TI

L LUN V K NNG NGHIN CU KHOA HC

NHM II-lp Ek3

Thnh vin nhm II- Lp Ek3 1. Nguyn Ngc Anh 2. Trn Xun Bch 3. H nh Chi 4. Nguyn Thy Dng 5. Trn Thy Dng 6. Nguyn Minh Hng 7. Nguyn Thanh Hng 8. Trn Thanh Hin 9. Nguyn Hong Hip 10. Nguyn Thu Hoi 11. Phan Thanh Hu (nhm trng) 12. Trn Nguyn Quc Hng

PLAN
A. L LUN
I. KHI NIM NCKH: II. CC TNH CHT III. PHN LOI NCKH

B. K NNG NCKH
I. TRNH T LOGIC

1. Khi nim chung:

1.1. Trnh t logic 1.2. Kim tra li logic ca ngi nghin cu 2.1. La chn s kin khoa hc 2.2. Nhn dng nhim v nghin cu 2.3. Xc nh mc tiu nghin cu 2.4. Gii hn phm vi nghin cu 2.5. t tn ti 2.6. Mt s im cn trnh khi t tn ti

2. La chn ch v t tn ti

II. THU THP V X L THNG TIN

1. Khi nim chung:

1.1. Khi nim 1.2. i cng v thu thp thng tin 1.2.1: Cc phng php 1.2.2. Chn mu kho st 1.2.3. Chn phng php tip cn nghin cu 1.2.4. t gi thit

2. Mt s phng php chnh:

2.1. Phng php nghin cu ti liu 2.2. Phng php kho st thc a 2.3. Phng vn: 2.4. Hi ngh khoa hc 2.5. iu tra bng bng hi: 2.6. Phng php thc nghim: 2.7. Trc nghim x hi: 2.8. Phng php x l thng tin

A. L LUN
I. KHI NIM NCKH: - S pht hin bn cht s vt, pht trin nhn thc khoa hc v th gii hoc sng to phng php mi v phng tin k thut mi lm bin i s vt phc v cho mc tiu hot ng ca con ngi. - NCKH l qu trnh hnh thnh v chng minh lun im khoa hc v mt s vt, hin tng cn khm ph.

II. CC TNH CHT

Tnh mi Tnh c nhn Tnh tin cy

Tnh k tha

Tnh cht

Tnh thng tin

Tnh ri ro

Tnh khch quan

III. PHN LOI NCKH:

1. Theo chc nng 2. Theo cc giai on 3. Theo phng thc thu thp thng tin 4. Mt s thnh tu:

Pht hin Pht minh Sng ch

Nghin cu m t

Theo chc nng

Nghin cu gii thch

Nghin cu gii php Nghin cu d bo

Nghin cu c bn

Nghin cu c bn thun ty

Nghin cu nn tng

Nghin cu c bn nh hng Nghin cu ng dng To mu

Nghin cu chuyn

Trin khai

Lm pilot to quy trnh Sn xut th Srie 0

Theo phng thc thu thp thng tin

Nghin cu th vin

Nghin cu in d

Nghin cu lab

Khi nim
Bn cht

Pht hin

Pht minh

Sng ch

Nhn ra vt th hoc To ra phng tin mi v Nhn ra quy lut t quy lut x hi vn nguyn l k thut, cha tng nhin vn tn ti tn ti tn ti C Khng

Kh nng p dng C gii thch th gii

Khng trc tip m Kh nng p dng vo Khng trc tip, m C th trc tip hoc phi qua phi qua cc gii sn xut/i sng phi qua sng ch th nghim php vn dng

Gi tr thng mi

Khng

Khng

Mua bn patent v licence

Bo h php l

Bo h tc phm da Bo h tc phm da theo pht hin ch theo pht minh ch Bo h quyn s hu cng khng bo h bn khng bo h bn nghip thn cc pht hin thn cc pht minh
Tn ti cng lch s Tn ti cng lch s Marie Curie pht hin ra nguyn t phng x uranium. Archimde pht minh nh lut sc nng ca nc.

