Univerzitet u Sarajevu

Elektrotehniki fakultet
Odsjek za telekomunikacije Telekomunikacijske tehnike 2

TUTORIJAL 1 Dodatni zadaci za samostalan rad

1. Set baznih vektora je prikazan na slici 1. Prikazati grafiki, analitiki i na konstelacijskom
dijagramu signale zadate sa: s
0
=[1,1,0], s
1
=[1,-1,0], s
2
=[1,1,-1], s
3
=[-1,-1,-1].

2
t
( )
0
t
1
1 3 2
t
( )
1
t
1
1 3 2
t
( )
2
t
1
1 3

Slika 1.

2. Na slici 2 su data tri signala.
a) Pokazati da su navedeni signali ortonormalni.
b) Prikazati signal
1, 0 1
( ) 1, 1 3
1, 3 4
t
x t t
t
s <

= s <

s <

kao linearnu kombinaciju signala ( )

i
s t nakon
izraunavanje teinskih koeficijenata
i
c .
4
t
( )
3
s t
1
1
2 1 3 4
t
( )
1
s t
1
1
2 1 3 4
t
( )
2
s t
1
1
2 1 3

Slika 2.
Uputa: Teinski koeficijenti se raunaju kao ( ) ( )
i i
c x t f t dt

=
}
.
3. Na slici 3 su data etiri signala ( )
i
s t .
2
t
2
1 3
( )
1
s t
2
t
2
1 3
( )
2
s t
2
t
2
1 3
( )
3
s t
2
t
2
1 3
( )
4
s t

Slika 3.

Univerzitet u Sarajevu
Elektrotehniki fakultet
Odsjek za telekomunikacije Telekomunikacijske tehnike 2


a) Odrediti bazne vektore i prikazati ih grafiki i analitiki.
b) Koristei bazne vektore prikazati signale ( )
i
s t .
c) Odrediti dimenzionalnost seta signala ( )
i
s t .

Uputa: Pod dimenzionalnosti se posmatra mogunost linearne zavisnosti izmeu signala.
Dimenzionalnost seta traiti preko ranga matrice [C] prikaza signala preko baznih vektora.
Koristiti
| | | | | |
S C = , odnosno
11 12 13 14 1 1
21 22 23 24 2 2
31 32 33 34 3 3
41 42 43 44 4 4
c c c c s
c c c c s
c c c c s
c c c c s

( ( (
( ( (
( ( (
=
( ( (
( ( (
( ( (



4. Na slici 4 su data etiri signala.
a) Odrediti bazne vektore i prikazati ih grafiki i analitiki.
b) Koristei bazne vektore prikazati signale ( )
i
s t .
c) Odrediti dimenzionalnost seta signala ( )
i
s t .
d) Odrediti najmanju energetsku distancu izmeu datih signala ( )
i
s t .
4
t
( )
1
s t
1
1
2 1 3 4
t
( )
3
s t
1
1
2 1 3
2 2
4
t
( )
2
s t
1
1
2 1 3 4
t
( )
4
s t
1
1
2 1 3
2 2
2 2

Slika 4.

Uputa: Pod dimenzionalnosti se posmatra mogunost linearne zavisnosti izmeu signala.
Dimenzionalnost seta traiti preko ranga matrice prikaza signala preko baznih vektora.


Univerzitet u Sarajevu
Elektrotehniki fakultet
Odsjek za telekomunikacije Telekomunikacijske tehnike 2


5. Neka su signali s
0
(t) i s
1
(t) dati na slici 5.
a) U koju kategoriju spadaju dati signali sa aspekta frekvencijskog opsega i meusobne veze
signala? Obrazloiti!.
b) Odrediti prilagoene filtere za date signale, prikazati ih grafiki i analitiki.
c) Nacrtati mogue izlaze iz prilagoenih filtera u odsustvu uma ako se alju signali s
0
(t) i s
1
(t).
d) Nacrtati emu optimalnog prijemnika sa demodulatorom i detektorom na bazi prilagoenog
filtera i na bazi korelatora. Komentarisati prednosti i mane takvih optimalnih prijemnika.
2
b
T
b
T
b
T
2
A
2
A
2
A

2
A

t
( )
0
s t
( )
1
s t
t

Slika 5.

