TRKYEDE SOSYOLOJ, ANTROPOLOJ VE KLTR ARATIRMALARI ALANLARINDAK MEVCUT DURUM: AKADEMK ARATIRMALARIN ERKLER1 H.

Nee ZGEN2 2005 ylnn ubat aynda, TBA tarafndan Sosyal Bilimlerde ngr Aratrmalar iin bir rapor hazrlamamz istendi. Aada okuyacanz ksm, Sosyoloji Antropoloji ve Kltr almalar grubunun bir yesi olarak ve bu rapor iin kaleme almtm. imdi Sosyolojinin iinde uzun yllar bulunmu ve mevcut Sosyoloji aratrmalarnn eilimlerine uzun bir dnem yn vermi bir sosyolog olarak, Prof. Dr. lgen Oskaya, Ege niversitesi Sosyoloji Blmnden emekli olmas vesilesiyle bir sunu kitab hazrlanmaya karar verildiinde; gemi yllarmzn ksa ama zl ve biraz da aykr bir gzden geirmesi olarak, bu hazrln, uygun olduunu dndm. Bu ksmlar, Trkiyede eitli Sosyoloji, Antropoloji ve Ktr almalar Blmlerinden retim yeleriyle yaplm olan tartmalar, toplantlar ve kaytlanm eitli akademisyen toplantlarndan da temel ald. Tezler iin YK Tez Merkezi tarand ve blm derslerine erimek iin E.. Edebiyat Fakltesi Sosyoloji Blmndeki aratrma grevlileri sayn Hasan en ve sayn Sava alayan ve kaynakann derlenmesinde sayn Zafer Durdu yardmc oldular. Geri kalan ksmn tm sorumluluu, tabii en nce bana aittir ve durumun iinde yer alan btn Sosyoloji, Antropoloji ve Kltr almalar blmlerindeki akademisyenlere de aittir.

Bu alma, TRKYE BLMLER AKADEMS SOSYAL BLMLERDE NGR PROJES kapsamnda, Bahattin Akit, Tahire Erman, Akile Grsoy, Ahmet duygu, Sibel Kalaycolu, Aye nc, Ferhunde zbay, H. Nee zgen, Nkhet Sirman, Nadir Suur ve smail Tufann katlmlar ile hazrlanm olan SOSYOLOJ, ANTROPOLOJ VE KLTR ARATIRMALARI NGR RAPORU: MEVCUT DURUM SAPTAMASI, YEN ELMLER VE BAZI NGRLER balkl rapora katk olarak, Eyll 2006da TBAya sunulmutur. 2 Prof., Ege niversitesi, Edebiyat Fakltesi, Sosyoloji Blm, nese.ozgen@ege.edu.tr

H. Nee zgen

erik ve erikle lgili Eilimler 1. erik (Hangi Konular Aratrlyor, Hangi Konular Aratrlmyor?) Sosyal bilimler alanlarnda, gerek blmler gerek blm dndaki akademik evrelerin, son yirmi ylda byk deiiklikler iine girdiklerini sylemek olanakldr. Hzla yeni alma alanlar almakta, geleneksel alma konularnn yannda, hem daha moda olan alanlara hem de dnyada son allan konulara da ilgiler hzla eitlenmekte ve artmaktadr. Gemite allm olan konular ve eilimler konusuna burada deinmeyeceiz. Zira bu konuda olduka youn tartmalar ve deerlendirmeler yaplmtr ve yaplmaktadr3. Bu ksmda yeni zamanlarda allan konularn ierii ve alma biimlerine dair konuacaz. Bu tartmalar da hem SAK grubunun kendi i toplantlarndan hem blmlerle yaplan toplantlardan ve hem de blmler ve birimlerin alma alanlarndan elde ettiimiz bilgiler eliinde yapacaz. Sosyal bilim alanlarnda, yeni zamanlarn dier bir olumlu deiiklii, akademinin da alma eilimlerinin glenmekte olmasdr. Hem Bat Avrupa, Kuzey Amerika, Kanada vb. niversitelerinden yani Batdan hem de Japonya, in, Rusya ve Dou Avrupa lkelerinden giderek artan oranda akademik balantlar kurulmakta, bilim insan dei-tokuu daha youn olmak zere, eitli dzeylerde bilim alverii yaplmaktadr. Bir dier olumlu zellik ise, giderek artan sayda gen akademisyenin, artk burslu olarak okuduklar niversitelere dnmekte olmalardr. 1990larda yollanm olan bir grup doktora rencisi, artk akademinin iinde yer almaya balamtr. eitli olumsuzluklar youn olarak yaanmaya devam etse de (bu genlere kadro verilmesinde gecikmeler, geleneksel yaplarn tutuculuk srarlar, akademi iinde bilimsel evrelerin deil birincil gruplarn etkin olabilmeleri vb.), yeni akademik kuan pek ok olumsuzlukla ba edebildii grlebilir. Ek olarak, byk ehirdeki niversitelerin giderek daha youn bir ekilde kendi rencilerini Kuzey Amerika ve Avrupa
3

Bu konudaki tartmalar iin bu almann arkasna bir kaynaka koymay uygun buldum. Elbette buradakilerin dnda da Trkiyede Sosyoloji ve akmlar zerine deerlendirme yazlar vardr. Gzden kardm yazlar iin zr dilerim. Sosyoloji Dergisi lgen Oskaya Armaan zel Says (Hakemsiz) 2007

10

Trkiyede Sosyoloji, Antropoloji ve Kltr Aratrmalar Alanlarndaki Mevcut Durum: Akademik Aratrmalarn erikleri

lkelerine doktora yapmak zere burs bularak veya balantlarla yollamaya balamalar da bir dier olumlu admdr. Bu genler de dndklerinde gen ve dinamik bir grup oluturacaklardr. Bir dier olumlu durum, yurt dnda eitli niversitelerde alan sosyal bilim insanlarnn Trkiyeye dnk bilim yapma isteklerindeki artlardr. Hem Trkiyenin daha nemli bir aratrma alan haline gelmesi hem de Trkiyenin kendi alma alanlarn daha ok darya sunabilmesi sonucunda gelien bu durum; farkl sosyal bilim alanlarnda dardaki akademilerde alan meslektalarmz da giderek daha hevesli ve ayrca almalar iin de kymetli duruma getirmektedir. SAK Grubu, btn bu saylan deimelerin niteliklerinin ve tabi niceliklerinin de tartlabilmesi, Trkiyede yaplan sosyal bilimin metodolojik ve epistemolojik eitlenmelerini aklamak iin; sosyal bilimler alanlarndaki eitli konularn ele alnma skl ve irdelenme biimlerinin nemli bir veri olduunu dnmtr. Bu amala, eitli blmlerde lisans, yksek lisans ve doktora eitimlerinin ekil ve ieriklerine; YKe sunulmu olan tezlerin balklarna ve ieriklerine, ayrca eitli niversitelerden akademisyenlerin yaynladklar kitap ve makalelerin adlarna ve ieriklerine ynelik bir aratrma yaplmtr. Bu almalarda, yaplm ve yaplmakta olan almalarn izini srmemizi en ok engelleyen durum, verileri elde edilme zorluklaryd. Bylece, SAK almalarnn niteliini bu zorluklar aratrarak balattk, zira bu zorluklar biimle ilgili gibi grnseler de, sosyal bilim alanndaki epistemolojik karakterin bir parasdr. Bu zorluklar iki balk altnda inceledik: 1) Bilgiye ulama glkleri ve 2) Bilginin kodlanmas/ ifrelenmesi ve saklama. 1.1. Bilgiye Ulama Glkleri Trkiyede ve Trkiye iin allmakta olan Sosyoloji, Kltrel almalar ve Antropoloji almalarnda, bu almalarn izini srmede aadaki zorluklar zet olarak sraladk: Gerek blmlerin dersleri ve ierikleri, gerek yaplm olan tezlerin adlar ve ierikleri gerek yaynlanm olan kitap ve makalelerin izlerini srmek son derece zordur. Blmlerin derslerin adlar ve ierikleri olarak, kendi elemanlarna ve darya sunduklar bilgiler ya yoktur, ya da olsalar dahi ierie dair bilgi vermemektedirler. Derslere dair bilgiler, genellikle dersi verenlerin adyla snrldr, derslerde
Sosyoloji Dergisi lgen Oskaya Armaan zel Says (Hakemsiz) 2007