Tn ti cng lch s

Tiu vong theo s tin b cng ngh

James Watt sng ch ra my hi nc.

V d

B. K NNG NCKH
I. TRNH T LOGIC
1.

Khi nim chung: 1.1. Trnh t logic - NCKH, bt k trong NCKH t nhin, KHXH hoc KHCN u tun theo mt trt t logic xc nh, gm 6 bc sau y: 1.2. Kim tra li logic ca ngi nghin cu - Cc bc k trn trong NCKH u c mi lin h logic nht qun vi nhau. - Trn thc t, ty vo nhu cu, trong mt ti c th s dng nhiu loi nghin cu

Trt t logic gm 6 bc ca mt nghin cu khoa hc: Bc 1: La chn ch nghin cu v t tn ti Bc 2: Xc nh mc tiu nghin cu Bc 3: t cu hi nghin cu Bc 4: a lun im, tc gi thuyt nghin cu Bc 5: Nu cc lun c chng minh gi thuyt Bc 6: La chn cc gii php chng minh gi thuyt

2. La chn ch v t tn ti ti l mt hnh thc t chc nghin cu khoa hc, trong c mt nhm ngi (nhm nghin cu) cng thc hin mt nhim v nghin cu. ti c la chn t mt s kin khoa hc
V d v tn ti: Nng lc giao tip bng ngoi ng ca sinh vin nm cui hc vin Ngoi giao.

2.1. La chn s kin khoa hc S kin khoa hc l mt s kin nh cc s kin thng thng, trong cha ng nhng mu thun gia l thuyt vn tn ti v thc t mi pht sinh V d: : Sinh vin ngoi ng giao tip ngoi ng l mt vic rt thng thng, nhng trn l thuyt, v l nhng ngi c o to chuyn ngnh v ngoi ng, h phi giao tip tt mi ng, nhng trn thc t, li l km. Xut hin mu thun gia l thuyt v mc tiu o to chuyn ngnh ngoi ng nhm cung cp cc sinh vin gii ngoi ng mt cch ton din vi thc t, c nhiu sinh vin ngoi ng giao tip ngoi ng km.

2.2. Nhn dng nhim v nghin cu * Khi nim: Nhim v nghin cu l nhng cng vic m ngi nghin cu hoc nhm nghin cu thc hin. * Cc ngun nhim v: Ch trng pht trin kinh t v x hi ca quc gia Nhim v c giao t cc c quan cp trn Nhim v nhn t hp ng vi cc i tc Nhim v do ngi nghin cu t t ra cho mnh * Vic la chn ti c th da trn cc cn c: C ngha khoa hc? C ngha thc tin? C cp thit? C iu kin m bo cho vic hon thnh? Ph hp s thch?

2.3. Xc nh mc tiu nghin cu Mc tiu nghin cu l nhng ni dung cn c xem xt v lm r trong nghin cu. Mc tiu tr li cho cu hi: Nghin cu ci g? Mt ti nghin cu bao gm mt mc tiu xuyn sut gi l Mc tiu chung, cn cc mc tiu khc l nhng Mc tiu c th. Tp hp cc mc tiu chung v mc tiu c th lun c t chc thnh mt cy mc tiu VD: Nghin cu v cc thi xu ca ngi Vit Nam th cc thi xu ca ngi Vit Nam l mc tiu chung cn cc mc tiu c th l: thi xu trong n ung, thi xu trong lm n, thi xu trong giao tip

2.4. Gii hn phm vi nghin cu:

Nhn chung c 3 loi phm vi cn quan tm: Phm vi v quy m ca mu kho st Phm vi v thi gian ca tin trnh ca s vt Phm vi gii hn trong tp hp mc tiu nghin cu

2.5. t tn ti
Tn ti phi phn nh c ng nht ni dung nghin cu. Tn ti khng c php hiu theo hai hoc nhiu ngha, tc l khng mang ngha n d su xa Tn ti c th c t theo cu trc sau: Trc tin, phi th hin c mc tiu nghin cu. Th hai, ngoi mc tiu, c th ch r phng tin thc hin mc tiu. Th ba, ngoi mc tiu, phng tin, trong tn ti cn c th ch r mi trng cha ng mc tiu v phng tin thc hin.

