CHNG TRNH MN HC TH TRNG K HN - T CHC V QUN TR GIAO DCH CHNG 1: TNG QUAN V TH TRNG K HN 1.

1 Khi nim, s ra i, c im v chc nng, vai tr ca th trng k hn 1.1.1 Khi nim - Khi nim th trng ti chnh: L ni din ra cc hot ng trao i, mua bn quyn s dng cc ngun ti chnh thng qua nhng phng thc giao dch v cng c ti chnh nht nh. Th trng ti chnh l tng ha cc quan h cung cu v vn trong nn kinh t, l kt qu ca mt qu trnh pht trin cu trc th trng trong thi gian di. - Khi nim th trng ti chnh phi sinh: L ni din ra cc hot ng trao i, mua bn quyn s dng cc cng c ti chnh phi sinh thng qua nhng phng thc nht nh. - Khi nim th trng k hn: L ni din ra cc hot ng trao i, mua bn giao dch cc sn phm phi sinh. 1.1.2. Lch s hnh thnh v pht trin Lch s hnh thnh v pht trin ca th trng k hn nm trong lch s hnh thnh v pht trin ca th trng ti chnh phi sinh. S khi u n gin vi giao dch k hn (forward) v giao dch tng lai (future) vi i tng ch yu l hng ha. Th trng future c th c xem nh xut hin t thi trung c. Lc u i tng ca cc giao dch tng lai trn th trng l cc mt hng n gin nh la m hay c ph. Cc nh u t mua v bn cc hp ng tng lai vi mc ch nhm gim bt s lo ngi xy ra nhng bin c khin gi b y ln cao hay xung thp trong thi gian sau . n nhng nm thp nin 80 ca th k 20, cc hp ng tng lai bt u n r v ph bin trong cc giao dch thng mi. Hu ht cc th trng k hn pht trin sm l cc th trng ngoi hi, cn c gi l th trng lin ngn hng (interbank market) vi hot ng kinh doanh ngoi hi. Th trng ny pht trin nhanh chng nh vo s th ni ca cc ng tin mnh vo u thp nin 1970. Th trng lin ngn hng bao gm hng trm ngn hng khp th gii, h l nhng ngi thay mt cho chnh h hoc cho khch hng thc hin cc cam kt giao sau v k hn vi nhau. Tip n l s hnh thnh cc cng c hiu qu nh giao dch hon i (swap) v giao dch quyn chn (option). Giao dch hon i (Swap) cng l mt cng c phi sinh da trn s trao i v thc hin hp ng. Cc giao dch hon i l ng lc chnh ca nhng tng trng trn hp ng k hn.

Giao dch u tin ca th trng option bt u chu u v M t u th k 18. Tuy nhin, nhng nm u th trng hot ng tht bi v nn tham nhng trm trng. Lin quan ti nhng v tham nhng l cc nh nh mi gii c quyn chn v mt loi c phiu nht nh n hi l gii thiu c phiu cho cc khch hng ca h. Sau , nhng nm 1900, mt nhm cng ty thnh lp hip hi nhng nh mi gii v kinh doanh quyn chn. Mc ch ca hip hi ny l cung cp k thut nhm a nhng ngi mua v nhng ngi bn li vi nhau. Thng 4 nm 1973 Chicago Board of Trade lp th trng mi, Chicago Board Options Exchange, c bit dnh cho trao i option v c phiu. T th trng option tr nn ph bin vi nh u t. n thp nin 80 ca th k 20, th trng option i vi ngoi t, ch s chng khon v hp ng future pht trin M. Th trng chng khon Philadelphia l ni giao dch option ngoi t u tin. Vit Nam, giao dch k hn xut hin vi t cch l cng c ti chnh phi sinh u tin theo Quyt nh s 65/1999/Q-NHNN7 ngy 25/2/1999. Cc giao dch k hn c thc hin trong hp ng mua bn USD v VND gia ngn hng thng mi vi doanh nghip xut nhp khu hoc vi cc ngn hng thng mi khc c php ca Ngn hng Nh nc. Tuy nhin trn thc t hp ng k hn t c s dng, mt phn l do th trng lin ngn hng (Interbank) VN cha pht trin, mt phn do nhng hn ch vn c ca n trong vic phng chng ri ro t gi. Tip theo l giao dch hon i c ra i theo Quyt nh s 430/QNHNN13 ngy 24/12/1997 v sau ny l Quyt nh s 893/2001/Q-NHNN ngy 17/7/2001 ca thng c Ngn hng Nh nc. Tuy nhin y ch l nhng giao dch hon i thun chiu gia Ngn hng Nh nc v Ngn hng thng mi. N ch c s dng trong trng hp cc Ngn hng thng mi d tha ngoi t v khan him VND. Cc cng c phi sinh li sut v t gi ngoi t tip tc xut hin VN v c cc ngn hng s dng do nhu cu ni ti ca cc Ngn hng Thng mi nhm theo kp chun mc hot ng Ngn hng quc t trong hot ng thng mi quc t. Ngn hng Nh nc cho php cc Ngn hng thng mi thc hin mt s nghip v phi sinh nhm phng nga ri ro li sut v ri ro t gi. Theo quyt nh s 1133/Q- NHNN ngy 30/09/2003 v quy ch thc hin giao dch hon i li sut cho php m rng danh mc cc Ngn hng thng mi v cc t chc tn dng, cc doanh nghip c s dng cng c hon i li sut. Hon i li sut c thc hin i vi c VND v ngoi t gia cc ngn hng vi doanh nghip vay vn ti ngn hng; gia ngn hng vi nhng doanh nghip vay vn ti cc t chc tn dng khc, k c vay vn nc ngoi; gia cc ngn hng trong nc vi nhau v gia cc ngn hng thng mi

trong nc vi cc t chc tn dng nc ngoi. Trn c s ni lng qun l ca Ngn hng Nh nc, nhiu NHTM trin khai cung cp Hp ng hon i li sut cho cc doanh nghip, tm kim i tc l cc t chc tn dng nc ngoi k kt hp tc. T khi Ngn hng Nh nc cho php thc hin nghip v hon i li sut trn th trng Vit Nam, c mt s ngn hng nh ABN, Citibank thc hin hon i li sut trong phm vi ng USD. Tuy nhin, giao dch hon i li sut gia 2 ng tin USD v VND (hon i li sut cho) c thc hin, t trc khi c quy nh chnh thc ca ngn hng nh nc. Cho ti ln u tin, khi c Ngn hng Nh nc cho php, HSBC cung cp gi Swaps tin ng cho mt cng ty a quc gia vi s vn ln ti 15 triu USD trn ti trng Vit Nam. Khi , HSBC a VND v nhn USD t khch hng, ti thng 12/2007, HSBC a USD v nhn li VND t khch hng. Vi giao dch ny, khch hng c c mc li sut cnh tranh nht trn th trng ni a cho vic vay vn tin ng k hn 3 nm m khng chu bt c mt ri ro no v t gi USD/VND. Chnh hnh ng ca HSBC, to ra nn tng pht trin cho cc giao dch hon i sau ny. Ngn hng Standard Chartered chi nhnh ti Vit Nam thc hin hon i li sut cho gia hai ng tin cho i vi cc khon vay ngoi t ca khch hng s khi khch hng vay ngoi t. V trong tng lai, Standard Chartered s cn cung cp nhiu sn phm phi sinh na trn th trng Vit Nam, ha hn tng lai pht trin th trng. mt mc cao hn, cc cng c lai tp c ngun gc t hon i nh hon i li sut cng dn, hon i li sut km theo iu kin quyn chn, hon i li sut bt u thc hin trong tng lai, cng xut hin v trin khai trn th trng ngoi hi trong thi gian gn y. iu c bit l cc hp ng hon i ri ro tn dng c th im p dng ti Vit Nam theo cng vn 3324/NHNN-CSTT, thng 4/2006 cho php HSBC chi nhnh thnh ph H Ch Minh thc hin. Mc d l mt loi hon i nhng hon i ri ro tn dng thc s li ging mt chnh sch bo him hn. Tc mt bn nm gi tri phiu hoc cc khon vay, nh k s thanh ton cho bn kia. Trng hp tri phiu b nh gi thp hay cc khon vay trn b v n, bn bo him y l HSBC s tr cho bn i tc, khch hng cc khon b tr l. Sn phm hon i ri ro tn dng ca HSBC Vit Nam ch gn vi ri ro tn dng ca cc loi tri phiu do chnh ph hoc cc doanh nghip Vit Nam pht hnh tri phiu ra th trng quc t, cc khon vay di hn ca doanh nghip Vit nam ti cc t chc tn dng hot ng ti Vit Nam. Khch hng chuyn nhng ri ro tn dng cho HSBC l cc t chc tn dng hot ng ti Vit Nam v bn nhn chuyn nhng l cc chi nhnh HSBC nc ngoi. Thi hn ca giao dch khng qu 5 nm. Khch hng mua loi cng c ny cng ging nh thc hin mt khon u t gin tip. Vic tip cn vi cc cng c

ny cho php nh u t c c hi tm kim nhng mc li nhun cao hn so vi hot ng tn dng tin gi bnh thng, nng cao hiu qu s dng ngun vn ca cc t chc tn dng. Mt khc, vic s dng cc cng c mi ny cn gp phn nng cao mc tn nhim ca Chnh ph v cc doanh nghip Vit Nam khi pht hnh tri phiu ra th trng quc t. Quyn chn ngoi t, li sut v vng dng nh l nhng cng c phi sinh c th trng hoan nghnh v n nhn nhiu nht do nhng u im vn c ca n trong bi cnh li sut, t gi v gi vng lun trng thi tng lin tc. Ngn hng u t v pht trin Vit Nam (BIDV) l ngn hng u tin c php thc hin giao dch quyn chn li sut. Cc giao dch quyn chn li sut c php thc hin i vi nhng khon cho vay v i vay trung hn (di 5 nm) bng USD hoc bng EURO v ch c thc hin i vi cc doanh nghip hot ng ti VN, cc Ngn hng thng mi hot ng VN c Ngn hng Nh nc cho php v cc ngn hng nc ngoi. Sau BIDV l hng lot cc NHTM khc, bao gm c NHTM c phn th cng c cho php thc hin nghip v ny. Bn cnh quyn chn li sut, quyn chn ngoi t cng c nhiu ngn hng cung cp, in hnh l BIDV, Eximbank, ACB, Techcombank, Agribank, Citibank, Vietcombank, ICB, v ngn hng Hng Kng bank chi nhnh thnh ph HCM. Nguyn tc chnh ca loi quyn chn ny l cc DN v c nhn c quyn t mua hay t bn USD vi VN thng qua mt t gi do khch hng t chn, c gi l t gi thc hin. c bit, quyn chn USD v VN p ng cho c nh nhp khu v nh xut khu trong quyn chn mua p dng cho nh nhp khu v quyn chn bn p dng cho nh xut khu. Sau khi NHNN cho php ACB, Sacombank v Agribank thc hin quyn chn mua bn vng, ngy 10/12/2004 ACB l ngn hng u tin cng b trin khai dch v ny. Dch v ny c tung ra trong bi cnh trong nc v quc t gi vng lin tc tng, tuy nhin cng cn c thi gian o lng mc n nhn ca th trng i vi cng c. Ti nay, c rt nhiu ngn hng c php ca Ngn hng nh nc cho php thc hin cc nghip v Option. c bit, Ngn hng nh nc cng cho php thc hin cc Options tin ng ti BIDV, ngn hng thng mi c phn Chu, ngn hng c phn thng mi quc t. Vi nghip v ny, chc chn tng lai s c m rng bi khi VND s c c hi tip cn vi th trng ti chnh th gii. V th ca VND v Vit Nam cng qua m tng ln. Tuy nhin, v ang trong giai on th im nn cc ngn hng ny b gii hn bi thi gian thc hin. Nhn chung, hot ng ny ang em li mt c cu sn phm hin i cho cc ngn hng trong iu kin hi nhp. Hn na, nhu cu ca khch hng i vi cc giao dch Options ang c xu hng tng, do vy ngn hng nh nc tin hnh gia hn th im hp ng cc nghip v ny. Quyn chn USD v VND p ng cho c nh nhp khu v nh xut khu

trong quyn chn mua p dng cho nh nhp khu v quyn chn bn p dng cho nh xut khu. Sau khi NHNN cho php ACB, Sacombank v Agribank thc hin quyn chn mua bn vng, ngy 10/12/2004 ACB l ngn hng u tin cng b trin khai dch v ny. Dch v ny c tung ra trong bi cnh trong nc v quc t gi vng lin tc tng. im li nhng mc chnh xut hin ca cc cng c phi sinh VN, d nhn thy rng th trng cc cng c phi sinh cha tht s pht trin. C l, hin ti chng ta cn quan tm ti nhng iu kin pht trin nh: s hiu bit ca cc ch th i vi cc cng c phi sinh, chnh sch s dng, iu kin kinh t, cc cng c phi sinh pht huy ht nhng tc dng ca mnh trong nn kinh t 1.1.3 c im - Hng ha giao dch trn th trng: SP phi sinh Hng ha giao dch trn th trng k hn l cc sn phm ti chnh phi sinh. Sn phm ti chnh phi sinh l mt loi cng c ti chnh hoc mt loi hp ng c s dng vi mc ch ngn nga ri ro hoc c nm gi v mc ch thng mi. Sn phm ti chnh phi sinh c cc c im: Gi tr ca sn phm ti chnh phi sinh c th b thay i theo s bin ng ca li sut trn th trng, s bin ng ca gi tr cng c ti chnh gc, gi c hng ha, t gi hi oi, ch s gi, t sut hoc ch s tn dng hoc cc bin ng khc ca hp ng gc. - Ch th tham gia giao dch Ngi mua tham gia vo th trng lun mong mun mua vi gi r v ngi bn tham gia vo hp ng lun mong mun bn vi gi t. - Mc ch tham gia giao dch: phng nga ri ro hoc u c Ngi tham gia vo th trng ti chnh phi sinh trnh c nhng thit hi kinh t ng k nu trong thi hn ca hp ng gi c ca hng ha c s c s bin ng khng c li cho mi bn. Cc sn phm phi sinh c nhim v l to li nhun v gia tng li nhun cho ngi tham gia vo th trng. Ngoi ra cc sn phm ti chnh gip cho cc ch th gim thiu ri ro, to n by ti chnh, u c v gia cng, ch bin ri ro. - S lng sn phm phi sinh gia tng theo s pht trin ca th trng. Th trng ti chnh cng pht trin yu cu t ra l cng phi c nhiu sn phm phi sinh p ng nhu cu ca cc ch th tham gia th trng c bit l nh u t. 1.1.4. Chc nng v vai tr ca th trng k hn 1.1.4.1. Chc nng Th trng ti chnh phi sinh c chc nng: - Cung cp mt hng ha mi cho th trng ti chnh

