ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

LI M U 1. L do la chn ti H thng t chc tn dng lun ng vai tr to ln i vi nn kinh t, c bit l trong hon cnh hin nay khi Vit Nam ang xy dng cng nghip ha hin i ha v tham gia ngy cng su vo qu trnh hi nhp kinh t quc t. Xu th khu vc ha, ton cu ha vi nhiu cnh tranh gay gt ang t ra cho cc t chc tn dng nhng c hi v khng t thch thc i hi phi i mi a dng ha v hon thin cc loi hnh nghip v kinh doanh ngn hng. L mt trong nhng hot ng tn dng truyn thng, nghip v bo lnh bt u c s dng rng ri trn th gii t cui nhng nm 70 ca th k trc ng vai tr quan trng trong giao dch kinh t ton cu nht l trong lnh vc kinh doanh xut nhp khu v thng mi quc t. nc ta, bo lnh ngn hng xut hin t thp k 80 v c cp n trong cc vn bn php lut nhng cn mang tnh cht nh l mt cng c h tr do Ngn hng Nh nc thc hin nhm gip cc doanh nghip quc doanh vay vn nc ngoi pht trin sn xut kinh doanh. Trong vi nm gn y, bo lnh ngn hng tht s l bin php bo m ngha v thng dng trong lnh vc dch v ngn hng do hiu qu bo m cao cho quyn li ca ngi th hng. Thi gian qua, hot ng bo lnh ca h thng t chc tn dng Vit Nam t c nhiu kt qu ng k gp phn tch cc vo s thnh cng ca cc giao dch kinh t khng nh ch ng ca n trong nn kinh t th trng. Tuy nhin, bn cnh nhng thnh tu t c, hot ng ny cng ang gp phi khng t nhng kh khn bt cp do nhiu nguyn nhn khc nhau trong phi k n l s iu chnh ca php lut. Chnh v vy, vic khng ngng nng cao php lut v nghip v bo lnh ngn hng ti Vit Nam l mt trong nhng yu cu cp thit hin nay. Lm th no hon thin php lut v bo lnh ngn hng tht s l ti rt ng c quan tm.

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

Vi nhng l do trn nn em mnh dn chn ti Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam lm ti nghin cu lun vn tt nghip ca mnh. 2. Mc ch ca ti Trn c s phn tch quy nh hin hnh rt ra nhng gii php kin ngh nhm hon thin php lut v bo lnh ngn hng ca Vit Nam ph hp vi nhng yu cu v i hi ca thc tin hin nay. 3. i tng v phm vi nghin cu i tng: Php lut v bo lnh ngn hng Phm vi: Nghin cu php lut bo lnh ngn hng ca Vit Nam v mt s kt qu thu c t vic p dng php lut trn thc tin. 4. Phng php nghin cu ti c nghin cu da trn c s p dng cc phng php lun ca ch ngha duy vt bin chng kt hp ch ngha Mac-Lenin v t tng H Ch Minh. C th l: Phng php t duy c phn tch, so snh v i chiu, phng php tng hp nhm a ra nhng kin gii, nh gi khch quan ph hp vi yu cu ti. 5. ngha khoa hc v thc tin ca ti - Lun vn a ra c mt s vn l lun v bo lnh ngn hng v php lut bo lnh ngn hng. - Lun vn phn tch, nh gi nhng quy nh ca php lut hin hnh trn c s ng gp mt s gii php kin ngh nhm hon thin php lut v bo lnh ngn hng ca Vit Nam. Ngoi phn m u v kt lun, lun vn gm 2 chng: Chng I: Mt s vn l lun v bo lnh ngn hng v php lut v bo lnh ngn hng. Chng II: Php lut v bo lnh ngn hng ti Vit Nam - thc trng v gii php.

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

CHNG I MT S VN L LUN V BO LNH NGN HNG V PHP LUT V BO LNH NGN HNG 1. Khi nim bo lnh ngn hng Bo lnh ngn hng v nguyn tc l mt trong nhng hot ng th hin r nt bn cht ca bo lnh trong dn s ni chung. V vy hiu v bo lnh ngn hng, trc ht ta phi hiu th no l bo lnh: 1.1. Khi nim bo lnh Bo lnh l mt bin php bo m truyn thng, sm c s dng rng ri, do n c quy nh trong nhiu vn bn lut khc nhau, in hnh nh: Trong lut La M: bo lnh c hiu l hp ng, theo bn th ba vi mc ch bo m quyn li ca bn c quyn cam kt thc hin thay ngha v ca bn c ngha v khi bn ny khng thc hin hoc thc hin khng y ngha v ca mnh. Trch nhim ca bn th ba l trch nhim b sung vi trch nhim ca bn c ngha v v n ch tn ti khi ngha v n m bo tn ti trn thc t. Trong php lut Hoa K: bo lnh chnh l s tha thun, theo ngi bo lnh chp thun s thc hin ngha v n ca bn n ch khi bn n khng tr n, l vic bn bo lnh bo m hoc ha thc hin ngha v ca bn c ngha v trong trng hp bn c ngha v khng thc hin. Khi nim v bo lnh cng c quy nh r trong b lut dn s 2005 ca nc ta: Bo lnh l vic ngi th ba (sau y gi l bn bo lnh) cam kt vi bn c quyn (sau y gi l bn nhn bo lnh) s thc hin thay cho bn c ngha v (sau y c gi l bn c bo lnh) khi n thi hn m bn bo lnh khng thc hin hoc khng thc ng ngha v. Cc bn cng c th tha thun v vic bn bo lnh ch phi thc hin ngha v khi bn c bo lnh khng c kh nng thc hin ngha v ca mnh. (iu 361) 3

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

Qua mt s khi nim trn ta c th hiu bo lnh l mt hp ng hnh thnh da trn s tha thun v ch gia bn bo lnh v bn nhn bo lnh ch khng phi l hnh vi cam kt n phng ca bn bo lnh . V nguyn tc, trong quan h bo lnh lun c s tham gia ca ba loi ch th l bn c bo lnh, bn bo lnh, bn nhn bo lnh nhng vic tham gia k kt ca bn c bo lnh khng phi l iu kin bt buc thit lp quan h hp ng bo lnh, mc d cam kt ca bn c bo lnh v vic thc hin ngha v vi bn bo lnh sau khi h thc hin ngha v thay cho mnh l c s ngi bo lnh a ra cam kt bo lnh. Theo i tng ca hp ng bo lnh chnh l ngha v ca bn th ba - y l ngha v ph c thit lp trn c s ngha v chnh tn ti gia ngi c bo lnh v ngi nhn bo lnh pht sinh trong quan h hp ng trc . Tnh cht l ngha v ph th hin qua mt s kha cnh: p dng bin php bo m cho ngha v chnh khi cha c vi phm ngha v xy do bo lnh ch th hin chc nng tc ng, chc nng d phng. iu ny khng nh tnh c lp ca hp ng bo lnh, vic thc hin ngha v bo lnh khng ph thuc vo cc giao dch gc hay bt k yu t no khc ngoi bn thn giao dch bo lnh. 1.2. Khi nim bo lnh ngn hng S xut hin ca hot ng bo lnh ngn hng gy ra nhiu cuc tranh lun xoay theo hai quan im trong vic xc nh bn cht php l ca hot ng ny: Quan im th nht cho rng bo lnh ngn hng khng phi l mt nghip v tn dng ca cc t chc tn dng . V theo quan im ny mt hnh vi ch c th c coi l mt nghip v tn dng khi c s cam kt chc chn ng trc mt khon tin thc t cho khch hng s dng trong mt thi hn nht nh vi iu kin c hon tr. i vi hp ng bo lnh sau khi k kt vi bn c quyn t chc tn dng vi t cch l ngi bo lnh cha h chc chn s phi ng trc tin tr n thay cho ngi c bo lnh, m vic 4

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

thc hin ngha v ny ch c tin hnh khi ngi c bo lnh khng t hon thnh ngha v vi ngi th hng. Quan im th hai hon ton ngc li khi khng nh bo lnh ngn hng chnh l mt nghip v tn dng v trong hp ng bo lnh t chc tn dng cam kt chc chn s tr n thay cho khch hng trong trng hp ngi ny khng t thc hin c ngha v ca mnh. Theo bo lnh ngn hng l mt hnh vi tn dng c iu kin v ch khi no xy ra iu kin th vic ng trc tin mi c thc hin. Hin nay php lut ca nhiu nc trn th gii v php lut Vit Nam u tha nhn quan im th hai, iu ny c th hin r qua mt s quy nh c th nh: Theo cng c Lin hp quc v Bo lnh c lp v Tn dng d phng (Cng c UNCITRAL) Bo lnh hay cam kt l li ha c lp, c bit trong thc tin quc t nh l mt bo lnh c lp hoc tn dng th d phng do ngn hng hoc t chc hay c nhn (ngi bo lnh /ngi pht hnh) thanh ton cho. Trong cc quy tc thng nht v bo lnh theo yu cu (URDG-ICC458) ca Phng thng mi quc t ICC quy nh Bo lnh c lp l bt c bo lnh, cam kt hay cam kt thanh ton, d c gi hay miu t nh th no, ca ngn hng, cng ty bo him hay php nhn hoc th nhn bng vn bn thanh ton mt s tin khi c xut trnh theo ng quy nh ca cam kt, bn i tin v cc chng t khc Lut thng mi Hoa K quy nh mt cch gin tip v bo lnh ngn hng thng qua vai tr ca ngi bo lnh: ngha v ca ngi pht hnh tn dng th hoc bo lnh c lp l s thanh ton chng t xut trnh theo ng tiu chun tin hnh. Theo b lut dn s ca Lin bang Nga: bo lnh ngn hng c hiu l bin php bo m thc hin ngha v theo ngn hng, hoc t chc tn dng, cng ty bo him theo yu cu ca bn c ngha v tr mt khon tin nht nh cho bn c quyn khi bn ny yu cu. 5

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

Trong php lut Vit Nam, khi nim v bo lnh ngn hng c quy nh r ti khon 1 iu 2 Quy ch bo lnh ngn hng ban hnh km theo Quyt nh s 26/2006/Q-NHNN ngy 26 thng 6 nm 2006 ca Thng c Ngn hng Nh nc nh sau: Bo lnh ngn hng l cam kt bng vn bn ca t chc tn dng (bn bo lnh) v vic thc hin ngha v ti chnh thay cho khch hng (bn c bo lnh ) khi khch hng khng thc hin hoc thc hin khng ng ngha v cam kt vi bn nhn bo lnh. Khch hng phi nhn n v hon tr cho t chc tn dng s tin c tr thay. Qua khi nim trn, ta c th rt ra mt s c im c bn ca hot ng bo lnh ngn hng nh sau: Th nht: Trong quan h bo lnh ngn hng lun c s tham gia ca ba bn l bn c bo lnh, bn nhn bo lnh, bn bo lnh trong ch th trc tip thc hin dch v bo lnh ngn hng mt cch chuyn nghip l cc t chc tn dng c iu kin theo lut nh. Th hai: Bo lnh ngn hng l hot ng mang tnh bo m gin tip ng thi mang tnh tn dng trc tip. Tnh m bo gin tip th hin vic sau khi k kt hp ng bo lnh, bn bo lnh khng ngay lp tc dng vn ca mnh thc hin ngha v vi bn c quyn m trch nhim chnh vn thuc v ngi c bo lnh, ch khi no ngi ny khng t thc hin c ngha v th ngi bo lnh mi phi thc hin thay. Trong trng hp ny, khch hng phi nhn n v hon tr cho t chc tn dng s tin c tr thay nh vy quan h bo lnh chuyn thnh quan h tn dng trc tip gia t chc tn dng vi khch hng. Th ba: Bo lnh ngn hng l loi hnh bo lnh c thu ph, y l mt trong nhng tiu ch phn bit n so vi tnh cht ca bo lnh trong mt s lnh vc khc nh dn s, hnh s Khi ng ra bo lnh cho khch hng thng qua vic pht hnh cam kt bo lnh, t chc tn dng c quyn thu ph ngay sau m khng ph thuc vo vic c phi thc hin thay ngha v hay khng. 6