Ton b khng gian cha ng mu kho st c gi l khch th nghin cu. VD: Nghin cu v tnh trng bo lc ti cc trng cp II trn a bn H Ni, th khch th l ton b cc trng cp II trn a bn H Ni nhng khi nghin cu, ngi ta khng th v cng khng cn thit kho st tt c cc trng cp II trn a bn H Ni, m ch cn thc hin vi mt s trng. Mt s trng c gi l mu kho st. Mu kho st rt a dng, c th l: - Mt khng gian t nhin - Mt khu vc hnh chnh - Mt qu trnh - Mt hot ng - Mt cng ng

Thc hin gii hn phm vi qung thi gian quan st din bin ca s kin. VD: Nghin cu v mt cng ty trong thi k khng hong kinh t. Tu theo mc ch, ta c th gii hn phm vi thi gian nghin cu. C th bt u t trc khi gp khng hong cho ti khi gp cuc khng hong v chao o. C th bt u t khi gp khng hong cho ti khi tm c gii php v thot ra cuc khng hong.

Phm vi nghin cu c th rt rng, nhng do hn ch v qu thi gian v v cc ngun lc ngi nghin cu c th gii hn 1 phn mc tiu nghin cu. Phn cn li s lm tip khi bn thn c iu kin, hoc cc ng nghip chia s nhng mi quan tm v mc tiu nghin cu Gii hn mc tiu nghin cu c xem xt trn c s cy mc tiu

2.6. Mt s im cn trnh khi t tn ti Dng nhng cm t c bt nh thng tin cao: Lm dng nhng t ch mc ch: khng nu bt c ni dung trng tm; Lm dng m t hoc cch ni bng by: tiu ch quan trng trong vn phong khoa hc l n gin, ngn gn, r rng, d hiu, n ngha; Th hin tnh cm, thin kin, quan im: mt tiu ch quan trng khc trong khoa hc, l tnh khch quan, khng ph thuc vo tnh cm, chnh kin, quan im,...v chng thng c tnh nht thi, tnh lch s trong mt thi im nht nh.

3. Xy dng lun im khoa hc 3.1. Vn nghin cu 3.2. Gi thuyt nghin cu 4. Chng minh lun im khoa hc - Mun chng minh mt lun im khoa hc, ngi nghin cu phi c y lun c khoa hc. Ngi nghin cu s i tm kim v chng minh lun c, sau sp xp lun c chng minh lun im khoa hc. - Cu trc logic ca php chng minh, gm 3 b phn hp thnh: + Gi thuyt + Lun c + Phng php

Vn nghin cu l cu hi c t ra khi ngi nghin cu ng trc mu thun gia tnh hn ch ca tri thc khoa hc trong l thuyt hin c vi thc t mi pht sinh, t ra nhu cu pht trin tri thc trnh cao hn. Trong nghin cu khoa hc lun tn ti 2 loi cu hi - V bn cht s vt cn tm kim - V phng php nghin cu lm sng t l thuyt v thc tin

- Cc Phng php

- Nhn dng nhng bt ng trong tranh lun khoa hc. - Ngh ngc li quan nim thng thng. - Nhn dng nhng vng mc trong hot ng thc t. - Lng nghe li phn nn ca nhng ngi khng am hiu. - Pht hin mt mnh, mt yu trong nghin cu ca ng nghip. - Nhng cu hi bt cht xut hin.

Gi thuyt nghin cu l 1 kt lun gi nh v bn cht s vt, do ngi nghin cu a ra chng minh hoc bc b. Gi thuyt c th ng vi bn cht s vt, nhng cng c th sai hoc b bc b. Xt trong mi quan h gia gi thuyt vi vn nghin cu th gi thuyt chnh l cu tr li cho cu hi m vn nghin cu nu ra Phn loi: - Theo chc nng - Theo logic

- Gi thuyt: l lun im cn chng minh. V mt logic hc,

gi thuyt l 1 phn on m tnh chn xc ca n cn c chng minh. - Lun c: l bng chng a ra chng minh gi thuyt, c xy dng t nhng thng tin thu c qua vic c ti liu, quan st, phng vn, iu tra hoc thc nghim. C 2 loi lun c: + Lun c l thuyt + Lun c thc t - Phng php: l cch thc c s dng tm kim lun c, chng minh tnh ng n ca lun c v t chc lun c chng minh gi thuyt.