- To li nhun, bo v li nhun v gim thiu ri ro cho ch th tham gia vo th trng ti chnh - To s hp dn mi cho hng ha gc (hng ha c s, hng ha tham chiu) trn th trng ti chnh. 1.4.1.2 Vai tr - Th trng ti chnh phi sinh gp phn thc y, nng cao hiu qu s dng cc hng ha trn th trng. - Do chc nng to li nhun, bo v li nhun v gim thiu ri ro ca th trng phi sinh m thc y cc ch th ngy cng quan tm v tm hiu v th trng v gp phn gia tng ngun vn cho th trng ti chnh ni chung - To c hi cho nh u t s dng n by ti chnh trong u t nng cao hiu qu u t - To iu kin pht trin th trng s cp - Tng tnh thanh khon ca hng ha c s - Thng qua th trng ti chnh phi sinh Nh nc, Chnh ph c th thc hin chnh sch kinh t v m, chnh sch tin t. 1.1.4.3. Mt tiu cc ca th trng k hn Ngoi nhng vi tr m cc sn phm phi sinh trn th trng k hn mang li cho cc ch th tham gia th th, n cng bc l mt s mt tiu cc sau: Mt l, c th gy ra thua l ln do vic s dng cc cng c n by hay vay mn; Hai l, ri ro do i tc khng thc hin ngha v hp ng (c bit l trong hp ng swaps); tim n ri ro rt ln i vi nhng nh u t nh, thiu kinh nghim. Ba l, gi tr danh ngha qu ln: ri ro dn n thua l ln m nh u t khng th b p c. Kh nng dn n phn ng dy chuyn ph hy hng lot khi c khng hong kinh t. Gi tr danh ngha qu ln dn ti vic lm mo m th trng vn thc. Nh u t bt u nhn vo th trng cc cng c phi sinh quyt nh mua hoc bn chng khon, nh vy ci m ban u c xem l th trng l chuyn ri ro tr thnh mt ch s hng dn th trng. Bn l, lm gia tng n by n trong nn kinh t: vic gia tng n by n trong nn kinh t lm nn kinh t thc khng kh nng ti tr cho ngha v n v iu chnh nhng hot ng kinh t thc, iu ny c th gy ra suy thoi hay khng hong kinh t. Nm l, tnh nh bc cao hn th trng cng c c s Su l, nn u c trc li 1.2 Cc sn phm giao dch trn th trng k hn 1.2.1 Sn phm phi sinh - hng ha ca th trng k hn

- Phi sinh: L mt dng hp ng ti chnh m gi tr ca n ph thuc vo gi tr hoc mc sinh li ca mt ti sn khch gi l ti sn tham chiu hay gc phi sinh. Cng c phi sinh ra i nhm cung cp cho th trng cc cng c ti chnh nhm gim thiu ri ro, ngy cng pht trin v p ng nhu cu a dng ca cc ch th tham gia th trng. Sn phm phi sinh khng ch l cng c gim thiu ri ro m cn tr thnh cng c u c gip cho nhng nh u t lun mong mun t siu li nhun v chp nhn mc ri ro cao. - Cc nhm hp ng phi sinh + Mt l, hp ng phi sinh thun ty y l hp ng phi sinh m khng c s trao i v tin mt ti thi im c hiu lc ca hp ng. Hp ng ny c c im l hai bn tham gia hp ng mua bn k vng v tin hnh trao i cc dng tin mt trong tng lai. Chnh v vy, ti thi im ban u, hp ng phi sinh c gi tr hin ti rng NPV = 0. Khi hp ng c hiu lc, gc phi sinh bt u bin ng trn th trng lm pht sinh s chnh lch gia cc dng tin trong tng lai. Lc ny NPV khc 0. Hp ng phi sinh s c nh gi li theo gi th trng trn c s hng ngy v gi tr dnh gi li theo gi th trng chnh l gi tr hin ti rng ca hp ng phi sinh. Vi nhng c im trn thi hp ng phi sinh thun ty bao gm hp ng k hn, hp ng tng lai v hp ng hon i. Hai l, hp ng dng phi sinh y l hp ng phi sinh c s thanh ton tin mt gia hai bn ngay t ban u. Vi c im ny NPV khc 0. Vi c im trn th hp ng quyn chn v hp ng hon i ri ro tn dng l nhng sn phm thuc nhm ny do phi thanh ton cc khon ph ngy t ban u. Vic tnh ton cc dng tin tng lai cc bn thanh ton cho nhau ph thuc vo bin ng ca cc gc phi sinh nn cc sn phm ny vn p ng tiu ch ca mt hp ng phi sinh Ba l, sn phm c cu y l mt sng to ti chnh, l kt qu s kt hp cc sn phm phi sinh vo trong cc sn phm u t nhm to ra cc ri ro v li nhun hp dn cho cc nh u t nhm tng cng kh nng thng mi ca sn phm Hin nay tri phiu c cu do ngn hng. Sn phm l kt qu kt hp cc sn phm phi sinh v tri phiu thng thng nhm to ra s hp dn cho cc nh u t. Bn l, Sn phm tng hp Cng ging nh sn phm c cu, sn phm ny l kt qu ca sn phm phi sinh v sn phm u t gc, tuy nhin im khc bit i ci sn phm

c cu l sn phm tng hp l s kt hp t nhin gia sn phm u t gc v sn phm phi sinh Ni ti sn phm tng hp l phi nhc ti tri phiu chuyn i. y l loi sn phm c kt hp t tri phiu doanh nghip v quyn chn mua c phiu cho php chuyn i sang c phiu thng sang mt mc gi c nh hoc theo mt t l chuyn i c nh. - Cc yu t cu thnh sn phm phi sinh Mi sn phm phi sinh c cc yu t khc nhau, tuy nhin n u c nhng yu t c bn sau: Cc bn tham gia k kt hp ng Gc phi sinh (ti sn c s, ti sn tham chiu) Ngy giao dch Ngy hiu lc Ngy o hn Gi tr hp ng Loi (kiu) hp ng Gi giao dch Tn sut thanh ton Phng thc v a im thanh ton - Cc loi sn phm phi sinh (hp ng k hn, hp ng tng lai, hp ng hon i, hp ng quyn chn, cc sn phm khc) a. Hp ng c k hn (Forward) - Khi nim: L mt loi hp ng gia hai bn trong bn mua ng mua v bn bn ng bn mt gc phi sinh no vi mt mc gi c nh v hp ng s c thc hin sau mt k hn nht nh. - Phn loi + Hp ng chuyn giao gc phi sinh: Trng hp ny bn bn chuyn giao gc phi sinh sang cho bn mua va bn mua s thanh ton tin mt theo gi tha thun trong hp ng. + Hp ng khng chuyn giao gc phi sinh: Trng hp ny hai bn khng chuyn giao gc phi sinh m ch tin hnh quyt ton phn tin mt chnh lch gia gi tha thun hp ng v gi giao ngay ti thi im kt thc hp ng. - Hp ng k hn gn vi gc phi sinh: Cc gc phi sinh i vi hp ng c k hn bao gm: t gi (mua bn ngoi t c k hn), li sut (mua bn li sut c k hn), c phiu, ch s c phiu (mua bn c phiu, ch s c phiu c k hn), tri phiu (mua bn tri phiu c k hn), hng ha c bn (mua bn hng ha c k hn). b. Hp ng tng lai (Futures)

- Khi nim: l loi hp ng cam kt c k hn v giao dch c chun ha - c im + L li cng c phi sinh c trao i mua bn trn th trng chng khon (trn SGDCK). + Cc iu khon v iu kin ca hp ng mang tnh chun ha cao. + Tnh thanh khon cao - Hp ng tng lai gn vi gc phi sinh: ngoi t (tng lai ngoi t), li sut (tng lai li sut), c phiu (tng lai c phiu), hng ha c bn (tng lai hng ha) c. Hp ng hon i (Swaps) - Khi nim: L cam kt hp ng gia hai bn trao i mt chui dng tin trong tng lai - c im + V bn cht, hp ng hon i l mt chui hp ng c k hn + Thng thng mt dng tin trao i c xc nh trc trong khi dng tin kia ph thuc vo s bin ng ca gc phi sinh trong tng lai. Mt s t trng hp c hai dng tin u ph thuc vo kt qu ca cc gc phi sinh khc nhau trong tng lai - Hp ng hon i gn vi gc phi sinh: t gi (hon i hi oi), li sut (hon i li sut), ri ro tn dng (hon i ri ro tn dng), c phiu, hng ha c bn, bt ng sn. d. Hp ng quyn chn - Khi nim: L mt dng hp ng gia bn mua v bn bn trong bn mua c quyn m khng c ngha v thc hin quyn tha thun - c im + Hp ng quyn chn mua hn ch ri ro khi gi gc phi sinh ln gi v hp ng quyn chn bn hn ch ri ro khi gi ca gc phi sinh gim + Cc loi hp ng quyn chn: Kiu Chu u, kiu M, kiu M hon li, kiu Bermuda. - Hp ng quyn chn gn vi gc phi sinh: t gi (quyn chn t gi), li sut (quyn chn li sut), c phiu (quyn chn c phiu), hng ha c bn (quyn chn hng ha c bn),. c. Phi sinh tn dng - Khi nim: Phi sinh tn dng l mt loi sn phm bo him ri ro tn dng cho php bn mua bo him c thanh ton phn thit hi trong trng hp s kin tn dng xy ra i vi gc phi sinh - c im + Gc phi sinh tn dng l cc ti sn c cha ri ro tn dng nh tri phiu doanh nghip. Trong mt s trng hp gc phi sinh l tri phiu Chnh ph.

+ Mc ph bo him tn dng ph thuc vo nh mc tn nhim ca gc phi sinh. nh mc tn nhim cng cao th ri ro tn dng cng thp. 1.2.2 Gc ca cc sn phm phi sinh - Khi nim: Gc phi sinh l c s tnh ton gi tr dng tin tng lai m cc bn phi thanh ton cho nhau trong quan h hp ng phi sinh. - Tiu chun: Mt ti sn mun tr thnh ti sn gc th ti sn phi p ng c mt s tiu ch c bn sau: + Tnh thng dng: Ti sn phi l loi hng ha thng dng trn th trng, c php trao i mua i bn li v hu ht cng chng bit ti. + Tnh bin ng: Ti sn phi c tnh bin ng, lun c s tng gim trong mt thi k, gn vi nhng bin ng ca th trng. + Phi gn vi vic nh gi: Cc ti sn ny nh gi c v c nhng c s l thuyt nh gi. * Cc loi ti sn gc a. Nhm ti sn ti chnh - Li sut, t l lm pht: Gc li sut v t l lm pht l cc ch s li sut th trng nh: LIBOR, SIBOR, VNIBOR, - T gi: T gi gc l cc t gi thng dng, kh nng t do chuyn i cao nh: USD, ERO, JPY,.. - Ri ro tn dng: Gc phi sinh tn dng l mt tri phiu hoc mt danh mc ti sn c cha ri ro tn dng. - C phiu: Ti sn gc thuc nhm c phiu bao gm: c phiu, danh mc c phiu hoc mt ch s c phiu thng dng trn th trng. - Tri phiu: Ti sn gc thuc nhm tri phiu thng thng l tri phiu chnh ph. b. Sn phm thay th - Hng ha c bn: Ti sn gc l hng ha c bn bao gm nhng hng ha qu gi hay thit yu i vi x hi nh kim loi qu (vng, bc, kim cng), nng lng (du th, in), hng nng sn (bt m, c ph), - Bt ng sn: Bt ng sn l ti sn gc ca nhng ti chnh phi sinh ca nhng hp ng hon i. c. S kin - Thi tit: Hin nay thi tit c a vo s dng trong cc sn phm phi sinh gim thiu ri ro. Thi tit tc ng rt nhiu ti cc doanh nghip v c s sn xut kinh doanh c c th ph thuc vo thi tit, nh cc khu vui chi gii tr. 1.3. Cc ch th tham gia th trng k hn 1.3.1. Nh u t Nh u t tham gia vo th trng k hn vi mc ch phng nga ri ro cho ti sn gc ca mnh. Nhm nh u t bao gm c nh u t c nhn v nh u t t chc.