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

Th t: Tnh c lp ca bo lnh ngn hng. Tng t nh cc tn dng th, bo lnh ngn hng cng c mt c tnh quan trng l tnh c lp vi hp ng chnh. Hp ng bo lnh hnh thnh da trn s tha thun gia t chc tn dng v ngi th hng, theo vic thanh ton mt bo lnh ch cn c vo cc iu kin c d liu trong cam kt bo lnh. Mt khi p ng cc iu khon , ngi th hng ngay lp tc c quyn yu cu bn bo lnh thc hin ngha v cam kt vi mnh mt cch v iu kin. Th nm: Tnh chng t cht ch. Bo lnh ngn hng l giao dch c hnh thnh v thc hin da trn c s chng t, iu ny c th hin r qua cc vn bn th bo lnh, yu cu tr tin va tuyn b vi phm. y chnh l mt trong nhng c im gp phn lm cho bo lnh ngn hng tht s l mt bin php bo m chc chn cho quyn li ca cc bn tham gia c bit l quyn li ca ngi th hng. 1.3. Chc nng ca bo lnh ngn hng Vi nhng c tnh ni tri v s u vit vn c, cng dng ca bo lnh ngn hng c th hin qua ba chc nng chnh sau: Chc nng m bo, hn ch ri ro: c th khng nh y l chc nng quan trng nht ca bo lnh ngn hng trong vic m bo chc chn cho quyn li ca ngi th hng s lun nhn c khon bi thng do hnh vi vi phm ca ngi c ngha v gy ra. Tuy l mc ch chnh ca vic xc lp bo lnh, nhng trn thc t kh nng xy ra ngha v bi hon ca bn bo lnh l rt nh, n c nh theo thng k ca nhng nh ngn hng M th ch c 1% trn tng s cc bo lnh c pht hnh M b ngi th hng yu cu thanh ton. Do bo lnh c s dng nh mt cng c bo m ch khng phi l mt cng c thanh ton. Chc nng ti tr: Trong mt s trng hp c bit i hi bn tin hnh phi thc hin cng vic trong thi gian di, vi s vn u t ln iu ny ng ngha vi nguy c xy ra ri ro l rt ln v kh nng thu hi vn chm. m bo nhu cu ti chnh h s tm n cc ngn hng yu cu ng ra bo lnh vay vn cho mnh. Hay trnh ri ro do pha i tc mang li, h tm cch 7

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

thng lng vi pha i tc tm ng trc mt khon tin t hp ng vi iu kin c bo lnh t pha ngn hng ca mnh. Nh vy d khng trc tip cho vay vn nhng vic chp nhn bo lnh cho khch hng chnh l mt phng thc ti tr gin tip ca ngn hng cho khch hng. Chc nng c thc hon thnh hp ng: Trong thi hn bo lnh, mt mt khch hng lun phi chu s kim tra gim st ca bn bo lnh, mt khc lun phi chu p lc ca vic bi hon bo lnh trong trng hp h vi phm v c bn bo lnh ng ra thc hin thay ngha v. Do , bng kh nng i tin pht vi phm hp ng, bn nhn bo lnh to ra sc p trong vic n c bn c bo lnh thc hin theo ng hp ng k kt. Nh vy trong ba chc nng trn, ta thy chc nng th nht v chc nng th ba c mi quan h kh cht ch vi nhau, iu ny th hin ch do ngi bo lnh lun chu s n c thc hin ng hp ng t pha ngi bo lnh nn kh nng bo m quyn li cho ngi th hng c nng cao hn. 1.4. Vai tr ca bo lnh ngn hng Vi bn c bo lnh v bn nhn bo lnh: Khi tham gia vo quan h bo lnh, bn bo lnh dng uy tn ca mnh to s tin tng cho cc bn tham gia k kt v thc hin hp ng. C th thy bo lnh nh mt cht xc tc gip cc ch th ny nhanh chng t c s tha thun thng nht khi tham gia vo cc giao dch kinh t. Bn cnh , trong mt s trng hp nh bo lnh vay vn, bo lnh hon thanh ton hot ng bo lnh ngn hng gip cc ch th kinh doanh tit kim c ngun vn t c, tng cng tn dng ngun vn lu ng nhm thu hi li nhun trong thi gian ngn. Vi chnh bn bo lnh: S xut hin ca loi hnh bo lnh lm a dng ha cc sn phm dch v ngn hng, gip ngn hng tha mn c cc yu cu ngy cng cao ca nn kinh t, mang li khon ph dch v ng k, gp phn tng doanh thu t hot ng kinh doanh ngn hng. Ngoi ra, sau khi k kt hp ng bo lnh, ngn hng khng phi ngay lp tc xut vn cho ngi th hng t c th s dng ngun vn tm thi nhn ri cho cc hot ng sinh li khc m vn khng s nh mt c hi kinh doanh. Trn thc t, vic 8

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

tin hnh bo lnh ch yu c thc hin thng qua h thng i l ngn hng do vic pht trin bo lnh gip cc ngn hng m rng mng li i l, lm tng cng danh ting uy tn cho cc ngn hng, to ra mi trng cnh tranh lnh mnh. Vi nn kinh t: y l vai tr gin tip c c do hai vai tr trn mang li. Bo lnh ngn hng gip cho cc hp ng c k kt v thc hin thun li hn, gp phn lm cho hot ng kinh t din ra ngy cng si ng. L mt cng c ti tr, bo lnh phn no p ng nhu cu vn cao m rng sn xut kinh doanh, ng dng khoa hc k thut tin b vo qu trnh sn xut. Bn cnh , vic s dng mt phn ph bo lnh thu c gp phn khng nh vo vic thc hin cc chng trnh quc gia v vc dy mt s ngnh kinh t hiu qu thp. Nh vy, bo lnh ngn hng c s dng nh mt cng c iu ha nn kinh t. 1.5. Ri ro trong hot ng bo lnh ngn hng Tuy l mt trong nhng cng c c s dng rng ri trong hot ng kinh doanh ngn hng thu ht c s la chn ca khch hng, nhng cng ging nh cc hot ng sinh li khc trong ngnh ngn hng ni ring v nn kinh t ni chung, bo lnh ngn hng lun tim n nhng ri ro kh trnh khi xt theo cc gc khc nhau, nh: Ri ro i vi ngi c bo lnh: trong giao dch bo lnh ngn hng y l ch th c ngha v chnh v trc tip i vi ngi th hng nn mi ri ro t pha ngi c bo lnh lun dn ti ri ro ca hot ng bo lnh ngn hng. Trong hot ng sn xut kinh doanh hng ngy, doanh nghip lun phi ng trc nhng ri ro ch quan v khch quan bt kh khng dn n kh nng thc hin hp ng l rt kh c m bo. Do m bo an ton cho hot ng bo lnh, mt yu cu cn c t ra l trc khi tm ti s bo lnh khch hng phi d liu trc ri ro c th xy ra, t nh gi kh nng thc hin cng vic, tnh ton trc kt qu thu c. Ri ro i vi ngi bo lnh: khi tin hnh nghip v bo lnh, bn bo lnh c kh nng chu ri ro do hai ch th cn li gy ra: 9

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

T pha ngi c bo lnh: trong trng hp ngi ny vi phm ngha v vi bn c quyn v c bn bo lnh thc hin thay ngha v sau khng c kh nng hon tr li cho bn bo lnh s tin c tr thay. Nh vy, h phi gnh chu mt ri ro tn dng rt ln. Do trc khi quyt nh bo lnh, bn c yu cu cn phi thm nh k nng lc ca khch hng, phm vi gii hn c yu cu hoc ngh khch hng thc hin mt s bin php bo m cn thit. T pha ngi th hng: m bn bo lnh c th gp phi l ri ro v chng t. V theo thng l quc t, bn bo lnh ch c quyn kim tra trn b mt chng t, cn ngha v chng minh li thuc v khch hng, do trong trng hp thanh ton trc khi pht hin ra hnh vi la o v nguyn tc h vn c quyn i bi hon t pha ngi c bo lnh nhng kh nng thnh cng l kh c th t c. Ri ro i vi ngi th hng: ri ro ny xy ra trong trng hp ngi c bo lnh vi phm ngha v, nhng bn bo lnh khng c kh nng thc hin thay do mt kh nng thanh ton cho ngi th hng dn n khng th thc hin theo ng cam kt bo lnh a ra lc u. V vy, trn th t bn th hng trc khi ng nhn bo lnh cng cn phi tm hiu nm bt cc thng tin cn thit xc nh r danh ting ca ngi bo lnh, hn ch nguy c phi gnh chu ri ro ngoi mong i. 2. Khi qut chung php lut v bo lnh ngn hng 2.1. S cn thit phi ban hnh php lut v bo lnh ngn hng Xt di cc gc l lun v thc tin c rt nhiu l do khc nhau ban hnh php lut v bo lnh ngn hng. Tuy nhin, em xin a ra mt s nguyn nhn chnh nh sau: Th nht: Xut pht t nhu cu i hi ca nn kinh t T sau i hi ng ton quc ln VI(12/1986), vi vic i mi c ch qun l kinh t, lm cho vai tr ca cc doanh nghip Vit Nam trong hot ng kinh doanh c nng ln v tht s bc vo mt cuc cnh tranh gay gt, chu s iu tit ca cc quy lut kinh t trong nn kinh t th trng. Thc hin 10

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

chnh sch m ca xy dng cng nghip ha - hin i ha t nc, nhanh chng hi nhp vi nn kinh t khu vc v th gii, Nh nc tng bc cho php cc doanh nghip Vit Nam m rng quan h hp tc kinh t i ngoi nhm thu ht ngy cng nhiu ngun vn hp tc u t, ng dng cng ngh v tip thu trnh khoa hc tin tin ca nc ngoi vo sn xut kinh doanh. iu ny lm cho cc giao dch kinh t gia doanh nghip trong nc vi nhau v gia doanh nghip Vit Nam vi i tc nc ngoi ngy cng tr nn phong ph, a dng v hnh thc v quy m. Do tnh m bo cao cng vi kh nng vt khi bin gii quc gia, li c iu chnh bi nhiu Cng c, Quy tc php lut chung thng nht nn bo lnh ngn hng c t ra nh l mt la chn, mt yu cu tt yu phc v v thc y qu trnh pht trin ca nn kinh t. Trong nhng nm gn y,hot ng bo lnh ngn hng ang din ra si ng v n o trn nhiu lnh vc khc nhau mang li nhiu tc ng tch cc cho nn kinh t. Tuy nhin, bn cnh tnh trng bo lnh trn lan, km hiu qu gy ra khng t hu qu xu cho hot ng kinh doanh ngn hng ni ring v nn kinh t ni chung. Thc tin ny t ra cho nh nc cn phi nhanh chng, kp thi ban hnh cc vn bn php lut iu chnh hot ng bo lnh ngn hng nhm pht huy ti a tc ng tch cc m hot ng ny c th mang li. Th hai: xut pht t tnh ri ro trong hot ng bo lnh ngn hng, nhm m bo s an ton ca h thng t chc tn dng. Trong hot ng kinh doanh ngn hng, t chc tn dng thc hin nghip v bo lnh l cc trung gian ti chnh, kinh doanh tin t v dch v ngn hng, do hot ng bo lnh cng lun cha ng nhiu ri ro, tn tht l rt a dng: ri ro tn dng, ri ro chng t, ri ro li sut Trong nn kinh t k hoch ha tp trung, khi xut hin ri ro Nh nc lun c s can thip kp thi thng qua cc bin php hnh chnh, do ri ro t gy ra hu qu xu. T khi chuyn sang nn kinh t th trng, thot khi s bao cp ca nh nc ng thi di tc ng ca cc quy lut cnh tranh th hng lot cc hin tng nh 11

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

ph sn, mt kh nng thanh ton ca doanh nghip nh l mt trong nhng h qu tt yu kh trnh khi lm tng nguy c xy ra ri ro cho hot ng tn dng ni chung v hot ng bo lnh ngn hng ni ring. Mt khc do tnh c th ca hot ng ngn hng v kh nng phn ng dy chuyn nu xy ra ri ro trong bo lnh th hu qa xu xy ra cho ton h thng t chc tn dng kh c th lng trc. Do vy, ngn nga ri ro th s diu chnh ca php lut lun l mt trong nhng nhn t quyt nh ti s an ton ca hot ng ny. Th ba: Nhm m bo quyn li ca tt c cc bn trong quan h bo lnh ngn hng. Cng ging nh cc quan h kinh t khc trong nn kinh t th trng, khi tham gia vo hot ng bo lnh ngn hng mi bn u c nhng quyn li v ngha v nht nh. Do vy vic thc hin ngha v ca mi bn l vn mu cht cho vic m bo quyn v li ch chnh ng ca cc bn. Nhng trn thc t, khng phi lc no h cng thc hin ng ngha v cam kt v khng phi trong mi trng hp cc bn u c th t gii quyt c cc tranh chp pht sinhthng qua con ng thng lng ha gii. V vy trnh tnh trng vi phm ko di gy hu qu xu trc tip ti quyn li ca cc bn, ng thi kp thi ngn chn hu qu xu c th xy ra cn c nhng quy phm php lut thng nht iu chnh hot ng ny. Nh vy, nhm khai thc ti a hiu qu kinh t m nghip v bo lnh ngn hng c th mang li v m bo cho s an ton ca hot ng ny, vic xy dng hnh lang php l chung iu chnh l mt trong nhng yu cu, nhim v trng tm t ra hin nay. 2.2. Khi nim php lut v bo lnh ngn hng Cng nh cc ngnh lut khc, vic s dng php lut iu chnh hot ng bo lnh ngn hng l mt yu cu khch quan i vi nh nc, da vo cc quy nh hin hnh ta c th hiu mt cch khi qut: Php lut v bo lnh ngn hng l tng hp cc quy phm php lut do Nh nc ban hnh hoc tha nhn nhm iu chnh cc quan h x hi pht 12

