln.
3. Tnh bn vng: cc h thng x l tn hiu s khng b nh hng bi nhit
hay thi gian nh cc h thng tng t.
4. Tnh linh hot v mm do: chc nng x l ca cc h thng x l tn hiu s
hon ton c th can thip bng phn mm, do m bo tnh linh hot v mm do.
I.1. Cc nh ngha
a. Tn hiu
Tn hiu l biu din vt l ca thng tin.
V d:
- Cc tn hiu nhn thy l cc sng nh sng mang thng tin ti mt ta.
Ng Nh Khoa - Photocopyable
http://www.ebook.edu.vn
Sa(t)
xa(t)
99
69
39
9
0
(a)
(b)
Hnh 1.2. tn hiu tng t (a) v tn hiu lng t ho (b).
Ng Nh Khoa - Photocopyable
http://www.ebook.edu.vn
d. nh ngha tn hiu ri rc
- Nu tn hiu c biu din bi hm ca cc bin ri rc, th tn hiu c gi
l tn hiu ri rc.
Da vo bin , tn hiu ri rc c phn thnh tn hiu ly mu v tn hiu s.
- Tn hiu ly mu
Nu bin ca tn hiu ri rc l lin tc (khng c lng t ho) th c
gi l tn hiu ly mu, tn hiu ny thu c nh ly mu t tn hiu tng t.
- Tn hiu s
Nu bin ca tn hiu ri rc l ri rc, th tn hiu c gi l tn hiu s.
xs(nTs)
xd(nTs)
99
69
39
9
(a)
(b)
Hnh 1.3. tn hiu ly mu (a) v tn hiu s (b).
II. Tn hiu ri rc
II.1. Biu din tn hiu ri rc.
a. Biu din ton hc
Tn hiu ri rc c biu din bng mt dy cc gi tr thc hoc phc, nu n
c hnh thnh bi cc gi tr thc, th n c gi l tn hiu thc; cn nu c hnh
thnh bi cc gi tr phc, th c gi l tn hiu phc.
Ta a vo cc k hiu nh sau: xs(nTs): tn hiu ly mu; xd(nTs): tn hiu s v
x(nTs): l tn hiu ri rc ni chung. tin cho cch biu din tn hiu ri rc, chng ta
s chun ho bin s c lp nTs bi chu k ly mu Ts (tng ng trong min tn s,
chun ho theo tn s ly mu Fs) nh sau:
x(nTs)
chun ho bi Ts
x(n)
Math Equation
x (n ) =
0
N1 n N 2
n < N1 and n > N 2
(1.2.1)
b. Biu din th
V d:
Biu din ton ca mt tn hiu ri rc nh sau:
Ng Nh Khoa - Photocopyable
http://www.ebook.edu.vn
n
1
x (n ) = 4
0
0n4
n < 0 and n > 4
x(n)
1
0,5
-1 0
1 n = 0
0 n 0
(n ) =
(1.2.2)
b. Dy nhy n v.
Trong min n, dy nhy n v c nh ngha nh sau:
1 n 0
u (n ) =
0 n < 0
(1.1.3)
c. Dy ch nht.
Trong min n, dy ch nht c nh ngha nh sau:
1 0 n N1
rect N (n ) =
0 n < 0 and n > N1
(1.2.4)
d. Dy hm m thc.
Trong min n, dy hm m thc c nh ngha nh sau:
a n 0 n
e( n ) =
0 n < 0
(1.2.5)
Ng Nh Khoa - Photocopyable
http://www.ebook.edu.vn
e(n)
e(n)
1
1
0
(a). a<1
(b). a>1
Hnh 1.5. Biu din th dy hm m thc.
e. Dy sin.
Trong min n, dy sin c nh ngha nh sau:
s(n) = sin(0n).
th ca s(n) c biu din trn hnh 1.6, vi 0 =
sin(
(1.2.6)
2
8
2
n)
8
-1
Hnh 1.6. Biu din th dy sin.
II.3. Cc php ton i vi tn hiu ri rc.
a. Tng ca hai dy.
nh ngha: Tng ca hai dy nhn c bng cch cng tng i mt cc gi tr
mu i vi cng mt tr s ca bin c lp.
b. Tch ca hai dy.
Tch ca hai dy nhn c bng cch nhn tng i mt cc gi tr mu i vi
cng mt tr s ca bin c lp.
y(n)
x(n)
x(n) +y(n)
c. Tch vi hng s.
Tch ca mt dy vi mt hng s nhn c bng cch nhn tt c cc gi tr mu
ca mt dy vi chnh hng s .
y(n)
x(n)
Ng Nh Khoa - Photocopyable
x(n).y(n)
5
http://www.ebook.edu.vn
d. Tr (php dch)
x1(n)
x2(n)
1
0
1
1
6 n
x (n ) =
x (k ) (n k )
k =
(1.3.2)
Vo (n-k)
Ra
T
Ng Nh Khoa - Photocopyable
T[(n-k)] = hk(n)
http://www.ebook.edu.vn
x (k )h
k =
(n ) . p ng hk(n) c gi l p ng xung ca
y( n ) =
x (k )h k (n ) =
k =
x (k )h (n k )
(1.3.3)
k =
y( n ) =
x (k )h (n k ) = x (k ) * h (n )
(1.3.4)
k =
n
1
4
0
0n4
n < 0, n > 4
y( n ) = x ( k ) * h ( n ) =
x (k )h (n k )
k =
http://www.ebook.edu.vn
nk
0 nk 4
1
h (n k ) =
4
0
n k < 0, n k > 4
0k4
k < 0, k > 4
1
x (k ) =
0
Nn ta c: Tng k ch cn tnh t 0 n 4 v n ch xc nh t 0 n 8.
- Vi n = 0 ta c: y(0) =
- Vi n = 1 ta c: y(1) =
k =0
- Vi n = 2 ta c: y( 2) =
- Vi n = 3 ta c: y(3) =
- Vi n = 4 ta c: y( 4) =
- Vi n = 5 ta c: y(5) =
- Vi n = 6 ta c: y(6) =
- Vi n = 7 ta c: y(7) =
- Vi n = 8 ta c: y(8) =
x(n)
y(n) = x(n)*h(n)
1
0
h(n)
2,5
1,5
1
1 2
3 4
http://www.ebook.edu.vn
(1.3.5)
x (n k )h (k ) .
k =
x (n l)h (l) =
l = +
h(l)x (n l)
y(n) = h(n)*x(n).
l =
x (n ) * [h 1 (n ) * h 2 (n )] =
x (k )[h (n k ) * h
1
k =
x (k )[h
k =
(n k ) * h 1 (n k )]
x (k ) h
k =
( n k )]
l =
(l)h 1[(n k ) l]
l = k =
(l)
= [x (n ) * h 1 (n )]* h 2 (n )
x (n ) * [h 1 (n ) + h 2 (n )] =
x (k )[h (n k ) + h
1
k =
x (k )h 1 (n k ) +
k =
(n k )]
x (k )h
k =
(n k )
= [x (n ) * h 1 (n )] + [x (n ) * h 2 (n )]
V d: Cho ba h thng tuyn tnh bt bin h1(n), h2(n) v h3(n), theo s sau (hnh 1.9):
h1(n)
h3(n)
h2(n)
Hnh 1.9. S h thng TTBB
Ng Nh Khoa - Photocopyable
http://www.ebook.edu.vn
n
1
Vi: h 1 ( n ) = 2
0
0n2
h2(n) =
1
(n 1) + u (n 2) u (n 6)
2
h1(n)
1
0,5
0 1 2
h2(n)
0 1 2 3 4 5 6
h1(n)+h2(n) = rect6(n)
0 1 2 3 4 5 6
h3(n)=rect11(n)
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
6
h(n)
5
4
3
2
1
0
2 3 4
5 6 7
8 9 10 11 12 13 14 15 16
Ng Nh Khoa - Photocopyable
10
http://www.ebook.edu.vn
III.3. H nhn qu.
a. nh ngha
y1 ( n ) =
y 2 (n ) =
x (k )h (n k )
k =
k =
(k )h (n k )
y1 ( n ) =
y 2 (n ) =
n 0 1
k =
k =n 0
n 0 1
k =
k =n 0
x 1 (k )h (n k ) + x 1 (k )h (n k )
x 2 (k )h (n k ) + x 2 (k )h (n k )
Vi k < n0 ta c:
y1 ( n ) y 2 ( n ) =
=
x (k )h (n k ) x
k =n 0
k =n 0
[x (k ) x
k =n 0
(k )h (n k )
( k ) ]h ( n k )
y( n ) =
k =
k =
k =0
x (k )h (n k ) = x (k )h (n k ) = x (n k )h (k )
(1.3.8)
- Nu p ng xung c di hu hn N th:
N
y( n ) = x ( n k ) h ( k )
(1.3.9)
k =0
11
http://www.ebook.edu.vn
S=
h (n ) <
(1.3.10)
n =
S=
h (n ) <
th y(n) < vi mi n.
n =
k =
k =
k =
Ta c: y( n ) =
h ( k ) x ( n k ) y( n ) = h ( k ) x ( n k ) h ( k ) x ( n k )
h (k )
k =
h (k ) <
th : y( n ) < vi mi n.
k =
y( n ) =
x (k )h (n k ) :
n = 0 y(0) =
k =
x (k )h ( k )
k =
k =
k =
S=
n =
n =0
h ( n ) = a .
n
k =0
r =0
a k ( n ) y( n k ) = b r ( n ) x ( n r )
(1.4.1)
12
http://www.ebook.edu.vn
a. Dng tng qut
a
k =0
y( n k ) = b r x ( n r )
(1.4.2)
r =0
r =0
k =1
y( n ) = b' r x ( n r ) a ' k y( n k )
b
a
b' r = r ; a ' k = k
a0
a0
(1.4.3)
V d:
Xt phng trnh sai phn bc nht: y(n) = ay(n-1) + x(n). Tm p ng xung ca
h thng vi iu kin u y(n) = 0 vi n <0.
Gii:
Gi thit kch thch l dy xung n v: x(n) = (n). khi p ng ra chnh l p
ng xung ca h thng: y(n) = h(n).
- Vi iu kin u: y(n) = 0
vi
n<0 ta c:
h(n) = 0
vi
n < 0.
(1)
h(0) = ah(-1) + (0) = a.0 + 1 = 1.
h(1) = ah(0) + (1) = a.1 + 0 = a.
h(2) = ah(1) + (2) = a.a + 0 = a2.
(2)
h(3) = ah(2) + (3) = a.a2 + 0 = a3.
a k y( n k ) = 0
(1.4.4)
k =0
Ng Nh Khoa - Photocopyable
13
http://www.ebook.edu.vn
y 0 (n ) = A1 1n + A 2 2n + ... + A N Nn = a k kn
(1.4.6)
k =1
1
3
ng nht cc h s ta c: B = ;
y p (n ) =
C=
(*)
, nghim tng
(a)
2
9
n 2
+
3 9
(b)
n
3
2
9
(c)
- Xc nh h s A1:
Theo gi thit, y(-1) = 0. Thay vo (c) ta c:
2
1 2
+ ) = 0 A1 =
3 9
9
1
2
Vy nghim ca PTSPTT l: y( n ) = n + 1 ( 2) n
3
9
y(1) = A1 (2) 1 + (
IV.3. p ng xung hu hn v v hn
Trong thc t k thut, ngi ta thng phn bit hai trng hp ca p ng
xung: h c p ng xung hu hn v h c p ng xung v hn. Ta s kho st cc h
trn ng vi cc trng hp PTSPTT h s hng sau:
N
T PTSPTT h s hng ca h:
a
k =0
Ng Nh Khoa - Photocopyable
y( n k ) = b r x ( n r )
r =0
14
http://www.ebook.edu.vn
br
x (n r ) ;
r =0 a 0
y( n ) =
h (n ) =
t:
a0 0.
M
bn
; Ta s c: y( n ) = h ( r ) x (n r )
a0
r =0
y chnh l tch chp gia h(n) v x(n) khi h(n) l nhn qu v c chiu di hu
hn: L[h(n)] = M+1; h(n) chnh l p ng xung ca h thng khng quy hay h thng
c p ng xung chiu di hu hn (FIR system).
+. Nu N 0, th phng trnh tr thnh:
M
r =0
k =1
y( n ) = b' r x ( n r ) a ' k y( n k )
a0 0.
b
a
b' r = r ; a ' k = k
a0
a0
x(n)
y(n) = x(n-1)
D
x(n)
Phn t tr
y(n)= a.x(n)
Phn t nhn vi hng s
x1(n)
y( n ) = x i ( n )
x2(n)
i =1
Phn t cng
xn(n)
Hnh 1.11. Cc phn t c bn.
b. Phng trnh sai phn ca cc h thng.
M
y( n ) = b 0 x ( n ) + b r x ( n r )
r =1
- H thng quy:
Ng Nh Khoa - Photocopyable
r =1
k =1
y( n ) = b 0 x ( n ) + b r x ( n r ) + ( a k ) y( n k )
15
http://www.ebook.edu.vn
y( n ) = b 0 x ( n ) + ( a k ) y( n k )
k =1
y( n ) = b 0 x ( n ) + b r x ( n r )
r =1
1
4
4244
3
F1 [x ( n 1),..., x ( n M ) ]
y( n ) = b 0 x ( n ) +
- H thng quy
b r x ( n r ) + ( a k ) y( n k )
r =1
k =1
1
42
4 43
4 1
442443
F1 [x ( n 1),..., x ( n M ) ]
F2 [y ( n 1),..., y ( n N ) ]
y( n ) = b 0 x ( n ) + ( a k ) y( n k )
k =1
1
442443
F2 [ y ( n 1),..., y ( n N ) ]
y(n)
x(n)
+
b0
y(n)
x(n)
b0
16
http://www.ebook.edu.vn
x(n)
b1
b2
b5
b0
+
y(n)
rxy (n ) =
x ( m) y( m n )
(1.5.1)
m =
b. T tng quan
Trong nh ngha v tng quan cho, nu x(n) = y(n) th quan h trn tr thnh t
tng quan. T tng quan c nh ngha nh sau:
rxx (n ) =
x ( m) x ( m n )
(1.5.2)
m =
Ng Nh Khoa - Photocopyable
17
http://www.ebook.edu.vn
chng
2
Php bin i Z
I. M u
Trong chng 1, chng ta kho st tn hiu v h thng ri rc trong min bin
s c lp t nhin. y l cch kho st trc tip, tuy nhin trong nhiu trng hp cch
ny gp kh khn v ni chung hiu qu khng cao.
Ngoi phng php ny, chng ta c th dng nhiu phng php kho st gin
tip khc thng qua cc k thut bin i. Cc bin i ny lm nhim v chuyn min
bin s c lp t nhin sang cc min khc v nh vy tn hiu v h thng ri rc s
c biu din trong cc min mi vi cc bin s mi. Mi cch bin i s c nhng
thun li ring ca n, tu tng trng hp c th m ta ng dng chng. Sau khi
kho st xong tn hiu v h thng ri rc trong min cc bin s mi ny, nu cn thit
chng ta li c th dng cc php bin i ngc a chng v min bin s c lp t
nhin.
Cc phng php kho st gin tip ni chung s lm n gin rt nhiu nhng
kh khn m ta gp khi s dng php kho st trc tip. Mt trong cc phng php kho
st gin tip thng c s dng l php bin i Z m ta s nghin cu trong ni dung
ca chng ny.
Php bin i Z ng vai tr nh php bin i Laplace trong vic phn tch tn
hiu v h thng lin tc.
Quan h gia min t nhin n v min Z c minh ho nh hnh 2.1 sau:
ZT
min Z
min n
IZT
X ( Z) =
x (n ) Z
(2.2.1)
n =
ZT
K hiu: ZT[x(n)] = X(Z), hay x ( n )
X( Z)
18
http://www.ebook.edu.vn
Nh vy bin i Z l bin i vic biu din tn hiu x(n) trong min bin s c
lp t nhin thnh vic biu din tn hiu X(Z) trong min phc Z v X(Z) l mt hm
phc.