1.3.2 Nh t chc th trng - Cc sn giao dch - Ngn hng thng mi - Th ch ti chnh trung gian khc 1.3.3 Cc t chc ph tr - Hip hi cc nh mi gii - Trung tm thanh ton b tr kt qu giao dch 1.3.4. Nh bo h gi Nh bo h gi l cc cng ty, h tham gia th trng k hn nhm t bo v trc s bin ng v t gi m hu qu ca n l ri ro hi oi V d 1.3.5. Nh u c Nh u c s dng nhng li th v c tnh ca cc sn phm phi sinh to nhng c hi thu c siu li nhun cho mnh. V d 1.3.6. Nh kinh doanh chnh lch t gi Kinh doanh chnh lch t gi lin quan n vic mua ngoi t mua mt th trng v bn li mt th trng khc. Vic mua bn nh vy c khuynh hng lm bnh qun t gi gia cc th trng khc nhau. H ly vic mua bn lm ngh nghip. H mua ngoi t khng thc hin cc mc tiu khc nh nhp khu hng ha v d tr, i du lch m mua ngoi t bn. V d 1.3.7 Ngi qun l (nh nc v t chc t qun) - Nh nc - T chc t qun 1.3.8. Ch th khc - Nh mi gii (thng thng l cc ngn hng) 1.4 Phn loi th trng k hn 1.4.1 Theo c ch qun l (th trng OTC, s giao dch) - Cc sn giao dch (S giao dch) - Th trng OTC - Th trng lin ngn hng - Th trng v hnh 1.4.2 Theo sn phm ca th trng (th trng k hn, th trng tng lai, th trng hon i, th trng quyn chn) - Th trng k hn - Th trng tng lai - Th trng hon i - Th trng quyn chn 1.4.3 Theo i tng giao dch

Theo i tng giao dich, th trng k hn c phn chia thnh: - Th trng k hn tin t - Th trng k hn li sut - Th trng phi sinh tn dng - Th trng phi sinh chng khon 1.4.4 Theo phm vi giao dch Theo phm vi giao dch, th trng ti chnh phi sinh c chia thnh: - Th trng k hn quc t - Th trng k hn ni a 1.4.5 Theo tnh cht php l Theo tnh cht, th trng ti chnh phi sinh c chia thnh: - Th trng ti chnh phi sinh chnh thc: L mt b phn ca th trng ti chnh phi sinh, m ti din ra cc hot ng mua bn, chuyn nhng quyn s dng chng khon phi sinh c thc hin theo nhng nguyn tc, th ch do Nh nc qui nh r rng trong cc vn bn php lut. Cc ch th tham gia vo th trng ny c php lut tha nhn v bo v. - Th trng ti chnh phi sinh khng chnh thc: L mt b phn ca th trng ti chnh phi sinh, m ti din ra cc hot ng mua bn, chuyn nhng quyn s dng chng khon phi sinh khng theo nhng nguyn tc, th ch do Nh nc qui nh. 1.5. Phng thc thanh ton - Vt cht - Tin mt 1.6 iu kin hnh thnh v pht trin th trng k hn 1.6.1. iu kin v kinh t v chnh tr - Cn cn thanh ton quc t - T l lm pht - S tng trng hay suy thoi ca nn kinh t 1.6.1. iu kin v hng ha - Phi c hng ha gc - Cht lng hng ha - S lng hng ha 1.6.2. iu kin v php l - Mc ch + Bo v cc ch th tham gia th trng + Qun l gim st th trng + 1.6.2. iu kin v c s vt cht 1.6.4. iu kin v con ngi 1.6.4. iu kin v mi trng v ma v

CHNG 2: HP NG K HN 2.1 Hp ng k hn ngoi t 2.1.1 Khi nim Ngoi hi bao gm cc phng tin thanh ton c s dng trong thanh ton quc t. Phng tin thanh ton l nhng th c sn chi tr, thanh ton ln cho nhau. Ngoi hi bao gm ngoi t, cc giy t c gi ghi bng ngoi t, vng tiu chun quc gia, ng tin quc gia do ngi khng c tr nm gi. Vit Nam, theo Php lnh s 28/2005/PL-UBTVQH11, ngy 13/12/2005 khi nim ngoi hi nh sau: Ngoi hi l hng ha mua bn trn th trng ngoi hi, cn cc giy t c gi ghi bng ngoi t khng c giao dch trc tip trn th trng ngoi hi. Mun tr thnh ngoi t giao dch trn th trng ngoi hi th phi chit khu cc giy t c gi c ngoi t, sau mi tin hnh mua bn ngoi t trn th trng ngoi hi. Nh vy, theo qui nh ti Vit Nam v hiu theo ngha hp th ngoi hi trng vi ngoi t v th trng ngoi hi trng vi th trng ngoi t. Ngoi t l mt phng tin thanh ton trong ngoi hi v c khi nim l ng tin nc ngoi (bao gm c ng tin chung ca cc nc khc v Quyn rt vn c bit SDR). Ngoi t c th l tin giy, tin kim loi, tin trn ti khon, tin in t, sc v cc phng tin thanh ton khc xem nh tin. Th trng ngoi hi l ni din ra vic mua, bn cc ng tin khc nhau. Hin nay hot ng ngoi hi Vit Nam ch yu din ra cc Ngn hng, v vy th trng ngoi hi c th c coi l ni mua bn ngoi t gia cc ngn hng. Trong hot ng ngoi thng, thi im k kt hp ng v thi im thanh ton thng c lch thi gian nht nh, o , nh kinh doanh xut nhp khu phi i mt vi ri ro t gi. Tuy nhin nh nhp khu va xut khu khng phi l nhng chuyn gia trong thng mi quc t, h khng k vng li t chnh lch t gi m h k vng vo li t chnh lch gia gi mua v gi bn hng ha l chnh. Chnh v vy h thng mong mun t gi c n nh hoc c c nh t trc, tp trung vo vic kinh doanh chnh ca mnh ng thi c th hch ton c l li mt cch chc chn i vi tng thng v. p ng nhu cu cc NHTM cung cp cc sn phm phi sinh, mt trong nhng sn phm phi sinh l hp ng k hn ngoi t Hp ng k hn ngoi t l hp ng gia hai bn cam kt s mua, bn vi nhau mt khi lng ngoi t nht nh ti mt mc gi xc nh v vic thanh ton s c thc hin trong tng lai. 2.1.2 C ch hot ng (c ch xc nh t gi, qun l trng thi lung tin, thanh ton hp ng) 2.1.2.1. C ch xc nh t gi

- T gi c k hn c yt theo 2 cch: + Yt gi theo kiu outright: Gi c ca mt ng tin ny tnh bng mt s n v ng tin kia. N cng c nim yt tng t nh t gi giao ngay ch khc mt iu l t gi c hai bn xc nh v tha thun hin ti nhng s c p dng trong tng lai + Yt gi theo kiu swap: T gi theo kiu swap ch yt phn chnh lch theo s im cn bn (basic points) gia t gi c k hn v t gi giao ngay tng ng. Yt gi theo kiu swap thng c s dng trn th trng lin ngn hng, tc l trong giao dch gia mt ngn hng ny vi mt ngn hng khc. - Cng thc xc nh t gi c k hn: S dng phng php thay th xc nh t gi k hn, c th l T gi k hn = T gi giao ngay + Chi ph vn Thu nhp phi sinh T gi k hn + Thu nhp phi sinh = T gi giao ngay + Chi ph vn T gi k hn (1 + li sut gi) = T gi trao ngay (1 + li sut vay) (1+li sut vay) Vy, T gi k hn = T gi trao ngay x ---------------(1+ li sut gi) Trong : T gi giao ngay l t gi ti ngy k kt hp ng k hn Chi ph vn l phn chi ph m khch hng phi tr khi i vay mua ng tin cn mua vi t gi giao ngay. Thu nhp phi sinh l phn thu nhp khch hng c hng sau khi c c ng tin cn mua ri gi ti ngn hng trong thi hn hp ng Khi Nu: - F l t gi c k hn: T gi k hn l t s gia gi tr k hn ca ng tin nh gi chia cho gi tr k hn ca ng tin yt gi Gi tr k hn ca ng tin nh gi F= ------------------------------------------Gi tr k hn ca ng tin nh gi - S l t gi giao ngay: T s gia gi tr hin ti ca ng tin nh gi chia cho gi tr hin ti ca ng tin yt gi Gi tr hin ti ca ng tin nh gi Ewdcx S= ------------------------------------------Gi tr hin ti ca ng tin nh gi

- rd l li sut ca ng tin nh gi - ry l li sut ca ng tin yt gi Theo gi tr thi gian ca tin, ta c cng thc Ta c t gi c k hn c xc nh bi cng thc sau: F= Gi tr hin ti ca ng tin nh gi x (1 + rd) ----------------------------------------------------------Gi tr hin ti ca ng tin nh gi x (1 + ry)

1 + rd F = S x ------------1 + ry Cng thc trn da trn c s l thuyt cn bng li sut (interest rate parity) IRP. Ni dung ca l thuyt ny ni chnh lch li gia hai quc gia phi c b p bi chnh lch t gi gia hai ng tin nhng ngi kinh doanh chnh lch gi khng th s dng hp ng c k hn kim li nhun trn c s chnh lch li sut. V d: Mt doanh nghip nhp khu Vit Nam d kin phi thanh ton 100.000 USD cho vic nhp khu l hng sau 6 thng. gim thiu ri ro bin ng tng gi ca USD so vi VND, doanh nghip n NH k hp ng k hn 6 thng mua 100.000 USD vi NHTM. Li sut vay 2 t ng tin nh gi l 8%/6 thng, li sut gi USD tin yt gi 2%/nm. T gi hin ti giao ngay l 1 USD = 20.000 VND T gi k hn = 20.000 x [(1+ 2%)/ (1+10%)] Trong thc t vic xy dng t gi cho mua v cho bn ti cc ngn hng lun m bo ngn hng lun c li. C ngha l sau khi xc nh c t gi hp l l X, ngn hng s cng b gi cho mua v cho bn s c cng b l X + x. Trong l x l phn li nhun m ngn hng i hi khi ngn hng chp nhn nhng ri ro khi c bin ng v t gi. V d: T gi xy dng hp l l USD/VND: 20.000 -. Vy gi cho bn l USD/VND: 20.200 20.400. Trong 400 l li nhun ngn hng yu cu. 2.1.2.2. Trng thi qun l ngun tin Vi t cch l nh to lp th trng, ngn hng lun phi t xy dng cho mnh trng thi ngoi t m bo hot ng ngn hng m bo tnh lin tc. Thut ng s dng trong ngn hng khi mua vo l trng, bn ra l on v tt nhin rng trng thi trng c li khi tng gi, trng thi on c li khi gim gi. V d: Trong hot ng kinh doanh ngoi hi, cc ngn hng thng mi lun phi i mt vi cc ri ro do s bin ng v t gi. Khi cc ngn hng

lun phi tm kim nhng hp ng mua v bn ngoi t m bo trng thi qun l ngun tin hiu qu. Trong thc t, vi c th kinh doanh ngoi t vi khi lng giao dch ln, ngn hng khng qun l trng thi ngun tin cho tng giao dch m phi qun l trng thi ngun tin da vo trng thi ni bng v ngoi bng. C th l ngn hng s qun l dng tin n tng nhn vin thng qua vic xy dng hn mc trong tng thi im trong ngy hn ch ri ro. 2.1.2.3. Thanh ton hp ng C hai cch thanh ton hp ng k hn Mt l, thanh ton gc phi sinh Thanh ton dt im gia cc bn, khch hng thanh ton ton b VND cho ngn hng v ngn hng thanh ton ton b USD cho nh u t. y l hnh thc thanh ton ph bin Vit Nam hin nay. Hai l, Thanh ton khng chuyn giao gc phi sinh Vi hnh thc ny, hai bn thanh ton phn chnh lch gia gi k kt v gi giao ngay ti thi im kt thc hp ng t nh u t c th t mua USD theo gi th trng. Vic thanh ton phn chnh ny c th c thanh ton bng VND, USD hoc mt ng tin th ba ty theo tha thun trong hp ng. 2.1.2.4. Ri ro ca hp ng k hn ngoi t Ri ro ca hp ng k hn ngoi t xy ra khi l v bn i tc khng thc hin hoc khng c kh nng thc hin tt ton hp ng. Thng thng ri ro thng xy ra i vi ngn hng v vic khng thc hin hp ng thng xut pht t khch hng. Khi hp ng khng c thc hin nhu cam kt hoc b hy b, trng thi ngoi t ca ngn hng b o ln v ngn hng phi c hnh ng kp thi cn i trng thi ngoi t cn c vo tnh hnh th trng. Trong trng hp khch hng hy b hp ng, ngn hng phi mua mt hp ng thay th trn th trng c gi tr tng ng tuy nhin vi mc gi hin ti. Chi ph pht sinh thm c gi l chi ph thay th. trnh ri ro ny, ngn hng p dng mt s bin php trong h thng bin php phng nga ri ro tn dng nh: Yu cu ti sn th chp hoc k qu; Thc hin nh gi li theo gi th trng lin tc v khi s tin l ln ti s tin k qu th yu cu b sung k qu hoc tt ton hp ng; Yu cu bo lnh thc hin hp ng bi mt bn th ba. 2.1.3 ng dng hp ng k hn ngoi t (ri ro=> ng dng) Vi chc nng l cng c phng nga ri ro, hp ng k hn ngoi t gip cho ngi s dng gim thiu ri ro v bin ng t gi bng cch h s dng h s dng mt hp ng k hn ngoi t kha t gi trong tng lai ti mt mc gi chp nhn c.

