Thc trng phn tch

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam 2000-2007

1. Cn cn vng lai (Current Account CA)
a. Giai on t nm 2000-2007
Thc hin ng li ci cch, m ca nn kinh t, trong nhiu
nm tr li y, Vit Nam hi nhp mt cch su rng vo nn kinh
t th gii. Cc hot ng kinh t i ngoi ca Vit Nam ngy cng
c m rng v cc giao dch kinh t quc t tng ln mt cch
nhanh chng. Trong giai on t nm 2000-2007, nhn chung cn cn
vng lai ca Vit Nam b thm ht (tr cc nm 2000,2001), tuy nhin
mc thm ht cha nhiu v nhn chung vn mc an ton.
Bng 2.1 Cn cn vng lai ca Vit Nam trong giai on t 20002007
Nm
2000
2001 2002 2003 2004 2005
2006
2007
CA
1.108 682
-603 -1.931 -1.591
479
164
6.992
%GDP
3,6
2,1
1,7
4,9
3,5
0,9
0,3
9,8
(n v : Triu USD)
Cn c vo bng s liu trn, ta c th thy trong hai nm 2000,
2001 cn cn vng lai ca Vit Nam thng d, ch yu do cn cn
thng mi thng d v ngun chuyn giao vng lai mt chiu thng
d, sc b p thm ht ca cn cn dch v v cn cn thu nhp.
Tuy nhin, xu hng thm ht cn cn vng lai tr li nm 20022007, c bit nm 2007 vi mc thm ht k lc 6.992 t USD tng
ng vi 9,8% GDP, vt qu mc an ton 5%.
Hu ht cc nc trong khu vc Chu (Thi Lan, Philippin,
Malaysia, Trung Quc) nm 2007 u c thng d ti khon vng lai
trong khi Vit Nam li thm ht vi mc ln.
1.1. Cn cn thng mi (TB)
a. Giai on t nm 2000-2007
Ta c bng s liu sau:
Bng 2.4: Cn cn thng mi ca Vit Nam t nm 2000-2007
Nm
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
2007
XK
14.44 15.02 16.70 20.14 26.48 32.44 39.82 48.561
8
7
6
9
5
7
6
NK
14.07 14.54 17.76 22.73 30.33 34.88 42.60 58.921
2
6
0
0
9
6
2
TB=XK376
481
-10.360
NK
1.054 2.581 3.854 2.439 2.776
% so
1,2
1,5
-3,0
-6,5
-8,6
-4,6
-4,6
-14,5
vi
GDP(%)
n v: triu USD
Nhn vo bng trn, ta thy trong hai nm 2000,2001 cn cn
thng mi ca Vit Nam thng d. Bc sang nm 2002 cn cn
thng mi li thm ht 1.054 triu USD, con s ny tip tc ln cao

trong cc nm 2003, 2004. n nm 2005, 2006 mc thm ht cn cn

thng mi tuy c gim nhng vn mc cao, v dc bit trong nm
2007, cn cn thng mi thm ht mc k lc cao ln ti 10.360
triu USD, ch yu do tc tng ca xut khu nh hn tc tng
ca nhp khu.
1.2. Cn cn dch v (SE)
i vi nhiu nc pht trin th cn cn dch v l mt phn
quan trng trong cn cn vng lai ni ring v cn cn thanh ton quc
t ni chung, tuy nhin i vi Vit Nam th cn cn dch v ch chim
mt t trng nh trong cn cn vng lai cng nh ton b cn cn thanh
ton.
Bng 2.7: Cn cn dch v ca Vit Nam t nm 2000-2010
Nm
2000
2001
2002 2003 2004 2005 2006
2007
SE
-550
-572
-749
-778
61
-219
-8
-1.300
XK
2.702
2.810 2.948 3.272 3.867 4.176 5.100 6.030
NK
3.252
3.382 3.697 4.050 3.806 4.395 5.108 6.924
XK
trong
tng
15,7
15,7
15
14
12,7
11,4
11,3
11
KNXK
(%)
Nm
2008
2009
2010
SE
-1.000
-1.200
-1.900
Ngun: SBV, IMF, WB (Nm 2010 l c tnh ca B K hoch v u t)
n v: triu USD
Nhn vo bng s liu trn, c th thy quy m xut khu ca
Vit Nam ni chung cn rt nh. Xt trn kha cnh v t trng ca xut
khu dch v trong tng kim ngch ca xut khu ni chung (bao gm
c hng ha dch v) th t trng ca xut khu dch v va nh li va
c xu hng gim i, nguyn nhn chnh l do sc cnh tranh ca ngnh
dch v nc ta trn th trng th gii cn cha cao, tc tng ca
kim ngch xut khu dch v lun thp, cn thp hn tc tng ca
xut khu hng ha.
Mt khc, c cu xut khu dch v cn mt s im bt hp l v
chuyn dch chm. Dch v du lch (xut khu ti ch) lun chim t
trng cao nht (55,2% tng kim ngch xut khu dch v) nhng tc
tng cn thp v mt khch du lch quc t n Vit Nam cn thp
so vi cc nc trong khu vc, Chu v trn th gii.
Ngoi du lch, mt s dch v khc chim t trng rt nh, nh
dch v bo him, ch chim 1,1%, dch v bu chnh vin thng chim
t trng 1,7%, dch v ti chnh ch chim 5,5%.
V mt tng th, cn cn dch v ca nc ta hu ht u thm
ht qua cc nm. n nm 2007 th thng d 14,3 t USD v nm 2008
con s thng d ch cn 0,3 t USD. Trong nm 2009, cn cn thanh