11

H. Nee zgen

okutulanlar ve kaynakaya deinilmemektedir. Blmler blm elemanlarnn altklar konulara veya blmn birlikte hareket ettii farkl kurumlara dair bilgileri (eitli enstitler, kamu ya da zel kurum ve kurulular, farkl blmlere verilen dersler ya da ortak veya blmn kendi projeleri vb. bilgi) kendi blm bilgileri olarak iermemekte ve sunmamaktadr. Blmler en ok lisans derslerinin -nadiren de yksek lisans- ve bunlarn programlarn, blmlerinin ortak akademik ii olarak grmekte ve bunun duyurulmasna ve onayna nem vermektedirler. Benzer bir durum, blmde yaplm olan almalar, onaylanm veya srdrlmekte olan tezler, yaynlar veya kitaplar vb. konularnda da grlebilir. Bylece deil akademi veya niversite dndan bir yabancnn, ieriden bir meslektan dahi, eitli blmlerde yaplanlara ulama ans gayet snrldr. Bu ksmdaki glkleri, Akademik birikimin blmlere deil kiilere ait olarak grldn syleyerek zetleyebiliriz. Akademisyenin yapt almalar, ders d akademik veya sosyal sorumluluk almalar, dzenledii kongreler, verdii seminerler, katld toplantlar vb., dier blmlerle ve kurumlarla almalar, projeleri vs. blmn dersleri dnda- hemen hepsi, blmn dnda ve dolaysyla akademinin de dnda kabul edilmektedir. Bunlar blmn etkinlikleri olarak grlmemekte, hatta akademisyenin kendi zel alan gibi anlalmaktadr. Bylece akademik veya sosyal her baar veya baarszlk; blmlerin boaltt bir kapsama alanna akademisyenin dahil olduu dolam/ networkle doldurulmaktadr. Akademisyenin birikimleri ve abalar, blmden ok kendi i evresi, bilimsel ve arkadalk evreleriyle kurduu kendi network (ebekesi, dolam, evresi) yoluyla tanmakta, bu alandaki baarlar nemsemekte ve desteklemektedir. Bu ksmda nemli bir saknca gelimektedir: eitli networkler/ebekeler birbiriyle bamsz, uyumsuz, ilgisiz ve hatta atmal/ekimeli olabilir/ olabilmektedir. Bylece bazen ayn blmdeki meslektalarn birbirlerinin almalarndan haberdar olmamalar kadar; kimi zaman kmsenen faaliyet alanlar da belirebilir. Dahas, blmlerdeki kurumlamalar artrlmazsa bu ebeke sistemleri de kiiselleebilir ve kurum dnda ve bylece akademi

12

Sosyoloji Dergisi lgen Oskaya Armaan zel Says (Hakemsiz) 2007

Trkiyede Sosyoloji, Antropoloji ve Kltr Aratrmalar Alanlarndaki Mevcut Durum: Akademik Aratrmalarn erikleri

dnda var olabilirler. Bu da rekabetin akademi dna kmas, kiisellemesi ve aclamas anlamna gelebilir. 1.2. Bilginin ifrelenmesi ve Saklama Son yirmi ylda yayn saysnda ve eitlerinde gzle grlr bir art vardr. Gerek niversitelerin gerek yaynevlerinin dergilerinde gerek eitli yar akademik dergilerde ve yaynlarda byk ve sevindirici bir art vardr. Bir yandan yayn olanaklar artmakta te yandan yazl her trden bilgiye eriimin kaynaklar ve olanaklar da artmakta ve eitlenmektedir. Btn bunlar, yayn ve bilimsel almalarn artan oranda evre ve dnceler tarafndan dikkate alndn gstermesi asndan sevindiricidir. Ancak baz olumsuzluklar da vardr. Bunlar ksaca, gemiten getirdiimiz olumsuzluklarn devam ve yeni beliren baz olumsuzluklar olarak sralayabiliriz. niversiteler arasnda, akademik dnyann en nemli taycs olarak basmn ve yaynn nemini teslim edenlerin says hl gerekten ok azdr. niversiteler, deil dardaki yar akademik veya akademik yayn alann desteklemeyi ve denetlemeyi, kendi istihdam ettikleri akademik alanlarda dahi basm yapmamakta, yaplanlar da kalitesiz ve verimsiz kalmakta ve datm yeterince yaplmamaktadr. niversite basmevlerinin hem ok eski teknolojiyle ve hem de kstl btelerle almas, baslan almalarnn datmlarnn yaplarak okura ulamasn salamak yerine, neredeyse sadece o blme ait bir yayn olarak grlmesi gibi alkanlklar yznden, niversite yaynlarna ulamak neredeyse imknszdr. Dolaysyla niversitelerde yayn yapmak, blm dergisi kartmak veya bir kitap bastrmak, giderek daha zorlamaktadr. niversitede baslan bir kitabn, neredeyse mutlaka, bir kadro nedeni olmaktadr; blm dergileri de ounlukla blmn kendi elemanlarnn yazlaryla snrlanm ve sadece blme datlan dergiler halinde kalmtr. Bu tablo, TBTAKn Hakemli dergi statsn onayladn ve bu onayn kurallarn ilan etmesiyle ksmen farkllam, Blmler kendi yaynlarnn kalitelerini artrma gayreti iine girmi, en azndan yaynlar araclyla yaplanlardan haberdar olma ans de bylece artmtr. Bunun dier bir olumlu zellii, yurt iinde makale yazmay zendirmi olmasdr.