Bin i Z l mt chui lu tha v hn, n ch tn ti vi cc gi tr ca Z m ti
chui hi t.
V d: Tm bin i Z ca cc tn hiu c chiu di hu hn sau:
x1(n) = (n)
x2(n) = 2(n+2) +(n) + 3(n-1)
Gii: X1 ( Z) =
X1 ( Z) =
(n ) Z
= 1.Z 0 = 1
n =
[2 (n + 2) + (n) + 3 (n 1)]Z
= 2 Z 2 + 1.Z 0 + 3.Z 1
n =
Nhn xt:
- X1(Z) tn ti vi mi gi tr ca Z, tc l trong ton b mt phng Z. Khi ta ni
ZT[x1(n)] hi t trong ton mt phng Z.
- X2(Z) tn ti vi mi gi tr ca Z, tr Z = 0 v Z = , tc l ZT[x2(n)] hi t trong
ton mt phng Z, tr gc 0 v im v cc .
b. Bin i Z mt pha
nh ngha. Bin i Z mt pha ca dy x(n) c nh ngha nh sau:
X1 ( Z) = x (n ) Z n
(2.2.2)
n =0
X11 ( Z) = (n ) Z n = 1.Z 0 = 1 tn ti vi mi gi tr ca Z
n =0
ca Z, tr Z = 0.
c. Mt phng Z
Mt phng phc Z c to bi trc tung ng vi trc o v trc honh l trc thc
nh hnh 2.2
Ng Nh Khoa - Photocopyable
19
http://www.ebook.edu.vn
Im[Z]
r
Re[Z]
x (n ) Z
= ZT[x (n )] hi t c
n =
x (n ) Z
= ZT1 [x (n )] hi t
n =0
2 n
x (n ) =
0
with : n 2
other
x(n)
Im[Z]
r=
4
2
1
-2
Re[Z]
0
(a)
Min hi
(b)
Hnh 2.3. Biu din x(n) (a) v min hi t ca X(Z) (b).
Ng Nh Khoa - Photocopyable
20
http://www.ebook.edu.vn
x (n ) Z n =
Ta c: X ( Z) =
n =
2 n Z n = 4Z 2 + 2Z 1 + 1 +
n =
Z n
n =
X ( Z) = 4 Z 2 + 2 Z 1 + 1 + 2 m Z m = X 2 ( Z) + X1 ( Z)
i bin m = - n ta c:
m =1
X1 ( Z) = 2 m Z m =
trong :
m =1
2 Z
1 2 1 Z
vi Z<2
X 2 ( Z) = 4 Z 2 + 2 Z 1 + 1
X ( Z) = 4 Z 2 + 2 Z 1 + 1 +
Vy:
vi Z 0.
1
2 Z
1 2 1 Z
vi Z<2 v Z 0.
Hnh 2.3b biu din min hi t ca X(Z0 trong mt phng Z, l hnh trn Z<2,
tr gc to .
- Xc nh bin i Z mt pha.
Ta c: X1 ( Z) =
n =0
n =0
x (n )Z n = 2 n Z n = 4Z 2 + 2Z 1 + 1
(2.2.5)
n =0
hi t nu tho mn iu kin:
(2.2.6)
limx(n)1/n < 1
n
c. p dng tiu chun Cauchy
p dng tiu chun Cauchy chng ta c th phn chui X(Z) hai pha thnh hai
chui nh sau:
X1 ( Z) =
x (n ) Z n =
n =
n =
n =0
x (n )Z n + x (n )Z n = X1 (Z) + X 2 (Z)
- Xt chui X2(Z):
limx(n)Z-n1/n
limx(n)1/n Z-1
n
t
Rx-=
limx(n) 1/n
n
X1 ( Z) =
x (n ) Z n =
n =
n =
m =0
limx(-m)Zm1/m
m
Ng Nh Khoa - Photocopyable
limx(-m)1/m Z
m
21
http://www.ebook.edu.vn
t
Rx+ =
1/m -1
[limx(-m)
]
m
RxRe[Z]
Rx+
x (n ) Z
n =
3
4
Cho chui x ( n ) =
vi mi gi tr ca n. Tm bin i Z v min hi t.
Gii:
ZT[x (n )] = X( Z) =
3 n
Z
n = 4
Ta c:
n
1
1
3
X ( Z) = Z 1 + Z 1
n = 4
n =0 4
Gi:
Ng Nh Khoa - Photocopyable
22
http://www.ebook.edu.vn
+. X1 ( Z) =
1
3
3 1
vi Z 1 < 1
Z =
4
1 3 Z 1
n =0 4
4
Z>
3
, hay min hi t l
4
3
.
4
3
m
Z
3
3
vi : Z < 1
= Z = 4
3
4
m =1 4
1 Z
4
4
Theo tiu chun Cauchy, xt vi chui X2(Z) ta c: R x + = , hay min hi t l
3
n
1
3 1 1
3 1
+. X 2 ( Z) = Z
Z
=
m =1 4
n = 4
Z<
4
.
3
Cui cng, ta c:
3
Z
4
3
1
, vi < Z < l min hi t.
+ 4
X(Z) = X1(Z) + X2(Z) =
3
3
3
4
1 Z 1 1 Z
4
4
II.3. im cc v khng
Trong thc t chng ta thng gp cc bin i Z cho di dng mt thng s ca
hai a thc, nh vy X(Z) l hm hu t ca Z:
X( Z) =
N( Z)
D( Z)
I=
1, n = 0
1
Z n 1dZ =
2j c
0, n 0
Ng Nh Khoa - Photocopyable
(2.3.1)
23
http://www.ebook.edu.vn
X ( Z) =
x ( m) Z
m =
Z n 1
v ly tch phn theo chiu di ca mt
2j
1
1
n 1
X
(
Z
)
Z
dZ
=
x (m) Z m+ n 1dZ
2j c
2j c n =
1
1
n 1
X
(
Z
)
Z
dZ
x ( m)
=
Z m+ n 1dZ
2j c
2j c
m =
theo nh l Cauchy ta c:
1, ( m + n ) = 0 m = n
1
Z n +l1dZ =
2j c
0, (m + n ) 0 m n
Vy vi m = n ta c:
x (n ) =
1
X( Z) Z n 1dZ
2j c
(2.3.2)
x (n ) =
1
X( Z) Z n 1dZ = Re s X( Z) Z n 1
2j c
k
Z= Z pk
(2.3.3)
Re s X( Z) Z n 1
Z= Zpk
] = lim
Z Z pk
1
d sk 1
X( Z) Z n 1 ( Z Z pk ) s k
(s k 1)! dZsk 1
(2.3.4)
(2.3.5)
i vi cc im cc n:
Re s X( Z) Z n 1
Z= Zpk
n 1
= lim ZZpk X( Z) Z ( Z Z pk )
V d:
Cho: X ( Z) =
1
; min hi t RC[X(Z)] : Z> 0,5. Tm x(n).
1
1 Z 1
2
Ng Nh Khoa - Photocopyable
24
http://www.ebook.edu.vn
Zn
X ( Z) Z n 1 =
Ta c:
Z
1
2
1
2
T y, vi ta c Zp1= 0,5 l mt cc n.
n gin, ta c th chn ng cong c l ng trn bn knh R > 0,5. Nh vy
ta c:
Re s X( Z) Z n 1
Z=0 , 5
1
2
] = lim
1
2
1
Zn
( Z 0,5) =
Z0 , 5
Z 0,5
2
Vy x ( n ) = vi .
Vi n < 0, t n = -m (m > 0) ta s c:
x (m) = Re s X( Z) Z m 1
k
Z= Zpk
1
= Re s
1
k
Zm (Z )
2
Z= Z pk
Re s X( Z) Z n 1
Z=0 , 5
] = lim
Z= Zpk
] = lim
- Ti cc bi
Re s X( Z) Z n 1
Z 0 , 5
Z0
1
m
Z m ( Z 0,5) ( Z 0,5) = 2
1
d m1
(m 1)! dZ m1
1
m
Z m ( Z 0,5) Z
1 (1) m1 (m 1) !
= 2 m
m
(m 1)! (0,5)
Vy vi n < 0 ta c: x(n) = 0.
III.4. Phng php khai trin thnh chui lu tha.
Trong min hi t ca X(Z) th X(Z) l mt hm gi tch ca Z, nh vy hon ton
c th khai trin X(Z) thnh chui lu tha c dng:
X ( Z) =
n =
Z n
theo nh ngha ta c: X ( Z) =
(2.3.6)
x (n ) Z
n =
(2.3.7)
Z
. Tm x(n) vi min hi t ca X(Z) nh sau:RC[X(Z)] : Z>2
Z+2
Gii:
Ng Nh Khoa - Photocopyable
25
http://www.ebook.edu.vn
X ( Z) =
Z
1
=
Z + 2 1 + 2 Z 1
X ( Z) = (2) n Z n
n =0
X( Z) =
C( Z)
D( Z)
X( Z) = S( Z) +
P( Z)
Q( Z)
(2.3.8)
S( Z) = B M N Z M N + B M N 1 Z M N 1 + ... + B1 Z1 + B 0
(2.3.9)
- Nu M < N th S(Z) = 0.
- Khai trin thng s
P( Z)
thnh cc phn thc ti gin nh sau:
Q( Z)
- Trng hp X(Z) ch c N cc cc n:
P( Z) N A k
=
Q( Z) k =1 Z Z pk
(2.3.10)
A k = ( Z Z pk )
P( Z)
Q( Z)
(2.3.11)
Z = Z pk
(2.3.12)
k l
khi , cj c xc nh nh sau:
cj =
1
d s j
P( Z)
( Z Z pk ) s
s j
(s j)! dZ
Q( Z) Z= Z
(2.3.13)
pl
Cui cng, sau khi khai trin xong X(Z) ta s tm bin i Z ngc ca tng phn
thc mt ri tng hp kt qu ta s c c x(n).
Bin i ngc (IZT) ca cc phn thc ti gin c th tham kho theo mt s dng
nh sau:
Ng Nh Khoa - Photocopyable
26
http://www.ebook.edu.vn
Z
n
= Z pk u (n )
Z
Z
pk
+. IZT
1
n 1
= Z pk u (n 1)
Z
Z
pk
+. IZT
(2.3.14)
n (n 1)(n 2)...(n m + 1) n m
Z
=
Z pk u (n )
m +1
m!
(Z Z pk )
+. IZT
(2.3.15)
vi Z>Zpk.
n (n 1)(n 2)...(n m + 1) n m
Z
=
Z pk u (n 1)
m +1
m!
(Z Z pk )
+. IZT
(2.3.16)
vi Z<Zpk.
V d:
Cho X ( Z) =
Z+2
. Tm x(n) bng phng php khai trin ti gin.
2Z 7 Z + 3
2
Gii:
X ( Z) =
Z+2
1
2( Z )( Z 3)
2
vy X(Z) c hai im cc n l: Z p1 =
1
v Zp2 = 3.
2
Vy ta c:
2
Ak
k =1 Z Z pk
X ( Z) =
trong :
A1 = ( Z 0,5)
A 2 = ( Z 3)
Z+2
= 0,5
2( Z 0,5)( Z 3) Z=0,5
Z+2
=1
2( Z 0,5)( Z 3) Z=3
Vy:
X ( Z) =
1
0,5
+
Z 0,5 Z 3
x (n ) = 0,5(0,5) n 1 u (n 1) + 3 n 1 u (n 1) = 3 n 1 u (n 1) 0,5 n u (n 1)
IV. Tnh cht ca cc bin i Z
Cc tnh cht ca bin i Z s h tr nhiu trong vn x l tn hiu s.
V d Tnh cht tuyn tnh di y s cho ta cch tnh bin i Z ngc thng qua vic
phn tch thnh cc hm n gin.
IV.1 Tnh tuyn tnh
Ng Nh Khoa - Photocopyable
27
http://www.ebook.edu.vn
ZT[x1(n)] = X1(Z) =
x (n ) Z
1
n =
RC[X1(Z)]:
Rx1-<Z< Rx1+
ZT[x2(n)] = X2(Z) =
n =
(n ) Z n .
RC[X2(Z)]:
Rx2-<Z< Rx2+
Gi s ta c dy x(n) l t hp tuyn tnh ca hai dy x1(n), x2(n) nh sau:
x(n) = ax1(n) + bx2(n), a v b l cc hng s.
Bin i Z ca x(n) s l:
ZT[x(n)] = X(Z) =
[ax (n ) + bx
1
n =
=a
x (n ) Z
n =
(n )]Z n
+ b x 2 (n ) Z n = aX1 ( Z) + bX 2 ( Z)
n =
Min hi t:
RC[X(Z)]:
Rx-<Z< Rx+
trong :
Rx- = max[R1x-, R2x-] v Rx+ = min[R1x+, R2x+].
Ch : Nu nh t hp tuyn tnh li a vo mt s im khng, kh i mt s im cc
th min hi t (Rx-, Rx+) c th s rng ra.
V d:
Cho cc dy: x1(n) = anu(n);
a > 0.
n
x2(n) = a u(n-1);
a > 0.
x(n) = anu(n) - anu(n-1);
Xc nh min hi t ca X1(Z), X2(Z) v X(Z).
Gii:
X1 ( Z) =
X 2 ( Z) =
n =
n =0
x1 (n )Z n = (aZ1 ) n =
n =
1
;
1 aZ 1
Z> a.
aZ 1
;
1 aZ 1
Z> a.
n
= (aZ 1 ) n =
2 ( n )Z
n =1
X ( Z) =
1
aZ 1
1 aZ 1
=1
=
1 aZ 1 1 aZ 1 1 aZ 1
Y ( Z) =
Th:
y(n )Z n =
n =
= Z n 0
x (n n
n =
x (n n
n =
Ng Nh Khoa - Photocopyable
Rx-<Z< Rx+.
) Z n =
) Z ( n n 0 ) = Z n 0 X ( Z)
28
http://www.ebook.edu.vn
Vy:
ZT[y(n)] = Y(Z) =
a n x (n )Z n =
n =
Z
x (n )
a
n =
Z
= X
a
Z
. Vi X(Z) = ZT[x(n)].
a
Vy: ZT[anx(n)] = X
a R x < Z < a R x+
v: RC X :
a
IV.4 o hm ca bin i Z.
Ly o hm ca bin i Z ta c:
dX( Z)
= (n ) x (n )Z n 1
dZ
n =
Vi Z 0, nhn c hai v vi -Z ta c:
dX( Z)
= nx (n )Z n
dZ
n =
dX( Z)
dZ
dX1 ( Z)
dZ
ZT[n2x1(n)] = Z
2
dX1 ( Z)
dX1 ( Z)
d
2 d X1 ( Z)
Z
Z
Z
=
+
dZ
dZ
dZ
dZ 2
IV.5. nh l gi tr u.
nh l ny cho php xc nh gi tr gc ca mt dy khi bit bin i Z ca n.
i vi dy nhn qu th: x (0) = lim X( Z)
Z
= 0 vi n < n0.
IV.6.Tch chp ca hai dy
Gi s x3(n) l tch chp ca hai dy x1(n) v x2(n): x3(n) = x1(n)*x2(n)
th trong min Z ta c:
X3(Z) = X1(Z).X2(Z).
Chng minh:
Ng Nh Khoa - Photocopyable
29
http://www.ebook.edu.vn
X 3 ( Z) =
[x (n ) * x
n =
(n )]Z n =
k =
n = k =
x (k ) x
x (k )x
n =
(n k ) Z n
(n k )Z n
X 3 ( Z) =
Ta c:
k
m
x
(
k
)
Z
1
x 2 (m)Z = X1 ( Z).X 2 ( Z)
k =
m =
X1 ( Z) =
[x (n )]Z
n =
= Z
X 2 ( Z) =
n.u (n )Z
= Z
n =
d 1
d n
Z = Z
dZ 1 Z 1
dZ n =0
d Z
( Z 1) Z
Z
= Z
=
2
dZ Z 1
(Z 1)
(Z 1)2
[x
n =
n
=
2 ( n ) ]Z
u (n ) Z
= Z n =
n =
X 3 ( Z) = X1 ( Z).X 2 ( Z) =
n =0
Z
Z 1
Z
Z
Z2
.