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

sinh trong qu trnh t chc, thc hin hot ng bo lnh ca cc t chc tn dng vi cc bn lin quan v c quan nh nc c thm quyn. Nh vy, t khi nim trn ta c th rt ra hai thuc tnh c bn ca php lut v bo lnh ngn hng l: Th nht: i tng iu chnh ca php lut bo lnh ngn hng l cc quan h x hi pht sinh trong qu trnh t chc tn dng thc hin hnh vi bo lnh. Theo quy nh ca php lut hin hnh, bo lnh ngn hng l mt trong nhng hnh vi cp tn dng ca t chc tn dng cho khch hng thng qua mt giao dch hp ng theo t chc tn dng tha thun khch hng s dng mt s tin trong mt thi hn nht nh vi iu kin c hon tr. V bn cht, hnh vi bo lnh ngn hng chnh l mt hnh vi php l dn s c bit do chu s iu chnh trc tip ca B lut dn s v Lut ngn hng. Khi t chc tn dng ng ra thc hin hot ng bo lnh s lm pht sinh hai mi quan h, iu ny c th hin qua s minh ha sau:
Khch hng
(1)

T chc tn dng

(2)

Bn c quyn

Trong : (1) l quan h dch v ngn hng gia t chc tn dng vi khch hng (2) l quan h bo lnh gia t chc tn dng vi bn c quyn. Vn t ra l quan h bo lnh ngn hng c phi l quan h hp ng hay ch l cam kt n phng ca bn bo lnh? Do xc nh r tnh c lp ca hnh vi bo lnh ngn hng, ta cn phi xem n c quy nh nh no trong php lut hin hnh. Vic thc hin hnh vi bo lnh c t chc tn dng thc hin thng qua cam kt bo lnh c quy nh ti khon 2 iu 2 Quy ch bo lnh ngn hng bao gm: 13

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

a. Th bo lnh: l cam kt n phng bng vn bn ca t chc tn dng v vic t chc tn dng s thc hin ngha v ti chnh thay cho khch hng khi khch hng khng thc hin hoc thc hin khng ng ngha v cam kt vi bn nhn bo lnh. b. Hp ng bo lnh: l tha thun bng vn bn gia t chc tn dng v bn nhn bo lnh hoc gia t chc tn dng, bn nhn bo lnh, khch hng v cc bn lin quan (nu c) v vic t chc tn dng s thc hin ngha v ti chnh thay cho khch hng khi khch hng khng thc hin hoc thc hin khng ng ngha v cam kt vi bn nhn bo lnh. Qua y c th thy r vic xc nh yu t tha thun trong quan h bo lnh - du hiu c bn ca hp ng c th hin r nt trong t tng php l, khng nh s tha thun gia bn bo lnh v bn nhn bo lnh l iu kin bt buc thit lp quan h bo lnh. Do , th bo lnh m bn bo lnh a ra khng ch dng li l cam kt n phng m n ng thi c coi l bn d tho hp ng. Trong mt s trng hp, cc bn khng nht thit phi k kt hp ng bo lnh nu nh vic ng thun c a ra ngay sau khi nhn c th bo lnh ca t chc tn dng. C quan im cho rng da theo quy nh ca iu 406/ B lut dn s 2005 th hp ng bo lnh c th c coi l mt dng hp ng n v trong ch mt bn c ngha v l bn bo lnh, iu ny cng c ghi nhn trong quy ch bo lnh ngn hng khi khng quy nh ngha v ca ngi nhn bo lnh trong hp ng bo lnh. Ni tm li, qua mt s cn c trn c th khng nh hnh vi bo lnh ngn hng l mt hnh vi tn dng tn ti c lp khch quan vi ngha v chnh v c iu chnh bi cc vn bn php lut chuyn bit. Th hai: T chc tn dng - ch th ch yu ca php lut v bo lnh ngn hng. Ti iu 3 Quy ch bo lnh ngn hng th t chc tn dng c php thc hin nghip v bo lnh bao gm: 1. Cc t chc tn dng thnh lp v hot ng theo Lut cc t chc tn dng. 14

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

2. Cc ngn hng c Ngn hng Nh nc cho php hot ng thanh ton quc t c thc hin cc loi bo lnh m bn nhn bo lnh l cc t chc v c nhn nc ngoi. Trc ht, t chc tn dng l doanh nghip c thnh lp theo Lut cc t chc tn dng v cc quy nh khc ca php lut hot ng ngn hng (iu 4 Lut cc t chc tn dng). Nh vy xt v bn cht, t chc tn dng l mt loi hnh doanh nghip, nhng n c nhng c im ring da vo phn bit c vi cc doanh nghip khc, nh: T chc tn dng l doanh nghip c i tng kinh doanh trc tip l tin t. T chc tn dng l doanh nghip c hot ng kinh doanh chnh, ch yu, thng xuyn l hot ng ngn hng vi ni dung chnh l nhn tin gi v s dng s tin ny cp tn dng, cung ng cc dch v thanh ton cho khch hng. T chc tn dng l doanh nghip chu s qun l nh nc trc tip ca Ngn hng Nh nc v thuc phm vi iu chnh ca php lut ngn hng. V phn loi, cn c vo phm vi thc hin cc nghip v kinh doanh, theo iu 4 Lut cc t chc tn dng th cc t chc tn dng bao gm: T chc tn dng l ngn hng: c thc hin ton b cc hot ng ngn hng v cc hot ng kinh doanh khc c lin quan. Theo tnh cht v mc tiu hot ng, cc loi hnh ngn hng bao gm ngn hng thng mi, ngn hng pht trin, ngn hng u t, ngn hng chnh sch, ngn hng hp tc v cc loi hnh ngn hng khc. T chc tn dng phi ngn hng: l loi hnh t chc tn dng c thc hin mt s loi hnh ngn hng nh l ni dung kinh doanh thng xuyn nhng khng c nhn tin gi khng k hn, khng lm dch v thanh ton. T chc tn dng phi ngn hng gm cng ty ti chnh, cng ty cho thu ti chnh v cc t chc tn dng phi ngn hng khc. T chc tn dng hp tc: l t chc kinh doanh tin t v lm dch v ngn hng, do cc t chc, c nhn v h gia nh t nguyn thnh lp hot 15

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

ng ngn hng theo quy nh ca Lut ny v Lut hp tc x nhm mc tiu ch yu l tng tr nhau pht trin sn xut, kinh doanh v i sng. T chc tn dng hp tc gm ngn hng hp tc, qu tn dng nhn dn v cc hnh thc khc. Qua cc quy nh trn, ta thy php lut ngy cng m rng phm vi ch th c php thc hin hot ng bo lnh ngn hng cho cc t chc tn dng, khng phn bit loi hnh. Hin nay, php lut ch quy nh iu kin thnh lp v hot ng ca cc t chc tn dng ch khng quy nh iu kin c th c php thc hin tng hot ng kinh doanh ngn hng c th, nhng v nguyn tc mi t chc tn dng ch c thc hin bo lnh chuyn nghip i vi khch hng khi tha mn cc iu kin: c Ngn hng Nh nc cho php thc hin nghip v bo lnh i vi khch hng, iu kin ny thng c ghi r trong giy php thnh lp v hot ng do Ngn hng Nh nc cp. C ng k kinh doanh nghip v bo lnh ngn hng v nghip v ny phi ghi r trong giy chng nhn ng k kinh doanh c cp. Khi tham gia quan h bo lnh ngn hng, t chc tn dng ng hai vai tr c lp khc nhau, do vy vic xc nh t cch php l ca t chc tn dng l c s quan trng cho vic xc nh phm vi iu chnh ca php lut i vi ch th ny. 2.3. Qu trnh xy dng v hon thin cc vn bn php quy v hot ng bo lnh ngn hng ca Vit Nam Do sm nhn thc c chc nng, vai tr v tm quan trng ca hot ng bo lnh ngn hng ng thi khc phc tnh trng bo lnh trn lan, km hiu qu m trong thi gian qua php lut Vit Nam khng ngng hon thin khung php l iu chnh hot ng bo lnh ngn hng. iu ny c th hin r thng qua vic ban hnh, sa i b sung cc vn bn sau: p ng cho nhu cu pht trin ca cc giao dch kinh t, thng mi c bit l trong quan h vay vn nc ngoi, ngy 17 thng 09 nm 1992 Thng c Ngn hng Nh nc Vit Nam ra quyt nh s 192/NH-Q ban 16

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

hnh Quy ch bo lnh v ti bo lnh vay vn nc ngoi. y c th c coi l vn bn php l u tin ti Vit Nam iu chnh nghip v bo lnh v ti bo lnh ca cc ngn hng thng mi. Sau mt thi gian thc hin, ngy 30 thng 08 nm 1993, Chnh ph ban hnh Ngh nh s 58/CP ban hnh quy ch vay v tr n nc ngoi. hng dn thi hnh, Thng c Ngn hng Nh nc ban hnh Quy ch bo lnh v ti bo lnh vay vn nc ngoi, ban hnh km theo Quyt nh s 23/QNH14 ngy 21 thng 02 nm 1994 thay th Quyt nh 192/NH-Q v cc vn bn hng dn thi hnh. Quyt nh ny trn c s k tha quy ch c v b sung mt s im ni bt nh: phn bit r hnh thc bo lnh Chnh ph vi hot ng bo lnh thng thng ca cc ngn hng thng mi; quy nh v vic lp qu bo lnh khi ngn hng thc hin bo lnh cho khch hng; phn bit r hn gia hot ng bo lnh v ti bo lnh ca Ngn hng Nh nc i vi cc ngn hng thng mi. Quyt nh s 262/Q-NH14 ngy 19 thng 09 nm 1995 ca Thng c Ngn hng Nh nc v sa i mt s iu ca Quyt nh trn ln u quy nh mc bo lnh ti a cho mt khch hng l 10% vn t c ca t chc tn dng. ng thi, yu cu thc t ca cc giao dch kinh t, thng mi trong nc cng t ra i hi phi c quy ch bo lnh trong nc cc ngn hng thng mi c c s thc hin. p ng iu ny, ngy 16 thng 04 nm 1994, Thng c Ngn hng Nh nc ban hnh Quy ch v nghip v bo lnh ca cc ngn hng ban hnh km theo Quyt nh s 196/Q-NH14. Cng vi quy ch v bo lnh vay vn nc ngoi, n to ra khung php l tng i y cho hot ng bo lnh ngn hng Vit Nam lc . Quy ch ny quy nh kh chi tit v bn c bo lnh, bn bo lnh, iu kin c bo lnh, ph bo lnh, thm quyn k bo lnh, cc loi bo lnh, bo m cho bo lnh Quyt nh s 262/Q-NH14 ngy 19 thng 09 nm 1995 v vic sa i mt s iu ca Quy ch ny cng b sung quy nh mc ph bo lnh ti a i vi mt khch hng khng vt qu 10% vn t c ca t chc tn dng. 17

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

Thng 12 nm 1997, Quc hi chnh thc thng qua Lut ngn hng nh nc v Lut cc t chc tn dng thay cho cc Php lnh trc tr thnh nhng vn bn php l cao nht t trc ti nay iu chnh hot ng ca Ngn hng Nh nc v T chc tn dng. Hai lut ny thng nht tha nhn bo lnh l mt trong nhng nghip v tn dng c trng c thc hin bi cc t chc tn dng.Ti khon 18 iu 4 Lut cc t chc tn dng quy nh: Bo lnh ngn hng l cam kt bng vn bn ca t chc tn dng vi bn c quyn v vic thc hin ngha v ti chnh thay cho khch hng khi khch hng khng thc hin ng ngha v cam kt. Khch hng phi nhn n v hon tr cho t chc tn dng s tin c tr thay. Cn c vo cc Lut trn, Thng c Ngn hng Nh nc ban hnh cc vn bn iu chnh chung hot ng bo lnh ngn hng, xa b s phn bit trong vic quy nh Quy ch bo lnh trong nc v bo lnh vay vn nc ngoi nh trc y. in hnh l mt s vn bn sau: - Quy ch bo lnh ngn hng ban hnh km theo Quyt nh s 283/2000/Q-NHNN14 ngy 25 thng 08 nm 2000. - Quyt nh s 386/2001/Q-NHNN ngy 11 thng 04 nm 2001 sa i, b sung mt s iu trong Quy ch bo lnh ngn hng ban hnh km theo Quyt nh s 283/2000/Q-NHNN14. - Quyt nh s 1348/2001/Q-NHNN ngy 29 thng 10 nm 2001 v sa i mt s quy nh lin quan n thu ph bo lnh ca t chc tn dng. - Quyt nh s 112/2003/Q-NHNN ngy 11 thng 02 nm 2003 v vic sa i,b sung mt s iu ca Quy ch bo lnh ngn hng ban hnh km theo Quyt nh s 283/2000/Q-NHNN ngy 25 thng 08 nm 2000. - Thng t s 02/TT-NHNN14 ngy 16 thng 04 nm 1999 ca Thng c Ngn hng Nh nc hng dn vic bo lnh np thu nhp khu i vi hng tiu dng ca t chc tn dng. Sau mt thi gian di p dng trn thc t, Quy ch bo lnh c bc l mt s hn ch nht nh khng cn ph hp vi yu cu i hi hin nay. khc phc kh khn trn, gn y nht ngy 26 thng 06 nm 2ng c Ngn 18