II. THU THP V X L THNG TIN

1. Khi nim chung: 1.1. Khi nim: Nghin cu khoa hc chnh l s pht hin bn cht ca s vt hin tng hoc sng to phng php mi v phng tin k thut mi ci bin t nhin phc v con ngi. Thng tin l cn thit trong tt c cc trng hp nh: - Tm kim ch nghin cu - Xc nhn l do nghin cu - Tm hiu lch s nghin cu - Xc nh mc tiu nghin cu - Nhn dng vn nghin cu - t gi thuyt nghin cu - Tm kim lun c chng minh gi thuyt

1.2. i cng v thu thp thng tin

1.2.1: Cc phng php

Phng php

Trc tip

Gin tip

K tha

Quan st

Thc nghim

Trc nghim

Phng vn

iu tra

1.2.2. Chn mu kho st: Mu = i tng kho st c la chn t khch th. Vic chn mu phi m bo tnh ngu nhin v tnh i din. - Th loi: a im kho st, mu vt liu, nhm x hi, mu bi ton

nh ngha c lin quan Mt tp hp cc i tng kho st (ngi, c th, nhn n phng php ly mu vt, sinh vt,) v cha cc c tnh cn nghin cu hay Qun th kho st. Qun th mc tiu Mang c tnh no v c nh gi qua mu; hoc mang cc c tnh cn nghin cu v i din cho ton qun th. Th d, khi nghin cu v vic s dng cc bp l nu n, th qun th mc tiu hu ht l ngi ph n. Mt phn hoc tp hp nh c th ca qun th mc tiu c chn i din cho qun th kho st nghin cu.

Mu (sample)

Mu phi xc sut (non- Phng php trong vic chn mu khng c xc sut probability sample) ng u hay cc c th trong qun th khng c c hi c chn nh nhau. Mu xc sut (probability sample) Phng php chn mu trong mi c th c mt xc sut c trng ca mu v thng bng nhau. Hu ht vic ly mu xc sut s dng cch ly mu ngu nhin to ra mi c th trong qun th c c hi c chn nh nhau.

1.2.3.So snh 2 cch tip cn chn mu

Tip cn phi xc sut

-

Tip cn xc sut
-

Ngi ta khng quan tm n c cu x hi ca mu v t l % mu so vi khch th nghin cu Hon ton khng cn xc nh phng vn bao nhiu phn trm s dn trong lng, khng cn xt c cu gii, la tui....

Ngi ta quan tm n c cu mu theo nhiu tiu ch nh: c cu x hi,hc vn, ngh nghip... m bo c tnh i din. Mt s cch ly chn mu: a. ly mu ngu nhin b. ly mu h thng c. ly mu ngu nhin phn tng d. ly mu h thng phn tng

1.2.4. Chn phng php tip cn nghin cu Ta c th hiu tip cn l chn ch ng quan st v l bc khi u ca nghin cu khoa hc. suy rng ta chnh l bc khi u ca qu trnh thu thp thng tin. Mt s phng php: - Tip cn ni quan v ngoi quan - Tip cn quan st v thc nghim - Tip cn c bit v so snh - Tip cn lch s v logic - Tip cn phn tch v tng hp - Tip cn nh tnh v nh lng - Tip cn thng k v xc sut - Tip cn h thng v cu trc

1.2.5. t gi thit * Gi thit nghin cu = khng c thc trong i tng kho st m ch l tnh hung gi nh c t ra l tng ha iu kin thc nghim, t b bt cc yu t nh hng ti din bin v kt nghin cu. * Quan h gia gi thuyt v gi thit - Gi thuyt l nhn nh s b, l kt lun gi nh - Gi thit l iu kin gi nh ca nghin cu. t gi thit nghin cu: t gi thit: Gi thit nghin cu l nhng iu kin gi nh nhm l tng ha cc iu kin chng minh gi thuyt