=
(Z 1)2 Z 1 (Z 1)3
Z2
Z2
Z n +1
n 1
=
=
IZT
Re
s
Z
Re
s
(Z 1)3
k (Z 1)3
3
( Z 1) k
Z= Zpk
Z= Zpk
Cc im cc y l 1 im cc bi bc 3: Zpk = 1.
Vy:
Z n +1
1 d2
Re s
=
3
2
( Z 1) Z= Zpk 2! dZ
Cui cng ta c: x 3 = (n )
Z n +1
n (n + 1)
3
( Z 1) 3 ( Z 1) =
2
Z=1
n (n + 1)
2
IV.7.Tch ca hai dy
Gi s ta c x3(n) l tch ca hai dy x1(n) v x2(n) nh sau: x3(n) = x1(n). x2(n)
Th trong min Z ta c quan h sau:
Vi min hi t:
RC[X1(Z)]:
RC[X2(Z)]:
RC[X3(Z)]:
Chng minh:
Ng Nh Khoa - Photocopyable
X 3 ( Z) =
1
Z
X1 ( v)X 2 ( ) v 1dv
2j c
v
Rx1-< Z<Rx1+
Rx2-< Z<Rx2+
RC[X1(Z)] RC[X2(Z)]
30
http://www.ebook.edu.vn
X 3 ( Z) =
Ta c :
n =
(n ) Z n =
n =
x 1 (n ) =
Mt khc:
x (n ) x
1
(n ) Z n
1
X1 ( v)v n 1dv
2j c
n
1
1
Z
n 1
n
X 3 ( Z) = x 2 ( n )
=
X
(
v
)
v
dvZ
x 2 (n ) X1 ( v) v 1dv
2j c
2j n =
v
n =
c
=
n
1
1
Z
Z
1
x
(
n
)
X1 ( v)X 2 v 1dv
X1 ( v) v dv =
2j c n =
2j c
v
v
rxy (n ) =
sau:
x ( n ) y( m n )
m =
1
R xy ( Z) = X( Z)Y
Z
Rx-< Z<Rx+
1
:
Z
RC Y
1
1
< Z<
R y
R y+
RC[Rxy(Z)]:
RC[X(Z)] RC Y
x (n ) =
y( n ) =
Min Z
1
X( Z) Z n 1dZ
2j c
X ( Z) =
1
Y ( Z) Z n 1dZ
2j c
Y ( Z) =
ax(n) + by(n)
x(n-n0)
x (n ) Z
Min hi t
n
n =
y( n ) Z
n =
aX(Z) + bY(Z)
Z n 0 X ( Z)
Rx-< Z<Rx+
Ry-< Z<Ry+
RC[X(Z)] RC[Y(Z)]
Rx-< Z<Rx+
X(a-1Z)
anx(n)
lim X( Z)
rxy (n ) =
X(Z).Y(Z)
1
Z
X( v)Y( ) v 1dv
v
2j c
1
R xy ( Z) = X( Z)Y
Z
x(n).y(n)
x ( n ) y( m n )
m =
Ng Nh Khoa - Photocopyable
Rx-< a-1Z<Rx+
RC[X(Z)] RC[Y(Z)]
RC[X(Z)] RC[Y(Z)]
RC[X(Z)] RC Y
31
http://www.ebook.edu.vn
Min Z
Ton b mt phng Z
Ton b mt phng Z
n0
1
1 Z 1
1
1
Z 1
u(n)
u(-n-1)
Z 1
(1 Z 1 ) 2
nu(n)
1
1 aZ 1
1
1 aZ 1
anu(n)
-anu(-n-1)
Z 1
n anu(n)
Min hi t
(1 aZ )
Z> 1
Z< 1
Z> 1
Z> a
Z< a
Z> a
1 2
Z 1
-nanu(-n-1)
(1 aZ )
Z< a
(cos0n).u(n)
1 Z 1 cos 0
1 2Z 1 cos 0 + Z 2
Z> 1
1 2
1 Z 1 sin 0
1 2Z 1 cos 0 + Z 2
(sin0n).u(n)
Z> 1
k =0
r =0
a k y( n k ) = b r x ( n r )
Ng Nh Khoa - Photocopyable
32
http://www.ebook.edu.vn
n =
k =0
y(n k )Z n = b r x (n r )Z n
n = r = 0
r =0
a
k =0
r =0
k =0
r =0
Z k Y ( Z) = b r Z r X( Z) Y ( Z) a k Z k = X( Z) b r Z r
M
X( Z)
=
H ( Z) =
Y( Z)
b Z
r =0
N
k =0
(2.5.1)
k
(1 Z
0r
(1 Z
1
pk Z )
H ( Z) = c
r =1
N
Z 1 )
= cZ
(Z Z )
N M r =1
N
0r
(Z Z )
(2.5.2)
pk
k =1
k =1
T:
y(n) =
x (n )
i =1
Ly bin i Z ta c:
M
Y ( Z) =
x i (n )Z n = X i (Z)
i =1 n =
i =1
33
http://www.ebook.edu.vn
X(Z)
Y(Z) = Z-1X(Z)
-1
Phn t tr
X1(Z)
Y( Z) = X i ( Z)
X2(Z)
i =1
+
Xn(Z)
X(Z)
Phn t cng
Y(Z)= a.X(Z)
Phn t nhn vi hng s
Hnh 2.5. Cc phn t c bn.
H2(Z)
H3(Z)
Y(Z)
X(Z)
H1(Z)
H4(Z)
Gii: Cc khi 2 v 3 ni tip nhau v ghp song song vi khi 4, khi 1 ghp ni tip vi
h thng ny.
Do ta c:
H(Z) = H1(Z)[ H2(Z) H3(Z) + H4(Z)]
V.3. Gii phng trnh sai phn tuyn tnh h s hng
V cc iu kin u ca cc phng trnh sai phn tuyn tnh h s hng l khc
khng, v vy ta ch dng bin i Z mt pha trong cc ng dng ny.
Xt bin i Z ca thnh phn x(n - m) vi m c nh v n 0.
ZT[x (n 1)] = x (n 1) Z n
n =0
34
http://www.ebook.edu.vn
= Z m X( Z) + x (r ) Z r
r =1
vi:
Gii:
Ly bin i Z mt pha ca phng trnh:
ZT1[y(n)] - 3.ZT1[y(n-1)] + 2. ZT1[y(n-2)] = ZT1[3n-2]
) (
Z
Z3
1 4
Z
Y ( Z) 3Z 1Y( Z) + 1 + 2 Z 2 Y( Z) Z 1 = 32
3 9
Z3
2 1
Z
Y( Z) 1 3Z 1 + 2 Z 2
+ =
3Z 9 9(Z 3)
( Z 1)( Z 2) 6( Z 3) Z( Z 3) + Z 2
Z2
=
=
2
9 Z(Z 3)
Z(Z 3)
Z
Y( Z)
Y ( Z) =
Z
( Z 1)(Z 3)
A
A
Y ( Z)
= 1 + 2
Z
Z 1 Z 3
Vi Ak c tnh theo cng thc:
A k = ( Z Z pk )
ta c:
A1 = ( Z 1)
Vy:
Y ( Z) =
P( Z)
Q( Z) Z= Zpk
1
1
1
1
= v A 2 = ( Z 3)
=
( Z 1)(Z 3) Z=1
2
( Z 1)(Z 3) Z=3 2
Z
Z
+
Z 1 Z 3
1
1
1
y(n ) = 1n u (n ) + 3n u (n ) = 3n 1 u (n )
2
2
2
Ng Nh Khoa - Photocopyable
35
http://www.ebook.edu.vn
V.4. n nh
a. S n nh ca mt h thng tuyn tnh bt bin
Khi khng c tn hiu u vo ca h thng s, nhng c th u ra ca h thng
xut hin tn hiu, l trng hp h thng khng n nh.
Tnh n nh ca mt h thng tuyn tnh bt bin (khng nht thit l nhn qu)
ph thuc vo p ng xung:
iu kin:
n =
H( Z) =
h (n ) Z
Rh-<Z< Rh+
n =
H ( Z) = h (n ) Z n
n =0
R h = lim h (n )
n
Vy:
- Mt h thng TTBB l nhn qu nu v ch nu min hi t ca hm truyn t
ca h thng nm ngoi vng trn c bn knh Rh-.
- Mt h thng TTBB nhn qu l n nh nu v ch nu tt c cc im cc ca
hm truyn t H(Z) nm bn trong vng trn n v.
Ng Nh Khoa - Photocopyable
36
http://www.ebook.edu.vn
Chng
2
Biu din h thng v tn hiu ri rc
trong min tn s lin tc
I. M u.
Trong chng 1 trnh by v vic biu din tn hiu ca h thng ri rc trong
min bin s c lp t nhin (min n); y l phng php nghin cu trc tip. chng
2, thng qua bin i Z chng ta nghin cu tn hiu ca h thng ri rc trong min Z
v y l mt phng php nghin cu gin tip. Mt trong nhng phng php nghin
cu (biu din) gin tip khc thng c s dng l bin i Fourier (FT) chuyn vic
biu din tn hiu v h thng ri rc t min bin s c lp t nhin n sang min tn s
lin tc .
S lin h gia cc min c biu din qua hnh 3.1 sau:
Z
Min Z
IZ
Min n
F
IF
Min
X ( e j ) =
x (n )e
(3.2.1)
n =
(3.2.2)
37
http://www.ebook.edu.vn
j
X(e j ) = X(e j ) e jarg[X ( e ) ]
trong :
X ( e j ) =
Re 2 X(e j ) + Im 2 X(e j )
(3.2.3)
j
Im X(e )
Re X (e )
(3.2.4)
X ( e j ) = X ( e j ) e j ( )
Cui cng ta c:
(3.2.5)
X ( e j ) = A ( e j ) e j ( )
(3.2.6)
khi :
A(ej ) l thc v:
A(ej ) = X(ej )
(3.2.7)
2k
arg A(e j ) =
(2k + 1)
: A(e ) 0; k = 0, 1, 2,...
(3.2.8)
: A(e j ) < 0
hay:
A(e j )
1
1
j
arg A(e ) = 2k + 1 sgn[ A(e )] = 2k + 1
2
2
A(e j )
Cn () s c th hin nh sau:
arg[X(ej )] = arg[A(ej )] + () = ()
() = () - arg[A(ej )]
V d:
Cho ph X(e ) c dng sau: X (e
j
Tm:
)=e
(3.2.9)
(3.2.10)
sin 3
a. Re[X(e )] v Im[X(e )]
b. A(ej ) v (). c. X(ej ) v ().
d. V A(ej ), (), X(ej ) v ().
Gii:
a. Ta c:
Ng Nh Khoa - Photocopyable
38
http://www.ebook.edu.vn
j
X (e ) = e
[
] 2 . sin 3
Re X (e j ) = cos
j
A(ej ) = sin3 v ( ) =
X(ej ) = sin3
( ) =
1 sin 3
+ 2k + 1
2
2 sin 3
A(ej )
()
/2
-/2
X(ej )
- -2/3
/
3
2/3
()
Ng Nh Khoa - Photocopyable
39
http://www.ebook.edu.vn
x (n ) <
(3.2.11)
n =
E x = x (n ) x (n )
n =
n =
2
x (n ) < E x = x (n ) <
n =
n =
(3.2.12)
a. x1(n) = u(n).
Gii:
a.
x 1 ( n ) = u ( n ) = 1 =
n =
E x1 =
n =
n =0
x ( n ) = 1
n =
n =0
b.
x 2 ( n ) = r ( n ) = n =
n =
Ex2 =
n =
n =
n =0
(n ) = n =
2
n =0
c.
x 3 (n ) = (n ) = 1
n =
E x3 =
n =
x 3 (n ) = (n ) = 1
n =
Ng Nh Khoa - Photocopyable
n =0
40
http://www.ebook.edu.vn
Vy X3(ej ) tn ti.
x 4 (n) = rect N (n ) = 1 = N
d.
n =
n =
E x4 =
n =
n =0
( n ) = 1 =
2
n =0
Vy X4(ej ) tn ti.
II.2. Bin i Fourier ngc.
V X(ej ) l mt hm tun hon ca bin tn s c chu k 2 v X(ej ) tn ti nu
tho mn iu kin (3.2.11). Nn ta c th khai trin hm X(ej ) thnh chui Fourier
trong khong (-, ) v c th coi cc h s ca khai trin chui Fourier ny chnh l x(n),
tc l ta c th tm c cc gi tr ca x(n) t X(ej ) xt trong khong (-, ).
T biu thc (3.2.1);
X ( e j ) =
x (n )e
n =
Nhn c hai v vi e
j m
n =
j n
j m
X ( e ) e d =
x (n )e j ( mn ) d =
n =
x ( n ) e j ( m n ) d
Mt khc ta c:
j ( m n )
2
d =
0
:m = n
:m n
2x (m)
x
(
n
)
e j ( m n ) d =
n =
0
:m = n
:m n
Cui cng ta c:
x ( m) =
x (n ) =
Hay:
1
2
1
2
X(e
)e jm d
X(e
)e jn d
(3.2.13)
e jn 0
X (e j ) =
0
: c
: < c , > c
, n0 = 4 .
Gii:
x (n ) =
1
2
j
j n
X(e )e d =
1
2
j ( n n 0 )
1
1
1 sin[c (n n 0 )]
=
e j ( n n 0 )
=
2 j(n n 0 )
(n n 0 )
Ng Nh Khoa - Photocopyable
41
http://www.ebook.edu.vn
Vi: c =
, n 0 = 4 ta c:
:
e j4
X ( e j ) =
0
sin (n 4)
2
2 v x (n ) = 1
(n 4)
1
X ( e j ) =
0
4
2 v: arg X(e j ) =
0
X(ej )
1
-2
-3/2
-/2
arg[X(ej )]
10
8
6
4
2
-10
x(n)
1/
1/9
1/5
1/3
-1/5
-1/3
-1/5
-1/9
Ng Nh Khoa - Photocopyable
42
http://www.ebook.edu.vn
X ( e j ) =
x ( n )e
jn
n =
n =
= a x 1 ( n )e
+ b x 2 ( n )e
jn
n =
(n )]e jn
(3.3.1)
jn
n =
= aX1 (e ) + bX 2 (e )
Y ( e j ) =
y ( n )e
jn
n =
=e
x (n n
n =
x (n n
jn 0
n n 0 =
)e
)e jn =
x (n n
n n 0 =
j ( n n 0 )
=e
jn 0
)e j ( n n 0 ) e jn 0
(3.3.2)
X (e )
X ( e j ) =
N + n 0 1
N 1
n =n 0
n =0
e jn = e jn0 e jn = e jn0
=e
jn 0
N
2
N
2
N
2
=e
1 e jN
1 e j
j ( n 0 +
N 1
)
2
sin
sin
X ( e j ) =
sin
sin
Ng Nh Khoa - Photocopyable
43
http://www.ebook.edu.vn
N
sin 2
N
1
arg X(e j ) = (n 0 +
) + arg
2
sin
2
trong :
N
sin
sin 2
1
2
= 2k + 1 sig
arg
2
sin
sin
2
2
FT[x (n )] = X(e j ) =
x ( n )e
jn
n =
] x ( n )e
FT x (n ) =
*
jn
n =
*
= x * (n )e jn
n =
*
Vy:
= x (n )e jn = X(e jn ) = X * (e jn )
n =
FT x * (n ) = X * (e j )
(3.3.4)
FT[x (n )] = X(e j ) =
x ( n )e
jn
j
= X(e j ) e arg [X ( e ) ]
n =
FT[x ( n )] =
x ( n )e
jn
n =
i bin: m = - n ta c: FT[x ( n )] =
x ( m)e
j m
= X ( e j )
(3.3.8)
m =
Ng Nh Khoa - Photocopyable
44
http://www.ebook.edu.vn
] = X(e j ) e jarg [X ( e ) ]
j
FT[ x 3 (n )] =
n =
x (k ) x
k =
n = k =
n =
(n k )e jn
X 3 ( e j ) =
k =
k =
x1 (k )e jk X 2 (e j ) = X 2 (e j ) x1 (k )e jk = X1 (e j )X 2 (e j )
Vy:
X3(ej ) = X1(ej ).X2(ej).
