Jarduera Fisikoa sustatzeko estrategiak eta proiektuak

11

jarduera-eremu
Udalerria Mugikortasuna

13

estrategia

1. Tokiko AKTIBILI ekimenen sorrera eta jasangarritasuna sustatzea. 2. Joan-etorri aktiboak sustatzea. 3. Jarduera fisikoa egitea errazten eta jokabide sedentarioak gutxitzen laguntzen duen ingurunea (hirikoa eta naturala) sortzea. 4. Jarduera fisikoa sartzea EAEko osasun-sisteman. 5. Hezkuntza-komunitate aktiboagoak eta ez hain sedentarioak sortzea. 6. Lan-esparruan jarduera fisikoa sustatzeko irizpideak txertatzen laguntzea. 7. AKTIBILIren Komunikazio Plana garatzea. 8. Aldatzeko sentsibilizatzea. 9. Jarduera fisikoaren inguruko ikerketa sustatzea.

Hiriguneko esku-hartzea

Osasuna Hezkuntza

Lana Komunikazioa

Ikerketa

10. Jarduera fisikoko programen ebaluazioa sustatzea. 11. Aktibili beste ekimen eta sektore batzuekin koordinatzea. 12. Aktibili Plana sustatzea eta garatzea. 13. Egungo kirol-politika berrikustea.

Ebaluazioa Sektoreen arteko koordinazioa Orokorra

1. estrategia: Jarduera fisikoaren inguruko tokiko ekimenak sortzea eta haien jasangarritasuna sustatzea, Aktibiliren barruan. Esparrua: Udalerria
Jarduera-proposamenak:
1.1. Aktibiliren Tokiko Erreferentea komunitateak erraz identifika dezakeena gaitzea edo sortzea, jarduera fisikoari buruzko orientazioari eta aholkularitzari eutsi eta agenteen arteko koordinazioan lagunduko duena. Jarduera Fisikoari buruzko Ekitalde bat garatzea, Udalsarea 21en barruan. Aktibili tokiko mahaia hainbat sektoretatik datozen tokiko agenteek osatua sortzea, jarduera fisikoa udalerri mailan sustatzeko eta ebaluatzeko. Udalerri mailan sortutako jarduerak finantzatzeko funts bat sortzea, agente publikoak eta pribatuak parte hartzera bultzatuta (Qubec en Forme eredua). Irizpideak bateratzea eta administrazioetako diru-laguntzak lerrokatzea, ekimen horiek sustatzeko (Qubec en Forme eredua). Boluntarioei laguntzea eta haiek trebatzea, jarduera fisikoa udalerri mailan sustatzeko eta dinamizatzeko: ibilaldi osasungarriak, hiri-zirkuituak, taldeekintzak Etxebizitzetan eta eraikin publikoetan seinaleak jartzea eskailerak eta era aktiboan erabil daitezkeen beste eremu batzuk, erabilera nagusiarekin bateragarriak direnak, erabiltzea sustatzeko. Kirol-ekipamendu publikoetarako sarbidea bateratzea udalerri mailan eta udalerritik gorako mailan. Jarduera fisikoa egitera bideratutako jarduerak txertatzeko irizpideak eta proposamenak finkatzea, populazio-talde hauentzat: 0 eta 5 urte bitarteko haurrak. Familiak, ordutegi partekatuekin eta/edo batera egindako jarduerekin. Emakumeentzako jarduera espezifikoen programak.

1.2. 1.3.

1.4.

1.5.

1.6.

1.7.

1.8.

1.9.

1.10.

Udalerri mailan, jarduera fisikoa egiten duten talde autogestionatuak sustatzea eta dinamizatzea. Jarduerak probatzeko doako saioak antolatzea, udaleko instalazioetan eta herriko kirol-klubetan.

1.11.

2. estrategia: Joan-etorri aktiboak sustatzea. Esparrua: Mugikortasuna

Jarduera-proposamenak:
2.1 EAEko tokiko erakundeetako arduradunak parte hartzera bultzatzea (hirigintza, garraioak, ingurumena). 2.2 Udalerri bakoitzaren mugikortasunaren azterketa egiten laguntzea, eta herritarren joan-etorri aktiboen ikuspegia sartzea hiri-antolaketako plan orokorretan. 2.3 Jarduera fisikoa egiteko garaian desberdintasun-egoeran dauden taldeak identifikatzera bideratutako azterketak. 2.4 Euskadin joan-etorri aktiboa erregulatzeko eta dinamizatzeko gutxieneko betebeharren zerrenda bat sortzea, bereziki udalerriko esparruan arreta jarrita. 2.5 Bizikletaren erabilera sustatzea, baita bizikleta elektrikoarena ere (alokairua). Ohiko helburuetarako bideak sortzea, segurtasuna bermatzea, eta bizikletak alokairuan erabiltzeko aukera erraztea. 2.6 Bizikletaren erakunde administratibo bat sortzea, esparru horretan egiten diren jarduerak definitzeko, sustatzeko eta baloratzeko: Ohiko helburuetara bideak sortzea. Segurtasuna bermatzea. Arreta-puntuak, jan-edanetarako puntuak, ebakuaziorako eta larrialdietarako puntuak. Bizikletak (publikoak eta pribatuak) alokairuan erabiltzeko aukera sustatzea. Osasunerako dituen onuren berri emanez populazioa sentsibilizatzea. 2.7 Udalerri mailan bizikletentzako, patineteentzako eta abarrentzako aparkalekuak ezartzea. 2.8 Minusbaliotasunak dituzten pertsonek sarbidea izan dezaten, garraiobideak, kirolguneak eta abar aldian-aldian berrikusteko irizpideak finkatzea eta irizpide horiek betetzen direla kontrolatzea. 5