ton ca Vit Nam thm ht 8,8 t USD.Theo c tnh ca B K hoch

v u t, cn cn thanh ton quc t ca Vit Nam trong nm 2010 c
th thm ht gn 4 t USD. Nh vy, rt c th y l nm th 2 lin
tip Vit Nam c thm ht cn cn thanh ton tng th mc kh cao.
1.3. Cn cn thu nhp (IC)
Theo IMF cn cn thu nhp bao gm c cc khon thu nhp ca
ngi lao ng (l cc khon tin lng, tin thng v cc khon thu
nhp khc bng tin, hin vt do ngi khng c tr tr cho ngi c tr
v ngc li) v cc khon thu nhp u t (l cc khon thu t li
nhun u t trc tip, li t u t vo giy t c gi v cc khon li
n hn phi tr ca cc khon vay gia ngi c tr v ngi khng c
tr). Tuy nhin, trong cn cn thanh ton quc t ca Vit Nam cng b
cng nh ca Ngn hng th gii v IMF th hng mc ny ch bao gm
thu nhp u t do thiu d liu ca ngi thu nhp lao ng. Do vy
trong phm vi bi nghin cu ca nhm chng ti cng ch xin cp
ti cc khon thu nhp v u t trong cn cn thu nhp ca Vit Nam.
Bng 2.8: Cn cn thu nhp ca Vit Nam t nm 2000-2010
Nm
2000
2001 2002 2003 2004 2005
2006
2007
IC
-451
-477 -721 -811 -891
-1.429 -2.168
1.219
Thu
331
318
167
125
188
364
668
1093
Chi
782
795
888
936
1.07 1.583 2.097
3.261
9
Nm
2008
2009
2010
IC
-4.900
-4.900
-5.400
Ngun: SBV, IMF, WB (Nm 2010 l c tnh ca B K hoch v u
t)-n v: triu USD
Phn thu t u t ca Vit Nam th ch yu l tin li ca cc
khon tin gi ca ngi c tr Vit Nam cc ngn hng nc ngoi.
Tuy nhin nhng khon tin li rt nh, thm ch cn gim i v ta rt
ngoi t v cho vay trong nc. Ngc li, nhng khon phi thanh ton
ngy cng tng ln do phi tr li cho cc khon n nc ngoi. Nhng
khon n ny kh ln, hng nm Vit Nam phi tr li khong my trm
triu USD. Thm vo nhng khon chuyn li nhun u t cng
tng ln do cc d n FDI c thc hin dn. Tuy cc khon li tin gi
c tng ln nhng cc khon chuyn li nhun v tr li n nc ngoi
tng mnh dn n thu nhp u t ngy cng b thm ht.
1.4. Cn cn chuyn giao vng lai mt chiu (Tr)
T nm 2000 n nay, cn cn chuyn giao vng lai mt chiu
lun thng d, l ngun ti tr quan trng cho thm ht cn cn vng
lai ca Vit Nam.
Bng 2.9: Cn cn chuyn giao vng lai mt chiu ca Vit Nam
t nm 2000-2010
Nm
2000
2001
2002
2003
2004
2005 2006 2007