V d:
Cho hai tn hiu: x1(n) = x2(n) = (n+2) + (n-2). Tnh tch chp: x3(n) = x1(n)*x2(n)
thng qua tnh cht bin i Fourier.
Gii:
Ta c:
X 1 ( e j ) = X 2 ( e j ) =
=e
j 2
+e
x (k )e
k =
j 2
jk
[(k + 2) + (k 2)]e
jk
k =
= 2 cos 2
j
1
2
X (e
j( ')
)X 2 (e j ' )d '
Chng minh:
X 3 (e ) =
[x (n ).x
n =
1
2
(n )]e
x (n )e
n =
Ng Nh Khoa - Photocopyable
jn
1
= x1 (n )
n =
2
j( ') n
X 2 (e j ' )d '
45
http://www.ebook.edu.vn
Vy:
X 3 ( e j ) =
1
2
X (e
j( ')
)X
(e j ' )d '
= X 1 ( e j ) * X 2 ( e j )
(3.3.9)
= X 2 ( e j ) * X 1 ( e j )
(3.3.10)
FT[nx (n )] = j
dX(e j )
d
Chng minh:
X(e j ) =
x ( n ) e j n
n =
x ( n ) d e
jn
n =
Vy ta c: FT[nx ( n )] = j
dX(e j )
d
=
x (n )e jn
d
d n =
= j nx (n )e jn = j.FT[nx (n )]
n =
dX (e j )
d
III.7. Tr tn s
Nu ta c:
FT[x(n) ] = X(ej )
FT e j0n x (n ) = X(e j( 0 ) )
th:
(3.3.11)
Chng minh:
Theo nh ngha ca bin i Fourier ta c:
] x ( n )e
FT e j0n x (n ) =
j0 n jn
n =
x ( n )e
j( 0 ) n
= X(e j( 0 ) )
n =
Nhn xt:
Vic nhn dy x(n) vi e
j0n
Ng Nh Khoa - Photocopyable
46
http://www.ebook.edu.vn
cos 0 n =
V:
e j0n + e j0n
2
Do :
FT[x (n ) cos 0 n ] =
x (n) cos 0 ne jn =
n =
e j0n + e j0n jn
e
2
x (n )
n =
1
1
1
= x (n ) e j( 0 ) n + e j( +0 ) n = X e j( 0 ) + X e j( +0 )
2
2
2 n =
-2
/2
-/2
Y(e )
1/2
X(ej ( + /2)/2
X(ej ( - /2)/2
x1 (n ).x *2 (n ) =
th:
n =
1
X1 (e j )X *2 (e j )d
2
(3.3.12)
Chng minh:
1
x1 (n ).x (n ) = x1 (n )
n =
n =
2
*
2
x1 (n )
n =
1
2
1
2
jn
( e )e
*
2
(e j )e jn d
*
j
X
(
e
)
x1 (n )e jn d =
2 n
2
=
*
2
(e j )X1 (e j )d
n =
x (n ) =
1
2
Ng Nh Khoa - Photocopyable
X(e
) d
(3.3.13)
47
http://www.ebook.edu.vn
2
Vy:
(3.3.14)
Ex =
x (n )
n =
] r
FT rx1x 2 (n ) = R x1x 2 (e j ) = X1 (e j )X 2 (e j )
(3.3.16)
Chng minh:
FT rx1x 2 (n ) =
n =
x1x 2
(n )e jn =
n = m =
x (m) x
m =
[x (m)x
n =
(m n )] e jn
(m n )e jn
i bin: m - n = k.
] x (m) x (k )e
FT rx1x 2 (n ) =
m =
k =
x (m)e
m =
j ( m k )
jm
jk jm
x
(
m
)
1
x 2 (k )e e
m =
k =
[X (e )] = X (e
j
)X 2 (e j )
Nhn xt:
Nu x2(n) l thc, ta c:
R x1x 2 (e j ) = X1 (e j )X*2 (e j )
Nu x1(n) = x2(n) = x(n) ta c hm t tng quan:
R xx (e j ) = X(e j )X(e j )
Nu hm t tng quan x(n) l thc, ta c:
2
R xx (e j ) = S xx (e j ) = X(e j )
Ng Nh Khoa - Photocopyable
(3.3.17)
48
http://www.ebook.edu.vn
R x1x 2 (e j ) Sx1x 2 (e j ) = X1 (e j )X *2 (e j )
(3.3.18)
n=0
v nhn xt v kt qu.
Gii:
Theo nh ngha hm t tng quan ta c:
rxx (n ) =
x ( m) x ( m n )
m =
Ti n = 0:
rxx (0) =
m =
m =
x ( m) x ( m) = x ( m)
= Ex
1
rxx (n ) =
2
rxx (0) =
1
2
xx
(e j )e jn d
xx
(e j )d
rxx (0) =
1
2
X(e
) d
Cui cng ta c:
E x = rxx (0) =
x ( m)
m =
Ng Nh Khoa - Photocopyable
1
2
X(e
) d
49
http://www.ebook.edu.vn
Min tn s lin tc
1
2
j
jn
X ( e ) e d
X ( e j ) =
x ( n )e
j n
FT v IFT
x (n ) =
Tuyn tnh
ax1(n) + bx2(n)
aX1(ej ) + bX2(ej )
Tnh cht tr
x(n - n0)
e jn 0 X(e j )
i xng
x(n) thc
X*(ej ) = X(e -j )
Re[X*(ej )] = Re[X(e -j )]
Im[X*(ej )] = -Im[X(e -j )]
n =
X ( e j ) = X ( e j )
arg[X*(ej )] = -arg[X(e -j )]
Lin hp phc
x*(n)
X*(ej )
Bin s o
x(-n)
X(e -j )
Tch chp
x1(n)*x2(n)
X1(ej ). X2(ej )
x1(n).x2(n)
1
2
nx(n)
Tr tn s
e j 0 n x ( n )
X (e j( 0 ) )
x(n) cos0n
1
1
X(e j( +0 ) ) + X(e j( 0 ) )
2
2
Tch s
iu ch
Quan h Farseval
x (n ).x
n =
x (n )
*
2
1
2
n =
Tng quan
rx1x2 (n) =
X (e
j( ')
) X 2 ( e j ' ) d '
dX (e j )
d
1
2
(n )
*
2
(e j )X1 (e j )d
X(e
) d
x (m)x (m n)
m=
X1(ej ). X2(e -j )
rxx(n)
R xx (e j ) = Sxx (e j ) = X (e j )
Ng Nh Khoa - Photocopyable
50
http://www.ebook.edu.vn
IV. nh l ly mu
c th p dng cc k thut x l tn hiu s trong vic x l cc tn hiu tng
t th iu c bn u tin l cn chuyn i cc tn hiu tng t thnh dy cc s. Qu
trnh ny c thc hin bng cch ly mu tn hiu tng t theo chu k. Nu gi tn
hiu tng t l xa(t), x(n) l tn hiu ri rc theo thi gian thu c sau qu trnh ly
mu, T l chu k ly mu th:
x(n) = xa(nT) vi - < n <
(3.4.1)
Quan h (3.4.1) m t qu trnh ly mu trong min thi gian. qu trnh ly
mu khng lm mt mt thng tin ca ph tn hiu (khng gy ra hin tng trng ph )
th tn s ly mu Fs = 1/T phi c gi tr ln. Khi iu ny c m bo th tn hiu
tng t c th c khi phc chnh xc t tn hiu ri rc theo thi gian.
Nu xa(n) l tn hiu khng tun hon vi nng lng hu hn, th ph ca n c
th c xc nh bi quan h ca bin i Fourier :
X a (F) =
( t )e j2Ft dt
(3.4.2)
x a ( t ) = X a (F)e j2Ft dt
(3.4.3)
X ( ) =
x ( n )e
jn
(3.4.4)
n =
hoc : X (f ) =
x ( n )e
j2fn
(3.4.5)
n =
Ngc li, dy x(n) c th c khi phc li t X() hoc t X(f) qua bin i
ngc:
1
x (n ) =
2
X( )e
jn
d =
X ( f )e
j2fn
df
(3.4.6)
t = nT =
n
Fs
(3.4.7)
x (n ) x a (nT) = X a (F)e
j 2n F
Fs
dF
(3.4.8)
Ng Nh Khoa - Photocopyable
51
http://www.ebook.edu.vn
1
j 2fn
X(f )e df =
X a (F)e
j 2n F
Fs
dF
(3.4.9)
F
Fs
f=
(3.4.10)
1
Fs
Fs
Fs
j 2n F
F j2n F Fs
Fs
X ( )e
dF = X a (F)e
dF
Fs
(3.4.11)
X a (F)e
j 2n F
Fs
dF =
( k + 1 ) Fs
2
k = ( k 1 ) F
2 s
X a (F)e
j2n F
Fs
dF
(3.4.12)
Thc hin vic i bin trong (3.4.12) v s dng tnh cht tun hon ca hm m:
j2 n
( F kFs )
Fs
=e
j2 n F
Fs
s cho ta: Xa(F) trong khong tn s (k-1/2)Fs n (k+1/2)Fs s hon ton tng ng vi
Xa(F - kFs) trong khong -Fs/2 n Fs/2. T , ta c:
( k + 1 ) Fs
2
k = ( k 1 ) F
2 s
X a (F)e
j 2n F
Fs
Fs
dF =
k = Fs
X a (F kFs )e
Fs
dF
Fs
(3.4.13)
2
j 2n F
Fs
k =
(F kFs ) e
j 2n F
Fs
dF
F
X = Fs X a (F kFs )
k =
Fs
hoc:
X (f ) = Fs
(3.4.14)
X [(f k )F ]
k =
(3.4.15)
F
X = Fs X a (F)
Fs
Ng Nh Khoa - Photocopyable
(3.4.16)
52
http://www.ebook.edu.vn
trong trng hp ny hin tng trng ph s khng xy ra v v vy, trong min gii hn
ca tn s c bn F Fs/2 hoc f 1/2, ph ca tn hiu ri rc s ng nht vi ph
ca tn hiu tng t.
xa(t)
Xa(F)
t
(a)
F
-B
x(n)
X(F/Fs)
FS Xa(F+Fs)
FS Xa(F-Fs)
FS Xa(F)
n
(b)
F
-Fs/2
-Fs
Fs/2
X(F/Fs)
x(n)
(c)
Fs
F
-Fs
Fs
1 F
X
X a (F) = Fs Fs
Fs
F>
Fs
(3.4.17)
j2F n
F
Fs
X = x (n )e
Fs n =
53
http://www.ebook.edu.vn
Fs
X (F)e
x a (t ) =
j 2Ft
Fs
dF
1
x a (t) =
Fs
Fs
Fs
j 2F n
1
Fs
j 2Ft
x ( n )e
e dF = x F
n =
sin( / T )( t nT )
= x a ( nT )
( / T )( t nT )
n =
Fs
x (n )
n =
Fs
j 2F ( t n
Fs
dF
(3.4.18)
g( t ) =
(3.4.19)
Ng Nh Khoa - Photocopyable
54
http://www.ebook.edu.vn
chng 4
php bin i Fourier ri rc
Php bin i Fourier ca tn hiu ri rc, X(f), v mt l thuyt cho ta nhng cng
thc gii tch gn v p. N c s dng rng ri khi nghin cu cc tn hiu vit c
di dng gii tch. Tuy nhin n c mt s hn ch khi p dng trong thc t khi chy
chng trng my tnh. C th l:
1. di tn hiu s( s mu tn hiu em phn tch) l v cng. Trong khi di
tn hiu trong thc t bao gi cng l hu hn.
2. Bin c lp f ( tn s) ca X(f) l mt bin lin tc, trong khi vic x l tn
hiu trn my tnh bao gi cng phi c ri rc ho, s ho.
Do tm quan trng to ln ca php bin i Fourier nn ngi ta tm cch khc
phc cc hn ch trn bng cch a n v dng thch hp. l php bin i Fourier ri
rc ca tn hiu c di hu hn v c trc tn s cng c ri rc ho, thng c
gi mt cch ngn gn l php bin i Fourier ri rc, c vit tt trong ting Anh l
DFT, l mt thut ng c dng ph bin. Cn phn bit vi tn gi php bin i
Fourier ca tn hiu ri rc m ta nghin cu chng 3. Ngoi ngha v mt l
thuyt, DFT cn ng vai tr rt quan trng trong thc t x l tn hiu s do tn ti cch
tnh DFT rt hiu qu, tc nhanh FFT.
I. Ly mu trong min tn s - bin i Fourier ri rc
Trc khi nghin cu DFT, ta hy xt vic ly mu ca bin i Fourier i vi dy
tn hiu ri rc theo thi gian khng tun hon v t c th thit lp c quan h gia
bin i Fourier c ly mu vi DFT.
I.1. Ly mu trong min tn s v khi phc tn hiu ri rc theo thi gian
Xt bin i Fourier X(ej ) hay X() ca mt tn hiu khng tun hon ri rc theo
thi gian x(n):
X ( ) =
x ( n )e
jn
n =
X()
X(k )
ks ca
bin i
2Fourier
- 4.1. Ly mu tn
Hnh
Xt gi tr ca X() ti = 2k/N ta c:
Ng Nh Khoa - Photocopyable
55
http://www.ebook.edu.vn
X(
j
2
k ) = x ( n )e
N
n =
2kn
N
, vi k nguyn, k =[0..N-1]
(4.1.1)
Nu chia tng (4.1.1) thnh mt s lng v hn cc tng, trong mi tng cha N phn
t th ta c:
1
j
2
k ) = ... + x (n )e
N
n = N
X(
2 N 1
x ( n )e
2kn
N
2kn
N
N 1
+ x ( n )e
2kn
N
n =0
+ ... =
n=N
lN + N 1
l=
n =lN
x ( n )e
2kn
N
X(
2kn
N
(4.1.2)
2k ( n lN )
N
=e
x p (n ) =
Ta thy tn hiu:
2kn
N
.e j2kl = e
2kn
N
x (n lN)
(4.1.3)
l=
x p (n ) = c k e
2kn
N
(4.1.4)
k =0
vi cc h s: c k =
j
1 N1
x p ( n )e
N n =0
2kn
N
(4.1.5)
T (4.1.2), (4.1.3) v (4.1.5) ta c:
ck =
1
2
X( k )
N
N
x p (n ) =
j
1 N 1 2
X ( k )e
N k =0
N
(4.1.6)
2kn
N
(4.1.7)
Quan h (4.1.6) chnh l cng thc cho php khi phc li tn hiu tun hon xp(n)
t cc mu ca ph X(). Tuy nhin quan h ny khng th m bo c rng x(n) hoc
X() c th khi phc t cc mu hay khng. m bo iu ny, cn phi kho st
quan h gia x(n) v xp(n).
V xp(n) l tn hiu nhn c do s xp chng ca cc tn hiu x(n) t lch nhau
mt chu k N. V vy x(n) c th c khi phc t xp(n) nu khng c s trm thi
gian gia cc thnh phn ca xp(n). iu ny i hi x(n) phi c di hu hn L v
phi nh hn chu k N ca xp(n). Hnh 4.2 m t hai trng hp ca tn hiu xp(n) ng vi
cc trng hp N > L v N < L.