Mt ng dng na ca hp ng k hn ngoi t l cc nh u t quc t cn mua ngoi t u t. H cn bn ngoi t t ngun thu nhp nh c tc, li sut v thu hi vn. Hp ng k hn ngoi t l cng c hu hiu cho vic u c bin ng t gi. Hp ng k hn bo him khon thanh ton nhp khu V d Hp ng k hn bo him khon thu xut khu V d Hp ng k hn bo him khon u t bng ngoi t V d Hp ng k hn bo him khon vay bng ngoi t V d Ngoi ra, hp ng k hn c nhiu ng dng trong kinh doanh ngn hng nh: La chn ng tin u t; La chn ng tin i vay; Arbitrage li sut. 2.2 Hp ng k hn li sut 2.2.1 Khi nim Hp ng k hn li sut l mt hp ng k hn vi gc phi sinh l t l li sut p dng cho mt khon tin vay hay tin gi tham chiu trong mt k hn nht nh Nh u t mua hp ng li sut s thanh ton li sut c nh ng thi nhn li sut tham chiu tnh cho khon vay tham chiu trong mt k hn nh trc. Ngc li, nh u t bn hp ng k hn li sut s nhn li sut c nh v thanh ton li sut tham chiu. Ngoi nhng yu t trong hp ng c nu phn chung yu t c bn ca mt hp ng phi sinh th hp ng k hn c nhng ni dung c bn sau: - Ngy giao dch - Ngy o hn hp ng - Gc phi sinh bao gm gi tr danh ngha, k hn v li sut tham chiu (Libor, sibor) ca khon vay hay khon tin gi. - Li sut c nh tha thun ca hp ng - Qui c tnh li sut: 360 ngy/nm hay 365 ngy/nm 2.2.2. C ch hot ng 2.2.2.1. Cc hp ng k hn li sut a. Hp ng k hn tri phiu b. Hp ng k hn tin gi

c. Hp ng li sut k hn 2.2.2.2. Thi hn hp ng k hn li sut Nu hp ng k hn li sut c thi hn l (n x m) c hiu nh sau: Hp ng c hiu lc trong vng n thng ti v khon vay tham chiu s o hn sau m thng t ngy k hp ng. Vy t l li sut tham chiu s c p dng cho khon vay c thi hn (m-n) thng. V d: Nh u t d kin nhn c khon thu 1 triu USD sau 3 thng v s u t trong vng 9 thng. Tuy nhin, nh u t d on t l li sut sau 3 thng na c th gim, do khch hng mun hn ch ri ro ny bng cahcsh c nh t l li sut p dng cho khon tin gi tng lai. Nh u t ban hp ng k hn li sut cho khon tin gi tham chiu ny vi ngn hng. Vy khon tin gi tham chiu ny bt y sau 3 thng, c k hn 9 thng v gi tr danh ngha l 1 triu USD. Nh u t s bn hp ng k hn li sut l 3 x 12, li sut tha thun l 6%, gi tr danh ngha 1 triu USD. Li sut tham chiu l LIBOR. Sau y l bng li sut tham chiu ca hp ng k hn li sut vi tham chiu LIBOR Bo gi 3 x 12 1x7 2 x 14 12 x 18 Thi hn hp ng 3 thng 1 thng 2 thng 12 thng Thi hn tham chiu 9 thng 6 thng 12 thng 6 thng Li sut tham chiu Libor 9 thng Libor 6 thng Libor 12 thng Libor 6 thng

2.2.2.3. Thanh ton hp ng k hn li sut S tin thnh ton = Gi tr danh ngha x (Li sut tham chiu Li hp ng k hn ) x S ngy hp ng/360 / (1 + Li tham chiu x S ngy hp ng /360) Vi v d trn, sau 3 thng n ngy thanh ton ca hp ng, li sut LIBOR 9 thng c xc nh l 5% thp hn 6% nh nhn nh ca nh u t. Nh vy nh u t c quyn c hng s tin li chnh lch t hp ng k hn li sut l: 1 triu USD x (6%-5%) x 270/360 = 7.500 USD S tin ny lfa s tin chnh lch nh u t c hng trong tng lai sau khi khon vay o hn, tc l sau 12 thng k t ngy k hp ng. Tuy nhin khi Libor c xc nh th dng tin chnh lch c xc nh v 2 bn khng cn phi i thm 9 thng na thanh ton s tin trn. Do hai bn s qui gi tr chnh lch ny v gi tr hin ti cui thng v quyt ton ngay khi hp ng n hn. Do s tin thc t ngn hng s thanh ton cho nh u t l:

1 triu x (6% - 5%) x 270/360 / 1 + (5% x 270/360) = 7.229 USD 2.2.3 ng dng hp ng k hn li sut Cng nh cc sn phm phi sinh khc, hp ng k hn li sut c s dng nh mt cng c gim thiu ri ro i vi s bin ng ca li sut hoc cho mc ch u t bin ng li sut. Mt s ng dng c th ca hp ng k hn li sut a. C nh thu nhp i vi mt khon u t hay chi ph i vi mt khon vay hiu ng dng ny ca hp ng k hn ta ly mt v d v phn tch trn v d V d: Nh u t A ang nm gi mt tri phiu k hn 12 thng v mun bn sau 6 thng na. Nh u t c th gp ri ro nu sau 6 thng li sut th trng tng lm cho gi tr ca tri phiu gim i. Nh u t c th hn ch ri ro ny bng cch mua hp ng k hn li sut 6 x 12 nhn li sut LIBOR, tr li sut c nh. Nu sau 6 thng li sut LIBOR 6 thng tng th nh u t s c li t hp ng k hn li sut b p cho phn gim gi tri phiu. i vi trng hp ny nh u t kha li sut trong 6 thng cn li ca tri phiu v bin tri phiu 12 thng thnh tri phiu 6 thng Nh vy, bng vic c nh mt khon u t tri phiu bng cch mua mt hp ng k hn li sut. b. Bo him gi tr danh mc u t Ch tiu li sut l nhn t quan trng trong vic nh gi danh mc u t. Thng trng li sut tng s lm gim gi tr danh mc u t v ngc li. Do , ngn hng c th s dng hp ng k hn li sut bo ton gi tr danh mc u t bng cch mua hp ng k hn li sut. H qu ca chin lc ny l c nh cc khon thu nhp ca danh mc u t thng qua nhn li sut tham chiu th ni, thanh ton li sut c nh. c. Lp khe h k hn danh mc u t Ngn hng thc hin nghip v lp khe h k hn danh mc u t vi mc tiu l chp nhn mt cht chi ph c c thu nhp cao hn V d: Mt ngn hng c danh mc ti sn l cc khon vay c li sut c iu chnh 3 thng mt ln trong khi danh mc ngun vn li c thi hn 9 thng vi li sut c nh. Ngn hng c mt khe h k hn li sut l 6 thng. Nu li sut gim th thu nhp t ti sn s gim trong khi chi ph li vay c nh trong 6 thng cn li. lp khe h k hn li sut ny, ngn hng c th bn hp ng k hn li sut 3 x 9 nhn li sut c nh, thanh ton li sut tham chiu (LIBOR). Nu sau 3 thng, LIBOR gim th ngn hng chu thit v thu nhp li sut trn ti sn nhng c li i vi hp ng k hn li sut.

d. u c xu hng bin ng li sut Nh u c c th s dng hp ng k hn thng qua s dng n by ti chnh V d: Mt nh u t d on li sut LIBOR 6 thng s gim sau 3 thng v mun u c xu hng li sut ny, anh ta c th bn hp ng k hn li sut 3 x 9 nhn li sut c nh, thanh ton li sut tham chiu (LIBOR). Ngc li, nu nh u t d on li sut LIBOR 6 thng s tng sau 3 thng v mun u c xu hng li sut, anh ta c th mua hp ng k hn li sut 3 x 9 thanh ton li sut c nh, nhn li sut tham chiu (LIBOR). Vi chin thut u t ny, nh u t chi b ra s vn nh lm k qu bt buc i vi hp ng phi sinh u c bin ng li sut, nh s dng n by ti chnh. 2.3 Cc hp ng k hn khc (c phiu, tri phiu)

CHNG 3: HP NG TNG LAI 3.1 Khi nim Hp ng tng lai l mt loi hp ng cam kt c k hn. im khc bit ca hp ng tng lai vi hp ng k hn l c trao i mua bn trn th trng chng khon, thng c t chc nh mt th trng chuyn bit cho cc sn phm tng lai. Do , cc iu khon v iu kin ca hp ng tng lai mang tnh chun ha cao. Hp ng tng lai do S giao dch chng khon to ra khng phi l cc nh to lp th trng. S giao dch quyt nh cc iu khon v iu kin ca hp ng tng lai cn c vo nhu cu chung nht ca th trng. Do ngi mua v ngi bn gp nhau thng qua S giao dch tha thun gi c hp ng. Cc bn khng c quyn thng lng v cc iu khon v iu kin ca hp ng m ch c quyn tha thun v gi c. S giao dch c th qui nh gii hn v mc gi tng lai c th c bin ng trong ngy, bng cch qui nh gi trn v sn. Hi vin ca S giao dch l cc c nhn, c th l i din ca cc cng ty, ngn hng thng mi, c nhn c ti khon ring l Hp ng tng lai l mt hp ng cam kt c k hn, cam kt mua bn trong tng vi mc gi tha thun ny ti thi im hin ti theo qui chun ca S giao dch Hp ng tng lai c chia thnh 2 nhm chnh: Hp ng tng lai hng ha c bn v hp ng tng lai ti chnh. Vi hp ng tng lai ti chnh c gc phi sinh l cc sn phm ti chnh, bao gm li sut, t gi, tri phiu v c phiu. Hp ng tng lai hng ha c bn c gc phi sinh l cc hng ha c bn. Vi hp ng tng lai hng ha c bn, gc phi sinh l nhng hng ha c bn, thit yu trong x hi nh: cc nng sn thit yu, caf, cao su, 3.2 C ch hot ng 3.2.1 Chun ha iu khon hp ng Hp ng tng lai l mt dng hp ng c chun mang tnh i chng cao, mi iu khon v iu kin u do S giao dch qui nh. Thng thng, cc iu khon ny bao gm: - K o hn: Thng thng ngy o hn l ngy cui qu (3,6,9,12) - Ngy o hn: Thng thng ri vo tun t 3 ca thng cui ca qu - Thi hn hp ng: Bi s nhn ca qu. Hp ng tng lai tri phiu kho bc M thng c thi hn ngn khon 3 thng song hp ng tng lai tri phiu ngoi t Eur c thi hn l 10 nm. - Qui c gi tr hp ng: Mi loi hp ng c coi l mt l V d: Hp ng tng lai tri phiu kho bc M c gi tr 100.000USD/hp ng Hp ng tng lai tri phiu ngoi t Eurodollar c gi tr 1.000.000USD

Hp ng tng lai du th c kch c 1000 thng/hp ng - Thi gian v a im giao dch ti S giao dch. Mt s S giao dch p dng h thng giao dch th cng, trong cc nhn vin dng k hiu tay ra lnh mua bn v gi cho mua, bn. Mt s S giao dch khc p dng h thng giao dch t ng. Hot ng giao dch c thc hin thng qua mt t chc trung gian l Cng ty thanh ton b tr (clearing house) theo s sau:
Mua H tng lai Cng ty thanh ton b tr Bn H tng lai

M khi mi trin khai giao dch, cc hp ng tng lai c thc hin thng qua h thng open outcry, da trn c s du hiu bng tay. Trong h thng giao dch ny, cc li cho gi phi c cng khai trc cng chng, tc l cng khai cho tt c cc bn tham gia trn sn giao dch. Sau cc giao dch c thc hin thng qua phng giao hon (clearing house). Phng giao hon c chc nng xc nhn giao dch v bo m cho vic thc hin ngha v hp ng bng cch lm trung gian gia cc bn , v mt k thut, n lun l mt bn tham gia trong mi hp ng. Phng giao hon phi chu trch nhim hon ton nu mt bn tham gia hp ng tht bi trong vic thc hin ngha v hp ng. bo v mnh, phng giao hon yu cu cc giao dch phi c tha thun thng qua cc thnh vin ca phng giao hon. Thnh vin ca phng giao hon trc ht phi l hi vin ca s giao dch, k n phi tha mn nhng yu cu do phng giao hon ra. Ngoi ra, thnh vin ca phng giao hon cn phi k qu phng giao hon v nu h i din cho mt bn giao dch khc th h c quyn yu cu bn ny k qu i vi h. 3.2.2 n v yt gi v bc nhy gi 3.2.2.1. n v yt gi - Qui c gi tr hp ng: Mi loi hp ng c coi l mt l V d: Hp ng tng lai tri phiu kho bc M c gi tr 100.000USD/hp ng Hp ng tng lai tri phiu ngoi t Eurodollar c gi tr 1.000.000USD Hp ng tng lai du th c kch c 1000 thng/hp ng 3.2.2.2. Bc nhy gi i vi hp ng tng lai, cc nh u t s tha thun mc gi trn c s a ra gi cho mua v gi cho bn.