Tr
T
nhn
Chnh
ph

1.732
1.585

1.250
1.100

1.921
1.767

2.239
2.100

3.093
2.919

3.380
3.150

147

150

154

139

174

230

Nm
Tr

2008
8.100

2009
7.000

4.049 6.430
3.800 6.180
249

250

2010
6.900

Ngun: SBV, IMF, WB (Nm 2010 l c tnh ca B K hoch v u t)

n v: triu USD
Nhn vo bng s liu trn c th thy, trong cn cn chuyn
giao vng lai ca Vit Nam th b phn chim t trng ch yu l chuyn
giao t nhn, cn b phn chuyn giao chnh ph chim t trng khng
ng k v thng xu hng n nh. Chuyn giao t nhn ca Vit
Nam ch yu l chuyn tin ca ngi Vit Nam sng nc ngoi (kiu
hi) Thng 10/1999, Th tng k quyt nh s 170/1999/QD-TTG
theo khuyn khch kiu hi ca ngi Vit Nam nc ngoi gi
v. Kt qu l trong nm 2000, ngun chuyn giao t nhn t ti 1585
triu USD. Hn na, vic thit lp thm nhng knh chuyn tin mi
gip cho ngi Vit Nam nc ngoi yn tm chuyn tin qua cc
knh chnh thc v gip gim cc chi ph chuyn tin cng nh cc ri
ro. Thm vo , chnh sch thu ht kiu hi ngy cng thng thong
chng hn nh cho php ngi Vit Nam trc tip mang tin v nc
m khng gii hn s lng ch cn khai bo hi quan, cho php Vit
kiu mua nh hay u t ti Vit Nam c bit, vic Chnh Ph cho
php m rng i tng lm i l chi tr kiu hi to thm nhiu
knh chuyn tin t nc ngoi v, lm tng s cnh tranh gia cc t
chc dch v chi tr ngoi t to p lc buc cc t chc ny phi gim
chi ph chuyn tin v nng cao cht lng dch v. Chnh nhng iu
ny to nn s tng vt ca lng kiu hi chuyn v nc t nm
2003 tr li y, khin cho chuyn giao t nhn ca Vit Nam tng ln
khng ngng, nh Chnh ph b p c mt phn thm ht ca
cn cn vng lai.
Tc ng ca cuc khng hong ti chnh v suy thoi kinh t s
khin cho i b phn thu nhp ca ngi lao ng trn th gii gim
xung, cuc sng tr nn kh khn hn, trong c b phn ngi Vit
Nam sng nc ngoi, do s khin cho dng kiu hi chy v Vit
Nam trong nhng nm gn y gim st.
Theo c tnh ca c quan lp bo co, thu nhp u t (bao
gm tr n li cc khon vay nc ngoi, li t hot ng u t ca
nh u t nc ngoi) thm ht 5,4 t USD. Ch duy nht mc
chuyn tin trong cn cn vng lai c thng d khong 6,9 t USD.
1. Cn cn vn (Capital Balance K)
Bng 2.11: Cn cn vn ca Vit Nam t nm 2000 2010

Nm
K

2000
-754
Nm
K

2001
220

2002
1.980
2008
13.400

2003 2004
2.533 2.753
2009
12.300

2005
3.087

2006
3.088

2007
17.540

2010
9.200

Ngun: SBV, IMF, WB (Nm 2010 l c tnh ca B K hoch v

u t)-n v: triu USD
Cn cn vn ca Vit Nam bao gm cc b phn c bn: vn u
t trc tip nc ngoi (FDI), vn u t gin tip (FII), cc khon n
ngn hn, tn dng thng mi, cc khon n trung di hn v ti sn
ngoi t ca cc Ngn hng thng mi.
Nhn vo cn cn vn ca Vit Nam trong giai on 2000 2010
c th thy r xu hng chuyn dch ca cn cn vn t thm ht vo
nm 2000 n bt u c thng d vo nm 2001 v tip tc thng d
mnh trong cc nm tip theo cho ti trc cuc khng hong ti chnh
th gii nm 2008 n ra, k t sau cuc khng hong th thng d ca
cn cn vn bt u c xu hng gim xung.