2. Mt s phng php chnh: 2.1. Phng php nghin cu ti liu 2.1.1. Mc ch nghin cu ti liu: 2.1.2. Phn tch cc ngun ti liu: - Xt v chng loi: tp ch, bo co khoa hc; tc phm khoa hc; tp ch v bo co khoa hc ngoi ngnh; ti liu lu tr; thng tin i chng - Tn ti di 2 dng: + Ngun ti liu cp I- ti liu nguyn gc + Ngun ti liu cp II- ti liu c tm tt, bin son, bin dch,... t ti liu cp I. - Xt v tc gi: tc gi trong ngnh hay ngoi ngnh; tc gi trong cuc hay ngoi cuc; tc gi trong nc hay nc ngoi; tc gi ng thi hay hu th. 2.1.3. Tng hp ti liu: gm nhng ni dung sau: B tc ti liu La chn ti liu Sp xp ti liu Lm ti hin quy lut

2.2. Phng php kho st thc a

L phng php quan st ly c cc thng tin phc v cho vic trnh by lun c.
Theo mc chun b Theo quan h gia ngi quan st v ngi b quan st Theo mc ch nm bt bn cht i tng quan st Phn loi Theo mc ch x l thng tin Quan st c chun b trc Quan st khng chun b trc Quan st khng tham gia Quan st c tham gia Quan st hnh thi Quan st chc nng

Quan st m t
Quan st phn tch Quan st lin tc

Theo tnh lin tc ca quan st

Quan st nh k Quan st chu k Quan st t ng

Theo cc phng tin c s dng trong quan st

Trc tip kho st ti a bn Ghi m, ghi hnh Phng tin o lng

2.3. Phng vn: K/n: l a ra nhng cu hi vi ngi i thoi thu thp thng tin. Trong phng vn, trc ht cn chn ngi i thoi phn tch tm l i tc.

mc ch phng vn

Phng vn pht hin

Phng vn su
Phn loi C chun b trc

mc chun b

Khng chun b trc

Phng vn trc tip tnh trc tip Phng vn qua in thoi

2.4. Hi ngh khoa hc * Ni dung phng php hi ngh l nu cu hi trc mt nhm chuyn gia nghe h tranh lun, phn tch. c im chung ca hi ngh khoa hc l nu cu hi tho lun, ghi nhn m khng kt lun di hnh thc mt ngh quyt. * Cc loi hi ngh: bn trn, hi tho khoa hc,lp hun luyn, hi ngh khoa hc, i hi khoa hc, Cch thc lm vic ca hi ngh khoa hc: - Triu tp hi ngh: ti thiu c hai ln thng bo hi ngh - Tin trnh hi ngh: n gin, it hoc khng c cc nghi l ngoi giao * K yu khoa hc: l n phm cng b cc cng trnh, cc bi tho lun trong khun kh cc hi ngh khoa hc hoc trong mt giai on hot ng ca mt t chc khoa hc.

2.5. iu tra bng bng hi: K/n: l cuc phng vn, nhng khng i thoi trc tip bng li, m bng cch a nhng cu hi in sn trn giy, gi trc n ngi c phng vn nhn c kin tr li. - 3 loi cng vic: + Chn mu: mang tnh ngu nhin v tnh i din + Thit k bng hi + X l kt qu: trn c s thng k ton.