Sosyoloji Dergisi lgen Oskaya Armaan zel Says (Hakemsiz) 2007

13

H. Nee zgen

Geri bu ekliyle, hakemli bir derginin SSCI iine girmesi veya baka bir indekste yer almas sz konusu deildir. Bylece hakemlilik stats de eitli blm dergileri iin ierii eitli biimlerde tanmlanan ama her tanm da mulk olan bir stat olarak kalmaktadr. Kimi dergiler hakemlilii editr kurulun gzden geirmeleriyle snrlarken, kimileri gerekten kr hakem tekniini uygulamaya almaktadr. Gerek yazlarn kabulnde, gerek basm srecinde pek ok farkllk vardr ve bu eitliliin ortak etik prensiplerinin belirlenebilmesi iin, salk bilimleri alanlarnda yaplan Sreli Yaynclk kongrelerine benzer toplantlar dzenlenmesi uygun olacaktr. Akademik yaynlara erime glklerinden bir dieri de, kimi zaman ayn blm elemanlarnn kendi almalarn genellikle ayn yaynevlerinde bastrmalar veya kendi yaynlarn bastrmak iin darda bir yaynevine ortak olmalar veya bizzat yaynevi kurmalar sonucu ortaya kan kapallktan kaynaklanmaktadr. Bu durum, hem akademik dnyaya yeni alan baka akademisyenleri ekimser klyor hem de datm son derece snrl bu evrelerin yaynlarna ulamak da zorlayor. Bylece bir tr mahfil, birer yuvarck olarak cemaatleme eilimlerinin basm ve yayn aamasnda da kurumsallatn sylemek mmkn. Bu hallerin, sadece taraya zg veya sadece evrenin marjinal yuvarcklarnn grntleri olduunu sylemek ok gtr. Bugn sosyal bilimler alannda zel sektrde yayn piyasasn elinde tutan en fazla 4 veya 5 yaynevi ve 45 dergi vardr ve bunlar da yayn ve alma eilimlerinin % 60n denetleyebilirler. Bu yaynevlerinin yayn politikalar gerekten belirsiz grnyor, dergiler iin ise uzun vadeli bir program izlemediklerinin belli olduunu syleyelim. Bunlar dnda, zellikle okdisiplinli alanlarda alanlarn yaynlarn bastrma olanaklar son derece kstldr. Bu durum, Kuhnun ok nceden belirttii bir hakim paradigma geliiminin ya da hi deilse baz toplantlarda dile getirildii biimiyle bir konular hiyerarisinin bulunduunu gsteriyor. Bir baka ifreleme, tez ve derslerin adlarnda yaanyor. Hemen her dnemin ve blmn altrd konularda baz hkim eilimler grmek mmkn. Ancak, bu eilimleri anlayabilmek ve snflayabilmek iin gerekten, Trkiye sosyolojisindeki ifreleri iyi bilmek gerekiyor. Zira rnein, balnda Ziya Gkalp geen iki ayr blmde yaplm iki ayr yksek lisans tezinin ikisinin de balklarndan 14
Sosyoloji Dergisi lgen Oskaya Armaan zel Says (Hakemsiz) 2007

Trkiyede Sosyoloji, Antropoloji ve Kltr Aratrmalar Alanlarndaki Mevcut Durum: Akademik Aratrmalarn erikleri

farkl ierikleri olduunu, ancak anahtar szckler verilmise anlamak mmkn. Anahtar szcklerde ortak bir anlamann, kabuln olmamas, almalarn snflanmasn en ok zorlatran etmenlerden birisidir. Hemen her dnemde anahtar kavramlar, serbeste ifade edilmitir ve maalesef son birka yldr da, bu kelimeler kavramlardan ziyade arama motoruna gnderme yapan kelimeler gibi eanlamllar, zt anlamllar veya kavramn iindeki bir terimi artran kelimeler haline gelmitir. Burada ksaca sz ettiimiz zorluklarn alabilmesi iin niversitelerin yayn ve basm faaliyetlerini ncelikli alanlar olarak ilan etmelerini nermeliyiz. lke olarak her niversitenin bunu ilan etmesi teklif edilmelidir. Daha sonraki neri, niversitelerin kendi bnyelerinde bitirilmi olan her doktora tezini basmalarn zorunlu klmak olabilir. Bir dier neri, iki ylda bir kez Sosyal Bilimlerde Sreli Yaynlar kongresini dzenlemek ve sonularna gre hareket etmek olacaktr4. 2. Sosyal Bilimlerde Deerlendirme Kriterleri in Bir neri Yukardaki nerilere ek olarak bir dier nerim, mutlaka bir indeksleme sisteminin gelitirilmesidir. Yurt ii yaynlara ilikin bir indeksleme sistemi yoktur. Sosyal bilimlere ait ve uluslararas etkinliklerde kabul gren indeksleme sistemlerinin gelitirilmesi gerekmektedir. Ancak bunun yaplabilmesi iin, sosyal bilim deerlendirme kstaslarnda baz nemli deiiklikler de ngrmeliyiz. SAK Grubunun, gerek Ar-Ge deerlendirmelerinde gerek blmlerin aamalarnn ve akademik baarlarn deerlendirmesindeki temel kstaslara itiraz iki zeminde ele alnacaktr: Atama-ykseltme ve bilim insan olarak kayda alnma hususlarna itirazlar Gemite bu yollu yaplan itirazlara ramen dikkate alnmayan hususlar nedeniyle uradmz zararlar.

TBTAK, Aralk 2006da I. Sosyal Bilmlerde Sreli Yaynclk Sempozyumunu dzenledi. Byk bir heyecanla katldm bu almann srekliliini diliyorum.

Sosyoloji Dergisi lgen Oskaya Armaan zel Says (Hakemsiz) 2007

15

H. Nee zgen

TBTAK ve TBAnn gerek gemiste gerek yeni strateji programlarnda ilerleme ve gelimenin temel unsurlar olarak ele aldklar verimlilik ve yararllk zeminleri; esas olarak lmedeerlendirme ve karlatrlabilirlik esaslar erevesinde somutlanr. Dier bir deyile; yeni zamanlarn bilim anlaynn temelinde bu iki esas yatmaktadr. Bilimsel alanlarn nceliklerini belirlemek, ayrca o disiplinin gelimilik gstergelerini belirlemek, karlatrmak vb. niyetlerle giriimlerde bulunulmakta; bu amala da uluslararas erevelerde kabul grm olan baz evrensel lcler dikkate alnmaktadr. Bu lclerden en nemlisi de OECDnin yaynlad ve bu konuda uluslararas bir eitlik ve standart getirmeye yarayan Frascati Manual (1980) diye bilinen eserdir. Bu alma 1983 Trkiye Aratrma ve Gelitirme Envanterine kaynak oluturmu; 1986 ylnda da Do. Dr. elik Tarmc, Dr. M. etin Koak ve Dr. Servet Mutlu tarafndan dilimize evrilmitir5. 2005 ylnda da TBTAK bu almay tekrar evirtmitir. Bu kitabn amac, Ar-Ge yapan birimlerin snflandrlabilmesi ve karlatrlabilmesidir. Bu yolla rnein mhendislik ve fizik bilimlerinde yaplm olan almalarn kavramsal ve teknik terim analizi yaplarak; standart bir snflamaya gidilebilmekte; ek olarak bu ekilde sunulan veya nerilen bir proje veya almann da verimlilik miktar, ierdii AR-Gein eitli kstaslarla karlatrlabilmesine olanak vermektedir. Bylece fizik bilim, tp, mhendislik, teknik, vb. alanlarda btn almalarn bir tr verimlilik analizi temelinde snflanmas ve sralanmas olanakl hale gelmitir. Ancak Frascati lmlerinin kullanlmasnda, bizler asndan nemli bir farkllk vardr: Bu ltler sosyal bilimler alanndaki pek ok alma iin kullanlamamaktadr. Geri rnein niversite kapasitesinin deerlendirilmesinde, yksek lisans performans ve retim yesi oranlar vb. kstaslarla Frascati Rehberi baz kriterler retmitir. Ama yine de, rnein sosyal aratrma projeleri iin veri toplama vb. aratrma faaliyetlerinin Frascati iinde yer alan verimlilik ve teknik yarar ilkesine hi bir biimde uymad kabul edilmektedir. Yine benzer olarak, bilimsel ve teknik bilgi salayan kurulularn almalarnn iindeki bilgi salama alan lme tabi deildir.
5