3. estrategia: Jarduera fisikoa egitea errazten eta jokabide sedentarioak gutxitzen laguntzen duen ingurunea (hirikoa eta naturala) sortzea. Esparrua: Hiriguneko esku-hartzea
Jarduera-proposamenak:
3.1 Jarduera fisikoa errazten duen hirigintza-kodea eta jarduera horiek sustatzeko irizpideak sartzea, Tokiko Agenda 21en bidez. Auzo bakoitzean jarduera fisikoa egiteko eta sozializatzeko toki bat egotea. Tokiak jarduera fisikorako egokiak direla bermatzea. Bizi-inguruneek (etxea, komunitatea, kalea, eta bestelako hiri-eremu publikoak, hiritartuak eta naturalak) jarduera fisikorako, kiroljarduerarako eta aisialdirako duten potentzialtasuna eta eremu horien erabilera egokia bideratzea. Hurbileko hiribide seguruak finkatzea (eskola, eliza, merkatua, kirolinstalazioak eta abar). 3.2 Jarduera fisikoko irizpideak sartzea hirigintza-diseinuan eta eraikinen diseinuetan, autonomia erkidegoetako xedapenetan, kirol-ekipamenduetako lurralde-planetan eta tokiko beste arau batzuetan. 3.3 Kalean, oinezkoentzako seinaleetan, distantziari buruzko informazioa ematea, zenbatetsitako denboran edo urrats-kopuruan adierazita. 3.4 Herriko ibilbideen seinaleak jartzea (herriko bidexkak), iraupena, urrats-kopurua, zailtasun-maila, kaloria-gastua eta bestelako jarraibideak dituztenak. Dagokionean, babes-puntuak edo laguntza-puntuak jartzea. 3.5 Jarduera egiteko asmoa oztopatzen duten instalazioak mugatzea (aldapetan eskailera mekanikoak, adibidez), irisgarritasuna bermatuta (minusbaliotasunak dituzten pertsonentzako igogailuak). 3.6 Jarduera fisikoa egiteko herriko eremu eta zirkuituak dinamizatzea. 3.7 Haurrentzako parke eta jolas-eremuak diseinatzean jarduera fisikoko irizpideak txertatzea.

4. estrategia: Jarduera fisikoa sartzea euskal osasun-sisteman Esparrua: Osasuna

Jarduera-proposamenak:
4.1 Osasun-politikaren mailan, osasun-sistema osasunerantz birbideratzea sustatzea. 4.2 Lehen arretako zerbitzua populazio osora heltzen dela eta kontsultan banakoengana pertsonalki heltzen dela aprobetxatzea, jarduera fisikoaren eta bestelako ohitura osasungarrien ebaluazio unibertsalerako sistemak ezartzeko. 4.3 Jarduera fisikoari eta bestelako ohitura osasungarriei buruzko aholkuak emateko sistema unibertsalak eta estandarizatuak ezartzea. Osakidetzaren kontratuprograman txertatzea. 4.4 Lehen arretako taldeentzako jarduera fisikoa agintzera bideratutako trebakuntzaprograma ezartzea. 4.5 Lehen arretako zentroetatik komunitatean dauden baliabideetara bideratzeko eta hori koordinatzeko sistema abian jartzea erkidegoko erreferente baten bidez edo Aktibiliko erreferente baten bidez baliabide horiek publikoak (udal-instalazioak eta zerbitzuak) edo pribatuak (kluben eta bestelako elkarteen eskaintza) izan daitezke. 4.6 Ariketaren erabilera terapeutikoa sustatzea jarduera fisikoak on egiten diela frogatu den patologiak (arazo kardiobaskularrak, depresioa, minbizia, hezurreko eta artikulazioetako arazoak eta abar) dituzten pertsonetan. Hitzartutako osasunzentroetan eta kirol-unitateetan Ariketa Terapeutikoko unitateak ezartzea. Osasun-sistemaren barruan, ariketaren erabilera terapeutiko berrien ikerketa sustatzea. 4.7 Patologiei eta arrisku-faktore ohikoenei lotutako alderdiei buruzko trebakuntzaprograma bat ezartzea kirol-teknikarientzat. Lehen arretako taldeek agindutako programak aplikatzen dituzten eta pertsonak eta haien bilakaera gainbegiratzen duten kirol-teknikarientzako trebakuntza-programa.

5. estrategia: Hezkuntza-komunitate aktiboagoak eta ez hain sedentarioak sortzea. Esparrua: Hezkuntza

Jarduera-proposamenak:
5.1 Eskola-eremuan haur eta nerabe guztiek egunean ordubetez jarduera fisikoa egiten dutela bermatzea, ikastorduetan, jokoen bidez, programa espezifikoen bidez edo eskolaz kanpoko jardueren bidez. 5.2 Gorputz-hezkuntzako orduak areagotzea curriculumean. 5.3 Trebakuntza-programak finkatzea, Gorputz Hezkuntzaren barruan jarduera fisikoa hobetzeko. 5.4 Euskal Eskola Kirola hobetzea, hain parte-hartzaileak ez diren sektoreak erakarrita, jarduera ez-lehiakorrak ezarrita, parte hartzeko epeak luzatuta eta eskolaz kanpoko jardueren kopurua eta aniztasuna handituta. 5.5 Tokiko erakundeetan programak sustatzea aurretik aipatutako neurriek utzitako hutsuneak betetzeko (gorputz-hezkuntza, kirola eta aisialdia eskola-adinetik kanpoko gazteentzat eta helduentzat) eta kultura fisikoaren, kirolaren eta aisialdiaren garapen orekatua errazteko. 5.6 Ikastetxean bertan jarduera fisikorako sistema osagarri bat sortzea (ez gorputzhezkuntza), jolas-ordurako, eguerdiko atsedenaldirako eta ordutegi-amaierarako. 5.7 Hezkuntza-esparruan programa bat sortzea, gorputz-hezkuntza, kirol-hezkuntza eta aisialdia zeharka lantzeko, haren kidekoak diren gaiekin eta hezkuntzamailaka antolatuta. 5.8 Eskolako eremuak herriaren eskolaz kanpoko erabileretarako irekitzea. 5.9 5 urtetik beherakoentzako hezkuntza-proiektuetan. 5.10 5.11 psikomotrizitate-programak sartzea zentroen