 thng nht khp lnh, gi c a ra theo tng bc gi v mc thay i gi ti thiu c gi l bc nhy gi. Gi tr mt hp ng tng lai ng vi mt bc nhy gi c gi l gi tr bc nhy gi. Trong qu trnh giao dch, khch hng da vo bc nhy gi v gi tr bc nhy gi c th lng ha c phn gi tr thay i ca hp ng mt cch d dng V d: Ti mt S giao dch, hp ng tng lai tri phiu c bc nhy gi l 0.01% (1 im c bn). Tng ng vi gi tr mt hp ng l 1.000.000 USD th gi tr ca bc nhy gi l 25USD. Hp ng mua bn caf ti Trung tm giao dch c ph Bun Ma Thut, bc nhy gi p dng l 50VND/kg v mt l c kch c 5 tn, do gi tr bc nhy l 250.000 VND 3.2.3 K qu Vi vai tr lm trung gian thanh ton gia cc bn tham gia hp ng, S giao dch chng khon yu cu nh u t m ti khon ti S giao dch v thc hin qui trnh k qu giao dch nhm o bo kh nng thanh ton ca giao dch. Trong thi gian, th trng c nhng bin ng ln, c bit l c bin ng bt li, dn n thua l th vic k qu ca cc nh u t l bt buc. S tin k qu c qui nh bi trung tm thanh ton v c qui nh bng s tin tuyt i cho mi loi hp ng. Thng thng gi tr k qu khng ln hn 10% gi tr hp ng. Hin nay c 3 loi k qu: Mt l, mc k ban u L s tin k qu m S giao dch chng khon qui nh i vi mi hp ng tng lai. Thng thng s tin k qu ban u tng ng vi 10 % gi tr hp ng Hai l, mc k qu ti thiu L s tin k qu ti thiu m S giao dch chng khon qui nh i vi mi hp ng tng lai. Khi s d ti khon k qu gim xung mc ti thiu th S giao dch chng khon s lin h vi nh u t nh u t np thm tin vo ta khon k qu. Thng thng mc k qu ti thiu thp hn mc k qu ban u Ba l, mc k qu thm L s tin k qu m nh u t phi np thm vo ti khon k qu khi s d ti khon k qu ri xung thp hn mc k qu ti thiu. Khi giao dch ti S giao dch, nh u t s m mt ti khon k qu, ti khon ny l ti khon tin mt ti S giao dch chng khon. Ti khon ny s c dng hch ton cc pht sinh k qu cng nh hch ton l, li pht

sinh hng ngy t vic nh gi li gi tr hp ng tng lai theo gi tr th trng. 3.2.4 nh gi li gi tr hp ng tng lai (thanh ton li l hng ngy/ ghi im th trng) Trong qu trnh hot ng, gim thiu ri ro tn dng, S giao dch lun phi nh gi li gi tr hp ng tng lai trn c s hng ngy da trn mc gi ng ca do S giao dch chng khon xc nh. Mc gi ng ca thng thng c xc nh bng gi thc hin bnh qun ca mt s hp ng thc hin xung quanh gi ng ca. Li, l pht sinh hng ngy c hch ton vo ti khon k qu ca tng nh u t. Khi s d ti khon k qu lun thay i hng ngy. S giao dch c quyn nh gi li gi tr hp ng tng lai ngay sau giao dch nu h cm nhn th trng c s bin ng mnh. Nh u t lun phi hin ngha v m bo s d trn ti khon k qu khi mc k qu xung mc ti thiu, c ngha l nh u t phi np thm tin vo ti khon k qu tng mc k qu ban u. Trong trng hp nh u t khng thc hin ngha v trn ti khon k qu c ngha l khng np thm tin vo ti khon k qu th S giao dch c quyn quyt nh tt ton hp ng vi nh u t bng vic thc hin giao dch i ngc nhm ng trng thi u t. Khi nh u t s c hon tr s d cn li ca ti khon k qu hoc c trch nhim bi hon s tin thiu ht. Trong trng hp s d ti khon k qu vt s d k qu ban u, nh u t c quyn rt bt s d ti khon k qu v ng nhin l s d cn li khng c thp hn s d k qu ban u. Vy, s d ti khon k qu th hin ti khon tin mt ca nh u t lu k ti S giao dch chng khon, tng ng vi mc k qu cng vi li, l ly k ca hp ng. V d: Nh u t ang nm gi 10 hp ng tng lai. Gi khp lnh l 100USD/hp ng. Mc k qu ti thiu l 3USD/hp ng (10%). Mc k qu ban u l 5USD/hp ng (5%) Ngy 1 : Nh u t np tin k qu tng ng vi mc k qu ban u 5% l 50USD Ngy 2 : Gi hp ng tng lai gim xung cn 99, l trong ngy l 10 USD, do s d ti khon k qu cui ngy cn 40USD Ngy 3 : Gi hp ng tng lai gim mnh xung cn 97, l trong ngy l 20 USD, do s d ti khon kxy qu cui ngy ch cn 20USD, thp hn mc k qu ti thiu l 30USD. Trong trng hp ny S giao dch chng khon thng bo cho nh u t v vic np thm 30USD tng s d ti khon k qu ln mc k qu ban u l 5% Ngy 4 : Gi tr hp ng tng mnh ln 102, li trong ngy l 50USD. S d k qu cui ngy tng ln 100USD

Ngy 5 : Gi tr hp ng gim nh xung 101, l trong ngy l 10USD. S d k qu cui ngy gim xung cn 90USD Vy tng s tin k qu thc t nh u t np vo l 80USD, s tin li ca hp ng l 10USD, tc 12,5% sau 5 ngy giao dch. Tng s tin k qu trong ti khon l 90USD Ngy S d k Np k qu Gi tr hp Li (l) S d k qu u ng cui trong ngy qu cui ngy ngy ngy 1 0 50 100 0 50 2 50 0 99 (10) 40 3 40 0 97 (20) 20 4 20 30 102 50 100 5 100 0 101 (10) 90 3.2.5 Tt ton hp ng tng lai i vi hp ng tng li nh u t khng cn i n khi hp ng tng lai o hn hin thc li l, m c th ng trng thi u t ca mnh bng vic k kt hp ng i ngc vi trng thi u t hin ti. Khi u t nm gi trng thi trngv on i vi cng mt hp ng. Phng thc thanh ton: S giao dch chng khopans qui nh vic thanh ton c thc hin bng tin mt hoc chuyn giao gc phi sinh. Bng tin mt: Trong trng hp thanh ton bng tin mt, S giao dch chng khon s thc hin vic nh gi li gi tr th trng v cc trng thi u t ca khch hng v quyt ton l, li hng ngy vo ti khon k qu ca khch hng theo qui trnh. Bng vic chuyn giao gc phi sinh: Trung tm thanh ton s thu xp bn bn chuyn giao gc phi sinh cho bn mua, ng thi bn mua thanh ton tin mt cho bn bn theo tha thun trong hp ng. Lc ny S giao dch chng khon ng vai tr l trung gian m bo vic thanh ton theo ng qui nh. i vi nhng nh u t khng mun tham gia vo vic giao nhn gc phi sinh theo hp ng tng lai, h c th ng trng thi u t ca mnh trc ngy o hn ca hp ng. Trong trng hp nh u t khng kp ng trng thi u t ca mnh trc ngy o hn, vic thanh ton s c thc hin nh sau: bn bn giao gc ph sinh v bn mua thanh ton tin mt theo mc gi ngy trc ngy o hn. iu ny l do li, l trc c S giao dch hch ton vo ti khon k qu ca nh u t trn c s hng ngy. Trng hp p dng: Vi cc nh u t mua bn hp ng tng lai vi mc ch gim thiu ri ro thng la chn phng thc thanh ton thng

qua chuyn giao gc phi sinh, trong khi cc nh u c s la chn phng thc thanh ton tin mt. V d: 3.3 Mt s hp ng tng lai thng dng 3.3.1 Hp ng tin t tng lai - Khi nim: 3.3.2 Hp ng tng lai ch s c phiu - Khi nim: Hp ng tng lai ch s c phiu l mt loi hp ng tng lai m hai bn tha thun mua bn ch s c phiu ti mt thi im trong tng lai vi mc gi tha thun trc. Trn th trng chng khon quc t, hp ng tng lai ch s c phiu p dng cho nhng ch s thng dng lm gc phi sinh. V d: Ch s gi S&P 500. Gi mt hp ng tng lai ch s S&P500 c tnh bng ch s c phiu x 250 USD. Vic thanh ton hp ng tng lai ch s c phiu thng thng c thc hin thng qua thanh ton tin mt. - Bc nhy gi: i vi hp ng tng lai ch s c phiu l 0.25 im ch s c phiu. Gi tr bc nhy gi ca hp ng l 0,25 x 250USD = 62,50USD V d: Mt hp ng tng lai mua ch s S&P500 c tha thun vi gi 750. Gi tr mt hp ng ny s la 750x250 = 187.500USD. Khi ch s S&P500 tng ln 1 im (4 bc nhy gi) th gi tr hp ng tng lai tng ln 250 USD. Gi s n ngy o hn, ch s S&P500 c cht mc 760. Gi tr hp ng s l 760 x 250 = 190.000USD. Vy s li thc t ca nh u tu l 190.000USD 187.500USD = 2.500USD - o hn: Hp ng tng lai ch s c phiu c k o hn vo mt ngy nht nh ca thng 3, 6, 9, 12 v c th ko di n k hn 2 nm. Thng thng k hn thng dng nht di 9 thng. - nh gi hp ng tng lai ch s gi chng khon ???????????? 3.3.3 Hp ng tng lai tri phiu - Khi nim: y l loi hp ng tng lai m 2 bn tha thun mua bn tri phiu ti mt thi im trong tng lai vi mc gi tha thun trc - Gc phi sinh: l mt t l li sut tham chiu ln ngn hng ti th trng quc t. 3.3.4 Hp ng vng tng lai - Khi nim: 3.3.5 Cc hp ng tng lai khc - Hp ng tng lai chng khon n kho bc: y l loi hp ng m hai bn tha thun mua bn chng khon n kho bc ti mt thi im trong tng lai vi mc gi tha thun trc

Gc phi sinh l chng khon n kho bc bao gm tn phiu kho bc v tri phiu kho bc. Nh vy, v bn cht hp ng tng lai chng khon nowk kho bc c gc phi sinh l t l li sut kho bc trong tng lai V d: 3.3.6 Hp ng tng lai ngoi hi 3.3.7 Hp ng tng lai li sut 3.4 ng dng hp ng tng lai 3.4.1 u c 3.4.2 Phng chng ri ro 3.5 Phn bit th trng tng lai v th trng k hn TIU CH a im giao dch TH TRNG K HN Phi tp trung, c mng li ton cu, cc thnh vin giao dch vi nhau bng in thoi Khng c tiu chun ha v l mt gi tr ty ; Gi tr giao dch c tha thun gia ngi mua v ngi bn TH TRNG TNG LAI Tp trung trn sn ca S giao dch, cc thnh vin giao dch vi nhau theo phng thc mt i mt c tiu chun ha, c nh v khng thng lng c. Cc giao dch c ln bng b s ca gi tr mt hp ng. Hu ht ch l ng tin chnh Mc bin ng t gi hng ngy c th c gii hn bi S giao dch

Gi tr mt hp ng

Cc ng tin giao dch

Tt c cc ng tin nu c th mua bn c iu khon bin ng Hng ngy gi c bin gi hng ngy ng theo cung cu th trng, khng c gii hn tr khi c can thip ca NHNN Nhng ngy n hn Vo bt c ngy lm Nhng ngy n hn vic no nu c tha c tiu chun ha thun gia ngi mua v ngi bn Thi hn ti a Khng hn ch. C Ti a 12 thng nhng trng hp hp ng k hn c k hn ti 20 nm

Ri ro tn dng

Lung tin

Hng ngy, cc li hay l pht sinh c phn nh trn ti khon k qu. S dng phng php gi l k qu b sung v c rt li t ti khon k qu. Thanh ton khi n hn. Hoa hng Ngi kinh doanh hng Khch hng tr hoa hng thu nhp t chnh lch cho nh mi gii, nh gia gi mua v gi bn mi gii tr ph cho SGD Kiu yt gi Thng yt gi kiu Thng yt gi kiu M Chu u Gi giao dch 24 gi/ ngy 4-8 gi/ ngy. Cc S giao dch ni vi nhau to ra th trng ton cu Cc thnh vin t V mt chnh thc l Phi l thnh vin ca S cch khng c hn ch no giao dch. Nhng ngi khng phi l thnh vin th phi s dng nh mi gii. * Nhn xt: Theo thng k, cc hp ng tng lai c cc nh u t a chung hn bi nhng l do sau: Th nht, cc khon li pht sinh t hp ng tng lai c nhn bng tin mt v c nhn ngay trong ngy. Th hai, chi ph giao dch thp Th ba, t ri ro thanh ton Tuy nhin trong thc t, tng s hp dn cc sn phm phi sinh, cc ngn hng thng cung cp nhng dch v km thm khi s dng hp ng k hn v d nh vic cho php thnah ton li pht sinh trc khi hp ng k hn o hn. ng thi ny gip cho cc sn phm phi sinh cng ngy cng chim c s u i ca cc nh u t. 3.6. nh gi hp ng tng lai

Ph thuc vo bn i tc. Ri ro c phng nga bng cc hn mc tn dng v ngy nay yu cu k qu cng ang c thnh hnh. Ngoi k qu, ngn hng cn yu cu bo lnh Lung tin khng pht sinh cho n khi hp ng n hn

Ri ro tn dng gn vi S giao dch v c phng nga bng bin php k qu. Ti khon k qu c iu chnh hng ngy theo mc li hay l ca hp ng

3.6.1. M hnh nh gi ti sn vn (CAPM) 3.6.2. M hnh sc p phng nga ri ro 3.6.3. M hnh chi ph lu gi

CHNG 4: HP NG HON I 4.1 Hp ng hon i hi oi 4.1.1 Khi nim - Khi nim: Hp ng hon i hi oi l mt hp ng m hai bn tha thun hon i ng tin thng qua mt hp ng giao ngay (spot) v cam kt mua li bng mt hp ng k hn ngoi t u c xc nh ngay ti thi im k kt hp ng. - y l loi sn phm phi sinh c s dng ph bin Vit Nam hin nay. Vit Nam giao dch hon i chnh thc ra i t khi Ngn hng nh nc ban hnh Quy ch hot ng giao dch hi oi km theo Quyt nh s 17/1998/Q-NHNN7 ngy 10 thng 01 nm 1998. Theo quyt nh ny, Giao dch hon i l giao dch hi oi bao gm ng thi c hai giao dch: giao dch mua v giao dch bn cng mt s lng ng tin ny vi ng tin khc, trong k hn thanh ton ca hai giao dch khc nhau v t gi ca hai giao dch c xc nh ti thi im k hp ng 4.1.2 C ch hot ng Chnh lch gia t gi giao dch c k hn v t gi giao ngay trong giao dch hon i hi oi c gi l im hon i. V bn cht kinh t, im hon i th hin s chnh lch sc mua hay chnh lch li sut gia 2 ng tin trong khong thi gian ca hp ng. Hp ng hon i hi oi khng c gia hn v cng khng c php hy b gia chng. Nu mt trong hai bn k kt hp ng mun hy b hp ng, cch thng dng nht l k kt tip mt hp ng hon i hi oi i ngc cho k hn cn li ca hp ng. Thc cht hp ng hon i hi oi ging nh hp ng bn v mua li mt ng tin no . Cng c th hiu y l hp ng vay mt ng tin v ly ng tin kia lm ti sn m bo. Xch nh t gi hon i Mt hp ng hon i lin quan n hai loi t gi: t gi giao ngay v t gi c k hn. T gi giao ngay l t gi do ngn hng nim yt ti thi im giao dch do hai bn tho thun. T gi c k hn c tnh trn c s t gi giao ngay, chnh lch li sut gia VND v ngoi t, v s ngy thc t ca hp ng. Quy trnh thc hin giao dch hon i Ti ngn hng thng mi quy trnh thc hin giao dch hon i tin hnh qua cc bc sau y: Khch hng c nhu cu thc hin giao dch hon i n lin h vi phng kinh doanh tin t ca ngn hng Cn c vo cung v cu ngoi t, phng kinh doanh tin t s cho gi v k hn c th cho khch hng Nu khch hng ng gi c th hai bn s k hp ng hon i.