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

hng Nh nc Vit Nam ra Quyt nh s 26/2006/Q-NHNN v vic ban hnh Quy ch bo lnh ngn hng thay th Quyt nh s 283/2000/QNHNN14 v cc vn bn hng dn thi hnh. Nh vy, thng qua cc vn bn trn ta c th thy vic ban hnh php lut iu chnh hot ng bo lnh ngn hng l kh chm v t so vi tnh cht phc tp cng nh i hi trong thc tin p dng ca hot ng ny. Song bn cnh vic quy nh chi tit cc kha cnh php l lin quan ti qu trnh thc hin nghip v bo lnh ca t chc tn dng i vi khch hng ta thy bo lnh c lut ho trong cc vn bn cao nht ca ngnh ngn hng. 2.4. Vai tr ca php lut bo lnh ngn hng Trong thi gian qua thng qua vic iu chnh cc quan h pht sinh trong hot ng bo lnh ngn hng php lut v bo lnh ngn hng ng vai tr kh quan trng, iu ny c th hin r qua mt s phng din sau: Th nht: l cng c php l Nh nc xy dng, t chc, qun l v duy tr trt t cho hot ng bo lnh ngn hng trong nn kinh t . Thng qua vic xy dng cc quy phm php lut quy nh v cc vn nh : iu kin, trnh t, th tc cp, thu hi giy php thnh lp v hot ng bo lnh ca t chc tn dng Nh nc s dng php lut qun l, lm c s nn tng to thun li cho vic thc hin nghip v ny trn thc tin. Bn cnh , Nh nc cn dng php lut lm cng c m bo an ton cho hot ng bo lnh ngn hng ni ring v hot ng kinh doanh ngn hng ni chung. iu th hin ch, ngoi cc quy nh m bo tnh ch ng trong thc hin nghip v bo lnh ca t chc tn dng, Nh nc cn ban hnh cc quy nh cc quy nh mang tnh hn ch v kim sot cht ch hot ng ny. Chng hn nh trong iu 7 Quy ch bo lnh ngn hng quy nh Tng s d bo lnh ca t chc tn dng i vi mt khch hng khng c vt qu 15% vn t c ca t chc tn dng. Tng s d bo lnh ca chi nhnh ngn hng nc ngoi khng c vt qu 15% vn t c ca ngn hng nc ngoi. Ngoi ra, trong mt s trng hp thng qua vic xy dng cc quy phm v trnh t, th tc gii quyt tranh chp gia cc ch th, gp phn 19

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

m bo quyn li cho cc bn tham gia, n nh v duy tr trt t cho hot ng bo lnh ngn hng. T , s to c s tin tng v a bo lnh ngn hng tr thnh mt trong nhng hot ng to sc hp dn thu ht c s quan tm ln v l la chn ca phn ng ch th c bit l ch th kinh doanh trong nn kinh t. Th hai: Php lut v bo lnh ngn hng gp phn thc y s pht trin ca hot ng bo lnh ngn hng, kch thch s pht trin ca c h thng t chc tn dng . Bng vic ban hnh cc vn bn php lut tng i y , kp thi iu chnh cc quan h pht sinh trong tng giai on, to ra mt hnh lang php l gp phn lm cho cc giao dch bo lnh ngn hng din ra thun li, d dng v si ng hn. T n thc y s hnh thnh mi trng cnh tranh trong cuc ua ginh chim th phn bo lnh gia cc t chc tn dng, kch thch cc t chc ny lun tm cch tt nht c th m rng phm vi hot ng, tng cng quy m v xy dng h thng i l ngn hng nhm lm tng uy tn v danh ting to ra li th cnh tranh v thu ht ngy cng nhiu khch hng c bit l cc khch hng ln v truyn thng. Nh vy, s iu chnh ca php lut tr thnh mt trong nhng nhn t n by to cho s pht trin nhanh chng h thng t chc tn dng trong nn kinh t.

20

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

CHNG II PHP LUT V HOT NG BO LNH NGN HNG VIT NAM - THC TRNG V GII PHP 1. Thc trng php lut v hot ng bo lnh ngn hng Vit Nam Thi gian qua, khung php l trong nghip v bo lnh tng bc i mi ngy cng tr nn linh hot ph hp vi nhu cu pht trin ca hot ng bo lnh. Sau nhiu ln thay i v iu chnh, quy ch bo lnh hin hnh t c bc tin mi trong vic to iu kin cho cc t chc tn dng ch ng hn khi thc hin ng thi cng phi t chu trch nhim v cc quyt nh ca mnh. Bn cnh nhng im mi v tin b y, php lut v bo lnh ngn hng vn cn bc l nhiu im hn ch, vng mc dn ti khng t kh khn khi nh hng thc hin trn thc t. V vy, lm sng t vn ny ta cn phi i vo phn tch nhng quy nh hin hnh t rt ra nh gi khch quan v mt tin b, mt hn ch ca tng quy nh ny: 1.1. Quy nh v ch th tham gia quan h bo lnh Nh chng ta bit, trong quan h bo lnh ngn hng lun c s tham gia t nht ca ba loi ch th phn nh mi quan h ba bn l: bn c bo lnh, bn bo lnh v bn nhn bo lnh. V vy, lm r vai tr cng nh a v php l ca cc bn ta cn i vo quy nh c th ca php lut: 1.1.1. V bn bo lnh Ti iu 3 Quy ch bo lnh ngn hng ban hnh km theo Quyt nh s 26/2006/Q-NHNN th t chc tn dng thc hin nghip v bo lnh bao gm: 1. Cc t chc tn dng thnh lp v hot ng theo Lut cc t chc tn dng. 21

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

2. Cc ngn hng c Ngn hng Nh nc cho php hot ng thanh ton quc t c thc hin cc loi bo lnh l cc t chc v c nhn nc ngoi. Qua y, ta thy so vi cc cc vn bn trc y iu chnh hot ng ny, quy ch mi m rng hn na phm vi ch th c php thc hin nghip v bo lnh l cc t chc tn dng c iu kin lut nh. c bit, quy nh ny cng khc phc c hn ch v mt k thut lp php theo hng lit k mt s ngn hng c php thc hin. C th ni y l mt trong nhng im tin b ng k v ph hp vi nhu cu i hi ngy cng cao ca nn kinh t. p ng vi tc pht trin kinh t ni chung v cc giao dch kinh t ni ring, tnh m bo chc chn lm cho bo lnh ngn hng tr thnh mt trong nhng iu kin tin quyt m cc bn a ra. V vy, tho mn kp thi i hi cng nh to c hi kinh doanh mt cch cng bng hn cho cc t chc tn dng trong c h thng th quy nh ny l hon ton ph hp. 1.1.2. V bn c bo lnh Hin nay pht trin nn kinh t nhiu ngnh, nhiu lnh vc th vn lun c quan tm u tin l vn, khng ch i vi cc doanh nghip sn xut kinh doanh m cc ch th khc nh: cc n v s nghip, h gia nh, t nhn u c th tr thnh nhng i tng n v u l nhng thnh vin cn c tham gia vo hot ng bo lnh. Mt khc khng ring sn xut kinh doanh m mt s nhu cu nh: tiu dng, y t, gio dc cng cn i hi nhu cu v vn rt ln. Trong Quy ch bo lnh ngn hng hin hnh m rng hn na i tng khch hng c t chc tn dng bo lnh so vi quy ch c, p ng c i hi ngy cng tng ca nn kinh t . Theo khch hng c bo lnh bao gm T chc v c nhn trong nc v nc ngoi (iu 4 - Quy ch bo lnh ngn hng). V nguyn tc, c t chc tn dng chp thun bo lnh, khch hng phi tho mn cc iu kin c quy nh r ti iu 8 Quy ch bo lnh ngn hng, gm: 22

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

1. C y nng lc php lut dn s, nng lc hnh vi dn s theo quy nh ca php lut; 2. Mc ch ngh t chc tn dng bo lnh l hp php; 3. C kh nng ti chnh thc hin ngha v c t chc tn dng bo lnh trong thi hn cam kt; 4. Trng hp khch hng l t chc hoc c nhn nc ngoi th ngoi cc iu kin nu trn phi tun th cc quy nh v qun l ngoi hi ca Vit Nam. Do i tng c bo lnh m rng hn cho cc ch th trong x hi, trong c c c nhn, t chc khng trc tip tin hnh sn xut kinh doanh m nhm mc ch phc v cho nhng nhu cu thit yu khc nn iu kin ny cng n gin ho v bt kht khe hn so vi trc y. Tuy nhin, quy ch mi cng c yu cu c bit vi trng hp khch hng l c nhn, t chc nc ngoi th ngoi cc iu kin chung cn phi tun theo php lut v qun l ngoi hi ca Vit Nam. C kin cho rng quy nh ny s lm hn ch hot ng bo lnh ca cc t chc tn dng trong nc, nht l trong hon cnh phi cnh tranh vi cc chi nhnh ngn hng nc ngoi ang c mt ngy cng nhiu Vit Nam. Song ng trn gc nh qun l, php lut quy nh nh vy l nhm mc ch thng nht qun l chung cho hot ng ngn hng v ph hp vi Php lnh ngoi hi s 28/2005/PL-UBTVQH11 ngy 13 thng 12 nm 2005. V vy, tng sc cnh tranh, cc t chc tn dng trong nc cn phi tm gii php nhanh chng thch ng vi quy nh ca lut. Nu trong bo lnh dn s ni chung, bn c bo lnh c th l mi t chc, c nhn c nhu cu v tho mn iu kin lut nh u c th yu cu bo lnh cho vic thc hin ngha v ca mnh i vi bn c quyn th trong giao dch bo lnh ngn hng xut pht t tnh c th ca hot ng cng nh nhm m bo an ton cho cc t chc tn dng, php lut t ra cc quy nh nhm hn ch i tng khch hng c t chc tn dng bo lnh, bao gm: a. Thnh vin Hi ng qun tr, Ban kim sot, Tng gim c (Gim c) Ph Tng gim c (Ph gim c) ca t chc tn dng. 23

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

b. Cn b, nhn vin ca t chc tn dng thc hin thm nh; quyt nh bo lnh . c. B, m, v, chng, con ca thnh vin Hi ng qun tr, Ban kim sot, Tng gim c (Gim c) Ph Tng gim c (Ph gim c) ca t chc tn dng. Vic bo lnh i vi cc i tng l b, m, v, chng, con ca Gim c, ph gim c chi nhnh ca t chc tn dng. Nh vy, quy nh v khch hng c bo lnh hin nay theo Quy ch bo lnh ngn hng l kh ph hp vi thc tin trn c s cc t chc tn dng quyt nh la chn khch hng. Trn thc t cho thy, ngoi nhng iu kin do lut nh, mi t chc tn dng thng a ra thm mt s iu kin khc ty thuc vo loi hnh bo lnh, i tng bo lnh 1.1.3. V bn nhn bo lnh Trong quan h bo lnh ngn hng, bn nhn bo lnh l cc t chc, c nhn trong v ngoi nc c quyn th hng bo lnh ca t chc tn dng (Khon 6 iu 2, Quy ch bo lnh ngn hng). V y khng phi l ch th chu s iu chnh trc tip ca php lut bo lnh ngn hng nn Quy ch bo lnh ngn hng khng quy nh r v chi tit nh i vi hai ch th cn li, nhng v nguyn tc khi tham gia quan h bo lnh ngn hng, bn nhn bo lnh cng phi tho mn mt s iu kin nht nh, nh: C nng lc php lut v nng lc hnh vi dn s; C cc giy t, ti liu hay bng chng khc chng minh quyn ch n vi bn c ngha v. 1.2. Cc quy nh hnh thc ca quan h bo lnh ngn hng Do c im ca hot ng bo lnh ngn hng l giao dch c xc lp v thc hin da trn chng t, nn php lut quy nh kh cht ch v hnh thc v ni dung ca cc vn bn ny. V mi quan h gia bn bo lnh v bn c bo lnh, theo Quy ch bo lnh hin hnh th vn bn tha thun gia t chc tn dng vi khch hng v cc bn lin quan (nu c) v quyn v ngha v ca cc bn trong vic thc 24