Jolas-orduak dinamizatzea joko aktiboak antolatuta. Ikastetxeetan bizikletak, patineteak eta abar gordetzeko tokia jartzea.

6. estrategia: Lan-esparruan jarduera fisikoa sustatzeko irizpideak txertatzen laguntzea. Esparrua: Lana
Jarduera-proposamenak:
6.1 AKTIBILI ENPRESA zigilua diseinatzea eta ezartzea. Langileen artean eta laneko orduetan edo lanetik kanpo jarduera fisikoa sustatzen duten administrazioak, enpresak eta bestelako erakundeak atxikitzeko sistema bat abian jartzea. Arlo horretarako gutxieneko betebeharren zerrenda bat sortzea. 6.2 8-12 enpresa identifikatzea lan-jardueraren profilaren arabera (enpresa aktiboak, ez oso aktiboak, sedentarioak), jarduera fisikoa sustatzeko protokoloak definitzeko eta zehazteko edo programak ezartzeko. Enpresa horietan egindako jardueren (lan-absentismoa, gaixotasunak, produktibitatea, jarrera eta abar) kostua-onura/kostua-eraginkortasuna azterketak izatea. Enpresen artean ezagutza eta esperientzia transferitzeko mekanismoak. 6.3 Pizgarri fiskalak eta Gizarte Segurantzako pizgarriak finkatzea jarduera fisikoa sustatzen duten enpresentzat. 6.4 Mutualitateek egiten dituzten trebakuntza-jardueretan, osasun-zaintzakoetan eta osasuna eta laneko arriskuen prebentzioa sustatzera bideratutako ekintzetan, jarduera fisikoari eta jokabide sedentarioari buruzko gogoetak sartzea. 6.5 AKTIBILI KOMUNIKAZIO-PLANeko ekimenak bistaratzea. 6.6 Lan-esparruan sentsibilizazio-ikastaroak eta lantegiak antolatzea. Erakundeetan eta enpresetan minutu bat gehiago jarduera fisikorako kanpaina abian jartzea. 6.7 Enpresan jokabide sedentario jarraitua murrizteko jarraibideak onartzea eta ezartzea (mikrojarduerak, aulki mugikorrak). 6.8 Eskaileren erabilera edo bestelako jarduera fisikoa sustatzen duten seinaleak jartzea. 6.9 Ordutegiak malgutzea, oztoporik ohikoena, hots, denbora falta gainditzeko.

6.10 Jarduera fisikoko irizpideak sartzea enpresetan laneko arriskuak prebenitzeko planetan.

10

7. estrategia: AKTIBILIren Komunikazio Plana garatzea. Esparrua: Komunikazioa

Jarduera-proposamenak:
7.1 AKTIBILIren irudi propioa, berezia eta eraldagarria sortzea. 7.2 360-ko programa bat sortzea, inpaktua izango duena komunikabide guztietan, telebista, Internet eta sare sozialak barne. 7.3 Aktibiliren bidez proposatutako jarduera fisiko osasungarriaren gomendioak hedatzeko komunikazio-kanpaina. 7.4 Populazio-talde jakinei zuzendutako komunikazio-kanpaina espezifikoak egitea; bereziki, jarduerarik ezak gehien eragiten dien eta osasun-zentroetan gehien agertzen diren taldeei zuzendutakoak. 7.5 Komunikazio-ekintzak garatzea, planaren esparruan esperientzia arrakastatsuak azaldu ditzaketen pertsona jakinen testigantzan oinarrituta. 7.6 Lurralde mailako erreferentzia-agenteak identifikatzea, sentsibilizazio-, komunikazio-, dinamizazio- eta trebakuntza-ekimenetan maila teknikoko laguntza eman dezaten (Osasun Publikoko lurralde-zuzendariordetzak). 7.7 Jarduera fisikoa sustatzeko gomendioak, jarduera egokiak eta abian dauden ikastaroak jasotzen dituzten gidez eta biltegiez hornitutako informazio-zentroa. Aktibili guneak, agenteak eta proiektuak jasotzen dituen egoera-mapa.