V d: Mt nh u t nc ngoi c USD cn mua VND u t gin tip vo Vit Nam trong khong thi gian 6 thng s thc hin hp ng hon i bng cch bn USD mua VND theo giao dch giao ngay, ng thi cam kt mua li USD bn VND, h s tin hnh gim thiu ri ro t gi c nh ti thi im k kt hp ng. Vi vic s dng hp ng hon i hi oi, nh u t c th c nh s USD nhn c sau 6 thng phng trng hp ng VND mt gi. iu ny c bit qun trng i vi cc nh u t c ng tin hch ton l USD, h s tin hnh gim thiu ri ro t gi cho tt c cc giao dch bng ngoi t nhm hn ch thua l chnh lch t gi khi hch ton 4.1.3 ng dng hp ng hon i hi oi Hp ng hon i hi oi c s dng trong mt s trng hp sau: 4.1.3.1 Gim thiu ri ro t gi Nh u t c ngun thu tng lai bng ngoi t s mun bo him t gi bng cch c nh t gi cho tng lai ngay ti thi im hin ti. 4.1.3.2 Thay th ngoi t cho mc ch u t ra nc ngoi Nh u t c nhu cu ngoi t u t, thay v vay ngoi t, c th thc hin hp ng hon i hi oi hon i ni t ly ngoi t u t ra nc ngoi m khng chu ri ro t gi. n cui mi k o hn, nh u t c th o hp ng hon i hi oi. 4.1.3.3 Gia hn hp ng ngoi t k hn Khi nh u t k kt mt hp ng k hn ngoi t mun gia hn tip trong mt khong thi gian 3 thng, thay v thc hin mt giao dch trao ngay v giao dch k hn vi mt cch ring bit, c th k kt mt giao dch hon i hi oi trong vng 3 thng. Vic thc hin giao dch hi oi trong trng hp ny s gim thiu chi ph giao dch, ng thi gip nh u t thng lng mc gi tt nht vi ngn hng, do tit kim chi ph. y l mt trong nhng ng dng quan trng ca hp ng hon i m c nh u t rt quan tm. 4.2 Hp ng hon i tin t 4.2.1 Khi nim: Hp ng hon i tin t l mt dng hp ng phi sinh trong hai bn tha thun hon i dng tin mt lin quan n gc v li gia hai ng tin. Hp ng hon i tin t tng ng nh hp ng hon i hi oi, tuy nhin cch thc hot ng ca hp ng hon i tin t c mt s im khc bit nh: S tin hon i ti ngy hiu lc v ngy o hn l hon ton ging nhau. Hai bn k kt hp ng s hon i dng li sut gia hai dng tin trn c s hng thng. Thi hn ca hp ng hon i tin t thng thng t 1 n 15 nm.

4.2.2 C ch hot ng V d: Doanh nghip k kt hp ng tin t vi ngn hng thi hn 1 nm. Ti thi im bt u hp ng, doan nghip bn 18 t VND mau 1 triu USD (t gi giao ngay 1 USD = 18.000 VND). Hng thng, doanh nghip tr li sut USD tnh trn tin gc 1 triu USD v nhn li sut VND tnh trn s tin gc 18 t VND. Sau thi gian 1 nm, doanh nghip s nhn li s tin gc 18 t VND v thanh ton 1 triu USD cho ngn hng. Dng tin thanh ton gc danh nghip nh sau: Dng tin gc trao i ti ngy hiu lc v ngy o hn ca hp ng c s tin bng nhau, u dng t gi giao ngay (1USD = 18.000 VND). Dng tin mt USD ging nh pht hnh mt tri phiu USD mnh gi 1 triu USD S Hp ng hon i tin t thc cht l mt giao dch i vay v cho vay gia hai bn tham gia k kt hp ng. Hai bn tham gia k kt hp ng s thanh ton li cho nhau bng ng tin vay trn c s hng thng theo mc li sut cam kt theo hp ng. Khng c s thay i v s tin gc thanh ton ti thi im trao ngay v tt ton hp ng hon i. Hp ng hon i tin t l mt cng c kh thng dng do c tnh linh hot cao. T l li sut p dng cho vic hon i dng tin gia hai bn c th c nh hoc th ni. Bn canh vic tha thun tn sut thanh ton li sut, kiu li sut c nh hay th ni, hai bn cn c th tha thun li sut tham chiu ph hp vi nhu cu hai bn. 4.2.3 ng dng hp ng hon i tin t 4.2.3.1 Chuyn i c cu tin t ca ti sn hoc ngun vn Hp ng hon i tin t c th chuyn i c cu tin tc a ti sn hoc ngun vn mt cch hiu qu. Vi v d trn, nu kt hp dng tin mt ca vic doanh nghip vay 18 t VND vi hp ng hon i tin t (bn VND, mua USD), kt qu cng ging nh chng ta c mt gioa dch tng t nh vic doanh nghip di vay 1 triu USD. Nu kt hp dng tin mt ca vic doanh nghip u t 1 triu USD v hp ng hon i tin t (bn VND, mua USD), kt qu cng ging nh vic doanh nghip u t 18 t VND. Nh vy hp ng hon i tin t gip doanh nghip hon i c cu tin t ca ti sn hoc ngun vn mt cch d dng. Trong trng hp li sut vay VND cao hn nhiu so vi USD v doanh nghip tin tng t gi USD/VND s c duy tr n nh, nh u t c th thc hin hp ng hon i tin t chuyn khon vay VND thnh khon vay USD. Hng thng doanh nghip s tr li sut vay trn USD, tuy nhin chu ri ro v t gi USD/VND tng cao. Bn cht ca chin thut ny l mt dng khai thc chnh lch li sut. Chin thut ny ph hp vi doanh nghip c ngun thu n nh bng ngoi t. Trong trng hp ngc li, mt nh u tu nc ngoi c ti sn bng USD song mun u t vo Vit Nam bng VND m khng chu ri ro ngoi

hi do lo ngi VND mt gi c th giam gia hp ng hon i tin t chuyn khon u t USD thnh mt khon u t VND. Hng thng, nh u t s tr li sut VND nhn li li sut USD. Nu t gi USD/VND c duy tr n nh th nh u t s b thit v li sut. 4.2.3.1 To s ph hp v ng tin gia c cu ti sn v ngun vn Mt doanh nghip tip cn vay vn nc ngoi song mun trnh ri ro t gi khi chuyn ngun vn ny sang ng tin ni a c th thc hin hp ng hon i tin t. Kt qu l doanh nghip s thanh ton li sut bng ng ni a. Chin lc ny ph hp vi doanh nghip c thu nhp bng ng tin ni a nhng li mun vay n nc ngoi hoc trong trong nc bng ngoi t. 4.2.3.1 Tit kim chi ph li sut v tng cng thu nhp Mt s tp on a quc gia c hot ng trn ton cu c nhu cu vn bng nhiu ng tin khc nhau. Vic tp trung vn t nc m c th gip vic thc hin d dng hn thng quan hiu qu kinh t theo qui m. Do , tp on c th huy ng vn bng mt ng tin thng dng v sau thc hin hp ng hon i tin t chuyn i khon vay sang cc ng tin khc nhau cho cc cng ty con ti cc quc gia khc nhau. Ngc li, mt tp on c cc cng ty con ti nc ngoi c cc khon u tu bng ngoi t c li sut thp hn ddoognf tin ca nc m c th thc hin hp ng hon i tin t chuyn ha khon u t ngoi t vi li sut thp sang ng tin nc m c li sut cao hn. 4.3 Hp ng hon i li sut 4.3.1 Khi nim Hp ng hon i li sut l mt dng hp ng phi sinh trong hai bn tha thun trao i dng li sut cho nhau trn c s mt s tin gc dnah ngha nht nh v theo mt lch thanh ton c nh Hp ng hon i li sut l mt dng hp ng phi sinh trn th trng OTC, c tnh linh hot cao v rt thng dng. Hp ng hon i li sut gm cc yu t c bn sau: - Ngy giao dch - Ngy o hn hp ng - Lch hon i li sut - Gi tr gc danh ngha - Loi tin t - Cch tnh li sut hon i cho hai bn - Quy c tnh li V c cu li sut, hai bn c th la chn thanh ton theo mt trong cc cp li sut sau: - Nhn li sut c nh, tr li sut c nh (i vi trng hp khch ng tin hoc cng ng tin song khc s tin gc danh ngha)

- Nhn li sut c nh, tr li sut th ni - Nhn li sut th ni, tr li sut c nh - Nhn li sut th ni, tr li sut th ni 4.3.2 C ch hot ng V d: Doanh nghip A v B k kt hp ng ha i li sut da trn s tin gc danh ngha l 1 triu USD trong khong thi gian 2 nm. Trong , hng qu doanh nghip A thanh ton li sut c nh 6%/nm v doanh nghieeo B thanh ton li sut th ni LIBOR +1%. Li sut hng qu s c cn tr v hai bn ch thanh ton phn chnh lch li rng. Hai bn cng qui c s ngy trong nm l 360 ngy l c s tnh ton. Dng tin mt ca hai bn c minh ha nh s sau: S i vi hp ng hon i s dng dng ng tin khch nhau, phn li sut thanh ton c th c thc hin teho phng thc thanh ton gp hoc thanh ton rng thng qua mt ng tin la chn no . i vi cc ng tin b hn ch kh nng t chuyn i, vic thanh ton thng thng c da trn phn rng chuyn i sang mt ng tin t do chuyn i ti t gi ngy thanh ton li sut. Ri ro vi hp ng hon i li sut l s bin ng bt li ca li sut v ri ro tn dng. Nu mt trong hai bn khng c kh nng thanh ton nh k cho bn kia theo cam kt th bn khng c thanh ton s chu ri ro tn dng. Do , trong thc t mt trong hai bn c th yu cu s dng ti sn m bo nhm gim thiu ri ro thanh ton. 4.3.3 ng dng hp ng hon i tin t 4.3.3.1. To s ph hp v li sut gia ti sn v cng n Hp ng hon i li sut l mt cng c ti chnh thng dng nhm gim thiu ri ro hoc u c bin ng li sut. Cc doanh nghip s dng hp ng hon i li sut c nh li sut vn vay hoc c th to s ph hp gia c cu li sut ca ti sn v cng n 4.3.3.2. Tit kim chi ph Mt doanh nghip c nh mc tn nhim thp khng c kh nng tip cn cc khon vay c li sut c nh. Trong khi mt doanh nghip khc c mc tn nhim cao c th vay li sut c nh tng i r song mun chuyn i sang li sut th ni nhm tn dng xu hng li sut gim. Trong trng hp ny hai doanh nghip c th hon i li sut cho nhau v iu ny c li cho c hai. 4.4 Hp ng hon i c phiu 4.4.1 Khi nim Hp ng hon i c phiu l mt dng hp ng phi sinh trong mt bn thanh ton cho bn kia chi ph s dng vn nhn c li nhun t