Ng Nh Khoa - Photocopyable
56
http://www.ebook.edu.vn
x(n)
L
xp(n)
xp(n)
N>L
N
N< L
-N
N L
x p (n )
x (n ) =
0
0 n N 1
j
1 N 1 2
x ( n ) = X ( k )e
N k =0
N
2kn
N
(4.1.8)
, vi: 0 n N-1
(4.1.9)
v:
2kn
j
1 N 1 2
jn N 1 2 1 N 1 j( 2Nk ) n
N
= X( k ) e
X ( ) = X( k )e
e
N
N N k =0
n = 0 N k =0
k =0
N 1
(4.1.10)
Tng ca cc phn t trong du ngoc vung ca (4.1.10) biu din cng thc ni
suy c dch bi 2k/N theo tn s. t:
N
N
N
N
j
j
j
( N 1)
sin
j
1 N 1 jn 1 1 e jN 1 e 2 e 2 e 2
2
=
e 2
p( ) = e
=
=
j
j
N k =0
N 1 e j
N j2
N sin
e e 2 e 2
2
N 1
2
2k
X( ) = X( k )p(
) , N L
N
N
k =0
(4.1.11)
(4.1.12)
2
k ) ca n qua cng
N
Ng Nh Khoa - Photocopyable
57
http://www.ebook.edu.vn
X p ( k ) = x p ( n )e
2
kn
N
(4.1.13)
n =0
t:
WN = e
2
N
WNkn = e
th ta c:
2
kn
N
v WNkn = e
2
kn
N
(4.1.14)
N 1
X p (k ) = x p (n ) WNkn
(4.1.15)
n =0
0n4
5n 9
1
x p (n ) =
0
Tm Xp(k).
Gii:
xp(n)
-6 -5
4 5
10
Hnh 4.3. th tn hiu tun hon chu k N=10.
X p (k ) = x p (n ) W10kn = e
n =0
2
kn
10
n =0
1 e
1 e
2
k5
10
2
k
10
sin
sin
10
j k4
10
= 5e
j k4
10
sin
sin
10
k
k
10
t:
A p (k ) = 5
sin
sin
10
k
k
10
ta c:
y:
X p (k ) = e
j k4
10
A p (k ) = X p (k ) e
(k ) = arg[X p (k )]
X p (k ) = A p (k )
(k ) =
j arg X p ( k )
= X p (k ) e j ( k )
2
k + {1 Sgn A p (k ) }
5
2
58
http://www.ebook.edu.vn
j k
1 N 1
x p ( n ) = X p ( k )e N
N k =0
(4.1.16)
hoc:
x p (n ) =
1 N1
X p (k )WNkn
N k =0
(4.1.17)
N 1
DFT x *p (n ) = x *p (n ) WNkn
n =0
N 1 *
kn
= x p (n ) WN
n =0
*
N1
= x p (n ) WNkn = X p (k )
n =0
Tng t ta cng c:
DFT[x*p(-n)] = X*p(k)
(4.1.21)
Chng minh:
N 1
DFT x *p ( n ) = x *p ( n ) WNkn
n =0
i bin m = - n ta c:
] x ( m) W
DFT x *p (n ) =
( N 1)
m =0
*
p
km
N
59
http://www.ebook.edu.vn
N 1
DFT x *p ( n ) = x p (m) WNkm = X *p (k )
m =0
V:
DFT{Re x p (n ) } =
1
X p (k ) + X *p (k )
2
1
DFT{Im x p (n ) } =
X p (k ) X *p (k )
2j
(4.1.22)
(4.1.23)
Chng minh:
xp(n) = Re[xp(n)] + j .Im[xp(n)]
x*p(n) = Re[xp(n)] - j .Im[xp(n)]
] 12 [x
Re x p (n ) =
DFT Re x p (n ) =
{ [
(n ) + x *p (n )
]} 12 [x
N 1
n =0
(n ) + x *p (n ) WNkn =
1
X p (k ) + X *p (k )
2
v:
1
x p (n ) x *p (n )
2j
Im x p (n ) =
DFT Im x p (n ) =
{ [
]}
1 N1
1
x p (n ) x *p (n ) WNkn =
X p (k ) X *p (k )
2 j n =0
2j
x 3 (n ) = x1 (n ) * x 2 (n ) =
x ( m) x
m =
( n m)
(4.1.24)
m =0
(4.1.25)
N 1 N 1
N 1
N 1
m + N 1
N 1
N 1
m =0
l= m
m =0
l=0
X 3p (k ) = x 1p (m)
e.Tch ca hai dy
Nu ta coi tch ca hai dy tun hon x1p(n) v x2p(n) c cng chu k N l dy x3p(n)
cng tun hon vi chu k N:
Ng Nh Khoa - Photocopyable
60
http://www.ebook.edu.vn
x3p(n) = x1p(n).x2p(n)
th ta c:
X 3p (k ) = X1p (n )(*)N X 2 p (n ) =
1 N 1
X1p (m)X 2p (k m)
N m =0
(4.1.26)
(4.1.27)
m =0
R x1px 2 p (k ) = X p (k ).X p ( k )
(4.1.28)
x p ( n )
x (n ) N =
0
0 n N 1
n < 0, n > N 1
1
rect N (n ) =
0
0 n N 1
n < 0, n > N 1
X p ( k )
X (k ) =
0
0 n N 1
n < 0, n > N 1
X(k) = Xp(k).rectN(k)
Hn na, bin i Fourier ri rc i vi dy tun hon c chu k N ch tnh trong
mt chu k ri kt qu c tun hon ho t - n + vi chu k N lm nh
ngha cho bin i Fourier ri rc i vi dy c chiu di hu hn N nhng khng c
thc hin tun hon ho m ch ly t 0 n N-1.
Nh vy, bin i Fourier ri rc (DFT) i vi cc dy khng tun hon c chiu
di hu hn N c nh ngha nh sau:
a. Bin i Fourier thun:
v:
N 1
kn
x (n ) WN
X ( k ) = n =0
0
0 k N 1
(4.3.1)
n < 0, n > N 1
61
http://www.ebook.edu.vn
1 N 1
kn
X(k ) WN
x ( n ) = N k =0
0
0 k N 1
(4.3.2)
k < 0, k > N 1
X ( k ) = X ( k ) e j ( k )
(k) = arg[X(k)]
(4.3.3)
trong : X(k) gi l ph ri rc bin v (k) gi l ph ri rc pha.
V d 1:
Tm DFT ca dy c chiu di hu hn x(n) sau:
x(n) = (n)
Gii: Trc ht ta chn chiu di ca dy, gi s l N. Vy dy x(n) c dng:
X(k)
x(n)
-1
N-1
-1
N-1
(a)
(b)
Hnh 4.4. a- Biu din ca dy x(n), b- Biu din ca ph ri rc bin
Khi X(k) c tnh nh sau:
0 k N 1
k < 0, k > N 1
N 1
1
X (k ) = (n ) WNkn =
n =0
0
Vy ph bin ri rc v ph pha ri rc l:
1
X (k ) =
0
0 k N 1
k < 0, k > N 1
(k) = 0.
Dng ca X(k) c biu din trn hnh 4.4b.
V d 2:
Tm DFT ca dy c chiu di hu hn x(n) sau, vi a < 1:
a n
x (n ) =
0
0 n N 1
Gii:
Theo nh ngha DFT ta c:
N 1 n kn
a WN
X ( k ) = n =0
0
V:
WNkn = e
2
kn
N
Ng Nh Khoa - Photocopyable
WNkN = e
0 k N 1
X(k ) = (aW
N 1
n =0
2
kN
N
k n
N
1 (aWNk )
=
1 aWNk
= e j2k = 1
62
http://www.ebook.edu.vn
(1 a )1 ae
N
X (k ) =
1 aN
=
1 aWNk
1 aN
2
j k
N
2
k
N
2
j k
1 ae N
2
2
1 a N 1 a. cos
k ja. sin
k
N
N
=
= X ( k ) e j ( )
2
1 + a 2a. cos
k
N
1 ae
1 ae
2
j k
N
Vy:
k + a2
1 2a. cos
N
2
2
X(k ) = {Re[X(k )]} + {Im[X(k )]} = 1 a N
2
1 2a. cos
k+a
N
2
2
a. sin N k
a. sin N k
Re[X(k )]
= arctg
= arctg
( ) = arctg
2
2
Im[X(k )]
1 a. cos
1 a. cos
k
k
N
N
n
1
x (n ) = 4
0
0n4
Ng Nh Khoa - Photocopyable
63
http://www.ebook.edu.vn
x(n-2)
x(n)
0,5
-3
-2 -1 0
n
1
V d 2. Cho dy xp(n) tun hon vi chu k N = 4 sau: x p ( n ) = 4
0
0n4
xp(n)
1
xp(n-2)
1
x(n-2)N
1
xp(n+2)
1
x(n+2)N
1
Ng Nh Khoa - Photocopyable
64
http://www.ebook.edu.vn
y ta dng cc k hiu:
x(n n0): Tr tuyn tnh
xp(n n0): Tr tun hon chu k N
x(n n0)N: Tr vng vi chiu di N
Qua hai v d trn ta thy:
Nu trch ra mt chu k (t 0 n N-1) ca tr tun hon chu k N th ta s c
tr vng x(n n0)N, so snh vi tr tuyn tnh x(n n0) th ta thy rng nu cc mu ca
tr tuyn tnh vt ra ngoi khong [0, N-1] th n s vng vo bn trong khong sao
cho dy c chiu di hu hn x(n)N xc nh trong khong [0, N-1] th tr vng ca n x(n
n0)N xc nh trong khong [0, N-1] ch khng c vt ra ngoi khong .
Vy tr vng tng ng vi vic hon v vng cc mu ca dy x(n)N trong khong
[0, N-1] v c biu din nh sau:
x(n) = x(n)N = xp(n).rectN(n)
(4.3.5)
x(n n0)N = xp(n n0)rectN(n)
Bn cht ca tr vng c th c minh ho nh sau:
x(n) x(n)4
1
-1 0
x(n-2)
1
-1 0
x(n-2)4=x(n)
1
x(1)
x(2)
-1 0
x(1)
x(0)
x(2)
x(3)
x(3)
Ng Nh Khoa - Photocopyable
x(0)
65
http://www.ebook.edu.vn
trong :
DFT[x(n)]
Chng minh:
(4.3.7)
= X(k)
Ta c: DFT x p ( n n 0 ) N = WNkn 0 X p ( k )
Nu c hai v ta u ly ra mt chu k [0, N-1]:
x(n - n0)N = xp(n - n0).rectN(n)
X(k) = Xp(k ).rectN(k)
Vy ta c:
c. Tnh i xng
Tnh i xng ca DFT c th nhn c bng cch p dng phng php c
s dng i vi bin i Fourier. Trong trng hp tng qut, dy x(n) c chiu di hu
hn N v DFT ca n u c gi tr phc. Khi , cc dy ny c th c biu din di
dng:
x(n) = Re[x(n)] +j .Im[x(n)]
v
X(k) = Re[X(k)] +j .Im[X(k)]
X*(k) = X(-k) = Re[X(k)] -j .Im[X(k)]
T cc bin i Fourier thun v nghch (DFT, IDFT) ta c:
N 1
2kn
2kn
+ Im[x (n )]sin
Re[X(k )] = Re[x (n )]cos
N
N
n =0
(4.3.8)
N 1
2kn
2kn
(4.3.9)
Re[x (n )] =
1 N1
2kn
2kn
Re[X(k )]cos N Im[X(k )]sin N
N k =0
(4.3.10)
Im[x (n )] =
1 N 1
2kn
2kn
+ Im[X (k )]cos
Re[X(k )]sin
N k =0
N
N
(4.3.11)
Dy c gi tr thc:
Nu x(n) l dy thc th ta c:
X(N- k) = X*(k) = X(-k)
(4.3.12)
(4.3.13)
66
http://www.ebook.edu.vn
X(k ) = x (n ) cos
n =0
2kn
N
(4.3.14)
1 N 1
2kn
X(k ) cos
N k =0
N
x (n ) =
(4.3.15)
Tn hiu l v thc:
Nu x(n) l dy l v thc, th ta c:
x(n) = -x(- n) = -x(N-n)
(4.3.16)
T h thc (4.3.10) ta c Re[X(k)] = 0 v do vy DFT tr thnh:
N 1
X(k ) = j x (n ) sin
n =0
2kn
N
(4.3.17)
x (n ) =
1 N 1
2kn
1 N 1
2kn
= j X(k ) sin
Im[X(k )]sin
N k =0
N
N k =0
N
(4.3.18)
N 1
2kn
N
(4.3.19)
2kn
N
(4.3.20)
X1 ( k ) = x 1 ( n )e
j 2n k
n =0
v X 2 ( k ) =
N 1
x
n =0
( n )e
j2n k
Gi X3(k) l tch ca hai DFT trn: X3(k) = X1(k). X2(k); L DFT ca x3(n). Ta s tm
quan h gia x3(n) vi x1(n) v x2(n).
Bin i Fourier ngc ca X3(k) l:
x 3 (m) =
1 N 1
1 N 1
j2mk / N
X
(
k
)
e
=
3
[X1 (k ).X 2 (k )]e j2mk / N
N k =0
N k =0
N 1
1 N 1 N1
j2lk j 2mk / N
N
x1 (n )e j2nk / N x 2 (l)e
e
N k =0 n =0
l =0
(4.3.21)
N 1
N 1 j2 ( mn l ) k / N
1 N1
x
(
n
)
x
(
l
)
1
2
e
N n =0
l =0
k =0
Trong , tng biu din bi biu thc trong ngoc vung ca (4.3.21) c gi tr:
N 1
j 2 ( m n l ) k / N
k =0
N
=
0
l = m n + pN = ((m n ))N
Other
Thay vo (4.3.21) ta c:
Ng Nh Khoa - Photocopyable
67
http://www.ebook.edu.vn
N 1
x 3 (m) = x1 (n )x 2 ((m n ) )N
m = 0,1,2..., N 1
(4.3.22)
n =0
Biu thc (4.3.22) c dng ca mt tch chp. Tuy vy, y khng phi l mt tch
chp biu din quan h gia p ng v kch thch ca h thng tuyn tnh bt bin.
Trong tch chp ny, c cha ch s (m-n)N c trng cho tnh dch vng, v vy cng thc
(4.3.22) c gi l tch chp vng. Nh vy tch cc DFT ca hai dy s tng ng vi
tch chp vng ca hai dy trong min bin s c lp t nhin n.
V
d:
Tch
tch
chp
vng
ca
hai
dy
sau: x1 ( n ) = 2 1 2 1
x 2 (n ) = 1 2 3 4
Gii:
tnh tch chp vng ca hai dy, ta s tin hnh qua hai phng php sau:
PP1: S dng cc php bin i DFT v IDFT.
Ta c:
3
X1(0) = 6;
X1(1) = 0;
X1(2) = 2;
X1(3) = 0.
X2(0) = 10;
X2(1) =-2 + j .2;
X2(2) = -2;
X2(3) = -2 - j .2.
X3(1) = 0;
X3(2) = - 4;
X3(3) = 0.
X3(0) = 60;
theo nh ngha bin i Fourier ngc ta c:
x 3 (n ) =
1 3
1
X 3 (k )e j2nk / 4 = (60 4e jn ), (n = 0,1,2,3)
4 k =0
4
x3(1) = 16;
x3(2) = 14;
x3(3) = 16.
x3(0) = 14;
PP2: M t cc mu ca tng dy thng qua cc im trn hai vng trn khc nhau.
Cch m t ny nh th hin trn hnh 4.5a, chiu dng c quy c l ngc chiu kim
ng h.