Frascati El Kitab (1980) Bilimsel ve Teknik almalarn llmesi, ev: Do. Dr. elik Tarmc, Dr. M. etin Koak ve Dr. Servet Mutlu, (1986), VMS Matb. Ankara. Sosyoloji Dergisi lgen Oskaya Armaan zel Says (Hakemsiz) 2007

16

Trkiyede Sosyoloji, Antropoloji ve Kltr Aratrmalar Alanlarndaki Mevcut Durum: Akademik Aratrmalarn erikleri

lein A+Gnin snrlar ksmnda d maddesinde, Birok sosyal bilimci belirli bir probleme sosyal bilimlerin kabul edilmi metodoloji ve gerekleriyle yaklarsa da bu bir aratrma saylmaz. (s: 15) denilmektedir. Oysa btn bu bilgilerin aksine, gerek TBTAK gerek TBA uzun bir zamandr hem bilim insanlarnn kaydedilmesi, deerlendirmesi ve hem de llmesinde bu ltleri eit olarak kullanmay bir eitlik addetmektedir. rnein TBTAKn TARABS envanterindeki tm kriterler teknik ve hatta tp bilimlerinin verimlilik lmlerine uygun olarak snflanmtr. Bylece sosyal bilimcilerin Aratrmanzn AR-G kapasitesi nedir? sorusuna verecei hi bir yant yoktur ve bylece bir snflamadan mahrum kalmakta ve bu yzden de lme ve deerlendirmelerde snfta kalmakta, dl alamamakta hepsinden nemlisi verimsiz bir disiplin olarak grmezden gelinmesi kolaylamaktadr. Benzer olarak da TBAnn uluslararas yayn desteinde yer alan dergilerin snflamas, yine bu tlere gre yapldndan btn sosyal bilimler dergileri daha alt kategorilere girmekte ve sadece bu yzden, sosyal bilimcilere salanan destekler az olmaktadr. Bylece sosyal bilim blmlerinin daha az pay almas, gereksiz olarak grlmesi, kaytlara girmemesi, daha az yayn ve etki sahibi olmakla sulanmas da hakllk kazanmaktadr. Sosyal bilimcinin yapt-veya nerdii- ilerin etkilerini lmek ve karlatrmak zorunda olduumuzu biliyoruz. Ancak bu karlatrmann ilkeleri, imdiden sonra daha baka lclerle yrmek zorunda. SAK Grubu olarak, lme ve deerlendirme kriterlerinin Akran Etkisi ilkesiyle yrtlmesini savunuyoruz. Ancak bu akran etkisinin havuzunun da, imdiki lmlerden daha geni bir alana tanmas gerekiyor. Yani, eer bir almann yararll ve etki alanlarn lmeye yelteniyorsak, bu etki alanlarn geniletmeliyiz. Ek olarak Havza Etkisi llmelidir. Bu havza (Trkiye Sosyal Bilimlerinin etki alanlar) hem corafi hem de sosyal etkiyle birletirilebilir. Trkiyedeki fizik ve sosyal bilimlerin havzasnn snrlarnn nereleri olacana, birlikte karar verilmelidir. rnein, NORDFOSK 1973 kriterleri, Nordic Impact ad verilen etkiyi lebilmek iin, btn Nordik lkeleri eit olarak almlar ve bylece etki lmler. Bir dier lmleme de (elbette) UNESCOnun.

Sosyoloji Dergisi lgen Oskaya Armaan zel Says (Hakemsiz) 2007

17

H. Nee zgen

ncelikle anahtar szcklerin teknik bilimlerden alnarak kavram haline getirilmesinin, sosyal bilimlerde geerlii olmadn sylemeliyiz. Yeniden Deweyin kavramlar dahi kullanlabilir. Ek olarak, pratik bir neri olarak, TARABS veya ARBS yerine TBTAKa veya TBAya bir SOSARBS kurulmasn neriyoruz. 3. erie Dair: Neler allyor ve Neler allmyor? Blmlerdeki Dersler ve erikleri Trkiye niversitelerinde bulunan Sosyoloji, Antropoloji, Halk Bilimi, Kltrel almalar gibi SAK grubunu ilgilendiren blmlerin ounun programlar ve yaplan almalar zerinden baz dnceleri dile getireceiz: Blmlerin hepsinde ortak olan dersler: Sosyolojiye Giri, Felsefeye Giri, Psikolojiye Giri, YK dersleri ad verilen kredisiz dersler ve bilgisayar dersleri, en az iki dnem verilen Sosyoloji Tarihi, Felsefe Tarihi, Geliim Psikolojisi, Kurumlar Sosyolojisi, Aile Sosyolojisi, Metodoloji, Aratrma Teknikleri, statistik ve Din Sosyolojisidir. Bunun arkasndan baz eksikliklerle beraber en sk verilen dersler: ktisat Sosyolojisi, ehir veya Kent Sosyolojisi, Kk Gruplar Sosyolojisi, Krsal Alanlar veya Ky Sosyolojisi, Su ve Hukuk Sosyolojisi, Siyaset Sosyolojisidir. evre Sosyolojisi ve letiim Sosyolojisi de ska paylalan derslerdir. Bunun dnda rnein Antropoloji, neredeyse yok denecek kadar azdr. Boazii ve ODT dnda Antropoloji dersi genellikle bir giri dersiyle snrl kalmaktadr. Matematik dersleri bir blm haricinde kalkmtr. 18
Sosyoloji Dergisi lgen Oskaya Armaan zel Says (Hakemsiz) 2007

Trkiyede Sosyoloji, Antropoloji ve Kltr Aratrmalar Alanlarndaki Mevcut Durum: Akademik Aratrmalarn erikleri