u t c phiu tn c s mt s tin gc dnah ngha nht nh v theo mt lch thanh ton c nh. Hon i c phiu c giao dch trn th trng OTC v c tnh linh hot cao. Gc c phiu i vi hon i c phiu c th l mt c phiu, mt r c phiu hoc mt ch s c phiu. Bn nhn li nhun t vic u t c phiu bao gm tng gi c phiu (li vn) v c tc trong qu trnh thc hin hp ng. Bn thanh ton chi ph s dng vn c th l li sut c nh hoc li sut th ni. Hp ng hon i c phiu l mt dng c bn ca hp ng hon i ton b li ch Hp ng hon i c phiu bao gm cc yu t c bn sau: - Ngy giao dch - Ngy o hn hp ng - Lch thanh ton - Gi tr gc danh ngha - Gc c phiu, nhm c phiu hoc ch s c phiu - Qui c tnh li sut: 360 ngy hoc 365 ngy S 4.4.2 C ch hot ng 4.4.3 ng dng hp ng hon i c phiu Hp ng hon i c phiu l mt sn phm phi sinh rt thng dng, c s dng trong mt s trng hp c bn sau: 4.4.3.1. To n by ti chnh Hp ng hon i c phiu c s dng nh mt cng c u t vo th trng c phiu rt hiu qu m khng cn s vn ban u ln. Thng thng nh u t ch cn b ra mt s vn nht nh k qu vi ngn hng u t v thanh ton chi ph vn nh k. Do nh u t c th s dng n by ti chnh. 4.4.3.2. Khc phc ro cn u t trc tip Hp ng hon i c phiu l mt cng c hu hiu gip cc nh u t nc ngoi c th thiwcj hin u t vo mt th trng ni a m khng vp phi cc ro cn v a l, chnh lch mi gi, ngn ng, qui nh ngoi hi v hn ch t l s hu i vi nh u t nc ngoi. iu ny c bit c ngha i vi nh u t vo cc th trng mi ni vi cc hn ch ht sc ngt ngho. Nh u t cn c th gim thiu chi ph u t so vi u t trc tip v trnh ri ro ngoi hi. 4.4.3.3. u c bn khng c phiu Hp ng hon i c phiu l mt cng c u c hu hiu, cho php mt bn c th thc hin bn khng c phiu mt cch hiu qu. Thng thng

bn thanh ton li nhun u t c phiu s trung ha trng thi u t ca mnh bng vic mua c phiu trc tip hoc thng qua cc cng c phi sinh khc nh mua quyn chn mua c phiu. Trong trng hp bn thanh ton li nhun u t c phiu tin rng gi c phiu s xung, h s chp nhn trng thi on v hng li t gi c phiu gim cng nh nhn chi ph s dng vn t i tc ca hp ng hon i. i vi cc quc gia khng cho php bn khng c phiu nh Vit Nam th nh u t nc ngoi c th thc hin bn khng trn th trng quc t i vi cc c phiu Vit Nam thng qua cc sn phm phi sinh. 4.5 Hp ng hon i ri ro tn dng 4.5.1 Khi nim Hp ng hon i ri ro tn dng l mt dng hp ng bo him trong mt bn thanh ton ph bo him ri ro tn dng cho bn kia trn c s nh k nhn c mt khon thanh ton tim n tng ng phn tn tht gi tr ca ti sn tham chiu khi s kin ri ro tn dng pht sinh. 4.5.2 C ch hot ng Trong hp ng ri ro tn dng, bn mua bo v (bn B) s thanh ton cho bn bo bo v (bn A) mt khon ph bo him c nh hoc nh k trn c s hng thng, qu. Ngc li bn A s thanh ton cho bn B mt khon bi thng ri ro tn dng nht nh khi s kin tn dng xy ra i vi ti sn tham chiu m hai bn tha thun trong hp ng Khi s kin tn dng xy ra, hp ng hon i tn dng coi nh chm dt v cc khon ph bo him thanh ton nh k cng ngng thanh ton. Khon bi thng m bn A thanh ton cho bn B c tnh cht tim n v n ph thuc vo vic s kin tn dng c xy ra hay khng i vi ti sn tham chiu (s kin tn dng) Trong trng hp khng xy ra s kin tn dng, s tin thanh ton l 0 Trong trng hp xy ra s kin tn dng, s tin thanh ton = Gi tr gc Gi tr thu hi S Bn mua ri ro tn dng (bn bo v ri ro) trong hp ng hon i ri ro tn dng s c trng thi tisnd ugnj trng. Mun cn bng trng thi ri ro tn dng, bn mua ri ro c th thc hin mt s cch thc sau: - Thng lng vi bn bn ri ro thanh l hp ng bng cch thanh ton cho nhau mt khon tng ng gi tr nh gi li ca hp ng - Chuyn nhng hp ng sang cho mt bn th ba vi vic thanh ton cho bn kia mt khon tng ng gi tr nh gi li hp ng - Tin hnh mua bo v t mt bn th ba cho khong thi hn cn li ca hp ng cn tr ri ro t hp ng mua ri ro k kt. Nu ri ro tn dng ca ti sn tham chiu tng ln so vi ban u, mc ph bo him phi tr cho bn th ba tng ln. i vi phng n ny, nh u t s duy tr hai trng thi tn

dng i ngc nhau t hai i tc khc. Nh u t s nhn ph bo him t bn bn ri ro v thanh ton cho bn mua ri ro. 4.5.3 ng dng hp ng hon i ri ro tn dng Hp ng hon i ri ro tn dng c th s dng cho cc mc ch bao gm bo him ri ro, u t v khai thc chnh lch 4.5.3.1. Bo him rui ro Hn ch ri ro tp trung tn dng. Cch thc ny rt hu ch i vi cc NHTM c s d tn dng qu ln tp trung vo mt s khch hng Khc phc cc nhc im ca vic bn danh mc ti sn. C th, khi bn cc khon tn dng, ngn hng s phi thng bo cho khch hng v iu ny c th phn no nh hng ti mi quan h khch hng Gim thiu ri ro tn dng trong trng hp vic chuyn giao ri ro tn dng thng qua bn ti sn gp kh khn. S 4.5.3.2. u c ri ro tn dng Hp ng hon i ri ro tn dng l mt phng tin u c ri ro tn dng rt hiu qu. Nh u t c th u c vi t cch l ngi mua ri ro tn dng hoc bn ri ro tn dng Hp ng hon i cho php nh u t tn dng n by ti chnh, thng qua , nh u t c th nm gi danh mc ri ro tn dng m khng cn thit phi huy ng vn mua li ti sn ri ro. Chin thut ny hu ch i vi cc nh u t c chi ph huy ng vn ln Mt s quc gia ngn cm vic bn khng ti sn. Vic mua khng ri ro tn dng thng qua hp ng hon i ri ro tn dng cho php nh u tu thc hin bn khng ti sn mt cch hp php Hp ng hon i ri ro tn dng cho php nh u t khai thc chnh lch gia sn phm tin mt v sn phm phi sinh v ri ro tn dng vi mc ph 3% s c li hn so vi u t tri phiu chnh ph cng k hn c li sut 5%.

CHNG 5: HP NG QUYN CHN 5.1 Khi nim, ni dung, c im v phn loi hp ng quyn chn (quyn chn mua, bn; kiu u, kiu M, kiu M hon li, kiu Bermuda) - Khi nim: Quyn chn l mt hp ng gia hai bn, theo ngi mua option c quyn, ch khng phi ngha v, mua hoc bn mt s lng ngoi t c th vi mt mc gi thc hin c n nh trc cho mt thi hn c th trong tng lai, sau khi tr ph (premium) cho ngi bn option ngay t lc k hp ng. Trong khi , ngi bn option c ngha v phi thc hin hp ng theo cc iu khon tha thun trc bt lun gi c th trng bin bin nh th no, nu nh ngi mua option mun thc hin quyn ca mnh. - Ni dung + Tn v khi lng chng khon c mua, hoc bn theo quyn. + Loi quyn: quyn chn mua - call option hay chn bn - put option; + Cch thc hin quyn: quyn chn kiu M hay kiu u, + Thi hn hiu lc ca quyn, + Gi hng ha c s (gi mua, hoc bn chng khon theo quyn), + Gi (ph) quyn chn m ngi mua quyn phi tr cho ngi bn quyn. Ngi nm gi quyn chn c quyn mua, hoc quyn bn chng khon trong thi gian hiu lc ca hp ng. Mt hp ng quyn chn kiu M c th c thc hin vo bt k thi im no trong thi gian hiu lc ca n, k c ngy o hn ca hp ng. Cn mt hp ng quyn chn kiu u ch c php thc hin vo ngy hp ng o hn. - c im + Mi iu khon ca hp ng quyn chn c m phn, k kt hin ti, cn vic giao nhn c thc hin tng lai + Nghip v quyn chn thng c thc hin trn OTC + c quyn c mua hoc bn mt lng tin trong tng lai theo mt t gi c nh trc, ngi mua quyn phi tr cho ngi bn quyn mt khon ph nht nh gi l ph mua quyn chn cho d thc hin hay khng thc hin. Ngi bn quyn c th yu cu ngi mua quyn thanh ton ph quyn chn ngay ti thi im k kt hp ng hoc cho php tr sau. + Trong thi gian hiu lc ca hp ng, ngi mua c quyn thc hin hoc khng thc hin hp ng k, cn ngi bn quyn phi thc hin theo yu cu ca ngi mua quyn. + Khi thc hin hp ng quyn chn, ngi mua v ngi bn quyn c th c li, ha vn hoc thua l. + Hp ng quyn chn c cc nh u t s dng bo v li nhun hoc hn ch thua l trong u t kinh doanh chng khon. - Cch thc thc hin hp ng

+ Quyn chn kiu Chu u: Cho php ngi mua quyn ch c thc hin hp ng vo ngy o hn + Quyn chn kiu M: Cho php ngi mua quyn c thc hin hp ng vo bt c thi im no trong thi hn ca hp ng. - Phn loi + Quyn chn mua (Call option) Khi nim: Quyn chn mua l loi quyn chn cho php bn mua quyn c quyn nhng khng bt buc mua mt khi lng chng khon nht nh vi mt mc gi v trong mt thi hn xc nh. V d: Gi c phiu (CP) ca cng ty ABC hin ang giao dch mc gi 60.000/CP. Da trn c s 1 s thng tin thu thp c ng Nam d on gi CP ny s tng ln 90.000/CP vo thng 10. Nu ng Nam mun mua 2000CP hin ti th phi b ra 120.000.000 (2000 x 60.000). Nhng nu d on ca ng Nam khng ng, gi CP ca cng ty ABC khng tng m li gim xung 50.000/CP vo thng 10 th ng Nam s b l 20.000.000 [2000 x (60.000 50.000)]. V, nu gi th trng cng gim su bao nhiu th thua l m ng Nam phi gnh chu s cng ln by nhiu. hn ch ri ro v vn thc hin c nh mua CP ca cng ty ABC nh d on, ng Nam u t bng vic mua quyn chn mua CP ca Cty ABC, gi c phiu theo hp ng quyn chn E = 60.000/CP, thi hn 2 thng, s lng 2000CP vi gi (ph) quyn chn mua C = 3000/CP. Tng chi ph mua quyn chn mua l 6.000.000 (2000 x 3000). Nu n thng 10, gi CP ca cty ABC tng ln 90.000.000/CP (theo ng d on), ng X s thc hin quyn chn mua ca mnh v so vi gi th trng ng thu c s tin li: 2000 x (90.000 - 60.000 - 3000) = 54.000.000. Nu gi CP trn th trng cng tng cao th li ng A nhn uc cng ln. Ngc li, nu gi CP khng tng m gim, th ng X s b l. Nhng ng gii hn c mc thua l ti a l 6.000.000. y chnh l im khc bit gia hp ng mua bn giao ngay vi hp ng quyn chn. + Quyn chn bn (Put option) Khi nim: Quyn chn bn l loi quyn chn cho php bn mua quyn c quyn nhng khng bt buc bn mt khi lng chng khon nht nh vi mt mc gi v trong mt thi hn xc nh. V d: ng X ang nm gi 2000CP ca cng ty A m ng mua cch y 5 thng vi gi 40.000 /CP. Hin ti CP ny ang giao dch mc gi 60.000/CP. Da trn c s 1 s thng tin thu thp c ng X d on gi CP ny s gim xung 40.000/CP vo thng 10. ng X d tnh nu bn 2000CP hin ti th s thu c 120.000.000 (2000 x 60.000) v thu c mc li l 40.000.000. Nhng nu d on ca X khng ng, gi CP ca cng ty A khng gim m li tng ln 70.000/CP vo thng 10 th thu nhp ca ng X s b gim 20.000.000.