3
+. Vi m = 0, ta c:
x 3 (0) = x 1 (n ) x 2 (( n )) 4
n =0
+. Vi m = 1, ta c:
x 3 (0) = x1 (n ) x 2 ((1 n )) 4
n =0
Ng Nh Khoa - Photocopyable
68
http://www.ebook.edu.vn
x2(1) =2
x1(1) =1
x1(2) =2
x1(0) =2
x1(n)
(a)
x2(2) =3
x2(0) =1
x2((-n))4
x2(0) =1
X2(3) =4
4
x1(3) =1
x2(3) =4
x2(2) =3
x2(n)
(b)
x2(1) =2 Dy bin o
x2(0) =1
x1(n)x2((-n))4
2
1
Dy tch
(c)
x2(3) =4
x2(0) =1
x2(1) =2
x2((1-n))4
x2(1) =2
(d)
x2(2) =3
x2((2-n))4
x2(1) =2
x1(n)x2((1-n))4
x2(3) =4
x2((3-n))4
Dy tch
x1(n)x2((2-n))4
Dy tch
x1(n)x2((3-n))4
Dy tch
69
http://www.ebook.edu.vn
0 n N 1
x(n)
0
Vic nhn tn hiu vi hm ca s theo thi gian tng ng vi vic ly tch chp
ph ca tn hiu x(n) vi ph ca ca s:
X N ( e j ) =
j
1
2
X(e
j '
1
w R (n ) = Re ct N (n ) =
0
0 n N 1
n
Trong min tn s, ta c:
Ng Nh Khoa - Photocopyable
70
http://www.ebook.edu.vn
j
WR (e ) =
N
N 1
2 e j 2
sin
sin
b. Ca s tam gic
Trong min n, ca s tam gic c nh ngha nh sau:
2n
N 1
2n
w T (n ) = 1
N 1
0
0n
N 1
2
N 1
n N 1
2
n
Trong min tn s, ta c:
WT (e j ) =
2 j
e
N 1
N 1
2
N 1
2
sin
sin
c. Ca s Hanning v Hamming
Trong min n, ca s Hanning v Hamming c nh ngha nh sau:
2n
(1 ) cos
w H (n ) =
N 1
0
0 n N 1
n
2n
0 n N 1
n
2n
0 n N 1
n
V trong min tn s, ta c:
WH (e j ) = e
N1
j
2
N N
N N
N
sin
sin +
sin
1
2 N 1 1
2 N 1
+
+
2
2
sin
sin
sin +
2
2 N 1
2 N 1
71
http://www.ebook.edu.vn
y(n ) =
M 1
h (k )x (n k )
k =0
Ng Nh Khoa - Photocopyable
72
http://www.ebook.edu.vn
cch ny (s dng DFT-N im) s lng mu dng biu din cc dy trong min tn
s vt qu s lng nh nht (L hoc M).
Bi v DFT vi di M+L-1 im ca dy u ra y(n) trong min tn s suy ra
rng c th xc nh c
{y(n)} thng
X(k)=
x ( n)e
j 2kn / 8
n=0
T y suy ra:
4+3 2
2+ 2
- j
2
2
X(0) =6
X(1)=
X(2) = - 1-j
X(3) =
43 2
2 2
- j
2
2
X(4) = 0
X(5) =
43 2
2 2
- j
2
2
X(6) = - 1+j
X(7) =
4+3 2
2+ 2
+j
2
2
DFT 8 im ca h(n) l:
7
H(k)=
h( n)e
j 2kn / 8
n=0
Suy ra:
H(0) = 6
H(1) = +
2 -j ( 3+ 2 )
H(2) = -2-j2
H(3) =1-
2 +j ( 3 - 2 )
H(4) = 2
H(5) =1-
2 -j ( 3 - 2 )
H(6) =-2 + j2
H(7) = 1+
2 +j ( 3+ 2 )
73
http://www.ebook.edu.vn
Y(6) = -j4
Y(7) = - 14.07 + j17.48
Cui cng IDFT - 8 im:
7
Y(n) =
Y ( k )e
j 2kn / 8
, n= 0,1,7
n =0
H(k) =
h ( n )e
j 2k / 4
n =0
74
http://www.ebook.edu.vn
IV.2. Lc cc dy s c di d liu ln
Trong thc t, thng thng bi ton lc tuyn tnh ca tn hiu thng c d liu
u vo x(n) vi di rt ln. iu ny li cng ng i vi mt vi ng dng x l tn
hiu trong thi gian thc c lin quan n vic theo di v phn tch tn hiu. Khi tn hiu
c di qu ln th r rng vic s dng my tnh trong qu trnh x l theo phng
php DFT cng gp phi mt s kh khn:
Vic x l c th i hi mt dung lng b nh rt ln trong khi b nh ca my
tnh l c hn.
- Thi gian tnh ton qu ln vt hn thi gian cho php.
c c mt s mu u tin th phi i cho n khi kt thc tt c qun trnh
tnh ton.
khc phc cc nhc im ny, tn hiu vo c di ln cn phi c
phn thnh cc on khc nhau vi di nht nh trc khi thc hin vic x l. Bi v
b lc l tuyn tnh do vy vic x l cc dy tn hiu ny c th c tin hnh mi thi
im khc nhau thng qua DFT. Cc tn hiu u ra ny sau c kt hp vi nhau
c th nhn c u ra tng ng vi trng hp b lc c tc ng bi mt tn hiu
u vo duy nht.
Da vo vic phn tn hiu u vo thnh cc on c kch thc va phI, c hai
phng php DFT hay c s dng i vi b lc FIR tuyn tnh vi tn hiu vo c
di qu ln. Phng php th nht c gi l phng php t k nhau, phng php
th hai c gi l phng php xp chng. Trong c hai phng php ta s gi s b lc
FIR c di l M, dy u vo c chia thnh cc dy con vi di mi dy l L. y
khng lm mt tnh tng qut, gi s rng L>>M.
IV.2.1. Phng php t k nhau
Theo phng php ny, di ca mi on d liu u vo s l N = L+ M 1,
di ca DFT v IDFT c s dng s l N. Nh vy di ca cc on d liu u vo
c tng t L ln L+ M -1. Trong trng hp ny, c th xem x(n) nh l tng ca cc
dy thnh phn t k nhau M-1 im v mi dy cha M-1 im cui cng ca dy trc
v L im d liu mi. Ring dy u tin s c b sung thm M-1 mu khng u tin.
Nh vy, cc dy d liu thnh phn ca x(n)s l:
x 1 (n) = {0, 0,..., 0, x(0), x(1),..., x(L-1)}
(4.3.7)
(4.3.8)
(4.3.9)
v v.v..
DFT - N im s c tnh i vi mi dy thnh phn. di p ng xung ca
b lc FIR cng c tng thm L-1 mu khng v DFT N im ca dy s c tnh v
lu tr li. Tch ca hai DFt N im {H(k)} v {X m (k)} i vi mi dy d liu s cho
kt qu:
Y m (k) = H(k ) X m (k),
k= 0,1,...,N-1
(4.3.10)
(4 .3.11)
75
http://www.ebook.edu.vn
(4.3.12)
(4.3.13)
(4.3.14)
(4.3.15)
(4.3.16)
DFTl phng php gin tip tnh u ra ca b lc tuyn tnh v cho n thi
im ny c th thy phng php tng i phc tp do mt lot cc thao tc cn phi
c thc hin nh dy u vo cn phi c chuyn i sang min tn s thng qua
DFt, nhn kt qu nhn c vi DFt ca b lc FIR v sau nhn c kt qu cui
cng li phi thc hin bin i ngc IDFT sang min thi gian. Mc d vy phng
php ny li cho php s dng mt thut ton rt hiu qu (bin i nhanh Fourier). So
vi vic x l trc tip b lc FIR trong min thi gian, cc thut ton bin i nhanh ch
i hi rt t cc php ton c th nhn c dy u ra v dy chuyn chnh l nguyn
nhn ch yu dn n vic s dng rng ri phng php DFt trn thc t. Cc thut
ton bin i nhanh Fourier s c gii thiu trong chng VI
4.4. Phn tch tn hiu trong min tn s bng DFT
Ta bit rng mt tn hiu c di hu hn N c th c biu din mt cch
y thng qua php bin i Fourier ri rc DFt. Tuy vy, khi cc tn hiu c di
qu ln hoc v hn th vic xc nh bin i Fourier ri rc ca n l khng th thc
hin c. Trong trng hp ny, ta cn ly mt on thch hp nht ca tn hiu vi mt
di cho php thc hin bin i DFT. Khi r rng rng phng php DFt ch cho
ra mt kt qu xp x ca tn hiu. y, ta xem xt vn hn ch di ca tn hiu v
cc hiu ng ni sinh do vic s dng phng php DFT i vi dy c hn ch v
di.
Nu tn hiu cn phn tch l tn hiu tng t th trc tin tn hiu ny cn c
chuyn qua b lc loi b cc nhiu (hoc cc thnh phn ca tn s khng cn thit)
v sau c ly mu vi tn s F s 2B, vi B l rng ca di thng. Nh vy tn s
cao nht ca hai thnh phn c cha tn hiu khi ly mu l F s /2. c th hn ch
di ca tn hiu c ly mu, gi x ch xt tn hiu trong mt khong thi gian hu
hn T 0 = LT, trong L l lng mu v T l khong thi gian ga hai ln ly mu ( chu
k ly mu). Khong thi gian ly mu ny v nguyn tc s hn ch phn gii v tn
Ng Nh Khoa - Photocopyable
76
http://www.ebook.edu.vn
1
(n) =
0
0 n L 1
n
Ng Nh Khoa - Photocopyable
77
http://www.ebook.edu.vn
ng dng DFT vo vic tnh tch chp khng tun hon, tc tch chp tuyn
tnh, trc ht cn phn bit hai trng hp:
Trng hp th nht khi cc dy chp vi nhau c chiu di gn bng nhau v
ngn.
Trng hp th hai l khi cc dy chp vi nhau v c chiu di khc xa nhau.
Trng hp th nht chnh l trng hp c nghin cu phn trn. Nhng
trong thc t, ta thng gp trng hp th hai. Vic tnh ton DFT ca dy c chiu di
qu ln s b hn ch bi vn dung lng b nh ca my tnh in t v thi gian tnh
ton khng m bo. Hn na, c c mu u tin ca kt qu ta phi i n khi
kt thc qu trnh tnh ton.
gii quyt cc vn trn, chng ta phi chia qu trnh tnh ton ra thnh
nhiu giai on. C hai phng php gm cc ni dung chnh:
- Chia dy thnh nhiu dy con.
- Chp tng dy con mt
- T hp cc kt qu thnh phn.
Gi s dy x(n) c chiu di N, dy h(n) c chiu di M v N >> M. Khi chph
ca x(n) v h(n) l y(n) s c chiu di N+ M - 1. Nu N rt ln th ta khng th dng DFT
tnh trc tip tch chp ny c. V th, nu mun dng DFT ta phi phn dy x(n) ra
lm nhiu on nh.
b. Phng php 1: Cng xp chng
Gi s ta cn tnh tch chp tuyn tnh
y(n) = x(n)*h(n)
L[x(n)] = N, L[h(n)] = M v N >> M.
Dy x(n) c coij l tng ca cc dy thnh phn xi(n), m L[xi(n)] = N1. Tc l:
x (n ) = x i (n )
(4.4.1)
vi
iN1 n (i + 1) N1
x ( n )
x i (n ) =
0
Mt khc ta c:
h ( m) x ( n m) =
y( n ) = h ( n ) * x ( n ) =
m =
=
i
h ( m ) x ( n m )
m =
(4.4.2)
h (m) x ( n m) = h (n ) * x ( n ) = y (n )
m =
khi , yi(n) = h(n)*xi(n) gi l tch chp phn on, y l tch chp tuyn tnh, nu dng
DFT th mi tch chp phn on ny ta phi tnh DFT vi chiu di N1+M-1. Tc l ta
phi tnh tch chp vng vi chiu di 2(N1+M-1):
Ng Nh Khoa - Photocopyable
78
Chng 3
Php bin i Fourior ri rc.
I. M u:
T trc ti nay chng ta hc nhiu loi bin i Fourier nh sau:
1. Chui Fourier,p dng cho tn hiu lin tc v tun hon.
2. Tch phn Fourier dng cho tn hiu lin tc v khng tun hon.
3. Bin i Fourier ca tn hiu ri rc va c trnh by chng 1.
Php bin i Fourier ca tn hiu ri rc, X(f), v mt l thuyt cho ta
nhng cng thc gii tch gn v p. N c s dng rng ri khi nghin
cu cc tn hiu vit c di dng gii tch. Tuy nhin n c mt s hn ch
khi p dng trong thc t khi chy chng trng my tnh. C th l:
1. di tn hiu s( s mu tn hiu em phn tch) l v cng.
Trong khi di tn hiu trong thc t bao gi cng l hu hn.
2. Bin c lp f ( tn s) ca X(f) l mt bin lin tc, trong khi
vic s l tn hiu trn my tnh bao gi cng phi c ri rc ho, s ho.
Do tm quan trng to ln ca php bin i Fourier nn ngi ta tm cch
khc phc cc hn ch trn bng cch a n v dng thch hp. l php
bin i Fourier ri rc ca tn hiu c di hu hn v c trc tn s
cng c ri rc ho, thng c gi mt cch ngn gn l php bin i
Fourier ri rc, c vit tt trong ting Anh l DFT, l mt thut ng c
dng ph bin. Cn phn bit vi tn gi php bin i Fourier ca tn hiu
ri rc m ta nghin cu chng 1. Ngoi ngha v mt l thuyt, DFT
cn ng vai tr rt quan trng trong thc t x l tn hiu s do tn ti cch
tnh DFT rt hiu qu, tc nhanh m ta s dng hn mt chng trnh
by (chng DFT). Sau chng ta s nghin cu cc tnh cht v ng dng
ca n. l ni dung chnh ca chng ny.
C nhiu phng php dn dt n php bin i nhiu phng php ri rc
(DFT) nh:
- T php bin i ca tn hiu ri rc nhng tun hon, tc l chui
nhiu phng php ri rc.
k = 0, 1, 2
(3.1)
k (n) = e
Ta thy ton b tp hp tn hiu e m phc ny u l hm tun hon vi chu
k N:
k (n) = k (n+ lN)
l nguyn
(3.2)
(3.3)
k(n) = k N (n) = k 2 N (n) = e
By gi chng ta mun trin khai tn hiu tun hon x(n) thnh:
x p (n) =
a k k
k
(n) =
ak
k
e j(2k / N ) n
(3.4)
nguyn t k nhau lin tc, v cho tin ta k hiu k = <N > ngha l k c
th ly k= 0,1,, N- 1, hoc k = 2,3,,N+2 hoc tng qut hn: k = k 0 ,
k 0 + N-1 vi k 0 l s nguyn tu .
a k e j(2 k / N ) n
1
x p (0) = N
1
x p (1) = N
1
x p (1) = N
X p (k )
k =<N >
X p (k )e j(2k / N )
k =< N >
X p (k )e j(2k ( N1)/N
k =< N >
1
N
e j(2k ( N1)/N
k =< N >
(3.7)
lN
0 vi mi n khc
Chng minh:
j( 2 n / N )
N
1 N 1
1 1 Q
j( 2 k / N ) n
k =0
e
= N k =0 Qk = N . 1 Q
Vi n khc lN, tc l vi mu s 1- Q khc 0 nn:
N 1
1
N
0
1
N .1 Q = 0
lN
Vi n = l N, mu s 1-Q = 0 v Q = 1 nn ta phi tnh trc tip tng. Khi
j( 2 k / N ) n
ny cc e
u c gi tr bng 1. Do c tng c gi tr l N, em
chia cho N, kt qu l 1. Tnh cht trc chun c chng minh.
Hnh 3.1 minh ho cng thc (3.7) cho trng hp N = 6, trong cc s
j( 2 k / N ) n
j( 2 k / N ) n
j( 2 k / N ) n
N 1
1 N 1
j( 2 k / N ) n
N
=0
k =0 x p (n). e
k
=
i th t ly tng ca v phi:
N 1
k =0
N 1
x p (n).
j( 2 k / N ) n
k =0
k =< N >
1
x p (k) [ N
N 1
n =0
j( 2 / N )( k r ) n
e
=
e
]
S dng (3.7) va chng minh cho phn trong ngoc vung v phi, ta c:
N 1
n =0
Hay:
x p (n). e
j( 2 / N ) nr
= x p (r)
N 1
x p (k) = n =0 x p (n). e
Nhn xt:
j( 2 / N ) kn
(3.8)
WN = e
v do vy:
n
j( 2 / N ) n
j( 2 n / N )
= e
WN = e
tin n lot v cho gn, trong ti liu ny c th ch vit Wn khi ch s di
ca W l N. Nu ch s ny khc N, ta phi nghi r thm.