11

8. estrategia: Sentsibilizazioa Esparrua: Komunikazioa

Jarduera-proposamenak:
8.1 Erkidego mailan eta politika mailan lider izan daitezkeenak identifikatzeko ekintzak gauzatzea, eta, haiei bideratutako komunikazio-estrategiaren barruan, ziurtatzea jarduera fisikoa egunero egitea oztopatzen duten egiturei buruzko mezuak sartzen direla (jarduera fisikoak osasunerako dituen onurekin, norbanakoaren trabekin eta antzekoekin erlazionatutako mezu tradizionalagoekin batera). 8.2 AKTIBILI zigilua eta zigilu osagarriak (GARRAIOA, ENPRESAK) sortzea, egin beharreko ekintzaren arabera. Aktibili jarduera gisa kontuan hartzeko gutxieneko betebeharrei buruzko zerrenda sortzea. 8.3 Hainbat arlotarako AKTIBILI SARIAK sortzea. 8.4 Beste agente batzuentzat adibidetzat balio dezaketen jardueren biltegia sortzea. Espainiako, Europako eta beste herrialde batzuetako erakundeetatik arlo horretako jardunbide egokiak jasotzea. 8.5 Urtean bi aldiz ohar-buletin bat zabaltzea jarduera fisikoa sustatzeari buruzko informazioa jasotzen duena,EAEko populazioan jarduera fisikoak izandako bilakaera eta jarduera fisikoa egitean eragiten duten faktoreak ebaluatzeko. 8.6 Jarduera fisikoaren eta baldintza pertsonalen arabera pertsona bakoitzari bere egoera eta kondizio fisikoei buruzko autoebaluazioa egiteko aukera ematen dion autodiagnostikorako tresna bat egitea eta pertsonen esku jartzea. Agenteen bidez (osasun-zentroak, aisialdi-zentroak, ikastetxeak) pertsonen parte-hartzea sustatzea, autodiagnostikoa egiteko. 8.7 Pertsonek egiten duten jarduera fisikora eta dituzten egoera pertsonaletara moldatutako jardueren direktorio bat egitea eta pertsonen esku jartzea. Direktorio horretan sartu beharko lirateke eremu jakinetan (etxean, auzoan, kalean eta hiriko bestelako espazio publikoetan, hiritartuetan eta naturaletan) jarduera fisikoak, kirola eta aisialdiko jarduerak egiteko dagoen potentzialtasuna. 8.8 Plan pertsonalizaturako eta segimendurako tresna bat jartzea pertsonen eskura. Plan horretan, norberak zehaztu dezake aldaketa-plana, eta haren segimendua egin, aurretik aipatutako direktorioaren laguntzaz jarduerak hautatuta. 12

8.9 Komunitate birtual/erreal bat sortzea, pertsonek esperientziak partekatzeko eta antzeko egoeran dauden pertsonak bilatzeko eta haiei laguntza emateko.

13

9. estrategia: Jarduera fisikoaren inguruko ikerketa sustatzea. Esparrua: Ikerketa

Jarduera-proposamenak:
9.1 Jarduera fisikoa eguneroko bizitzan integratzeko modua ikertzea. 9.2 Bizitzako aldaketa-garaiei buruz ikertzea, sustatu nahi den estrategia garai bakoitzari lotzeko. 9.3 Jarduera fisikoa egiteko desberdintasun-egoeran eta arrisku sozialean dauden taldeak identifikatzeko azterketak. 9.4 Koordinazio-mekanismoak ezartzea jarduera fisikoa ikertzen eta sustatzen dutenen artean (teknikariak eta politikariak). 9.5 Ikerketa kualitatiboa sustatzea, bizi diren inguruneari buruzko pertzepzioa eman dezaketen foku-taldeen bidez. 9.6 Maila klinikoan eta komunitarioan jarduera fisikoa sustatzeko modu eta programa berriak ikertzea. 9.7 Efikazia/eraginkortasun onargarria duten ekimen edo programa berriak haien ikerketarekin konbinatzea, haiek benetan era jasangarrian eta jarraituan ezartzen direnean. Oztopoak, bideratzaileak emaitzak. 9.8 Ariketaren erabilera terapeutiko berrien eta haien jarduera-mekanismoen ikerketa sustatzea. 9.9 Neurketa-tresnak ikertzea eta populazioaren jarduera fisikoaren mailen baliozko azterketa deskribatzaileak garatzea.

14

10. estrategia: Jarduera fisikoko programen ebaluazioa sustatzea. Esparrua: Ebaluazioa

Jarduera-proposamenak:
10.1 EAEn jarduera fisikoa eta jokabide sedentarioa urtean bi aldiz ebaluatzea, Aktibilin finkatutako irizpideen arabera. 10.2 Urtean bi aldiz ohar-buletin bat egitea jarduera fisikoa sustatzeari buruzko informazioa jasotzen duena,EAEko populazioan jarduera fisikoak izan duen bilakaerak eta jarduera fisikoa egitean eragiten duten faktoreak ebaluatzeko. 10.3 Jarduera fisikoa sustatzeko programak ebaluatzea, edukiei eta haien inpaktuei dagokienez. 10.4 Ekimenak zehaztea eta ezartzea, ebidentziak sortzeko beharra hasieratik kontuan hartuta. 10.5 Agenteak sentsibilizatzea, programak ezartzeko estrategia gisa, ebaluazioa txertatzeko beharrari buruz. 10.6 Jarduera fisikoak beste politika eta programa batzuetan (etxebizitzari, hirigintzari eta abarri buruzkoetan) duen inpaktua ebaluatzea eta kontuan hartzea.

15

11. estrategia: Aktibili beste ekimen eta sektore batzuekin koordinatzea. Esparrua: Sektoreen arteko koordinazioa
Jarduera-proposamenak:
11.1 Jarduera fisikoaren sustapena beste ohitura osasungarri batzuekin lotzera bideratutako ekintzak.

11.2 Legeei eta erregulazioari buruzko esku-hartzeak hainbat mailatan: jarduera fisikoa sustatzeko eta jokabide sedentarioak saihesteko irizpideak txertatzea beste sektore batzuetako erakunde arduradunek igorritako arauetan. 11.3 Berdintasun Planetan irizpideak sartzea jarduera fisikoaren ikuspegitik.