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

hin bo lnh ca t chc tn dng cho khch hng c gi l hp ng cp bo lnh. So vi Quy ch bo lnh ban hnh theo Quyt nh s 283 th v ni hm n chnh l hp ng bo lnh, y ch n thun l s thay i v tn gi ch khng lm thay i bn cht ca hp ng nhng li cn thit v ph hp v mt mt n nhn mnh vai tr ca cc ch th trong hp ng: t chc tn dng l bn bo lnh ng ra cung cp cho khch hng (bn c bo lnh) mt dch v thng qua hot ng tn dng - hnh vi bo lnh, mt khc cng trnh gy nhm ln v phn bit vi hp ng bo lnh trong cam kt bo lnh. Tuy c k kt da trn s tho thun, thng nht ch ca cc bn nhng nhm trnh s tu tin cng nh m bo an ton php l cho hp ng ny, v ni dung hp ng cp bo lnh phi bt buc bao gm mt s ni dung ch yu nh: tn, a ch ca cc bn, thi gian k hp ng; s tin, thi hn, ph bo lnh; mc ch bo lnh; iu kin thc hin ngha v bo lnh; quyn v ngha v ca cc bn; quy nh v gii quyt tranh chp phat sinh...Quy nh ny l cn c cho cc bn nhanh chng k kt hp ng ch khng lm hn ch tnh ch ng cng nh yu t tho thun gia cc bn. Sau khi k mt hp ng cp bo lnh vi khch hng, bn bo lnh phi thc hin ngha v ca mnh thng qua vic pht hnh th bo lnh gi cho bn nhn bo lnh . Ti im a khon 2 iu 2 / Quy ch bo lnh ngn hng quy nh r: Th bo lnh l cam kt n phng bng vn bn ca t chc tn dng v vic t chc tn dng s thc hin ngha v ti chnh thay cho khch hng khi khch hng khng thc hin hoc thc hin khng ng ngha v cam kt vi bn nhn bo lnh . Tuy l cam kt n phng nhng loi vn bn ny c th c xem nh hnh thc ca hp ng bo lnh c k kt gia t chc tn dng vi bn c quyn. Trong vn bn ny, v nguyn tc ch cn ch k tay ca ngi i din hp php v con du ca t chc tn dng chng minh s rng buc v hiu lc php l ca hp ng vi cc bn lin quan, s ng ca bn nhn bo 25

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

lnh c th l s im lng, ngm chp nhn cam kt bo lnh. Tuy nhin m bo s chc chn v an ton hn cho vic thc hin quyn yu cu i vi bn bo lnh, bn c quyn cng cn c ch k v ng du ca mnh trn vn bn . Quy nh ny phn no khng nh tnh c lp ca hp ng bo lnh ngay c khi ngha v bo lnh c xc lp trong hp ng gia bn c bo lnh v bn nhn bo lnh. V ni dung, cam kt bo lnh cng bao gm mt s iu khon nh: tn, a ch ca cc bn; ngy pht hnh v s tin bo lnh; hnh thc v cc iu kin thc hin ngha v bo lnh; thi hn bo lnh... So vi quy nh v hnh thc bo lnh trong B lut dn s 2005 th Quy ch cha lm r, hay ng hn l cha quy nh trng hp php lut c quy nh th vn bn bo lnh phi c cng chng hay chng thc, dn n trn thc t p dng lut cc bn gp kh khn v lng tng thiu st. Mt khc, do cc vn bn trn u l nhng hp ng nn trong mt s trng hp chng c th b v hiu, v do s c lp v ch th k kt nn hp ng ny v hiu khng th lm cho hp ng kia v hiu v ngc li. Gi s trong trng hp hp ng cp bo lnh khng cn hiu lc sau khi hp ng bo lnh c k kt ta thy: ngi c bo lnh thot khi ngha v vi bn bo lnh, cn ngi bo lnh th khng trong khi ngha v bo lnh ch tn ti nu ngha v c bo lnh cng tn ti do t chc tn dng vn phi thc hin ngha v cam kt vi bn c quyn, vic bo lnh tr thnh hnh vi php l n phng xt trong mi quan h gia t chc tn dng vi khch hng. iu ny lm cho ngi bo lnh khng cn quyn yu cu s bi hon t pha ngi c bo lnh, h qu ny ng ngha vi vic bn bo lnh phi gnh chu nhng ri ro rt ln, do gii php bt hp l ny kh c th c s ng tnh, chp nhn t pha cc t chc tn dng. Hin nay, trong B lut dn s Vit Nam v cc vn bn iu chnh hot ng bo lnh ngn hng cha quy nh r v cc trng hp v hiu v phng hng khc phc hu qu dn n kh c th nh hnh c trong thc tin p dng php lut.

26

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

1.3. Quy nh v phm vi v gii hn bo lnh So vi cc hot ng kinh doanh khc, bo lnh ngn hng thng ko di dn n kh nng kh nng xy ra ri ro cao, tc ng xu ti hot ng bnh thng ca cc lnh vc khc v nn kinh t. Do , php lut c nhng quy nh kh cht ch v phm vi v gii hn bo lnh. Trong quy ch c, cp ti vn ny php lut ch quy nh chung trong mt iu lut ti iu 7 vi tn gi l phm vi bo lnh. Theo Quy ch mi va c ban hnh, cc nh lm lut tch thnh hai iu lut ring bit: 1.3.1. V phm vi bo lnh Trc ht, phm vi bo lnh c hiu l gii hn ca ngha v ti sn m bn bo lnh cam kt s thc hin thay cho khch hng i vi bn c quyn. V nguyn tc, phm vi ngha v bo lnh khng th rng hn phm vi ngha v c bo lnh theo bn bo lnh c th cam kt bo lnh mt phn hoc ton b ngha v ca khch hng i vi ngi th hng. Ti iu 6, Quy ch bo lnh ngn hng, cc ngha v d c th l:
1.

Ngha v tr n gc, li vay v cc chi ph khc c lin quan n khon vay;

2. Ngha v thanh ton tin mua vt t, hng ho, my mc, thit b v cc khon chi ph khch hng thc hin cc d n hoc phng n u t, phng n sn xut, kinh doanh hoc dch v i sng; 3. Ngha v thanh ton cc khon thu, cc ngha v ti chnh khc i vi nh nc; 4. Ngha v ca khch hng khi tham gia d thu; 5. Ngha v ca khch hng khi tham gia quan h hp ng vi bn nhn bo lnh, nh thc hin hp ng, bo m cht lng sn phm, nhn v hon tr tin ng trc; 6. Cc ngha v hp php khc do cc bn tho thun. Nh vy, vic thc hin ngha v c bo lnh l rt a dng, tu vo tng loi hnh bo lnh m cc bn c th tho thun hp l, song phi lun tun 27

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

th nguyn tc bt di bt dch l trong mi trng hp ngha v bo lnh khng nng n hn ngha v c bo lnh. 1.3.2. V gii hn bo lnh Php lut cho php t chc tn dng c quyn ch ng trong vic quyt nh phm vi ngha v bo lnh nhng nhm m bo an ton, php lut cng quy nh gii hn bo lnh m t chc tn dng c php thc hin vi mi khch hng. Ti iu 7, Quy ch bo lnh ngn hng quy nh rt r. Theo , tng s d bo lnh ca t chc tn dng i vi mt khch hng khng c vt qu 15% vn t c ca t chc tn dng, mc ny cng c p dng trong trng hp bn bo lnh l chi nhnh ngn hng nc ngoi. So vi quy nh c, iu lut ny khng d liu trng hp t chc tn dng phi tr thay cho mt khch hng dn n tng d n cho vay v d n do tr thay vt qu mc ny th s x l theo hng no? Trong khi trn thc t hot ng th kh nng xy ra l kh c th trnh khi. y c th coi l s ct b bt hp l v khng tht s cn thit. Bn cnh , 15% cng l hn mc khng thay i so vi quy ch c cng l mt trong nhng quy nh nhn c nhiu kin, nh gi khc nhau. Thi gian gn y, nhiu ngn hng thng mi ngh Ngn hng Nh nc nng hn mc bo lnh v hn mc tn dng cho mt khch hng ln ti a t 25-30% vn t c ca t chc tn dng. V vy quy nh ny l tri vi mong i ca cc t chc tn dng. ng thi quy ch mi b sung thm trng hp m th tn dng c khch hng k qu hoc c cho vay 100% gi tr thanh ton. Quy nh ny chc chn chm dt s bn khon c phi l lch lut hay khng ca cc t chc tn dng trc mi quyt nh pht hnh th tn dng L/C v thc t y l loi hnh bo lnh kh ph bin nhng li khng tng c nhc ti trong cc quy nh trc y. Tuy nhin to iu kin cho khch hng trong trng hp s d bo lnh ln vt hn mc trn, cc t chc tn dng c th thc hin ng bo lnh thng qua mt t chc tn dng lm u mi. 28

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

1.4. Quy nh v ph bo lnh Do bo lnh ngn hng l loi hnh bo lnh c thu ph, nn ph bo lnh lun l mt iu khon quan trng c cc bn tha thun trong hp ng bo lnh. Trc y, ph bo lnh quy nh gii hn trong mt khung bt di bt dch khng vt qu 2%/ nm tnh trn s tin cn ang c bo lnh ng thi quy nh trng hp khch hng chm thanh ton ph bo lnh s b pht li sut hoc cc hnh thc pht khc theo tha thun. Hin nay quy ch mi v bo lnh ngn hng khng quy nh mc ph bo lnh m cho php cc bn t tha thun v xa b quy nh khch hng s b x l th no trong trng hp chm thanh ton ph bo lnh(iu 16). Vic d b ny l hon ton ph hp vi iu kin kinh doanh, tng quyn ch ng cho t chc tn dng, kch thch cnh tranh trong nghip v bo lnh ca cc ngn hng. Tuy nhin quy nh ny cng c th gy ra s mt an ton cho hot ng bo lnh ngn hng. N to ra c hi cho cc t chc tn dng ch quan tm ti vic chy ua trong gim ph dch v nhm thu ht khch hng v cho mnh m khng xem xt k kh nng thc hin hp ng ca khch hng - iu ny ng ngha vi vic h ang c nguy c phi chp nhn ri ro ln hn. 1.5. Quy nh v bo m cho bo lnh Hot ng bo lnh ngn hng lun tim n nhiu ri ro ln c bit l t pha ngi c bo lnh do vy vic dng bin php bo m cho ngha v ca ngi c bo lnh vi bn nhn bo lnh cng c php lut cp ti. Ti iu 15 Quy ch bo lnh ngn hng cho php t chc tn dng v khch hng c ch ng tha thun trong vic p dng hoc khng p dng cc bin php bo m ca khch hng i vi t chc tn dng bo lnh. Trong trng hp p dng c th s dng mt trong cc phng php nh: cm c ti sn, th chp ti sn, bo lnh ca bn th ba, k qu v cc bin php bo m khc theo quy nh ca php lut. Hin nay, cc quy nh ca php lut Vit Nam v bin php bo m ch yu c quy nh trong B lut dn s v cc vn bn hng dn thi hnh. Cc 29

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

vn bn php lut ny phn no ph hp vi quyn t ch ca cc t chc tn dng v trch nhim ca khch hng to iu kin cho vic bo m an ton v m rng phm vi ca hot ng bo lnh. Song bn cnh vn cn tn ti tnh trng cha ng b, thng nht v ni dung trong cc vn bn lut dn n nhiu vng mc, lng tng trong qu trnh thc hin. Chng hn nh vic ti sn cm c do bn no gi cng khng c s thng nht trong quy nh ca php lut. Theo iu 15 Ngh nh 165/1999/NCP cho php bn cm c gi c ti sn khng ng k quyn s hu vi iu kin phi c ng k ti c quan dng k giao dch bo m. Trong khi B lut dn s li quy nh rng bn nhn cm c phi gi ti sn, cn bn cm c ch c th gi ti sn trong trng hp ti sn c ng k quyn s hu. Hoc trong mu biu s 14 v hp ng th chp quyn s dng t ti sn gn lin vi t ca Thng t s 03/2003/TTLT-BTP-BTNMT khng c mt s ni dung quan trng nh: ngha v c bo m, gi tr ti sn th chp, bn gi ti snnhng trong Thng t s 07/2003/TT-NHNN v Ngh nh s 165/1999/N-CP th yu cu trong hp ng th chp ti sn phi c cc ni dung ny. Hoc theo Khon 1 iu 10 Ngh nh s 08/2000/N-CP th ngi yu cu ng k giao dch bo m c th l bn bo m, bn nhn bo m hoc ngi c y quyn. Ti cc Thng t 01 v 03/2003/TTLT-BTP-BTNMT u khng ni r ngi yu cu ng k giao dch bo m c nht thit phi l tt c cc bn tham gia hp ng bo m hay khng? Nh vy ch cn mt trong s cc ch th tham gia hp ng bo m c yu cu l c quan ng k giao dch bo m c th xem xt cho ng k. Trong khi cc biu mu u c quy nh phi c tt c cc bn tham gia hp ng bo m cng k khai v yu cu ng k giao dch bo m. iu ny gy khng t kh khn cho cc t chc tn dng khi bn bo m c tnh khng c mt k khai v h mun li dng quy nh ny lm cho hp ng bo m k v hiu, dn n nguy c ri ro cho t chc tn dng ng ra bo lnh l rt ln. Bn cnh trong trng hp khch hng khng c kh nng hon tr th t chc tn dng c quyn x l ti 30