6. Neka su signali s
0
(t) i s
1
(t) dati na slici 6.
a) Prikazati povorku impulsa 101111
b) Odrediti prilagoene filtere za date signale, prikazati ih grafiki i analitiki.
c) Nacrtati mogue izlaze iz prilagoenih filtera u odsustvu uma ako se alju signali s
0
(t) i s
1
(t).
d) Nacrtati emu optimalnog prijemnika sa demodulatorom i detektorom na bazi korelatora. Gdje
je postavljen prag odluivanja?
e) Izraunati vjerovatnou greke, ako je poznato
0
3
b E
N
= .
b
T
2
A
2
A

t
( )
0
s t
( )
1
s t
t
2
A
2
A

b
T

Slika 6.

7. Neka su signali s
0
(t) i s
1
(t) dati na slici 7.
a) Dizajnirati optimalni prijemnik sa demodulatorom i detektorom na bazi korelatora. (Nactati
emu sa svim proraunatim potrebnim parametrima broj grana, prag odluivanja, srednja
energija, koeficijent korelacije).
b) Izraunati vjerovatnou greke ako je dvobona spektralna gustina snage uma 0,2 W/Hz.
Komentarisati dobijenu vrijednost vjerovatnoe greke.
1
1
1
t
( )
0
s t
( )
1
s t
t
1
1
( ) sin 2 t t
1

Slika 7.

Univerzitet u Sarajevu
Elektrotehniki fakultet
Odsjek za telekomunikacije Telekomunikacijske tehnike 2


Uputa: Izraz za vjerovatnou greke binarnih signala raunati preko
( )
,
0
1 b
e b
E
P Q
N

| |

|
=
|
\ .
, gdje je koeficijent korelacije binarnih signala, b E - srednja
energija po bitu signala,
0
2
N
dvobona spektralna gustina snage uma.


8. Binarni komunikacijski sistem koristi signale kao na slici 8. Dvobona spektralna gustina snage
uma iznosi 10
-4
W/Hz.
a) Dizajnirati optimalni prijemnik na bazi korelatora (prikazati ga grafiki) sa svim potrebnim
parametrima.
b) Nai maksimalnu brzinu prijenosa tako da bitska vjerovatnoa greke bude manja od 10
-4
.

b
T
t
( )
0
s t
( )
1
s t
t
1
1
1
1
b
T

Slika 8.

9. Binarni komunikacijski sistem koristi signale kao na slici 9.
a) Dizajnirati optimalni prijemnik na bazi korelatora (prikazati ga grafiki) sa svim potrebnim
parametrima.
b) Nai maksimalnu spektralnu gustinu snage uma tako da bitska vjerovatnoa greke bude
manja od 10
-4
.
c) Prikazati bazne vektore za date signale grafiki i analitiki.
d) Prikazati signale sa slike 9. na konstelacijskom dijagramu.
2
t
( )
1
s t
( )
0
s t
t
1
1
1
2
1

Slika 9.

10. Dat je Manchester kod trajanja jednog signala T
s
i amplitude A.
a) U kojem opsegu se prenosi signal?
b) Prikazati povorku signala 101101 kodiranu Manchester kodom.
c) Napisati analitiki bazne signale i vektorski signale s
0
(t) i s
1
(t).
d) Nacrtati signale Manchester koda s
0
(t) i s
1
(t) na konstelacionom dijagramu sa naznaenim
svim parametrima.
e) Nacrtati emu optimalnog prijemnika na bazi korelatora sa naznaenim svim parametrima za
prijem Manchester kodiranog signala.
f) Izvesti i nacrtati odziv na izlazu iz korelatora u intervalu (0,T
s
) u optimalnom prijemniku iz e)
ako je poslan signal s
0
(t).
g) Izvesti izraz za vjerovatnou greke optimalnog prijemnika u funkciji E
b
/N
0
.

Univerzitet u Sarajevu
Elektrotehniki fakultet
Odsjek za telekomunikacije Telekomunikacijske tehnike 2


11. Kao jedna od aproksimacija prilagoenog filtera za pravougaoni impuls amplitude A i trajanja T se
moe uzeti RC filter kao na slici 10. Prijenosna funkcija filtera je
0
1
( )
1 /
H f
j f f
=
+
, gdje je
( )
0
1/ 2 f RC t = . Pokazati da je optimalna vrijednost 3-dB granine frekvencije f
0
data sa 0,2/T,
te da je maksimalni odnos SNR za RC filter za priblino 1 dB manji od SNR za optimalni
prilagoeni filter.
Uputa: Nai izraz za signal, maksimalnu snagu, srednju snagu uma na izlazu RC filtera i
uporediti SNR za oba filtera.

Slika 10.