16

12. estrategia: Aktibili sustatzea eta garatzea. Esparrua: Orokorra

Jarduera-proposamenak:
12.1 Koordinazio Batzordeari eustea, EAEko administrazioaren maila eta sektore guztietako teknikarien eta politikarien ordezkariak parte hartzera bultzatuta. 12.2 EAEko gizarteko sektoreetako erakundeak apurka-apurka eta etengabe txertatzen joatea Aktibili ekimenari laguntzen dioten erakunde laguntzaile gisa. 12.3 Aktibili legebiltzarrean izapidetzea erakundeek konpromisoa hartzeko bidetzat eta ekimenari balioa emateko, baita EAEn jarduera fisikoa sustatzeko eta jokabide sedentarioa murrizteko esku-hartzeen garrantziari balioa emateko ere. EUDELen eta Batzar Nagusien bidez Aktibili onartzeko proposamena. 12.4 Sektore arteko Aktibili lurralde-mahaiak sortzea, hiru lurralde historikoetan jarduera fisikoa sustatzeko eta jokabide sedentarioa saihesteko egiten diren ekintzak koordina daitezen. 12.5 Laguntza-egitura edo Idazkaritza Teknikoa ezartzea, beharrezkoak diren administrazio- eta koordinazio-lanak egiteko.

17

13. estrategia: Egungo kirol-politika berrikustea Esparrua: Orokorra

13.1 Eskola Kirolaren Dekretua berrikustea eta Kirolaren Euskal Plan berri bat garatzea. Kirol-federazioetan aisialdiko jarduerak antolatzea sustatzea.

13.2 13.3

Pertsona minusbaliatuen kolektiboentzat berariazko aurrekontu bat izatea kirol-federazioetan.

18

* ERAKUNDEEN ARTEKO ESKU-HARTZEA

Kontuan izan behar da zenbateraino den garrantzitsua deskribatutako esparruetan ekimenak koordinatzea lortzea; hala, ahal dela, ekintza global eta integral batean txertatu behar dute, eta ekintza horrek aukera eman behar du pertsonen ikuspegitik esku-hartze zabal bat lortzeko. Jarduteko modu hori da eraginkorrena nazioarteko erakundeen eta komunitate zientifikoaren gomendioen arabera.

19

Eranskina: Lantalde bakoitzak gehien baloratu dituen bost proposamenak

0-5 urtekoen taldea

4. estrategia Esparrua: Osasuna Proposamena: Pediatriako Lehen Arretako Taldeentzat (mediku eta erizainentzat) trebakuntza-programa bat ezartzea, adin bakoitzerako espezifikoak diren jarduera fisikoa, jarduerak eta materialak agintzera bideratuta. 5. estrategia Esparrua: Hezkuntza Proposamena: Psikomotrizitate-planak txertatzea ikastetxe bakoitzaren hezkuntza-proiektuan. 7. estrategia Esparrua: Komunikazioa Proposamena: Zaintza-zentroetan eta pediatria-kontsultetan komunikaziokanpaina egitea 0 eta 5 urte bitarteko haurrek jarduera fisikoa egin dezaten gomendioak eta aukerak jakinarazteko. 3. estrategia Esparrua: Hiriguneko esku-hartzea Proposamena: Parkeetan eta jolas-eremuetan jarduera fisikoko irizpideak txertatzeko informazioa eta tokiko koordinazioa. 8. estrategia Esparrua: Komunikazioa Proposamena: Haurren eredu direnez, zaintzaileak (gurasoak, aitona-amonak eta zaintza-zentroetako langileak) sentsibilizatzeko kanpaina.

20

6-12 urtekoen taldea

5. estrategia Esparrua: Hezkuntza Proposamena: Eskola-eremuan haur eta nerabe guztiek egunean ordubetez jarduera fisikoa egiten dutela bermatzea, ikastorduetan, jokoen bidez, programa espezifikoen bidez edo eskolaz kanpoko jardueren bidez. 5. estrategia Esparrua: Hezkuntza Proposamena: Eskolaz kanpoko jardueren kopurua eta aniztasuna handitzea. 5. estrategia Esparrua: Hezkuntza Proposamena: Jolas-orduak dinamizatzea joko aktiboak antolatuta. 1. estrategia Esparrua: Udalerria Proposamena: Familian jarduera fisikoa egitera bideratutako jarduerak txertatzeko irizpideak eta proposamenak finkatzea. 1. estrategia Esparrua: Udalerria Proposamena: Ikastetxeen eta osasun-zentroen arteko koordinazioa, jarduera fisikorako proposamenak ezagutzeko eta haiei buruzko orientazioa bideratzeko.

13-18 urtekoen taldea

5. estrategia Esparrua: Hezkuntza Proposamena: Eskola-eremuan haur eta nerabe guztiek egunean ordubetez jarduera fisikoa egiten dutela bermatzea, ikastorduetan, jokoen bidez, programa espezifikoen bidez edo eskolaz kanpoko jardueren bidez. 13. estrategia Esparrua: Orokorra

21

Proposamena: Eskola Kirolaren Dekretua berrikustea eta Kirolaren Euskal Plan berri bat garatzea, besteak beste, multikiroleko ekimenetarako adin-tartea zabalduta. 2. estrategia Esparrua: Mugikortasuna Proposamena: Udalerri mailan bizikletentzako, abarrentzako aparkaleku-sarea ezartzea.

patineteentzako

eta

1. estrategia Esparrua: Udalerria Proposamena: Jarduerak programatzeko, kudeatzeko eta ebaluatzeko lanetan gazteen parte-hartzea sustatzea. 5. estrategia Esparrua: Hezkuntza Proposamena: Ikastetxeetan bizikletak, patineteak eta abar gordetzeko tokia jartzea.