Cp cng thc phn tch v tng hp chui Fourier tr thnh:
x p (k) =
1
x p (n) = N
Wnk
Phn tch
(3.9)
Tng hp
(3.10)
X(z) =
v:
n =
x(n)z-n =
x p (k) = X(z) z= e
n =0
x(n)z-n
j.k ( 2 / N )
= WN
e j( 2 n / N ) e ( j2 n / N )
2j
x(n) =
hay:
x p (1) = x p (N+1) = = N/2j
x p (-1) = x p (N-1) = =-N/2j
khi t s 2 c dng m/N ta c = 2m/N
e jm ( 2 n / N ) e jm ( 2 n / N )
2j
x(n) =
hay
x p (m) = x p (N+m) = = N/2j
x p .e -j(2( N )kn
n =< N >
N1
e j( 2 / N ) kn
3.2.2.
n = N1
Bi ging X l tn hiu s
http://www.ebook.edu.vn
IV. nh l ly mu
c th p dng cc k thut x l tn hiu s trong vic x l cc tn
hiu tng t th iu c bn u tin l cn chuyn i cc tn hiu tng t
thnh dy cc s. Qu trnh ny c thc hin bng cch ly mu tn hiu tng
t theo chu k. Nu gi tn hiu tng t l xa(t), x(n) l tn hiu ri rc theo thi
gian thu c sau qu trnh ly mu, T l chu k ly mu th:
x(n) = xa(nT)
vi - < n <
(3.4.1)
Quan h (3.4.1) m t qu trnh ly mu trong min thi gian. qu trnh
ly mu khng lm mt mt thng tin ca ph tn hiu (khng gy ra hin tng
trng ph ) th tn s ly mu Fs = 1/T phi c gi tr ln. Khi iu ny c
m bo th tn hiu tng t c th c khi phc chnh xc t tn hiu ri rc
theo thi gian.
Nu xa(n) l tn hiu khng tun hon vi nng lng hu hn, th ph ca
n c th c xc nh bi quan h ca bin i Fourier :
X a (F) = x a ( t )e j2 Ft dt
(3.4.2)
x a ( t ) = X a (F)e j2 Ft dt
(3.4.3)
X() =
x ( n ) e j n
(3.4.4)
n =
hoc :
X (f ) =
x (n )e j2fn
(3.4.5)
n =
Ngc li, dy x(n) c th c khi phc li t X() hoc t X(f) qua bin
i ngc:
NNK
Photocopyable
66
Bi ging X l tn hiu s
http://www.ebook.edu.vn
1
2
1
jn
x (n ) =
X
(
)
e
d
=
X(f )e j2 fn df
2
1
(3.4.6)
t = nT =
n
Fs
(3.4.7)
x (n ) x a (nT ) = X a (F)e
j2 n F
Fs
dF
(3.4.8)
j2 fn
X(f )e df = X a (F)e
j2 n F
Fs
dF
(3.4.9)
F
Fs
f=
(3.4.10)
1
Fs
Fs
F
s
X(
j2 n F
F j2 n F Fs
Fs
)e
dF = X a (F)e
dF
Fs
(3.4.11)
X a (F)e
j2 n F
Fs
dF =
( k + 1 ) Fs
2
k = ( k
X a (F)e
j2 n F
Fs
dF
(3.4.12)
) Fs
Thc hin vic i bin trong (3.4.12) v s dng tnh cht tun hon ca
hm m:
j2 n
( F kFs )
j2 n F
Fs
Fs
e
=e
s cho ta: Xa(F) trong khong tn s (k-1/2)Fs n (k+1/2)Fs s hon ton tng
ng vi Xa(F - kFs) trong khong -Fs/2 n Fs/2. T , ta c:
NNK
Photocopyable
67
Bi ging X l tn hiu s
http://www.ebook.edu.vn
( k + 1 ) Fs
2
k = ( k
X a (F)e
j2 n F
Fs
dF =
) Fs
Fs
k = F
s
Fs
Fs
X a (F kFs )e
j2 n F
Fs
dF
(3.4.13)
j2 n F Fs
X
(
F
kF
)
dF
s e
a
k =
F
X = Fs X a (F kFs )
k =
Fs
X(f ) = Fs
hoc:
(3.4.14)
X a [(f k )Fs ]
(3.4.15)
k =
F
vi: .
(3.4.16)
X = Fs X a (F)
Fs
trong trng hp ny hin tng trng ph s khng xy ra v v vy, trong min
gii hn ca tn s c bn F Fs/2 hoc f 1/2, ph ca tn hiu ri rc s
ng nht vi ph ca tn hiu tng t.
F
Nu chn tn s ly mu Fs< 2B th trong cng thc xc nh X , do
Fs
c s lp li c chu k ca Xa(F) nn s pht sinh hin tng trng ph, nh m t
F
trn hnh (3.4c). Khi ph X ca tn hiu ri rc theo thi gian s c cha
Fs
NNK
Photocopyable
68
Bi ging X l tn hiu s
http://www.ebook.edu.vn
xa(t)
Xa(F)
F
B
-B
(a)
x(n)
X(F/Fs)
FS Xa(F+Fs)
FS Xa(F-Fs)
FS Xa(F)
-F s
(b)
F
-Fs/2
Fs/2
x(n)
X(F/Fs)
(c)
Fs
F
-Fs
Fs
1 F
X
X a (F) = Fs Fs
0
Theo php bin i Fourier th:
Fs
F>
Fs
(3.4.17)
j2 F n
F
Fs
X = x (n )e
Fs n =
v bin i ngc Fourier s cho ta xa(t) t ph ca n Xa(F):
NNK
Photocopyable
69
Bi ging X l tn hiu s
http://www.ebook.edu.vn
Fs
x a (t) =
X a (F)e
F
s
j2 Ft
dF
1
x a (t) =
Fs
=
Fs
Fs
j2 F n
1
Fs
j2 Ft
=
x
(
n
)
e
e
dF
x
Fs
n =
x a (nT)
n =
sin( / T )( t nT)
( / T )( t nT)
Fs
x (n )
n =
F
j2 F ( t n
Fs
dF
(3.4.18)
(3.4.19)
NNK
Photocopyable
70
Bi ging X l tn hiu s
http://www.ebook.edu.vn
chng 4
x ( n ) e j n
n =
NNK
Photocopyable
71
Bi ging X l tn hiu s
http://www.ebook.edu.vn
X (k )
j
2
X ( k ) = x ( n )e
N
n =
2 kn
N
, vi k nguyn, k =[0..N-1]
(4.1.1)
2 kn
N
N 1
+ x ( n )e
2 kn
N
n =0
2 kn
2 N 1
j
x ( n )e N
+ ... =
n=N
lN + N 1
l=
n =lN
x ( n )e
2 kn
N
n =0 l=
2 kn
N
(4.1.2)
2 k ( n lN )
N
Ta thy tn hiu:
=e
x p (n ) =
2 kn
N .e j2 kl
=e
2 kn
N
x (n lN)
(4.1.3)
l=
72
Bi ging X l tn hiu s
http://www.ebook.edu.vn
N 1
x p (n ) = c k e
2 kn
N
(4.1.4)
k =0
j
1 N1
vi cc h s: c k = x p (n )e
N n =0
2 kn
N
(4.1.5)
ck =
1
2
X( k )
N
N
(4.1.6)
j
1 N 1 2
x p ( n ) = X ( k )e
N k =0 N
2 kn
N
(4.1.7)
Quan h (4.1.6) chnh l cng thc cho php khi phc li tn hiu tun
hon xp(n) t cc mu ca ph X(). Tuy nhin quan h ny khng th m bo
c rng x(n) hoc X() c th khi phc t cc mu hay khng. m bo
iu ny, cn phi kho st quan h gia x(n) v xp(n).
V xp(n) l tn hiu nhn c do s xp chng ca cc tn hiu x(n) t
lch nhau mt chu k N. V vy x(n) c th c khi phc t xp(n) nu khng c
s trm thi gian gia cc thnh phn ca xp(n). iu ny i hi x(n) phi c
di hu hn L v phi nh hn chu k N ca xp(n). Hnh 4.2 m t hai trng
hp ca tn hiu xp(n) ng vi cc trng hp N > L v N < L.
x(n)
xp(n)
L
N>L
xp(n)
N< L
-N
N L
NNK
Photocopyable
73
Bi ging X l tn hiu s
http://www.ebook.edu.vn
x p ( n )
x (n ) =
0
0 n N 1
j
1 N 1 2
x ( n ) = X ( k )e
N k =0 N
2 kn
N
(4.1.8)
, vi: 0 n N-1
(4.1.9)
v:
N 1
j
1 N 1 2
X() = X( k )e
n =0
N k =0 N
2 kn
N
jn N 1 2 1 N1 j( 2 k ) n
N
= X( k ) e
e
N
N
k =0
k =0
(4.1.10)
Tng ca cc phn t trong du ngoc vung ca (4.1.10) biu din cng
thc ni suy c dch bi 2k/N theo tn s. t:
p() =
j N
N 1
1
1 1 e
1e
e j n =
=
N k =0
N 1 e j N
N 1
X() = X(
k =0
N
2
e
e
N
2
N
2
N
( N 1)
j
2
2
=
e
N sin
2
(4.1.11)
sin
2
2k
k )p(
) , N L
N
N
(4.1.12)
2
k ) ca n
N
74
Bi ging X l tn hiu s
http://www.ebook.edu.vn
N 1
X p ( k ) = x p ( n )e
2
kn
N
(4.1.13)
n =0
t: WN = e
2
N
WNkn
th ta c:
=e
2
kn
N
v
WNkn
=e
2
kn
N
(4.1.14)
N 1
X p (k ) = x p (n ) WNkn
(4.1.15)
n =0
1
x p (n ) =
0
Tm Xp(k).
0n4
5n 9
Gii:
Dng ca xp(n) c biu din nh sau:
xp(n)
1
-6 -5
4 5
10
n =0
n =0
X p (k ) = x p (n ) W10kn = e
j k4
10
= 5e
2
kn
10
1 e
1 e
2
k5
10
2
k
10
sin k j k 4
2 e 10
=
sin k
10
sin k
k
2
2
sin k
k
10 10
t:
NNK
Photocopyable
75
Bi ging X l tn hiu s
http://www.ebook.edu.vn
sin k
k
2
2
A p (k ) = 5
sin k
k
10
10
ta c:
X p (k ) =
y:
j k4
10
e
A
(k ) = arg X p (k )
p (k )
= X p (k ) e
j arg X p ( k )
= X p (k ) e j( k )
X p (k ) = A p (k )
k + {1 Sgn A p (k ) }
5
2
b. nh ngha bin i Fourier ngc.
Bin i Fourier ngc c nh ngha nh sau:
(k ) =
j k
1 N1
x p ( n ) = X p ( k )e N
N k =0
(4.1.16)
hoc:
x p (n ) =
1 N1
X p (k ) WNkn
N k =0
(4.1.17)
(4.1.19)
76
Bi ging X l tn hiu s
http://www.ebook.edu.vn
c. Tnh i xng
Nu xp(n) l dy tun hon c cng chu k N vi DFT[xp(n)] = Xp(k) th:
DFT[x*p(n)] = X*p(-k)
(4.1.20)
Chng minh:
DFT
x *p (n )
]=
N 1
n =0
x *p (n ) WNkn
N 1
*
kn
= x p (n ) WN
n =0
*
N 1
= x p (n ) WNkn = X p ( k )
n =0
Tng t ta cng c:
DFT[x*p(-n)] = X*p(k)
Chng minh:
(4.1.21)
N 1
DFT x *p ( n ) = x *p ( n ) WNkn
n =0
i bin m = - n ta c:
DFT x *p (n ) =
( N 1)
m =0
x *p (m) WNkm
DFT
x *p ( n )
N 1
= x p (m) WNkm = X *p (k )
m =0
V:
{ [
]} 12 [X
{ [
]}
DFT Re x p (n ) =
DFT Im x p (n ) =
p (k )
+ X *p ( k )
1
X p (k ) X *p ( k )
2j
(4.1.22)
(4.1.23)
Chng minh:
xp(n) = Re[xp(n)] + j .Im[xp(n)]
x*p(n) = Re[xp(n)] - j .Im[xp(n)]
1
Re x p (n ) = x p (n ) + x *p (n )
2
NNK
Photocopyable
] [
{ [
]}
1 N1
1
DFT Re x p (n ) = x p (n ) + x *p (n ) WNkn = X p (k ) + X *p ( k )
2 n =0
2
]
77
Bi ging X l tn hiu s
http://www.ebook.edu.vn
v:
1
x p (n ) x *p (n )
2j
Im x p (n ) =
DFT Im x p (n ) =
{ [
]}
1
1 N 1
x p (n ) x *p (n ) WNkn =
X p (k ) X *p ( k )
2 j n =0
2j
x 3 (n ) = x1 (n ) * x 2 (n ) =
x 1 ( m) x 2 (n m)
m =
x 3p (n ) = x1p (n )(*)N x 2 p (n ) =
N 1
x1p (m)x 2p (n m)
(4.1.24)
m =0
(4.1.25)
N 1 N 1
N 1
N 1
X 3p ( k ) =
N 1
m + N 1
N 1
N 1
m =0
l= m
m =0
l =0
x1p (m)
x 2p (l)WNk (l+m) =
= X1p (k )X 2 p (k )
e.Tch ca hai dy
Nu ta coi tch ca hai dy tun hon x1p(n) v x2p(n) c cng chu k N l
dy x3p(n) cng tun hon vi chu k N:
x3p(n) = x1p(n).x2p(n)
th ta c:
X 3p (k ) = X1p (n )(*)N X 2 p (n ) =
NNK
Photocopyable
1 N1
X1p (m)X 2p (k m)
N m =0
(4.1.26)
78
Bi ging X l tn hiu s
http://www.ebook.edu.vn
r x1px 2 p (n ) =
N 1
x1p (m)x 2p (m n )
(4.1.27)
m =0
x p (n )
x (n ) N =
0
0 n N 1
n < 0, n > N 1
0 n N 1
1
rect N (n ) =
n < 0, n > N 1
0
v thc hin tch:
x(n)N = xp(n).rectN(n)
Trong min k, i vi dy X(k) c th c xc nh nh sau:
X p ( k )
X (k ) =
0
v:
0 n N 1
n < 0, n > N 1
X(k) = Xp(k).rectN(k)
Hn na, bin i Fourier ri rc i vi dy tun hon c chu k N ch
79
Bi ging X l tn hiu s
http://www.ebook.edu.vn
N 1
kn
x (n ) WN
X ( k ) = n =0
0
0 k N 1
(4.3.1)
n < 0, n > N 1
1 N 1
kn
X(k ) WN
x ( n ) = N k =0
0
0 k N 1
(4.3.2)
k < 0, k > N 1
X ( k ) = X ( k ) e j ( k )
(k) = arg[X(k)]
(4.3.3)
X(k)
x(n)
-1 0 1
N-1
-1
N-1 k
(a)
(b)
Hnh 4.4. a- Biu din ca dy x(n), b- Biu din ca ph ri rc bin
Khi X(k) c tnh nh sau:
N 1
0 k N 1
1
X(k ) = (n ) WNkn =
k < 0, k > N 1
n =0
0
Vy ph bin ri rc v ph pha ri rc l:
NNK
Photocopyable
80
Bi ging X l tn hiu s
http://www.ebook.edu.vn
0 k N 1
1
X(k ) =
0
k < 0, k > N 1
(k) = 0.
Dng ca X(k) c biu din trn hnh 4.4b.