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

sn bo m ca khch hng theo tha thun v quy nh ca php lut, nhng hin nay vic thc hin trn thc t cng ang gp phi nhiu tr ngi ln, in hnh nh trong khu bn u gi ti sn. Hin nay, Trung tm bn u gi hot ng theo c ch c quy nh ti Ngh nh 86/1996/N-CP ngy 19 thng 12 nm 1996 ca Chnh Ph, theo trung tm ny ch c tin hnh bn u gi ti sn sau khi k hp ng y quyn bn u gi ti sn vi ngi bn ti sn. Do sau khi k hp ng ny, th phi k tip hp ng y quyn gia ba bn : trung tm bn u gi, bn c bo lnh v bn bo lnh. Trong mt s trng hp bn c bo lnh c tnh ln trnh, thiu thin ch dn n t chc tn dng khng th k hp ng y quyn bn u gi vi trung tm bn u gi ti sn, do vic bn u gi khng th thc hin c. Nh vy, qua mt vi dn chng trn ta thy php lut v giao dch bo m v ang gy ra tc ng khng nh ti hot ng bo lnh ni chung v quyn li ca bn bo lnh ni ring. 1.6. Quy nh v quyn v ngha v ca cc bn Khi tham gia bo lnh ngn hng, mi bn ch th u tham gia k kt t nht hai loi hp ng khc nhau, do vy ta cn xem xt quyn v ngha v ca mi bn thng qua tng loi hp ng khc nhau: Trong quan h bo lnh, bn bo lnh tham gia k kt hai hp ng c lp l hp ng cp bo lnh vi bn c bo lnh v hp ng bo lnh vi bn nhn bo lnh, do vic thc hin quyn v ngha v ca bn bo lnh trong cc hp ng trn l c lp vi nhau. Hin nay, trong Lut cc t chc tn dng v Quy ch bo lnh ngn hng quy nh rt r quyn v ngha v ca bn bo lnh. Ti iu 23 Quy ch quy nh: 1. Bn bo lnh c quyn: a. Chp nhn hoc t chi ngh cp bo lnh ca khch hng hoc bn bo lnh i ng b. ngh bn xc nhn bo lnh xc nhn bo lnh i vi khon bo lnh ca mnh cho khch hng 31

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

c. Yu cu khch hng cung cp cc ti liu thng tin c lin quan n vic thm nh bo lnh v ti sn bo m (nu c) d. Yu cu khch hng c cc bin php bo m cho ngha v c t chc tn dng bo lnh (nu cn) . Thu ph bo lnh theo tha thun e. Hch ton ghi n v yu cu khch hng hoc bn bo lnh i ng hon tr s tin m bn bo lnh tr thay g. X l ti sn bo m ca khch hng theo tha thun v quy nh ca php lut h. Khi kin theo quy nh ca php lut khi khch hng, bn bo lnh i ng vi phm ngha v cam kt i. C th chuyn nhng quyn, ngha v ca mnh cho t chc tn dng khc nu c cc bn c lin quan chp thun bng vn bn 2. Bn bo lnh c ngha v: a. Thc hin ngha v bo lnh theo cam kt bo lnh b. Hon tr y ti sn bo m (nu c) v cc giy t c lin quan cho khch hng khi tin hnh thanh l hp ng cp bo lnh Qua quy nh trn ta thy y chnh l quyn li v ngha v ca bn bo lnh xt trong mi quan h vi bn c bo lnh thng qua hp ng cp bo lnh. Trong khi c hng kh nhiu quyn nng th lut ch quy nh c th hai ngha v m h phi thc hin, dn n khi thc hin trn thc t bn bo lnh d vp phi nhng thiu st nh hng trc tip ti chnh quyn li ca mnh. Chng hn nh lin quan ti vic thc hin ngha v thng bo i vi bn nhn bo lnh v vic thc hin ngha v cho ngi th hng, lm cho ngi c bo lnh do khng bit nn vn tip tc thc hin ngha v vi bn nhn bo lnh, dn n vic hai ch th cng thc hin mt ngha v, do bn bo lnh s b mt quyn yu cu hon tr t bn c bo lnh. Trong trng hp ny, v nguyn tc php lut cho php bn bo lnh c quyn yu cu bn nhn bo lnh hon tr nhng g nhn t bn bo lnh(iu 45 Ngh nh s 163/2006/N-CP ngy 29 thng 12 nm 2006), tuy nhin vic i li trn thc 32

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

t l kh kh thi, v trong trng hp ny, trch nhim thuc v bn c bo lnh v bn bo lnh trong hp ng cp tn dng. Bn nhn bo lnh khng c li, do vy i h phi hon tr li nhng g nhn l rt mong manh. Bn cnh , khch hng cng phi c nhng ngha v quyn hn i vi t chc tn dng, c quy nh r ti iu 26, Quy ch bo lnh ngn hng, gm: 1. Khch hng c quyn: a. ngh t chc tn dng cp bo lnh cho mnh; b. Yu cu t chc tn dng thc hin ng cam kt bo lnh v cc tho thun trong hp ng cp bo lnh; c. Khi kin theo quy nh ca php lut khi t chc tn dng vi phm ngha v cam kt; d. C th chuyn nhng quyn, ngha v ca mnh nu c cc bn c lin quan chp thun bng vn bn. 2. Khch hng c ngha v: a. Cung cp y , chnh xc v trung thc cc ti liu v cc thng tin theo yu cu ca t chc tn dng bo lnh; b. Thc hin y v ng ngha v cam kt vi bn nhn bo lnh; c. Thanh ton y v ng hn ph bo lnh cho t chc tn dng theo tho thun; d. Nhn n v hon tr cho t chc tn dng s tin t chc tn dng tr thay, bao gm c gc, li v cc chi ph trc tip pht sinh t vic thc hin ngha v bo lnh; e. Chu s kim tra, kim sot v bo co tnh hnh hot ng c lin quan n giao dch bo lnh cho t chc tn dng bo lnh. Qua iu lut ny, ta thy quyn v ngha v ca khch hng c quy nh kh chi tit, song cng ging nh ngha v thng bo ca t chc tn dng ti iu 26 quy ch bo lnh ngn hng cha quy nh c th trch nhim thng bo vic tn ti hay khng ngha v cn c bo m cho bn bo lnh, nn trn thc t gy ra khng t tranh ci xoay quanh vn ny. Khi bn bo lnh 33

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

hon thnh ngha v bo lnh th v nguyn tc hon ton c quyn yu cu bn c bo lnh thc hin ngha v vi mnh theo tha thun, tuy nhin c mt vn cha c lm r l liu bn c bo lnh c th phn t li bn bo lnh bng nhng l do xut pht t quan h vi bn nhn bo lnh (v d: sau khi bn bo lnh thc hin ngha v i vi bn nhn bo lnh th ngha v chnh ht thi hiu). Trong trng hp ny liu bn c bo lnh c th vin vo l do ny thot khi ngha v vi bn bo lnh hay khng v nu c th lm th no m bo quyn li cho bn bo lnh. Hin nay, iu ny vn cha c quy nh, gii quyt trit trong php lut Vit Nam. Ngoi mi quan h vi khch hng, bn bo lnh cn c vai tr l ch th trc tip tham gia hp ng bo lnh vi bn nhn bo lnh do v nguyn tc cng phi c nhng quyn li v ngha v nht nh. Nhng trong quy ch bo lnh ngn hng hin nay, cha c iu lut no trc tip quy nh quyn li v ngha v ca t chc tn dng ng ra bo lnh vi bn nhn bo lnh. Chng hn quy nh trch nhim chnh ca bn bo lnh trong qu trnh x l v thanh ton bo lnh trong mc (b), iu 2 URDG quy nh trch nhim thanh ton ca ngi bo lnh nh sau: Trch nhim ca ngi bo lnh l thanh ton s tin hay nhng s tin c quy nh trong bo lnh khi vn bn yu cu thanh ton v nhng chng t khc c yu cu c xut trnh v xut hin trn b mt l hon ton ph hp vi nhng iu khon ca bo lnh. Quy nh ny ng ngha vi vic bn bo lnh phi c trch nhim kim tra chng t ph hp, nhng ch dng li s ph hp trn b mt ca chng t cn trch nhim chng minh li thuc v ngi c bo lnh. Do cha quy nh c th dn n nguy c xy ra ri ro l rt ln cho cc bn c bit l bn c bo lnh v bn bo lnh trong trng hp c s la o v chng t ca ngi nhn bo lnh. Sau y, c th ly ra v d t mt cu chuyn v mt cng ty b la mt 15 t ng qua mi gii nh sau: 34

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

u nm 2006, thng qua cng ty mi gii, mt doanh nghip t nhn Vit Nam (X) k hp ng mua nguyn liu ( qua s dng) ca cng ty nc ngoi vi gi rt hi. Theo hp ng quy nh, ngi bn s c mt chng th bo lnh thc hin vi tr gi 2% do ngn hng ca h cp. Tin li, doanh nghip X vi vng m ngay L/C trin khai thng v. Ti hn, doanh nghip X nhn c thng bo y v l hng v b chng t gc m ngn hng bn chuyn cho ngn hng mua yu cu chuyn tin thanh ton. Nhn c, ngn hng kim tra khng c sai st g vi iu kin L/C m. chc chn, ngn hng c hi kin ca ngi mua v c ngi mua chp nhn thanh ton. Gn 1 triu USD c chuyn cho ngi bn vi th tc cht ch nhng sau khi thanh ton hon tt vn khng thy l hng c chuyn sang, cc bn tin hnh iu tra pht hin ra trn thc t khng tn ti ngi bn no trong thng v ny. Qua y ta thy sai st rt ln ca doanh nghip X v ngn hng bo lnh l sau khi k hp ng, l ra phi ch bn bn m chng th bo lnh th bn mua m ngay L/C cho bn bn v sai lm na l khng kim tra k chng t v ton b chng t k c chng t gc m ngn hng bn bn gi cho ngn hng bn mua u l gi. V thi im pht sinh ngha v ca bn bo lnh, v nguyn tc bo lnh ch c thc hin khi ngha v chnh khng c thc hin. Nhng hin nay, cc vn bn iu chnh hot ng bo lnh ngn hng Vit Nam cha quy nh c th trong cam kt bo lnh l khi n hn ngi nhn bo lnh c nht thit phi yu cu ngi c bo lnh thc hin ngha v vi mnh hay khng? sau nu ngi ny khng t thc hin c th mi c quyn yu cu bn bo lnh thc hin thay theo cam kt bo lnh. Hay l bn nhn bo lnh c th trc tip i bn bo lnh phi thc hin ngay ngha v vi mnh? v cha c quy nh c th nn trong thc tin p dng nu cc bn khng tho thun trc trong cam kt bo lnh th vic gp phi nhng mu thun, bt ng l rt kh trnh khi. V quyn li v ngha v ca bn nhn bo lnh trong hp ng bo lnh vi bn nhn bo lnh. Hin nay, c rt nhiu quan im khc nhau trong vic 35

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

xc nh bn cht php l ca hp ng bo lnh l hp ng n v hay song v? Chng hn, c kin cho rng: Hp ng bo lnh l hp ng n v v khng n b, bi l mt bn ca hp ng bn bo lnh ch c ngha v, cn bn kia l bn nhn bo lnh chi c quyn (Bo lnh - mt bin php bo m tin vay, Tp ch Kinh doanh v ngn hng, s 31/1994, tr.9). Theo quan im ny, k kt hp ng bo lnh cn phi c ch ca c hai bn l bn nhn bo lnh v bn bo lnh, nhng v bn nhn bo lnh l ngi duy nht c quyn yu cu bn bo lnh thc hin ngha v thay cho khch hng trong trng hp khch hng khng thc hin hoc thc hin khng y ngha v nn hp ng bo lnh l hp ng n v. Mt s quan im khc li cho rng hp ng bo lnh l hp ng song v bi l khi k kt hp ng phi c s ng ca c hai bn, khi nhn c th bo lnh ca bn bo lnh bn nhn bo lnh cn phi tr li bng vn bn v vic ng hay t chi nhn bo lnh. Trong trng hp chp thun bo lnh, th hp ng bo lnh l hp ng song v. Trong lut Vit Nam, cha c quy nh r nhng trong Quy ch bo lnh ngn hng cng nh Lut cc t chc tn dng cha c iu lut no quy nh quyn, ngha v ca bn nhn bo lnh trong hp ng bo lnh. V vy, xc nh quyn li v ngha v ca c hai bn th cam kt bo lnh l cn c duy nht. T y, c th thy vic cha lm r quy nh xc nh quyn v ngha v chnh ca cc bn trong tng hp ng dn n s thiu cn trng cng nh vic m bo tnh an ton cho hot ng bo lnh l rt mong manh. 1.7. Quy nh v trnh t, th tc bo lnh Hin nay, tng cng tnh ch ng cho cc t chc tn dng ng thi ph hp vi tnh hnh hot ng ca tng t chc tn dng, ti iu 17 Quy ch bo lnh ngn hng cho php:

36

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

T chc tn dng ban hnh quy nh c th v trnh t, th tc thm nh cp bo lnh cho khch hng ph hp vi c im ca tng t chc tn dng v tng loi bo lnh Quy nh ny to iu kin m v kh thng thong nn d c chp nhn t pha cc bn tham gia bo lnh c bit l bn c bo lnh v bn bo lnh. Nhng trn thc t do c quyn quyt nh ton b, nn c kh nng xy ra nhng sai st v , hoc c trong qu trnh thc hin bo lnh t pha cc t chc tn dng dn n thit hi l kh trnh khi. Vic c lm tri ti ngn hng Tn Vit (thnh ph H Ch Minh) cho mt cng ty la chim ot hn 2 triu USD l mt v d in hnh. C th tm tt v vic ny nh sau: Cng ty TNHH m ngh sn mi Hong Long c thnh lp t nm 1993 c tr s ti 4/413 L Li Qun 1 thnh ph H Ch Minh vi chc nng sn xut hng m ngh, sn mi, ch bin lm sn sau mt thi gian hot ng cng ty xin tng vn iu l t 1 t ln 1,8 t ng v b sung ngnh ngh kinh doanh xe t, gn my. Li dng s h ca cc lnh o cao nht Ngn hng thng mi c phn Tn Vit trong vic bo lnh cho cng ty Hong Long m tn dng th (L/C) nhp khu xe t, cng ty la ngn hng Tn Vit trong mt thi gian di: T thng 3/1995 n thng 9/1996, cng ty ny k nhiu hp ng y thc cho cc n v nh INCOMEX Si Gn, SCITECHIMEX nhp khu mt lng hng ln t cc loi ca pha Hn Quc v c ngn hng Tn Vit pht hnh 33 chng th bo lnh thanh ton tr chm vi tng s tin trn 5,5 triu USD vi ti sn th chp l chnh nhng l hng nhp khu. Lc u cng ty thanh ton rt y cc L/C tr chm lm cho ngn hng Tn Vit b qua tt c cc th tc quy nh v bo lnh vay cn nc ngoi, cm c th chp ti sn, thm nh d n, cho vay vt gii hn quy nh dn n cho php cng ty ny th chp 43 ha n ht gi tr, cho php rt 54 b h s nhp khu xe t thuc cc L/C tr chm to iu kin cho cng ty Hong Long chim ot hn 2 triu USD. 37

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

Tnh n 31 thng 12 nm 1995 s d bo lnh ca ngn hng Tn Vit vi cng ty Hong Long vt 28% trn vn t c ca ngn hng c php bo lnh, v cui cng l n 31/12/1996 con s ny vt 43,9% so vi hn mc c php bo lnh. Nh vy qua v vic trn ta thy vic quy nh v lm ng trnh t th tc bo lnh ng vao tr quyt nh ti s thnh cng hay tht bi ca hot ng bo lnh. Nhng php lut v bo lnh ngn hng hin nay Vit Nam li cha kim sot c quy trnh ny, phi chng do chnh s tng cng quyn ch ng mt cch gn nh tuyt i ca lut dnh cho cc t chc tn dng trong vic t quy nh trnh t th tc cp bo lnh cho khch hng. 1.8. Quy nh v cc loi hnh bo lnh Hin nay, quy nh v cc loi bo lnh c quy nh ti iu 5 Quy ch bo lnh ngn hng, bao gm: 1. Bo lnh vay vn: l cam kt ca t chc tn dng vi bn nhn bo lnh, v vic s tr n thay cho khch hng trong trng hp khch hng khng tr hoc khng tr y , ng hn n vay i vi bn nhn bo lnh. 2. Bo lnh thanh ton: l cam kt ca t chc tn dng vi bn nhn bo lnh, v vic s thc hin thanh ton thay cho khch hng trong trng hp khch hng khng thc hin hoc thc hin khng y ngha v thanh ton ca mnh khi n hn. 3. Bo lnh d thu: l cam kt ca t chc tn dng vi bn mi thu, bo m ngha v tham gia d thu ca khch hng. Trng hp khch hng phi np pht do vi phm quy nh u thu m khng np hoc khng np y tin pht cho bn mi thu th t chc tn dng s thc hin thay. 4. Bo lnh thc hin hp ng: l cam kt ca t chc tn dng vi bn nhn bo lnh, bo m vic thc hin ng v y cc ngha v ca khch hng theo hp ng k kt vi bn nhn bo lnh. Trng hp khch hng vi phm hp ng v phi bi thng cho bn nhn bo lnh m khng thc hin hoc thc hin khng y th t chc tn dng s thc hin thay. 38

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

5. Bo lnh bo m cht lng sn phm: l cam kt ca t chc tn dng vi bn nhn bo lnh, bo m vic khch hng thc hin ng cc tho thun v cht lng ca sn phm theo hp ng k kt vi bn nhn bo lnh. Trng hp khch hng vi phm cht lng sn phm v phi bi thng cho bn nhn bo lnh m khng thc hin hoc thc hin khng y th t chc tn dng s thc hin thay. 6. Bo lnh hon tr tin ng trc: l cam kt ca t chc tn dng vi bn nhn bo lnh v vic bo m ngha v hon tr tin ng trc ca khch hng theo hp ng k kt vi bn nhn bo lnh. Trng hp khch hng vi phm hp ng v phi hon tr tin ng trc m khng hon tr hoc hon tr khng y th t chc tn dng s thc hin thay. 7. Bo lnh i ng: l cam kt ca t chc tn dng (bn bo lnh i ng) vi bn bo lnh v vic s thc hin ngha v ti chnh cho bn bo lnh, trong trng hp bn bo lnh thc hin bo lnh v phi tr thay cho khch hng ca bn bo lnh i ng vi bn nhn bo lnh. 8. Xc nhn bo lnh: l cam kt bo lnh ca t chc tn dng (bn xc nhn bo lnh) i vi bn nhn bo lnh, v vic bo m kh nng thc hin ngha v ca bn bo lnh i vi khch hng. 9. Cc loi bo lnh khc php lut khng cm v ph hp vi thng l quc t. Trc ht v cc hnh thc bo lnh, quy ch mi chnh thc cng nhn thm hai loi hnh bo lnh l bo lnh i ng v xc nhn bo lnh lm a dng ha cc loi hnh bo lnh gp phn to ra nhiu c hi p ng nhanh chng nhu cu ca khch hng, a dng ha sn phm dch v bo lnh ca t chc tn dng. Bn cnh php lut cn cho php cc t chc tn dng thc hin nhng loi bo lnh khc nu xt thy ph hp v khng tri lut. Thc t, ty theo nhu cu ca khch hng, cc ngn hng thng mi hin nay kh linh hot trong vic pht hnh cc loi hnh bo lnh. V d nh ngn hng Chu (ACB) ngoi cc loi hnh bo lnh truyn thng h cn pht hnh bo lnh thanh ton 39

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

thu; ngn hng Ngoi Thng H Ni thc hin thm bo lnh bo hnh, bo lnh bo dng, bo lnh khon tin gi li C th kh nng linh hot trong qu trnh thc hin nghip v bo lnh cc t chc tn dng tng c mt s kt qu ng k nh: 29/12/2006 Cng ty chng khon ngn hng thng mi c phn nh H Ni bo lnh pht hnh tri phiu cho tp on cng nghip tu thy Vit Nam (Vinashin) pht hnh tri phiu doanh nghip vi hnh thc chng ch, tng mnh gi pht hnh l 500 t VN, li sut 10% / nm thanh ton gc mt ln khi n hn. Ngy 22/9 nm 2006 cc Ngn hng u t v Pht trin Vit Nam, Ngn hng nng nghip v pht trin nng thn Vit Nam, Ngn hng thng mi c phn Si Gn k kt hp ng bo lnh hon tr tin ng trc tng cng ty cng nghip tu thy Vi Nam thc hin ng mi 5 tu ch hng ti trng 53 000 DWT theo n t hng ca ch tu Anh Quc vi tng gi tr ca hp ng ln ti 144 triu USD. Qua mt s kt qu thu c t thc tin thc hin hot ng bo lnh ca cc t chc tn dng ta thy quy nh ca php lut v vic a dng ha cc loi hnh bo lnh l mt trong nhng tin b ng k ca quy ch bo lnh ngn hng. Tuy nhin, vic ch dng li s cng nhn v hnh thc, cha c quy nh c th hng dn cho vic thc hin tng loi bo lnh cng gy ra hn ch rt ln ti vic trin khai p dng trn thc t. 1.9. Quy nh v vic chm dt ngha v bo lnh Ngha v bo lnh trc ht l mt ngha v dn s, do n c chm dt trong cc trng hp ghi nhn ti iu 371 B lut dn s v iu 4, Quy ch bo lnh ngn hng, gm: 1. Khch hng thc hin y ngha v i vi bn nhn bo lnh; 2. T chc tn dng thc hin ngha v bo lnh theo cam kt bo lnh; 3. Vic bo lnh c hu b hoc thay th bng bin php bo m khc; 4. Thi hn ca bo lnh ht; 40

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

5. Bn nhn bo lnh ng min thc hin ngha v bo lnh cho bn bo lnh hoc ngha v bo lnh chm dt theo quy nh ca php lut; 6. Theo tho thun ca cc bn. Qua iu lut ny ta thy cn c lm chm dt ngha v bo lnh l kh a dng thng qua nhiu con ng khc nhau. Trong cn lu mt s trng hp nh: V trng hp th nht: vic khch hng thc hin ngha v c bo lnh lm chm dt c ngha v y v ngha v bo lnh. Theo khon ny, th ngha v bo lnh ch chm dt khi c hai iu kin: iu kin th nht: ngha v c bo lnh phi do chnh khch hng thc hin. V nu ngha v c thc hin bi ngi th ba th ngi ny s th quyn ch n yu cu ngi bo lnh, ngi c bo lnh thc hin ngha v vi mnh. Nh vy, ngha v bo lnh khng mt i m ch l s thay i ch th c quyn trong quan h bo lnh. iu kin th hai: ngha v c bo lnh phi c thc hin mt cch y . V trong trng hp ch thc hin mt phn th ngha v bo lnh s tip tc bo m cho phn ngha v cn li cha c thc hin . V trng hp quy nh ti khon 3: vi trng hp vic bo lnh c hu b. Theo thng l quc t, bo lnh ngn hng l giao dch khng th n phng hu ngang bi nhng ngi i din c thm quyn ca t chc tn dng. Tuy tnh cht ny cha c phn nh trong php lut thc nh ca Vit Nam v bo lnh ni chung v bo lnh ngn hng ni ring, nhng theo quy nh ca iu 22, Quy ch bo lnh ngn hng v p dng cc iu c v tp qun quc t th ta c th loi b trng hp ngha v bo lnh chm dt do s n phng hu ngang t bn bo lnh. Nh vy, vic hu b y s cn li hai trng hp : cc bn tho thun hu b hp ng cp bo lnh(khon 2 iu 10, Quy ch bo lnh ngn hng) v cc bn tho thun hu b bo lnh ngn hng( khon 3 iu 11, Quy ch bo lnh ngn hng). V trng hp ngha v bo lnh chm dt theo quy nh ca php lut ti khon 5. Ta c th hiu y l cc trng hp c quy nh trong iu 374 41

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

ca B lut dn s nh: ngha v c thay th bng ngha v dn s khc; ngha v c b tr; bn c quyn v bn c ngha v ho nhp lm mt; t chc tn dng bo lnh chm dt... Nh vy, php lut v bo lnh ngn hng ca Vit Nam hin nay mi ch dng li vic lit k cc trng hp chm dt ngha v bo lnh ch cha c quy nh hng dn c th cho tng cn c ring. Vi tnh cht phc tp ca hot ng bo lnh ngn hng th iu ny s gy ra nhiu kh khn cho cc bn trong vic xc nh bo lnh chm dt v c bit l gii quyt hu qu php l i vi cc bn lin quan. T mt s kha cnh php l ca php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam hin nay, ta thy lut phn no iu chnh kp thi nhng vn pht sinh trong thc tin xoay quanh qu trnh thc hin nghip v bo lnh ca cc t chc tn dng v mang li mt s kt qu nht nh. Vi mc tng trng trung bnh 20 %/ nm, tng d n nghip v bo lnh ca 10 ngn hng thng mi ln vo khong 43 ngn t ng. c bit l vic Ngn hng u t v pht trin Vit Nam (BIDV) k hp ng bo lnh trn gi cung ng tn dng v cc dch v ngn hng cho 2 tng cng ty ln nht l Vinashin vi hn mc tn dng ln ti 1200 t ng v lm u mi cho cc d n ng ti tr l 2000 t ng, v Vinamotor hn mc tn dng 700 t ng v hn mc bo lnh 200 t ng khin cho mi trng cnh tranh trong cuc ua ginh chim th phn bo lnh gia cc t chc tn dng ngy cng tr nn si ng. V vy to ra mt mi trng cnh tranh lnh mnh, thc y hot ng bo lnh pht trin p ng i hi thc tin php lut cn tng bc b sung thay i sao cho ph hp - iu ny ang l mt trong nhng vn thu ht c quan tm ca tt c cc ch th lin quan c bit l cc nh lm lut Vit Nam hin nay.. 2. Mt s gii php nhm hon thin php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam Sau hn 20 nm thc hin cng cuc i mi, xy dng nn kinh t th trng theo nh hng x hi ch ngha t nc ta t c nhng thnh tu ng k v mi mt. Vic gia nhp cc t chc khu vc (nh ASEAN, 42