Endstri Sosyolojisi artk sadece 5 blmde okutulmaktadr. Demografi ve Deime Sosyolojisi ok azalmtr. Feminist aratrmalar, Toplumsal Cinsiyet ve Iktidar gibi gender alanna ait dersler hemen her blme girmitir. Benzer olarak hemen her blm Yeni Tartmalar, Gncel Sosyoloji veya Sosyolojide Gncel tartmalar adyla bir ders amtr. Sosyoloji blmleri arasnda derslerin adlarndaki tekdzeliin bozulduu esas olarak iki alan vardr: Bunlar Siyaset Sosyolojisi ve Trkiye almalarnn tartld sosyoloji derslerdir. Trkiye aratrmalarnn Trkiyede Sosyologlar adyla snrl kald blmler daha oktur. Ancak baz blmler bu almalar ok ayrntlandrmtr. rnein Boaziinin Siyaset Sosyolojisi alanlarnda, stanbul niversitesinin de Trkiye ve Osmanl aratrmalar alanlarndaki eitlemeleri dikkate deer ve nadirdir. Blmlerdeki pek seyrek olarak yer alan dersler arasnda; Sakarya niversitesindeki Rusa, ince, Japonca, Yerel Sorunlar Sosyolojisi, Yoksulluk Sosyolojisi, AB ve Trkiye likileri, slam Dnyas Sosyoloji Aratrmalar derslerini; Krkkalede zel konular I ve II adyla verilen dersleri; stanbul niversitesinde Sosyolojiyi Hazrlayan Olaylar, Tarihte Dou Bat atmas, Bat Dncesinde Dou, Sivil Toplum ve Kamuoyu; DTCFde Sosyolojide Yntem ve Yaklamlar, 2 dnem Sosyolojide Nitel Aratrmalar; Erzurum-Atatrk niversitesinde Sosyolojide Seilmi Konular, Gnn Sosyoloji Problemleri, Trk Eitim Politikalar; Ege niversitesinde nsan Kaynaklar ve ABne Uyum, Sibersosyoloji; Boazii niversitesinde Kyllk ncelemeleri, G ve Eitsizlik, Karlatrmal Devlet ve Toplum ncelemeleri, Salk ve Tedaviyi Anlamak, Vatandalk ve nsan Haklar Sosyolojisi, Ortadou'da Snf ve Devlet, Toplumsal Hareketler Semineri, Blge ncelemeleri; Galatasaray niversitesinde Radyo Programcl, Sinemann Toplumsal Tarihi, sizlik ve Toplum, Medya Sektrnde letmecilik, Reklamda Yaratclk, Trkiyede slamc Hareket;

Sosyoloji Dergisi lgen Oskaya Armaan zel Says (Hakemsiz) 2007

19

H. Nee zgen

Ko niversitesinde Sonlu Matematik, Temel ve leri Yazma Teknikleri, Dnya Uygarl; Uluda niversitesinde Postendstriyel ve Postmodern Toplum, Yakna Trkiyesinde Toplumsal Dnm, Sosyolojide Seme Konular, Sosyolojinin Sosyolojisi, Sosyol Linguistik; Sleyman Demirelde iki dnem Osmanlca, Deerler Psikolojisi, Trk Dnce Tarihi ve ayrca Trk Kltr Tarihi derslerini rnek olarak verebiliriz. Dersleri genel olarak snflarsak; YK dnemini takiben blmlerin birrnek dersleri en az iki sene verdikleri syleyebiliriz. Blmler genellikle son ylda, ancak o da ihtiyatla, baz farkl dersler vermeye almaktadr. Bunu nedenlerinden birisinin blmler arasndaki geililii salayabilmek iin benzer derslerin okutulmas zorunluluu olarak aklanmas; blmler aras yatay geilerin ne kadar az olduunu bilenler iin geerli nedenler saylamaz. Kald ki ad ayn olmasa da benzer ierikteki derslerin edeerliine blmler karar verebilirler. Grlyor ki blmler, YK programnda yer alan dersleri hl byk bir dikkat ve en hafif deyimiyle sadakatle, programlarna almaya devam etmektedirler. YKle uygulanmaya balayan anabilim dallar ayrmlarnn bu durum zerinde son derece etkili olduu grlmektedir. Pek ok blm hl Kurumlar Sosyolojisini, Uygulamal Sosyolojiyi vb. ayr anabilim dallar olarak ele almaktadr. te yandan, blmler baznda eitlenen derslerde de sosyolojik adlardan ziyade, bir retim yesinin uzman olduu alann adlarn grebiliriz. Dolaysyla, blmlerin ayrntlandrd ve seimlik dersler olarak verdii derslerin; sosyal bilimin gereksinimleri iin deil de daha ok, blme gelen retim elemannn derse gereksinimi dorultusunda alm olduu sylenebilir. Ders ieriklerine gelince, asl eitlilik burada cereyan etmektedir. Blmlerin ders ieriklerini yorumlamann iki yolu vardr: Derslerin kaynaka listelerini incelemek ve blmdeki doktora ve yksek lisans tezlerinin ieriklerini incelemek. Zira hem kaynaka hem de yksek lisans tezleri, blmlerdeki kavramlatrmay ortaya karabilir ve esas olarak baz ekoller ya da bilimsel evreler mevcutsa bunlar iin baz ipular verebilir. Ancak ne yazk ki, blmlerin ders ieriklerinde kaynakalara fazla rastlanmaz. Bunun nedeni, Trkiyede sosyal bilimler alannda, dersin ieriinin nceden hazrlanmasnn henz bilimsel gelenekten saylmamas olabilecei gibi, retim elemannn dersin kaynakasn 20
Sosyoloji Dergisi lgen Oskaya Armaan zel Says (Hakemsiz) 2007

Trkiyede Sosyoloji, Antropoloji ve Kltr Aratrmalar Alanlarndaki Mevcut Durum: Akademik Aratrmalarn erikleri