V d 2:
Tm DFT ca dy c chiu di hu hn x(n) sau, vi a < 1:
a n
x (n ) =
0
0 n N 1
Gii:
Theo nh ngha DFT ta c:
N 1 n kn
a WN
X ( k ) = n =0
0
N 1
X(k ) =
n =0
j
n
aWNk
2
kn
N
0 k N 1
1 aWNk
=
1 aWNk
j
2
kN
N
= e j2 k = 1
V:
WNkn
j k
1 a 1 ae N
N
N
1 a
1 a
=
=
X(k ) =
2
k
2
2
j k
1 aWN
j k
j k
1 ae N 1 ae N
1 ae N
2
2
1 a N 1 a. cos k ja.sin k
N
N
=
= X ( k ) e j ( )
2
1 + a 2a. cos k
N
=e
WNkN
=e
Vy:
2
1 2a. cos k + a
N
2
2
X(k ) = {Re[X(k )]} + {Im[X(k )]} = 1 a N
2
1 2a. cos k + a
N
2
2
a.sin k
a.sin k
Re[X(k )]
N
N
() = arctg
= arctg
= arctg
2
2
Im[X(k )]
1 a. cos k
1 a. cos k
N
N
NNK
Photocopyable
81
Bi ging X l tn hiu s
http://www.ebook.edu.vn
n
0n4
1
x (n ) = 4
0
Tm tr tuyn tnh x(n-2) v x(n+2)
Gii: Ta gii bng phng php th nh hnh sau:
x(n+2)
x(n-2)
x(n)
0,5
0
2 3 4
NNK
Photocopyable
0 1
2 3 4 5 6
n -3 -2 -1 0
2 n
82
Bi ging X l tn hiu s
http://www.ebook.edu.vn
n
0n4
1
x p (n ) = 4
0
Tm tr tun hon xp(n-2) v xp(n+2) sau ly ra mt chu k ca cc dy ny.
Gii: Ta gii bng phng php th nh hnh sau:
xp(n)
1
2 3 4
xp(n-2)
1
2 3 4
x(n-2)N
1
2 3 4
xp(n+2)
1
2 3 4
x(n+2)N
1
0
NNK
Photocopyable
2 3 4
n
83
Bi ging X l tn hiu s
http://www.ebook.edu.vn
y ta dng cc k hiu:
x(n n0): Tr tuyn tnh
xp(n n0): Tr tun hon chu k N
x(n n0)N: Tr vng vi chiu di N
Qua hai v d trn ta thy:
Nu trch ra mt chu k (t 0 n N-1) ca tr tun hon chu k N th ta s
c tr vng x(n n0)N, so snh vi tr tuyn tnh x(n n0) th ta thy rng nu
cc mu ca tr tuyn tnh vt ra ngoi khong [0, N-1] th n s vng vo bn
trong khong sao cho dy c chiu di hu hn x(n)N xc nh trong khong
[0, N-1] th tr vng ca n x(n n0)N xc nh trong khong [0, N-1] ch khng
c vt ra ngoi khong .
Vy tr vng tng ng vi vic hon v vng cc mu ca dy x(n)N trong
khong [0, N-1] v c biu din nh sau:
x(n) = x(n)N = xp(n).rectN(n)
x(n n0)N = xp(n n0)rectN(n)
Bn cht ca tr vng c th c minh ho nh sau:
(4.3.5)
x(n) x(n)4
1
-1 0
2 3
x(n-2)
1
-1 0
n
x(n-2)4=x(n)
-1 0
NNK
Photocopyable
n
84
Bi ging X l tn hiu s
http://www.ebook.edu.vn
x(1)
x(2) 2
x(1)
x(0)
x(2) 0
x(3)
x(3)
x(0)
DFT[x(n)]
Chng minh:
(4.3.7)
= X(k)
Ta c: DFT x p (n n 0 ) N = WNkn 0 X p (k )
Nu c hai v ta u ly ra mt chu k [0, N-1]:
x(n - n0)N = xp(n - n0).rectN(n)
X(k) = Xp(k ).rectN(k)
Vy ta c:
c. Tnh i xng
Tnh i xng ca DFT c th nhn c bng cch p dng phng php
c s dng i vi bin i Fourier. Trong trng hp tng qut, dy x(n)
c chiu di hu hn N v DFT ca n u c gi tr phc. Khi , cc dy ny c
th c biu din di dng:
x(n) = Re[x(n)] +j .Im[x(n)]
v
X(k) = Re[X(k)] +j .Im[X(k)]
X*(k) = X(-k) = Re[X(k)] -j .Im[X(k)]
NNK
Photocopyable
85
Bi ging X l tn hiu s
http://www.ebook.edu.vn
(4.3.8)
N 1
2kn
2kn
(4.3.9)
2kn
2kn
1 N 1
Im[X(k )]sin
Re[x (n )] = Re[X(k )]cos
N
N
N k =0
(4.3.10)
2kn
2kn
1 N 1
Re[X(k )]sin
+ Im[X(k )]cos
N
N
N k =0
(4.3.11)
Im[x (n )] =
Dy c gi tr thc:
Nu x(n) l dy thc th ta c:
X(N- k) = X*(k) = X(-k)
(4.3.12)
X(k ) = x (n ) cos
n =0
2kn
N
(4.3.13)
(4.3.14)
2kn
1 N 1
x (n ) = X(k ) cos
N
N k =0
(4.3.15)
Tn hiu l v thc:
Nu x(n) l dy l v thc, th ta c:
x(n) = -x(- n) = -x(N-n)
T h thc (4.3.10) ta c Re[X(k)] = 0 v do vy DFT tr thnh:
N 1
X(k ) = j x (n ) sin
n =0
2kn
N
(4.3.16)
(4.3.17)
x (n ) =
NNK
Photocopyable
2kn
1 N 1
2kn
1 N 1
[
]
=
X(k ) sin
j
Im
X
(
k
)
sin
N
N k =0
N
N k =0
(4.3.18)
86
Bi ging X l tn hiu s
http://www.ebook.edu.vn
2kn
N
(4.3.19)
N 1
2kn
N
(4.3.20)
n =0
X1 ( k ) = x 1 ( n ) e
j2 n k
n =0
N 1
v X 2 (k ) = x 2 (n )e
j2 n k
n =0
Gi X3(k) l tch ca hai DFT trn: X3(k) = X1(k). X2(k); L DFT ca x3(n).
Ta s tm quan h gia x3(n) vi x1(n) v x2(n).
Bin i Fourier ngc ca X3(k) l:
1 N 1
1 N 1
j2 mk / N
x 3 ( m ) = X 3 ( k )e
= [X1 (k ).X 2 (k )]e j2 mk / N
N k =0
N k =0
N 1
j2 lk j2 mk / N
1 N 1 N 1
j2 nk / N
N e
x
(
l
)
e
(4.3.21)
= x 1 ( n )e
N k =0 n =0
l=0
N 1
N1 j2 ( mn l ) k / N
1 N 1
x
(
n
)
x
(
l
)
1 2 e
N n =0
k =0
l=0
Trong , tng biu din bi biu thc trong ngoc vung ca (4.3.21) c gi tr:
N 1
l = m n + pN = ((m n ))N
k =0
Other
e j2( mn l) k / N = 0
Thay vo (4.3.21) ta c:
N 1
x 3 (m) = x1 (n )x 2 ((m n ) )N
m = 0,1,2..., N 1
(4.3.22)
n =0
Biu thc (4.3.22) c dng ca mt tch chp. Tuy vy, y khng phi l
mt tch chp biu din quan h gia p ng v kch thch ca h thng tuyn
tnh bt bin. Trong tch chp ny, c cha ch s (m-n)N c trng cho tnh dch
vng, v vy cng thc (4.3.22) c gi l tch chp vng. Nh vy tch cc DFT
NNK
Photocopyable
87
Bi ging X l tn hiu s
http://www.ebook.edu.vn
x1 (n ) = 2 1 2 1 v x 2 (n ) = 1 2 3 4
Gii:
tnh tch chp vng ca hai dy, ta s tin hnh qua hai phng php
sau:
X1(0) = 6;
X1(1) = 0;
X1(2) = 2;
X1(3) = 0.
+. Vi m = 0, ta c:
x 3 (0) = x1 (n ) x 2 (( n )) 4
n =0
+. Vi m = 1, ta c:
x 3 (0) = x1 (n ) x 2 ((1 n )) 4
n =0
NNK
Photocopyable
88
Bi ging X l tn hiu s
http://www.ebook.edu.vn
x1(1) =1
x1(2) =2
x1(n)
x1(0) =2
(a)
x2(2) =3
x1(3) =1
x2(n)
x2(3) =4
4
x2(3) =4
x2(2) =3
x2((-n))4
x2(0) =1
(b)
x1(n)x2((-n))4 2
x2(1) =2 Dy bin o
2 Dy tch
1
x2(0) =1
x2(3) =4
x2((1-n))4
x2(1) =2
(c)
x1(n)x2((1-n))4 4
x2((2-n))4
3 Dy tch
4
x2(1) =2
x2(0) =1
x2(2) =3
(d)
x1(n)x2((2-n))4 3
x2((3-n))4
x2(3) =4
(e)
8 Dy tch
6
x2(2) =3
x2(1) =2
x2(0) =1
2 x1(n)x2((3-n))4 4
2 Dy tch
89
Bi ging X l tn hiu s
http://www.ebook.edu.vn
x(n)
0
0 n N 1
n
90
Bi ging X l tn hiu s
http://www.ebook.edu.vn
1
X (e j' ) W (e j( ') )d' = X(e j ) * W (e j )
X N (e ) =
2
j
sin
2
0 n N 1
n
b. Ca s tam gic
Trong min n, ca s tam gic c nh ngha nh sau:
NNK
Photocopyable
91
Bi ging X l tn hiu s
http://www.ebook.edu.vn
2n
N 1
2n
w T (n ) = 1
N 1
0
0n
N 1
2
N 1
n N 1
2
n
Trong min tn s, ta c:
N 1
2
sin
2
N 1
2 j 2
WT (e j ) =
e
N 1
sin
2
c. Ca s Hanning v Hamming
Trong min n, ca s Hanning v Hamming c nh ngha nh sau:
2n
(1 ) cos
w H (n ) =
N 1
0
0 n N 1
n
2n
0 n N 1
n
2n
0 n N 1
n
V trong min tn s, ta c:
WH
N N
N N
N
sin
sin +
2 + 1 2 N 1 + 1 2 N 1
2
2
sin
sin
sin +
2
2 N 1
2 N 1
N1 sin
j
j
(e ) = e 2
NNK
Photocopyable
92
Bi ging X l tn hiu s
http://www.ebook.edu.vn
NNK
Photocopyable
93
Bi ging X l tn hiu s
http://www.ebook.edu.vn
Gi s x(n) l dy c di hu hn Lv c tc ng ln b lc tuyn
tnh vi di M. Khng lm mt tnh tng qut ta c th gi s :
x(n)=0
n<0 v nL
h(n)=0
n0 v nM
y (n) =
M 1
h(k ) x(n k )
k =0
Y(k)Y()=2k/N,
k=0,1,,,N-1
Xk)H)=2k/N,
k=0,1,,,N-1
Y(k)=X(k)H(k),
k=0,1,,,N-1 (4.3.3)
NNK
Photocopyable
94
Bi ging X l tn hiu s
http://www.ebook.edu.vn
X(k)=
x ( n)e
j 2kn / 8
= 1 + 2E- j
k/4
n=0
T y suy ra:
4+3 2
2+ 2
- j
2
2
X(0) =6
X(1)=
X(2) = - 1-j
X(3) =
43 2
2 2
- j
2
2
X(4) = 0
X(5) =
43 2
2 2
- j
2
2
X(6) = - 1+j
X(7) =
4+3 2
2+ 2
+j
2
2
NNK
Photocopyable
95
Bi ging X l tn hiu s
http://www.ebook.edu.vn
DFT 8 im ca h(n) l:
7
H(k)=
h ( n )e
k/4
j 2kn / 8
= 1 + 2E- j
+ 3e jk/2
n=0
Suy ra:
H(1) = + 2 -j ( 3+ 2 )
H(0) = 6
H(2) = -2-j2
H(3) =1- 2 +j ( 3 - 2 )
H(4) = 2
H(5) =1- 2 -j ( 3 - 2 )
H(7) = 1+ 2 +j ( 3+ 2 )
H(6) =-2 + j2
Y(2) = j4
Y(n) =
Y ( k )e
j 2kn / 8
, n= 0,1,7
n=0
(4.3.4)
x(n) = {1,2,2,1,0,0,}
(4.3.5)
s cho dy u ra:
y(n) = {1,4,9.11,8,3}
(4.3.6)
NNK
Photocopyable
96
Bi ging X l tn hiu s
http://www.ebook.edu.vn
H(k) =
h( n)e
j 2k / 4
n=0
DFT-4 im ca x(n) l:
X(k) = 1+ 2e- jk/2 + 2e- jk + 3e- jk/2 , k= 0,1,2,3
T y suy ra:
Y(n) = {9,7,9,11}
Kt qu ny cng ging vi kt qu nhn c nu ta s dng tng chp
vng 4 im ca h(n) v h(n).
Nu so snh kt qu ca y(n) nhn c t DFT-4 im vi dy y(n) nhn
c bng cch sdng DFT-8 im ( thc cht ch cn 6 im) th ta s thy cc
kt qu ny c s sai lch nh cp trong phn 4.2.2. C th c th tm thy
quan h sau:
y(0) = y(0) + y(4) =9
y(5) = y(1) + y(5) =7
Trong 4 gi tr tm c ca y(n) th ch hai gi tr u l sai lch so vi
cc gi tr tng ng ca y(n).
Nh vy c th thy nu x(n) l dy hu hn vi dI L, h(n) l dy hu
hn c dI M (gi s L>M) th khi s dng cc DFT v IDFT s c M-1 gi tr
u b sai lch so vi gi tr ng v cn phI loi b. y l mt kt lun rt
quan trng cn c s dng v sau.
4.3.2. Lc cc dy s c dI d liu ln
NNK
Photocopyable
97
http://www.ebook.edu.vn
Bi ging X l tn hiu s
NNK
Photocopyable
98
Bi ging X l tn hiu s
http://www.ebook.edu.vn
(4.3.7)
(4.3.8)
(4.3.9)
v v.v..
DFT - N im s c tnh i vi mi dy thnh phn. di p ng
xung ca b lc FIR cng c tng thm L-1 mu khng v DFT N im ca
dy s c tnh v lu tr li. Tch ca hai DFt N im {H(k)} v {X m (k)} i
vi mi dy d liu s cho kt qu:
Y m (k) = H(k ) X m (k),
k= 0,1,...,N-1
(4.3.10)
(4 .3.11)
(4.3.12)
NNK
Photocopyable
99
http://www.ebook.edu.vn
Bi ging X l tn hiu s
(4.3.13)
(4.3.14)
(4.3.15)
(4.3.16)
100
Bi ging X l tn hiu s
http://www.ebook.edu.vn
1
0
Trong (n) =
0 n L 1
n
NNK
Photocopyable
101
http://www.ebook.edu.vn
Bi ging X l tn hiu s
102
Bi ging X l tn hiu s
http://www.ebook.edu.vn
x (n ) = x i (n )
(4.4.1)
iN1 n (i + 1) N1
x ( n )
x i (n ) =
0
Mt khc ta c:
vi
y( n ) = h ( n ) * x ( n ) =
h ( m ) x i ( n m )
m =
i
(4.4.2)
h ( m) x (n m) =
m =
h ( m ) x i ( n m) = h ( n ) * x i ( n ) = y i ( n )
i m =
khi , yi(n) = h(n)*xi(n) gi l tch chp phn on, y l tch chp tuyn tnh,
nu dng DFT th mi tch chp phn on ny ta phi tnh DFT vi chiu di
N1+M-1. Tc l ta phi tnh tch chp vng vi chiu di 2(N1+M-1):
NNK
Photocopyable
103