19-30 urtekoen taldea

7. estrategia Esparrua: Komunikazioa Proposamena: Jardueren berri ematea eta jarduera horiek dinamizatzea sare sozialen bidez. 1. estrategia Esparrua: Udalerria Proposamena: Zerbitzu sozialen eta kirolaren arloen arteko koordinazioa, baztertzeko arriskuan dauden gazteak kirol-klubetan sartzea errazteko. 1. estrategia Esparrua: Udalerria Proposamena: Jarduerak probatzeko doako saioak, udal-instalazioetan eta herriko kirol-klubetan. 5. estrategia Esparrua: Hezkuntza Proposamena: Ikastetxeetako kirol-eremuak zabaltzea beste erabilera eta pertsona batzuei. 1. estrategia Esparrua: Udalerria 22

Proposamena: Jarduerak (mendi-irteerak, bizikleta eta abar) egiteko topaketak edo taldeak antolatzen laguntzea.

23

31-64 urtekoen taldea

1. estrategia Esparrua: Udalerria Proposamena: Gurasoentzako eta seme-alabentzako jardueren ordutegien osagarritasuna lortzeko irizpideak eta proposamenak finkatzea. 1. estrategia Esparrua: Udalerria Proposamena: Emakumeentzako jarduera espezifikoen programak ezartzea. 4. estrategia Esparrua: Osasuna Proposamena: Lehen arretako taldeek (mediku eta erizainentzat) jarduera fisikoa agindu dezaten prestatutako trebakuntza-programa ezartzea. 1. estrategia Esparrua: Udalerria Proposamena: Jarduerak probatzeko doako saioak, udaleko instalazioetan eta herriko kirol-klubetan. 1. estrategia Esparrua: Udalerria Proposamena: Udalean dauden jarduera fisikoko aukerak, taldeak, azpiegiturak eta abar jasotzen dituen Zerbitzu Karta bat editatzea eta haren berri ematea.

65 urte baino gehiagokoen taldea

4. estrategia Esparrua: Osasuna Proposamena: Lehen arretako zentroetatik komunitatean dauden baliabideetara bideratzeko eta hori koordinatzeko sistema abian jartzea erkidegoko erreferente baten bidez edo Aktibiliko erreferente baten bidez baliabide horiek publikoak (udalinstalazioak eta zerbitzuak) edo pribatuak (kluben eta bestelako elkarteen eskaintza) izan daitezke. 4. estrategia Esparrua: Osasuna Proposamena: Jarduera fisikoaren ERREZETA ezartzea. 24

 7. estrategia Esparrua: Komunikazioa Proposamena: 65 urtetik gorako pertsona aktiboen irudi positiboa sustatzea eta haien zuzeneko mezuak erabiltzea. 1. estrategia Esparrua: Udalerria Proposamena: 65 urtetik gorako pertsonentzako udal-jarduerak eta jarduera horien ordutegiak berrikusteko jarraibideak finkatzea. 8. estrategia Esparrua: Mugikortasuna Proposamena: Hiri-ibilbideak sortzea seinaleak erabilita, eta ibilbide horietan distantzia, egiteko denbora, urrats-kopurua eta abar jasotzea.

Patologia kronikoren bat duten pertsonen taldea

7. estrategia Esparrua: Komunikazioa Proposamena: Jarduera fisikoa egiteko aukerei eta horretarako dauden guneei buruzko informazioa jasotzea osasun-zentroetan. 6. estrategia Esparrua: Lana Proposamena: Jarduera fisikoko irizpideak sartzea enpresetan laneko arriskuak prebenitzeko planetan. 4. estrategia Esparrua: Osasuna Proposamena: Lehen arretako taldeek jarduera fisikoa agindu dezaten prestatutako trebakuntza-programa ezartzea. 9. estrategia Esparrua: Ikerketa Proposamena: Segurtasun-irizpide bat finkatzea gaixotasunaren arabera bideratzeko.

jarduera

fisikoa

1. estrategia Esparrua: Udalerria Proposamena: Aktibiliren Tokiko Erreferentea komunitateak erraz identifika dezakeena gaitzea edo sortzea, jarduera fisikoari buruzko orientazioari eta aholkularitzari eutsi eta agenteen arteko koordinazioan lagunduko duena. 25

Minusbaliotasunen bat duten pertsonen taldea

1. estrategia Esparrua: Udalerria Proposamena: Pertsona minusbaliatuei jarduera fisikoa egiten lagunduko dieten Boluntarioen komunitate bat sortzea eta dinamizatzea. 2. estrategia Esparrua: Mugikortasuna Proposamena: Minusbaliotasunak dituzten pertsonek sarbidea izan dezaten, garraiobideak, kirolguneak eta abar aldian-aldian berrikusteko irizpideak finkatzea eta irizpide horiek betetzen direla kontrolatzea. 7. estrategia Esparrua: Komunikazioa Proposamena: AKTIBILI guneak, erakundeak eta proiektuak kokatzen dituen egoera-mapa bat sortzea. 13. estrategia Esparrua: Orokorra Proposamena: Oztopoak ezabatzeko eta pertsona minusbaliatuentzako jarduera fisikoko proiektuetarako laguntza teknikoa emateko laguntza-lerro bat finkatzea. 4. estrategia Esparrua: Osasuna Proposamena: Lehen arretako zentroetatik komunitatean dauden baliabideetara bideratzeko eta hori koordinatzeko sistema abian jartzea erkidegoko erreferente baten bidez edo Aktibiliko erreferente baten bidez baliabide horiek publikoak (udalinstalazioak eta zerbitzuak) edo pribatuak (kluben eta bestelako elkarteen eskaintza) izan daitezke.