son anda kararlatrmas vb. de olabilir. Her durumda, dersin ieriinin dersi veren retim yesine ait bir sre olarak kabul edildiini, dersin ve retim srecinin blme deil de retim elemanna ait olarak teslim edildiini grmekteyiz. Zira rnein hemen hi bir blmde, blmn ortak verdii derslerin tablosu yoktur ve baz giri dersleri ve sosyal bilimler iin daha yapsal addedilen derslerin ortak verilmesi, ieriklerinin ortak kararlatrlmas ya da dersi veren retim elemanlarnn birka ylda bir deimesi adetleri yoktur. Dahas derslerin adlarn bir kez konup, dersi veren retim eleman saptandktan sonra genellikle blmn bu ders hakknda olumlu veya olumsuz gr bildirmesi gelenei de yoktur. Yksek lisans (master ve doktora) tezleri iin ise durum daha farkldr. Bu konuda bilgiye erimek daha kolaydr, zira YKn, yksek lisans tezlerini ve tez zetlerini 1993ten itibaren ksmen, 1997den sonra daha youn olarak 2000 ylndan itibaren de tamamen kaytladn gryoruz. Yine de bu kaytlarn ne kadar dikkatle tutulduuna dair baz phelerin bertaraf edilmesi gerekir. Baz almalar master teziyken doktora olarak bazlar da doktora iken master olarak kodlanmlardr. Yksek lisans tezlerinin ilk taramalaryla, 1993ten bu yana Sosyoloji balyla kodlanm 1576, Sociology balnda 63 tezin; Antropoloji balnda, 25i doktora olmak zere 152 tezin bulunduunu gryoruz. Bu almalar iinde bir gezintide, rnein Din Sosyolojisi balkl almalar 121 tanedir ve bunlarn 25i doktora almasdr. Ancak dier hi bir alanda din sosyolojisi kadar youn alma yaplmamtr, politik sosyoloji hari. Son dnem almalarnda ise politik sosyoloji ve postmodern sosyoloji bal altnda fazla sayda din ve islam aratrmalar alld grlmektedir. te yandan, iktisat sosyolojisi alannda sadece 1 tez, kurumlarda 8 tez vardr. Baz sosyologlarn adlaryla kodlanan almalarn says ilgintir, Ziya Gkalpte 57, Prens Sabahattinde 3 ve Comte balnda 2 tez vardr. Gkalp hari Comte ve Sabahattin tezleri 19871993 arasnda yaplm tezlerdir. Durkheim balnda 5, Weber balndaysa 2 si doktora olmak zere 10 tez vardr. Marks veya Marx balyla kodlanm tez says 29dur ve bunlardan 3 doktora balkldr. Frankfurt Ekolu/ Okulu balkl hepsi master tezi olan 6 tez, Foucault balkl 1 doktora, toplam 7 tez, Giddens balkl 1 tez vardr. Giddens, Foucault ve Frankfurt Okulu almalar, dier almalardan farkl olarak 1998 sonrasnda hatta 2000

Sosyoloji Dergisi lgen Oskaya Armaan zel Says (Hakemsiz) 2007

21

H. Nee zgen

sonrasnda younlamaktadr. te yandan rnein Marx veya Ziya Gkalp almalarnn belirgin bir dnemsel dalm yoktur. Yine de bu almalarn dalmlarnn gerek bir tez almas profilini betimleyeceinden son derece kukuluyuz. Gerek YKn kaytlarnn yeterince salkl olmamas, gerek YKn kodlama sistemi iin belirgin bir dzenleme tutturmam olmas nedeniyle, Antropoloji, Politics ve Sosyoloji birbirinden ok ayr kodlara ayrlabilmekte ve bir arada grlememektedir. Trkiyede sosyal bilimler alanndaki epistemolojiyi snayabilmek ve yerini tartabilmek iin, nelerin allmakta olduunu saptamann bir yolu da nelerin allmadn saptamaktr. rnein Trkiye sosyal bilimleri iinde (Tarih ve ktisat alanlar hari), metodoloji ve epistemoloji hatta tekniin hemen hi tartlmadn syleyebiliriz. Keza eitim, salk, snf ilikileri ve elikileri, refah, retim, sosyal problemler gibi alanlardaki tartmalar da artk moda olmayan, daha eskilerde kalm grnyor. almalarn irdelenmesiyle ortaya kan nemli noktalardan birisi; balklarn ve ieriklerin ciddi olarak ayrm olduudur. Bu hususta iki ayr durumu saptamak mmkn: Birincisi: Balklarn konular ve terimleri ok yeni de olsa, ieriklerinin eski olmas. Diyelim Politik slam zerine yazlm olan veya Kent ve Yoksulluk zerine yazlm olan bir alma, neredeyse yirmi yl nce yaplanlara benzer ierikler tayabiliyor. Bylece baz almalarn gen ve ada akademisyenlerce yeni alma konular olarak saptanrken, tezin danmanlarnn bazen tutucu davrandklarn ve ierii belirlediklerini ya da gen aratrmaclarn ada literatre ulama ve elde etme glkleri nedeniyle ieriklerini yeterince gelitiremediklerinisylemek olanakldr. kincisi, almann tamamyla bir bakasnn izledii yolu tekrarlamas; yani hocann yolunun izlendii almalar. Bunlar gerek balk gerek ierik olarak yeni bir ey sylemeyen, malumu ilan eden almalardr ve en zararl yanlar, gen alann kuramlarn zetlerinin karlabileceine dair bir dnceye kaplarak, mezun olmalarn salamalardr. Sosyal bilim eitimi ise belli bir ekole bal olmaktan ziyade; o blmlerdeki kiilerin ilgi alanlar ve iinde yetitikleri sistemlerin dank bir toplam olarak beliriyor. Dier bir deyile, ekoller etrafnda yaplanan blmler yerine ilgi alanlar etrafnda kmelenen blmlerde alyoruz. 22
Sosyoloji Dergisi lgen Oskaya Armaan zel Says (Hakemsiz) 2007

Trkiyede Sosyoloji, Antropoloji ve Kltr Aratrmalar Alanlarndaki Mevcut Durum: Akademik Aratrmalarn erikleri

Aada, eitli blmlere Trkiyede sosyal bilimlerin ve ayrca sosyal bilimcilerin ierik sorunu nedir? diye sorulduunda alnan cevaplarn bir derlemesi vardr: Yntem bilgisinden yoksunluk, ierik bilgisinin yceltilmesi, Krkrne alan savunusu, Biz ve Batllar arasnda bir ayrtrma, ayrmclk konmas, Polemik kltrnn yokluu Ekol yokluu Pedagojik kayglarn azl, Holism, ideolojik angajman, Akademik dnyann temas edebilecei alanlarda eksiklikleryayn, kongre, konferans, Kes-yaptr-ekle-kartr teknii, Akademisyenlerin birbirini eletirme kltr yok, Tartlandan ziyade ahlak nemli, Dnce kaynaklarmzn saptanmas lazm, Mimar Sinanla Egenin sosyal bilim anlaylar farkl ama ekolleme yine yok, Sreklilik, gelenek meselesi ok nemli, Fast-thinker sosyal bilimciler akademiden moral olarak dlanmallar, almalarmz hayata geirilmiyor Bizim uyarlarmz iktidarlar tarafndan ciddiye alnmyor Sosyal bilimlere yetersiz seviyede renci yollanyor ktidarlar bizlerin uyarlarn ciddiye almyor, Bamsz ve kopuuz, birbirimizin ne yaptn bilemiyoruz Ekoller ve cemaatlerin topluluu bu, kimse kimsenin yazsn izin almadan basmyor, Karlkl suskunluklar topluluu, kimse dieri eletirmiyor,