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

APEC...), ng cai t chc cc hi ngh quc t, din n hp tc kinh t (nh ASEM, APEC...) c bit l vic tr thnh thnh vin th 150 ca T chc thng mi th gii cui nm 2006 mang li cho t nc ta nhiu c hi v thch thc mi. Trong thng mi quc t hin nay, ri ro l iu kh trnh khi v lun xut hin trong cc thng v ln, v vy bo lnh ngn hng lun l s la chn thu ht c s quan tm ca cc nh u t trong nc v quc t. Thi gian qua, khung php l cho nghip v bo lnh ca cc t chc tn dng ti Vit Nam ang dn hon thin. Trong hai Php lnh ngn hng ban hnh nm 1990 hot ng bo lnh cha c cp n nh l mt nghip v kinh doanh hay dch v ngn hng th ti Lut ngn hng v Lut cc t chc tn dng nm 1997 khng nh bo lnh l mt nghip v kinh doanh ch yu ca cc t chc tn dng v c lut ho trong cc vn bn cao nht ca ngnh ngn hng. Tuy nhin, nghip v bo lnh Vit Nam mi t trnh pht trin s khai, nn h thng vn bn php lut v chnh sch ca Nh nc cha thc s iu chnh ht cc vn pht sinh trong qu trnh thc hin hot ng ny. Mt iu kh r l hin nay Vit Nam cha c mt b lut ring cho bo lnh m vn cn chu s iu chnh trc tip ca cc vn bn di lut. Cc vn bn ny li khng ng b, thiu s thng nht v thng xuyn thay i nn gy ra rt nhiu kh khn, bt cp. Quy ch bo lnh ngn hng sau nhiu ln c thay i v iu chnh at c bc tin ng k trong vic to iu kin cho cc t chc tn dng ch ng thc hin nghip v bo lnh. Song bn cnh , quy ch hin hnh vn cn nhiu vng mc cn c sa i b sung mt s kha cnh php l, theo mt s hng sau: Th nht: B sung quy nh v mc bo lnh i vi khch hng, mc ph bo lnh cn c vo mc ri ro ca tng loi bo lnh. Mc ri ro ca nghip v bo lnh ph thuc vo rt nhiu yu t. Tuy nhin cng vi mt khch hng, mi loi bo lnh li c nh gi c mc ri ro khc nhau. Thc t cho thy mt s loi bo lnh nh: bo lnh vay vn, 43

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

bo lnh thanh ton, m L/C nhp hng tr chm l nhng loi bo lnh c mc ri ro cao hn cc loi bo lnh khc nh bo lnh bo m cht lng sn phm, bo lnh d thu. Do vy, trong trng hp khch hng c nhu cu thc hin nhiu loi bo lnh ti mt t chc tn dng vic xc nh kh nng ri ro cho tng loi bo lnh lm cn c xc nh mc bo lnh, mc ph bo lnh ph hp cho tng loi bo lnh l rt cn thit nhng hin nay Quy ch bo lnh ngn hng ti Vit Nam mi cha quy nh c th vn ny. Vic b sung quy nh trn vo Quy ch bo lnh ngn hng nn dng li khung php l chung. Vic quy nh c th cn giao quyn cho cc t chc tn dng to quyn t ch cho cc t chc tn dng trong vic kinh doanh ca mnh. Th hai:B sung trng hp tng mc ngh bo lnh ca khch hng vt qu t l so vi vn t c ca t chc tn dng do lut nh nhng khch hng c bin php x l phn vt qu ph hp vi quy nh ca php lut. Khi ng ra bo lnh, vi uy tn v kh nng ti chnh vn c cc t chc tn dng to ra s tin tng, hiu qu m bo cao cho quyn li ca cc bn c bit l i vi bn nhn bo lnh. Trn thc t cho thy c nhiu khch hng c nhu cu bo lnh vt qu 15% c php ca t chc tn dng, ng thi khch hng a ra ngh b sung bng ngun vn t c hoc a ra cc bin php bo m bng ti sn i vi phn vt . ng trc yu cu ny, t chc tn dng tuy rt mun chp thun bo lnh nhng cn e d, ngn ngi v khng th tin hnh v quy ch bo lnh ngn hng cha quy nh nn khng c php thc hin. trnh kh nng mt i khch hng ln cng nh khon ph thu c t cc i tng ny th vic b sung quy nh trn l rt cn thit. Th ba: B sung v quy nh r rng quyn li, ngha v ca cc bn trong tng hp ng c th. Nh phn tch trn, hin nay Quy ch bo lnh ngn hng cng nh Lut cc t chc tn dng cha quy nh r rng quyn li v ngha v ca cc bn trong hp ng bo lnh v hp ng cp bo lnh c bit l cha c iu 44

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

lut no quy nh trc tip a v php l ca t chc tn dng trong mi quan h vi bn nhn bo lnh. V vy, khi thc hin cc bn d gp phi nhng kh khn vng mc, dn n kh nng xy ra tranh chp l rt ln. trnh gy bt li cho tt c cc bn tham gia, lut cn quy nh r quyn li v ngha v ca bn bo lnh sao cho ph hp vi lut quc gia cng nh cc thng l v tp qun quc t nh: quy nh trch nhim kim tra chng do ngi th hng xt trnh ph hp vi nhng iu khon v iu kin ca cam kt bo lnh: trch nhim thanh ton khi cc chng t l ph hp hoc quyn t chi thanh ton nu pht hin ra hnh vi gian di do s la o v chng t ca bn bo lnh. Th t:B sung v quy nh chi tit i vi trng hp thc hin ng bo lnh. Nh bit, ng bo lnh l mt trong nhng hnh thc bo lnh kh phc tp v lin quan n nhiu ch th khc nhau. Tuy nhin do i hi ca thc tin, nht l i vi cc hp ng gi tr ln i hi phm vi thc hin ngha v bo lnh ln (c bit l hin nay gii hn bo lnh m cc t chc tn dng c php thc hin cn ang mc kh thp l 15%) nn ng bo lnh l mt la chn c khch hng a chung. Nhng trn thc t cc vn bn ca Ngn hng Nh nc li ch cp chung chung i vi vn ny, cha c s phn nh r rng v quyn v ngha v ca tng t chc tn dng thnh vin tham gia ng bo lnh. V th d khon thu t hp ng bo lnh loi ny l kh ln nhng cc t chc tn dng vn cha thc s ho hng. iu ny t ra cho php lut cn nhanh chng hon thin quy nh iu chnh cho ph hp v trit . Chng hn nh quy nh v cc ni dung ch yu ca hp ng ng bo lnh phi bao gm mt s iu khon sau: cc thnh vin tham gia ng bo lnh; t chc tn dng u mi thc hin ng bo lnh; loi bo lnh; gi tr ngha v bo lnh; thi gian bo lnh; x l ri ro v tranh chp gia cc thnh vin... Hoc quy nh r rng trch nhim ca cc bn tham gia ng bo lnh, trong vic kim tra, x l ri ro tranh chp trong qu trnh thc hin ng bo 45

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

lnh: cc bn tham gia ng bo lnh phi thng xuyn kim tra qu trnh thc hin ng bo lnh heo hp ng k kt gia cc bn; trng hp pht sinh ri ro trong qu trnh ng bo lnh cc bn tham gia ng bo lnh cng tho thun vi bn nhn bo lnh x l theo hp ng ng bo lnh v cc quy nh ca php lut hin hnh; phng thc gii quyt tranh chp... Th nm: Quy nh v vn xc nh thm quyn ca to n trong vic gii quyt tranh chp hp ng cp bo lnh v hp ng bo lnh ngn hng. y l hai hp ng mang tnh phi sinh trn c s hp ng chnh c k kt trc gia bn nhn bo lnh v bn bo lnh nhng do tnh c lp v ch th cng nh c lp v vic thc hin quyn v ngha v nn trong trng hp pht sinh tranh chp cn phi xc nh t cch tham gia t tng cho tng loi ch th. Hin nay php lut cha c quy nh c th v xc nh thm quyn ca to n trong vic gii quyt tranh chp hp ng bo lnh v hp ng cp bo lnh ngn hng trong mi quan h c lp vi hp ng chnh. Chng hn, nu xem tranh chp xy ra gia bn bo lnh v bn nhn bo lnh trong hp ng bo lnh l tranh chp phi sinh th cc bn s khng th thc hin c quyn khi kin mt cch c lp. Nu coi h l ng nguyn n hoc ng b n hoc l ngi c quyn ngha v lin quan th h s khng c quyn ch ng thc hin cc hnh vi tham gia t tng bo v quyn li cho mnh. iu ny gy ra rt nhiu kh khn trong qu trnh gii quyt, dn n tranh chp ko di gy ra tn tht ln cho cc bn tham gia bo lnh ngn hng. Do trong thi gian ti m bo r rng quyn li ca cc bn tham gia php lut cn c quy nh c th theo hng cho php c quan c thm quyn xem xt gii quyt hai hp ng ny c lp vi nhau nu cc quyn v ngha v b tranh chp khng ph thuc vo hp ng chnh. Th su: Hon thin cc vn bn php l c lin quan n nghip v bo lnh ca cc t chc tn dng. 46

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

iu chnh Quyt nh 48/1999/Q - NHNN5 ca Ngn hng Nh nc quy nh v vic phn loi ti sn c, trch lp v s dng d phng x l ri ro trong hot ng bo lnh ca t chc tn dng. V theo quyt nh ny, cc t chc tn dng ch c s dng d phng x l ri ro sau khi tn thu mi khon thu, yu cu ngi bo lnh thc hin ngha v, pht mi ti sn cm c, th chp nu c v cc bin php theo quy nh ca php lut thu hi n. Trong khi trn thc t c rt nhiu trng hp l sau khi tn thu, cc t chc tn dng khng th pht mi ti sn nh phi treo n tn ng nhiu nm. Nhng khon n ny nn c x l bng d phng ri ro v phn ti sn th chp ca khch hng s c theo di v x l khi c iu kin. Mt khc t Quy ch bo lnh ngn hng ti Quyt nh s 283/2000/Q - NHNN14, Thng c Ngn hng Nh nc b quy nh v trch lp qu bo lnh v c quy nh phn loi ti sn c, trch lp d phng x l ri ro trong hot ng ca cc t chc tn dng. Tuy nhin vic trch lp qu ny cn c t l ph hp khng lm nh hng n kt qu kinh doanh ca cc t chc tn dng. Ngoi ra, php lut cn hon thin cc vn bn php quy hng dn vic cm c, th chp ti sn, nhm to iu kin cho vic thc hin cc giao dch bo m gia bn bo lnh v bn nhn bo lnh din ra thun li.

KT LUN 47

 ti: Php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam

Lch s ra i v pht trin ca php lut v bo lnh ngn hng ti Vit Nam tuy cha c lu nhng gp phn khng nh v tr v vai tr tch cc ca n trong vic iu chnh hot ng ny. Do nghip v bo lnh vn c mi m i vi cc t chc tn dng Vit Nam nn thc t cng pht sinh nhiu vn bt cp m lut cha d liu ht cc trng hp xy ra. Qua vic tm hiu, phn tch v nh gi trn c s l lun v thc tin p dng php lut, lun vn vi ti Php lut v hot ng bo lnh ngn hng Vit Nam : Trnh by khi qut nhng vn l lun c bn v nghip v bo lnh ngn hng, php lut v hot ng bo lnh ngn hng Vit Nam. Qua phn tch thc tin p dng php lut, nh gi nhng im ph hp cng nh nhng hn ch ca php lut a ra nhng gii php nhm hon thin php lut v bo lnh ngn hng Vit Nam. Vi thi gian khng di v vn kin thc t i cng nh kh nng phn tch nh gi cn hn ch, lun vn ny chc chn cha th bao qut ht php lut v hot ng bo lnh ngn hng. Hn na y cng l ti kh mi m, ti liu thc t l t ph bin nn lun vn cng kh trnh khi thiu st, hn ch. V vy em mong c s gp v nh gi ca cc thy c gio lun vn ny c hon thin hn. Em xin chn thnh cm n !

48

DANH MC TI LIU THAM KHO 1. B lut dn s nm 1995, 2005. 2. Lut Ngn hng Nh nc nm 1997( sa i, b sung nm 2003).
3. 4.

Lut ngn hng nh nc 2010 (hiu lc thc thi t ngy 01/01/2011). Lut cc t chc Tn dng 2010. dch bo m.

5. Ngh nh s 163/2006/N-CP ngy 29 thng 12 nm 2006 v giao 6. Quyt nh ca Thng c Ngn hng Nh nc Vit Nam s 283/2000/Q- NHNN14 ngy 25 thng 08 nm 2000 v vic ban hnh Quy ch bo lnh ngn hng. 7. Quyt nh ca Thng c Ngn hng Nh nc Vit Nam s 26/2006/Q-NHNN ngy 26 thng 06 nm 2006 v vic ban hnh Quy ch bo lnh ngn hng. 8. Gio trnh Lut ngn hng - i hc Lut H Ni.
9. 10.

H Linh,Bo lnh ngn hng: Cn thit phi sit cht (2011) Minh Phc,Hiu th no v bo lnh ngn hng - hot ng khng chu thu GTGT(2012) L Nguyn, Bo lnh ngn hng v tn dng d phng, Nh xut bn Thng k 1997. TS. Nguyn Ngc in, Mt s suy ngh v bo m thc hin ngha v trong Lut dn s Vit Nam, Nh xut bn Tr 1999. TS. V nh Ton, Mt s vn v quan h bo lnh ngn hng nc ta hin nay, Tp ch lut hc s 2/2011.

11.

12.

13.

MC LC