26

Proposatutako estrategien eta ekintzen laburpena

Esparr ua Estrategia Populazioa
- Aktibiliren tokiko erreferentea. - JFri buruzko Ekitaldea Udalsarea 21en. - Tokiko Aktibili mahaia sortzea. - Tokiko ekimenak finantzatzeko funtsa (Qubec en Forme eredua). - Joan-etorri aktiboen azterketak. - Mugikortasun aktiboa HAPOetan txertatzea. - Hirigintza aktiboko kodea egitea. - JF Agenda 21en txertatzea. - JFrako hiriseinaleak. - Hiri- eta eraikindiseinuko irizpideak txertatzea araudietan. -

0-5 taldea
- 0-5 urte bitartekoentzako jardueren eskaintza. - Familian egiteko jarduerak. -

6-12 taldea
- Gurasoekin ordutegi partekatuak eta jarduerak batera izatea. - JF dinamizatzea parkeetan eta kalean. - Tokiko eskaintza eta eskoletakoa koordinatzea. - -Pedibusa / eskola-bidea - Belaunaldien arteko programa (aitonaamonak), pedibusen eta hiri-ibilbideen dinamizatzaileak - JFrako azpiegiturak eta parkeak diseinatzea. - Eremu publiko estaliz hornitzea. -

13-18 taldea
- Gazteen partehartzea sustatzea jarduerak programatzean, kudeatzean eta ebaluatzean. - Talde autogestionatua k sustatzea. -

19-30 taldea
- Gaztelekuen eta gazteentzako lokalen artean jardueraprograma antolatzea. - Doako probako saioak kirolinstalazioetan eta klubetan. - Talde autogestionatua k dinamizatzea. - Bidegorrietan bidesegurtasunari buruzko oinarrizko irizpideak finkatzea. -

31-64 taldea
- Doako probako saioak kirolinstalazioetan eta klubetan. Emakumeentzak o jarduera espezifikoen programak. - Udaleko JFko zerbitzu-karta. - -Herribideetarako seinaleak. - Bidegorriak eta aparkalekuak lan-zentroetan (industrialdeak eta abar). - - JFrako hiriseinaleak. - JF egiteko puntu beltzen mapa. -

65+ taldea
- Aktibiliren tokiko erreferentea - JF, aisialdia, artea, historia eta abar bateratzen dituen jardueraprograma. - Paseo-taldeen egutegiak eta ordutegiak. - -Herribideetarako seinaleak.

Patol. taldea

Minusb. taldea
- Boluntarioen tokiko komunitateak sustatzea. - Aktibiliren tokiko erreferentea -

Tokiko AKTIBILI ekimenen sorrera eta jasangarritas una sustatzea.

Udalerria

Mugikortasuna

-Pedibusa -

Joan-etorri aktiboak sustatzea

- Aparkalekuen tokiko sareak. - Udalak tokiko mugikortasun aktiboari buruz orientatzea. - -Hirigintzaplanetan eta Agenda 21en JFko irizpideak txertatzea. -

-Herribideetarako seinaleak.

- Pertsona minusbaliatuent zako garraiogailuak, kirolinstalazioak eta abar berrikusteko obligazioa. -

Hiriguneko esku-hartzea

JF egitea errazten duen ingurunea sortzea

- JFrako azpiegiturak eta parkeak diseinatzea. -

- JFrako hiriseinaleak. - Hirietan eta herrietan JF egiteko dauden puntuak eta dinamizazioa. -

- Baratze publiko txikiak garatzea. -

27

Esparr ua

Estrategia

Populazioa
- Osasunzerbitzuek JF agintzea eta horretara bideratzea. - Osakidetzaren kontratuprograman txertatzea. - JF ebaluatzeko sistemak. - - Curriculumean Gorputz Hezkuntzako ordu-kopurua handitzea - Jarduera fisikoa jolasorduetan, eguerdiko etenaldian eta ordutegiaren amaieran. - Gorputzhezkuntzaren zeharkako tratamendua. - Eskolaeremuak irekitzea, komunitateak eskolaz kanpo erabil ditzan

0-5 taldea
- Osasunzerbitzuek JF agintzea eta horretara bideratzea (pediatria). - Etengabeko trebakuntza JFn pediatra eta laguntzaileentza t. - Psikomotrizitateplanak haureskoletan. - Diseinu- eta ekipamenduarauak. -

6-12 taldea
- Ikastetxeak eta osasun-zentroak koordinatzea. - Herrian JFrako dauden baliabideei buruz informazioa ematea osasunprofesionalei. - - Ikastetxeetan egunero ordubetez JF egiten dela ziurtatzea. - Eskola Kirola hobetzea. - Kirolaz kanpoko jarduerak areagotzea eta jarduera horien aniztasuna handitzea. -

13-18 taldea

19-30 taldea

31-64 taldea
- Medikuek JF agintzea, hara bideratzea eta hari buruz orientatzea. - Herrian JFrako dauden baliabideei buruzko informazioa ematea osasunprofesionalei.

65+ taldea
- Osasunzerbitzuek JF agintzea eta horretara bideratzea. - JFren ERREZETA abian jartzea. -

Patol. taldea
- Osasunzerbitzuek JF agintzea eta horretara bideratzea. - Kirol-teknikariei patologiari eta arrisku-faktoreei buruzko trebakuntza ematea. -

Minusb. taldea
- Osasunzerbitzuek JF agintzea eta horretara bideratzea. - JF agintzen duen irudia txertatzea osasunzentroetan. -

Jarduera fisikoa sartzea euskal osasunsisteman.