Sosyoloji Dergisi lgen Oskaya Armaan zel Says (Hakemsiz) 2007

23

H. Nee zgen

Trkiyenin Sosyoloji Geleneine Dair Baz Deerlendirme almalar Kaynakas6 AKT, Bahattin, Trkiyede Sosyoloji Aratrmalar: Blmelenmilikten Farkllama ve eitlenmeye, Trkiyede Sosyal Bilim Aratrmalarnn Geliimi, Ankara, 1986. AKT, Bahattin, Sosyoloji Cumhuriyet Dneminde Trkiyede Bilim: Sosyal Bilimler, Trkiye Bilimler Akademisi (TBA) Yaynlar, Ankara, 1997, ss. 7-18. AKT, B., NCRLOLU, O. E. ve PULTAR, G. (2003) Giri: Trkiyede Kltr Aratrmalar Pultar, G., ncirliolu, O. E. ve Akit, B. (der.) Kltr ve Modernite, Ankara, Trkiye Kltr Aratrmalar ve Tetragon yayn, ss. 123. AKTAY, Yasin, Trk Sosyolojisinin z-dnmselliine Katk: Siyaset ve Sosyolojinin Eklemlenmesi zerine, Tezkire, No: 25, 2002. BERKES, Niyazi, Bir Aratrma lmi Olarak Sosyoloji, Siyasal limler Mecmuas, say 107, Ankara, 1940. BERKES, Niyazi, Felsefe ve Toplumbilim Yazlar, Adam Yaynlar, stanbul, 1985 BERKES, Niyazi, Trk Dnnde Bat Sorunu, Bilgi Yaynevi, Ankara, 1975 BOAZ NVERSTES SOSYAL BLMLER KOMSYONU, "Sosyal Bilimlerde Alternatif Bir Paradigma Gerekli mi, Mmkn m?" Defter, say 31, Sonbahar 1997, ss. 142181. BORAN Behice, lim ve Cemiyet, 60 Yllk Gelenek, DTCFde Uygulamal Sosyoloji 19391999 (.), Der: A. Kasapolu, mit Ofset ve Yaynlar, Ankara, 1999 BORAN, Behice, Sosyal Evrim Meselesi, Ankara niversitesi DTCF Dergisi, Cilt 1, Say 2, 1943 BORAN, Behice, Sosyoloji Anlaynda kilik, Ankara niversitesi DTCF Dergisi, Cilt 1, Say 3, 1943

Kaynakann derlenmesinde emei geen E..Edebiyat Fakltesi Sosyoloji Blm Ar. Gr. Sayn Zafer Durduya teekkr ederiz. Sosyoloji Dergisi lgen Oskaya Armaan zel Says (Hakemsiz) 2007

24

Trkiyede Sosyoloji, Antropoloji ve Kltr Aratrmalar Alanlarndaki Mevcut Durum: Akademik Aratrmalarn erikleri

BORAN, Behice, Toplumsal Yap Aratrmalar, Ankara niversitesi DTCF Felsefe Enstits Sosyoloji Serisi, TTK Basmevi, Ankara, 1945 CANGIZBAY, Kadir, Sosyolojik Praksis, teki Yaynevi, Ankara, 1998. CANGIZBAY, Kadir, Sosyolojiler Deil Sosyoloji, teki Yaynevi, 1996 CELKAN, Hikmet Y, Ziya Gkalpin Milli Sosyoloji Anlay, 75. Ylnda Trkiyede Sosyoloji (.), Yay. Haz: . Cokun, Balam Yaynlar, stanbul, 1991 COKUN, smail, Sosyoloji Blmnn Tarihine Dair, 75. Ylnda Trkiyede Sosyoloji (.), Der: . Cokun, Balam Yaynlar, stanbul, 1991 COKUN, smail, Trkiyede Sosyolojinin Geliimi zerine, 75. Ylnda Trkiyede Sosyoloji (.), Der: . Cokun, Balam Yaynlar, stanbul, 1991 ELEB, Nilgn, "Sosyoloji: Gemiten Gelecee", Milli Kltr, say 83, Nisan 1991. ELEB, Nilgn ve TEZCAN, Mahmut, (Der.) Sosyolojide Son Gelimeler ve Trkiyedeki Etkileri, UNESCO Trkiye Milli Komisyonu Yay. Ankara, 1993. DREK, Zeynep, Trkiyede Felsefenin Kuruluu, Sosyal Bilimleri Yeniden Dnmek, Sempozyum Bildirileri, Defter ve Toplum ve Bilim Dergileri Ortak Yayn, 2. bask, Metis Yaynlar, stanbul, 2001. DURAKBAA, Aye, Behice Boran ve 1940larda Toplumcu Dn, Toplumbilim, Say 2, Ekim 1993 DURAKBAA, Aye, Trkiyede Sosyolojinin Kuruluu ve Comte-Durkheim Gelenei, Sosyal Bilimleri Yeniden Dnmek, Sempozyum Bildirileri (.), Metis Yaynlar, 2. Bask, stanbul, 2001. DURAKBAA, Aye, 'Sosyoloji: Ulus-Devlet Bilimi mi?", Dnya'da ve Trkiye'de Gncel Sosyolojik Gelimeler, Sosyoloji Dernei Yay., Ankara, 1994, ss. 114120. ERGUN, Doan, "Trkiye'de Cumhuriyet Dneminde Sosyoloji ve Gelimesi", Cumhuriyet Dnemi Trkiye Ansiklopedisi, cilt 8, ss. 21602164. 25

Sosyoloji Dergisi lgen Oskaya Armaan zel Says (Hakemsiz) 2007

H. Nee zgen

ER, Ltfi, "Trkiye'de Sosyolojinin Tarihesi ve Bibliyografyas", Sosyoloji Dergisi, cilt 1, sayl, 194142, ss. 158 169. ERZ, Mehmet, Sosyolojide Trk Mant, Sosyoloji Konferanslar, 18. kitap, stanbul, 1980. FINDIKOLU, Ziyaeddin Fahri, A. Comte ve A. Rza, Trkiye Harsi ve timai Aratrmalar Dernei Yay., no. 40, 1962. FEK, Nusret (der.), Trkiye'de Sosyal Bilim Aratrmalarnn Geliimi, Hacettepe Nfus Etdleri Enstits ve Trk Sosyal Bilimler Dernei Yayn, Ankara, 1971. GKE, Birsen, Trkiyede Sosyolojinin Geliimi ve rgtlenme Sreci, Sosyoloji Aratrmalar Dergisi, 12, 2000 GLE, Nilfer, "Trk Toplumu ve Pozitivist Elit'in Etkinlii", Sosyoloji Konumalar GLE, Nilfer, Mhendisler ve deoloji, Metis Yaynlar, 2. Bask, stanbul, 1998 GULBENKAN KOMSYONU, Sosyal Bilimleri An, Metis Yay., stanbul, 1996. GNAL, Asena, "'Sosyal Bilimleri Yeniden Dnmek' Sempozyumu zerine", Toplum ve Bilim, say 76, Bahar 1998, ss. 269-273. GNGR, Erol, Cumhuriyet Devrinde Trkiyede Sosyal limler, Kltr ve Sanat, Babk. Kltr Mst. Yayn, Ekim 1973. HANOLU, kr, Bir Siyasal Dnr Olarak Doktor Abdullah Cevdet Bey ve Dnemi, dal Neriyat, stanbul, 1982. HLAV, Selahattin, Felsefe Yazlar, YKY, 2. Bask, stanbul, 1995 IIN, Ekrem, Osmanl Modernlemesi ve Pozitivizm, Tanzimattan Cumhuriyete Trkiye Ansiklopedisi, Cilt: 2 LYASOLU, Aynur, Trkiyede Sosyolojinin Gelimesi ve Sosyoloji Aratrmalar, Cumhuriyet Dnemi Trkiye Ansiklopedisi, Cilt: 8. LYASOLU, Aynur, Trkiyede Sosyolojinin Tarihini Yazmak: Bir Sorunlatrma ve Yaklam nerisi, Sosyal Bilimleri Yeniden Dnmek, Sempozyum Bildirileri, Defter ve Toplum ve Bilim Dergileri Ortak Yayn, 2. bask, Metis Yaynlar, stanbul, 2001.
Sosyoloji Dergisi lgen Oskaya Armaan zel Says (Hakemsiz) 2007