Cc loi cu hi thng dng trong iu tra: + cu hi km phng n tr li c v khng + cu hi gm nhiu phng n tr li + cu hi km phng n tr li c trng s + cu hi m, ngi in phiu tr li ty Trt t logic ca cc cu hi cng cn c ch , c th s dng php suy lun din dch, quy np, hoc loi suy t chc b cu hi

2.6. Phng php thc nghim:

* K/n: l phng php thu thp thng tin bi nhng quan st trong iu kin gy bin i i tng kho st v mi trng xung quanh i tng kho st mt cch c ch nh. Vic thay i cc tham s thu c nhng kt qu mong mun, nh: - Tch ring tng phn thun nht ca i tng nghin cu ca i tng nghin cu quan st - Bin i mi trng ca i tng nghin cu - Rt ngn c thi gian tip cn trong quan st - Tin hnh nhng thc nghim lp li nhiu ln kim tra ln nhau - Khng b hn ch v khng gian v thi gian Hn ch: khng th p dng trong hng lot trng hp: nghin cu vn hc, kh tng, thin vn. * Phn loi: * Cc loi thc nghim: + Thc nghim th v sai + Heuristic + Thc nghim trn m hnh

Trong phng th nghim Ty ni thc nghim Ti hin trng Trong qun th x hi Thm d Phn loi Ty mc ch quan st Kim tra

Song hnh
i nghch So snh

Thc nghim cp din Ty din trnh Thc nghim trng din

2.7. Trc nghim x hi: - L phng php bn thc nghim, bi l s vt khng b bt c tc ng no lm bin i trng thi, m ch c cc tnh hung ca mi trng hot ng ca s vt b thay i. - c s dng trong nhiu lnh vc nghin cu. - Cu hi thi trc nghim l loi cu hi a ra cc tnh hung hi rt khc nhau buc ngi b trc nghim phi phn ng linh hot c th nhn bit c trnh ca ngi trc nghim.

2.8. Phng php x l thng tin T nghin cu ti liu, s liu thng k, quan st hoc thc nghim, kt qu thu thp thng tin tn ti di 2 dng: - Thng tin nh lng - Thng tin nh tnh 2 phng hng x l thng tin: - X l ton hc i vi cc thng tin nh lng - X l logic i vi cc thng tin nh tnh

2.8.1. X l thng tin nh lng y l vic s dng phng php thng k ton xc nh xu hng, din bin tp hp s liu thu thp c. S liu c th c trnh by di nhiu dng t thp n cao: - Con s ri rc: s dng trong trng hp s liu thuc cc s vt ring l, khng mang tnh h thng, khng thnh chui theo thi gian. - Bng s liu: s dng khi s liu mang tnh h thng, th hin mt cu trc hoc mt xu th. - Biu : c chuyn t bng s liu sang, cung cp mt hnh nh trc quan v tng quan gia hai hoc nhiu s vt cn so snh. - th: c s dng khi quy m ca tp hp s liu ln, c th t cc s liu ngu nhin, nhn ra nhng lin h tt yu.

Bng s liu thng k dn s Vit Nam t 1960-2007 (tnh theo triu ngi)
Nm 1979 1989 Dn s 52.7 64.4

1999
2007

76.3
85.2

Biu dn s Vit Nam t nm 1979-2007 (tnh theo triu ngi)

90

80
70

60
50

40
30 20

10
0 1979 1989 1999 2007

2.8.2. X l cc thng tin nh tnh y l vic a ra nhng phn on v bn cht cc s kin, ng thi th hin nhng lin h logic ca cc s kin, c th hin di dng: - S : gip c ci nhn trc quan cc mi lin h gia cc yu t trong cu trc ca mt s vt m khng quan tm n kch thc thc hoc t l thc ca chng. - Biu thc ton hc: cho php khi qut ha cc lin h ca s vt, tnh ton c quan h nh lng gia chng. 2.8.3. Sai s quan st: Sai s h thng 3 cp sai s: Sai s k thut
Sai s ngu nhin

2.8.4. Phng php trnh by chnh xc ca s liu - chnh xc ph thuc vo kch thc ca h thng. - chnh xc ph thuc phng tin quan st - Tnh nht qun trong khi trnh by chnh xc ca s liu 2.8.5. Bin lun kt qu nghin cu. - Bin lun kt qu l iu bt buc trong nghin cu, bi v khng bao gi c c iu kin l tng nh gi nh trong gi thit nghin cu. - 2 hng bin lun: + Kt qu thc nghim hon ton l tng nh trong gi thit + Kt qu s sai lch nu c s tham gia ca cc bin gi nh l khng c trong nghin cu.

Merci de votre coute! Thanks for your listening!