Osasuna

Hezkuntzakomunitate aktiboagoak sortzea

Hezkuntza

- Ikastetxeetan egunero ordubetez JF egiten dela ziurtatzea. - Bizikletak eta patineteak gordetzeko azpiegiturak ematea ikastetxeei. -

- Unibertsitatecampusetan JF egiteko gelak edo eremuak irekitzea. -

- Adineko pertsonentzako JFri buruzko espezialitatea, TAFYD bidez. -

28

Esparr ua

Estrategia

Populazioa
- AKTIBILI enpresa zigilua - JF Laneko Arriskuen Planetan sartzea. -

0-5 taldea

6-12 taldea

13-18 taldea

19-30 taldea
- AKTIBILI enpresa zigilua -

31-64 taldea
- AKTIBILI enpresa zigilua - Enpresa osasungarrientz ako orientaziogida. -

65+ taldea

Patol. taldea
- JF Laneko Arriskuen Planetan sartzea. - Lanerako jarrera-aholkuei eta JFri buruzko gida. -

Minusb. taldea
- Kirolaren bidez orientazio pertsonala eta profesionala gauzatzeko programa. - JF Laneko Arriskuen Planetan sartzea. - Taldearentzat espezifikoak diren JFko eremuen mapa, taldeak eta proiektuak. - Kolektiboak JFren arloan dituen beharrei buruz gurasoak sentsibilizatzea. -

JFko irizpideak laneremuan txertatzen laguntzea

Lana

Sentsibilizazi oa Komunikazioa

- AKTIBILI zigilua eta sariak -Kanpaina espezifikoak -

-Kanpaina zaintzazentroetan eta medikukontsultetan. -Zaintzaileak sentsibilizatzea. -

Aktibili Komunikazioplana.

-Sentsibilizazioa JFko saioen denbora eraginkorrari buruz. - Gurasoak sentsibilizatzea. - JFren inguruko sare sozialak. -Baliabideei buruzko informazioa duen web-ataria. -

- JFren inguruko sare sozialak. -Baliabideei buruzko informazioa duen web-ataria. -

-Dagoen eskaintzaren berri ematea. - Osasunean eta estetikan oinarritutako kanpainak. - JFren inguruko sare sozialak. -

Sedentarismoar en kontrako berariazko kanpaina. -Publikoa, mezuak eta eremuak zatitzea. - JFri buruzko aholkuak dituzten udalwebguneak. -

-65 urtetik gorako pertsona aktiboen irudia sustatzeko kanpaina. - Kanpaina gizarte-etxeetan. - Udalwebguneetan pertsona nagusientzako JFri buruzko atal espezifikoa. -

JFri eta haren aplikazioari buruzko ikerketa sustatzea

Ikerketa

- JF egunerokoan txertatzea. -Neurketatresnak -

-Ikastetxeetan egindako jarduerei buruzko landaanalisia. -

-Seme-alaben JFri buruz gurasoek dituzten jarduerak ikertzea. -

- Unibertsitateak Osasun Sailarekin lankidetzan aritzea. -

-Dagoen eskaintzaren berri ematea. - Beste ohitura osasungarri batzuk sustatzearekin batera egindako kanpainak. -Baliabideei buruzko informazioa duen web-ataria. - Ebaluazio pertsonala egiteko tresna garatzea. -Segurtasunirizpide bat finkatzea, JF gaixotasunaren arabera agintzeko. - Populaziotalde bakoitzak dituen JFren beharrak aztertzea.

29

Esparr ua

Estrategia

Populazioa
- Aktibili bi urtean behin ebaluatzea. -Bi urtean behin ohar-buletina argitaratzea. - JFk beste politika batzuetan duen inpaktua. - Agenteen programen ebaluazioa sustatzea. -JF ohitura osasungarriei buruzko beste ekimen batzuekin lotzea. - JF beste sektore batzuetan txertatzea.

0-5 taldea

6-12 taldea

13-18 taldea

19-30 taldea

31-64 taldea

65+ taldea

Patol. taldea

Minusb. taldea

Jarduera fisikoko programen ebaluazioa sustatzea.

Ebaluazioa

Aktibili beste ekimen eta sektore batzuekin koordinatzea: Berdintasuna Gizartezerbitzuak

-Generoberdintasunaren ikuspegitik egindako programak. - JF Berdintasun Planetan sartzea. -

- Klubekin hitzarmenak egitea, arazoak dituzten gazteak sartzeko. - JF Berdintasun Planetan sartzea. -

Sektore arteko koordinazioa

- Jarduerak antolatzea gizarte-etxeetan eta egoitzetan. -

- Gaur egun lanean ari diren agenteen sarea diseinatzea. -

-Gizartelangileek baliabideen eta aukeren berri ematea. -

30

Esparr ua

Estrategia AKTIBILI sustatzea eta garatzea.

Populazioa
- Koordinazio Batzordeari eustea. Legebiltzarrean? ?? izapidetzea -

0-5 taldea

6-12 taldea

13-18 taldea
- Eskola Kirolaren Dekretua berrikustea eta garatzea. - Kirolaren Euskal Plana berrikustea eta JFra bideratuta garatzea. -

19-30 taldea
- Federazioen aisialdiko jarduerak sustatzea. -

31-64 taldea

65+ taldea

Patol. taldea

Minusb. taldea
- Kirolfederazioetan kolektiboarentza ko berariazko aurrekontua. Federazioetarak o aholkulariak trebatzea. - Oztopoak kentzeko laguntza-lerroa. -

Orokorra Kirol-politika berrikustea

31