 bo v li nhun v vn thc hin c nh bn s CP, ng X mua quyn chn bn CP ca Cty A, gi bn theo hp ng quyn chn E = 60.000/CP, thi hn 2 thng, s lng 2000CP vi gi (ph) quyn chn bn P = 3000/CP. Tng chi ph mua quyn chn bn l 6.000.000. n thng 10, nu gi CP ca cty A gim xung 40.000.000/CP (theo ng d on), ng X s thc hin quyn chn bn ca mnh v vn thu c s tin li: 2000 x (60.000 - 40.000 - 3000) = 34.000.000. Nu gi CP khng gim m li tng ln 70.000/CP, th ng X s khng thc hin quyn bn m bn theo gi th trng. ng X s nhn c s tin li l: 2000 x (70.000 - 40.000 - 3000) = 54.000.000 . Nu gi th trng cng tng th li ng A nhn c s cng ln. Gi tr ni ti ca quyn chn L gi tr m ngi nm gi quyn s nhn c bng cch thc hin ngay lp tc. Gi E l gi chng khon theo quyn, S l gi chng khon mua bn giao ngay hin ti. E < S Quyn chn mua c li (in the money) E = S Quyn chn mua ha vn (at the money) E > S Quyn chn mua l (out of money) i vi quyn chn bn th ngc li. Gi tr thi gian ca quyn L khon tri ra gia gi ca mt quyn so vi gi tr ni ti ca n. Cc yu t nh hng n gi quyn chn - Gi thc hin (E): i vi quyn chn mua chng khon , nu gi thc hin theo quyn cng cao so vi gi hin hnh ca chng khon trn th trng (S) th gi quyn chn mua cng thp v ngc li. i vi quyn chn bn chng khon, nu gi thc hin theo quyn cng cao th gi quyn chn bn cng cao v ngc li. - Xu hng bin ng gi giao ngay (S) ca chng khon c s. i vi quyn chn mua, gi quyn chn c quan h cng chiu vi s tng gim gi ca chng khon c s. Ngc li, i vi quyn chn bn, gi quyn chn c quan h ngc chiu vi s bin ng ca gi chng khon c s. - Thi hn hiu lc cn li ca quyn chn. Thng thng, nu thi hn hiu lc ca quyn chn cng di th gi quyn cng cao. Ngc li, thi hn hiu lc cn li cng ngn th gi quyn cng thp. - Li sut ngn hn phi ri ro hin hnh trn th trng. Yu t ny ch yu lin quan ti s tng, gim gi ca quyn chn mua hoc bn tri phiu. Gi quyn chn mua tri phiu s tng nu li sut ngn hn phi ri ro hin hnh tng. iu ny ngc li i vi gi quyn chn bn tri phiu . - Li sut coupon. Vi l do cc coupon lun c xu hng lm gim gi quyn mua tri phiu, nn vic nm gi tri phiu s tr nn hp dn hn so vi vic nm gi quyn. iu s lm cho gi quyn chn mua tri phiu c

coupon thp hn gi quyn mua tri phiu thng thng khng c coupon. iu ny hon ton ngc li i vi gi quyn chn bn tri phiu . - Xu hng dao ng ca li sut trong thi hn cn li ca quyn. iu ny c gii ngha l khi mc li sut d on c xu hng tng th gi quyn mua chng khon s tng, ngc li, gi quyn bn chng khon s gim nu nu li sut d on c xu hng gim st. Bi l, khi li sut d on cng cao th ngi nm gi chng khon khng mun tip tc nm gi chng khon, iu ny c li cho ngi nm gi quyn chn mua v s bt li cho nhng ngi nm gi quyn chn bn. - v.v... Vic nghin cu s tc ng ca cc yu t ti s tng gim gi quyn c mt ngha quan trng i vi ngi nm gi v n li cng quan trng hn i vi nhng ngi kinh doanh quyn chn trn TTCK bi y chnh l nhng cn c cn thit xc nh gi quyn chn.. 5.2 Mt s hp ng quyn chn thng dng 5.2.1 Hp ng quyn chn c phiu Quyn chn c phiu cho php nh u t c quyn chn mua hoc quyn chn bn mt c phiu no trong mt thi gian nht nh hoc mt thi im nht nh vi mt mc gi thc hin tha thun trc. y l loi quyn chn thng dng nht do tnh thng dng ca th trng c phiu Quyn chn c phiu c th c giao dch trn th trng tp trung hoc th trng OTC V d: Mt nh u t c 1.000 c phiu A vi gi hin ti l 100 USD/c phiu. Nh u t mun tn dng c hi tng gi song mun phng trnh ri ro xung gi ca c phiu bng cch mua quyn chn kiu Chu u cho php bn c phiu A sau 3 thng vi mc gi thc hin l 90USD/c phiu. `mua quyn chn bn, nh u t phi tr mt khon ph quyn chn l 2.000USD (2USD/c phiu) Gi s sau 3 thng, gi c phiu A trn th trng tng ln 110USD, lc quyn chn bn c phiu c gi tr bng 0 v nh u t s khng thc hin quyn. Gi c phiu gim xung 90 USD th quyn bn c phiu cng c gi tr bng 0 v nh u t cng khng thc hin quyn. Khi gi c phiu gim xung 85 USD/c phiu, quyn chn bn c gi tr ni ti l 5 USD/c phiu, do nh u t s thc hin quyn bn c phiu. S tin thu v t vic tt ton hp ng trong trng hp ny l (90-85)x1000 = 5000 USD. Sau khi tr i ph quyn chn, li rng l 3000 USD 5.2.2 Hp ng quyn chn ch s c phiu - Khi nim: Quyn chn ch s c phiu cho php nh u tu c quyn chn mua hoc quyn chn bn mt ch s c phiu no trong mt khong

thi gian nht nh hoc mt thi im nht nh vi mc gi thc hin tha thun trc. Thng thng , gi tr hp ng s dng mt h s nhn - V d: Quyn chn mua ch s c phiu S&P500 ti S giao dch chng khon Chicago c h s nhn l 100. Gi s ti ngy giao dch 1/3/2010, ch s S&P500 ng ca mc 800, nh u t mua mt quyn chn kiu M cho php nh u tu mua c phiu trong vng 3 thng vi mc gi thc hin l 850. Vo ngy 1/5/2010, ch s S&P500 thc t tng ln mc 870 v nh u t quyt nh thc hin quyn mua. Lc tin li tt ton hp ng cho nh u t l (870-850)x100 = 2000 USD 5.2.3 Hp ng quyn chn tri phiu - Khi nim: Quyn chn tri phiu cho php nh u t c quyn chn mua hoc quyn chn bn mt tri phiu no trong mt khong thi gian nht nh hoc mt thi im nht nh vi mt mc gi tho thun trc Hp ng quyn chn tri phiu thng thng c trao i trn th trng phi tp trung. Quyn chn tri phiu ch yu tp trung vo gc phi sinh l tri phiu chnh ph hn l tri phiu doanh nghip. iu ny l do tnh thanh khon cao ca tri phiu Chnh ph so vi tri phiu doanh nghip. Ngy giao dch hp ng quyn chn thng cch xa ngy o hn ca tri phiu gc. Khi ngy giao dch tin n ngy o hn ca tri phiu th gi ca tri phiu tin n gn gi tr danh ngha, do hp ng quyn chn cng mt i tnh hp dn. - V d: Quyn chn mua tri phiu Chnh ph mnh gi 1 triu USD, thi hn cn li l 7 nm, li sut cung phiu l 5%/nm, li sut l 5,2%/nm. Gi giao dch hin hnh l 0,98. Nh u t mua mt hp ng quyn chn kiu M cho php bn tri phiu Chnh ph vi gi thc hin 0,97 trong vng thi hn 2 nm. Vic thanh ton quyn chn c th thanh ton bng tin mt hoc chuyn giao tri phiu. Gi s c sau 1 nm, gi tri phiu gim xung 0,96, nh u t thc hin quyn bn tri phiu vi mc gi 0,97. Trong trng hp thanh ton bng tin mt, nh u t s nhn v 1 triu x (0,97 0,96) = 10.000 USD. Trong trng hp thanh ton trao i tri phiu, nh u t chuyn giao tri phiu cho bn bn nhn c 970.000USD. Nu nh u t khng c sn tri phiu trong tay, anh ta c th mua t th trng vi mc gi 960.000USD 5.2.4. Hp ng quyn chn li sut - Khi nim: Quyn chn li sut cho php nh u t c quyn chn mua hoc quyn chn bn mt tham chiu li sut no ti mt thi im nht nh vi mt mc li sut tha thun, da trn s tin gc danh ngha v mt khong thi gian p dng li sut. Hp ng quyn chn li sut c nhiu im ging vi hp ng quyn chn tri phiu. Trong thc t hp ng quyn chn li sut c s dng rng

ri hn so vi hp ng quyn chn tri phiu do tnh cht linh hot ca vic la chn gc phi sinh. Bng: Dng tin i vi hp ng quyn chn li sut Loi hp ng Dng tin nhn c Dng tin thanh ton Quyn chn mua Li sut th ni Li sut c nh Quyn chn bn Li sut c nh Li sut th ni Thng thng nh u t mua quyn chn mua li sut k vng li sut th trng tng, trong khi nh u t mua quyn chn bn li sut k vng li sut th trng gim. Nh u t c cc khon n thanh ton li sut th ni c th gim thiu ri ro li sut tng bng vic mua hp ng quyn chn mua li sut. Ngc li, nh u t c cc khon thu nhp theo li sut th ni c th gim thiu ri ro li sut gim bng vic mua hp ng quyn chn bn li sut. Hp ng quyn chn li sut thng c qui nh theo kiu Chu u nhm to ra s ph hp v thi gian i vi dng li sut ca nh u t. - V d: 5.2.5 Hp ng quyn chn tin t 5.3 nh gi hp ng quyn chn Gi hp ng quyn chn ti thi im thc hin tng ng vi mc ph hp ng quyn chn. n ngy o hn ca hp ng, gi tr ca quyn chn chnh l gi tr thanh ton ca hp ng. V nguyn tc, gi tr ca hp ng quyn chn lun >= 0 bi nu quyn chn ri vo vng l th ngi mua s khng thc hin quyn. Trong khong thi gian t ngy hiu lc n ngy o hn, gi tr ca hp ng quyn chn s bin ng ph thuc vo mt s nhn t sau: - Loi quyn chn: Gi tr ca quyn chn mua v quyn chn bn l i ngc nhau, do nu mt trong hai quyn chn ny c gi tr dng th hp ng kia s c gi tr bng 0 - Gi hin hnh v gi thc ca gc phi sinh: S chnh lch gia 2 mc gi ny c gi l gi tr ni ti ca quyn chn. Gi tr ni ti cng ln th gi tr ca quyn chn cng ln. i vi quyn chn mua, gi tr ni ti bng gi hin hnh gi thc hin. Ngc li, i vi quyn chn bn, gi tr ni ti bng gi thc hin gi hin hnh. Gi tr ni ti quyn chn mua = Max (0,St - X) Gi tr ni ti quyn chn bn = Max (0,X - St) Trong St l gi hin hnh hoc gi o hn ca ti sn tham chiu (t) v X l gi tr thc hin ca hp ng. - Thi gian n k o hn: Trong qu trnh hiu lc ca hp ng, hp ng quyn chn thng c trao i mua bn vi mc gi cao hn mc gi

tr ni ti ca hp ng. Phn chnh lch ny c hiu l gi tr thi gian ca hp ng. Gi tr thi gian th hin tim nng gi tr ni ti ca hp ng v cui k o hn. Thi hn ca hp ng cng di th gi tr ca quyn chn cng cao v c hi bin ng gi ca gc phi sinh theo hng c li cho ngi nm gi quyn s cao hn v ngc li. Gi tr thi gian ca quyn chn i vi hp ng kiu M thng l s dng bi ngi mua quyn c th thc hin quyn chn ti bt c thi im no. Tuy nhin, i vi hp ng quyn chn kiu Chu u, gi tr thi gian c th l s m. - Li sut th trng: Li sut th trng c nh hng nhng khng r rng n gi tr hp ng quyn chn. Thng trng, khi li sut th trng tng, gi tr quyn chn bn gim xung v ngc li. iu ny c gii thch bi quyn chn mua c hiu ng kinh t ging nh vic vic u t gc phi sinh m khng dng tin vay (u t dng n by ti chnh). Khi li sut tng, ngi dng vn vay mua gc phi sinh s phi gnh chu ri ro chi ph ti chnh gia tng trong khi ngi nm quyn mua khng chu ri ro ny, do gi tr quyn mua c xu hng tng gi. i vi quyn bn, li sut tng lm gim gi tr hin ti ca quyn chn do t l chit khu tng ln. - Mc bin ng gi: Mc bin ng gi ca gc phi sinh c nh hng trc tip n gi tr hp ng quyn chn. Mc bin ng cng ln th tim nng gi tr ni ti ca quyn chn cng cao, ng thi tim nng gim gi tr ni ti ca quyn chn cng tng. Tuy nhin, do gi tr quyn chn khng bao gi xung di 0, nn tim nng tng gi c hiu ng tng mnh hn tim nng xung gi. Do , mc bin ng gi ca gc phi sinh cng ln th gi tr ca hp ng quyn chn cng cao 5.4 ng dng hp ng quyn chn 5.4.1. Nng cao hiu qu vn u t chng khon Khi gi chng khon trn th trng c xu hng tng gi, ngi u t thng c nh mua chng khon thi im hn ti v s bn chng khi gi chng khon tng ln. Khi nh u t s thu c li nhun. Song t c mc tiu li nhun nh mong mun khi gi chng khon c xu hng gia tng khng nht thit phi thc hin theo con ng kinh in . Thay v vic b vn mua chng khon, nh u t c th mua quyn chn mua. Khi gi chng khon trn th trng v ti mc gi nh nh u t d on, anh ta s thc hin quyn mua ng thi bn ngay s chng khon mua c theo gi th trng hin hnh. Nh vy, vi phng thc ny giao dch ny gip cho nh u t nng cao hiu sut vn u t ca mnh. 5.4.2. Phng nga v gim thiu ri ro Gim thiu ri ro l mong mun ca mi nh u t. Trn TTCK, quyn chn c coi l mt trong cc cng c hn ch ri ro hiu qu khi m gi th trng ca chng khon bin ng theo xu hng bt li cho ngi nh u t chng khon. Bng vic s dng quyn chn nh u t lun gii hn c

mc thua l lun nh hn hoc cao nht bng s tin b ra mua quyn chn (ph quyn chn). PH LC PH LC 1: Cc th trng chng khon phi sinh ln trn th gii M: Sn giao dch Chicago (CBT hoc CBOT), S giao dch hng ha Chicago (CME) v Th trng tin t quc t (IMM), S giao dch hng ha k hn New York (NYMEX), Bng giao dch New York (NYBOT), Sn giao dch ng cc Minneapolis v S Giao dch chng khon Philadelphia (PHLX). Anh: Sn giao dch du quc t London (IPE). Nht: Sn giao dch hng ha Tokyo (TCE), SGD chng khon Tokyo (TSE) v SGD ngoi hi ti chnh quc t Tokyo (TIFFE). c v Thy S: th trng giao dch CK phi sinh chu u Eurex (1996). Php: Sn giao dch cc cng c ti chnh (MATIF).