26

Trkiyede Sosyoloji, Antropoloji ve Kltr Aratrmalar Alanlarndaki Mevcut Durum: Akademik Aratrmalarn erikleri

KAMAZOLU, H. Bayram, Trk Sosyolojisinin Bugnk Durumu zerine, 75. Ylnda Trkiye'de Sosyoloji,1. Cokun (der.), 1991, stanbul. KAMAZOLU, H. Bayram, "194050 Tarihleri Arasnda Trk Sosyolojisi", Sosyoloji Dergisi, stanbul niversitesi Edebiyat Fakltesi, 199091,3. dizi, 2. say, ss. 149. KAMAZOLU, H. Bayram, "Trkiye'de Sosyoloji almalar: 1950-60 Dnemi", Sosyoloji Dergisi, stanbul niversitesi Edebiyat Fakltesi, 1997,3.dizi, 4.say, ss.131-190. KAMAZOLU, H. Bayram, Trk Sosyoloji Tarihi zerine Aratrmalar, Birey Yaynclk, stanbul, 1999 KAMAZOLU, H.Bayram, Trk Sosyoloji Tarihine Giri, Cilt:1, Birey Yaynclk, stanbul, 2001 KASAPOLU, Aytl, Yksek retimde Sosyoloji Eitiminin Sorunlar, Ankara, 1991. KASAPOLU, Aytl, Trk niversitelerinde Sosyoloji Eitiminin Baz Sorunlar 75. Ylnda Trkiyede Sosyoloji (.), Der: . Cokun, Balam Yaynlar, stanbul, 1991 KAYALI, Kurtulu, "Trk Sosyolojisinin 80'lerde Yeniden Biimlenii", Yzyl Biterken, Cumhuriyet Dnemi Trkiye Ansiklopedisi, cilt 15, ss. 1290-1300. KAYALI, Kurtulu, Trk Dnce Dnyasnda Yol zleri, letiim Yaynlar, stanbul, 2001. KIRAY, Mbeccel, "Sosyal Deime ve Sosyal Bilimler", Trkiye'de Sosyal Aratrmalarn Geliimi, Hacettepe niv. Yay., Ankara, 1971. KOER, H. Ali, Trk Sosyologlar I, Baylan Matbaas, Ankara, 1975 KONGAR, Emre, Ziya Gkalp, Trk Toplumbilimcileri I (.), Der: E. Kongar, Remzi Kitabevi, 3. Bask, 1996 KONGAR, Emre, Trk Toplumbilimcileri I-II, Remzi Kitabevi, stanbul, 1982, 1988. KORLAEL, Murtaza, Pozitivizmin Trkiye'ye Girii ve lk Etkileri, nsan Yay., stanbul, 1986. KSEMHAL, N. azi, Memleketimizde Tecrbi Sosyolojinin Douu Sosyoloji Dergisi,say 6, stanbul, 1950. 27

Sosyoloji Dergisi lgen Oskaya Armaan zel Says (Hakemsiz) 2007

H. Nee zgen

KSEMHAL, N. azi, Le Play Okulu ve Trkiyedeki Etkisi, Toplumbilim, 2 Ekim 1993 LEVEND, Agah S., "Trk Sosyolojisine Bir Bak", Trk Dili, cilt XIII, say 151, Nisan 1964. MERT, Nuray, "Laik Cumhuriyetin Resmi Bilimi: Sosyoloji", Dergah, 1995, ss. 17-18. NC, Aye, Sosyal Bilimlerde Yeni Meruiyet Zemini Araylar, Sosyal Bilimleri Yeniden Dnmek, Sempozyum Bildirileri, Defter ve Toplum ve Bilim Dergileri Ortak Yayn, 2. bask, Metis Yaynlar, stanbul, 2001. ZDALGA, Elizabeth, "On Being a Sociologist in Turkey Today". ev. Ahmet idem, Toplum ve Bilim, say 48/49, K-Bahar,1990. ZLEM, Doan, "Doa Bilimleri-Sosyal Bilimler Ayrm stne", Toplum ve Bilim, say 76, Bahar 1998, ss. 7-40. PARLA, Taha, Ziya Gkalp, Kemalizm ve Trkiyede Korporatizm, letiim Yaynlar, stanbul, 1989 SEBAHATTN, Prens, Trkiye Nasl Kurtarlabilir, Elif Yaynlar, stanbul, 1965 SENCER, Muzaffer, Trkiyenin Sosyal Sorunlar Asndan Prens Sebahattin, Trkiye Nasl Kurtarlabilir (.), Prens Sebahattin, Elif Yaynlar, stanbul, 1965 SEZER, Baykan, "Trk Sosyologlar ve Eserleri I", Sosyoloji Dergisi, stanbul niversitesi Edebiyat Fakltesi Yayn, 1988-89, dizi 3. say 1, ss. 1-97. SEZER, Baykan. "Trk Sosyolojisinin nndeki Sorunlar", 75. Ylnda Trkiye'de Sosyoloji,1. Cokun (der.), 1991, stanbul, ss. 712. TANYOL, Cahit, Trk Sosyolojisinin Baz Sorunlar, Cumhuriyetin 50. Ylna Armaan, Ayr Basm, stanbul, 1973 TOPRAK, Zafer, Trkiyede Toplumbilimin Douu, Trk Toplumbilimcileri II (.), Der: E. Kongar, Remzi Kitabevi, 2. Bask, stanbul, 1996 TUNA, Korkut, Trk Sosyolojisinin Bat Sosyolojisi le likisi, 75. Ylnda Trkiye'de Sosyoloji,1. Cokun (der.), 1991, stanbul. TFEKOLU, Hayati, Trkiyede Sosyolojinin levi, 75. Ylnda Trkiye'de Sosyoloji,1. Cokun (der.), 1991, stanbul.
Sosyoloji Dergisi lgen Oskaya Armaan zel Says (Hakemsiz) 2007

28

Trkiyede Sosyoloji, Antropoloji ve Kltr Aratrmalar Alanlarndaki Mevcut Durum: Akademik Aratrmalarn erikleri

LKEN H. Ziya, Trkiyede ada Dnce Tarihi, lken Yaynlar, 5. Bask, stanbul, 1998 LKEN, H. Ziya, Sosyoloji, Kenan Matbaas, 2. Bask, stanbul, 1943 VERGN, Nur, "Pozitivist Optimizm ve Sosyolojinin Douu", Toplum ve Bilim, 43/44, 1989, s. 111-122.

Sosyoloji Dergisi lgen Oskaya Armaan zel Says (Hakemsiz) 2007

29